Tahsin Ünal - Milliyet Üzerine Düşünceler by Türkçü Betik

MİLLİYET ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Dr. Tahsin ÜNAL

MİLLİYET ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Dr. Tahsin ÜNAL

Yayına Hazırlayanlar Dr. Ali Güler Dr. Tahsin Ünal

C Berikan

Yayınlan

I. Baskı, Ocak 2001 ll. Baskı, Nisan 2007 Tüm Haklan Saklıdır.

ISBN: 975-8308-60-2

Kapak Tasanm Arn S

Ajans

Sayfa Düzeni Halil İbrahim Bülgi

Baskı M.L.E Organizasyon: 0312 278 12 89

HERİKAN ELEKTRONiK BASlM YAYlM SAN.

TİC. LTD. ŞTİ.

GMK Bulvan 8011 Maltepe-ANKARA � Tel: 0.312.232 62 18/ 19 Fu: 0.312.232 14 99 •

•

İÇİNDEKİLER tçlNDEK1LER SUNUŞ ÖNSÖZ

IX XI

- MILLIYET FlKRI MILLET OLMANIN ANA UNSURLARlNDAN BIRİDİR

- AKlŞI TERSINE ÇEVIRELIM

- TARİHI OLUŞUM VE ESKININ DEVAM EDEN TESIRLERİ - YANILlYORLAR - BİR KONFERANS

17 33 49

SUNUŞ Merhum Dr. Tahsin Ünal, ülkemizin yetiştirdiği ender şahsiyet lerden birisi idi. Çok yönlü bir kişiliği vardı. Öncelikle askeri öğretmen olarak, başta Kara Harp Okulu olmak üzere Silahlı Kuvvetierimize ait bir çok eğitim ve öğretim kurumunda

"Tarih Öğretim Üyesi"

kimliği

ile binlerce subay adayını milli tarih bilinci ile yetiştirdi. Ikinci olarak O, kısa ömrüne, hepsi alanında çok önemli boşlukla rı

dolduran, bir çoğu bugün bile hala aşılamayan önemli ilmi ve fıkri

çok sayıda eser sığdırdı. Üçüncü olarak, Albay rütbesinde Silahlı Kuvvetlerden emekli ol duktan sonra atıldığı siyaset alanında da ülkemize önemli hizmetlerde bulundu. Alışılmış siyasetçi "tipi" dışında hareket eden Dr. Tahsin Ünal, bu alanda da fikri bir ağırlığın ve seviyenin temsilcisi oldu. Vefatından sonra başta eşim Azize Hülya Güler' in

"ha/ası"

olan

çok değerli merhum eşi Kevser Ünal ve oğlu kıymetli ağabeyim Baba dır Ünal olmak üzere, ailenin diğer üyeleri eserlerini ve evraklarını bi ze intikal ettirdiler. Dr. Suat Akgül ile birlikte yaptığımız tasnif çalış-

maları sonucunda gördük ki; Dr. Tahsin Ünal'ın yayımıanmış ve yayı ma hazır olan eserleri ile birlikte makaleleri yaklaşık yirmi kitap olacak seviyededir. Sayın Babadır Ünal'ın da teşvikiyle bütün bu eserlerin yayımlan masına, kamuoyumuza intikal ettirilmesine karar verilmiş bulunmakta dır. Berikan Yayıncılık tarafından

"Dr. Tahsin Ünal'ın Bütün Eserle

ri" adı ile yayımlanacak olan serinin yinniikinci kitabı, elinizde tuttu ğunuz

"Milliyet Üzerine Düşünceler" isimli, daha önce yayımıanmış

olan makalelerden oluşan bu güzel eserdir. Bu eseri serinin diğer ki tapları takip edecektir. Seri "Dr. Tahsin Ünal: Hayatı, Eserleri, Kişi liği ve Düşünceleri" isimli monografik bir eser ile tamamlanacaktır.

Merhum Dr. Tahsin Ünal ' ı ve merhum eşi Kevser Ünal ' ı rahmet le anıyor, başta Sayın Babadır Ünal olmak üzere ailenin bütün fertleri ne şükranlarımızı sunuyorum. Berikan Yayıncılık ve Kale Ofset Mat haası ' nın değerli yöneticileri ile çalışanianna ve Vedat Beki' ye göster dikleri titiz çalışmalardan dolayı teşekkür ederim.

Dr. Ali GÜLER

Ankara, Ocak 200 1

ÖNSÖZ"

Bu küçük kitap, hiç bir şahsı küçük düşürmek maksadıyla yazı/ma mıştır. Her fikir makbul ve muhterem olduğuna göre, yanlış bulduğu muz, fikri perişanlığına sebep olduğunu sandığımızfikirleri, birleşme ye davet maksadı ile yazılmıştır. Küçük kitabımı "Millet sağ olsun" di yerek can veren millet kahramanlarının ruhuna ithaf ediyorum.

Tahsin ÜNAL

(*) Kitabın Ankara,

1961 baskısındaki Önsöz'üdür.

Milliyet Ourine Düşünceler

MILLIYET FİKRİ MILLET OLMANIN ANA UNSURLARlNDAN BİRİDİR 1- Bugün medeni bir millet nazarı ile baktığııruz cemiyetler, tari hin çok eski devirlerinde en iptidai cemiyetler halinde idiler. Fakat o günden bugüne kadar geçen uzun zaman içinde geliştiler. Tekamül et tiler, medeni millet oldular. K.Hindan cemiyete, cemiyetten millete ka dar her sosyal topluluğun bir takım tekamül halkaları vardır. Her cemi yet mutlaka içtimal siyaset oluşlarında, önce köy devletleri kurmuşlar, zamanla köy devletinden şehir devletine, şehir devletinden devlete, devletten imparatorluğa yükselmişlerdir. Tarihin ilk devirlerinde dünyada olup da, dünya üzerine yukarıdan kuş bakışı bir bakmış olsaydınız, dünya üzerinde ve su kenarlarında binlerce köy devletleri görecektiniz. Bu köy devletleri, evlenmeler, miraslar, kıtlıklar, hastalıklar ve ni hayet savaşlar sonunda yapılan ilhaklar ile yavaş yavaş büyümüş, kuv vetlenmiş ve dolayısiyle şehir devletleri ortaya çıkmıştır. Hemen he men aynı sebeplerle şehir devletleri birleşmişler, yahut birleştirilmişler, devletler ortaya çıkmıştır. Devletlerin birleştirilmesi de imparatorlukla rın kurulmasına yol açmıştır. Fakat toplurnların köy devletinden, dev-

Dr. Tahsitı Ütıal

let veya imparatorluk haline gelmesi kolay ve kısa zamanda olmamış tır. Toplumlar, o iptidai durumdan, bugünkü medeni millet haline ve nihayet imparatorluk seviyesine yükselineeye kadar, asırlan beklemiş tir. Önemine binaen ilave edeyim ki milletierin en tabii halleri, impa ratorluk değil, devlettir. Zira, tarih bize imparatorlukların kısa veya uzun bir zaman sonra yıkıldığını sık sık gösteriyor da, devletlerin yıkıl dığını bazan gösteriyor. Tarihin ilk devirlerinden beri, mesela 50 tane imparatorluk kurulmuşsa 48 tanesi yıkılmıştır. Ama kurulan 50 devletten ancak yarısı yıkılmıştır. En az yarısı ya şamıştır, yaşamaktadır. Bir başka deyişle, bir toplum, iç oluşları bakı mından tekamül etmiş, kıvamını bulmuş, millet denilen topluluğun bü tün karakter ve vasıflarını kendisinden cem ettikten sonra devlet kur muşsa, onun kurduğu imparatorluk, bir gün gelip şu veya bu sebeple yı kılmıştır. Ama, millet olmanın unsurlarını, karakter ve vasıflarını sine sinde toplamış bir cemiyet, yıkılmamış ve yeniden bir silkinme ile, devlet olarak, millet olarak bekasını sağlamıştır. Yunanlılar, İtalyanlar, Fransızlar, lran, Çin böyledir. Biz? Bizim durumumuz bir istisna teşkil eder. Ayrıca zikredeceğim. Millet olmanın unsurlarını, karakter ve vasıflarını kendisinde ve içtimai bünyesinde cem edemeyen toplumlar ise, şu veya bu sebeple "bir ideolojinin meydana getirdiği dinamizma ile" imparatorluklar kur muşlar, fakat bir müddet sonra, bu imparatorluk yıkılmış, geride sadece bir isim bırakmışlardır. İskender, Temür, Moğol imparatorlukları gibi . . .

Milliyet Üzerine Düşünceler

Öyle ise, millet olmanın, ana unsurları, karakter ve vasıfları neler dir? Bunlar nasıl ve hangi sistemlerle elde edilir? B unlar kendiliğinden mi yoksa bir vasıta ile mi olur? Birinci sorunun cevabını yurd bilgisi ki tablanndan tutunuz da, sosyoloji kitaplarına varıncaya kadar bir çok eserlerde bulmak mümkündür. Yalnız ben şunu ilave edeyim ki, bir ai lenin fertlerinden olup da, ayrı dili konuşan, ayrı gelenekiere sahip olan, ayrı ayrı giyilen -şalvar, peşli entari, çarşaf, entari v.s.- ayrı dine sahip olan fertlere tesadüf edilmez. Varsa bu aile değildir. Yine varsa bu pek istisnadır, kaideyi bozamaz. Bu hal ailede böyle olduğu gibi, köyde, kasabada, şehirde, hatta bütün bir memleket sathında da böyle olması lazımdır. Ve bu içtimai bir mütearifedir. Bu hal, belki yüzde yüz böyle olmayabilir. Fakat yüzde seksen, yüzde yetmiş bir nisbetle bu böyledir. Şayet böyle değilde, mesela bizde olduğu gibi pek perişan, pek darrnadağınık, türlü şekiller ve renkler arzediyorsa, işte o toplum millet olmanın ana unsurlarını, karakter ve vasıflarını kendi içtimai bünyesi içinde cem edememiş, Nasreddin Hoca'nın dediği gibi helva yapamamıştır. Dolayısiyle millet olma vasfını kazanamamış demektir. Söz burada iken ilave edeyim ki, memleket coğrafyasına lütfen bir ba kınız. Ve söylenen sözlere dikkat ediniz. B iz söylemiyoruz. Tarihte söylemişler, bugün söylüyorlar. Hepsi de bir ağacın dallarından başka bir şey olmayan bu memleketin çocuklarına, türlü isimler ve ünvanlar verilerek, sanki başka başka milletlerdenmiş gibi parçalara ayırıyorlar ve parçalıyorlar. Gelişip, tekamül edemediğimiz, millet olma derecesi ni ihraz edemediğimiz için, düşmanca düş ünceler haksız da değiller ha ni . . .

Dr. Tahsin OnaJ Ben bu milletin hali pürınelalini kısaca dahi olsa izah edebilmek,

henüz millet olma vasfını ibraz edemediğimizi gösterebilmek için biraz daha ileri gideceğim. Evet bu milleti, Kürt, Zaza, Çeçen, Abaza, Çer kes, Laz, Türkmen, Yörük, Karakeçili, Karakoyunlu, Kayı, Bozok, Av şar v.s. gibi bölümlere ayırıyorlar. Unutmamalı ki bunlar Türk ağacı nın, türlü isimlerde anılan dallandır. Bu milletse Asya'dan nasıl gelmiş ve nasıl Anadolu' ya yerleşmişse öylece kalmıştır. Ondan çok şey alma yı, daima düşünmek ve almak, fakat ona hiçbir şeyi vermemek yüzün den ve nihayet bu millet, sahipsizlik yüzünden, hemen 13-14'üncü asırdaki gibi kalmış, tekamül etmemiş ve ettirilmemiştir. Doğu, Orta, Batı Anadolu halkı birbirine benzemediği gibi, bu bö lümlerden birinde mesela Orta Anadolu'da da Ankaralı'lar, Konya lı'lar, Eskişehirli'ler, Kayserili' ler giyinişleri, gelenekleri, mimari tarz ları, fikir ve itikatları, hatta dilleri "yahut lehçeleri" bakımından birbi rinin aynı değildir. Orta Anadolu'da hal böyle olunca, Batı Anadolu ile, Doğu Anadolu halkı arasında uçurumlar olacağı aşikardır . . . Öyle ise biz bütün iddialara rağmen, kanşıp kaynaşıp, hiç olmazsa ana hatlan ile medeni ve mütekamil bir millet olmaktan uzak, fakat ortaçağların ka bile seviyesi karakterine yakın bir seviyede bulunuyoruz demektir. Bu nu şuur altı düşünüşlerimizde, davranışlarımızda, hatta bazı sistemleri mizde görmek bile mümkündür. Bilmem, milli adını verdiğimiz bay ramlarımızın üzerinde hiç durup düşündünüz mü? Bana öyle geliyor ki, bu bayramlar, milli ismini taşımakla beraber, milletin bayramı ol ması icabederken, milletin değil, devletindir. Zira bu bayramiara genel

MUUyet Ozerine DüJünceler

olarak hükumet erkfuıı, o da davetli olarak gelir. Milletin olan bayram, yapılırken halk hatıra bile gelrnez.Hatta davet edilmek şöyle dursun, halktan bir kimse bayram yerine, değil girmek, yaklrujınası bile hata, kabahat kabul edilir. Kendiliğinden oradan uzaklrujrnazsa, tehdit ile, icabederse hakaretle, copla oradan uzaklaşurılır. Halk, zorla uzaklrujtınldıktan sonra, rnuayyen bir zümre bayram yerine -Hipodrurn veya stadyuma- toplanır. Hislere, heyecaniara hitap eden konuşmalar yapılır. Şiirler okunur. Resmi geçitler yapılır. Göste riler birbirini takip eder. Milli olan bu bayrarnlarda, millet narnına, mil letin kahrarnanlığmdan, fedakarlığmdan bahsedilir. Fakat narnma bay ram edilen milletin, milletin yüzde seksenini teşkil eden köylünün bun lardan haberi yoktur. Narnma bayram yapılırken o, yarnalı pantolonu, çarığı ile ya tarlada veya işyerinde yarınki ekmek parasını düşünerek alınteri dökmekle meşguldür. Bizde, fakr-u-zaruret, rneşakkat, mahrumiyet, cehalet rnuharebe lerde şehadet, büyük kitlenin; zevk-ü-sefa, refah ve bayram rnuayyen bir zümrenindir . . . Ondan sonra da "imtiyazsız sınıfsız kaynrujrnış bir kitleyiz" şarkını dilimizden düşürrneyiz. Özürnüzle, sözümüzün bir ol madığı bundan belli ... Hemşehrilik düşünceleri bizde galip vaziyette dir. Hemşehrinin yanına teklifsiz girip çıkabiliriz. Bir hemşehriden yar dım ve himaye bekleriz. Bir hemşehri işimizi yapmazsa güceniriz. Bir çok, mahalli davalar ile meşgul olan derneklerimiz vardır. Hemen bir çok rnemurlarımız da vazife ve mes'uliyet şuuru uyanrnarnıştır. Memur daima vazifesinin ve memuriyelinin esbabı rnucibesini unutur. Meclis,

Dr. Tahsin Onal

kendisi olduğu için, millet var zanneder. Kumandan kendisi olduğu için kışla yapılmış, askerlik icad edilmiş sanır. Öğretmen kendisi olduğun dan, öğrencilerin varlığına kanidir. Memur, vatan, millet duygusundan habersiz şuursuzca çalışır. İşinin neden olmadığını, yapılmadığını so ran bir iş sahibine kızar. İş arayan bir kimse lakaydi ile dinlenir. Yapı lan müracaatlara baştan savma cevaplar verilir. Memleket ve millet da valanna ya şahsi zaviyeden veya en geniş olarak, zümre ve parti zavi yesinden bakılabilmektedir. İşte bütün bunlar,bizim topyekun milleti düşünen, bir milli camia haline gelemediğimizi, fakat malıdut ve ma halli düşünen orta çağ cemiyeti seviyesinde bulunduğumuzu gösteren şuuraltı belirtilerdir. Zaman zaman medeni bir millet olduğumuzdan bahsedilir. Halbu ki medeni bir milletin mümeyyiz vasıflarından biri de "cemiyet bünye sinde iş bölümlerinin ayrılmış, ihtisasa hürmetkar" olmasıdır. Zira iş bölümü olmayan, ihtisasa hürmet edilmeyen yerde, emir vardır. Hod gamlık, ehliyetsizlik, illimas ve beceriksizlik vardır. Bunların bizim ce miyette olup olmadığının takdirini okuyucuya bırakıyorum. Argomuzda "torpil" diye bir tabir vardır. Bu kelime cidden iyi bu lunmuş bir tabirdir. Vurdumduymaz memuru, dert dinlemeyen amiri, işini bilmez lakaydiyi, bizde, bu torpil, harekete geçirebilmektedir. Onun için de, mübarek pek revaçtadır. Ama revaçta olup da ne yapı yor? Olmazı olur yaparak, adama iş verdirerek, ehliyet ve liyakadsızı himaye ederek cemiyet işlerini büsbütün allak bullak etmekte, işleri arap saçına çevirerek, içinden çıkılmaz bir hale getirmektedir. Cemiyet

Milliyet Üzerille Düşü11celer

hayatında torpil veya iltimas öyle bir illettir ki, hiçbir şey yapmasa, ce miyet hayatında tekamülü frenler. Kabiliyel ve liyakatı törpüler, şevki kırar, ümidi yok eyler. Teşebbüsü kırar, cesareti korkuya tahvil eder. B ütün bu içtimal hastalıkları birer birer tedavi edecek olan, içti mal bünyeden, içtimal mikroplan birer birer temizleyecek olan, ondan sonra da millet olmanın ana unsurlarını karıştırıp kaynaştırmak suretiy le yeni bir millet yaratacak olan fikir, kanaatime göre, milliyet fikridir. Zira milliyet, millete ait herşeyi sevmektir. Bir anne şefkat, bir baba muhabbeti ile, bu milletin insanlarını sevmektir. Milliyet, bu vatanın taşına, toprağına bir deruni aşk ile bağlanmaktır. Milliyet, bu milleti köylüsüne, kentlisine, fakirine, zenginine bir Hazreti İshak tevekkülü ile bağlı olmak, icabederse onun yoluna kurban olmaktır. Bir Yunus Emre sevgisi ile sevmektir. kabederse onun ısınması için kırk yıl sırt ta odun taşımak, onun huzuru için, huzuru terk etmek, onun refahı için şahsi refahı bırakmak, unutmaktır. Onun derdi ile hemdert, neş 'esi ile hem neşe' e olmaktır. Sorunun ikincisine gelince: Yukandan beri arzetmeye çalıştığım içtimai tekamül, klan veya kabile hayatından çıkıp millet olma, ilk çağlardan zamanımıza kadar belli başlı iki yol ile olmuştur. Ya cemiyet denilen kazanı, fikir adam larının, durmadan fikir ateşi ile kaynatıp mefküre kepçesi ile karıştır masiyle olmuştur. Bu takdirde topyekun cemiyet, kendisi bir tekamül yolu açmış, gelişmiş ve tekamül etmiştir.Medeni millet, kuvvetli dev let olmuştur. Yahut da, iktidarı ellerinde bulunduran krallar, padişahlar,

Dr. Tahsirı Orıal

meclisler, (ki bunlar milletierin her sahada güzideleri olmak lazım ge lir), bir babanın eviadının veya bir evladın babasının iyiliğini, saadeti ni ve refahını düşünmüş, istemiştir. Milletin başına çıkarak değil, önü ne geçerek doğru yolu, tekamül yolunu göstermiştir. Vazettiği sistem ler ve esaslar ile millet kazanım, fikri meş' aleler ile kaynatmış, fazilet kepçesi ile karışurarak tekamül yolunu açmıştır. Bu yolda yürüyen top yekun cemiyette tekamül etmiştir. Medeni millet, kuvvetli devlet ol muştur. Tarihimize bakıyoruro ve düşünüyorum da, bizim cemiyene, ge nel hatları ile, ne birinci ne de ikinci şekilde, içtimai bir oluş, içtimai bir tekamül olmuştur. Bu cemiyet, 1 300 tarihinden 1683 tarihine kadar yatağından taşan bir sel gibi üç kıt' aya taşmış ve yayılmıştır. O zaman lar bu akışa, bir şekil, bir islikarnet verilemez mi idi? Düşünülse, iste niise pekala verilebilirdi. 1683 tarihinden 1 920 tarihine kadar bu sel durmuştur. Sel suları toprağa sızar, emilir ve çekilirken, yerinde bere ketli, gür bir mahsul vermesi icabederken vermemiştir. Aksine durgun sularda yılanlar, çıyanlar belirmiş, içtimai mikcoplar türemiş, gül yeri ne dikenler bitmiştir. Bizim lakaydimizden, asli unsura sahip çıkama mızdan istifade eden dahili ve harici düşmanlar, bu muzaffer milletin, bu kahraman milletin başına çullanmışlardır. Vurmuşlar, kırmışlar, parçalamışlar ve nihayet onun imparatorluğunu yıkmışlardır. 1800' den bu yana, her eyalet müstakil bir devlet olarak ortaya çı karken, devlet büyükleri hastalığın ne olduğunu ne yazık ki hiç bilme den, fakat ruhuna, sistemlerine vukuf peyda etmeye lüzum görmeden,

Milliyet Ourine Dülüneeler

asılsız, esassız ve mesnetsiz bir talditçilik yolu tutmuşlardır. Aspirin ile kanserin tedavisine çalışmışlardır. Fikir cereyanlarına karşı lakayt, sa nayi inkılabına karşı pasif, içtimai kaynaşmalar karşısında ehliyetsiz, askeri mevzularda liyakat kesbedememişler. Nadası yapıp zemini ha zırlamadan tohum saçan, sonra ellerini kaldınp Allah'tan bol mahsul vermesi için dua eden cahil çiftçiler gibi içtimai, iktisadi, fikri, dini fak törleri düşünmeden liberalizmi kabul edip demokrasi yoluna girmeye çalışmışlardır. Kulaktan dolma fikirlerle, tercüme kanunlarla, liberaliz mi kabul etmekle kurtulacağımız sanılmıştır. Olaylar, liberalizmin, me deni kanunun, Tanzimat ve Meşrutiyet'in lazım olduğunu, fakat hiç de kafi olmadığını; pek acı örneklerle göstermiştir. Late Devrinde başlayan içtimai ısiahat hareketleri, Tanzimat, 1. Meşrutiyet, 2. Meşrutiyet devirlerindeki gayretler, işte müsbet bir neti ce hasıl etmemiştir. Bunun elbette ki bir çok sebepleri vardır. Bu sebep lerden biri de hiç şüphe edilmemeli ki, bizde iktidarın bir külfet yeri de ğil, bir nimet yeri olmasıdır. Bu nimeti bir kere elde edenler bir daha burayı bırakmamaya çalışmışlardır. Devlet büyükleri ya şahsi menfa atını veya bir zümrenin menfaatını, milletin menfaatını, kendisinin ve ya zümresinin kalkınmasını, milletin kalkınması gibi göstermeye çalış mıştır. İliraf etmek lazımdır ki, Atatürk'e gelinceye kadar, samimi bir "sahibi millet" çıkmamıştır. Bu milletin çocuğu, bu vatanın eviadı ol makla iktifa etmeyerek, "Benim vatanım, benim milletim" diye düşü nen ve ona sahip olan kimse çıkmamıştır. Atatürk gibi "milli maarif, milli ahlak, milli ekonomi, milli sanayi, milli tarih, milli dil" diye ko-

Dr. Tahsi11 O�ıal

nuşan, onun gibi halkın arasına karışacak dertleri ve dilekleri mahallin de tesbit ederek, çareler arayan, hemen hiç çıkmamıştır. Bizde politika cı, denilebilir ki Tanzimat'tan bu yana, meydanlarda, sokaklarda, kah velerde, meclislerde, kendi zamanındakinden önceki devri zemmede rek, fakat kendi zamanını methederek konuşmuştur. Durmadan kalkın madan bahsetmişlerdir. Tanzimat'tan bu yana 120-122" sene geçmiştir.Bizim politikacılar kalkınmadan bahsetmişler, kalkınıyoruz demişlerdir. Fakat tarihi reali teler onları hep nakzetmiş ve yalanlamıştır. -Politikacı kalkınmadan bahsederken, imparatorluk çökmüş ve yıkılmıştır- politikacı gelişme den bahsederken imparatorluk inhitat edip yıkılmıştır. O halde; ya politikacı yalan söylemiş, milleti aldatmıştır, yahut da tarih yalan söylüyor. Ya birincisi, yahut da ikincisi yalan söylüyor ve bizi aldatıyor. Tarihin söylediği çökme ve yıkılma, bir realite, bir haki kat olarak karşımızda duruyor. Demek ki tarih yalan söylemiyor. Poli tikacının bahsettiği kalkınmadan, ortada milli bir eser yok. Öyle ise po litikacı yalan söylüyor. Gözüme mi inanayım, yoksa senin sözüne mi? Ben politikacının sözüne değil, gözüme, gözlerimle gördüklerime ina nıyorum.

( ) "

Bu kitap 1961 yılında yazılmıştır. (y.n.)

Milliyet Üı.erine Düşünceler

ıı

AKlŞI TERSİNE ÇEVtRELİM Bugün cemiyet fertlerinin, türlü sebeplerden ötürü akımı, yüzü, gözü, amacı ve arzusu köyden şehre doğrudur. Fakir köylü şehirlere akın eder. Toprağı olmayan köylü amelelik, odacılık, kapıcılık etmek, ekmek parası kazanmak için şehre gelir. Köyde kazanan zengin, şehre gelip apartman yaptırıp yerleşir. Okuyan köylü çocuğu için köyüne dönmek zuldür. Emekli olan memur yerleşecek bir şehir bucağı arar. Dağda göçebe hayatı yaşayan Türkmen - Yörükten tutunuz da, on ha neli köyden 2 10, 3 10 haneli köyden, kasabaya, kasabalardan küçük şe hirlere, küçük şehirlerden viHiyetlere, vilayetlerden büyük şehirlere doğru olan bu akış, bu gidiş, herhalde cemiyetin bekası bakımından, iyi bir içtimai hadise olmasa gerektir. Tarlayı terkedip şehre gelmenin zi rai sıkıntısı içinde bulunuyoruz. Bir ziraat memleketi olduğumuz hal de, her sene dışardan binlerce ton buğday almaktayız. Almazsak açlığı mızdan öleceğiz. Hayvanlarını bırakıp şehre gelen çobanın ızdırabını, ancak kasap dükkaniarında hisseder gibiyiz. Yünlü kumaşların veya ayakkabı fıyat larını işitince ağzımız açık kalıyor. Cehli sebebiyle, doğruyu ve haki katı göremediği için, çöller ortasında gülistanlar vadeden ağzı kalaba-

Dr. Tahsin Ü1ıal

lık politikacıya inanıp reyini veren köylünün ve onun teşkil ettiği ikti darların ızdırabı içinde kıvranıyoruz. Hürriyet diye subay gösterildiği zaman inanan, referandum diye bir Amerikalı gelecek, sakın inanmayı nız diye kadınlan köylünün, acınacak haline gülüyoruz. Bütün bunların sorumlusu kimdir? Bizleriz. Biz münevverleriz. Bunu, biz ülküsüz, mefkıiresiz, gayesiz münevver kitlesinden, ziraat, orman, inşaat,makine mühendislerine, hayvan ve insan tabiplerine, he kime, hakime, avukata, mebusa, bakana, reisicumhura kadar teşmil et mek mümkündür. Biz münevverlerde kabahat. Öyle sistemler, öyle müesseseler kurmalıyız ki, öğretmenimizle, mühendisimizle, hekimimiz ve hakimimizle köye dönmeli, köye git meliyiz. Bilmeliyiz ki köyü ve köylüyü kalkındırmadan, milletçe kal kınma olamaz. Köyü ve köylüyü refaha kavuşturmadan, refah temin edilemez. Eski nizarn ve sistemlerle kalkınanlar, refaha kavuşanlar ola bilir, fakat bu çoğunluğun içinde bir zümre olur. Yine milletin %80'i cahil, fakir kalır, belki %20'si kalkınır, refaha kavuşur, mevzi mahdut, zümrevi kalkınmaları bırakalım artık. Topyekun milleti kalkındıracak tedbirlere başvuralım, sistemler tesis edelim. Hiç olmazsa milletin yüz de seksenini kalkındıracak yollar bulalım. Yukarıda arzettiğim mühit ten merkeze doğru olan akışı durduralım. Hatta bunu tersine çevirerek merkezden muhitlere doğru akış temin edecek çareler arayıp bulalım. Ekilmemiş tarlalarımız, işleomemiş madenierimiz gibi milletin ruhundaki gizli kuvvetler, kafasındaki meçhul fikirler, istidatlar, kabi liyetler, zekalar, bileğİndeki kuvvet ve enerjide, işlenmemiş, öylece ba-

Milliyet Üzerine Düşü11celer

kir bir şekilde duruyor. O, kafasındaki fikri, zekayı işieyecek kudretli öğretmeni, ruhundaki gizli kuvveti keşfedip yarar bir hale getirecek mürebbiyi, bileğİndeki enerjiye istikamet verip işe yarar bir hale geti recek mühendisi bekliyor. Bu milletin derdi, o kadar çok, o kadar mütenevvi ki . . . Bu dertler, bu davalar okyanuslar kadar geniş, uçurumlar kadar derindir. Şimdiye dek biz, bu vasi okyanusu, yolda işimize yarayacak malzemeler ile, tec hiz edilmiş kocaman gemilerle değil, fakat aksine, techiz edilmemiş küçük kayıktarla geçmeye çalışmışızdır. Tedbirsizce, ihtiyatsızca küçük kayıklarla, kocaman okyanusu geçmek için yola çıkmışız. Fakat dertler ve davalar okyanusunun, ko caman dalgaları küçük kayıklanmızı daima geriye, sahile atmıştır. Yol uzun ve geniş. Vasıta küçük ve zayıf. Dert çok, hemdert yok . . . "Men zili maksuda" vanlamamış bir türlü. Bütün bu vatan sathını, üstü kapalı kocaman bir salon, bütün bir millet efradını bu salonun içine konmuş elektrik lambaları kabul ediniz. Koca salon zifıri karanlıktır. Bu halde iken üç ila beş yerde, üç ila beş lambayı yakınız. Zifiri karanlık olan kocaman salon aydıntanır mı? Ha yır. 8-1 0 lamba daha yakıldığını kabul ediniz. Salon aydınlanmış kabul edilebilir mi? Eskisine nazaran biraz daha fazla aydınlanmış olsa bile, koca salon yine karanlıktır. Fakat salonun içindeki lambaların en az %80'ini yakınız. Salon, yine tamamen değilse bile, karanlıktan kurtul muş, aydınlanmış denilebilir. O halde; 30 milyona yaklaşan Türk milletinin %25-%30'unun il-

Dr. Tahsi11 Ü11al

min nuru ile yakılması, vatan salonunu aydınlatamaz. Salon yine karan lıklar, zulmeller içindedir. Onun için geliniz. Sen-ben davasını bırakalım. Davaları sağa so la çekmekten vazgeçelim. Herşeyden önce, karşımızda bir realite ola rak duran hatta zemine serilmiş yatan, köyü ve köylüyü kalkındıı"6llım. İşte o zaman milletçe kalkınma olacaktır. Düşmandan bir kanş toprak, bir köy zapteden kumandana fatih veya kahraman deniliyor. B izler de, el ele, başbaşa vererek nasıl yapa caksak yapalım, bir köyü ilimle, san'atla, medeniyetle fethedelim. Bi ze de kahraman desinler. Milletler, kahramanları ile şan ve şeref kazanırlar, milletler, ide alist evHitları ile taze hayat ve dinamizm bulurlar. Milletler, atimleri, san' atkarları, filozoflan ile olgunluk, kültür, haysiyet sahibi olurlar. Türk milleti ve onun mümtaz evHitlan, Araplar' dan, Yahudi ler' den, Sırplar' dan geri değildir. Almanlar' dan, İ ngilizler' den, Ameri kalılar'dan daha çok liyakat ve kabiliyel sahibi değilse, en az onlar ka dar liyakat, istidat ve kabiliyel sahibidir. Üstün ırk, üstün ehliyet ilim alemince reddedildiğine göre, aşağı ırk, aşağı ehliyet ve kabiliyel de aynı şekilde reddedilerek müsavilik esasları kabul ediliyor. Bir Alman kadar bir Afrika yerlisi, bir Amerikalı kadar Çinli, bir Fransız kadar bir Hintli de aynı derecede liyakat ve kabiliyel sahibidir. Aynı ayarda fikir ve zekaya sahiptir. Bu ilmin kabul ettiği bir hakikattır. Bu itibarta fertleri olduğu gibi, cemiyetleri ve milletleri de geri

Milliyet Üzerine Düşütıceler

veya medeni, fakir veya zengin, kültürlü veya cahil yapan şey, o mille tin kendi sistemleri, kendi müesseseleridir. Kendi duyuş ve düşünüşle ri, kendi idrak ve iz'anlarıdır. Çocuğun cahil kalışının günahı babanındır. Çocuğun bir san' atkar olamamasının vebali ebeveynindir. Cahil, geri, iptidai ve fakir kalmış milletierin günahı da, münevverlerin ve iktidarlanndır.

Milliyet Ozerine Düşütıceler

TARİHİ OLUŞ VE ESKİNİN DEVAM EDEN TESİRLERİ 1- Rahmetli R. Oğuz Arık, "İdeal, bir topluluğun kaderi önünde duyulan ilk ızdırabdan doğmuştur." diyor. B u sözün i fade ettiği gerçe ğin akislerini, kendi nefsimde bulduğum için, doğru diyorum. Zira ben, fakir bir köylü ailesinin çocuğuyum. Konya'da liseyi bitirince-ye kadar, yazları çift sürdüm, koyun güttüm. Ekin biçtim, harman kaldırdı m. Kö yümün derdi ile hemdert, neş'esi ile heınneş 'e oldum. Köylülerimle be raber çalışıyor, çabalıyordum. Fakat iktisadi hayatımızda bir değişme, düşünüş tarzımııda bir fark olmuyor, yine fakir, yine cahil irlik. De demden, babamdan 70-80 sene evvelki hayatlarını soruyor, onlar da "Hep böyle. Böyle gelmiş böyle gider" diyorlar, sonra "Ne yapalım? Köyde yaratılmış, fakir ve kör -yani cahil- yaratılmışız" diye ilave edi yorlar, talihlerine boyun eğiyorlardı. Zaman zaman "Aman eviadım sen oku! Adam ol da şu köyden kurtul!" diye nasihat ediyorlardı. Ben okudum. Köyün o meşakkatli çalışmalarından, mahrumiyet

ile geçen hayatından kurtuldum. Kurtuldum ama gönlüm köyde asılı kaldı. Köyün meşakkatli çalışmalarından, mahrumiyelle geçen hayatın-

Dr. Talısin Onal

dan kurtuldum ama onlardan daha ağır dertlere, düşüncelere, kalb ağrı larına müpteHi oldum. Belki evvelce derdİm bir idi. Şimdi bin oldu. Zi ra gerek lise tahsilim esnasında, gerek fakülte tahsilim esnasında, gerek sonra geçen seneler esnasında bir kaç kitab okudum. Okuduklarım üze rinde düşüncelere daldım. Neticede gördüm ve anladım ki, yalnız bizim köylüler fakir ve cahil değil, adedi 40.000'e varan bütün Türk köylüsü fakir ve cahil. Işte bu hal karşısında duyduğum hicab, hlssettiğim ızdı rab bem R. Oğuz Beyin dediği gibi idealist yaptı. Milliyetçi bir fikirle hareket etmeye, çalışmaya beni adeta mecbur etti. Şimdi, o büyük dü şüncenin sıkıntısı beni buram buram terletmekte, o sonsuz ızdırabın mcş'alesi beni alev alev yakmaktadır. Bu şartlar altında ve bu gidişle mes ' ut olmanın imkanı yoktur. Fakat şunu da ilave edeyim Id, insan anasından bir kere doğar. Ama bunun nasıl olduğunu bilemez. Lakin ruhunda millet aşık parıldayan, kalbinde millet ızdırabının ilk kıvılcım larını hissetmeye başlayan, manen yeniden doğar ve hiç ihtiyarlamaz. Daima genç, daima zinde, daima dinamik kalır. Amerikalı bir yazarın "İnsan bedenen ihtiyarlayabilir. Ruhu genç kalmışsa o daima gençtir" dediği işte budur. Muhterem okuyucu, millet ve memleket aşkıle kalbin kanıyor, ız dırab duyuyor musun? O halde sen de bir idealistsin. Ama unutmamak Hizımdır ki, ızdırab bu işin başlangıcıdır. Ondan sonra aşılması icabe den nice dağlar, gidilmesi icabeden nice dikenli yollar vardır. Çektiğin den habersiz olan, fakirliğini ve cehaletini "kaderine" hamledip geçeı büyük kitle idealsizdir.

Milliyet Ozerine Düşünceler

2- Bazı kimseler vardır. Kısa görüşlü olduklarındanmıdır, yoksa birisine yaranmak için mi yazar ve söylerler bilmem? Türk'ün tarihini inkar ederek Türkiye' nin ve Türk devletinin 10-15 yılda kurulduğunu, hatta yoktan var edildiğini söylerler. Bazıları daha da ileri gider " lO. Yıl Marşında" olduğu gibi marşlar düzüb bestelerler. Bu telakki ve gö rüşle, arkasını ta Orta Asya'ya kadar uzanan muazzam Türk alemine dayandığını unutarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun yalnız 400 çadırlık Kayı kabilesi kurmuştur diyen görüş arasında bir fark olmasa gerektir. Fertleri ve milleti ayakta tutan en kuvvetli manevi mesnetlerden biri idealdir. Xl. asrın başından itibaren müslüman olan Türkler, islami akideler ile kendi akide ve kavmi esaslarını birleştirince yepyeni bir ideal sahibi oldular. Sanki ateş ile barut birleşti, içtimai bir alev, milli bir volkan meydana geldi. l 043'de Dandanakan bu inançla kazanıldı. l 060'da Tuğrul Bey, bu inançla Bağdat üzerine yürüdü. Arap Halifesi Kaaim bi Emrullah'ı, bu inançla hapisaneden çıkardı. Onu ata bindirdi . Halifenin atının yularını çekerek ve yaya olarak bu inançla B ağdat'a girdi. Malazgirt bu inançla, bu idealle kazanıldı. Anadolu dediğimiz bugünkü anavatan, bu inançla şarktan gelen Hıristiyan Haçlı sürülerine karşı korundu, müdafaa edildi. İstanbul bu inançla fethedildi. Viyana bu imanla muhasara edildi. Yine R. Oğuz Arık; "İnsan, neye bağlı olduğunu, en büyük feda kiirlığı niçin yapacağını, en sıkı, en felaketli anlarında gösterir." diyor. Merkfiresinin hamuru islam dini ile yoğrulmuş olan Türkler, orta za manlardan taa XVIII. asrın başına kadar hep din için yaşamış, din için

Dr. Tahsin Onal

ölmüştür. O zaman hayat, din içinde, din ile, din içindi. O zaman milli kahramanlar, milli şairler, milli edibler değil, din kahramanları, din şa irleri, din edibleri ve din iileması vardı. Milli savaşlar değil, din savaş ları yapılırdı. HüHisa o zaman, insanlar ve cemiyetler din için nefes alır, din için nefes verirlerdi. Derken Tanzimat devri başladı. Adı üstünde Tanzimat, topyekun cemiyeti yeniden tanzim etmenin bir ifadesidir. Avrupa'da otokrasi sisteminin yıkılıp yerine büyük demokrasiterin ku rulmaya başlaması, bizde ilk akislerini, gayri müslim tebaanın İstikiali için silaha sarılmaları, dolayısıyle Osmanlı Imparatorluğu'nun parça lanmaya başlaması şeklinde gösterdi. Müslüman olmayan tebaanın, reylerini, arzularını, menfaat ve kudretleri ile refah ve saadetlerini, müslüman Türklerden ayrı mütalaa etmeleri, hatta tamamen ayırmala rı, Tanzimat devrinin en orijinal içtimai hadisesidir. lmparatorluun bütün siyasi ve içtimai yapısını parçalama istidadı gösteren bu ayrılmayı, Batıdaki büyük değişmelerle birlikte hesaba ka tıp, karşılamayı düşünen devlet, "Osmanlılık" idealini yaratmak istedi. Hatta böyle bir fikri ortaya attı. Bir müddet de bunda ısrar etti. Fakat parçalanma önlenmedi. Zira gayri müslim tebaanın arzuları, istekleri, menfaalleri arasında istiklat fikirleri, milliyet idealleri de vardı. Os manlı devleti, arzuları, istekleri, menfaalleri kısmen telif etmeye çalış tı. Fakat istiklal fikirlerini, hele milliyet düşüncelerini kat'iyyen tatmin edemedi, önleyemcdi, durduramadı. Çünkü, kendisi unsuru asli ve ha kim devlet olduğu halde, milliyet kelimesini ağzına alamadı. B u keli melerden daima korktu ve ürktü. Bu kelimeyi konuşmak, söylemek is-

Milliyet Üzerine Düşünceler

teyen bazı Türk edib ve mütefekkirlerini de susturdu. Zira, milliyet ba kımından yamalı bir bohçaya benzeyen imparatorlukta "milliyet" lafı nın edilmesine müsaade etmek, imparatorluğun parçalanmasına, bile bile göz yummak demek olacaktı. Tevfik Fikret'in, Abdülhamit'e su ikast yapan Ermeni' yi metetmesi bundandır. Hakim devlet, unsuru aslinin -Türklerin- edib, şair ve mütefek kirleri "milliyet" kelimesini, imparatorluğun hatın için kullanmaktan kaçınırtarken gayri müslimlerin -Rum, Ermeni, B ulgar, Sırp v.s.- edib, şair ve mütefekkirleri "milliyet" kelimesini bol bol kullanıyorlar, ken di milletlerini uyandınyorlar ve bu yeni fikir etrafında kendi milletleri ni toplamaya çalışıyorlardı. Sair tebaaya nazaran, Türkler arasında milliyet fikrinin geç uyan masının sebebi budur. Hala zamanımızda, milliyetten bahsedildiği za man, ürkülmesinin, korkulmasının sebebi, Tanzimat devrinden beri de vam eden "milliyetten, milliyetçilikten" korkunun, şüphe ve tereddü dün, zamanımıza intikal etmiş bakayalarıdır. O zaman imparatorluk parçalanır diye milliyetten, milliyetçilikten korkuluyordu. Bugün ne den korkuluyor bilmem! Bu itibarla, eski devirlerin tesirinden silkinip kurtulalım artık! 3- Osmanlılık idealini, bir çok Türk mütefekkirleri de dahil oldu ğu halde, çorak topraklar üzerinde gül fidanı yetiştirmek gibi zorla tut turmaya ve yeşertmeye çalışılırken Balkan Harbi patladı. O zaman "Osmanlılık" için yaşayan Osmanlı devleti, Osmanlı mütefekkiri, Os manlılığı kendileri için kabul ettiği gayri müslimlerin hıyanetine uğra-

Dr. Talısilı Ünal

dı. B u korkunç ve yüz kızartıcı felaket esnasında, Osmanlılığı zaten ka bul etmeyen gayri müslim tebaa, imparatorluktan ayrıldı ve imparator luğun Balkanlar'a uzanan kanadı, bir daha birleşmernek üzere kırıldı. O zaman, Osmanlılık idealini ortaya atmak ve bunu tutundurma ya çalışmak, isternek ve bunda ısrar etmekle ne muazzam yanılmış, ne büyük hata etmiş olduklarını Osmanlı Türk münevverleri ve devlet adamları anladılar. Anladılar ama iş işten çoktan geçmiş, imparatorlu ğun Balkan topraklan elden çıkmıştı. Kuruluş devrindeki Osmanlılık ocağının söndüğünü, ilk devirler deki Osmanlılık mayasının bozulduğunu, yükseliş devirlerindeki ha murun ekşidiğini ne yazık ki anlayamarnışlardı ! Bunun gibi o devir devlet adamlannın, Osmanlı münevverinin an layamadıkları mühim bir nokta daha vardı. O da dini mesele idi. Mil letleri idare etmek isteyenlerin belli başlı üç şeyi çok iyi bilmeleri ve bunlar üzerinde hassasiyetle durmaları icabeder. Milletin iktisadi faali yeti, içtimai yapısı ve dini itikadı. Bunlann her biri başlı başına millet leri sevk ve idare eden fikri amillerdir. Osmanlı devlet adamlarının bu üç noktadan bihaber olduklarını tarihi realiteler göstermiştir. Imparatorluk içinde, gayri müslim tebaa daima, tabir caiz ise, piyasaya satıcı unsur olarak hakim olmuş, asıl ha kim unsur olan Türkler ise, alıcı unsur olarak kalmıştır. Siz buna birin cisi sömüren, ikincisi sömürülen unsur durumunda olmuştur da diyebi lirsiniz. Bu ise zamanla hakim unsurun, iktisaden çökmesine zemin ha-

Milliyet Oz.erilıe Düşü11celer

zırlamış ve fakr-u-zaruretini ortaya koymuştur. Milletin içtimai yapısına gelince, yamalı bohçayı andıran rengi ile, akortsuz çalan bir koroyu andıran çatlak sesi ile imparatorluğun iç timai yapısı karmakarışıktı. Hangi sistem ve prensibe sarılsa ve onu müdafaa etmek istese kimseyi memnun edemiyordu. Hani bir adam çok tenkit edilip sıkıştırılınca en yakınlarına "Bari sen sus" derse, im paratorluğu idare edenler de; her taraftan yükselen sesler arasında, ha kim unsura dayanıp ötekileri susturacağı yerde, hakim unsura; "Bari sen sus!" diyordu. Bundan da, Osmanlılıktan da zarar eden biz olduk. Öteki unsurlar hep kazandılar. . . Din ise bir milletin manevi bağlarının en kuvvetlisidir. İster put perest dinler devrinde olsun, ister tek Allah'lı iHihi dinler devrinde ol sun, cemiyetler dinsiz, itikatsız, imansız yaşamamışlardır. Din ' i ihmal eden cemiyetler kısa veya uzun bir zaman sonra mutlaka inkiraz bul muşlardır. Dini-uhrevi-işler ile dünyevi işler, bir kuşun iki kanadı gibi bir cemiyetin iki kolu, iki kanadı mesabesindedir. Dini ihmal edip ta mamen dünya işlerine sapan, maddeye sarılan cemiyetler yaşamadık ları gibi, "bir lokma, bir hırka" mefhumunca dünya işlerini ihmal eden cemiyetler de zillete düşmüşler, istiklaJlerini kaybetmişler ve nihayet münkariz olmuşlardır. Bu hakikatı dinimiz, "Hiç ölmeyecekmiş gibi çalış, yarın ölecekmiş gibi ibadet et" şeklinde formüle etmiştir. Asırlarca siyasi, iktisadi ve içtimai olduğu kadar fikri ve dini ba kımından da ihmal edilen Türk cemiyeti, fakir düştükçe dine sarılmış, dine sarıldıkça din hurafat ile karışmıştır. Din hurafat ile karıştıkça di-

Dr. Tahsin Onal

ni bilgiler sathileşmiş, dini bilgiler sathileştikçe itikat zaafa uğramıştır. "Osmanlılık idealini" ortaya atanların bundan da haberleri yoktu! Bal kan harbi faciasını müteakib "Osmanlılık idealinin" iflas ettiğini görün ce, hala ilk devirlerin "Fisebilillah gaza" vecdi içinde yaşadığını, isia rniyet için yaşadıklarını sandıkları anavatan halkına dönüp bu sefer de dini, yeniden ilk devirlerin mefkuresi haline getirmek istediler. Panis lamizmi ortaya attılar. Mahmut Şevket, Enver, Cemal, Talat, Halim Paşalar gibi Türk pa şalarına, M. Akif, Şeyh Cemaleddin, Musa Carullah gibi Türk şairleri ne ve nihayet bütün bir Sıratı-Mustakim ailesine panislamizm ideali, pek cazib göründü. Bu fikri şiddetle, hararetle savundular. Fakat ola madı. Bu da, Birinci Dünya Savaşı daha bitmeden i flas etti. Zira panis lamistler, islamları Halifenin etrafında toplamak, taarruza geçen ehli salibe karşı yeni bir islam mukavemeti kurmak isterken, islamlar, isla miyetİn düşmanları ile birleşrnek ve müslüman Türk eviadlarını arka dan vurmakta tereddüt etmediler. Bir taraftan "Osmanlılık ideali" taraftarlarının, bir taraftan "panis lamist ideali" taraftarlarının arasına sıkışmış kalmış, cılız, zayıf nahif olan, zayıf ve zavallı durumda olduğu için ötekiler tarafından durma dan tenkit edilen, tehdit edilen bir ses, bir fikir daha vardı. Bu ses "Ya hu etmeyin eylemeyin! Bu millete Osmanlılıktan da, Panislamdan da hayır yoktur. Varsa bu millete fayda, kendi tarihinden, kendi ruhunun derinliklerinden kopup gelen milliyetçilikten, Türkçülükten fayda var dır! Görmüyor musunuz, Avrupa'da derlenip toparlanan milletler, dev-

Milliyet Ozerine Düşünceler

letler, milliyet ideali ile derlenip toparlanıyorlar, kalkınıyorlar, kuvvet oluyorlar!" diyorsa da dinleyen olmuyordu. Osmanlılığın içine karış mış olan masonlar, sosyalistler yüksek perdeden "Hürriyet, musavat, uhuvvet" diye, İslam alemindeki niyetlerden, maksatlardan habersiz olan panislamistler ise "Hilafat, şeriat" diye bağırıp "Türklük ve milli yet" fikirlerini boğuyorlardı. Bu günde matbuatımıza dikkatle bakacak olursanız 5(}...60 yıl evvelki o havanın bakayalarını görür ve anlarsınız. Adamlar; "Hürriyet ve demokrasi" diyorlar da başka demiyorlar. San ki bu iki kelimeden başka bildikleri yok! Matbuatımıza dikkat ediniz, dedikodudan başka ne görüyorsunuz? Şu derdimiz şöyle halledilir, di yen var mı? Ziya Gökalp, M. Emin, A. Hikmet'lerin temsil ettiği bu nefesi bo ğulan milliyet fikrini, elinden tutarak Mustafa Kemal ortaya çıkardı. Bir bayrak gibi vatan sathında dolaştırdı. Kalplere ve vicdaniara döküp doldurdu. O ideal ile kendi ismini koyduğu "Milli Türk Devletini" kur du.

4- Şuna hasseten temas etmeden geçemeyeceğim. İslamiyetten önce Türklerde "Anavatan" diye bir düşünce varken, islamiyeti kabul ettikten sonra "anavatan" diye birşey kabul etmemişler ve düşünme mişlerdir. Selçuklular'dan itibaren Anadolu'yu "Anavatan" kabul et memiz, buraya fetihlerle ilave edilen ülkeleri de, müstemleke kabul et memiz icabederdi. Eğer bu esas kabul edilmiş olsa idi tarihimizin ala

�� ve oluşu mutlaka başka türlü tecelli ederdi. Zira böyle bir şey düşünülmüş, böyle bir esas kabul edilmiş olsa

Dr. Tahsin Ünal

idi; Anavatan, müstemlekeler (Balkanlar, Arabistan, Afrika) için sarf ve israf edilmez, aksine müstemlekeler, Anavatan için sarf ve israf edi lirdi. Neticede müstemlekeler zayıf ve takatsız, fakat Anavatan kudret li ve kuvvetli kalırdı. Müstemlekelerde olan küçük bir kımıldanma Anavatanın kuvveti ile bastırılır, susturulurdu. Halbuki iş, bunun tama men tersi olmuş, Anavatan kabul edilmesi icabeden Anadolu, bütün maddi ve manevi gücü ile, enerjisi ile, müstemlekeler için sarfedilmiş ve bozuk para gibi harcanmıştır. Müstemlekeler imar edilir, gayri müs limler refaha kavuşur, kudret ve kuvvet sahibi olurken, Anadolu harab, viran, Anadolu halkı fakir, cahil ve bitab kalmıştır. Tarih boyunca "Anavatan" mefhumundan mahrum olan, belli başlı iki imparatorluk gösterilebilir. Roma ve Osmanlı İmparatorluğu . . . Dinin ideal olduğu devirlerde imparatorluğu idare edenlerin meş galelerinin ağırlık merkezi, Anadol u' nun -Anavatanın- dışında, Ara bistan olmuştur. Osmanlılığın ideal olduğu zamanlarda, ağırlık merke zi Balkanlar'a kaymıştır. B undan 50-60 yıl önce bir hayli gelişmiş, taraftar toplamış olan "milliyet fikrinin ideal olduğu" zamanlarda da yine maalesef fikirlerio ağırlık merkezi Anadolu' nun dışına, bu sefer de Asya'ya kaymıştır. Milliyet mefk:ı1resinin ilmini yapmış olan Ziya Gökalp, ağırlık merkezi Asya'ya kaymış olan bu yeni fikre "Turan" demiş, buradan da "panturanizm" çıkmıştır. Fakat panturanizm dahi, Sarıkamış felaketi ile sarsılmış, hayallerde canlandırılarak ananevileştirilmiş olan "Altı-

Milliyet Üzerille Düşü11celer

nordu - Türk akını" can çekişirken, istiklalini anavatandan uzanan sün gülere borçlu olan "Azerbaycan"da, İngilizler yolumuzu kesince, pan turanİzın de iflas etmiştir. Lakin ilave edeyim ki, kuvvetli fikirleri ve kalemi ile, zihinlere panturanİzın aşılayan Ziya Gökalp önce:

- uvatan ne Türkiye'dir Türklere, ne Türkistan, Vatan, ulu ve müebbed bir ülkedir Turan." derken fikirlerinin, başlarını kayalara çarparak parçalandığını görünce, fikir değiştirmiş ve;

- "Bu mümkün mü? Bugünlük değilse durmalı, Bırakmalı Halife, öz mülkünü düzeltsin." demeye başlamıştır. Daha sonra da:

- uTürkiye devletim, Türklük milletim." diye tekrar etmeye başlamıştır. Ziya Gökalp'ın hayalden başlayıp, realitelerle karşılaştıkça teka mül eden, vüzuh kesbeden bu fikirleri, Sahib-ül seyf-vel-kalem olan Mustafa Kemal' in dilinde, daha çok vuzuhlaştı. Mustafa Kemal

uBiz

hayal peşinde koşan, yapamayacatımız şeyleri yapar görünen sahte kar insanlardan değiliz. Biz mevhum mejküreler arkasından, o mef kürelere vasıl olmak için değil, fakat isa/ etmek hülyası ile milleti ka yalara çarparak, bataklık/ara batırarak mahvetmekten hazer ederiz. Arkadaşlar,biz pa�ıisliimizm, panturanizm yapmadık. Fakat yapıyo ruz, yapacağız dedik." diyerek fikirlere daha çok vüzuh, daha doğru bir

Dr. Tahsin OnaJ

istikamet vermiştir. Ben bunu fikrin tekamülü ve açıklanması kabul ediyorum. Gerek Ziya Gökalp, gerekse Mustafa Kemal bu sözleri söy leyeli ve onlar ile aynı kanaatte olan hakiki milliyetçiler bu fikirleri ay nen benimseyeli 35-40 yıl oldu. Bizler de, "önümüzde haki zemine se rilmiş, harab bir anavatan, karşımızda fakir ve cahil bir millet dururken, her şeyden önce bunun dertlerine bir deva aramamız icabederken, mil li sınırların dışında işimiz yoktur." demekteyiz. Bu ün Anavatanın he men halledilmesi icabeden iktisadi, içtimai, fikri binlerce davası var ken, hiçbir vatan evladının, palayı çekib Turan ' a gidelim diyeceğini, gitmek isteyeceğini sanmıyorum. Vardır deniyorsa bu milliyetçilere if tiradır. Bu 30--40 yıl önceki fikir ve düşünüş tarzlarının, zamanımıza intikal etmiş bakayalarıdır. Bu gün için, demode olmuş fikirlerle, mil liyetçileri "Turancı, ırkçı" diye itharn etmek günahtır. Onlar için "Tu rana gidecekler, milleti maceraya sürükleyecekler" şeklinde konuşmak bühtandır. Fikirlerio ve ideallerin gelişmiş, tekamül etmiş olduğundan, bu günkü milliyetçilerde, yapılan iftiraların hiç biri olmadığından habersiz olanlara, ağızdan dolma· bilgilerle malumat furuşluk satanlara, kitap okumayanlara, fikir cereyanlanndan bihaber olanlara, haber verelim ki; Dursun Yaşa'nın da dediği gibi, bizim kızılelmamız, Kızılırmak vadi lerinden başlamakta, milli sınırlar içinde kalan vatan sathına yayılmak ta ve Anadolu'dan gayri Anavatan tanımamaktayız. 5- Zaten Ziya Gökalp'in ağızlarda bir sakız gibi çiğnenen, fakat buna rağmen iyice anlaşılamayan;

Milliyet Oıerine DÜJÜnceler

- Vatan ne Türkiye'dir Türklere, ne Türkistan, Vatan, ulu ve mübbed bir ülkedir: Turan" sözünü dikkatle okumak, iyi anlamak icabeder ve Turan' ı coğrafi ma nada, Orta Asya olarak ele almamak lazımdır. Turan'ın, Orta Asya'da ki eski Türk yurdu ile alakası yoktur. Fakat Ziya Gökalp'ın yaşadığı de virlerdeki Türklerin oturduğu yerler ile alakası daha çoktur. Ziya Gö kalp'in ''Turan" tabir caiz ise, İtalyanlar'ın "ltalya irredentası"na mu adildir. Zaten, dikkat edilirse bu kendiliğinden anlaşılır. "Vatan ne Türki ye'dir, Türkler'e, Ne Türkistan" ya neresi? "Vatan, ulu ve müebbed bir ülkedir" Neresi bu ülke? .. "Turan". Turan neresi? .. Orta Asya mı? .. Ha yır, Türkistan mı?. Hayır. Türkiye mi? .. Hayır. .. Ya neresi? "Ulu ve müebbed bir ülke", yani milli idealdir. Her milletin, milli birer ideal ile ortaya çıkıp dinamizm kazandığı bir devirde, ltalyanlar'ın "ltalya irredenta", Yunanlılar'ın "Megalo idea", Almanlar'ın "Germanizm" diye haykırdıkları bir asırda Ziya Gökalp de eski devirlerin "kızıl elmasına" yeni bir isim vermiş, "Tu ran" demiştir. Nitekim kendisi Turanı , "Turan, Türklerin efeadını cami, ağyarini miini mefkürevi vatanıdır." diye tarif ve tasrih etmiştir. Kaldı

ki bu fikirde tekiimül etmiş ve zamanımızda yepyeni bir mana kazan mıştır (Aşağıda bu konu ile alakah bahse bakınız). Mustafa Kemal ' in

uBiz patıislfimizm, patıturanizm yapmadık. Yapacağız dedik.Biz ha yal peşinde koşan, yapamayacağımız şeyleri yapar görünetı sahtekar insanlardan değiliz." demesi bundandır. Biz de Mustafa Kemal ' in fi-

Dr. Tahsin Onal

kirlerine aynen iştirak ediyoruz ve ciğerlerinden hasta bir adamın en mahir koşucularla, bin metre koşusuna iştirak etmeyi iddia etmesi ka dar gülünç olan bu fikri kabul etmiyor, viran bir Anavatan, 30 milyona yaklaşan cahil ve fakir bir millet, bir yanda dururken, milli sınırlar dı şında, fetih siyaseti güden bir maceraperest olmadığııruzı anlatmak is tiyoruz. Fakat yazık ki, hakkımızdaki sabit fikirleri değiştiremiyoruz. 6- Asırlarca devam eden kanlı savaşlardan, yıkılma, yok olma tehlikelerine maruz kalan dahili kaynaşmalardan sonra, sıra ile kah ls Iamcılık, kah Osmanlılık, kah panislamizm, kah panturanİzın gibi ciha nı bir merkez etrafında toplamak gibi büyük iddialar uğruna, bu mille tin bazan malı, bazan kanı, bazan canı harcandıktan sonra Türkiye, Mustafa Kemal ' in, tarihi realiteyi ortaya koyan, idrakler ve iz'anlar önüne seren fikirleri ve işaretleri ile "kendi kendine" yönelmiştir. Bu gün Anadolu Türklüğü, asırların ihmalkar, hatalı gidişini telafi etmek, kabile ve ümmet seviyesini aşarak (Yukarıda bu konu ile alakah bahse bakınız.) millet olmak ızdırabı içinde kıvranıyor. Anadolu Türklüğü, artan nüfusu,buna mukabil eksilen istihsali ile, içinde bulunduğu bu ız dırabı, ateşten gömlek dahi olsa giyecek, kabile hayatından, millet ha yatına geçecektir. O bunu yapmaya mecburdur. O bunu yapmazsa ikti sadi, içtimai, fikri faktörler onu, buna icbar edecektir. İşte bu sebeble dir ki, bugünün milli ideali, bugünün realiteleri ile içiçedir. Zira bugün artık, olan olmuş, Anavatan - Anadolu ile onun hakiki sahipleri karşı karşıya gelmişlerdir. Ya coğrafya, üzerinde oturan milleti yola getire cektir. Yahut millet, üzerinde oturduğu topraklara ilmen, fikren, tekni ken, iktisaden hakim olacak, onu işleyecek, ona hakim olacaktır. Cemi-

Milliyet Üzerille Düşünceler

yet, üzerinde yaşadığı coğrafyaya hakim olursa her yerde bir İsviçre, bir Hollanda, her yerde bir cennet vatan yaratabilir. B ugün karşı karşıya geldiğimiz bu vatanda yeniden yaratılacak bir dil, bir tarih yoktur. Fakat işlenecek bir dil, yazılacak bir tarih vardır. İstİkarnet verilmesi icabeden ziraatı, sanayiyi, ticareti, onnancılığı, hayvancılığı vardır. Ve nihayet, bütün bunların hedefi olması icabeden bu "vatanın halkı" vardır. Her imtihanda kazanan, toprağına iyice yer leşen, her şehrin ittihadını bozan, benliğini yitinnemiş olan bu vatanın halkı vardır. Temmuz güneşini giyen, ağustosun kavurucu sıcağını içen, "yastığı taş, yatağı toprak, yorganı toprak" olan bu vatanın halkı vardır. Halk diye, vatan sathına baktığımız zaman, halkın %80 ' inin köyde yaşamakta olduğunu görürüz. Fakir, cahil olan ve ibtidai bir ha yat yaşayan köylüyü görüyoruz. İşte biz ne Turancı, ne ırkçıyız, köycü yüz. Bu günün milli fikrinin nazarları, ne Tuna'dadır, ne Turan'da, mil li sınırlarımız içinde kalmış olan köydedir. Köyü ve köylüyü kalkındır mazsak, topyekün kalkınmanın olamayacağına kaniyiz.

Milliyet lh:.erine Düşünceler

YANILlYORLAR 1- Bilmem gördünüz ve okudunuz mu? Vatan Gazetesinde "Tür kiye'de aşırı ceryanlar: Milliyetçilik - Irkçılık - Turancılık" başlığı al tında ve 24 Kasım' dan 27 Mayıs 1 960 ' a kadar devam eden dört maka le çıktı. Hemen ilave edeyim ki, belki "Sana ne?" diye bir sual sorula bilir. "Yarası olan gocunur. Yoksa sizin de yaranız mı var?" denebilir. Allaha şükürler olsun ki gocunacak bir yararn yoktur. Buna rağmen be ni bu yazıyı yazmaya sevkeden arnillerden biri; müellifin, ele aldığı ko nuyu layıkı ile tetkik edip aklıselim süzgecinden geçirmemiş, dolayı sıyle okuyanlarda yanlış bilgi hasıl etmiş olacağı endişesidir. Öteki de, memlekette sayıları az dahi olsa bir milliyetçi kitle vardır. Ve bu kitle bütün itham-ü-iftiralara rağmen, kendi konusunda tamamen Ata türk'ün izinde yürümektedir. Bu izden ayrılmamaya, sadece hissi ve heyecanı ile değil, fakat tamamen bilerek ve inanarak ahd-ü-peyman eylemiştir. Müfrit bir milliyetçiliği, yanlış olarak, palayı çekib Türkis tan' a gitmek şeklinde anlaşılan Turancılığı, Ui.boratuvar ırkçılığını ezelden, tetkik ederek reddetmiştir. Fakat, memleketin selametini, mil letin kalkınmasını, içtimai mikroplardan birer birer temizlenerek eski zindeliğini isteyen, arzu eden, tamamen akli, tamamen mantıki, tama-

Dr. Tahsin Onal

men Atatürkçü mutedil bir milliyetçilik yolundadır. Bir Türk vatanı varsa, bir Türk milleti mevcutsa, bu milletin, kaynağını, kendi milli ta rihinin dehlizlerinde ve milli ruhunun derinliklerinde bulan, maziden atiye seslenip duran, elbette bir milli mefk.firesi olacaktır. Elbette bu mefk.ureyi benimseyenler olacaktır. B u tabii, hatta zaruridir. Sanırım ki, Türküm diyen, Türk vatanında oturan, Türk olmağı seven ve bunun la iftihar eden herkes bu kanaattadır. İşte saf ve tertemiz kitleyi, kaba hatleri; bir menfaat gözetmeden bu vatan ve milleti, canlarından önce sevmek, bu vatanın imarından, bu milletin refahından başka arzuda bu lunmamak olan bu insanları; A.N. Kırmacı Bey yanlış tanıyor. Pek acı ithamlarla bu insanlan, bilmiyorum, kimin nazarında kötülüyor. Beni bu yazıyı yazmaya sevk eden ikinci sebep de budur. Bu memleketi ve milleti seven insanlar, bilmiyorum neden birbirlerini bu kadar fena, bu kadar hain tanıyorlar. Elele başbaşa verip milli davalarımızı şöyle bir sıraya koyup birer birer halletmek için birleşmiyorlar, birlikte çalışmı yorlar da, neden birbirlerine düşman nazan ile bakıyorlar?. B una üzü lüyor, memleket ve millet namı hesabına, buna müteessir oluyorum. 2- M uhterem A.N. Kırmacı Bey, yazınızı başından sona kadar dikkatle okudum. Hitler ve Mussolini gibi diktatörleri anlatan kısımlar zaten malum olan hadiselerdir. Bazı yerlerinden istifade ettim. Fakat ne yalan söyliyeyim, bazı yerlerdeki kanaat ve hükümlerinizden de üzül düm ve müteessir oldum. Yazınızı "arkadaşlarınızın ve bazı okuyucuların ikaz ve isteği üzerine" yazmışsınız. Buna bir şey diyemem, olabilir. Yine yazımza

Milliyet Üzerine Düşünceler "Türkiye'de aşırı ceryanlar:" başlığını seçmiş ve ilk defa "Milliyetçilik - ırkçılık - Turancılık" cereyanlarını ele almışsınız. Demek, size göre, bu memlekette, komünizm, siyonizm cereyanlarından daha tehlikeli bir cereyan vardır. Bu da size göre "Milliyetçilik - ırkçılık ve Turancılık tır" olabilir. Ne yaparsınız ki bu, milletin karabahtı, kem talihidir. Ken di bağrından kopup gelen ses haksızdır. Düşman sesidir de, başkaları nın, yabancıların sesi haklı ve dost sesidir. Saniyen "Türkiye'deki ce reyanları" izah etmeye başladığımza göre, bu yazı serisinden sonra Türkiye'deki diğer aşırı cereyanlan ve mesela, komünizmi, siyonizmi, hümanizmi, islamizmi de izah edeceksiniz demektir. V atanın daimi bir okuyucusuyum. Yukarıda işaret ettiğim cereyanlar hakkında da yazına nızı rica ve istirham ediyorum. Yazmaz, biz cahil okuyucuları bu cere yanlar hakkında da tenvir etmek zahmetini ihtiyar etmez iseniz, bu ilk yazının, bir maksadı mahsusla yazılmış olduğuna, istemeyerek hüküm vermekten kendimizi alamayacağız. 3- Benim, neşrettiğiniz ilk konu hakkında sizler kadar derinliğine ve genişliğine bir malumatım yoktur ! Ama bazı aksaklıklar olduğunu sanıyorum. B ilfarz, başlık "Milliyetçilik - ırkçılık - Turancılık" olarak dizilmiştir. Halbuki, başlığın "Milliyetçilik - Turancılık - ırkçılık veya Türkçülük" olarak dizilmesi ve böyle sıralanması lazım değil mi idi?. Zira benim bildiğime göre, herşeyde olduğu gibi bunda da bir ge lişme ve tekamül sırası vardır ve olması icabeder. Bu sıra 1 - Milliyet çiliktir. Milliyetçilik, milli sınırlar içindeki Türkleri düşünmektir. 2Turancılıktır. Turancılık, milli sınırlar dışında kalmış -yalnız Turanda-

Dr. Tahsin Onal

kileri değil, zaten bu fikirde kullanılan Turan, Orta Asya manasma gel mez ve coğrafi bir terim de değildir. Manevi ve daha ziyade Ziya Gö kalp'e göre; mevhum bir mana ifade eder, idedir- olan Türkleri düşün mektir. Hemen ilave edeyim ki Turanı, coğrafi bir terim olarak ele alan, Turandan bahsedildiği zaman, hemen Orta Asya'yı ve oradaki Türkle ri hatırlayanlar, bu kelimeyi kullananı Turancılıkla ithama kalkışıyor lar. Hayır efendim Turan ve Turancılık Asya'daki Türkleri düşünmek ten daha çok, milli sınırlarımıza çok yakın yerlerdeki Türkleri düşün mektir. Palayı çekip gidip oraları fethelrnek değil, B irleşmiş Milletler Anayasası' nın ve insan hakları beyannamesinin azınlıklara ve esir mil letiere ait maddeleri muvaceheside, sadece düşünmektir. 3- Irkçılık ve ya Türkçülüğün ise sınırları daha geniştir. Az veya çok, dünyanın nere sinde Türk varsa, ister B atı Trakya ve Balkanlar' da, ister Kıbrıs veya lran'da, isterse Tokyo veya Londra'daki Türk kolonisinde olsun, bura lardaki Türklerin sıhhat ve selameti ile hak ve hukukunu düşünmektir. Bu üç düşünce iç içe, üç daireden ibarettir. Bu dairelerio en küçüğü milliyetçilik, en büyüğü ırkçılık veya Türkçülüktür. Genel durum bu olduğuna ve sizin izahımza göre; bugün milli sı nırlarımızın içindeki Türklerin sıhhat ve selametini düşünmek mubah tır. Milli sınırlarımızın dışında kalan Türkleri düşünmek, onlardan ko nuşmak ve yazmak günahtır. Milli sınırlarımızın dışında kalan Türkler den bahsetmek Turancılıktır, ırkçılıktır. Dolayısiyle suçtur, vatana iha nettir. Öyle ya, onlardan bize ne?. Milli sınırlarımızın dışında kalma saydılar? Onlardan bahsedip de b�ırnıza dert mi açalım? .. Bu şekilde düşünmek bilmem ki, ne derece doğrudur. Şayet milletçe böyle düşün-

Milliyet Oz.erine Düşünceler

müş olsa idik, Kıbrıs meselesi ile hiç alakadar olmamamız icabederdi. Kıbrıs meselesi ile alakadar olduğumuza göre, onlara bazı haklar ve imtiyazlar sağladığımıza ve halen de bu alınmış hakları müdafaa etmek için bir miktar askerimizi Kıbrıs ' ta bulundurduğumuza göre, biz millet çe Turancılık ve ırkçılık ettik demektir. A.N. Kırmacıbey şunu sorma ma müsaade ederler mi? Biz Kıbrıs işinde Turancılık ettik, dolayısiyle suç mu işlerlik, yoksa kardeşlerimizin hakkını koruduk, vatanperverlik mi ettik? .. Herhalde vatanperverlik ve milliyetperverlik ettik. İşte Tu rancılık budur. Turan deyince aklınıza, hemen Asya'daki Türkleri ve palayı çekip oraya gitmeyi düşündüğümüz, gelmesin. Hatta şunu da ila ve edeyim ki Kıbrıs davası bütün şiddetiyle ortaya çıktığı zaman, o za manki iktidar bu davada yavaş davranmış, geç kalmış olmakla itharn ve tenkit edildi. Tenkitler yerinde ve tenkitçiler haklı idiler.

4- Şayet, fikrinizde musir ve bu hareketin bir Turancılık veya ırk çılık "ki bu gün ırkçılık diye bir şey yoktw· zaten" olduğunu kabul edi yor iseniz, bendeniz zatialinize, B urhan Arpad Beyi şikayet ediyorum. Zira, siz milli sınırlar içinde kalan Türklerin, Kemalist manada bir mil liyetçiliğin mubah, fakat milli sınırlarımızın dışında kalan Türklerden bahsederek Turancılık etmenin günah olacağından, bunun içtimai ve fikri bir suç olacağından, böyle müfrit iddiaların millete fayda değil, zarar getireceğimten bahsederken, B urhan Bey karşı sütunda, "Günü Gününe" sütünunda ve "Batı Trakya Türklerinin durumu" başlığı altın da, Batı Trakya Türklerinin acıklı durumuo.�an bahsediyor, dolayısiyle Turancılık veya Türkçülük yapıyordu.

--...

İlimat buyurunuz beyefendi, Batı Trakya 'daki acıkh durum, Bul-

Dr. Tahsilı Ona/

garistan'daki , lran'daki, Azerbaycan ve Asya'daki Türkler için de va rittir. Denilecek ki, Batı Trakya veya Kıbns' taki Türklerden bahsetmek Turancılık değildir. . . O halde Azerbaycan, ya da Asya'daki Türklerden bahsetmekte aynı şekilde Turancılık değildir. Sizi bu kanaata sevk eden sebeb ülkelerin birisinin şarkta, ötekisinin garbte oluşunda, Turan keli mesinin yanlış anlaşılmış olmasındadır?. 5- Bu fikirlerin, bu terimierin yanlış anlaşılmasından başka şu da varidi hatırdır. Turan, Asya'dır. Asya bugün Rus egemenliğindedir. Rusya dünyanın büyük bir kısmını elde bulunduran kuvvetli bir devlet tir. Binaenaleyh, Asya' daki Türkler'den, Birleşmiş Milletler Anayasa sı, insan hakları beyannamesi muvacehesinde dahi, bahsetmek yani Tu rancılık etmek, Rusya'yı kızdırır. Bize karşı siyasetini değiştirir. Belki de memleketimize saldırır. B�ımıza dert açarız. Onun için susalım. Böyle düşünenler olabilir. Fakat bu düşünce de yersiz bir evhamdan b�ka bir şey değildir. Zira, Rusya ı 700 tarihinden itibaren bize karşı mukabil taarruza geçmiştir. Bu taarruz ı 9 l 7 tarihine kadar fasılatarla devam etti. Öbür taraftan Turancılık ve ırkçılık denilen cereyanlar, l 900 tarihi c ivannda ortaya çıktı. Konuşulmaya ve yazılmaya başlan dı. Şimdi bitarafane ve insafla düşünelim. Bizim Rusya'yı, 1 700'den l 900 tarihine kadar, Turancılık ile teşvik ve tahrik etmiş, üzerimize sai dırmasına sebep olmuş ve başımıza, bu sebeple dert açmış olmamıza imkan var mıdır?. Yoktur. O halde eskiden olduğu gibi bugün de Rus ya bize karşı siyasetini değiştirmemiştir ve değiştirmez. Biz Rusya'da ki Türkler'den bahsetsek de, etmesek de o siyasetini değiştirrnez. Taar-

Milliyet Üzerine Düşü11celer

ruz edecekse eder. Etmiyorsa bizim Turancılık etmememizden, susma mızdan değil, başka sebeplerdendir. B ununla beraber, bu memlekette, bu milletin bir eviadı çıkıp da "Milli sınırlarımızın içindeki Türkler orta çağ hayatı yaşaya dursun. Hele ben elime fırsat geçmişken palayı çekip önce şu Turanı bir kurta rayım" diye düşüneceğini ve bunu icraya kalkışacağını kabul edemiyo rum. Böyle bir kimse yoktur. Fakat şu vardır: Biribirimize karşı itimat sızlık, evham, biribirimizi beğenmemek, küçük adi ve tehlikeli görmek, fikir ve ideal düşmanlığı etmek . . . 6- Bugün aydınlarımız arasında, memleketin imarı, milletin kal kınması, hürriyet ve demokrasi, fikir ve ideoloji konularında, maalesef zümreler ve gruplar vardır. Fikir platformumuzda bir vahdet değil, ay rılık ve dağınıklık vardır. Belki bu, biraz da tabii ve zaruridir. Fikirle rio çarpışmasından belki "barika-i hakikat" doğacaktır. Fakat gel gör ki aydın olarak bizler fikir münakaşası değil, şahsiyat ile, itharn ile uğ raşıyoruz. Şahsiyat münakaşası, hatta kavgası ediyoruz. Bu da aramız dak.i mesafeyi gittikçe açıyor. Davalar üzerinde birleşmemize mani oluyor. Birbirimizle uğraşmaktan vakit bulup da dertleri teşhis edemi yor, devasını gösteremiyoruz. Milliyetçi geçinenler, kendi fikirlerinde olmayanlara, solcu, komünist, dinsiz derken ötekiler de milliyetçilere, en ağır ithamlarla hücum ediyorlar. Turancı ve ırkçılıkla suçlandırma ya çalışıyorlar. Ben bunların hiç birisine inanmıyorum. Fakat şuna ina nıyorum; "Herkesin maksudu bir amma, rivayet muhtelif." Mademki maksat, şu harap memleketin imarı, şu fakir milletin re-

Dr. Tahsin Onal

fahıdır. O halde, her birimiz bir yana çekip koparmayalım. El ele verip, teferruattan sarfınazar ederek, ana fikir ve gayeler etrafında birleşelim. Münevverler, aslı astarı olmayan, zan ve tahmin sınularını geçemeyen, fakat ayrışmalara mükemmel zeminler hazulayan; iftira, isnat ve it hamlardan vazgeçmelidirler.

7- A.N. Kırmacı Bey yazılarının "iç ve dış tehlike" bahsinde "Halbuki, diyor, asıl solcuların, komünistlerin ve dinsizlerin oyununa düşen evvela yine kendileridir". Hemen ilave edeyim ki solcuların, ko münistlerin ve dinsizlerin oyununa düşen biri varsa, bunlar herhalde milliyetçiler değildir. Zira isimleri geçen bu ideolojiler ile milliyet ide olojisi, değil, yanyana gelip bağdaşmak, hatta uzaktan uzağa bile bir birlerinin hasını canıdırlar. Birbirlerini iten iki kutba benzerler. B irbir lerine katiyyen yaklaşmazlar ki onların tuzağına, oyununa düşs ün ler.Bilir ve takdir edersiniz ki bilhassa komünizm, milliyete düşmandır. Yayılmak, milletleri yek elde toplamak isteyen komünizmin kolayca hakkından gelemediği, demir bilye gibi kolayca çiğneyip yutamadığı bir nesne varsa o da, milliyet fikridir. Mütearrız komünizm, milliyet duvarlarını daima yıkmak, ezmek, aşmak ister. Onun için komünizmin bu günkü taktiklerinden biri de, bugün değilse yarın ele geçirmek, iste diği bir memlekette, önce milliyet fikirlerini şu veya bu sebeple suçlu duruma düşürmek, ezmek ve yok etmektir. Bu onun menfaalını kolay ca elde etmek için, sinsice başvurduğu sistemlerden biridir. B unları bi len milliyet ideali, daima tetikte, daima uyanık, daima ayakta durmak tadır. O komünizm gibi mütearrız değildir. Aksine mevcudiyetini mu hafaza ve müdafaa edebilmek için müdafaadadır. Onun için de, kendi-

MiUiyet Üzerine Düşünceler

sini rahat bırakmayan, ne taraftan taarruz edeceğini bilemediği komü nizme düşmandır. Mütearrız komünizmin, milliyete düşman olduğu kadar, müdafaadaki milliyetçiliğin de, komünizme düşman olması, yoksa suç mudur? O benim meınleketime taarruz etmekten, o benim canıma, malıma, mukaddesatıma, göz dikmekten, taarru z etmek eme linden, düşmanlık düşüncelerinden vazgeçsin, ben de onu kendime düşman addetmekten vazgeçeyim. Milliyetçilik dinsizliğin de oyununa, tuzağına düşmez. Zira kendi mefkfiresinin hamuru, din ile yoğurulmuştur. İslam dini, Türk milliyet çiliğinin, denilebilir ki en büyük yaratıcısı olmuştur. Milliyet, bir elma ise denilebilir ki bunun yarısı Türk olmaktan, yarısı da müslüman ol maktan gelir. Onun içindir ki, milliyetçilere, aynı zamanda "milliyetçi ve mukaddesatçı" derler. Bu itibarla milliyetçiler, dinsiz değiller ki, dinsizlerle ahbaplık edip onların tuzağına, onların oyununa düşsünler. Hatta o kadar ki, dinsizleri komünistlerle bir tutarlar. Yalnız yanlış anlaşılmasın diye ilave edeyim ki, milliyetçilerio din anlayışı; hurafelerle tamamen aslını ve safiyetini kaybetmiş, mistik ve tarikat felsefesinin içine gömülerek dinamizmini kaybederek, pasif leşmiş, bir anlayış ve görüş değildir. Onun din anlayışı, kaynağını sa dece Kur'an'dan ve hadislerden alan pasifizmi ve meskeneti şiddetle red ederek, ilmi, medeniyeti, kültürü, çalışmayı, istikameti, ittihadı teş vik ve tahrik eden, cemiyette daima dinarnizınİ isteyen bir din anlayı şıdır. Milliyetçilikte, Allah'ı, Peygamber' i külliyen inkar ederek coğra

fi ve içtimal hadiseleri yalnız ve yalnız maddeye dayayan, materyalist bir görüş yoktur. Onda dünya ilimlerinin bir çoğunun kabul ettiği gibi

Dr. Tahsin Ü11al

manevi bir kuvvetin mevcut olduğuna inanmak vardır. Binaenaleyh, kendi inanışı ile taban tabana zıt olan bir inanışa uyamayacağı, onunla samirniyet peyda edip ahbab olup, onun oyununa gelmeyeceği, geleme yeceği aşikardır. Ancak dinsizlik ve komünizm, akide olarak birbirleri ne çok yakın iki ahbap çavuş olmaları sebebiyle onlar birbirlerinin oyu nuna gelebilirler. Onlar birbirlerini tuzağa düşürebilirler. 8- Yine aynı bahiste bunlar, yani milliyetçiler "İcabında yalan söylerler. Hile yaparlar. Sinsi metodları takip ederler. lçerde ve dışarda milletin itibarını zedelemek için ellerinden geleni yaparlar" buyurulu yor. Ne kadar acı bir hüküm. B unlar sahtekar mı ki, yalan söylerler. B unlar hırsızlar mı ki, hile yaparlar. B unlar, cemiyeti birbirine katıp karşıdan seyreden anarşistler, vatan hainleri mi ki, itibar zedelemekten hoşlanırlar. İnsan biraz vicdan sahibi olur da saf ve tertemiz eviadı va tanı bu kadar adi derecelere düşürmez ve karalama yoluna gitmez. Ne yalan söylerler, ne hile yaparlar. Çünkü milletlerini ve onun menfaatle rini severler. Ne sinsi metot takip eder. Çünkü, atasında tevarüs etmiş tir, mertdirler. Ne anarşisttirler. Çünkü milli gelenekleri, dini sistemle ri, onu kendisinden olan bir idareye itaate adeta mecbur kılmıştır. Bu hükümleri verebilmek için, Türk'ün tarihini ve onun ulvi hasletlerini bilmernek lazımdır. "Ne ilim, ne din ahlakından, ne kültür ve medeni yet ahlakından, ne ferdi ve ne de içtimai ahlaktan haberdardırlar" deni liyor. "Kendi iddialarına kendileri de inanmazlar. Fakat cahil ve saf va tandaşları inandırmak, onlara fedakarlık, kahramanlık, feragat, namus ve şeref abidesi gibi görünmek, böylece her istediklerini yaptırabilmek için bu cereyanlardan daha kolay ve daha ucuz bir vasıta olmadığını ga-

Milliyet Üzerine Düşünceler

yet iyi bilirler." deniliyor. Bilmiyorum bütün bu itharn ve hükümlere milliyetçi olduklarında kimsenin şüphesi olmayan, Namık Kemal, Ömer Seyfeddin, Ziya Gökalp ve nihayet Mustafa Kemal de dahil mi dir? Şüphe yoktur ki yazının, muhterem yazarı, hayır, başa diyecektir. Ama unutmamak lazımdır ki, bugünkü milliyetçiler, fikir, bilgi, ideal, ahlak gibi ne almışlarsa, kendilerinden önce eser yazmış olanların eser lerini okumuşlar, herşeylerini onlardan almışlardır, sayılıp dökülen bu sıfatlar, anarşistlerde, vatansızlarda, hırsızlarda, katillerde bile bulun maz. Milliyetçiyim diyenler onlardan daha dun bir ahlak noksanlığına mı sahiptirler? Veya şol milletiere ki, münevverleri birbirine düşmüş tür. Dunnadan birbirlerini kötüler, dunnadan birbirlerini itharn ederler. Yabandan gelecek olan düşmana nehacet, biz, bize yeteriz de artarız bi le. 9- "Kemalist manada milliyetçilik Lozan'ı, Montrö'yü ve Hatay' ı yarattı. Ne oldukları belli olmayan insanlar elinde, kah müfrit milliyet çilik, kah ırkçılık, kah dincilik, 6-7 Eylül hadiselerini, vatan cepheleri ni yarattı. Milleti birbirine düşman etmek için ne mümkünse yaptı" bu yuruyorsunuz. Düşük iktidara mensup olanların, saydığınız işleri ya panların milliyetçi, ırkçı, dinci olduklannı kabul ediyorsunuz. Muhte rem beyefendi. Şayet düşük iktidar mensupları, hakiki milliyetçi olsa lardı, memleket sathında, 80-83 kadar şubesi bulunan Milliyetçiler Derneği'ni kapatmazlardı. Kapattıkianna göre demek ki onlar milliyet çi değillerdi. Aksine milliyet düşmanı idiler. Keza düşük iktidar men supları dindar olsalardı, milliyetçi ve mukaddesalçılar gibi düşünürler-

Dr. Tahsin OnaJ

di. Allah'tan korkarlar, Peygamber'den baya ederlerdi. Ankara'da ka dın oynatıp fuhşettikten sonra gidip Eyüp Sultan'da abdestsiz iftar et mez, namaz kılmazlardı. Bunu yaptıklarına göre o halde dindar da de ğillerdi. Mürai idiler. Onlar dine de düşman idiler. Vatan cephelerine gelince; onlarda, milliyetçiterin istedikleri, fakat tesisine muvaffak ola madıklan maddeye ve paraya tapmayı men ile, vatana ve manevi kıy metiere tapmayı kabul edemeyen, maddeci ve midecilerin bir eseri ol duğunu bilmeyen kalmamıştır. 6-7 Eylül hadiselerini yaratanlar ise şimdi Yassıada'da bunun hesabını veriyorlar. Siz, merak buyurmayınız, memleketin yakın tarihinde bunlar olurken, kalbi kan ağlayan, yanıp tutuşan, derdini kimseye anlatama yan, vatanın yavuklusu, milletin aşığı olan milliyetçilerdi. Milletin iş leri karıştıkça kıskıs gülen anarşistler, milletin zaafa düşmesinden memnun olan kornünistlerdi. 1 O- İki numaralı yazınızda; "Tarihçesi itibariyle milliyetçilik Fransız ihtilalinden sonra teessüs etmiştir, denilebilir. Tarih de o zama na kadar bu manada, yani milliyetçilik noktasından hareket eden ne bir kuvvet, ne bir harp ne de bir istiklal davası olmuştur." buyuruyorsunuz. Bu belki Avrupa için doğru olabilir. Ama Asya için, Türk tarihi için as la doğru olamaz. Türk tarihini okuduğumuz zaman karşımıza bir Gök türkler çıkar. Bir Kutluk devleti çıkar. Bir Orhun Abidesi ile karşılaşı rız. Orada, Vlll. asırda Türklerin, bugünkü manası ile, bir istiklal sava şı yaptıklan uzun uzun anlatılu. lstikbaldeki çocuklarına da hürriyet ve İstikiali kaybetmernek için nasıl hareket edeceklerine dair öğütler veri-

Milliyet Ozerine Düşünceler

lir. Bu itibarta milliyetçilik Fransa ihtilalinden evvel de vardı. Ama üzeri küllenmişti. ihtilalden önce yavaş yavaş küller açıldı. ihtilal ile tamamen ortaya çıktı. Zamanla gelişti ve şuurlaştı. Bir vakitler, çok de ğil 25-30 sene önce, milletierin yapıcı, onarıcı unsuru ve gücü kabul edilen milliyetçilik, 25-30 sene sonra bugün, tabiiki onu anlamayanlar, bunun tadını tatmayanlarca, millet için yıpratıcı ve yıkıcı olarak kabul edilmektedir. Kısa zamanda bu kadar inkişaf ( ! ) doğrusu her yerde, her içtimal toplulukta görülmemiştir. Bir de sosyologlar oturmuşlar "içti mal oluşlar ve tekamüller ancak 40-50 senede olabilmektedir" diyor lar. Hükümlerinde yanıldıktarım gelip bizde görsünler( ! )

ı ı - Hü r ve demokratik esaslar, sınıf ve zümre aristokrasisi bahis lerinde serdediten fikirlerioize aynen iştirak ediyoruz. Biz de milliyet çiliği böyle biliyoruz. Biz de milliyetçilik budur diyoruz. Bizler de, milliyetçilikte, millet için felah ve selalı vardır, kanaatındayız. Milli yetçilikte hürriyet, demokrasi vardır. İnsanlara hürmet, insanlan sevmek ve hümanizma vardır. Sair milletlerle dostane münasebetler vardır. Huzur ve rahat için yaşama ar zusu, emel ve hedefleri vardır. Kin, düşmanlık, esarete nza, istismara, sömürülmeye göz yumma yoktur. Milliyetçiliğin ruhunda ve özünde dürüstlük, hüsnüniyet, çalışkanlık vardır. Ar ve haya, utanma vardır. Vatan ve milleti canından çok sevmek, kendi şahsi menfaatından önce, milletin menfaalını düşünmek vardır. lltimasın, himayenin, siyanetin düşmanı, ehliyetin, liyakat ve kabiliyetİn dostudur. Başkalarını körü körüne taklit etmeyi istemez. Onların, iyi bulduğu tarafını almak, ken-

Dr. Tahsin Ünal

di milli hars kazarn içinde kaynayıp eriterek, kendi rengine çevirmek, kendi milli damgasını vurmak isteyen düşüncelere sahibdir. Mensup olmakla iftihar ettiği milletin, milli sanayii, ziraatı, fabrikaları, alimle ri san' atkarları olmasını can-ı gönülden ister. Bunun temini için, he men işe başlanmasını, İngiliz kumaşından değil, yerli kumaştan elbise giyilmesini, İsrail kalemi değil kendi kalemlerimizin kullanılmasını, Amerikan cikleti değil, Türk sakızı çiğnenmesini ister. O Avrupa'nın ipeklerine, kendi abalanmızın tercih edilmesini ister. Bu ideoloji, hey besini omuzuna alıp, köyü ve köylüyü kalkındıracak milli misyonerler, kırk yıl bu yolda bıkmadan usanmadan sehat edecek Yunus Emre'ler ister. Alnından akan ter ile, gözünden akan nur ile, vatan toprağını ka nştıracak, çamur karacak, vatanı yeni baştan inşa ve imar edecek emek ister. Bütün bunlardan sonra, bütün bu düşüncelerin hafızalarda şuur laşmasını ister. Bütün bir milleti, belki fikirleri kalıplaştırmak doğru ol maz diyenler olacaktır ama, Atatürk' ün çizdiği milliyetçilik metotlan ve yolu üzerinde toplamak ister. Gayrisi ona sürülen kara, onu suçlandırmak için ithamdır.

1 2- Bugün milliyetçi denilenler arasında ırkçılık iddiasında bulu nan, kan birliği kurulabilir diyen, yanlış olarak bilinen Turan'a, gitmek isteyen bir tek kimse yoktur. Onlar, Atatürk' ün tavsiyesi gereğince hadlerini müdriktirler. Mütearız değil, yukarıda da temas ettiğim gibi milletin müdafiidirler. Onlarda akıl, iz'an ve mantık çerçevesi içinde memleket ve millet davalarını mütalaa ve münakaşa ederler. Irk meselesinin bir ideal değil, ancak bir ilim konusu olduğunu

Milliyet Üı.erine Düşütıceler

herkesten daha çok, onlar bilirler. Turan' ın coğrafi bir yer olmadığını, Turan' ın, 1 000 sene evvel kullanılan Orta Asya ile alakası bulunmadı ğını, Turan' ın ulaşılması zor bir ideal olduğunu pek iyi bilirler. Turan denilince, palayı çekip Asya'ya gidileceğini zan edenlerin, ithamlarına, sadece üzülürler. Turancılığın; milli sınırlarımızın dışında kalan Türk ler' e karşı beslenen, sıcak bir sevgi ve samimiyet, onların da insan hak ları muvacehesinde hürriyet ve istiklallerine kavuşmaları konusunda, temiz bir dilekten, insani bir terneoniden ibaret olduğunu bilir ve takdir ederler. Afrika yerlilerinin hürriyet mücadelelerinden hayranlıkla bahsedi lirken, Macarlar'ın esir olmasına acınırken, Kore' yi müdafaa etmek için, dünyanın dört yanından koşup gelen kuvvetleri kan akıtır can ve rirken, kendi cinsinden olan esir Türklerin, selamete kavuşmasından bahsedenleri, Turancılıkla suçlandırmaya kalkışanlara acırlar. Ne kadar tenakuzlar içinde olduğumuzun farkında rnıyız, bilmem. Milliyetçilik günah, Turancılık suçtur. Lakin Batı Trakya, Kıbns Türk lerinden bahsetmek, yazmak vatanperverlik, Koreli 'lerin hürriyeti için ölmek kahramanlık. Macar esaretinden söz açmak, esir olduklarına acı mak insaniyet perverliktir. . . Lütfen meselelerimizi tarafsız olarak ve in saf ile mütalaa edelim. Kararlarımızı ve hükümlerimizi ona göre vere lim.

Milliyet Oı.eri11e Düşü11celer

BİR KONFERANS 1 - Atatürk Haftası münasebeti ile "Atatürk' ün maarif programı" mezuunda, Gazi Eğitim Enstitüsü' nde verilmiş bir konferanstan da bahsetmeme bilmem müsaade edilir mi? . . Şunu hemen arzedeyim ki A.N. Kırmacı Bey, biz hangi ideoloji nin taraftarı olursak olalım, hangi fikirde bulunursak bulunalım, Ata türk ' ü severiz, sayarız da, onun "Ey Millet ! . . B unları yapınız, bunda fe lah vardır. Şunları yapmayınız. B unda felaket vardır." dediklerini hiç kaale almayız. Yahut hiç değilse onun fikirlerini biliriz, onun veeizele rini çerçeveletiriz. B unlar ile salonlarımızı, odalarımızı süsleriz de, ica batını yapmayız ve maalesef yapmıyoruz. O büyük adamın ziraat ko nusunda söylediklerini biz aynen tatbik etmiş olsa idik ufulunden bu güne kadar geçen bunca zamandİr, memleketimiz bir ziraat memleketi olur ve kalkınırdık. Hiç değilse kendi yağımızia kavrulur hale gelir, ya bancılardan buğday almazdık. Sanayi içinde hal böyledir. O, "Köylü, memleketin efendisi" demişti. O nasıl bıraktı ise köylü yine öyle kal mış, "köylü efendimizdir" sözü de dillerde alay mevzuu haline gelmiş tir. Demokrasimizin, onun vazettiği prensibierden ayrılması sonunda, ne dereketere griftar olduğunu bç,nden daha iyi bilir ve takdir edersiniz.

Dr. Tahsin Onal

Bunun gibi, ondan daha çok, onun düşündüğü, istediği prensibierden ve esaslardan inhiraf ederek, fikir pHitformumuzun bugünkü hale gel diği yine malumunuzdur. Demokrasi prensiplerinden daha çok, maarif prensiplerinden inhiraflar olmuştur diyorum. Zira maarif prensiplerin de inhiraf olmasa, onun koyduğu esaslardan ayrılmasa idik, demokrasi prensiplerinde inhiraf ya hiç olmayacak veya hissedilmeyecek derece de az olacaktı. Zira, bir milletin münevverleri, o memleketin mekteple rinde okunan ve ders programları ile tesbit edilen dersleri okuyarak ye tişirler. Programlardaki fikir, seviye ve sistemler, yetişen nesillerin fi kir seviyelerini ve fikir sistemlerini tesbit ve tayin eder. lşte bunlan Atatürk, bizlerden senelerce evvel görmüş, düşünmüş, yetişecek nesillerin, hangi fikir sistemleri ile yetişecek olursa, daha iyi, daha doğru olacağını bizlere izah etmiştir.

2- Büyük taarruzdan bir müddet sonra idi. Bir gün kendisine: - lşte memleketi kurtardınız.Şimdi ne yapacaksınız? .. diye soran gazeteci ye:

- "Asıl işimiz bundan sonra başlıyor. Maarif vekili olacağım. Milleti okutacağım. Onu jikren kalkındıracağım. Bu benim en büyük emelimdir." diye cevap vermiştir. Bilirsiniz ki, fakir ve cahil kalmış, bu ikincisinin muhassalası olarak, milletler camiası içinde, geri kalmış olan milletle ri kalkındınnak için, belli başlı iki noktai nazar vardır. 1- Önce zirai veya sınai olarak kalkındıralım. Zenginleştirelim. O

Milliyet Üzerine Düşü11celer

kendisi okur. Fikren tenevvür eder.

2- Hayır, önce okutalım. O kendisi kalkınır. Zengin olur. Bu iki noktai nazardan, görüşten, Atatürk ikinci şıkkı seçmiş, önce milletin okurnasına, okutulmasına başlamıştır. Gerçi kendisi maarif vekili ol madı ama maarif işleri ile pek yakından meşgul oldu. Bir ilk mektep hocası gibi kara tahtanın başına geçerek, halka alfabe öğretmesinden tutunuz da, bizzat bir ziraat motorunun direksiyonuna geçip nasıl zira at yapılacağını öğretmeye çalışmasına kadar hep, son 1 5- 1 6 senesi, millete bizzat bir şeyler öğretmekle geçmiştir. O, çalıştı, çırpındı dur du, ölümünden sonra tam 22 yıl geçti. Cemiyetin tabii tekamülü, bir ya na bırakılırsa, bu 22 yıl içinde, cemiyetin gelişmesine bizler, münevver olarak, parti olarak, iktidar olarak ne gibi yenilikler getirdik? Cemiye tin tabii seyrine, hangi taraftan hız verebildik? Kuvvet kaynağı olabil dik? Bilmiyorum, belki yanılıyorum. Ama, söylerneye değer. Mühirn ve başarılı hamleler yaparnadık. Yaparnaz mı i dik? Ala yapardık. Lakin ömrü azizlerimizin, kıymetli zamanlarımızın çoğunu sen, ben didişme leri ile harcadık. Hala da harcamaya devarn ediyoruz. 3- Atatürk, asırlarca ihmal edilmiş bir milletin, yine asırlarca üze rinde durulmamış olan maarif ve kültür davası gibi pek hayati, en mü him ve en büyük, bir davasını, mümkün olduğu kadar kolay ve kısa za manda halledebilmek için bir program yapılmasından, bu programın tatbik ve takib edilmesiden bahsederken:

- "Öyle bir program takip etmeye mecburuz ki, bu program, mil letimizi bugünkü halinden kurtarsın. Asnn icabatı ve muhitin şeraiti

Dr. Tahsin Omd

ile tamamen mütenasip ve mütevaftk bir hale getirsin" buyurmuşlar dır. Bu isteğİn ve direktitin içinde, bir milletin kalkınması için Hizırn gelen urndeler vardır. Siz bu prograrn isteğini ve rnecburiyetini sair sahalar için de ka bul edebilirsiniz. Fakat ben bu ısrarlı isteği ve rnecburiyeti, maarif da vası için "Ki bassaten böyledir" kabul ediyorum. Mustafa Kemal, bu konuşmasında, ilk önce işe okullarda okutulacak olan ders programla rından başlanılmasını istiyor ve:

- uBu itibarla, bir ders programından bahsederken, eski devrin hurafatından tamamen uzak seciyei milliyemiz ve tarihiyemizle mü tenasip kültür verecek bir program kastediyorum." diyor ve bassaten ilave ederek:

- uBir programdan bahsederken, evsafifiriyemizle yakından ve ya uzaktan hiçbir münasebeti olmayan yabancı fikirlerden, şarktan veya garpten gelen cümle tesirlerden tamamen uzak, seciyei milliye miz ve tarihiyemizle mütenasip kültür verecek bir program kastediyo rum." buyuruyorlardı. Merhum rnuhterern Atatürk' ün bu konuşması ve prograrn yapacak olan öğretmeniere verdiği bu direktif, haddizatında bir kaç cümle içine sıkıştırılmıştır. Fakat ben, fikir daha iyi, daha sarih olarak anlaşılsın di ye iki kısma ayırdırn. Tereddüde düşenler, merak edenler İslam Ansik lopedisi ' nin Atatürk sayısına bakabilirler. Görülüyor ki, prograrnı ha zırlayacak olan öğretrnenlere,

uÖğretmenler, yannın Türkiye'si sizin

eseriniz olacaktır." diye iltifat ettiği öğretmeniere, uDers programla-

Milliyet Oz:.erine Düşünceler

nnı hazırlarken, ders kitaplannı yazarken, ders verirken ne fikirleri köhneleştiren, zihinleri hurafat ile örümcekleştiren eski devrin sis temlerine, ne de milleti, milli sınırlanmızın dışından gelebilecek olan tesiriere kapılacak veya kaptıracak, dolayısiyle bizi milli benliğimiz den ayıracak sistemlere, programlannızda yer vermeyiniz." demek �s temiştir.

- "Tedrisaftmızı ve terbiyemizi birleştirmedikçe, aynı fikirde ay nı zihniyetle bir aydın kitle yetiştirmek mümkün değildir.Bunun aksi ile bir millet meydana getirmeye çalışmak, abesle uğraşmaktır." de miştir. Şundan çıkarılacak mananın, milliyetçi düşünüş ve görüşlere mi, yoksa sair düşünüş ve görüşlere mi daha yakın olduğunu ehli insafa ve okuyucuların takdirlerine bırakıyorum.

4- Mustafa Kemal ' in yukardaki ifadelerinden, nasıl bir nesil ye tiştirmek ve topyekun milleti, milletler camiası içinde, hangi İstikame te doğru götürmek istediği açıkca anlaşılıyor. Lakin O, yine de tered düde mahal kalmayacak şekilde fikirlerini muhtelif konuşmalarında tekrar etmiş ve:

"Mektep ve mektepte okunan dersler, genç dimağlara, milli menfaatı, millete sevgiyi hürmeti, milli terbiyeyi öğretir." dedikten sonra:

- "Efendiler, terbiye kelimesi yalnız olarak kullanıldığı zaman herkes kendince maksat olan bir medlüle intikal eder. Dini terbiye, beynelmilel terbiye, milli terbiye vs. vardır. Bütün bu terbiye/erin he-

Dr. Tahsi11 Ünal

def ve gayeleri başka başkadır. Ben burada yeni nesle verilecek olan terbiyenin, milli terbiye olmasını katiyyetle ifade ediyorum. Milli ter biye, bir milleti hür ve mustakil yaşatır, ve ali kdar. " buyurmuşlardır. Her kelimesinin başında milli kelimesini koyan, milli kelimesini dilinin pelesengi yapan Atatürk' ün maarif için çizdiği bu programdan inhiraf edilmiş midir? Zahire bakılacak olursa edilmemiştir. O sistem ve programlar devam etmektedir. Fakat realiteye bakılacak olursa, onun sistemlerinden, onun tatbik edilmesini istediği programlardan bir hayli inhiraf edilmiş olduğu görülüyor. Zira aynı okulda, aynı ders programlarını, aynı sistemleri okuyan, aynı öğretmenierin rahlei tedri sinden geçen nesillerin, aşağı yukarı aynı fikri seviyede, aynı fikri sis temler içinde, aynı görüş ve düşünüşlere sahip olması icabederken, ha yatta görülen, realitede görülen, bu değişik fikirler nasıl ve nereden gel mektedir? .. Her halde maarif vekaletinin resmi okullarından başka, ha yatta, cemiyet bünyesi içinde de, gayri resmi ve tamamen nev' i şahsı na münhasır, gizli veya aleni bir takım okullar var ki, resmi okullardan başka, bu gayri resmi okullarda da tedris edenler olmalı ki, fikirleri miz, okuduğumuz okulların şekline ve rengine göre değişiktir. Yalnız deği şik değil, hatta birbirine zıttır. O kadar değişik ve o kadar zıttır ki, bir birimize, fikirlerimizi kabul ettirebilmek için oturup konuşmayı, fikir münakaşası etmeyi bir yana bırakmış, kalkıp saç saça baş başa kavga eder haldeyiz. Bir memlekette münevverlerin böyle gruplara ve zümrelere ayni ması, halkın siyasi partileri yanlış anlayıp, kısırnlara ayrılması ancak

Milliyet Oı.eritıe Düşütıceler

düşmanları sevindirir, dostları müteessir eder. Bizler de, bu milletin dostu isek, ki her birimiz öyle olduğumuzu iddia ediyoruz,bundan mü teessir olmalıyız. 5- Muhterem beyefendi, bu memlekette Atatürk vefat edeliden beri, kalemi eline alıp bir fikrin müdafaasına kalkan, Atatürk şöyle de mişti,diye başlıyor. Herkes, onun fikirlerine, kendi ruhunda ve şuurun da takılı bulunan fikir gözlüğü ile bakıyor, bizzat o büyük adamın;

"Efendiler, terbiye denilince herkes kendince maksul olan bir medtü le intikal eder" dediği gibi, vatan, millet, milliyetçilik v.s. deyince de herkes kendisince maksut olan bir medlüle "delalet olunan, anlaşılan mana", intikal ediyor olmalı ki, bütün bu konular üzerinde fikir birliği olamamaktadır. Atatürk'ün, fikirleri ile, İcraatieri ile, davranışları ile, yüzde yüz, milliyetçi bir zat olduğunu kimse inkar ve aksini iddia edemez. B u iti barta da, ATA, şu ya da bu, fikir sistemlerinden uzak, fakat milliyetçi lik sistemine çok daha yakın, hatta onun içindedir. B ir başka deyişle, bugünkü milliyetçilik, Atatürk' ün yaşayan milliyetçiliğinden, onun devamından başka bir şey değildir. Bunun için de, milliyetçiliği kara lamak, milli fikirleri suç olarak göstermek, onları susturmaya, zayıflat maya çalışmak demek, Atatürk' ü karalamaya, onun fikirlerini suç ola rak göstermeye, susturmaya çalışmak demektir. Hem Atatürk ' ün mil liyetçi olduğunu kabul etmek, hem de milliyetçilik fikirlerine sırt çev rimek, onu suç olarak tavsif etmek, birbirine zıt iki izah şeklidir ki, bunlardan biri doğru ise, öteki yanlış olmalıdır.

Dr. Tahsin Onal 6- Hülasa şu ki, bu memlekette bir milliyetçilik vardır. Sanırım

ki, bilerek veya bilmeyerek bütün Türk milleti milliyetçidir. Biz bu fik rin, bir şuur haline gelmesini istiyoruz. Öyle ki manifaturacıdan kumaş, yahut pazen alan müşteri Türk malı arasın ve alsın. B undaki faydayı müdrik olsun. Yerli malı haftası,yerli malı ayı ve yerli malı senesi ol sun. Pazarlarımııda kendi malımız alınsın, satılsın. Bunun kendi sana yiimiz, kendi endüstrimiz için faydalarını milletçe bilelim. Ta ki bizim de milletler camiası içinde saygın bir yerimiz olsun. Bu millet, hürriyet ve istikl5.1 konusunda Koreliler' den aşağı olmadığı gibi çalışma ve kal kınma konusunda da, Yahudilerden ve Araplar' dan aşağı olmadığı mu hakkaktır. Bu memlekette ve milliyetçilik konusunda yanlış anlaşılan, herke sin yanlış bildiği bir terim vardır. Turancılık . . . Bu kelimenin, en az bin ikiyüz, bin beşyüz sene önce kullanılan ve tamamen bir coğrafi mıntı ka, bir yer ismi olan Orta Asya'daki Turan ismi ile hiçbir alakası yok tur. Turan veya Turancılık denince Orta Asya'ya gidileceği, oradaki Türkler ile birleşiterek bir müttehit Türk devleti kurulacağı anlaşılma malıdır. Böyle bir şey yoktur. Turan, tamamen bir fikrin sembolik ifa desidir. Turan bir idedir. Nasıl bir idedir? Milli sınırlarımızın dışında kalmış olan Türkler' in, Birleşmiş Mil letler Anayasası, İnsan Hakları Beyannamesi muvacehesinde, sair gruplara haklar, hukuklar ve imtiyazlar tanınırken, onların insanca ya şamaları sağlanırken, milli sınırlarımızın dışında kalmış Türkler'e de bu haldar tanınmasını, bazı imtiyazlar sağlanmasını unutmadan düşün-

Milliyet Oı.erine Düşünceler

rnek, sırası ve zamanı geldikçe onlara haklar ve imtiyazlar tanınmasını istemektir. Kıbrıs'taki Türkler, Batı Trakya'daki Türkler, B alkan lar'daki Türkler bu düşüncenin içinde mütalaa edildiği gibi, lran'daki, Azerbaycan'daki, Asya'daki Türkler de aynı fikrin içinde mütalaa edi lir. Kıbrıs, Batı Trakya, Balkanlar'daki Türklerle meşgUl olmak nasıl suç değil, fakat milliyetperverlik kabul ediliyorsa, İran, Azerbaycan, Asya'daki Türklerle meşgUl olmak da, aynı şekilde suç değil, milliyet perverlik kabul edilmesi icabeder. Ben samimi olarak şuna kani bulunuyorum ki Türkiye' de milli yetçi millet, Turancı iktidar vardır. B unun dışında olanlar varsa, bun dan ayrı fikir besleyenler varsa bilmiyorum. Onlar da açıkça ortaya çık sınlar da görelim . . .