Bahtiyar Vahapzade - Şiirler

Ol'OKEN

~ ônJKEN

' J j

YAYIN NlJ.: ıu

EDEBi ESERLER :

73

Ôlllken N0$11,at A.Ş .. Klodfarer Cad. 40/7, lataııbul Kapalı : Nur-Olcay Okan Kapak BuJı.ıu : Polat Of111t Tealileri Dlqt - Tertip - 8a&kı : Onaı Matbua Cilt : Günaan Clltevi

.laıanbul

-

18711

BAHTiYAR VAHABZADE 1925'de Kuzey Azerbaycan'ın Şeki (Nuha) şehrin­

de doğdu. 1934 yılında ailesiyle Bakü'ya göçetli.

Ba­

tQ'da orta tahsilini tamamlayarak (1942) Azerbaycan

Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi'ne devam elli.

1947'de mezun oldu. 1951 yılında lıu Jo�akülte'ye asistan (Filoloji ilimler namzedi) olarak alındı. 1964 yılında

meşhur a.zerl ıairi Samed Vurgun hakk ın da hazırlamış oldutu tezle edebiyat doktoru (Filoloji ilimler doktoru) payesini kazandı. HAien Azerbaycan Devlet Üniversi­ tesi Filoloji Fakültesi'nde muasır azerl edebiyatı pro­ fesörü olarak çalışmaktadır.

Küçük yaşlarından itibaren edelıiyata ilgi duymuş

olan Vahabzade'nln ilk manzumelerinden biri

olen;

Ya,al ,emen, a6a.c altı.. bir de ki lünd çay adlı şiiri, 13 Eylül 1944 ta rihli Edebi1111at gazetesinde çık ınce; o .

zaman

Azerbaycan Yazıcıları İttifakı'nın be�kanı olan

bQyilJt ıalr Samed Vurıun'un dikkalini çeker. Gene Vahabzade'yl çatırtarak tan11ır. Ostad, gene ıeire tavsiyelerde bulunur, O'nu t.eıvlk ede r. Yine Samed 5

Vurgwı'un tavassutu ile 1945 yılı Şubat ayında Vahab­ ıı:ade, Azerbaycan Yazıçılar lttifalu'na

kabul

edilir.

Şairimiz, Samed Vurgun'un bu teşvik ve tavsiyelerini Mm O'na Bordu11am adlı kısa bir yazısında anlalmıl­ lır.

Vababzade, şiirin yanında m anzum hikiıye

uzun

manzumeler veya

(poema)ler, tiyatro eserleri de yaz­

çeşiUi tercümeler yap�lır.

Uzun manzumeleri arasında, Cezayir milli kurtu1111 hare.keline hasredilmiş; YoUar-O#ullar, Fuzuli'nin ını�.

hayab ve edebi şahsiyetini konu alan; Şeb-i Hicran, meşhur azerl piri Sabir'i anlatan; A4ıar-<rllleılm, azerl mu.siki makamlanodan esinlenerek yazıp büyük kompozitör Üzeyir Hacıbeyli'ye ithaf ettiği; Mu6am, Tat.ar şairi Musa Celil için yazmış olduğu; Uçun Na#­ melerim, yakınlan ve cemiyet tarafından yaloızl.ıla

itilmiJ insanlardan bahsedilen; Atılm11lar, . . . gibi eser­ ler bulunmaktadır. Şairimizin burada adını zi.kretme­ ditimiz birçok

uzun

ID8D%WDesi daha vardır.

Birçok p.rlu güftesi Y8ZllUI bunların da ekseriye­ ti bestelenlllİJ bulunmaktadır.

İkinci Seı, Yaı111dan Sonra, Artıg Adam, Vicdan gıöi

tiyatro eserleri,

BakQ'daki

Azerbaycan Devlet

Dram Tiyatrosu'nda sahoelenmİ.ltir. İlr..inci ses, almaıı­ caya da tercQme edilmiftir.

Lord Bayroo'un Abidon Geıini'oi, bazı

rus

ve erme·

pirlerinin bir çS türlerini a:ıerl tilrkceslne çevir­ nıifUr. Şairimiz bu çalıpııllan yanında ilml arqtırmalar da JBPllDI; makaleler, incelemeler, çqlW yazılar ka· leme almıfbr. Makalelerlnclen bazıları San'atk4r w Zanlan (1978), SaıfeliJcck B8ı/iDdlik (1971) adlı fkJ. ki· ni

tapta taplanmqtır.

Birçok memlelretf 8

ıez:iP ıaren Vahabzade,

intiba·

!arını bazan manzum bazan da mensur olarak yazm11, yayınlamıııtır. Asya ve Afrika'nın çe§ltli ülkelerinden başka Avrupa'run da birçok yerinde bulunmuş, Türkl­ ye'ye de iki def'a gelmiştir.

1972'de Batı Almanya'da kar§ılaştığı Türk işçileri ve münevverleri hakkındaki dilşüncelerini başlıklı seyahat notlarında anlatır. Ayrıca det,

Çörek·Vatan

iki Hafta Çörek-Saa­

gibi şiirleri de bu gezisinin intibala­

rına hasredilmiştir.

1976'da Türkiye'ye ikinci kere gelir. Hem de An­ kara Belediyesi Reisi Vedat Dalokay'ın davet ettiği bir Azerbaycan hey'etiyle birlikte. Davet edilen BakQ Belediye Reisi Aydın Bey, Vahabzade'yi de beraberin· de getirir. Şairimiz, bu seyahatinin de intibalarını Ah­ taran Tapar baıl.ığı altında kaleme alır. Bu notlarında Türkiye'nin kültür mes'eleleri hak.kında kıymetli fikir· ler ileri silrmü;ı, hayati tahliller yapmııtır.

Vahabzade, Tilrkiye'de 1972 yılından itibaren ta­ nınmaya baalanmıştır. Saadet Çağatay, Türk Lehçeleri Örnekleri (2. c. Ankara 1972) adlı kitabına bazı şiirle­ rini alır. Ayru

Edebiyatı

yıl

İstanbul'da yayınlanmakta olan

Türk

dergisi H. Ahmed Schmiede'nin açıklayıcı

bazı notlariyle şairimizin ıil!:lerinden örnekler verme­ ğe, bazı yazılarını dercetmeğe - günümüze kadar - de· vam eder. Vahabzade'nin Sancak, Türk Kadını, Azer­ baycan gibi dergilerde de ıiirleri yayınlanır.

H. Ahmed Schmiede,

VahabZ'llde'nin aiirlerinden

yaparak bunları Türkiye Türkçesi'ne aktar­ Açılan Sabahlara Sel4m adiyle kitap halinde

seçmeler

mıı

ve

yayınlanmıştır. Baskı tarihi ve yeri belirtilmemiş olan bu küçük kitabın 1976 yılında yayınlanmış olduğunu tahmin ediyoruz.

Salrlmiz

hakkında

Dr. Ahmet Bican Ercilasun'un 7

Milli

lı:ıymeUi bir incelemesi de

Elitim ve Killtür

(Mart

1979, Sayı: 2) dergisinde nearedildi.

Tilrkiye'de, Ağustos 1972 tarihli Varlık Dergisl'nin 179. sayısmda İsmet Zeki Eyuboğlu'nun yazmış olduğu Ôlü Edebiyat başlıklı yazıya cevap olarak yayınladığı

Yel Gayadarı Ne Apanr adlı makalesi yine Varlık Der­ gisi'nin Şubat 1973 tarihli 785. sayısında aynen derce­ dildi.

Vahabzade, bu yazısında klasik

edebiyatımıza

yapılan haksız hücumlara, karşı çıkıyor; Fuzuli, Nesi­ ml gibi klasik şairlerimizin ve klasik edebiyatımızın

her zaman değerini koruyacağım söylüyordu.

Vahabzade, 1975 yılında Azerbaycan Devlet MükA­ fatı'na layık görülmüş, kendisine cEmekdlır ince-sen'et hl.dimi> ünvanı verilmiştir. Şiirleri, Sovyetler Birlili'ndeki bir çok dillere ve

bu arada bir çok türk lehçesine, almancaya, fransızca­ ya, rarscaya da çevrilmiı, kitap halinde de yayuılan­ �tır.

. ..

Şimdiye kadar neşredilen bazı şiir kitapları -ve bas­

la tarihleri: Menim Dostlarım (1949, ilk şür kitabı), Bahar (1950), Dostlug Nağmesi (1953), Ebedi Heykel (1954), Çınar (1956), Sade Adamlar (1956), Ceyran (1957), Aylı Geceler (1958), Şairin Kitaphanası (seri­ sinden

ıiirler

mecmuası 1961), E'tiraf (1962), Şeb-i Hic­

ran (1962), İnsan ve Zaman (1964), Bir Ürekde Dört

Fesi! (1966), Seçilmiş Eserler (1967), Kökler-Budağlar (1968), Deniz-8ahil (1969), Bindörtyüzonalb (1970), Bir Baharın Garangıqu (1971), Dan Yeri (1974), Seçilmiş Eserleri

(2

cilt 1974-1975).

ıiire, veziııaizJ.ile pek ilgi gös­ çok hece vemiyle yazar; aruzla yudığJ vardır. Muhteva bakımındvı da kluik eilr

Vababzade, serbest

termez: daha

türler •

de

. ..

geleneğini takip eden, bugünün şiirini dünden gelen ihsaslarla, teknikle bezeyen bir san'at anlayışına sa­ hiptir. Günümüz şiirinin hem klasik edebiyat gelene­ ğini devam ettirmesini hem de günümüzün ihtiyacla· rına karşılık vermesini ister. Klasik edebi gelenekle alakası olmayan şiirin toplumda itibar görmeyeceği, san'at bakımından da cılız olacağı kanaatindedir. Bu bakımdan klasik azeri şiirine büyük bir hürmet besler.

Vahabzade, klasik şiirin, halk şiirinin, hele Fuzuli gi­ bi büyük bir şairin cıl.zibesinden, sihrinden, derinliğin·

den kendini kurtaramamış, kurtarmak da istememiştir. Şiirlerinde kendine has, yoğun bir düşünce unsu­ ruyla karşılaşırız. Şair, bir mes'ele, mevzu etrafında­ ki derinlemesine müşahadelerini, duyuşlarını şiire dök­

mekten çekinmez. Şiirle; makale, inceleme, tcnkid ya· zar gibidir. Başkalarında belki de hiç şiire girmeye­

cek mevzuların, görüş, düşünüş, duyuş ve yorum tar­ zının Vahabzade'nin şiirlerinde yer aldığını görürüz.

O, şiirle düşünen bir san'atkardır. Okuyucuyu da ken­ disi gibi, ele aldığı, yorumladığı mevzuda düşünmeğe, alışılmışın dışında birşeyler bulmağa, hissetmeğe da­ vet eder. Şairimiz, şiiri; insanın içinde için-için yanan kor· ' lanmış bir ateşe benzetir. Asrın nabzı şiirin ahengin­ de atmalıdır. Şiir, derin derin düşünen ve düşündüren

bir hüviyete sahip olmalıdır. Böyle bir şiir, vatan ve millet sevgisiyle, milli kültür aşkıyla dolup taşmalı; vatanını. m ille tini ve milli benliğini inkar eden, ya­ bancı düaünce ve hayat tarzlarına özenen, onları taklit eden zübbelerin, tufeylilerin başını ezen yumruk yeri­ ne geçmelidir.

Yine Vahabzade'ye göre şairin vücudu; vatan top­ ralındandır, nefesi; Hazer denizinden esen rüzgAr, kanı; Kür, Aras nehirleridir. Herşey vatansız ya§ar

ama,

büy(lk

pir; vatansız, milletsiz yqayamaz. vazifesi de vatanını sevmektir. Şair;

Şairin en

Hakk , ha­

kikat yolunda savaşan, cebi boıı, kalbi dolu insandır. Şair; vatan, millet yolunun mecnunudur. Çörek-Vatan ve Çörek-Saadet adlı şiirlerinde Bah Almanya'daki Türk işçilerinin ekmek parası uğrunda büyük sıkıntılara, mihnetlere katlandıklarını fakat saa­ detlerini kaybettiklerini anlatır. Çünkü, hakiki saadet ancak

vatanda bulunabilir. Buna rağmen

ckarnımın

doyduğu yer vatanımdın diyen zübbe Türkleri tiksine­ rek, acı acı hicveder. Şehid Mezarları'nda insanın vatanına borçlu oldu­ ğunu; gerektiğinde O'nun uğrunda ölümü göze alma­ sının bir vazife ve şeref sayıldıfını anlahr. Çünki, ııe­ hid mezarlarıyla milletin varlık mührü toprağa vuru­ lur. Şehidi olan toprafın, sahibi vardır. Vatan için ölen yoksa, vatanın kendisi ölür. Bu ifadeler bize cToprak eğer uğrunda ölen varsa vatandın mısramı hatırlatır.

Vahabzade'nin şiirlerinde millet ve dil sevgisi de geniş bir yer tutar. O, anadiline cvetendlli> der. Kendi dilini beğenmeyenlere, O'nu küçümseyenlere Riuak4r adlı şiirinde nefretini

dile getirir. Dil, insanın ana­

sından öğrendiği en kıymetli şey, vatan ve millet sev­ gisinin başlangıcıdır. Menim Anam adlı şiirinde oku­ ma-yamı.a bilmeyen anasının kendisine edil nb belirterek: ·Bu dil ile tan•m•ıam Hem a6v1Dcl Hem de pml Bu dil ile yaratmıeam

Her t1'ı1m1 Her naamemJ Yob men h6Qıım

10

ölrettlli­

Men yalanam Kltap-kllap sözlertmln Mooııırı monım anam•

der. Dille ananın ayrılmaz bir bütün olduğunu söyler.

Ana ise vatan demektir. Bütün şairler vatanı anaya benzetmekten kendilerini alamamışlardır. Dilini sev­ meyen, anasını da, vatanını da, milletini de sevemez.

Allantik sahilinde (Birleşmiş Milletlerde'!) kendi diliyle konuşamayanlara, kendi diliyle qmen azadam», cmüstagilemı., dıoşbahlem» diyemeyenlere hür denile· meyeeeğini belirtir. Bu kanaatini Lafın Dili adlı şii· rinde söyler; ayrıca milli dilin kıymetini, anadilinin mukaddesliğini tasvir eder. Kullanılmayan, sevilmeyen bir dil; milleti yaşasa da iilü sayılır, hükmüyle şiiri bitirir.

Bazı şiirlerinde kondine has bir hiciv, istihza göze çarpa - r. Bilhassa milli kültüre bigane, moda düşkünü, taklit heveslisi kimseler, zübbeler, zayıf karakterli muhteris insanlar, sahtekarlar hakkında yazdığı man­ zumelerde bu hususiyeti görürüz. Böyle manzumele­ rinde yoğun bir ifadeyle; atasözleri ve deyimleri ha­ tırlatan söyleyiş biçimiyle karşılaşırız:

Besdir, adlı

şiirinde geçmiş kültürle, maziyle boşu-boşuna öğün· menin faydası olmadığını söyledikten sonra: Kölgede yalanlann

Öz kölgesi yoh olur.

Gö7. gabata bahmasa Dala galar ayaglar.

gibi ifadelerle fikrini yoğunlaştırır. Bazı manzumele­ rinde de bilinen atasözleri ve deyimleri yerine ve mak11adına uygun olarak değiştirir; yepyeni bir kavramı 11

ifade etmek için baıarıyla kullanır. Debler (modalar) şiirinde moda düşkilnlill'ünil, taklitcilili anlatırken: Men bllmlnım Ozgenln Gabağıncla salanı Ahı niye gOvşeyek?

Meıer yenilik midir: ôzünü beğenmeyip

ÔZgenl

doğma tulmag?

Geylp özge çekmesi.

Y6rlşlnl unutmag?

Ey deblenı uyan oğlan Sen de b6lel ôz bann ki. yohdu senin.

Vugann ki. yohdu senin.

Genık ağzın t6z sulana

ÔZgelerin

meyvesine. ôz sesin ki. yohdu senin.

Ele dem tut yad sesine!

bu bususu başarıyla gerçekleştirdiğini görüyoruz.

Nesefl8e Ôzıln Ol ıiirinde kendi geçmişine, an'a­ nesine biglne olan, geçmişini beğenmeyen, baıkala rmın catalannı taklib eden zübbelere, yabancıllara: -

Sazında 6ybecer !çirkini

Sahte hallar

ÔZpnln

vuran

sesler uyduran.

cavanlar da var.

hin.ine Ga.sr-ı SQ!eyman.

ÔZQııQıı ıunna hin d6ylr onlar!

GQ!me. 6z k6küııe. ayıpLır

111111 11 1

Ot kOkü a.tQııde biter. unutma!

KOhne damgasını vurup atana,

ÔZgeden

özüne. sen ala tutmal

Anlayabllmlrem ne vabtdan ben.

Yadı yamsılamag y6n11lk oldu?

diye kinlyeli bir tarzda sorar. Şair'e göre başkalarına heveslenmek, başka kültürleri taklit etmek en büyük köhneliktir. Modaya uydukca inanç kaybolur, taklit gelişir.

Cemiyette asalak halinde yaşamayı adet edinmiş, başkalarını aldatarak, sahtekarlık, iki yüzlülük ederek geçinen kimseleri, menfaatcileri, nemelazımcıları... hicvetmeyi, aşağılamayı da ihmal etmemiştir: Dağda Şelale Kimi, He ile Yoh Arasında, Oğrular, Mene Ne, Yaıı4ım Gelir, Bes Ôıün Nesen ... gibi şiirlerinde böy­ le insanları anlatır.

Zaman, hayat, ölüm gibi mevzular, gökyüzü, gü· neş sistemleri gibi metafizik düşüncelere açık kavram­ lar da Vahabzade'nin birçok şiirinde değişik ifade tarz­ larıyla, yeni yorumlarla karşımıza çıkar. Şairimizin en çok bahsettiği,

şiirler

hasretliği

mevzulardan biri de caile.dir. Ana, baba, dede, nene, çocuklar, torunlar... Bunların birbirleriyle münasebet­ leri; geçmişten kendini koparamayan yaşlı insanlarla günümüzün yarına dönük genç kuşakları arasındaki çekişme, gelin-kaynana davaları... felsefi düşüncelerle yoğrulmuş olarak oazmedilir.

Ana ve ana sevgisine ait şürlerin çokluğu dikkati· mizi çeker. Bu kitabın son kısmında yer alan Atılmı,şlar

adlı

uzun manzum hiklyede de bu mevzu değişik açı­ lardan ele almlDl§, kuvvetli bir dramatizmle işlenmiş-

13

lir.

Atılmışlar

ve Mugam manzumeleri aynı zamanda

Vahabzade'nin en başarılı eserlerindendir. Şiirlerinden bir demet sunduğumuz değerli Azer­ baycan şairi Türk okuyucularının yabancısı değildir.

Birçok kimse Vahabzade'yi tanımakta, severek oku­ maktadır. Bu kitapla okuyuculara şairimizi daha ya· landan tanıma fırsatı verebilirsek gayemize ulaşmış olacağız.

28.5.1878 Erzurum

A.

Yavuz

Akpınar

KiTABiN TERTiBi VE IMLASI HAKKINDA Şiirler, azeri türkçesinden aktarılırken fonetik hu­ susiyetlerinin

mümkün olduğu kadar korunulmasına

çalışılmıştır. Şiirlerde tek bir kelime bile değişlirilme­ mi5; metinler lam olarak verilmiştir. Azeri telaffuzun­ daki şekliyle, bizim şimdi kullandığımız bu alfabeyle yazılamayan kelimelerin imlası, Türkiye Türkcesi'ne uydurulmuştur. Şiirler, Vahabzade'nin çeşilli kitaplarından seçildi ve aynı veya yakın mevzulara hasredilmiş şiirlerin bir araya gelmesine özen gösterildi.

Metinlerdeki bilinmeyen, zor anlaşılan veya ma­ nası bizde farklı olan azeri sahasına ait türkçe kelime­ ler; artık bizde de genç nesil tarafından manası çı· karılamayacak durumda olan arabca, farsca sözler yerlerinde numaralanarak, sahife altında açıklanmış­ tır. Açıklamalar, her şiirde ayrı ayrı yapıldığından bir ,ok kelimenin her geçtiği yerde yeniden sahife altında izah edildiği görülecektir. Okuyuculara kolaylık olsun diye bu yola başvurulmuştur.

Bazı kelimelerin lam manası, kaI'Şılığı verilmemiş; daha çok metnin içinde geçliği yere uygun olan ma­ nlsı belirtilmiştir. Tam karşılığı olmayan veya meca­ zi anlamda kullanılan kelimeler ( 111 • • • >) tırnak işareti arasında gösterildi. Önemli olmadığını düşündüğümüz bazı ufak-<lefek ronetik tasarruflarımızın, okuyucular tarafından hoş

görülmesini rica ediyoruz. Çünki gayemiz, azeri türk­ çıealnin ses hususlyeUerini gösterir melin yayınlamak delildi. ıs.

ŞAİR-YETEN Arada-berede' görürsen tez tlız, Deyirler: «Ne cohdur şairlerimiz, Bunun gorşısını olog• biz gerek, Bize hekim gerek, mühendis gerek . . . ».

Mense deyirem ki, şair bol olsun Bütün doğulonlor şair doğulsun.

Son'otkör son'oto meslekle boşlar, Şi'rim: mesleğimdir desem, ylıridir. Şi'r yazmasa do okidedoşlor' Dünyanın en böyük şairleridir. «Şair cohdur» deyen e gileylenmeyin.'

Elhezer lıleyin• tufeylilerden,• Vahşı söz önünde siz de boş eğin, Şair ki, yığmoyır sözleri ylırden. Şairi kimseye değişmerem men, Onlar her cilvede min sirr ohtarır.' İ drc'.lkin lrişmez" derinliğinden Onlar söz ohtormır, fikir ahtorır. ı- Arada-sırada 2- Bunun önüne geçelim 3- Ülküdaş­ lar 4- ŞikA.yet etmeyin 5- Yaka silkin 6- Aselaklardan

7- Sırr anyor s-- Erişilmez '·

;..\'

ı- ..

17

Onlar g6ce-gündüz yozır, gam çekir, Bu oOrı gelmesin çoh yüngül" size.

Deyirem en zeif. en kiçik şair Böyük vetendoşdır vetenimize . . . Şairin bedeni; b u ona torpog, Nefesi; Hezridir,1• gonı; Kür. Araz.

Coh şey vetensiz de yoşoyır, oncog Şl'rse vetensiz, elsiz" yaşamaz . . . Şaire vezife, rütbe ne gerekl cVetem, cveten» deyir könül sesi de.

Veteni sevmekdir, veteni s6vmek, Şairin en böyük vazifesi de.

Ancog bela onda, derd ondadır ki, Vezlfe humarı" gözünü örten, Veteni pul" kimi" clblne dürten Bir rüşvet düşgünü, rütbell nadan" Durup kül üfürür" gözlerimize.

Veteni sevmeyin" goydolorındon11 Utanmaz. utanmaz ders deyir'" bize.

Veteni sevmekde ne gayda, gonun?'"

Veten s6vgisinin hududu var mı?

Ey nadan. ölçüler özünü n olsun, Mehebbet ölçüye. hadde" sıOor mı?

11167

- Harır 10- Hazıi: Hazar denizinde gOnllen bir rüzgA­ nn adı ı ı- llsiz. halksız 12- Vazife human: iş keyfi ; ra­ hat bir işde olmanın verdiği key f 13- Para 14- Gibi 17- Sevmenlı:t 15- Cahil 16- Ütünlyor. •lllrplyor• ıs.- Kaidelerinden 1- Den veıiyor � Vatanı 11evme­ nin kaidesi. kanunu nedir? 21- Hadde, sınıra, ölçilye

18

ŞAİRLER Şaire heykeller koyulan zaman,' Dbyirler, ona bah, ne bahtevermiş.2 Ancag dbmirler ki, men yaşayırken.

O öz sinesini masaya germiş.

O kbclp canından ömre gıyanda Senin neş'elerin aşıp-daşırdı.

O ki, yaşamırdı, sen yaşayanda Senin ybrine de o alışırdı.'

Deryanın dibinden cıhmamış hele Tanımag olmayır mercanı. dürrü.'

Sen hesed aparma' o daş hbykele Ö mürden sonradır onların ömrü. Şairler. şairler, birce söz üste Sübhe dek• yahdınız üreğinizi.

Sizi görmediler Mc vaht diz üste Garibe' yaradıp tebiet sizi! ı- Koyuldugu, dlklldlği zamanda 2- BahLiyarmış 3- Yo­ nıyordu 4- inciyi 5- Yan bakma 6- Su.baha kadar 7Gorip. �oşılocok şokllde

19

Hamıdan• gec yatıp, galhdınız erken AOardı dan yeri gözlerinizde.

Min ezab çekdiniz siz yaşoyırken Ö lüp yaşadınız sözlerinizde. ü rekden keçeni bohışdan duyup AOo oO dediniz. goroyo gara.

Cellod gılıncıno meydan ohuyup Siz teslim oldunuz hllol goşloro.

Zamandan-zamana mesleOinizi Keçirlp yoşotdı noO mel eri n lz ; Adi bir uşag• do oldodor sizi Hayal dü n ya sında yaşadınız s iz .

Bir kôm olmadınız siz ki, doyunca.

Size hoşbeht'0 deyen tonımır si zi.

Heçkes" çeke bilmez ömrü boyunca Sizin birce günde çekdiOinizi.

Dünyanın elinden dod çeken zaman11 Hayal kölgesinde doldolondınız. Şohlonn, carların saraylarından Alcag dohmolorı" uca" san d ın ız. Ölümden, sürgünden gorhmoyıp eslo Yanıp özünüzü oda otdınız.

Orek gonınızlo, amolınızla Zlndanlar küncündeu söz yaratdınız.

Ta'gible geldiniz daim döş-döşe Yolunuz hakg yolu, haglgat yolu.

8- Herkeııı:lıın &-- Çocuk 12ıs20

10- Mesut 11- Hiç kimse Şl.k4yet ettiğtnizde 13- Kulube, kovuk H- Yüce K6şeslnde

Bu do garibedir.

Sizin hemişe'0 Cibiniz boş oldu. golbiniz dolu.

Bütün dövrlerde, her voht. her zaman Ö tüp" hokg nağmesi, hokg oldunuz siz.

Yoşomog hamişe kecmeyip hokgdon, «Enelhokg» söyleyip soyuldunuz siz."

Loğ edip'" gülende hokgo yolanlar, Siz de zamaneye, dövre güldünüz.

Gôh gizli-halveti,"' gôh ocıg-oşkôr," Gôh do düellerde22 öldürüldünüz.

Dünyanı gezdiniz siz oymog-oymog.

Ferahın içinde gam gördünüz siz.

Adi bir milçeğe'3 gıymoyıp, oncog Bo'zon özünüzü öldürdünüz siz.

Sizindir dünyanın sine dağları Bu dağlar içinde kômo cotdınız.

Siz hlıy yona-yona, goronlıglorı Könül odunuzlo işıglotdınız.

Zalim zulmünde de noşıdır, noşı ...

Ahı, ezobdon do zövk aldınız siz.

Zolımlar, cahiller her addım başı Sizi alcaltdıgca ucaldınız siz.

Sanmayın, özümü sanıram yogirf' Bele şairlerin cergesinde . . ...

Yoh! 16- Her zaman 17- Söyleyip, deyip 18-- Bu mısra­ da Hallac-ı Mensur ve Nesimi'ye işaret edilmekte­ dir 19-- Alay edip 20- Yalnız, tenha 21- Aşikıir, açıkcıı. 22- Düellolarda. Burada da Rus şairi Puşkin'e ışa­ ret edilmektedir. 23- Sivri sinete 24- Tecrübesiz, bilgisiı. �s-

Şübheslz, muhakkak 26- Sırasında, arasında 21

Ahı, menim kimi şairciklerin İlhamı az olup, iddiası coh! Şair: fikirlerin çırpınan sell. Şair: hogigotin muQonnisidir." Şair: tebietin danışan dili. Şair: cemiyyetin üsyon sesidir. Şair: zamanenin, esrin. vicdanı. Şair: tarihlerin şerefi, şanı. Şair: bu dünyaya zamanın sözü. Şair: hogigotin. hokgın güzgüsü ...

Bütün milletleri siz onlarsınız: seven de sizsiniz. golben onları.

Vetene gelince, mecnunlorsınız: Veten mecnunları, el'" mecnunları.

Mecnunlug gözeldir!

«Bu nedir?• dlıye Her cahil anlamaz bu ulviyyeti."'

Yozıg o kese ki, Yohdur bir şlıye Ne sonsuz nifreti, ne mehebbeti!

Yohdur belesinin31 mesllği, yolu, Gaibi, Ehtiyotdon cilik-cilikdir...

Düşmenin nifreti deQil gorhulu.

Dostun soQugluğu düşmençilikdir.

Ba'zon yıhıldınız.

Ancog celikden.33 Kömek34 ummodınız oQır günde de.

Hamişe gocdınız bigônelikden, Ürekle öldünüz siz de ölende.

1969

Terennümcılsü, şarkıcısı 28-- Ayna�• 211- Halk 30- Yü­ cellj1 31- 86ylesln1n 32-- Kınk kınk. parça parça 33'1:1-

Asadan. bastondan 34- Yardım 22

MENİM Şİ'RİM Ebedi bir od kimi öz içinden közerip Hey yanır şi'rim menim, Bu günümden sabaha' Boylanır şi'rim menim Gezip dilde, dodagda, Uçur. uçur hamişe' özümden de gabağda.' İdrakimin gözleri, l\kidemin' en temiz, en ma'nalı sözleri, )uyan üreği şi'rim.

3ütl.in dileklerimin en saf dileği şi'rim. )en ayın, ulduzların nurundan yoğrulmusan.

3atan gecelerimin acılan seherlere selamı sen olmusan. sterem satırların bu günümden ses alan aks-sedaya dönsün. :srimizin nabzı da ahenginde dö!)ünsün.• - Yanna

2-

Her zaman 3- Önde

4-

inancımın s-­

arpsın, atsın

23

istemlrem ki, şi'rlm nerme-nazik" gızların sacında etir' olsun. isterem. gün altında pambıg yı(jan gızların başında cetir" olsun.

Can verme her ötergi' derd-gama, şi'rim menim.

Ezme-büzme gözele benzeme, şi'rim menim.

Sen ateş ol. sen od ol, yandır da sen. yah da sen. lıdırım ol, cah da sen.

Göster öz işıQında bu dünyaya özünü, Bir an yumma gözünü.

Hem gör sen, hem de gösteri Ferehlerl, ferehde, gamı da gamda göster.

06mlrem ki. zerreni g6niş kürede göster Gudretln varsa senin Sen bu boyda küreni klclk zerrede göster Sen düşün derin derin, düşündür derin derin, Vetenlnl. 611ni donan'0 tuf6ylllerln11 Vetenl yoh, Manatcınu yanan tuf6ylilerln Yumruı:ıa dön başında.

K6şikci11 ol bu yurdun torpaQında, daşında.

Vugarı•• ol, azmi ol eı:ııımeyen başların, Clblnde partblletu ol asli vatandaşların. &-

Nazenin,

hanım

&- Siper. şemsiye

evladı

7-

Itır;

� GeUp geçen, geçici

güzel

koku

10-

lnklr

eden 11- Aaalaklann 12- Manat lçlD, Ruble için 13Bellci 14- Yakan, ırunıru. hayılyetl � Parti bileti; üye kartı

Sonsuz düşüncelerim, Bu dünyaya sualım.

Her iste!)lm hayatım.

Aşgım. hasretim menim. İlk mehebbetim menim, Hadsiz şadlı!)ım'" menim, Bu dünyada ebedi na-rahatlığım" menim.

Sene gurban vlırmeı;je bir ömür coh azdır. az.

Yalnız birce'" günümün sonsuz heyecanını Naı;jmeye clıvlrmeı;je on ömür de catışmaz.'0 Men senlnçin.

Anamsa menimcin yandı, şi'rim.

«Balamın rahatlıı;jı yohdur» deye o. meni sene gısgandı, şi'rim.

Ancag o bilmedi ki, men anamdan doı;juldum.

Sense menim kalbimde balam tek"' beslediğim Duygulardan doı;juldun."

Meni a namdan alıp vetenime. halgıma.

Oı;jul lıden sen oldun!

1964 111--

Sevinçli

olmam.

sevincim

17-

Rnhalsızlıgıın

ı&- Biricik, bir tek 19- YeLlşmez, kıl!i gelmez

rum gibi

21- Doğdun

2� Yav­

NESENSE' ÖZÜN OL SIZ

6y

brzden

&OIYO Şfre gelenler,

Bu coıın yoRardı;ı uOurıur' aızeı A99rnı2; golocok, vcıfınıı; ıaeher, Golbiniz ıeıgh, fikriniz l8let Merd olunl M6ydando durı.n merd kimi,

Uymayın ôteri' şöhreıe. ada.

Blzım •ı·rımızın dl.ineni' kimi, Bövr.lkcli.ır, şanlıdır ıatıkboH del Zövlılor. duvlilulor dO&}iflr hor on, �ikce, g6tdikce n•mer bir t»r.

ı- Ne lııen 2-

Bıı.tanlıır 3-- Ceçjd

4- Donu

Ezelden b4ileıtir, ôvlodlanndon Alolar hemişe' gil6ylenipler"

oA.v hezeroı. bir zomone gelipdir.

AlogorOo

şuh

ıerlonı' b$1mez.

oouııor otonı,• gızlar ononı,

Gelinl er

oe goynononı• beQen mez

Aıomız cı�geıcıı bunu bir zmnmı. İndi biz d6yirık Oz ôYlodımızo

- OOul o kKdır ki. ıo:Otıne kılopdor Bu kbtıne vozın ... bu lorgı poıo!

Ato o teedir ki.

dovonıp" Onde

Ovıadın h ssile voşava bilsin.

Ovlı:ıd o kesdir ki. ci\'linlerinde·'

Atanın derdrni doşıya bilsin.

Siz

tıv bizden sonra şr're gelenler.

Bu celin yol:ordo u(jurlcr size Aşoınız; gelecek. yoşırıız; sehe• Galbiniz. ış191r, hiseniz ıozo!

Goaın

iM

kôhrıeıer" bu teıelikdın,

Ancag bir mellebi dtimelıvem

men:

SozNT1do Bvbecer" sesler uyduran Sahta hallar" vuran cavanıar" da var.

Ozgenin hln ine'' Gasr·ı Sürtıvnon, Ozunun goanna •hinı•• d&yir onlar.

Manim

�eler ırıe

birce'" söZum var:

1.&111an

Y'uk.nnu&llrlar

'r"od y6rin halYosı çatı şirin otı:ır.

S- Her

il--

7-

$ııhın

•·h• "wa bı�

kue s-- Babay, cı-- Kayn.ınByı 10-- Kıdnrl ıı- Dunıp 13-- K6hnol�ır. os�lloı,lr 14- Çirkin Bonlar il c�nçı.,r 17- inin<! ı&- in 18-

Omuı.ıarında

ız­ ıs­

11hl<:k. lılrlLlk

Goçırson, min illik.. en'oneden. goç!

Heçkese benzeme. sen teze yol aç!

Dltdii)ln her sözü duy derin derin.

Hoyotdo gördüğün geriliklerin Dltme ki. homısı en'anedendir!..

Sen niye orhanı" köhne soyırson Goçıp öz atondon°? Bes bu nedendir, Özge otoları yomsılayırsan?"

Gülme öz köküne, ayıpdır sene!

Ot kökü üstünde biter, unutma!

Köhne dami)asını vurup atana. Özgeden özüne sen ata tutmal Yadın köhnesi de dilin ezberi, En'anen çii)nine" n ! ye yük oldu?

Anlaya bilmirem. ne vohtdan beri Yadı ... yamsılamag yenillg oldu?!

Bütün köhnelere: - Bu nedir, deye Gülsek, ne gazaııar bundan gelecek?

Veten de, millet de köhnedir deye Belke tazesini ahtarmag .. gerek?

Onda kim deyecek. kim, bize yahşı?"

Her köhne pis'" dei)iı, her teze yahşı!

Lev'e• ne deyirsen? O goca loi)mon. Özge buloi)ından"' gotre içmedi. .

Fövkalbeşer" oldu, ancag hlıç zaman Mü l ik paltarınr" o. deOişmedll Yıllık 21- Arkayı, g'.lçmlşl 22- Babandan 23-- Taklll edlyol"9Un 2- Omuzuna 25-- Yabancıyı 28-- Aramak 27lyi. trüz,91 28- KOUl � Lev Nlkolajevlç Tolstoy: Rus yazan 31).- Çafmeslnden 31- insan üstü 32- Müllk el­ 20-

bl..ınl. Müllk, Ruı k07I01Qne verilen ad

«Teze yol! » deyip de gışgırmoyın" siz.

Son'ot aleminde yol bir mi, yüz mü?

Asll son'otkörı yolsuz, cığırsız" hac gördünüz mü?

Yoz ilham deyeni ... ürek deyeni.

Yol özü dolanıp topocog"" seni.

Golblni, beynini no-hokg" yorma sen!

Amandır, özünden yol uydurma sen!

Y6nilik hetrine38 yozmogdon çekin' İlhamdır yaradan san'otı. şi'ri.

Yoğmag hetirine yağan yağışın"" Ne boğa hayrı var. ne doğa hayrı!

Golblne, hissine daim orholon,'0 Bir de. . . Elvan" sesli ellerimize.

Köhne söz dememiş ilham. Mc zaman Her gaibin öz sözü tazedir bize!

Nesense özün ol!

Tezesen onda, Sen köhne olursan yamsıloyonda!

Nesense, özün ol, könlünden yapış!

Dünene" arholon, Bugünden yapışı 1966 33- Batınp çağırmayın 34- Çığırsız, yolsu7. 35- ilhamın dedlthı.I 38-- Bulacak 37- Haksız yere, boşuna 38-- Hatı­ nna � Yağmurun 40-- Ar kalan, güven 41- RangArenk

..2- DQne,

geçmişe 29

RiYAKAR Menim övladıma ana dilinde Ders d6yen caOıllıı ' müellime bah. ıVetenı, ıveten• d6yir. Öz övladını Ecnebi dilinde ohudur ancag. Özgeye: ı Dilini öOren!• d6yirsen. Özünse . .

Bu dili be(ıenmeyirsen!..

Ne d6yek bu miskin r iyakOrl ıOa ? ..

Vohsa öz g ının ı be(jenmir baOa1'? .. .

Bir nedir, b6ş-alb dil b llaln gerek.

BIZim sabahımız;• körpelerlmlz.

Veten diline de dodag büzmeyek, Burdan ayag açıp, yola çıhag' biz. ı- Alııllı 2- Kaplumb&ta 3- Yannımız 4- Çıkalım JO

ı:vde ayag acır evvelce herkes.

Sonra uzaglara düşür gl.ldemler.'· İlkini bilmeyen sonunu bilmez. l:::v den üz dönderen• çölde· veremler'.

«Evvel evin içi» demişler neden?

Sen çölü bilmezsen. içi bilmeden.

Yahşı bilmek ücün özge bir dili Evvel öz dilini yahşı bilmeli.

Niye özümüzü öğey sayag biz?

Niye atamızı• tanımayag biz? Özgeni'" stıvirsen? lnanmıram men! Özünü sevmeyen özgeni sevmez.

Vetenin diline gereksiz deyen Vetenin özünü nece" sevir bes"? Üzüne dursaydı" yediQin çörek".

Rezil oldui)unu özün ganardın."

Dilimi dansaydım•• men de senin tek Sen kime ders deyip pul" gazanardın? çeviren 7- Dışıırıda ıı-- Verem olur· 9-- Babamı>:ı 10- Başkasını 1 1 - Nasıl 1'1··­

5-- Ayaklar 6- Yüz hutalanır

Peklla 13-

·Sahld olsaydı· 14- Ekmek 18-- lnklr eL&eydlm 17- Parn

ır.-- Anlardın

31

Veten gayretini çekmeyen OOul Hem özüne yükdür, hem özgeslne; Bu dilde ders deyip gazandıOın pul.

Ylldil)in oörek de haramdır senel Böyüt balanı" da sen özün teki," Denen.• özün yaşa. Olem yoh olsun.

Namus olmoso do k6clner. tekla Dilin uzun olsun. gornın toh olsun.

Seninçiin dünyada d&Oer. a nodon.a Bir onlıg Oteria könül hoşlul)un.

Min dere kleikdir otolıOındon11 Senin lnsanlıOın, Vetendo9lıOın!

1887 18-- Çoaıtwıu 111-- Kendin gibi »-- De, IOyle 21- Ye­ lı.1, 22- Cahil 23- Geçici 2f- Batıaııtuıdan

t«

LATiN DiLİ Latın dili!

Her sözünde dünya boyda yük daşıyır.'

Latın dilil Millet ölüp, dil yaşayır. cAnaı d6yen, ctorpagı deyen, ıvetenı d6yen yoh bu dilde.

Ancog y6ne yaşar bu dil.

Sabah' bizim arzımızın Serheddlnden• o yana da goşor bu dll.

Belke ... bütün ulduzlorı gezer bu dil.

1- Taşıyor 2- Yann :ı- llududundıırı. sınınndan

13

DöOüşlerde zafer çalıp Ölen ere benzer bu dil.

Veteni yoh, Milleti yoh, Yaşar özü. İlmlerin temelidir Evvel sözü, ahır' sözü.

Kim d6ylr ki, ölüdür bu?

Hekimlerin.

Alimlerin.

LoOmanların dilidir bu.

Bu dil ile hesaplanır ay da il de.

Ciçeklerin, Böceklerin.

KülekJerin'.

Feleklerin Adlarını yazır alim: Ôlü dilde.

Kim d8yir ki ölüdür bu? Ôlülerln dili d60il.

Dirilerin dilidir bu.

4- Son 5-- Riizairlann

Atlantika sahilinde Coşa coşa Daşa daşa: - Men azadam'. men hoş-behtem', Dlıyir nôtig' yad' dilinde.

Söyle nôtig İndi neye inanag biz: Gulağa mı.

Va göze mi?

Emele mi.

Va söze mi?

•Men azadam. müstagilem• sözlerini öz dilinde demeye de ihtiyarın yohsa eger.

Dlı kim sene azad deyer? . .

Söyle nece azadsan ki, Kômalarda1• dusdag'' olup ana dilin.

Böyük böyük meclislerden İtirllip" ilim ilim13? .. İclaslarda", bir kelmesi, sözü yohdur.

Belke . . . onun böyük, resmi meclislere Cıhmag üçün üzü yohdur?

Söyle, belke bic" doğulup, Atasından•• yoh haberi?

Belke bu dil coh kösıpdır".

Gucağına sığışmayır Esrin böyük fikirleri? ..

Hünlm 7- Mutluyum 6- HeUp - Yebann Kulübelerde. kovuklen:la 11Esir 12Yl­ llr1lmlt. ·kovulmu,. 13- ilim ilim IUrllmek, Sille toket kovalanmak. Sille tokat kovaJanmıo mı? 14- Toplanblarde lı.- Plc 16- Babasınden 17- Yoksul 6-

10-

35

Sen derde bah.

Yeten de var, Millet de var.

Ancog onun dlll yohdur. f:ıe bll ki, GLızgü11 kimi, hamor.11 şeffaf royaıın• var, dlll yohdur . . . indi söyle, Hansın dile ölü d6yek:a Yeten varken.

Millet varken, Kiçik. yohsul kOmalarda duaclag olan bir dlle mi?

Yohaa. uzun esrlerden k6çlp gelen Halgı ölen, Ozü galan bir dile mi?

18- Ama ı� Parlak »- Kurnaklu PIF&DOD 21- Han­ .ı ıa- Dtr•llm

•

ÇÖREK' SAADET -

Direk oldu göı)lere oh-nôlesı bu yerın ..

Vetenden iş ohtorıp' oı)gün gözleyenlerın .

Gözlerine ol) düşüp.

Bir porcocıg çörek de vetenden gocog düşüp.

«Belke. .» dedi. ekipler bitmeyipdir, «belkeı ni'.

Anadolu kendlisi'' gezdi bütün ölkenı .

Bayır ohtordı", gördü. gısmetine şor' duşup.

Vetenin övladları özge gopılorındo Nece derbeder düşüp. .

.

ı- Ekmek 2- Arayıp 3- Beklcyenlcnn 4KOyJQıQ - Arndı 7- Kıraç toprak

lwlkiyı

�, -

:17

Cörek ceyran b61inde, C6yranı hürkütdüler".

Gacıp onun dalınca orda, burda güddüler.

O. gözlerden yayındı', Onu vurup ötdüler. •• ı:ıe çörek geldise. saadeti gelmedi, Anadolu kendlisi. birce ş6yl bllmedl.

Her halgın. her milletin, Vetenin4efl uzagda tapılan" ısaodetlnı Adı aoadet olur.

Ozü felOket olur ...

Garbi

Bertin

1872

6- ÜrlrOldOler 9-- Uz.aklqtı ı� Geçdller il- Bulunan

ÇÖREK' VETEN -

�ynindel ıcinsiı şalvar', Belinde enli kemer, Sacı ciOinlerinde• Döşünde amblemler, Flırmenli' bir türk ile Men danışdım• erk ile: - Burda çörek tapmısan', bes• saadet. bas veten?

Cörek saadet de(jil, unutdun mu bunu sen? üc il, Blış il, Ne zaman, Döneceksen vetene?

- Harda" garnım tohdursa, ora vetendir mene.

Deye gahgaha cekdl.

O bu gahgahasıyla üzüme şille cekdl.'0 l- Ekmek

2-

Üzerinde, vücudunda 3-- Kolt pantolonu

4- Omuzlannda 5- Ftınnen: Bat.ı Almanya'dn bir ,,ehlr 6--

Konuotum 7- Bulmuşsun 8- Pekiyi Sllle vurdu

�

-

Ncrde

10-

Bir gorınlıg eörekçün sen unutdun her ş6yl.

Sen çör�e bal)ladın. tal6ylnl,11 bahtını.

Bes vetenin tal6yl?

Be& onu kim düşünsün?

Veten düşmenlerinln gamını tökmek üçün, Kimin kini. gazabı Yanıp gülleye dönsün?

Burda çörek tapmıaan, bes saadet. bes veten? Çörek saadet d6011; unutdun mu bunu sen?

Soodet-Vet&A d6mekl O, vetene bal)lıdır. t:ıınu gaibi dal)lıyso, senin gaibin dal)lıdır.

Bea her zulme, cefaya n6ce dayanmış baban?" t:ııe gelen yası da toy-bayram sanmış baban. t:ıaız bir saadeti. saadet bllmemlşler.

Unutma .ı:ı içinde; öl lçlndeı d6mı,ıer.

Veten-nomus.

Namusu ite atsan it y6mez.

Yal üc:ün zlnglldeyer.14 namusa zlngildemez.

Sen ıneanaan!

Namusun. 61 gayretin hanı bea?

Namusu elef'" kimi g{wşemel..11 o. y6yllmez!

•

11- TaWıJDJ 12- Hallan � Deden DUll t&b.ammQJ et. mit ı� YııUalwk eder. mın!dınır 15- Alııf. hayvaıı :veml °'"'- n. ı� Cıtmme

•

Bir parçacıg çörekçün hamı goçsın vetenden Bes vetende kim olsun?

Kederinden goçdıOın, Sabahki, s6vincine uzogdon el oçdıOın, O su, hava, o torpog, Goy sene ganim olsun!" cHorda gornım toh ise, ora vetendir» d6din.

Sen veteni çöreOe n6ce gurbon eledin?

Burdo çörek gozanıp özünü de itirdln.

BıO'" dalınca gelirken, sokgolı müfte" verdin.

6urbetde çöreOin var. üreOin yohdur senin.

Anasız bir uşogson, Gıvrıl yat, dinme!"'

Gaibin, oyug-oyugdur senin!

CöreOin var, Bes hanı saçına sıOol çeken."

Vetenln külekleri?22 Seni sermest eyleyen gülleri, çiçekleri?

Hanı veten havası?

Hanı ona laylosı? .. " Veten yalnız çörek mi?

Bes bunlar?

Bunlar hanı?

Bir parçocıg eöreOe satarlar mı ananı?"

Garbi Berlin

ıen

17- Düşman olsun 18- Bıyık 19- Parasız. kımıılıksı> :ıv- Konuşma. ausl 21- ·Saçını okoayan· 22-- Rüzglrları Z.l- Ninnisi 24- Anayı

AZERBAYCAN

Azeı1>aycan sensen menim Ulvlyyetlm,1 şan. şöhretim.

Adın menim öz adımdır, Sensiz menim ne glymetlm?

Nefesimiz Babeklerin,• Sablrlerin,• od nefesi.

Mahnımızda1 yaşar bizim Babaların ayag sesi.

Biz tarihe sı()ınmadıg, Oünen' varıg,• bugün varıg.

Biz k6çmlşe güvenerek GeleceOe addımlarıg.

Azerbaycan, menim aşgım, Menim andım, menim anam.

Biz ikimiz bir torpaOıg.

Men de senin bir paroanam. ı- YQı:ıeUtlm, Z- Belıell-1 H� <? - 8371 � Mirza AJl Ekber s.btr 11882 - 1.8UI Az.eri t&iJ1 4- TQrlıQmQzde, ..,-kımlr.d& 1- DQıı. pçmJtte e- vU'U. vanlılı:

AZERBAYCAN Azerbaycan; Menim aşgım, menim andım. menim anam!

Biz ikimiz bir torpağıg.'

Men de senin bir parcanam.

Ey gudretlm, ey şöhretim.

Sensiz menim ne gıymeti m?

Torpa(jından guvvet alıp yarandım' men.

Hayalimin evveli sen. sonu sen!

Körpü saldıg biz bugünden geleceğe Dünen vardıg, Bugün varıg, Sabah' varıg.

Biz dünene güvendikce Gelece(je addımlarıg.

Ateşine gızındıgca,• övladların Boı)ulmadın tüstünde" sen.

Ucalmısan Cenllbeller" üstünde sen.

Men sabaha üz tutmuşam Yolum aydın. aşgım derin. ı- Toprak11. 2-- Yıı.ralıldım 3- Yann 4- Al<ıştndo ısın­ dıkca li-- Dumanında o- Çamhbel: KOroğlu'nun meskeni

43

Gayalann gılıncımsa, Galhanımdır tepelerln. isteylrem senin aydın sabahına Sinem üstden yollar cekim, Hayatımın ma'nasıean, Ey akidem,' 6y mesleOlml' Bir elinde gılınc olup, Bir ellnde saz tutmuson.• Nlfretlnl gurşun 6dlp Düşmeninin sinesinde SOOutmusan!

Azerbaycan. adın ateş, Ozün lşıg, sözün işıg.

Alovlardan yaranmısan.

Biz adınla tanınmışıg.

Sen dosta dost.

Oüfm80ine gOz daOıaan.

Alnın a�. Üzün aQdır; Y6nilmezlik bavraOıeanı 11171

7- 1-. ıWdlm 8- Yolum � TUUnl&f9Wl

$EKi «Özünüz Şekili olduı7unuz halde hele Şeki'ue bir şi'r hasr �tmemişsiniz.111 Bir

meklupdan

Bir noOme goşmodım' hele men sene.

DoOlor bunu mene kesir' sanmasın.

Men d6dlm, vur(junom Azerboycon'o 06ylrem Mc zaman hırdolonmosın.• Könlümden ucolon bu avaz, bu ses.

Böyükdür, ucadır mesle(jim' menim.

Balo anasına cs6viremı demez.

Men de d6memişem o Şekl'm menim.

Sen öz k6çmişinl daim gorudun.

Babamın şöhreti voşoyır sende.

Bu aşgo, aşg olsun!

Dünenıe• bugün cıoın cıoınedlr" küçelerlnde . . . ' 1- •Bir ollr hunıt.medlm• 2- KullW' 3- KOçOlmeatn, kOçük s- DOnle. geçmişle 6- Omuz omu7.adır 7- Sokaklannda kOçü.k parçalara aynlmaııın 4- Yolum

45

Men sene borçluyam öz balan kimi, Coh da ki, şi'rimde görünmür adın.

Menim ohudul)um nal)meler.ıni.

Menim gulal)ıma sen pıçıld�d;:ı.' Şi'rimln ·mayası: bu gaynar' nefes Senin öz çiçel)in, senin öz barın.•• Şl'rlmde dil açıp danışmır mı bes.11 Senin bulagların,11 göl) çınarların?

Men hem Bakü'luyam, hem Lenkeran'lı, Gence'li. Kuba'lı, hem Nohçivan'lı, Şirvan'lı, GoroboO'lıyom.

Bütöv" vetenime, bütöv bal)lıyam.

Men senin goynundo geldlm cohona. Özün bohş eledln Azerboycon'o. İçip maral gözlü ceşmelerlnden f:lime, obama men vurulmuşom.

Bir lılde doQulup hoşbohtom ki, men, Böyük bir vetene oOul olmu90m.

1871 a- F....ıııs.dm a- Ka,.-. ucak ıo- Mevvea ı ı- Pekiyi ı.z- C..-leı1n ı� Bır.bQUla. bir bOtQn h&llndekJ

YETEN TOPRACI Hayalden şirin, Arzudan gözel Veten torpal)ı.

Canımdan ezel Veten torpal)ı.

Anadan dol)ma.'

Baladan eziz Veten torpal)ı.

Bir h6çik' sensiz Veten torpal)ı.

Dünyadan goca, Balamdan cavan.• Meslekden uca' Veten torpal)ı.

Hemışe• cavan Vatan torpal)ı.

1988 1-

ÔZ, tabii 2-

Hiçiz

3- Genç 4- Yüce 5- Her zaman47

ŞEHID MEZARLAR! Gellrik dünyaya bir amal üçün G6dirlk .. .

Yoşcıyır bu yurd, bu torpogl Oıer bizim kimi veten de bir gün, Vetençün ölüme hazır olmasagl Veteni 8"vmirter guruca sözle, Vetendlr yaradan. yaşcıdan bizi, Biz de y6rl gelse Ölümümüzle Geldik, yaşcıtmoOa vetenlmlzll N6çe esrlere bes 6der' ba'zen Vetene hay v6ren bir ocllıt ses de, Oünen de bugün de yaşcıyır veten, Bobek'ln1 gırılan gollan üstde.

1- Yeler. Ul1 plir 2- Aletli � Babek.: Babek-l H� mı ı 7 - 8371. Azerbayc:aıı'ı t...ı eden arap!Ma kaqı uzun zaman uvqan Azerbaycanlı bir luımaııd&n. HalJfı Mu'­ &aam'ın huzurwıda kollan Ye aJ'aklan lanldıktan IODJ"a Uf- bmllerwlı OldQrQ.ldıl. Babelı, XX. ,-Gzyıl az.eri ed&­ btJ'abllda vatanı ıpcuenı � .m.Qdataa eden mJll1 bir kabramaıı olal"lllı kabul edllm.JtUr.

Şehid mezarları . . . Düşmen ganimi'' Vetenln köksünde vügarlo' durup Menim vorlı(jımı bir tasdig kimi Yurdun sinesine möhrler vurup. Şehid mezarları . . .

Bu magbereler O esrin bu esre uzanan eli.

Basgınlar . . .

Hücumlar, Vuruşlar,• ·

Neler!

Bir halgın tarih i . . .

Aşgı. emeli! Şehid mezarları . . .

Meni, Hem seni.

Bir yola ca(jırır, Tek bir söz deyl r .

Bütün esrlerin fikirlerini.

Bir fikrin oduna şö'lelendirir.'

Şehidler nur sacır amalımıza.• Hemışe y6nllmez.

Hemlfe ma(lrurı Onlar gonag• gel i r hayalımıza.

Onlar ruhumuzda binalar gurur.

48-

I>Qfmanın düomanı. diışmana ııözdaiıı fı-- Vakarla VW'Ufmalar, ııavaşlar 7- - Şu"lulcndirir. ışıklandınr

8- Emellerimize 9- Misafir

Şehidler sıçrayıp hayalımızden ötür"' mahnısını" öten" çal)ların.

Hayır-dua vltrir bize her zaman, Başına dolanıp od-ocoglann. Şehidler boylanır esrler üstden.

Dolanır zamane, Dönür garine. u N6ce" yaşamaQın." nltce ölmeOln, Tehrini" öl)redir nevelerlne."

Vatani slıvirem dltyen çoh olar.

Dltmeye ne var ki. dil yorulmasa.

Veten de bizim tek öler, yoh olar, Vetenin yolunda ölen olmasa.

1875 10- Söylüyor. okuyor 1 t- TllrkQaünO 12- Geçmi' 13-­ Zaman. devir. Bir KariDe 33 yıl kabul edJl.mJfUr. 1'- Ni­ ce. naal ıs- Y...-ın 18- Tavnnı, ..kllni 17- To­

runlanna

ao

ÖLÜME GEDENDE Siggetül-İ slam ' ın hatırasına Ö mrü boyu ıVeten» dedi. ııHalgı dMi. O, azadlıg nemine Bedbaht memleketine •Oyanı' dedi. cGalh!• dedi.

Galhdı bütün memleket. �tdi onun dalınca.

And içdiler gılınca Hamı' carpışacagdır Gelmenin' caynaOından' AzadlıOı a l ınca.• Vuruşdular. gırdılar Gırdılar. gırıldılar.

Ahır.' maOlup oldular.

1-

lran

meşrullyel

hıı.rckeUeri

sırasında

idam

edi­

len mücahldlerdcn biri 2- Uyan 3- Hcpi�i 4- Gelme:

Dıtandan gelmiş olan. yerli olmayan l ? l 5-- Pençesinden

� Hüniycll alıncaya kadıır

7

-

Sonundu 51

Başçı' teslim olmadı Ceklldl Erk' başına Vuruşdu tekbaşına.

Vuruşdu illerle o.

Vuruşdu, usanmadı .

Ne gader vuruşurdu.

Ne özünü, ne de ki Azadlıl)ın namlne'0 Ölen övladlorını Goca. mol)lup sanmadı .

Garibe ehvalatlar'' Gezdi 61 orasında; Ahır düşdü lap" elden.

Gaco şirlu tutdular Bir gün mal)arasındo. öz hayrını, şerinl Hele de anlamayan Boynundaki holtanı•• özüne zlnetu sayan Kesler: cCelladsanl• d6ye, Başladılar o saat Onu muhoklmeye.

06dller ki, n6oe il GırQına v6rdln bizi.

Hamlmlzln g6z0nden Saldın vetenlmlzl . . . . .

8- Batbn. nlll t- Erk: Tebrtz dftl'IDda bir yer, Teb­ rtz'dekl bir kü ıo- NamıDL .ılma 11- Şqılacak, prtp hl.kA)'eı... ıa- Tamamen 13- Anlaııı ıt-- Tuma11

1.$- Zl)'Dlll, da •

Ölüm bele'" coh azdır.

Senin kimi cellada.

Gurban verdin minleri Bir şöhrete.

Bir ada . . . Ö lmelisin, ölmeli, Gatll, gatl edilmeli.

Goca dedi: - Bu geldi Menim elimden ancag. Ö lüm nemine yoh, yoh, Hayat!

Hayat nemine Vuruşmuşam men ancag.

Anlaya bilmediniz Neyleyim ki, siz meni.

Tez öldürün, tez meni.

Bir oh cekdi derinden · Goca galhdı yerinden.

Bahdı dar aoacının Yellenen" kendlrlne. lll-

Bile

17- Rüz;g6rla �..ı ı ..nan

Negeng11 oddımlorıylo G6tdl e'dom yerine.

Birden. o ne gördüse Durdu . . . dayandı" bir on.

Tez yolunu d�işdi.

Dolandı. Ötdı?' yandan.

Yol üstünde olov tek" Alışan"' bir ciceı)e.

Gıymadı . . .

G6ri döndü. Ölüme g6dende de O. adi bir çlçe(Jin Hayatını dü,ündü . . . ıırn ı&- He,.beW. •69terifli ı� Durdu. bekledi 20- Geçdi 22- Tutut11P Janall

21- Alev ır!bl

YETEN

AŞGI

Veten aşgı her lışgiden' ezeldlr.

Menim lılim.' menim dilim gözeldir. Öz canımdır, öz anamdır Vetenim, Azerbaycan, men senlnem, sen menim.

Bu torpagdan guvvet alıp boy atdıg, Veten üçün biz yaşadıg, yaratdıg.

Bülbül ötmez gülüstansız. cemensiz Biz de köksüz budaglarıg• Vetensiz.

1989

1- Aşkdan. Aııerl Türkçesl'nde •ıuık · k el i mesi aslında •BOi • diye sOylenJr. Bazan vezin i cabı ablatif « -den> ekini alınca da ·6şglden• şekline girer 2-- ilim; halkım. mm 3- Budaklanz; dallanz ·­ .),J

DEViRLER Danıf(lın.' indi de bizi dinle seni cVetenl s6viremı d6dln, çoh gOzeıı Ancag av 6l<>Olu. bu s6vglnle sen, Vetenin boynuna minnet goyma gel.

Sen ÖZ şöhretini. sen Oz fQnını.

Fikrini. hissini. heyecanını Vetene borclusan, vetene ancagl Sen onu s6vlrsen, bu s6vglnl de Tek ona borcıusan. sen ona ancagl stıvırsen. sevgiden ever gözleme.• Ahı4 sen özünü ona borcluson.

Eger Mvlrsense ımenlmsenı d6me.

S6venler cOnunamı d6mlş her zaman. ı- Koauttwı. qledin z- K&r1Wk 3- Bekleme � Ahı: eır camı. 1ıqı edatı. Bunıda -eıtıeııeo anlamına

Tanına bilersen bütün dünyada Şöhretin:

.Vetenin serhedlerine sıOışmoso' do sıl)ışmolıson sen özün yene. seni böyüden bu do(jmo yurda.

Sen ahı burdo gonod ocmıson.• Uzogloro do burdon ucmuson.

Unutma bir on .

Kiçlksen dünyanın mügobilinde; Böyüksen oncog Do(jmo torpol)ındo, dol)mo illinde.

Deylrler.

D6mlsen:' ıMen vetenle yoh," Vetenlm menımıe tanınır indiı .• 5- Sıtmasa 6- Açmıi6ın 9- Şimdi

7-

Demişsin

il-

V11l11nl11 dcııtil

57

Bir kiçlk metlebi" unutdun ancag, Seni tanıdan da öz vetenindll D6dil)in metlebl derinden düşün, Gör kimin önünde ıovl)alanıraanl" Özünü anana d61)11, sen bugün Ananı özüne borclu sanırsan.

Doğrudur her yerde çekilir adın; Ancag bu hörmeti tek gazanmadın.

Unutma, arhandq dayanıp11 veten.

Sen onun hatrına ezizlenlrsen."

Anayla. atayla" öl)üner uşag 11 Na-halet•• övladdan, selef1' ne gözler!

Unutma. Özgeler uşaOı ancag Ananın hatrına ohşar. ezizler.

1887 ıo-

KlblrlenJyorswı 12- Durmuş 13ı� Babayla 15- Ço­ cuk ı� Na-halef: Blrtnln yerine seçmeyen. Burada •ana­ babuma la11k olmayan• anlamında. 17- Selef: Yerine pçtlen Burada •ana-baba• anlennnda Mea'eleyl

ıı-

Aziz tutuluyonun; çok ııntllyoıınuı

BESDIR' •Bizim müdrik. al}saçlı. gahraman elimiz var.

Bizim goç Kôrol}lumuz.

Bizim Nesreddinimiz.'

Bizim Füzulimiz var!»

Vallah. bunu çoh dedik.

Billah bunu çoh dedik.

Keçmlşln kölgesinde Al}zımızı havaya açıp Yatmag istedik Ancag. bunu bilmedik; Köhne• hava içinde Ürek' susur, . . .

�ulur. ı-

Klndır.

yeter 2- Nasroddi n Hocıt :ı-

Eskı 4- Yürek 5Q

Kölgede yatanlar ı n. Öz kölgesi yoh olur . . .

Hora' g6de bilerik' Boş elle.

Guru sözle?

Y6ter ö()ündü()ümüz Soyumuz.

Kökümüzle! . .

Y6ter. y6ter d6yirem.

Gartol fomllyosıylo' Bugün hırda" guş olmag.

Dünenin humorı ylo' Hele de sarhoş olmog!..

Bizim omblemimtz.

Remzlmiz.•• Şerefimiz Gav olsun selef, d6dlk.

A()ıllı Ovlodımrz Sehvlmizl" d6yende Ona no-holet0 d6dik!

� Nere e- Cldeblltrtz 7- AllNiyle. •O, aileye men.1Up oldutv:muz halde- a- KQçQk il- CeçmJtln nrdJA'I aar­ hotlukla. �e 10- l..,.u mız ı ı- Hatamızı l2Na-ba191: Geleceli olmayan, ·80,.Utunu. kOçQAılDO bll­ ZMFllll. bQyOklwlne layık olmayan• 80

KôroOluyo. Babeke" Abide goyulso do ôOünmeyek biz bugün.

Onların omotını Voşotmog. en möhteşem.

Heykeldir onlar üçün!

Gohromonlor berede" To'rifler söylemekde" Gohromonıg biz oncog.

AOlımızo gelmeyir O gohramonlor kimi Voşomog! Önden henirti'" duyup At döndü, Dola bohdı." Şlr" gobogdan•• şıOıyıp" Köhlenı11 yere cohdı.

Göz goboOo bohmoso Dala golor oyoglor.

Arhodo galonları Zaman özü oyoglor."

1� Babek-1 Hurrem!: 1 7 - 8:J7l Areplann, Kn rkm.)'n civ:ı nm ltır&l edi•lnde onlara karşı uzun ,.aman dir.,nr•n l ı ı ı kumandın 14-- Hakkında 15- Te."rlf söylemek , Biri nı iiv mek 1&- Homurıu. hayvan sosi 17- Arkn}"n bnklı J R Anlım 19-- ônde n 20-- Birden hücum .,dip. ı ı n ı d < ' n H l ı l ı p 2 1 - KOheJlımı 22- Ayaklar. çiğner

T E Z A D L A R Po6masından• Bazı Bölümler -

ı•ı

Uzun muızwnesl nden

kelımr ru"·o \•ıı sıta,iylr b u ı u rdr• eM·r ler1 vıın!ır. Burada •Tezadlar• adlı manı.u m<'dc·n i.ıç bulıinı Bu

Azeri edeblyatma seçmiştir. Birçok şaırin

almakla :retındUı.

BEYiN AHiNi' Amerikanın gızılı' var.

Dalları var.

Bu dalların gücüne de Uzag, yohın ölkelerde Gizli gizli yolları var. Ölkelerl dlı()il yalnız Gözel gözeı duyguları Derin derin fikirleri, Zencirlere solo bilen' Güclü güclü golları var.

Alır, satır' o herşlıyi Şirin şirin dilekleri.

Blıyinleri, Üreklerı. . .

O , suları bulandırır, Gızıııarın şafaQıyla' O, gözleri gamaşdırır.

AOızları sulandırır.

1- Akını 2- AILını :ı-- V u ru bilen. ı ı rıı ıı sat.ıyor 5- Alt.ınlann ·pırı l l ı \ıyla•

kyl'n ·1

A l ı yoı

Teleslnin' gırmal)ına' Guyrug tahıp Aslyanı• dolandırır, Afrlkanı dolandınr. . .

Bezek vurup O. •azadlıg Mykeliıne.• İngilisln bormal)ını Cohdan kesip Colag edip'' öz eline.

Hırda" hırda ölkelere Layla çalır.11 S!yaseli hamarlayıp" Hayalleri tumarlayıp" Fikirleri tora salır . . . " Afrikodan.

Aslyadan.

Avropodan Amerikaya al)ıl ahır." b6yin ahır.

Yüz-yüz ahır.

Mın- min ahır . . . e- Tuz.atı nın torunun 7- Sapına, ipinin bajanatına 8-- A•ya·yı t>- Hürriyet HeFlıell"ne ı� Eklemi,, qıla­ mıt ı ı- Küçulı 12- Nınnı .OylOFor 13- Parlatıp. yaldJz:. larıp 14- TımATlayıp; ııevlp ok,ayıp ıs- Ata. fileye ıll- A k ı l akıyor

Beyinlerı hammal kimi daşıyırlar Galag galag."

Onu satag, Bunu alag! . . .

Dili baQlı, Köksü daQlı milletlerin, Tekce'" varı. serveti yoh. hissi. fikri.

Düşüncesi talan olur.

Hogigatin doQru. düzgun tercumesı Yolan olur.

Nece nece ilden beri b6yinleri Bir dollaro deQmeyenler Alır, satır Fikir dolu.

Emel dolu. lş ıg dolu b6yinleri.

1 7-

Yıtın yığın 1 8--- S11doce. bir tek

fi7

Söz gudurup hakgı danır.11 cHakigatı. temsil eden, Ganun saplı baltalarla Hakgın başı parcalanır.

Bu ganunlar layla oaıı..­ Milletlere beleı)lnde.11 Yalanların başı durur bir ölkede, Elleriyse gezir başga bir ölkenin üreı)inde.

Milletlere hayırını. zararını O gösterir."'

Gonım ekip Gızıl derir."

Amerikaya beyın ahır. emel ahır. ışıg ahır.

Bu emele. bu ışıı)a Afrikalı g6nden• bahır.

Aaiyalı g6nden bahır. lllllti . 1967 19- lnklr ediyor 20- NIDDI &OyJOyor 21- Aı;ma bcşi ­ tınde 22- G65ter1yor 23- Altın der1yor 24- Uzaklao •

DEBLER Restorana

gelmişem.

Yeyem. icem.

Hezz alom. i t mi boğuşdururlor, Bu ne sesdir? oy ba lom?

Orkestra horoy salıp' Yöndemsiz' gürultulor. · Birbirinden seci lm i r .'

Vo lloh oOız deyeni" Gulog eşide bilm ir.'· Belke . . .

Geri golmışo m : Esr' coh gobogdodır.• Mene uzogdon bo h ı r? . . .

Neyleyim k i , b u yönsüz .'' eybecer'0 gurultular bl!ynime mismor" co h ı r . ı - Şamata-gürültü ediyor. imdeı "ter J!ılJı s<',IC'r � ı kıı 2- Münıısebcısi,, çirkin :ı- G iı riıl l u k r 4 - - S•·c:ilnı i · yor. aynlmıyor 5 - Aıu.ın sbylediıcinı ı;. - lşilrnııyor 7 Asır. çal &- Ônlerdedlr. öndedir ıı - - lli� i ms1'. ı-aslı;ı<"lr 10- Çirkin ı ı - - - Çivi. nıılı

nyor

Bız bu gelme seslere: Bu uydurma.

Bu sahta.

Bu düzelme seslere Esrin sesi mi d6yek'?

Men bilmirem. özgenin Gobogından galanı.

Ahı niye gövşeyek'?"

IVleger y6nillk midir. Ôzünü beyenmeylp Özgeni daOma tutmag'?"

Glıyip özge cekmesi," V6rişlni" unutmag?

Başa salın bir meni.11 Gözel naOmelerimlz var iken neden ôtrü.

Vamsılayag" ozgeni? . . .

Y6nilik mi'?

BaQışla!

Vamaılomog: En böyük Köhnelikdir.'1 köhnelik!

Bizi hora aparır•• Bu •yenilik• edası?

Hendbolun.

Futbolun Hakimlik iddiası?

12- P'UJJI Diye apamızda Pvt4 pUrtr Slbl dolqbrahm 13- ôz. tabt.I uymak: kendlııden kabul etmek 1� Bae­ kuımn çtzm..ınl SIJIP 111- YQrOyQfQnQ 16- Beni bir ıkna edin. bana bir anlatın 17- Taklit edelim ıs- Eski · ltkt.lr 70

11-- Nereye a6t0r0yor

DöQüşüp gon tökmuşük Biz ogide adlanan E n doQru yol. yolunda.

Min-min odam önünde Amansız döQuş gadir"' İndi . . . Fotbol yolunda . . .

Hara olur goy olsun, Cörek cıhartdıQın" yer Vetenin gayretinı Ömründe çekmeyenler, Futbol alanlarında Dönür veten-pervere ÖOünür abes yerel . . .

Onun veten gayreti Özü kimi sahtadır.

Gayretinin sikleti Ayaglorda sürünen Futbol aQırlıgdadır.

Nedir bu eOlenceıer?

Derk 6de bilmirem men.

Adamlar usanıp mı Derin düşüncelerden? . . »- DOA'Oş oluyor.

•.ıuıdıtın

sHva�

'llnıp

ıı ı d ı yııı

:ı

Ek nınk k ıı

06yirler, Amerikada Alimler baş sındırıp"' insan üçün cürbecür" Kokainler.

Tiryekler."

EOlenceler duşünür.

N6çin? insan fikirden, Gaygıdan, Düşünceden Biraz ayrılsın d6ye.

Bu dünyadan üzülüp.. ôzüne dalsın ditye .

LSD; teze tiryek.

Neş'elenmekçün insan AOlı itirsin• gerek. .

.

Birce" günlük k6t üÇÜn, Ba'zan insan eı çekir AOlından da büsbütün.

Derde bah!

El g6türür Düfünoeden, aOıldan AOıl earinde inaonl..

Bat •Ddann-.= Kata Jorm&k 23- Çeoll. çeel t 24-- Af. 10Dlaı' 25- Kopup. SIJT1bp a&- Aklı yltlrwln 27- Bir •il. blıkllı 22-

Neye gerek düşünmek?

Gül, Hırılda. neş'elen! Özünü derde salır Coh düşünen.

Coh bilenl Esr bura mı" gelmiş? .. lnanmırom buna men!

Bugün bu deb.20 sabah"' o deb.

Bu deb gadir. o deb gellr."

Paltarımız .. köhnelmemiş deb köhnelir.

Deb değişir, biz açmamış gözümüzü. " Bu deblere Uygunlaşa-uygunlaşa ltlrlrll< özümüzü.

Nağmede de ŞJ'rde de teze debler . . .

Değişdikce bu gaydalar, bu ölçüler. bu edebler. İnam itlr' Taglld gelir. zövg alçalır.

Buraya mı 29- Moda 30-- Yann :ıı- - Geliyor :12-­ Elblsemiz 33- GözümQzQ açmadan 34- l nunç kııybolu­ yor. yillyor

211-

73

Özümüzden be& ne galır?

Ahı. n6çln özümüzü Gurban v6rek deblere biz?

-Gelin tapag• özümüzü bir kere bizi Her yetene baş eQmeyek: Adama bir sıfat gerek. inam gerekl

vazıg 860üt!

Ne �esi. ne barı var.

Onunçün de Ne gayreti. ne arı var.

Ne k işili k vugarı• var.

Vugar ki. yoh, ıbeli•" deyir.

Glıh bu yele.

Glıh o yele!

Ey deblere uyan <>Olan. sen de b61e!• Oz barın ki. yohdu senin, Vugann ki, yohdu senin.

Gerek

al)zın tez eulana

Ozgeıerın m6yveelne.

0z eeei n ki. yohdu eenln,

�..-

dem

tut yad 888 1net..

1888 · 1W7

a.-- Bulalım 3&- Eıtelll l ll vüan, pnını 86yle, bu ..kilde »- Orı.. o tekilde

3874

37- Ent

EPiLOG' Tezadlar!

Tezadlar artır ilbeil.'

Zaman, öz-özünü nece danır' hlıy.

Gedirik . .

G6tdikce gısalmır4 bu yol, Cekirlk . . .

Cekdlkce derd uzanır hlıy . . .

B u gadar yozmışam, hele azdır, a z En böyük, en derin söz içimdedir.

Hog-no-hag, • düz-eyri, gom-slıvinç, gış-yoz Menim öz içinde, öz içimdedir. .

1-

Soıı.ııllz 2-

.

Yıldan yıla 3- Na.aıl lnkü ediyor 4- K ı

salmıyor 5- Haklı·haks11 75

Menim üreOlmde baş-başa durur, Gorhuyla cesaret. Şübheyle inam.• Biri o birine min cür tor gurur.'

Onlar vuruşurlar. . .

Men harayçıyam!'

Cesaret; vugarım. azmim. hünerim.

Gorhu; mütillOlm. ltaetimdir. Özüme düşmendlr öz fikirlerim, Bunlar barışmasa . . . felOketlmdir.

Cesaret, gorhunu' üsteleyende.

86ş adam içinde, deyirem ımen de Adamam . . .

Oz yolum. öz emelim var . � .

Bunu öz-özüme aöyleaem de men.

Gorhu baş galdırıp sinemde herden•• Burulup" sürünen bir ilan kimi izleylr her y6rde cesaretimi. . . .

.

Bllmlrem. içimde baş·bafCJ duran.

Meni gOh dlndlren.11 gOh da donduran Bu mOdhlş hayallar.

Bu hallar nedir?

Celaret gelende rahatlıg g6dlr . . .

Gorhu h6km 6dende . . ktçlllrem11 men . . . .

lnaama. inanç 7- Bin tOrlO tuzak lıururor 8- lmdaı ıııı.eren. bqınp çallran .._ Korlıuyu ı� Arada bir ıı- BOrQJQp, luvnlıp u- Konuoturan 1 3- KOçQJQyorum

8-

Vicdanım gizlenir hecaletinden."

Bir de görürsen ki. oyanır vicdan, Dlıyir: - Hayat mıdır seni gorhudan?

Ahı nlıyleyirsen bu çürük ömrü?

Kişi kimi yaşa blış günlük ömrü.

Gorhuyla cesaret durup döş-döşe Teze bir inamla girir döğüşe!

Nlıçe emen• ya�ayır tek birce cmennde Öldüren de menem. ahı ölen de.

Su da özümdedlr, od da özümde.

Dost da özümdedir, yad da özümde.

Rehm" de mendedlr, zülm de mende.

Hayat da mendedir. ölüm de mende . . . insanlar döl)üşür biri-birile, insanlar döl)üşür öz-özlerile.

Yaman döl)üş glıdlr" göl)de. ylırde de.

DöQüşler her zaman glrir bir dona.

Utanmaz-utanmaz her dövrde de Yıhırıg günahı esrin boynuna.

Dlı. kimdir yaradan bu fesadları?

DöQüşde yaranır en böyük söz de.

14- ULancından

15-

Re.hm:

Esirgeme.

merhamet

Hl- ­

Kavga oluyor 77

Esrin ne günahı ?

Bu tazadları Gelin biz ahtarag" öz içimizde Sonsuz dOOüşlerde hayat yükselır, Bütün yükselişler govgadan gelir. .

Ba'zan bir soatda. bir n6çe günde.

Daşıyır illerin yükünü insan.

Ba'zan özümüzü tapmag" üçün de.

Biz k6Qe bllirik" varlıı)ımızdan.

SükOnet. . .

Dayanır"' dilsiz mezarda Gabrin başdaşına ilişip zaman.

Vuruşa-vuruşa bu vuruşlarda Ozünü ahtarır hamişe" insan . .

- Mezarda tapır mı?a - Ne deyıma sene!

BatQO cür" yaşamog son tesellimiz.

Ahı. esllmlze dOnürük yene. lıkımız torpoOa garıtcında biz . . . .

1966 . 1887 17- Araralım 18- Bulmalı 18-- Ceçebillrtz 20- Duruvor aı- Her zaman zz- Buluyor nıu? 23- Diyeyim 24- Turlu

711

KÖHNE BAYATI' BMT' iclasında' Pakistan

Şahi

nümayendesi'

Ağa

demişdir: o:Köhne müslemlrkeçiler kimi İsra·

il de öz lecllViizünü ilt ifat kimi galeme ııererck' iddia edir ki , 0, tutulmuş' arazilere güya (medP niyyet belıreleri') getirnıişrlir .»

(Gazetelerden)

Hakg-adalet gücde midir?

Zorun gücün var deye Sene gul olmalıyam?

Bu arzudan o arzuya ootmog' üçün Ayagların altında Belke yol olmolıyam?

Belke senin havan catmır.• Havamı do sene verip Özüm bol}ulmalıyam? ı- ·Eski şarkı · 3-- Toplantı&ında

24-

BMT:

Birleşmış

Temsllcisi

s--

M i l letler Teşkil lılı i leri

surerek. iddiR

edenık 6-- Elegeçirilmiş, işgal edilmiş. 7- H i ssele ri ,

lım .

·Toh umları· 8-- KRvuşınıık

pay·

9- Yetişmiyor

79

Sinem üste geze geze.

Deyirsen ki, - Madeniyyet getirm l şem men sizel ..

Bu ki. köhne boyalıdır, Keçen asrden galıp.

O taydaki'0 h6milerin Bu zurnanı coh çalıp.

Sen zurnanı tezeleye bil medin .

H6ç olmazsa bayatını tazele.

H6milerln gaçabller dalından" durma. teles.u t6z 61elu Madenlyyet perdesile Emelini danırson.11 Başı�ıza yaOdırdıOın bombaları Belke çiçek desteleri aanıraa n?

Bir milletin özgeslne gul oımaoı Ne zamandan madeniyyet sayılmıf?

Bil ki, Ereb O ezilen. mahkQm ereb deOll artıg O da oohdan ayılmıfl o kıyıd&kl 11- Arkaand&a 11-- Ace1" 13- Tez 011 14- lııklr edJJ'Ol"IWl

10- O tarald&kl, e&

-

öz alnımın teri ile b6cerdlQlm1• torpagların M6yveslnl derirsen. Öz yolumda Mene yol gösterirsen.

Bu dözülmez" rezalete, tahkire mi medenlyyet d6yirsen?

Golumdakl zincire mi medenlyyet deyirsen?

Aferin üstadına!

VahşlllQI medeniyyet adına Milletlere yedlrtmeQI Coh gözel ö(jrenmisem Sen öz hOmilerlnden!

Hltler ot oynodırdı Dünen obalarında!

Bunu unutmamışdır Y6r altında çürüyen Senin babaların da.

Sen sabun olmadın mı Dünenkl faşistlerin Ö lüm sobalarında? ..

1&- Bakıp gübnıledltlm. l�lod1tım 16- Kallanıl maı.

81

Gaçıp zulmün elinden.

Den" kimi sepildlnlz Dünyanın her ylırine.

Herden" bahsa pis" almaz Adam yola saldıOı Dünenki gunlerlne . . .

Düneni çıhartmısan81 Ne t6z yadından" bugün?

Celladlıg öOrenlrsen ôz celladından bugün . . .

Gonşuya diş gıcıdıp,n Uzagdakl d üşmene El açmoOın y6ri yoh; Sen 61e düşünme ki, Uzun gış g6cesinln Bir aydın seheri yohl Ok6anınll o tayından11 Dil v6ren olmaaaydı, Siz b61e ca•mazdınız.a Gamlı tarihinize Siz Oz galebenlzle MaOlublyet yazdınız.

1987

baz&n 111- K6t0 20- Çıka11 22- Dit bileyip, dlflmnJ •6ııt.<­

17- Tane 18- Arada bir.

nutı11n

21- Haunndan

np aa- OkranulUD 24- o kıyıaındaıı 2&- Ştıfırmadını•

•

GARA KUTU' Amerika jurnalisti Devid Rorvik «Dünen' değenek, /Jugün gara gutu» megalesinde gösterir ki, Ameri­ kada adamları muti robota çevirmek üçün lıer ı•a­ siteye el atırlar_ Merkezi keşfiyyat' idaresi adam­ ların clanışığını yazmag' üçün cgara gutu>lardan istifade erlir. el.il. Gazcla>, 1 975 8 Yanvar (Ocak)

Rorvik deyir: Ötüp keçdi' deOenekler zamanesi.

Gelip catdı."

Doctaglarda, gulaglarda döOenekler zamanesi.' l-

Kara k ulu: Dinleme cihazı 2- Dün, geçmişle 3--

ls­

tlhbı&rat. haber alma �- Danışıg yazmag: Toype 809 kay­ detmek 5- Geçip gitti 6- Yet1$tl 7- Dögcnok: Döverek. ezerek bir ııoyl nasırlı hlle getirme.

Bura.da •a.tızlann bağlı. k ulaklann tıkalı

oldutıu

zaman·

anlamında.

83

Aynı sozıer dodaglarda cada� old u .

Gulaglarda gat.ıar• oldu.

Dedıler kı. bır mehroba el acmalı.

Bir cığırla'" dag aşmalı.

Aynı SÔZU eşitmelı Aynı sozu danışma ı ı ı : : Aynı sozler gulaglorı dôğecled ı . " Ö t u p kecdi değeııekler zamanesi.

Gelıp ça t d ı dciğenekler zamanesi.

Gulağımız yağır oldu. üten g u nler bugü nlerden !ağır" oldu

Dciğenekler değenekden ağır oldu K uçelerd e . · • menz illerde. · ·

Otellerde; gara g u t u Fikirlerin Arzuların dar tabutu1 Ora" geıme. geriye dôn; gara gutu!

Kibnt boyda mognitofon:" g a ra g u t u ! öz doğmaca" menz i l i nde Üre{lini donışd ı rma•• sen. d i l i nde• Siyasetler p i llesile"' Reyasete" golho nların" Cirkôbına" bulaşarson. � Çallak il--

Na�ır

1 0- Yolda, patikada ı ı --

Konuşma!•

12- lfiZA}"a ııctird ı . aynı hile soktu ı:ı- Uslu. yumuşak. yok

ınıl 1 4- Sokaklarda 11>- Evlerde 16-- Oraya 17- Ses a! m.a cihau; teyp J.&- Kendi 19- Konuşturma 21}-- Basr.ı mqiyle 21- Başkanlığa 22- Çıkanlano. yükseloolcrin 23- Kirli 9uyuoa

Öz dil.nden dolaşarsan!

Her şeherde, her otagda • O bucagda. bu bucagda İ .ıler seni; gara gutu' Fiki rlerin. a rzuların dar tabutu!

Senin hakgın. gu tulardır.

Hakg önünde eğıl, egil!

Tek özun mu? Hayır. hayırı Beynindeki l ı k ırler de.

Galbindeki duygular da Senin değil.

Senin değil!

Basdı bütun memleketi Gutuların vahimesi.'' Ü reklerde doğulmamış Tez boğuldu Fikirlerın cağa'" sesi.

Fikirleri gülleleyip'" Hayalleri öldürdüler.

Tökulmedı ancog ganı.

24--

27-

Odudu .!.5-·- Korkusu Kurşunluy ıp

2ti-

·

Hı·bek,

}Tllı

doı! mu�..

l,;oı·1 ıı·

Düşünenin yanan gaibi; Fikirlerin gabristanı!

Bir ürekde yüz-yüz• gabır!

Kime v6rek başsal)lıl)ı? Ö lenlerin sahibi yoh!

Biz ışı(ilı fikirliler, Bir fikirsiz, akidesiz'" gulb6ceye"" gul almuşug!

Ayaglora yol olmuşug.

Bahın bize, görün bizi, Ne g ündeylk.

H6c bilmirlk ne meslekde.

Ne dindeyik.

Biz hamımız Kibrit boyda Gutuların içindeyik!

11175 28- YOzJerce 29- lnançmz, dl.ldl8il.z .._ Kiiç(icQk lıulı• bqkalının kuluna

•

MENİM ANAM Savadsızd ır,' Adını da yaza bilmir Menim anam . . .

Ancag mene.

Say' öğredip, Ay öğredip, iP öğredip; En vacibi: Dil öğredip Menim anam . . .

Bu dil ile tanımışam Hem s6vinci, Hem de gemi . . .

Bu dil ile yaratmışam Her şi'rimi, Her naOmemi.

Yoh men hlıcem, Men yalanam.

Kitap-kitap sözlerimin Müellifi: menim anam!..

1 968

ı- Okumamıştır, okuma-yazması yoktur·

2-

Sayı

�

Yal 87

ANA HEDİYESİ Anam namaz üste ol açıp göğe Alloh'o yalvarır cyo Robbim!» deye: - ıSensen holg eliyen bu göQü. yeri, Candan şirin olur balo, oy Allah.

Sen menim ömrümden kesip illeri.

Balamın ömrüne colo'. oy Allah!

Bu nedir? Arzuya, dileğe bir bah, Gör bir neler keçlr" ana golbinden?!

Cohdur bu dünyada hediye . . . oncog Ömürden hediye görmemişem men. i sterem bir ona. bir bala sözü Lugatda sözlerin önünde gede.' uca• olduğundan onanın özü Ucodır. böyükdür hediyesi de.

Cohdur hediyeler insan adına: Gıymetli ziynetler, gıymetli daşlar, Ana hayat verir ÖZ övladına, Hem de öz ömründen ömür baOışlar.

1973 ı- Ekle, kat :a4- Yoce. ulvi

•

Gt19w, pçlyar

8- Gide. ônQnde ola

KÖRPE NEFESİ Bir azca çıhondo körpenin sesi Ananım gözünde gorolır cohon.

Guşlor dile gelir. ana nefesi Bola nefesine tohunon zaman.'

Ayrı düşen sular birleşir bu dem.

Hasretler govuşur biri-birine. ı::ıe bil yuhuyo çevrilip' olem Gonur körpeciğin kirpiklerine.

Külekler esmesin, şimşek cohmosın, Körpe, yuhusunda gül deren zaman.

Göğler gürlamasın,• seller ahmasın.

Ana körpesine süd vbren zaman.

1- Dokunduğunda 4- Gürlemcsin

2-

Ri..ı " yaya çevrilip 3- Rüzglrlar

19·

Guşıor noOmesini desin aheste, Ayılmosın deye körpe yuhudon.

Ana el)llende �şll)in üste, Onun do önünde el)ller cohon.

Bu an tebiet de hayale gadir" Susorag dinleylr yalnız bir sesi: Dünyada en ince, en p6k nol)medir, Körpe mışıltısı, körpe nef�si.

Bu p6k nefesdekl etrl" duyanlar Dalır' en mügoddes bir fl'riyyete .

Hanı' bu mo'nonı' veren . san'otkfır?

Bu ince şi'riyyet sıl)mır son'oto.

86şikler üstünde bir cırog tekin'" Analar sübheçen" ürek yandırır.

Yanan ana gaibi, öz körpeslnln Omür yollarını işıglandırır.

11154

� Hayale dalıyor &- lln; ırUz,el kokuyu 7- Dalar 6Hanl ..,___ Ma'nayı 10- Lamba gibi 11- Sabaha kadar

YENE' BiR ARZU GALDI Ananın üreClnde Arzular durdu solo.'

Bola gıCıltısını �şiderken ilk defo.

Arzu doğdu arzudan.

Dedi: - Balama gurbon Keher otlar.' gulunlor!'

Balam ne voht dil onlar?

Uşag dil de anladı, Dil ocdı: - Ana dedi.

Ana : - Her derdin bola.

Gelsin bu cana. d6di. Üzüne güldü cohon.

Arzu doı:idu arzudan.

Ana dedi: - Bes hocog' Balom oyog oçocog? ı- Yine 2-- Saf-saf oldu, dizi idi :ı-s--- Ne 7.Rmnn

Dor allar 4 - -

Taylar

11 1

Bala ayag da açdı Küçede' gezdi, gaçdı.

Ana gaibi sı(:lmadı Ferahından göı)lere.

Her bala addımına Ehsen' dedi min kere.

Arzudan arzu doğdu Ana dedi: - Azdı bu!

Balam da balalar tek' Ha voht' derse gedecek?

Balo derse de getdi.

Balo dersden de geldi.

Demeyin ki, onanın Arzuları gödeldi.'0 Ana dedi: - Azdı bu!

Arzudan arzu doı)du.

06di: - Balom bes hacog Mektebi gurtaracog?11 Bala mektep bitirdi Ali mektebe girdi.

Ananın arzulan Vene de tükenmedi: - Ah . . . birce tez balamın Toyunu görüm! d6dl . . .

- Sokakta 7- Atertn 8- Yavnıler gibi IG- Azaldı

1 1-

Bitirecek

9--

Ne zaman

Arzudan arzu do(jdu O gurtardı. bu doğdu: Ana bir vaht gördü ki, Ö mrü ahıra yetmiş, Arzuların odunda" Öz ömrünü eritmiş.

Ana öz belasının Yolunda can çürütdü.

Bala, anaya çatdı."

Bala ananı ötdü."

Ah, yene de ananın Arzuları bitmedi: Bu arzular, arzular Ananı terk etmedi.

Düşdü elden-ayagdan, Ana tamam gocaldı; Dünyadan köçende de Ananın üreğlnde Yene bir arzu galdı . . .

Ana getdl dünyadan Balanın çiçeklenen ömrünün yaz çağında, Ananın arzuları İ ndi de tekrar oldu Balasını böyüden Balanın doda(iında.

1957

12- At.oeıne 13- Yetişli, kavuolu

14- Geçli

93

DAYELER - KÖRPELER' Gezinir bulvarda hlıy goşa-goşa' Garılar. uşaglar ahşama geder.

Deniz sahilinde vlırir baş-başa Batan güneşlerle doi)an güneşler.

Analar işdedir . . .

Körpe balalar Goca• dayelerin ihtiyarında.

Tifil' körpelerin ne günahı var; İ ndiden' özgeye möhtac oluplar?

Ana slıvgisine var mı bir evez?'

Böyüdür balanı' o gaynar' nefes.

Doyenin sıi)alı." nevazişleri."

Körpe ürekleri iside bilmez."

Uşag ürei)ini aldatmag olmaz.

Vanılar o gaibe gıyıp hökm ilden.

S6cir körpe gaibi o geder hessas.

O. böyük slıvglnl adi slıvgiden. ı- e.Jucılal'. terbiyeciler - Çocuklar 2- Çll't-çlft 3- Ko. ca. y..lı 4- Tıfıl; körpe s- Şimdiden 6- K&r1ılık 7- Ba­ layı. yawuyu 8- Sıcak il- Oqamalan 10- Sevmeleri ı ı- lsııamaz

Ana sevgısine körpe hasreti, Kim deyir en böyük heyanet değil?!

Dayanın sıl)alı. aşgı, hörmeti.

Vazife borcudur, mehebbet del)il.

Uşag böyüdükce der-i seri" Böyüyür özüyle birge" il be Dayenin uşagdan telebleri" Sol)ug terbiyedir, mehebbet

de il. de del)il.

Dayenin zehmli," so(jug sesinde Hôkimin mahkuma hökmü ohunur."; Dayenin nizamlı terbiyesinde Uşag gayda" görür. mehebbet umur Her sözün, metlebin öz acarı" var.

Mülayim" danışıg20 hoş niyyet değil.

Dayenin dediği şirin na(jıllar."

Vazife borcudur, şl'riyyet de(jil.

Körpenin oyunu. nazı. şıltai:jı" Dayenin gözünde gusurdur, elbet Ana mezemmeti,23 ata" danlağı2' Ancog mehebbetdir, ancag mehebbe\1 1 97il

12- Başının derdi ı :ı-- Birlikle 1 4 - - bLPk l " rı . iste dikleri l� Korkunç ıuOkunur 17 Kaid<' 18- Anahtan 1 9- Yumuşak 20-- Konuşmu 2 1 -- Masal-

181' 22- Şımankca sevinci. kaprisi 2:ı- K . n n mnsı 24- Hıı ba � Ayıplaması 115

ATA' VE OGUL Eziziyem' balasın.'

O rekde od galasın,• Men isterem balamı Balom ister balasın.

- OOul, daha besdlr, az yor özOnü, YordıOın odunlar, görer on günü, - Ay ata. gelirem, sen k6ç içeri.

- On defa d6mişem bayagdan' beri Sözüme bahmırsan'. . . Eger. gelmesen.

SoOugda seninle duracoOam men.

- Özün bil, dur orda. gerek bu ahşam.

Bunun hamısını' yarıp gurtaram.• ı- Baba a- AzlzlyJ.m: ııevdlttytm. ııevtleııJyJ.m. Bu kelime az.eı1 bayatı fmantllannın ilk kellmnl olarak kullanılır.

3- YaVl\LIUDU 4- Atat yaklın 5- Deminden e- S6zO­ mQ dlnlemlyorwwı. aldın4 etmJyonwı 7- Hçtlnl e- Bl­ UreyJ.m

- A bala, so(jugdur, gel gızış• birazı - Kişi öz işini sabaha'" goymazl Ata coh yalvardı, o(jul cyohı d6dl.

Dltdl(jl sözünden g6ri dönmedi.

Birden ltve kltcdi, ata, bu ara, Guco(jında uşag cıhdı bayıra.

Bunu gören kimi o(jul bozardı.

Gazap gı(jılcımı üzünü" sardı.

Dillendi: - Ay ata, so(jugdur ahı, Niye cıhartmısan cöıe•• uşa(jı?

Ata gülümsünüpıa söyledi: - Neden, 861e goruyursan uşa(jını sen?

Menim UŞ'O(iımsan, bes, ahı, sen de! ..

Men, seni so(jugdan bayag güdende, Sözüme bahmırdın . . . B61edir gayda14 Balasını ister herkes dOnyada.

1956 -&--

Jaın 1� Yanna 11- Yüzünü 12-· Dışıı.n yu

lümı;eylp

14- Kaide

13-

Gil­

ANA VE BALALAR Uşaglar ananı' tutdu danla()a.• - Başgadır. özgedir senin zomonen.

Seni boşa salmag• çetindir. ana Bizi suallarla çoh incitme sen.

Ana cevap v6rdi: - A()ıllandınız?

Ne t6z böyüdünüz. meni dandınız?'

Diliniz yoh iken cingaı sesinden Kiclk ü rekdeki arzunu gördüm, Yalnız dodagların büzülmesinden Men sizi bes n6c:e1 boşa düşürdüm?"

Danlaga tuLmag: Ayıplamak, kınamalı.. Ayıp. lkııa etmek, bir ..,. anlatmak 4lnklr ettiniz 5- Nasıl 6- Anlıyordum

ı- Anayı 2--

ıaına.t• bqladılar 3-

..

NENEM·MUALLIMIM Vuruldum nal)ıllara.' i nandım nal)ıllara: DaOların dalındaki NaOıllar sepelenmlş Kôhalara.• Yollara.

Demir carıglarımla Dere klıcip Düz klıcip Uca dal)lar aşardım.

NaOıllarla bezenmiş Bir dünyada yaşardım. ıŞengülüm, Şüngülüm.

Aç gapını men gellm i ' Sanardım, do(lrudon da Dal)ların orhasında Demirci var, Klıçl var, Bir da . . .

Volan danışan• O hlylekôr canavar.• ı- .Masallara

2- Mağaralara, kovuklartL �- Şcngülüm. <Kcplşl ile kur­ dun hlk Ayosl. 4- Söyleyen 5- Kurt

füngühl� Metbur masal. Keçi yavrul an

1111

İnanardım l tııenmlş' dişlere.

Canavarın garnında A(jlaşan çepişlere.

Hayalimde gederdim Men da(jların dalına.

A(jlardım hönkür hönkür Cepişlerin halı na . . . i sterdim. inanmasın Bu balaca cepişler Gurdun şirin diline.

Bilmezdim ki, sadeler.'

Uyup, Uyur, Uyacag.

Hlylekôrın dlllne.

Mene ele gelerdl, Her derenin, tepenin, Her cı(jırın,• Her yolun.

Her a(jacın, Her kôlun,• Dibinde bir na(jıl var.

Slıhirlidir bu yollar, Slıhlrlldir bu kôllar.

Men h6yretle bahardım Bu yollara.

Kôllara.

BlleıımJt, kealdıılettlrtlmit 7- Sado k&lblller, l&f1ar &-- Çıtınıı. patlkaııın � Otwı. çaluıı.n &--

lllO

Nal)ıl olup girerdim Özüm de nal)ıllara. cŞengülüm. Şüngülüm.

Ac gapını men gellm.

Buynuzumda ot getlrmlşem.

Döşümde süd getlrmlşem.• Valvarardım neneme: - Nene. nene, can nene.

Goy indi de ceplşler, Gurda ınanmaeınlar.

- Gözüne gurban, bala Nal)ıl gurtarmayıp ki. . .

Ahı hele dalı'" var.

- l stemireml Keserdi.

Nal)ılı burda nenem.

Vermezdi ceplşlerı.

Vermezdi gurda nenem.

Bir gün de Şengülümden Nal)ıl danışdı bize Bal)ca muallimimiz."

Gözlerimiz bereldl,11 Gaher tutdu . 11 gorhudan Hönkürüp al)ladıg biz.

Muallim de sahlayıp,.

Nal)ılı burda . . . ..

10- Arkası ı ı- Ana okulundaki otnıtmenımi1. 12- Koı· ­ kudaıı iri ırı açıldı 13- Kahrolduk, çok kızdık 1 4 - Durup. anlatmayıp 101

08di: - Bu

nağıldır. a bola, İnanmazlar nağıla.

Ne keçi var.

Ne gurd var, Ne demirci, ne

kôha . . . İnanmadım nağıla, inanmadım bir daha. °'me" nağıl. gura mo . . . 11 °'me e le nağıldı.

Ancog . . . neyleyesen ki. . .

Menim hoş rö'yalarım Hayallerim dal)ımdı.

Muallimlm düz" d6dl.

O, ille zann iltdi ki.

Bunu dilmek tilz dilQil. Ancog o bilmedi ki, Her düzü. her doOrunu Vahtaız dilmek düz d6Qi l.

O Oz hagigatile Bizim galblmizdeki En ,ırın hülyaları Tiız taladı,11 Apardı." o. g0zeı uşaglıOı.

Yaraladı, Apardı . . .

U- Demek 1 ._ Yapma. uydurma 17- Dotnı 1 8- Talan eıu ı._ C6tanto

102

Uşaglığım gurtardı,» Muallimi Ay mualllml Coh s6vdiğlnden bizi, Apardın golbimizden Nağıl hayretimizi . . .

Düz tanışıp," düz d6yip � le bilme düz oldun.

Sen cinayet 61edin,zı Ancag cinayetinden ôzün habersiz oldun.

Nenem: - Hele nal)ılın Ahı dalı var d6di.

Senin d6diğin düzü"" Nenem niye d6medi7 Ey muallim. muallim, Goy uşaglar hamişe Nagıllara inansın.

Uşaglığa gıyma gel, O, uzansın.

Uzansın.

O ne gader uzansa O rekler bir o gader Hlyleden uzag olar.

Adamlar birbirinin Derdine ortag olar.

11171 »- Sona erdi 21- Dotru IOyleylp 22- Cinayet işledin.

lrOtQJılk etUn 23-- Dotruyu

BUGÜN YEDDIN OLDU

Ne t6z ellerini üzdün' dünyadan, Balanı tek goyup hara g6tdln sen?

N6ce' yoh olurmuş bir anda insan. �le bll dünyada h6c yoh lmişsen.

Güneş gurup 6tdi... otog goroldı, Bir anda yoh oldun sen hayal kimi. indi düşünürem: senden ne galdı, KOnlümde hotlren gara hol' kimi.

Meni boya boşa y6tlrdln,• oy ona.

Bize borçlu bildik her zaman seni, Sen meni dünyaya getirdin, ona.

Mense yola saldım dQnyodon seni. ı- ÇekdiJı 2- N-ı 3- Ben 4- Bob)'a bata retirmek: BQrQtmek; bO,.OttOn

Sen mene blışikde laylay caımışsan' Bugün laylay çalım sene men de mi?

Senin şirin şirin laylalarını Men sene gaytarım' cenazende mi? ıYuhun' şirin oısunı dlıyirdin mene, uVuhun şirin olsun» deyim mi sene?

Gerek men başına dönem dolanam.

Meni hayat ücün Yatıran anam.

Söyle ölümcün Nece yatırım Seni men bugün?

Bu nlıce dünyadır. anlamıram men, Cilvesi cürbecür.• rengi cürbecür Dünen nefesiyle seni lalden' Bugün buza dönüp, daşa dönüpdür.

Bu nlıce dünyadır i nsan oQlunun Hayali göQdedlr, özü ylırdedlr.

SaQ iken ciynlnde'0 hayatın yükü. Ö lende cesedi ciylnlerdedir . . .

Bu nlıce dünyadır. b u nlıce dünya, Ölümü hagigat, hayatı rö'ya.

5-

Ninni

sôylemlş6ln

ıı-

7- Uykun 8-- Çeşit çeşit

iade edeyim. gpı·i '"·n.•ymı ısıtan Hl-- Omuwnda

ıı-

l05

Derdimin gamımın sendin orta()ı.

Niye üz dönderdin, bes niye menden?

•Derdin mene gelsin!• dlıyerdin ahı, Niye derd caladın" derdime bes sen?..

Anam hlıçkes seni incitmemişdir, Men seni, men seni inciden gader. İndi kime açım derdimi bir bir, Kim menim derdime yanar sen gader?

Evin her küncünde11 görünür y6rin.

Gözüm ahtarcıdır,u ana, av ana, •Nenem hanı?ı dlıyir körpe Azer'ln, Men ne cavap vlırim ona. av ana?

Bllmirem, bilmirem bu ölüm nedir.

Hayat var iken?

Nefesin, ay anam, hele 6vdedlr, özün y6r altında daşa dönmüsen.

Bugün ylıddin oldu . . . " anam ylıddi gün.

Bizimle beraber a()lar otaglar.

Sene, yalnız sene, sene d6mekçün Könlümde ne goder menim sözüm var. ı ı- Katılın. elı.ledtn 12- K6'nlnde 13- Arayıcıdır 14Az.erilerde blrtnin olümünQn yedinci ırQDQnde doııt, akra­ ba ..ıentr yemek verilir. Sonra da dua edilir. Kur'an oku­ nur

1oe

cKlmleri co()ırog bugün ylıddlne?ı Halalar, bacılar soruşur menden.

Anamdan sorıAşag. o biler dlıye, Senin oto()ına üz tuturam men.

Anam, tapşırıldın ona torpo()a, Bu ölüm. sineme cekdi do() menim.

Sen menim arhomda benzerdin doğa, ı:ıe bil arhomdon ucdu dağ menim.

Gızımın adıdır senin Öl. adın.

Bu do göz dağıdır mene bugün de.

Son defa sen mene bahıp ağladın, Suretim mezara glıtdi gözünde . . . Ömrü boşa vurdun altmış yaşında, Altmışın üstünde durup yaşın da.

Artıg senin üçün dayanan" zaman Menlmçün dolanır . . .

Gün olur ahşam Vaht klıçir, sen menden uzagloşırson, Men sene günbegün yahınlaşıram.

1 1163

ıs- Duran 107

ÖLCO

Uşogların üstüne t6z-t6z gışgırır' ana: - Gaçma!

- Gülme!

- Yüı)ürme!2 - Bir faraı)at dursana!'

Uşog çölde,' bayırda gülmesin, yü(lürmesin, Yıhılmaı)ın, durmaı)ın• lezzetini görmesin, Bes' n6ylesin, ay ana?

Uşoı)ı dine goysana!'

Gaysana lezzet ala Bu dünyadan o bala!

Azad könlüne ölçü-blçi ne gerek?

Onsuz da bir vaht her işi ölçülecek.

11183

ı- &qınp �rarak hQcum ediyor 2- Yünlme 3-- Bir 4- · Dıf811da � Yıkılmanın. kalkmanın 6- Pekiyi 7- Rahat bınılıaana rahat dllJ'UD&I

108

BEŞiK Kendime' g6tmişdim, Gezdim, her yeri: Teze küceleri.2 teze evleri. . .

Her köhne ocagda. teze bir ocag . . .

Ruhum tezelendl, fikrim ucaldı.

Tezellk gözeldir, gözlerim ancag, O köhne yül)rükde,1 b6şikde galdı . . .

Beşik . . . nişanedir uşaglıl)ımdan, Könlümde ah neler, neler oyatdı.• Bu tahta blışikde ahı, bir zaman Anam da, atam' da, babam' da yatdı!

Beşik, ilk menzilim, ilk yuvam menim, Leylalar' dünyası. ilk dünyam menim.

1- KOyllme 2- Sokaklan 3- Beşikte Babam 6- Dedem 7- Ninniler

4-

Uyandırdı 5-

109

Babam tek, otom tek dünyaya men de Açdım gözlerimi tahta blışikde, Anam b6şil)imi terpetmeyende, Silerdim, klışikcim' yatıp klışikde.'

Goymozdım anamı alo dinclnl, Doymazdım anamın gül nefesinden.

Oodordım dünyanın ilk alıvlnclnl Blışikden asılan •şah şohı'0 1orla men.

Ele bilirdim ki, dolanır dünya, Menim b6şll)imln başında oncag Menim dünyam idi uşaglıl)ımdo" Bir anam. bir b6şik, bir de o şah şah!.

Gara gözmuncul)u" sol bilel)lmde.

Blışll)ln üstünde üzerrlk,11 Gur'an.

Anam goruyardı meni bunlarla Dünyanın her cüre" belalarından.

Bizim alo-bezek bu blışlklerde Ü midler. arzular, dilekler yatıp.

Gılınç çekmek üçün eleme, derde Slıbirler.11 Nebiler." Babekler" yatıp.

8-- Belıcim il- Bek ledltl

yerde. nöbette 10-- Şalı talı; Be. ı;ocutun eline tulutturulan l.ahta oyuncak i l - Çoculılutumda 12- Nazar boncutu 13- Üzerlik: Ya­ kılınca duman ve kendine has bir lıolıu çıkaran mercimek renginde ve ondan biraz daha büyQk b.lr bit.ki. Na.zara kar· tı kullanılır. Üz.erlikten yapılmıt •ılaler evlere asılır 14Çetit l>- Mirza Allelıber Sabir 1 1882·181 1 1 ; Azerbaycan'ın nıethur hiciv e&1r1 18-- Kaçalı Nebi I? - ıaee ı : Rualara � mllll mücadele vennif luJıBmanl&rdan 17- Babek-f HUIT8Jlll 1? - 8371 : Azerbaycan'ı tual eden arap ordulan­ na k&r1ı uzwı zaman dlnmn Azerbayc:aııl ı kumandan ııte asılan veya

1 10

i nsanın insana mehebbetlni.

Ey b6şlk, ilk defa biz sende duydug, O(jnyanın zövgünü, saadetini Ananın o ılıg südünde duydug: ılaylay d6dlm yatasan.

Gızıl güle batasan, Gızıl gülün içinde Şirin yuhu tapasan. ı " Hopdu'" ruhumuza bayatılardan Nal)meye benzeyen lehcelerimiz.

Oaddıg"' dilimizin şirinlil)ini Hele belekdeyken" bu beşikde biz. �şil)ln Gaynar Aldı öz Üzeyir"4

ı'.l stüne sepildi den den,21 çeşmelerin zümzümeleri." kökünü bltşll)imlzden nal)mesi, FüzOli şl'rl.

Leylanın her halı11 bir ümld, güman, Onun ahengine gaynadı ganım.

Anamın yanıglı laylalarından Süzüldü ruhuma Azerbaycanım. . Yohsul babaların Güldü körpelerin Atdıg dünyamıza Tahta blışlklerln

garanlıg damı gülüşlerinde. biz ilk addımı hendeverinde ...

18-- Bulaaın 19- Dam l adı 20--- Tattık 21- K u ndakLa iken 22- Tane tane 23-- Melodileri. mınltı ları 24- (J7.ey i r Hacıbe:vll 1 1885 · 1948 1 : A:ı:eıtıaycan·ın meşhur kompo7.ilö·

ril

25- Beni 26- Civannda ili

Oüşdük arhasınco hoş hayallann.

Arzular ayırdı bizi de bizden.

Uzag seferlerın. böyük yolların Evvell boşlandı" b6şll)lmlzden.

Cıhdı garşımıza gOh da(!, gOh dere, Hayat gözümüzde bir sual oldu.

Bir b6şiOe sı(jan Nesimilere, Sonra cohan özü darısgaı• oldu.

Bizim anaların laylalarından Ahdı ruhumuza vetenin özü.

86şik kökümüzdür . . . ucolıp ardan Tonıdag dünyaya öz kökümüzü!..

111611 Z7-

1 12

Bqladı

2&- Dar.

çıok d8T

HlzEK' Dünyada Jceçmesin boş, caııan çağın, Yol

git

ki,

gilclildilr indi

a11cı6ın.

Nizami Bizim 6vln yanında Hündür' bir tepe vardı.

Ora• uşaglar üçün Oyun y6rl olardı.

Gışda hlzekler .üste' Sürüşerdik' biz orda.

Yltngilo.' cllingaOac' Oynardıg• baharda.

Nedense körpellkden• Men gışı cah sltvmlşem.

Gar ya(ian kimi'" orda11 Sürüşmek olmuş pltşem.11 Buz üstünde yaO kimi Sürüşerdi hlzel)lm, Hamını " ötmeseydlm."

Dlncelmezdi üre(iim. •• 1- Kızak 2- YQkııck

3-- Orası 4- Üsti.lnde � · Kayar­ çocuk oyunu 7- Çlllngakaç: Çelik çomak adlı QOCUk oyunu 6-- Oynardı g 9- Küçüklüki.lm­ deıı bert 10- Kar yatar yatmaz 11- Orada 12- i şim 13- HerkesJ 14- Geçmeseydim I :>--- Yürokinı ralınt et­

dık 6- Yenallo: Bir

mezdi

ıı:ı

T6z gedip götürerdim.1• İ lk garı gören kimi, Son garda tövlemize" Atdıı)ım hizeı)lmi.

Gedip görerdim onun Pos atmış demirini.

Ona el değmemişdir Ahı bir ilden beri, T6z hizeği götürüp i lkin sürüşüm deye.

Yavaş yavaş golhordım" Bizim hündür tepeye.

Oraya dırmoşınca•• Yüz defo yıhılordım.

Ahırda• elden düşüp Men lop" yorgun olordım.

Tepenin zirvesinden Gülle kimi enerdim, Ah . . . Bu güzel oyundan Men nece sevinerdim!. � le bilerdim ki. men Gonodlonıp uçurom. Özümü göğde süzen11 Bir guş sanıp, uçurom.

Uzun sürmezdi bu hol.

Düzenliı)ell çotanda."'

Hizeı)im doyanardı.u Dayonardı. bir anda .

17- Tavlamıza 18Çıkardım 19-­ 20- Soaunda 21- Çok tamamıyla 22- Gök­ le düzülen "3- DüzlOte 24- Yetıelnce 25-- Dururdu

...._

Alırdım

Tırmamnca

114

İ ndi gel bir de başla Galhmağa"' bu tepeni.

Yıhılırdım, durardım.27 Yohuş yorardı meni.

Deyerdim: - Nolaydı köş"' Aşağı endiği tek, Yuharı da guş kimi Özü galhaydı hizek . . . " Yoruldum bir gün tamam Zehlem getdi"" hizekden.

- Bununla oynamaram."

Dedim. daha bir de men!

Hayli vaht kecd i . . . Ancag Düşürdüm"" herden yene Ganad açıp guş kimi Sürüşmek hevesine.

Lökin yene yuharı Galhmağo inciyerdim,• Hizek yada düşende öz-özüme dlıyerdim: Ah, nolaydı . . . Yuharı Özü galhaydı hlzek.

Eziyyet cekmeyeydim Aşağı endlğim tek . . .

26- Çıkmıııl;a 27- Kalkardım 28- Keşke 29- Kı7.agın kcn­ dısl yukan çıkaydı 30-- Bıklım. usıı n dım 31- Oynamam

32-

DüşOyordum 33- Yul;an çık maka

üşcnirdlm JJ5

Bunu bilince babam Haylı danladı.. meni Dedi: - Sürüşmek üçün Galhmalısan tepeni.• Dedi : - Bala, bunu sen Bir defalık yahşı bil. � nen zaman» aldı(jın Neş'e, boş neş'e deOll. o. çekdi(jln azabdır, Eziyetdir . . . Bir anda Cıhır. canından çıhır Sen guş kimi uçanda.

Buzüste dırmaşmaOın" Cekmesen zehmetlnf, SürüşmeOln de asla Duymazsan lezzetinll 1981 34-

Ayıpladı .t.>-

Tırmanm•n•n ıuı

Tepeye çık.malııın :ıe- indiğinde 37-

GARA SACLAR, AG SACLAR Saçlarıma den düşür.' yoman düşür.

Her bohondo anamın üreğine gan düşür.

Bu al) saclar, ay a na, seni derde salmasın.

Saçımın ağlığındon ganın Mc goralmosın!'

Alışıram' geceler stol' arhasında men, Saçlarım da ağarır, galblmin ateşinden.

Sen deme ki, balamın belke gizli gamı var.

Vahtsız al)aran sacın özge bir alemi var! Ö lüm bele' gam değil bu hayatı duyana, Men bu ağ saçlarımla öl)ünürem, ay anal Gara, şeve• sacları tebiet vermiş mene, Men güvene bilmerem' onun bu töhfesino.'

Zahmeti hayatımın ilk bezel)i' sanmışam, AO sacları hayatda men özüm gazanmışam.

J057

ı- Ak diı�ilyor. dilşor 2- Canı gorarmeıı:· Bir Ş<'YC k ı n p lizillmok. b i r şeyden dolayı endişe duymıık :ı- Ateş u l ı p yanıyoru m , ·heyocenden snrsılıyorum• 4 - Mnsll 5-- B i ­ l e 6- Simsiyah, parlak siyah 7-- G üVl'nrmcm H - llccti

ycslnc 9- Süsü 117

TEKLiK' Hayal gôh dağdadır, gôh do oranda;' Gôh göğe yükselir. gOh enir insan.

Otogdo bir saat tek oıurondo, Yüz ilin derdiyle yüklenir insan. � le bil divorlor gelir üstüne, Gulol)ın seslenir. gaibin d()Oünür.

Alışıp' yonırson sen öz tüstüne.• Nidalar gözünde suolo dönür. • Bezdirer.'

Tez yorar düşünceler de.

Nefesini verip derd udor' insan. Ö zünden boşgası olmayan yerde i nsan oldul)unu unudor insan . . . ı - Yalnızlık. t.ek olma 2- Ovada 3- Tutwıup 4 - Duma­ nına � Dönüyor 8- Bezdirir, uııandınr 7- Yutar 1 18

Bir güneş bes eder," perişan olma.

Senin yüz Kür" gader göz yaşın olsa.

Min derd hücum 6tse. könül, sıhılma Bir neler derd bilen sırdaşın olsa!

Yarpal)ı tez solar tek aQacın da, Arhası yohdursa nece solmasın?

Meşeler sultanı, meşeler şahı Aslanın özü de yalgız olmasın.

Dünyaya gelmedik biz abes yere. İ nsanıg. insan da bize gerekdir.

Bağa tek'" gınına çekilenlere Ü rek ne gerekdir, dil ne gerekdir! Çay caya govuşmaz, sular daşmaso .

Ulduzun ulduza ünsiyyeti" var.

Göğde buludlar da goşalaşmasa."

Ne ildırım cahar, ne yal)ış yağar . . .

Yol tapa biler mi" saz ı.ireklere.

Mızrab asta asta" tele değmese?

Cıhar mı gonceden tek birce kere" Bülbülün nefesi güle de(jmese?

8-- YC!lişir. kıHi ııcl i r il il-

Kür

nehri

10

Yakıalıfrı 12-- Çift olma.so. bir

Bulabillr mi?

14- Ahr•I" nhrısle,

--

K ı ı p l u m bıııı ıı ııibi

araya gelmese

ynvaşra

ı �.

13-

Yalnıı. bir

brre lJG

öz el-obasını terk etdiğinden Tek-tenha dolanır boyguş. bugün de.

Kôllorın•• dibinde tek bildiğinden Boynu bükük olur benövşenin de.

Od vurmasa." gobdo eu doşo bilmez, Guş do tek ganodlo doğ aşa bilmez.

Kösöğün" ikisi çölde de yonar, Biri ocogdo do alışa bi l mez . " Golbimde min sözüm, min söhbetim var.

Men dayım.

Siz d6yin, Dil yorulmasın.

Yığılın. yığılın başıma dostlar.

Menim bir günüm de sizsiz olmasın!

Dostların golbidir yurdum. meskenim, Ü rekde bir nlsgil .. gerek olmasın!

SaOlığım bir yona. o dostlar menim Soyug mezarım do h6c tek olmasın!

19511 J&- Çalı çırpının 17·- Ateş değmcso 18- Güneşi,. kunımu$ odunun 1 9- TulUf&lll&Z 2� Hasret, arzu

YAYA$ · YAVAŞ Ö mrün payız' faslı sıhdı elimi.

Yohsa gocalıram men yavoş yavaş?

Poyızda yarpoğo hol' kimi düşen.

Düşür saçlarıma den• yavaş yavaş.

Ağaçlar soyunur, ylır hozellenir.'

Fikir dumanlanır, gözler zillenir.'

Güllerin üstüne lınen tek' enir' Menim gözlerime cen.• yavaş yavaş.

Soyunur havalar. soyunur bütün.

Gısalır, nece• de günler. günbegün.

Yogln'" yohınloşır gurubu ömrün, EOilir do(jlordon gün, yavaş yavaş.

Sorolır glıt-glıde cöl,11 çemen. cayır.

Könül her saatı ömürden soyır.

Bir ses gulaOıma h6y pıcıldayır:" - Bahtiyar. göğlerden13 lın. yavaş yavaş.

1960

ı- GO:ı, sonbııher 2-

Ben :ı

K ı r. o k l ı k 1- Yuproklrırl:ı

donenıyor 5- Bir noklayu t.11.k ı l ı p knlıyor rı-

7- i n i yor, iner hcsiz

8-

-

lndlf(i ıı:lhı

Duman 9- Nesıl ııı- - Muhııkknk. �üb­

1 1 --- Kır. boyır

12-·

Fısıldıyor.

fısılclıır

ı :ı

C<1k·

lerden

12 1

BIZIK' Men mi gocahnışam, ya zamane mi?

KOrol)lu Ne dünya gocadır, ne de zamane, Zamanın elinde gocalan blzlk. Özünü, gözünü verip illere,• İ llerden yaş adlı bac' alan bizlk.

Dol)ulan her körpe, gelen her bahar, Goca dünyamızı cavanlaşdırar', Zaman tezesini yaradar, guror, Tôkülen, sökülen, saçılan blzlk.

Dünyanın geneli Ol öz dövresinde,• Torpol)ın gencııoı göl)' pöhreelnde.'

Körpe nevelerin1 gül çôhreslnde,• Gül kimi yeniden açılan blzik.

1178 ı- Biziz 2- Yıllara 3-- Harac 4- Cevanlaştınr, pnc­ lllfll rir � Devresin.de, zamanında e-- Yeeıı 7- Çalı çırpınnda 6-- Tonınlann 9- Çehresinde. y(lzQnde -

122

DÜNYA Yolunda sabitdir ancag insanı Göh yohuşa salıp, göh düze, dünya.

Bir üzü g6cedir, bir üzü gündüz.

Durup öz-özüyle üz-üze dünya.

Göh seni var sanıp, gôh da yoh sanır. Ö zü öz içinde glzli sahlanır.

Göh zarafet' ildir, göh acıglanır.'

Tepeden dırnağa mö'cüze dünya. Özü müemmadır, sözü tapmaca.• Oğul lsteyirem ondan baş aca.• Ahııa• ahıldır, gocaya goca, Cavana görünür tepteze dünya.

Bahtiyar, gudretin agla güvendi, Göğlerin esrarı yerlere tindi.

Bir tükden• asılıp ta16yi' indi" İ nsan emeline kôş döze,• dünya.

11170

1- Şaka 2- K11.1 yor, sinirleniyor :ı- Bilmece � - Onu anlaya 5- Yaşlıya il-- Tüyden 7- Talihi. şansı ıı- Şl m· dl 9- Keşke kutlana 123

YAŞDAN GILEYLIYEM' Men on beş yaşımda, iğlrmi yaşımda ı= ıe bilirdim ki, gırh. gocalıgdır.

Elliye catıram. vallah. başımda Uşaglıg havası hele galıpdır. ı= ıe bil dünendir ciğnimde' conta.

Gorğa3 yeye yeye derse getdiğim. ı= ıe bil dünendir, o gamış atda Nezil gamcı' vurup «Ob se(jirtdiğim.

Hiss ede bilmirem yaşımı neylim, Ü rek o ürekdir, heves o heves . . .

Gôh arana' düşür, gôh dağa meylim.

Nedir könlümdeki bu duygular bes? ı= ıe bil dünenin uşağıyam men, Bu aşga, hevese ba'zan gülürem.

Ancag gınamıram özümü ba'zan, Ahı' ne yatdım ki, ne yuhu' görem? ı- Şl.klyeıdJim 2- Omuzumda 3-- Kavur•a 4- At için i.nSaD.ı.D kendl81Dln yaptığı kamçı s- Ovaya 6- Elbette

7- Ruya

Gençlikden elimiz üzülen" kimi' Dünyadan dört elle yapışırıg biz.

Yaşımız ötdükce.'0 al)açlar kimi Derine işleyir rlşelerimlz.11 Odur'" bah . . . hayatda gopup velvele Uşaglar oynaşır. dırmaşır dama.

Men de onlar ile tutup el-ele Gacmag isteyirem uşaglığıma. isterem gizlenpaç" oynayım yene.

Başıma götürüp" çölü-çemeni.,. ı=ıe glzlenim ki, düşüp izime Hec tapa bilmesin'" gocal ıg meni.

Ancag yaş özünü gösterir herden." Ürekde coh gizli döl)üntüler var.

Küçede,18 bayırda tövşüyende'" men Sanıram yohuşdu. daşdı günahkôr.

Yolda balolardan dala galanda'° Neylesin bu yohuş. bu daş. bilirem.

Ancag gözelliğe hayran olanda, Özümü ol)lumla hemyaş" bilirem.

1971 e- Elimi?. çoklldlği O- Gibi 10- Geçtikce ı ı -- Kök ­ lertmız 12- itte 13- Saklanbac 14- Başına 11:0 tilrmek: Her tarafa dolma.it:. yayılmak; kıra - çimenl iğe ya­ yılıp l&- Kın - çlmenllA'I 16- Bulamasın 17- Arada bir. bazan 16- Sokakta 19- Tıkanıp kalınca. nefes darlığı çekince 20- Kalınca .21- Aynı yaşla, yaşdaş 12.S

BAŞLANAN Başlanan' herş6yin sonu var.

G6tmeOe başlanan bir gatar.'

Başga bir şeherde duracag.

Yaranan' ömrünü Bir il g6c.

Ya da t6z.

Ahıra vuracag. Ürek de duracag.

Gapıda.

Bacada seslenen külek• de duracagl ..

Könlümde seslenen bu külek. bu boran bes hacag• duracag?

•

1967 1- Başlayan 2- Tren 3- Yaral.ılan. yaral.ılmıt 4- Sona enıcek 5- Rüzd,r 6- Pekala, Pekiyi ne zaman 128

GOCALMIR' .

Gocaldır insanı, gocald ı r zama n ; Üre(jin' ateşi, közü gocalmır.

Da(jları, daşları gocaldan zaman.

Bilmirem, bes diye özü• gocalmır?

G6tdi baharımız. y6r gışa galdı.

Düzler gara galdı, ya(jışa galdı.

Bizimki, bir guru bahışa galdı, N6yleyek• arzunun gözü gocalmır.

Bahtiyôr. düşünek• biz derin-derin.

Hayaller möhteşem, arzular şirin."

Asil sen'etkôrın. asil şôirin Özü gocolsa da sözü gocalmır.'

1 00:;

ı- Koc:almıyur, lhUyarlamıyor 2- Y ü rııl!in :ıKondlsi 4- Neyleyellm. ne yapalım a- Düşünıılim ıı Tallı i-­ Koc:almıyor, yaşlanmıyor 127

BEHANEDİR Dişlerim töküldü. saçım ai:jardı, Yaşın ne günahı. yaş bahanedir.

Taleyim' daş otdı, başımı yardı, Buna daş neylesin. daş bahanedir.

Ba'zan baharda da saralır yarpag.

Taleyln elinde herşey oyuncag. İnsanı öldüren eceldir ancag.

Azar da. bezer da boş behanedir.

LaO etme• bedbahta, gülme na-kömo.5 Bedbaht can atmagla yetişmez kOma. Bahtimden gar yai:jdı ömür bai:jçama.

Buna gış neylesin, gış behanedir.

Men guzeyli oldum. arzum güneyli.

Ona cotammadım.• çalışdım hayli, Bahtiyar. bahtlnden oldun gileyll.7 Bu do senin üçün hoş bahanedir. ı- Talihim 2- Haııtalık 3- Rahatsızlık 4-- Hafife alma. alay etme 5-- Mutsuza 6-- Kavutmadım. ulqmadı.m 7- ŞlkAyetcı 128

GOCALAR' Cene el üstünde, el comag üste' Gocalar ltyleşlr tin' başlarında.

Sine bayatııı.• könül şikeste,• Ömür varaglanır yaddaşlarında.'

Yaşıdlar köc ltdip, cavanlar işde Tek-tenha oturmag son ilacları.

Hayatın amansız yalgızlığında Tutur ellerinden el ağacları.

Yumur gözlerini düşünür onlar.

Durur göz önünde öten• zamanlar.

Yltrde cuhur acır comağın ucu.

Sonuncu haddine direnip ömür.

Dünyadan aldığı, dünyaya borcu Neymiş?

Düşüncenin sonu görünmur. Üstılnde 3- Otunır. durur 4Kınk 7- Hatırlannds, hsfızalıınnda

ı- Yıışhlar, .kocalar :ı.-

Köp

�

Manili

6---

� Geçen 129

ComaOın ucuna dikip gözünü.

Onlar saatlarla oturar b6le.• Fikir bir gemi ki, billnmir yönü, Çırpınır, çıhammır10 ancag sahlle.

Onlar düşündükçe boşalır, dolar.

Fikrin ne sonu var, ne de evveli.

Ookgazlar" başında bizim gocalar Düşünce hlıykeli, fikir hlıykelil Evveller d6yerdim, onlar bu kader Blıkôrca,. oturup darıhmır" meger?

Kitap ohuyardım darıhmamagçün Onların y6rinde olsaydım eger.

Bir galın kitapmış her ömür dilme."

Ohumag istesen. yum gözlerini.

Blıkôr11 d{IOilmlşler üreklerlnde Onlar ohuyurmuş öz-özlerini.

1878 ..___

Böyle

ıo--

Çıkamıyor

il-

Kapılar

k.Arc:a; lfllz.ce. bot 13- Sıkılmıyor 14- Demek bot 1311

12l�

Bf .

loaiz..

ÖZ İÇİNDEDiR Gel gışo czehrimor» ,' yoza «can» deme, Gışın dehşetleri yoz içindedir.

Yenişde yohuş var, yohuşdo yeniş.

En böyük oıeş de buz içindedir.

Yüz tepe boyu var bir uca dağda.

Yohındon yohındır bo'zon uzog do.

Nefret de sevgi de gara do ağ do İşıg do zulmet de göz içindedir.

DoO do gıymetlenir elden gedende.

Melek de sendedir, şeytan do sende.

Yohşı do yoman do dost do düşmen de Senin öz içinde, öz içindedir.

111011

1- Zehr-1 mar: yılan zchlri.

lluradll · A l lnh bclllnı vorsi n ·

anlamınll.

1:.11

DAGDA ŞELALE KİMi . . .

Bir rengi yoh. göglerin' min rengini s6virem, Bir gülü yoh. güllerin çelengin! s6virem.

Men cıhmoğo tepe yoh. uca doQ isteyirem.

Hayatı, hayat kimi yoşcımog isteylreml GöQde gurup coOı do, dan y6rl de gözeldlr, Hayatın s6vinci de, kederi de gözeldlr.

Hayat; bir cıdır' düzü. bir dfıOüş m6ydanıdır.

Herkesi öz cür'eti, öz gudretı tanıdırl inci üze" cıhor mı çolhalanmosa umman?

Bu m6ydanda hayıf ki, daim 6nlş ahtaran.• •Azca aşım, ol)rımoz başımı d6yenler de var.

Kaderdeki neş'enı.• zövgü anlamayanlar Hayatın neş'esinden, ferahından ne anlar?

Her kederi saadet, her s6vincl gam izler, Asil könül hem gamı, hem s6vlncl ezlzler.• Telatümaüz' ürekler govug kimi boş olur, Daim sevine ahtaran daim gama tuş olur.• 1- Cöklertıı 2- Cirit 3- YQze, açıla 4- Arayım � �eş·­ 8-- Aziz uyar, ııevıPde QatQıı tutar 7- Çalkantmz &-- Tuo olmas: Rut pim.ek. Rut1ar

eyl

132

Düşmenem yoltoglonıp tepeye doğ deyene.

• Bu dünyada bir-teher goy yoşoyog» " devene.

Ah, bir-teherl .. '" Lugoto bu söz hordan" gelmedir?

Yoşomog yoşomogdır! Bes" bu ubir-teherı> nedir?

Men düşmenem, düşmenem bele uölü conlono.

Günden" kaçıp hamişe kölge" ohtoronloro . . .

Onlar ortada yeyip, gırogdoso" gezdiler, Namusu horclomogdon onlar çekinmediler.

Onlar orta yol tutup ne «he,» ne de uyoh.ı dedi.

Havaya ne clstldir,ı ne de ki, uso()ug,» dedi.

Onlar ölçüp bicdller herbir şeyi derinden, Özgesini gorhudup hürkdüler1• özlerinden.

Onlar gazdan oyıgdı . . . " Onlar havaya bohd ı : Gôh yol)ışo, göh gara, Gôh gışo, göh bahara, Gôh ahşama, gôh do ki, sehere dem tutdulor." Özlerlnl düşünüp, özgeni unutdulor.

Seslerden ses aldılar, öz sesleri olmadı.

Yaşadılar ölü tek," nefesleri olmadı . . .

Getdiler iş dalınca. ürekleri getmedi . . .

Gezdiler . . . hey gezdiler.

Ayag seslerlnise tek özleri eşitdi. bir kimse 6şltmedi . . .

Atlarını doşlıOa salıp seoırtmediler.

Adları klşi111 oldu, ömürde birce kere kişilik 6tmediler. il- Bırak

bu dünyada rahatca yaşayalım

ı o- Birtehcr

Bir tO.rlü. bir tip. bir önınk i l - Nerden 12-- Pek i y i 13G üneoden Ü rkdüler

15- Kenarda, �adcce k ı yıda ırı-­ 18- Dem tulmug Birine uyma k . onun sözüyle hanıket etmek 19- ÔIO. gibi 20-- Erkek, yl�lt 14- Gölge

17-

Uyandı

1 33

Onlar ölende blıle11 kimse haber tutmadı.

Bu sessiz, küysüz"' ölürn kimseni ol)lotmodı.

Cohdon ölmüş zonn edlr ahı"' hamı" onları.

Diri iken. sol) lker.. Öz sesi olmayanın ölümü sessiz kecer.

Min min defo ölenin matemi yassız kecer.

Gardoş duygu ötsün" ürol)inden bir anda.

Sen gımışma• gülende. inleme aQlayanda.

Al)losan. hönkür" al)la, gülsen, gohgaha çek gül.

Gülsen de al)lasan da tamam doysun goy könül.

Yaşamag lstemirem sürünüp dizin dizin.• isteyirem en uca zlrvelere men gonam.

Hatif slıkitlll)ini neyleyirem denizin, Onun gasırgasıno, dalgasına vurl)unam!

Goy döl)sün yal)ış meni. boran meni, gar meni.

Hayatın boranlan daim yaşadar meni. istemirem hayatım sOkitce bir ota0da'9 gelip k6çsin lal kimi. . . isteyirem döl)üşem gayaların başında düşmenle gartal kimi.

BaOcodaki arh kimi ötüp hazin naOmeler. ahmaOı istemlrem.

Seyyah olup hayata seyirci bir nazarla bohmal)ı istemlrem.

2 1 - Bile 22- Setıslz·sadaııı z � Elbette 24- Herkes 25Geçsın � Gımı,maııı : Güler gibi yapmak, yağ çekmek. oevincınl belll elmek 27- Hılnkılmıek: Yüksek sesle hıç kırarak qlamak 28- Dizi üstünde sürünüp. sürüm sürüm sürünüp � Odada 134

caoıamag lsteylrem dağda şelale kimi, Sepilmek lsteylrem çöllere lale kimi.

Derya olup, nehr olup, çolhonmog isteyirem.

Göl)lerde ulduz kimi men yonmog isteyirem. ŞıOımog.. isteyirem başsız külekler' kimi.

Beslenmek lsteyirem bütün üreklerde men arzu. dilekler kimi.

Bir rengi yoh."' gö(jlerin min rengini sevirem.

Bir gülü yoh. güllerin çelengini sevirem, Men çıhmol)o tepe yoh, uca doğ isteyirem; Hayatı. hayat kimi yoşomog isteyirem.

Voşomog isteyirem! lll60

30-- Aniden :12-

hRmle e t m e k . ı lrri

ııl. ı l m ı ı k

:ı ı

P.>ıı.garlaı·

Blr rengini değll

ı:ı�.

cHEı iLE cYOHı' ARASINDA Yahşı tanıyıram düşmeni. yahşı.

Ancag tanımıram men seni yahşı.

Senin kimisini tanımag çetin.

Ne nefretin belli, ne mehebbetln . . .

Seni birce' kere gören oldu mu Hayatın dolaşıg macerasında?

Bütün ömrün boyu. hayatın boyu Con v6rdin ehe• ile cyoh• arasında.

Fikrini, hissini var mı bir bilen?

Guru can sahladın bu dünyada sen.

Böyükler üzüne' h6c al) olmadın, Kimsenin derdine ortag olmadın . . .

Cekip cıharırsan t616fonu da Eve gelen kimi' o saat yagin.• lsteyir' bu dünya lop' düşsün oda.

Teki" pozulmasın istlrahetln. ı - Evet ile hayır 2- Bir &ek 3- YQztlne, bQyQkJeriD kar­ '191Dda· � Eve pllr plmez 5- ŞObbeldz. muhakk a k - btene 7- Tam. tamamen � Yeter kl

1311

Seherler süd içdin, geceler gatıg.'

Ne-rahat•• olmadın ömründe bir gün.

Lekesiz adınla bllsen. ay yazıg, Zamane en böyük lekesen özün.

Seçmek istemedin garadan al)ı, Hayalin haglgat. yuhun11 cin oldu.11 Gulag dincli(ille can rahatlıl)ı Dünyada en böyük mesle(jin oldu.

Mensebden" bir pille" düşmeyin,"' yagin En böyük, en al)ır sine dağındır.

Dünyada en böyük gasdin. cür'etin Arvadın üstüne cımhırmağındır."'

Sevmedin özünden başga hec kimi, Hlyle daşlarından ı:araylar gurdun.

Bütün ömrün boyu sen gatar kimi/· Cedvelle1• oturup, cedvelle durdun."' Ömründe bilmedin yıhılmag nedir.

Sen addım atdın ki. yıhılasan da?

Ellerin hemişe eteklerdedir, Sen el görmemisen hele yahanda . . .

Günün yarısını dar otagdasan."'

Dört divar içinde guru tahtasan. il- Yoğurt 1 0- Rahatsız ı ı- Uykun, ruyıın 12- Doğru ol . du 13- Makamdan, mevkiden 14- Basamak ı� Düşman. inmen 1- Çımhınnag: i n sana yaraşmıı.z bir lar/.do bağı np çll.ğınnak 17- Tren gibi 18- Çizelgeyle; bPllı bir prnıı:· ram dahilinde lı.- Kalktın 20- Odadasın 137

Otağın her küncü" tonışdır sene, Bilirsen hordodır'" kürsün,11 mason do.

Gece de topqrson" istedii:jlnl Otogdo çırağı .. yondırmoson do.

Otağa girende sen yavaş yavaş, Kürsün öz yerinde olmayaydı kllş ...

Kürsüye ilişip sen yıhılaydın, Ömründe birce yol17 dllhor" olaydın.

Durduğun21 pilleden18 yere eneydin.

Düzü" sevinerdim sen tutulanda ...

Bari, kürsüyese gazoplanaydın.•• Gaibin var. insansan, deyerdim onda.

11167 21-

Köşesi 22- Neniedir 23-- Sandalyen

25-- Lambayı 26- Keohe

üzQıı Lülü, endişeli

Dotrusı.İ dalyeye

138

32--

29--

27-

Kalkdı.tın 31)-

0Şaşınp kalınca•

kızaydın•

24-

Bulursun

Bir keJT8 26-

33--

Bozulmuş, Basamaktan 31-

•Hiç olmazsa san·

OGRULAR' Yusif, milis' dostum. od kimisen sen.

O(jrunun eğrinin• ganimisen' sen.

Ancag . . .

Cürbecürdür,• ahı, o(jrular.

Anber oğrusunu tutmağa ne var?

Düşüp arhasına bir tufeylinin. İzler ahtarmısan.• izler gezmisen.

Kicik oğrulardır hedefin senin, Böyük oijrulardan habersiz misen?

1- Hırsızlar 2- Polis 3- EgrL Eli egri. yankesici manısın 5- Çeşit çeşlll.lr o- Aramışsın

4-

Düş­

139

Gözler önündedir dükôn, ya anbar; Artığı, eskiyi bilinir asan.'

Elhezer,• elhezer. dostum. elhezer; Vicdan oğrusundan, galb oğrusundan . . .

Onlar aça bilir düz• ürekleri, Ancag . . .

Gıfıllıdır•• öz ürekleri. . .

Hakga gılınç çekip vicdana gıydı.

Onlar üzümüze bahdılar dik dik: Ya sende. ya mende gudret olaydı.

Onların içini aça bileydik.

Bir stol" sahibi. bir imza üçün Bizi süründürür on gün. iğirmi gün . . .

Taleyin12 asılıp tek birce goldan: Sen bir imzadaki güce bah, güce.

Bir de görürsen ki, dağ boyda insan Bir cırtdan13 önünde cücedir, cüce. Ömür parçalanıp doğranır min-min."

Sepilir yollara get-gel içinde.

Gelmezdi bu vahta bir tike heyflm."

Eger eriseydi emel içinde . . .

7- Kolay 8- İllallah. elaman 9- Doğru

10- Kilitlidir

11- Masa •makam. mevkl• 12- Talihin 13- Bücür. par­ mak kadar adam

1 40

14- Binlerce ıs- Zen-e kadar acımam

Ha ray!"

Az. ömürden vaht oğurlanır.'; İnam oğurlanır.

Eseb'" kôrlanır . . 19 Bilmirem. sen mene başa sal'" bunu.

Bu haris121 zamandır. bu hansı cağdır: Eseb oğrusunu. galb oğrusunu.

Sevine oğrusunu kim tutacagdır? .

Bir daş sifetlinin," bir sert cevabı Uman ü reklerde iz acır derin.

Bes niye sorulmur hakgı, hesabı Ürekde acılan bu şırımların? .. "' Cohalır şırımlar, artır şırımlar, Dönüp infarkt olur" ürek de birgün.

Bir halgaya dönüp ahır şırımlar, İri nögda25 gayur sonuna ömrün.

Sonra deyirler ki, indi"' adamlar Ölür birdenbire dağ , ucan kimi.

Meger üreğine düşen şırımlar Onu yavaş yavaş öldürmürdü mü?

Bes onun ömrünü kim oğurladı?

Bes n iye değişir oğrunun adı? ..

16- imdat! 17- Çalınıyor 18-- Asap, sinir 1&- Körleni· yor, •yıpranıyor•, ·bozuluyor• 2()- Anlat, izah et 2 l ­ Haı:ıgi 22- Sıfatlının. yüzlünün 23- izlerin, •yaralann izleri• 24- Enfarktüs geçiriyor 25- Nokta 26- Şimdi 141

Malı ucuz alıp, baha satanlar Dellaldır, Onları cilovlayag21 biz.

Zahmetsiz, mayasız.. gazanan da var, De görek onlara ne ad goyag biz? . .

Dellal mı?

Yoh! Bu ad yaraşmır ona.

Onun bir adı var: cmedenil o(jru.

Talayır'" adamı göz baha baha Bu yeni cibkesen,• bu yeni o(jru . . .

Hakgı tapdasa" da, Söyle bir neden Güclünü"' çoh yerde do(jru sayırlar?

Elini uzadıp uzag gıt'adan, Gücsüzün varını o(jurlayırlar.

Bele dellallara deyen yoh mu bir: Herraç malı mıdı,... namusun. arın? . . . Bes kökü ne zaman kesilecekdir Bu gizli, medeni o(jurlugların?

27- Cılov: gem. ·Onlann ağzına gem vuralım• 2&- Ser­ mayesiz 29- Talan ediyor 30- Yankesici 31- Ezse. çlk· nese 32- Güçlüyü 33- Açık artırma malı mıdır?

142

MENE NE VAR? Bizde bu soğuo kanları' neylerdin ilahi?

M. A. Sabir

«Mene ne var?» dedin, Düz' mü dedin sen?

Birleşlr ahırda" en uzun yollar, Kenara çeklime, bil ki, bugünden Bugün mene varsa, sabah' sene var.

Daşgın böj)rü üste yıhsa bir dağı, Yanındaki dal) da el:jilecekdir.

Bugün yeyllerse birinin hakgı, Sabah senin hakgın yeyilecekdir.

Buzdan sol:jug olar ilanın' ganı. İnsansan!

O isti' ganın bes' hanı?

Dlı görek' sen nece baha bilirsen' Gözünün önünde tapdanan•• hakga? ı-

Soğuk kanlı: Vurdum ·duymaz 2- Doğru 3- Sonun da 4- Yann s- Yılanın 8- Sıcak 7- Pekiyi 8- Söyle bakalım 9- Nasıl baka billrsi n, bakarsın 1 � Çiğnenen 143

Neden alışmayır" bedenin neden, Hakgsız meş'el tutup o yanan hakga?

N6ce insan d6ylm, n6ce men sene.

Goy övlad d6mesin bu veten senel..

Eger adamsansa . . . s6v adamları, D6me, bu dostumdur, o düşmenimdir; 06me ezizlmdir 6v adamları, 06, men de bu halgınam, halg da menlmdlr.

Deme daş yayınıp" gardaşa deydi, Men ele bildim ki. daş başa deydi.

Yurdun o başında yıhılan kesin Aj:irısı galbinde gerek göynesin!13 En böyük deryanın birdir, sahlli, Onu her terefden döj:ier dalgalar.

Bir böyük veteni, bir böyük 611," Tarımer 61eyer" emene ne varıılar.

Aj:iaclar gatarıa•• cergelenipdir."

Onlar bir-birinden çoh uzagdadır.

Budaglar,,. yarpaglar görüşmese de Kökleri bir y6rde. bir torpagdadır!

11187

ıı- Tutuşup

yanmıyor 12- Sapıp, kayıp yanlışlıkla 13-- lçiu için kaynaaın, sızluııı H- Halkı 15-- Tarumar, danııadajın eder l&- Katar gibi sırayla 17- DlzllmJşUr.

ııırahdır 1&- Dallar

144

YAZIGIM

GELiR' imzasız mektup yazanlara

Ne gader mlskinsen. zavallısan sen.

Vallah, menim sene yazığım gelir.

Meni alcaltmagda ucalıg' uman Gudretslz düşmene yazığım gelir.

Vıhıp öz gesinl. magsada catmag!'

Nlıcln'?

- Düzlük• üçün!

- Bu düzlüğündür'?

Bari bunu anla. satmag, şer atmag, Senin gücün değil, gücsüzlüğündür.

Yoh! Sen tek değllmlsen, men necesinde0 lşığın üstüne hücumu gördüm.

Senin nifretlnin derecesinde Men öz gudretiml, gücümü gördüm.

Menim gereğimdir gusse de gam de . . .

Gorhmuram, ilhamım gamdan süd emmiş.

Her ylınl zaferim, her galebemde Men seni nece yol öldüreremmiş . . . '

ı-

Acıyorum 2- Yükseklik 3-- Erişmek

4--

Doğruluk

S- Nicesinde, kaçında il- Ôldürünnılşüm

145

Bugün d&i)ilse de bir sabah yagln.'

Mahv 8der bu nifret. bu acıg seni.

Yıhılsom.

06 neyin artacag senin; Göster gazancını, sonra yıh meni.

Slıvgim. mehebbetim ucaldır meni.

Görek ne verecek gazab, kin sene.

Ay yazıgl Görmürsen sen öz dövranı• Nifretler getirir nlfretin sene.

Gazabla. nifretle ucalmaz heçkim.

Sen mene ne gader gazablısanmış.'

Senin kimilere bohanda dedim: - i nsan doQrudan mı bu gader enmiş?

Tutag ki.10 boş tutdu" senin metlebin.11 Bununçün sene de ıehsenı " demezler.

Galbinde beslenen ilan, akrebin Y6mi d&i)il midir umdul)un zafer?

Kesdller yolunu. gırıp galun u.

Yazıg! heder getdl vahtın. zahmetin.

Sende ki. bu gader kin var. sen onu i şe çevirseydin dahlydin yagin!14 11171 7- Mu°hakk&lı

8--

DevntnJ. et.ralını 8- Ga.r.aplı im.lesin

ıo- Diyelim lıl. farzedellm lıl i l- Gerçekleşti 12- letetın 13- Arerın 14148

Muhalılıak. oOphellz

BES' ÖZÜN NESEN? 06ylrsen: «Maşallah. vazifen de va r. işlet soıo-soOo bu vazif e ni.

Gohumug.' gordoşıg, ahı.' n e olar.'

Bir az do itele' goboOo" men i . ı Yıhılor' kenardan itelenenler.

Mene güvenirsen. bes özün nesen?

Bir oddım otmog do çetindir, oger Özün içeriden ltllenmesen . . .

1 967

ı- Pekiy i . pekala 2- Akrabay11. :ı- - A h ı · Bir cümle başı edatı. burada ·dahi• mana.sına 4- Olur 58-

ône ·daha yOkııek makama• 7-

it. •Yükselt•

Yıkılır

147

GATARLARDA GECELER Hesretini içinde tx>Oan garlbler kimi, Yaman hüzünlü olur val)zallarda' g6celer.

Sebebi, Bllinmeven dumanlı keder kimi, Gariblik, kimsesizlik val)zallarda g6cedlr.

Burda havat, elebil' Düşünür derin derin. vaozallar, sahilidir şeher denizlerinin. Şeher burda gurtarır,• Şeher burdan başlanır.

Keder burda gurtarır, Keder burdan başlanır Uzagdaki gatarın esrarengiz fit' aeai.

•..

Avrıııoın. hearetin, gom cifeven• na Omeeıı Ozge diinvadan gelir, 61ebll ki, gatarlar.

Bize tanı' olmayan köhne eemı,ınıerı.• K6çip kendden.' teherden son magaada çatarlar.

1- Trn IAuJonlanada. aaıtarda Z- Saıı.k.I 3-- BIUyor, IO· � DadQ.k s- Sepen &- Yoloulan 7- KOyden

na ertrar 148

Belll de(jil, gatarın son menzili, son yolu Orda, burda g6celer. . .

Vo(jzaldaki yolcular, yuhulu gözlerilc Sayıp dogigolorı Rakamları h6celer.

Herkes öz gotorını-tôl6yini' gözleyip Va(jzollordo g6celer.

Gözümüzde arzumuz. könlümüzde kömımız, Ömür gotorlorındo yol g6dirlk hamımız. Önümüze gôh yoşıl.

Gôh do ol lşıg çıhır.

Bu dolaylı yollardan kimi yuhuıu• çıhır. kimi de ayıg'0 cıhır Mogsot hamıyo belli; Ancog n6yleyesen ki.

Tol6" yatır derinde.

Kimi düşür."

Adı do, ünvonı do bilinen Poytoht şeherleride.

Kimi düşür.

Tanınmaz yarım stonsiyalordo . . . " Yol g6dirik gotarda.

Gatorlor, gatar gator Kimi öz arzusuna Tamam çatar.'"

Kimi yarımçıg çatar . . .

Yata bllmlr."

Esneylr vaOzallarda g6celer. Ömürler, menzlllnl gözleyen yolcu kimi.

Gotarlarda g6celer.

1A11

8- Talihini 9- Uykulu 10- Uyanık ı ı - Tıılih ı:ı- i ni­ yor, iner 1 3- lstaııyonlardıı 14- Kavu�ur 15- - Yaıamıyor 149

TABUT GEDIR Tabut gadir ağ avtomobilde.'

Tabut gadir, ardınca geden yoh.

- Sizlerde bu adet mi?

Deye tez haber aldım.

- Yoh. yoh! dedi.

- Bes birce nefer' tabutun ardında neden yoh?

Vahtında. ya er1<en İnsanı. bu dünyadan o dünyaya köçerken' Dünya gapısından yola salmag üçün indi.'

Bir dostu. bir hemkOrı.• gohum-gardaşı• yoh mu?

Tabutuna heç girmedi birkes. ıffsus!• deye ardınca onun sepmek üçün bes.'

Gözlerde meger gözyaşı yoh mu? ı - Ocomobllde 2- Blnclk ferd. yalnız bir kiti 3--- Göçe r ılım 4- Şimdi 5- it arkada.ta &-- Akrabuı -kardeei 7-- Pekiyi 150

insan gildir. insan. insan bu cohondon.

Dursun telesenler.• Hörmetle goy ötsün.• Tabutun önünden.

Her bir kes üçün var Ahırda bu günden Dostum dildi: - Gonun!

Adetler olup gonuno moğmun. '" Adetleri esrin odu yandırdı. doğ iltdi.

Tabutların ardınca düşüp giltmeği gonun Cohdon yasog iltdi.

- Nilcin?

Dildi: - Yollardan eger izdiham ötse" Derhal hareket gaydası" alt-üst olCY. elbet.

Dehşet, bu do dehşet! insan eger insonlıg üçün borç ödeyirse Ünvonı: gilder-gelmez olan insan önimde İnsan boş eğirse Ganun do sükut iltmeli! ..

Ganun ne dilmektir?

Gonun özü; insanlıg üçün borç ödemektir• insanlığın öz gaydası alt- üst olunursa Dözmek!"

Buna dözmek?

Gonun ve nizam namına ilyvoh!

8- Acole edenler -

rum

Geçsin

ı� Mllgnıun

olmak. ııteçorslz say ı l m ll k .

tabi olmuo• mantu;ına

ı ı-

Burada

olmllg, Mah ·

·adetler

·Klllaba l ı k ıı:ııçsr ·

12 .

kanuna Trafilı

kaideleri 13-- Tahammül etmek ı r. ı

İnsonlıOın oz goydolorındon mı el üzmek?"

N6ycin de ciyinlerde'" deOil. avtomobilde G6tsin bu cohandan, Eşya kimi insan?

Be& horda" golıpdır ürek, insan? sevgiyle gelir bilmeden insan bu cohono; sevgiyle de getsin bu cohondon gerekki insan.

Tabut gede bilmez teker üstünde doyan." durl'• Men gördüm. onu çiynime almag mene borçdur. insan bedeninden cücerip" ayrılır insan.

Goy ciynimlz üstünde de gtıtsln bu cohandan.

Yollar hamısı son yola üz tutmuş., iken, sen Yol gaydolarından danışıp" söz üOüdürsen . . .

Gonun neye ıazım?

O ürek vurl)usu tek NaOmeıenip yanmasa dilde? ..

Tabut gtıdir aO avtomobllde.

Tabut d6i)il, lnsanlıg. adalet gtıdir ao avtomobilde. ,_ El çelımelı 15- Omuzlarda 16- Pekiyi nerıle 17- Dur 16- Kallı 1- Yeeenp 20-- YQz dOndemıı, 21- BahııedJp

152

TALEBELERiME Ucun. ucun.

Hayaldeki zirvelerden atlanın.'

Talebelerim menim.

Bugün önümdesiniz.

Sabah' ise ayag acıp Gezen şirin sözlerim . . .

Vetenime sepelenmiş Menim dan ulduzlarım . . .

Men öı')reden, Siz öı')renen, Zaman kecır. yer değişir Bu mugaddes dövrede . . .

B u dünyanı öı')renmişem Men öı')rede öğrede . . .

Mene hac vaht yad olmadı sevinciniz, Geminiz.

Hayallerde nefes alan Cavanııg• aleminiz.

Hissinize, duygunuza dola dola.

Sizin ile addımladım' gol gole . . . ı--

Kendi kendinizi!

Adımlayın

u l l u >· ı n

l-

Ynrnı

:ı-

Ceıı�l ı l<

4

Suyu her ile' del)işllen Bir deniz var önümde.

Suyu ahır.

Du ru l u r.

Bu terefden boşalırsa.

O terefden o dolur.

Genelik ahır.

Bu ahına• goşuldum.'

Yaşım artdı. . .

Ancag y6ne Sizinle hemyaş" oldum. ı: ıe d6dlm: Bu dünyada Ne bohdım ki. ne görem.

B6ş il açıp örtüdüOünüz go pı la rı Otuz ildlr men açıram. örtü rem.

Silin üçün biten bir ş6y Bite bllmir menlmçün.

00redirem. günbegün.

Men

hemışe•

ıızın ile hemyaf(lm.

Homınıza" yoldof(lml" � Yıla. yılda 8- Akına 7- Kotuldum.. katıldım 8- Ay. nı yaeda ._ Her zaman 10- Hepinl.u ı ı- Arkadafım

114

ı:ı-oboda ayag acıp menim gezen sözlerim Vetenime sepelenmiş" Ay menim ulduzlarım.

Fikrimizden. sözümüzden aldıOınız ışıOı. ı:ı-oba körpelerin ÜreOine sepin siz.

Bicin olmaz sepinsiz. " Bugünkü ders Tek bugünün dersidir.

Tek bugünle Siz gelmeyin vecde, Voh!..

Sizden hörmet gözleyirem.

Secde. yoh!..

Secdede bir hareket yoh, Çırpıntı yoh, alov yoh!

O, hem sôkit, Hem donugl Sen önümde donursansa Men de yoham.

Sen de yohl Başga simde" calmalısan Menim köhne havamı.

Sen men misen?

Vohl

Fikrimin, Agldemin."· Devamı!

1 2 - Serpilmiş

13-·-

Sı>rpmNlt•n

14·

Tddr

ı�

l nnnn m ı n

Sizin mene sevginizde topmışom." İtirdl(iim" ne varsa Menim size dedekilerim Ruhunuzda yaşarsa Sizin oyog bosdı(iınız Her obada men vorom.

Golbinizde goynorom.

Dilinizden doşorom.

Gelecekde yoşorom!

Sôbir" olup, Puşkin olup, Vurgun" olup Her dersimin önaözü. ees• ne imiş Meramımın, metlebimin11 Son sözü?

Hordan bir 6v ucupdurso" Biz o 6ve Direk olag, DaO olog.

Adice bir insan d61)11, Bu vetene, Asil vetendaş olog!

1874 ı- Bulmuşum 17- Yillnilelm. kaybelLiA'lm 18- SAl.ıir me,hur hiciv ı;alıi 19-- Vursun

1 1882 · 1D l l l Az.erbaycan'ın ı lllOll- 1 11581

den ue

»--

çqdq az.eli ellıinln en büyük tamaJlclleıin· Peklla 21- lııtetımln 22- Nt>nle � Uçmu' ise

BELKE DE . . .

Gece de günduz de yazmalıyaın men Bugünümüzden . . .

B u esrin sözünü gelecek esre Yetirmek' üçün.

Gelecek önünde günôhkôr ollam' Yazmasam bugün . . .

Oeyirem. belke d e hem-esrlerim' Şi'rlml gözlemir4 o gadar menim . . .

Cıhacag ışıı)a.

Eminem buna : Bugün galsa bele' kölgede şi'rim.

Dltyirem. sabahın' ohucusuna' Daha çoh gerekdir belge de şi'rim . . .

111117 1-

YeUşdlnnek.

ulaştırmak

2-

Olurum :ı- Çnğdaşl ıı· Okuyucu

nın 4- Beklemiyor 5-- Bile o- Yan ııı n 7- -

suna 157

t:LE BiR FiKiR Ki . . .

Men fikir acıyam. men fikir acı.

Fikir möhtacıyam. fikir möhtacı. f:ıe bir fikir ki, o mene rehber, Men ona adice ber esger olum.

Onun aşgı ile dol)sun seherler, Men onun yolunda seferber olum.

Y6rimde oynatsın meni top kimi.

Canımdan çıhartsın etaletiml . . . '

O fikir; öz yolum. öz adım olsun.

O menim en möhkem ganadım olsun.

Dönüp lldırıma.' goy vursun meni.

Ulduzdan ulduza• uçursun meni. ı- Mıalılnlıtımı 151

2-

Yıldınma 3- Yıldızdan yıldır.a

ı:ıe bir fikir ki, o mene candan Daha eziz olsun.

Can unudulsun.

Menim günlerime bir yön, bir sukôn.• Menim illerime o. ünvon olsun . ı:ıe bir fikir ki. yansın od tekin'· Zulmet içinde de yol versin mene. ı:ıe bir fikir ki. gördüklerimin İçini moQzını• göstersin mene.

Onu su klıçirip.' od eritmesin.

Yolunda yay kimi hey gerilim men. Ömrümün sonuna çatsın. bitmesin.

Onu neveme• de vlıre bilim men.

ı:ıe bir fikir ki, arzu do. kôm do Onun havasıyla beslensin mudom.•· ı:ıe bir fikir ki. gulaglorımda DöQüş na(lmesi tek'0 seslensin mudom Dilmen 5- Atoş ıı:ibi O· · Ccvlwri n ı 7· · Sondurup n Torunuma 9--- Devamlı 10-- Sııvaş şıı r k ı ' 1 . ınıırşı ıcibı •-

1511

E: ıe bir fikir ki, o gülen kimi Hikmetler açılsın.

Mo'no durulsun.

Neye tohunduso. bir iksir kimi Onun d�erinl bildiren olsun. � le bir fikir ki, tapınıp ona Yoluno güvenim, Gurrelenim" men.

Ucum o amalın sonsuzlu()uno Zirveler başında zirvelenim men.

Göze gürünmeyen ömür yolumdur Hayalla. imanla dolu fikirler.

Menim seherlmin don şofoglorı; Sabahın" körpüsü. yolu flklrlerl Zulmetin içinde ulduz teku yonar.

Deniz tek govrulor,,. göl tek çolhonor.

Ahır menzııını bir me'bed sonar.

Mügoddes fikirler. ulu fikirler.

Bo'zon nole çekip" töker göz yaşı Hemlşe özümle duror yonoşı, " Özümün hOkiml, sözümün başı.

Aşgımın. arzumun gulu fikirler.

1 ı - G ururlanayım 12- Yannın 13- Gibi it- Kavrulur ıs- Feryad edip ı- Yanyana

uıo

SEHVLEAIM,' SEHVLEAIM Şiibhelerlm, gümanlarım.'

Sehvlerlm, nogsanlarım, Feryadlarım, azablarım. amanlarım!

Men gaçdıgca elinizden.

Emelime YaQış kimi ya(jırsınız.

Neyleyim ki, Siz özümden aQırsınız.

Salıp meni azablara Mene genden' bahırsınız bir yad' kimi.

Men gizlede blimemlşem ömrüm boyu DodaQımın arhaeında üreQlml . . .

O a lışıp.• O danışıp.• Yanımda dost olmayanda Danışmışam özbaşıma. ÜreQimin pıçıltısı' DeQip menim öz başıma Tohmag kimi. . .

1- Yanlıelanm 2- Zanlanm. şObhclerim 5-- ·rutuşup H- Konuşup 7--

4- Yabancı

:ı--

U1nkdıın

Fı�ıllısı

181

Ne sevgimi gizletmişem.

Ne kinımi. . .

Azob verib günler mene. oylar mene.

Adam var ki. ömrü boyu Dodoglorı tebessümlü Tebessümü.

Bir poy kimi paylar sene paylar ona, Paylar mene . . .

Dili ile urel)inin orasında Yüz-yüz illik1 yollar durur.

Dodoı)ındo güller ocıp Üreı)inde kôllor' durur.

Her sözün un evvelı •COn•, ahırı •can• bele yaşa;· ohırocon.'" Ürel)i buz.

Sözu isti." ÖZÜ ılıg.

Cekmemişdır omru boyu Birce defo peşmoncılıg."

Bllmemişem, ne godermiş, Birce gırıg nogsanını şişirdenim.

Bir deryoco keclerimdir, Bir damlaca sehvim menim.

8ı ı-

162

Y iJElerce yıllık 9- Çalı-çırpılar Sıcak 1 2 -- Pı�manlık

1 0-

Sonuna

kadar

Başgaları kecer belke tagsirimden ' ıGünahkôram. klıc!� sözumc Bal)ışlaya bilmemişem Oz sehvimi men özüme.

Sehvlerim bol)azımdan berk" yapışıp Yuhumu da dara cckir.

Vicdanımı ora"· cokir. bura cok i r . ·

Ürel)imdc vuruş gedir.''· Men kiminle vuruşuram.

Mc bilmircm.

Yıhılıram. eğilmirem.

Hlıc bilmirom bu vuruşun adı ncd ı r . gasdi nedir?

Garibedir. garibedir!

Sehvlerlm; alnımdaki gır ışlarını.

Galblmdeki vuruşlarım.

Azablarda men özümem.

Men könlümün öz sesiyem.

Rahatlıgda özgeslyem . . .

Sehvlerim; üre�imln dilindeki Hem sevgisi.

Hem nifretl.

Sehvlerim; dost danla�ı ." yad töhmeti."

Sehvlerlm! Siz menslnlz. men de sizemı Men sehvimde sehvsizem ı 1 07 1

l :t- K u.. urumdün retimdıı

çe..rpıema

14·

SıııdKm. -,ı k ı

oluyor

1 7-

·

Du�ı

"'

Ornyıı

k ı nıırıı:ı-.ı

ıı;

Yu

ıu

Yıı

bKncının 'uçlamu'ı ıı. :

BABAM' ATAM' MEN :lpolloıı 8 gemisi ile kosmik seyahatim meni bir daha inandınbdı ki, biz lıamımız' lıalaca bir planetde' yaşayıng.

F. Bormaıı

Babam hayatında yalnız bir kere Faytonla Şeki'den' Aı)doş'o' gelmiş.

O bahıp uzanan dar gediklere teeccüp etmiş.

- Bu yerler homısı• Nigoloy'ındır?' ' Deye faytoncudan o haber almış.

Belke de . . . dünyaya o miskin foı)ır' Babamın verdiOi bu ilk suoımış . . .

Bir dünya bilirdi Şeki'nl babam bu yaşa geder.

Onun gözlerinde dünya, bugünden böyüdü. uzadı.

AOdoş'a geder . .

.

ı- Dedem 2- Babam 3- Heplmlz 4- Şek!: Bir adı da Nuh& olan Kuzey Azerbaycanda bir oehlr. S- Atdaş: Kuzey Azerbaycan'da bir oehtr 8-- Heplsl 7- Nlkola: Rus çan &-- YoUul. zavallı UM

Seksen verst'' dag yolu! Zarafat'" değıl.

En uzun. en böyük yoldu babamçün. Şeki'den Ağdaş'a uzanan bu yol, Böyliklük ölçüsü oldu babamın.

Atamın garibe adetı vardı : Meni ohşayardı, atıp tutardı.

Hem de soruşard ı : -De görüm menı, Ne boyda sevirsen?

Deyerdi m : - Seni Lap" bu dünya boyda isleyirem men.

Sevgimin böyüklük derecesinden Atam hoşlanardı . . .

O. uzun-uzun Bu söze gülerd i . . .

Ahı" atamçün, Dünya böyüklüğün son ölçüsüydü.

Atamın dünyası. dünya özüydü.

Menimçün?

(Gorhuram hayalım aza . . . ) Kosmosdan" bahıram men, dünyamıza Deyirem: - Ne gader kiçikmiş cahan Ahı, menim dünyam, çıhıp dünyadan.

1 1170 U--ıo--

Vcrtı. Şııko

Bir 1 1- -

uı.unl u k iıl�·usu Uır \'l'l'b ı .Ofı k ııı d i r .

Tanı 12 Elbc•t ı r ı:ı Ko1 1nnıcl:ııı. uı.ııydan J li!j

HAYALİM MENİM Dostum hugugşiııu.�' A . İIJTahimof'a

Gozlerım, gözlerim. borcluyam size Torpo(ja.

Guneşe.

Göğe.

Denize.

Bohıram, görürem herşeyi gün tek.'

E n böyük dövletdir insana. görmek• Gadim zamandan Gözüne insan - l lu k u kcu )ft(j

2

Guneş ll'lbi

� ounyaya acılan pencerem» dedi, Ancag gudretine yene kem' ded i .

Dünyanı gösterir m e n e gözlorım.

Deyirem. acizdir yene gozlerim.

Göz ile görulmez hec zaman' ürek .

Ureğe ürekle bahasan gerek' Göz görür herşeyin üzunu a ncag İçini görürem kömal ımla'' men.

Göz mene gösterir bugünü, ancag Sabahı görurem haya l i mle men.

Kim deyir insanın nece gozu var?

Onu b i l e n yohdur, desem, yerid i r .

Arzular. arzular, şirin a rzular Hayal gözümüzün bebeklerid i r.

Hissim de duyğum m i n bi r göz k i m ı .

Alışır . . .'· Gözeldir bu halım menım.

Gözle görmed i ğ i m dileklerimi Seninle görürem. hayalim menim1

:ı- -

Eksi k .

ı.:uınla fi-·-

uz 4

--

l flç

Tutuşup

bir

ı.ruıııın

..

K •·ııı ı ı l ı rıı l ı - . <•lı,:unlu ·

yıınıynr lb7

HALGA HALGA Holgo holgo burulur boş lar ın üzerinde Tüstüler.' ağ şor ki m i . iri külgobılorın kenarına d üzü l m ü ş Popiros kötükleri.'

Sönen d uy ğ u l or k i mi .

B u sigar' kötukleri.

Hedefine değmeyen arzu. niyyet ahlar ı Ö mürden gopup düşen. düşünce gırıgları.

Pa p iros kötükleri, N6ce• arzu. n6ce gam.

Külgabıda zoğları.' üreklerde kökleri.

Papiras ateşinde üreğini söndürüp Ümidini yandıran Fikrinde. hayalinde Gazabını yatırıp, bahtını ayandıran Adamlar. ayag üste durup sigar çeklrler.

Tü stü burunlarında halgalanıp daOılır, Elvan, elvan fikirler. .

1- Dumanlar 2- Beyaz kdre, halka � Sıgara Sıgara 5- Nloıı. ne kad ar 6- Flllzlerl.

11111 4lan

1118

lzmaril-

yaprak­

Adamlar gözlerini bır nogtaya dikirleı.

Bu nogtanın adı ne?

Hansı' bir gıfılınsa' hayaldeki acarı.'

Hansı bir duyQununsa keçilmoyen hasarı.'"

Bir fikirde yüz tepe, her tepede yüz dere, Fikir gadir min yere.

Adamlar heykel, heykel.

Ad vermek isteyirem bu donmuş heykellere: Bu; «fikir. .

O; «ahtarış» ," Bu; «arzu» , O ; umehebbet » , Bu; catılmış» , o; uhesret.»

Onlar sükOt içinde danışır." aşıp daşır.

DanışmaQa İmkônı olmayanla danışır.

Onların gulaQına gelir Arzularının DodaQıyla danışan Gözel gözel haberler.

Bu nogtoda daQılır, çerçeveler, çeperler.

1 1171 7 ı

l l unRi

-·

ı-

-

Arayı�

K i lıdin 1'C 12-· Konu�u}·or.

R-

IJ-

Anıı hlıırı

10-

l l i �ıırı

konu�ur lHU

ÜMİD Gorhmuram. düşmenim goy min min olsun Nlıyleyer mene? Şöhret senin olsun, ad senin olsun. Ü mid v�r mene! Ü mid isteyirem, men ümid ancag, Ü midle goyaram daı:)ı daı:) üste.

Ne şöhret, ne menseb.'

Ne dövlet, ne var.2 Ey könül. dünyadan sen ümid iste! .. Ü mid arzuların gızıl' nahşıdır.

Dlıyerler. yemekden ümid yahşıdır.

Dlıyek' denizdeyem. sahll görünmür. Ü mid menimledir, O menden dönmür.• Sahile can atıp çırpınır ürek.'

06 neyleyecek' Ü stüme şıOıyan• lepeler' mene? Ümid ver menel ı- Makam. mevkl 2- Zeql.D.l.lk 3-- Altuı 4- DlyelJ.m, fanedellm

�

DönmQyor, beni

7- Ne yapacalı 170

&---

terk etmiyor � YClrek HQcum eden, ablan il- Dalgalar

İnomıoıo ucoltdıg" anamız yerı, Biz möhtoc olmodıg dosta, düşmene.

Demir çeperleri, doş hasarları" Dişimle sökerem. umid ver mene!

Hasret de, Hicran do değil gorhulu. Ümidle acılar her oşgın yolu!

Bir il," bir on kimi görüner mene. Ümid ver mene!

Hasret; vusol" godor hoş geler mene. Ümld ver mene, inam ver mene!

Yoman dorıhır•• Sefere cıhır•• Menim könlümdeki hayaller yene, Beledci17 yerine ümid ver mene.

Dilekler ümldle' birge•• doğulso Yerin terkinde de ucolor insan.

Arzumu topmoğo" ümidim olsa Menzil başındoyom, yola cıhmodan Ümidle goyaram dağı doğ üste, Ey könül özünden sen ümid iste! . .

1 967

10-

inançla

ı ı-

Yücelttik

1 2- Hisarlan

13-

Yıl

14-

Kavuşma 1 5- Yaman danhmug: Çok fazla sıkılmok, üzıi l ­ mek 11>- Yolculuga çıkıyor 1 7 - Klevuz. rehber 1 8·- Bir­ l i k le ı � Bulmelca 171

KIT'ALAR

Yolunu ahtaran' sel kimiyem men, Helo bişmemişem. hele clğem men. Şair men değilem, halgımdır, onun KômOla dolmamış kôtibiyem men. llltiB

il Gece de gündüz de elimde galem, Şaircün boş ürek, tonlardan ağır.

Menim şi'rlerim, ele bilirem.' Özümden, özüme mektuplarımdır.

1968 111

Güneşden ışığı. nağmeden odu, Polatdan' berkliği• goparmag olmaz.

Baldan şirinliği, gardan ağlığı, Gayadan sertliği goparmag olmaz.

1968

ı-

Arayan 2- Öyle blllyonım: Öyle

Wcten 4- Sqlamlıtı 172

sanıyonmı

3- Ço­

GÖZ ÖZÜNÜ

GÖRMÜR

Düşünek anbean, enek' günbegün AOlın varmadığı inceliklere.

Yerin hikmetini anlamag üçün, Göyden' bahmalıyıg anamız yere.

Bilek öz rengini hardan' alır gan, Necin yatanda da döğünür' ürek. cıceOln etrini' bilek tumundan,• Clışmenln gözünü suyunda görek.

Bilek nedir nefret, nedir mehebbet.

Bilek ruhumuzu, tiynetimiz i . . .

Bilek b u aO saclı, ana tebiet Ne üçün yaradıp yaşadı r bizi?

1- İnelim 2- Gökt.en 3- Norden 4- Döğü nüyoı·,

yor

�

çarpı­

Itnnı; güzel kokusunu � Tohumundıın 173

Bilek hara' gedir emellerimiz, Necin ömrün yolu düı;iün-düOündür.'

Bilek; dünya üçün yaranmışıg biz.

Yohsa, dünya özü bizim ücündür?

Niye kOnül yahan na(imenin, sazın Yan(iısı' görünür, közü görünmür?

Niye aı;jlımızın. idrôkımızın Emeli görünür, özü görünmür?

Bilek bu dünyada dünya yaradan Ömürler dünyanı niye terk edlr?

Göyleri. yerleri derk eden insan 8es niye özünü çetin derk edir? İnsana gizlldlr insan fitretl, Guzuyken gafleten'0 o döner şire.1 1 B u gücü. hüneri, bu cesareti İnsan hardan alır bes birden-bire?

7- Nenıye 8- DQtOm.dQıüm 9- Yanması. yanışı ıo­ Birden bire ı ı- Arslana

Bir de görürsen12 ki, bir onda onun Nefrete çevrilir mehebbeti de.

Gırh il can dediği «eziz» dostunun Deme11 heyonetmiş sodogoti de.

Pişik" pişikdir ki. dostu düşmenden Coh gözel ayırır, secir birbebir.

PişlOln dünyaya geldiği günden GorhuzduOu" sıçan. gorhduğu ildir.

Dost-düşmen bir yona. hele de insan Tanıya bilmemiş özünü bir an . . .

Bo'zon bir cıcoğin, gülün iyinde" Böyük bir alemi görüp duyurug.

Ancog golbimizin derinliğinde Yatan duyğulardan haberimiz yoh.

Sualler derindir asuman goder, Ses de gaibe yatmaz sim" gerilmemiş.

Bize kôinotı gösteren gözler Hele öz-özünü göre bilmemiş.

1 962

12- Görüyorsun

1 8- Güzel

13- Demek

kokusundu

17-

ı�--

K<>di

15-

Korkutdugu

Tel 171>

ARZU BÖYÜK, AGIL' GÜÇSÜZ Tag-tugl Cag-cug!

Motor sesi, Maşın' sesi!

Elektrik ceryanının zümzümesi!'

Tekerlerin gürültüsü, Dezgôhların uQultusu Sesler. sesler.

Hareketi tanzim eder, Sopa düzer.• Gulag buna nece dözer?'

Maşınları biz yarotdıg.

Onun ritmi, hareketi, Ve . . .

Sür'eti, Hôkim olup indi bize: İşimize.

Nltgimlze . . • Könlümüzün öz ahengi Maşınların gür sesinde itip.' batıp unudulup, Mahkum dönüp hOklm olup . . .

Gadim,• ucan halcaları' Hagigate teslim eden AOıl esri. aoıı esri!.. .

ı- Akıl 2- Makin& 3- zemz.emeai; tenınnOmO 4- •Bir 8U"Bya koyar• s-- Naaıl tahamm OJ eder 8- Nutkumuza, koııuşınaınıza 178

7-

Yitip 8- Çok eıkl 9-- Halılan

Unuduldu Duyguların sergerdelik'" elediği" l\!a(jıJ'• esri!

«Arzu böyük. ağıl gücsüz» deye-deye, İndi blıyin başlayıpdır Beyinleri öğrenmeğe.

Baylanırıg sola-sağa.

Sual kimi ya!'.ja-yağa Dırmaşırıg" El çatmayan." ün yetmeyen Gôh bu dağa.

Gôh o dağa, Teze yollar ahtarırıg" A(jlımızı artırmağa.

Vah! A(jlımız yeter bizim!

Bu gadar ki, a(jlımız var.

Men gorhuram.

Hisslerimiz iter'° bizim! ..

Gelir, gelin.

Hiss artıran, risk artıran, ezm" artıran. aşg artıran galbimize cür'et veren.

Bize cesaret getiren illet varsa . . . onu tapag" Biz evvelden sonu tapag. \070 ı� Komutanl ı k . kumandan l ı k . reislik ı ı-

sal 1 3-- Tırmonıyoru7.

1 4 --

Yetişmeyen

Elliği 12- MaA rı yoruz ı �.

ı� Yit.er 17- Azim 1 11-- Bulalım IT7

BU NE İNİLTIDIR - Bu ne inillidir. bu ne neledir, Ey ürek. d6 görek' isteOin nedir?

- Soruşma' gel bunu bir nadan' kimi.

Hissim olmasaydı onloşılordım.

Yoh! eOer bilseydim öz isteOimi, Men ürek olmazdım, oOıl' olordım! ..

11165. ı- SOyle bakalım 2- Sonna 3- Cahil 4- Akıl

178

KÖK Kök üste boy alır.' ' Ucaıır. • Ağaçlar Kökünden guc alır.

Dünyada Herşeyin koku var.

Kökü var Torpağın, doşın do Adamsa kökünü Gezdirir başında.

. . .

1907

ı - A lrır. ıılıyor �-

Yticcliyor.

yuccl ı r

1 70

İKİ KÖR' Bir kör tanıyıram. gözü körse da. özü kör değil.

Ba'zan gam odunda govrulursa' da.

Ağlına, hissine o nankör değil.

Geceli-gündüzlü yazır. ohuyur Ağlın gözüyle o görür duyur. .

Ancog . . . biri de var . . kör değilse de, gözü görmeyir.

Dostu göz önünde öldürülse de, görmedim deyir . .

Yahşıya ortagdır, yamanı görmür O, saate bahır. zamanı görmür.

Fikrini, hissini ucadan' demez.

Ba'zan gördüğünü görmek istemez. .

.

.

Gözleri görmeyen kör değil hele Görmek istemeyen kôrdur. deyerdlm.

Blııe• mügavvaya,• b61e cahile Hayatın özü de kôrdur deyerdlm.

1988 ı- K6r 2- Kanulursa 3- YQoeden. •yQluıekten• 4- BOy­ le 5- Mukavvaya, •tahta ır!bl,

,180

odun ır!bl olana•

GARGA

-

BÜLBÜL

Garga var, iki yüz, üç yüz yaşında Garıldar. guruldar ağaç başında Bu eybecer' guşa kimse tohunmaz.

•Sesinden. özünden hezz alag» deye Gorhusuz. ürküsüz, o uçar gış-yaz.

Gaydadır.' od düşmez murdar' eskiye.

Bedbaht bulbülünse min belası var ;

o . başgo sevdada, başga hevesde.

Deyirem. oy anam, bele' derd olar.

Garga dağ başında, bülbül gafesde? . .

Eşitcek sözümü bülbül ağladı, Sesi yolcuları yoldan sahladı!

Söyledi: - Dolaşdım bütün dünyanı, Bürüdü şöhretim, şanım her yanı. Öz sesim özüme bir ganim'· oldu.

Menim gözelliğim. düşmenim oldu.

Sözüm dile düşdü, men sese düşdüm.

Dilimin ucundan gafese düşdüm. İnsanın özüne kesilir düşmen Dövleti. serveti, pulu.7 varı• da.

Ba'zan meyvesinin ağırlığından Sınır• ağaçların budagları10 da.

1965

ı-

Çirkin

2- - Kııidcdir 3-- Murdur:

5-- ·Yoldan etli, durdurdu·

r--

Kirlı, pi� 4-

Böyle

Dilşmım 7- Pamsı

Zenginliği, varlığı 9- Kııılır. kırılıyor

10-

8-

Dallan

181

SEvSEYDIN sevseydin, Aşgıno dol' cevirende Öz gaibin. öz hissin donlordı' seni.

Hesaba olmazdın meni m tek• sen de Özge donloı:)ını.' yad te'nesini. Özge te'nesine döze bilmeyen.• Söyle öz te'neme nece dözüm" men?

1967

ı- Sırt

2-

kınamuını il--

1 112

Ayıplanlı � Benim gibi 4- Ayıplamasını, �

Tahammül

Na.ııı l katlanayım

edemeyen.

katlanamayan

OLURMUŞ Ne yaman. ne çetin günlere galdım, S6vginin düşmeni min-min olurmuş.

Gümansız gümanlar.' gonsız şübheler S6venin golbinde cin-cin' olurmuş.

Gırıldı arzular. öldü inamlar.'

Galdı oramızda guru salamlar.

Meni başa salın.• siz ey adamlar.

Bes ne vaht sevenler metin olurmuş?1 Men hakgı itirdim' güman içinde.

Azdım öz yolumu duman içinde.

Sevende sevirik biran içinde.

Unutmog ne godar çetin olurmuş.

Bahtiyar. düşündün. erisin gerek Sevenin menliği suda şeker tek .'· Sen yene yanıldın. , sevilen ürek Gatilden beşbeter hudbin·1 olurmuş.

1968

1-

Ümid&i7.

ümidler

2- Kıvnm-kıvnm

4- Başa

salmag, ikna clmek,

odln• �

Yilinlim � Gibi

7-

J-

lne.ncla�

·bana ırnlalın. boni ikna Bımcil

18.1

SENiN DİLiNDEN İllerle' bir aşgın cövrünü' cekdik: Ayrılsag, gün' söner, il gınar bizi.

Eniş-yohuşunu bir ötdüı;jümüz' Yollara ne deyek, yol gınar bizi .

Sen dedin, başlanan gutarsın' gerek!

Men dedim. doymoyır arzudan ürek!

Birge' ekdıl)imiz gülü dermesek Tikönlor el color, gül gınor gibi.

Bes deyil' bu elem, bu keder mene.

Eledin dünyanı' sen heder• mene.

Gözeı sözler dedin ne geder mene, Gel indi'0 donlomo.11 dil gınor bizi.

Coh ceke bilmezdik" nazını oşgın.

Gış gelip. yoşodıg yazını oşgın.

Yomonco sındırdıg" sazını oşgın .

Bilmedık. ahırda tel gınor bizi .

D6din ki. oşgımlo bohtiyoram men.

Dedin k i . dönmerem gaibin sesinden. indiyse" çekinip eı te'nesinden Dlıyirsen. oyıpdır. el gınor bizi.

1967 1-

Yıllarla. yıllarca 2- Cevnni :ı- Güneş

miz .'>-

Bıl�in.

ı.ona ersin

!>--

�

GeçUği­

Birlikte 7- Klti detil 8-

DQnyayı - Heder etmek: Ziyan etmek. Bwııda ·dünya­

mı dar etUn.

öınrilınO boşuna

hal"catıın• anlamına 10-

Şlmdl ı ı - lnkı\r etme 12- Çekemedik Şlmdl ı ..e

1 114

1 3--

Kırdık

H­

ELVEDA Deyirem sefası bildi tımrümün. İndi doğ cıhırom, düze elveda.

Göze duman cökür, boşa gar yağır.

Bahara elveda, yoza elveda.

Aşgıno her zaman mügoddes dedin.

Günler elden gadir, sen teles' dedin.

Cohu istemedın. aza bes' dedin.

Dedım, çoh yoh ise. aza elveda. İndi öz kökünden üzülen" menem. Özge budogloro düzülen menem. İndi ne sen, sensen. ne de men. menem.

Biz ki, biz değilik, bize elveda.

Bahtiyar, derinde sızlayıp yoran.

Seni, kecmişine bağlar her zaman.

Zulmet ureğini işıglondıron.

Yoluna şom• tutan göze elveda. ı -

Acele

rt l-

Yelrr

:ı- Kopan, kopıınlnn 4-- Mum

GEL GEL DEYE' cGel gel• deye hicrinde kOman tek1 meledlm men.

Bir ömrü senin aşgına gurban 61edlm men.

Asude tlflldin, ne gamın vardı, ne derdin, Derdlmle senin gözlerini sürmeledlm men.

Hlasim sene cgel geb d6dl, aOlım d6dl cget geb .

Bu ganlı döQüşden mene lmdad dlledlm men.

Aşgım do gahınç' oldu menim başıma hergün.

Bir aşgın ucundan ne gader te'ne yltdlm men.

Oz hl11lni d uıtag4 61eyen Bahtiyar olmaz.

Oz atQırna öz könlümü zindan 61edlm men.

1111111

ı-

Diye 2- Keman gibi 3- Kakınc. bqıma kaklı 4- Eeır

POEMA

ATILMIŞLAR

Anamın hatır1JSına Birinci

Fasıl

KÖRPE Ne ise düşündü . . .

Duruhdu' birden, Secdi bir fikri min bir fikirden.

Körpeni' oramla' bükdü gunda{la.

Basıp sinesine galhdı ayağa . . . Ümide yas tutup ağlayır gümen,• Hayırı şerleylr.• şere udosb - dlıylr. �vilip sonra da atıldığından O da balasını atmag ıs �eyir.

Ancag durdu yene, duruhdu yene, Körpeni astaca• goydu yatağa.

Sıhdı döşlerini süd şüşeslne, Emzikle bir ylırde bükdü gunda(j0.

O, galhmag istedi, Ylıne döyükdü.'

O. bir de düşündü son niyyetin i .

Bildi ki, şüşeyle birge' o, bükdü, Sonuncu analıg mehebbetini.

1- Durdu 2- Klırpeyl 3- Seulz;ce. kararlı olarak 4TahmJn, şübhe, iyi nlyeL s- KOLülüyor 6- Ahesllıce. ya­ vaeca 7- DOtündü. çırpuıdı, korkudan ürperd i, e- Bir­ IJkte 1118

Dizleri titredi. . .

- B u nedir bll le?'

Bir alov garsıdı'0 içinden onu.

Yohsa iki damcı ana südüyle?

Vlırdi övladına o. son borcunu? cAnalıg, balalıg bu mudur meger?

Cekdim gayl)ısını birce•" hefte men.

Yolumun üstünde bala : bir çeper."

O terefde arzum. bu terefde men. Şehere gelmişem uzag rayondan" Surda ders ohuyum. san'at öl)renim.

Mehebbet dersinden kesildim" yaman.

Oldu bu körpe de ıgıymetim• " menim.

Atamın adına övladım leke.

Bir derde benzemez menim bu derdim.

Men onun başını ucaltmalıyken."

Men onun adına leke getirdim.

Tapdandı" ismetim," bedbaht yetimle Nece" kilesin menim günüm, rüzgôrım?"'

Nlıyleyim?

Atamdan, anamdan özge Kime ümid lıdim, kime yalvarım?

9- BOJJe ı� Yan yandırdı. alazladı ı ı - Yalnı7.. bir. blr1cik 12- Alçak ı.a, duvar 1 3- Blılgeden 14- Dersten kesilmek: lmUhanda başarısız olmak 15- Detı;irlm; ro. lum ı� YiloeJUnell iken ı7- ÇJtnendi, ayaklandı 1!1-­ Namıwum ı._ Nice. nasıl »--- Zamanı m vıı.klim lllO

Ahsın ürel)ime goy göz yaşlarım.

Kimsenin önünde el)ilmemeli.

Ne otom. ne anam, ne gordoşlorım Bunu bilmemeli. yoh bilmemeli! ...

Basıp sinesine o. körpesini Getdi . . . iki oddım atmamış. ona Gaibi nese" dedi . . .

Addım sesini Benzetdi o. gapı takgıltısına . . . ı Belke o gelecek?

Ahı sevirdi, O. mene ne gador ümidler verdi.

Bes" sonu?

Bu imiş sevgini!'! sor:ıu?

Dandı" sevgisini, dandı borcunu.

Kim gacabilipdir gaderden yeyin?"

Hec deme, zilletmiş sevginin adı.

Gadasını.. alıp sevine verdll)im Özü veren" derde ortog olmadı.

Nece de al)ırmış. nece de ol)ır.

Menim gollarımı gıran bu körpe.

Meger tekce menim öz günahımdır, Yolumun üstünde duran bu körpe?

21- Ne ise 22- Pek i y i ZJ- · l n k iır et.lı 2� 25-- Kazasını, dcrdinı 26--- Kendi vcrdi�i

1 1 1 1.l ı .

c;alıuk

191

Özgeler bilmesin dedim derdimi, özum öz içimde y6dim derdimi.

Al)lorom, Sesim yoh, Hoy-horoyım" yoh!

Ahımo ses v6ren öz ahım oldu.

Bu. menim dünyaya balo payım yoh, Bu. menim dünyaca günahım oldu.

Men baha bilmirem bir günah kimi, Bu temiz hissime. mehebbetime. İ ndi n6ylemeli?

Hecoletimi,.

Kirov>" v6rmeliyem seodetime?

Bu sirri gizletmek mümkün mü?

- Mümkün!

Gaibin devresine"' doş hörülmell.11 Tol6slz" balamın yoşomosıyçün Menim onolıl)ım öldürülmelll Bu nedir?

Bu müdhiş uyQunauzluQun. Ne od v6rmellylk töretdlQlne?

06yirem. gonunlo gonunauzluQun Serheddl ne lmif, g6etertn mene . . . • rT- Se.ııedam 28- Utancımı 211- Rehlo :ıo-- Devrelll ­ ne. etrafına 31- Oro.ımnı 32- Tallhllz

2

Şehere geldlQim bir i l ' de(jildi.

S6vlldim . . . İnandım. sevdim. atıldım. Ömrümün düz yolu nece e(jildi, Yanıp kül olmadım. yanıp ayıldım.'

Sehvler . . . ' Düşünür hamı' h6yrini, Men seçe bilmedim h6ylrl şerden.

Düz-düzü getirir, e(jri-eQrini.

Gorhurom yeniden sehv eleyim men?'

Be'zen birce anın yanlışlığından Bütöv' bir ömürü uduzur" insan!

Kimdir yıhılmayan?

Meger tekem men?

Bu derde düşenler dünyada min-min . . . ı . . . Sehvi ne hag verip ezap çekmeyen, Düşür telesine' ikinci sehvin. cindi neylemell? Ömrüm boyunca Bir sehvin oduna kül mü olum men?

Besdir alışdı(jım, yandı(iım bunca Başlamag gerekdlr ömrü tazeden.

Hele ne görmCişem? lylrml yaşım var Bu yaşda özümü kefenleylm men?

Voh, B61e yaramazı• Ahar sel. sular, KOi-kosa' ilişen çör-çöpün üstden. ı- Yıl 2- Uyandım. kendlmo ıı:eldlm 3- . HatAlar, yan· lıılar 4- lforkes 5- Bütün, lam il- K11ybcdoı-. utulür 7- Tuzatına. 6- BOylosl yakııık a.lm111.I ı.- Çılı çırpıya

193

Niye şişirdirem men öz derdimi?

Vaşamag!• . . . . Vaşamag bir insan kimi, Kimine asandır.'0 kimine çetin.

Dünya sürfesidir" naz-ı n6'metin."

Orda gam çekene gam eskik d6011 Orda dem çekene dem eskik del)ll. ıf:le ömrüm boyu gerek al)layam?

Menimçün dünyanın tek gamı galmış? f:lebil" naz-n6'met gurtarıp" tamam, Derd çekip gam y6mek mene mi galmış?

Voh! Daha besimdir, beslmdir!•11 - d6ye.

Bahdı, O, he&retle bahdı körpeye.

BeleOin11 üstüne ahırdı den-den Gözyaşı ezabı, elemi, derdi.

Hara" g6tdll)ini h6ç kesdlrmeden f:le11 addımlayır, 61e g6dirdl. . .

Külek" vıyıldayır, Gar savururdu. o. yene dayandı.'"

O, yene durdu."

Belke yolu azıp?

Sonuncu menzil.

1 0- Kolaydır 11- Sofrasıdır 12- Nlnet nazının 1� San­ ki 14- Bilip. tükenJp ıs- ·Yeter. kAfldlr• 16- Kundağın 17- Nereye, nenı . ıs- Ôyle 19- RQ.za-Ar 20- Durdu 21- Kalktı

UM

Bellidir . . .

Getdiği bu yolu değil, O, ömür yolunu azıp coşdırıp."

Başını gundoğo yohınloşdırıp İsidir"' körpeni od nefeslle; Belke son borcunu o verir bele.

Cotdı" bir heyete . .-. " Döyükdü.'"

Durdu."

O ucunurdu . . . "' Bir sağa çevrildi, bir solo bohdı.

Boylonıp heyetden o, yolda bohdı.

Girdi bir dehlize . . . mermer pilleler" Doş üze"" benzer.

Gözünün ucuyla gundoğo sarı" Bohmodon ostoco32 golhdı..., yuhorı.

Meydonco üstüne goyup körpeni, t:ndi pilleni; t:ndi! t:ndi mi?

Körpe anasından ayrıldığını Hiss etmiş kimi, Cığırdı birden, Elebil püskürüp oh cıhdı yerden, Bürüdü ononı . . . 34 22-

Şaşı rıp. ,aşırmış 23- Isıtıyor, ısıtır 24- Yetişli. vıır­ He.yata., e.vluya. 28- DökOndO. çırpındı. titredi 27- Kalktı 211- Uçunme.g: Kemdi kend i ne çırpınmak 29- Merdiven ba.same.kla.n 30-- Yüze 31- Ta.re.r 32Aheslece. ye.vnşca 33- Çı k tı 34- Anneyi dı

25-

195

Durdu yerinde. İldırım şakgıdı"' bebeklerine. istedi gayıda . . . ,.

Ancag gaçdı o.

Bala nalesinden uzaglaşdı o, Dondu doda(iında bir ıcanı kaimesi, Galdı gula(iında körpenin sesi.

Ayag tappıltısı . . .

O dönmür dala," Gacır gelece(ie, sabaha• gacır. o ele bil i r ki, bu gacışıyla Hoşbahtlı(iının gapılarını taybatay" acır. Üz tutup'° sabaha bu günden gacır.

O, bu gacışıyla özünden gacır, O gacır analıg mehebbetinden, O, gacır özüne öz töhmetinden ...

Gacır, könlündekl bereden aşıp . . .

Amma yahşı bilir, o neden gacır. özgeler gözünde günohsızlaşıp Temiz gOninmekcün lekeden gacır.

35- Çaktı. eakk etU 36- Geri döne :rr- Arkaya 38- Ya­ nna 39- Taybatay açılmııg: Kapının her iki kaııadmı da açmak 40- YilzQnO dônder1p 41- Kabahatinden. suçun. dan 118

Hela eşidilmir üreğin sesi. . . İnanır, o sesin boğulduğuna. Özgeler önünde pek görünmesi O hele bilmir ki, lekedir ona.

Gacır. amma bilmir o neye gacır, Lekeden gacırken lekeye gacır. İnsan bir ömründe ikidir, iki.

Atıp körpesini alabildi ki," Adının üstünden lekeni otdı; Özüne başgo bir tal6" yorotdı.

Temize cıhartdı o, öz adını.

Sabaha" uzanan gol-gonadınr Körpe boğlomışdı . . .

Golunun üstden Onu doş pillenin üstüne goydu Gollorı boşaldı.

Yolunun üstden Körpe götürüldü . . . bu ne yoludu?

Hora" oparocog.. bes bu yol onu?

Ne imiş göresan•• bu yolun sonu?

Goller ozod idi. . .

Ancog b u günden, Gollor ağırloşdı yüngüllüğünden.

Körpenin yerine indi'" de vicdan Asıldı onanın gol-gonodından.

42-

Sandı ki 43- Talih 44- Yarını; GöLurccek 47- Acaba 48- Şimdi

45---

Nereye

4H­

197

3

Catdı' menziline' tagatsız. bi-höl.3 Gırıg çorpoyıya' uzandı derhal.

Yumdu gözlerini . . .

Gördü yüz yerden Gözünü zilleyir ona körpesi.

Acdr gözlerin i . . . pencerelerden Doldu otağına körpenin sesi.

Gördü ki, otagda her şey gışgırır,• Acdı pencereni. yer-gc)O gışgırır, Gışgırır masanın üstde kitaplar, Gışgırır gapı da, pencereler de.

Gışgırır çorpoyı, gışgırır divar, Gışgırır körpenin yatdığı yer de.

Tutdu gulağını. sıhdıhca sıhdı. o ele bilmişdi ses çölden' gelir.

Gördü. bu ses de()il, bu gışgınrıgdı,• Bildi ki. gışgırıg könülden gelir. ını:ı

71118

Vardı 2- Evine 3- Halsiz 4- Karyolaya 5- Gözü· iyice açıp, dik dik baluyor 8- Bağınyor. !188lenlyor Dışarıdan 8- Çığlıkdı

Gören• birden-bire ona ne oldu Bayagkl'0 gasdini11 yohsa danırdı?

Baladan gaçdığı bu yollarda o. İndi balasıyçün ganadlanırdı.12 İndi o yüyürür" dalo bahmadan.

Bayag yüyürmürdü, o sürünCirdü.

Bayag analığı tapdayıp" danan."· İndi ana olup geri dönürdü.

Bayag balasından gaçan da oydu, İndi balasına gol açan da o.

Bir ohun başına nece•• dolanır, Niyyetin garası. arzunun ağı.

Bir insan üreğl, hoşbahtlıg" sanır.

Bayag" itirmeği.'" indi tapmağı.'° Yüz renkli, yüz sesli isteğimizle.

Bir saat içinde yüz adamığ biz. İlkini başladın sonunu gözle. İnkôrla tasdikde bütöv," tamıg biz.

Gecenin yarısı . . . Küçeler"' lal-kôr.20 Yağdıgca sulu gar, terleyir yollar.

Sulu gar eriyir . . .

Hecaletinden."'

Acaba 10- Deminki ı ı- Niyetini 12- lnkı\r ediyor­ du 13- Koşuyor 14- Ayakleyıp 15- lnkık eden 16- Na­ sıl nlve 17- Sıı.adet 18- Demin. az Once 19- Yltlnnetı 20- Bulmayı 21- Bir büLün. yekpdrc 22- Sokaklar 23Dllsiz. Mtır 24-- Utancından 9-

1119

f:lebll ter tökür pucur-pucur" yol. gacır. yel kimi burulur tinden. öne gocdıgco dola gacır yol. cotdı heyete . . .• Yumdu gözünü.

Mermer plllelere atdı özünü, Körpeni" görmedi goydul)u yerde.

O. bir doşo döndü daş pillelerde.

Döşendi yanına Körpeye sarı• Uzanan o titrek. gücsüz golları.

- İndi men neyleyim. neyleylm7 - dedi.

Bir-bir gapıları döl)mek istedi.

Dayandı. .. • Ahının şö'lelerinde• �lebil gafletr' bir ulduz dol)udu.

Hardasa gaibinin gizli yerinde sevindi. . .

Bir gadar yüngülleşdi o.

- Men ki. phşman olup döndüm geriye, Gader oz hökmünü bele dönderlr.

Belke heyirlisi beleymiş deye. İndi öz-özüne tesklnlik verir.

Vivdondon asılıp üreOi dartan.

Yükün ol)ırlıl)ı azaldı bir az.

Ozünü oldadıp yaşcıyır insan.

Belke bu aıversiz yaşcımag olmaz.

Ancog bu megamdo• bir metleb• de var; Bir def'e aldanan yüz yol.. aldanar. ikinci günaha yol vlırer insan.

Birinci günaha hag vtıren• zaman.

O O O

� T-ur

IDIDW" �

Taral a- Durdu

»--

Hayat avluya 27- ltOrpeyi 28Şu'lelertnde. alevlerinde 31- Blr­

dmblre 32- Bu )'Wde. burada 33- lalı 34- Kerre as­ Ha.lı ffl'llit:lnde

4

Kecdi bir nece gün garalı a(jlı.

Göh acıg gabaglı,' göh gaşgabaglı.' o. gasden gaşş edip' gülürdü bir an.

Galblnde meleyip onu sarsıdan Körpenin sesini batırmag ücün.

Ancag güclenirdl o ses günbegün : Deniz neriltisi,• su şırıltısı.

Varpag pıcıltısı.' yeı• vıyıltısı.

Onun gula(jında ona ahtaran' Körpe belasının hıcgırı(jıydı.

- Menim deş üre(jlm, yohdur bir soran.

Anaı ıg hissine bes• nece• gıydı?

O. bir yer ısteylr, o. bir yer ancag Uzag, uzag olsun bu sesden uzag.

Voh! Gaca bilmedi o. bu seslerden, Nohar eleyende" sızlardı herden Döşünün" gilesi,12 döşünün ucu.

Bu onun en böyük günahı. sucu . . .

Bu n e musibetdir, gülüşlerinde Hönkürür" gaibinin hayı-harayı." Özü cörek" yeyır . . .

Amma döşünde Sızlayıp ol)layır körpenin payı. ı- Açık yüzlü, aevtnçll 2- Suratı asık, sinirli. kaşlan çatık 3- Kendinden geçip, kendini unutup �- Denizin dalga ııesl 5- Fışırtısı O- Rüzgar 7- A ray a n � - Pekiyi 9- Nasıl 10- Oaıen yemeaı yerken 1 1 - Gökiıs a l tı n ın 12- Tanesi •memesi• 13- Hüngür hüngür af(lıyor 1 4 Sesi, feryadı 15-- Ekmek 201

Bu ne musıbetdir. bu ne musibet.

Buna tablamaoa•• bir ürek hanı?

Bu nece dehşetdir, bu nece vehşet Nece susdurasan burda vicdanı? �lmadı bir şeye, d6di- gümanım" Saçımı derd yoldu, gam darogladı, u O gadar Oh çekdlm, Ohım, amanım Virane könlümde tüstü baOladı.u Düşüp gasırgaya, borana könlüm Azmışam yolumu gam m6şeslnde. t;ıe" daQ-daO olup virane könlüm Anlar şan bal)lar" her küşeslnde. Ü midle. inamla"' yaşayır ana.

Günleri, ayları ötüşür"" b61e.

Kücede.11 bulvarda uşag gördü mü.

Bohır dikgat ile, bahır zenn11 ile.

Ahtarır"' özünün cizgllerlni O gtıh bu Ufagda, gOh o uşagda.

Kimseye açmayır ancag sirrlni, Gözleri ahtarıp h6y aramagda. ı- Tahamm ül

etmep 17- CQveoim, ılmldim 18-

Ta­

�ı. taBdı ı� Kurum tuttu »-- Öyle 21- Petek ınuv. �lenlr 22- inançla 23- Ceçtyor 24- Sokakta 2$- Zaıın. eObhe 28- Anyor, IU'IU'

Blıledir ezelden. baledir gayda."

Tapmag" çetin olur. itirmek'" asan."' İndi o(lloyırson . . .

Ancag ne fayda Özü yıhılonın oı:ııomo(lındon.

Bes körpe?

Ne yazdı behtine rüzgar?

Körpeler lıvine" verdller onu.

Atalı. onalı yetim balolar.

Yohşı ki. bilmeyir otıldıOını Bilmedi . . .

Bes" sonu?

Sonu müslbet.

Bu derdi söyleme gaibi' doşlora, Yohşı ki, hökümet. yahşı ki. dövlet Yene sahip durur atılmışlara.

27-

Kaide 28- Bulmak 2� Yitirmek 30-- Kolay 31-

KOrpeler ev1: Çocuk yuvası. Be.kımevl 32- PokAle

2:03

İkinci Fasıl GOCA' 1 Ana tanıyıram. i(jirml yaşından Dul galdı.

Belalar ötdü' başından.

Derdi gabagladı.• kederi ötdü, İki ner' cüsseli bala böyütdü.

Biri çatan kimi on ylıddisine, Ses verdi Vetenin coOrış sesine.

Glıtdi od içine.

Glıtdi.

Gelmedi.

Gene ömrü yarımçıg bitdi. gelmedi.

Ana kiçi(jlne ümid bal)ladı.

Derdini glzletdl, gece al)ladı.

O birce" arzuya, birce n iyyete Verdi ürel)inl. v6rdl büsbütün.

Dözdü' her al)rıya her eziyyete. cBir övlod böyütdü. bir afet üçünı .

Ona toy eledi.' Ömür yükünden Sandı ki, ozoddır' o günden beri.

1- Koca, Jllf)I, lhUyar 2- Geçti 3--- Derdi •0i'ü-1Jedl c- Anları 5-- Bir &ek. biricik &-- Kallandı. tahammül et­ li 7- DQtO.n yapt.ı 8-- HQrdQr

Ancag o, bllmedi,

eıe• o günden.

Başlanır en böyük müsibetleri.

Ana öz işini tamam bitirdi, Bitirdi!

Her şeyi demek itirdi.'0 Vezifen bitdi mi, borc ödendi mi; üz11 astara dönür, astar üzleşlr.

Geyilip atılmış bir paltar kimi insan da her saat gerekslzleşlr.

Ayıra bilmedi yohuşdan diki; O, bunu bilmedi.

Ne bileydi ki.

Hökmü bitecekdir. iş-güc bitende, Bir vaht ayıldı ki. değişip yerler, Cômce" isdl" olup indi gazandan. � I a(jzı. fal a(izı yahşı deylrler, K6ynek" yahın imiş bedene candan.

Bir vaht ayıldı19 ki, keclp iş-işden.

Bahıştar so(juyup üz yaman dönüp.

Ana başa düşdü. bu terpenişden oouı da deyesen anadan dönüp.

Gördü ki, hökmünü o. birce birce

lttrlr.

. 1• Hörmetl elinden gadir.

Bir vaht ayıldı ki, bu ilkl" serçe Blldlrkl" serçeye clb-clb 60redlr. .

lG- Yitirdi, kaybetti 1 1 - Yüz 12- Kepço ı:ı­ ıs- Uyandı ıs-,.. Yillr1yor. kaybedi­ yor 17- Bu yılki, bu &eneye alt ı&- Bıldır: Geçen soneki 9- Ôyle

Sıcak 14-- Gömlek

205

Köhnelik; goynono.

Y6nilik; gelin!

Here öz fikrinde hoglı. hem doğru!

Gelen y6ni ile g6den köhnenin.

Sonu görünmeyen döOüşüdür bu.

Ana bu ocoOo gelin gelenden, Bu godim ·yuvada bir gayda" vardı; Gelinler oyonıp homıdan 6rken Erleri• y6dirip yola solardı.

Ana bu gaydonı l'nugoddes biler.

Ana bu goydonı yoman güderdi.

Ana bu goydonı indi her seher Teze gelinlnden teleb 6dirdi."

Gelinse yatırdı dokguza goder. oouı ac garına işe g6dirdi.

Bir gün.

Beş gün. on gün! Ötdü �lece.'"

Ana ne donışdı.'"

Ana ne dindi ...

Gördü ki. oOlu do dinmir . . . " Kaide »-- Kocalan 21- istiyordu 22- Böylece Söyledi. sordu 24- Konuştu. dlllendi 25- Konuşmu­ yor. susuyor 1 9-

2.l-

Bir g6ce Dözmedi. . ...

Geline yaman teplndl.1' i ki agidenln. iki cephenin Döğüşü başlandı sükOtdan sonra Ana dözemmed i . . .

Bu teze gelin Teze nırh'" goyanda köhne bozara.

Partladı ürekler.

Açıldı üzler, Yaman ganad açdı latayır'0 sözler.

Gelin gaynananı bükdü bucağa ;'" - Gözünü dünyaya yahşı aç! d6di. İ ndi men sahibem, men. bu ocağa. i şe bah!

Yerliye yersiz gaç! dedi.

Köme!)e" çağırdı ana oğlunu.

Durdu31 kirimiş.03 Ana bilmedi ki, bu imiş sonu.

Gelin gelen kimi." oğul itlrmiş.

Ara verllmedi evde davaya,» Ü rekler partladı gazabdan. kinden. oouı barış üçün girdi araya, Heç biri dönmedi öz cebheslnden.

- Bizim zemanede bele değ ildi. . .

- Sahlaı• Cohdan bitip senin zamanın.

Ana bilmedi ki, Güneş eğildi, Hôkmü de de(ilşdi teze dövranın.

28- Tahammül etmedi 27- <Gr.ıltnil tahdit etli. o·na ba­ tınp çatırdı 28- Narh 29- Edebslz çirkin 30- Bucağa bılkmek: Köşeye sıkıştırmak 31- Yardıma :ı2- Konuş­ madı. eusdu 33- Sus-pus olarak durdu 3�- Gelin ge. ltnce 35-- Kavgaya 38- !Ağzında lafını ! tut, sus!

207

ı= ıe ki, gocoldın Bil öz yerini!

Oynaya bilmirsen göz yum her şeye. ı= ıocın"' odur ki.

Gördüklerlnl Vuroson hemişe görmemezll(je.

Bu do nogsonıdır Gorgud Dede'nln . . .

Dörtce nohışındo yanıldı nekgoş.

Oğulu anadan ayıran gelin, Gelin yoh. cAyırom ço(jrıloydı kôş.• Oğul orvodıno hog v6rdi yüz yol, Ananın könlünde düğünlendl doş.

Bir d6yen olmadı, oy dönük o(jul, Ahı31 üz var idi, sokgol cıhmomış. • Ü midler. arzular gördü tolonmış, Ayıran dımoğı etden ayırdı.

Bir deyen olmadı. o canı yanmış, Ahı diş yoh iken dodog ki, vardı.

Gördü ki, bu oğul, o oğul deı)il, Gördü ki. umupmuş zererden heylr.

Belin oı)rısını gördü, bel de(jil, Kemer inildeyip çekmek lsteyir. Ü rek ağrılarla dolup doşanda i nsan boşdon-başo gileyleşermlş.•1 Yad gızı ocağa doı)molaşanda41 Do(jmalar' get-gede ög6yleşermlş. n-

ilacın. çartın :ıs- Burada Dede Korkut'un yanlıe ad koydugu söylenen nesnelere işaret edilmektedir: •Gellne ayran d�medim men Dede Gorgud. I Ayrana doyran d�medlm men Dede Gorgud. I fyneye tiken dltmedlm men Dede Gorırud. ı Tikene slıken dlımedlm men Dede Gor­ gud_. 39-- Burada •elbet.deki· anlamına bir deyim � Sakal çıkmadan önce 4 1 - ·Üz:QntO ııılı:uıtı dolu olurmue• 42- ôz. evin insanından olunca 43- ôz olanlar

208

Bu dünya baledir . . .

Götüre bilmlr"' Sahta bir bezeği , sahta bir süsü.

Nefs artıg tlkeni0 ötüre bilmir..

Gereklik; insanın değer ölçüsü!

Gerek bilirlerse dünyada seni Böğründe-başında dost göreceksen. ı= ıe ki" itirdin gerekliğini Dünyada her şeyi ltlreceksen.

Yerleri astaca•• değişir zaman Bahmır ne feryada, ne göz yaşına.

Dünenki megamı elinden cıhan Dünenl bu günün gahır başına:" - Seni bu dünyaya men getlrmişem, Sene döşlerimden men süd vermlşem.

Geceler yatmadım yatasan deye Catdırdım men seni ere-erseğe.60 Men senin hem atan, hem anan oldum, Ahırda11 b61ece aldanan oldum.

Ananı özüne yad tutdun,11 oğul, Borcunu ne yaman unutdun, oğul.

Adlce11 bir lşdir bala yetlrmek114 Ananın analıg tebletlne.

Me'lum gerceklerı dile getirmek Varaşmır,11 ay ana, ıeyagatlne.

4�

G6lüremlyor, taşıyamıyor, kabul etmiyor 45-- Lok­ mayı 46- ·Kabul edeınlyor.• 47- Nasıl ki, Oyle ki.

48-- Ahestece; yavaşca 49- Başına kalkıyor, kını yor 50Ere.Eraege çat.clırmag: Yetiştirmek, büyütmek. bir mevki­ ye çıkarmak 51- Sonunda 52- Yabancı saydın 53- Ba­ sltce 54- Çocuk büyütmek 55-- Yakışmıyor

20ll

Emanet kassosı deOil uşaglor Hercinden keserek gazanc gôresen.

Artıg gelirini orda sahlayıp Sonro laiziyle ömür süresen.

Uşog tek bahırıg oğula, gızo Bilmirik, böyüyür ilbeil'" ôvlod.

Rohot yoşomogçın Sobahamıza•1 Dünen verdigimiz borc d�il. övlad.

Yonındo böyüyür . . .

Ancag yahşı bil.

Oğul do yad üçün. gız da yad üçün. Ô vlodlar. ôvladlar! Bizimçün deOll. Biz onlar üçünük. biz onlar üçün! ÖVlad: sevgimizden g ôğeren 11 nübar.•• Tezeden yaradır övladlar bizi.

OduıA" ki. borcunu d�ll.

Goy onlar, Bize gaytarsınlar"' ÖZ sevg i miz i .

Ay ana. asandır borcu gaytarmag, sevgini., gaytarmag çetindir çetin! ÖVladlıg borcunu ödemek oncog Evezi"' d�ildir hele sevginin. Övlado borcunu yada solanda Ana sevgisini umur <>Ouldan Mehebbet!

Mehebbet unudulonda Borcunu isteyir borcludan insan.

S6- Yı ldan yıla 57- Yannımıza 58-- Yeeeren 5� Nov­ bar Yenı meyve. turfanda 80- Onun içindir, bu sebep­ l�ir 61 --- Geri versinler, iade etsinler 62- Sevgiyi 83l<aı'\ılıtı 210

2

Yığılıp meclise dostlar, tanışlar.

Oğul od gününü keçirir bu gün Soğlıglor boş alır:' - Bir arzumuz var: Daim çiçek oçsın gov senin ömrün.

Gopının dalında dayanıp• o na Meclisi dinleyir: - Senin zeklino, Senin hünerine biz ki, meftunug.

Ana ferehlenir . . .

Ancog neylesin İ çeri keçmeğe ihtiyarı voh.

- Bu gözel ölkeve seni bohş eden Anovo aferin, onovo ehsen!

Nece ferehlenir sevinir ona Gopının dalından bohır ol)luno.

Bele de derd olar? ..

Oğul dol)oson.

Onun şad gününe genden' bohoson?

Dözmedi . . . i stedi keçip içeri Gışgıro,• deve ki, «boyogdon• beri Ehsen' dedil)iniz ona menem. men.

Menem onu doğup özgeye v6ren.» '

ıtan.

Sağlık dilekleri •Önce söyleniyor• 2 - Durup 3· - Uı.ak

4- Tahammül etmedi 7- Aferin

kenardan

m i nden

5-

Bu.gıra n- De·

211

Sohlodı' özü n u , azca gımışdı. • Seherki söhbet yadına düşdü;' 0 gelin d6mlşdl: - Cavonlor gelecek, covonlor oncog, Bugünkü meclisin sene dehli" yoh.

- He,;' boşa düşürem . . 13 Ne desin ona Anladı, ba lanın doğum gününün.

Bir dehli yoh imiş oğul doı'.jono . . .

Olmadı , olmadı bir deyen ono: - Bes doğum gününde şadlık etdiğin Oğulu kim doğup, oy nankör, gelin!? .

- Bu gözeı ölkeye seni bohş eden Anaya aferin, anaya ehsen!

Dilhor" oldusa do sağlıgdan yana Gelin susdu . . .

Burdo o dine bilmez." Şe'nine te'rifler" söylenen ona Gopı dalındadır, bilmedl bir kes.

- Bu tostun " üstünde indi gerek sen. cAnaı mahnısı" coıoson bize. ÔVlodın onolıg mehebbetinden Goy ateş cilensin" üreğlmlze.

S- Tuttu. kendJne sahJp oldu � CQldQ 10- Akluıa gel­ di ı ı- Dahli olmamag; l1gt1endJrmem.ek. &n.I l.lgl.Jen­ dirmez. 12-- Evet 13- Anlıyorum 14- Me'ywı, lnclmle. kederlenmit ıs- Konueamaz 1� ÔVgQler 17- Nutuk.

Bir mecl.llte m alarak bir oeY vaya bir klmae hak.kında konllflD&k. 80Dl'a o'nun oereflııe kadeh kaldırmak. lS­ ·Ana· adlı tarkıvı 1� Sepllaln

21.2

Oğul bir inamla galhdı ayağa, Dlvardan tarını20 aldı ürekle.

Ana üreğini duya bilmeyen, «Ana» mahnısını çaldı ürekle.

Bes niye kövreldin," gelin, ay gelin, Ö z merhum anan mı durdu gözünde?

Bes ana galbine niye dağ cekdin?""

Ahı bir anason sabah özün de.

Boylusan . . . zaman da yaman dövr edir, Sen ne ilk anason, ne de san ana.

Bes ana değil mi özün söyle bir, O gapı dalında gayduğun ana?

Sen de bir anason, gelin, ay gelin. İ ndini sabaha girav" vlırmlsen.

Eger gaynanana elediklerin" Gelse öz başına götürer mlsen?'"'

Ne tez dağmalaşdın"" sen yad oğluna Ana öz oğlunun çiğnine" yükmüş.

Sen deme. ananın hakgı yah ana, Amma yad gızının hakg ı böyükmüş, Balanın ad günü yazıg ananın Şad'" günü almadı, dad'" günü oldu.

Başında turp ekdi o. gaynananın, O, gel l n olmadı, o, günü30 oldu.

Tar: Azeri klasllı musikisi sazlenndan biri 21- ·Mü­ teessir oldun. alındın• 22- Dağ çekmek: Dağlamak. ya­ ralamak 23- Rehin 24- Ettiklerin. eylediklerin 25- Ka­ bul eder misin, dayenır mısın 28-- Tabllleştin. •çok ya. kın oldun• 27- Omuzuna 28-- Sevindi. mes'ut 29- -Şi­ kilyet. yakarma· 30-- Kuma

2�

213

Ana danışmadı

Kiridi,31 Susdu.

Ahı cohlarını gınamışdı o. İndi öz başına geldi. . .

işe bahl Birce şey düşünür, birce şey ancag: .

•Her zülme dözerem, tekı.n tek balam.

Fikir elemesin,33 Mc darıhmasın ...

Bir de evin sirri cöle.. cıhmasın . • Ana başa düşdü:"" Bu haya-kOye" Dözmez,'" Oğluna da o, gıyo bilmez.

Yoh-yoh! Bundan sonra dözüp her şeye Gelinle bir evde yaşaya bilmez! . .

Atdı anasını ikinci oğul, Anası bir kelme dlıdi: Coh sağ ol!

Boğdu icindeki üsyan sesini.

Dlıdi: Neylemeli, beleymiş geder. . .

Yığdı boğcasını. düğüncesinl,"" Gocalar evine'° köcdü" bir seher. :ı ı - Sesini kesti. 32- Yeter kl. 33- Düşünmeksizin, üzül­ mesin 34- Sıkılmasın 3S- Dışanya 3&-- Anla 37- Gü­ rultü. patırtıya 38- Tahammül edemez 39-- DQtünçe, DL:guaılenmlş herhangi bir şey, çıkın 4(}-- Darülacezeye, Düşkünleryurduna 4 1- Göç etti. taşındı 214

Üçüncü Fasıl

GOCALAR EVİ 1

Eyleşir' gocalar ikibir, üçbir, Gocalar evinin dehlizlerinde, Ömür kitapları satırbesatır.

Ohunur2 onların benlzlerlnde.

Nedense danışır' solğun bahışlar Orda teessüf' de, teeccüb0 de var.

Hansı• ezabların şırımlarıdır.' Üzlerde acılan derin gırışlar?

Bir ömrün zirvesi . . . terezi, cekl, Az mıdır, coh mudur hlıyrl şerinden?

Heyatın gayğısı, hayatın yükü Artıg götürülüp' clğinlerinden.• 1 - Oturur, durur 2- Okunur. okunuyor 3- Bahseder. konuşur 4- Yakınma 5- Şaşkınlık &- Hangi 7- b.Jert­ dir, çizgileridir B- Alınmış B- Omuzlanndan 215

Yohdur bu dünyadan gasdi, garazi, Hoşbaht mı. bedbeht mi bu halında o?

Gurulur içinde mizan-terazi, Gören•• neyi cekir11 hayalinde o?

Terazi gözleri . . . tutuşdu, endi, O, ürek acmağa sirdaş ohtorır."

Verip cemiyyete borcunu indi, Hakgını çekmeye bir daş ahtorır.

Borcunu namusla veren keslerin, Hokgını mümkün mü daş ile çekmek?

Yoh! O oğırlıgda daş hanı? Yegin" O hakgı borcuyla çekesen gerek.

Gençlik: arzuların uçuş noktası.

Gocalıg; gonduğun sonuncu mesken.

Sene pıçıldoyır." ömrün z i rvesi.

Düşun. neyi neye gurbon vermisen. İndi gazoncın ne. uduzduğun" ne?

Görürsen ahırda" hamısı" birdir. İster ağlayana. ister gülene Onsuz do bu dünya hemişe'" sirrdir.

Kim aça bilipdir, bu sirri. de kim?

Açmag isteyenler gülüne olupdur. . . cDünya menimkidir� söyleyen hakim.

Dünyanın elinde mürmüc" olupdur. l� Acaba ı ı - Çekiyor. çeker 12- Anyor 1 3-- Şübhe­

15-- Kaybettiğim 18-- Sonunda 17- Ka­ musu. hepisi 18-- Her zaman. daima 19-- Mürmüc olup­ tur, Aciz. çaresiz kalmıştır. siz 1 4- Fısıldıyor

216

Bize tebietin verdiklerini Zaman alır, Bize gocal ıg galır.

Her gelen, gedenin tutur yerini Zaman tebietden intigam alır.

Sönüp ocagları, sönüp odları Derin düşünceler baş alıp gedir Hayat yoh, arzu yoh, indi onları Düşünce terpedir, fikir terpedir.

Yata da bil mirler . . .

Sübhedek'0 oyag,21 Oyulur döşekçe,22 oyulur bal ış."

Adamlar bir yana, sen bir işe bah, Gocadan yuhu da bezar" olarmış.

Ciğninden" düşdü mü heyatın yükü.

Heyatın lezzeti bitdi büsbütün.

Arzular eşgine"" yoh,27 bunu bil k i . İ n d i yaşayırsan yaşamag üçün. Ölünce bu yükden hezar eyleme!'"

Gileylenme" gel.

Cek onu ürekle!

Heyet sen deme Heyatın yükünü çekerken gözel!

Sabaha kadar 21- Uyanık 22- Döşek 23- Yastık, tıly yastık 24- Bi.zar; usanmış, bezmiş 25- Omuzunda 28--­ Arzule.nn aşkına. 27- Değil 28-- Sakınma, imtina etme 29- Şikayet etme 20-

217

2

Gocolor lıvinde seligo,' sehmon.'

Otokdo her kesin öz kOşesi var.

Masanın üstünde gözlük. golemdon.'

Gozetler, jurnaller,• cild-clld kitoblor.

Dolabın üstünde kibrit ve sigar,' Cürbecür' nüshalı hoplar. dermanlar.

Boloco otoOın boş dlvorındon Covonlıg şekllni' asıp her biri.

Güzgüde" özünü gördü mü? Bir on. Şekile" zlllenır•• tez nezerleri.11 Bu gün dünen ile dur.ur yan-yana.

Dayanıp" orada uçurum; iller."

Hayalin hatıra gonotlorıno Sıı)ınıp dünene uçur könüller.

Gfıh ona. gôh buna dönür bohışlor.

Teessüf bu güne. alkış dünene!

Güzgüye bohondo eı)ilen boşlar, Şekile bahondo dikelir ylıne.

Bu günü: gocalık, sabahı:" torpog, Dünenle yoşoyır, dünenle oncog. ı - Özen, ilina 2- Düzen. itina 3-- Kalemlik 4- Mec­ mualar 5-- Sigara � Çeşit çeşit 7- Gençlik resmini � Aynada 9- Rasime, fotoğrafa 10- DlkJllyor, çevrili· yor ı ı- Bakıelan 12- Durup 13-- Yıllar 14- Yannı 218

üc oğul atası cillnger emi.

Gocolor evine yenice" köçmüş.'"

Dünyanın kederi, dünyanın gemi, ı:ıebil" çiğninden•• golbine çökmüş.

Gocolor evinin goydolorıno Ne godor çalışır uyuşa bilmir.,.

Yoman ağır gelir otılmog ona Pencere önünden bir on cekilmir.

O her gün gözleyir,"' «Yoh, ola bilmez."

Atolor.2' onalar atıla bilmez » . Çırpınır üreği b u d a r gafesde, Gözleri bayırda, gulağı sesde . .

Belece günleri o yola saldı.

Kişinin gözleri yollarda goldı.

«Demek hag do mende. günah da mende . . .

Onların bir sözü yolan olmadı.

Ya hoglı, ya hogsız. men inciyende" Bir defa könlümü olan olmadı.

Golunu boynuma solon olmad ı , Tekliğin gamını tek özüm yedim.

Ehvolım,24 övgatım" hec sorulmadı.

Nece yol ocıhıp ugedirem» dedim; Bir yol goboğımı'" kesen olmadı.

Golmoyıp amanım. galmoyıp Myim.

Könül hanimonım" ne tez uçuldu ... Öz isti" yuvamdan köcüp gelmeyim'" Sen deme."' onların könlünden oldu . . . • ·

1 5-

Yeni

1 6--

Göçmüş

·gelmiş•

19--

Uyamıyor

20-

17-

Sanki

1 8---

21-

Olmaz

Omu­

2223-- Darı l ı ncıı, küsünce 24- Hallerin: vaziyeti m . d u r u m u m 25- Evkatım: Vakitlerim: d u ru m u m , vHziyeliın 26-- Ön ü m ü 27- Ailem, ocağım 28--- Uçtu. y ı k ı l d ı 29- S ı . zundan

Bekliyor

Babalar

cak 30-- Gelmem 3 1 - Demek k i

219

Bir gün zenk de çaldı"' eve çillnger Nevesi., götürdü.. desteyi . . . "" - eem• Bilmedi ne desin?

Yaşardı gözleri, Titredi dodaı)ı, Titredi dlll . . .

Nevesi gıı;gırdı:" Cavap versene!

Avaranın• biri!

Susdu o, yene.

Amma tel-tel oldu gaibi bu sesden.

Dedi: - O düz"' deyir, avarayam men.

Desteyi asınca üreı)indekl Yaralar govr etdl. . . 40 DoOulan teki,•1 Goca . nevesine adını verdi.

Neve babasına" çoh benzeyirdi.

Düşündü: c l: ybi41 yoh, dolanan dövran, Yerbey6r eleye r'" t6z-gec hamını41 Alar menim nevem öz atasından Bir gün babasının intıgamını• .

32- Ze04ı çalmag: Telefon etmek. açmak 33- Torunu 34- Aldı 35- Destek: Telefonun ahiz.esi � Evet 37Batırdı 38- lşaız.pcsüzQn biri 39- Dotru 40- Yeniden canlandı kabardı 41- Dotuıur dotulmaz, dotuldutu n ­ da 42-- Dedesine 43- Ayıbı 4'4- Yerle bir eder 45- Her­ ıı.ı

Gızıl'" çerçivede köhne bir şekil" Raks edlr ucaboy,•• gözel bir oğlan.

- O kimdir?

- Vahşı bah.

- Gözüm kôr değil.

Tanıya bllmirem.

Hirslendi rekgas."'

- Meni tanımırsan?

Gözlüğünü tah.

Bir de yahşı bah.

- Seni tanıyıram. onu yoh ancag.

- He . . . bunu düz dedin. ne goldı bizden?

Cohdan ayrılmışıg öz-özümüzden.

Buro-buro deyen50 günlerim vardı, Men idim bezeği toy-düğünlerin.

Gızlar da hasretle mene bahardı.

Eh. keçen günlerim, keçen günlerin Deyip goco rekgas oh çekdi, yene Oğrun bahışlarla bahdı şekline.

Gaydadır, hasretle bahar hamişe Covon geleceğe. goca keçmişe.

Covonın serveti; hele öndedir, Gocanın neyi var; kecmişindedir.

O: - Keçen günlere gün çatmaz-dl!ye, Sigar tüstüsünü cekdi sineye, - E, fikir verirem" bayogdon" sene.

Cekirsen dalbadol, çekirsen yene.

Tergide bilmirsen,11 azalt bir geder.

46- Altın 47- Resi m . foloğrnf 48- Yüce, u1.un boy lu 49-- Raks eden, oynayan 50- Buro-buro demek: 1 lerkese. hcrveye me y dan okumak. gonçllkle kendine fn7.le güven­ mek 51- !Birine) Fikir vermek: Onu düşünmek, ono d i k ket etmek 52- Deminden 53- Terk edemiyorsRn 221

Canına yazıl)ın gelmeylr meger?

- Ne can? Gün ahşamdır, ölümden danış ...

Artıg ne can golmış, ne ömür golmış.

- 06yirsen, tlrlenip11 uzanog indi? Ömrün galon payı daha şirindı.

Sen o zehrimarı11 bir gador az cek.

Gör ne güne salıp seni öskürek?

Cölden17 .topmomısan11 ahı" bu canı.

Onun evezine• ic o dermanı.

- Honsın111 deyirsen? O sarı tozu? Özünü oldadıp yaşamog yeter.

Dibinden guruyan aOacıg, bizi, Ne gübre göl)erder. ne su göOerder.

- Sus. ele danışma. gorhuram.

- Neden?

- Voh. hele yoşamog isteyirem men.

- Bes men istemirem'?

- Ömür coh gödek!n G6c. ya tez yaranan.. bir gün gedecek.

- insan iki defa yaşayaydı kOş!

S4-

Bahset. lıonwı

�

HelAk olup. yıkılıp 56- Zıkkımr 59-- Ahı: Bir edat. Bu­ rada ·hıırhalde• anlamına 80- Yenne. k&J'1ılıtında 6 1 H�alnl 82 - K ı sa 83- Yaratılmıt olan

S7- DJfllndan 58- Bulın&mıfllln

222 .

Yaman üşüyürem . . .

- Men de. o gardaş!

Nece.. derecedir lstilik0' gören?""

Hava coh güman°' ki, soyuyup yene.

Bir o dereceye göz yetirsene.""

GözlüOü tah.

- Kişi, görür gözümüz.

GözlüOü gözüme sen dürtme tez-tez.

O galhdı. boylandı termometreye, Cırpdı dizlerine'" o. birden-bire.

- Sen öl, bir işe bah, iyirmi sekkiz!

- A kişi. bes niye üşüyürük biz?

- Hava coh istiymiş haberimiz yoh .

- Çölümüz'° istidir, içimiz soQug. İndi sen gördün mü haglıyam. lele," Devadan. dermandan kör aşmaz" bize.

Boş-boş ümidlerle. tesellilerle Özünü aldatmag yaraşmaz bize.

Kıı.ç 65- Sıcaklık ııo-- Acııba U7-- l h tiınul llB- GM atsana, baksana. 89- Dizlerine vurdu 70- Dışarımı7.

7 1 - Lele: Bir hitap edalı 72- Kıl.r aşmııg işe yaramak . derman olmak 84-

223

3

Bir şekil cıhortdı cibinden goco, Bohdı. Myll bahdı, bohdı doyunca.

- Bu oOlum. bu gızım, - Bes' bu boloco?

- Nevemdir,' bu yeznem,• bu do . . .

- He. kimdir?

- O gellnimdir.

- A kişi. senin ki. uşagların var. sen Allah,' bes burdo ne azarın• var?

Dildi : - Özümdedlr volloh her günah, Olmog istemedim bir kese möhtoc.

Biz dünya görmüşük. dlıyirem Allah Sal) gözü etmesin sol göze möhtac. ı:ıe ki.' rahmetlik orvodım öldü.

Menim bu dünyadan elim üzüldü;' Yük olo bilmedim cavan geline.

Allah do coh gördü mene garımı.

Bura gelmel)imde' inan. men y6ne GünahkOr bilmlrem uşoglorımı.

Sındırmı,. özünü, ahı ne gerek Sirrlnl içinde eohloyır gaco. tıe ki, yotoOo glrlr. sübhe dek" Vorl)onın altında ol)layır goco. ı-

Pek iyi 2- Torunumdur � Enittem 4- Allahını •· Allah lçtn, Allah qkma 5- Derdin. hutalıA:ııı � O,ıe ki, nuıl ki 7- Elim çekildi � Gelmemde ı.­ Kırdırmıyor. rencide etmiyor ı� Sabaha kadar venen.

K6çirip işı(iı" o goco rekgos" Glrlr yotoj:lıno, yotog buz, o buz.

Dikilir otogdan" çöle" bahışı, Otag zil garanlıg,•• göğ ulduz-ulduz.

Dlnleylr, dö(iükür . . . '" Bu nedir bele? o. lnlltl sesi eşidir birden.

Boylanır yatoj:la, o, dikgat ile «Yohsa o, a(jlayır? .. Gör neyledim men?

Deyesen kişinin galblne dej:ldim . . .

Aj:llayır . . . evveller men de beleydim . . . » . " Glıcenln yarısı . . . clllnger oyag," Rekgas asta-asta•• dillenir: Dlıyen.'"

Senin üre(jine tohundum bayag, Eger blıledlrse kile takslrimden."

DQzünü söyledim men sene ancag.

Gardaş. aldatmayag bir-birimizi, Düzünü dlıyek ki, atıpla r bizi.

GerceOI glzledlp düzü danmayag,21 ÖVladlar utansın, biz utanmayag. lşıtı aöndQrOp 12- Oyuncu 13- Odadan 14- Dışa­ nya � Kap-kara ı� Dövünüyor 1 7- BOylc idim l� Uyanık 1 9- Yavaş-yavaş 2 0- Herh!ldc 2 1 -· G ünfıhım. dan geç 22- lnkAr clmiyelim · 1 1-

Dövronın gerdlşl" blıledlr, b61e.

Bu dünya ezelden yoman dünyodı.

Güclünü goldıror ciOinlerıne.14 Gücsüzü çiQnlnden otan dünyadı.

Tutma bu dünyanı. tutma tek elli, NogOhon11 gülüşü y6ne teselli.

Ne sevinci belli. ne gamı belli.

Zeheri şekere gaton dünyodı.

Bu n6ce onadır, düz llgtırı• yoh.

Kimine sıQoldır." kimine yumrug.

Y6ye bilenlere bir tike'" guyrug, Y6ye bilmeyene yavan dünyodı.

Uşagla oynoyor. gençle behs lider.• Kim ona aO olsa ona gasd lider.

Bizi elden salar. bizi slnslder.• Özü haman11 di.ınya, haman dünyodı.

DoOrusu bu dünya yaman dünyadı.

23-

Kaderin cilvesi 24-- Omuzlanna 25- Aııııwn 28-

Ahdl, yemini 'n- Okfama, sıvazlama, sevme 28- Lok­ ma ._ Bahııeder; 10hbet eder .,_ Sindirir 31- işte $U,

bu

4

Menim oman-zaman' oğlum vardı, Onu da gazadan ölüm apardı.' Ömrün bu ca(jında galdım kömeksiz,' Gocalar evini guran' var olsun. ı:ıacsız galmadıg' bu megamdo" biz.

- Sen de menim kimi övlad sarıdan' Deyesen• me(jmunsan? . • Duruhdu'0 bir an.

Ana bilmedi ki, ne desin.

Birden Dönüp dedi: - Men mi?

- Hel - Sonsuzam" men. ıSansuzam!» sözdeki dehşete bir bah!

Yani menden sonra hec kim dünyada Menim cırağımı yandırmayocag."

Sonsuzam! Meyvesiz bir kökem, soyam, Eslimin, neslimin sonuncusuyam.

Ana yalan dedi, galblndekiler Diline gelmedi. Yoh. gele bilmez.

Ne özü. ne o(jlu, ne de gelini Özgeler önünde alcoıa bilmez. .

ı-

·Yeglne, bir ta.ne•

4- Te'sis eden

2- Götürdü. ald ı

5- Çorosiı. kalme.dı o-

3-- Yardımsız

Ru durumda, bu

yerde 7- Evlattan yana: Evlet bakımından 8- Horha.Jde il- Aldat ı l mışsın,

kaldı

1 1-

mahrum kalmışsın 1 0- irkildi, dondu .

.çocuksusum •

12- Işığımı

yokmeyaçak: oca·

tımı tiltıürmeyecek 227

Susdu . . .

BoOazında düğüldü gaher.,.

Sahladı,. özünü ana bir teher" - Bes hara" glıdirsen herden" ahşamlar?

- Körpeler evine."

- Orda kimin var?

- Ora dayag" ylırim. ümid yerimdir; Ordaki atılmış bütün körpeler l:: ı e bilirem ki, nevelerimdir."'

Goca" söz demedi. bir sigar eşdi."

Metlebi" anladı. sözü de()işdi.

Vene danışdılar da()dan. arandan."

Herkes ota()ıno kecdiOi zaman Goca dedi: - Senden bir hahlşlmD var.

Ora ne vaht"' getsen meni de apar."

Kücenın• bu tayı;" körpeler evi.

O tayı; gocalar sıl)ınaca()ı. İnsan möhtac olur başgalarına Bir ömrün ilk eo()ı. bir de son eoQı.

Möhtac olan vahtda möhtacı atmag? hansı kitabda yazılıp deyin.

Vicdanı unutmag. insafı satrnag Ölçüsü olamaz müasirlil)inı•

Bu

13- Kahır 14- Tutlu. muhafaza etU � GO.c-bela, zorla 16- Nereye 17- Sazan. arada bir 18- Çocuk yuva.sına 1._ Dayanacak, dNtek � Tonmlanmdır 21- lbUyAr. koca 22- sı.ara kurcaladı, içti 23- lstetı. meramı �­ !Urdan. ovadan 2S- 1.ı.ttım. ricam 26- Z.aman 27- G6ıo.r 28- SobAı11 � Bu tarafı 30- Çaldaflıtın

Be'zen babaları beğenmeyirik, Be'zen biz anlara cahil deyirik. insafı danana·" aman vermemek.

Yediği çöreğe'" dal cevirmemek, Sedagat. deyanet, düzlük, edalet. �'tibar, kişilik. böyü(je hörmet Ulu babalardan mirasdır bize.

Gelin bir de bahag" emelimize.

Yaşlılar ölkesi deyilir neden Ana vetenimiz Azerbaycan'a?

Bes bunun sebebi ne imiş gören?'"

Hekimler heresi3$ yozdu36 bir yana.

Min bir tecrübede, min bir oyunda.

Alimler me heye vurdu"' bu sirri.

Biri havasında. biri suyunda Biri ikliminde gördü bu sirri.

Bir d6yen olmadı: ne olup size? bu tecrübe, nedir bu sınag?31 Men h6yret 6direm hayretinize, insanın hakgıdır uzun yaşomag!

Nedir

31-

lnkAr edene 32-

Ekmcj!:c 33--

35-- Her biri 3- Yordu, tefsir elli vurdu 38-- Deneme. deney

Bnkolım :ı4- Acob11 :17- ·

Mihr.nıı:

ı e � ı n ıı

2211

Menim de sözüm var: - i:y, dayanın39 siz.

Nedir bu teeccüp, nedir bu hlıyret?

Düz deı)il,"' düz deı)ll yozumlarımız." İnsanı yaşadar insana hörmet.

Uzun yaşama!)ın sirri; yurdumun Ne torpa!)ındadır.

Ne de suyunda.

Kiçiı)e merhamet, böyü!)e hörmet; Sebebi bundadır, sebebi bunda! öz yaşına göre hamıya.. saygı: cVol böyü!)ün, amma su klçlı)lndb."

Böyü!)e 6htiram... klçl!)e gay!)ı Yohsa bir cehalet sayılır indi?.. İnsan gocaldı mı?

Başgalarından Dönüp kömek umur4" körpe uşcıg tek."

Bilmirem alet mi, eşya mı insan Gereksiz olanda atılsın gerek? ..

Atılmog! Kimseye gerek olmamagl Sen hltç bilirsen mi bu ne d6mektlr? insonlıg adından danıf1p41 ancag lnsonlıg adını lekelemekdlrl Durwı 40- Dotnı detti 41- Yonı.mlannı z 42- Her­ k- 43- K�ılr 44- Hılrmel g6atermek. AYIJJ � Şimdi ff- Yardım umu1or 47- Çocuk gibi 4� in­ sanlık adına konUfUp 311-

Atalar, onalar övladlarına Ömürden pay v6rir, candan pay v6rir.

Yandırır'" özünü baladan yana.

Tutup elimizden yol da gösterir. ı:ıe ki, gocaldı, el açıp bize.

Güvenir. sığınır kömeğimize.'° Donır" insan oğlu öten"' illeri Bahınca bu günün öz zirvesinden.

Bir voht elimizden tutan elleri.

Bize acııanda keslrik be'zen . . .

Azdır b61eleri yahşı ki. bizde Ancag gorhuludur olsa da tek-tek.

H6c vaht görünmeyip en'anemizde Böyüğün, kiçi(jin hakgını kesmek!

Hemişe öğredip, öğredir zaman: Kökden gelmeyeni yoh etmek asan!"'

49- Yokıyor � Yıtrd ı m ı n11.a

Geçr.n 53---

�ı-

l n k ı\ı·

ediyor

52-­

Kolay

231

Dördllııc ü Fasıl

KÖRPELER EVi 1

Aldı anasını ikinci ol)ul, Anası bir kelme d6dl: ıCoh sol) allı .

Ne desin to16yln serencamıno' Gocalor evine sıQındı ona.

O g6dir bozara her bozar günü Gll h gül-çiçek alır. gOh do oyuncag.

Körpeler evine otır özünü Gözleyir yolunu orda bir uşog.

Körpeler evinde hamı• bir yana.

Cilll bir uşaQo meylini salmış.

Onu gören kimi, basmış bol)rıno, D6miş: - Sen atılmış. men de atılmış.

O günden beri, Bozar günleri.

Körpeler evinde bir canlanma var.

Neneni" gözleyir4 bütün uşaglor. o çilli körpe, Ür8i)i sevgiden nlskllli• körpe O günden beri, Gllzleyir ananı bozar günleri. ı- Talthln bqa getırd.Jtınde 2- Herke& 3- Neneyi 4Bekltyor 5- Sevırtden yana ha!lretll, sevgiye susamış

Körpeler evinde bir toy-busot• var, Uşoglor sevinir, eğlenir yene. Üre(ii niskilli körpe balolar Toplaşıp onanın yon-yöresine.

Dünyaya geleli onlar dünyadan Vomonlıg görüpler. beli. yomonlıg.

Yetimler herkesden yalnız her zaman Bir hoş bohış umar. bir mehribonlıg.'

Homıdon' cekiner. homıdon hürker• Sınıg ürekleri'0 şüşeden" gövrek.12 Ne decellik13 biler. ne şıltog" biler, Onların bohışı inomsız. ürkek.

Körpeler homıdon hoş sifet ister, Bohımsız bağlardan de. boğ olar mı?

Uşog şıltog eder, ona götürer, Anasız körpeler şıltog olar mı?

Ana sevgisine var mı bir evez?'0 Onun etdi(jini yad. ede bilmez.

Doyenin hoş sözü. nevozişi'" de.

Körpe ürekleri iside bilmez.

Dostl uk O--- lforke�dcn o - Ürkeı· Ca m dn n 1 2- Gevrek. i nce 13Şımarıkl ı k . nıız 1 5- · Ker.;ılık ıo Ok .

B- DOkQn·bftyrıım 710-

Kınk

Yaraınazlık şamaııı da

kalpleri 1 4---

i l-

23:ı

Ana s6vgisine körpe hasreti .

Kim d6yir, en böyük cinayet değil.

Dayenin sığalı." 6şgi,11 hörmetl Vazife borcudur, mehebbet değil.

Uşag üre(jini aldatmag olmaz; Yanılır o gaibe gıyıp hökm 6den.

Slıçir, körpe gaibi o gader hassas, Böyük mehebbeti adi'" s6vglden.

Uşag böyüdükce derdi-seri de Böyüyor özüyle birge., ilbeil."

Dayenin uşagdan telebleri de Soyug terbiyedir, mehebbet değil.

Deceı:u körpelerin nazı, şıltağıu Dayeni n gözünde gusurdur elbet.

Ana mezemmeti." ata danlağı," Ancag mehebbetdi, ancag mehebbetl Yaman gövrek olur, yamanca hassas, Y6tim üreklerin 6şgi, fitreti.'"

Bir ana gucağı, bir isti" nefes Onların en böyük könül hasreti!

17- Okşamaı;ı, sıvazlaması l&- Aşkı 19- Basit 20- Bir­ likte 21- Yıldanyıla 22- Yaramaz. haşan 23- Şıma­ n.klıtı 24- Ananın yergisi, kınaması 25- Babanın ayıp. lııması. kızması 28-- Yaratılışı 27- Sıcak

üreği hesrelle şışıp dolsa do.

Ne cür'eti olar, ne cesareti.

Beledir . . . 28 Adları uşog olsa do, Uşoglıg onların değil gısmeti.

Durorlor uzogdo, baharlar genden" Gözler intizorlı."0 bohışlor derin.

Onların üzüne gam kölgesinden Basılıp möhürü kimsesizliğin.

Mehebbet! Hemişe möhtocıg ona, Onsuz ne derk eder.3' ne duyar insan.

Mehebbet besler mi boşgolorıno Mehebbet görmeyen boşgalorındon?

Eger golbimizde mehebbet yohso Onu balolardan olmog coh çetin!

Onlardan mehebbet umocoğıgsa" Amandır, onlara mehebbet verin!

Körpeler evine gelir arabir.

Uşog götürme!)e sonsuz"' godınlar. �le ki, körpeler bunu hiss edir, Gel, gör, otaglarda ne cahnoşma"' var.

28- Böy ledir 29- Kcnıırdun bakarlar 30- Bekleyişli 31- Anlar 32- Umacak isek 33- Çocuksuz 34- Telaş,

pıınlk

235

Cice" paltarını"' g6yinir o gün.

Hele güzgüye" de bahır uşaglar.

Bezenir,• düzenlr . • Begenllmekcün Görün ne oyundan cıhır uşaglar. . .

Yanaşır. gadına . . .

Bahır üzüne, Bahışda yalvarış. bahışda üsyan.

Bahır maddım-maddım,40 O döne-döne; Bahışlar gışgırır: cMen senin balan!• Agır, bu menzere ne gadar ağır! Ürekler döOünür . . .

Gözler intizar.

Her biri özüne ana ahtarır.

Ana gucagına hasret balalar.

Gırılır ümidi, tutulur" yene.

Bir künceu gısılır begenilmeyerı.

Baş vur" o üregin derfnllgine itersen, batarsan o ürekde sen.

35- Clct � Elbisesini 37- Aynaya JB- Süsleniyor »- Üstünü başını düzeltir � Şaı;lıın 4 ı- Donup ka· lıyor. mQteesslr oluyor 42- Köşeye 43- Dal. içine gir

2

Körpeler 6vinde bir toy-busat' var.

Uşaglar slıvinir, ei)lenir y6ne. ürei)i niskilli' körpe balalar.

Toplaşır garının yan-yöresine.

Uşaglar oynayır. atılıp-düşür, Garının galbinde güller öpüşür. o. çilli körpeni basır bal)rına

a:Cırtdan» nağılını' danışır' ona : - Kim yatıp, kim oyag?

Dillenir uşag: - Hamı cohdan yatıp, tek cırtdan oyog.

Cırtdanın anası yoh mu. oy nene?

Onun da anası. . .

- Ne d6yim sene?

Bilirsen. ay balo, Cırtdon . . .

- He, Cırtdan . . .

- İgiddir yaman.

O, divi• öldürer. Gorhmur lıec neden.'

- Böyüyüp Cırtdanla dost olacam men.

- Yahşı, menim balam . . .

Klıçdi bir geder Onlar coh danışıp, coh gülıişdüler.

Evvelki metıebe' gayıtdı" yene: - He. bes•. . . senin anan . . . yoh mu, oy nene?

- Men özüm anoyom.

O, döndü birden.

Belekli'" kuklanı" götürdü" ylırden. ı- Düğün-bayrnm 2- Hasretli, arzulu 3- Çırldan ma· salını. Bu masal bir parmak çocuk h ikayesidir 4-- Anlıı­ Lıyor 5-- Devi H- Hiçbir şeyden 7- Maksada istcj(e, .,;o­ ruJ&• B- Geri döndü 9-- Ha, pekiyi 10- Belenmiş. kun­ daklanmış 1 1 - Kuklayı 12- Aldı

237

Gışgırdı:" - Bunun da anası menem.

H6çkese. Mckese bunu v6rmenem! " - 06 yahşı, goy olsun, o senin balan, Ahı kimdir onu elinden alan?

- Bes senin 6vln var?

Ne d6sin ona?

- Var! - Meni 6vlne bes aparsana."

Niye aparmırsan?

He. dillensene.

Ana danışmadı. Susdu.

- Ay nene.

Yaşardıg bir y6rde biz nene-bala.

Anaya ohşayan gOzel bir hala, Apardı özüynen" dünen Adll'I. Titredi ananın dodaOı-dili.

- Adll anasını tapdı,11 ay nene!

Bes menim . . .

Ardını d6medi, y6ne Susdular . . .

Bahışlar danışdı lal-k6r,11 Onlar birden-bire gucaglaşdılar.

Sôhbete bu y6rde hitam vuruldu.'"

Artıg ne danışım, artıg ne d6yim, Gizli duyl)ularla boşaldı-doldu.

Anadan y6timle baladan y6tlm.

13- Batırdı. yQk•k aesle söyledi 14- Vennem 15- Gö'­ tünıene 16- Kendisiyle 17- Buldu 18-- Dllalz-satır. ses.

,ız-ledasız 1� Son verildi

Ana hac bilmir ki. ne duyğudur bu?

Niye bu duyğunun esiri oldu?

Yene de golbinde sonsuz dilekler: Hons120 bir omolo" o secde gılmış?

Topar" ·bir-birini sınıg ürekler.z.1 Topar bir-birini iki atılmış.

Atılmış!

Atılıp hogigotdı bu: Birinin evveli, birinin sonu.

20- Hangi 21- Emele 22- Bulur 23- Kırık

yürekler.

kalbler 2311 ·

SÖZ Mehkeme gurulsun!

Atılmışların ÜZden, gözden uzag sıOnacaoında.

Mugaddes vlcdanlar el)leşsln.. o gün, Möhterem hakimin sol ve sal)ında.

SON

Mahkeme gurulsun, hOkm v6rilsln, Herkes hakgını yoh. borcunu bllslnl Balasını atan analar ile Anasını atan balalar gelsin.

Heyot aınaQından çıhan czlrekler•11 Hakgını istesin. borcunu dansın.• Ba loya, anaya gıyan ürelder, Mahkeme önünde niye utansın?

2- Otunwı. dunıwı 2S- Zeynılı:ler, ce1Urlar, bec:enlı:Jller lnklr et.ın

218--

Hocoletl Utonmog! Namusun. a rın İ lkin" meyvesidir, Umma sen ondan.

Vicdan hakimini oldodonlorın Gorhusu olar mı hog divanından?

Mecelle hökmuyle hatırlanan borc Yohşıdır min defo ödenilmese.

Verilen cezanın kime ne heyri; Suçlu öz suçunu eger bilmese?

Zorla borc ödetmek?

De kime gerek?

Deyirem, hökm de hezin nağme tek"' Könülden-könüle ohsın, duyulsun!

MehkOmun ı'.izüne ohunan hökmün.

Mogsadı; gonmozı .. gandırmag olsun!"'

Gonmagdo" ceza do, edolet de var, Gonsınl Borcundan do bir boy ucalsın!"

Sevgiye, goy(jıyo möhtac olanlar Ancog sevgiyle de hakgını alsın!

1 070 ı1- l lk .

-

197[1

onnı ıcclPn 211- Şnı"l<ı ı;ibi 20- A nlıımnyıını

i kna etmek ol,un : ı ı - - A n lu.makıa. derk clmPkt" :ı:�-

-

:m -

Y .ı

< elsin. yükschln 21 1

ICINDEKİLER BAHTIYAR V AHABZADE

.......................

.

5

KiTABIN TERTiBi VE iMLASI HAKKINDA

15

$alr-Veten

17

Şairler

19

Menim Şl'rlm

.....

Neııense özün Ol

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

.... .. . ..... . .. . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .

26

Rlya.k&r

.

. . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .

30

Laun

.......... ............... ....................................

33

Dlll

Çörek-Saadet

.....

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..... . . . ...

Çörek-Veten

37 39

Azerbaycan

.

. . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . ... . . . . .. . . . . . . ..

42

Azerbaycan

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

Şekl

Veten Topratı

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... . . . . .

47

Şehid Mezarlan

..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

ÔIQme Gedende

. .

. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

.. . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . .. . . .

65

. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ....... .... . . . .. . ....

66 59

Veten �gı

.

De)'irler

Besdlr

.. . . ..... ..........................

TEZADLAR Berin Ahını Debler

................

85 89 243

Epllo•

75

Köhne Bayat.ı

.... ...... . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. . .

79

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .

83

Menim A nam

. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

Ana Hediyesi

. . . . . . . . . . . ........... . . . . . . . . . . . . . . ...... .......... . .

88

G ara Kutu

KOrpı Neresi

89

Yene Bir Arzu Galdı ve

Otul

Ana

ve

Balalar

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

114 911

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .

98

Nenem-Mualll.mim

99

Bugıln Yeddtıı Oldu Ölçü

91

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dayeler-KOrpıler Ata

.

.................. . . . . . . . . . . . . ................ . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... ......... .

Betllt . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hlzek G ara Saçlar. At Saçlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · • · . . · . . . .

Teldik

104 108 11111 113 1 17 118

Yavq-Yavae

..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . ....

BJzlk

...... ..... . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .... . . ............

DQnya

.

121 122

. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

123

. . . . ...... . . . . . . . . . . .... . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .

12'

Y-.clan GlleyUyem Be9lenan

.

128

127 Beıhenedir Gocalar

128 ..

.. . . . . ... . . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129

. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. ..

131

Oz içindedir

.

Dqda ŞelaJe Kl.mJ

· He- ile ·Yoh• Arasında

otruıar

........ . . .. . .... . . . . . .....

132

. ........ . ....... . . . . ... . . . . . . . . . .

138 139 143

. . . ..................

. . . ..

. . ... .. .. . . . . . .. .. . ... . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .

M.em Ne Var . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . .

146

. . . . . . . .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .........

Ce&aıtanla Geceler . . . . . ... .. .. . . . .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....

147 148

Tabut Gedlr

1ııo

Yazıtım Gelir

..

Bea Ozan N-

..

.

.

. . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ...

153

Talebelerime Bel.ke de

....... .. ..... . . . . .

ı 57

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

158

. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. .. . . . .

lUl

. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •.

Ele Bir Fikir ki

.

Sehvlertm. Sehvlertm

......

. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

164

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . .... . .. . . . .

160

Halga Halga . .. . . .. .. . . .. .. .. .. .... .. . . . . . .. . . . . .. .. . .. .. . . . . .. . . . .. . Ümld . . . . . .. . . ...... ..... . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .... . . . . . .. . . . . . . . . . .

168

Kıt'alar G6z Özünü Görmür

172

Babam Atam Men

.......... . . . . . . . . .

Hayalim

.....

MenJm

170

...... . .... .. ...... . . . . . . . .... . . . . . .... .......

173

Arzu 86yük, Agıl Güçsüz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bu Ne l nllUdlr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

178

..

178

.. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

179

1k.ı Kör Garga-Bülbül S6vaeydln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

180

Kök

.....

....... . . . . . .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Olurmuş

SeDin Dlllnden Elveda

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .

.....................

Gel Gel Deye

...

. ..........

181 182 183 IR4 185

180

. . . . . . . . .. . . . . . . . .

POEMA - A11LMIŞLAR ­ Körpe

1011

Goca

204

Gocalar Evi

. . . . . . . .. . . . . .. .

. .. .

. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

215

Körpeler Evi

232

Son Söz

240

245

ÖTÜKEN NEŞRİYAT EDEBi ESERLER

Tank Buir;ra'nın Eserleri

ı

YARIN DiYE BiR ŞEY YOKTUR GENÇLICIM EYVAH

55

......

100

... .......... .

PİYESLER ! Ayakla Durmak istiyorum Akümı.llııı..tırl ü Rııdyo Yüzlerce

Çiçek Birden Açtı!

DiL ve EDEBiYAT ÜZERiNE

bası lıyor

. . . .. . . . . . . . . . . . .

bası l ı yor

AbdQlhalı Şinasi Hlsar'ın Eserleri , FAHiM BEY

ve

BiZ

.................... . . . . . . .

ÇAMUCADAKI ENiŞTEMiZ BOOAZIÇI MEHTAPLARI BOOAZIÇI YALILAR!

•

...

45 50

45

GEÇMiŞ ZAMAN KÖŞKLERi

35

•

ALAFRANGALICJ VE ŞEYHLICI

A. NiZAMi BEY'IN ............

..

YAHYA KEMAL'E VEDA

•

............

. ...... . . . . . . . . . . . . . . ......

............

GEÇMiŞ ZAMAN FIKRALARI AHMET HAŞIM

..

......... .... ...

.

.. . . . . . . . . .

so

...........

50

Atsız'ın Eserleri ı BOZKURTLAR

100

KURT

. . . .... . . ...... . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

RUH ADAM

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bitti

DELi

YOLLARIN SONU

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .

bltU

PeramI Sata'nın Eserleri , CANAN MAHŞER ŞiMŞEK

. . . . .......... . . . . . . . .. . . . . ..... . . . . . . . . . . ........ . . . . . . . . . . . . .

50

. . . . . .. . . . .. ... ............. . . .... .....

60

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

...... . . . . . .............

BiR AKŞA),fl)J

.

MATMAZEL NORALIYA'NIN KOLTUCU YALNIZJZ

..

... . .... . . .. .. . . . . . .. . ... .... . .... . . . . .. . . . .. . . . .

BiZ İNSANLAR

50

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . ..... . . .

..

. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .

55 oo 60

SôZDE K1ZlA.R

.

. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BiR TEREDDÜDÜN ROMANI il.

HARiCiYE KoGUŞU

.

FAT1H - HARBiYE A1TIL\

.

..

45

. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .

25

.

. . . . . . . . . . . ..................... ...........

25

. . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

bitti

Arif Nihat Asya'nın Eaıırlerl ,

Şıirleri· BiR BAYRAK RÜZGAR BEKLİYOR

. . . . . . . ....

bitli

.. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . ..

bltU

...

. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . .

40

DALI.AR

. ........ . . . ...... . . . ........ .. . . . . . . . . . . . . . .

40

DUALAR VE AMi NLER SES ve TOPRAK KÖKLER

ve

.

. . ............

.

FAT1HLER ÖLMEZ ve TAKViMLER RUBAIYYAT·I ARiF 1

. . . . . ..

. . . . . ... . . . . . . .

35

. . . . . . . . . ... .. . ...... . . . . . . . . ..........

40

.........

RUBAIYYAT·I ARiF 11

50

Nlllllrlstı TOP

SESLERi

bitli

ARAMAK ve SÖYLEYEMEMEK KANATLJ.RINI ARAYANLAR AYIN AYNASINDA

...

. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . ..........

50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .

40

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

..

KU BBELER

50

Dtlw r..rler ı SANATÇI DOSTI..ARI M SÖYLEMEK YARAŞIR

KôSB KADI SOKAKTA

-

-

Mehmet Çınarlı

-

Bebyc'dln ÔZldtl

Bahaeddin ôzkıeı

GôÇ ZAMANI

.

.. . . . . . . .

40

.............

20

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

eo

Mehmet Çınarlı

-

..

...........

Bahaeddin ÔZklşl

ÇACrMIZJN A.ŞllCLARI

......

..

........... ........

30

........ . . . . . . . . . .

bitli

......

M. Niyazi ÔZdemlr . . . . ..

45 M. Niyazi ÔZd.emlr . . . . . . . .

75 BAYRAM HEDiYESi M. Niyazi ÔZd.emlr . . ... . . . . . . . . . . blW ÇACLAYANIAR - A. Hikmet MQftOothı . . . . . . . . . . . .

35 -

V AROLMAK KAVGASI

..

-

.

.

..

....

-

..

DEPREMDEN SONRA �EN

-

Remzi

Zeria Karadı9ııJz

SF.Ç!I.MlŞ şthUZR

ÇfLEIJ

-

-

ÔZçeUk

il

.. . . . . . . .. . . .•

31

. . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . .. . . .

20

HennaD 8- . . . . . . . . . . . . . . .

311

• • • • . .. . . . . . . . . • • • . • . . . . •

Nabi Hazı1

TOL <SIDARTAI

-

.

. . . . . . . . . . . . ......

.