najaar 2011
DANTE Magazine van de Tilburg School of Humanities
Jong
en
DYNA MISCH
5 jaar Faculteit Humanities
Van de redactie
Jong en dynamisch “Het waarnemen is in mij een even grote drift als het
manier bij een andere, meer elegante, fatsoenlijke wereld
verlangen om weer te geven. … Ik ben gedwongen met
hoorde.
scherp ingestelde zintuigen te leven, met alle conse-
Maar dat is een beeld dat onterecht is. Weinig Neder-
quenties van dien. … Ik zie hoe ik in de loop van jaren, in
landse auteurs begrepen de tijdgeest zo goed als zij.
verschillende vermommingen steeds hetzelfde verbeeld
Om dit met slechts een voorbeeld te illustreren noem ik
heb, tot schrijven gedwongen werd door altijd dezelfde
haar magnifieke, eerste autobiografische tekst: Zelfportret
behoefte aan een bevrijding. Het masker, het decor doet
als legkaart uit 1954, waarin zij reflecteert op haar eigen
niet ter zake, wat ik ook schreef, het ging over mijzelf.”
positie in de persoonlijke omgeving van gezin en huwelijk,
Hella S. Haasse, Zelfportret als legkaart.
en met die zelfanalyse – waarin ze nooit het private van anderen schendt, geen intimiteiten blootgeeft – legt zij nauwgezet haar vinger op maatschappelijke veranderingen die gaande zijn. Zij schrijft over hoe ze moeder is en moet zuigen en poetsen terwijl er tegelijk een roman in haar hoofd ontstaat. Ze beschrijft het multitasken, hoe de constructie van de tekst lijkt op het veelvormige patroon van het tapijt dat ze schoonmaakt. Ze toont hoe ratio altijd gevoed wordt door verbeelding. Verbeelding en ratio zijn niet alleen kenmerkend voor de literaire auteur, ze zijn ook noodzakelijk voor de wetenschapper. Onderzoek doen, begint met nadenken, analyseren en voorstellen. Vaststellen wat de feiten zijn, voorstellen hoe mensen leven, hoe het een met het ander te maken heeft. Dat is verbeelding (geen inbeelding, waarmee je feiten naar je hand zet) en het heeft alles te maken met creativiteit en een betrokken zijn bij de wereld. In dit nummer van het Dante staan we stil bij het feit dat de faculteit Humanities (bijna) vijf jaar bestaat. We kijken terug met decaan Arie de Ruijter op de afgelopen
De belangrijkste 20e eeuwse Nederlandse schrijfster Hella
jaren, en we kijken vooruit met jonge onderzoekers die
S. Haasse stierf op 29 september jl. op 93-jarige leeftijd.
schrijven over hun projecten. In die jonge geesten wordt
Interessant is hoe de media reageerden op haar dood.
de ‘spelende verbeelding’ van de oude schrijfster opnieuw
(Natuurlijk waren de stukken al lang geschreven, want we
werkelijkheid.
wisten uit een prachtig interview dat zij in de zomer aan het tijdschrift De Groene Amsterdammer had gegeven dat
Misschien moeten we overwegen, ter ere van het vijfjarige
zij zwakker werd.) De meeste In Memoriams bevatten par-
jubileum, de naam van ons gebouw te veranderen van
ticuliere leeservaringen van de critici. Ze beschrijven hoe
Dante in Haasse building. En dat niet alleen omdat geen
zij niet van haar romans maar wel van haar essays hou-
van de gebouwen op de campus heet naar een vrouw,
den, en hoe Haasse wel of niet bij ‘de grote drie’ hoorde.
maar om zo te benadrukken dat intelligentie en verbeel-
In nogal wat herdenkingen wordt Haasse beschreven
ding nodig zijn bij het ‘understanding society’ dat de
als een beschaafde dame, iemand die op een bepaalde
universiteit als haar motto koestert.
Odile Heynders Hoofdredacteur
2
Inhoud 07
08
15
19
Van de redactie 02 ‘Understanding Society’ door jonge onderzoekers van de School of Humanities 04 Veerle Draulans
Mobiele telefonie in een Zuid-Afrikaanse township 07 Fie Velghe
Vijf jaar faculteit Humanities – interview met een ‘jonge’ decaan op leeftijd 08 Ad Backus en Odile Heynders
Afscheid van de Dante Faculteit 13 Nanda Oudejans
‘Pieter Jelles Troelstra vindt dit leuk’ 14 Matje van de Camp
Alfabetisering van volwassenen in meertalig Oost-Timor 15 Danielle Boon
Een koffer op de overloop. Briefwisseling over Het land van aankomst 16 Liesbeth Hoeven en Erik Borgman
Dead man walking: de koning en de profeet 18 Miranda Vroon-van Vugt
De inspiratie van... 19 Esther Porcelijn
Dandyisme, esthetiek en politiek 20 Geertjan de Vugt
Onze domme geest 22 Herman de Regt
Tot slot... 23 3
Interview
Jinling Li
Michiel Besters
Bart Joosten
‘Understanding Society’ door jonge onderzoekers van de School of Humanities Elk lustrum betekent een moment van terugblikken. Maar het is vooral ook een moment om naar de toekomst te kijken. En wie beter dan jonge onderzoekers symboliseren die toekomst? Aan het woord zijn drie gedreven onderzoekers, die een moment vrij maakten voor een enthousiast verhaal over hun werk. Waar komen ze vandaan, wat is hun onderzoeksfocus, hoe ervaren ze hun werk als onderzoeker? Aan het slot geven ze enkele concrete suggesties. Bart Joosten is kersvers onderzoeker
interesse had in een promotieonder-
een zesjarige opleiding tot filosoof.
en heeft één jaar ‘Tilburg’-ervaring
zoek. Verrassende vraag, maar ik heb
Hij werkte daarna in Den Haag, heel
als student aan de universiteit en de
me met veel overtuiging kandidaat
dicht bij het politieke bedrijf, in een
faculteit. “Ik heb in Maastricht een
gesteld.” Geografisch is Tilburg niet
denktank die beoogde politici beter
opleiding gevolgd met focus op Artifi-
echt een nieuwe horizon: Bart woonde
voor te bereiden op besluitvorming
ciële Intelligentie. Ik koos daarna voor
en werkte in Den Bosch. “Maar als
over thema’s op het gebied van
de Tilburgse master Human Aspects
beroepssituatie is het wél een heel
wetenschap en technologie. “Het
of Information Technology, omdat ik
nieuwe uitdaging: tot op heden werkte
werk zelf was écht wel interessant,
op zoek was naar een iets minder
ik mee als kok in restaurants, met een
maar voor iemand met sterk weten-
technisch maar meer ‘menselijk’
voorliefde voor de Italiaanse keuken.”
schappelijke ambitie bleef het voor mij iets te ‘semi-wetenschappelijk’.
georiënteerde benadering. Mijn Til-
4
burgse masterthesisbegeleider vroeg
De Tilburg University-ervaring van
Na twee jaar stond ik weer in Tilburg,
me op een bepaald moment of ik
Michiel Besters startte in 2001, met
met ‘hangende pootjes’. Er kwam een
plaats vrij voor een promovendus
geen Chinese taal meer. Bovendien
analyse maken van non-verbale signa-
rechts-filosofie. Ik wilde die heel erg
spelen ook demografische factoren
len die mensen uitzenden, bijvoor-
graag en gelukkig kreeg ik de positie
een rol: vroeger kwamen Chinese
beeld door handgebaren of door een
uiteindelijk. Een jaar geleden startte ik
migranten vooral uit één specifieke
specifieke expressie op hun gezicht.
met mijn promotieonderzoek. Ik kreeg
Chinese regio en gingen ze hier in
Computertechnisch ontwikkelen we
de kans om zelf een onderzoeksthema
Nederland in de horeca werken. Sinds
software-instrumenten om die signa-
uit te werken.”
1980 is er meer mobiliteit: migranten
len om te zetten in coördinaten. Zo
komen uit verschillende delen van
krijg je een overzicht van de coördi-
De reishorizon van Jinling Li is iets
China en werken in diverse sectoren.
naten van een gelaat. Een wijziging
breder dan Maastricht, Den Haag of
Denk bijvoorbeeld aan kennismi-
in die vorm kan bepaalde informatie
Den Bosch… Zij studeerde en werkte
granten. Wat betekent dit alles voor
meedelen. Ze kan bijvoorbeeld een in-
op verschillende plaatsen in China
identiteitsbeleving? Het is vooral
dicatie zijn van een bepaalde emotie,
en kwam zeven jaar geleden naar Ne-
etnografisch onderzoek, waarbij de
of erop wijzen dat mensen liegen of
derland. Ze volgde een inburgerings-
brede context belangrijk is. Ik doe veel
pijn hebben.
cursus en ging daarna de uitdaging
observatiewerk, zowel in de klas van
aan van een premaster en een master
de Chinese school als in de Chinese
De slogan van Tilburg University is
Interculturele Communicatie aan de
gemeenschap buiten de schooluren.
‘Understanding Society’. Wat kan de
faculteit. “Op dat moment werd de
En ik doe veel interviews. Dat ik zelf
samenleving leren van je onderzoek?
master Interculturele Communicatie
van Chinese afkomst ben, met kennis
enkel in het Nederlands aangeboden.
van de Nederlandse taal en cultuur, is
Bart Joosten: “Er zijn allerlei praktische
Ik was toen ook de enige met een Chi-
voor dit onderzoek erg belangrijk.”
toepassingen. Dergelijke analyses
nese achtergrond in dat programma
maken het bijvoorbeeld mogelijk om
en woonde nog niet zo lang in Ne-
Michiel Besters: “Mijn focus ligt op een
na te gaan, op basis van kleine ver-
derland. Die opleiding was behoorlijk
conceptueel onderzoek naar veilig-
schillen in de gelaatsuitdrukking van
intensief: er was de grote uitdaging
heid, vanuit rechtsfilosofisch stand-
kinderen, of ze een opdracht moeilijk
van de taal én van de inhoud. Ik
punt. Ik vertrek hierbij vanuit een
of gemakkelijk vinden. In een onder-
moest ook wel wennen aan het cul-
discussie met Security-Studies, een
wijssituatie zou een leerkracht een
tuurverschil. In China is de cultuur op
subdiscipline van International Stu-
opdracht of vraag bijgevolg kunnen
het werk erg hiërarchisch. Je zal er een
dies. Ik constateer een soort tweespalt
aanpassen aan een specifieke leerling.
leidinggevende van een faculteit nooit
in hun denken over veiligheid: recent
Of je kan pijnbeleving van een patiënt
praktisch werk zien doen. Mijn onder-
politiek beleid ontwikkelt zich naar
monitoren en pijnbestrijding beter
zoek is deel van een Europees project,
rechts en de kritische analyses hierop
afstemmen. Of je kan mensen met
samen met drie andere Europese
zijn links georiënteerd. Vraag is of er
spraakproblemen helpen via een liple-
universiteiten, in Groot-Brittannië,
een alternatief ontwikkeld kan worden,
zer, waardoor ze zich beter verstaan-
Zweden en Denemarken.”
waarin die tweespalt vermeden kan
baar kunnen maken.”
worden. Ik zal me de komende tijd Waar gaat jullie onderzoek precies
vooral bezighouden met conceptana-
Jinling Li: “In dit onderzoek staan
over?
lyse en mijn discussiepartners zijn
taalgebruik en identiteit van mensen
auteurs met wie ik in gesprek ga via
die al langer in Nederland wonen cen-
Jinling Li: “Ik bestudeer meertaligheid
hun publicaties. Mijn bronnen zijn
traal. Taal en identiteit zijn kernbegrip-
en identiteit van jongeren van Chinese
dus documenten; tekstanalyse is de
pen in maatschappelijke en politieke
afkomst in Nederland. Ik richt me
kern van het filosofische ambacht.
debatten vandaag. In mijn onderzoek
specifiek op de tweede generatie.
werd bijvoorbeeld duidelijk dat in de
Uit onderzoek weten we dat Chi-
Bart Joosten: “Mijn promotieonder-
Chinese scholen veel aandacht gaat
nese mensen uit de eerste generatie
zoek ligt in het verlengde van mijn
naar traditionele Chinese waarden of
nauwelijks Nederlands spreken. Bij de
masteronderzoek. In onze onder-
verhalen. Maar de tweede generatie
tweede generatie kent één op de vijf
zoeksgroep willen we een digitale
jongeren leven in een veel bredere
5
“Wie niet met eenzaam heid om kan gaan, heeft een probleem” context. Bovendien analyseert dit EU-
drijf in Den Haag geruild voor de rust
Wat zou je willen veranderen op de
project voor elk deelnemend land de
van de academie. Die eenzaamheid is
faculteit?
vraag naar het spanningsveld taal en
noodzakelijk om te kunnen denken.
identiteit voor een specifieke migran-
Wie daar niet mee om kan gaan heeft
Michiel Besters: “Ik zou meteen een
tengroep in dat land: de Punjabi-
een probleem.”
behoorlijk espressoapparaat aan-
gemeenschap in Groot-Brittannië, in
schaffen. De koffie vind ik hier niet te
Zweden de Finse en Spaanse gemeen-
Bart Joosten: “Onzekerheid. Je ont-
drinken en een eigen apparaat op je
schappen en in Denemarken gaat het
wikkelt instrumenten maar pas na
werkkamer zetten is niet toegestaan.”
om een gemengde migrantengroep.”
heel vaak testen wordt duidelijk of die instrumenten ook goed werken.
Bart Joosten: “Ik heb voor mijn
Wat vind je de grote uitdagingen aan
Maar vaak tonen die testen vooral
onderzoek een zwaardere pc nodig.
je onderzoekswerk?
mislukking en elke mislukking is een
Ik werk nu op een pc die ik privé heb
moment van ontgoocheling. Je moet
aangekocht. Er is onvoldoende budget
De vraag krijgt een unaniem ant-
als onderzoeker voldoende sterk zijn
beschikbaar, terwijl het voor het soort
woord: de grote aantrekkingskracht
om je daar telkens over te zetten en
onderzoek wel nodig is.”
is de vrijheid. Zowel de inhoudelijke,
vooral niet af te haken.”
academische vrijheid als de organi-
Jinling Li: “Meteen een magnetron
satorische vrijheid waarin het waar
Jinling Li: “Ik herken dat element van
ter beschikking stellen van alle mede-
en wanneer werken gedeeltelijk zelf
eenzaamheid als uitdaging. Etnogra-
werkers!”
bepaald kan worden, vindt men sterke
fisch werken, observeren en interviews
troeven. Zijn er ook risico’s?
doen, staat dicht bij mensen en biedt veel afwisseling. Maar analyse en
Veerle Draulans
Michiel Besters: “De rust en een-
schrijfwerk betekent stilzitten, in je
Universitair docent bij het Department
zaamheid. Ik heb als wetenschapper
eentje werken. Gelukkig werk ik in
of Culture Studies van de Tilburg School
concentratie en focus nodig. Ik heb
teamverband aan dit project.”
of Humanities
bewust de drukte van het politieke be-
Hanneke van der Meide
Stefan Wintein
Lisanne van Weelden
Wat maken patiënten van tach-
Een nieuwe benadering van
Hoe leggen mensen metafo-
tig jaar allemaal mee gedurende
waarheid en haar onontkoombare
rische relaties tussen visuele
hun verblijf in het ziekenhuis en
paradoxen (‘deze zin is niet waar’)
objecten en gaat dat makkelijker
hoe ervaren ze dit?
door het formaliseren van condi-
als de objecten dezelfde visuele
ties op beweren en ontkennen.
eigenschappen hebben, bijvoorbeeld dezelfde vorm?
6
De jonge onderzoeker Mobiele telefonie in De jonge onderzoeker
een Zuid-Afrikaanse township Communicatie, contact en geletterdheid in de periferie van de samenleving Hoewel mobieltjes pas verspreid wer-
in de buitenwijken van Kaapstad,
den onder het grote publiek vanaf de
Zuid-Afrika. Gedurende verschillende
jaren ’90, is het voor velen vandaag
etnografische veldwerkonderzoeken
de dag ondenkbaar nog door het
ter plaatse wil ik een zicht krijgen op
leven te gaan zonder deze persoonlij-
het gsm-gebruik van vrouwen van
ke communicatietechnologie op zak.
middelbare leeftijd die, mede door
Ook in vele ontwikkelingslanden is de
hun woonplaats en afkomst, op alle
mobiele telefonie de laatste jaren aan
vlak (economisch, sociaal, fysisch, ...)
een enorme opmars bezig. Eind 2010
gemarginaliseerd zijn. Wat verander-
had gemiddeld 73% van de mensen
de er in het leven van deze vrouwen
in ontwikkelingslanden een mobieltje.
sinds ze een eigen mobieltje hebben?
In Zuid-Afrika overschreden de sprei-
Waar gebruiken ze hun gsm voorna-
dingsstatistieken in 2010 de grens
melijk voor? Versterkten ze hiermee
– verricht. In dit onderzoek wordt dan
van 100%. Voor de komst van mo-
hun sociale netwerken met familie
ook gekeken naar de mogelijkheden
biele telefonie was de toegang tot te-
en vrienden die vaak ver weg wonen
die mobiele telefonie en het gebruik
lecommunicatietechnologie voor vele
en breidden ze hun netwerken uit?
van sms’en creëert op vlak van gelet-
mensen in het zuiden heel beperkt.
Voelen ze zich veiliger? Zelfstandiger?
terdheid en hoe de verwerving in zijn
Door de dure installatie- en gebruiks-
Minder afgesloten van de buitenwe-
werk gaat.
kosten en slechte infrastructuur zijn
reld? Creëert het hebben van een gsm
Voor dit onderzoek wordt samen-
vaste telefoonlijnen, computers en
meer kansen op de arbeidsmarkt en
gewerkt met een SANPAD onder-
internet in ontwikkelingslanden niet
bij het zoeken naar een job?
zoeksteam aan de Universiteit van
echt wijdverspreid onder de arme be-
Naast deze meer algemene vragen
Kaapstad (UCT) en de Westkaap
volking. De uitvinding van mobieltjes
wordt er voornamelijk gekeken naar
(UWC).
(goedkoop, pre-pay systeem mogelijk
de vele manieren waarop mobiele
en geen installatiekosten) heeft er-
telefonie een platform kan bieden
voor gezorgd dat ook mensen aan de
voor de verwerving van geletterdheid-
onderkant van de inkomenspiramide
vaardigheden. Vele oudere bewoners
2de jaars PhD
deel kunnen uitmaken van de wereld
van verarmde townships genoten
• Titel project Mobile literacies
van de telecommunicatie, dit voor de
weinig formele scholing en lezen en
eerste keer in de geschiedenis.
schrijven weinig in hun dagdagelijkse
Mijn onderzoek richt zijn lens op
leven. Het schrijven en lezen van
gsm-gebruik in de stedelijke town-
tekstberichten op hun mobieltje is
ships (verarmde woonwijken voor
een van de weinige geletterdheid-
een grotendeels gekleurde bevolking)
praktijken die men – soms dagelijks
Fie Velghe
in South Africa • Onderzoeksgroep Transformations in the Public Sphere • Promotores Jan Blommaert en Sjaak Kroon
7
Interview
Arie de Ruijter - Vijf jaar Faculteit Humanities
Interview met een ‘jonge’ decaan op leeftijd Uit de Visienota: “aan de vooravond van het eerste lustrum wordt met tevredenheid terug gekeken … op de pioniersfase (2007 tot en met 2010) van de faculteit”. Odile Heynders en Ad Backus in gesprek met decaan Arie de Ruijter over de toekomst van de faculteit, de rol van geesteswetenschappen in de maatschappij en over zijn opvolging. Wat zijn de sterke en zwakke punten
iets over de worteling van disciplines
Heb je het idee dat dat meer uitgedragen
van de faculteit?
in een cultuur. Wij zijn op ons terrein
moet worden?
Het eerste sterke punt betreft de
gewoon goed.
We hebben soms last van een ‘Calime-
prestaties die we neerzetten. Kijk
Het tweede sterke punt is dat de initi-
ro’-effect. We hebben het idee dat we
naar de onderzoeksoutput, kijk naar
ële weerstanden tegen de faculteit
ten opzichte van Rechten en Economie
de studentevaluaties, kijk naar de
in belangrijke mate zijn weggeëbd.
klein zijn en dat we niet bepalend
groei in studentaantallen, kijk naar
Blijkbaar hebben we met elkaar een
zijn voor het profiel van Tilburg. Dat
de gezonde bedrijfsvoering. We
modus vivendi gevonden. Geleide-
kan betekenen dat we in tijden van
krijgen heel goede studentevaluaties
lijk aan krijgen we de hoop en het
schaarste moeten inleveren, zo voelt
zoals blijkt uit de Keuzegids Hoger
vertrouwen dat we iets voor elkaar
men dat.
Onderwijs. In de Time’s Higher Edu-
kunnen betekenen, in het formuleren
Maar dat gevoel is nergens op geba-
cation Ranking scoren we heel goed.
en uitwerken van ideeën. Ik vind dat
seerd. Als je kijkt naar het rapport van
Op alle onderdelen bij elkaar horen
er meer en meer interdepartementaal
de Commissie Duurzame Geesteswe-
we tot de top vijftig geestesweten-
wordt gedacht. Mensen gaan hun
tenschappen (Cohen/ Van Oostrom
schappelijke faculteiten in de wereld.
verworven kapitaal niet zo maar op-
e.a.) zie je dat wij daarin echt heel
Het interessante van die ranking is
geven, maar zijn steeds meer bereid
goed scoren. We hebben een afwijkend
dat blijkt dat het merendeel van de
met elkaar samen te werken. De sfeer
profiel ten opzichte van alle andere
faculteiten Humanities in Europa
is goed. Er is wederzijdse acceptatie
faculteiten, we zuchten niet onder het
zit. Alleen Humanities worden niet
en zelfs appreciatie.
juk van het verleden. Er zijn niet al te
gedomineerd door de VS. Dat zegt
8
veel gevestigde tradities en belangen.
De Tilburg School of Humanities (voorheen: Faculteit Geesteswetenschappen) is tot stand gekomen door een fusie van de Faculteiten Communicatie en Cultuur, Theologie en Religiewetenschappen, en Wijsbegeerte. Er werken 250 mensen, onder wie ruim 30 hoogleraren. De faculteit biedt vijf bacheloropleidingen, vijf masteropleidingen, drie researchmasteropleidingen en drie educatieve masteropleidingen aan.Jaarlijks starten ongeveer 275 studenten aan een bacheloropleiding of een premaster/masteropleiding. In totaal heeft de faculteit 1300 studenten. Er zijn drie departementen: Communicatieen Informatiewetenschappen, Cultuurwetenschappen en Filosofie. Onlangs werd de Visienota van de faculteit gepubliceerd waarin nieuwe initiatieven en ambities worden aangekondigd.
Bij de andere geesteswetenschap-
In Tilburg hebben wij een duidelijke
Een punt van zorg is dan wellicht wel
pelijke faculteiten zie je veel kleine
interfacultaire positie, wij zijn de
dat de cultuurkant in het voortgezet
talen en differentiatie. In het plan
faculteit met de meeste aandacht voor
onderwijs zo impopulair is. Weinig
Duurzame Geesteswetenschappen is
academische vorming. Wij hebben het
slimme scholieren gaan met overtuiging
een geweldige saneringsslag gemaakt
LAS-curriculum onder onze hoede,
voor ‘de alfakant’. Hebben wij daar iets
naar bredere labels en profilering.
wij hebben een aanbod gedaan met
over te zeggen?
Wij zijn een duidelijk meer dynami-
betrekking tot Europamodules.
Wat je ziet is dat er relatief weinig aandacht en waardering is voor cul-
sche, multidisciplinaire, empirische faculteit. We hebben een heldere
De keuze voor ‘Understanding Society’
tuur. Dat zegt iets over de dominante
thematische invalshoek gekozen
als label van de universiteit is toch
waarden in de samenleving. Die
door te zeggen dat we een faculteit
eigenlijk een godsgeschenk voor ons,
wordt beheerst door een instrumen-
van de 21e eeuw zijn die rekenschap
omdat wij heel weinig moeite hoeven te
tele rationaliteit. Alles wordt in econo-
aflegt van de digitalisering van de
doen om dat op ons onderwijs en onder-
mische termen gevat. Je kunt zien
wereld. Toenemende invloed van de
zoek van toepassing te laten zijn.
waar dat toe leidt. Men beseft niet
informatietechnologie werkt door in
‘Understanding Society’ kan inder-
hoe belangrijk het vermogen is om
allerlei sociale verbanden en de visies
daad niet zonder ‘understanding cul-
dingen in een breder verband te zien.
die we daarop hebben. E-humanties
ture’ in de brede zin van het woord.
De samenhangen te zien en te zien
is een goede parapluformule om de
Cultuur is language written large.
hoe normativiteit een historische ver-
verscheidenheid in de faculteit onder
Het begrijpen van de gemeenschap
ankering heeft. Het is een geweldige
een wat breder label te plaatsen
impliceert het begrijpen van cultuur,
verarming en vertekening om alles
waardoor we toch een eigen gezicht
het zijn twee zijden van dezelfde
alleen vanuit rationeel instrumentaal
hebben. Als dat dan maar niet bete-
medaille. Het gaat om instellingen en
perspectief te beschouwen.
kent dat allerlei interessante ideeën
voorstellingen. Dat is een geweldige
gevoegd moeten worden in dat ene
kans voor onze faculteit. Dat zie je
Is dat iets dat we vanuit de universiteit
dominante perspectief. We moeten
ook aan de aanwas van studenten.
meer zouden moeten aanpakken?
inspelen op wat het hart van de men-
10% groei voor de universiteit, voor
We doen het valorisatieproject, om zo
sen heeft. Als decaan moet je het een
onze faculteit: 70%. We zijn erin
verantwoording af te leggen en ken-
beetje sturen en je aanstellingsbeleid
geslaagd opleidingen meer op elkaar
nis naar buiten te brengen. We willen
erop aanpassen.
te betrekken.
zo de middelen die de burger ter
9
“maatschappelijke dienstbaarheid ligt hierin:
dat je een luis in de pels bent van al die populisten die op
heel complexe vragen
eenduidige antwoorden weten te geven” beschikking stelt op de een of andere
relativist’. Je kunt dingen vaak hele-
manier teruggeven. Een bijdrage leve-
maal niet eenduidig definiëren. Er is
ren aan wat zo mooi genoemd wordt
altijd wel een kloof tussen je conclusie
de ‘zindelijkheid van het maatschap-
en de data. Dat wil niet zeggen dat al-
pelijk debat’. Dat betekent dat je ook
les even waardevol is of dat alles even
op dit moment met bepaalde politieke
‘waar’ gemaakt kan worden. De weten-
partijen en ideologieën laat zien hoe
schapper kan dit duidelijk maken. Hij
zij geworteld zijn in het verleden en
zet dingen niet in causaliteitsschema’s
hoe zij daar aan gerelateerd kunnen
maar in plausibiliteitscontexten.
worden. Ik vind dat essentieel. Misschien moeten we onze docenten wel
Wij hebben de taak te verdedigen dat er
meer naar middelbare scholen sturen
nuances zijn?
om ze daar tegengif te geven tegen
Absoluut. We moeten voortdurend die
de dominantie van het instrumentele
kritische kans zoeken. De maatschap-
denken.
pelijke dienstbaarheid ligt hierin: dat je een luis in de pels bent van al die
Met betrekking tot die bijdrage aan het
populisten die op heel complexe vra-
maatschappelijk debat: we zitten in een
gen eenduidige antwoorden weten te
fase waarin men ongenuanceerde dingen
geven. Daar moet ik van gruwen. Men
roept. De nuance is verdacht. De twijfel
heeft nog nooit een vraag leren stel-
mag niet getoond.
len, maar het antwoord kan men ge-
De enige grondslag voor wetenschap
ven. Het is een houding die men juist
is twijfel. Twijfel leidt tot meervoudig
in tijden van onzekerheid verkiest. De
kijken, meervoudig oordelen. Tot een
paradox is dat waar onzekerheid groeit
zekere mate van relativering. En dat
en problemen toenemen, de behoefte
betekent niet zonder meer beschei-
aan sterke leiders met eenvoudige
denheid. We moeten laten zien dat we
antwoorden ook groeit. En daar moe-
in het debat een standpunt kunnen
ten wij ons teweer tegen stellen. Dus
innemen. Ik zeg altijd van mezelf,
brengen we altijd een onwelgevallige
in verband met het vraagstuk van
boodschap. Des te beter.
multiculturaliteit: ‘ik ben een relatieve
10
Ik zie wrijving hier tussen het hele
tijd aan het begeleiden van promo-
grond. Ik lees graag Prediker: “Wees
media- en valorisatiegebeuren, het feit
vendi dan aan besturen. Ik werk met
niet al te rechtvaardig, wees niet al
dat we als wetenschappers voortdurend
inhoudelijk bevlogen mensen. We zijn
te wijs, want waarom zoudt u uzelf
gepusht worden ons te richten op kran-
complementair in dit team.
in verwarring brengen.” Dat leidt tot
ten en televisie, waarin we als experts
een zekere mate van bescheidenheid.
moeten optreden, en deze primair
Over bestuursstijl gesproken. Er wordt
Maar de mensen vonden die beschei-
intellectuele houding van de twijfel en
veel vernieuwd in deze faculteit. Soms
denheid en somberheid niet goed, en
nuances opzoeken.
niet een beetje teveel?
dat was geweldig.
Wij moeten het meer zoeken in de rol
Daar heb ik het vaak over met Lex
van mediator dan in de expertrol. Je
Oostrom, de directeur. Enerzijds zegt
Een aantal persoonlijke vragen tot slot.
kunt je expertpositie het beste laten
dat iets over ons ambitieniveau en
Wat heeft het decanaat jou opgeleverd?
zien door te mediëren tussen partijen.
bevlogenheid. Wij zijn de faculteit
Het heeft me gesterkt in de opvatting
Door niet het debat te kiezen maar de
met verreweg de meeste onderwijsin-
dat ik mag sturen door niet te sturen.
dialoog, de discussie. De dialoog bete-
novaties. We zijn ook een faculteit
Het heeft me opgeleverd dat ik me
kent: ook de argumenten van de ander
die echt probeert met nieuwe dingen
thuis voel, niet opgejaagd. Het geeft
tot z’n recht te laten komen. Proberen
in het onderzoek te komen. Dat
me de mogelijkheid met een gerust
te verbinden.
vind ik fantastisch, maar soms is er
hart weg te gaan. Ik kan met opgehe-
misschien zoveel beweging dat je de
ven hoofd hier weg gaan, omdat ik
In de beleidsnota staat dat we ‘kritisch
greep kunt verliezen. Gelukkig zijn
het idee heb dat ik gewaardeerd word.
en stellig’ moeten zijn. Past dat hier
het de professionals die het doen. Ik
Dit is de eerste faculteit (mijn vierde
wel?
ben er een warm aanhanger van de
decanaat) waar ik niet constant het
Met stellig bedoelen we vastberaden.
stelling dat je professionals hun gang
gevoel heb dat ik strijd moet leveren.
Staan voor wat je uitspreekt. Niet als
moet laten gaan. Vooral condities
Ik hoef niet strategisch te commu-
een weerhaan met alle winden mee
faciliteren en zo nu en dan bijsturen.
niceren hier en geen driedubbele
waaien. Je erkent de meervoudigheid
Maar het verder aan hen overlaten.
agenda te hebben.
van de werkelijkheid en je rol als me-
De sfeer is goed. Er is geen angst
diator en die vervul je vanuit de stel-
voor elkaar.
ligheid dat juist dat precies je functie
Wie waren je ‘leermeesters’? Ik ben nu een aanhanger van Pierre
is. En dus gaat het om het vermijden
Een nadeel van al die veranderingen is
Bourdieu, vooral van zijn prachtige
van opportunisme.
soms wel het gebrek aan transparantie.
pleidooi voor de toegevoegde waarde
Ik vind dit een prachtige faculteit.
Wie weet nog in welk onderwijsvernieu-
van diversiteit. Het idee dat de
En ik heb verschillende faculteiten
wingsdocument we precies zitten?
samenleving is gebaseerd op verschil.
mogen besturen. Dan ben je altijd
Ja, dat is een groot probleem. We
Anthony Giddens vind ik ook heel
een beetje de partizaan, je wordt
worden voortdurend ingehaald door
interessant, met zijn structuratiethe-
altijd gezien als bevooroordeeld. Wat
onze eigen beweging. Het gevaar is
orie waarin systeem en actor als twee
vinden die andere faculteiten nou
dat mensen niet meer weten waar we
zijden van dezelfde medaille worden
van onze faculteit. Vinden ze ons
voor staan. Daarom hebben we de
benaderd. En in de antropologie
een parel in hun kroon? Daar ben ik
Visienota gemaakt. Wat ik zelf goed
blijf ik Clifford Geertz koesteren en
niet van overtuigd. Waarom zeggen
vond was dat we, toen we de gesprek-
natuurlijk Levi-Strauss op wie ik ben
anderen niet dat ze hier een prachtige
ken over de conceptnota begonnen,
gepromoveerd. De inspiratie voor het
faculteit Humanities hebben? Op dat
merkten dat de toon van het stuk te
decanaat haal ik uit mijn vak.
punt moeten we stelliger reageren en
somber was. Mensen herkenden zich
onszelf laten zien en horen.
niet in die somberheid. Dat vond ik
Wat verwacht je van een opvolger?
fantastisch.
Moet z/hij de pionnen anders gaan zet-
De passage over Cultuur in de Visienota
ten of in jouw lijn voortgaan? Wat is het
is sterk en inspirerend. Mogen we dat
Was dat strategie om zo terughoudend
beste voor een organisatie?
op jouw conto schrijven?
in te zetten?
Je moet die vraag niet aan mij stellen,
Al het goede komt van mijn vice-
Nee, dat had meer met mijzelf te ma-
maar aan de relevante anderen in de
decanen en directeur. Ik heb een
ken. Ik ben van ‘het glas is halfleeg’,
faculteit. Het is jullie toekomst, ik ben
fantastisch team. Ik besteed meer
dat is mijn calvinistische achter-
vijfenzestig. En ik heb mijn carrière
11
gehad en vind het heerlijk om nog
Het is een religieus beeld.
promovendi te begeleiden omdat ik
Ik kom uit een calvinistisch grens-
daar veel van leer. Ik ben de oudste
gebied in de Noordwest hoek van
van de faculteit maar hoop altijd jong
Brabant: Werkendam. Daar ben ik
te blijven. Ik wil nieuwsgierig blijven.
geboren, heb ik mijn jeugd doorge-
Ik zou de faculteit wel een decaan
bracht. Wij moesten ons afzetten tegen
toewensen die de menselijke maat
de Rooms-katholieke dominantie om
als uitgangspunt neemt. Iemand
ons heen. Ik was altijd jaloers op de
die dient en deugt. Mijn metafoor is
katholieken, omdat zij konden gaan
die van een herder: hij hoeft niets te
biechten. Zij konden van alle zonden
doen, alleen als de schapen het ravijn
vrij zijn. Wij gingen eronder gebukt.
in dreigen te lopen, dan schakelt
Dat model van die herder komt daar
hij de honden in. Dat zijn de vice-
vandaan.
decanen, de directeur en adjunct-di-
Odile Heynders en Ad Backus in gesprek met decaan Arie de Ruijter
recteur, de departementsvoorzitters.
Ad Backus
Ik blijf geloven in het zelfsturend,
Hoogleraar Lingu誰stiek en Sociolingu誰stiek
zelforganiserend en zelfsanerend
bij het Department of Culture Studies van
vermogen van de professional (in
de Tilburg School of Humanities
de metafoor overigens ten onrechte
Odile Heynders
dan eens wolven in schaapskleren,
Hoogleraar Vergelijkende Literatuurwe-
maar dat maakt zelfs het indirect
tenschap bij het Department of Culture
besturen natuurlijk ook weer span-
Studies van de Tilburg School of Huma-
nend).
nities
Jeroen Janssens
Jorrig Vogels
Marieke Hoetjes
Computertechnieken onderzoeken en
In hoeverre wordt de keuze van
Hoe leggen mensen metafo-
ontwikkelen waarmee we afwijkende
een taalgebruiker voor een bepaald
rische relaties tussen visuele
patronen, oftewel anomalie谷n, zoals
verwijswoord (bijv. zij, ze, het
objecten en gaat dat makkelijker
vervalste schilderijen, creditcard
meisje) be誰nvloed door factoren die
als de objecten dezelfde visuele
fraude en piraten automatisch kun-
buiten de taal liggen, zoals visuele
eigenschappen hebben, bijvoor-
nen detecteren ter ondersteuning van
waarneming?
beeld dezelfde vorm?
de domein expert. 12
geduid als schapen; ze zijn ook meer
De jonge onderzoeker De jonge onderzoeker Ik kwam naar Tilburg om psychologie te studeren. De belofte die ‘psychologie’ voor mij inhield was na anderhalf jaar definitief opgedroogd. Ik verwachtte te leren over ons mens-zijn. Was dorstig naar vragen als wat is wetenschap, hoe kan je iets zeker weten en leren kennen? Zijn wij ons lichaam, en waar huist de geest? Wat zeggen we eigenlijk als we ‘ik’ zeggen? Wat betekent het een zelf te zijn, sterfelijk te zijn? Vragen die wel aan bod kwamen in de colleges van Bas van der Kleij en Herman de Regt. Aangejaagd door hun colleges besloot ik filosofie te
Afscheid van de Dante Faculteit
gaan studeren. Nu, jaren later, promoveer ik op
een moreel universalisme is afdoende
nieuwe hoogleraar in Amsterdam die
een proefschrift waarin het zelf
om de vraag te beantwoorden. Want
onlangs het Nederlandse vreemdelin-
centraal staat. Niet het singuliere
wie beslist of iemand echt vluchteling
genbeleid hekelde.
maar het plurale zelf, zoals het zich
is of niet? Weliswaar bestaat er een
Inmiddels heb ik het proefschrift cum
aandient in het soevereine recht van
fundamenteel recht asiel te zoeken,
laude verdedigd. Het proefschrift
een volk zichzelf te bepalen. Maar
maar dit zegt nog niets over waar asiel
werpt mij vooruit, de toekomst in. De
wat betekent het voor een collectief
gezocht kan worden. Daarbij, niemand
faculteit pleegt geen afscheid te ne-
subject om als een zelf te existe-
weet met zekerheid te zeggen wat
men van promovendi. Dat is jammer,
ren? Dit klemt des te meer zodra
asiel nu eigenlijk is ofschoon het een
want ik kijk terug op vele rijke jaren
we bedenken dat uit dit recht op
kernbegrip is in het vluchtelingenrecht.
aan de faculteit, eerst als student en
zelfbepaling het recht voortvloeit om
Mijn proefschrift draait dan ook om
later als wetenschappelijk medewerker.
vreemdelingen in- en uit te sluiten.
twee vragen: wat is asiel? En: waarom
En dit is het eigenlijke onderwerp
is asiel de zorg van een democratische
van mijn proefschrift: de internatio-
gemeenschap?
nale bescherming van vluchtelingen.
Ik heb het vraagstuk van asiel onder-
Ogenschijnlijk een eenvoudige
zocht vanuit wijsgerig perspectief én
vraag: hebben echte vluchtelingen
in een uiterst guur politiek klimaat.
recht op asiel. Internationaalrech-
Gelukkig denk ik het liefst bij slecht
telijke verplichtingen suggereren
weer. Natuurlijk hoop ik dat mijn
van wel, en bovendien weten wij
onderzoek een aanzet geeft tot een
• Onderzoeksgroep Legal Philosophy
ons verplicht aan morele universele
ander en nieuw denken over vluchte-
• Promotores Bert van Roermund en
beginselen van de mensheid. Maar
lingen. Dat het, bijvoorbeeld, onder de
noch een juridisch formalisme noch
aandacht komt van Hirsch Ballin, de
Nanda Oudejans • gepromoveerd op 28 september 2011 • Titel project Asylum. A Philosophical Inquiry into the International Protection of Refugees
Anton van Kalmthout
Sven Storms
Lisette Mol
De aanvaardbaarheid van een
Waarom bewegen we onze
niet-standaard afleidingssysteem
handen zo vaak wanneer we
voor wiskunde/logica en de be-
spreken?
wijstheoretische kracht ervan.
13
De jonge on ‘Pieter Jelles De jonge onderzoeker
Troelstra vindt dit leuk.’
Sociale netwerk sites zoals Hyves,
genaamd named entity recognition kun-
matie toe over de semantische aard van
Facebook en, meer recent, Google+ ge-
nen we met grote precisie automatisch
de gebruikte woorden, de syntactische
ven ons de mogelijkheid om expliciet
namen van personen, organisaties en
structuur van de tekst en de verwant-
te laten zien waar wij onszelf plaatsen
plaatsen herkennen in teksten. Wat
schap van de personen op basis van
binnen de wereld. Iedereen met een
rest is het bepalen van de aard van de
andere bronnen.
profiel kan kiezen met welke personen
connectie: was de genoemde persoon
Na het trainen op de voorgeclassifi-
hij of zij zich wil verbinden, specifieke
een mede- of tegenstander van de
ceerde fragmenten is het systeem in
interesses aangeven, groepen zoeken
hoofdpersoon?
staat om de resterende relaties uit de
die daarbij aansluiten en met hen
Allereerst laten we twee mensen voor
biografieën te extraheren, op basis
communiceren. Alle handelingen die
ongeveer 500 fragmenten, waarin een
waarvan het historische netwerk kan
we online verrichten vormen een ge-
persoon genoemd wordt, aangeven
worden gereconstrueerd. Door bij te
structureerde weerspiegeling van onze
of zij denken dat de beschreven
houden hoe de relaties veranderen door
huidige samenleving op grote schaal.
relatie meer positief, of meer negatief
de tijd heen, wordt het mogelijk om
Het principe van een sociaal netwerk
is. Deze beoordeelde fragmenten
belangrijke historische gebeurtenissen
voor het uitwisselen van ideeën is
worden gebruikt om een computer te
op te sporen, zoals het ontstaan van een
natuurlijk niet nieuw. Ook in vroegere
leren onderscheid te maken tussen
organisatie of de verspreiding van een
tijden gingen mensen connecties aan
positieve en negatieve relaties. Het
gedachtegoed.
met gelijkgestemden en vormden zo
systeem doet dit door te zoeken naar
organisaties en clubs. Helaas zijn de
patronen en structuren die alleen in
connecties tussen historische figuren
de positieve of in de negatieve klasse
vaak alleen impliciet beschreven in
voorkomen. Vanwege de grote variatie
2de jaars PhD
veelal secundaire bronnen, wat het
in taal op zich is dit geen gemakkelijke
• Titel project Historical Timeline
moeilijk maakt voor historici om
taak. We geven het systeem daarom
iemands netwerk te reconstrueren. Een
extra, meer algemene, informatie over
• Onderzoeksgroep Creative Computing
voorbeeld hiervan is iemands biogra-
ieder fragment om de classificatie te
• Promotores Antal van den Bosch
fie. Een biografie kan gezien worden
vergemakkelijken. Zo voegen we infor-
Matje van de Camp
Mining and Extraction
als een chronologische samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen uit iemands leven. Door hierin te zoeken naar namen van andere mensen en organisaties wordt het mogelijk dit so-
Constantijn Kaland
Doug Mastin
ciale netwerk te reconstrueren. Om dit
Waarom worden intonatiepatro-
How different types of joint
handmatig voor één persoon te doen
nen gebruikt; vanwege de spreker
engagement interactions cor-
is al een hele klus, laat staan voor een
of de luisteraar?
relate with children’s language
hele groep mensen uit een bepaalde
acquisition in Mozambique and
periode. Met behulp van een techniek
the Netherlands, with additional focus on group-size effects.
14
nderzoeker De jonge onderzoeker
Mijn onderzoek gaat over volwassenen die leren lezen en schrijven. Ik ben geïnteresseerd in hoe zij dat doen: hoe ze letters en woorden leren herkennen en leren opschrijven, hoe ze les krijgen daarin, in welke taal, welke methodes en materialen daarbij gebruikt worden. Ik wil ook graag weten hoe die volwassenen vervolgens hun lees- en schrijfvaardigheid inzetten in hun dagelijks leven en in welke zin hun leven daardoor verandert. Veel onderzoek naar leren lezen en schrijven wordt gedaan met kinderen. Maar volwassenen leren anders en hebben andere voorkennis. Het is dus een interessante groep om apart naar te kijken. Onderzoek naar hoe volwassenen leren lezen en schrijven gebeurt meestal in westerse landen met immigranten. Toch leren ook veel mensen lezen en schrijven in hun eigen land. Denk bijvoorbeeld
Alfabetisering van volwassenen in meertalig Oost Timor naast spreken veel Oost-Timorezen
Tetum, de ‘lingua franca’ van het land.
Tetum en Portugees zijn de officiële talen van Oost-Timor, en verder worden Indonesisch en Engels veel gebruikt. De vraag is in welke taal mensen nu
het best kunnen leren lezen en schrijven. Uit de praktijk blijkt dat Tetum
daarvoor het meest gebruikt wordt,
lezen en schrijven door volwassenen
alfabetiseringsprogramma’s worden
maar dat veel communicatie in de les-
en over het alfabetiseringsonderwijs
opgezet voor mensen die vroeger
sen plaatsvindt in de lokale talen.
voor die groep. Praktisch, omdat de
nooit naar school zijn geweest.
Het onderzoek naar volwassenenal-
resultaten en aanbevelingen straks
Mijn onderzoek speelt zich af in zo’n
fabetisering in Oost-Timor loopt van
gebruikt worden om de volwassenen-
ontwikkelingsland: Oost-Timor, één
4/2009 tot 4/2014 en wordt gefinan-
alfabetisering in Oost-Timor te helpen
van de armste landen in Zuidoost-
cierd door NWO-WOTRO. Naast de
verbeteren, bijvoorbeeld met nieuwe
Azië. Het was een Portugese kolonie
hierboven beschreven studie omvat
lesmaterialen en richtlijnen voor
tot 1974, werd vervolgens tot 1999
het nog twee andere studies: naar de
docententrainingen.
wreed bezet door Indonesië, verwierf
geschiedenis van volwassenenalfa-
uiteindelijk onafhankelijkheid in
betisering in Oost-Timor en naar de
2002, maar kampte ook daarna nog
positie van lokale talen in het alfabeti-
met verschillende crises.
seringsonderwijs aldaar, beide uitge-
3de jaars PhD
Oost-Timor heeft een bevolking van
voerd door Oost-Timorese collega’s
• Titel project Adult literacy acquisition
ruim één miljoen. Bijna de helft van
(een postdoc en een promovendus).
de volwassenen (15 jaar en ouder)
Het onderzoek is op twee manieren
is er analfabeet. Bijna iedereen is er
nuttig. Wetenschappelijk, omdat de
meertalig: hun eerste taal is vaak een
bevindingen bijdragen aan internatio-
• Promotor Sjaak Kroon
van de lokale gesproken talen, daar-
nale kennisontwikkeling over het leren
• Begeleider Jeanne Kurvers
aan ontwikkelingslanden waar
Danielle Boon
and use in multilingual Timor-Leste • Onderzoeksgroep Language & Globalisation
15
Briefwisseli Briefwisseling
“Landgenoten in den vreemde, maar toch ook vreemden in eigen land. Dat is de onzekerheid waar het hier over zal gaan”, aldus Paul Scheffer in zijn boek Het land van aankomst. Voor Liesbeth Hoeven en haar promotor Erik Borgman is de benoeming van Paul Scheffer als hoogleraar Europese Studies aan de School of Humanities aanleiding een briefwisseling te voeren over zijn boek dat zoveel stof heeft doen opwaaien.
Beste Erik,
Een koffer
Ram Katzir, Bagage, 2010 monument ter herdenking voor de vervolgde en vermoorde Joodse stadgenoten, Leiden
Een paar dagen voordat ik op vakan-
16
tie ga, staat er een open, lege koffer
gens werkelijk thuis te zijn; zij voelen
dat het goede leven zich juist reali-
in de gang. Het inpakken gebeurt
zich als vreemden in eigen land –
seert in de strijd die we erom voeren,
alles behalve gestructureerd. Wat ik
inderdaad, een quote van Paul Schef-
dan zijn we van God los. Strijd impli-
op de plaats van bestemming niet
fer. In het land van aankomst blijkt
ceert verlies. Immigratie is – denk ik
kan missen, hoeft niet op een bagage
er weinig ruimte voor dat wat hen
– kortom niet zozeer een geschiede-
checklist. Dit alles onder het ietwat
herinnert aan thuis. Hun koffer vult
nis van vervreemding zoals Scheffer
filosofische motto: dat wat ik ten
zich met nieuwe bagage, die zij in het
suggereert, maar een geschiedenis
diepste niet wil verliezen, herinnert
land van herkomst onmogelijk plaats
van ontheemding.
zichzelf. Maargoed, mijn koffer staart
kunnen geven. Thuiskomen is waar
Afwezigheid en gemis horen daarbij.
me dus verwachtingsvol aan. Ieder
ook onmogelijk, met “een koffer op
Het koesteren van dat wat achter-
voorwerp dat er gaandeweg welover-
de overloop”. Scheffer benoemt het
gelaten en verloren is als onderdeel
wogen of pardoes in belandt, doet
verlies van de vertrouwde samenle-
van onze culturele herinnering
me geloven dat het realiseren van
ving, als een ervaring die de nieuwko-
eveneens – misschien doet dit het
een goede tijd elders, in mijn handen
mers delen met de ingezetenen. Zijn
belang om op een bepaalde plaats te
ligt. En daarmee bedoel ik niet dat
vraag is vervolgens hoe voorbij deze
zijn vervagen? Of vervalsen we dan
het inpakken van een zonnebril, het
ervaring te reiken.
de werkelijkheid, waarvoor Scheffer
verlangen naar mooi weer inlost. Die
“Vervreemding verzoent.” Hoe denk
ons waarschuwt: niet zelden neemt
andere wereld lonkt, zolang zij on-
jij over deze boodschap die door-
de ervaring dat iets verloren gaat de
vervuld blijft. Als ik op de dag van ver-
klinkt in de zoektocht van Scheffer
gestalte aan van heimwee naar een
trek mijn koffer sluit, overheerst het
naar het nieuwe ‘wij’ in de multicultu-
te mooi voorgesteld verleden? Dat
gelukzalige gevoel dat iedere dag die
rele samenleving? Een aantal van zijn
gevoel overvalt me vaak bij thuis-
volgt, me dichter bij mijn thuiskomst
critici doen zijn stellingname af als
komst…
brengt. There’s No Place Like Home.
een utopisch ideaal. Maar ja, als we
Migranten hebben de ervaring ner-
collectief niet meer kunnen geloven
Groet, Liesbeth
ing
op de overloop Beste Liesbeth,
Paul Scheffer (1954) is met ingang van 1 september
Ontheemding is mij niet vreemd. Voor
ik graag naar de kerk, omdat temid-
Tilburg School of Humanities.
mij is de geesteswetenschap een ma-
den van het vreemde de liturgie mij
In 2000 opende Paul Scheffer een breed maatschappe-
nier om thuis te zijn in het niet thuis
vertrouwd is, en ik er met de plaatselijke
lijk debat over immigratie en integratie met zijn essay
zijn. Ik heb natuurlijk – godzijdank
bevolking een ruimte kan delen waar
Het multiculturele drama. Scheffer verrichte in de jaren
– een huis, en zelfs een flink huis,
zij op vergelijkbare manier thuis zijn
die volgden onderzoek naar de oorzaken en effecten
maar wonen blijft provisorisch. Jaren
als ik. Juist omdat we contact proberen
van deze processen op mens en samenleving. Zijn
geleden las ik in een interview met
te maken met God, die zich aan onze
bevindingen presenteert hij in Het land van aankomst
Danilo Kisˇ (1935-1989), een schrijver
greep onttrekt, maar die ons draagt in
(Amsterdam: De Bezige Bij 2007), inmiddels vertaald
uit voormalig Joegoslavië, een beschrij-
onze ontheemding.
als Immigrant Nations (Cambridge: Polity Press 2011).
ving van zijn werkkamer. Nauwelijks
Ik las Paul Scheffers Land van aankomst
Wat speelt zich af onder de oppervlakte van de multi-
meubels, overal papieren en als werk-
toen het uitkwam. Paul – die ik nog ken
culturele samenleving in Nederland, maar ook elders in
tafel twee schragen met daarop een
uit de tijd dat we beide in Nijmegen
Europa en in Amerika? Het boek is ontvangen als een
plank die doorbuigt onder het gewicht
studeerden, al weet ik niet of hij zich
uitdagend pleidooi om de wereldwijde impasse rond
van de boeken. Zo ziet mijn kamer er
dat nog herinnert; we ontmoetten elkaar
het migratievraagstuk te doorgronden en uiteindelijk te
niet uit, maar zo ervaar ik mijn leven
de laatste jaren weer af en toe – houdt
overwinnen. Zonder confrontatie met de conflictueuze
vaak wel: om te doorgronden wie en
volgens mij veel te sterk vast aan de
werkelijkheid, boeken we geen vooruitgang, zo stelt
waar ik ben, moet er nog veel gelezen
gedachte dat we in een gemondiali-
Scheffer. Iedere controverse of conversatie over zijn
en gedacht worden! Zoals je weet ben
seerde wereld thuis kunnen blijven en
boek, draagt daaraan bij.
ik als ‘leek’ dominicaan, lid dus van
dat de overheid daarvoor kan zorgen.
een religieuze orde die rondzwerven –
Maar niets of niemand controleert onze
deftiger: ‘itinerantie’ – als missie heeft.
situatie. Grote groepen mensen zijn op
Ik zwerf niet letterlijk, maar geestelijk
drift, migranten komen ongecontroleerd
Liesbeth Hoeven
sta ik naar mijn gevoel soms dicht bij
en onstuitbaar onze grenzen over en
Promovendus bij het Department of
de Mensenzoon, die geen steen had
dat verandert ons leven. Alleen als we
Culture Studies van de Tilburg School of
om zijn hoofd op te leggen.
ons met het onbekende confronteren
Humanities
Cultuur laat zich dus volgens mij niet
en het verontrustende toelaten, kunnen
verzamelen in een koffer. Cultuur
wij samenwonen in het besef allemaal
Erik Borgman
bevat de betekenis waarvan we leven
vreemdelingen te zijn en het multicultu-
Hoogleraar ‘Theologie van de religie, in
niet, maar maakt de onoverzichte-
rele drama voorbij komen.
het bijzonder het christendom’ aan het
lijke wereld bewoonbaar. Als ik in het
Ik verheug mij, kortom, op discussie
Department of Culture Studies van de
buitenland verblijf, lees ik nauwelijks
met Paul.
Tilburg School of Humanities
2011 benoemd tot hoogleraar Europese studies bij de
meegenomen boeken. Ik lees boeken van de plaats waar ik ben. Wel ga
Groet, Erik
Suleman Shahid
Klaartje Klaver
Harm Buisman
My PhD project investigates the
Door dicht bij de ervaringen van
De ontwikkeling van computer
role of emotions (emotional ex-
patiënten en zorgverleners te
algoritmes voor de analyse en ex-
pressions) during human-compu-
komen meer grip krijgen op een
tractie van sociale indicatoren uit
ter interaction in cross-cultural set-
moeilijk grijpbaar maar ingrij-
spraak, zoals de emoties van een
tings for making this interaction
pend element van (ziekenhuis)
spreker of sociale verhoudingen
natural and culturally adaptable.
zorg: AANDACHT.
tussen gesprekspartners. 17
De jonge onderzoeker De jonge onderzoeker
Dead man walking: de koning en zijn dode profeet verschijnt de profeet, om de koning
brokjes kennis waarin de culturele
dezelfde boodschap te geven als tij-
en politieke werkelijkheid in taal
dens diens leven. Als de koning hoort
zijn gegoten. Een voorbeeld van een
dat hij en zijn zonen de volgende dag
conceptuele blend in deze tekst is de
zullen sterven, valt hij gebroken neer.
communicatie tussen koning Saul en
Het is duidelijk, dit verhaal is bijzon-
de overleden profeet. Communicatie
der dramatisch.
vindt normaal gesproken plaats tus-
Wat ik als Bijbelwetenschapper graag
sen twee levenden, maar nu met een
wil weten, is op welke manier dit dra-
dode profeet.
ma in taal, in het bijzonder in tekst, is
Bijbelteksten zijn de basis van de
gegoten. Ik maak in mijn onderzoek
theologie. Waar de theologie relevant
gebruik van twee methodieken uit de
is en deelneemt aan het hedendaagse
cognitieve taalkunde, waarin op een
(wetenschappelijke) debat, doet
nieuwe manier naar teksten wordt ge-
zij dat met taal. Het onderzoek is
keken. De eerste is Mental Space The-
relevant omdat het de verhalen waar
ory, waarmee ik kijk naar hoe vorm
we de theologie deels op baseren, en
Waar mijn onderzoek over gaat? Over
en inhoud in mentale ruimten zorgen
de taal waarmee we communiceren
taal: bij uitstek het communicatie-
voor de opbouw van de tekst. De ma-
en de manier waarop, onder de loep
middel van mensen. In Bijbelteksten
nier van vertellen blijkt het gevoel van
neemt en verheldert. Ik hoop eind
wordt gecommuniceerd over God.
drama te versterken. De vorm van
volgend jaar mijn bevindingen te kun-
En over de geschiedenis van mensen
de vragen van koning Saul is die van
nen verdedigen.
met God. In mijn onderzoek kijk ik
een wanhopige man. Hij vuurt steeds
naar een van de verhalen over koning
vragen af op de profeet. Die reageert
Saul, de eerste koning van Israël.
weer heel anders; met een duidelijk
Deze koning werd uiteindelijk afge-
opgebouwd verhaal waar geen speld
5de jaars PhD
wezen door God. De profeet Samuël
meer tussen te krijgen is.
Titel project Mental Spaces and
was degene die hem de afwijzings-
De tweede methode is Conceptual
Conceptual Blending in 1 Samuel 28
boodschap gaf. Daarna overlijdt de
Blending, waarmee ik kijk hoe het
Onderzoeksgroep Culture studies
profeet. In 1 Samuël 28 lezen we dat
denken en de kennis van mensen
(vh. Bijbelwetenwetenschappen)
het leger van de Filistijnen weer voor
in de taal tot uitdrukking komt. De
Promotor Ellen van Wolde
de deur staat. Als koning Saul geen
methode zoemt in op concepten,
Miranda Vroon-van Vugt
antwoord krijgt van God wanneer hij vraagt wat hij moet doen om te winnen, probeert de koning iets anders. Iets wat hij zelf als koning illegaal
Marlies van der Zande
Eric van Elst
heeft verklaard. Hij gaat naar een
Geestelijk verzorgers in het
Gaat het bij de transitie tot pre-
vrouw die geesten beheerst, om de
ziekenhuis: oog en oor voor (on)
sente, menslievende zorg in het
overleden profeet Samuël te vragen
zichtbaarheid van hart en ziel in
ziekenhuis om gemeenschappelijk
wat hij moet doen. Tot de verrassing
én van de zorg.
leren in plaats van om implemente-
van vele onderzoekers sindsdien,
18
ren van een veranderplan?
De inspiratie ... De inspiratie van... van “Mensen meenemen in een verhaal, dat is wat ik wil”
Ik ben Esther Porcelijn, 3e jaars student Filosofie aan Tilburg University en de nieuwe Stadsdichter van Tilburg. Ik ben de eerste vrouwelijke en de jongste Stadsdichter tot nu toe. Na mijn studie aan de Toneelacademie Maastricht ben ik filosofie gaan studeren. Ik heb altijd veel geschreven, maar dat waren vooral theaterteksten. Een paar jaar geleden werd ik gevraagd voor een poëzieoptreden en vanaf dat moment heb ik regelmatig mijn poëzie ten gehore gebracht. In mei kreeg ik tot mijn grote verrassing te horen dat de Stadsdichtercommissie mij had gekozen. De komende twee jaar ben ik Stadsdichter en zal ik elk jaar minimaal zes gedichten schrijven die over de stad gaan. Ook ga ik literatuurfestivals organiseren en nieuw talent helpen een podium te vinden. Ik krijg veel vragen over hoe ik alles combineer, ik ben toneelspeler, theatermaker, student filosofie en dichter. Toch zie ik dat heel anders: alles wat ik doe heeft te maken met verhalen vertellen. Bij de oude Grieken spraken ze al over de philomythos: de liefhebber van verhalen,
Gedicht voor het overgebleven ijsblokje
die net als de filosoof aanknoopt bij wat verwonderlijk is. Mijn ideeën kan ik zowel in een toneelstuk als in een filosofisch essay kwijt. Net als in de filosofie is ook bij theater consistentie heel belangrijk, je moet steeds de consequenties van een kleine verandering in een scène
Zal ik je opeten of niet In mijn mond nemen En laten smelten
blijven overzien. Maar het theater dat ik maak gaat nooit direct óver filosofie, dat vind ik namelijk heel oninteressant, het moet geen etaleren zijn van het intellect van de maker, het publiek moet zelf aan het denken gezet worden. Mijn gedichten gaan over de absurditeit van het
Op je kauwen tot brokjes En de brokjes weer herkauwen Tot je water bent
leven. Bij het schrijven ervan probeer ik me, zoals ook de filosofie afdwingt, heel precies uit te drukken. Ik wil dat mensen door mijn gedichten anders naar iets heel vanzelfsprekends kijken. Mensen meenemen in een verhaal, dat is wat ik wil.
Doorslikken en voelen Hoe je niet koud smaakt Als dat had gekund
De komende twee jaar ga ik proberen meer jonge mensen naar woorden te laten luisteren en het stoffige karakter eraf te poetsen. Ik wil symposia organiseren waar open gesproken kan worden, zonder dubbele agenda. Ik
Je bent vergaan, drinken is valsspelen Ik ben te laat
denk dat kunstenaars en filosofen veel van elkaar kunnen leren, de kunstenaars dat precisie en goed denken de kunst tijdlozer kan maken, en filosofen dat fantasie tot ruimte van geest leidt. Juist in deze tijd moeten we samenwerken en oprecht het Goede en het Schone zoeken. Dan kan niemand om ons heen!
19
Dandyisme, esthetiek en politiek In mijn onderzoek traceer ik om die reden de wordingsgeschiedenis – de genealogie – van het concept dandyisme, die wegvoert van de traditionele literatuurwetenschappelijke geschiedenissen van het dandyisme. Ik kijk daarbij op het allerdiepste niveau naar de inzet van dit concept en ontrafel de onderliggende ideeën over esthetiek, politiek en een specifieke levenshouding (ethiek). Het gaat me om de micropolitiek gecentreerd rond het brandpunt van het dandyisme: de inzet van dit concept duidt een specifieke ervaring en een specifiek
20
“Ik zeg wat ik denk en ik doe wat
Maar is dit geen paradox, een politiek
‘denken’ over deze ervaring aan.
ik zeg. At your service!” Woorden
dandy? Halverwege de negentiende
Dat deze ervaring telkens verschuift
die krachtig naar zichzelf refereren.
eeuw was de cultus van de dandy
maakt het des te interessanter, omdat
Zo krachtig dat men zou vergeten
een absoluut apolitiek gegeven. Een
een dergelijke geschiedenis ons dan
dat het juist in de akte van belofte
dandy interesseerde zich niet voor
via het vroeg negentiende-eeuwse
is dat een lichaam zich verbindt
het banale spel van de politiek en
Amerikaanse platteland, via het
aan de woorden die het uit. Het
hield zich daarom afzijdig van iedere
midden-negentiende eeuwse Parijs,
pact tussen burger en politicus is
vorm van engagement. Het was juist
langs het fin-de-siècle, het Oosten-
duidelijk: de belofte van een nieuwe
op de hoogtepunten van politieke
rijkse dadaïsme uit de jaren 1920, het
politiek waarbij de politicus zichzelf
crisis dat het dandyisme volgens
existentialisme van Parijse intellectu-
op het spel zet in dienst van het
Baudelaire kon floreren. Schijnbaar
elen, uiteindelijk naar figuren als Pim
volk. Het is verleidelijk om alleen te
apolitiek is hier dus al sprake van een
Fortuyn en Jörg Haider voert. Telkens
kijken naar wat er door Fortuyn zelf
samengaan van ideeën over politiek
vormt het dandyisme dan een onge-
uitgesproken is. Echter, wie deze
en over (lichaams)esthetiek. Juist dit
makkelijk gegeven dat de maatschap-
uitspraak opnieuw hoort moet on-
samengaan van esthetiek en politiek
pij in haar maag gesplitst krijgt.
middellijk denken aan het daarmee
kan volgens mij een ingang bieden
gepaard gaande saluerende gebaar.
voor de analyse van hedendaagse
En misschien dat het lichamelijke
‘populistische’ politiek. Daarbij vormt
van deze enigmatische verschijning
dandyisme de sleutel, omdat onder
2de jaars PhD
een grotere rol speelde in zijn poli-
dit concept een aantal problemen
• Titel project The Rhetoric of Authent-
tiek dan zuiver datgene wat door
samenkomt. Dandyisme vormt de
hem uitgesproken werd. We hebben
nexus waaronder de relaties tus-
• Onderzoeksgroep TRAPS
hier volgens sommigen immers
sen esthetiek en politiek, politiek en
• Promotores Odile Heynders en
te maken een dandy, met politiek
leven, en esthetiek en leven samen-
dandyisme.
komen.
Geertjan de Vugt
city
Jan Blommaert
Column Herman de regt Onze domme geest Column Herman de Regt
Over de Verlichting wordt
Niemand die precies weet waarom Wilders niet prudent
de laatste jaren weer veel
is, maar ik gok op de domme geest van Wilders. Klaar-
gesproken. Vooral fanatie-
blijkelijk is het binnen de normaal gesproken efficiënte
ke religieuzen aan de ene
MAVO-HAVO-Militaire Dienst-Open Universiteit route
kant en PVV-kiezers aan de
niet gelukt om Wilders tot een verstandig en wijs man op
andere kant worden door
te leiden. Verstandige en wijze mensen praten niet over de
u en mij zonder pardon
islamitische cultuur als achterlijk, over tuigdorpen, over
blootgesteld aan de streng-
kopvoddentaks, of over de Turkse premier als een ‘total
heid van de rede: “Durf te
freak’.
denken!” – zo zeiden ook
Hoeveel domme geesten lopen er rond? Ik vrees heel
zij die onder Frederick de
veel. Kunnen die geesten daar iets aan doen? Ik vrees het
Grote (1740-1786) mochten filosoferen over hoe het volk
niet. Geest en brein zitten namelijk zo sterk aan elkaar
op te voeden.
vast, zegt onze beste wetenschap, dat de domheid van de
In 1784 gaf Immanuel Kant ons de gevleugelde omschrij-
geest de bedrading van het brein is. En precies daarom
ving van de Verlichting in het Berlinische Monatschrift:
zal de Verlichting nooit in een definitieve zin af zijn. Elke
“Verlichting is de vlucht van de mens uit zijn zelfopgeleg-
generatie zal opnieuw moeten worden bedraad in het licht
de onmondigheid.” Denk en denk zelf, zo luidde het ad-
van dat Sapere aude!
vies van de grootste wijsgeer van het moderne Westen. Is
Durven denken is moedig, kunnen denken is knap. Niet
dat op zich nu een redelijke opdracht? Ik denk het wel. Zal
iedereen kan denken. Het is vreemd te vragen aan men-
die opdracht zeg 250 jaar na Kant eindelijk vervuld zijn? Ik
sen die niet kunnen denken, te durven denken. Eerst moet
denk het niet. Iedereen die dat wel denkt zal bij leven en
hun denken getraind worden. Op school. Dat lukt niet
welzijn in 2034 danig gefrustreerd raken. Het heeft alles te
altijd. Populisten als Wilders maken op een niet-prudente
maken met onze domme, domme geest.
wijze gebruik van domme geesten. En dat is op zich een
In een vraaggesprek over de vrijheid van meningsuiting
kenmerk van grote gevaarlijke domheid.
probeerde ik onlangs te pleiten voor een juridisch gren-
Fascisme, zo zegt Van Dale, is de politieke opvatting die
zeloze vrijheid van meningsuiting, maar alleen wanneer
zich kenmerkt door autoritaire gezagsuitoefening en ver-
dat gepaard gaat met het kweken van prudente burgers.
werping van de democratie.
Meteen daarna ontvielen mij de woorden dat het toch
Het is toch erg dat je, met het risico als fascist te worden
jammer is dat in dat opzicht de schoolopleiding van Geert
bestempeld, moet bepleiten dat alleen prudente mensen
Wilders volstrekt mislukt is. Immers, hoe prudent is Wil-
aan de macht mogen komen. En het is toch erg dat je,
ders eigenlijk? Vraag het hen die Aristoteles hoog houden
met het risico als naïeveling te worden bestempeld, sterk
(u en ik) en de conclusie is dat Wilders een wezenlijke
onderwijs moet bepleiten. Wie snapt nu niet dat goed
deugd mist.
onderwijs de mate van prudentie verhoogt, onze domme geest leert denken, en de wereld leefbaarder maakt?
21
... Tot slot Tot slot... Agenda
Dante Café
Ir. J.H. Stehouwer (Department of Culture Studies)
Op 18 november en 16 december staan er weer twee
bijeenkomsten van het Dante Café gepland, een initiatief van alumnivereniging Dante om afgestudeerden
Titel: Statistical language models for alternative sequence selection
en medewerkers een podium te bieden om elkaar én
Promotores: prof.dr. A.P.J. van den Bosch en prof.dr. H.J. van den Herik
huidige studenten te ontmoeten.
Co-promotor: dr. M.M. van Zaanen
Op 18 november spreekt alumnus Willem Marie
Wanneer: 7 december 2011 om 18.15 uur
Speelman, wetenschappelijk medewerker van het Fran-
Waar: Aula: Cobbenhagengebouw
ciscaans Studiecentrum en docent aan de Faculteit Katholieke Theologie.
C. Martini, MA (Department of Philosophy and Tilburg
Op 16 december wordt alumna Saskia Maas, mede-
School of Economics and Management)
eigenaar en leidinggevende bij Boom Chicago, een
improvisatietheater in Amsterdam, geïnterviewd door Hans van Driel. Tijd en plaats: 16.00 uur, Filmfoyer,
Titel: Consensus and Disagreement in Small Committees
Tilburg
Promotores: prof.dr. S. Hartmann en prof.dr. P.H.M. Ruys
Meer informatie: www.dedanteconnectie.nl
Wanneer: 16 december 2011 om 10.15 uur
Waar: Aula (Cobbenhagen building)
Promoties E.M.M. Mol, MSc (Department of Culture Studies)
Titel proefschrift: Language in the Hands
Promotores: prof.dr. A.A. Maes, prof.dr. E.J. Krahmer &
R.L. Sparks, MA (Department of Culture Studies)
Titel: Ambiguous Spaces: A Contextualisation of Shared Pilgrimage in Ephesus
prof.dr. M.G.J. Swerts
Promotores: prof. dr. P.G.J. Post, prof.dr. H.L. Beck en prof.dr. W.E.A. van Beek
Wanneer: 7 november 2011 om 16.15 uur
Wanneer: 16 december 2011 om 12.15 uur
Waar: Aula (Cobbenhagen building)
Waar: Aula (Cobbenhagen building)
Drs. Th.P.J.M. van Dun (Department of Culture
Prijzen en onderscheidingen
Studies)
Emeritus-hoogleraar Taal en Minderheden Guus Extra
Titel: Invoeren in Vieren: Ritueel-Liturgische Strate-
heeft op 24 juni een koninklijke onderscheiding gekre-
gieën. Een onderzoek naar de katholieke kerkdiensten
gen uit handen van de burgemeester van Oisterwijk,
in inrichtingen van justitie in Nederland
Hans Janssen. De uitreiking vond plaats na afloop van
Promotor: prof.dr. P.G.J. Post
zijn afscheidscollege in de aula van Tilburg Univer-
Wanneer: 7 december 2011 om 16.15 uur
sity. Extra is benoemd tot Officier in de Orde van
Waar: Aula (Cobbenhagen building)
Oranje-Nassau. Professor Guus Extra heeft zich in zijn
Sander Wubben Het trainen van de computer om automatisch te parafraseren of zinnen te versimpelen. De computer leert van voorbeelden, zoals verschillende nieuwskoppen over een gebeurtenis of een versimpelde encyclopedie. 22
Mededelingen 45-jarige carrière in de wetenschap als leidsman/bestuur-
Hoge score Arts & Humanities in de Times Higher Educa-
der, als onderzoeker en als leermeester buitengewoon
tion Rankings
verdienstelijk gemaakt voor Tilburg University, voor de
In de Times Higher Education World University Ranking
nationale en internationale academische wereld, en voor
2010-2011 neemt het onderzoek van de School of Hu-
de samenleving in bredere zin, zowel binnen als buiten
manities van Tilburg University in de discipline Arts and
onze landsgrenzen.
Humanities een toppositie in. Als het gaat om ‘research
J. Douglas Mastin, PhD bij het Department of Communi-
influence’ (de categorie ‘citations’) staat de faculteit we-
cation and Information Sciences, heeft de Student Award
reldwijd op de eerste plaats. In de overall score (het totaal
competitie op het prestigieuze International Congress
van vijf categorieën op het gebied van onderwijs en onder-
for the Study of Child Language gewonnen. Zijn abstract,
zoek) neemt de faculteit de 48ste plaats in in de ranking,
getiteld “Joint Attention and Vocabulary Development: A
hetgeen voor een kleine faculteit als de Tilburg School
cross-cultural, observational study of Mozambican infants
of Humanities een zeer verdienstelijke plek is. De top 10
from 12- to 18-months” werd, samen met drie andere
van de totale ranking wordt bezet door Amerikaanse en
abstracts, geselecteerd voor presentatie op het plenaire
Engelse universiteiten.
Student Symposium. Desiree van der Heiden, bachelorstudent Communi-
Zilveren griffel uitgereikt voor Kinderboek Ik! Wíe is dat?
catie- en Informatiewetenschappen, heeft de Huygens
van Tilburg University
Scholarship Programme van het Ministerie van OC&W
Het kinderboek Ik! Wíe is dat? van de Kinderuniversiteit
ontvangen. Via het Huygens Scholarship Programme kun-
van Tilburg heeft op maandag 26 september in Amster-
nen getalenteerde studenten direct aansluitend op hun
dam een zilveren griffel uitgereikt gekregen door de Stich-
bachelor- of masterstudie in Nederland nog een jaar met
ting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek.
een beurs studeren of onderzoek doen in het buitenland.
In het boek belichten Tilburgse hoogleraren vraagstukken
Desiree studeert momenteel aan de London Metropolitan
op het gebied van cultuur, religie, identiteit, filosofie en
University.
biologie die van invloed zijn op de identiteit van de mens.
Michiel Meijer, oud-student Filosofie, heeft de Geert Grote
Veel onderzoekers van de School of Humanities hebben
Pen voor de beste masterscriptie Filosofie gewonnen.
meegewerkt aan dit boek, waaronder Herman Beck, Erik
Hij kreeg de prijs voor zijn scriptie Nietzsche, Taylor en de
Borgman, Raymond Corbey, Tineke Nugteren en Rein
tegengestelde krachten van de moraal.
Nauta.
Ruud Mattheij
Giel van Lankveld
De ontwikkeling van gepersonali-
Onderzoek naar het automatisch
seerde agent systemen die mensen
aanpassen van computergames aan
van aantrekkelijke en niet-dwingende
de gebruiker en over het gebruik
feedback voorzien, met als doel hen
van games als tools om profielen te
te verleiden tot een bepaald gewenst
maken van personen.
(energiezuinig) gedrag. 23
Tilburg University School of Humanities Postbus 90153 5000 LE Tilburg T (013) 466 25 68 E humanities@tilburguniversity.edu I www.tilburguniversity.edu/nl/humanities
Colofon DANTE magazine is een cultureel en infor-
Redactieadres
matief magazine met een scherpe blik voor
Tilburg University
nieuwe ontwikkelingen in de geestesweten-
School of Humanities
schappen in het algemeen en de School of
Redactie DANTE
Humanities van Tilburg University in het
Postbus 90153
bijzonder. De aandacht gaat vooral uit naar
5000 LE Tilburg
opvallende onderzoeksprestaties en onder-
tel. (013) 4662596
wijsinitiatieven van de facultaire departe-
e-mail a.m.tan@tilburguniversity.nl
menten en naar actuele maatschappelijke thema’s in het verlengde daarvan.
Grafisch ontwerp Beelenkamp ontwerpers, Tilburg
Redactie Matje van de Camp, Veerle Draulans, Odile
Druk
Heynders (hoofdredacteur), Liesbeth Hoe-
Tilburg University, Prisma Print
ven, Frans van Peperstraten, Annemeike Tan (eindredacteur)
Copyright Overname van (delen) van artikelen is toe-
Overige medewerkers aan dit nummer
gestaan na schriftelijke toestemming van de
Danielle Boon, Erik Borgman, Matje van de
redactie. Voor overname van illustraties en
Camp, Nanda Oudejans, Esther Porcelijn,
foto’s is toestemming van de maker vereist.
Herman de Regt, Fie Velghe, Miranda Vroon-van Vugt, Geertjan de Vugt
4e jaargang – nummer 1 – najaar 2011 Het volgende nummer verschijnt voorjaar
Fotografie copyright Harold Miesen (cover, p.4, p.7, p.9, p.12, p.13, p.21), Jeannine Govaers (p.2), Annemeike Tan (p.18), Danielle Boon (p.15) @studio Katzir (p.16), ANP/Robin Utrecht (p.20).
2012