‘Protocol wordt geen batterij testen’ by Tijs Ruysschaert

BELGIË - BELGIQUE

Febelgen wil goedkoop voorschrijven herzien > blz. 8

P.B.-P.P. B-331

MOLSIDOMINE

De referentie voor huisartsen en specialisten

www.artsenkrant.com

32ste jaar nr 2266 - Dinsdag 2 oktober 2012 - 1,50 € - Halfwekelijks blad - P309577 - ACTUAMEDICA - RAKETSTRAAT 50, BUS 14 - 1130 BRUSSEL

DOMUS MEDICA TREKT IN BIJ APOTHEKERS

WACHTPOSTEN IN BUDGETTAIR KEURSLIJF

Verkiezingen 2012

ARTSEN IN DE KIESSTRIJD

Belgische Tumorbank gaat van start met 12.000 stalen Minister Muyters doet sportprotocol uit de doeken

“H

In een interview met Artsenkrant licht Vlaams minister van Sport Philippe Muyters (N-VA) het hoe en het waarom toe van het screeningsprotocol voor sporters, dat binnenkort definitief wordt gelanceerd. “Dit verhaal moet alle partijen winst opleveren: sporters, artsen, ziekenfondsen, zelfs de wetenschap”, stelt hij. Tijs Ruysschaert > Blz. 22-23: ‘Protocol wordt geen batterij testen’

et idee om in België restweefsels van centra gecollecteerd, behandeld en lokaal gestocverwijderde tumoren centraal te verzakeerd. De pathologische en medische gegevens wormelen, is niet nieuw”, zegt Liesbet Van den echter centraal samengebracht in een elektroniEycken, algemeen directeur van het Kankerregister. sche gegevensbank.” De virtuele bank vormt als het “Al in 2007 staken de oncologen en pathologen van ware een catalogus van wat de deelnemende ziekenhet UZ Leuven, UZ Gent, Saint-Luc, Erasme en Borhuizen ‘in stock’ hebben aan tumorweefsel om te gedet de koppen bij elkaar om een biobank-netwerk te bruiken voor wetenschappelijk onderzoek. vormen. De Stichting tegen Kanker en de FNRS zorg“Op termijn zal elke kankerpatiënt beter worden den toen voor de eerste financiële ondersteuning. van de tumorbank”, maakt UCL-radioloog Vincent Een jaar later al traden UZ AntwerGrégoire zich sterk. Prof. Grégoire pen, UZ Brussel en het CHU van binnen het netwerk een voorDit wordt een belangrijke was Luik toe, alsook het Kankerregister.” trekker van het eerste uur en is de stimulans voor “Maar een echte structurele vereerste voorzitter van de wetendieping kwam er met het Kankerschappelijke stuurgroep van de tukankeronderzoek plan”, aldus Michiel Callens, voormorbank. Volgens hem hebben kanzitter van het Kankerregister. “Na keronderzoekers nood aan instruin ons land een goedkeuringsprocedure werden menten om fundamentele inzichten elf ziekenhuizen erkend als deelnemende partners.” uit onderzoek op cel- en diermodellen te vertalen Vervolgens werd door het Kankerregister en de partnaar kanker bij de mens. De tumorbank zal een beners een conceptueel design uitgewerkt, werden de langrijk hulpmiddel zijn om de translatie van conlastige privacy-issues geregeld en een sterk beveicept naar preklinische en ten slotte klinische evaluligd internetplatform uitgewerkt voor gegevensuitatie te versnellen. wisseling. “Het is nooit de bedoeling geweest om tumorPeter Raeymaekers stalen samen te brengen in één centrum”, legt Van Eycken uit. “Voor de virtuele tumorbank worden de > Blz. 8: Belgische Virtuele Tumorbank staat stalen volgens strikte procedures door de elf erkende in de steigers

Donderdag houden het Kankerregister en de universitaire oncologische centra van België een (academisch) feestje. Samen met minister Onkelinx openen ze de Belgische Virtuele Tumorbank. De bank moet een belangrijke stimulans worden voor het kankeronderzoek in België. Artsenkrant geeft u vandaag een voorproefje.

ACTUALITEIT

Interview met Vlaams minister van Sport Philippe Muyters (N-VA)

‘Protocol wordt geen batterij testen’ Het screeningsprotocol voor sporters is nakend, zo kondigden we al enkele malen aan in onze krant. In afwachting van de definitieve lancering spraken we met Vlaams minister van Sport Philippe Muyters (N-VA) over het hoe en het waarom van het protocol. “Dit verhaal moet alle partijen winst opleveren: sporters, artsen, ziekenfondsen en zelfs de wetenschap.”

Een onderzoek dat kan dienen voor alle sporters, met andere woorden? Neen, zeker niet. Verschillende disciplines vragen een verschillende aanpak. Vandaag zien we dat sommige federaties hun leden vragen om ‘een doktersattest’ voor te leggen. Maar van specificiteit is daar amper sprake. Nochtans is dat essentieel: de vraag is wat je moet onderzoeken bij welke sporter, uiteraard zonder factoren als leeftijd, fysieke conditie en medische voorgeschiedenis uit het oog te verliezen. Door bij een controle de kenmerken van verschillende sporttakken in rekening te brengen, kun je op een gerichte manier blessures voorkomen. Of kun je bijvoorbeeld mensen aanraden om niet sport X, maar sport Y te beoefenen. Die gerichte focus van het onderzoek heeft overigens niet enkel voordelen voor de atleet, maar ook voor de dokter. Die weet zo precies wat hij moet nakijken én wat niet. Toch lijkt een ‘gemeenschappelijk gedeelte’ voor alle sporttakken onvermijdelijk. Waarom durft niemand daar een percentage op te kleven? Ik kan me best inbeelden dat een bepaald aspect van het protocol, neem nu

Minister, om met de deur in huis te vallen: waarom een sportmedisch onderzoeksprotocol? Philippe Muyters: Als minister van Sport wil ik zoveel mogelijk mensen, zo lang mogelijk gezond aan het sporten krijgen – zonder daarbij drempels op te werpen die maken dat iemand niet gaat sporten. Om dat verantwoord te laten gebeuren, heb je een gestandaardiseerde fysieke check-up nodig. Vlaams minister van Sport Philippe Muyters: “sowieso zullen we erop toezien dat het screeningsprotocol betaalbaar blijft voor iedereen.”

het opmeten van de bloeddruk, bij 80 of fieke is essentieel. Dat is trouwens ook de zelfs 90 % van alle sporten terug zal koreden waarom dit onderzoek moet verlomen. En misschien voer je bij de helft van pen via sporten keuringsartsen of via de sporten voor 10 of 20% hetzelfde onhuisartsen die hiervoor een specifieke opderzoek uit. Maar dat is nog wat anders leiding hebben gevolgd. dan zeggen dat het protocol een truncus communis (het gemeenschappelijke gedeelte van Kwam het initiatief voor dit protocol het onderzoek, red.) van 90% heeft. In dat geeigenlijk van die sporten keuringsval zou iemand die aan liggend karabijnartsen? schieten doet, haast op volledig dezelfde De vereniging van Sport- en Keuringsmanier getest worden als een marathonartsen (SKA) steekt hier inderdaad veel loper. En dat zou dan weer betekenen dat tijd in en speelt een cruciale rol. Maar verhet onderzoek niet alleen nuttig is voor geet niet dat dit geen verhaal van vandaag alle sporters, maar voor de hele bevolop morgen is, eerder een kwestie van king. Misschien valt voortschrijdend indaar iets voor te zegzicht. De vraag om ‘Dat het Nationale gen, maar dat is mateduidelijkheid over Intermutualistische College op dit rie voor onze collega’s een lichamelijk gevan Volksgezondheid moment zegt dat het niet zomaar in schiktheidsonderen niet voor de minis- ons verhaal wil meestappen, vind ik zoek voor sporters ter van Sport. bestaat al meer dan niet onlogisch’ Wij praten dus lie20 jaar. Alleen gever niet over een gebeurde er nooit iets meenschappelijk gedeelte van zoveel of concreets met de input van artsen, sporzoveel procent. Dit wordt geen batterij ters, ziekenfondsen, de overheid, enzotesten die we zomaar op elke sporter toe voort. Het kwam er dus op aan ergens te zullen passen. De link met het sportspecifilteren – wat doen we wél en wat niét – en

ARTSENKRANT Dinsdag 2 oktober 2012 Nr. 2266

de koe bij de horens te vatten. En dat doen we nu. Hebben de recente plotse overlijdens van enkele jonge sporters daar mee voor gezorgd? Die schokkende overlijdens waren vooral voor de buitenwereld het teken dat er eindelijk iets gedaan moest worden. Voor ons waren ze een aanleiding om iets sneller te communiceren over onze plannen. Toen die dramatische gebeurtenissen zich voordeden, waren wij al een hele poos bezig met de uitwerking van het protocol. Ondanks de publieke druk hebben we ons niet laten verleiden tot overhaasting – een voorstander van occasioneel beleid ben ik nooit geweest. De uitwerking van dit project vergt nu eenmaal tijd, doordat er zoveel partijen bij de realisatie ervan betrokken zijn. Maar we zijn op de goede weg. Over welke partijen hebt u het dan? Om te beginnen het artsenkorps. We hadden absoluut informatie nodig vanuit die hoek, het is immers niet de taak van de politiek om te zeggen wat waar en wan-

ACTUALITEIT

neer onderzocht moet worden. Die info verzamelen, was echter verre van eenvoudig, want een eenduidig antwoord biedt de beschikbare wetenschappelijke literatuur niet. Toch maken we ons sterk dat we de sporter, de federaties en de artsen een bruikbaar werkinstrument aanreiken dat zal bijdragen aan onze doelstelling: zoveel mogelijk Vlamingen op een gezonde manier aan het bewegen krijgen en houden. Dat ‘aanreiken’ valt trouwens letterlijk op te vatten. We dringen niets op, een arts moet aan zijn patiënt kunnen zeggen dat hij zich niet achter het protocol schaart, dat hij anders denkt over het medisch onderzoek van sporters. En de patiënt heeft het volste recht om dat te geloven.

sociale gezondheidszorg op ons nemen. Als dat het geval is, kunnen we met alle wapens in handen een gesprek met de ziekenfondsen aangaan. En ik ben ervan overtuigd dat de bereidheid bij het NIC er dan wel zal zijn.

U begrijpt echter dat sommige partijen zich intussen zorgen maken? Zo vreest het SVH dat armere gezinnen zich geen screening kunnen veroorloven. Stel dat zo’n sportscreening 60 euro kost en volledig ten laste van de ouders valt, dan krijgen ouders van vijf kleine voetballertjes het wel erg lastig. Vooreerst wil ik geen standaardprijs noemen voor zo’n onderzoek. Mogelijk valt het voor de ene patiënt wat duurder Maar zelf staat u volledig achter wat uit dan voor de andere – afhankelijk van op tafel ligt? wat allemaal onderzocht moet worden – Natuurlijk. De vereniging van Sport- en of vraagt de ene arts wat meer dan de anKeuringsartsen is niet over een nacht ijs dere – afhankelijk van de tijd die hij aan gegaan. Na analyse van de beschikbare het onderzoek spendeert. wetenschappelijke En om verder te literatuur en in overgaan op de haalbaar‘Ik vergelijk de opbouw van het leg met deskundiheid: sowieso zullen protocol graag met het principe van we erop toezien dat gen uit diverse disciplines zoals cardio- de nulbegroting, waarbij de regering het betaalbaar blijft logie, pneumologie, telkens opnieuw kijkt of een bepaalde voor iedereen. De orthopedie,... heeft kostprijs mag menuitgave wel nuttig en nodig is’ ze een basisondersen niet tegenhouden zoeksprotocol geforom aan sport te doen. muleerd. En nu worden de sportfederaties Vaak anticiperen clubs of federaties op betrokken in de verfijning daarvan per dissoortgelijke financiële problemen bij hun cipline. leden door een stukje ‘solidarisering’ in te Voor die federaties is daarnaast nog bouwen. Daarnaast denken we dat de zieeen tweede belangrijke functie weggelegd, kenfondsen een rol zullen spelen via hun namelijk sporters bewustmaken van het aanvullende verzekering. En ook de verzenut en van de beperkingen van een prekeringsmaatschappijen kunnen mee op ventief sportmedisch onderzoek. Al geldt de boot springen. Heel wat federaties hebhier opnieuw dat we niets verplicht oplegben een verplichte bijkomende verzekegen. Ons verhaal is weloverwogen en gering bovenop de ziekteverzekering, daar fundeerd, maar de sportbonden die erin liggen dus mogelijkheden. meestappen, doen dat vrijwillig. Je mag trouwens niet uit het oog verlieAndere partijen zijn de sporters zelf – zen dat zo’n onderzoek besparingen kan zonder draagvlak heeft dit project nooit opleveren. Blessures kosten ook geld. Iekans op slagen – en de ziekenfondsen. dere sporter die uitvalt met een letsel dat Voor die laatste is dit een interessant provoorkomen had kunnen worden, is er een ject omdat het dient om blessures en gete veel. Van belang is dus dat we in elk gezondheidsproblemen te voorkomen. En dat kan hen winst opleveren. Toch raadde het Nationale Intermutualistische College (NIC) de ziekenfondsen onlangs aan om niet tussen te komen in de kosten voor de screening van (jonge) sporters. Dat het NIC nu, terwijl de contouren van het protocol nog niet zijn bekend gemaakt, zo reageert, vind ik niet meer dan logisch. Laat ons eerst het geheel afwerken en duidelijk maken wat de meerwaarde is. We moeten kunnen aantonen dat we de sportspecifieke en niet de brede

val niet vervallen in de redenering “we doen iets niet omdat sommigen het niet kunnen”. Voor die laatsten moeten we gewoon een oplossing vinden.

mee ondersteunt. De voortdurende stroom van nieuwe gegevens zal het protocol finetunen. Het systeem moet zichzelf voortdurend verfijnen. Ik vergelijk dat graag met het principe van Vraag is of daar nog voldoende tijd de nulbegroting, waarbij de regering telvoor is. Hier en daar is er sprake van kens opnieuw kijkt of een bepaalde uitgave een lancering van het cardioluik van wel nuttig en nodig is. Hier net hetzelfde: het protocol in oktober. Dat is dus nu. voor elk nieuw stukje informatie kijken we Waarschijnlijk wordt het eerder iets of het al dan niet nuttig is om op te nemen voor het einde van dit jaar. Wat mij bein de screening voor een welbepaalde sport. treft, is het niet de beEen voorbeeld: doeling om het protoals elke sport- of ‘De vraag om duidelijkheid over een keuringsarts het col gespreid te presenteren. Als we het in- lichamelijk geschiktheidsonderzoek voor systeem aanvult sporters bestaat al meer dan 20 jaar’ met de parameters voeren, heb ik liever dat dat in zijn geheel van iedere maragebeurt. Al kan het wel zijn dat we over thonloper die hij onderzoekt, kan na verbepaalde technische aspecten eerder comloop van tijd blijken dat een bepaald asmuniceren via de vakpers. Uit de hoek van pect niet langer nagekeken hoeft te worde zorgprofessionals komen daar immers den omdat geen van de lopers er last van vragen over. Zo stellen sommige artsen heeft gehad. Of omgekeerd: dat het onzich terecht de vraag welke workload dit derzoeksprotocol net aangevuld moet alles met zich meebrengt. Het is maar wat worden met een veel voorkomende blesnormaal dat we hen zo snel mogelijk info sure. Zo’n ‘levende database’ levert een bezorgen over de tools die zij in handen schat aan informatie op. krijgen om alles goed uit voeren. Hoe wilt u ten slotte de sporters zelf Welke tools worden dat? warm maken voor de screening? We ontwikkelen software die sporten Dat is een kwestie van responsabilisekeuringsartsen en opgeleide huisartsen ring. Via de campagne ‘Gezond Sporten’ snel en duidelijk de weg moet wijzen. Als willen we de mensen laten nadenken over een patiënt langskomt en aangeeft sport hoe ze gezond aan sport kunnen doen en X te willen doen, dan moet het programover wat de specifieke risico’s van hun ma tonen waar de dokter op moet letten sport zijn. Daarnaast willen we hen laten en welke onderzoeken hij uit moet voeren, weten dat ze, als ze naar de dokter gaan, rekening houdend met wat al in het zich op een gestandaardiseerde manier patiëntendossier staat. kunnen laten testen. Door het screeningsprotocol te integreren in dat softwarepakket, wordt het onderMaar niet elke doelgroep is even makzoeksproces voor de arts een soort fuzzy logic. kelijk te bereiken met een informatieHij zal op een eenvoudige manier de vercampagne. schillende stappen kunnen doorlopen, maar Dat klopt. Zoals eerder gezegd is daar nog altijd kunnen beslissen om ervan af te een belangrijke rol weggelegd voor de fewijken. “Hier doe ik een extra test”, of “dat deraties. Zij zijn ideaal geplaatst om hun onderzoek laat ik weg, want deze patiënt liet leden bewust te maken van en te informedit een maand geleden nog checken”. ren over zo’n preventieve screening. FedeBelangrijk is ook dat het softwarepakket raties bereiken bovendien ook steeds meer de dynamiek van het screeningsprotocol mensen die niet-georganiseerd sporten, bijvoorbeeld door fiets- of looptochten te organiseren. Tijdens dergelijke evenementen kunnen zij die niet-aangesloten sporters inlichten over het belang van een van het Europese voorzitterschap van België (2010, medisch geschiktheidsonderzoek. Zolang ze maar niet de indruk creëren dat sporten red.). In die periode hebben we elkaar vaak gezien en ontstond er een erg vlotte wisselwerking tussen gevaarlijk is. Natuurlijk zijn aan sommige ons. Ik noem het een volwassen confederalisme. Die sporten risico’s verbonden. En ja, je zal band is blijven bestaan, en ook nu leren we nog van altijd mensen vinden met straffe verhalen elkaar. Zo volgt André momenteel nauwgezet onze over sportblessures. Maar dat neemt niet vorderingen met dit protocol. En als het een succes weg dat sporten veel beter is voor de wordt, zal hij een vergelijkbaar initiatief doorvoeren. gezondheid dan in de zetel hangen. Niet Daar ben ik zeker van. ◆ geschoten, altijd mis.

Aan de doping met Waalse minister van Sport Sportbeleid is gemeenschapsmaterie. Interessant om dus even over de taalgrens te kijken. Hoe zit het in Wallonië, is daar ook sprake van een sportscreeningsprotocol? Minister Muyters: Met mijn Waalse collega-minister van Sport André Antoine (CDh) onderhoud ik erg goede contacten. Die relatie is begonnen met doping. (lacht) Neen, niet door samen aan de doping te zitten – al is minister zijn een zwaar beroep (lacht) – maar door het ontwerpen van de Dopingdecreten ten tijde

Tijs Ruysschaert

ARTSENKRANT Dinsdag 2 oktober 2012 Nr. 2266