Until 01 2015

01 15 ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

TOPSPORTBELEID UNIVERSITEIT ‘SPORTEN ÉN PLANNEN OP OLYMPISCH NIVEAU’ OPKOMST BIG DATA KANSEN EN RISICO’S VAN ‘OLIE VAN DE 21e EEUW’ TERUG IN DE TIJD STUDENTEN AAN DE MACHT

BERRY VAN GOOL DIRECTEUR WILLEM II

‘IN 1 JAAR MEER FEEDBACK DAN ELDERS IN 20 JAAR’

INHOUD

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

8 BIG DATA ‘Enen en nullen die alles onthullen’

TERUG IN DE TIJD STUDENTEN AAN DE MACHT

TILBURG IN TIMELAPSE Een huis annex kunstwerk dat rondjes rond een rotonde draait, de welving van wolken boven beton of springende lichten in de nacht; normaal zie je dit soort dingen niet. Maar wel met timelapse, een techniek waarbij met ijzeren regelmaat foto’s vanaf dezelfde plek worden genomen. Als je deze beelden vervolgens als in een film afspeelt, ontstaat een virtuele versnelling in de tijd. De twee timelapse-filmpjes over Tilburg

van Agabek Enoukyants (www.viewandme.com) zijn populair onder alumni, studenten en medewerkers van de universiteit. Fotografie is een nevenactiviteit van de International Business-alumnus met Armeens-Russische roots. In het dagelijkse leven is Enoukyants verder nog content manager voor websites zoals Furnlab.nl. “Ook daar vertel ik verhalen met beelden.”

ALUMNI ACTUEEL FRIEDERIKE VAN DER JAGT: ‘MIJN DOEL IS OM ECHT EEN AUTORITEIT TE WORDEN’ Mag een sportschool vingerafdrukken nemen van klanten? Mag je als werkgever de inbox van je medewerkers controleren? En hoe zit het met cameratoezicht op de werkvloer?

Met dit soort vragen houdt Friederike van der Jagt, privacyrechtadvocate bij Stibbe, zich dagelijks bezig. Onlangs werd de alumna verkozen tot Legal Woman, Upcoming Talent of The Year 2014.

BERRY VAN GOOL DIRECTEUR WILLEM II

‘IN 1 JAAR MEER FEEDBACK DAN ELDERS IN 20 JAAR’

Kwam je uitverkiezing onverwacht?

“Best wel, eerlijk gezegd! Deze prijs is bedoeld om talentvolle vrouwelijke juristen, met drie tot acht jaar ervaring, een steuntje in de rug te geven. Ik had zelf net een collega genomineerd, toen ik hoorde dat iemand anders míj had voorgedragen. Dat de keuze uiteindelijk op mij viel, had ik zeker niet verwacht. Ik probeer zichtbaar te zijn in de markt, bijvoorbeeld door veel te publiceren.

Blijkbaar wordt dat opgemerkt.”

Wat gaf de doorslag bij je uitverkiezing?

“Ik denk dat het vooral met die zichtbaarheid te maken heeft. De jury noemde me ‘de advocaat van de toekomst’, omdat ik een specialist ben op het gebied van privacy. Een onderwerp dat steeds meer in de belangstelling staat.”

In welk opzicht?

“Innovatie staat steeds vaker op gespannen voet met privacy. Moeten we alles wat technisch mogelijk is ook daadwerkelijk willen? Het wijdverbreide cameratoezicht is daar een goed voorbeeld van. Of neem banken: die hebben in de loop der jaren enorm veel gegevens van hun klanten verzameld.

Voor veel bedrijven is die informatie razend interessant en de technische mogelijkheden om deze big data commercieel te exploiteren groeien. Maar mag dat zomaar? En: hoe voorkomen we dat privacy innovatie belemmert?

Zijn wereldvrede en wereldgeluk mogelijk? Is het erg dat diersoorten uitsterven? Nemen robots de wereld over? In het kinderboek Mijn toekomst. Hoe ziet die eruit? geven vooraanstaande Tilburgse wetenschappers een antwoord op deze en andere vragen. Dat levert (ook voor volwassenen) interessante bespiegelingen op over wat wetenschap ons kan leren over de wereld van morgen. Zo gaan theoloog Erik Borgman en psycholoog Ad Vingerhoets in op de vraag of liefde nog echt nodig is nu mannen en vrouwen elkaar steeds minder nodig hebben. Probeert hoogleraar Siem Korver een antwoord te formuleren op de vraag hoeveel mensen de

02-06-15 13:25

1 (+ 20) COVER Berry van Gool

2 1-2015 |

UN1501_04-05_Tickertape.indd 4

‘HET HELE WEEKEND WAS IK IN SHOCK’

BAS VAN DER SCHOT

Over een paar jaar Legal Woman of the Year?

“Daar ga ik zelf uiteraard niet over. Mijn doel is wél om echt een autoriteit te worden op mijn vakgebied. En over een tijdje zou ik ook nog wel willen promoveren op privacyrecht. Maar goed, eerst maar eens even genieten van mijn uitverkiezing.”

Pustovit komt uit Donetsk, in het oosten van de Oekraïne. Ooit was die stad een van de grootste industriële, culturele en wetenschappelijke centra van het land.

Maar nu is Donetsk veranderd in

een oorlogsgebied en is de familie van Pustovit geëvacueerd. In zijn thuisland studeerde hij aan de National University Yaroslav the Wise Law Academy of Ukraine. Afgelopen zomer kwam hij naar Tilburg om daar International Business Law te studeren. Hij volgde eerst een cursus Engels om goed beslagen ten ijs te komen en had goede hoop dat hij daarna de opleiding zou kunnen gaan volgen. Maar al snel leek zijn toekomst er heel anders uit te gaan zien. Door de oorlog in zijn vaderland was zijn familie in financiële problemen gekomen en het zag ernaar uit dat hij een streep moest zetten door zijn studieplannen. Er was geen geld om alles te kunnen bekostigen en andere mogelijkheden om toch aan de studie te kunnen beginnen, waren er niet. Tót hij het bericht kreeg dat het Tilburgse bedrijf Vollenhoven Olie bereid was hem financieel te ondersteunen. Het Development & Alumni Relations office had zijn situatie bij het familiebedrijf onder de aandacht gebracht,

Pustovit. “Toen ik het nieuws kreeg dat er een beurs voor mij was, kon ik het gewoon niet geloven. Het hele weekend was ik in shock. Deze gaf me de mogelijkheid om in Nederland te blijven, het masterprogramma te volgen en mijn ambities waar te maken.

Bovendien kan ik door deze internationale ervaring mijn horizon verbreden en mijzelf ontwikkelen. Met de ervaring die ik hier opdoe, kan ik straks onder meer bijdragen aan het verbeteren van de situatie in de Oekraïne.”

Pustovit hoopt dat ook andere studenten hulp zullen krijgen zoals hij die van Vollenhoven Olie heeft gekregen. “Financiële steun zoals deze is zó belangrijk voor mensen die anders nooit hun doel zouden kunnen bereiken. Als bedrijven jonge talentvolle mensen ondersteunen, investeren ze daarmee in de toekomst, in een nieuwe generatie. Uiteindelijk dragen ze bij aan het vergroten van kennis en de ontwikkeling van landen en de internationale samenleving.”

geld en living expenses, red.) die

UN1501_04-05_Tickertape.indd 5

4 TICKERTAPE Laatste nieuws voor alumni

02-06-15 13:27

‘We pleitten altijd voor Meer pc’s’

de onderneming ter beschikking had gesteld. Vollenhoven Olie besloot toen Pustovit te helpen.

“Ik kan niet voldoende benadrukken hoe belangrijk deze beurs voor mij is”, aldus de 23-jarige

toen bleek dat een andere student had afgezien van de volledige beurs (college-

| 1-2015 5

02-06-15 13:27

SCHALIGER, FLEXIBELER EN MET MEER KEUZEVRIJHEID

Nog een voorbeeld: steeds vaker wordt er gevraagd om een kopie van je paspoort.

Waarom eigenlijk? Vaak is het nergens voor nodig, terwijl het wél risico’s met zich meebrengt zoals identiteitsfraude. Ik vind dit soort kwesties heel interessant.

Tegelijkertijd zorg ik ervoor dat ik de dagelijkse commerciële praktijk niet uit het oog verlies: een oplossing moet juridisch juist zijn, maar óók werkbaar.”

4 1-2015 |

UN1501_01_Cover.indd 1

aarde eigenlijk aankan. En onderzoeken Jan Blommaert, Frank Hendriks en Daniel Augenstein de vraag of Nederland over een tijdje überhaupt nog wel bestaat. Na het lezen van het boek is in elk geval één ding duidelijk: er is niemand die precies weet hoe de toekomst eruit ziet.

Het boek verschijnt in de educatieve boekenreeks rond de Kinderuniversiteit, een project van Tilburg University waarbij professoren colleges verzorgen voor basisschoolleerlingen uit de groepen 6, 7 en 8. Deze editie werd mede mogelijk gemaakt met de steun van Stichting Natuurpark de Efteling en de Fraters van Tilburg.

→

K

ent u Shiza Shahid? Nee? Shiza (25) is een Pakistaanse vrouw, die het geluk had in Islamabad op te groeien. Dat ze zich gelukkig mocht prijzen, wist ze al heel vroeg, ze stak haar hoofd niet in het zand, en haar neus niet in de lucht, maar de handen uit de mouwen voor kinderen geboren in de gevangenis (de Pakistaanse gevangenis, zo heb ik me laten vertellen, is niet de beste plek voor kinderen om op te groeien).

Shiza was een slim meisje en niet wereldvreemd. Ze werkte hard op school en kreeg een beurs om te gaan studeren aan Stanford. Vanuit die positie probeerde ze kinderen in Pakistan te helpen, met het krijgen van onderwijs wel te verstaan. Ze werkte hard als studente, haalde hoge cijfers én ze organiseerde een ‘summercamp’ voor Pakistaanse meisjes uit rurale gebieden, waar ze onder andere Malala Yousafzai ontmoette. Wat zegt u? Die kent u wel?

Dat is prettig. Malala Yousafzai namelijk (ook een Pakistaanse, iets jonger dan Shiza) is ook best een slimme meid, (de beste van haar klas in de SWAT-vallei zo heb ik me laten vertellen) en ook niet wereldvreemd. Ze schreef als 11-jarige onder het pseudoniem Gul Makai een blog, dat wereldberoemd werd. Ze ‘vocht’ voor onderwijs.

Dat die twee elkaar ontmoetten, en hoe het verder ging, kunt u allemaal in uw vrije tijd opzoeken. Laat ik dit erover zeggen: Shiza werkte bij McKinsey, in Dubai, in een enorm mannenbolwerk in het Midden Oosten. Ze stond op Caïro Airport toen ze bericht kreeg dat Malala was neergeschoten. Ze heeft haar vlucht omgeboekt naar Birmingham en is Malala en haar vader gaan ondersteunen. Zij heeft het Malalafund ‘bedacht’, opgezet en georganiseerd.

Briljante tante.

‘KIJK, SHIZA MOCHT DAN UIT EEN BETERE POSITIE VERTREKKEN DAN MALALA, ZE IS NOG STEEDS VROUW’ Wat mij zo bijbleef na het lezen van een interview met Shiza, is de gedrevenheid.

Kijk, Shiza mocht dan uit een betere positie vertrekken dan Malala, ze is nog steeds vrouw. En in de Verenigde Staten behoort ze tot een etnische minderheid (en ook een

minderheid die na 9 september 2011 nogal wat last heeft van vooroordelen). Met zo’n achtergrond weet je dat je het best maar heel goed kunt zijn in wat je doet. Wat zegt u? U vindt dit niet zo interessant? Oh, dat spijt me.

Over naar het hier en nu dan.

Net zoals zovelen heb ik met een bloedend hart en verbeten trek om mijn mond mijn vuist geschud bij de studentenprotesten.

Omdat ik me afvraag of ik in dezelfde situatie zo dapper zou zijn (gelukkig zal ik dat nooit weten) draag ik de honderden studenten die zo standvastig protesteerden, en nu nog steeds de straat op durven, een warm hart toe. Het moet verschrikkelijk zijn om te weten dat je vermoord kunt worden omdat je goed onderwijs eist. Net als Malala, inderdaad.

Wat zegt u? De studentenprotesten in Nederland? Hoe bedoelt u? Worden Nederlandse studenten dan ook onderdrukt?

Worden vrouwen ruw geweerd en verdwijnen er handenvol studenten? Oooh, u bedoelt de studentenprotesten in Amsterdam!? Nee sorry, daar schrijf ik niet over.

6 ALUMNI IN ACTIE Beurs voor Pavlo en andere steun van alumni

Medebestuur SAM ontstond in 1995 toen het linkse PSF en het rechtse TSO samengingen. Alumni Gabe van der Zee en Patrick Vermeulen waren destijds beide lid van PSF. De reden dat de twee fracties fuseerden, was een pragmatische, vertelt Van der Zee: “Als we als studenten tegen elkaar in stemden, hadden we eigenlijk geen stem. Samen stonden we sterker en bovendien verschilden onze standpunten weinig van elkaar.”

In de periode dat hij en Vermeulen in de Universiteitsraad zaten, bestond deze uit zestien personeelsleden, acht studentleden en vijf benoemde leden van buiten de universiteit. De rol van studentraadsleden was een compleet andere dan nu. Het ging

| 1-2015 13

02-06-15 13:28

UN1501_13_ColumnDiewke.indd 13

13 COLUMN DIEUWKE Shiza Shahid: stille kracht achter Malala

Het gedachtegoed van Frans Seda koesteren en uitdragen: met dat doel werd in 2012 de Frans Seda Stichting opgericht. Michelle Hetem is een van drie Nederlandse studenten die dit voorjaar in Jakarta verblijft in het kader van het uitwisselingsprogramma van de stichting.

Patrick Vermeulen: ‘Vergaderingen over begrotingen duurden vaak een hele dag doordat er wel honderd moties en amendementen langskwamen’

SAM staat voor Studenten Aan de Macht. De fractie in de Universiteitsraad ontstond twintig jaar geleden uit een fusie tussen het linkse PSF en het rechtse TSO. De eerste slogan was: Beslist Kritisch. Nog steeds vertegenwoordigt SAM, samen met fractie Front, de Tilburgse studenten.

Alumnus Gabe van der Zee (1965) zit als secretaris van Tilburg University nu aan de andere kant van de tafel. Samen met zijn voormalige fractiegenoot Patrick Vermeulen (1972) maakte hij de beginjaren van SAM mee. Een terugblik.

Vermeulen: ‘De recente bezetting van het Maagdenhuis, daar kan ik echt van genieten.’

TEKST: JOOST PETERS

02-06-15 13:30

Een heet hangijzer van twintig jaar geleden in de Universiteitsraad was de komst van het studentencentrum. Daar zijn nu nog steeds de culturele verenigingen, studieverenigingen, studentenfracties en Grand Café Esplanade gevestigd. Vermeulen: “De verenigingen zaten in een belabberd noodgebouw. Wij hebben hard gevochten voor de komst van een nieuw pand. Een aantal zaken zoals een podium, donkere kamer en balletzaal zou aanvankelijk niet gerealiseerd worden vanwege de kosten.

Dankzij onze meerderheid in de raad konden we toch afdwingen dat deze er kwamen. Dit vind ik echt een van onze mooiste prestaties.” Een ander issue was

of er voldoende faciliteiten waren in de bibliotheek, vertelt Van der Zee. “We pleitten altijd voor meer pc’s, de meeste studenten hadden namelijk zelf geen computer.”

Volgens Vermeulen passeerden allerlei onderwerpen de revue. “Van de prijzen in de mensa tot welke onderzoeksprogramma’s geld zouden krijgen, we bemoeiden ons er graag mee. Echt, we zagen het als onze levenstaak.” Het belangrijkste wat ze geleerd hebben van het medebesturen?

Vermeulen: “Naast het netwerken en het politieke aspect, het basisgevoel dat je alles kunt bereiken als je echt ergens in gelooft en ervoor gaat.”

afgelopen maart naar Jakarta vertrok.

Aan de University of Indonesia doet zij dit voorjaar onderzoek naar etnische diversiteit binnen van oorsprong Nederlandse bedrijven. Hetem: “Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de vraag hoe

activiteit is een uitwisselingsprogramma (met zogeheten twin scholarships), bedoeld om de dialoog tussen Nederlandse en Indonesische studenten te bevorderen.

een antwoord te formuleren op de vraag welke invloed etnische diversiteit heeft op de dagelijkse gang van zaken binnen die bedrijven. Tegen welke culturele blokkades lopen de Nederlandse expats op? En andersom: hoe gaan de veelal Aziatische werknemers om met de vaak als zeer direct ervaren Nederlandse stijl van communiceren? Erg interessant om daar, zo dicht bij het vuur, zelf onderzoek naar te kunnen doen.”

onder meer het ministerschap bracht. Ook was Seda adviseur van opeenvolgende Indonesische presidenten. Om de Tilburgse alumnus te eren na zijn overlijden, richtten oud-dispuutsgenoten in 2012 de Frans Seda Stichting op. Deze stichting houdt de gedachte aan Seda levend. Dat doet ze onder meer met lezingen en seminars rond thema’s als armoedebestrijding en sociale rechtvaardigheid. Een andere belangrijke

Alumnus Garry Armando (links) ontving Michelle Hetem en Daan Schoofs in Jakarta

| 1-2015 15

02-06-15 13:26

UN1501_14-17_Until we Meet.indd 15

14 UNTIL WE MEET AGAIN Terugblik op oprichting SAM-fractie

mensen met verschillende achtergronden met elkaar communiceren. Dankzij de ondersteuning door de Frans Seda Stichting krijg ik de kans om nu onderzoek te doen naar die vraag in Jakarta, een drukke metropool met enorm veel multinationals. Mijn onderzoek voer ik uit bij twee Nederlandse bedrijven: FrieslandCampina en Royal HaskoningDHV. Aan de hand van gesprekken met medewerkers hoop ik

Zeker de wat oudere generatie kent hem nog goed vanwege zijn ministerschappen in de jaren zestig en zeventig.” In juni keert Hetem terug naar Nederland. In de maanden mei en juni arriveren drie Indonesische studenten in Tilburg in het kader van het uitwisselingsprogramma. “Mijn twin student gaat onderzoek doen naar Balinese gemeenschappen in Nederland en België. Samen met haar schrijf ik later

→

14 1-2015 |

UN1501_14-17_Until we Meet.indd 14

rans Seda studeerde in de jaren vijftig economie in Tilburg, waar professor Martinus Cobbenhagen hem blijvend inspireert. Later zou hij in zijn geboorteland Indonesië een indrukwekkende carrière doorlopen, die hem

→ INDONESISCHE STUDENTEN Zelf had Hetem, voordat ze in aanraking kwam met de stichting, nog nooit van Frans Seda gehoord. “Inmiddels ben ik uiteraard goed op de hoogte. Het valt me op hoeveel mensen in Indonesië hem kennen.

levenstaak toen niet om medezeggenschap, maar om medebestuur. Van der Zee: “Wij functioneerden zoals gemeenteraden. We namen besluiten en mochten amendementen indienen.” Vermeulen: “Vergaderingen over begrotingen duurden vaak een hele dag doordat er wel honderd moties en amendementen langskwamen.” “Dat was heerlijk”, reageert Van der Zee. Als het aan hun fractie gelegen had, was deze vorm gebleven, maar zelfs een bezetting van het Cobbenhagengebouw haalde niets uit. In 1997 maakte de Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie (MUB) een einde aan de fikse machtspositie van studenten en medewerkers.

F

→ CULTURELE BLOKKADES Masterstudente Michelle Hetem (24, Management of Cultural Diversity) is een van de drie Nederlandse studenten die

TeksT: sara Terburg, foTo's: erik van der burgT

Dieuwke van Turenhout, alumna Taalwetenschappen

6 1-2015 |

UN1501_06-07_InActie.indd 6

until Zo vader, Zo Zoon ■

UITWISSELING MASTERSTUDENTEN TILBURG EN INDONESIË

ONDERZOEK IN DE GEEST VAN FRANS SEDA

enorme dankbaarheid, dat is wat Pavlo Pustovit voelt. Zijn broer en schoonzus studeerden aan tilburg University, en hij nu ook. De oorlog in zijn vaderland oekraïne leek roet in het eten te gooien. een beurs van Vollenhoven olie, maakte het toch mogelijk om in tilburg te studeren. ‘met de ervaring die ik hier opdoe, kan ik straks bijdragen aan het verbeteren van de situatie daar.’

02-06-15 13:26

dit jaar een artikel over onze ervaringen.”

Hetem is blij met de kans die ze heeft gekregen. “Mooi om langs deze weg mijn steentje bij te dragen aan het levend houden van de herinnering aan Frans Seda.” ☒

foto: jeroen poortvliet

Eindhovense universiteit. Door studenten en collega’s wordt hij geroemd om zijn innovatieve manier van denken op het gebied van management.

Aarts heeft een lange staat van dienst binnen onderwijs en onderzoek. Hij rondde zijn studie natuurkunde in Nijmegen cum laude af en promoveerde in 1983 in Groningen op wis- en natuurkunde. Daarna werkte hij als onderzoeker bij Philips Research Laboratories; in 1990 werd hij hoogleraar Computing Science in Eindhoven. Verder was Aarts betrokken bij de oprichting van diverse wetenschappelijke instituten en samenwerkingsverbanden. Sinds 2014 is hij lid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.

StuDent uit DOnetSK KRiJGt BeuRS VAn FAmilieBeDRiJF

Wetenschap over de wereld van morgen

FOTO: EEF BONGERS

en rector magnificus met een ‘uitstekend wetenschappelijk profiel’, die heeft bewezen met zijn ‘brede, vernieuwende blik’ mensen te kunnen motiveren en stimuleren. Zo kenschetst Stichtingsbestuur-voorzitter Jan Hommen de nieuwe rector magnificus van Tilburg University: Emile Aarts (Roermond, 1955). Hij volgt per 1 juni de huidige rector Philip Eijlander op.

Aarts komt van de Technische Universiteit Eindhoven. Daar was hij sinds 2012 decaan van de faculteit Wiskunde en Informatie. Hij is gespecialiseerd in thema’s zoals data science, social innovation technologies en open innovation. Aarts heeft lange bestuurlijke ervaring zowel bij Philips als bij de

OPKOMST BIG DATA KANSEN EN RISICO’S VAN ‘OLIE VAN DE 21e EEUW’

BOEK MIJN TOEKOMST, HOE ZIET DIE ER UIT?

EMILE AARTS GAAT VAN EINDHOVEN NAAR TILBURG

■ INTERNATIONAAL UNTIL

VECHTEN VOOR JE STUDIERECHTEN

TICC IS CENTER OF EXCELLENCE, DRIE PRESTIGIEUZE VIDI SUBSIDIES VOOR SPALT, KLIMSTRA EN LETSCHERT, NIEUW ONDERWIJSPROFIEL: KLEIN-

Nieuwe innovatieminnende rector E

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

COLUMN DIEUWKE ■

UNTIL TICKERTAPE ■ →

alumna prof. rianne letschert voorzitter jonge academie knaw, alumnus klaas dijkhof staatssecretaris veiligheid en justitie 01 15 ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

TOPSPORTBELEID UNIVERSITEIT ‘SPORTEN ÉN PLANNEN OP OLYMPISCH NIVEAU’

‘Zonder mijn vader was ik hier niet Zo snel terechtgekomen’ Vice-Presedent Finance bij Avery Dennison en alumnus Bedrijfseconomie karl-heinz lauret (56) bracht zijn gezin naar België, Duitsland en Zwitserland. Zijn zoon mark (24) is recent afgestudeerd en werkt als demand planner bij Nestlé. Ook hij is inmiddels behept met het ‘buitenlandvirus’: hij koos bewust voor een internationale studieomgeving en heeft ook internationale ambities. Een tweegesprek over studeren vroeger en nu. tekst: joost peters

18 1-2015 |

UN1501_18_Seda.indd 18

karl-heinz: “Als je zoals ik uit Zeeuws-vlaanderen komt, had je als aanstaand student vroeger grofweg twee keuzes: rotterdam óf tilburg. Zo kwam ik in 1977 in Midden-Brabant terecht. Dat voelde toch wat gemoedelijker aan. Het feit dat mijn twee broers net als ik kozen voor de studie Bedrijfseconomie in tilburg, speelde ongetwijfeld ook een grote rol in mijn keuze.” mark: “ook bij mij ging de keuze tussen rotterdam en tilburg. in mijn geval was het juist het internationale karakter dat de doorslag gaf.

Alleen in tilburg kon ik de studie international Business in het engels volgen. Maar, eerlijk is eerlijk, als mijn vader hier niet had gestudeerd, was ik hier niet zo snel terechtgekomen. vanuit de randstad bezien, maakt onbekend toch ook onbemind; vóór mijn studie was ik nog nooit in tilburg geweest.” karl-heinz: “inmiddels werk ik ruim dertig jaar bij het Amerikaanse bedrijf Avery Dennison, een fabrikant van hoogwaardige labels en verpakkingsmateriaal voor klanten als Unilever, Heineken en procter & Gamble. na mijn studie begon ik bij dit bedrijf op de financiële afdeling van het europese hoofdkantoor, en na diverse omzwervingen ben ik nu weer in nederland werkzaam als vice president finance voor europa. voor Mark kwam de grote overgang toen hij in groep 7 zat en we voor het eerst in het buitenland gingen wonen; eerst in München en later in Zürich.” mark: “ik ben blij dat ik al op zo’n jonge leeftijd

in aanraking ben gekomen met andere culturen.

Dat heb ik in tilburg voortgezet. ik kwam terecht in een huis met mensen uit alle windstreken en stond in 2012 nog aan de basis van de internationale studentenvereniging i*esn.”

karl-heinz: “Wat mij meteen opviel toen Mark hier ging studeren, was hoe groot de universiteit is geworden!”

mark: “volgens mijn vader had je in zijn tijd alleen de bibliotheek en enkele gebouwen. Hij keek wel even op toen hij zag wat er in de loop der jaren allemaal aan gebouwen bij is gekomen.”

karl-heinz: “De grotere campus is natuurlijk niet het enige verschil tussen vroeger en nu. Zelf zat ik in huis bij een hospita, inmiddels toch een wat uitstervend fenomeen. en qua studentenleven was het misschien wat meer vrijheid, blijheid.” mark: “De druk om snel af te studeren is denk ik wat groter tegenwoordig. toch heb ik met volle teugen genoten van het studentenleven en van mijn bestuursjaar. na afronding van mijn master supply Chain Management ben ik vorig jaar als demand planner gaan werken bij nestlé, een grote multinational waar ik mijn internationale ambities hoop te verzilveren.” karl-heinz: “Het lijkt erop dat ik wel genoeg heb gereisd. Alhoewel: zeg nooit ‘nooit’, natuurlijk.

Het bedrijf groeit nog steeds. komt er op een gegeven moment een interessante uitdaging in het buitenland voorbij, dan kan het zomaar weer gaan kriebelen.” | 1-2015 19

02-06-15 13:32

18 FRANS SEDA STICHTING Studentenuitwisseling Nederland en Indonesië

UN1501_19_ZoVaderZoZoon.indd 19

02-06-15 13:32

19 ZO VADER, ZO ZOON Het ‘buitenlandvirus’ van de familie Lauret

TOPSPORT

COLOFON Until is een periodieke uitgave van Tilburg University. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

S

tuderen begint steeds meer te lijken op topsport. Wie tegenwoordig wil slagen op de universiteit moet fit en gefocust zijn en aan prestatienormen voldoen. Tegelijk is het van groot belang dat studenten zich kunnen vormen als waardevolle burgers voor de maatschappij, zoals Tilburg University dit voorstaat.

In een tijd waarin meer van studenten wordt verwacht, is het begrijpelijk dat zij veel van hun universiteit verwachten. Zij tonen een toenemende betrokkenheid bij het beleid.

Alumnus Patrick Vermeulen geniet ervan te zien dat studenten voor hun rechten opkomen. In de rubriek Until we meet again in dit magazine blikt hij, samen met alumnus Gabe van der Zee, terug op het ontstaan van Studenten Aan de Macht (SAM) in Tilburg, nu twintig jaar geleden. Vermeulen was hier zelf bij betrokken. De SAM-fractie had destijds een groot aandeel in het tot stand komen van het studentencentrum met uitgebreide voorzieningen. De alumnus wijst in het artikel op het belang van goede verhoudingen in het debat tussen studenten en universiteitsbestuur. Gelukkig is hiervan bij Tilburg University sprake.

Wie beseft dat een studie voor een normale student al veeleisend kan zijn, moet helemaal bewondering hebben voor topsporters die daarnaast ook nog studeren. Tilburg University heeft ruim honderd van deze toppers rondlopen. Sinds 2009 staat een speciale coördinator hen terzijde bij het combineren van sporten en studeren. Ferenc Jongean kweekt als het ware voorbeeldfiguren voor de maatschappij met competenties zoals motivatie, gedrevenheid, samenwerking en creatief denken. Gastcolumnist en topdocent Bob van den Brand, op zijn beurt, laat zien hoe topsport gebruikt kan worden bij het onderwijs. Via Manchester United brengt hij studenten de beginselen van het boekhouden bij.

Nog iemand die werkt aan topsport is alumnus Berry van Gool.

De directeur van Willem II ziet zijn profvoetbalclub een comeback maken en draagt hier zelf aan bij, onder meer door sponsors aan te trekken. Zijn functie is overigens ook topsport te noemen. Een voetbaldirecteur leert volgens hem als geen ander omgaan met feedback. Ik deel Van Gools verlangen om nog inniger samen te werken met de universiteit. Want ik ben een hartstochtelijk fan van… samenwerking in de regio.

uitgever Corporate Communication, Tilburg University hoofdredactie Clemens van Diek redactieraad Clemens van Diek, Pam Dupont, Anne-Marie Hartog, Paul Jehae, Arno Herweijer, Ewoud Jansen, Roel Lauwerier, Polina Ptashchenko, Dieuwke van Turenhout, Aniek Verhoeven bladcoördinatie Aniek Verhoeven bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg en Mieke van Weele (Curve Mags and More) auteurs Joost Bijlsma, Jeroen Ketelaars, Willem van Leeuwen, Joost Peters, Jorrit Roerdinkholder Sara Terburg, Dieuwke van Turenhout, Rutger Vahl, Aniek Verhoeven fotografen Erik van der Burgt, Vincent van den Hoogen, Jeroen van Kooten productie PrismaPrint, Tilburg University redactieadres Postbus 90153 5000 LE Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten www.tilburguniversity.edu/nl/alumni alumni@tilburguniversity.edu 013 - 466 87 01

Ik wens u veel leesplezier.

Koen Becking Voorzitter College van Bestuur

until feature ■

ALUMNIVERENIGING UITGELICHT

sOcIaLe IssUes te LIJF Met apps

FoTo: HollaNDse HooGTe

a

lledaagse problemen oplossen met technologie. Dat is social innovation in de praktijk. Op dat terrein zijn de mogelijkheden groot, zoals blijkt uit een project uitgevoerd door een groep studenten van de Tilburg School of Humanities. Onder leiding van hun docent Suleman Shahid ontwikkelden zij tijdens de cursus Human Media Interaction een grote verscheidenheid aan websites, apps, games en andere technologische producten en systemen. Die kunnen mogelijk worden ingezet om bepaalde situaties in bijvoorbeeld de gezondheidszorg of het onderwijs te verbeteren. Zo ontwikkelde een groepje studenten een app die scholieren dichterbij de natuur moet brengen. “Door die app te gebruiken, krijgen ze informatie over onder meer dieren, planten en bloemen die ze elke dag tegen kunnen komen, maar waar ze eigenlijk niets van weten”, legt Shahid uit. “Doordat de kinderen op een speelse en interactieve manier kennis van de na-

Een academische studie volgen naast topsportbeoefening betekent op twee niveaus optimaal presteren. Maar het levert ook veel op. Reden voor Tilburg University om deze combinatie te stimuleren met een speciale topsportcoördinator, Ferenc Jongejan. ‘Bedrijven staan te springen om topsporters na hun studie en sportcarrière in dienst te nemen.’

tuur opdoen, wordt hun nieuwsgierigheid vergroot.” Een andere groep bedacht de ‘Pregnancy Navigator’. Dit is een app die zwangere vrouwen van informatie voorziet over bijvoorbeeld voeding en hen bovendien met andere zwangere vrouwen uit hun buurt in contact brengt.

Voor sommige van de creaties zal het blijven bij een ontwerp, maar andere zullen in de toekomst wellicht daadwerkelijk gebruikt gaan worden. De ‘Appointment App’, waarmee ouderen met elkaar in contact kunnen komen en kunnen afspreken om te gaan winkelen, sporten of om een kopje koffie te gaan drinken, is er zo één. Het zou zomaar kunnen dat dit programma over enige tijd dus van theorie veranderd is in praktijk. “Die kans is heel groot, durf ik wel te zeggen”, vertelt student Jip ter Voort, een van de bedenkers.

“Want we zijn al een tijdje met verschillende thuiszorginstanties in gesprek die interesse hebben getoond.”

tekst: JorrIt roerdInkholder

overgewicht, een gebrek aan beweging en andere zaken die met leefstijl te maken hebben.”

Voor haar promotieonderzoek combineerde Zanders gegevens. Zo ontdekte zij dat diabetespatiënten hun geneesmiddelen minder consequent gingen gebruiken nadat kanker bij hen was vastgesteld. In vaktermen: de therapietrouw verslechtert dan. “Dat lijkt zeker het geval te zijn bij patiënten die aan agressieve vormen van kanker zoals alvleesklierkanker en longkanker lijden. Mogelijk richten zij zich met name op de strijd tegen de kanker en wordt de suikerziekte op dat moment even wat minder belangrijk

gevonden.” Maar ook kwam Zanders erachter dat cholesterolverlagers, die door meer dan de helft van de patiënten met kanker en diabetes gebruikt worden, bijdragen aan een grotere kans om dikke darmkanker te overleven. Naar de gevolgen van het gebruik van die cholesterolverlagers is zij inmiddels een vervolgstudie gestart, want er valt nog genoeg belangrijk onderzoek te verrichten, vindt Zanders.

“Het aantal mensen dat aan kanker en diabetes lijdt, neemt sterk toe. Het is nodig om meer inzicht in hun situatie te krijgen. Met mijn onderzoek wil ik bijdragen aan het vergroten van de overlevingskansen.”

24 1-2015 |

UN1501_24-25_Wetenschap.indd 24

| 1-2015 25

02-06-15 13:35

UN1501_24-25_Wetenschap.indd 25

24 WETENSCHAP WERKT Drie keer theorie in de praktijk

in hun sport optimaal te presteren.

Jongejan kan zich aardig inleven in de studerende topsporters. Hij studeerde in Amerika antropologie en sociologie en vertegenwoordigde Nederland als pitcher in het honkbalteam onder meer op de Olympische Spelen in 2000 en 2004.

van topsporters in de maatschappij.

Bedrijven staan te springen om topsporters na hun studie en sportcarrière in dienst te nemen. Organisaties zien de waarde van de competenties die een topsporter ontwikkelt: motivatie, gedrevenheid, samenwerking en creatief denken. Ook sportverenigingen stimuleren een duale carrière. Slechts een klein deel van alle sporters die ze opleiden, haalt de top en clubs zien het

IllustratIe: Joyce schellekens

e worden steeds ouder. Prima, zou je denken.

Maar helaas heeft dat ook zo zijn risico’s. Zo neemt met het voortschrijden van de jaren ook de kans op kanker en suikerziekte toe. Op het verband tussen die twee ziektes promoveerde Marjolein Zanders, die werkzaam is bij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), aan Tilburg University. “Op dit moment heeft één op de vijf mensen bij wie kanker geconstateerd wordt ook al suikerziekte. Dat komt onder meer doordat we steeds ouder worden. En kanker en diabetes zijn voor een deel ouderdomsziektes. Maar het komt ook door

studie zijn te combineren. Zij is een van de ruim honderd sporters die dit bij Tilburg University voor elkaar proberen te krijgen. De combinatie vergt veel flexibiliteit van de sporters, hun clubs en hun universiteit. Topsportcoördinator van Tilburg University, Ferenc Jongejan, helpt topsporters met hun studieplanning. Hij stimuleert ze om hun studie af te ronden en

→ amerikaans voorBeeld Jongejan zag in Amerika dat de studie- en sportprogramma’s daar goed geïntegreerd zijn. “In Tilburg willen we meer richting het Amerikaanse systeem en een duale carrière mogelijk maken”, vertelt de topsportcoördinator. “De universiteit ziet het belang

Overlevingskansen van patiënten verbeteren

W

B

edrijfseconomie-studente Shanne Braspennincx behaalde in februari zilver op het WK-baanwielrennen. Zij bewijst daarmee dat topsport en

02-06-15 13:36

deels als hun verantwoordelijkheid dat de afvallers goed terechtkomen.”

Voetbalclub Chelsea betaalt bijvoor26 1-2015 |

UN1501_26-28_Feature.indd 26

beeld de reiskosten van speelster Jackie Groenen. De rechtenstudente vliegt regelmatig van haar nieuwe woonplaats Londen naar haar studentenstad Tilburg om tentamens te maken. → Turkse roeikampioen Wie sport en studie wil combineren moet niet alleen sporten maar ook plannen op Olympisch niveau. Dat valt echt niet mee. Volgens derdejaars economiestudent en topsporter Dogus Köker (21) is zijn schema nu zo druk, dat hij eigenlijk geen enkel vak meer kan volgen. Köker is geselecteerd als kandidaat voor het Turkse Olympisch

M

→ →

ensen iets iets meegeven meegeven is machtig ensen mooi. Het Het geeft geeft mij een kick als stumooi. denten iets iets kunnen kunnen wat wat ze niet konden of denten leuk vinden vinden wat wat ze ze niet niet leuk vonden. Aan de leuk vakken die die ik ik geef, geef, boekhouden boekhouden en accounvakken ting, is is wat wat dat dat betreft betreft veel eer te behalen. ting, Het lijkt lijkt saai, saai, totdat totdat je je doorhebt wat je er Het allemaal mee mee kunt. kunt. Het Het is de kunst om het allemaal zo op op te te dienen dienen dat dat het het hapklare brokken zo worden die die passen passen in in de belevingswereld worden van studenten. studenten. Reden Reden voor mij om aan de van hand van van het het jaarverslag jaarverslag van Manchester hand United uit uit te te leggen leggen hoe hoe deze voetbalclub United aan zijn zijn centen centen komt. komt. Dat doe ik tijdens aan colleges of, of, in in Manchester Manchester United-tenue, colleges tijdens een een van van mijn mijn tien tien minuten durende tijdens filmpjes. Daarvan Daarvan heb heb ik er nu zo’n 3.000 filmpjes. in een een studiootje studiootje opgenomen. opgenomen. Die video’s in behandelen de de thema’s thema’s kort en bondig. Zo behandelen ontstaan leermodules leermodules die we bij andere ontstaan studierichtingen hergebruiken. hergebruiken. studierichtingen

team voor de Spelen van 2016 en werd in maart Turks kampioen in de skiff.

“Ik ga telkens vier, vijf weken op trainingskamp in het buitenland.

Tussendoor ben ik dan een week in Tilburg. Ik train twee keer per dag bij Vidar en heb misschien twee, drie uur per dag om te studeren. Tijdens een trainingskamp heb ik misschien een uur per dag voor studie. Per semester doe ik hooguit twee vakken, van de gebruikelijke vijf.” Köker wil zijn bachelor afronden, maar voorziet dat het vijf jaar duurt als hij op het hoogste niveau blijft roeien. “Ik kan niet naar hoorcolleges en het is lastig om je alle nieuwe concepten met

zelfstudie eigen te maken. Vaak moet ik ook groepsopdrachten maken. Maar dat is niet makkelijk, omdat ik vrijwel altijd weg ben. En het is zwaar om de groepsopdrachten in je eentje te doen.” → BraBanT achT Voor een succesvolle duale carrière zijn studenten afhankelijk van de flexibiliteit van hun sportverenigingen en vooral van hun docenten. Jongejan: “Het kan gebeuren dat iemand in plaats van een groepsopdracht een individuele opdracht mag inleveren. Er

→

Een voordeel voordeel van van digitaal digitaal lesgeven, is dat je Een veel feedback feedback krijgt. krijgt. Studenten Studenten kunnen via veel tekstberichten reageren reageren tijdens tijdens colleges colleges of of tekstberichten op video’s. video’s. Als Als ik ik een een monnikspij monnikspij aantrek, aantrek, op merk ik ik meteen meteen hoe hoe dat dat valt. valt. En En als als mijn mijn merk uitleg rammelt rammelt of of de de gaaplust gaaplust opwekt, opwekt, hahauitleg ken mensen mensen bij bij de de video’s video’s tussentijds tussentijds af. af. ken Zulke feedback feedback helpt helpt mij mij te te groeien groeien als als dodoZulke cent. Maar Maar andersom andersom werkt werkt het het natuurlijk natuurlijk cent. ook. Digitale Digitale middelen middelen geven geven mij mij de de kans kans ook. om veel veel feedback feedback te te geven. geven. Direct Direct na na een een om tentamen geef geef ik ik studenten studenten digitaal digitaal uitleg uitleg tentamen

UN1501_26-28_Feature.indd 27

02-06-15 13:37

studie meestal werken, bestaat bestaat grote grote bebehoefte aan 24 uur per dag consumeerbaar consumeerbaar onderwijs met veel ruimte voor voor interactie. interactie.

Dankzij dat digitale gedoe zien mensen mij als een pionier. Ik vind het zelf niet meer dan normaal om het zo te doen. In het dagelijkse leven is iedereen allang gewend om wanneer dat uitkomt met jan en alleman te kunnen communiceren. De middelen daarvoor zijn in overvloed aanwezig. Toch blijven deze in het onderwijs nog te vaak onbenut. Dat kan te maken hebben met koudwatervrees. Misschien zijn docenten bang voor het onbekende of voor de directe feedback die ze krijgen. Een andere oorzaak ligt in de behoudende cultuur van grote organisaties in het onderwijs. Wat niet in de gevestigde orde past, moet extra hard zijn best doen.

Innovatie komt in mijn ogen ogen het het beste beste tot tot bloei als je er geld en ruimte voor voor vrijmaakt. vrijmaakt.

Weet je hoe ASML en Nespresso Nespresso zijn zijn ontontstaan? Innovatie werd losgekoppeld losgekoppeld van van de lopende begroting. Om de de innovatie innovatie in in het onderwijs te stimuleren stimuleren zou zou je je het het ook ook moeten loskoppelen. Je zou zou onderwijzers onderwijzers bijvoorbeeld via speciale beurzen beurzen ruimte ruimte kunnen geven om innovatief innovatief onderwijs onderwijs te te ontwikkelen. Minister Bussemaker Bussemaker van van OnOnderwijs ziet daar wel iets in, in, zei zei ze ze tegen tegen mij. Ik hoop dat ze deze woorden woorden in in daden daden omzet. Wil Nederland echt een een kennisland kennisland blijven, dan zullen we ons onderwijs onderwijs veel veel sneller moeten vernieuwen.

Het jaarlijkse externe evenement van de Vrienden van Cobbenhagen vond op 23 april plaats in Brussel. Deze datum viel samen met een Europese top over het migratiebeleid. Vele straten bleken afgesloten en de busramen boden een blik op prikkeldraad, pantservoertuigen en kikvorsmannen. Met enige vertraging genoten zo’n 130 Tilburgse alumni van een programma over de Europese lobby. Dit bleek geen vies woord of duister fenomeen, maar een zeer noodzakelijk en nuttig smeermiddel van het politieke proces in de Europese hoofdstad.

TIM VAN DER AVOIRD

H

et klinkt zo evident: als je voor de goede zaak op pad gaat in Brussel, weet dan hoe de hazen lopen. Vicky Marissen van adviesbureau PACT European Affairs verbaast zich er echter over hoe vaak dit basale principe geschonden wordt. Aan de hand

van een eenvoudig grafiekje liet zij zien dat er in principe drie momenten het beste zijn om je invloed aan te wenden. Het eerste is als een ambtenaar bezig is een conceptversie van een (wets)voorstel te maken. Het tweede is het moment dat het voorstel voorligt voor bespreking met de Europese Raad en het Europarlement. En het derde is als na besluitvor-

Bob van den Brand is universitair universitair hoofdhoofddocent accountancy (bij TIAS TIAS && TiSEM).

TiSEM).

Hij ontwikkelde onder meer meer de de i-STAR i-STAR methode, een reeks toepassingen toepassingen om om online online colleges colleges nog nog interactiever interactiever en en inteinteressanter ressanter te te maken. maken. Vorig Vorig jaar jaar eindigde eindigde hij hij bij bij de de laatste laatste drie drie in in de de verkiezing verkiezing van van de de beste beste docent docent in in het het hoger hoger onderwijs onderwijs van van Nederland.

Nederland. Bob Bob van van den den Brand Brand is is memedeoprichter deoprichter van van economievoorjou.nl economievoorjou.nl en en examenvoorjou.nl, examenvoorjou.nl, een een digitale digitale methode methode die die eindexamenkandidaten eindexamenkandidaten van van vmbo vmbo tot tot vwo vwo helpt helpt met met goed goed gevolg gevolg het het eindexaeindexamen men af af te te ronden. ronden.

ming gesproken gaat worden over de uitvoering. Volgens haar bestaat het vooroordeel dat je het beste zo hoog mogelijk moet schieten met je lobby. Dat is niet zo. Want de kans van beïnvloeding van het voorstel, is veel kleiner dan wanneer je aan de

|| 1-2015 1-2015 29 29

| 1-2015 27

02-06-15 13:37

26 TOPSPORTBELEID Coördinator maakt combineren sport en studie mogelijk

over de antwoorden. Dankzij een poll zien ze welke vragen minder en welke beter zijn beantwoord.

Zelf heb ik dat aan den lijve ondervonden.

Om mijn videocolleges tot een succes te maken, heb ik aanvankelijk veel vrije avonden en en zaterdagen zaterdagen moeten moeten opofferen. den opofferen. Maar Maar ik ben ben rijkelijk rijkelijk beloond: beloond: nadat ik nadat we we in in 2011 2011 gingen werken werken met met de de video’s, video’s, steeg gingen steeg het het slagingspercentage van van economiestudenslagingspercentage economiestudenten voor voor accounting accounting van van 40 ten 40 naar naar 70 70 proprocent. De De leerlingen leerlingen begrepen begrepen het cent. het beter. beter. ColCollega’s raakten raakten geïnspireerd geïnspireerd om lega’s om hetzelfde hetzelfde te te doen. Daar Daar kwam kwam bij bij dat dat business doen. business school school TIAS mijn mijn manier manier van van werken werken omarmde.

TIAS omarmde.

Onder hun hun klanten, klanten, mensen mensen die Onder die naast naast hun hun

D

e Vereniging van Tilburgse Economen bestaat al sinds

TILBURGUNIVERSITY.EDU/ ALUMNIAGENDA

BRUSSEL LEREN OVER DE EUROPESE LOBBY

UN1501_29_ColumnBob.indd 29

29 GASTCOLUMN BOB VAN DEN BRAND ‘Geef innovatieve docenten een beurs’

02-06-15 13:38

basis begint. Verlies dus niet beleidsambtenaren, assistenten en werkgroepen uit het oog: het zijn de werkpaarden van de Europese besluitvorming, die bovendien een stuk toegankelijker zijn. → NOODZAKELIJK VOOR EUROPARLEMENTARIËRS Ook drie Nederlandse Europarlementariërs gaven hun visie op het lobbywerk. Zij waren eensgezind over het belang van de lobby voor hun werk: het zorgt ervoor dat leden van het Europees parlement weten wat er speelt rond een bepaald dossier waarover besluitvorming voorligt.

Wim van de Camp (CDA) liet met een voorbeeld zien hoe hij het

spel speelt. Hij zei dat hij over het algemeen onder de indruk was van de lobby door de Duitse autofabrikant BMW. Het bedrijf komt zelf en zorgt ervoor dat er fl ink wat rekenwerk wordt gedaan aan de oplossingen die de Zuid-Duitse autobouwer voordraagt. Van de

FOTO: FRANS VAN AARLE

dere periodes in de township en leerde een groep ‘laaggeletterde’ vrouwen hoe ze sms’jes kunnen versturen, een Facebookaccount kunnen aanmaken en Whatsapp-berichten kunnen typen en versturen. “Beetje bij beetje werden deze vrouwen steeds creatiever in het gebruik van de telefoon en gingen ze bijvoorbeeld meerdere zinnetjes achter elkaar plakken in een berichtje. Door de informele aanpak ontwikkelden ze enthousiasme voor lezen en schrijven.”

Al doende breidden de vrouwen hun sociale netwerk uit. Met positieve gevolgen. “Doordat ze meer met anderen in contact kwamen te staan, konden ze gemakkelijker om hulp vragen als ze die nodig hadden. Of ze konden opeens berichtjes sturen aan hun kinderen, of aan kennissen vragen hoe het met ze gaat.

Op deze manier kunnen gsm’s en smartphones meehelpen om deze vrouwen uit hun isolement te krijgen.”

FoTo: sHUTTersToCk

Uit sOciaal isOlement dOOr mObieltje

oe arm de bewoners van de Wesbanktownship in het ZuidAfrikaanse Kaapstad ook zijn, bijna allemaal hebben ze een mobiele telefoon. Niet de meest supersonische smartphone, maar toch: velen beschikken over een toestel dat op internet kan. Terwijl ze dat niet altijd benutten. “Vaak bellen ze alleen maar met hun toestel. Andere functies gebruiken ze niet”, vertelt Fie Velghe. Dat kon veel beter, vond de Vlaamse onderzoekster die aan Tilburg University promotieonderzoek verrichtte. Ze onderzocht hoe het gebruik van mobiele telefonie oudere, vaak alleenstaande, Zuid-Afrikaanse vrouwen kan helpen bij het verbeteren van hun (geschreven) taalvaardigheid. Zo kunnen ze hun mogelijkheden in de samenleving vergroten. Deze vrouwen hebben weinig onderwijs genoten en leven in een onveilige omgeving, waardoor ze een klein wereldje hebben. Velghe verbleef meer-

VvTE breidt netwerk verder uit

‘Geef innovatieve onderwijzers een beurs’

TeksT: JeroeN keTelaars

H

UNTIL ALUMNI | ACTIVITEITEN ■

Gastcolumn BoB van den Brand ■

Tilburg universiTy helpT ruim honderd sporTers

TopsporT + sTuderen uderen = 2 x TopsporT

Begrijpen hoe de maatschappij in elkaar steekt, is mooi. Nog mooier is het om met de theorie aan de slag te gaan in de praktijk. Drie voorbeelden van wetenschap in uitvoering met een Tilburgs tintje.

Benieuwd welke activiteiten er de komende periode voor en door alumni worden georganiseerd?

Op de website vind je een over zicht van alle evenementen voor alumni van de alumniverenigingen en van Tilburg University.

Camp stuurt dat soort berekeningen vervolgens door aan milieugroepen als Greenpeace met de vraag daarop te reageren. Op deze manier krijgt hij een meer uitgebalanceerd oordeel en ook een indruk van de kwaliteit van de aangeleverde cijfers.

Cora van Nieuwenhuizen (VVD)

ring. Schuwer onderstreepte nog eens het belang van België voor Nederland. De export naar België overtreft die naar alle BRIC-landen bij elkaar. Toch lijkt het voor Nederlandse ondernemers meer voor de hand te liggen om een vliegticket naar Shanghai aan te schaffen dan een treinticket naar

heeft ze een broertje dood.

Matthijs van Miltenburg (D66) benadrukte het belang van goede timing: weet in welke fase de besluitvorming zich bevindt. Ook vindt hij een heldere boodschap belangrijk. Twee elkaar tegensprekende lobbyisten namens dezelfde organisatie doet je zaak geen goed.

weleens een heel aantrekkelijk alternatief voor de Duitsers kunnen zijn. Maar dan moeten de drie landen wel gezamenlijk een vuist maken. Dat daar nu drie relatief jonge premiers zitten van dezelfde politieke kleur zou volgens hem weleens heel behulpzaam kunnen zijn.

was helder over wat een goede van een slechte lobby onderscheidt: weet waar je het over hebt, geef duidelijk aan wat voor jou als belanghebbende het probleem is en kom met een oplossing. Aan vertegenwoordigers van lobbybureautjes die amper benul hebben van de materie waarvoor ze op pad gestuurd zijn,

→ AMBASSADEUR OOK LOBBYIST De vergaderzaaltjes in de Schumanwijk werden ingeruild voor het zonovergoten gazon van de ambtswoning van de Nederlandse ambassadeur in België. Vanaf de trappen sprak Henne Schuwer de Vrienden van Cobbenhagen toe. Ook een ambassadeur is een lobbyist, was zijn constate-

Antwerpen.

Schuwer sloot zijn verhaal af met het toenemende belang van de eerder doodverklaarde Benelux in een groter wordend Europa.

Nu binnen de tandem DuitslandFrankrijk onze oosterburen steeds minder makkelijk tot een vergelijk lijken te komen met de regering in Parijs, zou de Benelux

www.tilburguniversity.edu/vrienden

1987. Ze is de overkoepelende alumnivereniging van de economische faculteit. Ze heeft als doel op een authentieke manier contact te onderhouden met alumni. De vereniging wil kennis en een netwerk bieden aan degene die aan de faculteit gestudeerd hebben. Maar niet zo maar. Ze doet dit door ‘met passie en creativiteit unieke activiteiten te bedenken’, zo meldt het mission statement.

De vereniging wil graag meer jonge leden aantrekken. Via een ‘tell a friend’-actie kunnen leden andere alumni introduceren tijdens de populaire evenementen, met niet de minste namen. Zo was multigoeroe Remco Claassen de grote trekker in

januari en in april verzorgde coach Johan van der Put een sessie over on-

dernemen. Via het netwerk van een van de VvTE-leden zijn ook ondernemers uit de regio uitgenodigd. Op deze manier konden de VvTE-leden nieuwe contacten leggen met ondernemers. Dat is natuurlijk goed voor het netwerk, maar het is ook leuk om een nieuwe kijk te krijgen op andere beroepssectoren.

Wie wil weten hoe zo’n evenement

Meer over de VvTE en lid worden op www.vvte.nl

ALUMNI OP TILBURG UNIVERSITY CANTUS

H

et is een mooie traditie: de Tilburg University Cantus (TUC) die de start van een nieuw academisch jaar markeert voor onze studenten. Disputen en verenigingen strijden om kaartjes om met zijn allen een tafel te mogen bezetten. Zingend en drinkend (maar nooit tegelijkertijd!) luiden zij het nieuwe jaar in.

Maandag 31 augustus is het weer zover. Het Willemsplein in Tilburg stroomt vol, de band is op stem en

avond, samen met andere alumni en prominenten op het VIP dek. Je wordt goed verzorgd met drank en spijs en steunt met de aankoop van een kaartje ook het goede doel! www.tilburguniversitycantus.nl

eze zomer nog geen plannen? Misschien is een terugkeer in de collegebanken iets voor jou.

De Summer School opent haar deuren weer op 16 juli. De officiële aanmelding is al gesloten, maar voor onze alumni maken we graag een uitzondering als dit kan. Dus is er een Summer

S

weetie is een 10-jarig virtueel Filipijns meisje dat twee jaar geleden op internet rondwaarde. Het virtuele personage werd door computertechnologie tot leven gewekt vanuit een loods in Amsterdam. Net als in werkelijkheid met echte kinderen gebeurt, bood Sweetie zich aan voor seksueel contact via de webcam. In slechts twee maanden tijd ontmaskerde kinderrechtenorganisatie Terre des Hommes zo meer dan duizend pedofielen wereldwijd. De gegevens die op deze manier werden verzameld, gingen naar Interpol.

Terre des Hommes is inmiddels begonnen met de voorbereidingen voor een opvolger:

School-cursus die jouw interesse heeft? Neem dan gerust contact op met summerschool@tilburguniversity.edu om te zien of er nog plaats is in de zomerse collegebanken. www.tilburguniversity.edu/summerschool

30 1-2015 |

UN1501_30-31_Agenda.indd 30

TILBURGSE PROFS WERKEN MEE AAN OPVOLGER SWEETIE

het bier staat koud. Afgestudeerden van de universiteit kunnen ook een kaartje kopen (50 euro). In ruil hiervoor verzekeren wij je een geweldige

Summer School nog open voor alumni

D

UNDERSTANDING SOCIETY

is, krijgt binnenkort een mooie kans.

De bekende ondernemer Annemarie van Gaal deelt op 24 september haar bevlogen verhaal met de VvTE-leden.

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

UNTIl WeTeNsCHaP ■

WetenschapWerkt

Sweetie 2.0. Dit is een nieuw programma om mannen op te sporen die uit zijn op online seks met kinderen. Om deze te ontmoedigen en, bij herhaling, te kunnen vervolgen. Het idee is dat gegevens van bezoekers die chatrooms blijven bezoeken na waarschuwingen worden overgedragen aan justitie. Technisch specialisten werken aan nieuwe software die dit mogelijk moet maken. De Postcode Loterij subsidieert het project met bijna vier miljoen euro. Het is de bedoeling dat Sweetie 2.0 volgend jaar wordt gelanceerd.

Om dit project opnieuw tot een succes te maken, is wetenschappelijk onderzoek

onontbeerlijk. Hoogleraren Stefan Bogaerts, verbonden aan het Departement Ontwikkelingspsychologie van Tilburg University, en Bert-Jaap Koops, verbonden aan het Tilburg Institute for Law, Technology and Society (TILT), geven hier leiding aan. Koops kijkt naar de juridische kaders. Bogaerts ontwerpt de statistische methode en onderzoekt de effectiviteit van de methode: “We gaan een studie doen hoe we mannen met slechte bedoelingen op internet – en dat zijn er heel veel – kunnen afschrikken.”

| 1-2015 31

02-06-15 13:43

UN1501_30-31_Agenda.indd 31

30 ALUMNI ACTIVITEITEN Overzicht alumniactiviteiten

02-06-15 13:43

UN1501_32_Backcover.indd 32

02-06-15 13:31

32 BACKCOVER Virtueel kind tegen kindermisbruik

| 1-2015 3

TICC IS CENTER OF EXCELLENCE, DRIE PRESTIGIEUZE VIDI SUBSIDIES

mna prof. rianne letschert voorzitter jonge academie EMILE AARTS GAAT VAN EINDHOVEN NAAR TILBURG

Nieuwe innovatieminnende rector E

en rector magnificus met een ‘uitstekend wetenschappelijk profiel’, die heeft bewezen met zijn ‘brede, vernieuwende blik’ mensen te kunnen motiveren en stimuleren. Zo kenschetst Stichtingsbestuur-voorzitter Jan Hommen de nieuwe rector magnificus van Tilburg University: Emile Aarts (Roermond, 1955). Hij volgt per 1 juni de huidige rector Philip Eijlander op.

Aarts komt van de Technische Universiteit Eindhoven. Daar was hij sinds 2012 decaan van de faculteit Wiskunde en Informatie. Hij is gespecialiseerd in thema’s zoals data science, social innovation technologies en open innovation. Aarts heeft lange bestuurlijke ervaring zowel bij Philips als bij de

Eindhovense universiteit. Door studenten en collega’s wordt hij geroemd om zijn innovatieve manier van denken op het gebied van management.

Aarts heeft een lange staat van dienst binnen onderwijs en onderzoek. Hij rondde zijn studie natuurkunde in Nijmegen cum laude af en promoveerde in 1983 in Groningen op wis- en natuurkunde. Daarna werkte hij als onderzoeker bij Philips Research Laboratories; in 1990 werd hij hoogleraar Computing Science in Eindhoven. Verder was Aarts betrokken bij de oprichting van diverse wetenschappelijke instituten en samenwerkingsverbanden. Sinds 2014 is hij lid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.

TILBURG IN TIMELAPSE Een huis annex kunstwerk dat rondjes rond een rotonde draait, de welving van wolken boven beton of springende lichten in de nacht; normaal zie je dit soort dingen niet. Maar wel met timelapse, een techniek waarbij met ijzeren regelmaat foto’s vanaf dezelfde plek worden genomen. Als je deze beelden vervolgens als in een film afspeelt, ontstaat een virtuele versnelling in de tijd. De twee timelapse-filmpjes over Tilburg

ALUMNI ACTUEEL FRIEDERIKE VAN DER JAGT: ‘MIJN DOEL IS OM ECHT Mag een sportschool vingerafdrukken nemen van klanten? Mag je als werkgever de inbox van je medewerkers controleren? En hoe zit het met cameratoezicht op de werkvloer?

Met dit soort vragen houdt Friederike van der Jagt, privacyrechtadvocate bij Stibbe, zich dagelijks bezig. Onlangs werd de alumna verkozen tot Legal Woman, Upcoming Talent of The Year 2014.

Kwam je uitverkiezing onverwacht?

“Best wel, eerlijk gezegd! Deze prijs is bedoeld om talentvolle vrouwelijke juristen, met drie tot acht jaar ervaring, een steuntje in de rug te geven. Ik had zelf net een collega genomineerd, toen ik hoorde dat iemand anders míj had voorgedragen. Dat de keuze uiteindelijk op mij viel, had ik zeker niet verwacht. Ik probeer zichtbaar te zijn in de markt, bijvoorbeeld door veel te publiceren.

Blijkbaar wordt dat opgemerkt.”

4 1-2015 |

Wat gaf de doorslag bij je uitverkiezing?

“Ik denk dat het vooral met die zichtbaarheid te maken heeft. De jury noemde me ‘de advocaat van de toekomst’, omdat ik een specialist ben op het gebied van privacy. Een onderwerp dat steeds meer in de belangstelling staat.”

In welk opzicht?

“Innovatie staat steeds vaker op gespannen voet met privacy. Moeten we alles wat technisch mogelijk is ook daadwerkelijk willen? Het wijdverbreide cameratoezicht is daar een goed voorbeeld van. Of neem banken: die hebben in de loop der jaren enorm veel gegevens van hun klanten verzameld.

Voor veel bedrijven is die informatie razend interessant en de technische mogelijkheden om deze big data commercieel te exploiteren groeien. Maar mag dat zomaar? En: hoe voorkomen we dat privacy innovatie belemmert?

UNTIL TICKERTAPE ■ VOOR SPALT, KLIMSTRA EN LETSCHERT, NIEUW ONDERWIJSPROFIEL: KLEIN-

knaw, alumnus klaas dijkhof staatssecretaris veilighei BOEK MIJN TOEKOMST, HOE ZIET DIE ER UIT?

Wetenschap over de wereld van morgen

van Agabek Enoukyants (www.viewandme.com) zijn populair onder alumni, studenten en medewerkers van de universiteit. Fotografie is een nevenactiviteit van de International Business-alumnus met Armeens-Russische roots. In het dagelijkse leven is Enoukyants verder nog content manager voor websites zoals Furnlab.nl. “Ook daar vertel ik verhalen met beelden.”

EEN AUTORITEIT TE WORDEN’

Zijn wereldvrede en wereldgeluk mogelijk? Is het erg dat diersoorten uitsterven? Nemen robots de wereld over? In het kinderboek Mijn toekomst. Hoe ziet die eruit? geven vooraanstaande Tilburgse wetenschappers een antwoord op deze en andere vragen. Dat levert (ook voor volwassenen) interessante bespiegelingen op over wat wetenschap ons kan leren over de wereld van morgen. Zo gaan theoloog Erik Borgman en psycholoog Ad Vingerhoets in op de vraag of liefde nog echt nodig is nu mannen en vrouwen elkaar steeds minder nodig hebben. Probeert hoogleraar Siem Korver een antwoord te formuleren op de vraag hoeveel mensen de

aarde eigenlijk aankan. En onderzoeken Jan Blommaert, Frank Hendriks en Daniel Augenstein de vraag of Nederland over een tijdje überhaupt nog wel bestaat. Na het lezen van het boek is in elk geval één ding duidelijk: er is niemand die precies weet hoe de toekomst eruit ziet.

Het boek verschijnt in de educatieve boekenreeks rond de Kinderuniversiteit, een project van Tilburg University waarbij professoren colleges verzorgen voor basisschoolleerlingen uit de groepen 6, 7 en 8. Deze editie werd mede mogelijk gemaakt met de steun van Stichting Natuurpark de Efteling en de Fraters van Tilburg.

BAS VAN DER SCHOT

Nog een voorbeeld: steeds vaker wordt er gevraagd om een kopie van je paspoort.

Waarom eigenlijk? Vaak is het nergens voor nodig, terwijl het wél risico’s met zich meebrengt zoals identiteitsfraude. Ik vind dit soort kwesties heel interessant.

Tegelijkertijd zorg ik ervoor dat ik de dagelijkse commerciële praktijk niet uit het oog verlies: een oplossing moet juridisch juist zijn, maar óók werkbaar.”

Over een paar jaar Legal Woman of the Year?

“Daar ga ik zelf uiteraard niet over. Mijn doel is wél om echt een autoriteit te worden op mijn vakgebied. En over een tijdje zou ik ook nog wel willen promoveren op privacyrecht. Maar goed, eerst maar eens even genieten van mijn uitverkiezing.”

| 1-2015 5

StuDent uit DOnetSK KRiJGt BeuRS VAn FAmilieBeDRiJF

‘HET HELE WEEKEND WAS IK IN SHOCK’

6 1-2015 |

enorme dankbaarheid, dat is wat Pavlo Pustovit voelt. Zijn broer en schoonzus studeerden aan tilburg University, en hij nu ook. De oorlog in zijn vaderland oekraïne leek roet in het eten te gooien. een beurs van Vollenhoven olie, maakte het toch mogelijk om in tilburg te studeren. ‘met de ervaring die ik hier opdoe, kan ik straks bijdragen aan het verbeteren van de situatie daar.’

Pustovit komt uit Donetsk, in het oosten van de Oekraïne. Ooit was die stad een van de grootste industriële, culturele en wetenschappelijke centra van het land.

Maar nu is Donetsk veranderd in een oorlogsgebied en is de familie van Pustovit geëvacueerd. In zijn thuisland studeerde hij aan de National University Yaroslav the Wise Law Academy of Ukraine. Afgelopen zomer kwam hij naar Tilburg om daar International Business Law te studeren. Hij volgde eerst een cursus Engels om goed beslagen ten ijs te komen en had goede hoop dat hij daarna de opleiding zou kunnen gaan volgen. Maar al snel leek zijn toekomst er heel anders uit te gaan zien. Door de oorlog in zijn vaderland was zijn familie in financiële problemen gekomen en het zag ernaar uit dat hij een streep moest zetten door zijn studieplannen. Er was geen geld om alles te kunnen bekostigen en andere mogelijkheden om toch aan de studie te kunnen beginnen, waren er niet. Tót hij het bericht kreeg dat het Tilburgse bedrijf Vollenhoven Olie bereid was hem financieel te ondersteunen. Het Development & Alumni Relations office had zijn situatie bij het familiebedrijf onder de aandacht gebracht, toen bleek dat een andere student had afgezien van de volledige beurs (collegegeld en living expenses, red.) die

de onderneming ter beschikking had gesteld. Vollenhoven Olie besloot toen Pustovit te helpen.

“Ik kan niet voldoende benadrukken hoe belangrijk deze beurs voor mij is”, aldus de 23-jarige Pustovit. “Toen ik het nieuws kreeg dat er een beurs voor mij was, kon ik het gewoon niet geloven. Het hele weekend was ik in shock. Deze gaf me de mogelijkheid om in Nederland te blijven, het masterprogramma te volgen en mijn ambities waar te maken.

Bovendien kan ik door deze internationale ervaring mijn horizon verbreden en mijzelf ontwikkelen. Met de ervaring die ik hier opdoe, kan ik straks onder meer bijdragen aan het verbeteren van de situatie in de Oekraïne.”

Pustovit hoopt dat ook andere studenten hulp zullen krijgen zoals hij die van Vollenhoven Olie heeft gekregen. “Financiële steun zoals deze is zó belangrijk voor mensen die anders nooit hun doel zouden kunnen bereiken. Als bedrijven jonge talentvolle mensen ondersteunen, investeren ze daarmee in de toekomst, in een nieuwe generatie. Uiteindelijk dragen ze bij aan het vergroten van kennis en de ontwikkeling van landen en de internationale samenleving.”

until Alumni | Actie ■

Alumni in actie I Belcampagne Alumni die benaderd zijn via de belcampagnes steunen met hun donaties diverse projecten. We lichten er hieronder twee uit.

Kennisuitwisseling tussen ­Tilburg en Zimbabwe

Onderzoek training slachtoffers huiselijk geweld Ieder jaar zijn in Nederland zo’n 200.000 volwassenen slacht­offer van huiselijk geweld. Maar de agressie binnen het gezin heeft vaak óók grote gevolgen voor de kinderen van die slacht­offers. Het kan zijn dat hun sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling geschaad wordt door het geweld waar zij thuis mee te maken krijgen. Maar ook lopen zij een verhoogd risico om l­ater zélf gewelddadig te worden. Met hulp van alumni van Tilburg ­University kan in die situatie verandering worden gebracht.

Om bij te dragen aan het doorbreken van de geweldsspiraal, zijn Jens Henrichs van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences en een aantal andere onderzoekers collega’s gestart met een speciaal onderzoek. Dat moet leiden tot het ontwikkelen van een trainingsprogramma voor kinderen die met huiselijk geweld

te kampen hebben. De training is gericht op het ver­groten van de weerbaarheid van die kinderen en hen beter leren om te gaan met bijvoorbeeld impulsief gedrag.

Een pilotproject wordt sowieso uitgevoerd, maar Henrichs en zijn collega’s doen op alumni een beroep om het ‘grotere’ vervolgonderzoek mee mogelijk te maken.

Via de belcampagne hopen de onderzoekers genoeg oud-studenten van Tilburg University bereid te vinden om een bijdrage te leveren. “Als zij ons financieel willen ondersteunen, kunnen wij met dat geld in ieder geval personeel, onkosten en materiaal betalen”, legt Jens Henrichs uit.

“Met hulp van de alumni wordt dan een sociaal relevant onderzoek mede mogelijk gemaakt. De kinderen waar het om gaat, hebben al zo veel meegemaakt.

Wij kunnen meewerken aan het stoppen van de cirkel van geweld.”

Een samenwerking tussen Tilburg University en een Afrikaanse universiteit tot stand brengen.

Dat is wat Max van Dam en enkele andere rechtenstudenten voor ogen hebben met hun project Tilburg-­Africa: T ­ owards Knowledge Societies. Een ­ambitieus plan, dat mogelijk gemaakt wordt door een persoonlijke donatie van decaan Tilburg Law School Corien Prins en alumnus van Tilburg University. Hij werd tijdens een belcampagne benaderd en b ­ esloot het project financieel te onder­ steunen.

In september 2014 zijn Van Dam en zijn medestudenten het project gestart en inmiddels hebben zij een partneruniversiteit gevonden in Zimbabwe: de Midlands State University. In het project staat kennis­uitwisseling tussen de twee instellingen centraal. “Bijvoorbeeld op het gebied van ­watermanagement en duurzame energie”, legt de 22-jarige Van Dam uit. Hij zal s­ amen met zijn medestudenten in augustus naar Afrika af reizen en daar ­samen met Zimbabwaanse medestanders onder meer een ­syllabus op te stellen en colleges te verzorgen.

Ideeën genoeg, en Van Dam is dan ook erg blij dat door de steun van de donateurs het project realiteit is geworden. “Zonder dat geld had dit ­project nooit van de grond kunnen komen”, weet hij. En dat zou doodzonde zijn geweest, vindt de masterstudent . “Want dit soort projecten zijn belangrijk voor de internationalisering van het onderwijs. Van zo’n ervaring in het buitenland word je persoonlijk én p ­ rofessioneel sterker. In Tilburg en in Zimbabwe”

Kom ook in actie Dit zijn slechts enkele projecten waarvoor in de belcampagnes aandacht is gevraagd.

Dankzij de steun van vele alumni kunnen het komend ­academisch jaar nieuwe studenten starten aan hun studie, ­onderzoekers projecten realiseren en studenten nog meer uit hun studie halen. Alumni spelen hierin een cruciale rol. B ­ enieuwd wat de opbrengsten van de belcampagnes zijn? Welke projecten dankzij alumni kunnen worden gerealiseerd?

Help ook mee en maak nieuwe kansen mogelijk! www.tilburguniversity.edu/belcampagne

| 1-2015 7

8 1-2015 |

until hoofdverhaal ■

in de eerste tweeduizend jaar van onze jaartelling werd vijf gigabyte aan informatie gecreëerd. in 2010 duurde het twee dagen om dezelfde hoeveel data te produceren. nu twintig seconden. werkelijk alles wat we als mensheid doen, wordt vastgelegd in enen en nullen. Big data – ook wel de olie van de 21e eeuw genoemd – is de kunst met die zettabytes aan informatie ook echt iets nuttigs te doen voor de mensheid. ooit geweten dat een man die luiers koopt waarschijnlijk ook een kratje bier in zijn kar doet? dOOr: rutger Vahl

fOtO: hOllandse hOOgte

B

ig data. Ineens is dat begrip ons leven binnengeslopen. Volgens sommigen gaat het hier om de vierde industriële revolutie. Bits en bytes als de olie van de 21e eeuw. Een schat aan informatie waarmee we ons leven beter kunnen maken. Maar is het wel allemaal goud wat er blinkt? Critici zien big data als de mogelijke genadeslag voor onze privacy.

Een heldere definitie van big data lijkt niet te bestaan, maar volgens onderzoeksbureau Gartner gaat het om drie factoren: de hoeveelheid data (volume), de snelheid waarmee de data binnenkomen en opgevraagd worden (velocity) en de diversiteit van de data (variety). Dat de mens gegevens verzamelt om er beter van te worden, is niet nieuw. Kennis is immers macht. Wel nieuw is dat big data onbekende werelden kan blootleggen achter de bits en bytes.

Het is de combinatie van honderden databases, zettabytes (een zettabyte is 1 miljard gigabyte) en ongekende rekenkracht die samen de breuk met het verleden betekenen. Superkrachtige computers stuiten op dwarsverbanden en relaties die de menselijke waarneming ver te boven gaan. Met big data wordt het mogelijk oplossingen te vinden voor tot nu toe onoplosbare problemen. Big data vertelt ons

wat best practices zijn en waarschuwt voor risico’s.

Big data maakt ons leven veiliger, gezonder en goedkoper. Maar niets is gratis en zeker niet in de digitale wereld. Aan big data hangt een prijskaartje en het is nog onduidelijk welk getal erop zal komen te staan. →→ongeKende mogelijKheden Even surfen op internet levert tal van voorbeelden op van de onwaarschijnlijke mogelijkheden van big data. Online winkels halen uit ruwe data gegevens over wat hun (potentiële) klanten op hun websites doen, welke pagina’s ze bezoeken, waar ze blijven hangen en wanneer ze de site verlaten. Het levert een schat aan onverwachte aankooprelaties op. Ooit geweten dat een man die luiers koopt waarschijnlijk ook een kratje bier in zijn kar doet? Het team van Barack Obama achterhaalde in databases met welke vragen zijn potentiële kiezers worstelden, en stuurde vervolgens berichtjes met antwoorden.

Obama won de verkiezingen met klein verschil.

Dankzij big data? IBM en twee Amerikaanse universiteiten proberen uitbraken van knokkelkoorts en andere besmettelijke ziektes te voorspellen door populatieanalyse te combineren met berekeningen

| 1-2015 9

→

Ooit geweten dat een man die luiers koopt waarschijnlijk ook een kratje bier in zijn kar doet? en algoritmen van ziekteverloop. In de Britse provincie Kent zet de politie predictive policing in. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een algoritme waarmee gebieden met een hoog risico op criminaliteit zo klein als vijftig vierkante meter kunnen worden geïdentificeerd. TV-dienst Netflix houdt bij waar klanten naar kijken en hoe lang, en combineert deze gegevens met discussies op social media. Zo weet Netflix wat de kijker wil zien en welke series wel en niet aangekocht moeten worden. De Nederlandse overheid gaat grote hoeveelheden persoonsgegevens van burgers koppelen om daaruit te destilleren of zij frauderen met belasting of uitkeringen.

Met technieken van inlichtingendiensten wordt vooraf voorspeld wie in de gaten moeten worden gehouden. En dat zijn nog maar een paar van de vele voorbeelden. →→45 miljard euro Big data is in korte tijd ongekend hot geworden. Zo ook bij de Nationale Denktank, een stichting die met vernieuwende ideeën de Nederlandse samenleving vooruit wil helpen. Eind 2014 presenteerde de denktank een rapport met ideeën over wat big data voor Nederland kan betekenen. Ons land kan mobieler, gezonder maar ook veiliger worden door slimmer met informatie om te gaan, voorspelt de denktank. Monique van den Boogaart meldde zich vorig jaar aan voor de Nationale Denktank, nadat ze in 2010 in Tilburg was afgestudeerd als econome. Voor haar masterscriptie werkte ze met digitale telefoonbestanden, wat haar interesse in big data wekte. “Door vriendschapsrelaties in kaart te brengen, zag ik hoe nieuwe technologie zich verspreidde. Wanneer iemand bijvoorbeeld mobiel ging betalen, zag je dat binnen het netwerk meer mensen daarop overgingen”, vertelt Monique.

In de Nationale Denktank werkten twintig studenten samen met universiteiten en diverse bedrijven.

Zij berekenden allereerst de potentiële waarde van big data voor de Nederlandse economie en schatten deze op 45 miljard euro, zo’n 5 procent van het bruto

Monique van den Bogaart

‘De informatie uit miljoenen geanonimiseerde patiëntendossiers kan ervoor zorgen dat artsen sneller een goede diagnose kunnen stellen.’

1-2015 |

binnenlands product. Monique: “Die waarde zien wij vooral in sectoren als de gezondheidszorg, mobiliteit, infrastructuur en het sociale domein. Zo kan de informatie uit miljoenen geanonimiseerde patiëntendossiers er bijvoorbeeld voor zorgen dat artsen sneller een goede diagnose kunnen stellen.

Bijvoorbeeld door data van zeldzame ziektes te combineren waardoor veel grotere databases ontstaan.

Door het uitwisselen van informatie kunnen de verschillende vervoerders een optimaal reisadvies van deur tot deur aanbieden. In buurten kun je via een app bijvoorbeeld informatie krijgen over oudere mensen die bepaalde boodschappen nodig hebben.

Zo koppelt big data mensen aan elkaar en ontstaan nieuwe sociale verbanden.” →→Betere hulp in rampgebieden De mens zelf is, met zijn smartphone en webbezoek, een wandelende datafabriek geworden. We hebben apparatuur op zak die continu vastleggen waar we zijn en wat we doen. Econoom Bartel Van de Walle probeert deze data te gebruiken bij rampen en noodsituaties. “Vroeger was je voor informatie na een ramp afhankelijk van de Verenigde Naties en niet-gouvernementele organisaties die toevallig op de plek waren”, vertelt Van de Walle. “Tegenwoordig beschikken we over social media. Tweets en foto’s geven bijna real-time informatie over hoe een situatie ter plekke is. Zeker in afgelegen gebieden heeft dit zijn waarde al bewezen.” De eerste keer was tijdens de aardbeving op Haïti, in januari 2010.

Foto’s uit afgelegen gebieden maakten duidelijk waar hulp nodig was. Volgens Van de Walle is dit een voorbeeld van het gebruik van big data. “Een

until hoofdverhaal ■

foto: Shutterstock

Data Science en Tilburg University

Bartel van de Walle

‘Mensen die op de vlucht zijn bellen veel, bijvoorbeeld met achtergebleven familieleden. Als je het aantal telefoontjes koppelt aan gebruik van zendmasten krijg je inzicht in migratiestromen.’ kenmerk van big data is dat het om ruwe informatie gaat. Die moet geanalyseerd worden voordat je er iets mee kunt. In het geval van rampen zijn er mensen nodig die foto’s bekijken en analyseren, alvorens er actie kan worden ondernomen. Ook moet worden vastgesteld of foto’s wel echt zijn. In politieke crises, denk aan Syrië, zie je dat berichten op bijvoorbeeld social media gemanipuleerd kunnen zijn, met het doel te misleiden.”

Het gebruik van big data in crisissituaties staat in de kinderschoenen. Een nieuwe ontwikkeling is dat telecomproviders in rampgebieden hun (geanonimiseerde) dataverkeer vrijgeven voor datamining door hulpverlenende instanties. Van de Walle: “Mensen die op de vlucht zijn, bellen veel, bijvoorbeeld met achtergebleven familieleden. Als je het aantal telefoontjes koppelt aan gebruik van zendmasten krijg je inzicht in migratiestromen.

Als je weet waar mensen naartoe trekken, kun je gerichter hulp geven. Het Global Pulse-initiatief van de VN is speciaal opgezet om met big data meer te weten te komen over vluchtelingenstromen en bijvoorbeeld de economische impact van rampen.”

Tilburg University en de TU Eindhoven hebben het voornemen om Data Science groot op de kaart te zetten in de regio Brabant. Zij willen een gezamenlijke Graduate School voor Data Science Entrepreneurship starten, met ondermeer een master Data Science & Entrepreneurship en een PhEngineering. De Graduate School in Den Bosch start per 1 september 2016 en biedt ook ruimte voor wetenschappelijk onderzoek en promotiemogelijkheden op het gebied van Data Science en Big Data.

Dit naast tal van lokale activiteiten in de Data Centers bij beide universiteiten op ieders campus. In dit unieke clusterinitiatief trekken de beide universiteiten nauw op met de gemeente ‘s Hertogenbosch en de provincie Noord-Brabant. Het opleidingscentrum gaat zelfstandig ondernemen ondersteunen en stimuleren. De Bossche vestiging biedt faciliteiten voor startende ondernemers en hun nieuwe technologie. Ook zullen er seminars en cursussen voor het bedrijfsleven worden georganiseerd. Naast de Graduate School lanceren de universiteiten van Tilburg en Eindhoven een gezamenlijke bacheloropleiding Data Science. Die begint in september 2016 op beide universiteiten. Verder starten er masterprogramma’s in Data Science in september 2015 en 2016. De nieuwe opleidingen samen zullen ruimte bieden aan enkele honderden studenten.

→→Stratumseind De verwachtingen over wat er met slimme data mining allemaal mogelijk is, zijn hooggespannen.

Dat vertaalt zich in grote academische interesse.

In Tilburg wordt aan diverse faculteiten onderzoek gedaan naar de impact en potentie van big data.

Samen met de Technische Universiteit Eindhoven begint Tilburg University in september met een Graduate School voor Data Science en Entrepreneurship en data science master- en bacheloropleidingen (zie kader Tilburg University en Data Science). Deze opleidingen gaan zich onder meer bezighouden met de technologische en maatschappelijke aspecten van big data. Een van de grote uitdagingen is data niet alleen slimmer te onderzoeken, maar ook de juiste conclusies te trekken. De geheime diensten bleken achteraf veel informatie te hebben over de daders van de aanslagen van 9/11, maar ze zagen het gevaar niet.

Ook aan de juridische faculteit in Tilburg staat het onderwerp in de belangstelling. Juristen hebben in de regel een iets andere insteek. Waar veel wetenschappers vooral geïnteresseerd zijn in de mogelijkheden van big data, kijken juristen ook naar de keerzijdes. Waar stuit het gebruik van grote hoeveelheden persoonlijke gegevens bijvoorbeeld op de grenzen van de wet? De Tilburgse promovenda Masha Savic is betrokken bij een project in Eindhoven. “In het uitgaansgebied rond Stratumseind worden data verzameld en gekoppeld. Door gegevens over geluidsniveaus, temperatuur, incidenten, bezettingsgraad, parkeergarages, bezoekersaantallen en herkomst met elkaar te verbinden, ontstaat een breed palet aan informatie. Enerzijds kan deze | 1-2015 11

→

Masha Savic

‘Als je het de bezoekers vraagt, dan vinden ze dat ze moeten weten dat al hun handelen wordt vastgelegd. Moreel recht en juridisch recht zijn hier dus niet in balans.’ informatie commercieel worden ingezet. Kroegen weten bijvoorbeeld beter wanneer extra drukte te verwachten is. Maar ook de veiligheid kan ermee gediend zijn. Bepaalde plekken die, zo bleek uit de data, onveiliger zijn, worden nu op een speciale manier uitgelicht zodat een minder bedreigende sfeer ontstaat.”

Savic is vooral geïnteresseerd in de consequenties van het project op de privacy van bezoekers. Ze zegt: “Mij valt op dat Nederlanders privacy als een moreel recht beschouwen, maar minder als een juridisch recht. Een voorbeeld? In Stratumseind hangen weinig bordjes die mensen vertellen dat ze gefilmd worden. Dit is wettelijk namelijk niet verplicht.

Maar als je het de bezoekers vraagt, dan vinden ze dat ze moeten weten dat al hun handelen wordt vastgelegd. Moreel recht en juridisch recht zijn hier dus niet in balans.” →→Truer than true Ook de Nationale Denktank trekt de conclusie dat de Nederlandse burger wel de voordelen van big data wil omarmen, maar weinig nadenkt over de mogelijke gevolgen voor de persoonlijke levenssfeer. Monique van den Boogaart: “Driekwart van de Nederlanders zegt bezorgd te zijn over privacy, maar nauwelijks de helft daarvan onderneemt ook daadwerkelijk actie door bijvoorbeeld hun privacyinstellingen aan te scherpen.” Toch denkt ze dat dit zal veranderen. Uit recent onderzoek blijkt dat mensen na de NSA-leaks door Edward Snowden niet alleen minder zoeken naar gevoelige termen voor de Amerikaanse overheid (bijvoorbeeld ‘anthrax’), maar ook minder naar persoonlijke informatie 12 1-2015 |

(zoals ‘therapie’). Zelf is Monique niet zo bezorgd over haar privacy op internet: “Ik let goed op wat ik invul. En bij big data zijn individuele gegevens vaak niet eens zo interessant. Het gaat om grote aantallen die bepaalde trends en dwarsverbanden laten zien.”

Masha Savic wijst op het risico van privacygevoelige data. “Veel persoonlijke gegevens zijn dusdanig gevoelig dat je er niet aan moet denken dat die in verkeerde handen vallen. Bijvoorbeeld informatie over je medische toestand.” Ook verzekeraars en andere bedrijven zijn geïnteresseerd in persoonlijke informatie. Naar eigen zeggen om klanten ‘nog betere en gerichtere’ aanbiedingen te kunnen doen. Maar banken en verzekeraars willen ook graag weten welke (financiële) risico’s een potentiële klant met zich meebrengt. Vind jij het geen probleem dat je verzekeraar weet dat je gestopt bent met hardlopen en elke vrijdag een bezoek brengt aan de snackbar?

Masha Savic wijst op een ander gevaar van big data.

“Ik merk dat veel mensen denken dat data objectief zijn. Dat getallen altijd de waarheid vertellen, truer than true zijn. Maar ze zien niet dat getallen gegenereerd worden op basis van algoritmes. Die zijn door mensen bedacht. Daarmee zit er per definitie een bias in de uitkomsten. In bepaalde delen van de Verenigde Staten beslissen rechters over vervroegde invrijheidstelling op basis van een advies dat de computer geeft gebaseerd op een aantal databestanden en kenmerken van verdachten in eerdere zaken.

Als big data zo belangrijk wordt voor het oordeel van een rechter, vind ik het eng worden.” ☒

To see a world in a grain of sand In 2011 berekende onderzoeksbureau IDC dat er dat jaar 1,8 miljard gigabyte aan data werd geproduceerd.

Uitgaande van de algemeen aanvaarde veronderstelling dat de hoeveelheid informatie elke twee jaar verdubbelt, zal er in 2015 zo’n 250 gigabyte aan data per seconde worden geproduceerd, 8 miljard gigabyte (8 zettabyte) op jaarbasis. Dat zijn omgerekend 250 miljoen iPads van 32 gigabyte. Als je die op de evenaar in de lengte naast elkaar legt, kun je anderhalf keer om de aarde heen. Dat staat in schril contrast met het gewicht van het internet.

Op basis van de massa van één elektron weegt acht miljard gigabyte slechts 10 microgram. De totale hoeveelheid data op het web is daarmee lichter dan het kleinste zandkorreltje. To see a world in a grain of sand dichtte William Blake al rond 1800.

COLUMN DIEUWKE ■

FOTO: EEF BONGERS

VECHTEN VOOR JE STUDIERECHTEN

→

K

ent u Shiza Shahid? Nee? Shiza (25) is een Pakistaanse vrouw, die het geluk had in Islamabad op te groeien. Dat ze zich gelukkig mocht prijzen, wist ze al heel vroeg, ze stak haar hoofd niet in het zand, en haar neus niet in de lucht, maar de handen uit de mouwen voor kinderen geboren in de gevangenis (de Pakistaanse gevangenis, zo heb ik me laten vertellen, is niet de beste plek voor kinderen om op te groeien).

Shiza was een slim meisje en niet wereldvreemd. Ze werkte hard op school en kreeg een beurs om te gaan studeren aan Stanford. Vanuit die positie probeerde ze kinderen in Pakistan te helpen, met het krijgen van onderwijs wel te verstaan. Ze werkte hard als studente, haalde hoge cijfers én ze organiseerde een ‘summercamp’ voor Pakistaanse meisjes uit rurale gebieden, waar ze onder andere Malala Yousafzai ontmoette. Wat zegt u? Die kent u wel?

Dat is prettig. Malala Yousafzai namelijk (ook een Pakistaanse, iets jonger dan Shiza) is ook best een slimme meid, (de beste van haar klas in de SWAT-vallei zo heb ik me laten vertellen) en ook niet wereldvreemd. Ze schreef als 11-jarige onder het pseudoniem Gul Makai een blog, dat wereldberoemd werd. Ze ‘vocht’ voor onderwijs.

Dat die twee elkaar ontmoetten, en hoe het verder ging, kunt u allemaal in uw vrije tijd opzoeken. Laat ik dit erover zeggen: Shiza werkte bij McKinsey, in Dubai, in een enorm mannenbolwerk in het Midden Oosten. Ze stond op Caïro Airport toen ze bericht kreeg dat Malala was neergeschoten. Ze heeft haar vlucht omgeboekt naar Birmingham en is Malala en haar vader gaan ondersteunen. Zij heeft het Malalafund ‘bedacht’, opgezet en georganiseerd.

Briljante tante.

‘KIJK, SHIZA MOCHT DAN UIT EEN BETERE POSITIE VERTREKKEN DAN MALALA, ZE IS NOG STEEDS VROUW’ Wat mij zo bijbleef na het lezen van een interview met Shiza, is de gedrevenheid.

Kijk, Shiza mocht dan uit een betere positie vertrekken dan Malala, ze is nog steeds vrouw. En in de Verenigde Staten behoort ze tot een etnische minderheid (en ook een

minderheid die na 9 september 2011 nogal wat last heeft van vooroordelen). Met zo’n achtergrond weet je dat je het best maar heel goed kunt zijn in wat je doet. Wat zegt u? U vindt dit niet zo interessant? Oh, dat spijt me.

Over naar het hier en nu dan.

Net zoals zovelen heb ik met een bloedend hart en verbeten trek om mijn mond mijn vuist geschud bij de studentenprotesten.

Omdat ik me afvraag of ik in dezelfde situatie zo dapper zou zijn (gelukkig zal ik dat nooit weten) draag ik de honderden studenten die zo standvastig protesteerden, en nu nog steeds de straat op durven, een warm hart toe. Het moet verschrikkelijk zijn om te weten dat je vermoord kunt worden omdat je goed onderwijs eist. Net als Malala, inderdaad.

Wat zegt u? De studentenprotesten in Nederland? Hoe bedoelt u? Worden Nederlandse studenten dan ook onderdrukt?

Worden vrouwen ruw geweerd en verdwijnen er handenvol studenten? Oooh, u bedoelt de studentenprotesten in Amsterdam!? Nee sorry, daar schrijf ik niet over.

Dieuwke van Turenhout, alumna Taalwetenschappen

| 1-2015 13

‘We pleitten altijd voor meer pc’s’ SAM staat voor Studenten Aan de Macht. De fractie in de Universiteitsraad ontstond twintig jaar geleden uit een fusie tussen het linkse PSF en het rechtse TSO. De eerste slogan was: Beslist Kritisch. Nog steeds vertegenwoordigt SAM, samen met fractie Front, de Tilburgse studenten.

Alumnus Gabe van der Zee (1965) zit als secretaris van Tilburg University nu aan de andere kant van de tafel. Samen met zijn voormalige fractiegenoot Patrick Vermeulen (1972) maakte hij de beginjaren van SAM mee. Een terugblik.

Vermeulen: ‘De recente bezetting van het Maagdenhuis, daar kan ik echt van genieten.’

Tekst: Sara Terburg, foto's: erik van der burgt

Medebestuur SAM ontstond in 1995 toen het linkse PSF en het rechtse TSO samengingen. Alumni Gabe van der Zee en Patrick Vermeulen waren destijds beide lid van PSF. De reden dat de twee fracties fuseerden, was een pragmatische, vertelt Van der Zee: “Als we als studenten tegen elkaar in stemden, hadden we eigenlijk geen stem. Samen stonden we sterker en bovendien verschilden onze standpunten weinig van elkaar.”

In de periode dat hij en Vermeulen in de Universiteitsraad zaten, bestond deze uit zestien personeelsleden, acht studentleden en vijf benoemde leden van buiten de universiteit. De rol van studentraadsleden was een compleet andere dan nu. Het ging 14 1-2015 |

Levenstaak toen niet om medezeggenschap, maar om medebestuur. Van der Zee: “Wij functioneerden zoals gemeenteraden. We namen besluiten en mochten amendementen indienen.” Vermeulen: “Vergaderingen over begrotingen duurden vaak een hele dag doordat er wel honderd moties en amendementen langskwamen.” “Dat was heerlijk”, reageert Van der Zee. Als het aan hun fractie gelegen had, was deze vorm gebleven, maar zelfs een bezetting van het Cobbenhagengebouw haalde niets uit. In 1997 maakte de Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie (MUB) een einde aan de fikse machtspositie van studenten en medewerkers.

Een heet hangijzer van twintig jaar geleden in de Universiteitsraad was de komst van het studentencentrum. Daar zijn nu nog steeds de culturele verenigingen, studieverenigingen, studentenfracties en Grand Café Esplanade gevestigd. Vermeulen: “De verenigingen zaten in een belabberd noodgebouw. Wij hebben hard gevochten voor de komst van een nieuw pand. Een aantal zaken zoals een podium, donkere kamer en balletzaal zou aanvankelijk niet gerealiseerd worden vanwege de kosten.

Dankzij onze meerderheid in de raad konden we toch afdwingen dat deze er kwamen. Dit vind ik echt een van onze mooiste prestaties.” Een ander issue was

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

Patrick Vermeulen: ‘Vergaderingen over begrotingen duurden vaak een hele dag doordat er wel honderd moties en amendementen langskwamen’

of er voldoende faciliteiten waren in de bibliotheek, vertelt Van der Zee. “We pleitten altijd voor meer pc’s, de meeste studenten hadden namelijk zelf geen computer.”

Volgens Vermeulen passeerden allerlei onderwerpen de revue. “Van de prijzen in de mensa tot welke onderzoeksprogramma’s geld zouden krijgen, we bemoeiden ons er graag mee. Echt, we zagen het als onze levenstaak.” Het belangrijkste wat ze geleerd hebben van het medebesturen?

Vermeulen: “Naast het netwerken en het politieke aspect, het basisgevoel dat je alles kunt bereiken als je echt ergens in gelooft en ervoor gaat.”

→ | 1-2015 15

Gabe van der Zee: ‘De relatie tussen bestuur en fracties is goed, de cultuur is heel open. Wel voeren we binnenkort een aantal veranderingen door om inspraak over de begroting te verruimen’

secretaris Gabe van der Zee studeerde van 1991 tot en met 1997 Sociologie en behaalde een master bij TiasNimbas. Na zijn afstuderen werd hij beleidsmedewerker voor het College van Bestuur en kwam hij aan de andere kant van de tafel te zitten. Naast een carrière met uiteenlopende functies op de universiteit - hij was onder andere controller bij LIS en directeur van Facility Services - werd hij in 2006 raadslid voor de PvdA in de Tilburgse gemeenteraad. Dit gaf hij op toen hij een jaar geleden secretaris van Tilburg University werd. Waar hij in zijn PSF- en SAM-periode als student naar het bestuur zat de kijken, zit hij daar nu als adviseur naast. “Tijdens vergaderingen van de Universiteitsraad zit aan de ene kopse 16 1-2015 |

kant de voorzitter van de U-raad en aan de andere kant het College van Bestuur. Als studentraadslid zat ik aan diezelfde tafel naar het bestuur en de secretaris te kijken. En nu zit ik zelf naast het bestuur. Het klinkt misschien kinderachtig, maar de eerste keer dat ik daar als secretaris mocht gaan zitten, was echt geweldig.” In Tilburg lijkt iedereen tevreden met hoe het huidige stelsel van medezeggenschap functioneert, stelt Van der Zee. “De relatie tussen bestuur en fracties is goed, de cultuur is heel open. Wel voeren we binnenkort een aantal veranderingen door om inspraak over de begroting te verruimen.”

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

Patrick Vermeulen: ‘Ik vind het niet meer dan logisch dat studenten zeggenschap hebben over de manier waarop een universiteit hen opleidt’

drieWieler Patrick Vermeulen studeerde Arbeids- en Organisatiepsychologie (1990-1998) en promoveerde in 2011 op een onderzoek naar overleg in arbeidsorganisaties. Net als bij Van der Zee zat het engagement hem in de genen. Volgens Vermeulen reageerde hij op zijn driewieler al tegen een buurman met: “De stoep is van iedereen.” Het thema medezeggenschap loopt als een rode draad door zijn carrière. Hij kreeg er als leidinggevende bij GITP mee te maken, maar begeleidde ook directies en medewerkers bij het vormgeven van medezeggenschap.

Vermeulen is net gestopt met zijn directeursfunctie bij GITP. Hij werkt tijdelijk als business development manager bij Matchcare. Ook is hij maatschappelijk actief, onder meer als

bestuurslid van de Vrienden van Cobbenhagen.

“Ik wil nu graag de overstap maken naar het publieke domein en een leidinggevende rol vervullen op het terrein van werk & inkomen of in het hoger onderwijs.” Over de opnieuw opgelaaide discussie over het medezeggenschapssysteem bij universiteiten: “De recente bezetting van het Maagdenhuis, daar kan ik echt van genieten. Ik vind het niet meer dan logisch dat studenten zeggenschap hebben over de manier waarop een universiteit hen opleidt.”

Zowel toen als nu draait het volgens hem om twee zaken: hoe is je relatie met je achterban en hoe is de relatie met het bestuur? “Als beide goed zijn, krijg je een hoop gedaan, ook als je geen medebestuur bent.” | 1-2015 17

■ INTERNATIONAAL UNTIL

UITWISSELING MASTERSTUDENTEN TILBURG EN INDONESIË

ONDERZOEK IN DE GEEST VAN FRANS SEDA Het gedachtegoed van Frans Seda koesteren en uitdragen: met dat doel werd in 2012 de Frans Seda Stichting opgericht. Michelle Hetem is een van drie Nederlandse studenten die dit voorjaar in Jakarta verblijft in het kader van het uitwisselingsprogramma van de stichting.

TEKST: JOOST PETERS

F

rans Seda studeerde in de jaren vijftig economie in Tilburg, waar professor Martinus Cobbenhagen hem blijvend inspireert. Later zou hij in zijn geboorteland Indonesië een indrukwekkende carrière doorlopen, die hem onder meer het ministerschap bracht. Ook was Seda adviseur van opeenvolgende Indonesische presidenten. Om de Tilburgse alumnus te eren na zijn overlijden, richtten oud-dispuutsgenoten in 2012 de Frans Seda Stichting op. Deze stichting houdt de gedachte aan Seda levend. Dat doet ze onder meer met lezingen en seminars rond thema’s als armoedebestrijding en sociale rechtvaardigheid. Een andere belangrijke activiteit is een uitwisselingsprogramma (met zogeheten twin scholarships), bedoeld om de dialoog tussen Nederlandse en Indonesische studenten te bevorderen. → CULTURELE BLOKKADES Masterstudente Michelle Hetem (24, Management of Cultural Diversity) is een van de drie Nederlandse studenten die

Alumnus Garry Armando (links) ontving Michelle Hetem en Daan Schoofs in Jakarta

18 1-2015 |

afgelopen maart naar Jakarta vertrok.

Aan de University of Indonesia doet zij dit voorjaar onderzoek naar etnische diversiteit binnen van oorsprong Nederlandse bedrijven. Hetem: “Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de vraag hoe mensen met verschillende achtergronden met elkaar communiceren. Dankzij de ondersteuning door de Frans Seda Stichting krijg ik de kans om nu onderzoek te doen naar die vraag in Jakarta, een drukke metropool met enorm veel multinationals. Mijn onderzoek voer ik uit bij twee Nederlandse bedrijven: FrieslandCampina en Royal HaskoningDHV. Aan de hand van gesprekken met medewerkers hoop ik een antwoord te formuleren op de vraag welke invloed etnische diversiteit heeft op de dagelijkse gang van zaken binnen die bedrijven. Tegen welke culturele blokkades lopen de Nederlandse expats op? En andersom: hoe gaan de veelal Aziatische werknemers om met de vaak als zeer direct ervaren Nederlandse stijl van communiceren? Erg interessant om daar, zo dicht bij het vuur, zelf onderzoek naar te kunnen doen.” → INDONESISCHE STUDENTEN Zelf had Hetem, voordat ze in aanraking kwam met de stichting, nog nooit van Frans Seda gehoord. “Inmiddels ben ik uiteraard goed op de hoogte. Het valt me op hoeveel mensen in Indonesië hem kennen.

Zeker de wat oudere generatie kent hem nog goed vanwege zijn ministerschappen in de jaren zestig en zeventig.” In juni keert Hetem terug naar Nederland. In de maanden mei en juni arriveren drie Indonesische studenten in Tilburg in het kader van het uitwisselingsprogramma. “Mijn twin student gaat onderzoek doen naar Balinese gemeenschappen in Nederland en België. Samen met haar schrijf ik later dit jaar een artikel over onze ervaringen.”

Hetem is blij met de kans die ze heeft gekregen. “Mooi om langs deze weg mijn steentje bij te dragen aan het levend houden van de herinnering aan Frans Seda.” ☒

foto: jeroen poortvliet

until Zo vader, zo zoon ■

‘Zonder mijn vader was ik hier niet zo snel terechtgekomen’ Vice-Presedent Finance bij Avery Dennison en alumnus Bedrijfseconomie Karl-Heinz Lauret (56) bracht zijn gezin naar België, Duitsland en Zwitserland. Zijn zoon Mark (24) is recent afgestudeerd en werkt als demand planner bij Nestlé. Ook hij is inmiddels behept met het ‘buitenlandvirus’: hij koos bewust voor een internationale studieomgeving en heeft ook internationale ambities. Een tweegesprek over studeren vroeger en nu. tekst: joost Peters

Karl-Heinz: “Als je zoals ik uit Zeeuws-Vlaanderen komt, had je als aanstaand student vroeger grofweg twee keuzes: Rotterdam óf Tilburg. Zo kwam ik in 1977 in Midden-Brabant terecht. Dat voelde toch wat gemoedelijker aan. Het feit dat mijn twee broers net als ik kozen voor de studie Bedrijfseconomie in Tilburg, speelde ongetwijfeld ook een grote rol in mijn keuze.”

Mark: “Ook bij mij ging de keuze tussen Rotterdam en Tilburg. In mijn geval was het juist het internationale karakter dat de doorslag gaf.

Alleen in Tilburg kon ik de studie International Business in het Engels volgen. Maar, eerlijk is eerlijk, als mijn vader hier niet had gestudeerd, was ik hier niet zo snel terechtgekomen. Vanuit de Randstad bezien, maakt onbekend toch ook onbemind; vóór mijn studie was ik nog nooit in Tilburg geweest.”

Karl-Heinz: “Inmiddels werk ik ruim dertig jaar bij het Amerikaanse bedrijf Avery Dennison, een fabrikant van hoogwaardige labels en verpakkingsmateriaal voor klanten als Unilever, Heineken en Procter & Gamble. Na mijn studie begon ik bij dit bedrijf op de financiële afdeling van het Europese hoofdkantoor, en na diverse omzwervingen ben ik nu weer in Nederland werkzaam als Vice President Finance voor Europa. Voor Mark kwam de grote overgang toen hij in groep 7 zat en we voor het eerst in het buitenland gingen wonen; eerst in München en later in Zürich.”

Mark: “Ik ben blij dat ik al op zo’n jonge leeftijd

in aanraking ben gekomen met andere culturen.

Dat heb ik in Tilburg voortgezet. Ik kwam terecht in een huis met mensen uit alle windstreken en stond in 2012 nog aan de basis van de internationale studentenvereniging I*ESN.” Karl-Heinz: “Wat mij meteen opviel toen Mark hier ging studeren, was hoe groot de universiteit is geworden!”

Mark: “Volgens mijn vader had je in zijn tijd ­alleen de bibliotheek en enkele gebouwen. Hij keek wel even op toen hij zag wat er in de loop der jaren allemaal aan gebouwen bij is gekomen.”

Karl-Heinz: “De grotere campus is natuurlijk niet het enige verschil tussen vroeger en nu. Zelf zat ik in huis bij een hospita, inmiddels toch een wat uitstervend fenomeen. En qua studentenleven was het misschien wat meer vrijheid, blijheid.”

Mark: “De druk om snel af te studeren is denk ik wat groter tegenwoordig. Toch heb ik met volle teugen genoten van het studentenleven en van mijn bestuursjaar. Na afronding van mijn master Supply Chain Management ben ik vorig jaar als demand planner gaan werken bij Nestlé, een grote multinational waar ik mijn internationale ambities hoop te verzilveren.”

Karl-Heinz: “Het lijkt erop dat ik wel genoeg heb gereisd. Alhoewel: zeg nooit ‘nooit’, natuurlijk.

Het bedrijf groeit nog steeds. Komt er op een gegeven moment een interessante uitdaging in het buitenland voorbij, dan kan het zomaar weer gaan kriebelen.” | 1-2015 19

alumnus Berry Van Gool Directeur willem ii

20 1-2015 |

until interview alumnus ■

‘ Je werkt hier in een snelkookpan’

Eredivisieclub Willem II heeft een historie die reikt tot maar liefst 1896. De profclub is befaamd om zijn clubkleuren, misschien wel de mooiste in het betaald voetbal. Directeur Berry van Gool (42) leidt Willem II sinds 2013. De alumnus van Tilburg University kent de voetbalclub als geen ander, want hij speelde er van zijn dertiende tot negentiende. ‘Ik heb hier in één jaar meer feedback gehad dan elders in twintig jaar.’

Tekst: Willem van Leeuwen; Fotografie: vincent van den hoogen

B

erry van Gools gast van de middag krijgt eerst een snelle rondleiding door het Koning Willem II-stadion aan de Goirlese Weg in Tilburg. Via de verschillende sponsorruimtes, cafés en vergaderzalen, strijken Van Gool en interviewer neer in een business lounge. Deze biedt uitzicht op een frisgroen hoofdveld en lege tribunes.

Als jeugdspeler bij Jong Brabant in Berkel-Enschot werd Berry van Gool gespot door een scout van profclub Willem II. “Mijn ouders vonden het leuk voor me, maar ze waren heel duidelijk: al moest ik vier keer per week trainen plus een wedstrijd spelen, school bleef belangrijk. En ik moest gehaald en gebracht worden. De club had een busjesregeling, die reed door Brabant langs jonge spelertjes als ik en bracht ze naar de training in Tilburg. Daarna douchen en weer terug. Het was leuk en bijzonder.

Je werd ook gevormd door de voortdurende selectie. We begonnen met achttien jongentjes in de C1-junioren en aan het eind van het seizoen gingen er drie over naar de B-junioren. De rest moest weer terug naar zijn amateurclub. Niet goed genoeg. Dat gaf natuurlijk best wat druk, maar ik heb het altijd leuk gevonden, ook omdat mijn ouders mij niet ­hebben gepusht.”

→→Geen Van Basten Het voetbal domineerde zijn keuze voor de universiteit: “Doordat ik nog zo druk was met voetbal, was het vanzelfsprekend dat ik in 1991 naar de universiteit in Tilburg ging. Ik had wel iets met handel en ondernemerschap en koos daarom voor fiscale economie.” Hij hoorde vrij lang tot de betere voetballers van zijn lichting. Maar uiteindelijk, op zijn negentiende, bleef hij toch steken, net onder het eerste elftal. Een profcarrière bleef buiten bereik.

“Ik heb de beslissing zelf genomen. Ik zag dat ik niet de nieuwe Marco van Basten zou worden en daarbij merkte ik ook dat ik een behoorlijke inspanning moest leveren om mijn studie bij te kunnen benen.”

Van Gool zette zijn profambities opzij, stapte over naar de amateurs van VV Baronie en richtte zich op het academische leven. Hij kreeg er een prachtige tijd voor terug, minstens zo mooi als het voetbal.

Hij zegt het licht besmuikt: “Ik heb zes jaar over mijn studie gedaan. Dat kan nu niet meer, hè?

Jammer voor de huidige studenten. Mijn studie was een geweldige, leerzame periode, de eerste stappen in een zelfstandig leven. Op kamers gaan wonen, zelf verantwoordelijk zijn voor alles. Het gedisciplineerde leven met veel trainen, wedstrijden spelen | 1-2015 21

→

en studeren kon ik na een jaar enigszins loslaten.

Een bevrijd gevoel gaf dat. Het universiteitsleven was gemoedelijk, op een omafiets reed ik over de campus naar de stad. Niet thuis op mijn kamertje van drie bij drie zitten studeren, maar tussen de anderen in de universiteitsbibliotheek. Nieuwe mensen ontmoet en vrienden gemaakt die ik nog steeds zie. Ook heb ik mijn vrouw Kim Ardon leren kennen op de universiteit. Nee, ik ben nu niet gelukkiger dan toen, het was een fantastische periode. Ik kom tegenwoordig regelmatig jonge mensen tegen die in korte tijd met keihard studeren in no time hun bul hebben binnengehaald, maar tjonge, wat moet daar als mens dan nog veel aan gebeuren.” →→Een streepje voor Aanvankelijk zat hij nog vast aan het voetbal, maar dat wil niet zeggen dat er niet gestapt werd: “Dan gingen we op dinsdag- of woensdagavond Tilburg in. Naar Bolle, of Brandpunt, Talk of the Town, de Clochard. Op jezelf wonen tijdens je studieperiode is zo vormend en leerzaam voor je, ik raad het alle jonge mensen aan. Als ik sollicitanten spreek, dan hebben de kandidaten die tijdens hun studie op zichzelf woonden bij mij een streepje voor.”

Van Gools werkzame leven nam na zijn studie een aanvang bij Price Waterhouse Coopers, waar hij als fiscalist aan de slag ging. Hij bleef er slechts een jaar. Te veel rapporten, te weinig persoonlijk contact. De overstap in 1998 naar het chique Van Lanschot Bankiers als adviseur, bracht hem naar eigen zeggen weer helemaal onder de mensen. “Ik heb er een fantastische tijd beleefd, verschillende functies bekleed en altijd contact gehad met klanten.” →→Duizend argumenten Hij was directeur bij een Van Lanschot-kantoor in Tilburg toen in 2013 de directiepost bij Willem II vacant kwam. “Al kwam ik regelmatig bij Willem II en kende ik er verschillende mensen, ik ben niet gevraagd. Ik heb gesolliciteerd”, vertelt hij. Op zaterdagochtend zag hij in de krant de advertentie voorbijkomen. Het functieprofiel was dusdanig dat zelfs president Obama ervan zou schrikken. “Je moet met iedereen en alles kunnen opschieten”, zegt hij. “Ik heb een weekend lang duizend argumenten bedacht om het niet te doen, maar het was en bleef wel een baan die niet vijf keer langskomt.

Ja, het was ook een kans om weer terug te keren in de profvoetballerij bij Willem II, weliswaar niet op het veld, maar toch. De club was net gedegradeerd uit de eredivisie. Tilburg, de zesde stad van Nederland! Ik wilde helpen om de tricolores weer te laten 22 1-2015 |

terugkeren naar de top.” Dat laatste is de Tilburgse club gelukt. →→Veel emotie Op de vraag of hij de mooiste baan heeft die er bestaat, blijft het even stil: “Dat weet je nooit. Het is wél een unieke baan. Een betaald voetbalorganisatie is namelijk wel een bedrijf, maar tegelijkertijd is ze niet te vergelijken met welke andersoortige onderneming dan ook. Er zit zoveel emotie in, zoiets kom je alleen in sport tegen. Als je het heel nuchter bekijkt, heb je het over een doodgewoon mkbbedrijf met een omzet van 8,5 miljoen euro. Niets bijzonders. Maar de emotie die je voelt, het glazen huis waarin de club zit, de media die je onder een

until interview alumnus ■

CV Berry van Gool Opleiding: 1985 - 1991 Cobbenhagencollege 1991 - 1997 Universiteit van Tilburg Werkervaring: sept 1997 - sept 1998 Tax advisor PricewaterhouseCoopers okt 1998 - apr 2003 Private banker Van Lanschot Bankiers mei 2003 - juli 2005 Private banker ABN Amro aug 2005 - mrt 2008 Manager private banking Van Lanschot Bankiers apr 2008 - mrt 2011 Manager private wealth team Van Lanschot Bankiers mrt 2011 - aug 2013 Directeur Tilburg Van Lanschot Bankiers sept 2013 - heden Algemeen directeur Willem II

‘ Willem II is een maatschappelijke organisatie, net als de universiteit. Bij ons komt van alles binnen: van boefjes tot hoogopgeleide academici. Dat maakt deze plek het leukste theater van Tilburg’ vergrootglas leggen en de aandacht vanuit de regio voor de prestaties van het elftal… Dat alles maakt het zoveel groter. Het zorgt er ook voor dat sommige processen soms irrationeel verlopen. De emotie regeert in topsport. (Lachend) Ik zeg wel eens: ik heb hier in één jaar meer feedback gehad dan elders in twintig jaar. De kritiek komt vanzelf en gratis naar je toe.” →→Creatief Het is een hectische baan, zegt de alumnus. “De impact is zo groot. Je bent altijd met spanning bezig, met winst of verlies. Daar draait het immer om en het bepaalt ieders stemming: bij de spelers, bij de supporters bij de raad van commissarissen,

bij de sponsors en bij de media. We leven en werken hier in een snelkookpan. Neem de invloed van een tv-programma als Voetbal International. De presentatoren kunnen je maken en breken, hoe stevig je ook in je schoenen staat. Daarvan moet je je steeds goed bewust zijn. Ik kan veel hebben, maar de grens ligt voor mij bij het welzijn van mijn gezin.

Als dat serieus in gevaar zou komen, dan is de grens snel bereikt.”

Willem II verkeert in financieel opzicht - in tegenstelling tot vele andere profclubs - op dit moment niet in gevaar. Een van de taken van Van Gool is om sponsors aan te trekken en te behouden: “Het mooie aan mijn werk is dat je heel ondernemend kunt zijn. Ook een voetbalclub moet steeds innoveren. We zijn hier voortdurend aan het verbouwen om meer ruimte te creëren voor onze sponsoren.

Er zijn vorig jaar vijf vip-boxen verbouwd. Volgend jaar willen we nog meer seizoenkaarten verkopen.

Nu al denken we na over nieuwe marketingstrategieën, hoe we het rood-wit-blauw van Willem II nog zichtbaarder kunnen maken in de stad en in de regio. Maar het belangrijkst voor meer inkomsten is goed presteren op het veld. Dat zorgt voor positieve emotie.” →→Grootste theater van de stad Tijdens de Night University van Tilburg University vorig jaar hield Berry van Gool een voordracht. Die ging onder meer over de verbinding van Willem II met de stad. Hij ziet een parallel met de universiteit: “Willem II is min of meer een maatschappelijke organisatie, net als de universiteit. Bij ons komt van alles binnen: van boefjes tot hoogopgeleide academici. Dat maakt deze plek het leukste theater van Tilburg, vind ik. Net als Willem II heeft de universiteit de taak om Tilburg zo goed mogelijk op de kaart te zetten. Maar ook om zich open te stellen voor de maatschappij.”

Het contact tussen de club en de universiteit wordt langzaam hechter. Van Gool: “Onlangs hebben we een actie gehouden waarbij we Willem II bij de studenten onder de aandacht hebben gebracht. Tegen FC Twente zaten er daardoor achthonderd studenten op de tribune. Een paar weken terug heb ik een presentatie gehouden, plus een rondleiding voor Tilburg University-econoom Martin van Tuijl en dertig scholieren in het kader van het econasiumprogramma. En tijdens een bedrijvendag hier in het stadion waren laatst ook 25 studenten aanwezig.”

Hij nodigt de voorzitter van de College van Bestuur uit om Willem II te bezoeken. Zodat de banden nog inniger worden. ☒ | 1-2015 23

Wetenschapwerkt Begrijpen hoe de maatschappij in elkaar steekt, is mooi. Nog mooier is het om met de theorie aan de slag te gaan in de praktijk. Drie voorbeelden van wetenschap in uitvoering met een Tilburgs tintje. tekst: Jeroen Ketelaars

Uit sociaal isolement door mobieltje

H

oe arm de bewoners van de Wesbanktownship in het ZuidAfrikaanse Kaapstad ook zijn, bijna allemaal hebben ze een mobiele telefoon. Niet de meest supersonische smartphone, maar toch: velen beschikken over een toestel dat op internet kan. Terwijl ze dat niet altijd benutten. “Vaak bellen ze alleen maar met hun toestel. Andere functies gebruiken ze niet”, vertelt Fie Velghe. Dat kon veel ­beter, vond de Vlaamse onderzoekster die aan Tilburg University promotieonderzoek verrichtte. Ze onderzocht hoe het gebruik van mobiele telefonie oudere, vaak alleenstaande, Zuid-Afrikaanse vrouwen kan helpen bij het verbeteren van hun (geschreven) taalvaardigheid. Zo kunnen ze hun mogelijkheden in de samenleving vergroten. Deze vrouwen hebben weinig onderwijs genoten en leven in een onveilige omgeving, waardoor ze een klein wereldje hebben. Velghe verbleef meer-

dere periodes in de township en leerde een groep ‘laaggeletterde’ vrouwen hoe ze sms’jes kunnen versturen, een Facebookaccount kunnen aanmaken en Whatsapp-berichten kunnen typen en versturen. “Beetje bij beetje werden deze vrouwen steeds creatiever in het gebruik van de telefoon en gingen ze bijvoorbeeld meerdere zinnetjes achter elkaar plakken in een berichtje. Door de informele aanpak ontwikkelden ze enthousiasme voor lezen en schrijven.”

Al doende breidden de vrouwen hun sociale netwerk uit. Met positieve gevolgen. “Doordat ze meer met anderen in contact kwamen te staan, konden ze gemakkelijker om hulp vragen als ze die nodig hadden. Of ze konden opeens berichtjes sturen aan hun kinderen, of aan kennissen vragen hoe het met ze gaat.

Op deze manier kunnen gsm’s en smartphones meehelpen om deze vrouwen uit hun isolement te krijgen.”

Overlevingskansen

W

e worden steeds ouder. Prima, zou je denken.

Maar helaas heeft dat ook zo zijn risico’s. Zo neemt met het voortschrijden van de jaren ook de kans op kanker en suikerziekte toe. Op het verband tussen die twee ziektes promoveerde Marjolein Zanders, die werkzaam is bij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), aan Tilburg University. “Op dit moment heeft één op de vijf mensen bij wie kanker geconstateerd wordt ook al suikerziekte. Dat komt onder meer doordat we steeds ouder worden. En kanker en diabetes zijn voor een deel ouderdomsziektes. Maar het komt ook door

24 1-2015 |

FoTo: sHUTTersToCk

UNTIl WeTeNsCHaP ■

sOcIaLe IssUes te LIJF Met apps

FoTo: HollaNDse HooGTe

a

lledaagse problemen oplossen met technologie. Dat is social innovation in de praktijk. Op dat terrein zijn de mogelijkheden groot, zoals blijkt uit een project uitgevoerd door een groep studenten van de Tilburg School of Humanities. Onder leiding van hun docent Suleman Shahid ontwikkelden zij tijdens de cursus Human Media Interaction een grote verscheidenheid aan websites, apps, games en andere technologische producten en systemen. Die kunnen mogelijk worden ingezet om bepaalde situaties in bijvoorbeeld de gezondheidszorg of het onderwijs te verbeteren. Zo ontwikkelde een groepje studenten een app die scholieren dichterbij de natuur moet brengen. “Door die app te gebruiken, krijgen ze informatie over onder meer dieren, planten en bloemen die ze elke dag tegen kunnen komen, maar waar ze eigenlijk niets van weten”, legt Shahid uit. “Doordat de kinderen op een speelse en interactieve manier kennis van de na-

tuur opdoen, wordt hun nieuwsgierigheid vergroot.” Een andere groep bedacht de ‘Pregnancy Navigator’. Dit is een app die zwangere vrouwen van informatie voorziet over bijvoorbeeld voeding en hen bovendien met andere zwangere vrouwen uit hun buurt in contact brengt.

Voor sommige van de creaties zal het blijven bij een ontwerp, maar andere zullen in de toekomst wellicht daadwerkelijk gebruikt gaan worden. De ‘Appointment App’, waarmee ouderen met elkaar in contact kunnen komen en kunnen afspreken om te gaan winkelen, sporten of om een kopje koffie te gaan drinken, is er zo één. Het zou zomaar kunnen dat dit programma over enige tijd dus van theorie veranderd is in praktijk. “Die kans is heel groot, durf ik wel te zeggen”, vertelt student Jip ter Voort, een van de bedenkers.

“Want we zijn al een tijdje met verschillende thuiszorginstanties in gesprek die interesse hebben getoond.”

van patiënten verbeteren overgewicht, een gebrek aan beweging en andere zaken die met leefstijl te maken hebben.”

Voor haar promotieonderzoek combineerde Zanders gegevens. Zo ontdekte zij dat diabetespatiënten hun geneesmiddelen minder consequent gingen gebruiken nadat kanker bij hen was vastgesteld. In vaktermen: de therapietrouw verslechtert dan. “Dat lijkt zeker het geval te zijn bij patiënten die aan agressieve vormen van kanker zoals alvleesklierkanker en longkanker lijden. Mogelijk richten zij zich met name op de strijd tegen de kanker en wordt de suikerziekte op dat moment even wat minder belangrijk

gevonden.” Maar ook kwam Zanders erachter dat cholesterolverlagers, die door meer dan de helft van de patiënten met kanker en diabetes gebruikt worden, bijdragen aan een grotere kans om dikke darmkanker te overleven. Naar de gevolgen van het gebruik van die cholesterolverlagers is zij inmiddels een vervolgstudie gestart, want er valt nog genoeg belangrijk onderzoek te verrichten, vindt Zanders.

“Het aantal mensen dat aan kanker en diabetes lijdt, neemt sterk toe. Het is nodig om meer inzicht in hun situatie te krijgen. Met mijn onderzoek wil ik bijdragen aan het vergroten van de overlevingskansen.”

| 1-2015 25

Illustratie: Joyce Schellekens

Topsport + studer

26 1-2015 |

until feature ■

Tilburg University helpt ruim honderd sporters

ren = 2 x topsport Een academische studie volgen naast topsportbeoefening betekent op twee niveaus optimaal presteren. Maar het levert ook veel op. Reden voor Tilburg University om deze combinatie te stimuleren met een speciale topsportcoördinator, Ferenc Jongejan. ‘Bedrijven staan te springen om topsporters na hun studie en sportcarrière in dienst te nemen.’

Tekst: Jorrit Roerdinkholder

B

edrijfseconomie-studente Shanne Braspennincx behaalde in februari zilver op het WK-baanwielrennen. Zij bewijst daarmee dat topsport en studie zijn te combineren. Zij is een van de ruim honderd sporters die dit bij Tilburg University voor elkaar proberen te krijgen. De combinatie vergt veel flexibiliteit van de sporters, hun clubs en hun universiteit. Topsportcoördinator van Tilburg University, Ferenc Jongejan, helpt topsporters met hun studieplanning. Hij stimuleert ze om hun studie af te ronden en in hun sport optimaal te presteren.

Jongejan kan zich aardig inleven in de studerende topsporters. Hij studeerde in Amerika antropologie en sociologie en vertegenwoordigde Nederland als pitcher in het honkbalteam onder meer op de Olympische Spelen in 2000 en 2004. →→ Amerikaans voorbeeld Jongejan zag in Amerika dat de studie- en sportprogramma’s daar goed geïntegreerd zijn. “In Tilburg willen we meer richting het Amerikaanse systeem en een duale carrière mogelijk maken”, vertelt de topsportcoördinator. “De universiteit ziet het belang van topsporters in de maatschappij.

Bedrijven staan te springen om topsporters na hun studie en sportcarrière in dienst te nemen. Organisaties zien de waarde van de competenties die een topsporter ontwikkelt: motivatie, gedrevenheid, samenwerking en ­creatief denken. Ook sportverenigingen stimuleren een duale carrière. Slechts een klein deel van alle sporters die ze opleiden, haalt de top en clubs zien het deels als hun verantwoordelijkheid dat de afvallers goed terechtkomen.”

Voetbalclub Chelsea betaalt bijvoor-

beeld de reiskosten van speelster Jackie Groenen. De rechtenstudente vliegt regelmatig van haar nieuwe woonplaats Londen naar haar studentenstad Tilburg om tentamens te maken. →→ Turkse roeikampioen Wie sport en studie wil combineren moet niet alleen sporten maar ook plannen op Olympisch niveau. Dat valt echt niet mee. Volgens derdejaars economiestudent en topsporter Dogus Köker (21) is zijn schema nu zo druk, dat hij eigenlijk geen enkel vak meer kan volgen. Köker is geselecteerd als kandidaat voor het Turkse Olympisch team voor de Spelen van 2016 en werd in maart Turks kampioen in de skiff.

“Ik ga telkens vier, vijf weken op trainingskamp in het buitenland.

Tussendoor ben ik dan een week in Tilburg. Ik train twee keer per dag bij Vidar en heb misschien twee, drie uur per dag om te studeren. Tijdens een trainingskamp heb ik misschien een uur per dag voor studie. Per semester doe ik hooguit twee vakken, van de gebruikelijke vijf.” Köker wil zijn ­bachelor afronden, maar voorziet dat het vijf jaar duurt als hij op het hoogste niveau blijft roeien. “Ik kan niet naar hoorcolleges en het is lastig om je alle nieuwe concepten met zelfstudie eigen te maken. Vaak moet ik ook groepsopdrachten maken. Maar dat is niet makkelijk, omdat ik vrijwel altijd weg ben. En het is zwaar om de groepsopdrachten in je eentje te doen.” →→ Brabant Acht Voor een succesvolle duale carrière zijn studenten afhankelijk van de flexibiliteit van hun sportverenigingen en vooral van hun docenten. Jongejan: “Het kan gebeuren dat iemand in plaats van een groepsopdracht een individuele opdracht mag inleveren. Er

→

| 1-2015 27

‘Hockey en roeien krijgen speciale aandacht van Tilburg University’

Alumnibeurs voor topsporters

Ook alumni ondersteunen topsportstudenten. Zo ontving toproeier Sjoerd Dijkstra een alumnibeurs van 3.000 euro. Ook onze topsporters helpen bij het laten uitkomen van hun dromen?

Kijk eens op: www.tilburguniversity.edu/ topsportbeurzen

die de toproeiers van Vidar en Thêta traint. Dat leidde tot het ambitieuze doel om de Brabant Acht, met vijf Tilburgers en drie Eindhovenaren, op de Olympische Spelen te krijgen in 2020.

worden geen vrijstellingen verleend.

In extreme gevallen kunnen tentamens op afstand worden gemaakt in samenwerking met een partneruniversiteit die dat faciliteert. Zo maakte een sporter in Australië eens ‘s nachts zijn tentamen. Het lukt niet in alle gevallen om het voor elkaar te krijgen. Maar opvallend is dat 23 procent van de reguliere studenten strandt bij het bindend studieadvies in het eerste jaar, tegen slechts 16 procent van de topsporters.

Het zijn toegewijde mensen.”

Bij conflicterende agenda’s – denk aan tentamens en trainingskampen zoekt Jongejan met de topsporter een oplossing. Soms kunnen de topsportstudenten een wedstrijd of training overslaan, is hun aanwezigheidsplicht gereduceerd naar 80 in plaats van 100 procent of maken ze ter compensatie

een vervangende opdracht. Roeier Köker is tevreden over coördinator en docenten maar ontmoet niet altijd flexibiliteit.

Als er geen oplossing is te vinden, moet de student het vak later opnieuw volgen. “De universiteit biedt maximaal een jaar extra studiefinanciering als iemand studievertraging oploopt door topsportbeoefening”, zegt Jongejan. Hockey en roeien krijgen speciale aandacht van Tilburg University. Dit komt omdat het populaire sporten zijn, zowel in de regio als onder studenten. Sinds vorig jaar stelt de universiteit jaarlijks zes keer een toelage van duizend euro beschikbaar voor hockeyende studenten. Ter ondersteuning van de roeiers bekostigt Tilburg University samen met TU Eindhoven de aanstelling van een hoofdcoach,

→→ Community Hoe de student na de sport en studie zijn werkende leven begint, is volgens Jongejan zijn eigen verantwoordelijkheid. “Hij of zij kan, net als andere studenten, hulp krijgen van de studieloopbaanadviseurs. Als ze hun topsportcarrière en studie goed hebben afgerond, ga ik ervan uit dat ze wel goed terecht komen.” Of dat lukt, kunnen de huidige topsportstudenten en alumni elkaar binnenkort vertellen, nadat Jongejan ze bij elkaar heeft gebracht in een on- en offline community die hij voorbereidt. Köker weet al ongeveer hoe zijn toekomst eruit ziet. “Na de Olympische Spelen en het WK stop ik met sporten, haal ik mijn bachelor en probeer ik een roeibeurs te bemachtigen voor een master Economie aan een Amerikaanse of Britse topuniversiteit. Als ik die heb behaald, ga ik terug naar Turkije en neem ik het accountingbedrijf over van mijn vader.” 

Topsportbeleid in kort bestek Tilburg University probeert studenten te ondersteunen bij de combinatie topsport en studie. De universiteit biedt onder meer extra studiebegeleiding, speciale onderwijsregelingen, maximaal een jaar financiële compensatie bij studievertraging en tot vijfhonderd euro per jaar als tegemoetkoming van deelname aan internationale wedstrijden en trainingsstages. Topsport was onderdeel van het takenpakket van de studentendecanen, per 2009 is een toegewijde topsportcoördinator aangesteld.

Die helpt studenten met hun planning en overlegt met docenten over bijvoorbeeld dispensatie voor verplichte aanwezigheid. Tilburg University verwacht flexibiliteit van de topsportstudenten en begrip dat ‘niet alles mogelijk is’. Het topsportbeleid is vastgelegd tot en met 2018.

28 1-2015 |

In mei onthulde Koen Becking de Wall of Fame met topsport­ studenten Maarten Brekelmans (ijshockey), Shanne Brasspennincx (wielrennen) en Laura Nunnink (hockey, niet op foto).

Gastcolumn Bob van den Brand ■

‘ Geef innovatieve onderwijzers een beurs’

→

M

ensen iets meegeven is machtig mooi. Het geeft mij een kick als studenten iets kunnen wat ze niet konden of leuk vinden wat ze niet leuk vonden. Aan de vakken die ik geef, boekhouden en accounting, is wat dat betreft veel eer te behalen.

Het lijkt saai, totdat je doorhebt wat je er allemaal mee kunt. Het is de kunst om het zo op te dienen dat het hapklare brokken worden die passen in de belevingswereld van studenten. Reden voor mij om aan de hand van het jaarverslag van Manchester United uit te leggen hoe deze voetbalclub aan zijn centen komt. Dat doe ik tijdens colleges of, in Manchester United-tenue, tijdens een van mijn tien minuten durende filmpjes. Daarvan heb ik er nu zo’n 3.000 in een studiootje opgenomen. Die video’s behandelen de thema’s kort en bondig. Zo ontstaan leermodules die we bij andere studierichtingen hergebruiken.

Een voordeel van digitaal lesgeven, is dat je veel feedback krijgt. Studenten kunnen via tekstberichten reageren tijdens colleges of op video’s. Als ik een monnikspij aantrek, merk ik meteen hoe dat valt. En als mijn uitleg rammelt of de gaaplust opwekt, haken mensen bij de video’s tussentijds af.

Zulke feedback helpt mij te groeien als docent. Maar andersom werkt het natuurlijk ook. Digitale middelen geven mij de kans om veel feedback te geven. Direct na een tentamen geef ik studenten digitaal uitleg

over de antwoorden. Dankzij een poll zien ze welke vragen minder en welke beter zijn beantwoord.

studie meestal werken, bestaat grote behoefte aan 24 uur per dag consumeerbaar onderwijs met veel ruimte voor interactie.

Dankzij dat digitale gedoe zien mensen mij als een pionier. Ik vind het zelf niet meer dan normaal om het zo te doen. In het dagelijkse leven is iedereen allang gewend om wanneer dat uitkomt met jan en alleman te kunnen communiceren. De middelen daarvoor zijn in overvloed aanwezig. Toch blijven deze in het onderwijs nog te vaak onbenut. Dat kan te maken hebben met koudwatervrees. Misschien zijn docenten bang voor het onbekende of voor de directe feedback die ze krijgen. Een andere oorzaak ligt in de behoudende cultuur van grote organisaties in het onderwijs. Wat niet in de gevestigde orde past, moet extra hard zijn best doen.

Innovatie komt in mijn ogen het beste tot bloei als je er geld en ruimte voor vrijmaakt.

Weet je hoe ASML en Nespresso zijn ontstaan? Innovatie werd losgekoppeld van de lopende begroting. Om de innovatie in het onderwijs te stimuleren zou je het ook moeten loskoppelen. Je zou onderwijzers bijvoorbeeld via speciale beurzen ruimte kunnen geven om innovatief onderwijs te ontwikkelen. Minister Bussemaker van Onderwijs ziet daar wel iets in, zei ze tegen mij. Ik hoop dat ze deze woorden in daden omzet. Wil Nederland echt een kennisland blijven, dan zullen we ons onderwijs veel sneller moeten vernieuwen.

Zelf heb ik dat aan den lijve ondervonden.

Om mijn videocolleges tot een succes te maken, heb ik aanvankelijk veel vrije avonden en zaterdagen moeten opofferen. Maar ik ben rijkelijk beloond: nadat we in 2011 gingen werken met de video’s, steeg het slagingspercentage van economiestudenten voor accounting van 40 naar 70 procent. De leerlingen begrepen het beter. Collega’s raakten geïnspireerd om hetzelfde te doen. Daar kwam bij dat business school TIAS mijn manier van werken omarmde.

Onder hun klanten, mensen die naast hun

Bob van den Brand is universitair hoofddocent accountancy (bij TIAS & TiSEM).

Hij ontwikkelde onder meer de i-STAR methode, een reeks toepassingen om online colleges nog interactiever en interessanter te maken. Vorig jaar eindigde hij bij de laatste drie in de verkiezing van de beste docent in het hoger onderwijs van Nederland. Bob van den Brand is medeoprichter van economievoorjou.nl en examenvoorjou.nl, een digitale methode die eindexamenkandidaten van vmbo tot vwo helpt met goed gevolg het eindexamen af te ronden.

| 1-2015 29

Het jaarlijkse externe evenement van de Vrienden van Cobbenhagen vond op 23 april plaats in Brussel. Deze datum viel samen met een Europese top over het migratiebeleid. Vele straten bleken afgesloten en de busramen boden een blik op prikkeldraad, pantservoertuigen en kikvorsmannen. Met enige vertraging genoten zo’n 130 Tilburgse alumni van een programma over de Europese lobby. Dit bleek geen vies woord of duister fenomeen, maar een zeer noodzakelijk en nuttig smeermiddel van het politieke proces in de Europese hoofdstad.

TIM VAN DER AVOIRD

H

et klinkt zo evident: als je voor de goede zaak op pad gaat in Brussel, weet dan hoe de hazen lopen. Vicky Marissen van adviesbureau PACT European Affairs verbaast zich er echter over hoe vaak dit basale principe geschonden wordt. Aan de hand van een eenvoudig grafiekje liet zij zien dat er in principe drie momenten het beste zijn om je invloed aan te wenden. Het eerste is als een ambtenaar bezig is een conceptversie van een (wets)voorstel te maken. Het tweede is het moment dat het voorstel voorligt voor bespreking met de Europese Raad en het Europarlement. En het derde is als na besluitvorming gesproken gaat worden over de uitvoering. Volgens haar bestaat het vooroordeel dat je het beste zo hoog mogelijk moet schieten met je lobby. Dat is niet zo. Want de kans van beïnvloeding van het voorstel, is veel kleiner dan wanneer je aan de

30 1-2015 |

basis begint. Verlies dus niet beleidsambtenaren, assistenten en werkgroepen uit het oog: het zijn de werkpaarden van de Europese besluitvorming, die bovendien een stuk toegankelijker zijn. → NOODZAKELIJK VOOR EUROPARLEMENTARIËRS Ook drie Nederlandse Europarlementariërs gaven hun visie op het lobbywerk. Zij waren eensgezind over het belang van de lobby voor hun werk: het zorgt ervoor dat leden van het Europees parlement weten wat er speelt rond een bepaald dossier waarover besluitvorming voorligt.

Wim van de Camp (CDA) liet met een voorbeeld zien hoe hij het spel speelt. Hij zei dat hij over het algemeen onder de indruk was van de lobby door de Duitse autofabrikant BMW. Het bedrijf komt zelf en zorgt ervoor dat er fl ink wat rekenwerk wordt gedaan aan de oplossingen die de Zuid-Duitse autobouwer voordraagt. Van de

Camp stuurt dat soort berekeningen vervolgens door aan milieugroepen als Greenpeace met de vraag daarop te reageren. Op deze manier krijgt hij een meer uitgebalanceerd oordeel en ook een indruk van de kwaliteit van de aangeleverde cijfers.

Cora van Nieuwenhuizen (VVD) was helder over wat een goede van een slechte lobby onderscheidt: weet waar je het over hebt, geef duidelijk aan wat voor jou als belanghebbende het probleem is en kom met een oplossing. Aan vertegenwoordigers van lobbybureautjes die amper benul hebben van de materie waarvoor ze op pad gestuurd zijn, heeft ze een broertje dood.

Matthijs van Miltenburg (D66) benadrukte het belang van goede timing: weet in welke fase de besluitvorming zich bevindt. Ook vindt hij een heldere boodschap belangrijk. Twee elkaar tegensprekende lobbyisten namens dezelfde organisatie doet je zaak geen goed. → AMBASSADEUR OOK LOBBYIST De vergaderzaaltjes in de Schumanwijk werden ingeruild voor het zonovergoten gazon van de ambtswoning van de Nederlandse ambassadeur in België. Vanaf de trappen sprak Henne Schuwer de Vrienden van Cobbenhagen toe. Ook een ambassadeur is een lobbyist, was zijn constate-

FOTO: FRANS VAN AARLE

BRUSSEL LEREN OVER DE EUROPESE LOBBY

UNTIL ALUMNI | ACTIVITEITEN ■

ALUMNIVERENIGING UITGELICHT

VvTE breidt netwerk verder uit

TILBURGUNIVERSITY.EDU/ ALUMNIAGENDA Benieuwd welke activiteiten er de komende periode voor en door alumni worden georganiseerd?

Op de website vind je een over zicht van alle evenementen voor alumni van de alumniverenigingen en van Tilburg University.

ring. Schuwer onderstreepte nog eens het belang van België voor Nederland. De export naar België overtreft die naar alle BRIC-landen bij elkaar. Toch lijkt het voor Nederlandse ondernemers meer voor de hand te liggen om een vliegticket naar Shanghai aan te schaffen dan een treinticket naar Antwerpen.

Schuwer sloot zijn verhaal af met het toenemende belang van de eerder doodverklaarde Benelux in een groter wordend Europa.

Nu binnen de tandem DuitslandFrankrijk onze oosterburen steeds minder makkelijk tot een vergelijk lijken te komen met de regering in Parijs, zou de Benelux weleens een heel aantrekkelijk alternatief voor de Duitsers kunnen zijn. Maar dan moeten de drie landen wel gezamenlijk een vuist maken. Dat daar nu drie relatief jonge premiers zitten van dezelfde politieke kleur zou volgens hem weleens heel behulpzaam kunnen zijn. www.tilburguniversity.edu/vrienden

D

e Vereniging van Tilburgse Economen bestaat al sinds 1987. Ze is de overkoepelende alumnivereniging van de economische faculteit. Ze heeft als doel op een authentieke manier contact te onderhouden met alumni. De vereniging wil kennis en een netwerk bieden aan degene die aan de faculteit gestudeerd hebben. Maar niet zo maar. Ze doet dit door ‘met passie en creativiteit unieke activiteiten te bedenken’, zo meldt het mission statement.

De vereniging wil graag meer jonge leden aantrekken. Via een ‘tell a friend’-actie kunnen leden andere alumni introduceren tijdens de populaire evenementen, met niet de minste namen. Zo was multigoeroe Remco Claassen de grote trekker in

januari en in april verzorgde coach Johan van der Put een sessie over ondernemen. Via het netwerk van een van de VvTE-leden zijn ook ondernemers uit de regio uitgenodigd. Op deze manier konden de VvTE-leden nieuwe contacten leggen met ondernemers. Dat is natuurlijk goed voor het netwerk, maar het is ook leuk om een nieuwe kijk te krijgen op andere beroepssectoren.

Wie wil weten hoe zo’n evenement is, krijgt binnenkort een mooie kans.

De bekende ondernemer Annemarie van Gaal deelt op 24 september haar bevlogen verhaal met de VvTE-leden.

Meer over de VvTE en lid worden op www.vvte.nl

ALUMNI OP TILBURG UNIVERSITY CANTUS

H

et is een mooie traditie: de Tilburg University Cantus (TUC) die de start van een nieuw academisch jaar markeert voor onze studenten. Disputen en verenigingen strijden om kaartjes om met zijn allen een tafel te mogen bezetten. Zingend en drinkend (maar nooit tegelijkertijd!) luiden zij het nieuwe jaar in.

Maandag 31 augustus is het weer zover. Het Willemsplein in Tilburg stroomt vol, de band is op stem en het bier staat koud. Afgestudeerden van de universiteit kunnen ook een kaartje kopen (50 euro). In ruil hiervoor verzekeren wij je een geweldige

avond, samen met andere alumni en prominenten op het VIP dek. Je wordt goed verzorgd met drank en spijs en steunt met de aankoop van een kaartje ook het goede doel! www.tilburguniversitycantus.nl

Summer School nog open voor alumni

D

eze zomer nog geen plannen? Misschien is een terugkeer in de collegebanken iets voor jou.

De Summer School opent haar deuren weer op 16 juli. De officiële aanmelding is al gesloten, maar voor onze alumni maken we graag een uitzondering als dit kan. Dus is er een Summer

School-cursus die jouw interesse heeft? Neem dan gerust contact op met summerschool@tilburguniversity.edu om te zien of er nog plaats is in de zomerse collegebanken. www.tilburguniversity.edu/summerschool

| 1-2015 31

FOTO: HOLLANDSE HOOGTE

UNDERSTANDING SOCIETY

TILBURGSE PROFS WERKEN MEE AAN OPVOLGER SWEETIE

S

weetie is een 10-jarig virtueel Filipijns meisje dat twee jaar geleden op internet rondwaarde. Het virtuele personage werd door computertechnologie tot leven gewekt vanuit een loods in Amsterdam. Net als in werkelijkheid met echte kinderen gebeurt, bood Sweetie zich aan voor seksueel contact via de webcam. In slechts twee maanden tijd ontmaskerde kinderrechtenorganisatie Terre des Hommes zo meer dan duizend pedofielen wereldwijd. De gegevens die op deze manier werden verzameld, gingen naar Interpol.

Terre des Hommes is inmiddels begonnen met de voorbereidingen voor een opvolger:

Sweetie 2.0. Dit is een nieuw programma om mannen op te sporen die uit zijn op online seks met kinderen. Om deze te ontmoedigen en, bij herhaling, te kunnen vervolgen. Het idee is dat gegevens van bezoekers die chatrooms blijven bezoeken na waarschuwingen worden overgedragen aan justitie. Technisch specialisten werken aan nieuwe software die dit mogelijk moet maken. De Postcode Loterij subsidieert het project met bijna vier miljoen euro. Het is de bedoeling dat Sweetie 2.0 volgend jaar wordt gelanceerd.

Om dit project opnieuw tot een succes te maken, is wetenschappelijk onderzoek

onontbeerlijk. Hoogleraren Stefan Bogaerts, verbonden aan het Departement Ontwikkelingspsychologie van Tilburg University, en Bert-Jaap Koops, verbonden aan het Tilburg Institute for Law, Technology and Society (TILT), geven hier leiding aan. Koops kijkt naar de juridische kaders. Bogaerts ontwerpt de statistische methode en onderzoekt de effectiviteit van de methode: “We gaan een studie doen hoe we mannen met slechte bedoelingen op internet – en dat zijn er heel veel – kunnen afschrikken.”