Spiritual Bread - Հոգեւոր Հաց / Friday, May 7, 2020 by torontoarmenianchurch

ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Ուրբաթ/ Friday: 8 Մայիս/ May, 2020- No. 33

920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com

ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ԼԳ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Բանաստեղծութիւնս այս պաշտամունքի, Որ հոգուս բերքից նուիրում եմ քեզ, օրհնեա՜լ բարեգութ, Խառնի՛ր, կցելով հաւասարապէս խնկազգեստների նուիրումներին, Բարեպաշտ կնոջ` Մարիամի իւղի հետ անուշահոտ: Հաւասարելով նոյն այն երջանիկ պոռնիկների հետ, Որոնց յարգանքով յաւերժահրաշ ընդունեցիր դու,Թող որ մեծապէս պարարուես եւ իմ նուաստ խօսքերով, Անհասանելի եւ բարեբանեալ բարձրեալիդ գլխին տեղ տալով նրանց, Զերծ սաղմոսողի բամբասանքներից, որ ասում է, թէ` "Մեղաւորի իւղը թող չօծի վարսագեղ գագաթը": 2

Բ Այլ արա՛ այնպէս, որ զօրեղացած կրկնակի չափով Բուրումն այս գրքիս խոստովանութեան ազդի շատերին, Նման համասփիւռ, ամենատարած տանն աշխարհալիր, Եւ լինի նրանց յիշատակի պէս անմոռանալի: Դու նոյն այն տէրն ես, որ զգաստացրիր կանանց մեղաւոր եւ չարախորհուրդ, Որոնց այլաբանական նմանութիւնն էր վարքը մարգարէի, Որ ճշմարտատիպ քո պատկերի պէս կերպաւորեցիր. Առաջ նրա՛նց մէջ այն անճառօրէն տպաւորելով` Ծայրագոյն շնորհիդ կատարումը դու ինձ ցոյց տուեեք էքցիր: Անասուններին որպէս կերակուր գարու փոխարէն` Քո կենաց հացի ցորենի բերքը դու բազմահամբար մեզ պարգեւեցիր: Ապականացու արծաթի տեղակ քո արքունական պատկերը տուիր. Հիմարաբար թմրեցնող գինու փոխարէն արարչիդ արեան բաժակը տուիր. Հին ժողովրդի հայրատ կնոջից առած իւղի տեղ` շնորհիդ օծումն ինձ դարձրիր դու. Վերցուած գլխաշուք կտաւի տեղակ` անբիծ վերարկուն. Պերճաշուք ապարանջանի փոխարէն` Օրէնքով, աւետարանով եւ գործնական առաքինութեամբ ձեռք բերուած թռիչքներ բարեմասնութեան. Ականջը վայելչօրէն զարդարող գինդի փոխարէն` Յիշատակն անստուեր տէրունի ձայնիդ. Եւ լանջքը պճնող մանեակի տեղակ` Քո դրած քաղցր եւ արդար լուծի օրէնքներն համակ: Գ Բայց ինչո՞ւ սրանցով պարծենամ ես եւ չամաչեմ դարձեալ նրանց համար: 3

Ուստի փոխելով եղանակն այս ողբերգական աղօթագրքի, Ինչ որ յարմար է ինձ եւ արժանի` Մեղապարտութեանս պատիժը պիտի հատուցեմ ես այս գլխում, Որպէս խստագոյն դատախազ` համառօտ մէջբերումներ անելով մարգարէական գրուածքներից, Ոչ թէ նրանց հետ պարելով ուրախ, այլ լծակցելով նրանց ողբերին, Ուր կան հառաչներ, հեծութեան ձայներ, ցասկոտ բողոքներ, Խորտակիչ նախատինքներ, սաստիկ լաց ու կոծ: Բայց մեծ Աստծուդ գութն ամենահաս յոյս ներշնչեց ինձ, Որով եւ վերեւ յիշուած բազմաթիւ աղէտների հետ տրուեցին նաեւ` Զղջումներ, խոստովանութիւններ, աւետիս, պարգեւ, Լոյսի երեւումներ, խրախոյսներ աստուածային, փառքի ժառանգութիւն, Հրաշքների յայտնութիւններ եւ տեսիլներ սքանչելի, Որոնցից ոմանք յոյս են ներշնչում, ոմանք պատճառում վհատութիւններ, Որոնց մէջ կամաւ, ինձ` կործանուածիս վիճակուեց կորուստ: Դ Զի եթէ վարագոյրի ծածկոցը Եզեկիէլն Աստծոյ զգեստ անուանեց, Որով ժողովուրդը կարկատուն կուռքեր ստեղծեց, որը պոռնկանալ է համարում նրանց համար, Յապա ես ո՜րքան աւելի պատիժ պէտք է որ կրեմ, Անմաքուրս, որ Աստծուն եմ հագել ներսից ու դրսից: Զարմանում եմ ես, թէ ինչպէ՜ս չեմ կիզւում, Շշմում, թէ ինչպէ՜ս չեմ այրւում. Ապշում, թէ ինչպէ՜ս չեմ հափշտակւում, Տանջուելով, լքուելով, չարչարուելով ու ջախջախուելով, 4

Մանրուելով, խորտակուելով, կտրուելով ու կտոր-կտոր լինելով Կորուսչի ժանիքներից, ինչպէս որ գրուած է Գրքում: Բայց պահուած է ինձ միայն սա՛, որպէս յիշեցուցիչ շող փրկարար յոյսի, Թէ Քրիստոսեան Աւետարանը կեանք է ճշմարիտ, Ինչպէս որ բառն էլ ա՛յդ է ծանուցում. Որով տրւում է` մեր մեղքերին դարձ, Պարտքերին` շնորհում, եղծումներին` նորոգութիւն, Քաւութիւն անօրէնութեան, բուժումն վէրքերի, Անդորրութիւն տագնապի, ներումն պատժի, Հանդարտումն պատերազմի, անձրեւ` կրակի վրայ, Պատուհասի փոխարէն` պարգեւ, Եւ սատակման տեղակ` շնորհի արժանացում, Եւ կեանքի ազատութիւն` մահուան գործիքի փոխարէն: Ե Բայց ինչո՞ւ յիշեմ այսքանն ու մէկ-մէկ թուարկեմ այստեղ, Անճառելիներն ի բաց թողնելով:Բարձրեալ Հօր յիշատակութեամբ մեր կցորդութիւնը Որդու հետ, Յանուն Միածին Որդու` ընտանութիւնը Հօր հետ, Եւ հաղորդումն Հոգու հետ` սրանց ակնարկութեամբ. Խաչի փրկանքը եւ սփոփանքը խօսքի, Ամենագէտի կշռով յօժարակամ վարձատրումն բարվոք, Աւազանը կենդանարար, որպէս միջնորդ հաշտութեան, Եւ այլ բարիքներ անթիւ, անհամար` բարերարիդ կողմից կուտակուած, Որ զերծ են լծից եւ հարկից ազատ, Իշխող են եւ ո՛չ իշխանութեան տակ: Սրանք են ահա, որ մահուան դառնութեան մէջ ինձ անտարակոյս կեանք են աւետում. 5

Զի եթէ սրանք ես չունենայի, դեռեւս վաղո՜ւց կորած էի ես, Իսկ եւ իսկ, ինչպէս երգողն է ասել: Որդուն փոքրացնելով չէ, որ ես փառաւորում եմ Հօրը, Եւ ոչ էլ Հոգին նուաստացնելով` Որդուն եմ տալիս նախապատուութիւն, Այլ դաւանում եմ երեքն համափառ` նոյն արարչութեամբ: Զ Ամենակալ, բարերար եւ մարդասէր Աստուածըդ ամէնքի, Երեւացողների, աներեւոյթների արարիչ, Փրկող եւ զօրացնող, խնամող եւ խաղաղարար, Հոգի հզօր Հօր, Արդ` աղերսում ենք քեզ բազկատարած Մենք ահաւորիդ առջեւ, գոչելով, Մաղթանքով հեծութեան, Սաստիկ դողալով եւ երկիւղով մեծ Մօտենում ենք անզննելի զօրութեանըդ մատուցելու Նախ` պատարագը մեր այս բանական, Իբրեւ հայրական անսասան պատուին Աթոռակցի եւ փառակցի, արարչակցի, Եւ քննողի` գաղտնիքները խորածածուկ, Կատարեալ կամքի Էմմանուել Հօր` Քեզ առաքողի, բոլորի փրկչի, Կենդանացնողի եւ ստեղծողի: Քո միջոցով մեզ ծանուցուեց միասնական աստուածութեանդ Անձնութիւնը միասնական Երրորդութեան: Քեզանով եւ քո միջոցով շառաւիղները առաջին Նահապետաց, որ տեսանող անուանուեցին, Անցեալներն ու գալիքները, Եղածներին ու չգոյացածներին Անպաճոյճ խօսքով վերապատմեցին: 6

Քեզ Մովսէսը Աստծոյ Ոգի ճանաչեց, Որ ջրի վրայ քո ընթանալով, Զօրութիւն անսահման, Հոգածու հզօր հովանաւորմամբ Պաշտպանելով թեւատարած, Գթասիրելով նոր ծնունդներիս` Պարզեցիր խորհուրդը գաւազանի, Որի օրինակով վերջին վարագոյրի Հոսուն մանուածը ստեղծելուց առաջ, Տիրապէս կարող, Անէութիւնից` բոլոր գոյերի ու էակների Բնութիւնն ամբողջ ստեղծագործեցիր: Քեզանով բոլոր արարածները Պատրաստւում են նորոգուելու Յարութեան ժամին, Որ մեր այս կեանքի օրն է յուսկ վերջին Եւ օրն առաջին` ողջերի երկրի: Քո ազգակիցը յօժար միութեամբ Հնազանդուեց քեզ` իբրեւ իր Հօրը: Հօր էակիցը, անդրանիկ Որդին` Մեր կերպարանքով, քո գալն աւետեց, Ճշմարիտ Աստուած` Հաւասար ու համագոյ Հօրը հզօր, Քեզ հայհոյելն անքաւելի համարեց, Քեզ հաստելով` ըմբերանեց չարախօսներին, Եւ ներեց արդար ու անարատ գտիչն ամէն ինչի, Որ մեր մեղքերի համար մատնուեց Եւ յարութիւն առաւ` արդարացնելու մեզ: Փառք նրան քո միջոցով, Բարեբանութիւն քեզ` ամենակալ Հօր հետ Յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: Է 7

Վերստին կրկնեմ խօսքի նոյն կարգով, մինչեւ որ ազդմամբ հաւատի լոյսը յայտնուի հրաշապէս վերաւետելու նոր խաղաղութիւն: Արտասուալից հառաչելով` Աղաչում եւ աղերսում ենք Արարչութեանդ` փառաւորուած բոլորի կողմից, Անեղծ, անստեղծ եւ անժամանակ գթած Հոգուդ, Որ մեր անմռունչ հեծութիւնների Բարեխօսն ես ողորմած Հօրդ առջեւ, Որ պահում ես սրբերին Եւ մաքրագործում յանցաւորներին, Եւ տաճարներ ես կանգնեցնում Բարձրեալ Հօրդ կենդանի ու ապրեցնող կամքին: Արդ` ազատիր մեզ անմաքուր բոլոր գործերից, Որ հաճելի չեն քո բնութեանը, Թող չմարի փայլը լոյսիդ շնորհների Մեր աչքերի հայեցումից, Որովհետեւ իմացանք` կմիանաս մեզ, Թէ յար աղօթենք եւ ապրենք ընտիր, խնկելի վարքով: Եւ քանզի մէկըդ Երրորդութիւնից պատարագւում է, Միւսն ընդունում` Իր անդրանիկի հաշտարար արեամբ Դառնալով դէպ մեզ, Դու կընդունես մեր պաղատանքները Եւ կյարդարես մեզ օթեւաններ` Պատուական, բոլոր յարմարանքներով, Երկնաւոր գառանդ ճաշակումը վայելելու, Որպէսզի առանց դատապարտող պատիժների ընդունենք Նոր կեանքի փրկութեան անմահարար այս մանանան: Եւ թող հալչի մեր գայթակղութիւնն այս հրից, Ինչպէս մարգարէն կենդանախարոյկ կայծակմամբ Ունելիով մատուցեց, Որ ամէնուր քարոզուի քո գթութիւնը, 8

Ինչպէս Աստծոյ Որդւով` Հօր քաղցրութիւնը, Որ անառակ որդուն մօտեցրեց հօր ժառանգութեանը Եւ պոռնիկներին առաջնորդեց Արդարների երանութեան երկնային արքայութիւնը: Ը Այո, այո, մէկն եմ ես նրանցից, Ինձ եւս ընդունիր նրանց հետ Որպէս մեծ մարդասիրութեան կարօտածի, Քո շնորհներով փրկուածի, Քրիստոսի արիւնով գնուածի, Որ այս ամէնի մէջ եւ ամէն ինչում Երեւայ քո աստուածութիւնը: Հօր հետ փառաւորուած համապատուօրէն, Մի կամք եւ մէկ իշխանութիւն գովական, Որովհետեւ քոնն է գթութիւնը, Ե՛ւ կարողութիւնը, ե՛ւ մարդասիրութիւնը, Զօրութիւնն ու փառքը` Յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Սուրբ ես, Տէ՛ր Աստուած մեր, Հզօր եւ Փառաւորեալ, որ քերովբէական կառքերուն մէջ կը նստիս եւ Քու արարածներուդ վրայ լոյս կը ծագեցնես: Լուսաւորէ՛ մեզ, Տէ՛ր, առաւօտեան այս ժամուն, որպէսզի, ցերեկուայ լոյսին ծագումով, մեր վրայ Քու մարդասիրութեանդ գութը ծագի: Հեռացո՛ւր մեզմէ, Տէ՛ր, սատանային խաբեութիւնը եւ անոր բռնութիւնը խորտակէ՛ աղօթքներով եւ բարեխ»սութեամբ բոլոր սուրբերու: Երկիրը պտղաբե՛ր դարձուր Քու ծառաներուդ սնունդին համար, որոնցմէ հանապազ փառաւորվելով կը գովուըէ Ամենասուրբ 9

Երրորդութիւնդ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. Ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՏԹԷՈՍԻ 14: 22- 36 Իսկոյն հարկադրեց աշակերտները՝ որ նաւ մտնեն եւ իրմէ առաջ անցնին միւս եզերքը, մինչ ինք բազմութիւնները կ՚արձակէր: Բազմութիւնները արձակելէ ետք, լեռը ելաւ առանձին՝ աղօթելու: Երբ իրիկուն եղաւ, հոն էր՝ մինակը. իսկ նաւը արդէն ծովուն մէջտեղն էր՝ ալեկոծութեան մէջ, որովհետեւ հովը հակառակ ուղղութեամբ էր: Գիշերուան չորրորդ պահուն՝ Յիսուս գնաց դէպի նաւը, քալելով ծովուն վրայ: Երբ աշակերտները տեսան զայն՝ որ կը քալէր ծովուն վրայ, վրդովեցան եւ ըսին թէ աչքի երեւոյթ մըն է, ու վախնալով աղաղակեցին: Իսկոյն Յիսուս խօսեցաւ անոնց եւ ըսաւ. «Քաջալերուեց՛էք, ե՛ս եմ, մի՛ վախնաք»: Պետրոս պատասխանեց անոր. «Տէ՛ր, եթէ դո՛ւն ես, հրամայէ՛ ինծի՝ որ գամ քեզի ջուրերուն վրայէն»: Ան ալ ըսաւ. «Եկո՛ւր»: Երբ Պետրոս նաւէն իջաւ, քալեց ջուրերուն վրայէն՝ Յիսուսի քով երթալու համար: Բայց տեսնելով հովին սաստիկ ըլլալը՝ վախցաւ: Երբ սկսաւ ընկղմիլ, աղաղակեց. «Տէ՛ր, փրկէ՛ զիս»: Յիսուս իսկոյն երկարեց իր ձեռքը, բռնեց զինք ու ըսաւ. «Թերահաւա՛տ, ինչո՞ւ կասկածեցար»: Երբ նաւ ելան՝ հովը դադրեցաւ: Անոնք որ նաւուն մէջ էին՝ եկան, երկրպագեցին անոր եւ ըսին. «Ճշմա՛րտապէս դուն Աստուծոյ Որդին ես»: Անցնելով միւս կողմը՝ հասան Գեննեսարէթ: Երբ այդ տեղի մարդիկը ճանչցան զինք, մարդ ղրկեցին ամբողջ շրջակայքը, բերին անոր բոլոր ախտաւորները, ու կ՚աղաչէին անոր որ միա՛յն դպչէին իր հանդերձին քղանցքին. եւ անոնք որ դպան՝ բժշկուեցան:

ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, 11

պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

֍ 12

LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 33 Speaking with God from the Depths of the Heart A Let this offering of words, compassionate God, from the fruits of my soul rise to you with incense, mixed by you with the sweet oil used by the pious Mary, which you accepted with respect just as you also accept offerings astonishingly from prostitutes, fortunate to be making offerings. May my humble words also praise you and may you accept their reaching toward your unreachable head, God on high, in spite of the reproach of the Psalmist, “Do not let the leafy boughs of my head be anointed with the oil of the sinner.” 13

B Let the perfume, the bouquet of this book of confessions be redoubled and affect multitudes. Let its memory be told everywhere and fill the world like the fragrant oil in the house of Lazarus. For you are the same Lord who brought the sinful plotting women to their senses. And their character you transformed in your true image, as in the allegory of the prophet. By changing them you made me know the perfection of your grace. Instead of barley for livestock you provided the abundant wheat of the bread of life. Instead of tarnishing silver you presented your majestic image. Instead of the oil taken from the wanton women of old, you anointed me with your grace. Instead of shredding burial bindings around the head, there is an incorruptible cloak. Instead of elaborate handcuffs, a free soaring toward perfect virtue according to the law and the Gospels. Instead of a splendid earring, the unfading memory of your lordly voice. Instead of a sparkling necklace, the bountiful inheritance of the sweet yoke of your righteous faith. C But am I proud of these writings, rather than feeling shame again? Why change my style in this prayer book, in woeful song, to suit my fancy and earn punishment as sinâ&#x20AC;&#x2122;s wages? Citing briefly the words of the prophet, 14

I enter this chamber solemnly like a stern prosecutor, my charges prepared, and rather than reveling in them, I enter with weeping, a sighing voice in angry protest, with bruising insults and grave wailing. But your lovingkindness, O great God, that reaches everyone, awakened in me hope as well, whence comes my regret, confession, good news, gifts, visions of light, divine encouragement, splendid visions, the source of hope for some, the source of despair for others, and for me, who willingly destroyed myself, my portion of perdition. D If Ezekiel said that under Godâ&#x20AC;&#x2122;s disguising cloak many people patch together idols and act like harlots â&#x20AC;&#x201C; how much more severe will my punishment be for cloaking my unclean self in God inside and out? I am amazed that I am not consumed in flames. I am astonished that I am not burning up. I am confounded that I am not taken hostage, tortured, abandoned, tormented, beaten, pulverized, cracked, crushed, torn to shreds in the jaws of the Satan our destroyer according to Scripture. All that is left for me is the glimmer of a memory of hope of salvation. For the Gospel of Christ is truly life revealed where there is 15

for our sins, forgiveness, for debts, grace, for decay, renewal, for iniquity, atonement, for wounds, bandages, for distress, calm, for punishment, pardon, for war, peace, for fire, rain, for condemnation, rewards, for the dread of dying, lenience, for the destruction of death, the salvation of life. E How can I enumerate so many things here yet neglect to include what is beyond words? When speaking of the exalted Father, we must remember our tie to the Son, the only begotten son of the Father. And remembering these two we must commune with the Holy Spirit, remembering also that with the cross comes salvation, with the word, comfort, with Godâ&#x20AC;&#x2122;s all-knowing judgment, the reward of good will, with the life-giving font of baptism, the mediation of reconciliation, as well as all other countless blessings, bestowed by God: freedom from compulsion, freedom from the yoke, freedom to rule oneself and not be ruled. These are the comforting heralds of the life to come in the midst the bitterness of death. For if I did not have these things, surely I would have perished long ago, 16

as the Psalmist says. I do not glorify the Father by disparaging the Son. Nor is the Holy Spirit subordinated by naming the Son first. I hold the Trinity equal in glory and in creation co-created, for there are prayers to the Holy Spirit to be offered before the Divine Liturgy, when the heavenly lamb is sacrificed I pray this way: F Almighty, beneficent God of all, who loves mankind, maker of the visible and invisible, savior and creator, defender and peacemaker, spirit of the Father Almighty, we beseech you with outstretched arms, tears and prayers, as we appear before you, you, who strike terror in our hearts, judge us as we approach with trembling and fear, presenting first this sacrificial offering of words to your power that is beyond understanding. You share the throne, glory and creatorship of the undiminishing honor of the Father. You examine our deepest secrets and mysteries. O Emmanuel, who fulfill the will of your Father who sent you as the Savior, life-giver and creator. Through you he is made known to us, three persons in one Godhead, of which only you, incomprehensibly, can be known. By you and through you did our forefathers, the first generation of the patriarchal tribe, called prophets, tell of the past and the future, 17

what has been and what is yet to come, in plain words and images. Spirit of God, Moses proclaimed you as the one who brooded on the water, an unbounded force, taking the new-born under your protective wing with care, and with lovingkindness revealing the mystery of the baptismal font. Likewise, in the pattern of the archetype, before fashioning the pliable substance with its final covering, you shaped, in lordly manner, all nature, the full range of existence, all beings from nothing. Through you all that has been created shall receive the renewal of the resurrection on the last day of this life and the first day in the land of the living. Christ obeyed you with unity of will as he did his Father, being of the same family, of the same essence as the Father. Being the first born son in our image, he announced you, true God, equal and consubstantial with his mighty Father, He preached against those who blasphemed you, and, as opponents of God, spoke impiously against you. He silenced the blasphemous mouths and graced his own people, he, the just and spotless, who finds all, who was betrayed for our sins, and rose from the dead to justify us. Through you glory to him and praise to you, with the Father almighty, forever and ever. Amen. 18

G Again, I shall continue in this manner until the assurance of the miraculous light heralds the good news of peace. With all our souls we pray and beseech you with tearful cries, glorious creator, incorruptible and uncreated, timeless Holy Spirit of compassion. You are the intercessor of our silent sighs to your merciful Father. You, who keep the saints, purify the sinners and build the temple of the living and life-giving will of the Father, free me now from all unclean deeds, which are not pleasing for your dwelling place. Do not extinguish the light of grace in us and in our mindsâ&#x20AC;&#x2122; eye, for we have learned that you will join us through prayer and sumptuous incensing. One of the Trinity is sacrificed and the other accepts it, favoring us with the reconciling blood of his first born so that you might accept our supplications. Prepare for us honorable lodgings for the partaking of your heavenly lamb, that we might eat life-giving manna of the new salvation and escape the punishments of condemnation. Our blasphemy shall be purified in the refinerâ&#x20AC;&#x2122;s fire, as the prophet told of the live coal in the tongs of offering at the altar. In all things you spread your mercy through the Son of God. Also spread the sweetness of the Father, 19

as you embraced the prodigal son with fatherly inheritance, and led the prostitute to the bliss of the heavenly kingdom. H Yes, yes, and I too am one of them. Receive me with them, as one who is needy of your great love for mankind, one who lives only by your grace, redeemed by the blood of Christ, so that your divinity might be revealed and in all ways glorified. You are honored equally with the Father, with one will and one rule, worthy of praise. For yours is compassion, ability and lovingkindness, might and glory forever and ever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy O Lord our God, mighty and glorified, who sittest on the cherubic chariots and sendest forth light upon thy creatures. Enlighten us, O Lord, in this hour of morning, so that at the rising of the light of this day there may arise unto us the compassion of thy lovingkindness. Send away from us, O Lord, the deceit of Satan and crush his tyranny through the prayers and intercession of all the saints. Also make our land fruitful for the nourishment of thy servants, by whom is always glorified and praised thy all- holy Trinity, now and always and unto the ages of ages. Amen:

GOSPEL ACCORDING TO MATTHEW: 14: 22- 36 Immediately Jesus made the disciples get into the boat and go on ahead of him to the other side, while he dismissed the crowd. After he had dismissed them; he went up on a mountainside by himself to pray. Later that night, he was there alone, and the boat was already a considerable distance from land, buffeted by the waves because the wind was against it. Shortly before dawn Jesus went out to them, walking on the lake. When the disciples saw him walking on the lake, they were terrified. “It’s a ghost,” they said, and cried out in fear. But Jesus immediately said to them: “Take courage! It is I. Don’t be afraid.” “Lord, if it’s you,” Peter replied, “tell me to come to you on the water.” “Come,” he said. Then Peter got down out of the boat, walked on the water and came toward Jesus. But when he saw the wind, he was afraid and, beginning to sink, cried out, “Lord, save me!” Immediately Jesus reached out his hand and caught him. “You of little faith,” he said, “why did you doubt?” And when they climbed into the boat, the wind died down. Then those who were in the boat worshiped him, saying, “Truly you are the Son of God.” When they had crossed over, they landed at Gennesaret. And when the men of that place recognized Jesus, they sent word to all the surrounding country. People brought all their sick to him and begged him to let the sick just touch the edge of his cloak, and all who touched it were healed.

PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Look, beneficent Lord, with mercy upon us, who worship and glorify your holy name. Lord of hosts, grant peace to our souls from all the provocations of Satan and the distractions of the world. Send your angel of peace to us, that he may keep us safe by day and by night, awake and asleep, so that we may piously and worthily serve you Lord in this life and arrive at your heavenly eternal kingdom, which you have prepared from the beginning of the world for your saints. And may we glorify the Father, Son and Holy Spirit with them, giving thanks, now and always and unto the ages of ages. Blessed is our Lord Jesus Christ. Amen: LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORDâ&#x20AC;&#x2122;S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. 22

Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.