Dordtse burgemeesters in oorlogstijd

Zo luidt de titel van het Jaarboek van de Vereniging Oud Dordrecht. Het is geschreven door Joop Wammes, die de archieven heeft nagepluisd. Op de omslag de foto van Jacob Bleeker, burgemeester van 1937 tot mei 1943 en van 1945 tot 1950, en de foto van Johan Gijsbert van Houten, de NSB burgemeester van 1943

Het is in alle soberheid van het verhaal een huiveringwekkende ervaring te zien hoe de brave burgemeester Bleeker meebuigt met de bezetter om erger te voorkomen. Hoe hij de protesten op Anjerdag 29 juni 1940 afkeurde, Joodse raadsleden uit hun ambt liet zetten en lijsten van Joodse ambtenaren en raadsleden leverde aan de bezetter. Wammes zegt: “Bleeker was niet ‘fout’ maar hij handelde fout”. Maar het ging deze burgemeester in oorlogstijd te ver om namen te geven van ambtenaren voor tewerkstelling in Duitsland en ook bij de algemene staking in 1943, de namen te leveren van stakende ambtenaren. Op 6 mei van dat jaar werd hij ontslagen, dook onder en kon na de oorlog in triomf als burgemeester terugkeren.

Bleeker werd opgevolgd door van Houten, die wel besefte dat hij in Dordt niet welkom was en feitelijk geen invloed had op de maatregelen van de Duitsers. Ook hier een genuanceerd beeld: van Houten zette zich op persoonlijk vlak in om die maatregelen te verzachten. Hij werd in mei ’45 gearresteerd en door een Tribunaal in 1947 veroordeeld tot drie jaar internering en verbeurdverklaring van zijn goederen. Het jaarboek is verrijkt met tal van foto’s en documenten. Een aanrader voor ieder die het verleden wil spiegelen aan het verleden.

Ton Delemarre

Meer info: www.oud-dordrecht.nl