ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Երեքշաբթի/ Tuesday 14 Ապրիլ/ April, 2020- No. 11
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ԺԱ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Եւ արդ, ես հետինս դաւանողների, բարիքներից ունայն` Մտքիս աչքերով դիտելով սկիզբն իմ եղելութեան, Որը տեղի ունեցաւ Արարչի ձեռքով, անէութիւնից,- հաւատում եմ լիայոյս, Թէ Յիսուս Քրիստոս կարող է անել, ինչ որ կամենայ: Քանզի հաւատացի, ուստի եւ խօսեցի, Պօղոսից խրատուած եւ սովորած` Դաւթից. Ուրեմն այժմ թող նրանց կենդանի աղօթքն ինձ օգնի` Հաւատքով ճանաչել նրան ճշմարտապէս Եւ նրա յարութեան զօրութեանն, ըստ առաքեալի, Հաղորդակից լինել նրա չարչարանքներին, Եւ այն բոլորը, որոնք յիշւում են յաջորդ տողերով: Կցորդ է սրան եւ յոյժ նմանատիպ` Հաւատալն իսկապէս եւ այն նոր փոփոխութեան, Որով մեղաւորը դուրս է գալիս քաւուած, Չարագործն` արդարացած եւ անմաքուրը` սրբուած, 2
Եւ անքաւելի մահացու մեղքով յանցաւորըս ես` անդատապարտելի երանութեան Եւ ստրկական կապանքներից զերծ` Երկնաւոր ազատութեան տիրացած: Բ Եւ ի՞նչ կայ արդեօք աւելի չքնաղ, քան սիրտն այն մեղաւորի, Որն իր միտքը գտած տարակուսանքի թանձր խաւարից, Եւ Աստծոյ օգնութիւնն ստացած, Երբ մի կողմից մարմնապէս ծիծաղում է, միւս կողմից հեծում հոգեպէս: Այդպիսին թէպէտ գերագոյն բարձրութիւնից, Նորագիւտ եւ անհերքելի մեղքերով ծանրաբեռնուած Սուզուած է խորը` կործանման գուբի անդունդն անյատակ, Սակայն փրկաւետ կեանքին մօտեցնող նշխարը ունի, Որպէս լուսեղէն մի կայծ իր մտքում եւ հոգում պահած. Ինչպէս թանձրամած հուրն այն նշանաւոր եւ զարմանալի` Հրամանով Վեհի մակարդած հրաշքով` Խորունկ յատակում նիրհող ջրհորի: Ուստի եւ ահա թախծալից իսպառ մեղաւորը հեգ, Որ կորցրել է բարին գտնելու ակնկալութիւնն Ու զրկուել շնորհի համարձակութիւնից,Կարող է յուսալ, թէ կրկին անգամ հասնելու է նա Նախապէս իրեն պարգեւուած փառքի զարդարանքներին: Զի Աստծոյ կողմից է պատրաստւում նաեւ այս, որ գործադրուի սոյնի վերաբերմամբ, Քանի որ սա ամենահնար տուողի զօրութիւնն է աւետարանում, Որով հաճելի խունկ է հոտոտում Աստուած, Քան ամենաանուշ բոյրերը բոլոր, Քան խունկն այն, որ մանր աղալով, երբեմն խորանի համար էին պատրաստում. Ի՛սկը համակերպ այն հոգիներին, Որոնք զղջումով խոնարհուել են վար, Նոյն նմանութեամբ իրար միանալու: Ըստ որում եւ փրկիչը բոլորի` կոյրերից ոմանց հարցնելով, Թէ` "Հաւատո՞ւմ էք, որ ես կարող եմ ձեր աչքը բանալ", Լոյս չպարգեւեց նրանց աչքերին, 3
Մինչեւ նրանցից հաստատ հաւատքի գրաւական չառաւ: Ի՞նչն է մեզ համար աւելի անյոյս, քան թէ հաւատալ, Թէ չորս օրուայ մեռելը կարող է կրկին կենդանանալ: Եւ սակայն կանայք, հաւատքով լցուած, Որոնք ընկան ոտքերն Արարչի, Տեսան անյապաղ Աստծոյ փառքի ապացոյցը պարզ, Երբ նրանց եղբայրը կենդանացաւ: Գ Իսկ այն մասին, մեղանչումից վերջն էլ մնում է շնորհն անկապտելի` Կան հզօրագոյն վկաներ. Նախ Ենովքն ու Ահարոնն, ապա Նրանցից յետոյ Դաւիթը եւ Պետրոսը դարձեալ, Որոնց հետ նաեւ Եղիազարը կրտսեր, Որ ողորմութիւն գտնելով մեծն Աստծոյ կողմից` Վկայ հանդիսացաւ մեծագոյններին: Աւելորդ է առ այն յիշել, ե՛ւ առակը անառակ որդու: Թողնում եմ պոռնիկին, որ Տիրոջից գովուեց, Եւ մաքսաւորին, որ բարեգործից յիշատակուեց, Նաեւ երջանիկ այն աւազակին, Որը վերջին շնչում պսակուեց շնորհիւ իր հաւատքի. Եւ նոյնիսկ նրանք, որոնք մասնակից եղան Արարչի սպանմանը, Որ յանցանքների ամէնէն անքաւելին է: Դրանցից էր ինքը` Պօղոսն ընտրեալ, Որ առաջինն էր անօրէնների մէջ մի ժամանակ: Սրանցից ոմանք, որոնք օրէնքի ճանաչողութեամբ հանդերձ գլորուեցին, Քան օրէնքից առաջ ապրողների առաւելութիւնը, Կանգնեցին կրկին նախկին կեանքն իրենց հազարապատիկ գերազանցութեամբ: Իսկ նա, որ նախքան օրինակի տրուելը` աւանդութիւնն էր պահել հայրենի Եւ աւելի մօտ է եղել հաւատքի սկզբնահօր պատուիրանին, Եւ նախամարդու մեղապարտութիւնն իրենը համարելով` Տուժել էր այն իր տաժանագին տառապանքներով,4
Քաւութիւն գտաւ ոչ թէ հողի տակ թաղուելով, Այլ հզօրապէս յաղթահարած բռնութիւնը մահուան` Իր չարչարելի մարմնով դէպի երկինք փոխադրուելով, Հանդիսանալով բանականներին կեանքի Կարապետ: Դ Իսկ ոմանք դեռ խակ` տհաս հասակից չարութեամբ տարուած, Երբ տարիքն իրենց առան կատարեալ, Ոչ թէ թափուեցին բարձրութիւնից վար, Այլ աշխարհային կեանքի դժնդակ թշուառութիւնից` Բարձրացան դէպի կամարն երկնքի: Եւ եթէ կանխապէս կարելի եղաւ չարերին դարձի բերել վերստին Եւ մեր հողանիւթ գոյացութիւնը փոխել ոսկեղէնի, Պատկերն արքունի` կերպարանքին մեր ի պատիւ` Նկարուած խորքը մեր հոգու քանդակումով արքայական, Մեր բնութիւնն անկորուստ եւ անփոփոխ Եւ դաւադրութեան դէմ անպարտելի,Ապա, առաւել յուսալի է այժմ անողոք եւ անծածկոյթ Շնորհաց յայտնութիւնը, ուխտուած մեր տէր Քրիստոսով, Ինքը լինելով հաշտարար միջնորդ Եւ երկնային անմահ, կենդանի ու մշտնջենաւոր բարեխօս, Որով հաստատուն կմնայ մեր մէջ Տիրոջ խօսքը միշտ, ըստ մարգարէի."Ուխտ խաղաղութեան եւ կնիք հաստատութեան": Ուրեմն եւ ես այս ճշմարտագոյն Կանոնի, անփոփոխ վճռի Եւ արարչաւանդ պայմանի համաձայն, ահա, Հաւատաւորի իմ շրթունքներով համբուրում եմ ճշմարտութիւնն այս խօսքի Եւ յոյս ունեմ` փառքի շնորհին արժանանալու. Քանզի, արդարեւ, երբ Աստուած ինքն է մեզ արդարացնում, Ոչ ոք չի կարող մեզ դատապարտել, ըստ հաստատ խօսքի առաքելական: Ե Այս պայծառ գծագրուած վստահութեանն ապաւինած, ահա, Կանգուն եմ կործանեալս դարձեալ, եւ թշուառացեալս` յաղթող, Մոլորեալս կգամ կենարար դարձի, 5
Ամենաթշուառ չարագործս` դէպի յոյս, Մահուան մատնուածս` դէպի կեանք, Ապականութեամբ վաճառուածս` դէպի շնորհ, Դժոխային գործերով տարուածս` դէպի լոյս, Երկրասէր անասնակենցաղս` դէպի երկինք, Կրկնակի մոլորեալս` դէպի փրկութիւն, Մեղքերով կապկապեալս` դէպի հանգստեան խոստում, Անբժշկելի վէրքերով վարանածս` դէպի դեղն անմահական, Ստամբակեալս վայրագաբար` դէպի սանձ զսպողական, Հեռացեալս վարատական` դէպի կոչում, Դժնդակ կամակորս` դէպի հեզութիւն, Ընդդիմախօս հայհոյողս` դէպի ներումն, Եւ այս բոլորը շնորհիւ Յիսուս Քրիստոսի Եւ նրա Հօր հզօր եւ ահաւոր Եւ ճշմարտութեան Հոգու անունով ու բարի կամքով, Որոնց օրհնաբանուած իսկութեանը եւ մի աստուածութեանը Ե՛ւ զօրութիւն, եւ՛ արքայութիւն, եւ՛ մեծութիւն, եւ՛ փառք Յաւիտեանս. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Աստուած մշտնջենաւոր, Աստուած յաւիտենական, որ վարի աշխարհին (երկրի) վրայ իբրեւ լոյս ծագեցար եւ լուսաւորեցիր մեզ մեր խաւարային մեղքերէն: Ով անչափդ Աստուած, որ մեզի համար չափի մէջ մտար եւ Սուրբ Հոգիիդ շնորհները հեղելով` տարածեցիր արարածներուդ վրայ: Այժմ եւ յաիւտենապէս բարեբանուած ես, ով Ամենամեծդ Աստուած` Հօր եւ Ամենասուրբ Հոգիիդ հետ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս. ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՏԹԷՈՍԻ 4: 23- 25 Յիսուս ամբողջ Գալիլեան շրջելով՝ կը սորվեցնէր անոնց ժողովարաններուն մէջ, կը քարոզէր արքայութեան աւետարանը, եւ ժողովուրդին մէջ կը բուժէր ամէն տեսակ ախտ ու ամէն տեսակ վատառողջութիւն: 6
Անոր համբաւը տարածուեցաւ ամբողջ Սուրիայի մէջ, եւ բերին անոր բոլոր հիւանդները՝ որ զանազան ախտերով ու տանջանքներով կը տուայտէին, նաեւ դիւահարներ, լուսնոտներ, եւ անդամալոյծներ, ու բուժեց զանոնք: Մեծ բազմութիւններ կը հետեւէին անոր՝ Գալիլեայէն, Դեկապոլիսէն, Երուսաղէմէն, Հրէաստանէն եւ Յորդանանի միւս կողմէն: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւն կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. 7
Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
8
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 11 Speaking with God from the Depths of the Heart A And now, I, the most laggard of believers, devoid of goodness, contemplate with my mind’s eye all creation out of nothing by the hand of our maker. And with hope, my faith grows that Jesus Christ can do anything he wills, as Paul advised1 and David taught. As I believe, so have I spoken. May their prayers take life in me so that through faith I might know him and the power of his resurrection. And that I may, in the words of the Apostle, share in his torment and the glory that followed. For true faith attends and resembles the transformation of renewal, from sin to atonement, from wrongdoing to righteousness, 9
from uncleanness to holiness, from unforgivable mortal transgressions to blameless bliss, from earthly bondage to heavenly freedom. B For what is more wondrous than the sinner laughing for all to see, yet secretly weeping, when his heart with the help of God is purged of the thick darkness of doubt? And though cast from the highest summit into the pit of the perdition, and weighed down by unforgivable sins, never before conceived, he grabs the life-giving wafer of salvation, clinging as to the last glimmer of light preserved in mind and soul. Or like the amazingly intense fire, kindled at the bottom of the sleeping well, by the Almighty’s command, the sinner, consumed with grief, all expectation of goodness abandoned, all assurance of grace lost, can but hope to regain the blessed innocence of the new-born. This spark of hope, which God keeps alive for broken, contrite hearts, souls laid low, whose offerings are sweeter to God than the finest of incense, for they proclaim the good tidings of the Giver’s almighty power. It was for this reason the Savior asks the blind, “Do you believe I can do this for you?” thus obtaining a token of faith before restoring light to their eyes. And what hope of revival seems more remote, than for a corpse four days dead? Yet, armed with faith the women of his family, fell at the feet of the creator, and they saw the manifestation of God’s glory when their brother was resurrected. 10
C And there is proof that even after sin the grace of God persists: First there is the case of Enoch, then Aaron, then David and next Peter. And Eliezer, the younger, upon whom God took great pity that he might be an example to his elders. And it is unnecessary to add the example of the Prodigal Son, the prostitute praised by the Lord, the tax collector remembered for his good deed, the lucky thief, who, with his last breath, earned a halo through faith. Or even those whose sins cannot be atoned for, such as those who took part in killing our creator, or Paul, foremost of the chosen, who was formerly the chief of the unjust. And there are others who stumbled, even knowing the law, but then raised themselves up ten thousand times higher than those who lived under the law. And what of him who, before the law was given, honored the traditions of his fathers, remaining more faithful to the commandment of his forefather and taking the guilt of man’s original sin upon himself, paid for it with the torment of mortal passions, atoned for it, not by burial in earth, but through the torments of the body, was transfigured, miraculously triumphing over death’s grip to become the herald of the possibility of eternal life for us mortals. D And consider those who chose a dissolute life from a tender age and in the fullness of time 11
did not tumble from their high stations but rather were raised from their squalid lives into the vault of heaven. In times past the wayward changed their ways by their own efforts, turning earthen vessels into gold and etching a princely image of our heavenly model in majestic, imperishable and irreplaceable relief. Triumphing over the betrayals toward which our nature inclines us, they give us more cause for hope, especially now that the Light has been revealed. Its veil lifted, its curtain drawn, by the promise of our Lord Christ by whom the divine word is fixed firmly in us, and who is according to the voice of the prophet, “The covenant of peace and the seal of constancy,” the mediator of our reconciliation, our heavenly advocate, immortal, living and eternal. And therefore by this most true law, and the immutable terms set by the creator, I kiss the image of the Word with lips of faith and await the glory of grace, For verily, in the words of the Apostle, “If God absolves us, no one retains the power to condemn.” E And taking refuge in this unclouded assurance, I who was broken, am restored, who was wretched, am triumphant, who was dissipated, am healed, who was desperately outlawed, find hope, who was condemned to death, find life, who was mortgaged by damnable deeds, find the light, who was debauched by animal pleasures, find heaven, 12
who was twice caught in scandal, again find salvation, who was bound by sin, find the promise of rest, who was shaken by incurable wounds, find the salve of immortality, who was wildly rebellious, find the reins of tranquility, who was a renegade, find calling, who was brazenly self-willed, find humility, who was quarrelsome, find forgiveness. Therefore, to Jesus Christ and his almighty and awe-inspiring Father, to the name and the will of the beneficence of the true Holy Spirit, the blessed essence and one Godhead, all power and dominion, majesty and glory forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy O God everlasting, O God eternal, Who has shone forth as light upon this lower world and has enlightened us in our dark sins; O God infinite, Who did come into finitude for our sake and did pour down and spread the gifts of the Holy Spirit over Your creatures, You are praised now and for the ages of all times, O Almighty God, together with the Father and all-holy Spirit, now and always and unto the ages of ages. Amen. GOSPEL ACCORDING TO MATTHEW: 4: 23- 25 Jesus went throughout Galilee, teaching in their synagogues, proclaiming the good news of the kingdom, and healing every disease and sickness among the people. News about him spread all over Syria, and people brought to him all who were ill with various diseases, those suffering severe pain, the demon-possessed, those having seizures, and the paralyzed; and he healed them. Large crowds from Galilee, the 13
Decapolis, Jerusalem, Judea and the region across the Jordan followed him. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen.
PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; 14
and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all Amen.
15