ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Երկուշաբթի/ Monday 20 Ապրիլ/ April, 2020- No. 17
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ԺԷ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Աղաչում եմ քեզ` վտանգուած, վշտոտ ու տխրաթախիծ տառապանքներով լի հոգիների խնամակալիդ, Մի՛ աւելացնիր ցաւն իմ հեծութեան եւ մի՜ խոցիր ինձ` վիրաւորուածիս, Մի՛ դատապարտիր պատժուածիս եւ մի՛ տանջիր չարչարուածիս, Մի՛ գանակոծիր հարուածեալիս, մի՛ գլորիր ընկածիս, Մի՛ կործանիր սայթաքեալիս, մի՛ հեռացնիր հեռացուածիս, Մի՛ ամաչեցնի պատկառեալիս, մի՛ տարագրիր հալածուածիս, Մի՛ կշտամբիր խրտնածիս, մի՛ խորտակիր ջախջախուածիս, Մի՛ խռովիր վրդովեալիս, մի՛ ալեկոծիր փոթորկուածիս, Մի՛ սասանիր դղրդուածիս, մի՛ շփոթիր մրրկեալիս, Մի՛ կեղեքիր գիշատուածիս, մի՛ ջախջախիր փշրուածիս, Մի՛ հոշոտիր մորմոքեալիս, մի՛ կուրացնի խաւարածիս, Մի՛ զարհուրեցնիր ապշահարիս, մի՛ խորովիր խարշատուածիս, Մի՛ մահացնիր հիւանդիս, մի՛ ծանրաբեռնիր տկարիս, Մի՛ աւելացնիր անուր` կարկամած թիկունքիս, 2
Մի՛ բարդիր ողբեր դառն հեծեծանքիս, Մի՛ ուժգնօրէն վարվիր հողիս հետ, Մի՛ սաստկապէս` մոխրիս հետ, Մի՛ անաչառօրէն` ստեղծուածիս հետ, Մի՛ ահարկութեամբ` փոշուս հետ: Բ Մի՛ խստութեամբ ընդհարուիր մեծդ փոքրիս հետ, Լոյսդ` ստուերիս հետ, Բնութեամբ բարիդ` ի բնէ չարիս հետ, Ողկոյզդ օրհնութեան` անիծեալ պտղիս հետ, Քաղցրութիւնդ ճշմարիտ` համակ դառնութեանս հետ, Փառաւորեալդ անփոփոխ` իսպառ անարգիս հետ, Կենաց նշխարդ` կաւեղէն զանգուածիս հետ, Տէրերի Տէրդ` երկրային տիղմիս հետ, Աննուազ լիութիւնդ` չքաւոր ստրուկիս հետ, Անկապուտ ճոխութիւնդ` անպատսպար տառապեալիս հետ, Անկարօտ բարութիւնդ` ամենաթշուառ աղքատիս հետ: Քանզի ո՞վ է նա, որ առաւօտեան լոյսին հասնելով` Կտարակուսի, թէ խաւարի մէջ կարող է ընկնել, Կամ մօտ լինելով կեանքին` մահանալ, Կամ ազատութեան` եւ բռնութեան ենթարկուել, Կամ շնորհին` եւ դատապարտուել, Կամ փրկութեան` եւ մատնուել, Կամ նորոգման` եւ քայքայուել, Կամ օրհնութեան` եւ տարագրուել, Կամ բժշկութեան` եւ վիրաւորուել, Կամ լիութեան` եւ նուազել, Կամ առատ հացի` եւ քաղցել, Կամ հոսող գետերի` եւ պապակել, Կամ մայրական գթութեան` եւ նրանից նենգուել, Կամ աստուածային խնամող աջիդ` եւ տառապել: Գ Արդ բորոտութեամբ մարմնի սաստկապէս վարակուածի հետ Ե՛ս էլ վշտահար հոգովըս ահա պաղատում եմ քեզ. 3
"Տէ՛ր, եթէ ուզես` կարող ես ինձ մաքրել": Մշտագիշեր խարխափումներով տանջուող կոյրերի հետ Հառաչում եմ ձայնով մեծակական. Ոչ թէ անուանում եմ քեզ Դաւթի որդի, Այլ աստուածային էութեան իբրեւ ծնունդ եմ դաւանում քեզ. Ոչ միայն կոչում եմ Ռաբբի, Որ պատուանուն է իսկութիւնը գիտենալ կարծող վարդապետների, Այլեւ հաւատում եմ քեզ, որպէս Տիրոջ երկնի եւ երկրի: Ոչ միայն մօտից ձեռքդ երկարելով, ո՜վ դու բարեգութ Աստուած մերձաւոր, Այլեւ վստահ եմ, թէ մեծ միջոցով նոյնիսկ ինձանից հեռու լինելով` Խօսքդ կարող է բուժել թշուառիս: Կամեցողութեանդ եւ ողորմութեանդ միջեւ անջրպետ չեմ դնում երբէք, Որ երկմտութիւն է նշանակում տարակուսելի, Այլ համոզուած եմ, թէ կկամենաս որպէս բարեգութ Եւ կկարենաս որպէս Արարիչ. Ասա՛ խօսքովդ, եւ ես կբուժուեմ: Հարիւրապետի հաւատքին եւ ե՛ս կլինեմ լծորդ. Ոչ միայն մօտիկ տարածութիւնից, խորանից խորան` Զօրաւոր ես դու տալու յարութիւն եւ բժշկութիւն, Այլեւ երկնքում բազմելով նոյնիսկ, Ստորեւ, երկրի վրայ բովանդակ դու սքանչելի հրաշքներ ես գործում, Որոնց փոխարէն հատուցանելու ես ոչինչ չունեմ: Դ Շնորհիր եւ ինձ, ինչպէս որ պոռնիկին ընդունելիս Վճռեցիր խօսքիդ դատակնիքով հինգ հարիւր դենար պարտքը շնորհել, Աստուա՜ծ բարութեանց եւ Տէ՜ր երանութեանց: Որքան շատ բաշխես, այնքան աւելի՛ կփառաւորուես. Որքան որ շատ տաս, այնքան կսիրուես. Եւ աւելին ողորմելով` դո՛ւ էլ կրկնակի կբարգաւաճես. Այսքան բարիքներիդ համար իրաւամբ գովւում ես դու. 4
Ամէն բանի տէր լինելով հանդերձ` մեզ հաւասար ես ցոյց տալիս դու քեզ. Եւ դու, որ ունես ամէն ինչ առատ` մեր ունեցածին արժէք ես տալիս. Քո պարգեւների փոխարէն անճառ` մերն իբրեւ վճար ես ընդունում դու. Երկրայինի տեղ անվախճանի տալն ես արժանի գտնում. Մեծ համարելով մերը` վեհօրէն գոհանում ես դու. Չե՜ս մեծամտի, երբ քո տուածի փոխարէն դոյզն-ինչ փառաւորուես: Նո՜յն գթութիւնդ ցոյց տուր նաեւ ինձ` յոյժ մեղապարտիս, Որ երբ թուարկեմ քո պարգեւների երախտիքը ես` Նոյն չափով սիրելդ էլ չմոռանամ: Ամէն բանի մէջ քեզ փա՜ռք յաւիտեան. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Տէ՜ր բարերար, Դո՜ւն՝ որ Քու մեծ գթութեամբդ յաւիտենական հանգիստը պատրաստեցիր առաքինութեամբ աշխատողներուն, եւ քաղցր ձայնով Քեզի կանչեցիր մեղքերով ծանրաբեռնուածներն ու տառապողները՝ հանգիստ խոստանալով անոնց։ Մեզի ալ շնորհէ, Տէ՜ր, անխռով խաղաղութեամբ անցնել այս գիշերը, եւ մեղքերու ծանրութեան տակ ճնչուածներս պաշտպանէ՜ Քու ողորմութեամբդ, եւ արժանի ըրէ՜ Քու բոլոր սուրբերուդ հետ մշտնջենական հանգիստին։ Որպէսզի գոհանալով փառաւորենք Քեզ՝ Հօրը եւ ամենասուրբ Հոգւոյդ հետ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։ ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԻ 6: 1- 13 Ասկէ ետք, Յիսուս գնաց Գալիլեայի՝ այսինքն Տիբերիայի ծովուն միւս կողմը: Մեծ բազմութիւն մը կը հետեւէր անոր, որովհետեւ կը տեսնէին այն նշանները՝ որ կ՚ընէր հիւանդներուն վրայ: Յիսուս լեռը ելաւ ու նստաւ հոն՝ իր աշակերտներուն հետ: Հրեաներուն Զատիկի տօնը մօտ էր: Երբ Յիսուս աչքերը բարձրացուց ու տեսաւ թէ մեծ 5
բազմութիւն մը կու գար իրեն, ըսաւ Փիլիպպոսի. «Ուրկէ՞ հաց գնենք՝ որպէսզի ասոնք ուտեն»: (Ասիկա կ՚ըսէր՝ զայն փորձելու համար, քանի որ ինք գիտէր թէ ի՛նչ պիտի ընէր:) Փիլիպպոս պատասխանեց անոր. «Երկու հարիւր դահեկանի հաց չի բաւեր անոնց, որպէսզի իւրաքանչիւրը քիչ մը առնէ»: Իր աշակերտներէն մէկը, Սիմոն Պետրոսի եղբայրը՝ Անդրէաս, ըսաւ իրեն. «Հոս պատանի մը կայ, որ ունի հինգ գարիէ նկանակ ու երկու ձուկ. բայց ի՞նչ են անոնք՝ այդչափ մարդոց համար»: Յիսուս ըսաւ. «Նստեցուցէ՛ք այդ մարդիկը»: Հոն առատ խոտ կար, ու մարդիկը նստան՝ թիւով հինգ հազարի չափ: Յիսուս առաւ նկանակները, շնորհակալ եղաւ եւ բաշխեց աշակերտներուն, աշակերտներն ալ՝ նստողներուն. նմանապէս ձուկերէն՝ ո՛րչափ որ ուզեցին: Երբ կշտացան՝ ըսաւ իր աշակերտներուն. «Ժողվեցէ՛ք աւելցած բեկորները, որպէսզի ոչինչ կորսուի»: Ուստի ժողվեցին, եւ տասներկու կողով լեցուցին այդ հինգ գարիէ նկանակներէն մնացած բեկորներով, որոնք ուտողներէն աւելցան: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: 6
ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍ 7
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 17 Speaking with God from the Depths of the Heart A Now, tormented by bitter grief I pray to you, keeper of imperiled souls. Do not add to the pain of my sighs. Do not wound me. I am already injured. Do not condemn me. I am already punished. Do not torture me. I am already tormented. Do not cudgel me. I am already beaten. Do not push me. I have already fallen. Do not destroy me. I am already discredited. Do not reject me. I am already banished. Do not exile me. I am already persecuted. Do not embarrass me. I am already humbled. Do not scold me. I am already cowering. Do not crush me. I am already broken. Do not upset me. I am already agitated. Do not shake me. I am already quivering. 8
Do not confuse me. I am already bewildered. Do not flay me. I am already picked over. Do not pound me. I am already crushed. Do not taint me. I am already debased. Do not blind me. I am already in the dark. Do not frighten me. I am already perplexed. Do not roast me. I am already charred. Do not kill me. I am already dying. Do not overload me. I am already weakened. Do not yoke me. I am already bent over. Do not double my wailing. I am already weeping. Do not till my soil too deeply. Do not scatter my ashes too harshly. Do not judge my works too roughly. Do not blow my dust too meanly. B Do not measure your greatness against my smallness, your light against my dimness, your good nature against my native evil, your cornucopia of blessing against my cursed fruit, your genuine sweetness against my complete sourness, your unchanging glory against my total debasement, your shrine of life against my vessel of clay, your lord of lords against my dust of the earth, your undimishing fullness against my slavish poverty, your unpillaged abundance against my abandoned torment, your unblemished goodness against my most wretched squalor, for who can reach morning and at the light of daybreak expect dark, or at the portal of life expect death, or at liberation expect bondage, or at grace expect condemnation, or at salvation expect destruction, or at renewal expect ruination, or at blessing expect banishment, or at cure expect injury, 9
or at fullness expect want, or at abundance of bread expect famine, or at the flow of rivers expect drought, or at motherly compassion expect deception, or at the care of God’s right hand expect persecution? C And now with my body shaken by disease and my soul in peril I pray, “Lord, if you want you can make me clean.” Like a groping blind man, I cry with laments and call to you not only the son of David, but also profess your divine birth. I not only call you, “Rabbi,” the name of honor given to teachers who claim to know the truth, but I also believe you to be the Lord of heaven and earth. I not only expect to be cured when you are close, O compassionate God, by the touch of your hand, but also when we are separated by great distances through the power of your words. I do not draw a line between your will and your compassion, a line of doubt, for I believe that you will, because you are compassionate and you are able, because you are our creator. Say the word and I will be cured. Let me join the centurion in his faith. Let my faith be not just for the short distances from altar to altar, for I know you are able to raise the dead and make them whole. Even sitting in heaven you work miracles over the whole world below. And I have nothing to give in return. D Grant me forgiveness, with the word of your judgment, even as you forgave the debt of 500 dinars in the case of the prostitute, 10
God of goodness, Lord of bliss. The more you bestow, the greater your glory. The more you give, the more you are loved. The more your mercy, the more your greatness. For all your benevolence, you are rightly praised. Though Lord of all, you came to us as our equal. Though possessing everything, you weigh by our measure. Though you have gifts beyond telling, you accept our skimpy payment. And to the account of mortals, you grant unlimited credit. Your generosity is sublime, yet not too high to receive our meager praise. Show the same compassion to me with my countless debts so that I might in expressing gratitude for your gifts also commemorate your love. To you glory in all things. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Beneficent Lord, who, by your great mercy, has prepared eternal tranquility for those who labor virtuously and has called to yourself with a sweet, loving voice those that are heavy-laden and weary with sin, promising them rest. Grant us also, O Lord, to pass this night in undisturbed peace and to us, laboring under the weight of sin, keep us safe by your mercy and make us worthy of perpetual rest with all your saints. And let us thankfully glorify you with the Father and the All-Holy Spirit; now and always and unto the ages of ages. Amen. GOSPEL ACCORDING TO JOHN: 6: 1- 13 Some time after this, Jesus crossed to the far shore of the Sea of Galilee (that is, the Sea of Tiberias), and a great crowd of people followed him because they saw the signs he had performed by healing the sick. Then 11
Jesus went up on a mountainside and sat down with his disciples. 4The Jewish Passover Festival was near. When Jesus looked up and saw a great crowd coming toward him, he said to Philip, “Where shall we buy bread for these people to eat?” He asked this only to test him, for he already had in mind what he was going to do. Philip answered him, “It would take more than half a year’s wages a to buy enough bread for each one to have a bite!” Another of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, spoke up, “Here is a boy with five small barley loaves and two small fish, but how far will they go among so many?” Jesus said, “Have the people sit down.” There was plenty of grass in that place, and they sat down (about five thousand men were there). Jesus then took the loaves, gave thanks, and distributed to those who were seated as much as they wanted. He did the same with the fish. When they had all had enough to eat, he said to his disciples, “Gather the pieces that are left over. Let nothing be wasted.” So they gathered them and filled twelve baskets with the pieces of the five barley loaves left over by those who had eaten. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen.
12
PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all Amen.
13