Panorama Powiatu Nr 3/2014 by Tomasz Banaszek

sport

kwartalnik społeczno-kulturalny gmin i powiatu lubelskiego

Panorama P

NR 3/2014(161) issn 1509–0655

Nowa Rada Powiatu w Lublinie – wyniki wyborów samorządowych 2014 [4] Remont DPS Matczyn zakończony [9] Wyskubek – powrót do tradycji [14] NR 3/2014(161) panorama powiatu 1

Wesołych Świąt

Powiat Lubelski

Z okaz ji nadchodz ących Świąt Bożego Narodzenia ż yczymy Państwu, aby wszystkie chwile spędzone w rodzinnym gronie były radosne i spokojne, a każ dy dzień Nowego Roku był pełen szcz ęścia i nadziei. Antoni Skrabucha

przewodniczący rady powiatu w lublinie

Paweł Pikula

starosta lubelski

W numerze Nowa Rada Powiatu w Lublinie – wyniki wyborów samorządowych 2014 [3]

Wyjazd studyjny do Krakowa na targi gastronomiczne HORECA. Szkoły Dobrych Umiejętności [11]

Wyniki wyborów do sejmiku województwa [3]

Ciekawy sposób na naukę – wycieczka do Warszawy [13]

Władze Powiatu Lubelskiego V kadencji [4] Gminy powiatu lubelskiego po wyborach [6]

V Konkurs Recytatorski Poezji Patriotycznej w „Hubalu” [16]

Nasi drogowcy nie próżnują [6] Kolejne drogi z NPPDL już w przyszłym roku [7] Powiat Lubelski po raz kolejny doceniony [8] Remont DPS Matczyn zakończony [9] Termodernizacja Domu Dziecka w Przybysławicach [9] Aktywne świetlice [10] kwartalnik społeczno‑kulturalny gmin i powiatu lubelskiego

Panorama P

www.powiat.lublin.pl/panorama

panorama powiatu NR 3/2014(161)

Wyskubek – powrót do tradycji [14]

Jak Lusia, czyli Loesje zawędrowała na Bychawską [17] „Kuszenie śmierci” Lech Dybik w ZSP Niemce [17] Wspomnienia z Dożynek Powiatowych [18] Tradycje wigilijne na Lubelszczyźnie [20] Wpływ żywienia i ćwiczeń na rozwój człowieka [cz. 2] [22]

Wydawca: Starostwo Powiatowe w Lublinie, ul. Spokojna 9, 20-074 Lublin, tel. (81) 52 86 606, fax (81) 52 86 601, redaktor@powiat.lublin.pl Redaktor naczelny: Karolina Budoran Zespół: Tomasz Banaszek, Anetta Cygan Korekta i Skład: Arcana Polska Druk: Arcana Polska, kom. 509 170 015 Zdjęcie na okładce: VeerFancy Redakcja nie zwraca materiałów niezamawianych oraz zastrzega sobie prawo do skracania artykułów i zmiany ich tytułów nakład 2000 egz.

wywiad

Nowa Rada Powiatu w Lublinie – wyniki wyborów samorządowych 2014 Mieszkańcy Powiatu Lubelskiego po raz kolejny wybrali silny i sprawdzony samorząd. W nowej Radzie Powiatu w Lublinie w większości znalazły się osoby mające wieloletnie doświadczenie w pracy w strukturach samorządu. W skład nowej rady weszli przedstawiciele dwóch ugrupowań politycznych. 17 mandatów uzyskał Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe, Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość natomiast zdobyło 10 mandatów,. O miejsca w nowej radzie ubiegało się 183 kandydatów, spośród których najwięcej – 2243 głosy – zdobył Paweł Pikula, 1487 wyborców poparło Mariana Golianka, 1372 Edwarda Jarzynkę.

Zarząd i prezydium

Na I sesji Rady Powiatu w Lublinie, która odbyła się 28 listopada br., radni złożyli ślubowanie i wybrali nowe władze powiatu lubelskiego. Starostą ponownie został wybrany Paweł Pikula, który pracuje we władzach powiatu od początku. W pierwszej kadencji był najpierw wicestarostą, a od grudnia 2001 roku, gdy ówczesnego starostę Jana Łopatę wybrano wicewojewodą lubelskim, został jego następcą i pełni tę funkcję nieprzerwanie do dziś. Wicestarostą lubelskim po raz kolejny został Robert Wójcik, a skład zarządu powiatu uzupełniają Dariusz Gajo, który

fot. archiwum starostwa

pełnił tę funkcję także w poprzedniej kadencji oraz – po raz pierwszy – Anna Grzywaczewska i Edward Jarzynka. Anna Grzywaczewska pracuje jako dyrektor Samorządowego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w gminie Głusk, natomiast Edward Jarzynka jest wieloletnim pracownikiem samorządowym, związanym z Urzędem Gminy w Borzechowie. Nowym przewodniczącym Rady Powiatu w Lublinie został Antoni Skrabucha. To dyrektor Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, który został radnym powiatowym po raz pierwszy, a przez ostatnie cztery lata był przewodniczącym Rady Gminy Strzyżewice. Na wiceprzewodniczących radni wybrali Konrada Banacha, dotychczasowego zastępcę wójta gminy Konopnica i Krzysztofa Chmielika, który pełnił tę funkcję także w poprzedniej kadencji. Oprócz Krzysztofa Chmielika z Prawa i Sprawiedliwości, pozostali członkowie prezydium i zarządu reprezentują Polskie Stronnictwo Ludowe. Red.

Wyniki wyborów do sejmiku województwa Wybory w Sejmiku Województwa Lubelskiego V kadencji wygrało PSL, uzyskując 236 126 głosów poparcia. Metoda d'Hondta używana przy przeliczaniu poparcia na mandaty spowodowała jednak, że ostatecznie to właśnie PiS zdobyło najwięcej mandatów – 13. PSL ma ich natomiast 12. 7 mandatów zdobyła też Platforma Obywatelska oraz 1 mandat przypadł dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Podczas pierwszej sesji sejmiku, która odbyła się 1 grudnia, marszałkiem Województwa Lubelskiego został ponownie wybrany Sławomir Sosnowski (PSL), który piastował to stanowisko od czerwca 2014 r. Wicemarszałkami zostali: ponownie Krzysztof Grabczuk (PO) oraz Artur Walasek (PSL), do tej pory sekretarz województwa. Do nowego zarządu weszli także: Arkadiusz Bratkowski (PSL) były europoseł i Paweł Nakonieczny (PO), wicestarosta puławski minionej kadencji. Na przewodniczącego sejmiku radni wybrali Przemysława Litwiniuka, a wiceprzewodniczącymi zostali: Zofia Woźnica

z PO, Andrzej Pruszkowski z PiS i Riad Haidar, jedyny radny z SLD.

Radni Województwa Lubelskiego V kadencji:

PiS reprezentują w sejmiku: Muszyński Grzegorz, Pruszkowski Andrzej, Frania Jan, Podkański Zdzisław, Stawiarski Jarosław, Wojciechowski Marek, Głuchowski Krzysztof, Szwaj Jerzy, Panasiuk Ewa, Soboń Artur, Borowiec Agata, Gmyz Maria, Olborski Andrzej. Z ramienia PSL w sejmiku zasiadają: Kapusta Grzegorz, Kos Marek, Rzetelski Piotr, Walasek Artur, Kopeć Marek, Litwiniuk Przemysław, Sosnowski Sławomir, Cholewa Michał, Rychliczek Adam, Bratkowski Arkadiusz, Kowalik Jan, Misztal Stanisław. Radni PO to: Lisowska Bożena, Wasilewski Adam, Żuk Krzysztof, Gutowska Teresa, Bojarski Krzysztof, Grabczuk Krzysztof, Woźnica Anna. Natomiast SLD reprezentował będzie Haidar Riad. Red. NR 3/2014(161) panorama powiatu 3

Władze Powiatu Lubelskiego V

kadencj i

Pragniemy serdecznie podziękować Wyborcom, którzy obdarzyli nas zaufaniem. Dołożymy wszelkich starań. aby nie zawieść Państwa oczekiwań i pragniemy zapewnić, że jako radni, będziemy pracować na wspólne dobro i rozwój naszego Powiatu.

Antoni Skrabucha (PSL), PRZEWODNICZĄCY RADY POWIATU, 54 lata, zamieszkały w Dębszczyźnie, Dyrektor Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, w kadencji 2010–2014 Przewodniczący Rady Gminy Strzyżewice (OKRĘG 2)

Krzysztof Chmielik (PiS),

Konrad Banach (PSL),

Paweł Pikula (PSL),

Robert Wójcik (PSL), WICESTAROSTA LUBELSKI, 50 lat, zamieszkały w Garbowie, Wicestarosta Lubelski IV i V kadencji, wcześniej Dyrektor Biura Posła Jana Łopaty, członek Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Garbowskiej oraz Towarzystwa Naukowego KUL (OKRĘG 3)

Dariusz Gajo (PSL),

Anna Grzywaczewska (PSL), CZŁONEK ZARZĄDU POWIATU, 50 lat, zamieszkała w Abramowicach Prywatnych, pracownik samorządowy Gminy Głusk z ponad 20 letnim doświadczeniem, Dyrektor SZEAS przy Urzędzie Gminy Głusk, inicjatorka „Klubów Przedszkolaka na wsi”, radna powiatowa IV i V kadencji (OKRĘG 2)

Edward Jarzynka (PSL), CZŁONEK ZARZĄDU POWIATU 49 lat, zamieszkały w Borzechowie, od 26 lat pracownik Urzędu Gminy w Borzechowie, w latach 2008–2010 pełnił funkcję Zastępcy Wójta, Radny Rady Powiatu w Lublinie IV i V kadencji (OKRĘG 6)

Jan Król (PSL),

Urszula Zdun (PSL),

Henryk Krajewski (PSL), lat 64, zamieszkały w Bychawie, od 1990r. zatrudniony w PKO Bank Polski, Radny Rady Powiatu w Lublinie I, II, III, IV i V kadencji, przewodniczący Komisji Budżetowej obecnej kadencji (OKRĘG 1)

Piotr Gęba (PiS), lat 41, zamieszkały w Bychawie, dyrektor Bychawskiego Centrum Kultury (OKRĘG 1)

lat 62, zamieszkały w Zakrzewie, wieloletni pracownik samorządowy na stanowisku Sekretarza Gminy Zakrzew, Radny Rady Powiatu w Lublinie II, III, IV i V kadencji (OKRĘG 1)

WICEPRZEWODNICY RADY POWIATU, lat 61, zamieszkały w Piotrowicach, zastępca wojewódzkiego inspektora w WIJHIARS w Lublinie, radny powiatowy I, III, IV i V kadencji (OKRĘG 2)

CZŁONEK ZARZĄDU POWIATU, 44 lata, zamieszkały w Lublinie, od 2001 pracował jako kierownik a następnie naczelnik Wydziału Edukacji, Ochrony Zdrowia i Kultury Starostwa Powiatowego w Lublinie. Członek Zarządu Powiatu w Lublinie od 2010 roku

lat 52, zamieszkała w Giełczwi Drugiej, emerytowana nauczycielka, wieloletnia Dyrektor Szkoły Podstawowej w Giełczwi, wiceprzewodnicząca Komisji Budżetowej i sekretarz Komisji Rewizyjnej obecnej kadencji (OKRĘG 1)

panorama powiatu NR 3/2014(161)

WICEPRZEWODNICY RADY POWIATU, lat 36, zamieszkały w Motyczu Leśnym, aktywny samorządowiec, zastępca Wójta Gminy Konopnica, Członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Motyczu Leśnym (OKRĘG 5)

STAROSTA LUBELSKI, 54 lata, zamieszkały w Bychawie, od 2001 r. Starosta Lubelski, Prezes Zarządu Lokalnej Grupy Działania „Kraina wokół Lublina”, od 2007r. Przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Lubelskiego (OKRĘG 1)

inwestycje » nagrody

Urszula Paździor (PSL),

Henryk Salasa (PiS), lat 58, zamieszkały w Jabłonnie II, do 2010 roku prowadził gospodarstwo rolne, obecnie na rencie okresowej, Radny Rady Powiatu IV i V kadencji, wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska obecnej kadencji (OKRĘG 2)

Jan Czubak (PSL), lat 67, zamieszkały w Panieńszczyźnie, zootechnik, pracował w Wojewódzkiej Stacji Oceny Zwierząt w Lublinie oraz Zakładzie Doświadczalnym IUNG w Jastkowie, Radny Rady Powiatu w Lublinie I, II, III, IV i V kadencji, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska obecnej kadencji (OKRĘG 3)

Krzysztof Górecki (PiS), lat 58, zamieszkały w Mosznej, Prezes Stowarzyszenia „U źródeł Ciemięgi”, obecnie pracuje w Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie (OKRĘG 3)

Grzegorz Kozioł (PiS), lat 49, zamieszkały w Piotrawinie, prowadzi własną działalność gospodarczą na terenie całego kraju, Radny Rady Powiatu w Lublinie II, III, IV i V kadencji (OKRĘG 3)

Jerzy Kotowski (PSL),

Marian Golianek (PSL), lat 38, zamieszkały w Krasienin Kol., w latach 2004–2011 zatrudniony w Lubelskim Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, od 2011 roku dyrektor Zakładu Gospodarki Komunalnej w Niemcach, wiceprzewodniczący Komisji Infrastruktury obecnej kadencji (OKRĘG 4)

Agnieszka Woźniak-Urban (PSL),

Sylwia Pisarek-Piotrowska (PiS),

Zbigniew Bernat (PiS),

Anna Rynkowska (PSL), lat 64, zamieszkała w Wojciechowie, Radna Rady Powiatu w Lublinie od dwóch kadencji, była Sekretarz Gminy w Wojciechowie, odznaczona Medalem „Za zasługi dla Ziemi Lubelskiej” , przewodnicząca Komisji Rewizyjnej obecnej kadencji (OKRĘG 5)

Artur Markowski (PiS),

Marian Pietraś (PSL),

Marek Peciak (PSL), lat 55, zamieszkały w Bełżycach, od 33 lat pracuje jako nauczyciel, obecnie pełni funkcję Dyrektora Szkoły Podstawowej w Radawczyku i Warszawiakach, Radny Rady Powiatu w Lublinie IV i V kadencji, przewodniczący Komisji Edukacji i Kultury obecnej kadencji (OKRĘG 6)

Ryszard Golec (PiS), 50 lat, zamieszkały w Niedrzwicy Dużej, nauczyciel matematyki w Gimnazjum nr 1 i Zespole Szkół w Niedrzwicy Dużej, od 2010 roku radny Rady Powiatu w Lublinie (OKRĘG 6)

Zdzisław Antoń (PiS), 59 lat, zamieszkały w Załuczu, pełnił funkcję wójta gminy Niedrzwica Duża i wicewojewody lubelskiego, obecnie specjalista ds. sprawozdawczości i rozliczeń, konsultant ds. zarządzania energią, wiceprzewodniczący Komisji Rewizyjnej obecnej kadencji (OKRĘG 6)

lat 49, zamieszkała w Mętowie, dyplomowany nauczyciel z 25 letnim stażem pracy, od 1998r. Radna Gminy Głusk i jednocześnie członek Zarządu Gminnego, od 2003r. Zastępca Wójta, wiceprzewodnicząca Komisji Edukacji i Kultury obecnej kadencji (OKRĘG 2)

lat 38, zamieszkała w Rudce Kozłowieckiej, główny specjalista w Lubelskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, radna Rady Gminy Niemce w latach 2006–2010, radna Rady Powiatu w Lublinie IV i V kadencji, przewodnicząca Komisji Organizacyjno-Prawnej obecnej kadencji (OKRĘG 4)

lat 58, zamieszkały w Niedrzwicy Dużej, od kilkunastu lat prowadzi własną działalność gospodarczą, Radny Rady Powiatu w Lublinie I, II i V kadencji, obecnie udziela się społecznie w Stowarzyszeniu „Emaus” oraz Fundacji Między Nami z siedzibą w Krężnicy Jarej, przewodniczący Komisji Infrastruktury obecnej kadencji (OKRĘG 6)

lat 61, zamieszkały w Woli Krasienińskiej, właściciel gospodarstwa rolnego (sad), wieloletni Prezes Gminnego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych w Niemcach, radny Rady Powiatu w Lublinie I, II, IV i V kadencji, wiceprzewodniczący Komisji Organizacyjno-Prawnej obecnej kadencji (OKRĘG 4)

lat 58, zamieszkały w Niemcach, radny powiatowy kilku kadencji, aktualnie pracuje na stanowisku nauczyciela języka polskiego w Szkole Podstawowej w Zawieprzycach (OKRĘG 4)

lat 35, zamieszkały w Rudce Kozłowieckiej, obecnie pracuje w Ośrodku Pomocy Społecznej w Niemcach, prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych Gminy Niemce, organizatorka kolonii dla dzieci, wiceprzewodnicząca Komisji Zdrowia i Pomocy Społecznej obecnej kadencji (OKRĘG 4)

lat 42, zamieszkały w Szerokiem, doktor nauk fizycznych w Instytucie Fizyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS, przewodniczący Komisji Zdrowia i Pomocy Społecznej obecnej kadencji (OKRĘG 5)

NR 3/2014(161) panorama powiatu 5

Gminy Powiatu Lubelskiego po wyborach Na 16 gmin w Powiecie Lubelskim tylko w 4 gminach zmienili się wójtowie lub burmistrzowie, w pozostałych wyborcy zaufali osobom doświadczonym na tym stanowisku. W 11 samorządach wybory rozstrzygnęły się w I turze, w 5 zaś potrzebna była dogrywka. W prawie wszystkich gminach dotychczasowi włodarze starali się o reelekcję na kolejne 4 lata. Swoje stanowiska w I turze zachowali wójtowie: Edwin Gortat – Wólka, Krzysztof Urbaś – Niemce, Kazimierz Firlej – Garbów, Mirosław Żydek – Konopnica, Zenon Madzelan – Borzechów, Jan Andrzej Dąbrowski – Strzyżewice, Jacek Anasiewicz – Głusk, Teodora Zaręba – Zakrzew. Pozostali kandydaci ubiegający się o reelekcję musieli walczyć o stanowiska w II turze, z której zwycięsko wyszli:

burmistrz Bełżyc – Ryszard Góra, burmistrz Bychawy – Janusz Urban, wójt Niedrzwicy Dużej – Adam Kuna oraz wójt Wojciechowa Jan Czyżewski. Walkę w II turze przegrał natomiast dotychczasowy wójt Jastkowa Zbigniew Samoń, a nowym włodarzem gminy została Teresa Kot. Zmiany nastąpiły również w gminach: Wysokie, Krzczonów i Jabłonna. W I turze w tych gminach kolejno wygrały: Anna Wojtas, Katarzyna Bryda i Magdalena Sałek. Red.

Nasi drogowcy nie próżnują Blisko 27 milionów złotych na inwestycje drogowe wydano w 2014 r. w Powiecie Lubelskim. Dzięki aktywności władz w pozyskiwaniu środków finansowych i bardzo dobrej współpracy z gminami udało się przebudować prawie 40 km dróg powiatowych. Dzięki środkom z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych gruntownie zmodernizowany został ciąg dróg Jastków–Sieprawice–Tomaszowice i Bogucin–Sługocin–Sieprawki położony na terenie gminy Garbów i Jastków, o łącznej długości ponad 10 kilometrów. W gminie Jastków wyremontowana została nawierzchnia na ponad 4-kilometrowym odcinku drogi. Oprócz tego powstało 400 metrów chodnika

Przebudowana droga powiatowa Sobianowice–Pliszczyn fot. zdp bełżyce

panorama powiatu NR 3/2014(161)

w Tomaszowicach i Tomaszowicach Kolonii oraz parkingi o łącznej powierzchni prawie 700 metrów kwadratowych. Na terenie gminy Garbów zostało wykonane połączenie drogi powiatowej z krajową trasą nr 17. Wszystko kosztowało niespełna 4,5 miliona złotych. Połowę kosztów samorząd powiatowy otrzymał z budżetu państwa, natomiast resztę zapewnił razem z gminami, na których terenie znajdują się wspomniane odcinki dróg.

Z kolei z dotacji Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji na usuwanie skutków klęsk żywiołowych zabezpieczone zostały osuwiska nasypów dróg powiatowych w Piotrowicach i Borkowiźnie w gminie Strzyżewice. Kolejnych kilkanaście inwestycji drogowych powiat zrealizował wspólnie z gminami. Dzięki ich finansowemu wsparciu udało się m.in. wyremontować drogi takie jak: »» Olszowiec–Piotrków Kolonia

edukacja » kultura »» »» »» »»

Strzyżewice–Franciszków Chmiel Kol.–Czerniejów Stryjno–Żuków Sobianowice–Pliszczyn (droga współfinansowana z NPPDL) Ponadto dzięki dotacji otrzymanej z Ministerstwa Finansów z rezerwy subwencji ogólnej i wsparciu gminy Borzechów gruntownie przebudowany został most na rzece Chodelce wraz z drogami dojazdowymi w miejscowości Borzechów. Powstały też nowe chodniki w miejscowościach takich jak: Piotrowice, Kiełczewice, Żabia Wola, Leonów, Lipniak, czy też w ciągu dróg powiatowych: Nasutów–Dys, Nowy Staw–Niemce.

Również długo oczekiwana przebudowa drogi powiatowej Lublin–Jakubowice Konińskie–Majdan Krasieniński została rozpoczęta. Umowa z wykonawcą została podpisana w połowie listopada br. Roboty prowadzone będą na odcinku o długości prawie 7 kilometrów. Jako pierwsze do wykonania zaplanowane zostały zadania: prace geodezyjno-pomiarowem, wycinka drzew, oraz budowa kanalizacji decszczowej. Cała inwestycja ma być zakończona do 30 czerwca przyszłego roku. Jest to jeden z ostatnich projektów, współfinansowanych ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego

Województwa Lubelskiego jeszcze na lata 2007–2013. Koszt inwestycji to ponad 17 milionów złotych, z czego 14,5 miliona będą stanowić środki unijne. Reszta to wkład własny, który samorząd powiatowy ma zapewnić ze środków własnych oraz deklarowanej pomocy gmin Jastków i Niemce. Koszt inwestycji obejmuje nie tylko przygotowanie i wykonanie nowej jezdni, ale również wykup gruntów niezbędnych do poszerzenia pasa drogowego, budowę chodnika prawie na całej długości modernizowanego odcinka i ścieżki rowerowej oraz remont mostu na Ciemiędze i prace dokumentacyjne. Red.

Zabezpieczenie wąwozu w Borkowiźnie Przebudowana droga powiatowa Bogucin–Sługocin–Sieprawki

Wyremontowany most w Borzechowie na rzece Chodelce

Droga powiatowa do przebudowy Jakubowice Konińskie–Majdan Krasieniński fot. zdp bełżyce

Kolejne drogi z NPPDL już w przyszłym roku Już wiadomo, że Powiat Lubelski będzie korzystać ze środków Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych także w przyszłym roku. Na ogłoszonej niedawno liście rankingowej projektów, które otrzymają dofinansowanie, jest przebudowa nawierzchni drogi Wola Gałęzowska – Majdan Starowiejski – Dębina – Baraki. Kosztorysowa wartość inwestycji, która będzie realizowana na odcinku o długości prawie 7,5 kilometra, to około 5 milionów złotych. Połowa środków ma pochodzić z budżetu państwa, a resztę wyłożą Powiat Lubelski oraz gminy Bychawa i Zakrzew. www.ias24.eu NR 3/2014(161) panorama powiatu 7

Powiat Lubelski

po raz kolejny doceniony Działania na rzecz rozwoju Powiatu Lubelskiego po raz kolejny zostały docenione na zewnątrz. W 2014 r. otrzymaliśmy 2 prestiżowe nagrody – w rankingu czasopisma „Wspólnota” oraz w konkursie „Lider Eurofunduszy”, zorganizowanym przez pismo „Panorama Lubelska”.

I i IV miejsce w rankingu „Wspólnoty”

W rankingu przygotowanym przez czasopismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” dotyczącym podsumowania wydatków samorządów Powiat Lubelski zajął I miejsce pod względem wykorzystania środków na infrastrukturę techniczną w latach 2011–2013 oraz IV miejsce w kategorii wykorzystania środków unijnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Uroczyste wręczenie wyróżnień odbyło się podczas XII Samorządowego Forum Kapitału i Finansów w Jachrance pod Warszawą, a odbierał je starosta lubelski Paweł Pikula. Ranking, na zlecenie „Wspólnoty”, przygotowali na podstawie obiektywnych danych z GUS pracownicy Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. Pawła Swianiewicza. Oceniający brali pod uwagę m.in: remonty i budowę dróg administrowanych przez samorządy, transport, gospodarkę komunalną, w tym inwestycje w sieci wodociągowe i kanalizacyjne oraz gospodarkę mieszkaniową.

I miejsce w konkursie „Lider Eurofunduszy”

Celem organizacji konkursu „Lider Eurofunduszy” było wyłonienie samorządów, które najefektywniej pozyskują środki zewnętrzne. Zwycięzców konkursu wybrała Kapituła, w skład której weszli: prof. dr hab. Stanisław Michałowski, Rektor UMCS (przewodniczący), Arkadiusz Bratkowski, były poseł do Parlamentu Europejskiego, Andrzej Pruszkowski, członek Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy, Krzysztof Szydłowski, prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Samorządowych, były wicemarszałek Województwa

fot. archiwum starostwa

panorama powiatu NR 3/2014(161)

Lubelskiego i Senator RP oraz Cezary Sawulski, członek Zarządu Pracodawców Lubelszczyzny „Lewiatan” i prezes Centrum Medycznego Sanitas. W jednej z najważniejszych kategorii – za pozyskanie największej ilości środków finansowych, najlepszym okazał Powiat Lubelski. Wartość wszystkich projektów, które zostały zrealizowane w latach 2007–2013 z wykorzystaniem środków zewnętrznych przekracza 300 mln zł. z czego unijne dofinansowanie to ponad 220 mln. Oficjalne rozstrzygnięcie konkursu odbyło 21 października 2014 r. w Hotelu Luxor w Lublinie i połączone było z uroczystą Galą 20-lecia powstania czasopisma „Panorama Lubelska”. Nagrody przyznano w czterech kategoriach: powiat, gmina, gmina miejsko – wiejska i gmina wiejska. W imieniu władz Powiatu Lubelskiego statuetkę podczas gali odebrał starosta Lubelski Paweł Pikula. Władze Powiatu na czele ze starostą Pawłem Pikulą dziękują wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że Powiat Lubelski został doceniony i zajął po raz kolejny wysokie miejsca w tak prestiżowych konkursach. To dla nas duże wyróżnienie i jednocześnie motywacja do dalszej pracy na rzecz społeczności lokalnej. Powiat Lubelski będzie dalej starał się aktywnie pozyskiwać fundusze zewnętrzne i skutecznie rozwijać region – podsumował starosta lubelski Paweł Pikula. Red.

projekty

Remont DPS

w Matczynie zakończony We wrześniu 2014 r. zakończony został generalny remont Domu Pomocy Społecznej w Matczynie. Ta prawie 2,5 milionowa inwestycja została sfinansowana w 85 % ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, resztę kosztów zaś pokrył PFRON i Starostwo Powiatowe w Lublinie. Dzięki przeprowadzonym pracom placówka została lepiej przystosowana do potrzeb mieszkańców, zwiększyła się liczba miejsc ze 153 na 175, zainstalowano monitoring i zakupiono nowoczesny sprzęt do terapii. Wyremontowana została przede wszystkim część budynku oddana do użytku w latach 90-tych ubiegłego wieku, gdzie przebudowane zostały pomieszczenia służące mieszkańcom. Ponadto DPS zyskał nowe okna, odnowione oddziały i łazienki, które są teraz bardziej funkcyjne i wygodniejsze. Dużym udogodnieniem dla mieszkańców Domu Pomocy jest również nowa winda przeznaczona do transportu osób niepełnosprawnych. Dzięki zastosowanym nowoczesnym rozwiązaniom jest w stanie przewieźć około 20 osób, co jest szczególnie ważne, ponieważ w dotychczasowej windzie mieściła się 1 osoba na wózku inwalidzkim wraz z opiekunem, co było bardzo dużym utrudnieniem ze względu na liczbę mieszkańców placówki. Ponadto w pomieszczeniach zaadaptowanych po pralni urządzono zaplecze rekreacyjno-sportowe ze ścianką wspinaczkową i siłownią, pracownię komputerową oraz miejsce okolicznościowych spotkań i uroczystości, które do niedawna odbywały się na korytarzu. Zdaniem dyrektor Pielachy wykorzystanie przebudowanych pomieszczeń jest tym bardziej uzasadnione, że wśród podopiecznych DPS-u są osoby sprawne fizycznie, które bardzo chętnie skorzystają z nowych rozwiązań. Poważnym wyzwaniem było też zabezpieczenie ścian i fundamentów budynku, który stoi na bardzo podmokłym terenie, z wodami gruntowymi już na poziomie zaledwie około 80 centymetrów. To powodowało, że jesienią czy wiosną w piwnicach wybijała woda, i wykorzystanie tych pomieszczeń było bardzo utrudnione. Red.

fot. DPS Matczyn

NR 3/2014(161) panorama powiatu 9

Aktywne Świetlice Zakończyła się realizacja projektu „Aktywne Świetlice” współfinansowanego ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej za pośrednictwem Fundacji Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej realizującej projekt „Lubelskie Lokalnie – Mikrodotacje FIO”. Celem projektu było zaktywizowanie mieszkańców gmin: Bychawa, Zakrzew, Wysokie do wykorzystania potencjału jakim są świetlice wiejskie (wyremontowane i doposażone w ramach środków z programu LEADER) i stworzenia na ich bazie oferty kulturalnej, sportowej, edukacyjnej. Udział w projekcie wzięło 12 osób, które uczestnicząc w cyklu warsztatów nt. animacji społecznej i kulturalnej przygotowały propozycję programów funkcjonowania dla świetlic wiejskich działających w ich miejscowości/gminie. Z pomysłami i dobrymi przykładami działalności świetlic uczestnicy zapoznali się podczas wizyty studyjnej. Najciekawszym elementem projektu było zorganizowanie, w każdej ze świetlic biorących w nich udział, spotkań dla mieszkańców, które odbyły się w październiku, miały zróżnicowany charakter i kierowane były do różnych grup wiekowych. Łącznie wzięło w nich udział blisko 150 osób. Te wydarzenia zorganizowane były w całości dzięki wolontariuszom – uczestnikom projektu, którzy poświęcili swój czas i zaangażowali się w działalność na rzecz lokalnej społeczności. W Świetlicy Wiejskiej w Giełczwi zorganizowany został pokaz kulinarny pieczenia drożdżowych pierogów, warsztaty tradycyjnego rękodzieła (wytwarzanie kwiatów z bibuły i krepiny) oraz turniej gier planszowych. Spotkanie odbyło się w niedzielne popołudnie i miało charakter międzypokoleniowy. Dzieci i młodzież uważnie „podglądały” panie z KGW w Giełczwi, które zgodnie z wieloletnią tradycją krok po kroku uczyły jak wykonać pieróg drożdżowy oraz prezentowały techniki i wzory ręcznie wykonywanych kwiatów z bibuły. Spotkanie zorganizowały Panie: Urszula Zdun, Edyta Rachwał, Renata Karaś. W nowo oddanej po remoncie Świetlicy w Bychawce Pierwszej, w ramach obchodów „Dnia rodziny” dzieci wraz z rodzicami mogły uczestniczyć w zajęciach plastycznych oraz konkursach. Każdy mógł wygrać drobną nagrodę biorąc udział we wspólnym malowaniu plakatów prezentujących miejscowość, konkursach kulinarnych i warsztatach plastycznych. Spotkanie zorganizowali Pani Anna Krusińska, Pani Katarzyna Szewczyk, Pan Jerzy Augustynowicz. W Świetlicy Wiejskiej w Zakrzewie odbyło się spotkanie dla dzieci pt. „Zabawy z jesienią”. Zainteresowanie ze strony mieszkańców było bardzo duże. W spotkaniu udział wzięło blisko 80 osób, które mogły podziwiać najmłodszych, biorących udział w konkursie na najpiękniejszy strój „Pani Jesieni” lub dorosłych, którzy próbowali pobić rekordy w długości

panorama powiatu NR 3/2014(161)

obierek z jabłka. Spotkanie zorganizowały Panie: Urszula Tkaczyk, Jolanta Sulowska, Agnieszka Ołówka. Natomiast w Świetlicy Wiejskiej w Bychawce Drugiej pod okiem fachowców osoby zainteresowane – zarówno dorośli jak i dzieci – uczyły się trudnej ale bardzo efektowanej sztuki carvingu – czyli artystycznego dekorowania potraw z wykorzystaniem warzyw i owoców. Warsztaty zorganizowały Panie: Justyna Ładoszek, Agata Rosołowska. Wnioskodawcą i realizatorem projektu była Lokalna Grupa Działania „Kraina wokół Lublina”. Małgorzata Olechowska

fot. Lokalna Grupa Działania „Kraina wokół Lublina”

informacje » wydarzenia

„szkoły dobrych umiejętności”

Wyjazd studyjny do Krakowa na targi gastronomiczne HORECA

Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2 Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego

W dniach 6–8 listopada 2014 r. uczniowie dwóch naszych szkół tj. Zespołu Szkół Technicznych im. T. Kościuszki w Bełżycach oraz Zespołu Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Pszczelej Woli, którzy uczęszczają na zajęcia Atelier Smaku w ramach projektu „Szkoły dobrych umiejętności” wzięli udział w 22. edycji Międzynarodowych Targów Wyposażenia Hoteli i Gastronomii HORECA, połączonych z 13. edycją Targów Artykułów Spożywczych i Napojów dla gastronomii GASTROFOOD oraz 8. edycją Targów Wyposażenia i Usług SPA&WELLNESS. W tym roku targi odbyły się w jednym z najnowocześniejszych w Polsce obiektów w Międzynarodowym Centrum Targowo-Kongresowym EXPO Kraków. Na targach prezentowana była pełna oferta wyposażenia dla restauracji, barów, kawiarni, cukierni, stołówek, pizzerii oraz hoteli i innych obiektów noclegowych, a także artykuły spożywcze i napoje dla gastronomii. Nasi uczniowie brali udział w pokazach gastronomicznych prowadzonych przez szefów kuchni najlepszych hoteli i restauracji w Polsce oraz pokazach barmańskich, somelierskich i baristycznych, w czasie których mieli możliwość zapoznania się z najnowszymi metodami parzenia kawy i herbaty oraz technikami Alternative Spirit i Latte Art. Uczestniczyli w seminariach i warsztatach otwartych na temat projektowania i aranżacji nowoczesnej kuchni, sali restauracyjnej, barów, pokojów hotelowych, dzięki czemu mogli zapoznać się z najnowszymi trendami i uzyskać praktyczne wskazówki. Uczniowie brali udział też w prezentacjach najnowszego wyposażenia stosowanego w gastronomii połączonych ze zdobyciem fachowej wiedzy dotyczącej zasady działania i eksploatacji sprzętów i urządzeń prezentowanych przez kilkaset firm produkujących w kraju i zagranicą. Poznali również żywność producentów eksponujących wyroby oryginalne, regionalne, tradycyjne takie jak: wyjątkowe w skali światowej sery, wędliny, pieczywa, miody, soki i przetwory. Wyjazd studyjny na targi okazał się niezwykle cennym doświadczeniem umożliwiającym uczniom zapoznanie się z najnowszymi technologiami gastronomicznymi i bardzo pozytywnie wpłynął na zawodowy rozwój wszystkich uczestników zajęć w ramach Atelier Smaku. Udział w tak prestiżowej imprezie dał im możliwość poszerzenia wiedzy i zdobycia umiejętności niemożliwych do osiągnięcia w czasie zajęć stacjonarnych realizowanych w szkołach. Wyjazd na długo pozostanie w ich pamięci, był też okazją do poznania i zwiedzenia Krakowa. Grupa w ramach projektu miała zagwarantowany transport, noclegi i wyżywienie. Katarzyna Petryszak

fot. archiwum starostwa

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

NR 3/2014(161) panorama powiatu 11

„Przepustka na rynek pracy” 27 września 2014 r. w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Niemcach odbyła się konferencja podsumowująca projekt – „Przepustka na rynek pracy”, który był realizowany w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” program sektorowy Leonardo Da Vinci, typ Praktyki zawodowe, akcja mobilność. Projekt był realizowany przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej za pośrednictwem Agencji Narodowej w Warszawie. Budżet projektu to 53 342 tys. euro. W projekcie uczestniczyli uczniowie klas II i III Technikum w zawodach »» technik architektury krajobrazu – 12 osób »» technik agrobiznesu – 2 osoby »» technik informatyk – 6 osób Razem staż odbyło dwudziestu uczniów w 2 grupach po 10 osób oraz opiekunowie. Mobilność miała miejsce w czerwcu i lipcu 2014. Praktyki były realizowane we Włoszech w firmach i przedsiębiorstwach miasta Spoleto. W konferencji uczestniczyli p. Dariusz Gajo członek Zarządu Powiatu Lubelskiego, p. Elżbieta Kozik naczelnik Wydziału Edukacji, Ochrony Zdrowia i Kultury Starostwa Powiatowego w Lublinie, p. Krzysztof Urbaś wójt gminy Niemce, p. Jerzy Wójcik dyrektor Zespołu Szkół im. Ziemi Lubelskiej w Niemcach. A także rodzice uczestników projektu, młodzież miejscowego gimnazjum oraz uczniowie naszej szkoły wraz z gronem pedagogicznym. Gościliśmy również przedstawiciela prasy „Wspólnota Lubartowska”. Celem ogólnym projektu było podniesienie kwalifikacji zawodowych uczestników, a także ich umiejętności komunikowania się w języku obcym, umiejętności osobistych, niezbędnych do osiągnięcia powodzenia na rynku pracy, oraz zaspokojenie potrzeb pracodawców odnośnie zatrudnienia pracowników z doświadczeniem międzynarodowym. Celem twardym projektu było natomiast odbycie stażu przez uczestników w określonym wymiarze godzin oraz otrzymanie przez nich dokumentu Europass Mobilność, certyfikatów ukończenia kursu językowego i certyfikatów o odbyciu stażu. Rezultaty miękkie to: uzyskanie wiedzy i umiejętności praktycznych; poznanie nowego języka, poznanie kultury, historii i zwyczajów kraju goszczącego, podniesienie aspiracji zawodowych i osobistych uczestników.

fot. ZSP Niemce

panorama powiatu NR 3/2014(161)

Budżet projektu obejmował: kursy języka włoskiego – 120 godzin, słowniki, rozmówki, przewodniki po kraju docelowym dla każdego uczestnika, przygotowanie kulturowe i pedagogiczne i inne oraz gadżety promocyjne w tym przypadku u uczniowie otrzymali torby które służą im do dziś. Można stwierdzić, że zakładane cele zostały osiągnięte. Program stażu dostosowano do wiedzy i umiejętności uczestników przewidywał też poszerzenie ich umiejętności o elementy, których nauczanie w kraju byłoby utrudnione. Podczas konferencji uczestnicy projektu, przy zastosowaniu prezentacji multimedialnej, zaprezentowali przedsiębiorstwa i firmy, w których odbywali praktyki, wskazując przy tym na umiejętności, które nabyli podczas zagranicznego stażu. Uczennice prowadziły konferencją w języku włoskim i polskim. W trakcie konferencji uczestnikom zostały wręczone dokumenty Europass Mobility (w j. angielskim i polskim) i Certificato di Partecipacione al Corso (Certyfikaty potwierdzające odbycie stażu) wystawione przez partnera projektu. Następnie gościom i młodzieży szkolnej został zaprezentowany interesujący materiał filmowy dotyczący kulturowych i społecznych aspektów projektu. Stażyści pokazali miasta Włoch – Rzym, Asyż, Spoleto, które mieli możliwość zwiedzić podczas pobytu i podzielili się wrażeniami odnoszącymi się do różnic kulturowych narodów Unii Europejskiej. Na zakończenie konferencji uczestnicy projektu „Przepustka na rynek pracy” zachęcili młodszych kolegów i koleżanki do udziału w następnych projektach dotyczących mobilności zawodowych gdyż otwierają one przed młodymi ludźmi nowe rynki pracy i ułatwiają skuteczne konkurowanie o pracę na rynku krajowym. Zaprosili również wszystkich uczestników konferencji do obejrzenia wystawy fotograficznej związanej z zakończonym projektem. Elżbieta Rudnicka, dyrektor ZSP Niemce

projekty

Ciekawy sposób na naukę – wycieczka do Warszawy W dniu 22 października wraz z opiekunami uczestniczyliśmy w wycieczce do Warszawy. Program wycieczki w pierwszej kolejności obejmował zwiedzanie Zamku Królewskiego – rezydencji królów i jednego z najważniejszych historycznych gmachów w Polsce. Wraz z przewodnikiem odbyliśmy spacer po apartamentach zamku doprowadzonych do stanu świetności za czasów ostatniego króla Polski Stanisława Augusta. Następnie udaliśmy się do Centrum Nauki Kopernik, gdzie choć przez chwilę mogliśmy poczuć się jak prawdziwi odkrywcy uczestnicząc w eksperymentach naukowych, które były połączeniem nauki z emocjonującą zabawą. W dalszej kolejności odbyliśmy ekskluzywną wycieczkę po Stadionie Narodowym, gdzie poczuliśmy przedmeczową atmosferę zwiedzając piłkarskie szatnie. Weszliśmy też na płytę stadionu, zobaczyliśmy salę konferencji prasowych oraz loże VIP. Ostatnim punktem programu była wizyta w gmachu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – rolę przewodnika pełnił Pan Poseł Henryk Smolarz. Zwiedzając zabudowania Sejmu udało nam się spotkać kilku polityków znanych nam z telewizji. Podczas spaceru korytarzami parlamentu Pan Poseł Smolarz przybliżył nam pracę posłów i senatorów RP.

Mieliśmy również możliwość przez chwilę przysłuchiwać się obradom Sejmu zwiedzając salę obrad. Klucząc licznymi korytarzami doszliśmy do holu głównego, gdzie znajduje się tablica upamiętniająca posłów II Rzeczypospolitej, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Zaraz potem zeszliśmy na parter pięknymi, szerokimi schodami i idąc w kierunku Sali Kolumnowej zatrzymaliśmy się przy makiecie budynków Sejmu i Senatu. Na zakończenie jeszcze jedno wspólne zdjęcie przed budynkiem parlamentu i podróż do domu. Wycieczka była połączeniem lekcji historii i wiedzy o społeczeństwie, także ci uczniowie, którzy interesują się przedmiotami przyrodniczymi mieli możliwość odbycia lekcji w niecodziennym laboratorium. Uczniowie LO i Technikum ZSP w Niemcach

fot. ZSP Niemce

NR 3/2014(161) panorama powiatu 13

Wyskubek – powrót do tradycji W drugiej połowie 2014 Powiat Lubelski podpisał umowę na realizację projektu „WYSKUBEK” promocja kultury ludowej na przykładzie zwyczajów i obrzędów Powiatu Lubelskiego. Projekt ten uzyskał dofinansowanie w ramach „małych projektów” w konkursie LGD Kraina wokół Lublina. Celem tego projektu była promocja kultury ludowej na przykładzie zwyczajów i obrzędów Powiatu Lubelskiego. Przegląd widowisk obrzędowych odbył się 28 listopada br. w Gminnym Ośrodku Kultury w Piotrkowie w gminie Jabłonna. Na uwagę zasługuje fakt, że podczas prezentacji obrzędów wykorzystano teksty piosenek opracowane przez Członkinie Zespołu na podstawie ustnych przekazów z pokolenia na pokolenie, w danej miejscowości. Obrzędy prezentowane były w następującej kolejności:

Weselny obrzęd „Zakładanie wianków” – Zespół Śpiewaczy z Tuszowa.

„…Obrzęd „zakładania wianków” – jest to zwyczaj bardzo stary obchodzony w czasach naszych dziadków. Ceremonia

fot. archiwum starostwa

panorama powiatu NR 3/2014(161)

ta odbywała się w drugi dzień wesela. Rodzicom zakładano wianki a młodzi dziękowali za wychowanie. Obrzęd ten utrzymał się aż po dzisiejsze czasy…”

Obrzęd „Darcie Pierza” – Kiełczewicki Klub Seniora przy Publicznej Szkole Podstawowej w Kiełczewicach Górnych (gmina Strzyżewice).

„…W wielu polskich chatach gromadziły się wówczas licznie zebrane kobiety i skubały pierze, aby potem móc zrobić pierzynę i poduchy. Przy pracy rozmawiały, opowiadały niezwykłe historie, wspominały, a nawet plotkowały, jak to w środowisku kobiet czasem bywa. Praca kończyła się poczęstunkiem lub zabawą, zwanymi „wyskubkiem”, co stanowiło formę zapłaty za pracę…”

informacje » wydarzenia

Obrzęd „Kiszenie kapusty” – Zespół Śpiewaczy ze Skrzynic (gmina Jabłonna).

„…Kiszenie kapusty, musiało być wykonane najpóźniej do końca października, gdyż później kapusta mogłaby się zepsuć a nie ukisić. Zespół ze Skrzynic przedstawił obieranie i szatkowanie kapusty przez gospodynie. Poszatkowaną kapustę wrzucano warstwami do beczki, posypywano solą a dzieci deptały kapustę by dobrze ukisła…”

Gdy ciasto rośnie w dzieży wtedy układamy drewno w piecu i rozpalamy. Drewno do napalenia w piecu na chleb powinno być suche i najlepiej dębowe, żeby się dobrze napaliło w piecu. Anetta Cygan Projekt dofinansowany ze środków Programu LEADER w ramach PROW 2007–2013 w zakresie Małych projektów Lokalnej Grupy Działania „Kraina wokół Lublina”

Obrzęd „Ubijanie masła” – Klub Seniora Gminy Krzczonów przy Regionalnym Ośrodku Kultury i Sportu w Krzczonowie oraz Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych Gminy Krzczonów.

„…Przepis na masło …Do wyparzonej maśniczki wlewamy 2 litry kwaśnej śmietany o temperaturze pokojowej. Do ubijania masła siadamy pod środkowym belkiem izby. Ważne jest zachowanie odpowiedniej temperatury śmietany. Z zimnej śmietany masło nie wybije się, z za ciepłej zarobi się i nie da się zbić w osełkę. Po wyrobieniu masła płuczemy je w wodzie i ubijamy w osełkę, ozdabiając wyciskarką…”

Obrzęd „Pieczenie chleba” – Zespół Śpiewaczy KGW Jabłonna II (gmina Jabłonna).

„…Upieczenie dobrego chleba wymaga dużo wysiłku, a także dokładnego wykonania poszczególnych czynności. Przed rozczynianiem ciasta trzeba mieć zakwas, który dodaje się do rozczynu. Mąka musi być przegotowana, przesiana i musi stać w ciepłym miejscu wtedy ciasto lepiej rośnie i chleb jest bardziej puszysty. Do przygotowanej dzieży wsypujemy mąkę, do mąki dodajemy zakwas, mieszany z wodą żeby nie było grudek, następnie gdy mamy serwatkę dolewamy do rozczynu, jeżeli jej nie mamy dolewamy wodę – z serwatką chleb jest bardziej kwaśny. Wszystko dobrze mieszamy na jednolitą masę. Rozczyn nie może być gęsty. Gdy rozczyn jest już dobrze rozmieszany odstawiamy go w ciepłe miejsce i dokładnie okrywamy żeby rósł. Taki rozczyn przeważnie robimy z jednego dnia na drugi. Bywało również tak że chleb się piekło w jednym dniu, ale wtedy rozczyn musiał być robiony bardzo rano, wtedy mówiło się że się piecze „chleb za dnia”. Rozczyn rósł tak długo aż ciasto się podwoiło a następnie mięsiło się i wieczorem piekło. Na drugi dzień rano bierzemy ten rozczyn i mięsimy ciasto do którego dodajemy rozmieszane drożdże, sól, wodę lub mleko. W zamożniejszych rodzinach dodawano do ciasta mleko, w biedniejszych tylko wodę. Ciasto na chleb powinno być dość gęste i długo mieszane. W czasie mieszania, gdy ciasto odstaje od ręki znaczy to, że ciasto jest już dobrze wymieszane. Następnie posypujemy ciasto mąką po wierzchu i nakrywamy lnianym obrusem, a następnie kocem lub kożuchem i dzieżę z ciastem ustawiamy w ciepłym miejscu. Czekamy aż ciasto wyrośnie.

NR 3/2014(161) panorama powiatu 15

V Konkurs Recytatorski Poezji Patriotycznej w „Hubalu”

14 listopada 2014 r. w Zespole Szkół Zawodowych Nr 1 im. mjr H. Dobrzańskiego odbył się Konkurs Recytatorski Poezji Patriotycznej pod hasłem: „Żadne miejsce nie powinno być milsze dla Ciebie od Ojczyzny”. W tym roku honorowy patronat nad konkursem objął Starosta Lubelski P. Paweł Pikula. Swoje umiejętności recytatorskie zaprezentowali uczniowie: Gimnazjum Nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w Bychawie, Gimnazjum Publicznego w Zespole Szkół im. S. Staszica w Wysokiem, Gimnazjum w Tarnawce, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Mętowie, Zespołu Szkół Technicznych im. T. Kościuszki i Zespołu Szkół im. M. Kopernika w Bełżycach oraz Zespołu Szkół Zawodowych Nr 1 im. mjr. H. Dobrzańskiego w Bychawie. Konkurs odbył się w dwóch turach: dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Recytację uczniów oceniało jury w składzie: »» p. Barbara Cywińska-dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bychawie »» p. Urszula Pytlak – nauczyciel bibliotekarz ze Szkoły Podstawowej w Bychawie »» p. Anna Siek – nauczyciel języka polskiego w Gimnazjum Nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w Bychawie Jury miało bardzo trudne zadanie, ponieważ uczniowie(zwłaszcza gimnazjów) zaprezentowali bardzo wysoki i wyrównany poziom. Po długiej naradzie komisja przyznała : I miejsce – Oskarowi Mituła z Gimnazjum Nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w Bychawie II miejsce – Agacie Smerdel z Gimnazjum w Tarnawce III miejsce –Gabrieli Paździor z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Mętowie III miejsce – Karolinie Grodzińskiej z Gimnazjum Nr 1 im. Obrońców Ojczyzny w Bychawie Wyróżniła też: Kingę Wierzbicką z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Mętowie Dominikę Łukaszczyk z Gimnazjum Publicznego w Zespole Szkól im. S. Staszica w Wysokiem W grupie uczniów szkół ponadgimnazjalnych komisja przyznała : I miejsce – Małgorzacie Minik z Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Bełżycach II miejsce – Konradowi Małek z Zespołu Szkół Zawodowych Nr 1 w Bychawie III miejsce – Justynie Iwaniak z Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Bełżycach Wyróżniła też: Weronikę Kręgiel z Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Bełżycach Przemysława Zdybla z Zespołu Szkół Zawodowych Nr 1 w Bychawie Katarzynę Matuszewską z Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Bełżycach Celem konkursu jest pielęgnowanie wśród młodzieży postaw patriotycznych, popularyzowanie piękna i wartości narodowej kultury, rozwijanie recytatorskich umiejętności uczniów. W dzisiejszym świecie młodzi ludzie mogą uczyć się, pracować za granicą, poznawać kulturę innych państw, ale zawsze powinni pamiętać o tym, że

panorama powiatu NR 3/2014(161)

żadne miejsce nie powinno być im milsze od Ojczyzny. Serdecznie dziękujemy paniom: Beacie Kamińskiej, Marcie Zięba, Annie Matysek, Magdalenie Konefał, Annie Misztal-Trzcińskiej, Magdalenie Miszczak, Amelii Dziurda-Multan, Marii Kalińskiej, Beacie Jeleniewskiej, Elwirze Martys-Górna za czas poświęcony na przygotowanie uczniów do konkursu i propagowanie wśród młodzieży poezji patriotycznej. Dziękujemy pani Joannie Mendykowskiej za przygotowanie dekoracji, panu Robertowi Skoczylasowi, Robertowi Jarzynie za przygotowanie dyplomów, panu Januszowi Saganowi za pomoc techniczną. Jolanta Szpytma Anna Prajsnar

fot. ZSZ Nr 1 im. mjr H. Dobrzańskiego w Bychawie

informacje » wydarzenia

„Jak Lusia, czyli Loesje, zawędrowała na Bychawską…” „Gdyby ktoś mnie szukał jestem w siódmym niebie”, „Pana Tadeusza można kupić nie tylko w monopolowym” – to tylko dwa przykłady z wielu haseł z czarno-białych plakatów krążących w Internecie, które często przerabiane są na murale i zdobią ściany budynków. Do Lublina chyba jeszcze nie dotarły, ale uczniom i nauczycielom z Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Bełżycach znane są doskonale. Wszystko to za sprawą warsztatów kreatywnego pisania, które zostały przeprowadzone w szkole przy ul. Bychawskiej w dniu 16 października 2014r. przez animatorki z z międzynarodowej grupy Loesje. Warsztaty, realizowane w ramach projektu CZY BURCZY CI CZASEM W GŁOWIE, przy wsparciu finansowym Narodowego Centrum Kultury, są częścią programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych.”

„Kuszenie śmierci” „Kuszenie śmierci” – program profilaktyczny w wykonaniu Lecha Dyblika w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Niemcach

W spotkaniu wzięło udział 30 uczniów ZS im. M. Kopernika w Bełżycach. Łamiąc struktury gramatyczne, posługując się skojarzeniami i metaforami, uczestnicy warsztatów próbowali opisać otaczający ich świat. Efektem tej twórczej pracy były zaskakująco trafne i oryginalne definicje typowych pojęć. Okazało się, że porażka może być „podatkiem od doświadczenia”, „zabijać można tylko nudę”, a uczniowie witają się hasłem: „Zrób komuś dzień dobry”. Praca nad ostatecznym kształtem stworzonych przez uczniów haseł ciągle trwa. Wynik końcowy będzie można oglądać na wystawie w szkole, a także, mamy wielką nadzieję, niektóre staną się hasłami Loesje. Nie tylko uczniowie mieli okazję ćwiczyć kreatywność pod okiem animatorek. Specjalne szkolenie zostało przeprowadzone również dla nauczycieli, którzy mogli poznać tajniki metody pracy Loesje, by potem wykorzystywać ją w pracy dydaktycznej. Warsztaty Loesje to nie tylko zajęcia, które uczą umiejętności pisania krótkich i twórczych tekstów. Jest to doskonale spędzony czas, okazja do tego, by poznać własne możliwości, uruchomić drzemiące w nas pokłady oryginalnego definiowania rzeczywistości. Zdecydowanie polecamy – uczniom i nauczycielom! Anna Sierpińska i Marta Fronczek w ramach programu „Którędy do kultury?!”

Dnia 12 listopada 2014 roku w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Niemcach odbył się program profilaktyczny z udziałem aktora Teatru Narodowego w Warszawie Lecha Dyblika. Lech Dyblik jest aktorem filmowym i telewizyjnym, który swoją popularność i sympatię widzów zyskał między innymi dzięki rolom w filmach „Czas honoru”, „Szpilki na Giewoncie”, „Niania”, „Ranczo”, „Klan”, „Świat według Kiepskich”, „Pod Mocnym Aniołem”. Program odbył się dzięki funduszom uzyskanym od Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działającej przy urzędzie gminy Niemce. W czasie spotkania aktor wspominał o początkach swojej drogi zawodowej, o marzeniach, o aktorskiej karierze i drodze do osobistej katastrofy moralnej. Mówił o własnych przeżyciach z okresu staczania się w uzależnienie, oraz trudnej walki z alkoholizmem. Śpiewał o tym, jak nałóg niszczy całe życie człowieka. Zainteresowanie uczniów wzbudził również słowami o własnej bezradności i słabości w konfrontacji z chorobą alkoholową. Pan Dyblik w swoich opowieściach podkreślał znaczenie rodziny, która nie zawsze być może jest wzorowa, ale jest „moja”. Mówił o wzajemnych relacjach, które w rodzinie ciągle trzeba budować i doskonalić, o szacunku do drugiego człowieka i pokorze, która jest warunkiem spokojnego i pełnego życia. Program miał na celu uświadomienie młodym ludziom tego, że nie warto marnować sobie życia nadużywając alkoholu i narkotyków. Młodzi ludzie zapominają i nie zdają sobie sprawy, że imprezy zakrapiane alkoholem mogą stać się początkiem dużych problemów z nałogiem. Historia z życia aktora zobrazowała problem w sposób bardzo przystępny i z pewnością pozostanie w pamięci naszej młodzieży. Uczniowie z zainteresowaniem uczestniczyli w spotkaniu. Na zakończenie ustawiła się długa kolejka po autograf i pamiątkowe zdjęcie z aktorem. Spotkanie zorganizowała pedagog Agnieszka Budzyńska ZSP Niemce

fot. Zespół Szkół im. M. Kopernika w Bełżycach

fot. ZSP Niemce

NR 3/2014(161) panorama powiatu 17

Wspomnienie Dożynek Powiatowych

Zima zawitała na dobre… za oknami mróz i pewnie niebawem spadnie śnieg. Z szafy wyciągnęliśmy ciepłe kurtki, czapki i szaliki. Dla ogrzania atmosfery postanowiliśmy powspominać jedną z najważniejszych letnich imprez jaką są Dożynki Powiatowe. Dożynki 2014 rozpoczęły się tradycyjnie korowodem delegacji poszczególnych gmin i obrzędami dożynkowymi. Funkcje starostów pełnili Dorota Wójtowicz z Pawlina w gminie Konopnica i Adrian Kałkus z miejscowości Olszowiec w gminie Bychawa. To oni podczas obrzędu dożynkowego przekazali tradycyjny bochen chleba, wypieczonego z tegorocznych zbóż, staroście lubelskiemu Pawłowi Pikuli i wójtowi gminy Konopnica Mirosławowi Żydkowi. Część obrzędową zakończyła msza święta w intencji rolników, po której odbył się pokazowy skok spadochronowy «antyGrawitacja Radawca», a na plenerowej scenie występowali: zespoły regionalne, takie jak Orkiestra Dęta „Henryczki”, Zespół Pieśni i Tańca „Apis” z Pszczelej Woli, Zespół śpiewaczy „Nadwarcianki” z Konopnicy w województwie łódzkim i regionalny zespół folklorystyczny z Węgier, discopolowy zespół Cliver, hiphopowy zespół Chonabibe, natomiast gwiazdą wieczoru był Zakopower. Tradycyjnie, jak co roku odbył się konkurs wieńców dożynkowych, którego laureatami zostali: W kategoria wieńców tradycyjnych: I miejsce Koło Gospodyń Wiejskich w Stasinie (gmina Wojciechów) wieniec nr 25. Wieniec tradycyjny w kształcie korony zwieńczony krzyżem. Uwity z kłosów zbóż – pszenicy, pszenżyta, jęczmienia, owsa pochodzących z własnych pól, udekorowany owocami, kwiatami z przydomowych ogródków. II miejsce Koło Gospodyń Wiejskich z Garbowa (gmina Garbów) wieniec nr 7. Wieniec tradycyjny w kształcie kuli zakończony koroną, uwieńczoną krzyżem wyplecionym ze słomy. Kula wykonana z kłosów z owsa, pszenżyta, pszenicy i jęczmienia browarnego i lnu. Korona wykonana z lnu oraz kwiatów i owocostanów kilku rodzajów czarnuszek:

panorama powiatu NR 3/2014(161)

czarnuszki orientalnej, damasceńskiej i hiszpańskiej. Korona ozdobiona jest kulkami ze słomy, imitującymi berło w koronie. III miejsce Koło Gospodyń Wiejskich Olszanka (gmina Krzczonów) wieniec nr 16. Wieniec tradycyjnyw kształcie potrójnej korony, zwieńczony krzyżem uwity jest ze wszystkich rodzajów zbóż, udekorowany kaliną, jarzębina, orzechami, jabłkami. W kategoria wieńców współczesnych: I miejsce Koło Gospodyń Wiejskich z Marynina (gmina Konopnica) wieniec nr 37. Wieniec współczesny przedstawia strudzonego ciężką pracą rolnika siedzącego przy stole. Żona przygotowuje dla męża posilającą strawę. Całość wykonana ze zbóż, owoców i kwiatów. II miejsce Koło Gospodyń Wiejskich w Zabłociu (gmina Wysokie) wieniec nr 33. Wieniec współczesny w kształcie łodzi wyklejonej z kłosów pszenicy i ziaren soczewicy, ryba w sieci wykonana ze słomy i Pismo Święte wyklejone z ziaren lnu. III miejsce Koło Gospodyń Wiejskich w Zalesiu (gmina Niemce) wieniec nr 21 „Trzy Wiatry” – Nowoczesny wieniec dożynkowy o formie trójpostaciowej rzeźby pełnej. Obrotowa podstawa wieńca wprawia w ruch trzy postaci, z których każda wykonana jest z innego zboża. Obracające się postaci łączą się ze sobą w odwiecznym tańcu wiatrów, którego kulminacją są żniwa. Powiatowy konkurs publiczności na „najładniejszy wieniec dożynkowy” Największą liczbę głosów (177 głosów) w Konkursie Publiczności na „Najładniejszy wieniec dożynkowy” wygrał wieniec dożynkowy wykonany przez Koło Gospodyń Wiejskich z Marynina (gmina Konopnica) wieniec nr 37. W programie dożynek nie zabrakło też innych atrakcji. Goście m.in. mogli obejrzeć pokazy futbolu amerykańskiego, uczestniczyć w biegu ze Stokrotką, czy też skorzystać z oferty bogatego programu Wioski LGD „Kraina wokół Lublina”. Mamy nadzieję, że kolejne dożynki będą równie udane jak te, które odbyły się 31 sierpnia 2014 r. w Radawcu Dużym. Red.

informacje » wydarzenia

fot. archiwum starostwa

NR 3/2014(161) panorama powiatu 19

Tradycje wigilijne na Lubelszczyźnie

Wigilia Bożego Narodzenia zamykająca adwent była zawsze dniem szczególnym, wyjątkowym, a samo Boże Narodzenie świętem pojednania, umacniania i odradzania więzi międzyludzkich. Bardzo ważnym elementem wigilii jest opłatek, znak komunii między Bogiem a człowiekiem i ludźmi między sobą. Już od średniowiecza opłatek wypieka się z ciasta sporządzonego z mąki pszennej i wody, w specjalnych szczypcach, będących zarazem matrycami odbijającymi symbole chrześcijańskie. Z reguły ma kolor śnieżnobiały, jednakże w tradycji

panorama powiatu NR 3/2014(161)

regionu Lubelszczyzny zapisał się również opłatek różowy dla zwierząt, który po posiłku wigilijnym gospodarz zanosił zwierzętom wraz z resztkami jedzenia. Legendy głosiły, że w tę noc wigilijną można usłyszeć co mówią zwierzęta, że woda zaczerpnięta ze studni może zmienić się w wino, że dzień wigilijny jest zapowiedzią przyszłych wydarzeń na cały rok – aż do następnej wigilii. Nie można było też zaspać tego dnia, by przyszły rok był pomyślny i nie brakowało chęci do pracy. Również zachowania domowników były zapowiedzią na przyszły rok, w związku z czym tego dnia dzieci powinny być grzeczne,

gospodarze pracowici, a wszyscy dla siebie mili i życzliwi. Już od rana wypatrywano osoby płci męskiej – co miało związek z oczekiwaniem na Narodzenie Jezusa. O świcie zaś do okien gospodarzy pukali mali kolędnicy – chłopcy tzw. „szczęściarze” chodzący ze świątecznymi życzeniami od domu do domu. Zwykle też przez cały wigilijny dzień poszczono – często o chlebie i wodzie. Wypatrując na niebie pierwszej gwiazdy, wnioskowano po pogodzie, jaki będzie urodzaj w najbliższym roku. Ludowe porzekadło mówi: „Jak na niebie jasno to w stodole ciasno”. Niebo zakryte chmurami wróżyło, że krowy będą się dobrze doiły, a wygwieżdżone zapowiadało wysoką nośność kur. Pierwsza gwiazdka dawała znak by zasiąść do stołu wigilijnego. W okolicach Biłgoraja, Janowa i innych podlubelskich miejscowościach wigilię spożywano na dzieży, która zasłana była słomą, sianem i śnieżnobiałym obrusem. Gdzie indziej gromadzono się tradycyjnie przy stole – symbolizującym czystość, odświętność. Najważniejsze miejsce na stole zajmował opłatek, a na Lubelszczyźnie także czosnek i miód. Wierzono, że zapewniał zdrowie, chronił od ukąszenia pcheł i od „złego”. Czasem czosnek sadzono później w polu, aby burza nie zniszczyła zasiewów. Miód jedzony razem z opłatkiem miał zapewnić powodzenie. W Lubelskiem pod stołem ustawiano też dzieżkę do chleba, maselnicę i sierp lub żelazo pługa, aby w przyszłym roku było co jeść i czym żąć. Na rogu stołu zostawiano wolne nakrycie dla dusz zmarłych. Wierzono bowiem, że w tę noc wigilijną dusze bliskich zmarłych mogły odwiedzać żywych. Ich przybycie było pożądane i oczekiwane, ponieważ miało zapewnić urodzaj w roku przyszłym. Nie tylko zostawiano dla nich dodatkowe nakrycia na stole, ale nie

sport sprzątano na noc wieczerzy i nie gaszono ognia. Do stołu zasiadano według starszeństwa i pozycji w rodzinie: najpierw dziadkowie, rodzice – gospodarze, goście, dzieci. Ceremoniałom wieczerzy wigilijnej przewodniczył ojciec rodziny, najstarszy mężczyzna, lub gdy go nie było, najstarsza kobieta. Wieczerza składała się z ustalonego zestawu potraw. Na Lubelszczyźnie gospodynie gotowały zawsze nieparzystą ich ilość: 7, 9 lub 13. W niektórych miejscowościach zwracano uwagę by biesiadników było do pary, gdyż jak sądzono liczba nieparzysta wróżyła komuś z ich grona śmierć. Stąd zapraszano kogoś z sąsiedztwa by dopełnić liczby. Do najpopularniejszych do dziś dań wigilijnych w naszym regionie należą między innymi: barszcz z grzybami, kasza gryczana z sosem grzybowym, kapusta z grochem, pierogi z grzybami, kutia z pszenicy z cukrem, miodem i orzechami, pieczona lub gotowana ryba, kompot z suszonych jabłek i śliwek. Podstawą dań wigilijnych była i jest ryba. Wiele potraw wigilijnych ma ciekawą przeszłość. Kutia jest pradawną potrawą obrzędową, która przygotowywano miażdżąc ziarna zboża, zazwyczaj pszenicy, mieszając z miodem, a następnie gotując. Była to potrawa popularna w południowo-wschodnich regionach Polski, a i dziś często spotykana w niektórych domach. Podczas kolacji wigilijnej śpiewano kolędy, kosztowano kolejnych potraw, snuto wigilijne opowieści, wróżono dla zabawy. Zwracano uwagę, aby ani na chwile nie odkładać łyżki, aby głód nie doskwierał w ciągu nadchodzącego roku i nie łupało w krzyżu. Po kolacji dziecko, które pasało krowy, zbierało

fot. gettyimages

ze stołu wszystkie łyżki i wiązało je rzemykiem, aby bydło nie rozbiegało się po pastwisku (lubelskie, parczewskie, biłgorajskie, kraśnickie). Pod miskę, z której jedzono układano wszystkie rodzaje ziarna i srebrną monetę. Jeżeli do dna przykleiło się dużo ziaren wierzono, ze zbiory będą obfite. Czasami gospodarz uderzał wiązką słomy o ścianę i podłogę, by z ilości zaczepionych słomek wnioskować o wielkości zbiorów w roku przyszłym lub ilości kop zboża w polu. Pod miski z różnymi potrawami wigilijnymi układano też kawałek opłatka. Jeśli opłatek przykleił się do którejś z nich, potrawy tej miało nie zabraknąć przez cały rok (południowa zamojszczyzna). Podczas wieczerzy wigilijnej zgromadzeni wyciągali kolejno siano spod obrusa: najdłuższe źdźbło oznaczało długie życie (chełmskie, lubartowskie, lubelskie). Aby ustrzec się przed chorobami, należało pod obrus z siana włożyć kilka ząbków czosnku (lubelskie). Do obyczaju wigilijnego dawniej należały także wróżby panieńskie. Dziewczęta nasłuchiwały, z której strony zaszczeka pies – ponieważ z tej miał przyjść narzeczony: liczyły drwa lub sztachety w płocie, bo ich parzysta liczba wróżyła szybkie zamążpójście (lubartowskie, lubelskie). W Lubelskiem również bardzo powszechne było „chodzenie z gwiazdą”. Zazwyczaj była to grupa miejscowych chłopców, która oprócz śpiewu, recytowała specjalnie ułożone teksty, puszczając w ruch oświetloną wewnątrz gwiazdę. Serdeczny, podniosły nastrój udzielał się wszystkim, a wspólna pasterka, na którą szła cała wioska wieńczyła niezapomniane przeżycia tej cudnej nocy. Red. NR 3/2014(161) panorama powiatu 21

Wpływ żywienia i ćwiczeń na rozwój człowieka [cz.2]

Potoczne twierdzenie : „JESTEŚ TYM, CO JESZ” wcale nie jest dalekie od prawdy. Ludzkie ciało zbudowane jest z komórek potrzebujących do życia i wzrostu składników odżywczych, których źródłem jest spożywany pokarm. Dlatego to, jak wyglądamy oraz jakie jest nasze samopoczucie i zdrowie, zależy od naszej codziennej diety.

Składniki i rola pożywienia

Określenie składu naszego pożywienia stało się możliwe dzięki rozwojowi chemii i stosowanych w niej metod analitycznych. Poznanie roli, jaką spełniają poszczególne składniki pożywienia, zawdzięczamy biologii i fizjologii, a ostatnio również biochemii, która zajmuje się badaniem przemian zachodzących w żywych organizmach. Wielką pomocą w tym zakresie były doświadczenia przeprowadzone na zwierzętach. Dzięki tym badaniom przekonano się, że w żywym organizmie przebiega tysiące różnorodnych i bardzo skomplikowanych przemian, objętych nazwą przemiany materii, które nigdy, nawet podczas snu, nie ustają. Za pomocą odpowiednich badan i obliczeń możemy określić wielkość przemiany materii, wyrażając ją w kaloriach na jedną godzinę i na jeden kilogram ciężaru ciała, wzrostu, wieku, płci, klimatu, ilości i jakości spożywanego posiłku, rodzaju, charakteru i ilości wykonywanej pracy itp. Pokrycie zapotrzebowania kalorycznego nie wystarcza jednak do prawidłowego funkcjonowania organizmu, musi on otrzymywać w pokarmach, w odpowiednich ilościach i proporcjach, inne niezbędne składniki. Należą do nich przede wszystkim białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne, przy czym istotna jest nie tylko ilość, ale także jakość i wzajemne proporcje. Białka są to związki chemiczne stanowiące niezbędny element budowy każdej komórki. Z nich organizm buduje nowe lub odnawia zużyte komórki, hormony, enzymy, ciała odpornościowe. Pożądane jest, aby źródła białka w naszym organizmie były pod postacią różnych produktów, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, wówczas bowiem wysoka jest wartość biologiczna białka. Zapotrzebowanie organizmu człowieka na białko waha się w pewnych granicach. Człowiek dorosły potrzebuje od 0,4 do 1,2 g białka na 1kg ciężaru ciała. U dzieci i młodzieży zwiększa się prawie dwukrotnie, gdyż w okresie dojrzewania i rozwoju białko zużywane jest do budowy nowych komórek i tkanek. Głównym źródłem białka pochodzenia zwierzęcego są mięso, ryby, sery i mleko, zaś źródłem białka pochodzenia roślinnego są głównie nasiona roślin strączkowych. Tłuszcze są składnikiem o najwyższej wartości kalorycznej. Dodatek tłuszczu pozwala na podniesienie wartości kalorycznej pożywienia bez zbędnego zwiększania jego objętości, co ma duże znaczenie dla osób pracujących fizycznie, których zapotrzebowanie kaloryczne jest szczególnie wysokie. Najcenniejsze biologicznie są tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego. Głównym źródłem tłuszczu w naszym pożywieniu są: smalec, oleje jadalne (tran), masło.

panorama powiatu NR 3/2014(161)

Pożądane jest, aby w naszym organizmie występowały zarówno tłuszcze zwierzęce, jak i roślinne. Brak tłuszczów roślinnych może powodować poważne schorzenia, m.in. choroby skóry i włosów. Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego należy spożywać w umiarkowanej ilości, gdyż nadmierne ich spożywanie ma duży wpływ na zdrowie człowieka, powodując wzrost poziomu cholesterolu.

Co jeść, by być „wielkim”?

Nie każdy ma takie geny jak Jay Cutler, który podczas swoich pierwszych dwóch treningów „wrzucił” na siebie 20 kg mięśni. Oraz nie wszystkie kobiety mogą wyrzeźbić swoje ciało jak królowa Fitness Olympia’98 – Monica Brant. W gruncie rzeczy ciężko większości z nas powiększyć masę, mimo regularnego chodzenia na siłownię, silnej motywacji do treningów i zdrowego odżywiania.

Ile kalorii wystarczy?

Masa powinna przyrastać w tempie 0.25 do 1 kg na tydzień, Jeśli przyrost nie następuje, należy po prostu zwiększyć liczbę spożywanych kalorii. Jeśli natomiast efekt mamy odwrotny i podczas rosnącej tkanki rośnie jednocześnie tkanka tłuszczowa trzeba zmniejszyć ilość spożywanych kalorii.

Rola ćwiczeń aerobowych

Osoba o zawartości ponad 15% tkanki tłuszczowej musi uważać i kontrolować ilość kalorii. Więcej wysiłku, mniej kalorii. Dwie do trzech sesji 30–40-minutowych tygodniowo powinno na dobry początek zmusić ciało do pracy. Wiadomo, iż trening trzeba zacząć od podstawowego i w miarę łatwego, aby móc przystosować ciało do wysiłku i poprawić nasz system wydajnościowy. Jednak należy pamiętać, by nie przesadzić, gdyż zbyt duża ilość ćwiczeń aerobowych może ograniczyć przyrost mięśni, gdy zużyje zbyt dużo kalorii. Gdy poczujesz, że tracisz siłę podczas treningów to prawdopodobnie przesadzasz z ćwiczeniami. Jeśli ani nie zwiększasz, ani nie tracisz siły to przypuszczalnie spalasz tkankę tłuszczową i jednocześnie zwiększasz masę mięśniową.

Węglowodany – kiedy je jeść?

Istnieje stwierdzenie, iż jedzenie węglowodanów późnym wieczorem prowadzi do tycia, jednak są i tacy, którzy twierdzą, iż pora ich spożycia nie ma żadnego znaczenia. To, co najlepsze dla danej osoby zależy od jej indywidualnych potrzeb. Szczupłe osoby powinny jeść kilka godzin przed snem, gdyż ich szybki metabolizm stwarza niebezpieczeństwo ujemnego bilansu podczas snu.

sport Znaczenie ma również rodzaj węglowodanów. Węglowodany o szybkim działaniu, tzw. proste lub o wysokim indeksie glikemicznym, takie jak miód, cukier, białe pieczywo czy biszkopty, szybciej wchłaniają się do krwi niż węglowodany złożone o niskim wskaźniku glikemicznym. Te ostatnie to nic innego jak ziemniaki, płatki owsiane, brzoskwinie, ciecierzyca lub jogurty, które dają dłuższe uczucie sytości i skutecznie ograniczają apetyt. Przedtreningowy posiłek, oparty na węglowodanach złożonych, będzie najlepszy dla tych osób, które pracując nad masą powinny stracić troszkę tłuszczu. Jednym z przykładów jest jedzenie płatków owsianych zmieszanych z proszkiem proteinowym. Taka mieszanka jest wolno trawiona i dostarczając stały dopływ energii, oszczędza zapas glikogenu w mięśniach. Nasycone rezerwy glikogenu wiążą się z przyrostem mięśni, natomiast ich zmniejszenie skłania organizm do czerpania energii z białka. Przed treningiem sięgnij po białko serwatki, gdyż zawiera ono dużo aminokwasów o rozgałęzionych łańcuchach węglowych. Inaczej jest z osobami szczupłymi. Podobnie jak w poprzednim wypadku: nie dość, że potrzebują większych zapasów kalorii jak i węglowodanów, to jeszcze potrafią dać sobie z nimi radę. Dlaczego? Otóż wytwarzają mniej hormonu oczyszczającego krew z cukru, czyli insuliny, albo ich mięśnie mają nadzwyczajną zdolność do wychwytywania z krwi glukozy. W rezultacie węglowodany proste szybciej dostają sie do krwi, a insulina uwalnia się w stały i kontrolowany sposób, dzięki czemu mają nadal sporo cukru potrzebnego do treningów. Ponadto osoby, które mogą zjeść dodatkowo 1000 kalorii dziennie prawdopodobnie mają większe zasoby glikogenu w mięśniach, dzięki czemu mogą ćwiczyć dłużej i intensywniej. Oczywiście zawsze są wyjątki od reguły. Po treningu

powinno się jeść węglowodany proste, gdyż uzupełniają one zapas glikogenu w mięśniach. Wtedy osoby próbujące pozbyć się tkanki tłuszczowej mogą, o dziwo, sięgnąć np. po biszkopty. Generalnie, węglowodany zjedzone w potreningowym posiłku powinny odłożyć się w postaci glikogenu, zanim zostaną przerobione na tkankę tłuszczową.

Ilość białka na kilogram wagi ciała

Kolejnym czynnikiem powodującym zmiany w naszym ciele (spalanie tkanki tłuszczowej, przyfot. gettyimages rost mięśni) są produkty pochodzenia białkowego. Znane nam pod postacią mięsa, drobiu, ryb oraz różnego rodzaju produktów mleczarskich stają się częścią nowej tkanki oraz zapewniają przyrost mięśni. Są ważnym budulcem w tym procesie. Im więcej węglowodanów się je tym nasz organizm będzie bardziej skłonny sięgnąć po energię z białka zatem osoby szczupłe, które usiłują zrobić masę i jedzą dużo energetycznych węglowodanów potrzebują oczywiście więcej białka niż osoby prowadzące siedzący tryb życia, jednak mniej niż osoby o wolniejszym metabolizmie. Stanisław Lis KierownikStudium Wychowania Fizycznego i Sportu KUL

NR 3/2014(161) panorama powiatu 23

2015

Powiat lubelski Styczeń P W Ś 5

Luty

9 10 11

P W Ś

Marzec

P W Ś

1 2

N 1

12 13 14 15 16 17 18

9 10 11 12 13 14 15

19 20 21 22 23 24 25

16 17 18 19 20 21 22

26 27 28 29 30 31

23 24 25 26 27 28

23 24 25 26 27 28 29 30 31

Kwiecień

Maj

P W Ś

9 10 11 12

P W Ś 4

C 7

Czerwiec P

P W Ś

9 10

9 10 11 12 13 14

13 14 15 16 17 18 19

11 12 13 14 15 16 17

15 16 17 18 19 20 21

20 21 22 23 24 25 26

18 19 20 21 22 23 24

22 23 24 25 26 27 28

27 28 29 30

25 26 27 28 29 30 31

29 30

Lipiec

Sierpień

P W Ś

9 10 11 12

P W Ś 3

C 6

P 7

Wrzesień S

P W Ś

9 10 11 12 13

13 14 15 16 17 18 19

10 11 12 13 14 15 16

14 15 16 17 18 19 20

20 21 22 23 24 25 26

17 18 19 20 21 22 23

21 22 23 24 25 26 27

27 28 29 30 31

24 25 26 27 28 29 30

28 29 30

Październik P W Ś 5

Listopad

9 10 11

P W Ś 2

C 5

P 6

Grudzień S 7

P W Ś

9 10 11 12 13

12 13 14 15 16 17 18

9 10 11 12 13 14 15

14 15 16 17 18 19 20

19 20 21 22 23 24 25

16 17 18 19 20 21 22

21 22 23 24 25 26 27

26 27 28 29 30 31

23 24 25 26 27 28 29

28 29 30 31

30 24

panorama powiatu NR 3/2014(161)