tweede editie
‘Groeifactor’ is een uitgave van Haifa met informatie voor de boomkwekerij en de potgrond-productiebedrijven.
kiezen voor is kiezen voor
FloraPower
kracht in het gewas
Met FloraPower wordt een bemestingsconcept aangeboden waarbij gezondheid en kwaliteit van het gewas centraal staan. Bemesting is belangrijk om tot een afleverbare plant van topkwaliteit te komen. Bemesting, aangepast aan de plant en aan gestelde eisen, is een zeer belangrijke maatregel voor een gewas in topconditie. Gericht bemesten draagt bij aan minder uitspoeling van nutriënten, een efficiënte opname van voedingsstoffen en tot een betere stand en kwaliteit van het gewas. In deze Groeifactor wordt speciaal aandacht besteed aan de mogelijke oorzaken van gebrek- of overmaatverschijnselen in uw gewas, uitgewerkt in een overzichtelijk schema op pagina drie. Op de achterpagina geven twee specialisten hun visie op het gebruik van (gecoate) meststoffen. Ë Er bestaat geen standaardbemesting voor de sierteelt door de grote variëteit aan gewassen en door de diverse teeltmethoden. Bemesting op maat met FloraPower wordt gerealiseerd door verkregen inzicht in de specifieke gewaswensen en de teeltmethode die wordt gebruikt. Wilco Dorresteijn (DLV Boomteelt): zie pagina 4
FloraPower bevat de producten: å Multi-Mix, basismeststof als startmeststof. Multi-Mix wordt volgens RHP-normen geproduceerd. ç Multicote, gecoate meststoffen, voor een gecontroleerde en regelmatige afgifte van de voedingselementen gedurende het seizoen. Multicote is verkrijgbaar in de formulering 15-7-15+2MgO+sporen met werkingsduren van 4, 6 en 8 maanden. Er is ook een werkingsduur van 12 maanden beschikbaar in de formule 14-7-14+2MgO. Om de dominantie van kalium te waarborgen in de 2e helft van het groeiseizoen (plant in zogenaamde generatieve fase) kan de Multicote-NPK 15-7-15+2 goed gecombineerd worden met de Multicote-K 12-0-43. Hiermee wordt het kaliumniveau in de pot verhoogd, terwijl het nivo van de stikstof vrijwel gelijk blijft. Eventueel kan eenvoudig gestuurd worden met een kalksalpeter. é Polyfeed, wateroplosbare meststoffen, voor bijsturen van de voeding tijdens de groei van het gewas. Polyfeed kent diverse formuleringen, van stikstofrijke tot kalirijke formuleringen. Raadpleeg hiervoor uw adviseur.
1
en verder...
Pagina 2 Mogelijke oorzaken van een gebrek- of overmaatverschijnsel.
Pagina 3 Methode voor het bepalen van een voedingsgebrek.
Pagina 4 Bijdrage DLV Plant/ Collega’s over Florapower.
mogelijke oorzaken van een gebrek- of overmaatverschijnsel mogelijke oorzaken van een gebrek- of overmaatverschijnsel De meeste tuinbouwgewassen bestaan voor ongeveer 99% van hun totale gewicht uit elementen als waterstof (H), zuurstof (O) en koolstof (C). Bij het bestuderen van de voeding van de planten is de aandacht gericht op de resterende 1%, die bestaat uit een hele reeks van verschillende elementen. Dit geringe aandeel in het gewicht zegt niets over het belang van deze voedingselementen: ze vervullen verschillende essentiële functies in de levensprocessen van de plant. Een gebrek- of overmaat kan het optimaal functioneren belemmeren. Het stellen van een juiste diagnose is vaak een moeilijke opgave.
gebrekverschijnselen Ontstaat er een tekort aan één van de essentiële elementen, dan stagneert de groei en treden vaak gebrekverschijnselen op. Afhankelijk van het element kan een gebrek leiden tot groeiremming, chlorose en necrose, een verslechterde bloem- of vruchtkwaliteit, verminderde groei van de wortels, verminderde weerstand en tot een vervroegde afsterving van oudere bladeren.
oorzaken van gebrek- of overmaatverschijnselen Herkenning van gebrek- of overmaatverschijnselen wordt vaak bemoeilijkt doordat (gewas)afwijkingen ook door andere oorzaken kunnen ontstaan (klimaat, temperatuur en pH in het wortelmilieu, virussen, schimmels, luchtverontreiniging e.d.). Daarnaast kan verwarring ontstaan bij een overmaat of tekort van meerdere elementen tegelijk of als de opname wordt bemoeilijkt door een slecht functionerend wortelstelsel, bijvoorbeeld als gevolg van zuurstofgebrek. Tot slot wordt een gebrekverschijnsel van een bepaald element vaak niet veroorzaakt door een gebrek aan dat betreffende element in het voedingswater of substraat, maar door een overmaat van een ander element. Een bekend voorbeeld van een dergelijke antagonistische werking is de negatieve invloed van ammonium op de opname van calcium. Het omgekeerde - waarbij elementen elkaars werking positief beïnvloeden - bestaat ook: synergetische werking (zoals stikstof en magnesium).
de diagnose
overmaatverschijnselen Problemen kunnen ook ontstaan wanneer een voedingselement in overmaat aanwezig is. Hierbij kan sprake zijn van verstoring van de opname van een element door verdringingseffecten van andere elementen (antagonistische werking tussen elementen). Ook kan een te hoge totale concentratie aan zouten in het wortelmilieu leiden tot kwaliteitsvermindering zonder dat voor een bepaald element gebrek of overmaat aanwezig is. In dat geval bemoeilijkt een hoge osmotische waarde in het wortelmilieu (veroorzaakt door de hoge EC) de opname van water. Verstoring door vergiftiging als gevolg van een overmaat van een bepaald element komt niet snel voor. Ë 2
Afhankelijk van de precieze functie van het betreffende element, de transportmogelijkheden binnen de plant en de remobiliseerbaarheid van het element, hebben gebrek- en overmaatsymptomen een herkenbaar karakter (afsterving, groeiverstoring, verlies aan bladgroen) en treden ze op voorspelbare plaatsen in de plant op (jongste of oudste delen, groeipunt, bladrand, bloem, vrucht). Het eenvoudige flow-diagram op de volgende pagina kan u ondersteunen bij het stellen van een eerste diagnose van gebrek- en overmaatverschijnselen. Zoals echter ook uit het bovenstaande blijkt zijn vele factoren van invloed. Het flow-diagram op zich zal dan ook onvoldoende houvast bieden voor een complete diagnose. Daarvoor is een regelmatige analyse van de voedingscijfers in het substraat een essentieel onderdeel. Een vergelijking van de resultaten van de analyse met de daarvoor beschikbare streefcijfers van uw gewas in het betreffende teeltstadium biedt extra houvast. In uitzonderlijke situaties kan wellicht een analyse van de plant nog verder uitkomst brengen. Á
methode voor het bepalen van een voedingsgebrek Deze methode geeft algemene gebrekverschijnselen, per plant kunnen er afwijkende verschijnselen optreden. Lees de voorwaarden en bepaal welke het meest overeenkomt met het verschijnsel dat de plant laat zien. Volg bij twijfel beide voorwaarden en bekijk of de latere voorwaarde beter aansluit. Ă‹
3
bijdrage dlv plant, boskoop b e t e r e
s t u r i n g
v a n
b e m e s t i n g
m o g e l i j k
Een juiste sturing van de bemesting is van groot belang om een kwalitatief sterke plant te kweken. Om de gewasgroei te kunnen sturen, kiezen steeds meer kwekers voor het gebruik van vloeibare bemesting met oplosmeststoffen of enkelvoudige meststoffen. Als basisbemesting wordt dan ‘slechts’ 1 à 2 kg van een langzaamwerkende meststof door de potgrond gemengd in plaats van de volledige dosering. Afhankelijk van de gewastoestand, de gewenste groei en de bemestingstoestand in de pot wordt dan aanvullend bijgemest. Veel stikstof geeft veel groei. Een lager gehalte stikstof en een hoger gehalte kali in de pot zorgt juist voor een beheerste groei. Kali hardt de plant af. Ook voor bloei is extra kali nodig. Ë Bij gewassen die snel te weelderig groeien (zoals Hebe, vaste planten en ook rozen) adviseer ik om te streven naar een hoger kaligehalte in de pot ten opzichte van de gangbare streefcijfers. Dit kan door gebruik te maken van een oplosmeststof van de formulering 15-5-30 (bijvoorbeeld Polyfeed Sonate) of zelfs 9-15-38 (bijvoorbeeld Polyfeed Pavane). Voeg hieraan altijd extra bitterzout toe. Als het kaligehalte in de pot hoger is, moet namelijk ook een hoger magnesiumgehalte worden aangehouden. Een nieuwe ontwikkeling is het gebruik van langzaamwerkende gecoate kalimeststoffen. Vorig jaar heeft DLV Boomteelt onderzoek uitgevoerd naar groeibeheersing bij Clematis. Er is daarbij ook gekeken naar het effect van de bemesting. In een praktijkproef is eind februari Clematisplantgoed in de kas opgepot in potgrond met standaard 2 g langzaamwerkende meststof (15+9+9) per liter en 0,5 g PG-mix. Een aantal
planten is opgepot in hetzelfde mengsel maar dan met 2 g Multicote-K 8 maanden per liter. Multicote-K is een gecoate kalisalpetermeststof (12+0+43). De bemestingsmonsters, die begin juni zijn genomen, tonen een duidelijk verschil tussen beide behandelingen. De EC en het stikstofgehalte zijn vergelijkbaar. De planten met Multicote-K hebben echter twee keer zoveel kali in de potgrond zitten. Qua lengte en groei is daarentegen geen verschil waarneembaar, maar Clematis is qua bemesting toch wat moeilijker te sturen. Bij andere gewassen verwacht ik wel degelijk mogelijkheden met het gebruik van gecoate kalisalpeter. Zeker bij gewassen die altijd zacht opgroeien is het daarom interessant een vergelijkingsproefje op te zetten. Wilco Dorresteijn (foto pagina 1) DLV Boomteelt en vasteplantenteelt +31 (0)172 21 28 27
collega’s over FloraPower G. Aarninkhof www.kwekerij-aarninkhof.nl in Denekamp Teelt: Cyclamen, Bolchrysant, Perkgoed. Totale teelt onder glas 2,8. ha. Sinds wanneer gebruikt u Multicote? Twee jaar Multicote.
motivatie: In 2003 ben ik met Multicote begonnen. De combinatie van Multicote en potgrondmix zorgt nu voor de totale fosfaatbemesting. Aan de basisbemesting met de A- en B-bak hoeven geen fosfaten meer te worden toegevoegd. Door deze aparte fofaatbemesting heb ik een sterke controle over het gewas. Daarnaast werk ik met Multicote-K, de gecoate meststof met een gereguleerde afgifte van kalium. Hierdoor is het sturen met enkelvoudige meststoffen (met name stikstof) eenvoudig geworden. Bovendien beschikt het gewas nog geruime tijd na verkoop over voldoende voedingsstoffen. Door het gebruik van Multicote, gekenmerkt door de rustige en constante afgifte van voedingsstoffen, is het gewas steviger en komt botrytis beduidend minder voor. Belangrijk voor mij is dat ik 100% op Multicote kan vertrouwen en dat de afgifte van fosfaat lineair is tijdens de gehele teelt. Wat mij betreft voldoet Multicote volledig aan deze eisen. Zelfs bij een warme periode bleef de EC in de pot mooi constant.
dosering: In de cyclamen werken we met een verhouding Multicote-NPK 15-7-15 met Multicote-K 12-0-43 van 1:1. Bij de perkplanten en bolchrysanten is deze verhouding 2:1. Á
Haifa Northern Europe Hi-Chem N.V., Generaal de Wittelaan 17/16, 2800 Mechelen, België Telefoon +32 (0)15 27 08 11, Fax +32 (0)15 27 08 15 Contactpersoon: Martin Dekker, Telefoon (06) 538 30 251, E-mail: dekker@hichem.be