“With faith I confess” - ՀԱՒԱՏՈՎ ԽՈՍՏՈՎԱՆԻՄ

Ս. Ներսէս Շնորհալի

ՀԱՒԱՏՈՎ ԽՈՍՏՈՎԱՆԻՄ

Հաւատով Խոստովանիմ 1 гõ³ïáí Ëáëïáí³ÝÇÙ ºõ »ñÏÇñ å³·³Ý»Ù ù»½, гÛñ »õ àñ¹Ç »õ ëáõñμ Ðá·Ç. ²Ý»Õ »õ ³ÝÙ³Ñ μÝáõÃÇõÝ. ²ñ³ñÇã Ññ»ßï³Ï³ó »õ Ù³ñ¹Ï³Ý ºõ ³Ù»Ý³ÛÝ »Õ»Éáó. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

гõ³ïùáí ÏÁ Ëáëïáí³ÝÇÙ »õ Ï'»ñÏñå³·»Ù ù»½Çª гÛñ »õ àñ¹Ç »õ êáõñμ Ðá·Ç, ³Ý»Õ »õ ³ÝÙ³Ñ μÝáõÃÇõÝ, ³ñ³ñÇãÁ Ññ»ßï³ÏÝ»ñáõÝ, Ù³ñ¹áó »õ μáÉáñ ëï»ÕÍáõ³ÍÝ»ñáõÝ. áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

I confess with faith and adore You, Father, Son, and Holy Spirit, uncreated and immortal essence, creator of angels, of humans, and of all that exists. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

2 гõ³ïáí Ëáëïáí³ÝÇÙ ºõ »ñÏÇñ å³·³Ý»Ù ù»½, ²Ýμ³Å³Ý»ÉÇ ÉáÛë, ØdzëÝ³Ï³Ý ëáõñμ ºññáñ¹áõÃÇõÝ ºõ ÙÇ ²ëïáõ³ÍáõÃÇõÝ, ²ñ³ñÇã ÉáõëáÛ »õ ѳɳÍÇã ˳õ³ñÇ. гɳͻ³ Ç Ñá·õáÛ ÇÙÙ¿ ¼Ë³õ³ñ Ù»Õ³ó »õ ³Ý·Çïáõû³Ý. ºõ Éáõë³õáñ»³ ½ÙÇïë ÇÙ Ç Å³Ùáõë Û³ÛëÙÇϪ ²ÕûÃ»É ù»½ Ç Ñ³×áÛë ºõ ÁݹáõÝÇÉ Ç ù¿Ý ½Ëݹñáõ³Íë ÇÙ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë: гõ³ïùáí ÏÁ Ëáëïáí³ÝÇÙ »õ Ï'»ñÏñå³·»Ù ù»½Ç, ³Ýμ³Å³Ý»ÉÇ ÉáÛë, ÙdzëÝ³Ï³Ý êáõñμ ºññáñ¹áõÃÇõÝ »õ Ù¿Ï ²ëïáõ³ÍáõÃÇõÝ, ³ñ³ñÇãÁ ÉáÛëÇÝ »õ ѳɳÍÇãÁ ˳õ³ñÇÝ. ÇÙ Ñá·Ç¿ë ѳɳͿ° Ù»ÕùÇ »õ ³Ý·Çïáõû³Ý ˳õ³ñÁ, »õ Éáõë³õáñ¿° ÙÇïùë, áñ ³Ûë å³Ñáõë ù»½Ç ѳ׻ÉÇ Ó»õáí ³Õûû٠»õ ù»½Ù¿ ÁݹáõÝÇÙ ÇÙ Ëݹñ³ÝùÝ»ñë. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë: I confess with faith and adore You, O Light indivisible, simultaneous Holy Trinity and one Godhead, creator of light and dispeller of darkness. Dispel from my soul the darkness of sin and ignorance, and at this hour enlighten my mind, that I may pray to You according to Your will, and receive from You the fulfillment of my supplications. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

3 гÛñ »ñÏݳõáñ ²ëïáõ³Í ×ßÙ³ñÇï, àñ ³é³ù»ó»ñ ½àñ¹Ç¹ ùá ëÇñ»ÉÇ Æ ËݹÇñ ÙáÉáñ»³É áã˳ñÇÝ. Ø»Õ³Û Û»ñÏÇÝë »õ ³é³çÇ ùá. ÀÝÏ³É ½Çë áñå¿ë ½³Ý³é³Ï áñ¹ÇÝ. ºõ ½·»óá ÇÝÓ ½å³ïÙáõ׳ÝÝ ½³é³çÇݪ ¼áñ Ù»ñϳó³Û Ù»Õûù, ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

гÛñ »ñÏݳõáñ, ×ßÙ³ñÇï ²ëïáõ³Í, áñ ùáõ ëÇñ»ÉÇ àñ¹Ç¹ ÕñÏ»óÇñª ÙáÉáñ»³É áã˳ñÁ ÷Ýïé»Éáõ ѳٳñ. Ù»Õ³Ýã»óÇ »ñÏÇÝùÇ »õ ùáõ ³éç»õ¹. ÁݹáõÝ¿° ½Çë Çμñ»õ ³Ý³é³Ï áñ¹ÇÝ, »õ ѳ·óá°õñ ÇÝÍÇ ³é³çÇÝ å³ïÙáõ׳ÝÁ, áñÙ¿ Ù»ñϳó³Û Ù»Õù»ñáõë å³ï׳é³õ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Heavenly Father, true God, who sent Your beloved Son to seek the wandering sheep, I have sinned against heaven and before You; receive me like the Prodigal Son, and clothe me with the garment of innocence, of which I was deprived by sin. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

4 àñ¹Ç ²ëïáõÍáÛ ²ëïáõ³Í ×ßÙ³ñÇï, àñ ËáݳñÑ»ó³ñ Ç Ñ³Ûñ³Ï³Ý ÍáóáÛ ºõ ³é»ñ Ù³ñÙÇÝ Ç ëñμáÛ Ïáõë¿Ý سñÇ³Ù³Û ì³ëÝ Ù»ñáÛ ÷ñÏáõû³Ýª ʳã»ó³ñ »õ óջó³ñ ºõ Û³ñ»³ñ Ç Ù»é»Éáó ºõ ѳÙμ³ñÓ³ñ ÷³éûù ³é гÛñ. Ø»Õ³Û Û»ñÏÇÝë »õ ³é³çÇ ùá. ÚÇß»³ ½Çë áñå¿ë ½³õ³½³Ïݪ Úáñų٠·³ë ³ñù³Ûáõû³Ùμ ùáí. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

àñ¹Ç ²ëïáõÍáÛ, ×ßÙ³ñÇï ²ëïáõ³Í, áñ ѳÛñ³Ï³Ý Íáó¿Ý ËáݳñÑ»ó³ñ »õ Ù³ñÙÇÝ ³éÇñ ëáõñμ ÏáÛë سñdzٿݪ Ù»ñ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ. ˳ãáõ»ó³ñ, óÕáõ»ó³ñ, Û³ñáõÃÇõÝ ³éÇñ Ù»é»ÉÝ»ñ¿Ý, »õ ÷³éùáí ѳÙμ³ñÓ³ñª ÐûñÁ ùáí. Ù»Õ³Ýã»óÇ »ñÏÇÝùÇ »õ ùáõ ³éç»õ¹. ÛÇß¿° ½Çë ÇÝãå¿ë ³õ³½³ÏÁ, »ñμ ùáõ ³ñù³Ûáõû³Ùμ¹ ·³ë. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Son of God, true God, who descended from the bosom of the Father, and took flesh of the Holy Virgin Mary for our salvation, who was crucified and buried, and rose from the dead, and ascended to the Father, I have sinned against Heaven and before You; remember me like the robber, when You come in Your kingdom.

Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

Ðá·Ç ²ëïáõÍáÛª ²ëïáõ³Í ×ßÙ³ñÇï, àñ Çç»ñ Ç Úáñ¹³Ý³Ý »õ Ç í»ñݳïáõÝÝ ºõ Éáõë³õáñ»ó»ñ ½Çë ÙÏñïáõû³Ùμ ëáõñμ ³õ³½³ÝÇݪ Ø»Õ³Û Û»ñÏÇÝë »õ ³é³çÇ ùá. سùñ»³ ½Çë í»ñëïÇÝ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ññáí ùáíª àñå¿ë Ññ»Õ¿Ý É»½áõûù ½³é³ù»³ÉëÝ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Ðá·Ç ²ëïáõÍáÛ, ×ßÙ³ñÇï ²ëïáõ³Í, áñ Ç ç³ñ Úáñ¹³Ý³Ý »õ ì»ñݳïáõÝÁ, »õ ½Çë Éáõë³õáñ»óÇñ ëáõñμ ²õ³½³ÝÇÝ ÙÏñïáõû³Ùμ. Ù»Õ³Ýã»óÇ »ñÏÇÝùÇ »õ ùáõ ³éç»õ¹. í»ñëïÇ°Ý Ù³ùñ¿ ½Çë ùáõ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ïñ³Ïáí¹, ÇÝãå¿ë Ññ»Õ¿Ý É»½áõÝ»ñáí Ù³ùñ»óÇñ ëáõñμ ³é³ù»³ÉÝ»ñÁ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Spirit of God, true God, who descended into the Jordan and into the upper chamber, and who enlightened me by baptism in the holy font, I have sinned against Heaven and before You; cleanse me Your divine fire as You purified the holy Apostles with fiery tongues. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

6 ²Ý»Õ μÝáõÃÇõÝ, Ø»Õ³Û ù»½ Ùïûù ÇÙáíù. Ðá·õáí »õ Ù³ñÙÝáí ÇÙáí. ØÇ ÛÇß»³ ½Ù»Õë ÇÙ ½³é³çÇÝëª ì³ëÝ ³Ýáõ³Ý¹ ùáõÙ ëñμáÛ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²Ý»Õ μÝáõÃÇõÝ, Ù»Õ³Ýã»óÇ ù»½Ç ¹¿Ùª Ùïùáíë, Ñá·Çáíë »õ Ù³ñÙÝáíë. ÙÇ° ÛÇß»ñ Ç٠ݳËÏÇÝ Ù»Õù»ñëª ùáõ ëáõñμ ³ÝáõÝǹ ѳٳñ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Uncreated Essence, I have sinned against You in mind, soul and body; do not remember my former sins for the sake of Your Holy name. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

7 î»ëáÕ ³Ù»Ý³ÛÝÇ Ø»Õ³Û ù»½, ÊáñÑñ¹áí, μ³ÝÇõ »õ ·áñÍáí. æÝ绳 ½Ó»é³·Çñ Û³Ýó³Ý³ó ÇÙáó ºõ ·ñ»³ ½³ÝáõÝ ÇÙ Ç ¹åñáõû³Ý ϻݳó. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²Ù»Ý³ï»ë [²ëïáõ³Í], Ù»Õ³Ýã»óÇ ù»½Ç ¹¿Ùª Ùï³ÍáõÙáí, Ëûëùáí »õ ·áñÍáí. çÝç¿° ÇÙ Û³Ýó³ÝùÝ»ñáõë ÙáõñѳÏÁ, »õ λ³ÝùÇ ¶ÇñùÇÝ Ù¿ç ·ñ¿ ³ÝáõÝë. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Beholder of all, I have sinned against You, in thought, word and deed; erase the record of my offences, and write my name in the Book of Life. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

8 øÝÝáÕ ·³ÕïÝ»³ó, Ø»Õ³Û ù»½ Ï³Ù³Û »õ ³Ï³Ù³Û, ¶Çïáõû³Ùμ »õ ³Ý·Çïáõû³Ùμ. ÂáÕáõÃÇõÝ ßÝáñÑ»³ Ù»Õ³õáñÇë. ¼Ç Ç ÍÝݹ»Ý¿ ëáõñμ ³õ³½³ÝÇÝ ØÇÝã»õ ó³Ûëûñ Ù»Õáõó»³É »Ù ²é³çÇ ³ëïáõ³Íáõû³Ý¹ ùá, ¼·³Û³ñ³Ýûù ÇÙáíù, ºõ ³Ù»Ý³ÛÝ ³Ý¹³Ùûù Ù³ñÙÝáÛë. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

¶³ÕïÝÇùÝ»ñÁ ùÝÝáÕ [²ëïáõ³Í], Ù»Õù ·áñÍ»óÇ ù»½Ç ¹¿Ùª Ï³Ù³Û »õ ³Ï³Ù³Û, ·Çï³Ïó³μ³ñ »õ ³Ý·Çï³Ïó³μ³ñ. ÃáÕáõÃÇ°õÝ ßÝáñÑ¿ Ù»Õ³õáñÇë, áñáíÑ»ï»õ ëáõñμ ²õ³½³Ý¿Ý Íݻɿë ÙÇÝã»õ ³Ûëûñ Ù»Õù ·áñÍ³Í »Ù ùáõ ²ëïáõ³Íáõû³Ý¹ ³éç»õª ½·³Û³ñ³ÝùÝ»ñáíë »õ Ù³ñÙÝÇë μáÉáñ ³Ý¹³ÙÝ»ñáí. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Searcher of secrets, I have sinned against You willing and unwillingly, knowingly and unknowingly, grant me —a great sinner— forgiveness, for since I was born of the holy font until this day I have sinned before You, by my senses, and by all the members of my body. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

9 ²Ù»Ý³Ëݳ٠î¿ñ, ¸Çñ å³Ñ³å³Ý ³ã³ó ÇÙáó ¼»ñÏÇõÕ ùá ëáõñμ àã »õë ѳÛÇÉ Û³Ûñ³ï. ºõ ³Ï³Ýç³ó ÇÙáóª àã ³ËáñÅ»É Éë»É ½μ³Ýë ã³ñáõû³Ý. ºõ μ»ñ³ÝáÛ ÇÙáÛª áã ËûëÇÉ ½ëïáõÃÇõÝ. ºõ ëñïÇ ÇÙáÛª áã ËáñÑÇÉ ½ã³ñáõÃÇõÝ. ºõ Ó»é³ó ÇÙáóª áã ·áñÍ»É ½³ÝÇñ³õáõÃÇõÝ. ºõ áïÇó ÇÙáóª àã ·Ý³É Ç ×³Ý³å³ñÑë ³Ýûñ¿Ýáõû³Ý. ²ÛÉ áõÕÕ»³ ½ß³ñÅáõÙÝ ëáó³ ÈÇÝÇÉ Áëï å³ïáõÇñ³Ý³ó øáó ۳ٻݳÛÝÇ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²Ù»Ý³Ëݳ٠î¿ñ, ùáõ ëáõñμ »ñÏÇõÕ¹ å³Ñ³å³°Ý ¹Çñ ³ãù»ñáõëª áñ ³ÛÉ»õë ³Ýå³ïϳé ãݳÛÇÝ, »õ ³Ï³ÝçÝ»ñáõëª áñ ã³ËáñÅÇÝ ã³ñ Ëûëù»ñ Éë»É, »õ μ»ñ³ÝÇëª áñ ëáõï ãËûëÇ, »õ ëñïÇëª áñ ã³ñáõÃÇõÝ ãËáñÑÇ, »õ Ó»éù»ñáõëª áñ ³ÝÇñ³õáõÃÇõÝ ã·áñÍ»Ý, »õ áïù»ñáõëª áñ ³Ýûñ¿Ýáõû³Ý ׳Ùμ³Ý»ñ¿Ý ãù³É»Ý. ³ÛÉ áõÕÕ¿° ³ëáÝó ß³ñÅáõÙÁ, áñå¿ë ½Ç ÙÇßï ùáõ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñáõ¹ ѳٳӳÛÝ ÁÉɳݪ ³Ù¿Ý μ³ÝÇ Ù¿ç. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

All provident Lord, place Your holy fear as a guard before my eyes so they may not look lustfully; before my ears so that they may not delight in hearing evil words; before my mouth so that it may not speak any falsehoods; before my heart so that it may not think evil; before my hands so that they may not do injustice; before my feet, that they may not walk in the paths of injustice; but so direct them, that they may always be according to all Your commandments. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

Ðáõñ ϻݹ³ÝÇ øñÇëïáë, ¼Ñáõñ ëÇñáÛ ùá, ½áñ ³ñÏ»ñ Û»ñÏÇñª ´áñμáù»³ Û³ÝÓÝ ÇÙ, ¼Ç ³Ûñ»ëó¿ Ñá·õáÛ ÇÙáÛ. ºõ ëñμ»ëó¿ ½ËÇÕ×Ý Ùï³ó ÇÙáÛ. ºõ Ù³ùñ»ëó¿ ½Ù»Õë Ù³ñÙÝáÛ ÇÙáÛ. ºõ í³é»ëó¿ ½ÉáÛë ·Çïáõû³Ý ùá Ç ëñïÇ ÇÙáõÙ, ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

¸áõݪ ϻݹ³ÝÇ Ïñ³°Ï, øñÇëïáë, μáñμáù¿° ÇÙ Ù¿ç ùáõ ëÇñáÛ ÑáõñÁ áñ Ó·»óÇñ »ñÏñÇ íñ³Û, áñå¿ë½Ç ³Ûñ¿ Ñá·ÇÇë ³Õï»ñÁ, ëñμ¿° ËÕ×Ùï³Ýùë »õ Ù³ùñ¿° Ù³ñÙÇÝÇë Ù»Õù»ñÁ, »õ ëñïÇë Ù¿ç ùáõ ·Çïáõû³Ý¹ ÉáÛëÁ í³é¿°. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Christ, who are the Living Fire, inflame my soul with the fire of Your love, which You did send forth upon the earth, that it may burn the stains of my soul, sanctify my conscience, purge the sins of my body, and kindle in my heart the light of Your knowledge.

Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

11 ÆÙ³ëïáõÃÇõÝ Ðûñ ÚÇëáõë, îáõñ ÇÝÓ ½ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ, ¼μ³ñÇë ËáñÑÇÉ »õ ËûëÇÉ »õ ·áñÍ»É ²é³çÇ ùá ۳ٻݳÛÝ Å³Ù. Æ ã³ñ ÊáñÑñ¹áóª Ç μ³ÝÇó »õ Ç ·áñÍáó öñÏ»³ ½Çë. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

ÐûñÁ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁª ÚÇëáõë, ÇÙ³ëïáõÃÇ°õÝ ïáõñ ÇÝÍǪ áñ μ³ñÇ μ³Ý»ñ ËáñÑÇÙ, ËûëÇÙ »õ ·áñͻ٠ùáõ ³éç»õ¹ª ³Ù¿Ý ųÙ. ã³ñ ËáñÑáõñ¹Ý»ñ¿, Ëûëù»ñ¿ »õ ·áñÍ»ñ¿ ÷ñÏ¿° ½Çë. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Jesus, wisdom of the Father, grant me wisdom, that I may always think, speak, and do that which is good in Your sight; save me from evil thoughts, words and deeds. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

12 γٻóáÕ μ³ñ»³ó î¿ñ ϳٳñ³ñ, ØÇ ÃáÕáõñ ½Çë Ç Ï³Ùë ³ÝÓÇÝ ÇÙáÛ ·Ý³É. ²ÛÉ ³é³çÝáñ¹»³ ÇÝÓ ÈÇÝÇÉ ÙÇßï Áëï ϳٳó ùáó μ³ñ»ëÇñ³ó. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

´³ñÇù ϳٻóáÕ, î¿ñ ϳٳñ³ñ, ÙÇ° ÃáÕáõñ áñ »ë Ç٠ϳÙùÇë ѳٳӳÛÝ ÁÝóݳÙ, ³ÛÉ ³é³çÝáñ¹¿° ½Çëª áñ ÙÇßï ùáõ μ³ñ»ë¿ñ ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ ³åñÇÙ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Lord, who wills that which is good, and are the director of the will, let me not follow the inclinations of my heart, but lead me to live always according to Your good will. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

13 ²ñù³Û »ñÏݳõáñ, îáõñ ÇÝÓ ½³ñù³ÛáõÃÇõÝ ùá, ¼áñ Ëáëï³ó³ñ ëÇñ»É»³ó ùáó. ºõ ½ûñ³óá ½ëÇñï ÇÙ ²ï»É ½Ù»Õë ºõ ëÇñ»É ½ù»½ ÙdzÛÝ ºõ ³éÝ»É ½Ï³Ùë ùá. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

ºñÏݳõáñ ²ñù³Û, ïá°õñ ÇÝÍÇ ùáõ ³ñù³ÛáõÃÇõݹª ½áñ ù»½ ëÇñáÕÝ»ñáõÝ Ëáëï³ó³ñ. »õ ½ûñ³óá°õñ ÇÙ ëÇñïëª áñå¿ë½Ç Ù»ÕùÁ ³ï»Ù »õ ÙdzÛÝ ù»°½ ëÇñ»Ù »õ ùáõ ϳÙù¹ ϳï³ñ»Ù. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Heavenly King, grant me Your kingdom, which You have promised to Your beloved; strengthen my heart to hate sin, and to love You alone, and to do Your will.

Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

14 ÊݳÙáÕ ³ñ³ñ³Íáó, ä³Ñ»³ Ý߳ݳõ ˳ãÇ ùá ¼Ñá·Ç »õ ½Ù³ñÙÇÝ ÇÙª Æ å³ïñ³Ý³ó Ù»Õ³ó, Æ ÷áñÓáõû³Ýó ¹Çõ³ó, ºõ Ç Ù³ñ¹áó ³ÝÇñ³õ³ó, ºõ ۳ٻݳÛÝ íï³Ý·Çó Ñá·õáÛ »õ Ù³ñÙÝáÛ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ ËݳÙáÕ [î¿ñ], ùáõ ˳ãǹ Ýß³ÝáíÁ å³Ñ¿ Ñá·Çë »õ Ù³ñÙÇÝë Ù»ÕùÇ å³ïñ³ÝùÝ»ñ¿Ý, ¹»õ»ñáõ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ¿Ý, ³ÝÇñ³õ Ù³ñ¹»ñ¿Ý »õ Ñá·ÇÇ áõ Ù³ñÙÇÝÇ ³Ù¿Ý ï»ë³ÏÇ íï³Ý·Ý»ñ¿Ý. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Protector of Your creatures, by the sign of Your cross keep my soul and body from the allurements of sin, from the temptations of the devil and unjust people, and from all perils of soul and body. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

15 ä³Ñ³å³Ý ³Ù»Ý³ÛÝÇ øñÇëïáë, ²ç ùá Ñáí³ÝÇ ÉÇóÇ Ç í»ñ³Û ÇÙ Æ ïáõ¿ »õ Ç ·Çß»ñÇ. Æ ÝëïÇÉ Ç ï³Ý, Æ ·Ý³É Ç ×³Ý³å³ñÑ, Æ ÝÝç»É »õ Ç Û³éÝ»É, ¼Ç ÙÇ »ñμ¿ù ë³ë³Ý»ó³Ûó. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

¸áõݪ áñ μáÉáñÇÝ å³Ñ³å³ÝÝ »ë, øñÇëïáë, ùáõ ³ç¹ ÃáÕ Ñáí³ÝÇ° ÁÉÉ³Û ÇÙ íñ³ëª ·Çß»ñ áõ ó»ñ»Ï, ïáõÝÁ Ýëï³Í ÿ ׳Ùμ³Ý ·³ó³Í ³ï»Ýë, ùáõÝÇ Ù¿ç ÿ ³éÃáõÝ, áñå¿ë½Ç »ñμ»°ù »ë ãë³ë³ÝÇÙ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Christ, the guardian of all, let Your Right Hand guard and shelter me by day and by night, while at home and while away, while sleeping and while awake, that I may never fall. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

16 ²ëïáõ³Í ÇÙ, áñ μ³Ý³ë ½Ó»éÝ ùá ºõ ÉÝáõë ½³Ù»Ý³ÛÝ ³ñ³ñ³Íë àÕáñÙáõû³Ùμ ùáí, ø»½ Û³ÝÓÝ ³éݻ٠½³ÝÓÝ ÇÙ. ¸áõ Ñá·³ »õ å³ïñ³ëﻳ ¼å¿ïë Ñá·õáÛ »õ Ù³ñÙÝáÛ ÇÙáÛ Ú³ÛëÙÑ»ï¿ ÙÇÝã»õ Û³õÇﻳÝ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²ëïáõ³Í ÇÙ, áñ Ó»éù»ñ¹ ÏÁ μ³Ý³ë »õ μáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñ¹ ÏÁ ÉdzóÝ»ë ùáõ áÕáñÙáõû³Ùμ¹. ÇÝù½ÇÝùë ù»½Ç° ÏÁ Û³ÝÓÝ»Ù. ¹á°õÝ Ñá·³, »õ å³ïñ³ëï¿° Ñá·ÇÇë »õ Ù³ñÙÝÇë μáÉáñ å¿ïù»ñÁ, ³ÛëáõÑ»ï»õ ÙÇÝã»õ Û³õÇﻳÝ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

my God, who opens Your hand and fills all things living with Your bounty, to You I commit my soul; do care for me and provide for the needs of my body and soul forever. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

¸³ñÓáõóÇã ÙáÉáñ»Éáó, ¸³ñÓá ½Çë Ç ã³ñ ëáíáñáõû³Ýó ÇÙáó Æ μ³ñÇ ëáíáñáõÃÇõÝ. ºõ μ»õ»é³ Ç Ñá·Ç ÇÙ ëáëϳÉÇ ûñ Ù³ÑáõÝ, ºõ ½»ñÏÇõÕ ·»Ñ»ÝáÛÝ, ºõ ½ë¿ñ ³ñù³Ûáõû³ÝÝ. ¼Ç ½Õç³ó³Ûó Ç Ù»Õ³ó ºõ ·áñÍ»óÇó ½³ñ¹³ñáõÃÇõÝ ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

ØáÉáñ»³ÉÝ»ñáõÝ ¹³ñÓÇ μ»ñáÕ [î¿ñ], ¹³ñÓá°õñ ½Çë ÇÙ ã³ñ ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñ¿ë ¹¿åÇ μ³ñÇ ëáíáñáõÃÇõÝ, »õ ÇÙ Ñá·ÇÇë Ù¿ç μ»õ»é¿° Ù³Ñáõ³Ý ëáëϳÉÇ ûñÁ, ¹ÅáËùÇ ë³ñë³÷Á »õ ³ñù³Ûáõû³Ý ë¿ñÁ, áñå¿ë½Ç ½Õç³Ù ÇÙ Ù»Õù»ñáõë ѳٳñ »õ ³ñ¹³ñáõÃÇõÝ ·áñÍ»Ù. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

You who bring back the wanderers, turn me from my evil ways to good ones and imprint upon my soul the recollection of the dreadful day of death, the fear of hell and the love of Your Kingdom that I may repent of my sins and do righteousness. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

18 ²ÕμÇõñ ³ÝÙ³Ñáõû³Ý. ²Õμ»ñ³óá Ç ëñï¿ ÇÙÙ¿ ½³ñï³ëáõë ³å³ß˳ñáõû³Ý àñå¿ë åáéÝÏÇÝ. ¼Ç Éáõ³óÇó ½Ù»Õë ³ÝÓÇÝ ÇÙáÛª Ú³é³ç ù³Ý ½»É³Ý»ÉÝ ÇÙ Û³ß˳ñÑ¿ë. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²ÝÙ³Ñáõû³Ý ³ÕμÇõñ, ³å³ß˳ñáõû³Ý ³ñóáõÝùÝ»°ñ Ñáë»óáõñ ëñï¿ë, ÇÝãå¿ë åáéÝÇÏÇÝ [ëñï¿Ý Ñáë»óáõóÇñ], áñå¿ë½Ç ³Ûë ³ß˳ñÑ¿Ý ¹»é ã»É³Íª Éáõ³Ù ÇÙ Ù»Õù»ñë. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Fountain of immortality, make the tears of repentance flow from my heart, like those of the adulteress, that I may wash away the sins of my soul before I depart from this world. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

19 ä³ñ·»õÇã áÕáñÙáõû³Ý, ä³ñ·»õ»³ ÇÝÓ àõÕÕ³÷³é ѳõ³ïáí, ºõ μ³ñÇ ·áñÍáí, ºõ ëáõñμ Ù³ñÙÝáÛ ºõ ³ñ»³Ý ùá ѳÕáñ¹áõû³Ùμ ¶³É ³é ù»½. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

àÕáñÙáõÃÇõÝ å³ñ·»õáÕ [î¿ñ], å³ñ·»õ¿° ÇÝÍǪ áñ áõÕÕ³÷³é ѳõ³ïùáí, μ³ñÇ ·áñÍ»ñáí áõ ëáõñμ سñÙÝǹ »õ ²ñÇõÝǹ ѳÕáñ¹áõû³Ùμ ·³Ù ùáí¹. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Bestower of mercy, grant that I may come to You with true faith, with good works and by the communion of Your Holy Body and Blood. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

20 ´³ñ»ñ³ñ î¿ñ, Ðñ»ßï³ÏÇ μ³ñõáÛ Û³ÝÓÝ ³ñ³ëó»ë ½Çëª ø³Õóñáõû³Ùμ ³õ³Ý¹»É ½Ñá·Ç ÇÙ. ºõ ³ÝËéáí ³Ýóáõó³Ý»É Áݹ ã³ñáõÃÇõÝ ³Ûëáóݪ àñù »Ý Ç Ý»ñùáÛ »ñÏÝÇó. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

´³ñ»ñ³ñ î¿ñ, μ³ñÇ Ññ»ßï³ÏÇ° ÙÁ Û³ÝÓÝ¿ ½Çë, áñå¿ë½Ç Ë³Õ³Õ Ï»ñåáí ³Ýáñ ³õ³Ý¹»Ù Ñá·Çë »õ ³ÝËéáí ³ÝóÝÇÙ »ñÏÇÝùÇÝ ï³Ï ·ïÝáõáÕ ã³ñ ¹»õ»ñáõÝ Áݹٿç¿Ý. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Beneficent Lord, commit me to a good angel, that I may deliver up my spirit in peace; convey it undisturbed by the malice of evil spirits that are under the heavens. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

21 ÈáÛë ×ßÙ³ñÇï øñÇëïáë, ²ñųݳõáñ»³ ½Ñá·Ç ÇÙ áõñ³Ëáõû³Ùμ ï»ë³Ý»É ¼ÉáÛë ÷³é³ó ùáó Æ ÏáãÙ³Ý ³õáõñÝ ºõ ѳݷã»É Ûáõëáí ´³ñ»³ó Ûûûõ³Ýë ³ñ¹³ñáó ØÇÝã»õ Ûûñ Ù»ÍÇ ·³Éëï»³Ý ùá. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

¸áõݪ ×ßÙ³ñÇï Éá°Ûë, øñÇëïáë, ßÝáñÑ¿° Ñá·ÇÇëª áñ ϳÝãáõ»Éáõ ûñÁ áõñ³Ëáõû³Ùμ ï»ëÝ¿ ùáõ ÷³éùǹ ÉáÛëÁ, »õ ³ñ¹³ñÝ»ñáõ ûûõ³ÝÇÝ Ù¿ç μ³ñÇùÝ»ñáõ ÛáÛëáíÁ ѳݷãǪ ÙÇÝã»õ ùáõ Ù»Í ·³Éëﻳݹ ûñÁ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Christ, True Light, make my soul worthy to behold with joy the light of Your glory, in that day when You call me and to rest in the hope of good things in the mansions of the just until the day of Your glorious coming. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

¸³ï³õáñ ³ñ¹³ñ, Úáñų٠·³ë ÷³éûù Ðûñ ¹³ï»É ¼Ï»Ý¹³ÝÇë »õ ½Ù»é»³Éëª ØÇ Ùï³Ý»ñ Ç ¹³ï³ëï³Ý Àݹ ͳé³ÛÇ ùáõÙ, ²ÛÉ ÷ñÏ»³ ½Çë Ç Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÑñáÛÝ ºõ Éë»ÉÇ ³ñ³ ÇÝÓ ¼»ñ³Ý³õ¿ï ÏáãáõÙÝ ³ñ¹³ñáóª Ú»ñÏÝÇó ³ñù³ÛáõÃÇõݹ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²ñ¹³ñ ¸³ï³õáñ, »ñμ Ðûñ¹ ÷³éùáí ·³ëª áÕç»ñÝ áõ Ù»é»ÉÝ»ñÁ ¹³ï»Éáõ, ¹³ï³ëï³ÝÇ ÙÇ° ÙïÝ»ñ ùáõ ͳé³Ûǹ Ñ»ï, ³ÛÉ ÷ñÏ¿° ½Çë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ïñ³Ï¿Ý, »õ »ñÏÇÝùÇ ³ñù³Ûáõû³Ý¹ Ù¿ç ÇÝÍÇ Éë»É ïáõñ ³ñ¹³ñÝ»ñáõÝ áõÕÕáõ³Í »ñ³Ý³õ¿ï ÏáãÁ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

Righteous Judge, when You come in the glory of the Father to judge the living and the dead, enter not into judgement with Your servant, but deliver me from the eternal fire, and make me worthy to hear the blissful call of the just to Your heavenly kingdom. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

23 ²Ù»Ý³áÕáñÙ î¿ñ, àÕáñÙ»³ ³Ù»Ý³ÛÝ Ñ³õ³ï³ó»Éáó Ç ù»½ª ÆÙáó »õ ûï³ñ³ó, ̳ÝûÃÇó »õ ³ÝͳÝûÃÇó, λݹ³Ý»³ó »õ Ù»é»Éáó. ÞÝáñÑ»³ »õ Ãßݳٻ³ó ÇÙáó ºõ ³ï»É»³ó ½ÃáÕáõÃÇõÝ, àñ ³é Çë Û³Ýó³Ý³ó. ºõ ¹³ñÓá ½Ýáë³ Ç ã³ñ»³óÝ, ¼áñ áõÝÇÝ í³ëÝ ÇÙ, ¼Ç áÕáñÙáõû³Ý ùáõÙ ³ñųÝÇ »ÕÇóÇÝ. ºõ áÕáñÙ»³ ùá ³ñ³ñ³Íáó ºõ ÇÝÓª μ³½Ù³Ù»ÕÇë:

²Ù»ÝáÕáñÙ î¿ñ, áÕáñÙ¿° μáÉáñ ù»½Ç ѳõ³ï³óáÕÝ»ñáõÝ, ³ñÇõݳÏÇóÝ»ñáõë »õ ûï³ñÝ»ñáõÝ, ͳÝûÃÝ»ñáõÝ »õ ³ÝͳÝûÃÝ»ñáõÝ, áÕç»ñáõÝ »õ Ù»é»ÉÝ»ñáõÝ. ÃáÕáõÃÇ°õÝ ßÝáñÑ¿ ݳ»õ ÃßݳÙÇÝ»ñáõÝ »õ ½Çë ³ïáÕÝ»ñáõݪ ÇÝÍÇ ¹¿Ù áõÝ»ó³Í Çñ»Ýó Û³Ýó³ÝùÝ»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ, »õ ¹³ñÓá°õñ ½³ÝáÝù ÇÙ Ù³ëÇë Çñ»Ýó ËáñÑ³Í ã³ñÇùÝ»ñ¿Ý, áñå¿ë½Ç ùáõ áÕáñÙáõû³Ý¹ ³ñųÝÇ ÁÉɳÝ. »õ áÕáñÙ¿° ùáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõ¹ »õ ÇÝÍǪ μ³½Ù³Ù»ÕÇë: All-merciful Lord, have mercy upon all Your faithful, on those who are mine and on those who are strangers; on those whom I know and on those whom I know not; on the living and on the dead; and forgive all my enemies, and those who hate me, the trespasses that they have committed against me; turn them from the malice which they bear towards me, that they may be worthy of Your mercy. Have mercy upon Your Creatures and upon me, a great sinner.

24 ö³é³õáñ»³É î¿ñ, ÀÝÏ³É ½³Õ³ã³Ýë ͳé³ÛÇ ù᪠ºõ ϳï³ñ»³ Ç μ³ñÇ ½Ëݹñáõ³Íë ÇÙ ´³ñ»Ëûëáõû³Ùμ ëñμáõÑõáÛ ²ëïáõ³Í³ÍÝÇÝ, ºõ ÚáíѳÝÝáõ ØÏñïãÇÝ, ºõ ëñμáÛÝ êï»÷³ÝÝáëÇ Ü³Ë³íϳÛÇÝ, ºõ ëñμáÛÝ ¶ñÇ·áñÇ Ù»ñáÛ Èáõë³õáñãÇÝ, ºõ ëñμáó ³é³ù»Éáó »õ Ù³ñ·³ñ¿Çó, ºõ í³ñ¹³å»ï³ó, »õ Ù³ñïÇñáë³ó ºõ ëñμáó ѳÛñ³å»ï³ó, »õ ׷ݳõáñ³ó ºõ Ïáõë³Ý³ó, »õ ³Ù»Ý³ÛÝ ëñμáó ùáó, ºñÏݳõáñ³ó »õ »ñÏñ³õáñ³ó, ºõ ù»½ ÷³éù »õ »ñÏñå³·áõÃÇõÝ ²Ýμ³Å³Ý»ÉÇ ëáõñμ ºññáñ¹áõû³Ý¹, Ú³õÇﻳÝë Û³õÇï»ÝÇó, ³Ù¿Ý:

ö³é³õáñ»³É î¿ñ, ÁݹáõÝ¿° ùáõ ͳé³Ûǹ ³Õ³ã³ÝùÝ»ñÁ, »õ ¹¿åÇ μ³ñÇÝ Ï³ï³ñ¿ ÇÙ Ëݹñ³ÝùÝ»ñë, μ³ñ»Ëûëáõû³ÙμÁ ëñμáõÑÇ ²ëïáõ³Í³ÍÝÇÝ, »õ ÚáíѳÝÝ¿ë ØÏñïÇãÇÝ, »õ ëáõñμ êï»÷³Ýáë ܳ˳íϳÛÇÝ, »õ Ù»ñ Éáõë³õáñãÇݪ ëáõñμ ¶ñÇ·áñÇ, »õ ëáõñμ ³é³ù»³ÉÝ»ñáõÝ, Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñáõÝ, í³ñ¹³å»ïÝ»ñáõÝ, Ù³ñïÇñáëÝ»ñáõÝ, ѳÛñ³å»ïÝ»ñáõÝ, ׷ݳõáñÝ»ñáõÝ, ÏáÛë»ñáõÝ, ٻݳϻ³óÝ»ñáõÝ, »õ »ñÏÇÝùÇ Ù¿ç »õ »ñÏñÇ íñ³Û ·ïÝáõáÕ ùáõ μáÉáñ ëáõñμ»ñáõ¹: ºõ ù»½Çª ³Ýμ³Å³Ý»ÉÇ êáõñμ ºññáñ¹áõû³Ý¹ª ÷³¯éù »õ »ñÏñå³·áõÃÇõÝ Û³õÇﻳݿ ÙÇÝã»õ Û³õÇﻳÝ: ²Ù¿Ý:

Glorified Lord, accept the supplications of Your servant, and graciously fulfill my petitions, through the intercession of the Holy Mother of God, John the Baptist, the first martyr St. Stephen, St. Gregory our Illuminator, the Holy Apostles, Prophets, Divines, Martyrs, Patriarchs, Hermits, Virgins and all Your saints in Heaven and on Earth. And unto You, O indivisible Holy Trinity, be glory and worship forever and ever. Amen.

Ս. ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ Ս. Ներսէս Շնորհալի Հայրապետը Ապիրատ Պահլաւունի իշխանի որդին էր՝ ծնած 1101 թ. (կամ 1102) Ծովք դղեակին մէջ, որ կը գտնուէր Մարաշէն դէպի արևելք և Այնթապէն հիւսիսարևմուտք, Տլուք գաւառին մէջ: Ներսէսն ու իր աւագ եղբայր Գրիգորը փոքր տարիքէն կը դաստիարակուին կրօնաւորական կեանքի համար նախ՝ Շուղր անապատի վանքը, և ապա՝ Քեսունի մօտ գտնուող Կարﬕր վանքը, որ հռչակուած էր իբրև գիտութեան ու մշակոյթի կեդրոն: Առանձնապէս բարձր հեղինակութիւն և համբաւ կը վայելէր վանքի առաջնորդ Ստեփաննոս Մանուկ եպիսկոպոսը, որուն կը յանձնուի երկու եղբայրներու կրթութիւնն ու դաստիարակութիւնը: Այսպիսի մթնոլորտի մէջ, Ներսէսը կը ստանայ ժամանակի համար անհըրաժեշտ լաւագոյն և համակողմանի կրթութիւն: «ՇՆՈՐՀԱԼԻ» մականունը, որ կ՚ենթադրուի թէ պատուանուն մըն է այդ վարդապետարանի սաներուն տրուած, առաւելագոյնս և լաւագոյն կերպով պատշաճած է Ներսէս Պահլաւունիին որուն անուան ﬕացած է անբաժանելիօրէն: 1113 թ., Ներսէսի եղբայր Գրիգորը, դեռ 1819 տարեկան պատանի, կ՚ընտրուի Կաթողիկոս (Գրիգոր Գ. Պահլաւունի): Կարճ ժամանակ անց, 1116-ին, ան Աթոռը կը տեղափոխէ հօրենական Ծովք բերդը: Քաղաքական անկայուն վիճակը, սակայն, կը ստիպէ մտածել առաւել ապահով վայրի մը մասին, և 1150-ին կաթողիկոսարանը վերջնականապէս կը հաստատուի Եփրատի աջ ափին և Այնթապէն հիւսիս-արևելք գտնուող Հռո‫﬘‬լայի բերդը, որն աւելի ամուր էր ու

ีกีถีกีผีซีฏ: ี . ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีถ ๏ฌ ีถีนึ ีฏีฅีกีถึ ีซีถ ีพีฅึ ีปีจ ีฏีจ ๏ฌ ีกีต ีกีตีฝีฟีฅีฒ, ีกีตีค ีบีกีฟีณีกีผีธีพ ีฏีจ ีฏีธีนีธึ ีซ ีถีกึ ิฟีฌีกีตีฅึ ีซ: 1166-ีซีถ, ิณึ ีซีฃีธึ ิณ. ี ีกีฐีฌีกึ ีธึ ีถีซีถ, ีกึ ีคีงีถ ีฎีฅึ ีกึ ีกีฎ ีธึ ีฐีซึ ีกีถีค, ีซึ ีฅีฒีขึ ึ ี ี ีฅึ ีฝีงีฝีจ ีฏีจ ีฑีฅีผีถีกีคึ ีง ิฟีกีฉีธีฒีซีฏีธีฝ ีธึ ีฅึ ีฅึ ีก๏ฌ ีฝ ีกีถึ ีฏีจ ีพีกีญีณีกีถีซ: ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีถ ีฏีกีฉีธีฒีซีฏีธีฝีกีฏีกีถ ีกีฉีธีผีซีถ ีฏีจ ๏ฌ ีกีต ๏ฌ ีถีนึ ีดีกีฐีจี 1173 ีฉ. ีธึ ีฏีจ ีฉีกีฒีธึ ีซ ี ีผีธโ ซ๏ฌ โ ฌีฌีกีตีซ ีดีงีป: ี . ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีถ ีธึ ีถีฅึ ีกีฎ ีง ีฃึ ีกีฏีกีถีฐีกีฝีกึ ีกีฏีกีฏีกีถ ีทีกีฟ ีขีฅีฒีธึ ีถ ีฃีธึ ีฎีธึ ีถีงีธึ ีฉีซึ ีถ: ิฑีถีธึ ีกีถีธึ ีกีถ ีฐีฅีฟ ีง ีฏีกีบีธึ ีกีฎ ีดีกีฟีฅีถีกีฃึ ีกีฏีกีถ ีนีกึ ีกีฆีกีถึ ีฐีกึ ีธึ ีฝีฟ ึ ีขีกีฆีดีกีฝีฅีผ ีชีกีผีกีถีฃีธึ ีฉีซึ ีถ ีดีจ, ีธึ ีกีนึ ีซ ีฏี ีซีตีถีกีต ีซึ ีฌีกีตีถ ีจีถีคีฃึ ีฏีธึ ีดีถีฅึ ีธีพ, ีขีฅึ ีกีฎ ีถีธึ ีธีตีฉีถีฅึ ีธีพ, ีฃึ ีกีฏีกีถ ีฐีถีกึ ีกีถึ ีถีฅึ ีธีพ, ีพีกึ ีบีฅีฟ ีทีกึ ีกีคึ ีกีถึ ีธีพ ีธึ ีขีกึ ีฑึ ีกึ ีธึ ีฅีฝีฟีธีพ: ิฑีถีนีกึ ๏ฌ ีฎ ีง ีฅีฒีกีฎ ีขีกีฆีดีกีทีจีถีธึ ีฐ ีฐีกีตึ ีกีบีฅีฟีซีถ, ีพีกีตีฅีฌีกีฎ ีตีกึ ีฃีกีถึ ีจ ีถีกึ ึ ีฟีกึ ีถีฅึ ีธึ ีฏีธีฒีดีง ีธึ ีธีถึ ีฆีซีถึ ีฏีธีนีกีฎ ีฅีถ ยซิตึ ีฏึ ีธึ ีค ิณึ ีซีฃีธึ ิฑีฝีฟ ีกีฎีกีขีกีถยป: ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีซ ีฃึ ีกีฏีกีถ ีพีกีฝีฟีกีฏีจ ีฏีจ ีถีฅึ ีฏีกีตีกีถีกีต ีฅี ึ ีกึ ีฑีกีฏ, ีฅี ึ ีนีกึ ีกีฎีธีต ีฃีธึ ีฎีฅึ ีธีพี ีจีถีคีฃึ ีฏีฅีฌีธีพ ีฏึ ึ ีถีกีฏีกีถ, ึ ีกึ ีธีฆีนีกีฏีกีถ, ๏ฌ ีฏีถีธีฒีกีฏีกีถ, ีถีกีดีกีฏีกีฃึ ีกีฏีกีถ, ีดีกีถีฏีกีพีกีชีกีฏีกีถ, ีฅึ ีกีชีจีทีฟีกีฏีกีถ, ีขีกีถีกีฝีฟีฅีฒีฎีกีฏีกีถ ึ ีกีตีฌ ีขีถีธีตีฉีซ ีฅึ ีฏีกีฝีซึ ีธึ ีฉีซึ ีถีถีฅึ : ิฑึ ีฑีกีฏ ีฃึ ีธึ ีฉีซึ ีถีถีฅึ ีจ ีฏีจ ีขีธีพีกีถีคีกีฏีฅีถ ีฐีฅีฒีซีถีกีฏีซีถ ึ ีกีฒีกึ ีกีฏีกีถ-ีฐีกีฝีกึ ีกีฏีกีฏีกีถ ีฃีธึ ีฎีธึ ีถีงีธึ ีฉีฅีกีถ ีฐีฅีฟ ีฏีกีบีธึ ีกีฎ ีฆีกีถีกีฆีกีถ ีฉีธึ ีฒีฉีฅึ , ีถีกีดีกีฏีถีฅึ , ๏ฌ ีฏีถีธึ ีฉีซึ ีถีถีฅึ : ิฑีผีกีถีฑีถีกีบีงีฝ ีฏีกึ ึ ีธึ ีฅีถ ีกีตีถ ีฉีธึ ีฒีฉีฅึ ีจ, ีธึ ีธีถึ ีฏีจ ีพีฅึ ีกีขีฅึ ีซีถ ีกีตีฝีบีงีฝ ีฏีธีนีธึ ีกีฎี ี ีซ ีฉีฅีกีถ ิฟีถีคึ ีซีถ, ีธึ ีถีฏีกีฟีซ ีธึ ีถีงึ ีฐีกีต ึ ีตีธีตีถ ีฅีฏีฅีฒีฅึ ีซีถีฅึ ีธึ ีตีกึ ีกีขีฅึ ีธึ ีฉีซึ ีถีจี ีตีกึ ีธึ ึ ีธึ ีกีฎ ี ีกีตีธึ ิฟีกีฉีธีฒีซีฏีธีฝีซีถ ึ ิฒีซึ ีฆีกีถีคีซีกีตีซ ิฟีซีผ ี ีกีถีธึ ีงีฌ ิฟีกีตีฝีฅึ ๏ฌ ีปึ ีธึ ีญีกึ ีกีถีธึ ีกีฎ ี ีกีตีธึ ิฟีกีฉีธีฒีซีฏีธีฝีซ ีดีกีฐีธึ ีกีดีข:

ี ีกึ ีธึ ีฝีฟ ีธึ ีขีกีฆีดีกีขีถีธีตีฉ ีง ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีซ ีขีกีถีกีฝีฟีฅีฒีฎีกีฏีกีถ ีพีกีฝีฟีกีฏีจ. ึ ีกีผีกีฟีธีฒ ีฐีกีถีฅีฌีธึ ีฏีถีฅึ , ีฃีธีฒีฟึ ีซีฏ ีทีกึ ีกีฏีกีถีถีฅึ , ีฅึ ีฃีฅึ , ีฟีกีฒีฅึ , ีฃีกีถีฑีฅึ , ีฎีกึ ีกีฌีธึ ีถ ึ ีฅึ ีฉีธึ ีกีฎีถีฅึ , ีธึ ีธีถึ ีฅีฒีกีถีกีฏีถีฅึ ีจ ึ ีฝ ีตึ ึ ีซีถีกีฎ ีง ีซีถึ , ีธึ ีธึ ีถ ีฐีกีดีกึ ีกีฌ ีฏีธีนีธึ ีกีฎ ีง ยซิตึ ีฃีธีฒยป: ิฒีกีฆีดีกีฉีซึ ีฅีถ ีฐีฅีฒีซีถีกีฏีซีถ ีฝีฟีฅีฒีฎีกีฎ ีถีธึ ีฃึ ีกีฏีกีถ ีฟีฅีฝีกีฏีถีฅึ ีจ: ิฑีถีธึ ีฃีจึ ีกีฏีกีถ ีฅึ ีกีญีกีตึ ีซึ ีจ ยซี ีซีบีกีฝีกีถ ีฉีซึ ีถยป (1121 ีฉ.) ึ ีฅึ ีฉีธึ ีกีฎีถ ีง, ีฟีกีฒีกีนีกึ ีฅีกีฌ ีธึ ีตีกีถีฃีกึ ีธึ ีขีกีถีกีฝีฟีฅีฒีฎีธึ ีฉีฅีกีดีข ีฃึ ีธึ ีกีฎ ีฐีกีตีธึ ีบีกีฟีดีธึ ีฉีซึ ีถีจ, ีธึ ีทีกึ ีกีคึ ีกีฎ ีงี ีฅึ ีข ีฐีกีฆีซึ ึ ีฝีกีถ ีฟีกึ ีฅีฏีกีถ ีงึ : ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีถ ีธึ ีถีซ ีนีกึ ีกีฎีธีตีธีพ ีฃึ ีธึ ีกีฎ ีถีฅึ ีขีธีฒีฅีกีถีถีฅึ , ีซีถีนีบีงีฝ ีถีกึ ึ ีฅึ ีฉีธึ ีกีฎ ีดีจี ีฟีซีฅีฆีฅึ ีกีฃีซีฟีกีฏีกีถ ีขีธีพีกีถีคีกีฏีธึ ีฉีฅีกีดีข: ี ึ ีทีกีคึ ีธึ ีฉีฅีกีถ ีกึ ีชีกีถีซ ีฅีถ ยซิฒิฑี ี ิฑี ิฑี ี ี ยป (1151 ีฉ.) ึ ยซี ิปี (ี ี ี ิดิปยป (1152 ีฉ.) ีฎีกึ ีกีฌีธึ ีถ ึ ีฅึ ีฉีธึ ีกีฎีถีฅึ ีจ, ีธึ ึ ีขีฅึ ีธึ ีกีฎ ีง ี ีซีถ ีธึ ี ีธึ ิฟีฟีกีฏีกึ ีกีถีถีฅึ ีธึ ี ิฑึ ีฅีฟีกึ ีกีถีซ ีฐีกีดีกีผึ ีฟ ีบีกีฟีดีธึ ีฉีซึ ีถีจ ีบีกึ ีฆ, ีดีกีฟีนีฅีฌีซ ีทีกึ ีกีคึ ีกีถึ ีธีพ: ี ีกีถีฅีฌีธึ ีฏีซ, ีธึ ีบีงีฝ ีฃึ ีกีฏีกีถ ีธึ ึ ีธีตีถ ีฟีฅีฝีกีฏ, ีฏีกีฆีดีกึ ีธึ ีธึ ีดีจ ึ ีฝ ีฏีกีบีธึ ีกีฎ ีง ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีซ ีกีถีธึ ีกีถ ีฐีฅีฟ: ิฑีถ ีงึ ีธึ ีดีทีกีฏีฅึ ีฃึ ีกึ ีธึ ีฐีกีถีฅีฌีธึ ีฏีถีฅึ ีธึ ีถีธึ ีธึ ีคีกีฝีกีฏีกีถ ีฑึ ี ีนีกึ ีกีฎีธีต ีธีฟีกีถีกึ ีธึ ีธีพ: ิปึ ีฅีถ ีฏีจ ีพีฅึ ีกีฃึ ีธึ ีซีถ ีทีธึ ึ ีป 300 ีฐีกีถีฅีฌีธึ ีฏีถีฅึ . ีฅีฉีง ีซึ ีดีง ีฅีฟึ ีกีตีฌึ ีฝ ีถีธึ ีถีดีธีตีทีถีฅึ ีนีฃึ ีธึ ีงีซีถ, ีฅีฒีกีฎีถ ีกึ ีคีงีถ ีขีกึ ีกีฏีกีถ ีงึ , ีธึ ีบีงีฝีฆีซ ีฃึ ีกีฏีกีถ ีกีตีค ีฟีฅีฝีกีฏีซ ๏ฌ ีปีถีกีคีกึ ีฅีกีถ ีคีซีดีกีถีฏีกึ ีจ ีฐีก๏ฌ ีดีกีฟีกีขีกึ ีฌึ ีซึ ีธึ ีฌีซีกึ ีชีงึ ีถีฅึ ีฏีกีตีกีถีกึ : ิปีถีนีบีงีฝ ีฐีกีถีฅีฌีธึ ีฏีถีฅึ ีจ, ีกีตีถีบีงีฝ ึ ีฐีฅีฒีซีถีกีฏีซีถ ีกีผีฐีกีฝีกึ ีกีฏ ีขีธีฌีธึ ีฃึ ีธึ ีฉีซึ ีถีถีฅึ ีจ ีฎีกีผีกีตีกีฎ ีฅีถ ีขีกึ ีธีตีกีฏึ ีฉีกีฏีกีถ ีถีบีกีฟีกีฏีซ, ีถีบีกีฝีฟีฅีฌีธีพ ีดีกึ ีคีธึ ีฐีธีฃีฅีฏีกีถ ีกีทีญีกึ ีฐีซ ีถีฅึ ีคีกีทีถีกีฏ ีฑึ ีกึ ีธึ ีดีกีถ, ีฉีงึ ี ีฅึ ีฝีงีฝ ี ีถีธึ ีฐีกีฌีซีถ ีธึ ีถีซ ีถีกึ

ուսուﬓակրթական բնոյթի և աշակերտական տարբեր տարիքի համար նախատեսուած փոքրածաւալ երկասիրութիւններ, որոնք օժտուած են դասագրքային յատկանիշերով (ինչպէս, օրինակ, երկու շարք չափածոյ խրատները՝ յօրինուած այբուբենի տառերով): Ինչպէս կենսագիրը կը վկայէ, Ներսէս Շնորհալին շատ ﬔղմ էր ու հեզահամբոյր՝ յատկապէս իբրև մանկավարժ. ան յաճախ աշակերտին կը դիմէր ոչ այլ կերպ քան կոչելով «լոյս», այդ բառին հաղորդելով այնպիսի քնքշութիւն, որ զինաթափ կ՚ընէր աշակերտը, արդարացնելով ուսուցչին գնահատանքը: Անգնահատելի է հայ եկեղեցական գրականութեան Ներսէս Շնորհալիի վաստակը: Չկայ պաշտամունքային ու ծիսական որևէ մատեան, զոր վերանայած, մշակած, լրացուցած չըլլայ. ժամակարգութեան կարգաւորում, տօնացոյցի փոփոխում, ծիսական արարողութիւններու վերանայում և ճոխացում, ևայլն: Մասնաւորապէս ﬔծ է Ներսէս Շնորհալիի ներդրումը հոգևոր երգերու՝ գանձերու, տաղերու, շարականներու զարգացման ու հարստացման մէջ: Իր անուան հետ են կապուած աւելի քան 100 գանձարանային տաղեր, աւելի քան 200 շարականներ: Այստեղ ուշագրաւը ոչ ﬕայն քանակն է, այլ առաւել ևս, այդ տաղերու ու շարականներու իբրև գրական տեսակներու վերջնական ձևաւորումը, որ օրինակ ծառայեց հետագայի բոլոր հեղինակներուն: Առանձնապէս հետաքրքրական են Ներսէս Շնորհալիի փունջ մը երգերը, որոնք կը գտնուին ձայնագրեալ ժամագիրքի մէջ: Այդ խումբին կը պատկանին գիշերային ժամու «ՅԻՇԵՍՑ(Ք» և «ԶԱՐԹԻՔ»-ը՝ յօրինուած Հռո‫﬘‬լայի բեր-

դի պահապաններուն համար: «ԱՌԱՒՕՏ Լ(ՍՈՅ» և «ԱՇԽԱՐՀ ԱՄԵՆԱՅՆ»ը, առաւօտեան ժամու «ՆՈՐԱՍՏԵՂԾԵԱԼ»ը, ևայլն, ինչպէս նաև արևագալի ժամու երգերը, որոնք լուսերգութեան հիանալի ու անկրկնելի նմոյշներ են: Ներսէս Շնորհալիի հոգևոր բանաստեղծութիւններու բազմազան ու հարուստ անդաստանին մէջ իր ուրոյն տեղն ունի հանգստեան ժամու «Հաւատով Խոստովանիմ» աղօթքը, որ զուտ ասերգ ըլլալուն՝ չէ ձայնագրուած: 24 տուներէ բաղկացած այս գեղեցիկ ու ինքնատիպ բանաստեղծութիւնը, որ նկատի ունի օրուան 24 ժաﬔրը, իր յօրինման օրէն ﬕնչև այսօր ﬗիթարութեան աղբիւր է եղած խռովեալ ու պապակ հոգիներու համար: Խոր ու անկեղծ՝ ինչպէս սաղմոսները, դիւրահաղորդ ու մատչելի՝ ինչպէս «Հայր Մեր»ը, «Հաւատով Խոստովանիմ»ը այն աղօթքն է, որ կը կամըրջէ հաւատքն ու հաւատացեալը, եկեղեցին ու ժողովուրդը: Պատահական չէ, որ քանիցս հրատարակուած է, նաև թարգմանուած աշխարհի 36 լեզուներով: Պատահական չէ նոյնպէս, որ այսօր ևս անհրաժեշտութիւն կը զգացուի ունենալու գրաբար և աշխարհաբար նոր հրատարակութիւն մը՝ գոհացում տալու համար հաւատացեալ ժողովուրդի հոգեկան պահանջներուն: ԱՐՄԻՆԷ ՔԷՕՇԿԷՐԵԱՆ

NERSES SHNORHALI The land inhabited from ancient times by the Armenians situated on the crossroads between East and West, was always an arena of battles because of its strategic significance. As a result of frequent invasions by nomadic tribes and barbarians, the people were obliged and often forced to leave their homeland and seek refuge in far away countries. In the beginning of the eleventh century, after the Seljuk invasion and the fall of the capital city Ani, considerable number of Armenians, including the aristocracy, the military, wealthy merchants and skilled artisans, migrated to Cilicia. Here they established a self-governed barony which would soon become a kingdom known as “Cilician Armenian Kingdom” (1187-1375). The favourable political conditions of this new home led to the development of economy and cultural activities as well. Monasteries were centres for higher education and learning. Such a leading centre was Hromkla (situated on the east bank of the Euphrates) whose most renowned representative became Nerses Bahlavouni (called also Glayetsi), later called “SHNORHALI” which means “Gracious”.

St. Nerses Shnorhali, who was the son of prince Abirad Bahlavouni, was born in 1101 A.D. (or 1102 A.D.). From early childhood he and his elder brother Grikor received a most thorough education, both being prepared for priesthood. In 1113 A.D. the 18 year old Grikor was elected Supreme Patriarch – “Catholicos”. Nerses, meanwhile, continued to stay with his brother who, in 1166 A.D., being very old and sick, consecrated him Catholicos and a few months later passed away. Nerses remained on the Sea till his

death (1173 A.D.) and was buried in Hromkla.

St. Nerses Shnorhali is considered one of the most eminent church Fathers of Armenia. His fame as a brilliant orator and theologian, a talented diplomat and an erudite tutor was widely spread and he was highly esteemed both by his compatriots and foreigners. He was known to be a “Second Gregory of Nazianz”. Shnorhali’s literary heritage which is incredibly rich consists of prose and poetry. The prose comprises, for the most part, speeches, official letters, and interpretations. The author’s eloquence and skill to persuade the reader, bringing forth logical arguments, are felt especially in the letters referring to the Greek Churches. But Nerses Shnorhali is, first and foremost, a poet. Inheriting the best traditions of his people and influenced mostly by his immediate predecessor Grikor Narekatsi, Nerses Shnorhali developed Armenian poetry in the best way, enriching our literature with many creations and innovations.

He began his literary career at the age of 20, with the history of Armenia from the very beginning, narrating the whole in rhymed verses. Another similar rhymed narrative, referring to the capture and destruction of the city of Edessa (1144 A.D.), is his famous “Lament of Edessa” which is considered to be the author’s masterpiece. Very popular and widely known are his two versed poems: “Jesus the Son” and “Word of Faith”, presenting the concise content of the Old and New Testament, with an utmost beautiful description of the Last Judgement. No less interesting are the author’s pedagogical poems and his riddles which are counted over 300.

Nerses Shnorhali’s contribution to the Church rites and literature is phenomenal. He revised the Church calendar and the Liturgy entirely, making changes in almost every rite and every ceremony, enriching them with innumerable songs, hymns, can-

ticles. His Sharakans, those lovely songs which are thought to be pure national creations, are counted over 200, and the number is still increasing as more and more items are surfacing. The melody of these songs also belonged to him, for he was renowned as a musician and performer as well, and was often called “singer”.

Most of Nerses Shnorhali’s writings are published, some of them several times and also in foreign languages. Among the most popular and beloved creations of the author is the prayer “With faith I confess”. This prayer, which consists of 24 stanzas, was composed for the believer in God’s mercy, for the people who sought solace and consolation for the troubled soul, divided in to the 24 hours of the day and recited accordingly, it was to keep the spirit of the faithful in permanent contact with the heavenly peace. This beautiful prayer, which has been published so many times and translated into 36 foreign languages, undoubtedly deserves to be published once again in Armenian (classical and modern) together with an English translation.

ARMINE KEUCHGERIAN

*Ընթերցողին շադր թեան կը յանձնենք «Հաւատով Խոստովանիմ» աղօթքի գրաբար բնագիրը, իւրաքանչիւր տ նի կից տալով համապատասխան աշխարհաբարը, ինչպէս նաև անգլերէն թարգման թիւնը: English translation source: George Varghese, IOIF

k¡k ©q ­{ ­ ¸ k «¸ok k§k ARMENIAN HOLY APOSTOLIC CHURCH CANADIAN DIOCESE DIOCÈSE CANADIEN DE LA STE ÉGLISE APOST. ARMÉNIENNE