İLKOKUL 4. SINIF
Haluk Erhan ERKAYA
KARTOPU YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ Dr. Faik Muhittin Adam Cad. Nu.: 38/104 Konak - İZMİR Telefon: (0 232) 425 79 63 / Belgegeçer: (0 232) 489 37 37 / www.kartopuyayincilik.com
ISBN 978-975-8550-36-4 Sertifika Numarası - 18125
© Bu kitabın her hakkı saklıdır ve Kartopu Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketine aittir. İzin alınmaksızın yazı, resim, soru ve şekilleri elektronik ya da mekanik yollarla hiçbir şekilde alıntı yapılamaz, çoğaltılamaz, basılamaz.
Editör Hasan PAÇAL - Alim BAYDAR - Funda PAÇAL
Yazar Haluk Erhan ERKAYA
Görsel Tasarım Emel SARI - Ozan SARI - Mete ERDEN
Baskı İzmatsan Basım Yayıncılık Ambalaj San. ve Tic. Ltd. Şti. Barbaros Mah. 5301 Sokak Nu: 26 Bornova / İZMİR Sertifika No: 28778 İzmir - 20 Ağustos 2015
2
İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Bastığın yerleri “toprak!” diyerek geçme, tanı:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli-
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
O zaman vecd ile bin secde eder - varsa - taşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na’şım;
“Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın...
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY
3
Mustafa Kemal ATATÜRK 4
İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1: KENDİMİ TANIYORUM Bölüm 1 Bireysel Farklılıklarım – Ben ve Arkadaşım ............................................. 7 Test
1 .................................................................................................................. 9
Bölüm 2 Duygularımız ve Düşüncelerimiz ........................................................... 13 Test
2 ................................................................................................................ 15
Bölüm 3 Kimliğim ................................................................................................. 19 Test
3 ................................................................................................................ 21
ÜNİTE 2: GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM Bölüm 4 Ailemizin Tarihi ....................................................................................... 25 Test
4 ................................................................................................................ 27
Bölüm 5 Geçmişten Geleceğe Kültürümüz ......................................................... 31 Test
5 ................................................................................................................ 33
Bölüm 6 Millî Mücadele ve Atatürk ...................................................................... 37 Test
6 ................................................................................................................ 39
ÜNİTE 3: YAŞADIĞIMIZ YER Bölüm 7 Yönler, Şekiller ve Semboller ................................................................. 43 Test
7 ................................................................................................................ 45
Bölüm 8 Doğa ve İnsan ........................................................................................ 49 Test
8 ................................................................................................................ 51
Bölüm 9 Doğal Afetler .......................................................................................... 55 Test
9 ................................................................................................................ 57
ÜNİTE 4: ÜRETİMDEN TÜKETİME Bölüm 10 İhtiyaçlarımız ve İsteklerimiz ................................................................. 61 Test 10 ................................................................................................................ 63 Bölüm 11 Bir Ürünün Yolculuğu ............................................................................. 67 Test 11 ................................................................................................................ 69
Genel Değerlendirme Testi 1 ................................................................................... 73 5
ÜNİTE 5: İYİ Kİ VAR Bölüm 12 Teknoloji ve Hayatımız ........................................................................... 75 Test 12 ................................................................................................................ 79 Bölüm 13 Teknolojiyi Doğru Kullanmak ................................................................. 81 Test 13 ................................................................................................................ 83
ÜNİTE 6: HEP BİRLİKTE Bölüm 14 Çevremizdeki Sosyal Gruplar ................................................................ 87 Test 14 ................................................................................................................ 89 Bölüm 15 Benim Dünyam ...................................................................................... 93 Test 15 ................................................................................................................ 95
ÜNİTE 7: İNSANLAR VE YÖNETİM Bölüm 16 Yerel Yönetim ......................................................................................... 99 Test 16 .............................................................................................................. 101 Bölüm 17 Kamuoyunun Gücü .............................................................................. 105 Test 17 .............................................................................................................. 107 Bölüm 18 Egemenlik Milletindir ........................................................................... 111 Test 18 .............................................................................................................. 113
ÜNİTE 8: UZAKTAKİ ARKADAŞIM Bölüm 19 Yurdumuz ve Diğer Ülkeler................................................................... 117 Test 19 .............................................................................................................. 119 Bölüm 20 Bayramlar ve Özel Günler .................................................................... 123 Test 20 .............................................................................................................. 125
Genel Değerlendirme Testi 2 ................................................................................. 129
Bulmaca
.............................................................................................................. 131
Cevap Anahtarı ....................................................................................................... 132 6
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR 2.
1.
Ünite 1 BÖLÜM 1
Yeşil gözlerimi herkes beğeniyor. Ali
Yukarıda farklı meslek gruplarına ait resimler bulunmaktadır. Bu resimlere bakarak hangisini söyleyemeyiz?
Selim
Öğretmenim, uzun boylu olduğum için beni basket takımına seçti. Açık tenimden dolayı güneşte fazla kalamıyorum.
A) İnsanların ilgi ve yeteneklerindeki farklar onları farklı mesleklere yönlendirmiştir. B) İnsanlar arasındaki bu farklılıklar sayesinde ihtiyaçlarımızı karşılayacak mesleklerde çalışan insanlar ortaya çıkar. C) Farklı mesleklerin ortaya çıkması ile bireyler arasındaki çatışmalar artar. D) Bireyler arasındaki ilgi ve yetenek farkı ile farklı mesleklerin ortaya çıkması toplumu geliştirir.
Yiğit Nerede sahipsiz hayvan görsem alır, eve götürür, beslerim. Beyza
Yukarıdaki çocuklar kendi özelliklerinden söz etmektedir. Hangisinin söylediği özelliği diğerlerinden farklıdır? A) Ali C) Yiğit
Cevap: Biz insanlar, toplu hâlde yaşarız. Hepimizin benzerlikleri ile birlikte farklılıkları da vardır. Bu farklılıklar sonucu, ihtiyaçlarımızı giderecek meslekler ortaya çıkar. Eğer farklı meslekler olmasaydı (terzi, çiftçi, doktor, fırıncı, öğretmen, polis, asker, mimar) ihtiyaçlarımızı tam karşılayamaz, toplumsal yönden eksik olurduk. Bireysel farklılıklarımız sonucu çatışmalar olmaz. Bu yüzden doğru cevap “C” seçeneğidir.
B) Selim D) Beyza
Cevap: Ali, Selim, Yiğit, fiziksel özelliklerinden; Beyza ise duygusal özelliğinden söz etmektedir. Doğru Cevap “D” seçeneğidir.
3.
Esin, farklı özelliklerinden söz etmiştir. Saydıklarından hangisi bireyler arasındaki farklar arasına girmez? A) B) C) D)
Bilgi Notu: Toplumları oluşturan, benzerlikleri ve farklılıkları ile diğer insanlardan ayıran her bir insan “birey” olarak adlandırılır. Bireyler bir arada toplulukları oluştururlar. Bireyler arasında; fiziki, duygusal ve ilgi-yetenek yönünden farlılıklar vardır. İlgi; insanın sevdiği, beğendiği, yapmak istediği bir şeyi yapmasıdır. Yetenek; bir iş ya da mesleği yapabilecek yeterlilikte olmaktır.
Koştuğum zaman yorulurum. Çok iyi yüzerim. Siyah saçlı, yeşil gözlüyüm. Köpeklerden çok korkarım.
Cevap: Çok iyi yüzmek her bireyin yapabileceği iş değildir, farklılıktır. Siyah saçlı, yeşil gözlü olmak da Esin’e ait farklı, fiziksel bir özelliktir. Herkes köpeklerden korkmaz. Köpeklerden korkması da Esin’e ait farklı bir özelliktir. Koşunca yorulmak ise bütün bireyler için benzer özelliktir. Doğru cevap “A” seçeneğidir.
7
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
Ünite 1 BÖLÜM 1
Cevap: Öğrenciler içinde Yağmur ve Beyza başkalarının etkisiyle kulüp seçmişler; Suat ise yanlış kulüp seçmiştir. İlgi ve isteğine uygun kulüp seçimini Umut yapmıştır. Doğru seçenek “A” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Hepimizin farklı bir dış görünüşü vardır. Kısa veya uzun olmak, zayıf veya şişman olmak, saç rengimiz, göz rengimiz, gözümüzün, yüzümüzün, kulağımızın şekli bütün bunlar fiziksel özelliklerimizi ve farklılığımızı oluşturur. Kaygılarımız, üzüntülerimiz, heyecanlarımız, sevinçlerimiz, şaşkınlıklarımız bizim duygusal yönlerimizdir. Her birey olaylar karşısında farklı duygusal tepkiler verebilir. Bunlar, “duygusal farklılıklarımız” olarak adlandırılır. Kimimiz müzik ile uğraşmaya, kimimiz spor yapmaya istekli oluruz. Bazılarımız top oynamayı, bazılarımız da kitap okumayı sever. Resim yapma, bisiklet sürme, fotoğraf çekme vb. isteklerimiz, hepimizin aynı değildir. Bütün bunlar “ilgi yönünden farklılıklarımızı” belirtir. Bazen ilgimiz olsa bile fiziksel yapımız, becerilerimiz, yeterliliklerimiz o işi yapmak için yeterli olmayabilir. Örneğin bir müzik aleti çalmayı istemekle onu çalabilmesi; yüzmeye istekli olan kişinin yüzmeyi becerebilmesi; resim yapmaya ilgi duyan öğrencinin güzel resim yapabilmesi ... yetenek gerektirir.
Bilgi Notu: Hoşgörü, başkalarının duygu ve düşüncelerine karşı anlayışlı olmadır. Herkesi farklılıklarıyla kabullenmedir. Türk tarihinde “Mevlâna”, “Yunus Emre”, “Hacı Bektaş-ı Veli” gibi sayısız hoşgörü sembolü kişilikler vardır. Bu kişiler; insanı sadece insan olarak seven, hataları affetmenin ve tüm canlıları sevmenin ibadet olduğunu işleyen düşünceleriyle, dünyaca tanınırlar. Farklılıklarımız, toplum için zenginliktir. Farklılıklarımız bizi eşsiz ve özel kılar. Farklılıklarımızı kabul etmek ve hoşgörülü olmak barış ve huzur içinde bir arada yaşamamızı sağlar.
4. Kulüp çalışmaları için öğrenciler, kurulan kulüplerin arasından seçim yaptılar. Hangisi seçiminde, ilgi ve isteklerini ön planda tutmuştur?
5. Aşağıda ilgi ve yetenek eşleştirmeleri yapılmıştır. Hangi eşleştirme yanlıştır? A) Basketbol oynama – Uzun boylu olma B) Müzik aleti çalma – Televizyon izleme C) Bisiklet sürme – Dengesini iyi kurma D) Futbol oynama – Topa ayağı ile istediği yönü verme
A) Umut: Resim yapmayı seviyorum. Okulda, okullar arası yarışmalarda derece alıyorum. Bu yüzden Resim Kulübünü seçtim. B) Yağmur: Arkadaşım Elif’i çok seviyorum. O, Tiyatro Kulübünü seçince ben de Tiyatro Kulübü’nü seçtim. C) Beyza: Kulüp seçimleri bitince öğretmenim, “Satranç Kulübünde boşluk var girer misin?” deyince Satranç Kulübü’nü seçtim. D) Suat: Spor yapmayı çok seviyorum. Bu yüzden Fotoğrafçılık Kulübünü seçtim.
Cevap: Basketbol oynama, uzun boylu olmayı; bisiklet sürme, dengesini, bisiklet üzerinde durmayı; futbol oynama da topa ayağıyla hakim olup yön verebilme yeteneğini gerektirir. Müzik aleti çalabilmek için iyi bir müzik kulağı ve nota bilgisine ihtiyaç vardır. Bu yüzden doğru cevap “B” seçeneğidir.
8
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
TEST 1
1.
4. Farklı bireylere örnek verir misiniz?
Öğretmenin sorduğu soruya öğrencilerin verdiği örnekten hangisi yanlıştır? A)
B)
Okulumuzun basketbol takımı.
C)
Fabrikada çalışan işçilerin her biri.
D)
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
Ailemizden kardeşim Furkan.
5.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
Saç rengi
Ellerimiz
I
II
Ayaklarımız
Burnumuz
III
IV
Elif, yeni doğan kardeşini inceledikten sonra günlüğüne şunları yazdı: “Onun da iki eli var benim de. Parmaklarımızın sayısı aynı. İki ayağı var, benim gibi. Gözleri yeşil, benimki kahverengi. İkimizin saçları da kumral.” Elif’in yazdıklarından hangisi farklılıklarını belirtmektedir? A) Saçlarıyla ilgili olanlar B) Elleri ile ilgili olanlar C) Gözleri ile ilgili olanlar D) Parmak sayıları ile ilgili olanlar
Sınıfımızdaki her bir öğrenci.
2.
Farklılıklarımız zenginliktir. Yukarıdaki sloganla ilgili olarak öğrencilerin söylediklerinden hangisi doğru örnek olamaz? A)
Bazı arkadaşlarımız yaptıkları resimlerle, bazıları da şiirlerle panomuzu süsler.
B)
Okulumuzdaki bazı öğrenciler sportif başarılarıyla bazıları da çalışkanlıklarıyla okulumuzu temsil eder.
C)
Kimi arkadaşlarımız alay ederek diğer aradaşlarımızı kızdırır. Kimi arkadaşlarımız da güçleri ile diğer sınıfları korkuturlar.
D)
Bazı arkadaşlarımız müzikle uğraşmayı sever ve koroda görev alırlar. Bazı arkadaşlarımız da tiyatro çalışmalarına katılarak gösteri yaparlar.
Yukarıda verilenlerden hangileri benzerliklerimizdir? A) I – II C) I – II – III
B) II – III D) II – III – IV
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
3. Aşağıdakilerden hangisi ilgi ve yetenek gerektiren bir faaliyet (etkinlik) sayılamaz? A) B) C) D)
Ünite 1
Resim yapma Gitar çalma Voleybol oynama Ağaç dikme
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
9
SOSYAL BİLGİLER 6.
KENDİMİ TANIYORUM TEST 1 8.
Fazla kilolarımdan dolayı yüzme kursunda başarılı olamadım. Görkem Uzun boylu olduğum için basketbol takımına seçildim.
I. İnsanların ağırlıkları vardır. II. Hepimiz çok güzel resim yapabiliriz. III. Geceleri uyuyup dinleniriz. IV. Hepimizin boyu aynıdır. Yukarıda verilenlerden hangilerini benzerliklerimiz olarak söyleyemeyiz? A) I – II C) II – III – IV
Filiz
B) III – IV D) II – IV
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
Karanlıktan korktuğum için ışık açık uyuyorum. Ayhan
9. Acıklı filmlerde hemen ağlıyorum.
Faruk
Yukarıdaki öğrencilerden hangisi veya hangileri duygusal farklılıklarından söz etmiştir? A) B) C) D)
Ünite 1
BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
Filiz ve Ayhan Ayhan ve Faruk Faruk ve Görkem Filiz ve Görkem
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
7. Barkın, jimnastik yarışmaları için okul takımına seçilmek istiyordu. Çok çalışmıştı. Ancak seçmelerin sonucu açıklandığında, seçilemediğini öğrendi.
Sınıfımızdaki her öğrencinin duygusal yönden benzerlikleri olduğu gibi farklılıkları da vardır. Aşağıdakilerden hangisi duygusal yönden bir farklılık sayılamaz? A) Gökhan sınavda çok heyecanlıdır ama Semih sakindir. B) Volkan örümcek görünce korkudan havaya sıçrar. Batuhan ise örümceği eliyle tutabilir. C) Mehmet ve Selin, kendilerine hediye alındığında çok mutlu oluyorlar. D) Barış düşük not aldığında üzüntüsünden ağlar. Osman ise hiç umursamaz. Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Barkın’ın yüz ifadesi aşağıdakilerden 10. Aşağıdaki örneklerden hangisi duyguhangisi olamaz? sal yönden olumlu bir tepki değildir? A) B) A) İstediğimiz bir şey alınmayınca haykırarak ağlamak B) Yarışmayı seyrederken heyecanlanmak C) Tuttuğumuz takım gol atınca “Gool!” C) D) diyerek sevincimizi belli etmek D) Uzun zamandır görmediğimiz bir arkadaşımızı gördüğümüz zaman boynuna sarılmak Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
10
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
TEST 1
11.
Yiğit, sınıfımızın en alıngan öğrencisidir. Öğretmenimiz: “Okuma yaparken vurgu ve tonlamalara biraz daha dikkat etmelisin!” dediği zaman hemen küser ve bir daha okuma yapmak için parmak kaldırmaz. Öğretmenimiz onun alınganlığını yenmek için çok uğraşır.
13.
İnsanların fiziksel özellikleri farklı olduğu gibi duygusal özellikleri de farklıdır. Onları üzen, sevindiren, şaşırtan, kızdıran şeyler kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir.
Aşağıdaki örneklerden hangisi yukarıdaki açıklamaya uygun bir örnek oluşturmaz? A) Bazıları yüksekte bulunmaktan büyük heyecan duyarken bazıları çok korkar. B) Herkes doğayı sever. Kırlarda, çiçekler ve yeşillikler arasında bulunmaktan zevk duyar. C) Yaptığımız bir şakaya birisi gülerek tepki verirken bir başkası kızarak tepki verebilir. D) Arkadaşlarımdan bazılarının severek izlediği filmi başka arkadaşlarım sıkıcı bulabilir.
Yukarıda anlatılanlara göre, Yiğit’le ilgili hangi davranışımız doğru olmaz? A) Yiğit, alınganlık gösterdiğinde bizi yanlış anladığını alınganlığının gereksiz olduğunu anlatırız. B) Yiğit’in alınganlık gösterebileceği söz ve davranışlardan elimizden geldiğince kaçınmaya çalışırız. C) Yiğit, alınganlık gösterdiğinde biz de ona küser, aklı başına gelinceye kadar onunla konuşmaz, oynamayız. D) Yiğit’e, benzer durumlarda diğer öğrencilerin gösterdiği tepkileri örnek gösterir, onu incitmeden yaptığı davranışın doğru olmadığını anlatırız.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
14. Aşağıdakilerden hangisi özelliklerimizdeki farklılığımızı anlatır? A) Her insanın yaşama hakkı vardır. B) Dünyaya gelen her çocuğun annebabası vardır. C) Kız ve erkek bütün çocuklar, belli bir yaşa gelince okula giderler. D) Kızlar bebekle, erkekler arabayla oynamayı sever.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
12.
Ünite 1
Bu yıl sınıfımıza Trabzon’dan bir arkadaş geldi. Bizden farklı konuşuyor. Alışkanlıkları farklı...
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
Yeni gelen bu öğrenciye yapılacak en uygun davranış hangisidir?
15. İnsanların duygusal özellikleri vardır. Aşağıdakilerden hangisi duygusal özellik değildir? A) Boyumuz B) Ağlamamız C) Yüz buruşturma, beğenmeme D) Heyecanımız
A) Her zaman konuşmasını düzeltmek B) Konuşmasıyla alay etmek C) Oyunlarımıza almamak D) Farklılıklarını kabullenip onu aramıza almak
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
11
SOSYAL BİLGİLER
Ünite 1 TEST 1
KENDİMİ TANIYORUM BİREYSEL FARKLILIKLARIM - BEN VE ARKADAŞIM
DOĞRU YANLIŞ - BOŞLUK DOLDURMA - EŞLEŞTİRME
A. Aşağıdaki tümcelerden doğru olanların başına (D) yanlış olanlara (Y) harfini yazınız. 1) ( 2) ( 3) ( 4) ( 5) ( 6) (
) Hepimizin bir isminin olması farklılıklarımızdandır. ) Hayatımızı devam ettirmek için beslenme, barınma, giyinme gibi ihtiyaçlarımız benzer özelliklerimizdendir. ) Bir sınıftaki öğrencilerin farklılıkları ne kadar azsa o sınıfta başarı ve huzur o kadar fazla olur. ) Dünyadaki tüm insanların parmak izleri aynıdır. ) İlgi ve yetenek farklılıkları, farklı mesleklerin ortaya çıkmasını sağlar. Bu da toplumu zenginleştirir. ) Bir alanda başarılı olmak için yetenek şarttır. Çalışma ile başarılı olunmaz. Yetenekliysek çalışmamız gerekmez.
B. Aşağıdaki tümcelerde boş bırakılan yerlere, kutular içindeki uygun kavram ve sözcükleri yazınız. fiziksel
duygusal
bireylerden
yetenek
ilgi
farklılıkları
1) İnsanların benzerliklerinin yanında ................... da vardır. 2) Saç rengimiz, göz rengimiz, boyumuz, kilomuz, ten rengimiz, organlarımızın şekli yani dış görünüşümüz ................... farklılıklarımızdır. 3) Bir futbol maçı seyrederken atılan gole birimiz üzülürken diğerlerimizin sevinmesi ................... farklılığa örnektir. 4) İçinde yaşadığımız toplum ................... oluşur. 5) İnsanların sevip yapmak istedikleri şeylere ...................; bir işi, mesleği yapma konusundaki beceri ve yeterliliklerine ................... denir. C. Aşağıdaki kavram ve bilgileri eşleştirerek kutucuğa yazınız. 1) Birey
a) İnsanlar arasında beslenme, barınma gibi temel ihtiyaçlar
2) Benzerlik
b) Toplumu oluşturanlardan her biri c) Beğenip yapmak istediklerimiz
3) Farklılık
ç) Yapabilme becerisi
4) İlgi
d) Cinsiyet, yaş, zevkler, yetenekler, duygusal ve fiziksel özellikler
5) Yetenek
e) Başkalarına karşı anlayışlı olup onların duygu ve düşüncelerine saygı gösterme
6) Hoşgörü 12
SOSYAL BİLGİLER
Ünite 1 BÖLÜM 2
KENDİMİ TANIYORUM DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
1. Ayşe, okula geç kalmaktan korkuyordu. Okula geldiğinde, diğer öğrencilerin henüz sıra olmaya başladığını görünce çok sevindi. Hemen sıraya geçip diğerleriyle birlikte, coşku içinde “Andımız”ı söyledi. Sınıfa girdiğinde arkadaşlarından bazılarının sıra olmak için aşağı inmediğini görünce üzüldü. Yaptıklarının yanlış olduğunu söyledi.
Cevap: Burada, sokakta gördüğümüz kediye acımamız, fidanın yeşermesi sonucu duyduğumuz mutluluk, aldığımız yüksek nottan dolayı duyduğumuz sevinç duygusu, bizi olumlu düşünme ve davranışta bulunmaya yönlendirir. Bu yüzden olumlu duygulardır. Golü atamayan arkadaşımıza kızmamız ise olumsuz düşünce ve tepki doğurur. Doğru Cevap “B” seçeneğidir.
Yukarıdaki metinde, Ayşe’nin yaşadıklarından bir bölüm aktarılmıştır.
Bilgi Notu: İnsanların bir olay karşısında; bir olgu, durum ile ilgili olarak bir problem ya da sorunla ilgili olarak ürettikleri çözüm veya önerilere “düşünce” denir. Duygular, düşünceleri doğurur ya da etkiler. Düşüncelerimiz ise bizi davranışlar yapmaya iteler.
Hangi seçenekte Ayşe’nin yaşadığı duygulardan biri verilmemiştir? A) Korku
B) Sevinç
C) Kızgınlık
D) Coşku
Cevap: Metinde Ayşe’nin sırasıyla; “korku, sevinç, coşku, üzüntü” duygularını yaşadığını ama “kızgınlık” duygusunu yaşamadığını anlıyoruz. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
3.
Bilgi Notu: Olgular, olaylar ve insanların yaptıklarının, söylediklerinin insanın iç dünyasında uyandırdıklarına, “duygu” denir. Sevgi, saygı, üzüntü, heyecan, karamsarlık, şüphe, korku, öfke, ... bütün insanlarda olan duygulardan bazılarıdır.
I. II. III. IV. Yukarıdaki kutularda davranış, duygu ve düşüncenin oluşum sırası verilmiştir. Hangi kutudaki sıralama doğrudur?
2. Bazı duygularımız olumlu, bazıları da olumsuzdur. Aşağıda yaşanan duygulardan hangisi olumsuz duyguya örnek olarak verilebilir?
A) IV
B) III
C) I
D) II
Cevap: Bir olay karşısında hissettiğimiz “duygular” bizim “düşünce” üretmemize, düşüncemiz de “davranış”ta bulunmamıza neden olur. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
A) Sokakta gördüğümüz kediye acımamız B) Golü atamayan arkadaşımıza kızmamız C) Diktiğimiz fidanın yeşermesi ile duyduğumuz mutluluk D) Aldığımız yüksek nottan dolayı duyduğumuz sevinç
Bilgi Notu: Olaylar karşısında herkes farklı duygu ve düşünce gösterebilir. Farklı düşüncelerimizi, doğru şekilde aktarabilmek, çevremizle iyi iletişim kurmamızı sağlar. İyi iletişim kuranların kendilerine güven duygusu gelişir.
13
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
Ünite 1 BÖLÜM 2
5. Aşağıdaki çocuklardan hangisinin davranışı, duyarlı davranışa örnek değildir?
Bilgi Notu: Başkalarının duygu ve düşüncelerine saygılı olma ve onları anlayışla karşılamaya “hoşgörü” denir. Başka insanların mutluluk ve üzüntülerini paylaşmaya “duyarlılık” denir.
4.
A)
Okul dönüşü yol kenarında rastladığım kedi yavrusunu, ezilmesin diye güvenli bir yere götürdüm.
B)
Yolun ortasında bırakılan taş, araçlar için tehlike oluşturuyordu. Babamla birlikte taşı kenara çektik.
C)
Mahallemizdeki ağaçların kurumasına çok üzülüyordum. Tarım müdürlüğüne haber vererek ağaçları ilaçlattık.
D)
Sinema çıkışında arkadaşım elindeki boş mısır kutusunu koltuğun üstüne bıraktı. Ben de aynısını yaptım.
Duyarlı davranışa kim örnek verecek?
Öğretmenin sorduğu soruya verilen hangi cevap yanlış olur? A) Arkadaşım hastalandığı zaman, telefonla arayıp “Geçmiş olsun!” diyorum. B) Beklediği notu alamayan arkadaşımın üzüntüsünü paylaşıp onu teselli ediyorum. C) Tuttuğumuz takımlar karşılaşırken benim tuttuğum takım gol atınca sevincimi aşırı göstermiyor, arkadaşımı kızdırmıyorum. D) Yere düşen arkadaşım ağlarken, “Nasıl olsa başkası yardım eder.” diyerek oradan uzaklaşıyorum.
Cevap: D seçeneğindeki çocuğun yaptığı davranış duyarlılığa uygun değildir. Doğru cevap “D” seçeneğidir.
Cevap: A, B ve C seçeneğindeki örnekler duyarlı davranışlardır. D seçeneğinde yapılan ise “duyarsızlıktır. Doğru cevap “D” seçeneğidir.
Bilgi Notu: Duyarlılık sadece insanlara karşı değil canlı cansız bütün varlıklara karşı göstermemiz gereken bir davranıştır. Çevremizde hâlâ dilenen insanlar varsa bu duyarsızlığın sonucudur. Yerlere, parklara hatta sınıflara çöp atılıyorsa duyarsız davranışlarımızdan kaynaklanıyordur. Duyarlı insanlar başkalarının neden olduğu olumsuzlukları da gidermeye çalışırlar.
Bilgi Notu: Duyarlılık başka insanların duygularını paylaşmaktır. Duyarlı insanlar toplumda yalnız kalmaz, sevilir ve sayılırlar. Duyarlılık, dünyada yeteri kadar gelişseydi pek çok sorun çözüme kavuşurdu. Açlıktan insanlar ölmezdi. Bazı canlı türleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmazdı.
14
SOSYAL BİLGİLER 1.
KENDİMİ TANIYORUM DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
Ünite 1
TEST 2
Yıllardır görmediğim halamı göreceğim.
En sevdiğim elbisem yırtıldı.
I
II
Matematik sınavından beklediğim notu aldım.
Çok geç oldu ama annem gelmedi.
4.
Aslı, doğum gününü kutlamak için hazırlıklarını yaptı. Ailesi yanındaydı ama hiçbir arkadaşı doğum gününe gelmedi. Telefonla bile aramadılar. Aslı’nın arkadaşları için hangisi söylenemez? A) Doğum gününü unutmuşlardır. B) Aslı’ya karşı duyarlı davranmışlardır. C) Arkadaşlarını yalnız bırakmışlardır. D) Duyarsız davranmışlardır.
III II Yukarıda verilen tablolardaki durumlara ait duygular hangi seçenekte sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) Heyecan - üzüntü - sevinç - endişe B) Korku - üzüntü - endişe - şüphe C) Heyecan - öfke - endişe - korku D) Mutluluk - sevinç - kızgınlık - heyecan
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
5. Öfkeyle kalkan zararla oturur. Yukarıdaki atasözünde hangisi anlatılmış olamaz?
2. Uzun süre görmediği babasını otobüs garajında bekleyen Göksel, arabanın yolda kaldığı haberini alıyor. Uzun bir bekleyişten sonra babasını getiren otobüsü ve babasını görüyor.
A) Öfkemize hakim olmalıyız. B) Gereksiz yere öfkelenmek kendimize zarar verir. C) Öfke bize bir şey kazandırmaz. İnsanları kırar, dostlukları kaybederiz. D) Öfkelenirsek para kaybederiz.
Göksel, sırasıyla hangi duyguları yaşamıştır? A) Heyecan - mutluluk - endişe B) Heyecan - endişe - korku C) Mutluluk - heyecan - korku D) Heyecan - endişe - sevinç
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
6. Öğretmenlerinin sesi kısılmıştı. Öğrenciler her zamankinden daha sessiz, öğretmenlerini dinliyorlar, gereksiz sorular sormuyorlardı.
3. Biri bana çelme takıp düşürdüğünde; ? Soru işareti yerine hangi duygu gelir?
Öğrencilerin davranışı için hangisini söyleyemeyiz?
A) Sevinirim. C) Korkarım.
A) Duyarlı C) Hoşgörülü
B) Öfkelenirim. D) Pişman olurum.
B) Sorumlu D) Anlayışlı
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
15
SOSYAL BİLGİLER 7.
KENDİMİ TANIYORUM TEST 2 9.
Köpeklerden korkuyorum. Bu yüzden köpek beslemeyi düşünmüyorum.
Yandaki resimde gördüğümüz çocuğun mutlu, sevinçli olmasının nedeni, aşağıda verilenlerden hangisi olamaz?
Ali
Arzu
Filiz
Semih
Ünite 1
DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
En çok mavi rengi severim. Elbise alırken mavi renkli almaya dikkat ederim.
A) İstediği bir oyuncağın alınmış olması B) Sevdiği arkadaşlarıyla birlikte zaman geçiriyor olması C) Annesinin sevdiği yemeği pişirmesi D) Yazılı sınavdan zayıf not alması
Acıyı hiç sevmem. Bu yüzden lahmacunuma bol bol biber koyduracağım. Basketbolu çok seviyorum. Yaz tatilinde basketbol kursuna katılacağım.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Yukarıdaki çocukların hangisinde duygu ve düşünce çelişkisi vardır? A) Ali
B) Arzu
C) Filiz
D) Semih
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
8. Hasan, 10. katta oturan amcasını çok seviyor, sık sık kendilerine gelmesini istiyordu. Hele amcasının oğluyla oynamaya bayılıyordu. Yengesi de ona annesi kadar yakındı. Ama Hasan, amcalarına gideceği zaman türlü bahaneler uyduruyor, tek katlı evinin bahçesinde üzgün üzgün, kendi başına oynuyordu.
10. Ayla, okuldan eve gelirken yaramaz çocukların, kuyruğuna teneke bağladıkları kediciğin perişan hâlini gördü. Babasına haber verdi. Kediyi teneke kutudan kurtarıp karnını doyurdular. Ayla hangi duygusundan dolayı kediye yardım etmiştir? A) Sevinç
B) Acıma
C) Korku
D) Endişe
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
11. Süha, birleştirilmiş sınıflı okulu olan bir köyden okulumuza gelmişti. Derslerde bizden biraz gerideydi. ÖğretmeniYukarıdaki metne göre, Hasan’da miz, Süha’ya soru sorduğunda çoğunhangi duygunun olduğunu söyleyebilukla bilemezdi. Bu durumda bize kızdıliriz? ğı hâlde Süha’ya hiç kızmazdı. A) Yükseklik korkusu Yukarıda, öğretmenin davranışı için B) Amcasını sevmediği hangisini söyleyemeyiz? C) Başkalarıyla bir arada bulunmaktan A) Adaletsiz B) Hoşgörülü hoşlanmadığı C) Anlayışlı D) Merhametli D) Yengesini sevmediği
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
16
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
Ünite 1
TEST 2
12. Başka insanların duygularını fark edip bunları paylaşmaya ................. denir.
16.
Yukarıdaki tanımda, boş bırakılan yere hangi kavram gelmelidir? A) düşünce C) duygu
B) duyarlılık D) hoşgörü
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
Yukarıdaki görseli incelediğimizde duyarlılıkla ilgili hangi sonucu çıkaramayız?
13. Çok sevdiğim birinin kalbini kırınca ..................... . Tümceyi hangi uygun duyguyla tamamlarız? A) korkarım
B) sevinirim
C) öfkelenirim
D) pişman olurum
A) Parkı kullanan çocuklar, duyarsız davranmışlardır. B) Parkı yapan kişiler, malzeme seçerken duyarsız davranmışlardır. C) Belediye, parkın bakımını yaparken duyarsız davranmıştır. D) Mahalle halkı, çevrelerine karşı duyarsızdır.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
14. Deprem korkusu yaşayan bir arkadaşımıza karşı hangi davranışı yapmayız? A) Yanında sürekli depremden bahsederiz. B) Haberlerde depremden bahsedilince kanal değiştiririz. C) Deprem anımızı anlatmayız. D) Deprem korkusunu yenmesine yardımcı oluruz.
17. Futbol maçında oyuna yeni giren Serhat çok heyecanlıydı. Maçın sonuna doğru Serhat’ın ayağına top geldi. Kaleciyle karşı karşıya gelince topa vurdu ama top dışarıya çıktı.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Aşağıdakilerden hangisinin Serhat’a karşı davranışı olumlu değildir?
15. Duygularını ifade eden, güçlü iletişim becerisine sahip, düşüncelerini davranışa dönüştüren bireyler için hangisi söylenir? A) Korkak B) İki yüzlü C) Öz güveni gelişmiş D) Geveze
A) Arkadaşlarının Serhat’ı teselli etmesi B) Antrenörün Serhat’ı takımdan çıkarması C) Karşı takım oyuncularının Serhat’ın üzüntüsünü paylaşmaları D) Taraftarların Serhat’ı teselli etmek için alkışlamaları
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
17
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM DUYGULARIMIZ VE DÜŞÜNCELERİMİZ
DOĞRU YANLIŞ - BOŞLUK DOLDURMA - EŞLEŞTİRME
Ünite 1 TEST 2
A. Aşağıdaki tümcelerden doğru olanların başına (D) yanlış olanlara (Y) harfini yazınız. 1) ( 2) ( 3) ( 4) ( 5) ( 6) ( 7) ( 8) (
) Okulda, evde, sokakta aynı duyguları yaşarız. ) Okuldan eve gelirken köpeği görünce korkmamız duygu, çözüm yolu bulmamız düşünce, başka sokaktan geçmemiz davranıştır. ) Duygu ve düşüncelerini ifade eden ve toplumla iyi iletişim kuran bireyler kendilerine daha çok güven duyarlar. ) Hoşgörülü olmak, çoğu kere bizi, başkalarına karşı küçük düşürür. ) Tüm insanlar olaylar karşısında aynı düşünceleri paylaşırlar. ) Başka insanların duygularını fark etmemiz bunları paylaşıp saygı duymamızı gerektirmez. ) Hoşgörü ve duyarlılığın geliştiği bireylerden oluşan toplumlar mutlu olurlar. ) Sınavdan iyi not alan arkadaşımızı tebrik edip kötü not alanlarla alay ederiz.
B. Aşağıdaki tümcelerde boş bırakılan yerlere, kutular içindeki uygun kavram ve sözcükleri yazınız. düşüncelerinden
duygu
hoşgörülü
duyarlı
beden dili
duygulardır
düşünceye
davranışa
1) 2) 3) 4)
Sevgi, saygı, sevinç, üzüntü, heyecan, kızgınlık, korku her insanda olan ................ . Arkadaşlarımı ................................ dolayı dışlamıyorum. Genellikle her ................ bir ................, düşünceler bir ................ dönüşür. Bireyler arasındaki farklılıklara saygı duymak ve bunu toplumsal zenginlik görmek ......................... olmaktır. 5) Okulun bahçesine çöp atanları uyarmak, ................ davranışa bir örnektir. 6) Duygularımızı el kol hareketleri ve yüz mimikleri ile anlatmamıza ................... denir.
C. Aşağıdaki kavram ve durumları eşleştirerek kutucuklara yazınız. 1) Özlerim
a) Sokakta kimsesiz bir çocuk gördüm.
2) Sevinirim
b) Kantin sırasında önüme geçtiler.
3) Üzülürüm
c) Annemden uzun süre ayrı kaldım.
4) Acırım
ç) Resim yaptığım kâğıda su döktüm.
5) Kızarım
d) Arkadaşlarım doğum günümü kutladılar. 18
SOSYAL BİLGİLER 1.
KİMLİĞİM
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
13 Mayıs 2000 Burdur’da doğdum.
2006 - Aralık Okuma-yazma öğrendim.
I
II
15 Mayıs 2001 Yürüdüm.
2009 4. sınıfa başladım.
III
IV
2006 - Mayıs Bisikletim oldu.
2005 Ana sınıfına başladım.
V
VI
2. 1881’de Selânik’te doğdu.
Mahalle mektebine gitti.
Şemsi Efendi İlkokulu’na gitti.
Selânik Askerî Ortaokulu’na gitti.
Harp Akademisi’ne gitti.
İstanbul Harp Okulu’na gitti.
Manastır Askerî Lisesi’ne gitti.
Yukarıda Atatürk’ün Türk Ordusu’na subay olarak katılmasına kadar geçen hayatının “kronolojisi” yapılmıştır.
Yukarıdaki kutuları “kronolojik” sıraya koyarsak doğru sıralama hangisi olur? A) B) C) D)
Ünite 1 BÖLÜM 3
KENDİMİ TANIYORUM
I – II – III – IV – V – VI I – III – IV – II – V – VI I – III – VI – V – II – IV IV – II – V – VI – III – I
Bu kronolojinin doğru olabilmesi için hangi renkli kutular yer değiştirmelidir? A) B) C) D)
Mor ve gri Yeşil ve mavi Kahverengi ve turuncu Mor ve turuncu
Cevap: Atatürk Harp Okulu’ndan önce Manastır Askerî Lisesi’ne gitmiş, Harp Okulu’ndan sonra Harp Akademisi’ni bitirerek Kurmay Yüzbaşı olarak orduya katılmıştır. Mor ve gri renkteki kutular yer değiştirmelidir. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
Cevap: Kronolojik sıralamada olayların oluş sırası önemlidir. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
Bilgi Notu: İnsan veya toplum hayatındaki önemli olayların oluş sırasına göre sıralanmasına “kronoloji” denir. Bilgi Notu: Atatürk’ün daha iyi tanınması için hayatındaki önemli olayları kronolojik sıraya koymamız yararlı olacaktır: 1881 – Selânik’te doğdu. 1899 – Harp Akademisi’ne başladı. 1905 – Harp Akademisi’ni bitirerek orduya katıldı. 1915 – Çanakkale Savaşları’na katıldı. 19 Mayıs 1919 – Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için Samsun’a çıktı. 23 Nisan 1920 – TBMM’yi açtı. 29 Ekim 1923 – Cumhuriyeti ilan etti. 10 Kasım 1938 – İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yumdu.
Bilgi Notu: Atatürk’ün kişilik özelliklerini; vatanseverliği, idealistliği, sabırlı ve dürüst olması, insan ve millet sevgisi, barışçılığı, sanat severliği, eğitim-öğretime büyük önem vermesi, ümitsizliğe yer vermemesi, millî birlik ve dayanışmaya büyük önem vermesi ... olarak sıralayabiliriz. O gerçek bir lider, örnek bir insan, güvenilir bir dost, yılmaz bir askerdir.
19
SOSYAL BİLGİLER 3.
KENDİMİ TANIYORUM KİMLİĞİM
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
Atatürk, Çanakkale Savaşları sırasında düşmanın nereden çıkarma yapacağını bilmiştir. I. Dünya Savaşı’nı denizlerde güçlü olan ülkelerin kazanacağını söylemiştir. Ölümünden sonra olacak önemli olayları (II. Dünya Savaşı, havacılığın önemi, Sovyetler Birliği’nin dağılması vb.) doğru tahmin etmiştir.
Ünite 1 BÖLÜM 3
Bilgi Notu: Nüfus cüzdanı en önemli kimlik belgesidir. Resmî mühür ve soğuk damgalı kimlikler de nüfus cüzdanı gibi güvenilirdir (pasaport, resmî kurum kimlik belgeleri, ehliyet). Nüfus cüzdanları, nüfus müdürlüklerinden alınır. 15 yaşından itibaren fotoğraf yapıştırılır. Nüfus cüzdanının ön yüzünde; ülke adı, bayrak, TC kimlik numarası, adımız, soyadımız, anne-baba adı, doğum tarihi, doğum yeri, fotoğraf, seri numarası bulunur. Nüfus cüzdanının arka yüzünde; nüfusa kayıtlı olduğumuz yer, evli veya bekar olma durumu, hangi dine mensup olduğumuz, kan grubumuz, nüfus cüzdanının verildiği yer, veriliş nedeni, tarihi, kayıt numarası bilgileri vardır.
Atatürk’ün yukarıda anlatılan kişisel özelliği hangisidir? A) Barışçıllığı B) İdealistliği C) Vatanseverliği D) İleri görüşlü olması Cevap: Anlatılanlardan Atatürk’ün geleceğe ait öngörüşü yani ileri görüşlü olduğu anlaşılmaktadır. Doğru cevap “D” seçeneğidir. Bilgi Notu: Kimliğimize ait bazı bilgileri gösteren belgelere, “kimlik belgesi” denir. Nüfus cüzdanı, pasaport, öğrenci kimlik kartı, bir dernek veya spor kulübü ile ilgili kimlik belgesi, paso (toplu taşıma araçları için), kurumların çalışanları için düzenlediği kimlik kartları “kimlik belgesi” olarak kullanılan belgelerdendir.
5. Ezgi nüfus cüzdanına bakarak hangi bilgiye ulaşamaz? A) Doğduğu yer ve tarih B) Boy, kilo, saç ve göz rengi C) TC kimlik numarası D) Kan grubu Cevap: Nüfus cüzdanımızda boy, kilo, saç ve göz rengi gibi fiziksel özelliklerimizle ilgili bilgi bulunmamaktadır. Doğru cevap “B” seçeneğidir.
4. Aşağıdakilerden hangisi kimlik belgesi olarak kullanılmaz? A) Pasaport B) Öğrenci kimlik kartı C) Otobüs bileti D) Paso
Bilgi Notu: Kimliğimize ait tüm bilgileri, resmî kimlik belgelerinde bulamayız. “Kimliğimiz” dendiği zaman, sadece kimlik belgelerindeki bilgiler değil, hoşlandıklarımız, yeteneklerimiz, kişilik özelliklerimiz, duygularımız, düşüncelerimiz, ilgi ve isteklerimiz de kimliğimizi oluşturur. Kimlik belgesi ile kimliğimizi karıştırmayalım.
Cevap: Otobüs bileti, bileti alan kişi, gideceği yer, saati gibi bilgiler içerir. Kimlik bilgilerini içermez. Kimlik belgesi değildir. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
20
SOSYAL BİLGİLER 1.
KENDİMİ TANIYORUM TEST 3 4.
Öğretmenimiz, kendi kronolojimizi çıkarmamızı istedi. Kimlerden ve nelerden yararlanacağımızı söyledi.
Öğretmenleri kronolojilerini hazırlamaları için hangi kaynaktan yararlanmaları gerektiğini söylememiştir? A) B) C) D)
A) B) C) D)
Anne ve babalarından Aile fotoğraf albümünden Aile büyüklerinin hatıra defterlerinden Ansiklopediden
Saltanatın kaldırılması Cumhuriyetin ilanı TBMM’nin açılışı Halifeliğin kaldırılması
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
5.
Okula başladım. Yüremeye başladım. İlk kez konuştum.
Aşağıda Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı ile ilgili yaptıkları verilmiştir.
2. sınıfta, bayram töreninde şiir okudum.
Hangi seçenekte bu olayların kronolojik sırası doğru verilmiştir?
Bisiklet sürmeyi öğrendim.
A) Samsun’a çıkması – Erzurum ve Sivas Kongrelerini toplaması – TBMM’yi açması – I. İnönü ve II. İnönü Zaferleri – Sakarya Savaşı – Başkomutanlık Savaşı – Büyük Taarruz B) Samsun’a çıkması – TBMM’yi açması – Erzurum ve Sivas Kongrelerini toplaması – I. İnönü ve II. İnönü Zaferleri – Sakarya Savaşı – Başkomutanlık Savaşı – Büyük Taarruz C) Samsun’a çıkması – Erzurum ve Sivas Kongrelerini toplaması – TBMM’yi açması – Sakarya Savaşı – Başkomutanlık Savaşı – I. İnönü ve II. İnönü Zaferleri – Büyük Taarruz D) Erzurum ve Sivas Kongrelerini toplaması – TBMM’yi açması – Samsun’a çıkması – I. İnönü ve II. İnönü Zaferleri – Sakarya Savaşı – Başkomutanlık Savaşı – Büyük Taarruz
Doğdum. Yukarıdaki olayları kronolojik sıraya koyarsak sıralama nasıl olur? A) B) C) D) Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
3. Kronoloji hazırlarken kimden veya kimlerden yardım almayız? A) B) C) D)
Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Atatürk’ün yaptıklarıyla ilgili kronoloji oluşturacağız. Hangi olayı sıraya koymayız?
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
2.
Ünite 1
KİMLİĞİM
Aile büyüklerimizden Arkadaşlarımızdan Akrabalarımızdan Aile dostlarımızdan
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 1. soruyu incele.
21
SOSYAL BİLGİLER 6.
KENDİMİ TANIYORUM
Ünite 1
KİMLİĞİM
TEST 3 8. Aşağıda verilenlerden hangisi Atatürk’ün kişisel özelliklerinden “vatanseverliği” ile ilgili değildir?
Atatürk, Türk milletini ve bütün insanları çok severdi. Savaşı zorunlu hâller dışında cinayet olarak görürdü. ‘Yurtta Sulh, Cihanda Sulh’ sözü ile milletimizin ve insanlığın barış içinde yaşamasının yolunu açmıştı. Yukarıda Atatürk’ün hangi kişisel özelliğine yer verilmemiştir? A) Sabırlı ve disiplinli olmasına B) Barışçıl olmasına C) Vatan ve millet sevgisine D) İnsan sevgisine
A) Çanakkale Savaşları’nda, canını hiçe sayarak “Vatanın her karış toprağı kanlarınızla sulanana kadar terk edilemez.” diyerek en ön saflarda yer aldı. B) Sokakta veya herhangi bir yerde çocukları görünce onlarla konuştu, şakalaştı, oynadı. C) Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz sırasında ordumuza kumanda ederek yurdumuzdan düşmanları attı. D) İstanbul’dan yola çıktı. Zorlu ve tehlikeli bir deniz yolculuğu ile Samsun’a geldi. Vatanın kurtulması için toplantılar yaptı. Hastalıkları ve kişisel sorunlarının hepsini bir kenara attı. Çoğu geceler uyumadı.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
7.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
9.
Atatürk, Kurtuluş Savaşı sırasında millet temsilcileriyle toplantılar yapmış, TBMM’yi kurmuştur. Türk milletinin desteğini almak için genelgeler yayınlamış, millî bir ordu kurmadan önce milletinin desteğini almıştır. Sonra silahlı mücadeleyi başlatmıştır. Metinde Atatürk’ün hangi kişisel özelliği anlatılmıştır? A) Sanat severliği B) İleri görüşlülüğü C) Barışçı olması D) Millî birlik ve dayanışmaya önem vermesi
IV V VI I II III
IV
V
VI
Sevgi, 14 yaşında bir öğrencidir. Yukarıdaki kimlik belgelerinden hangileri Sevgi’ye ait olabilir? A) I, II, III B) IV, V, VI C) I, II, III, IV, V, V D) II, III, IV, VI Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 2. soruyu incele.
22
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM TEST 3
10. Aşağıdakilerden hangisi kimlik belgesi değildir? A)
Ünite 1
KİMLİĞİM
13. Nazım Bey, yurt dışındaki oğlunun yanına gidecektir. Uçakla yapacağı yolculuktan sonra kiraladığı otomobille Almanya’da oğlunun oturduğu kasabaya ulaşacaktır.
B)
Nazım Bey, yanına hangi kimlik belgesini almak zorunda değildir? C)
A) B) C) D)
D)
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
14. 11. Nüfus cüzdanı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Nüfus cüzdanımız üye olduğumuz dernekleri gösterir. B) Nüfus cüzdanımız Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğumuzu gösterir. C) Nüfus cüzdanımızda bize ve ailemize ait bilgiler bulunur. D) Nüfus cüzdanımızda bireye ait kimlik numarası bulunur.
A) B) C) D)
Adım, soyadım, okulumun adı, sınıfım ve numaram yazılıdır. Okula başladığımda aldım. Bazen, okula girişlerde, göstermek zorundayız.
Berke’nin sözünü ettiği kimlik belgesi hangisidir? A) B) C) D)
Öğrenci kimlik belgesi Nüfus cüzdanı Sürücü belgesi Pasaport
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 3. soruyu incele.
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
12.
Pasaport Nüfus cüzdanı Çalıştığı kuruma ait kimlik belgesi Ehliyet (Sürücü Belgesi)
Verilen iki nüfus cüz- 15. danında, hangi bilgi mutlaka ayrı olmak zorundadır? Doğum yeri TC kimlik numarası Kan grubu Baba adı
A) B) C) D)
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 4. soruyu incele.
Atatürk’ün nüfus cüzdanına bakarak hangi bilgiye ulaşamayız? Nerede ve ne zaman doğduğu Anne ve baba adı Adı, soyadı Nerede ve ne zaman öldüğü
Not: Bu soruyu hatalı çözdüysen çözümlü test 5. soruyu incele.
23
SOSYAL BİLGİLER
KENDİMİ TANIYORUM KİMLİĞİM
DOĞRU YANLIŞ - BOŞLUK DOLDURMA - EŞLEŞTİRME
Ünite 1 TEST 3
A. Aşağıdaki tümcelerden doğru olanların başına (D) yanlış olanlara (Y) harfini yazınız. 1) ( 2) ( 3) ( 4) ( 5) (
) Kimlik belgeleri kimliğimize ait tüm özellikleri gösterir. ) Bir insanın nüfus cüzdanına bakarak o insanın doğum yerini, yaşını, kan grubunu, ... öğrenebiliriz. ) Nüfus cüzdanımız tüm kimlik belgeleri yerine geçer. ) Bugünden geçmişe doğru olayların sıralanmasına “kronoloji” denir. ) Sürücü belgesi almak için 18 yaşını doldurmak gerekir.
B. Aşağıdaki tümcelerde boş bırakılan yerlere, kutular içindeki uygun kavram ve sözcükleri yazınız. paso
TC kimlik numarası sürücü belgesi
barışçı
nüfus cüzdanı
kimlik belgesi
pasaport
kronoloji
1) Bizimle ilgili bilgiler bulunduran belgelere ............. ................. denir. 2) Hayatımızdaki veya toplum hayatında önemli olayları ve durumları oluş sırasına göre sıralamaya ................ denir. 3) Atatürk’ün, “Yurtta sulh, cihanda sulh!” sözü onun ................ özelliğini göstermektedir. 4) Nüfus cüzdanımızda bizi diğer bireylerden ayıran en önemli bilgi .......................... dır. 5) Her yerde geçerli kimlik belgeleri ................ , ................ , ................ dır. 6) Yurt dışına çıkan biri ................unu yanında götürmek zorundadır. 7) Toplu taşıma araçlarından indirimli yararlanmak isteyenlere verilen kimlik belgesine ................ denir. C. Aşağıdaki kavram ve bilgileri eşleştirerek kutucuklara yazınız. 1) Nüfus cüzdanı
a) Olayların oluş sırasına göre sıralanması
2) Nüfus müdürlüğü
b) Sporcu veya sporla uğraşıp o dalda yeterli olduğunu gösteren belge
3) Lisans
c) Her Türk vatandaşında olması zorunlu kimlik belgesi
4) Kronoloji
d) Evlenen çiftlere verilen kimlik belgesi
5) Evlilik cüzdanı
e) Nüfus cüzdanı verilen ve değiştiren kurum 24
SOSYAL BİLGİLER
GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM AİLEMİZİN TARİHİ
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
Ünite 2 BÖLÜM 4
2. Önceleri Türk toplumunda “geniş aile” yaygındı. Ancak günümüzde “çekirdek aile” oldukça yaygındır.
1.
Bunun nedenlerinden biri, aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Ev sayısının artması B) Devletin çekirdek aileyi zorlaması C) Köy nüfusunun artıp, tarımla uğraşan insan sayısının artması D) Şehirleşmenin, meslek gruplarının artması, ekonomik, kültürel ve sosyal gelişmeler
Aysun, soy ağacı ile ilgili araştırmasının sonuçlarını yaptığı şemaya asıyor.
Cevap: Ekonomik gelişmişliğin az olduğu ve tarıma dayalı ülkelerde “geniş aile” çok görülür. Ülkemizde de ekonomik gelişme, köy nüfusunun azalması, sanayileşme, eğitim, kültür ve sosyal gelişmeler çekirdek aile sayısını arttırmıştır. Doğru cevap “D” seçeneğidir.
Şemada kimin resmi olmamalıdır? A) Dedelerin ve büyükannelerin B) Amcasının, halasının, dayısının teyzesinin C) Öğretmeninin D) Kuzenlerinin
Bilgi Notu: Ailemizle ilgili merak ettiklerimiz ve soy ağacımızı oluştururken aile büyüklerimizden, ailemizi tanıyan yakınlarımızdan yararlanırız. Ailemizle ilgili sorular hazırlar, bunlarla ilgili cevapları yazar, ses kayıt cihazına kaydeder, fotoğraflar çeker, kameraya görüntülü kayıt yapabiliriz. Bu yaptığımız çalışmaya “sözlü tarih” çalışması denir. Amaç ailemizin geçmişini, özelliklerini, kültürünü, önemli olaylar ve kişilerini kısacası köklerimizi öğrenmektir.
Cevap: Soy ağacında en büyük dedemiz ve ninemizden (büyükbaba ve büyük anne) başlayarak bize kan bağı ile bağlı akrabalarımızın resimleri, isimleri bulunur. Öğretmenimizin bize kan bağı bulunmadığı için soy ağacımızda bulunmaz. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
3. Selim, ailesi ile ilgili araştırma yapmak için dedesinin köyüne gidiyor. Akrabalarıyla, yaşlılarla konuşuyor. Dedesinin evinde, köyün önemli yerlerini geziyor. Yapılan işleri, yemekleri, el sanatlarını inceliyor.
Bilgi Notu: Anne, baba, çocuklardan oluşan en küçük topluluğa “aile” denir. Ailemize kan bağı ile bağlı (amca, dayı, teyze, hala, kuzenler, ...) insanlara “akraba” denir. Anne, baba ve çocuklardan oluşan aileye “çekirdek aile”; anne, baba, büyükanne, büyükbaba, amca, yenge ve onların çocukları gibi akrabaların oluşturduğu aileye “geniş aile” denir.
Selim, “sözlü tarih” çalışması yaparken hangi araçtan yararlanmaz?
25
A) Ses kayıt cihazı
B) Televizyon
C) Fotoğraf makinesi
D) Kamera
SOSYAL BİLGİLER
Ünite 2 BÖLÜM 4
GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM AİLEMİZİN TARİHİ
ÇÖZÜMLÜ AÇIKLAMALI SORULAR
6. Fatma, anneannesine geçmiş yaşantılarıyla ilgili eşyalardan kendisine gösterebileceklerinin olup olmadığını soruyor. Anneannesi, çeyiz sandığından ve tavan arasından bazı eşyaları Fatma’ya veriyor.
Cevap: Bilgiyi kaydetmesi için televizyona ihtiyacı yoktur. Doğru cevap “B” seçeneğidir. Bilgi Notu: Ailemizin tarihini araştırırken bilgi alacağımız kişileri belirleriz. Onlardan almayı düşündüğümüz bilgiler ile ilgili sorular hazırlarız. “Röportaj” niteliğindeki bu çalışmamız yeterli olmayabilir. Ailemizin geçmişini yansıtan fotoğraflar, madalyalar, diplomalar, eski ev eşyaları, mektuplar, hatıra defterleri vb. bizlere bilgimizin doğruluğu, gerçek olup olmadığı konusunda fikir verir. Buna “kanıt” denir. Ailemizin geçmişini araştırırken kanıtları toplarız.
Aşağıdaki eşyalardan hangisi Fatma’ya verilenlerden değildir? A) Gramafon B) Bakır işlemeli tencereler C) Cep telefonu D) Giysiler Cevap: Gramafon, ev eşyaları, giysiler geçmiş yaşantılarla ilgili bilgiler verir. Ancak cep telefonu yeni sayılacak bir eşyadır. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
4. Ahmet, dedesinin Kore Savaşı’na katıldığını ve “gazi” olduğunu öğreniyor. Bu bilgiyi, yaptığı aile tarihi araştırmasına eklemek istiyor. Bilgi ile ilgili kanıtların da fotoğraflarını çekiyor.
Bilgi Notu: Ailemizin tarihini araştırırken hem köklerimizi, atalarımızı, kültürümüzü öğreniriz. Hem de ülke tarihî ve millî kültürümüzle ilgili bilgilere ulaşırız. Türk milleti milyonlarca aileden oluşmaktadır. Ailelerimizin geçmişinde ortak noktalar vardır. Ailelerimizin yaşantısı, gelenekgörenekleri, türküleri, vatanı gibi ortak noktalar, yaptığımız aile tarihi araştırmamız sonucu bizi birbirimize yaklaştıracaktır. Ailemizi, geçmişte yaşayan büyüklerimizi daha çok sevip gurur duyarız. Onların yaptığı hatalar bize ders olur. İyi ve güzel işleri ise bize yol gösterir.
Ahmet, hangi eşyayla ilgili fotoğrafı eklememelidir? A) Dedesinin diploma fotoğrafını B) Dedesinin madalyasının fotoğrafını C) Dedesinin askerlik fotoğrafını D) Dedesinin gazilik belgesinin fotoğrafını Cevap: Ahmet’in dedesinin diploma fotoğrafı bitirdiği okul için kanıt olur. Doğru cevap “A” seçeneğidir.
5. Arda, büyükannesine aile tarihi ile ilgili sorular soruyor. Hangi soruyu sorması uygun değildir? A) Nerede dünyaya geldiniz? B) Dedemle ne zaman evlendiniz? C) Aileniz geçimini nasıl sağlardı? D) Nereye gitmek istersiniz?
7. Aşağıdakilerden hangisi ailelerimizin geçmişinde ortak noktalardan biri değildir?
Cevap: A, B, C seçeneği geçmişle ilgili bilgileri almak için sorulabilir. “D” seçeneğindeki soru ise bugün veya gelecekle ilgilidir. Doğru cevap “D” seçeneğidir.
A) Vatanları
B) Bayrakları
C) Kültürleri
D) Soyadları
Cevap: Her ailenin soyadı farklıdır. Doğru cevap “D” seçeneğidir.
26
KARTOPU YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ
ISBN 978-975-8550-62-3
Dr. Faik Muhittin Adam Cad. (850. Sokak) Nu.: 38/104 Konak - İZMİR Telefon: (0 232) 425 79 63 / Belgegeçer: (0 232) 489 37 37 www.kartopuyayincilik.com
9
789758 550623