Van priester tot politiek leider - Straatnamen in Crabbehof: Nolensweg

Tekst: Wim de Vogt - Foto's: Henk van der Net

De straten in Crabbehof zijn vernoemd naar Nederlandse politici uit het verleden. Zij waren de grondleggers van ons huidige politieke systeem. Vandaag hebben we het over Wiel Nolens.

De Nolensweg loopt van de Groen van Prinstererweg naar de Ruys de Beerenbrouckweg. Hieraan staan een katholieke kerk, klooster, basisschool en woningen die oorspronkelijk gebouwd zijn door de toenmalige R.K. woningbouwvereniging ‘Het Gezin’. Toeval??

Wilhelmus Hubertus (Wiel) Nolens werd op 7 september 1860 in Venlo geboren als zoon van een leerlooier. Hij was bijzonder begaafd. Hij studeerde filosofie, theologie, rechten en staatswetenschappen. Hij werd in 1887 tot priester gewijd. Was van 1888 tot 1909 docent staatshuishoudkunde en zedelijke wijsbegeerte aan het Bisschoppelijk College en het seminarie van Rolduc. Hij was lid van de Tweede Kamer van 1896 tot aan zijn dood op 7 augustus 1931. Vanaf 1913 was hij tevens voorzitter van de Mijnraad.

Politieke loopbaan

Nolens volgde na diens dood Herman Schaepman op als politiek voorman van de rooms-katholieken in het begin van de twintigste eeuw. Hij was een democratisch gezinde katholiek die zich inzette voor de arbeidersklasse en voor verbetering van de sociale wetgeving. Hierdoor kwam hij meerdere keren in conflict met andere overwegend conservatieve rooms-katholieken. In 1910 werd Nolens fractievoorzitter van de Roomsch-Katholieke Staatspartij waarvan hij in 1904 medeoprichter was. Hij bleef dit tot aan zijn dood in 1931. Hij was formateur van het eerste kabinet Ruys de Beerenbrouck. Zelf kon hij als priester geen premier worden.

Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP)

De politieke partij werd formeel op 3 juni 1926 opgericht uit de Algemene Bond van RK-kiesverenigingen. De RKSP was een partij met een centrumpositie. Ze had zitting in alle kabinetten tussen 1918 en 1945. De RKSP was de voorloper van de KVP. In de RKSP vonden alle katholieken politiek onderdak. Zij streefden naar samenwerking met ARP en CHU in de zogenaamde coalitie. In 1980 gingen deze drie partijen op in het Christen Democratisch Appèl (CDA).

Beginselen

De RKSP baseerde zich op bijbelse normen, volgens de katholieke leer. Op sociaal gebied werd ingrijpen door de staat bepleit om een goede samenleving te krijgen. Socialisme werd evenwel krachtig afgewezen. Het hanteren van bijbelse normen kwam onder meer programmatisch tot uiting bij de zedelijkheidswetgeving en het familierecht en verder bij zaken als het bevorderen van de zondagsrust. Op sociaal-economisch gebied was ordening een belangrijke programmapunt. Overleg tussen, en samenwerking van werkgevers en werknemers moest worden bevorderd. Zowel de arbeids- als de sociale wetgeving diende te worden uitgebreid en verbeterd. Vooral de positie van grote gezinnen verdiende aandacht, bijvoorbeeld bij woningtoewijzing en door invoering van kinderbijslag.

Betekenis Nolens

Wiel Nolens was een Nederlands rooms-katholiek priester, politicus en minister van Staat (benoemd op 22 augustus 1923). Als politiek leider van de katholieken in de Tweede Kamer volgde hij de sociale lijn en zorgde voor betere werkomstandigheden voor onder meer Limburgse mijnwerkers. Hij had een grote invloed op de Nederlandse politiek van de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Hij was bijzonder geliefd onder de Limburgse mijnwerkers, die veel van hun verbeterde leef- en arbeidsomstandigheden aan hem te danken hadden. Hij is in het harnas gestorven.