ACTUALITEIT
Orgaandonatie in de islam: haram of halal? recieze cijfers zijn niet voorhanden, maar de moslimgemeenschap in ons land wordt op ruim 600.000 geschat. Op de wachtlijsten voor orgaantransplantatie zijn ze ongeveer even sterk vertegenwoordigd, met ongeveer een achtste van de totale groep wachtenden. Daartegenover staat echter dat minder dan 1% van de moslims in België zijn of haar organen doneert na overlijden. (1) Een opvallende discrepantie die zich ook voordoet in andere landen. Al in 2005 ontlokte ze toenmalig Nederlands minister van Volksgezondheid Hans Hoogervorst (VVD) volgende uitspraak: “Met name moslims weigeren op religieuze gronden hun organen af te staan, maar ze willen er wel ontvangen als ze ziek zijn. En dat wringt.”
P
praktiserend moslim, “het afstaan van bloed of organen is helemaal niet verboden in de islam”. Over orgaandonatie en -transplantatie zegt de Koran niets letterlijks. Maar op basis van de grondregels van de islamitische wetgeving zijn er wel twee meningen over ontstaan. “Aan de ene kant heb je de strekking dat orgaandonatie en -transplantatie verboden zijn. Die houding is gebaseerd op het voorschrift dat het lichaam heilig is en dus integer moet blijven”, aldus Mouloud Kalaai. “Maar de Koran zegt ook dat wie een ziel redt, de hele wereld heeft gered. En dat idee heeft meer gewicht. Wie zijn organen afstaat om een mensenleven te redden, verricht dus een lovenswaardige daad. Vanzelfsprekend moet het weg nemen van de organen wel respectvol gebeuren.”
Ziel redden Afgelopen zaterdag, tijdens haar tweede medisch congres, probeerde vzw Sharaf de situatie te kaderen én lanceerde ze een warme oproep naar de islamitische gemeenschap in België om die terughoudendheid tegenover orgaandonatie te laten varen. “Want”, zo benadrukte dr. Mouloud Kalaai, urgentiearts in het ZOL en
Duidelijke fatwa “Twijfel over welke houding nu de voorkeur moet krijgen, is er eigenlijk niet”, vervolgde dr. Kalaai. “In een fatwa (juridisch advies in de islam, red.) koos de Egyptische universiteit Al Azhar expliciet voor de tweede opvatting. Daarna hebben alle islamitische universiteiten en
theologische raden over de wereld die fatwa overgenomen.” Er zijn wel enkele voorwaarden aan gekoppeld. Zo mag het wegnemen van organen de gezondheid van de levende donor niet in gevaar brengen; het afstaan van organen moet vrijwillig gebeuren; transplantatie moet de enige mogelijke medische ingreep zijn om de receptor te genezen; en er moet zekerheid bestaan over het slagen van de ingreep. Dr. Kalaai: “100 % zekerheid heb je natuurlijk nooit, maar de techniek is al in die mate ontwikkeld dat de transplantatie zelf normaal gezien goed verloopt. En dat volstaat.”
© JVC
Mogen moslims hun organen afstaan volgens de Koran? In tegenstelling tot wat velen denken, luidt het antwoord “jazeker”. Dat stelde urgentiearts dr. Mouloud Kalaai afgelopen zaterdag tijdens het medisch congres van vzw Sharaf. “Meer nog, het doneren van organen wordt zelfs beschouwd als een lovenswaardige handeling.”
Dr. Mouloud Kalaai. “De Koran zegt dat wie een ziel redt, de hele wereld heeft gered. Wie zijn organen afstaat om een mensenleven te redden, verricht dus een lovenswaardige daad.”
Verantwoordelijkheid Een groot verschil met ‘onze’ houding
‘Op naar medisch congres nummer 3’ Een andere spreker op het Sharaf medisch congres in Mechelen was huisarts Abdellatif Riffi, ook lid van de Erkenningscommissie huisartsen en doctoraatsassistent aan de VUB. Als ondervoorzitter van vzw Sharaf hecht hij erg veel belang aan de medische congressen die de vereniging organiseert. “Het is essentieel dat de maatschappij medische topics die allochtone ge-
meenschappen aanbelangen, vanuit verschillende standpunten bespreekt. We beginnen dan ook nu al aan de voorbereiding van ons derde congres. Voorstellen voor een onderwerp zijn altijd welkom!” De geschiedenis van vzw Sharaf (Arabisch voor trots, waardigheid, fatsoen) gaat terug tot eind 2008. Toen richtten enkele moslims uit Me-
chelen de vereniging op met één doel voor ogen: de islamitische gemeenschap uit de stad positiever op de kaart zetten. Ondertussen telt de vzw artsen, advocaten, ondernemers, leraars, vakbondsleden,...
tegenover orgaandonatie is er eigenlijk niet. Waarom stellen zoveel moslims zich dan toch nog weigerachtig op? “In de eerste plaats uit onwetendheid. Wij hebben daarom de verantwoordelijkheid om onze gemeenschap de correcte informatie door te geven, bijvoorbeeld via congressen, symposia, mond-tot-mondcommunicatie, media-aandacht,...”, aldus Kalaai. “Maar uiteraard speelt emotionaliteit eveneens een belangrijke rol, ook bij nietmoslims. Sensibiliseren is hier de boodschap.”
Contact: abdellatifriffi@hotmail.com of essiafs@hotmail.com.
Tijs Ruysschaert 1. Cijfers uit 2008, GVA.
Weekblad voorbehouden aan het medisch korps
Redactie Pierre-Alain Belpaire, Wouter Colson, Nathalie Degand, Nicolas de Pape, Piet Desmet, Manuel Di Pietrantonio, Karolien Van de Velde, Kari Van Hoorick ✆ 02-702.70.82, ak@actuamedica.be
Vaste medewerkers Dr. Jean Andris, Peter Anthonissen, Gert Bakelants, Katia Belloy, Claude Biéva, Erik Brusten, Michelle Cooreman, Hoofdredacteur Johan Copermans, Patrick De Neve, Désirée De Poot, Tom Peter Backx – peter.backx@actuamedica.be Eelen, Stefan Eraly, Dr. Maurice Einhorn, Thierry Goorden, Adjunct-hoofdredacteur Jasper Jansens, Geerdt Magiels, Geneviève Ostyn, Peter Veerle Caerels – veerle.caerels@actuamedica.be Raeymaekers, Bernard Roisin, Dr. Jean-Luc Schouveller, Dr. Jean-Marie Segers, Boudewijn Van Houten, Apr. Heidi Eindredactie Tijs Ruysschaert – tijs.ruysschaert@actuamedica.be Van de Keere, Henk Van Nieuwenhoven, Ludwig Verduyn, Dr. Guy Verhulst, Christine Vuegen Eef Verbeke – eef.verbeke@actuamedica.be Parait également en français sous le titre “Le Journal du Médecin”
30
ARTSENKRANT Vrijdag 3 mei 2013 Nr. 2316
De artikels, foto’s, tekeningen en andere illustraties, opgenomen in het redactionele gedeelte van “Artsenkrant”, bevatten geen publiciteit. Bedrijven en producten worden enkel ter inlichting vermeld. Alleen de auteurs/adverteerders zijn verantwoordelijk voor de artikels, foto’s, illustraties, ideeën en de advertenties die in “Artsenkrant” verschijnen. Alle rechten van vertaling, overname en reproductie - op welke wijze dan ook - zijn voorbehouden voor alle landen. Pagina’s met een gekleurde achtergrond vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Medisch directeur: Dr. Christian Cottriau
Druk: Roularta Printing
Commerciële afdeling
Zoekertjes: Guido Marit guido.marit@actuamedica.be
Product manager Virginie Meysmans – virginie.meysmans@actuamedica.be
Hoofdredacteur France Dammel – france.dammel@actuamedica.be
Personeelsadvertenties Emily Deglas – emily.deglas@actuamedica.be ✆02-702.70.33
Account managers
Art director & hoofd van de productie Viviane Claes – viviane.claes@actuamedica.be Vormgeving Philippe Ossemann, Ivan Petrovic, Antonio Zamora
Jaarabonnement Prijs: 120 euro – ✆ 078-35.33.13 Adreswijzigingen: ENKEL per e-mail naar circulation@actuamedica.be
Griet Berckmans, Philip Bergé, Caroline Louis, Elke Van Rode
Front Office Manager Emily Deglas – emily.deglas@actuamedica.be – ✆ 02-702.70.33 Artsenkrant is een uitgave van
Directeur van de redactie: Peter Backx Verantwoordelijke uitgever Ben Houdmont – Raketstraat 50 – 1130 Brussel
www.artsenkrant.com Content manager: Jorgen Vanderdood jorgen.vanderdood@actuamedica.be Aangesloten bij de Unie Van Uitgevers van de Periodieke Pers en intekenaar
Multimed panel