een tandje| bij | reportage > interview
Fietskeuken
brengt buurtbewonders bij elkaar Een ‘fietskeuken’? Huh? In het woordenboek zul je de term inderdaad niet terugvinden. Maar in de Brugse Poort, een wijk in Gent, zal haast iedereen je er meer over kunnen vertellen. Het plaatselijke buurtcentrum is immers elke donderdagavond het decor van de RepareerBAaR – nog zo’n nieuwbakken woord – een initiatief van vzw Fietskeuken Gent. “Iedereen kan hier vrijblijvend komen sleutelen aan zijn fiets”, legt Louise uit. “Maar ook een hapje eten, een pintje drinken en een babbeltje slaan met de buurtbewoners behoren tot de mogelijkheden. De fiets doet hier dienst als sociaal bindmiddel.” › TEKST Tijs Ruysschaert › FOTOGRAFIE Gianni Barbieux
124 | Grinta!
M
eneer, meneer, ik wil een voorrem op mijn fiets!” Een kleine jongen klampt een van de omstanders aan en duwt hem zijn tweewieler in de handen. “De politie zei me dat het moet van de wet”, voegt hij eraan toe. De man krabt zich even aan het hoofd. “Helpen wil ik wel, jongeman”, zegt hij. “Maar alleen ga ik het niet doen.” Een paar minuten later zijn de twee broederlijk naast elkaar bezig aan de fiets te sleutelen. De man knipt de kabels op lengte, de jongen gaat op zoek naar een steeksleutel 10 om de zijoptrekrem op de vorkkroon te monteren en vraagt voortdurend om uitleg. Na een dik kwartier lijkt de klus geklaard. Nog even testen, afstellen en klaar is kees. “Bent u van de organisatie?” vraag ik even later aan de amateur-fietsenmaker. “Neen, helemaal niet. Het is de eerste keer dat ik hier kom. Een van mijn beste vrienden, een vaste klant bij de Fietskeuken, vroeg me al een tijdje om hem een keer te vergezellen. En omdat ik wel eens met mijn eigen ogen wilde zien wat die Fietskeuken precies inhield heb ik ja gezegd. Temeer omdat ik in mijn vrije tijd ook vaak sleutel aan fietsen. Maar ik had nu ook niet verwacht dat ik hier onmiddellijk remmen zou monteren. Gelukkig heb ik daarnet mijn mooiste kleren niet aangetrokken!”
Amerikaanse Bike Kitchens
“Zo’n spontane samenwerking is een perfect voorbeeld van wat wij voor ogen hadden toen we met de Fietskeuken begonnen”, vertelt Louise, een van de initiatiefnemers. “Enkele jaren geleden was ik samen met Céline, een vriendin van me, op Erasmus (een studiejaar in het buitenland, nvdr.) in Wenen. Daar maakten we voor het eerst kennis met de ‘bike kitchen’, een concept dat ooit het licht zag aan de Amerikaanse westkust en zich langzaam maar zeker verspreidde naar heel wat andere wereldsteden. Eens we terug in Gent waren, konden we er maar niet over zwijgen. En van het een kwam het ander.”
> In de fietskeuken willen we dat mensen creatief leren omgaan met fietsen. < “Een paar van onze vrienden droomden er al langer van iets te doen met fietsen maar die plannen werden nooit echt concreet. Tot wij ons verhaal deden op café. Dan groeide het idee
om samen een Fietskeuken uit de grond te stampen in Gent. We zijn begonnen met zeven (Sander, Louise, Dieter, Stijn, Floor, Koen en Ruben) maar al snel raakten andere vrienden en ook ‘nieuwe mensen’ bij het project betrokken. De vzw Fietskeuken Gent was geboren.”
Ervaring uitwisselen
Het doel van een bike kitchen is mensen verzamelen in een DIY-workshop, een Do-It-Yourselfworkshop, rond fietsen. Iedereen met een hart voor de fiets kan er terecht om zijn bolide te herstellen, kapot te maken of om te toveren in een volledig nieuw model. Maar je kunt er evengoed eten met of koken voor anderen, gedachten uitwisselen met gelijkgestemde zielen en samen creatieve plannen uitwerken voor de toekomst.
> De doelstelling is zuiver: in deze buurt de fietscultuur in haar breedste zin promoten. < “De term ‘fietskeuken’ slaat dus op de combinatie van een fietsherstelplaats met eet- en drankgelegenheden. Maar het woord houdt ook in dat mensen creatief leren omgaan met fietsen; de gerecycleerde fietsonderdelen dienen als ‘ingrediënten’”, vertelt Louise enthousiast. “Mensen brengen elkaar bij wat zij weten over fietstechniek. Soms zie je echte vaklui die hun verhaal doen en praktische uitleg geven. Maar er zijn ook mensen die in het begin hoegenaamd niets over een fiets wisten en die zich nu zelf ontfermen over de nieuwelingen. Fantastisch om te zien!”
Fietscultuur primeert
Belangrijk om weten is dat een fietskeuken geen winst nastreeft: fietsen of fietsonderdelen verkopen, doet een fietskeuken niet. En geld aanrekenen voor reparaties evenmin. Wie meewerkt aan een bike kitchen-project, doet dat vrijwillig. Bazen zijn er niet. Iedereen die engagement met zich meebrengt, is even belangrijk. De doelstelling van het project moet zuiver blijven: de fietscultuur in haar breedste zin promoten in de buurt. Lokale fietsenmakers hebben dan ook niet niets te vrezen, integendeel. Maar een
organisatie kan niet blijven draaien op goeie wil en een positieve mentaliteit, toch? “Dat klopt”, geeft Sander toe. “Wie aan fietsen wil sleutelen, heeft materiaal nodig. En dat komt helaas niet uit de lucht gevallen. Toen we in april 2011 begonnen met dit alles, hebben wij zelf allemaal een bijdrage geleverd om wat basisgereedschap aan te kunnen kopen. We hebben vervolgens met de hulp van het sociaalartistieke project vzw De Vieze Gasten een Bene-fiets-feest georganiseerd in het Pierkespark; mensen konden er iets komen eten en drinken en we draaiden er kortfilms die iets te maken hadden met fietsen. Daar hebben we ook een cent aan overgehouden.”
< Sander helpt een buurtjongen.
Vrije bijdrage
“Daarnaast subsidieert Stad Gent de RepareerBAaR via het plan ‘Wijk aan Zet’. En voor de rest halen we elke donderdag geld op tijdens onze RepareerBAaRs in het Kokerpark. Mensen die op een donderdagavond komen sleutelen aan hun tweewieler, kunnen een vrije bijdrage leveren. Een strategie waar we doelbewust voor hebben gekozen”, benadrukt Sander. “Er zijn heel wat fietskeukens in Amerika die tien dollar per ‘sleuteluur’ aanrekenen. Maar voor ons primeert het sociale aspect.” “Als je een vaste bijdrage per uur vraagt, trek je al snel enkel de fanatici aan. Maar met het systeem van vrije bijdragen, ook de gewoonte in Wenen, willen we de drempel opzettelijk laag houden. De randaspecten (samen iets eten of drinken en een praatje met elkaar slaan) worden zo ook belangrijker dan wanneer iedereen ‘tegen de tijd’ aan zijn eigen fiets zou sleutelen. Dat merk je ook in de praktijk. Zowel kinderen, volwassenen als gepensioneerden komen langs, en iedereen kan het vinden met iedereen. Sommige ouders halen hun kleine uk ’s avonds op en vertellen dan apetrots aan de andere aanwezigen wat voor een mecanicien hun zoon of dochter wel al geworden is. Zoiets maakt alle inspanningen de moeite waard.”
< Brecht in actie.
< Floor ontvet een voorblad.
< Louise en Sander willen vooruit.
Op zoek naar onderdak
Over de toekomst hangt momenteel nog een sluier van onzekerheid. “Voorlopig kunnen wij nog terecht in het Kokerpark. Maar we zijn wel op zoek naar een locatie voor als het kouder wordt”, aldus Sander. “Onlangs lanceerden we zelfs een oproep naar onderdak in de krant ‘De Gentenaar’. Een eigen stek is echt
>
< Spijs en drank met Floor. Grinta! | 125
nodig en zou ons toelaten om ons nog beter te profileren en om nieuwe plannen op te starten. We willen mensen bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om, naast fietsen te herstellen, zelf een fiets samen te stellen. Als wij een eigen ruimte zouden hebben, kunnen mensen die ‘fiets in opbouw’ bij ons stallen tot hun project af is.”
> Zowel kinderen, volwassenen als gepensioneerden komen langs. En iedereen kan het vinden met iedereen. < “Ook interactieve en themagerichte workshops behoren tot de mogelijkheden, onder andere omdat mensen ons dikwijls vragen om een fietsherstelcursus in te richten”, gaat Sander verder. “Samen met Koen, Dieter en Floor volgde ik afgelopen schooljaar de
cursus fietsherstelmaker in avondonderwijs bij Wouter De Roeve, aan het CVO Kisp. Zou het nu niet mooi zijn als we een professionele fietsenmaker zoals Wouter gastlessen konden laten geven tijdens onze RepareerBAar?” Louise vult aan: “Maar er bloeien nog andere creatieve ideeën! Wat dacht je bijvoorbeeld van een internationaal fiets-kortfilmfestival? Of een fietsmuziekfestival?” Als wij eerlijk zijn: klinkt ons als muziek in de oren! n
MEER WETEN? Geïnteresseerd in de Fietskeuken? > Mail naar info@fietskeuken.org > Of bezoek de website www.fietskeuken.org > Of beter nog: Ga op een donderdagavond tussen 18 en 22 uur een kijkje nemen in het Kokerpark aan Buurtcentrum de Brugse Poort in Gent. En vergeet je fiets niet mee te nemen!
< Apetrots.
< Wat brengt de toekomst?
Aerts Action Bike - Kalmthout
Uw geauthoriseerd De Rosa Dealer
Jowan Bike Technology - Kluisbergen Van Peteghem Sport - St Niklaas
126 | Grinta!
www.bicimondo.com