Xinjiang : Atayurdu by Tahir Un

“Xinjiang : Atayurdu” TAHİR ÜN / fotoğraf sergisi

Bülent TANIK Çankaya Belediye Başkanı

Uygur Özerk Bölgesi ile ilgili sergilenen “XINJIANG: ATAYURDU” adlı fotoğraf sergisi Tahir ÜN’ün elbette ilk kişisel sergisi değil, sonuncusu da olmayacaktır. Fotoğraf sanatının en önemli özelliklerinden birisi de anı yakalayıp geleceğe taşımak olmalı diye düşünüyorum. Tabii ki resmetmenin estetik yanını, göze ve duygularımıza hitap eden yanlarını göz ardı etmeden. Tahir ÜN, bunu en görünür biçimde yapan sanatçılarımızda birisidir. Atalarımızın, kendi korkularını, yaşam biçimlerini, doğayı tanıma, yorumlama ve değiştirme arzularını resmettiği mağara döneminden bu yana insanlığın içinde bulunduğu anı geleceğe taşıma arzusu, geçmişi tanımamıza da olanak sağlıyor. Uygur Özerk Bölgesinden çekilen fotoğraflar türdeşlerimizin yaşam biçimlerini, gözlerindeki hüzün ve sevinci bizlere kadar taşıyor. Biz sanatseverlere ise bunları gözlemlemek ve yorumlamak kalıyor.

“Xinjiang : Atayurdu”

“Xinjiang : Atayurdu” Fotoğraf Sergisi 2001 yılında yaşanan “9/11 Saldırıları” sonrasında, Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Doğu ve kısmen Asya politikalarındaki değişim süreci, bugün pek çok İslam Ülkesi’nin köklü değişiklikleriyle devam etmekte. Ne yazıktır ki, Afganistan ve Irak bu sürecin başında yer alan insanlık suçlarıyla dolu çatışma alanları olmuşlardır. Böylesine hassas bir dönemde, birkaç yıl önce Türkiye basınında oldukça yankı bulan ve çeşitli eleştirilere neden olan Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde çıkan olaylar Dünya’nın en önemli gündemlerinden biri gibi sunulmaya çalışılmış ve konuya uzaktan bakan herkesi kolayca etkileyebilecek raporlar hazırlanmıştı. Doğaldır ki, yüksek düzeyde duyarlık gösterenler de kökenleri tam da bu bölgeye, atayurtları olan Orta Asya’ya bağlanan bir millet olarak Türkler ve sonra da Dünya müslümanları olmuştu. Geçtiğimiz yıl Çin’den gelen resmi bir proje daveti, bana bu bölgedeki yaşam koşullarına yukarıda sözünü ettiğim duyarlığın içinde bulunan bir fotoğrafçı olarak tanıklık etme şansını yarattı. Yaklaşık 20 gün süren yoğun tempolu ve programlı çalışmada, başta Uygur, Han, Kazak, Hui, Xibo ve Moğol olmak üzere çok sayıda etnik nüfusun bir arada yaşadığı Uygur Özerk Bölgesi’nin kuzeyinde, Urumçi – Ili – Bortala – Altay – Changji Özerk Yönetimleri altında yaşayan insanlarla sohbet ederek fotoğraflama olanağı buldum. Bölgede gözlemlenebilen pozitif ayrımcılık laik din anlayışı, Uygurca ve Çince olarak çift dilli eğitim, üniversite sınavında sağlanan ek avantajlar, eğitim dili Uygurca olan üniversiteler, kamuda çift dilli yürütme, etnik kültürlerin ve kaybolmakta olan dillerin yaşatılmasına müze,

“Xinjiang : Atayurdu”

yayın olanağı sağlama gibi uygulamalarla desteklenmekte. Buna karşın, müslüman nüfustaki yüksek doğum oranının ve karşılaştığım çocuk gelinlerin bana Türkiye’yi anımsattığına değinmeden edemeyeceğim. Özellikle, Jiangsu-Xinjiang Yardım Projesi’nin endüstriyel gelişme, inşaat sektörü, insani yardım, hayvancılık gibi alanlarda önemli bir katkı sağlamakta olduğunu öğrenmek ve hibe konutlardan faydalananların mutluluklarına tanıklık etmek memnuniyet vericiydi. Xinjiang Sosyal Bilimler Akademisi üyesi Uygur bilim adamı Turgunjan Tursun, bir röportajında 1980 sonrasında bölgedeki piyasa ekonomisi odaklı kalkınma hareketinin daha iyi eğitilmiş ve birbirine daha bağlı olan Hanlar ile Uygurlar arasında bir boşluk yarattığı saptamasını yapmaktadır. Bu görüşün yanısıra, bugün bölgede devlet tarafından ciddi yatırımların yapıldığını görmek mümkündür. Böylelikle artırılacak pasta payının adil dağılımı sağlanarak bireysel refah düzeyinin artırılmasının Tursun’un sözünü ettiği boşluğun kapanmasını hayli hızlandıracağı düşüncesindeyim. Onlarca öykünün kahramanları arasına karıştığım bu yolculukta, ne yazık ki, her biri birer sergi olabilecek foto-öykülerin içinden derlenmiş bir seçkiyi sunabiliyorum. Belki bir süre sonra, her öyküyü ayrı ayrı yayınlama ve sergileme olanağı da bulabilirim. Tahir ÜN İzmir, 29 Ekim 2013 (revize)

“Xinjiang : Atayurdu”

TAHİR ÜN Tahir Ün, 1960 yılında doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü’nü bitirdi. Bu süreçte, iki yıl boyunca aynı okulun Sanat Tarihi Bölümü’nde Avrupa Sanatı eğitimi aldı. 1984 yılında Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’ne bağlı Devlet Sevk ve İdare Yüksek Okulu (TODAIE) Halkla İlişkiler Bölümü programını tamamladı. 1982-2002 yılları arasında Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Anadolu Grubu, Vestel Grubu gibi kurumların reklam ve halkla ilişkiler, pazarlama bölümlerinde görev yaptı. Fotoğrafhane Medya Ltd. Şti. nde kurucu ortak olarak çalıştı. Çalışmaları Foto Kino Magazine (Danimarka), Zoom International (ABD, İtalya), Foto Revista (İspanya), Foto-Kino (D.Almanya) gibi dergilerde yayımlanarak, Polaroid, Ransom Center Photography of Texas University, Auer & Auer, State Museum Majdanek, Rhizome Artbase gibi koleksiyonlarda yer almış, yurtiçi ve dışında 24 kişisel sergi açmıştır. Görsel kültür politikaları üzerine yazdığı makaleleri çeşitli dergilerde yayınlanmaktadır. 1990’ da yayınlanan “Düşlenmiş Manzaralar/Değişiklik Anları” (fotoğraf), 2012’de yayınlanan “Xinjiang : Atayurdu” (fotoğraf) ve 1995’de yayınlanan “Gizli Bir Fotoğrafın İçeriğinin Şiirsel Anlatımı” (şiir) adlı kitapları bulunmaktadır.

“Xinjiang : Atayurdu”

Çalışmaları için verilen ödüllerden bazıları şunlardır: • Kültür Bakanlığı Devlet Fotoğraf Sergisi siyah-beyaz baskı dalında 1.lik Ödülü (1992),Türkiye. • AFAD ve Adana Seyhan Belediyesi Uluslararası Fotoğraf Yarışması, Şahin Kaygun Ödülü, (1993),Türkiye. • En iyi sayısal görüntü ödülü Fonland Festivali (2011), Portekiz. • “Algılama” adlı video filmi için deneysel video 2.lik ödülü, Krakow SnapFilm Festivali (2012), Polonya. • “Poz” adlı video filmi için en iyi video sanatı ödülü, Patras Bağımsız Film & Video Festivali (2012), Yunanistan. • FotoVisura Grant, Nahcivan Belgesel Fotoğraf Projesi için Onur Mansiyonu (2013), A.B.D. • PAA (Photo Annual Awards), Çin Portreleri Projesi için Onur Mansiyonu, (2013), Çek Cumhuriyeti. Belgesel ve deneysel fotoğrafın yanısıra, etkileşimli medya ve video sanatı alanında da ürün vermektedir. Halen Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde fotoğraf eğitimi vermektedir.

21 Kas覺m 2013 / 10 Aral覺k 2013