Kalaallit Nunaat: het land van de mensen

Kalaallit Nunaat:

Traditionele Inuit tatoeages helpen Groenlandse

Na driehonderd jaar onder het bewind van de Denen, zijn Groenlandse jongeren op zoek naar datgene wat hen Groenlander maakt. Door de Deense invloeden is de traditionele Inuit-cultuur verloren gegaan en is een volk van haar identiteit ontdaan. Overgebleven is de trots op dat wat ooit was, en wat diep van binnen nog altijd bij Groenlanders leeft. Een eeuwenoude traditie die vijfendertighonderd jaar geleden een halt werd toegeroepen, wordt vandaag de dag weer gezegevierd: Inuit gezichtstatoeages. Tekst Tess Zondervan Beeld Jolin Ordelman

Onderaan de lip begint de zwarte lijn die doorloopt tot het puntje van de kin. Voor de één een simpele streep, voor de ander een waardering voor de voorvaderen. Voor een buitenstaander een aantasting van het gezicht, maar voor een Groenlander een manifestatie van diepe culturele verbondenheid. Traditionele Inuit tatoeages helpen meer en meer Groenlandse jongeren om trots te zijn op hun identiteit als Inuit. Echter heeft de inkt van de traditionele, betekenisvolle tatoeages zich de afgelopen eeuwen niet op de gezichten en handen van de Inuit mogen nestelen, want Denemarken had een ander plan. Toen de Deens-Noorse priester Hans Egede in 1721 als missionaris naar Groenland vertrok, bekeerde hij de bevolking tot het christendom en werd het land gekoloniseerd. Het geloof in Arctische goden werd onderdrukt, en de daaraan verbonden tradities zijn langzaamaan verdwenen. Ondanks dat de kolonisering van Groenland in 1953 officieel voorbij was en het land de status van een gewone provincie binnen het Deense koninkrijk kreeg, ervaren veel Groenlanders de huidige relatie nog steeds als neokoloniaal. De droom van menig jongere is een zelfstandig en onafhankelijk Groenland. De tatoeages zijn een symbool van deze droom geworden.

Politieke underdog Tegenwoordig vormt Denemarken samen met Groenland en de Faeröereilanden wat men een rigsfælleskab noemt. De drie landen zijn verenigd onder de Deense kroon, en zouden een gelijkwaardige politieke relatie moeten hebben. Maar hoewel Groenland en de Faeröereilanden beide met twee zetels in het Deense parlement vertegenwoordigd worden, zijn het toch vaak de Denen die het hoogste woord voeren.

Wel hebben de landen in de loop der jaren steeds meer zeggenschap gekregen. Zo kreeg Groenland in 1979 de status van ‘thuisbestuur’ waardoor het land zelf beslissingen mocht nemen voor de Groenlandse gemeenschap, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs, behuizing en infrastructuur.

In 2009 werd dit uitgebreid tot ‘zelfbestuur’. Hierdoor werd Groenland gezien als een volk met internationaal recht, en daarom ook met het recht om volledige zelfstandigheid aan te kondigen, wanneer zij dat wensen. Echter vallen de verantwoordelijkheden op het gebied van buitenlandse politiek, defensie en veiligheidsbeleid nog altijd onder de Deense kroon.

Na een lange en bewogen geschiedenis met Denemarken, is het voor de Groenlandse bevolking tijd om een nieuwe weg in te slaan en het pad richting onafhankelijkheid te bewandelen.

Dromenjagers komen in actie, om hun geliefde land, cultuur en tradities na eeuwenlange onderdrukking terug te winnen.

het land van de mensen

Traditionele Inuit tatoeages helpen Groenlandse jongeren hun culturele identiteit te herstellen

Dromenjagers komen in actie, om hun geliefde land, cultuur en tradities na eeuwenlange onderdrukking terug te winnen. ‘Onze toekomst ligt in het verleden’, constateert tatoeëerder Maya Sialuk Jacobsen. Ook zegt Maya: ‘Het is ongelooflijk belangrijk dat we onze eigen cultuur begrijpen, en ons bewust worden over waar we vandaan komen.’ Naast het herstellen van de Inuit cultuur en de beleving van culturele identiteit onder Groenlanders, laten veel jongeren zich ook tatoeëren uit protest tegen de koloniale tijd en de eeuwenlange Deense invloeden. Zo vertelt de achttienjarige Seqininnguaq Lynge Poulsen in een interview met Danmarks Radio dat de tatoeages een deel zijn van het dekolonisatieproces, en dat het haar de ruimte geeft om te laten zien wie zij is. De dertigjarige Elias Josephsen legt uit dat de tatoeages voor hem draaien om het volgen van de Inuit tradities, en om zich niet tot ‘Deen’ te laten maken. De tatoeages symboliseren het gevecht tegen de koloniale geschiedenis, en de strijd om de traditionele cultuur en identiteit van een Inuit terug te winnen. ‘Het is niet zo dat we niets meer met Denemarken te maken willen hebben of afstand willen doen van onze Deense kant, maar we willen meer van onze overziene identiteit als Inuit terug krijgen. De Deense kant van Groenland is overgerepresenteerd’, zegt tatoeëerder Paninnguaq Lind Jensen. Dit is bijvoorbeeld terug te zien op het gebied van schoonheidsidealen. Toen de dertigjarige Lone Nikolajsen Hansen voor het eerst na begon te denken over het nemen van gezichtstatoeages, was ze terughoudend, want in haar opzicht ‘doe je dat niet’, je laat je niet in je gezicht tatoeëren. Maar later besefte ze dat ze, net als velen van haar landgenoten, verstrikt was geraakt in een web van Europese schoonheidsidealen, die ook de schoonheid van de Inuit traditie bekritiseerde. Juist door dit besef liet ze zich tatoeëren, en vele Groenlanders volgden haar.

De ziel achter de inkt Het is alsof de lijnen en symbolen op het gezicht en de handen van de Groenlanders de ziel van hun voorouders weerspiegelen. De simpele lijnen tekenen de identiteit die vele Groenlanders zo vreselijk graag willen ervaren, en visualiseren de trots op hun Inuit roots. Maar ondanks dat deze lijnen en

De tatoeages zijn een deel van het dekolonisatieproces

patronen er eenvoudig uitzien, hebben ze rijke betekenissen. In de tijd van de voorvaderen lieten de tatoeages je plaats in de samenleving zien. Je kon er bijvoorbeeld iemands leeftijd, burgerlijke stand, sekse en familietoestand aan aflezen. Naast dat er om esthetische redenen werd getatoeëerd, had het ook het doel om de persoon te beschermen tijdens de jacht en thuis, waar wilde dieren op de loer lagen. Het gaf de mensen moed. Ook was het zo dat mannen en vrouwen vaak dezelfde kleding droegen, en was het door de dikke dierenvachten lastig te zien of je met een man, vrouw of kind van doen had. De tatoeages maakten het onderscheid zichtbaar.

Bij de eerste menstruatie van een Inuit meisje werd ook de eerste lijn op de kin getatoeëerd. Op deze manier liet zij zien dat ze klaar was voor het volwassen leven en beschikbaar was voor het huwelijk. Meisjes met fijne, rechte strepen op de kin waren voor mannen aantrekkelijk. Dit liet namelijk zien dat ze goed stil heeft gestaan tijdens het tatoeëren, en dus een geduldig persoon is.

Daarnaast liet het zien dat ze pijn kon verdragen, en werd ze gezien als een serieuze en hardwerkende vrouw, kortom: een perfecte echtgenote. Bij vrouwen bevonden de tatoeages zich niet alleen op het gezicht en de handen maar ook aan de binnenkant van de bovenbenen, zodat een kindje tijdens de eerste seconden op deze wereld direct iets moois te zien kreeg. Ondanks dat de tatoeages een grote rol speelden binnen Inuit gemeenschappen, werd er nooit over gesproken, want dan zou het zijn betekenis verliezen. Inuit geloofden namelijk dat alles een ziel heeft.

Door de tijd heen zijn tradities en gebruiken op het gebied van Inuit tatoeages sterk veranderd. Voor Groenlandse jongeren die zich vandaag de dag laten tatoeëren mogen deze eeuwenoude tradities dan niet meer van toepassing zijn, toch hebben de tatoeages niet minder betekenis. Ondertussen zijn er al meer dan zeshonderd Groenlandse jongeren die zich hebben laten tatoeëren en zich met grote trots presenteren als Inuit. Hetgeen ze zich van binnen al lang voelen, kunnen ze nu ook van buiten laten zien. Een traditie waar geen plaats voor was, is in ere hersteld.

‘Onze toekomst ligt in het verleden’