The Torch Publications Tomo 73 Blg. 2

Ang Opisyal na Pahayagang Pangmag-aaral ng Pamantasang Normal ng Pilipinas ISYU LXXI BLG. 2 KASAPI: College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Progresibong Lupon ng mga Manunulat (PLUMA-PNU)

Ang Pag-igting ng Laban ng Mamamayan Hinding-hindi magagapi ng anumang porma ng pandarahas ang sama-sama at kapit-bisig na pakikibaka ng masa laban sa tiraniya at walang habas na pagkitil sa soberanya at demokrasya ng Pilipinas.

Naging kabi-kabila ang atake ng estado sa malawak na sektor ng lipunan tulad ng nananatiling kahirapan, madugong mga patayan, at militarisasyon sa kanayunan. Bukod pa rito, lantad ang pagiging sunudsunuran ng administrasyon sa malalaking bansa gaya ng Estados Unidos at Tsina. Ang hayagang pasismo ng rehimen ang siyang ugat ng patuloy na lumalakas at lumalawak na pagkilos ng mamamayang api.

Sa lagpas tatlong taon na panunungkulan ni Pangulong Duterte, nananatiling bigo ang kanyang administrasyon na gawin ang tungkulin nitong magserbisyo nang ayon sa interes ng mamamayan. Balahaw pa rin ang pag-unlad at nananatiling nakapako ang mga pangakong kanyang binitawan sapul sa kanyang kandidatura noong taong 2016. Isa sa pinakamainit na isyung ibinato sa noo’y kumakandidatong si Duterte ay ang usapin ng agawan ng teritoryo sa West Philippine Sea (WPS). Dito, matapang na nangako siyang ipagtatanggol ang pag-aari ng Pilipinas laban sa

Tsina. Ngunit, matapos ang ilang taong pagkakaluklok, tila yumuyuko at umaarteng sunud-sunuran na ito sampu ng kanyang gabinete sa agresyon ng Tsina.

Ano pa ang halaga ng ipinanalong kaso ng Pilipinas sa Permanent Court of Arbitration ng United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) kung yuyurakan lang din naman ito ng kasalukuyang rehimen. Bukod sa patuloy na pagtatayo ng mga ilegal na estraktura sa maraming isla sa WPS at ang pagpapalampas ng administrasyon sa mga paglabag ng Tsina sa ating soberanya at internasyonal na mga batas. Pinakabagong patunay rito ang naging pagpapabaya ng rehimen sa nangyaring pagbangga ng barko mula Tsina sa bangkang pangisda ng mga Pilipino sa loob mismo ng Exclusive Economic Zone (EEZ) ng bansa.

Bagaman tila sa Tsina kumikiling ang Pangulo, hindi pa rin nawawala ang presensya ng kapangyarihan ng Estados Unidos sa Pilipinas.

Kamakailan lang, nagbigay ng pahayag ang Estados Unidos hinggil sa pagsuporta nito sa Pilipinas kung sakaling magkakaroon ng pagtindi ng agresyon ang Tsina sa pinag-aagawang mga teritoryo. Ito ay nakabase pa rin sa napakatagal nang Mutual Defense Treaty sa

pagitan ng US at Pilipinas. Hindi rin matapos-tapos ang Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) na nagpapahintulot sa pagpapatayo at paggamit ng mga Amerikanong sundalo ng mga base militar sa bansa. Pinapakita lamang ng mga ito ang tuluyang pagkawala ng soberanya ng Pilipinas dahil sa mga imperyalistang bansa na siyang pinananatili ng rehimen.

Samantala, hindi maiaalis sa administrasyong Duterte ang usapin ng karahasan. Dahil sa pagkapanalo ng sandamakmak na mga kandidatong sumusuporta sa rehimen, hindi malayong mas umigting pa ang pagpapatupad ng mga antimamamayang polisiya ng administrasyon gaya ng Giyera Kontra Droga, Oplan Sauron, at ang umiiral na Martial Law sa Mindanao.

Sa kabilang banda, sunud-sunod naman ang pagputok ng mga welga at pagtatatag ng piketlayn ng mga manggagawa ng Pepmaco, NutriAsia, at Zagu kasama ng marami pang mga inaabusong manggagawa.

Manipestasyon ito na bigo ang administrasyon na tuparin ang pangako nito na wakasan ang kontraktwalisasyon sa bansa. Sa halip, lalo pang tumindi ang masahol na kalagayan ng mga manggagawa.

Idagdag pa rito ang kalagayan ng kaguruan na matagal nang umaasa sa pangakong pagpapataas ng sweldo dahil nananatiling kapos ang kinikita ng mayorya na mga guro upang tustusan ang pagsirit ng presyo ng napakaraming bilihin.

Kasabay ng tila hindi matapostapos na problemang kinakaharap ng bansa at ng masang Pilipino, hindi rin maawat ang paglaban at pagtutol ng laksa-laksang mamamayan kontra sa mga palisiyang sumisira sa itinatayong pundasyon para sa malayang bayan. Ang martsa at sigaw ng mamamayan ay mas maingay at makatotohanan kaysa talumpati ng pangulo na ibibida ang kanyang mga huwad na tagumpay at legasiyang nakaugat sa pananamantala, karahasan, at pangungutang sa malalaking bansa.

Lalong lumalakas at lumalawak ang hanay ng mamamayang Pilipinong lumalaban sa opresyon ng mga nasa kapangyarihan.

Malayong masaid ng rehimen ang kapangyarihang taglay ng sama-samang pagkilos na pinagtitibay ng aktibong pakikisangkot ng mga mag-aaral sa laban ng taumbayan. Pagtatagumpayan ng mamamayan ang soberanya ng Pilipinas na nauna nang isinuko ng pamahalaan na may pangunahing pananagutan sa pagtatanggol nito.

2

BALITA

SONA NG BAYAN

MANGINGISDA

MAGSASAKA JERSEY CACALDA

MA. NATHALIE AVENDAÑO Lalong tumitindi ang agawan ng Pilipinas at Tsina sa teritoryo sa West Philippine Sea. Kasabay nito ang kaliwa’t kanang pandarahas at panggigipit sa maliliit na mangingisdang Pilipino sa loob ng Exclusive Economic Zone (EEZ) ng bansa. Pinakamaugong dito ang insidente ng pag-abanduna sa mga Pilipinong mangingisda ng bangkang GEM-VIR I sa Recto Bank matapos silang salpukin ng mas malaking sasakyang pandagat mula Tsina. “Talagang binangga nila kami.

Kung talaga kami’y tutulungan nila, dapat hindi sila tumakbo palayo,” pagsisiwalat ni Junel Insigne, Kapitan ng GEM-VIR I. Samantala, malaking usapin din ang pagubos ng mga mangingisdang Tsino sa mga taklobo at iba pang mga yamang-dagat sa loob ng pinag-aagawang Scarborough o Panatag Shoal na kinumpirma rin ni National Security Adviser at National Task Force on the West Philippine Sea Chairman Hermogenes Esperon Jr. Bukod pa rito, naitala din ang pagkuha ng Chinese Coast Guard sa mga huli ng mga Pilipinong mangingisda nang walang paalam sa mga ito. “Para kaming magnanakaw sa sarili nating karagatan,” paglalahad ni Rommel, Kapitan ng Bangka mula sa bayan ng Masinloc, Zambales.

Nanindigan si Fernando Hicap, National Chairman ng Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas (Pamalakaya), na inilalagay lamang ni Pangulong Duterte sa alanganin ang karapatan ng mga mangingisdang Pilipino gayundin ang mga yamang-dagat sa West Philippine Sea (WPS). “Ang hiling atin ay tindigan ang karapatan ng ating mga mangingisda ng ating bansa,” pahayag ni Dating Bayan Muna Rep. Neri Colmenares. Sa huli, kasama ang iba’t ibang sektor, patuloy na ipaglalaban ng mga mangingisda ang hustisya at pagprotekta sa kanilang karapatan sa paghahanapbuhay sa WPS.

Dagdag pa rito, mas mabigat na pasanin ang kapapasa pa lamang na R.A. 11203 o Rice Liberalization Law, batas na nagtatanggal ng limitasyon sa pag-aangkat ng bigas mula sa ibang bansa. Kaugnay nito, mahigit 13 milyong magsasaka at higit 17 milyon na nagtatrabaho sa bukid ang pinangangambahang mawawalan ng trabaho ayon sa tala ng Coalition of Farmers’ Organizations, Unions, Retailers, and Rice Millers.

“Ang kahirapan na nararanasan ng magbubukid at mamamayan sa kanayunan ay bunsod ng maling patakaran ng pamahalaang ito sa agrikultura at repormang agraryo,” paglalahad ni Nestor Diego, lider-magsasaka mula sa Lakbay ng Taumbayan.

Sa huli, ayon sa opisyal na pahayag na inilabas ng AMG, anu’t ano pa man ang porma ng pandarahas at panggigipit sa mga magsasaka, mabibigo ito at magtatagumpay ang sama-samang pagkilos at paglaban ng masang magsasaka kasama ang iba’t ibang sektor ng lipunan.

Jersey Cacalda Kawaksing Patnugot sa Filipino Dominic Kean Calavia Kawaksing Patnugot sa Ingles Emmanuel Vecino Patnugot sa Pamamahala

A.Y. 2019 - 2020

TRESIA TRAQUEÑA

Patuloy ang paglobo ng bilang ng mga pinapatay na manggagawang bukid sa bansa. Sa datos ng KARAPATAN, Alliance for the Advancement of Human Rights, umabot sa 205 ang mga magsasakang pinaslang sa ilalim ng rehimeng Duterte. Pinakamatunog dito ang pagpatay sa siyam na magsasaka sa Sagay, Negros Occidental na sinundan pa kamakailan ng pamamaslang sa 14 na manggagawang agrikultural sa parehong lalawigan nitong Marso 30 sa ilalim ng Synchronized Enhance Managing Police Operation (SEMPO) o Oplan Sauron. “Ang ginagawa nilang harassment dito ay sa lahat ng organisasyon ng magsasaka na nabuo dahil sa ipinagtatanggol nila yung kanilang karapatan – karapatang mabuhay, karapatan sa pagbubungkal ng lupa,” giit ni Ignacio Otiz, Tagapangulo ng Alyansa ng mga Magbubukid sa Gitnang Luzon – Nueva Ecija (AMGL – NE).

Kyril Jon Velaquez PUNONG PATNUGOT

Ma. Nathalie Avendaño Katuwang NA Patnugot sa Pamamahala Justine Patricio Patnugot sa Balita Alizsa Joy Martinez Patnugot sa Lathalain Micarl Abrantes Patnugot sa PANITIKAN Shaine Christian Ocampo Patnugot sa Pananaliksik Marie Aniza Adier Jhun William Cabrezos

KABABAIHAN

Adrian Paul Cortez Andrea Crisologo Geline Despabiladeras Erica Mae Gozo Jomil Christian Liza Theodora Malvar John Mark Mampusti Faith Frances Miranda Wayne Abcde Nasayao Ariana Sofia Nedic Joseph Eli Occeño Nicole Lindsay Ramos Tresia Traqueña Pauline Aguilar Istap

Iginiit ng Gabriela Women’s Party na isang mapang-uyam na pahayag ang pagpirma ni Pangulong Duterte sa Bawal Bastos Law, salungat umano ang mga ikinikilos at pahayag ng pangulo sa ipapatupad na batas.

Ibinida noon ng Pangulo ang paghalik sa may-asawang Filipina sa South Korea, ang kaniyang panghaharas sa dating kasambahay, ang pag-utos sa mga militar na barilin sa ari ang mga rebeldeng babae, at ang pangmamaliit sa mga babaeng militar at pulis.

Ayon sa grupo, ang Pangulo ang simulain ng isang kulturang nagpapababa ng tingin sa kababaihan.

“Kailangan niya talagang i-account sa sarili niya yung mga sinasabi niya kung paano siya nagsasalita towards women, kung paano siya nagbibigay ng opinion,” pahayag ni Gabriela Rep. Arlene Brosas.

Mahigpit na binabantayan ng grupo at ng Commission on Human Rights (CHR) sa pamumuno ni Spokesperson Atty. Jacqueline Ann C. De Guia, ang nararapat na galaw ng pangulo na siyang pangunahing tagapagpatupad ng batas upang mapigil ang pang-aabuso higit lalo sa pampublikong lugar.

Malaking hamon sa lahat, ayon kay De Guia, ang pagkakaroon ng lipunang malaya sa diskriminasyon, at may kalayaan sa pagpapahayag ng sarili at isang bansang may respeto sa karapatan at dignidad ng bawat isa.

Kaugnay nito, nanawagan ang Gabriela sa progresibong paglaban kontra diktador sa darating na United People’s SONA ngayong July 22 mula ika-3 hanggang ika-6 nang hapon tungo sa maayos na serbisyo, soberanya at demokrasya.

Jose Franco Castillo Dionnelyn Layco Princess Nariz Carla Mae Pamplona Rose Jazmine Reyes Dominick Silverio Gabrielle Sulit Korespondent Elvia Nicole Aguacito Quenie Asilo Ezra Galauran Arts and Media Team

Prop. Erly Parungao Kritiko sa ingles Prop. Joel Costa Malabanan Kritiko sa Filipino at Tagapayong Teknikal KASAPI College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Progesibong Lupon ng mga Manunulat (PLUMA-PNU)

OPISINA Allyssa Marie Salvacion Rm. 304-4, Main Bldg., Puno ng Arts and Media Team Philippine Normal University

BALITA

SONA NG BAYAN

INDIGENOUS PEOPLE SHAINE OCAMPO Kinilala ng Asia Indigenous People’s Caucus sa isang sesyon ng United Nations Human Rights Commission (UNHRC) sa Geneva, Switzerland na marami ang naitalang kaso ng karahasan at paglabag sa karapatang-pantao ng mga katutubo sa Pilipinas. Patunay rito ang patuloy na pagratsada ng gobyerno sa pagpapatayo ng Kaliwa Dam sa Infanta, Quezon. Sa datos ng Haribon Foundation, mapapaalis ang higit 5,000 na mga katutubong Dumagat-Remontados sa kanilang lupang ninuno sa Sierra Madre dahil sa proyektong ito.

Sa kabilang banda, hustisya ang sigaw ng mga katutubong Lumad sa pagkamatay ng mga pinunong Lumad tulad ni Datu Kaylo na sinundan ng pagpatay kay Datu Mario Agsab nito lamang Hulyo 10 sa kamay ng mga militar at paramilitary na Alamara. Kaugnay nito, naitala ng grupong Caraga Watch na tinatayang nasa 328 na mga pamilyang Lumad ang sapilitang umalis sa kanilang komunidad bunsod ng matinding militarisasyon sa Andap Valley Complex sa Surigao del Sur noong 2018.

Kamakailan, iniutos ng Department of Education (DepEd) Southern Mindanao ang pagsuspinde ng 55 na paaralan ng mga katutubong Lumad na pinapatakbo ng Ta’ Tanu Igkanogon Community Learning School sa rehiyon ng Davao. Sa ulat ng Task Force to End Local Communist Armed Conflict Chair Hermogenes Esperon Jr. ang mga ito raw ay hindi sumusunod sa itinakdang kurikulum at tinuturuan umano ang mga batang Lumad ng rebelyon at paglaban sa gobyerno. Ngunit, taliwas ito sa naging ulat ng Alliance of Concerned Teachers (ACT) dahil sumusunod sa mga kahingian ng kagawaran ang naturang mga paaralan. “Nakailang request na kami sa kanya (DepEd Sec. Briones) na pumunta s’ya doon upang malaman n’ya ang kalagayan ng mga batang Lumad na laging takot dahil sa harassment at pagkakampo ng mga sundalo sa aming mga eskwelahan,” giit naman ni Teacher Rose, guro ng Salugpongan Ta’Tanu Igkanugon Community Learning Center.

Inihayag ni Atty. Jacqueline de Guia, tagapagsalita ng Commission on Human Rights (CHR) na sa halip na ipagkait, dapat na matugunan ang mga hinaing ng mga katutubo hinggil sa pagkilala sa kanilang mga karapatan. Binigyang diin din niya na nararapat na bigyan ng konsiderasyon ang mga ito na naging biktima ng hindi mabilang na inhustisya sa mga nagdaang panahon.

GURO MICARL ABRANTES Iginiit ng mga guro na hindi na nakabubuhay ang kanilang sahod dahil sa patuloy na pagtaas ng presyo ng mga bilihin. Ang iba, umaabot pa sa punto ng pagsasanla ng kanilang ATM card upang tugunan ang araw-araw na pangangailangan.

“Hindi na po kami makaagapay sa patuloy na pagtaas ng mga bilihin,” paglalahad ni Solita Daz, Tagapangulo ng Manila Public School Teachers Association (MPSTH).

Dagdag-pasanin din ng mga guro ang pambili ng kagamitang panturo dahil kulang ang 3,500 pisong teaching allowance kada taon. Kung minsan, maging ang pagkain ng kanilang mga magaaral ay iniintindi rin nila. Sa kabila ng sakripisyong ito, nananatiling mababa sa nararapat ang sweldo ng kaguruan. Ayon sa sa pag-aaral ng Ibon Foundation, siyam sa sampung guro ang sumusweldo ng hindi sasapat sa monthly cost of living ng pamilyang may lima hanggang anim na miyembro na nasa mahigit PhP. 26,000.

Malaking hamon din sa mga guro ang kakulangan sa pasilidad ng mga paaralan na nakaaapekto sa kanilang pagtuturo. Kamakailan lang, naging matunog ang pagbabahagi ni Maricel Herrera ng larawan ng kanilang faculty room na isa palang lumang palikuran. Ayon sa kanya, sarili nilang pera ang ginamit para sa pagpapaayos nito. Samantala, pinabulaanan ito ng Department of Education (DepEd) at sinabi na isa lamang itong isolated case. Lumantad naman ang iba pang mga paaralan gaya ng Villamor at Calderon High School na kasalukuyang nakararanas ng parehong sitwasyon upang pasinungalingan ito.

Bukod dito, ilang guro at opisyal ng Alliance of Concerned Teachers (ACT) at All University of the Philippines Academic Employees Union (AUPAEU) ang sumailalim sa imbestigasyon ng kapulisan at nakatanggap pa ng mga pagbabanta sa kanilang mga buhay .

Sa kabila nito, hindi kailanman napapagod ang mga guro na patuloy na ipanawagan ang pagkamit ng nakabubuhay na sahod at maayos na sistema ng edukasyon. Hiling nilang suportahan ng DepEd at kapwa guro ang mga panawagang ito. “Walang ibang kikilos sa sektor natin kung ‘di tayo,” ani Joselyn Martinez, Pangulo ng ACT National.

3

MANGGAGAWA ALIZSA MARTINEZ | EMMAN VECINO Pinangunahan ng Kilusang Mayo Uno (KMU) ang sektor ng manggagawa na ipanawagan sa Administrasyong Duterte na tugunan ang problema sa mababang pasahod, peligro sa kaligtasan at panggigipit sa karapatan ng mga manggagawa ngayong State of the Nation Address (SONA) 2019. Sa tatlong taong panunungkulan ni Duterte, malinaw ang tanda ng pagsasawalangkibo ng administrasyong Duterte sa kanilang hinaing partikular sa kanilang karapatan, benepisyo at seguridad sa trabaho, ayon kay Lito Ustarez, pangalawang pangulo ng KMU. Matatandaang naging madugo ang dispersal sa Peerless Producers Manufacturing Corp. (PEPMACO) sa Laguna na nag-iwan ng hindi bababa sa 12 sugatan, matapos ito magsagawa ng strike ang mga manggagawa dahil sa 12 oras na pagtatrabaho na walang day-off, PhP 373 na sahod, kawalang benepisyo, at kontraktwalisasyon.

“Kahit na mag-OT kami, kapos pa rin. Kapag nagsix months ka madadagdagan sahod mo nasa PhP 396, pero madadagdagan din trabaho mo mas hihirap,” ani Jane Ceradon, manggagawa ng PEPMACO. Kinokondena rin ng multisectoral groups ang lumalalang sitwasyon ng mga manggagawa sa NutriAsia kung saan inaresto at sinampahan ng gawa-gawang kaso ang nasa 17 manggagawang nagwelga. Samantala, Hunyo 6 nang magsagawa rin ng strike ang Organization of Zagu Workers-Solidarity of Unions in the Philippines for Empowerment and Reforms (Organiza-Super), unyon ng mga manggagawa sa Zagu, upang ipanawagan ang ilegal na labor-only contracting at unfair labor practices.

Sa pahayag ni Jerome Adonis, Secretary General ng KMU, sinabi nito na ang hinihiling ng mga manggagawa ay makatwiran subalit tila nakalimutan ng pamahalaan na ang sapat na sahod, maayos na benepisyo, at ang karapatang magunyon ay naaayon sa konstitusyon at karapatan sa paggawa.

Mananatiling dadalhin ng mga manggagawa ng PEPMACO, NutriAsia, Zagu, at iba pang grupo ng mga nagkakaisang manggagawa ang kanilang sigaw sa nararanasang karahasan at pang-aabuso upang ipanawagan ang National Minimum Wage na PhP 750, pagwakas ng kontraktwalisasyon, pagkakaloob ng sapat na benepisyo, at paggalang sa kanilang karapatan bilang mga manggagawa.

4

BALITA

URBAN POOR ARIANA NEDIC Mabilis ang pagsirit ng bilang ng mga maralitang Pilipino na napaalis sa mga lupang kinatitirikan ng kanilang bahay. Hanggang ngayon, nahaharap pa rin ang Sitio San Roque sa high alert dahil sa panibagong problemang dulot ng pagpapatayo ng mga matataas na pader ng National Housing Authority (NHA) sa paligid ng Area J1 at J2, kung saan pinaplanong itayo ang Ayala Solaire Casino.

Sinusugan pa ito ng datos mula sa Ibon Foundation na ang mga pribadong kumpanya ay nakakakuha ng 30% na bawas sa buwis para sa mga ari-arian nito, na nangyayari lamang kung sila ay nakipagtulungan sa paggawa ng mga proyekto sa pamahalaan alinsunod sa Urban Development Housing Act of 1992 (UDHA).

Samantala, nanindigan ang Kalipunan ng Damayang Mahihirap (KADAMAY) na mas papataasin lamang ng House Bill 6788 o pagtatatag ng Department of Human Settlements and Urban Development (DHSUD) ang presyo ng socialized housing na lilipatan ng mga informal settler. “Maganda ito para sa mga negosyante pero hindi para sa mga mahihirap na hindi kayang magbayad,” pahayag ni Kadamay Representative Michael Beltran.

Pinangangambahan din na mahigit sa 200,000 mga pamilya ang mawawalan ng bahay ngayong taon dahil sa programa ni Pangulong Duterte na Build, Build, Build. Para magbigay daan sa nasabing proyekto, naglaan ang gobyerno ng P35 bilyon para sa “right-of-way” (ROW) acquisition na magdudulot ng maraming mga demolisyon para sa mga informal settlers, ayon sa ulat ng KADAMAY. “Walang tuwirang pumoprotekta sa mga urban poor kundi ang kanilang mga sarili. Makapangyarihan ang mahihirap kapag sila ay lalaban nang magkakasama,” diin ni Beltran. Nananatiling magkakapit-bisig ang mga mamamayan upang ipaglaban ang kanilang karapatan sa libreng pabahay.

SONA NG BAYAN

KABATAAN

LGBTQIA+

DOMINIC KEAN CALAVIA

MARIE ANIZA ADIER “Ang pride ay protesta, ang pride ay paglaban!” Giit ni Bernadette V. Neri, Chairperson ng Bahaghari, sa naganap na Pride Protest sa Mendiola, bitbit ang laban para sa pantay na karapatan ng mamamayang LGBTQIA+ at pagtutol sa mga pang-aabusong kanilang nararanasan.

Ilan sa kanilang hinaing ay ang patuloy na karahasan tulad ng paninirang puri, pang-aabuso sa trabaho, at mga homophobic statements na kanilang natatanggap. Saad ng isang Transgender Filipina activist na si Naomi Fontanos, kasama ang kasong pagpaslang sa Pilipinang transgender woman na si Jennifer Laude sa maraming mga pangyayari na nararanasan ng mga marhinalisadong tao sa bansa.

Disyembre taong 2017, sa pagdiriwang ng Ika-pitong LGBT Davao Year-End Gathering, nang tiniyak ni Presidente Duterte na hindi na makararanas ng diskriminasyon, pang-aabuso at bigotry sa ilalim ng kanyang panunungkulan ang miyembro ng mga LGBTQIA+. Alinsunod dito, nagpahayag din siya ng pagsuporta sa same-sex marriage sa kanyang kandidatura noon sa kadahilanang ang lahat ay may karapatang sumaya.

Subalit bumaluktot ang adhikain ng Pangulo nang ayon sa kanya, ang same-sex marriage ay hindi parte ng kulturang Filipino at ang bansa ay mayroong Family Code, isinasaad na ang pagpapakasal ay sa pagitan lamang ng lalaki at ng babae, na hindi niya umano mababago.

Ayon sa pahayag ng gay and transgender advocacy group na Bahaghari, bilang mga Filipino, karapatan ng mga miyembro ng LGBTQIA+ ang matamo at maranasan ang pantay na karapatang sibil, hindi lamang sa pagpapakasal, kasama rin ang anti-discrimination law at lahat ng demokratikong karapatan ng isang tao.

“Panawagan ng espasyo ng LGBT community, nadadahas din sila bilang manggagawa, ito ay nag-spark ng inspirasyon para sa pagkakaroon ng paglaban para sa LGBT liberation,” dagdag ni Neri. Kaugnay nito, itinutulak ng grupo ang tuluyang pagsasabatas ng SOGIE BILL na ang layunin ay maisulong ang pagbabawal sa anumang uri ng diskrimasyon laban sa mga miyembro ng LGBTQIA+.

Sa tatlong taong pag-upo ni Pangulong Duterte sa kapangyarihan, kaliwa’t kanan ang kilos-protesta ng mga kabataan laban sa mga anti-mamamayang palisiyang ipinapatupad ng rehimen. Pahayag ni Kabataan Representative Sarah Elago, dahil sa lumalaki ang hanay ng mga kabataan, karamihan ay nakararanas ng iba’t ibang atake sa kanilang mga demokratikong karapatan mula paaralan hanggang komunidad.

“Ang lahat ng isyu ng bayan ay may kinalaman sa kabataan,” pahayag ni Elago kasabay nang paglalahad ng malalaking isyu katulad ng Mandatory ROTC na patuloy na tinututulan dahil ayon sa kongresista nagiging lunsaran ito ng pisikal na pang-aabuso, harassments, hazing at korapsyon. “Ito rin ay ginagamit bilang recruitment ground ng mga student intelligence networks upang tiktikan ang mga critical-minded na mga estudyante,” pagkukumpirma niya.

Binigyang diin din niya na kahit simpleng magaaral ka lamang na nagbibigay ng saloobin tungkol sa mga isyung panlipunan ay kabilang ka rin sa mga maaaring tiktikan.

Dagdag pa ni Elago, patuloy ang pangangalampag niya kasama ang mga kabataan sa tunay na libreng edukasyon sapagkat isa lamang umanong maniobra ang piniprontang wala nang kailangang bayaran dahil patuloy pa rin ang pangongolekta ng other school fees ng maraming mga unibersidad.

Panawagan din ng kabataan ang pagpapabasura ng hindi patas na mga kasunduan sa pagitan ng Tsina at Pilipinas. Paliwanag niya, “Sa pagpasok sa mga kasunduan, dapat batay yan sa pantay na respeto at pantay na benepisyo sa lahat ng mga bansang kasama rito.”

Sa darating na State of the Nation Address (SONA) ng mga mamamayan at sa mga susunod pang pakikibaka, nananawagan si Elago sa mga kabataan na magkaisa para sa iisang laban dahil wika niya, mas malakas ang mga kabataan kapag buklod-buklod.

Binigyang diin niya na ang pagsasalita, paninindigan, at hindi pagsuko ay may maraming maaabot na mga tagumpay. “Sa kabila ng disempowerment, hindi mo na naiisip na bilang kabataan may boses ka at yung boses na ‘to kapag sinama siya sa ibang boses mas malaki siya, kasi yun yung power ng kabataan, hindi kaya ng isa lang,” pagtatapos ni Elago.

PAGLALAPAT NI: Allyssa Salvacion

DIBUHO NI: Quenie Asilo