Until 1 - 2014 by Tilburg University

01 14 ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

JAN-HEIN KUIJPERS OVER TILBURGSE TIJD:

‘VRIJHEID STOND AMBITIE NIET IN DE WEG’ EMERITI HELPEN TOEKOMSTIGE LEIDERS IN AFRIKA OP TE LEIDEN

PLANNEN TILBURGS PRETPARK VOOR ARBEIDSMARKT

STUDENTENHUISVESTING: VAN HOSPITAHOK NAAR KANTOOR AAN HUIS

FOTO: ANP / OLAF KRAAK

20 JAN-HEIN KUIJPERS until ticKeRtAPe ■ →

until hoofdverhaal ■

until Alumni | Actie ■ →

TEDx op Tilburg univErsiTy ☒ law law school school gaaT gaaT sElEcTErEn sElEcTErEn aan aan DE DE poorT poor ☒ MinDEr aanMElDingEn voor TilburgsE sTuDEnTEnvErEnigingE

ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

oe ziet Tilburg University er in de toekomst

en beschikken over zeer

waardevolle netwerken”,

uit? Honderden studenten, medewerkers en andere stakeholders hebben meege-

zo stelt het plan. De universiteit wil toewerken naar sterkere banden met

uit in het strategisch plan voor de periode 2014-2017,

ontwikkeling van hun alma mater. “Te denken valt

dacht over de toekomst van de universiteit. Dit mondde

met als titel Het verschil maken. De universiteit ambieert daarin om in 2020 ‘de

maatschappij-universiteit’ bij uitstek te worden. Om zichzelf meer te onderscheiden maakt ze vijf

keuzes: kwaliteit voorop, innovatie volgens een vaste methode, gericht internationaal samenwerken, een

het beschikbaar stellen van stageplaatsen. Maar ook ondersteuning in de vorm van fondsen voor onderwijs en onderzoek is aan de orde.” De universiteit biedt haar alumni kansen zich verder

te ontwikkelen, bijvoorbeeld via post experience onderwijs en career services.

een cruciale rol. “Zij zijn de belangrijkste ambas-

university/profiel/strategischplan2014-2017

partners intensiveren). Bij dat laatste vervullen alumni

Meer: www.tilburguniversity.edu/nl/over-tilburg-

sadeurs van onze instelling

aluMni acTuEEl

‘VRIJHEID STOND AMBITIE NIET IN DE WEG’ EMERITI HELPEN TOEKOMSTIGE LEIDERS IN AFRIKA OP TE LEIDEN

UN1303_01_Cover.indd 1

PLANNEN TILBURGS PRETPARK VOOR ARBEIDSMARKT

Domweg gelukkig op nummer 13 Gelukkige herinneringen van Tilburgers die op huisnummer 13 wonen: daar draait het om in het fotoproject Geluk op 13, onderdeel van de bachelor course Transmedia Journalism. Zo’n tachtig studenten, onder wie dertig van Tilburg Uni-

versity, trokken langs alle huisnummers 13 in Tilburg. Hun missie: verhalen verzamelen van de bewoners. Het project

Ondernemerschap is de grote passie van ondernemerscoach Josette Dijkhuizen, alumna Management- en Organisatiewetenschappen. Als Vrouwenvertegenwoordiger sprak ze dit najaar namens Nederland de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Haar boodschap: juist voor vrouwen heeft het ondernemerschap veel te bieden.

Wat maakt iemand een goede ondernemer?

Wat spreekt u zo aan in ondernemerschap?

mannen. Verder voegen ze graag iets van sociale waarde toe aan hun werk. Zeker in deze tijd is dat geen overbodige luxe.”

toch een stuk stroperiger. Het direct kunnen inspelen op kansen, het rechtstreeks creëren van waarde voor jezelf en de maatschappij: het zijn zaken die mij

STUDENTENHUISVESTING: VAN HOSPITAHOK NAAR KANTOOR AAN HUIS

resulteerde in een bijlage van het Brabants Dagblad, een foto-expositie en een dertiendelige reportageserie op Omroep Brabant. Het project van alumna en Transmedia Journalism-docent Hille van der Kaa

kreeg een nominatie voor de Brabantse Erfgoedprijs.

‘onDErnEMErschap ‘onDErnEMErschap kan kan vrouwEn vrouwEn EEn EEn uiTwEg ui biEDEn’

“Ik houd van de dynamiek in kleine bedrijven. Grotere organisaties zijn vaak

altijd al hebben aangesproken.”

“Visie, durf en doorzettingsvermogen zijn volgens mij de kernkwaliteiten

waar het binnen het ondernemerschap om draait. Dat zijn zeker geen typisch mannelijke eigenschappen. Wel nemen

vrouwen doorgaans wat minder risico. Ze overdenken hun keuzes meer. Maar dat

betekent bijvoorbeeld ook dat vrouwelijke ondernemers minder snel failliet gaan dan

Wat was uw hoofdboodschap aan de Verenigde Naties? “Het tegengaan van geweld tegen vrouwen en meisjes was dit jaar het hoofdthema van de Verenigde Naties wat betreft

oe kunnen ideeën seks met elkaar hebben? Wat kunnen multinationals leren van mierenhopen? En: waarom werd de kip het meest succesvolle dier van Nederland? Het zijn slechts enkele van de prikkelende vragen die aan de orde komen in het boek Oerganisatie. Organisatiepsycholoog en alumnus Henk Verhoeven presenteert daarin een originele visie op het functioneren van organisaties. Een ‘oerganisatie’ is volgens hem ‘het idee dat we alle vormen van organisatie kunnen begrijpen door naar de kleinste eenheden en hun samenspel te kijken’. Het boek start met een uiteenzetting hoe de allereerste eencelligen zich, door samen te werken, ontwikkelden via meercelligen tot de mens. De principes van onze biologische evolutie

gaan volgens Verhoeven niet alleen op voor genen, maar ook voor memen: de kleinste informatiebouwstenen waaruit onze ideeën, techniek en maatschappelijke structuren zijn opgebouwd. Verderop in het boek maakt Verhoeven aannemelijk dat alle levende systemen een ‘universele regelmaat’ vertonen. De basale principes die gelden voor de evolutie van genen en ideeën liggen ook ten grondslag aan fenomenen als politiek, technologie en kunst.

BAS VAN DER SCHOT

vrouwenrechten. Ook in Nederland komt huiselijk geweld vaak voor: zo’n

Joop Vianen, Mirjam van Reisen (TilburgU) en Walter Wiles (Universiteit van Liberia) op de Campus in Monrovia.

230.000 vrouwen en kinderen krijgen frequent te maken met ernstig geweld.

Voor geplaagde Afrikaanse landen zoals Liberia is onderwijs een eerste levensbehoefte. Een nieuwe generatie moet opstaan om het land opnieuw op te bouwen. Zoals de Liberiaan Emmanuel Reeves, die nu in Tilburg studeert. Via Professors for Development slaan emeriti, ondersteund door alumni, de handen ineen om deze nieuwe generatie extra onderwijskansen te bieden. In Afrika en in Tilburg.

Ik denk dat juist voor mishandelde vrouwen het ondernemerschap een uitweg kan bieden naar een betere

situatie. Juist vrouwen die zich aan een situatie van mishandeling weten te ontworstelen, tonen durf en doorzettingsvermogen. Bovendien gaat het

vaak om vrouwen met kleine kinderen, die soms lang uit het arbeidsproces zijn weggeweest. Banen in loondienst liggen dan niet voor het oprapen.

Ondernemerschap kan dan zorgen voor de juiste mate van empowerment. Dit vergroot het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.”

TEKST: JORRIT ROERDINKHOLDER

4 1-2014 |

28-01-14 09:38

1 (+ 20) COVER Jan-Hein Kuijpers

2 1-2014 |

Van mierenhoop tot multinational

dan aan het verzorgen van gastcolleges voor een nieuwe generatie studenten, of aan

slagvaardige universiteit en meer verbinding aanbrengen (samenwerking met

JAN-HEIN KUIJPERS OVER TILBURGSE TIJD:

BOEK: OERGANISATIE

alumni. Alumni kunnen bijdragen aan de verdere

emeRiti Zetten ZicH in vOOR AFRiKA

MEt KENNIS EEN LAND HELPEN HERRIJZEN

Alumni cruciaal in nieuwe koers universiteit

UN1303_04_Tickertape.indd 4

| 1-2014 

28-01-14 09:52

UN1303_04_Tickertape.indd 5

4 TICKERTAPE Laatste nieuws voor alumni

28-01-14 09:52

iep onder de indruk. Dat waren veel toehoorders na de toespraak van de eerste vrouwelijke president van Afrika, Ellen Johnson Sirleaf van Liberia. Zij sprak in 2012 tijdens de 85ste Dies Natalis over de gevolgen voor haar land van onophoudelijke oorlog, machtsstrijd en corruptie. Daardoor vindt het land lastig aansluiting bij relevante internationale netwerken en blijven sociale en maatschappelijke ontwikkelingen achter. Onderwijs speelt hierin een doorslaggevende rol. Om het conﬂ ict en de corruptie te beëindigen en de infrastructuur te herstellen, zijn goed geschoolde leiders nodig, gelooft de president. Zij wist hiermee een snaar te raken, zeker bij Joop Vianen en twaalf gelijkgestemde emeriti. Plannen waar de emeritus hoogleraren al langer op broedden, kwamen na de toespraak in een stroomversnelling. Dit heeft geresulteerd in een mooi meerjarig programma voor onderwijsondersteuning in Afrikaanse landen: Professors for Development. Met hun expertise willen de emeriti hulp bieden aan Afrikaanse universiteiten. Zodat deze zich sneller kunnen ontwikkelen tot instituten op internationaal niveau. Professors for Development liet er geen gras over groeien. De emeriti begonnen vorig jaar al op de universiteit in Monrovia met de kennisoverdracht aan Liberiaanse docenten (teach the teachers) en bestuurders, de ontwikkeling van cursusprogramma’s en het doceren in onderzoeksmethoden. Het project wordt van harte ondersteund door de universiteit. Het past in de traditie van maatschappelijke betrokkenheid. → POPELEN Volgens Vianen ligt Professors for

Development in het verlengde van wat hij zijn studenten in het verleden als hoogleraar Ondernemerschap heeft voorgehouden: aan de ene kant marktprocessen gebruiken om winst te maken, aan de andere kant verworvenheden delen. Dat is precies wat hij en zijn collega-emeriti beogen: “We hebben hoogwaardige kennis en die willen we delen. Dankzij onze contacten met Afrikaanse universiteiten weten we dat de behoefte daaraan groot is. Aan deze Afrikaanse universiteiten worden de toekomstige leiders in de private en publieke sector opgeleid, maar het niveau is laag. De universiteiten moeten het stellen met weinig hoogleraren en veel laaggeschoolde docenten: een grote groep heeft slechts een bacheloropleiding of zelfs lager.” De uitzending van professoren naar Liberia is niet de enige activiteit van Professors for Development. Samen met de universiteit in Monrovia is een onderwijsprogramma ontwikkeld voor jaarlijks honderd studenten die een eigen onderneming willen opzetten. Hiervoor trainen Tilburgse docenten twintig Liberiaanse collega’s. Verder wordt het thema gezondheidszorg samen opgepakt. Last but nog least krijgen jaarlijks vier Liberiaanse docenten een beurs om in Tilburg een masterstudie te volgen. Emmanuel Reeves (zie kader) is de eerste die een dergelijke beurs mocht ontvangen. Studenten zoals Reeves staan te popelen. Elke extra kans om zichzelf en hun land te ontwikkelen, grijpen ze met beide handen aan. “In Tilburg doe ik kennis op die ik straks kan teruggeven aan mijn land, bijvoorbeeld door deze door te geven aan anderen. Het onderwijs in Tilburg is heel anders dan

Elsevier. Het onoﬃciële werkloosheidscijfer ligt

waarschijnlijk een stuk hoger. Veel pas afgestudeerden melden zich niet bij het UWV en zijn daarom niet zichtbaar in de werkloosheidsstatistieken.

De missie vAn emmAnuel Reeves Emmanuel Reeves studeert een jaar in Tilburg. Dat klinkt niet bijzonder, dat doen er wel meer. Maar Reeves is wél bijzonder. De vijfenveertig jaar oude student komt uit Liberia en heeft een missie. Hij wil helpen zijn land opnieuw op te bouwen. En dat is nodig in Liberia. Iedere sector moet hervormd worden, ook het onderwijs. Reeves is in Tilburg om zijn masterdiploma International Business Law te halen. Hij zet zich in voor de verbetering van het onderwijs, door les te geven op de Universiteit van Monrovia. Hiervoor heeft hij zijn vrouw en kind achtergelaten en zit hij nu weer in de collegebanken. Met de kennis uit Tilburg kan hij straks landgenoten verder helpen. “Als ik terug ga naar mijn land, zal ik anderen aanmoedigen om ook aan dit soort programma’s mee te doen.”

| 1-2014

28-01-14 09:52

UN1303_04_Tickertape.indd 7

6 ALUMNI IN ACTIE Hoogleraren helpen Afrika/ Alumni chapters/Microjustice

28-01-14 09:52

dichtbij. Hij ziet de gevolgen van de belabberde arbeidsmarkt onder zijn eigen studenten. Aan het

begin van de crisis, in 2008 en 2009, stroomden er relatief veel studenten in die daarvoor al een andere studie hadden voltooid, zegt hij: “Ze besloten verder te studeren, in afwachting van betere tijden. Maar

leen maar slechter zijn geworden. En nu moeten ze genoegen nemen met een baan onder hun niveau en met een lager salaris.” En dat is slecht nieuws. Uit eerdere crises weten

wat doe je nu? “Naast consultant bij E-insight ben ik samen met Ruben eigenaar van Waterfall Games. Spexxx, ons eerste bordspel (een kruising tussen Yahtzee en Vier op een rij, red.) is net op de markt.” altijd al een spelfanaat geweest? “Inderdaad, mijn broer en ik brachten heel wat zondagochtenden monopolyend door. Vanaf de brugklas speel ik ook spellen met Ruben.” baan én bedrijf? “Ik heb fulltime werk en al mijn vrije tijd gaat naar Spexxx. Mijn vriendin vindt dat niet altijd even leuk. Tot de feestdagen doen we alles zelf, bijvoorbeeld naar winkels gaan om ons spel in de schappen te krijgen. Vanaf januari moet dit anders. We denken aan een distributeur.” zakendoen met een vriend, een goed idee? “We hebben heldere afspraken en vullen elkaar goed aan. Ruben is punctueel, maar soms wat minder flexibel. Op beurzen mensen aanspreken, ligt mij goed. Ruben zorgt dat we overal op tijd komen. Ook wees hij mij erop dat Waterfall Games in mijn LinkedIn-profiel moest.”

we dat wie eenmaal onder zijn niveau begint, die achterstand moeilijk weer inhaalt. De generatie die begin jaren negentig op de arbeidsmarkt kwam, toen het ook niet zo lekker ging, loopt na twintig jaar nog altijd achter bij andere generaties, zo stelt de internationale arbeidsorganisatie ILO.

→→tijdelijke Baantjes Het gevolg van de slechte arbeidsmarkt is dat jonge afgestudeerden tijdelijke baantjes accepteren. Veertig procent van de jongeren is flexwerker.

Wilthagen maakt zich daar zorgen over: “Het tijdelijke werk is van dien aard dat het weinig bijdraagt aan relevante werkervaring.” Daarnaast ziet hij een sociaal probleem. “Tijdelijk werk verdient ruim dertig procent minder dan een vaste baan. Dat heeft allerlei neveneffecten. Deze jongeren komen bijvoorbeeld moeilijker aan een hypotheek en bouwen

ook minder pensioen op. Als je die achterstand niet inloopt, pluk je daarvan over veertig jaar de wrange vruchten.” Waarom zijn er zo weinig banen? De afgelopen

jaren werd de uittocht van de babyboomers voorspeld. Twintig procent van de beroepsbevolking zou afzwaaien en daarmee een zee aan mogelijkheden

voor jongeren scheppen. Tot nu toe zien we daar niets van terug. Het aantal vacatures daalt al jaren, de werkloosheid – juist onder jongeren – is hoger dan menigeen zich heugen kan.

Geert-Jan Waasdorp studeerde marketing en marktonderzoek aan Tilburg University. Hij leidt nu het

DooR RUtgeR Vahl

→

1 1-2014 |

| 1-2014 11

28-01-14 13:20

UN1303_10-14_HoofdartGeneratieZ.indd 11

ook jij werkt naast je bedrijf, waar precies? “Als onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer bekijk ik wat de uitwerking is van Europees beleid op Nederland.” is spexxx een jongensdroom? “Tijdens een spellenbeurs in Duitsland, waar ik erachter kwam dat een variant op Chinees poker helaas al bestond, raakte ik geïnspireerd om zelf concepten te bedenken. Daarna ontwikkelde ik samen met Ruurd Spexxx.” ruurd is de ideale zakenpartner? “Ja. We zijn al vrienden sinds de middelbare school en hebben heel wat uren Kolonisten van Catan en Risk gespeeld. Na zijn afstuderen vertelde hij dat hij graag bij een spellenuitgever zou willen werken.” fulltime spelletjesondernemer zijn, is dat een reële wens? “Jazeker. Ik heb eindeloos veel spelideeën. Ik hoop dat Spexxx aanslaat in de Verenigde Staten of Duitsland. Daar

TIJDGENOTEN

dat biedt alleen soelaas als een crisis kort duurt. Nu zij een tweede studie hebben afgerond, ontdekken ze dat de omstandigheden op de arbeidsmarkt al-

Wie nu afstudeert, komt op de arbeidsmarkt tijdens de diepste crisis in decennia. Banen zijn schaars, goede banen nauwelijks te krijgen. Een verloren generatie? Dat is nog maar de vraag. In Nederland lijken de vooruitzichten vooralsnog gunstig. Maar de route naar succes duurt langer en kent misschien meer zijwegen dan in het verleden. En die nieuwe arbeidsmarkt verlangt een moderne visie op ﬂexibel en vast werk.

UN1303_10-14_HoofdartGeneratieZ.indd 10

RUURD LAMMERS (32) Woont samen met vriendin Lieke in Tilburg.

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Tilburg University, volgt de ontwikkelingen van

'VERLOREN' GENERATIE OF VOLOP KANSEN?

→ AANbOD AfStEMMEN Professors for Development beperkt zich niet tot Liberia. Het wil ook hulp bieden aan andere Afrikaanse landen. In Zambia

begon vorig jaar een master ICTmanagement en gesprekken zijn gaande met universiteiten in Namibië en Congo. Voorwaarde is steeds dat de initiatieven niet die van lokale experts vervangen. Verder moeten de activiteiten worden ingebed in de programma’s van de partneruniversiteiten. “Wij willen ondersteuning geven aan versteviging van de capaciteitsontwikkeling en dat betekent niet enkel een gastcollege”, vertelt Vianen. Professors for Development stemt het aanbod af op de behoeften van de individuele Afrikaanse universiteiten en zoekt daar gaandeweg de juiste specialisten bij. In aanvulling op de kerngroep van twaalf emeriti heeft het programma daarvoor andere disciplines nodig. “We merken dat we moeiteloos steun krijgen van collega’s die graag helpen, zoals vanuit de universiteit van Delft en de VU,” vertelt Vianen. “Op die manier kan de samenwerking met Afrikaanse universiteiten tot in de lengte van dagen duren, zoals het in de geschiedenis van Tilburg University een dominant spoor is geweest.”

e tijd dat je nog voor je afstuderen een goede baan kreeg aangeboden, is voorbij. Van de

huidige jonge academici is acht procent een jaar na het behalen van de mastertitel nog steeds werkloos, blijkt uit onderzoek van SEO en weekblad

in Liberia. Hier krijg ik cases, voorbeelden uit de maatschappij. Deze ervaring kan ik gebruiken bij de colleges die ik straks weer in mijn land ga geven.”

 1-2014 |

UN1303_04_Tickertape.indd 6

Zo steun je Professors for Development Wil je Emmanuel en generatiegenoten uit Afrikaanse landen steunen, zodat ze hun land vooruit kunnen helpen? Dat kan via Professors for Development. Elk bedrag dat je kunt missen en aan dit programma wilt schenken, helpt mensen zoals Emmanuel daadwerkelijk het verschil te maken. Steun Professors for Development. Doneer nu! Meer info: www.tilburguniversity.edu/professorsfordevelopment

fOtO: HH / daVid rOZinG

nieuwe nieuwe studentenwoningen studentenwoningen in in centrum centrum tilburg, tilburg, paus paus zegent zegent tegelplaten tegelplaten theologische theologische faculteit, faculteit, koen koen becking becking nieuwe nieuwe 01 14

28-01-14 13:20

10 HOOFDVERHAAL ARBEIDSMARKT Verloren generatie, of toch niet?

zijn de mensen echt spellengek. Dit zou financiële ruimte bieden om meer spellen te lanceren.”

RUBEN DIJKSTRA (32) Woont samen met vriendin Hellen in Rotterdam.

MEREL WALRAVEN (31) Woont in Tilburg in een huis met vriend Joep.

Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: Ruurd, Ruben en Merel. Zij zwaaiden in 2005/2006 af als specialisten International business & marketing.

waar werk je? “Ik doceer aan Fontys Economische Hogeschool Tilburg, bij de opleiding SPECO, Sport & Marketing/Management. In november ben ik gepromoveerd op een onderzoek naar het rendement van sportsponsoring.” waarom wilde je promoveren? “Na functies als marketinganalist bij een lokale Rabobank en bij een onderzoeksbureau wist ik dat ik meer de diepte in wilde met marketing en onderzoek. Toen kwam de vacature bij Fontys voorbij.” aan welke studievakken heb je nu nog veel? “Kennis die ik opdeed bij de vakken Service & Retail Marketing gebruik ik nu in mijn eigen lessen. En Comparative Management vond ik leuk, omdat je leerde organisaties met elkaar te vergelijken, die qua cultuur verschillen.” ben je ook een spelletjesfanaat? “Een fanaat niet, maar ik speel zeker graag een spelletje. Van Ruurd en Ruben herinner ik me dat ze vaak ‘s avonds Risk speelden. Onlangs heb ik Spexxx voor het eerst gespeeld. Ik kreeg het cadeau van mijn studievriendengroep waar onder andere Ruurd deel van uitmaakt. De puntverdeling begrepen we nog niet helemaal, maar dat komt de volgende keer vast wel goed.”

| 1-2014 15

UN1303_15_Tijdgenoten.indd 15

28-01-14 10:27

15 TIJDGENOTEN Drie alumni en een nieuw spel

UNTIL INHOUD ■

HET BELANG VAN LEERMEESTERS

COLOFON Until is een periodieke uitgave van Tilburg University. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

n onze nieuwe strategie 2014-2017 kiezen we onder meer voor het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Tilburg University wil nog meer bevlogen mensen, à la Jan Renkema. In zijn afscheidscolumn Weg van doceren in deze Until zegt de emeritus hoogleraar Tekstkwaliteit: “Onderwijs is wat je meekrijgt van de persoon in de docent die je verder leert kijken.” Bij de universiteit beseffen wij dat we er met bevlogen docenten alleen niet zijn. Een van de elementen van onze nieuwe strategie is daarom het beter begeleiden van studenten tijdens de weg van studie naar maatschappelijke positie. Want ook de motivatie van een student en bijvoorbeeld het bouwen van een netwerk zijn voorwaarden voor succesvolle loopbanen. Dat blijkt ook uit het verhaal in deze Until van strafpleiter en alumnus Jan-Hein Kuijpers. Het interview met hem laat zien dat de gedrevenheid van de student cruciaal is. Kuijpers genoot van de verleidingen van het studentenleven maar omarmde tegelijk zijn opleiding aan onze universiteit. Zijn drive om advocaat te worden, motiveerde hem om hard te studeren. Maar zelfs met bevlogen docenten en gedreven studenten zijn we er nog niet. Een laatste ingrediënt voor een succesvolle loopbaanstart is een leermeester die de praktijk kent. Want naast de theorie moet zelfs de excellentste student de praktische kanten van een vak nog leren. Bij voorkeur van een persoon die de kneepjes beheerst. Piet Doedens was voor Jan-Hein Kuijpers zo’n leermeester. En enkele van onze emeriti vervullen die rol aan de universiteit van Monrovia, Liberia (Professors for Development, pagina 6). Zij leiden daar de onderwijzers van een nieuwe generatie leiders op, volgens de gedachte: teach the teacher. Dat is nobel werk, dat u kunt ondersteunen met een bijdrage. Maar mogelijk wilt u, bijvoorbeeld als aanbieder van een stageplaats voor alumni, zelf een rol als ‘leermeester’ vervullen. Dan wordt u de laatste, onmisbare schakel naar een mooie loopbaan voor een nieuwe generatie.

uitgever Corporate Communication, Tilburg University hoofdredactie Walther Verhoeven redactieraad Clemens van Diek, Pam Dupont, Anne-Marie Hartog, Arno Herweijer, Ewoud Jansen, Bob van Kuijck , Roel Lauwerier, Jeff rey Lemm, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Aniek Verhoeven, René Voogt bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg (Curve bno) auteurs Joost Bijlsma, Clemens van Diek, Willem van Leeuwen, Joost Peters, Jan Renkema, Jorrit Roerdinkholder, Sara Terburg, Rutger Vahl, Aniek Verhoeven, José van der Waerden fotografen Marcel Bakker , Ton Toemen druk PrismaPrint, Tilburg University redactieadres Postbus 90153 5000 le Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten www.tilburguniversity.edu/nl/alumni

Ik wens u veel leesplezier, Koen Becking Voorzitter College van Bestuur

zich terugtrekken.

reputatie wordt geschaad en sponsors

schaliegas en teerzandolie te zoeken. Dit levert meer kansen op voor duurzame technologieën die gericht zijn op het opwekken van

ZIEN ZIEKEN NOG DE ZIN VAN HUN LEVEN? steeds vol bewondering over De Moor. Hagenaars: “Hij was zeer analytisch en scherp. Als hij begon te praten, dan klonken zijn eerste zinnen als vanzelfsprekend en de rest vloeide hier logisch uit voort.” Thomassen weet nog hoe De Moor zonder voorbereiding de collegezaal binnenstapte en hem – hij was na afstuderen medewerker bij De Moor - vroeg waar het college over moest gaan. “Ik vertelde wat er op het programma stond en vervolgens gaf hij uit zijn hoofd twee uur college. Enorm knap.”

16 1-2014 |

FoTo: aNP/lEX VaN liESHoUT

Het pad dat Hagenaars en Thomassen tijdens hun studententijd volgden, kent vele overeenkomsten, al vanaf de studiekeuze. De twee verkozen ‘iets sociaals’ boven geschiedenis. De opleiding Sociologie bevatte, anders dan tegenwoordig, weinig sociologie. “Het was een brede opleiding met vakken als recht, economie, geschiedenis, methodologie en filosofie”, vertelt Hagenaars. Thomassen noemt het een ‘soort opleiding algemene ontwikkeling’. Recht was volgens hem soms zo saai dat studenten indutten. Gelukkig troffen ze ook docenten die hen klaarwakker hielden, zoals socioloog Ruud de Moor. Hagenaars en Thomassen spreken nog

| 1-2014 17

28-01-14 10:32

UN1303_16-19_Until we Meet.indd 17

16 UNTIL WE MEET AGAIN Twee emeriti blikken 50 jaar terug

→

28-01-14 10:32

Ja, de meeste longkankerpatienten accepteren hun ziekte en slagen erin hun leven weer zin te geven. Ze zijn zeer realistisch en nuchter over hun situatie. De begeleiding van deze patiënten moet daarom ‘gericht en spaarzaam’ zijn, stelt promovendus Sjaak Körver. De Tilburgse praktisch-theoloog wilde nagaan of geloof een rol speelt bij de verwerking van longkanker en invloed heeft op het existentiële welbevinden. wat blijkt? religie en spiritualiteit zijn zijdelings van belang. ook zaken als een

partner hebben, of een goede opleiding, kunnen een positieve rol spelen bij zingeving. aan het onderzoek deden 237 poliklinische longkankerpatiënten mee. Ze waren gemiddeld 66 jaar en voor bijna 90 procent van oorsprong katholiek. Körver stelt onder meer dat geestelijke verzorgers zich ervan bewust moeten worden dat geloof in deze tijd een breed spectrum bestrijkt. ondanks de negatieve publiciteit over de kerk, praten patiënten graag over hun geloof.

2 1-2014 |

UN1303_24-25_Wetenschap-u vroeg.indd 24

UN1303_24-25_Wetenschap-u vroeg.indd 25

24 U VROEG? Wetenschapsrubriek

WEg van docErEn

TEKST: JORRIT ROERDINKHOLDER

→ Al vanaf mijn jeugd geef ik les: een

Niet altijd. Mensen die zien dat iemand anders in het openbaar een compliment krijgt, voelen vaak een negatieve reactie opkomen. Ook als ze het terecht vinden. Dat komt door het fenomeen ‘sociale vergelijking’. De toeschouwer voelt zich de mindere van degene die het compliment krijgt. Vervolgens slaat de afgunst toe. Elaine Chan van Tilburg University en een collega van de Hong Kong University hebben dit aangetoond via enkele experimenten. Eén daarvan vond plaats in een

e meeste oud-studenten zullen met enige nostal-

gie terugdenken aan hun studiejaren. De roman-

tiek strekt niet altijd tot de vroegere woonruimte, want die was voor velen behoorlijk af-

zien. Destijds verbleekten de schamele woonomstandigheden bij de vrijheid van

daar grootschalige studentenﬂ ats bij.

Dat deed ze voor een kamer van tien vierkante meter in de Piusstraat. Tegen-

in 1987 haar rechtenstudie in Tilburg afrondde, maandelijks 275 gulden huur.

tra met geldproblemen. En dan moet jij op maandagmorgen uitleggen hoe teksten in elkaar zitten! Dat kun je alleen maar als je je bij de deur even inleeft in al die personen die langs

woordig zetelt ze als directeur Student Services op wat meer oppervlakte in het Academiagebouw. “Nu kost een kamer in Tilburg gemiddeld 245 euro per maand. Dus de huurprijs is niet gek hard geste-

gen”, concludeert Leijssen. Studentenhuisvesting is een van haar bezigheden.

schaarste verdween langzaam, maar de

tenhuisvesting met de grote corporaties,

“Maar we zijn geen huisvestingsorganisatie. We bespreken beleidsmatige toekomstplannen in een taskforce studen-

2 1-2014 |

UN1303_26-28_Feature.indd 26

wat daar jouw zaal binnenkomt.” En jawel, daar liepen ze AZ116 in. Sander, die ruzie heeft met zijn ouders, Annette die haar vriendje kwijt is aan rivale Hilde, Willem die eigenlijk de verkeerde studie heeft gekozen en Pe-

In de jaren zeventig werden kamers schaars en woonden studenten soms in

kraakpanden. Het decennium erna nam het particuliere kameraanbod mondjesmaat toe en verdwenen de krakers. De

Volle bak, vaak gevuld met desinteresse. Ik werd mismoedig, tot ik een ervaren collega sprak. “Jan, jij doet te veel je best op de inhoud; die komt vanzelf wel. – Kijk toch eerst eens

missies. Vanaf de jaren tachtig groeide het verenigingsleven en daarmee de hoeveelheid dispuutshuizen. Later kwamen

burg ontwikkelde sterk. In een grijs verleden deelden vooral hospita’s de lakens

een ferme bezemstoot tegen het plafond. Wie geluk had, zat in een dispuutshuis.

28-01-14 11:54

gemiddelde student-huurder had het niet altijd voor het kiezen. Die moest zich

→ internationale studenten Liesbeth Leijssen betaalde, voordat ze

uit. Deze strenge dames stelden bezoek van het andere geslacht niet op prijs. En met muziek maakten ze korte metten via

uitsloven om de concurrentie te verslaan tegenover meedogenloze ballotagecom-

ver onder moeders vleugels vandaan, de bruisende stad, nieuwe vrienden en de

interessante studie. Het woningaanbod voor studenten in Til-

kledingwinkel, waar een verkoper een klant een pluimpje geeft. Proefpersonen die dit compliment opvingen, reageerden veelal negatief. In eerste instantie in ieder geval. Na een tijdje, als ze de situatie nog eens overdacht hebben, wordt het oordeel van toeschouwers wat milder. Opvallend is dat de afgunst ertoe kan leiden dat omstanders zichzelf willen verbeteren, vooral in verkoopsituaties. Zo kochten proefpersonen in de kledingwinkel na enige tijd eerder duurdere kleren dan goedkopere. | 1-2014 25

28-01-14 11:54

Tekst: Clemens van Diek

Studentenhuisvesting heeft een gedaantewisseling ondergaan. De strenge hospita is een zeldzaamheid geworden en kamernood is geen Tilburgs fenomeen meer. Gedeelde voorzieningen maken plaats voor zelfstandige woningen en buitenlandse eerstejaars worden warm ontvangen.

Maakt een compliment blij?

FoTo: aNP/KoEN VaN wEEl

→ SOCIOLOGIE OF ALGEMENE ONTWIKKELING?

goedkopere energie. Michielsen tekent er wel bij aan dat een koolstofbelasting alleen zin heeft op Europees niveau. Anders vertrekt de vervuilende industrie naar een ander Europees land en blijft ze daar CO2 uitstoten. Energieprijzen spelen bij de vestigingskeuze tussen vergelijkbare landen, bijvoorbeeld Duitsland en Nederland, een rol. Twijfelt een bedrijf tussen China of Nederland, dan is de kostprijs van energie niet doorslaggevend.

De toekomst van werk. Dat was het thema van de najaarsbijeenkomst op 27 november 2013 van de Vrienden van Cobbenhagen. Met in de hoofdrollen mister Flexicurity, Ton Wilthagen, en voormalig vakbondsvoorzitter Agnes Jongerius.

→

jou de zaal binnenkomen. Dat heeft mij bijzonder geholpen. Ik begon mijn carrière als docent voor 4 havo. Tot mijn verbazing werd een leerlinge oprecht boos toen ik zei dat de naam van mijn vrouw haar niets

UN1303_26-28_Feature.indd 27

26 FEATURE STUDENTENHUISVESTING Het hospitahok sterft uit

28-01-14 11:08

Ik ben door de jaren vriendelijker én strenger geworden, en ook gehaaider in het trekken van aandacht. Studenten wakker schudden met de startopmerking: “Ik hoop dat jullie

met één vraag méér de zaal uitgaan dan waarmee jullie binnenkwamen.” Of gewoon zeggen dat je hoopt dat je studenten ’s nachts eens wakker liggen van het communicatieprobleem ‘Peter is blij. Zijn vrouw komt weer bij hem terug.’ Hoeveel interpretaties van de betekenis van de punt tussen deze twee zinnen zijn mogelijk? Stel dat je extra cement toevoegt en de zinnen verbindt met: ‘want’, ‘daar-

om’, ‘en bovendien’, ‘hoewel’, of zelfs ‘maar’. Zo’n wakkerligvraag werkt als je het echt meent. En verder voel ik gewoon of iemand met zijn mobieltje in de weer is. Ik leg dan direct het college stil.

UN1303_29_ColumnRenkema.indd 29

ie wil weten waar het naartoe gaat met de

arbeidsmarkt, moet de nieuwe werknemer bestuderen. En die is anders van aard dan de

babyboomer die nu het werktoneel verlaat. Volgens cabaretier Patrick

Nederkoorn (geboortejaar 1983), die de Vriendenbijeenkomst opende,

“Meneer, moeten we deze paragraaf

ook kennen voor het tentamen?” Ik heb pas de laatste jaren geleerd om dan de student(e) in kwestie even verwachtingsvol aan te kijken en te vragen: “Wíl jij deze paragraaf ook kennen voor het tentamen?” In een volle zaal heb je dan direct ieders aan-

als mister Flexicurity, vanwege zijn expertise op het terrein van de steeds flexibel wordende arbeidsmarkt. Hij gaf de Vrienden in rap

delijke visie over de toekomst van

werk. De oud-vakbondsvoorzitter verruilde de polderpolitiek voor kenniscentrum IOS van de Universiteit

mentaliteit. Een generatie die meer waarde hecht aan autonomie en zelf de toekomst in eigen hand neemt. Ze plaatste daarbij wel een kanttekening: niet iedereen kan en wil die eigen verantwoordelijkheid oppakken. Volgens haar plaatst ons dat

voor nieuwe dilemma’s, zoals: hoe zit het met loyaliteit van de beweeglijke werknemer? → DOORGESCHOTEN In een panel gingen vervolgens Catelene Passchier (FNV) Nicolette van Gestel (TiasNimbas) en Marjolein ten Hoonte (Randstad) in discussie.

tempo een overzicht van veranderingen van arbeid en arbeidsmarkt. Zo sprak hij over jobless poor growth

Passchier maakte zich zorgen over de zekerheid van werk, ook voor

door nieuwe technologie, meer buiten kantoor werken en min-

Van Gestel is de flexibiliteit doorge-

een compleet nieuwe golf werkne-

mers met een andere mentaliteit op

(het ontbreken van groeisectoren/ banenmotoren), nieuwe functies

der zekerheden. Wie een goede werkgever wil zijn voor de nieuwe arbeidsmarkt, moet zich volgens

hem richten op opleidingsmogelijkheden, duurzame inzetbaarheid en

hogeropgeleiden. Volgens haar moeten mensen straks harder werken voor een belegde boterham. Volgens schoten. Er zal weer meer ‘security’ moeten komen. Zij vindt dat er meer opties moeten komen in het gebied tussen het te dichtgetimmerde collectieve en het doorgeschoten flexibele. Ten Hoonte, op haar beurt, wees erop dat werknemers meer

belang hechten aan opleidingsmogelijkheden. Een markt waarin vast werk minder zeker is, vergt flexibi-

Nu, bij mijn afscheid, kijk ik terug en probeer de grondlijnen te ontdekken. De meeste indruk maakten op mij een leraar Nederlands die tranen in de ogen kreeg toen hij een gedicht voorlas, en een leraar wiskunde die

liteit, zowel van de werkgever als de werknemer.

Het slotakkoord was voor Han Peekel. Hij promootte een nieuw pretpark rond het thema werk. “Werk is

zomaar vroeg hoe een plat vlak een bol ervaart (als een cirkel), en vervolgens zei dat wij ook zo beperkt de werkelijkheid ervaren. Onderwijs is wat je meekrijgt van de persoon in de

de belangrijkste keuze in iemands leven”, weet Peekel. Dus het wordt

tijd voor een park dat op een leuke en educatieve wijze de toekomst van

Agnes Jongerius sprak Het afscheidscollege van Jan Renkema vindt u op: vimeo.com/81174622

de Vrienden toe

28-01-14 11:10

29 AFSCHEIDSCOLUMN JAN RENKEMA Weg van doceren

DE PAUS VAN HET GOEDE VOORBEELD “Wie de geschiedenis van het pausschap heeft be-

paus Innocentius III en paus Pius VII? De eerste

als onlosmakelijk en onontbeerlijk te verklaren.

studeerd, kan zich eigenlijk alleen maar verbazen dat dit instituut nog steeds bestaat. Er is geen in-

was in de hoge middeleeuwen de machtigste man ter wereld, de tweede werd door Napoleon in de

Franciscus is een heel andere persoonlijkheid. Hij is een mooi voorbeeld van leading by example.

stelling in deze wereld waarin een grotere kloof is geweest tussen de idealen waarop zij is gebaseerd

negentiende eeuw zo ongeveer van al zijn rechten beroofd en verdrukt.

Waar Benedictus de kerkelijke leer verklaarde, wijst Franciscus erop hoe mensen op een christe-

Van een geheel andere orde is het verschil tussen de laatste twee pausen, Benedictus XVI en Franciscus. Benedictus XVI is een geleerde van wereld-

lijke manier met elkaar moeten omgaan. Die omgang wordt voor hem gekenmerkt door eenvoud, compassie en vooral barmhartigheid.”

en de realiteit die pausen door de eeuwen heen hielpen vormgeven. De eerste bisschoppen van Rome, die in het vroege christendom hun kwets-

blijft na deze middag hangen.

bare catacombengemeenten leidden, verschillen sterk met de decadente renaissancepausen, die

formaat. Als geen ander heeft hij zich beziggehouden met het dilemma dat vanaf de Verlichting

Meer informatie: www.tilburguniversity.edu/vrienden

door omkoping hun ambt verwierven en tot de machtigste en rijkste mensen op aarde gingen be-

heerst. Sinds die tijd wordt geloven als niet-redelijk gezien. Hij heeft zich veel moeite getroost om

horen. En wat te denken van het verschil tussen

de wederzijdse betrekking tussen geloof en ratio

werk in beeld brengt. De vraag of generatie Y ook vindt dat de werkkeuze de belangrijkste keuze in je leven is,

docent die je verder leert kijken. Ach, ik zal het missen. Ik zal het echt missen. Doceren, ik ben er weg van.■

UNDERSTANDING SOCIETY

Utrecht, waar zij werkt als onderzoeker. Net als Nederkoorn ver-

wacht Jongerius een nieuwe generatie met een meer anti-hiërarchische

hem de volgende eigenschappen: autonoom, zelfredzaam, oog voor

ontplooiing, zelforganiserend en wantrouwend tegenover grote systemen. Met deze generatie komt er

dacht. Zo’n vraag geeft een prettige botsing, die ik dan kan uitleggen met een verhandelingetje over modale werkwoorden: het verschil tussen mogen, moeten, willen en kunnen.

de arbeidsmarkt.

Als iemand begrijpt wat dit voor de

toekomst van werk betekent, dan is dat Ton Wilthagen wel. De Tilburgse hoogleraar staat ook wel bekend

regio en vanuit Europa. Den Haag dreigt er tussenuit te vallen. Ook Agnes Jongerius heeft een dui-

zijn de meeste jongeren van vandaag geen loonslaven of kritiekloze volgers. Nederkoorn kan het weten. Hij is zelf van de generatie Y. Zijn generatiegenoten hebben volgens

| 1-2014 29

| 1-2014 2

28-01-14 11:08

aanging. Mijn onderwijs is steeds

persoonlijker geworden. Persoonlijk moet niet verward worden met privé. Mijn studenten kennen nog steeds de naam van mijn vrouw niet. Met persoonlijk bedoel ik: met empathie voor de student, ja ook voor de zesjesstudent.

werk-privécombinaties. Wilthagen verwacht dat vernieuwingsimpulsen vooral zullen komen vanuit de

FOTO: RODOLFO FELICI

kan een enorme impact hebben op de integriteit in en geloofwaardigheid van de sport. Dit kan ertoe leiden dat de

gebeurt, is bewijs moeilijk te leveren. Om wedstrijdvervalsing te voorkomen, moeten sporters zich bewuster worden

wordt nauwelijks gemeld en als dat wel

van de gevaren, vinden de onderzoe-

kers. Een klein aantal mensen dat zich schuldig maakt aan matchﬁ xing

En vier procent heeft daar zelf mee te maken gehad. Een belangrijk risico vormt de lage pakkans. Matchﬁ xing

en boksen. In Nederland bestaan geen competities die volledig in de greep zijn van corruptie, is hun conclusie. Wel

TEKST: SARA TERBURG

UN1303_16-19_Until we Meet.indd 16

kent acht procent van de Nederlandse

sporters en scheidsrechters iemand die is benaderd voor wedstrijdvervalsing.

University, de Vrije Universiteit Amsterdam en Ernst & Young. Zij namen vijf sporten onder de loep: voetbal, tennis, draf- en rensport, basketbal

van hospitahok naar kamer met kantoor foto: Erik van dEr Burgt

Ja, ook in Nederland gebeurt dat.

Maar het is geen schering en inslag, concluderen onderzoekers van Tilburg

NAJAARSMEETING ARBEID, THE NEXT GENERATION

‘WERKKEUZE IS BELANGRIJKSTE LEVENSKEUZE’

metamorfose studentenhuisvesting

Nee, niet per definitie. Het is zo dat materialisme - het hechten van veel waarde aan bezit - en eenzaamheid elkaar kunnen versterken. Dit geldt echter niet voor elke gedaante waarin materialisme zich voordoet. Een uitzondering daarop vormt happy hedonism. Vrolijke hedonisten genieten van shoppen en vinden het heerlijk om zich te omringen met luxe en comfort. Dit type materialist is minder eenzaam dan andere materialisten, heeft hoogleraar Rik Pieters van Tilburg University aangetoond. Happy hedonism tempert het gevoel van sociale uitsluiting. Terwijl dat nu juist het probleem is bij andere vormen van materialisme, waarbij mensen hun bezittingen zien als maat voor maatschappelijk succes, of als een 'medicijn voor geluk'.

VINDT MATCHFIXING OOK IN ONS LAND PLAATS?

column renkema ■

is MaterialisMe slecht voor je?

ILLUSTRATIE: PETER PONTIAC

De emeritus hoogleraren Jacques Hagenaars (1945) en Jacques Thomassen (1945) studeerden tussen 1963 en 1969 Sociologie in Tilburg. Hagenaars specialiseerde zich in de methodologie en Thomassen werd politicoloog. Hun liefde voor de wetenschap ontkiemde in de Verenigde Staten. In bijna een halve eeuw wetenschap maakten ze opkomst en ondergang van de publicatiedrift mee.

Heeft koolstofbelasting zin?

FoTo: HH/ SiEbE SwarT

‘EEN ARTIKEL PER JAAR IS RUIM VOLDOENDE’

FoTo: SHUTTErSToCK

Philip Stouthard, voorzitter van de vakgroep Methodologie, stuurde beiden na hun afstuderen ruim een jaar naar de University of Michigan. Daar mochten ze ervaring opdoen. Internationaal samenwerken was in die tijd niet gebruikelijk. Thomassen: “Pas daar kwam ik erachter dat we in het mekka van het empirische verkiezingsonderzoek terechtgekomen waren.” De twee leerden er wetenschappelijk werken en ook publiceren. Thomassen: “In Tilburg zag men dat toen nog een beetje als uitsloverij. Toen ik in 1975 drie artikelen publiceerde, vroeg een oudere collega mij misprijzend of ik soms zo nodig carrière moest maken.” Maar publiceren zou de wetenschappelijke wereld veroveren, met niet alleen positieve gevolgen. Thomassen vertrok na zijn promotie in 1977 naar de Universiteit Twente. Hagenaars bleef Tilburg trouw. “Ik heb steeds nieuwe kansen en dus uitdagingen gekregen.” De beide emeriti kunnen terugzien op een rijke carrière met bestuursfuncties, internationale samenwerkingen en toonaangevende publicaties.

UNTIL FEATURE ■

until wetenschap ■

U VROEG?

→ EEN JAAR IN DE VERENIGDE STATEN

FoTo: HH/TrUUS VaN GoG

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

Paul van Geest, hoogleraar Kerkgeschiedenis en geschiedenis van de theologie Tilburg University

30 1-2014 |

UN1303_30-31_Agenda.indd 30

30 ALUMNI AGENDA Overzicht alumniactiviteiten

28-01-14 11:11

UN1303_32_Backcover.indd 32

28-01-14 11:13

32 BACKCOVER De paus & leading by example

| 1-2014 3

TEDx op Tilburg University ☒ Law School gaat selecteren aan de

nieuwe studentenwoningen in centrum tilburg, paus ze Alumni cruciaal in nieuwe koers universiteit

oe ziet Tilburg University er in de toekomst uit? Honderden studenten, medewerkers en andere stakeholders hebben meegedacht over de toekomst van de universiteit. Dit mondde uit in het strategisch plan voor de periode 2014-2017, met als titel Het verschil maken. De universiteit ambieert daarin om in 2020 ‘de maatschappij-universiteit’ bij uitstek te worden. Om zichzelf meer te onderscheiden maakt ze vijf keuzes: kwaliteit voorop, innovatie volgens een vaste methode, gericht internationaal samenwerken, een slagvaardige universiteit en meer verbinding aanbrengen (samenwerking met partners intensiveren). Bij dat laatste vervullen alumni een cruciale rol. “Zij zijn de belangrijkste ambassadeurs van onze instelling

en beschikken over zeer waardevolle netwerken”, zo stelt het plan. De universiteit wil toewerken naar sterkere banden met alumni. Alumni kunnen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van hun alma mater. “Te denken valt dan aan het verzorgen van gastcolleges voor een nieuwe generatie studenten, of aan het beschikbaar stellen van stageplaatsen. Maar ook ondersteuning in de vorm van fondsen voor onderwijs en onderzoek is aan de orde.” De universiteit biedt haar alumni kansen zich verder te ontwikkelen, bijvoorbeeld via post experience onderwijs en career services. Meer: www.tilburguniversity.edu/nl/over-tilburguniversity/profiel/strategischplan2014-2017

alumni actueel

Domweg gelukkig Gelukkige herinneringen van Tilburgers die op huisnummer 13 wonen: daar draait het om in het fotoproject Geluk op 13, onderdeel van de bachelor course Transmedia Journalism. Zo’n tachtig studenten, onder wie dertig van Tilburg University, trokken langs alle huisnummers 13 in Tilburg. Hun missie: verhalen verzamelen van de bewoners. Het project

‘Ondernemerschap kan vrouwen een Ondernemerschap is de grote passie van ondernemerscoach Josette Dijkhuizen, alumna Management- en Organisatiewetenschappen. Als Vrouwenvertegenwoordiger sprak ze dit najaar namens Nederland de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Haar boodschap: juist voor vrouwen heeft het ondernemerschap veel te bieden. Wat spreekt u zo aan in ondernemerschap? “Ik houd van de dynamiek in kleine bedrijven. Grotere organisaties zijn vaak toch een stuk stroperiger. Het direct kunnen inspelen op kansen, het rechtstreeks creëren van waarde voor jezelf en de maatschappij: het zijn zaken die mij altijd al hebben aangesproken.”

4 1-2014 |

Wat maakt iemand een goede ondernemer? “Visie, durf en doorzettingsvermogen zijn volgens mij de kernkwaliteiten waar het binnen het ondernemerschap om draait. Dat zijn zeker geen typisch mannelijke eigenschappen. Wel nemen vrouwen doorgaans wat minder risico. Ze overdenken hun keuzes meer. Maar dat betekent bijvoorbeeld ook dat vrouwelijke ondernemers minder snel failliet gaan dan mannen. Verder voegen ze graag iets van sociale waarde toe aan hun werk. Zeker in deze tijd is dat geen overbodige luxe.”

Wat was uw hoofdboodschap aan de Verenigde Naties? “Het tegengaan van geweld tegen vrouwen en meisjes was dit jaar het hoofdthema van de Verenigde Naties wat betreft

until ticKeRtAPe ■ poorT ☒ MinDEr aanMElDingEn voor TilburgsE sTuDEnTEnvErEnigingE

egent tegelplaten theologische faculteit, koen becking

BOEK: OERGANISATIE

Van mierenhoop tot multinational

op nummer 13 resulteerde in een bijlage van het Brabants Dagblad, een foto-expositie en een dertiendelige reportageserie op Omroep Brabant. Het project van alumna en Transmedia Journalism-docent Hille van der Kaa kreeg een nominatie voor de Brabantse Erfgoedprijs.

uiTwEg biEDEn’

BAS VAN DER SCHOT

vrouwenrechten. Ook in Nederland komt huiselijk geweld vaak voor: zo’n 230.000 vrouwen en kinderen krijgen frequent te maken met ernstig geweld. Ik denk dat juist voor mishandelde vrouwen het ondernemerschap een uitweg kan bieden naar een betere situatie. Juist vrouwen die zich aan een situatie van mishandeling weten te ontworstelen, tonen durf en doorzettingsvermogen. Bovendien gaat het vaak om vrouwen met kleine kinderen, die soms lang uit het arbeidsproces zijn weggeweest. Banen in loondienst liggen dan niet voor het oprapen. Ondernemerschap kan dan zorgen voor de juiste mate van empowerment. Dit vergroot het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.”

| 1-2014 

emeRiti Zetten ZicH in vOOR AFRiKA

MEt KENNIS EEN LAND HELPEN HERRIJZEN

Joop Vianen, Mirjam van Reisen (TilburgU) en Walter Wiles (Universiteit van Liberia) op de Campus in Monrovia.

 1-2014 |

until Alumni | Actie ■

Zo steun je Professors for Development

Wil je Emmanuel en generatiegenoten uit Afrikaanse landen steunen, zodat ze hun land vooruit kunnen helpen? Dat kan via Professors for Development. Elk bedrag dat je kunt missen en aan dit programma wilt schenken, helpt mensen zoals Emmanuel daadwerkelijk het verschil te maken. Steun Professors for Development. Doneer nu! Meer info: www.tilburguniversity.edu/professorsfordevelopment

in Liberia. Hier krijg ik cases, voorbeelden uit de maatschappij. Deze ervaring kan ik gebruiken bij de colleges die ik straks weer in mijn land ga geven.” →→ Aanbod afstemmen Professors for Development beperkt zich niet tot Liberia. Het wil ook hulp bieden aan andere Afrikaanse landen. In Zambia begon vorig jaar een master ICTmanagement en gesprekken zijn gaande met universiteiten in Namibië en Congo. Voorwaarde is steeds dat de initiatieven niet die van lokale experts vervangen. Verder moeten de activiteiten worden ingebed in de programma’s van de partneruniversiteiten. “Wij willen ondersteuning geven aan versteviging van de capaciteitsontwikkeling en dat betekent niet enkel een gastcollege”, vertelt Vianen. Professors for Development stemt het aanbod af op de behoeften van de individuele Afrikaanse universiteiten en zoekt daar gaandeweg de juiste specialisten bij. In aanvulling op de kerngroep van twaalf emeriti heeft het programma daarvoor andere disciplines nodig. “We merken dat we moeiteloos steun krijgen van collega’s die graag helpen, zoals vanuit de universiteit van Delft en de VU,” vertelt Vianen. “Op die manier kan de samenwerking met Afrikaanse universiteiten tot in de lengte van dagen duren, zoals het in de geschiedenis van Tilburg University een dominant spoor is geweest.”

De missie van Emmanuel Reeves Emmanuel Reeves studeert een jaar in Tilburg. Dat klinkt niet bijzonder, dat doen er wel meer. Maar Reeves is wél bijzonder. De vijfenveertig jaar oude student komt uit Liberia en heeft een missie. Hij wil helpen zijn land opnieuw op te bouwen. En dat is nodig in Liberia. Iedere sector moet hervormd worden, ook het onderwijs. Reeves is in Tilburg om zijn masterdiploma International Business Law te halen. Hij zet zich in voor de verbetering van het onderwijs, door les te geven op de Universiteit van Monrovia. Hiervoor heeft hij zijn vrouw en kind achtergelaten en zit hij nu weer in de collegebanken. Met de kennis uit Tilburg kan hij straks landgenoten verder helpen. “Als ik terug ga naar mijn land, zal ik anderen aanmoedigen om ook aan dit soort programma’s mee te doen.”

| 1-2014

Rector opent Alumni Chapter Colombia

NIEUWE ALUMNI CHAPTERS

nAAr een STerk inTernATionAAl neTwerk tilburg University timmert aan de weg met alumnikringen in landen met sterk groeiende economieën die staan te springen om getalenteerde academici. Na de lancering van een chapter in China begin 2013, openden in november chapters in Colombia en turkije. De nieuwe internationale alumni chapters worden belangrijke vooruitgeschoven posten voor Tilburg University. Ze fungeren als vertegenwoordiging van de universiteit in het buitenland. De alumni die lid zijn van de chapters leggen contacten met andere alumni of (toekomstige) studenten. Ook onderhouden ze contacten met het lokale bedrijfsleven en overheden. “Zo creëren zij als het ware een ‘triple helix’ in het buitenland”, vertelt Sandra Rincon, director of International Alumni Relations. De kern van het internationale alumnibeleid is dat de alumni de beste buitenlandse ambassadeurs van de universiteit zijn. Volgens Rincon kunnen de chapters een mooie rol vervullen in het behalen van doelen en missie van Tilburg University. Zo ondersteunen ze bijvoorbeeld de rekrutering van nieuwe studenten. Ook zetten zich in voor het creëren van beurzen voor studenten, bijvoorbeeld via contacten van alumni. Verder kunnen ze activiteiten organiseren die bijdragen aan maatschappelijke doelen. De chapters creëren vaste netwerkmogelijkheden, waar de alumni kennis kunnen delen, zakenpartners of nieuwe

cHAPteR cOlOmBiA

n de Colombiaanse hoofdstad Bogota voltrok de feestelijke lancering van het alumni chapter zich in het Holland House, het nieuwe verbindingspunt voor het Nederlandse en Colombiaanse bedrijfsleven. Tilburg University is een van de ‘founding members’ van dit initiatief van de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven. Het Holland House in Bogota is het eerste permanente Holland House in de wereld en werd

 1-2014 |

banen kunnen vinden. Jaarlijks organiseren ze bijvoorbeeld een netwerkevenement en een thematische bijeenkomst met lezingen, waarvoor bedrijven worden uitgenodigd. Verder organiseren ze nog twee jaarlijkse bijeenkomsten voor vertrekkers en terugkomers. Het gaat om een farewellbijeenkomst voor naar Tilburg vertrekkende studenten en een welcome back-bijeenkomst voor gerepatrieerde kersverse alumni. Dit laatste is een uitgelezen moment om het afstuderen te vieren met familieleden, die vaak niet bij de ceremonie in Tilburg aanwezig konden zijn. “Het is voor ons vooral belangrijk dat de jonge gerepatrieerde alumni een goede baan vinden”, zegt Rincon. De buitenlandse alumni kunnen daar volgens haar een rol in spelen. Jaarlijks repatriëren er bijvoorbeeld tien nieuwe masterstudenten, bachelors en PhD’s vanuit Tilburg naar Colombia. Die komen via hun 55 voorgangers graag in contact met bedrijven en overheden die zoeken naar bright minds. De nieuwe aanpak bevalt goed en wordt verder uitgebreid. In 2014 zal Tilburg University het internationale alumninet werk verder versterken met de opening van internationale alumni chapters in Nederland, Indonesië, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Meer weten over de alumni chapters? Kijk op www.tilburguniversity.edu/alumnichapters

eind november officieel geopend door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. De lancering van het chapter was een samenwerking met de Nederlandse ambassade en Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Rector magnificus Philip Eijlander sprak de 75 gasten toe, behalve alumni ook vertegenwoordigers van overheden en bedrijfsleven.

cHAPteR tuRKiJe

et nieuwe alumni chapter in Turkije kende een feestelijke opening in het Nederlandse Consulaat-Generaal, gevestigd in het Palais de Hollande in Istanbul. Rector magnificus Philip Eijlander had ook hier de eer dit te doen. Het evenement werd georganiseerd met de steun van het Consulaat-Generaal, het Netherlands Institute for Higher Education Ankara, Nuffic, en Netherlands Alumni Association of Turkey. Het evenement werd goed bezocht door een deel van de ongeveer 150 Tilburgse alumni die nu in Turkije zijn gevestigd.

until Alumni | Actie ■

Alumni mAKen micROJustice mOGeliJK

reCHTSHulp ViA moBielTJe in AFrikA Mede dankzij alumni van tilburg University is in Kenia het microjusticeproject M-Sheria gelanceerd. Het gaat om een laagdrempelige juridische hulpdienst. In Afrikaanse landen bestaat hieraan grote behoefte. Initiatiefnemer Jin Ho Verdonschot is blij met alle bijdragen aan dit project en wil dit nu verder ontwikkelen. ‘We willen zorgen voor een dienst die zichzelf bedruipt.’

et idee voor M-Sheria ontstond bij alumnus Jin Ho Verdonschot bij een bezoek aan Kenia. Daar zag de voormalige TISCO-onderzoeker (nu adviseur bij Hiil) hoe groot het probleem van beperkte toegang tot rechtspraak is. Wie in een juridisch conﬂ ict verzeild raakt, moet het zelf maar uitzoeken. Kenia heeft volgens Verdonschot veel te weinig advocaten: een kleine 5.000 op 42 miljoen inwoners. Deze zijn louter gevestigd in grote steden, terwijl vier op de vijf Kenianen op het platteland wonen. Verdonschot: “Daar komt nog bij dat de advocatuur bijna alleen werkt voor een zeer kleine groep rijke Kenianen. Slechts een op tien advocaten werkt af en toe onbetaald voor mensen die zich hun diensten niet kunnen veroorloven. Veel basale juridische kennis vindt daardoor zijn weg niet naar het leeuwendeel van de bevolking.” → SMS’EN Bij de analyse van het probleem bleef het niet. Verdonschot stak zijn handen uit de mouwen om tot een oplossing te komen. Samen met lokale partijen ontwikkelde hij een eenvoudige juri-

dische hulpdienst. Deze heet M-Sheria en werkt met mobiele telefoons, de website Msheria.com, vrijwilligers (paralegals) en een netwerk van adviserende advocaten. Het idee is dat mensen een juridische vraag kunnen (laten) sms’en naar een vijfcijferig nummer. Een van de bij M-Sheria aangesloten advocaten antwoordt op de website die een sms stuurt naar de vragensteller. Doordat vraag en antwoord geanonimiseerd op de website verschijnen, kunnen ook andere mensen daarvan kennis nemen. Zo ontstaat langzamerhand een database met waardevolle juridische knowhow, vertelt Verdonschot. “Het gaat om antwoorden op praktische vragen, bijvoorbeeld over hoe je de hoogte van de alimentatie na een echtscheiding berekent.” De paralegals zijn volgens hem de smeerolie in deze rechtshulp. Zij helpen mensen bij de communicatie met M-Sheria en de uitleg van de antwoorden. Zij kunnen de hulpvrager ook begeleiden bij de daarna te zetten stappen of zelfs een rol spelen in de geschillenbeslechting. → SOCIALE ONDERNEMING Verdonschot wil verder met het project dat nu in een joint venture van HiiL en

Tilburg University wordt ontwikkeld. Hij ziet kansen in andere landen zoals Oeganda en Rwanda. Ook denkt hij van het project een sociale onderneming te kunnen maken. Verdonschot: “We streven naar een goed business model, zodat de dienst zichzelf kan bedruipen. Dat kan bijvoorbeeld doordat de hulpvrager een geringe vergoeding betaalt via sms. Dit principe werkt al goed bij artsen die in deze landen via de mobiele telefoon adviseren. Ook een kleine vergoeding voor de paralegal, nu nog een vrijwilliger, is een optie om deze juridische service verder tot wasdom te laten komen.” Meer weten over Microjustice of ook donateur worden? Ga naar: tiu.nu/microjustice

Dank voor uw hulp

M-Sheria is mede mogelijk gemaakt door alumni van Tilburg University. Een belangrijke rol daarin speelde een actie van ING-jurist Peter Smits. Dankzij zijn inspanningen ontving het project Microjustice maar liefst 50.000 euro van het ING Goede Doelenfonds. Verder hebben vele alumni van de juridische faculteit bijgedragen aan dit bijzondere project. Met de bijeengebrachte middelen was het mogelijk om de website M-Sheria te bouwen en de vrijwilligers te trainen.

Bekijk dit filmpje over M-Sheria op www.tiu.nu/microjustice

|1-2014 

fOtO: HH / daVid rOZinG

'VERLOREN' GENERATIE OF VOLOP KANSEN? Wie nu afstudeert, komt op de arbeidsmarkt tijdens de diepste crisis in decennia. Banen zijn schaars, goede banen nauwelijks te krijgen. Een verloren generatie? Dat is nog maar de vraag. In Nederland lijken de vooruitzichten vooralsnog gunstig. Maar de route naar succes duurt langer en kent misschien meer zijwegen dan in het verleden. En die nieuwe arbeidsmarkt verlangt een moderne visie op ﬂexibel en vast werk. DooR RUtgeR Vahl

1 1-2014 |

until hoofdverhaal ■

e tijd dat je nog voor je afstuderen een goede baan kreeg aangeboden, is voorbij. Van de huidige jonge academici is acht procent een jaar na het behalen van de mastertitel nog steeds werkloos, blijkt uit onderzoek van SEO en weekblad Elsevier. Het onoﬃciële werkloosheidscijfer ligt waarschijnlijk een stuk hoger. Veel pas afgestudeerden melden zich niet bij het UWV en zijn daarom niet zichtbaar in de werkloosheidsstatistieken. Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Tilburg University, volgt de ontwikkelingen van dichtbij. Hij ziet de gevolgen van de belabberde arbeidsmarkt onder zijn eigen studenten. Aan het begin van de crisis, in 2008 en 2009, stroomden er relatief veel studenten in die daarvoor al een andere studie hadden voltooid, zegt hij: “Ze besloten verder te studeren, in afwachting van betere tijden. Maar dat biedt alleen soelaas als een crisis kort duurt. Nu zij een tweede studie hebben afgerond, ontdekken ze dat de omstandigheden op de arbeidsmarkt alleen maar slechter zijn geworden. En nu moeten ze genoegen nemen met een baan onder hun niveau en met een lager salaris.” En dat is slecht nieuws. Uit eerdere crises weten we dat wie eenmaal onder zijn niveau begint, die achterstand moeilijk weer inhaalt. De generatie die begin jaren negentig op de arbeidsmarkt kwam, toen het ook niet zo lekker ging, loopt na twintig jaar nog altijd achter bij andere generaties, zo stelt de internationale arbeidsorganisatie ILO. →→tijdelijke Baantjes Het gevolg van de slechte arbeidsmarkt is dat jonge afgestudeerden tijdelijke baantjes accepteren. Veertig procent van de jongeren is flexwerker. Wilthagen maakt zich daar zorgen over: “Het tijdelijke werk is van dien aard dat het weinig bijdraagt aan relevante werkervaring.” Daarnaast ziet hij een sociaal probleem. “Tijdelijk werk verdient ruim dertig procent minder dan een vaste baan. Dat heeft allerlei neveneffecten. Deze jongeren komen bijvoorbeeld moeilijker aan een hypotheek en bouwen ook minder pensioen op. Als je die achterstand niet inloopt, pluk je daarvan over veertig jaar de wrange vruchten.” Waarom zijn er zo weinig banen? De afgelopen jaren werd de uittocht van de babyboomers voorspeld. Twintig procent van de beroepsbevolking zou afzwaaien en daarmee een zee aan mogelijkheden voor jongeren scheppen. Tot nu toe zien we daar niets van terug. Het aantal vacatures daalt al jaren, de werkloosheid – juist onder jongeren – is hoger dan menigeen zich heugen kan. Geert-Jan Waasdorp studeerde marketing en marktonderzoek aan Tilburg University. Hij leidt nu het

→

| 1-2014 11

→→Generatie Y of Z Twee jaar geleden baarden René Boender en Jos Ahlers opzien met hun boek over de Generatie Z. Ze schetsten het beeld van een zelfbewuste, eigengereide groep jongeren, die creatief en ondernemend is, minder om status en geld geeft en vooral een leuke werkkring en uitdagende projecten wil. Het is de eerste generatie die volledig in het internettijdperk is opgegroeid en zich geen wereld kan herinneren zonder mobiele telefoons. Trendbureau Motivaction doet al sinds de jaren tachtig onderzoek naar generaties. Ook Motivaction constateert dat de nieuwe generatie jongeren, vanaf geboortejaar 1985, anders in het leven staat. Ze zijn zelfverzekerd: 87 procent denkt dat ze hun droom gaan waarmaken en 68 procent voelt zich bijzonder (versus 46 procent van de vorige generatie). Ze zijn extravert en staan graag in de belangstelling. Om die reden hebben ze een voorkeur voor vrije beroepen en commerciële functies. Een kwart overweegt een eigen bedrijf te starten. Recruiter Sonja Brouwer van financieel dienstverlener De Lage Landen merkt de verandering in de praktijk. “Jonge academici die bij ons solliciteren, kijken anders naar de privé-werkbalans. Dat laten ze veel meer door elkaar lopen. Dat starters meteen parttime willen werken, zag je tien jaar geleden veel minder.” Brouwer vindt jongeren ook open en minder hiërarchisch. “Ze zien een manager meer als een sparringpartner dan als een leidinggevende die opdrachten geeft.” Kenmerkend vindt ze ook de nadruk op ontwikkeling. “Belangrijker dan het nieuwste mobieltje vinden jonge academici de

Alumnus Geert-Jan Waasdorp, oprichter Intelligence Group ‘Je moet als jonge academicus lager op de ladder beginnen en het zal wat langer duren voordat je bent waar je zijn wilt. Maar universitair geschoolden hebben goede kansen.’ 12 1-2014 |

foto: hh / Cees Elzenga

marktonderzoeksbureau Intelligence Group dat gespecialiseerd is in recruitment. Volgens hem heeft de crisis roet in het eten gegooid. “En bovendien blijven de babyboomers steeds langer doorwerken. Die uittocht zal nog wel komen, maar duurt langer en gaat geleidelijker dan werd gedacht.” Wat niet wil zeggen dat Waasdorp pessimistisch is over de kansen van de jonge garde. “Van mijn generatie – ik studeerde af in 1999 – kreeg 70 procent een baan aangeboden, terwijl men nog niet eens afgestudeerd was. Dat is nu anders. Je moet als jonge academicus lager op de ladder beginnen en het zal wat langer duren voordat je bent waar je zijn wilt. Maar universitair geschoolden hebben goede kansen op de arbeidsmarkt. Dat was vroeger zo, dat is nu zo en dat zal in de toekomst zo zijn.”

opleidingsmogelijkheden binnen het bedrijf. Daar zijn jongeren van nu meer mee bezig dan generaties voor hen.” →→Onsterfelijk Ook de Tilburgse student filosofie Paul Berkelmans (27) – zijn tweede studie overigens, hiervoor deed hij bedrijfskunde – ziet dat zijn eigen generatie een andere kijk op werk heeft. “Wij hechten minder aan de zekerheid van een vaste baan en zoeken werk dat leuk en uitdagend is. Persoonlijk vind ik eigen verantwoordelijkheid cruciaal. Ik ben daarom al tijdens mijn studie met een eigen bedrijf begonnen. We leveren brillen via drogisterijketen DA.” De sterkste punten van zijn eigen generatie vindt Paul de enorme vaardigheden op ICT-gebied en de beheersing van social media. Maar helemaal kritiekloos is hij niet: “Ondanks de crisis zijn we nooit echt met grote tegenslagen geconfronteerd. En daarbij vind ik mijn leeftijdsgenoten vaak erg op de korte termijn gericht. Alles moet leuk en spannend

until hoofdverhaal ■

Inspiratiepark “Op een stimulerende en interactieve manier zien bezoekers hoe werk verandert en hoe ze aan hun eigen toekomst kunnen werken.” Dat belooft het Inspiratiepark, dat in 2017 zijn deuren wil openen in Tilburg. In het park zouden attracties moeten komen als Spiegels van Zelfvertrouwen, het Spookhuis van de Mislukte Carrière en de Achtbaan van de Sollicitatie. Initiatiefnemers zijn oud tv-producent Han Peekel, verandermanager Steve Sichtman en Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt. Volgens Wilthagen is het park niet alleen voor werkzoekenden,

maar voor iedereen, van kinderen van de basisschool tot 60+. Elke bezoeker krijgt bij binnenkomst een eigen profiel met informatie over zijn of haar positie op de arbeidsmarkt. Op basis daarvan wordt beslist welke wegen door het park interessant en leerzaam kunnen zijn. De informatie in het park is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en Tilburg University zal hierin kennispartner zijn. De realisatie van het park zou tussen de 45 en 75 miljoen euro kosten. Momenteel wordt er naar investeerders gezocht om het park te kunnen realiseren.

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt ‘De overheid moet in de studiekeuze een meer sturende rol spelen. Het is zinloos en kapitaalvernietiging om mensen op te leiden voor beroepen waar geen vraag naar is.’

zijn. Dat sommige dingen gewoon noodzakelijk zijn en niet per se leuk, gaat er moeilijk in.” Een grote interesse in opleiding en ontwikkeling, werk en privé die door elkaar lopen en grote kennis van nieuwe technologieën. Ook hoogleraar Ton Wilthagen ziet dit als onderscheidend voor de huidige jonge academici. Maar hij past ervoor om te veel in generaties te denken. “Wat sommige mensen nu als kenmerkend voor de jonge generatie noemen, heeft niet zozeer met generatie te maken maar met leeftijd. Jonge mensen zoeken nooit naar financiële zekerheid. Dat verandert als ze trouwen, kinderen krijgen en een hypotheek willen afsluiten. En het grote optimisme van jongeren heeft ook minder met generatie van doen. Iedereen die in de twintig is, acht zichzelf onsterfelijk. Ook dat verandert met het stijgen der jaren.” →→Verdwaalde generatie Wilthagen is iets pessimistischer over de kansen van de huidige generatie jongeren dan Geert-Jan

Waasdorp en Paul Berkelmans. De hoogleraar wil nog niet spreken van een “verloren generatie” maar wel van een “verdwaalde generatie”. De polder staat al jaren stil en lost de problemen niet op, vindt Wilthagen. “Vanaf 2015 mag iemand nog maar twee tijdelijke contracten krijgen in plaats van drie. Maar denk je dat mensen na twee contracten ineens wel die vaste baan krijgen? Natuurlijk niet. Ze worden gewoon ingeruild voor een ander, die men weer twee tijdelijke dienstverbanden mag aanbieden.” In november 2012 presenteerde de Tilburgse hoogleraar met een aantal anderen een programma om tot structurele veranderingen te komen: Een nieuw Dutch Design voor flexibel en zeker werk. Het is een pleidooi om de verschillen tussen tijdelijke en vaste krachten op te heffen. “Je arbeidscontract moet niet meer bepalend zijn voor de mate waarin je beschermd bent of deelneemt aan sociale voorzieningen”, licht Wilthagen toe. Door het gebrek aan relevante werkervaring blijven mensen in tijdelijke banen hangen. Of ze staan

→

| 1-2014 13

foto: hh / Czuko Williams

No future is terug Jong, getalenteerd en uitgerangeerd. In Zuid-Europa groeit een generatie op aan wie de maatschappij geen enkele behoefte lijkt te hebben. In Griekenland, Spanje en Kroatië heeft ruim één op de twee jongeren van onder de 25 geen baan. In Italië bedraagt de jeugdwerkloosheid 40%, in Portugal 37%. Een hele generatie groeit op met een pikzwart toekomstbeeld. Geen werk, geen kansen, geen geld, geen status. Het is een tikkende tijdbom die sociaal grote gevolgen kan hebben voor de landen rondom de Middellandse Zee.

zelfs helemaal aan de kant. Hoe doorbreek je die vicieuze cirkel? De Tilburgse hoogleraar pleit ervoor jonge werkzoekenden een beurs te geven, waarmee zij in bedrijven werkervaring kunnen opdoen. Hij constateert dat tweehonderd gemeenten een Startersbeurs hebben voor jonge werklozen. Maar tegelijk moeten jongeren verstandiger hun opleiding kiezen. “Vroeger zei men: ‘Ga studeren wat je leuk vindt’. Dat is achterhaald. Ga studeren waar de arbeidsmarkt behoefte aan heeft, zou ik jongeren nu aanraden. Ik vind dat de overheid in de studiekeuze een meer sturende rol moet spelen. Het is zinloos en kapitaalvernietiging om mensen op te leiden voor beroepen waar geen vraag naar is.” →→Iedereen zzp En bedrijven? Zij hebben de academici nu nog voor het uitkiezen maar moeten zich opmaken voor de strijd om talent die zal gaan losbarsten. Jonge afgestudeerden hebben de werkgevers straks weer voor het uitkiezen. Het is een trend die Geert-Jan Waasdorp nu al ziet. “ABN Amro heeft 3.000 aanmeldingen voor 25 trainee-plaatsen. Maar het echte toptalent zit daar niet tussen. Dat kiest voor kleinere gespecialiseerde bedrijven of wordt ‘gehunt’ op de campus. Multinationals hebben een imagoprobleem. Dat heeft alles met de crisis te maken en 14 1-2014 |

Maar niet alleen daar. Ook in West- en Noord-Europa is de jeugdwerkloosheid hoog. België spant met 24% de kroon, op de voet gevolgd door Zweden (23%), het Verenigd Koninkrijk (21%) en Finland (20%). In Nederland is dat cijfer met 12% een stuk lager, zo blijkt uit cijfers van Eurostat. Maar waarin ons land precies gelijk oploopt met veel andere landen, is dat de jeugdwerkloosheid sinds het begin van de crisis in 2008 is verdubbeld. Wie in 2007 op de arbeidsmarkt kwam, had beduidend betere kansen op werk dan wie nu de schoolbanken verlaat.

hun geloofwaardigheidsprobleem.” Volgens Paul Berkelmans zullen bedrijven zich moeten instellen op de nieuwe generatie. “Accepteer dat jongeren van nu andere prioriteiten hebben dan in het verleden. Dat ze anders in het leven staan. Sociale media horen bij deze generatie, het is hoe jongeren communiceren. Wil als werkgever ook niet continu weten waar een medewerker is of waar iemand mee bezig is. Stuur niet op aanwezigheid maar op output, wat iemand voor elkaar krijgt. En biedt jongeren de kans zich te ontwikkelen en opleidingen te volgen. Helaas wordt daar door de crisis nu juist op bezuinigd.” Flexibel werk staat nu in een kwaad daglicht en zet jongeren op achterstand op de arbeidsmarkt. Maar dat komt vooral door de crisis, die uurtarieven heeft uitgehold. Als de banen straks voor het uitkiezen zijn, kan dit leiden tot een herwaardering van het flexcontract. Volgens Motivaction hecht de moderne jongere namelijk veel minder aan vastigheid. Als zzp’er of ondernemer laat hij of zij zich inhuren door bedrijven die op dat moment behoefte hebben aan een kenniswerker. Echt iets voor de nieuwe Generatie Z? Niet bepaald. Ton Wilthagen: “In de negentiende eeuw, toen het vaste contract niet bestond, was iedereen zzp’er.” ■

RUURD LAMMERS (32) Woont samen met vriendin Lieke in Tilburg.

TIJDGENOTEN wat doe je nu? “Naast consultant bij E-insight ben ik samen met Ruben eigenaar van Waterfall Games. Spexxx, ons eerste bordspel (een kruising tussen Yahtzee en Vier op een rij, red.) is net op de markt.” altijd al een spelfanaat geweest? “Inderdaad, mijn broer en ik brachten heel wat zondagochtenden monopolyend door. Vanaf de brugklas speel ik ook spellen met Ruben.” baan én bedrijf? “Ik heb fulltime werk en al mijn vrije tijd gaat naar Spexxx. Mijn vriendin vindt dat niet altijd even leuk. Tot de feestdagen doen we alles zelf, bijvoorbeeld naar winkels gaan om ons spel in de schappen te krijgen. Vanaf januari moet dit anders. We denken aan een distributeur.” zakendoen met een vriend, een goed idee? “We hebben heldere afspraken en vullen elkaar goed aan. Ruben is punctueel, maar soms wat minder flexibel. Op beurzen mensen aanspreken, ligt mij goed. Ruben zorgt dat we overal op tijd komen. Ook wees hij mij erop dat Waterfall Games in mijn LinkedIn-profiel moest.”

zijn de mensen echt spellengek. Dit zou financiële ruimte bieden om meer spellen te lanceren.”

RUBEN DIJKSTRA (32) Woont samen met vriendin Hellen in Rotterdam.

MEREL WALRAVEN (31) Woont in Tilburg in een huis met vriend Joep.

| 1-2014 15

‘EEN ARTIKEL PER JAAR IS RUIM VOLDOENDE’

16 1-2014 |

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

→ EEN JAAR IN DE VERENIGDE STATEN

→ SOCIOLOGIE OF ALGEMENE ONTWIKKELING?

steeds vol bewondering over De Moor. Hagenaars: “Hij was zeer analytisch en scherp. Als hij begon te praten, dan klonken zijn eerste zinnen als vanzelfsprekend en de rest vloeide hier logisch uit voort.” Thomassen weet nog hoe De Moor zonder voorbereiding de collegezaal binnenstapte en hem – hij was na afstuderen medewerker bij De Moor - vroeg waar het college over moest gaan. “Ik vertelde wat er op het programma stond en vervolgens gaf hij uit zijn hoofd twee uur college. Enorm knap.”

| 1-2014 17

→

Jacques Hagenaars

→ 50 JAAR SOCIALE FACULTEIT

De sociale faculteit in Tilburg vierde onlangs haar vijftigste verjaardag. In die tijd is de wetenschap ingrijpend veranderd. Hagenaars maakte het allemaal mee. De eerste veranderingen vonden plaats tijdens zijn studietijd. “Het aantal studenten nam toe. De elite kreeg gezelschap van de middenklasse.” Thomassen: “Daardoor waren er meer docenten nodig en werden er voor het eerst universitair docenten aangenomen.” In de jaren zeventig raakte de wetenschap doordrongen van de noodzaak tot publiceren, van het formeel bijhouden van wetenschappelijke output. Een positieve ontwikkeling, die decennia later zou doorslaan naar ‘publicatiedrift’. Dat kwam doordat niet-publiceren als negatief werd beoordeeld. Hagenaars: “In Amerika ontmoette ik halverwege de jaren zeventig al wetenschappers die geen tijd hadden om literatuur te lezen, omdat ze zoveel moesten schrijven. Absurd vond ik dat! Maar 25 jaar later zag ik in Nederland precies hetzelfde.”

Jacques Hagenaars: ‘In Amerika ontmoette ik halverwege de jaren zeventig al wetenschappers die geen tijd hadden om literatuur te lezen, omdat ze zoveel moesten schrijven.’ 18 1-2014 |

UNTIL…WE WE MEET AGAIN ■

Jacques Thomassen: ‘Toen ik in 1975 drie artikelen publiceerde, vroeg een oudere collega mij misprijzend of ik soms zo nodig carrière moest maken!’ → COMMISSIE-LEVELT

Jacques Thomassen

Hagenaars is een van de hoogleraren die de sociale faculteit uitbouwden tot de sterke club die het nu is. Vanaf zijn eerste aanstelling is hij bestuurlijk actief geweest in de faculteit. Hij heeft zich steeds hard gemaakt voor de invoering van kwaliteitsnormen voor onderzoek en onderwijs. Na zijn pensionering zag hij ook de negatieve gevolgen van de enorme publicatiedrift in de afgelopen decennia. Een drift die, ook in Tilburg, leidde tot ‘slodderwetenschap’. Eind 2011 onderzocht Hagenaars, als lid van de Commissie-Levelt, de fraude van de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel. “Ik ben niet alleen geschrokken van de regelrechte datafraude van Stapel maar

vooral ook hoe veel breder de fundamentele regels van de wetenschap met voeten getreden werden. Door slordige wetenschap te bedrijven, kan men veel publiceren en zijn er geen mislukkingen die niet tot publicatie leiden.” De schuld voor die losgeslagen publicatiedrift ligt volgens Hagenaars geheel bij de universiteiten. “Maar ik wil benadrukken dat ze nu weer op de goede weg zitten. En: de situatie nu is een veel betere dan in de tijd dat er niets gepubliceerd werd.” Volgens Thomassen en Hagenaars mag het wel wat minder. Eén artikel per jaar is ruim voldoende. Thomassen: “Meer ontdekkingen die na tien jaar nog interessant zijn, doen wetenschappers echt niet.” |1-2014 19

20 1-2014 |

until interview alumnus ■

‘ TV-camera’s in de rechtszaal, prima!’

Jan-Hein Kuijpers (1968, Waalwijk) is een van de bekendste strafpleiters van het land. Hij werd van de ene op de andere dag BN’er toen hij Bram Moszkowicz opvolgde als advocaat van Willem Holleeder. Kuijpers, die in Tilburg studeerde, maakt zich zorgen over de rechtsstaat wanneer de tarieven op juridische bijstand in pro-deozaken naar beneden worden bijgesteld. ‘Wij kunnen niet werken aan belangrijke zaken voor zeventig euro per uur bruto, dan valt het kantoor om.’ Tekst: Willem van Leeuwen Fotografie: Marcel Bakker

ijk”, zegt Jan-Hein Kuijpers. In zijn werkkamer, op de bovenste verdieping van zijn kantoor in hartje Amsterdam, haalt hij een kleine, versleten, leren aktetas onder zijn bureau vandaan en houdt hem omhoog. Dan draait hij zich om naar een aantal kniehoge stapels documenten en ordners op de grond. “De inhoud van dat enorme dossier, een grote strafzaak, moet uiteindelijk in dit tasje kunnen passen. Dán is mijn verdediging klaar.” →→Tilburg Het duurde even voordat Kuijpers in zijn adolescente jaren de juiste studierichting had gevonden. Na mavo en havo te hebben doorlopen, schreef hij zich op goed geluk in op de heao om er daar achter te komen dat er toch een vak was dat hem bovenmatig bleek te interesseren: strafrecht. Hij brak de studie af, behaalde zijn atheneumdiploma en ging in Tilburg rechten studeren. Hij was gemotiveerd, zegt hij: “Ik heb het van kinds af aan opgenomen voor mensen die in hun eentje stonden: kinderen die werden gepest, de eenling tegen anderen. Ik kon slecht tegen onrechtvaardigheid, als het moest, sloeg ik erop. Ik denk dat het een belangrijke drijfveer was om advocaat te willen worden.”

Van de rechtenstudie in Tilburg in de jaren negentig staat hem vooral het vrijheidsgevoel bij: “Je kon toch vooral doen wat je zelf wilde, wel of geen colleges bijwonen, je had zelf verantwoordelijkheid. Ik was gemotiveerd voor de studie, ik wilde advocaat worden en die vrijheid heeft me daarom niet belemmerd in het halen van tentamens. Tilburg was trouwens geen stad met allerlei disputen en corpora, de feesten en partijen vielen wel mee, of tegen. Met een aantal studievrienden uit drie nabijgelegen studentenhuizen hebben we daarom een club opgezet: De gouden driehoek. Met die leden gingen we regelmatig stappen. Maar de studie had voor mij toch de meeste prioriteit.” →→Handtekening Om een strafrechtadvocaat te worden die belangrijke, grote zaken kan doen, heb je een kruiwagen nodig, zegt Kuijpers: “De spoeling was en is nog steeds heel dun, je had een stuk of tien advocaten die de dienst uitmaakten. Ik wilde mijn stageperiode van drie maanden graag bij Piet Doedens doen, tegen hem keek ik op. Daarom ben ik een keer naar een zitting gegaan waar Doedens een cliënt verdedigde en heb hem daar gevraagd of hij een handtekening in een studieboek wilde zetten. Hij vond dat

→

| 1-2014 21

wel grappig. Toen ik hem vervolgens een brief stuurde, kon ik daarin refereren aan die handtekening en zo kreeg ik mijn stageplek bij hem. Een geweldige investering, want ik begon direct bovenin, leerde andere topadvocaten kennen en beruchte criminelen.” Hij zou uiteindelijk niet drie maanden maar ruim zeven jaar bij Doedens het vak leren. Bij Doedens raakte Kuijpers verzeild in de wereld van de grote drugscriminelen: de Zwarte Cobra, Charles Zwolsman, De Hakkelaar. Dat was en is zijn werkterrein: drugs, moorden, zwaar geweld in het criminele milieu. Kuijpers: “Het boeiende van de georganiseerde misdaad is dat er overal zijlijnen lopen die elkaar raken, op de een of andere manier is er altijd verband, de Nederlandse onderwereld is maar klein. In elk dossier kom je wel iets tegen dat naar een andere zaak verwijst.” Wat is het belangrijkste dat hij van Doedens heeft geleerd? “Dat je nooit bang moet zijn. En in iedere zaak moet je een rode verdedigingslijn zien te vinden en daar moet je je heel consequent aan vasthouden. Als je in een dossier, van soms wel meerdere meters breed, die rode lijn hebt gevonden en je houdt je eraan vast, dan passen je verdedigingsstukken voor in de rechtszaal in een heel klein tasje. Dat is de kunst. Sommige advocaten komen met rolkoffers de rechtszaal in, maar ik houd altijd vast aan het tasjessysteem van Doedens.” →→Holleeder In 2000 besloot Kuijpers op eigen benen verder te gaan. Inmiddels heeft hij een succesvol advocatenkantoor in strafzaken met vestigingen in Amsterdam en Den Bosch. Landelijke bekendheid kreeg Jan-Hein

Tilburg volgens Kuijpers Studieperiode: 1992 - 1995. Favoriete hoogleraar: Mark Groenhuijsen, Strafrecht. Populaire kroegen: elke kroeg op de Korte Heuvel en verder Touche, een hele vage donkere kroeg waar het bier een gulden kostte. Eindscriptie: ‘De scanner als alternatieve telefoontap’. Destijds was er nog geen smartphone, maar een ATF-mobiel telefoonsysteem dat je kon afluisteren met een ordinaire scanner. De politie maakte daar misbruik van, zoals ze dat met elke opsporingsbevoegdheid doet… Studentenhuis: Capucijnenstraat 15, hartje Tilburg. Een van de huizen van De gouden driehoek. Meest onderschatte aspect van de studie Nederlands Recht: Rechts geschiedenis en Rechtsfilosofie.

22 1-2014 |

Kuijpers op 19 februari 2007 toen hij de opvolger werd van Bram Moszkowicz als advocaat van Willem Holleeder in ‘het proces van de eeuw’. Hij werd hierin bijgestaan door mr. Renata Honig, met wie hij is getrouwd. Strafrechtadvocaten die zware criminelen verdedigen, kunnen niet vaak rekenen op de sympathie van het grote publiek. Onverbeterlijke boeven horen immers achter slot en grendel. Dergelijke onderbuikgevoelens zeggen vooral iets over het gebrek aan kennis over de rechtsstaat en ons rechtssysteem, zegt Kuijpers: “De mensen schamperen totdat ze ineens zelf in de beklaagdenbank staan en de overheid plots hun grootste vijand is. Dan piepen ze anders en zijn ze dolblij met een goede advocaat. Ik maak het vaak genoeg mee. Onlangs had ik de ouders van een van de Eindhovense ‘kopschoppers’ op kantoor. ‘Nooit gedacht dat we nog eens een advocaat nodig zouden hebben om onze zoon bij te staan’, zeiden ze. Die knaap werd overigens vrijgesproken. Iedereen heeft recht op de best mogelijke verdediging. Wij advocaten zijn er om te zorgen dat de rechtsregels worden nageleefd. Het zou goed zijn als er wat meer openheid komt over hoe ons rechtssysteem in de praktijk werkt. Ik ben zeker niet tegen tv-camera’s in de rechtszaal. Het geeft mensen direct inzicht in hoe het er daar aan toegaat. Ze zien ‘gewone’ mensen in de beklaagdenbank die hun verhaal vertellen en die moeten worden vrijgesproken als er te weinig bewijs voor hun schuld bestaat. Ze kunnen dan ook zien hoe hard een strafrechtadvocaat moet werken voor zijn centjes.” →→Felle verontwaardiging Geld en advocatuur. Ze waren onlangs in het nieuws en innig verbonden. De subsidie op rechtshulp met betrekking tot pro-deozaken mag van staatssecretaris Teeven en minister Opstelten best omlaag. Het plan leidde tot felle verontwaardiging bij tal van advocaten, die bij hoge uitzondering een protestmars hielden en hun ongenoegen uitten in een paginagrote advertentie in de dagbladen. Ook

until interview alumnus ■

‘Met een aantal studievrienden uit drie nabijgelegen studentenhuizen hadden we een club: De gouden driehoek. Daarmee gingen we regelmatig stappen. Maar de studie had voor mij toch de meeste prioriteit.’

euro. Gaan er meer uren inzitten dan moet je de vergoeding daarvoor apart aanvragen. Op die extra uren wil Teeven dertig procent korten. De grotere zaken brengen gemakkelijk veel meer tijd met zich mee. Wij kunnen niet werken aan belangrijke zaken voor zeventig euro per uur bruto, dan valt het kantoor op den duur om.”

Kuijpers schaarde zich onder de demonstranten: “Wij doen veel pro-deozaken. Dat moet ook wel want heel veel verdachten kunnen hun rechtsbijstand niet eens meer betalen nadat ze zijn vastgezet. Vaak is alles van ze afgenomen. Teeven en Opstelten nemen het niet zo nauw met de rechtsstaat. Het lijkt wel of ze graag zien dat de macht van de advocatuur maar ook de rechterlijke macht naar beneden wordt bijgesteld. Rechtsbijstand wordt gezien als lastig en duur. Je ziet een trend dat lichtere zaken, waarin mensen schuld hebben bekend, al niet meer voor de rechter komen. Die doet het Openbaar Ministerie zelf af. Geen rechter die iets controleert, geen advocaat die iemand bijstaat. Een slechte zaak. En dan moeten ook de tarieven naar beneden. Stel je voor een advocaat die urenlang bij een verhoor aanwezig is en daarvoor vijf of zeven tientjes ontvangt. Dat is niet meer te doen en het lijkt alsof de overheid daar op mikt.” Hij zet de bedragen op een rijtje: “Als je een zaak pro deo aanneemt, krijg je voor 24 uur achttienhonderd

→→Imago strafpleiters Het beeld van flamboyante advocaten die slapend rijk worden met torenhoge uurtarieven en onduidelijke declaraties is dus uit de lucht gegrepen? Kuijpers: “In de strafrecht-advocatuur komt dat nauwelijks voor. Ja, een enkeling heeft zich daar aan bezondigd en die heeft het imago van strafpleiters geen goed gedaan. Maar goed, die is bestraft. De hoge uurtarieven van zevenhonderd of duizend euro vind je in het civiele recht bij de grote internationale kantoren, maar niet bij ons en zeker niet in pro-deozaken. Aan betalende klanten vragen wij 250 euro per uur.” Hij moppert, maar hij heeft tegelijkertijd het mooiste werk dat er is: “Ik geniet van de vrijheid, van de creativiteit die ik kwijt kan in mijn werk, van het zoeken naar en vinden van de rode verdedigingslijn in een zaak. En van de performance en passie die bij een goed pleidooi horen. Altijd uit het hoofd spreken. Aan zakelijke strafpleiters die toonloos een verhaal voorlezen, heb je niets. Je moet de rechter weten te grijpen met je verhaal. Soms ben ik bezig aan een vurig pleidooi, dan kijk ik naar de rechter en weet: ja, ik heb hem, nú is hij om!” ■ | 1-2014 23

VINDT MATCHFIXING OOK IN ONS LAND PLAATS? Ja, ook in Nederland gebeurt dat. Maar het is geen schering en inslag, concluderen onderzoekers van Tilburg University, de Vrije Universiteit Amsterdam en Ernst & Young. Zij namen vijf sporten onder de loep: voetbal, tennis, draf- en rensport, basketbal en boksen. In Nederland bestaan geen competities die volledig in de greep zijn van corruptie, is hun conclusie. Wel

kent acht procent van de Nederlandse sporters en scheidsrechters iemand die is benaderd voor wedstrijdvervalsing. En vier procent heeft daar zelf mee te maken gehad. Een belangrijk risico vormt de lage pakkans. Matchﬁ xing wordt nauwelijks gemeld en als dat wel gebeurt, is bewijs moeilijk te leveren. Om wedstrijdvervalsing te voorkomen, moeten sporters zich bewuster worden

van de gevaren, vinden de onderzoekers. Een klein aantal mensen dat zich schuldig maakt aan matchﬁ xing kan een enorme impact hebben op de integriteit in en geloofwaardigheid van de sport. Dit kan ertoe leiden dat de reputatie wordt geschaad en sponsors zich terugtrekken.

ZIEN ZIEKEN NOG DE ZIN VAN HUN LEVEN?

FoTo: aNP/lEX VaN liESHoUT

FoTo: SHUTTErSToCK

U VROEG?

2 1-2014 |

until wetenschap ■

Heeft koolstofbelasting zin?

Is materialisme slecht voor je?

Ja, volgens de onlangs gepromoveerde Tilburgse onderzoeker Thomas Michielsen wel. Als we nu vastleggen dat er in 2020 een forse carbontax wordt ingevoerd, heeft dat invloed op het beleid van exploitanten van fossiele brandstoffen. Zo’n belasting maakt het onaantrekkelijk om nieuwe bronnen zoals schaliegas en teerzandolie te zoeken. Dit levert meer kansen op voor duurzame technologieën die gericht zijn op het opwekken van

Foto: HH/Truus van Gog

Foto: hh/ Siebe Swart

Foto: ANP/Koen van Weel

Maakt een compliment blij? Niet altijd. Mensen die zien dat iemand anders in het openbaar een compliment krijgt, voelen vaak een negatieve reactie opkomen. Ook als ze het terecht vinden. Dat komt door het fenomeen ‘sociale vergelijking’. De toeschouwer voelt zich de mindere van degene die het compliment krijgt. Vervolgens slaat de afgunst toe. Elaine Chan van Tilburg University en een collega van de Hong Kong University hebben dit aangetoond via enkele experimenten. Eén daarvan vond plaats in een

2 1-2014 |

ILLUSTRATIE: PETER PONTIAC

UNTIL FEATURE ■

metamorfose studentenhuisvesting

van hospitahok naar kamer met kantoor Studentenhuisvesting heeft een gedaantewisseling ondergaan. De strenge hospita is een zeldzaamheid geworden en kamernood is geen Tilburgs fenomeen meer. Gedeelde voorzieningen maken plaats voor zelfstandige woningen en buitenlandse eerstejaars worden warm ontvangen. TEKST: JORRIT ROERDINKHOLDER

e meeste oud-studenten zullen met enige nostalgie terugdenken aan hun studiejaren. De romantiek strekt niet altijd tot de vroegere woonruimte, want die was voor velen behoorlijk afzien. Destijds verbleekten de schamele woonomstandigheden bij de vrijheid van ver onder moeders vleugels vandaan, de bruisende stad, nieuwe vrienden en de interessante studie. Het woningaanbod voor studenten in Tilburg ontwikkelde sterk. In een grijs verleden deelden vooral hospita’s de lakens uit. Deze strenge dames stelden bezoek van het andere geslacht niet op prijs. En met muziek maakten ze korte metten via een ferme bezemstoot tegen het plafond. Wie geluk had, zat in een dispuutshuis. In de jaren zeventig werden kamers schaars en woonden studenten soms in kraakpanden. Het decennium erna nam het particuliere kameraanbod mondjesmaat toe en verdwenen de krakers. De schaarste verdween langzaam, maar de

gemiddelde student-huurder had het niet altijd voor het kiezen. Die moest zich uitsloven om de concurrentie te verslaan tegenover meedogenloze ballotagecommissies. Vanaf de jaren tachtig groeide het verenigingsleven en daarmee de hoeveelheid dispuutshuizen. Later kwamen daar grootschalige studentenﬂ ats bij. → internationale studenten Liesbeth Leijssen betaalde, voordat ze in 1987 haar rechtenstudie in Tilburg afrondde, maandelijks 275 gulden huur. Dat deed ze voor een kamer van tien vierkante meter in de Piusstraat. Tegenwoordig zetelt ze als directeur Student Services op wat meer oppervlakte in het Academiagebouw. “Nu kost een kamer in Tilburg gemiddeld 245 euro per maand. Dus de huurprijs is niet gek hard gestegen”, concludeert Leijssen. Studentenhuisvesting is een van haar bezigheden. “Maar we zijn geen huisvestingsorganisatie. We bespreken beleidsmatige toekomstplannen in een taskforce studentenhuisvesting met de grote corporaties,

→

| 1-2014 2

‘De zelfstandige appartementen sluiten aan bij de ontwikkeling dat studenten tegenwoordig al tijdens de studie doelgerichter aan hun carrière werken. Ze beginnen een bedrijfje of vervullen betaalde werkopdrachten gemeente en kennisinstellingen. We voor het zorgen wel voor huisvesting van de inkomende internationale exchangebedrijfsleven.’ studenten die een half jaar hier zijn en degree seekers die hier een bachelor of een master doen.” Dit jaar zijn dat er ongeveer 1.700 op een studentenpopulatie van 12.500. De universiteit helpt instromende buitenlandse studenten op weg met de website Yourroomintilburg.com. Daarmee kunnen zij, voorafgaand aan hun komst, huisvesting regelen, maar ook een visum, inentingen en een fiets. De universiteit sloot langlopende contracten met woningbouwcorporaties WonenBreburg en TBV om zo’n 450 gemeubileerde kamers met een huur tussen 360 en 450 euro te reserveren voor buitenlandse instromers. Na het eerste jaar moeten de degree seekers zelf een andere woning vinden, zodat hun kamer vrijkomt voor de nieuwe lichting. Student Services houdt zich niet actief bezig met het huisvesten van Nederlandse studenten. Daar is geen reden toe omdat er voldoende kamers zijn in Tilburg. “In de jaren zeventig en tachtig was dat wel anders”, herinnert Leijssen zich. “Er was alleen het grootschalige studentencomplex aan de Professor Verbernelaan: veel kleine kamers op één vleugel met een ge28 1-2014 |

meenschappelijke woonkamer en keuken. Daar zitten tegenwoordig vooral exchangestudenten. Die kunnen zo in korte tijd veel medestudenten leren kennen en nieuwe vriendschappen opdoen.” →→ Zelfstandig wonen Leijssen schetst een aantal bewegingen in de studentenhuisvesting. In de jaren tachtig kwamen er meer zogeheten HAT-eenheden in de stad: kamers met eigen douche en toilet, maar nog wel een gemeenschappelijke keuken. In de jaren daarna werd er opnieuw een grootschalig nieuwbouwcomplex voor nationale studenten geopend dicht bij de campus: Intermezzo, met winkels op de begane grond. Nu zijn er meer grootschalige complexen bijgekomen, zoals Pax en TalentSquare, niet ver van het centrale treinstation. Pax telt 150 wooneenheden voor nationale studenten, TalentSquare 705 voor internationale studenten en promovendi. Woningcorporaties bieden nationale studenten ook losse

huizen in het centrum aan en ze kunnen verder nog terecht bij de Stichting Kamerbemiddeling Tilburg. “Dus het is gemakkelijk nu”, beoordeelt Leijssen. “Dat is voor studenten overigens geen reden om voor Tilburg te kiezen. Ze kijken eerst wat een leuke stad is en daarna of de opleiding goed staat aangeschreven.” De directeur Studentenzaken signaleert dat de gemeente de afgelopen tien jaar projectontwikkelaars succesvol stimuleerde studentenhuisvesting te bouwen. Parallel daaraan verschoof de studentenwoonwens van onzelfstandige naar zelfstandige woonruimte. “De nationale student van nu heeft behoefte aan een zelfstandige kamer met ruimte voor bijvoorbeeld een bedrijfje aan huis of een atelier”, vertelt Leijssen. “Daar appelleert het gebouw Pax aan. De zelfstandige appartementen sluiten aan bij de ontwikkeling dat studenten tegenwoordig al tijdens de studie doelgerichter aan hun carrière werken. Ze beginnen een bedrijfje of vervullen betaalde werkopdrachten voor het bedrijfsleven. Voor internationale studenten zijn juist nog wel onzelfstandige kamers beschikbaar, om integratie en geborgenheid te bevorderen.” Zo volgt het woningaanbod de studentenpopulatie. Leijssen voorziet dat de universiteit in de toekomst gedeeltelijk terugtreedt uit huisvesting. “Dan organiseren we met de corporaties nog wel van alles voor internationale eerstejaars, maar laten we verhuur helemaal over aan de corporaties.” ■

column renkema ■

→ Al vanaf mijn jeugd geef ik les: een

jonger zusje overhoren, iemand iets uitleggen, als student groepen straatjongeren in een huiswerkgroep onder controle zien te houden. En nu ga ik stoppen als docent. Ik gaf in Tilburg al een paar jaar het propedeusecollege Communicatie. Volle bak, vaak gevuld met desinteresse. Ik werd mismoedig, tot ik een ervaren collega sprak. “Jan, jij doet te veel je best op de inhoud; die komt vanzelf wel. – Kijk toch eerst eens wat daar jouw zaal binnenkomt.” En jawel, daar liepen ze AZ116 in. Sander, die ruzie heeft met zijn ouders, Annette die haar vriendje kwijt is aan rivale Hilde, Willem die eigenlijk de verkeerde studie heeft gekozen en Petra met geldproblemen. En dan moet jij op maandagmorgen uitleggen hoe teksten in elkaar zitten! Dat kun je alleen maar als je je bij de deur even inleeft in al die personen die langs jou de zaal binnenkomen. Dat heeft mij bijzonder geholpen. Ik begon mijn carrière als docent voor 4 havo. Tot mijn verbazing werd een leerlinge oprecht boos toen ik zei dat de naam van mijn vrouw haar niets

aanging. Mijn onderwijs is steeds persoonlijker geworden. Persoonlijk moet niet verward worden met privé. Mijn studenten kennen nog steeds de naam van mijn vrouw niet. Met persoonlijk bedoel ik: met empathie voor de student, ja ook voor de zesjesstudent. Ik ben door de jaren vriendelijker én strenger geworden, en ook gehaaider in het trekken van aandacht. Studenten wakker schudden met de startopmerking: “Ik hoop dat jullie met één vraag méér de zaal uitgaan dan waarmee jullie binnenkwamen.” Of gewoon zeggen dat je hoopt dat je studenten ’s nachts eens wakker liggen van het communicatieprobleem ‘Peter is blij. Zijn vrouw komt weer bij hem terug.’ Hoeveel interpretaties van de betekenis van de punt tussen deze twee zinnen zijn mogelijk? Stel dat je extra cement toevoegt en de zinnen verbindt met: ‘want’, ‘daarom’, ‘en bovendien’, ‘hoewel’, of zelfs ‘maar’. Zo’n wakkerligvraag werkt als je het echt meent. En verder voel ik gewoon of iemand met zijn mobieltje in de weer is. Ik leg dan direct het college stil.

foto: Erik van der Burgt

Weg van doceren “Meneer, moeten we deze paragraaf ook kennen voor het tentamen?” Ik heb pas de laatste jaren geleerd om dan de student(e) in kwestie even verwachtingsvol aan te kijken en te vragen: “Wíl jij deze paragraaf ook kennen voor het tentamen?” In een volle zaal heb je dan direct ieders aandacht. Zo’n vraag geeft een prettige botsing, die ik dan kan uitleggen met een verhandelingetje over modale werkwoorden: het verschil tussen mogen, moeten, willen en kunnen. Nu, bij mijn afscheid, kijk ik terug en probeer de grondlijnen te ontdekken. De meeste indruk maakten op mij een leraar Nederlands die tranen in de ogen kreeg toen hij een gedicht voorlas, en een leraar wiskunde die zomaar vroeg hoe een plat vlak een bol ervaart (als een cirkel), en vervolgens zei dat wij ook zo beperkt de werkelijkheid ervaren. Onderwijs is wat je meekrijgt van de persoon in de docent die je verder leert kijken. Ach, ik zal het missen. Ik zal het echt missen. Doceren, ik ben er weg van.■ Het afscheidscollege van Jan Renkema vindt u op: vimeo.com/81174622

| 1-2014 29

NAJAARSMEETING ARBEID, THE NEXT GENERATION

‘WERKKEUZE IS BELANGRIJKSTE LEVENSKEUZE’ De toekomst van werk. Dat was het thema van de najaarsbijeenkomst op 27 november 2013 van de Vrienden van Cobbenhagen. Met in de hoofdrollen mister Flexicurity, Ton Wilthagen, en voormalig vakbondsvoorzitter Agnes Jongerius. Tekst: Clemens van Diek

ie wil weten waar het naartoe gaat met de arbeidsmarkt, moet de nieuwe werknemer bestuderen. En die is anders van aard dan de babyboomer die nu het werktoneel verlaat. Volgens cabaretier Patrick Nederkoorn (geboortejaar 1983), die de Vriendenbijeenkomst opende, zijn de meeste jongeren van vandaag geen loonslaven of kritiekloze volgers. Nederkoorn kan het weten. Hij is zelf van de generatie Y. Zijn generatiegenoten hebben volgens hem de volgende eigenschappen: autonoom, zelfredzaam, oog voor ontplooiing, zelforganiserend en wantrouwend tegenover grote systemen. Met deze generatie komt er een compleet nieuwe golf werknemers met een andere mentaliteit op

Agnes Jongerius sprak de Vrienden toe

30 1-2014 |

de arbeidsmarkt. Als iemand begrijpt wat dit voor de toekomst van werk betekent, dan is dat Ton Wilthagen wel. De Tilburgse hoogleraar staat ook wel bekend als mister Flexicurity, vanwege zijn expertise op het terrein van de steeds flexibel wordende arbeidsmarkt. Hij gaf de Vrienden in rap tempo een overzicht van veranderingen van arbeid en arbeidsmarkt. Zo sprak hij over jobless poor growth (het ontbreken van groeisectoren/ banenmotoren), nieuwe functies door nieuwe technologie, meer buiten kantoor werken en minder zekerheden. Wie een goede werkgever wil zijn voor de nieuwe arbeidsmarkt, moet zich volgens hem richten op opleidingsmogelijkheden, duurzame inzetbaarheid en

werk-privécombinaties. Wilthagen verwacht dat vernieuwingsimpulsen vooral zullen komen vanuit de regio en vanuit Europa. Den Haag dreigt er tussenuit te vallen. Ook Agnes Jongerius heeft een duidelijke visie over de toekomst van werk. De oud-vakbondsvoorzitter verruilde de polderpolitiek voor kenniscentrum IOS van de Universiteit Utrecht, waar zij werkt als onderzoeker. Net als Nederkoorn verwacht Jongerius een nieuwe generatie met een meer anti-hiërarchische mentaliteit. Een generatie die meer waarde hecht aan autonomie en zelf de toekomst in eigen hand neemt. Ze plaatste daarbij wel een kanttekening: niet iedereen kan en wil die eigen verantwoordelijkheid oppakken. Volgens haar plaatst ons dat voor nieuwe dilemma’s, zoals: hoe zit het met loyaliteit van de beweeglijke werknemer? → DOORGESCHOTEN In een panel gingen vervolgens Catelene Passchier (FNV) Nicolette van Gestel (TiasNimbas) en Marjolein ten Hoonte (Randstad) in discussie. Passchier maakte zich zorgen over de zekerheid van werk, ook voor hogeropgeleiden. Volgens haar moeten mensen straks harder werken voor een belegde boterham. Volgens Van Gestel is de flexibiliteit doorgeschoten. Er zal weer meer ‘security’ moeten komen. Zij vindt dat er meer opties moeten komen in het gebied tussen het te dichtgetimmerde collectieve en het doorgeschoten flexibele. Ten Hoonte, op haar beurt, wees erop dat werknemers meer belang hechten aan opleidingsmogelijkheden. Een markt waarin vast werk minder zeker is, vergt flexibiliteit, zowel van de werkgever als de werknemer. Het slotakkoord was voor Han Peekel. Hij promootte een nieuw pretpark rond het thema werk. “Werk is de belangrijkste keuze in iemands leven”, weet Peekel. Dus het wordt tijd voor een park dat op een leuke en educatieve wijze de toekomst van werk in beeld brengt. De vraag of generatie Y ook vindt dat de werkkeuze de belangrijkste keuze in je leven is, blijft na deze middag hangen.

Meer informatie: www.tilburguniversity.edu/vrienden

UNTIL ALUMNI | AGENDA ■

1969 OPSTAND IN HET ZUIDEN

CLASS OF ’86 Op 21 november vond, tijdens de Dies Natalis, de tweede editie plaats van ‘The Class of’, een nieuwe traditie. Bij de 86ste verjaardag van de universiteit, was de lichting van 1986 aan de beurt. Een kleine dertig alumni die in dat jaar zijn afgestudeerd, kwamen terug naar de campus om de Dies bij te wonen. Voorafgaand aan de academische zitting, werden ze ontvangen door Vriendin van Cobbenhagen Margriet Taams, ook afgestudeerd in 1986. Tijdens de

lunch werd er bijgepraat over de goede oude tijd. Daarna volgde een rondleiding over de campus die eindigde in het stiltecentrum, nu Zwijssen-building. Daar informeerde emeritus hoogleraar Joop Vianen de alumni over Professors for Development (zie pagina 6). De zeer geslaagde dag werd afgesloten met een borrel waar de alumni enkele oud-docenten tegen het lijf liepen. In '87 afgestudeerd? Mis de volgende 'Class of' niet! alumni@tilburguniversity.edu

NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN EEN SELECTIE UIT DE ACTIVITEITEN VAN DE ALUMNIVERENIGINGEN EN DE UNIVERSITEIT. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP: TILBURGUNIVERSITY.EDU/NL/ALUMNI OF DE WEBSITES VAN DE VERENIGINGEN.

TLS Eind jaren zestig stond de Westerse wereld in het teken van flowerpower en een maanlanding. Op hetzelfde moment vond ook een ingrijpende verandering van katholiek Zuid-Nederland plaats. In die ambiance speelt 1969 Opstand in het Zuiden zich af. Rector magnificus Philip Eijlander nam op 1 november 2013 in boekhandel Livius in Tilburg het eerste exemplaar van dit boek in ontvangst. Opstand in het Zuiden gaat over de Tilburgse studentenopstand van 1968 en 1969. Een paar maanden voor de bezetting van het Amsterdamse Maagdenhuis, bezetten studenten de toenmalige Katholieke Hogeschool Tilburg. Het boek beschrijft de periode rond die opstand als een ‘breuk in de tijd’: een uitzonderlijke uitbarsting van rebellie in een tot dan toe relatief rustige omgeving. De auteurs hebben geen half werk verricht. Opstand in het Zuiden bestaat uit twee hoofddelen: een geschiedschrijving door oud-sociologiestudent en journalist Frans Godfroy en cultuurfi losofische bespiegelingen van publicist Paul Kuypers. Tussen de beide delen, zit een fotokatern van 32 pagina’s en een serie interviews over de beschreven periode met Tilburgse prominenten. Interessant materiaal, in het bijzonder voor alumni die deze tijd zelf hebben meegemaakt.

Frans Godfroy, Paul Kuypers en Rob Vermijs: 1969, Opstand in het Zuiden, Uitgeverij IJzer 2013, ISBN 978-90-8684-100-4, € 29,95

BELCAMPAGNE ALUMNI Datum: 18 januari - 7 februari FAVORIETE PROFESSOR EVENT: PAUL FRISSEN. Datum: 19 maart JAN VRANKEN Datum: 9 april

TISEM

BELCAMPAGNE ALUMNI Datum: 8 februari - 1 maart BACK TO CAMPUS: PERSONAL BRANDING Datum: 20 mei

JUVAT

SCHOORDIJKLEZING Datum: 15 april

GISTER

GISTER-ACTIVITEIT Datum: 10 mei Gister heeft een nieuw bestuur. Houd voor meer informatie over onze activiteiten onze Facebook- of LinkedIn-pagina in de gaten.

NOSO

NOSO-ACTIVITEIT Datum: 23 mei De komende NOSO-activiteit vindt plaats in Tilburg. Houd e-mail/website/LinkedIn in de gaten voor meer informatie.

DANTE Alumnivereniging Dante maakte het afgelopen jaar een pas op de plaats. Na gesprekken met het faculteitsbestuur hebben faculteitsmedewerkers en alumni een werkgroep gevormd over de toekomst van de vereniging. De uitkomsten daarvan worden in het voorjaar bekendgemaakt, maar de vooruitzichten beloven veel goeds. Daarnaast is het Dantebestuur op zoek naar een nieuw bestuurslid. Heb je interesse? Neem dan contact op met: Annet Weterings, Dante@tilburguniversity.edu.

DIALOGOS Alumnivereniging Dialogos is op zoek naar een nieuwe penningmeester. Interesse? Stuur dan een mailtje naar: Dialogos@tilburguniversity.edu

LUDENS Simon de Wijs, Arjen van Ulden en Daan Oudbier maken plaats voor het nieuwe bestuur dat bestaat uit Bart Stadhouders, Marieke Hezemans en Yvet Roest. Namens alle alumni bedankt voor jullie inzet de afgelopen tien jaar!

VVTE Voor 2014 is VvTE druk bezig om leuke, inspirerende en informatieve activiteiten te plannen. Denk bijvoorbeeld aan een lezing van Jan Kees de Jager, een themasessie met Herman Wijffels of een bezoek aan een bierbrouwerij. Wil je meer weten, ga dan naar www.vvte.nl.

| 1-2014 31

DE PAUS VAN HET GOEDE VOORBEELD â&#x20AC;&#x153;Wie de geschiedenis van het pausschap heeft bestudeerd, kan zich eigenlijk alleen maar verbazen dat dit instituut nog steeds bestaat. Er is geen instelling in deze wereld waarin een grotere kloof is geweest tussen de idealen waarop zij is gebaseerd en de realiteit die pausen door de eeuwen heen hielpen vormgeven. De eerste bisschoppen van Rome, die in het vroege christendom hun kwetsbare catacombengemeenten leidden, verschillen sterk met de decadente renaissancepausen, die door omkoping hun ambt verwierven en tot de machtigste en rijkste mensen op aarde gingen behoren. En wat te denken van het verschil tussen

paus Innocentius III en paus Pius VII? De eerste was in de hoge middeleeuwen de machtigste man ter wereld, de tweede werd door Napoleon in de negentiende eeuw zo ongeveer van al zijn rechten beroofd en verdrukt. Van een geheel andere orde is het verschil tussen de laatste twee pausen, Benedictus XVI en Franciscus. Benedictus XVI is een geleerde van wereldformaat. Als geen ander heeft hij zich beziggehouden met het dilemma dat vanaf de Verlichting heerst. Sinds die tijd wordt geloven als niet-redelijk gezien. Hij heeft zich veel moeite getroost om de wederzijdse betrekking tussen geloof en ratio

als onlosmakelijk en onontbeerlijk te verklaren. Franciscus is een heel andere persoonlijkheid. Hij is een mooi voorbeeld van leading by example. Waar Benedictus de kerkelijke leer verklaarde, wijst Franciscus erop hoe mensen op een christelijke manier met elkaar moeten omgaan. Die omgang wordt voor hem gekenmerkt door eenvoud, compassie en vooral barmhartigheid.â&#x20AC;? Paul van Geest, hoogleraar Kerkgeschiedenis en geschiedenis van de theologie Tilburg University

FOTO: RODOLFO FELICI

UNDERSTANDING SOCIETY