Tips van de Onderwij sdesk

‘Wat doet de crisis met ouders en leerlingen?’

Als leerkracht ga je voor kwaliteit in je vak en het optimaal gedij en van je klas. De Onderwij sdesk helpt je met advies en cursussen.

Deze editie advies over leren en motiveren op afstand. Deskundige van de Onderwijsdesk, Gezondheidspsycholoog én auteur van het recent verschenen boek WIN-WIN Werk en Gezin Emmeliek Boost geeft advies!

Emmeliek Boost

We staan onder druk! De coronatij d zet het gezinsleven en het onderwij s onder druk. Wat doet het met ouders en leerlingen? Samira (groep 7) uit Rotterdam De gedwongen, abrupte overgang naar afstandsonderwij s stelt leerlingen bloot aan nieuwe uitdagingen. Ze missen de dynamiek van hun klas, hun vrienden, het schoolplein en het vertrouwde contact met hun leerkracht. Bij die schooldynamiek en het met zij n allen onderdeel zij n van de klas zij n, hoorde ook de motivatie, het ervoor willen gaan. Jezelf thuis aansturen in een ruimte waar broers of zusjes je concentratie verstoren, is in deze gezinslockdown echt een lastige opgave gebleken. Ook al zij n de scholen (gedeeltelij k) open dan nog steeds staan ouders onder hoge druk. Met zorgen over het plotselinge angstige, teruggetrokken of juist brutale gedrag van hun kinderen, moeten zij nu hun werk hervatten voor zover dat lukt en blij ven zij op de uitgeroosterde schooldagen toch de ‘tij delij ke leerkracht’ van hun kinderen.

TIP 1 Monitor de beker energie van kinderen en ouders. Vraag hen hun beker per dagdeel een cij fer te geven op de schaal van 1 t/m 10. Zit iemand onder het cij fer 5, stimuleer dan diegene om een top 3 lij stje van energizers te maken. Denk aan 5 minuten een lachfi lmpje, even muziek luisteren, het doen van een ademoefening, of het halen van een kop koˆ e.

TIP 2 Zelfsturing van leerlingen is cruciaal vooral om nu eventuele leerachterstanden te voorkomen. Help leerlingen met voorbeelden van een dagplanning, het creëren van een goede werkplek en aanspreken van verschillende hulpbronnen. Meer weten? Volg de ééndaagse online cursus Executieve functies begeleid door Liesbeth Knol-Urbach MSc op dinsdag 23 juni a.s. of op zaterdag 19 september begeleid door dr. Diana Smidts.

TIP 3 Heeft de leerling moeite met het schakelen, last van prikkels en geen zin om thuis schoolwerk te maken? Esther Bergsma, gespecialiseerd in hoogsensitiviteit geeft op haar website hoogsensitief.nl tips over het aanhouden van routines en

Digitaal onderwijs Wat is belangrijk bij digitaal leren? Victor (docent VMBO) uit Wageningen Je rol als docent krijgt bij digitaal onderwijs een andere vorm. Je ziet nu niet wat de leerling doet en hoe hij of zij de taak aanpakt en leert. Fouten en misverstanden sluipen zonder een toeziend oog er gemakkelijk in. Goede didactiek is bij digitaal onderwijs nog belangrijker dan in contactonderwijs. Onderzoek wijst uit dat het verbeteren van de instructiekwaliteit betere schoolresultaten geeft dan het inzetten van technische hulpmiddelen.

TIP Maak je lesdoelen en succescriteria helder aan de leerlingen. Dit is juist bij digitaal leren van groot belang, omdat je de leerlingen duidelijk wil maken wat ze leren in de les. Dit vergroot de motivatie en de leerstof wordt beter onthouden. Succescriteria zijn de stappen die de leerling moet zetten om het uiteindelijke doel te bereiken. Hier een voorbeeld. Het lesdoel is: ‘Ik kan ongelijknamige breuken bij elkaar optellen’. De succescriteria kunnen zijn: ‘Ik weet wat een teller en noemer van de breuk zijn’, ‘Ik kan breuken gelijknamig maken’ en ‘Ik kan breuken vereenvoudigen’. Meer weten? Marcel Schmeier geeft op donderdag 27 augustus a.s. de online cursus EDI Opfrisdag.

Oplossingsgerichte gespreksvoering Hoe kan ik als leerkracht in deze coronatijd denken in oplossingen? Machteld (groep 8) uit Eindhoven Heel het onderwijs wordt geconfronteerd met een situatie die zich nog nooit eerder heeft voorgedaan. Wat betekent deze sociale afstand voor het leren, voor het welbevinden en het komende afscheid in groep 8? Maar ook meer praktisch. Wat betekent dit voor zorgleerlingen, het diˆerentiëren, monitoren en toetsen? Er komen nu meer emoties vrij, zoals angst of frustratie en zorgen over de ontwikkeling en het welbevinden van leerlingen omdat we steeds maar niet weten wanneer deze corona-maatregelen eindig zijn. Kortom vragen die je wellicht niet meteen op een oplossingsgerichte manier weet te beantwoorden…

TIP De 6-daagse cursus Oplossingsgericht werken start vrijdag 2 oktober aanstaande. Juist in coronatijd biedt deze cursus een krachtig support aan iedere onderwijsprofessional. Esther de Wolf, GZ-psycholoog, docent en auteur, bekend om haar expertise rond oplossingsgerichte gespreksvoering staat garant voor een inspirerende, uitdagende en oplossingsgerichte cursus.

Online EDI Opfrisdag groep 3 t/m 8 Vanwege de enorme belangstelling vorig jaar... Schrijf je snel in! Donderdag 27 augustus Maandag 14 september Maandag 28 september Marcel Schmeier, Onderwijsadviseur Expertis

Online EDI kleuters Instructie en lesdoelen in de kleuterklas Dinsdag 8 september Woensdag 30 september Sherrill Woldberg, Onderwijsdeskundige

Train het brein in PO, VO & MBO Leer in één dag het geheugen van leerlingen en van jezelf e—ciënter te gebruiken! Maandag 21 september 2020 Dr. Boris Konrad, Neurowetenschapper en docent

Rekenspecialist Afname rekenonderzoek, screening dyscalculie & meer! start vrijdag 25 september (VO & MBO-editie) start maandag 5 oktober (PO-editie) en start donderdag 5 november (PO-editie) drs. Marije van Oostendorp, Rekenspecialist

Oplossingsgericht werken met leerlingen en ouders Onmisbare tips & tools voor (moeilijke of lastige) gesprekken. start vrijdag 2 oktober (PO) dr. Esther de Wolf, GZ-psycholoog en docent

Lees- en taalspecialist Lees- en spellingsproblemen, TOS, meertaligheid & meer! start vrijdag 6 november (PO-editie) drs. Marije van Oostendorp, dr. Madelon van den Boer, dr. Elise de Bree

Kijk voor meer cursussen en cursusdata op onderwijsdesk.nl

voor hulp bij leer- en gedragsproblemen in de klas!

Speciaal voor PrimaOnderwijs beantwoorden de deskundigen van de Onderwijsdesk echte vragen van leerkrachten uit het hele land. Deze tips (en cursussen) zorgen ervoor dat je klas (nog) beter floreert. Heb jij een vraag voor de Onderwijsdesk? Mail dan naar info@onderwijsdesk.nl

Breingeheimenreingeheimen

Hersenonderzoek, maar ook psychologisch en onderwijskundig onderzoek, speelt een belangrijke rol in alle lesmethoden van Breingeheimen. Onderzoek verklaart bijvoorbeeld hoe en waarom we ons op een bepaalde manier gedragen, waardoor het makkelijker wordt om onszelf en anderen te begrijpen. Maar ook wat eff ectieve manieren van leren zijn.

Je brein, zelfkennis en beter omgaan

Tijdens de lessen Sociale vaardigheden krijgen leerlingen meer inzicht in hun eigen emoties en gedrag. Goed kunnen omgaan met je eigen emoties en die van anderen, zorgt voor goede relaties. Niet alleen met klasgenoten en vrienden, maar ook op stages en in een toekomstige baan. Goede relaties zijn bovendien niet alleen prettig, maar ook goed voor je gezondheid en prestaties, blijkt uit onderzoek.

Leuker, slimmer, makkelijker en sneller leren

Leuker, slimmer, makkelijker en sneller leren, dat is het doel van Breingeheimen Studievaardigheden. Hoe leer je, plan je, onthoud je en word je slimmer? De reeks Studievaardigheden bestaat uit materiaal voor groep 7 en 8 van de basisschool, het voortgezet onderwijs en het MBO. Voor mavo, havo en vwo is er een doorlopende leerlijn van de brugklas tot en met het examenjaar.

Nieuw! Zelf uw boek samenstellen! Breingeheimen Modulair www.breingeheimen.nl

Themaboek Seksualiteit Seksuele voorlichting en relationele vorming, lessen over sexting, diversiteit, assertiviteit en meer

Ook digitaal - een stukje zekerheid

Komend schooljaar zijn alle materialen van Breingeheimen ook digitaal beschikbaar. De maatschappelijke situatie is bijzonder. We bieden daarom zekerheid dat u van onze materialen gebruik kunt maken. Bestelt u nu gedrukte boeken en blijkt komend schooljaar onderwijs op afstand nodig te zijn vanwege coronamaatregelen, dan kunt u gratis gebruik maken van Breingeheimen Digitaal. Voor meer informatie, acties en inschrijving voor de gratis nieuwsbrief kijkt u op:

www.breingeheimen.nl

Of scan meteen de QR-code hierboven.

Actief aan de slag met taal en rekenen in groep 1, 2 en 3

Werkmap Fonemisch bewustzijn

Fonemisch bewustzijn staat voor ‘het bewustzijn van klanken in woorden’ en bestaat onder meer uit analyseren (hakken), synthetiseren (plakken) en vaardigheden rondom letters. Fonemisch bewustzijn is een belangrijk onderdeel van beginnende geletterdheid, dat bijdraagt aan een goede leesstart in groep 3. Met deze werkmap kun je gestructureerd en didactisch verantwoord werken aan het fonemisch bewustzijn van kinderen in groep 1 en 2. Met de komst van de SLO aanbodsdoelen en recente wetenschappelijke ontwikkelingen is de werkmap in 2019 grondig herzien. De herziene werkmap bevat nieuwe, geactualiseerde en geheel herziene activiteiten.

Bestelnummer: 32426 | ISBN: 9789065081636 | Sector: po

Werkmap Begrijpend luisteren en woordenschat

Hoe zorgt u er voor dat jonge kinderen (nog) beter worden in begrijpend luisteren? Het format in deze werkmap helpt u daarbij. Naast een theoretisch deel bevat de map ook aanwijzingen en tips voor de praktijk én 38 uitgewerkte activiteiten. Zo kunt u zonder al te veel voorbereiding direct in de praktijk oefenen. Bestemd voor pedagogisch medewerkers van peutercentra en leerkrachten van groep 1, 2 en 3.

Bestelnummer: 32388 | ISBN: 9789065086600 | Sector: vve/po

Werkmap Gecijferd bewustzijn

Deze werkmap biedt leerkrachten in groep 1 en 2 naast achtergrondinformatie veel activiteiten om gecijferdheid van kleuters te ontwikkelen en eventuele achterstand tijdig te signaleren. Onderzoek heeft uitgewezen dat vroegtijdig signaleren en interveniëren rekenproblemen kan voorkomen. Uitgangspunt voor deze geheel herziene vierde druk zijn de tussendoelen voor beginnende gecijferdheid van SLO. Deze zijn onderdeel van het Referentiekader taal en rekenen.

Bestelnummer: 32417 | ISBN: 9789065081360 | Sector: po

Deze drie werkmappen zijn ook verkrijgbaar als voordelige set.

Jelle Jolles: ‘Schenk in onderwijs meer aandacht aan sociale en emotionele vaardigheden’

Jelle Jolles is expert op het gebied van de ontwikkeling van kinderen en tieners: hun vaardigheden, hun presteren en hun brein. Met zijn kennis adviseert hij overheid, scholen en andere organisaties over onderwijsinnovatie. Hoe kijkt de emeritus hoogleraar naar de bijzondere tijd waarin we nu leven? Welke effecten heeft ‘het nieuwe normaal’ op de steun, sturing en inspiratie die we onze opgroeiende jeugd zouden moeten bieden?

DOOR BRIGITTE BLOEM

Wat doet deze periode van pandemie en lockdown met de ontwikkeling van kinderen en jongeren? ‘Veel kinderen en jongeren die je vraagt of ze weer naar school willen, antwoorden ‘Graag!’. Als je doorvraagt blijkt voor de meerderheid het sociale aspect - vrienden en vriendinnen zien - het zwaarst te wegen. Sociaal gedrag, het opdoen van ervaringen in het omgaan met anderen, met emoties en bedoelingen, is belangrijk. Het geeft volop aanknopingspunten om met de gebeurtenissen en abstracties waar we nu mee te maken hebben om te gaan. Maar niet alleen voelt het heel prettig met leeftijdgenoten, sociale en emotionele vaardigheden bevorderen ook de cognitieve ontwikkeling. Kinderen en jongeren die opgroeien in een omgeving die duiding geeft wat er gebeurt, zodat daarover wordt gepraat en waardoor er een oordeel aan kan worden verbonden in termen als ‘wat vind ik hiervan?’ en ‘wat wordt er eigenlijk bedoeld?’ kunnen zich gemakkelijker redden in de uitzonderlijke situatie waarmee we te maken hebben. Helaas zijn er ook behoorlijk wat gezinnen waar het de afgelopen periode moeizaam verliep. Waar de gezinsleden elkaar op de lip zaten en er grote kans was op irritaties en ruzies. Bezorgd ben ik vooral over kinderen van ouders in het domein van kansenarm,

‘Ik hoop dat het volwassenen helpt om kinderen en jongeren beter te begrijpen.’

lagere sociaal-economische status, minder opleiding, waar mogelijk stagnaties zijn opgetreden. Ook daarom vind ik dat we in het onderwijs meer oog moeten hebben voor de ontwikkeling van vaardigheden van leerlingen. Het gaat dan met name om executieve functies als zelfinzicht, het reguleren van het eigen gedrag en het inschatten van de bedoelingen van anderen, het overzien van consequenties en daar het eigen gedrag, maar ook de eigen gevoelens en verwachtingen op aan kunnen passen.’

In zijn boek ‘Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein’ pleit Jolles er ook voor om meer aandacht te geven aan de ontwikkeling van sociale en emotionele vaardigheden in het onderwijs. Ze zijn belangrijk voor het leren en cognitief presteren en voor de ontplooiing van de jongere.

De periode van intelligente lockdown gebruikte u zelf om de laatste hand te leggen aan uw boek. Wat hoopt u teweeg te brengen bij iedereen die betrokken is bij de ontwikkeling van de jeugd? ‘Ik hoop dat het volwassenen helpt om kinderen en jongeren beter te begrijpen. Zowel ouders als leraren groeien mee met een kind en kunnen gericht sturen, steunen of inspireren, al naar gelang de ontwikkelingsfase van het kind. Ik heb dit boek willen schrijven, omdat de wetenschap inmiddels beschikt over zoveel kennis op het gebied van de ontwikkeling van kind en jongere over die lange periode van preadolescentie, vanaf ongeveer 8 jaar, tot ongeveer het 25e jaar. Vanuit de neuropsychologische kennis over de

‘Door nieuwsgierigheid en interesse ontwikkelt het gehele brein zich.’

ontwikkeling van vaardigheden en over de samenhang van cognitie, sociaal gedrag, emoties én motoriek laat ik zien hoe we op school, thuis, maar ook op de sportclub voorwaarden kunnen scheppen voor de ontwikkeling van het leren, denken en handelen.’

‘Mij n belangrij kste doel is een attitudeverandering te bewerkstelligen. In mij n vorige boek, ‘Tienerbrein’, heb ik een aanzet gegeven, ook door te formuleren dat de adolescentie een periode van kansen en mogelij kheden is, en niet van kommer en kwel. Onze attitudeverandering moet zij n dat we anders naar jongeren kij ken. De adolescent is ‘werk in uitvoering’. We mogen ze wel vrij heid geven, maar het moet ‘vrij heid in geborgenheid’ zij n. Ik hoop dat leraren en schoolleiders steeds meer zullen inzien dat goed onderwij s vereist dat de leerling veel gerichte aandacht krij gt, dat de leraar routes wij st, het kind inspireert. En dat er veel aandacht is voor persoonlij ke groei, omdat dat direct van invloed is op studieaanpak en leerprestaties. Juist door een combinatie van cognitieve stimulans en gedrag in een sociale context, het begrij pen van de eigen emoties en het herkennen van de bedoelingen van anderen. Door nieuwsgierigheid en interesse ontwikkelt het gehele brein zich, omdat het open blij ft staan voor relevante nieuwe kennis en ervaringen. En die hebben betekenis voor de leermotivatie. Daarom zij n ook culturele vorming en sport van groot belang. Letterlij k vormen die het brein, waardoor het meer ervaringen opslaat en die ook later weer kan gebruiken. Ik ben ervan overtuigd dat leraren met deze kennis, meer dan nu gebeurt, het lerende kind centraal zullen stellen, en niet de leerdoelen en kennisoverdracht. Die leerdoelen en kennisoverdracht liften immers gewoon mee met de betere ontplooiing van het kind.’

Hoe bereikt deze wetenschappelij ke kennis het onderwij s? ‘Ik hoop dat steeds meer specialisten zullen helpen om de brug te bouwen naar de praktij k van het onderwij s. En dat nog meer leraren geïnteresseerd raken en dat er boeken, cursussen en fi lms komen voor de broodnodige bij scholing. Bovendien hoop ik dat de lerarenopleidingen zich, naast didactiek, ook meer zullen toeleggen op het aanleren van kennis over het zich ontwikkelende kind en tiener en diens vaardigheden en gedrag. De executieve functies zij n essentieel voor leervaardigheden. Leraren kunnen meer rollen spelen dan die van kennis-overdrager en daardoor het brein van de leerling stimuleren, enthousiasmeren, motiveren en inspireren. Dit boek is geschreven om daar een bij drage aan te leveren.’

NIEUW! DE ZUSJES VAN

DRAAITAAL!

DRAAIEN

matchen

Draaitaal 3.0 voor groep 4,5,6 en 7 verschenen! Oefent woorden en tekstbegrip in contextzinnen of met betekenissen Sluit aan op de bekende taalmethoden Staal en Taal Actief Bevat woorden uit de cito woordenschattoetsen 3.0 Per leerjaar een doos met 2 spellen Draaien en 2 spellen Matchen 4 taalspellen in 1 doos! Zelfcontrolerend, dus makkelijk en leerzaam om te doen! Inzetbaar tussendoor, tijdens taalcircuits of ondersteunend bij woordenschatlessen, en in de remediëring