ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ- SUNDAY BULLETIN ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 29 SEPTEMBER, 2019 – No. 7
ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ-SUNDAY BULLETIN
THIS ISSUE OF “SHOGH” IS SPONSORED BY AKCASU FAMILY
ԵՐՐՈՐԴ ԿԻՐԱԿԻ ԽԱՉՎԵՐԱՑԻ ՏՕՆ ՎԱՐԱԳԱՅ Ս. ԽԱՉԻ ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ ԱՌԱԿԱՑ ԳԻՐՔԷՆ 3.18-26 ԵՍԱՅԻԻ ՄԱՐԳԱՐԷՈՒԹԵՆԷ 65.22-25 ԳԱՂԱՏԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ԳՐՈՒԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 6.14-18 ՄԱՏԹԷՈՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 24.30-36 ՍՈՒՐԲ ԵՒ ԱՆՄԱՀ ՊԱՏԱՐԱԳ Առաւօտեան ժամը 10։30-ին
Պատարագիչ եւ Քարոզիչ՝
ԳԵՐՇ. ՏԷՐ ԱՒԱԳ ԱՐՔ. ԱՍԱՏՈՒՐԵԱՆ Առաջնորդ Իրաքի Հայոց Թեմի THIRD SUNDAY OF THE EXALTATION OF THE HOLY CROSS FAST OF THE HOLY CROSS OF VARAK SYNAXIS READINGS PROVERBS 3:18-26 ISAIAH 65:22-25 GALATIANS 6:14-18 MATTHEW 24:30-36 Divine Liturgy at 10:30 AM Celebrated by:
HIS EMINENCE ARCHBISHOP AVAK ASSADOURIAN Primate Of The Armenian Church Diocese Of Iraq Choirmaster: Mr. Shahe Altounian Organist: Mrs. Diana Wanes
2
ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ SYNAXIS READINGS ԳԱՂԱՏԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ԳՐՈՒԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 6.14-18 Բայց ես ամե՛նեւին պիտի չպարծենամ, այլ միայն մեր Տէրոջ՝ Յիսուս Քրիստոսի խաչով. անով աշխարհը խաչուած է ինծի համար, ես ալ՝ աշխարհի: Որովհետեւ Քրիստոս Յիսուսով ո՛չ թլփատութիւնը որեւէ ազդեցութիւն ունի, ո՛չ անթլփատութիւնը, հապա՝ նոր արարած ըլլալը: Խաղաղութիւն ու ողորմութիւն բոլոր անոնց վրայ՝ որ այս կանոնին համաձայն կ՚ընթանան, եւ Աստուծոյ Իսրայէլին վրայ: Ասկէ ետք ո՛չ մէկը թող անհանգստացնէ զիս. որովհետեւ ես մարմինիս վրայ կը կրեմ Տէր Յիսուսի վէրքին սպիները: Եղբայրնե՛ր, մեր Տէրոջ՝ Յիսուս Քրիստոսի շնորհքը ձեր հոգիին հետ: Ամէն: ՄԱՏԹԷՈՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 24.30-36 Եւ ա՛յն ատեն մարդու Որդիին նշանը պիտի երեւնայ երկինքի մէջ: Այն ատեն երկրի բոլոր տոհմերը պիտի հեծեծեն, ու պիտի տեսնեն մարդու Որդին՝ որ կու գայ երկինքի ամպերուն վրայ, զօրութեամբ ու մեծ փառքով: Եւ ան պիտի ղրկէ իր հրեշտակները բարձրաձայն փողով, ու պիտի հաւաքեն իր ընտրեալները չորս հովերէն, երկինքի մէկ ծայրէն մինչեւ միւս ծայրը»: «Թզենիէ՛ն սորվեցէք առակ մը. երբ անոր ոստերը կակուղնան եւ տերեւները ցցուին՝ կը հասկնաք թէ ամառը մօտ է: Նո՛յնպէս դուք՝ երբ տեսնէք այս բոլոր բաները, գիտցէ՛ք թէ մօտ է՝ դռներուն քով: Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Այս սերունդը պիտի չանցնի, մինչեւ որ այս բոլոր բաները ըլլան”: Երկինք ու երկիր պիտի անցնին, բայց իմ խօսքերս բնա՛ւ պիտի չանցնին»: 3
«Իսկ այդ օրն ու ժամը՝ ո՛չ մէկ մարդ գիտէ, ո՛չ ալ երկինքի հրեշտակները, հապա՝ միա՛յն իմ Հայրս: GALATIANS 6:14-18 May I never boast except in the cross of our Lord Jesus Christ, through which the world has been crucified to me, and I to the world. Neither circumcision nor uncircumcision means anything; what counts is the new creation. Peace and mercy to all who follow this rule—to the Israel of God. From now on, let no one cause me trouble, for I bear on my body the marks of Jesus. The grace of our Lord Jesus Christ be with your spirit, brothers and sisters. Amen. MATTHEW 24:30-36 “Then will appear the sign of the Son of Man in heaven. And then all the peoples of the earth c will mourn when they see the Son of Man coming on the clouds of heaven, with power and great glory. And he will send his angels with a loud trumpet call, and they will gather his elect from the four winds, from one end of the heavens to the other. “Now learn this lesson from the fig tree: As soon as its twigs get tender and its leaves come out, you know that summer is near. Even so, when you see all these things, you know that it e is near, right at the door. Truly I tell you, this generation will certainly not pass away until all these things have happened. Heaven and earth will pass away, but my words will never pass away. “But about that day or hour no one knows, not even the angels in heaven, nor the Son, f but only the Father.
4
ՇԱԲԹՈՒԱՆ ԱՂՕԹՔԸ PRAYER OF THE WEEK Շնորհակալութիւն կը յայտնենք քեզի ով Տէր, մեր Աստուածը, որ քու ողորմութեամբդ մեզ առաջնորդեցիր ցերեկուան մեր գործերուն մէջ, եւ շնորհեցիր որ միասնաբար հասնինք գիշերային այս հանգիստին: Մշտապէս կ’աղաչենք, որ մեր անձերուն պահապան ըլլաս, եւ քու ողորմութեամբդ պահես եւ առաջնորդես մեզ քու բարի հանգիստիդ, որ քեզ սիրողներուն տալ խոստացար: Քեզի կը վայելեն փառքը, իշխանութիւնն ու պատիւը, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: Քրիստոս՝ մեր Աստուածը, դուն՝ որ ընտրեցիր եւ ընդունեցիր երանելի քու վկաներդ, եւ զանոնք հաղորդակից դարձուցիր՝ կամաւոր քու չարչարանքներուդ: Արդ, քու քովդ մեզի բարեխօս կը դարձնենք՝ թէ՛ մեր երկրին եւ թէ՛ ամբողջ աշխարհի մէջ գտնուող սուրբերը, որպէսզի անոնց աղօթքովն ու բարեխօսութեամբը՝ խաղաղացնես մեր կեանքը, մեզ փրկելով տեսանելի եւ անտեսանելի թշնամիներէն: Շնորհէ՛, Տէ՜ր, որ մենք ալ անոնց օրինակով ապրինք, եւ ուղղափառ դաւանութեա՛մբ կնքէ մեր վախճանը, որպէսզի յաւիտենական կեանքիդ յոյսը ունենանք: Որպէսզի մե՛նք ալ արժանի ըլլանք երկնային լուսեղէն բնակարանները մտնելու, եւ ժառանգելու աշխարհի սկիզբէն ի վեր քու սուրբերուդ համար պատարստուած արքայութիւնդ: Եւ անոնց հետ միասին գոհութեամբ փառաւորենք քեզ՝ Հօրը եւ Սուրբ Հոգիիդ հետ միասին, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: 5
ԱՅՍ ԿԻՐԱԿԻ THIS SUNDAY ՏՕՆ ՎԱՐԱԳԱՅ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉԻ Ըստ պատմիչ Ագաթանգեղոսի Հռիփսիմեանց կոյսերը փախչելով Դիոկղետիանոս կայսրի հալածանքներէն կը հասնին Հայաստան եւ կ՛ապաստանին Վաղարշապատի հնձաններուն մէջ։ Նախքան Վաղարշապատ հասնիլը, անոնք կը բնակին նաեւ՝ Վանայ Լիճէն դէպի հարաւ-արեւելք գտնուող Վարագայ լերան վրայ։ Հռիփսիմէ կոյսը` կուրծքէն կախած Տիրոջ խաչափայտի սրբազան մասունքը ապահովութեան նպատակով կը յանձնէ այնտեղ աղօթող ճգնաւորներուն, խնդրելով որ զայն պահեն քարայրներէն մէկուն մէջ։ Խաչափայտի Սուրբ մասունքը այնտեղ պահուած կը մնայ մինչեւ 7 րդ դար։ 653-ին երբ Թոդիկ ճգնաւորը իր Հովել անունով աշակերտին հետ կ՛աղօթէր Վարագայ լերան վրայ խնդրելով Աստուծոյ ողորմութիւնը՝ գտնելու Ս. Խաչի պահուած վայրը, յանկարծ լուսեղէն 12 սիւներ ի յայտ կու գան լերան շուրջ, որոնց միջեւ կ՛երեւար լուսաւոր խաչը։ 12 օրեր շարունակ լուսեղէն սիւները տեսանելի կը դառնան մինչեւ հեռաւոր վայրեր, մեծ ուրախութիւն սփռելով ամէնուր։ Ներսէս շինող կաթողիկոսը եւ Թէոթորս իշխանի որդի՝ Վարդ սպարապետը երբ կը լսեն լուրը կ՛երթան Վարագայ լեռ, տեսնելու կատարուած հրաշքը։ Վեհափառ Հայրապետը ժողովուրդի աջակցութեամբ այնտեղ կը կառուցէ փառաւոր եկեղեցի մը, զոր կը կոչէ Սուրբ Նշան։ Այս առթիւ Ներսէս հայրապետի կողմէ գրուած «Նշանաւ Ամենայաղթ» անզուգական շարականը կ՛երգուի եկեղացական տօնական օրերուն։ Խաչի սրբազան մասունքը կը մնայ Վարագայ վանքի մէջ մինչեւ 1021 թուականը, ապա Սենեքերիմ Արծրունին զայն կը տեղափոխէ Սեփաստիա։ Մասունքը յետագային՝ 1651ին կը գերեվարուի, սակայն 1655 թուականին ան կ՛ազատագրուի ու կը զետեղուի Վանի Տիրամօր եկեղեցւոյ մէջ , որ կը վերանուանուի ու կը կոչուի Ս. Նշան։ Մասունքը կը մնայ այնտեղ մինչեւ 1915 թուականը։ Ներսէս շինող հայրապետը կարգ կը սահմանէ, որ ամէն տարի տօնակատարուի «Վարագայ Սուրբ Տօնը»։ Տասներկու եկեղեցիներ կը կառուցուին տասներկու լուսեղէն սիւներու երեւցած վայրերուն վրայ։ 6
FEAST OF THE HOLY CROSS OF VARAK According to tradition when St. Hripsime and her companions came to Armenia to escape emperor Diocletian, she brought a relic of Holy Cross with her. Before leaving for Vagharshabad, St Hripsime hid it in the Mounts of Varak and only couple of pious monks knew its location. After her martyrdom and the death of the monks, the relic remained hidden in the secret place for nearly 300 years. In the year 653, hermit Todik of Glak began looking for the relic. Todik’s prayers to find it were answered and he was shown the location of Holy relic in a vision: he suddenly saw a wonderful light on the top of mountain Varak, surrounded by 12 luminous columns. Monks Todik and Joel followed the light and found the relic of Holy Cross resting on the Holy Altar. The Catholicos, St. Nerses III the Builder, came to Varak to witness the miracle. He ordered that each year the Sunday closest to September 28 (September 25 - October 1) be dedicated to the Holy Cross-of Varak. First the relic was placed at the Monastery of Varak and later in the church the Holy Sign and remained there until 1021, when Senekerim Ardzrouni brought the relic to Sebastia. After his death the relic is again transferred to its old place and remained there until it was taken to Khoshab in 1651. Four years later the relic is returned and placed in the Church of Holy Mother of God in Van, which later was renamed the Church of Holy Sign. The relic was preserved there till 1915. Unfortunately, after the Armenian Genocide the whereabouts of the relic are unknown. 7
ԳԻՏԷԻ՞Ր ԹԷ, Վարագայ Սուրբ խաչի մասունքը նախապէս կը պատկանէր Կլաուդիոս կայսեր կնոջը՝ Պատրոնիկէին: Յիսուս Քրիստոսի խաչափայտի սուրբ մասունքը անոր տուած էր Երուսաղէմի առաջին Եպիսկոպոս Յակոբոս առաքեալը, երբ ինք ուխտի գացած էր Երուսաղէմ: Կայսրուհին մասունքը կը տանի Հռոմ, որը սերունդէ սերունդ փոխանցելով կը հասնի Հռիփսիմէին, քանի որ սուրբ կոյսը Կլաուդիոս կայսեր սերունդէն էր: Ս. Հռիփսիմէն անբաժան էր այդ սուրբ մասունքէն, որու վրայ թափուած էր Տէրոջ Փրկարար Արիւնը: Երբ, Դիոկղետիանոս կայսրը կամեցաւ կնութեան առնել սուրբ Հռիփսիմէն, Ս. Կոյսը հաւատարիմ մնալով իր հաւատքին, մերժեց կայսրեր առաջարկը եւ Ս. Գայիանէ մայրապետի գլխաւորութեամբ՝ եօթանասուն կոյսերու հետ միասին, փախան նախ Եգիպտոս, ապա՝ Երուսաղէմ: Հոս, Ս. Աստուածածնի գերեզմանի վրայ աղօթած ատեն ստացան աստուածային պատգամ՝ երթալու Թադէոս առաքեալի ճամբով: Հնազանդելով հրամանին՝ անոնք գացին նախ Եդեսիա, ապա շարունակեցին իրենց ճանապարհը դէպի Հայաստան՝ իրենց հետ հայոց աշխարհ բերելով Տիրոջ խաչափայտի մասունքը: DID YOU KNOW? Originally, the relic of the Holy Cross of Varak was given to Empress Petronice, the wife of Emperor Claudius. It was given to her by the first Bishop of Jerusalem St. James the Apostle. Empress took the relic of the Holy Cross to Rome, and it was passed from generation to generation. Eventually the relic St. Hripsime inherited the relic, as she belonged to the noble lineage of Emperor Claudius. When the Emperor Diocletian was determined to marry St. Hripsime, she refused him, and soon she fled Rome with St. Gayane and 70 nuns to escape prosecutions. First they went to Egypt, than to Jerusalem. Here they were praying on the Gravesite of St. Mary, asking for direction. Having received the answer to their prayers, the nuns followed the divine message. They went first to Edessa, and later continued their way to Armenia, bringing with them the relic of the holy Cross to the land of Ararat. 8
ՎԱՐԱԳԱՅ ՎԱՆՔԸ ՄՇԱԿՈՅԹԻ ԿԵԴՐՈՆ Մեծ վանեցի Խրիմեան Հայրիկ, Վանայ իր առաջնորդութեան շրջանին, Վարագայ վանքին մէջ կը բանայ դպրոց, ձեռագրատուն, տըպարան ու զարկ կու տայ մշակութային եռուն գործունէութեան։ Վարագայ վանքը այնուհետեւ կը դառնայ գաւառի մշակութային կեդրոնը։ Որոշ ժամանակ մը այս դպրոցին մէջ ուսուցչութիւն ըրած է նաեւ մեծ վիպասան Ռաֆֆին:
ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՈՒՆԻ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ՀԵՏԵՒԵԱԼ ՏՕՆԵՐԸ Սուրբ Խաչի երեւման, Խաչվերաց, Վարագայ Ս. Խաչի եւ Ս․ Խաչի գիւտ։ Չորս տօներէն երեքը կը նշուին քրիստոնեայ բոլոր եկեղեցիներէն ներս. իւրայատուկ է Վարագայ Սուրբ Խաչի տօնը, որ կը նշուի միայն հայկական եկեղեցւոյ մէջ, Խաչվերացի տօնէն երկու շաբաթներ ետք՝ Սեպտեմբեր 25-էն մինչեւ Հոկտեմբեր 1-ի միջեւ հանդիպող Կիրակի օրը։
9
ՏՕՆԵՐ- FEASTS ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 28 SEPTEMBER, 2019 ՏՕՆ Ս. ԳԷՈՐԳ ԶՕՐԱՎԱՐԻ Խաչվերացի երկրորդ կիրակիին յաջորդող Շաբաթ օրը (այս տարի Սեպտեմբեր 28-2019-ին), Ս. Գէորգի յիշատակութեան օրն է: Ս. Գէորգ ծնած է Կապադովկիա, քրիստոնեայ ընտանիքի մէջ: Երիտասարդ հասակէն ծառայած է հռովմէական բանակին մէջ եւ իր խիզախութեան շնորհիւ արժանացած է հազարապետի աստիճանի: Ընդդիմացած է Դիոկղետիանոս Կայսեր քրիստոնեաները հալածելու ծրագրին, որով բացայայտած է իր քրիստոնեայ ըլլալը: Կայսրը բանտարկած է Գէորգը՝ անոր ենթարկելով չարչարանքներու: Կայսրը շատ կը փորձէր համոզել Գէորգը ետ դառնալու հեթանոսական կրօնին: Իր բազում թախանձանքներուն տեղի տալով՝ Գէորգը կը համաձայնի կուռքերուն զոհ մատուցանել: Բայց հասնելով մեհեան կը ջարդէ բոլոր կուռքերը: Այս յանդուգն արարքին համար Դիոկղետիանոս կայսրը 303 թուականին գլխատել կու տայ Ս. Գէորգը: Բազմաթիւ աւանդութիւններ հիւսուած են Ս. Գէորգի մասին: Ասոնցմէ ամենածանօթը այն է, որ Գէորգը սպաննելով վիշապը ազատած է կոյս մը, եւ ասոր համար կ’ընդունուի որպէս վիշապասպան սուրբ: Անգլիացիները Սուրբ Գէորգ Զօրավարին կը համարեն իրենց պահապան սուրբը:
FEAST OF ST. GEORGE THE WARRIOR On Saturday September 28th, the Armenian Church commemorated St. George the Warrior. S. George was born and raised in a pious Christian family in Cappadocia. At the young age he served in the Roman army, and due to his courage and heroic deeds he is soon promoted to the rank of a Captain. St. George openly opposes Roman Emperor Diocletian's plans to persecute Christians, and the fact that he is Christian, is revealed. In rage and disbelief, the Emperor orders to imprison St. George and subjects him to torture. The emperor continuously tries to convince St. George to turn away from Christianity. His efforts seem to pay off, when St. George agrees to offer sacrifice to idols. But when he reached the temple St. George one by one destroyed the statues of idols proving their falsehood. 10
This as a result, in 303 Diocletian orders to behead St. George. St. George is considered to be the patron saint of England. Ս.ԳԷՈՐԳ ԶՕՐԱՎԱՐԻ ՏՕՆԻ ԱՒԱՆԴՈՒԹԻՒՆՆԵՐ Ս. Գէորգի տօնը յատուկ շուքով կը նշուի Ս. Գէորգ անունը կրող եկեղեցիներուն մէջ: Շատ եկեղեցիներու մէջ տօնակատարութիւնը կը ըսկըսին Շաբաթ օրուայ Երեկոյեան ժամերգութեամբ. կը կատարուի նախատօնակ, ընթերցում Ս. Գէորգի Վարքէն: Տօնի օրը բոլոր Սբ. Գէորգ եկեղեցիներէն ներս կը մատուցուի Սուրբ եւ Անմահ Պատարագ: Յաւարտ Ս. Պատարագի կը կատարուի Մատաղի օրհնութիւն եւ հիւրասիրութիւն: Աւանդութեան համաձայն, Ս. Գէորգի տօնի օրը Էջմիածինէն Արագածոտնի մարզի Մուղնու Ս. Գէորգ Եկեղեցի կը բերուի Ս. Գէորգ զօրավարի մասունքը եւ հաւատացեալները առիթ կ'ունենան հաղորդուելու Սուրբի մասունքին: Աւանդոյթի համաձայն Ս. Գէորգի տօնի օրը Երեւանի Նորագաւիթ համայնքի բնակիչները յաւարտ Ս. Պատարագի Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ բակը յատուկ մատաղ կը մատուցեն: Այս տօնը կը նշանաւորուի նաեւ Նորագաւիթի խորհրդանիշը համարուող դեղձի օրհնութեամբ: Օրհնութեան համար բերքի լաւագոյն մասը կը բերուի եկեղեցի եւ օրհնուած դեղձերով կը հիւրասիրուին բոլորը: Ս. Գէորգ Զօրավարը կը համարուի նաեւ զինուորներու պահապան սուրբը, եւ այդ օրը եկեղեցի գալով հաւատացեալները յատուկ կ'աղօթեն իրենց զինուորներու ապահովութեան համար եւ կը հայցեն սուրբի բարեխօսութիւնը: 11
Արդէն աւանդոյթ դարձած է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանի պաշտօնական բացումը տօնել Սուրբ Գէորգի տօնին օրը: Ճեմարանը հիմնադրուած է 1874 թ. Երջանկայիշատակ Գէորգ IV կաթողիկոսի կողմէ եւ Հայաստանի մէջ գործող երեք հոգեւոր հաստատութիւններէն մին է:
29 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻՆ, ՅԱՒԱՐՏ Ս. ՊԱՏԱՐԱԳԻ, Ս. ԳԷՈՐԳ ԶՕՐԱՎԱՐ ՏՕՆԻ ԱՌԻԹՈՎ ՍԻՐՈՎ ԿԸ ՀՐԱՒԻՐԵՆՔ ՆԵՐՔՈՅԻՇԵԱԼ ԱՆՈՒՆՆԵՐԸ ԿՐՈՂ ՄԵՐ ՀԱՒԱՏԱՑԵԱԼՆԵՐԸ ՍՏԱՆԱԼՈՒ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆԸ: Գէորգ, Գէւօ, Գեւիկ, ՃորՃ, Ժորժ, Ժորժէթ, Ժորա ՁԵՐ ԱՆՈՒՆՈՎ ԱՊՐԻ՛Ք ON SUNDAY, SEPTEMBER 29th ON THE OCCASION OF FEAST OF ST GEORGE THE WARRIOR THE FOLLOWING NAMES ARE CELEBRATED: Kevork, Kevo, Kevig, George, Jorj, Jorjet, Jora FOLLOWING THE DIVINE LITURGY INDIVIDUALS WHO CARRY THE NAMES LISTED ABOVE ARE INVITED TO RECEIVE GOD’S BLESSING.
12
ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ REQUIEME SERVICE
Requesters Mr. Bedros Filizoglu and family Mr. Artin Filizoglu and family Mr. & Mrs. Ohannes and Susan Seleci and children, Oliver, Olivia and Daniel Mr. & Mrs. Berc and Silva Gulo and children, John & Robert Mr. & Mrs. Bedir and Lucin Seleci and Children, Arden and Claudia Mr. & Mrs. Iskender and Amal Seleci and children Dikran and Katarina Mr. & Mrs. Ohannes and Suzan Ketenjian and children Linda and Vartan In Memory of The Late Vartani Seleci -40th day As well as Dikran Seleci, Sarkis Seleci, Nazli Karakasian, Artin Gumuskoylu
Requesters Mr. & Mrs. Varoojan and Madlen Zarifian Ms. Sharis Zarifian and children Raphael and Nikolas Mr. Narbeh Zarifian and Ms. Caroline Kerjikian Mr. & Mrs. Andranik and Adrineh Sarkissian Mr. & Mrs. Arteen and Alexa Sarkissian Ms. Anita Sarkissian Mrs. Paren Yesayan and family Mr. & Mrs. Martik and Marina Yesayan and children Der Boghosyans family members In Memory of The Late Arpik Der Boghosyans – 40th day 13
Requesters Mrs. Verjin Akcasu Mr. & Mrs. Hirant & Arpi Citak Mr. & Mrs. Harutyun & Alis Akcasu Mr. Hrant Brian Citak and Miss Alexia Citak Mr. Philip Akcasu In Memory of The Late Dr. Pilibos Akcasu – 1st anniversary
Requesters Children & Grandchildren In Memory of The Late Gulkiz Boyaci- 21st anniversary And The late Garbis Boyaci
Requesters Mr. & Mrs. Zareh Sanoian & Gadar Bozoian In Memory of The Late Sami & Marie Bozoian The Late Sanoya, Parantsem, Samuel and Zaven Sanoian
Requesters Mr. & Mrs. Vahram Derian Mr. & Mrs. Sarkis & Anoush Vartanian & children Margo and Caroline Mr. & Mrs. Haig & Natalie Derian and children Mr.& Mrs. Mesrob & Margo Vartanian Mr.& Mrs. Harout & Elmas Dargounian In Memory of The Late Shehran Derian -23rd anniversary 14
Requesters Mr. Haig Aghagulian Mr. Vahan Aghagulian and family In Memory of The Late Boghos Aghagoulian - 29th anniversary The Late Araxi Aghagoulian - 16th anniversary In Memory of deceased members of Melkonian and Kucuk Gozen Families
Requesters Marianne Madjarian and Violette Nairie Madjarian In Memory of The Late Makrouhi Madjarian - 25th anniversary
ՑԱՒԱԿՑԱԳԻՐ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւն ու Ծխական Խորհուրդը խորին ցաւակցութիւններ կը յայտնեն ննջեցեալներ՝ ԹԱԳՈՒՀԻ ՄԱՐԱՆՃԵԱՆԻ ՎԱՐԴԱՆ ՏԷՐ ՊՕՂՈՍԵԱՆԻ ՍԵԴԱ ԹԱԹԵՒՈՍԵԱՆԻ Ընտանիքներուն եւ Հարազատներուն CONDOLENCES The Rev. Archpriest Fr. Zareh Zargarian and the Parish Council extend their condolences to family members and ask faithful parishioners to pray for the departed soul of the late TAKUHI MARANJIAN VARTAN DER BOGHOSIAN SEDA TATEVOSSIAN
15
Ի՞ՆՉ Է ՀՈԳԵՀԱՆԳԻՍՏԸ Հայ եկեղեցին յաճախ կը յիշատակէ ննջեցեալներուն եւ հոգեհանգիստ կը կատարէ ննջեցեալներուն համար։ Մի՞թէ ննջեցեալներու համար կարեւոր է այդ։ Աստուած մեռելներու Աստուածը չէ, այլ ողջերու, որովհետեւ բոլորը անոր համար կենդանի են (Ղուկաս 20, 38) եւ «սէր ոչ երբեք անկանի» (Ա Կորնթ. 13, 8)։ Հետևաբար ննջեցեալները երբեք բաժանուած չեն ապրողներէն եւ մեզ՝ ապրողներուս համար պարտականութիւն է զանոնք յիշել։ Այս կը խորհրդանշէ զինուորեալ եւ յաղթական եկեղեցւոյ հաղորդակցութիւնը։ Եկեղեցւոյ ժամակարգութիւնը, նախնական եկեղեցւոյ սովորոյթը, եկեղեցւոյ հայրերու գրութիւնները, բոլորն ալ կը վկայեն այն հաւատքի մասին, որ աղօթքով, բարեգործութիւններով, Ս. Պատարագով, հոգեհանգիստով, մատաղներով, որոնք կը կատարուին ննջեցեալններուն համար, օժանդակութիւն եւ հանգիստ կը շնորհեն անոնց:
16
ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ARMENIAN CHURCH HISTORY (շարունակութիւն ՇՈՂ թիւ 6-էն)
Անդրադառնալով Փոքր Հայքին, որ Ա-Գ դարերուն մաս կը կազմէր Բիւզանդական կայսրութեան Կապադովկիա նահանգին, Կապադովկիոյ կառավարիչ Պիլինոս, Տրայանոս (98-117) կայսեր ուղղած նամակներէն մէկուն մէջ, կը խօսի այն մասին, թէ քրիստոնեաները կայսրութեան արեւելեան նահանգներուն մէջ այնքան տարածուած են, որ զանոնք կարելի է գտնել ոչ միայն քաղաքներու, այլ գիւղերու եւ աւաններու մէջ նաեւ, ինչ որ դիտել կու տայ թէ Բ. դարուն Քրիստոնէութիւնը արդեն ընդարձակ արտ գտած էր Փոքր Հայքի մէջ: Իսկ Գ. դարուն կը գործէին, արդեն, բազնաթիւ տեղական եկեղեցիներ, իրենց քահանաներով եւ սարկաւագներով եւ որոշ վայրերու մէջ եպիսկոպոսներով: Վերջին յիշատակումը, որ կարող ենք դասել Քրիստոնէութեան նախապետականացման ժամանակաշրջանի վկայութիւններու կարգին, եւ միանգամայն սեպել կապը այն երկու հանգրուաններուն, Հռիփսիմեանց եւ Գայանեանց Կոյսերու նահատակութեան դրուագն է: Ըստ աւանդութեան Սրբուհի Հռիփսիմէ կը սերէր Հռոմէացի երեւելի տունէ մը, Օգոստոս Կայսեր թագաւորական տոհմէն, վայելուչ կերպարանքով եւ աննման գեղեցկութեամբ, որ ապրեցաւ Դիոկղետիանոս կայսրի ժամանակ: Հռիփսիմէ մանկութենէն կը սնուի Ս. Գայանէի ձեռքերուն մէջ, որ Հռոմի վանական կոյսերու մայրն էր, Պօղոս Առաքեալի վանքին մէջ: Գայանէ դաստիարակն էր նաեւ մեծ թիւով կոյսերու, որոնք որպէս հոգեւոր մայր կը ճանչնային զինք: Ան տեսնելով Հռիփսիմէի մէջ հոգեկան մեծութիւն զայն կ’անուանէ ՙԱղախին Ս. Աստուածածնի՚: Դիոկղետիանոս կայսր հմայուելով Հռրիփսիմէի գեղեցկութեամբ կը սիրահարուի անոր եւ անմիջապէս կ’որոշէ ամուսնանալ անոր հետ: Հռիփսիմէ կը մերժէ կայսեր առաջարկը եւ Գայանէի ու միւս կոյսերուն հետ կը մտադրեն փախչիլ Հռոմէն եւ երթալ հեռաւոր երկիր մը: Զանազան տառապանքներ կրելով ու շատ մը երկիրներէ անցնելով, անոնք ի վերջոյ կը հասնին Հայաստան: Տարբեր 17
գաւառներ ու աւաններ շրջելէ եւ բազմաթիւ հալածանքներու ենթարկուելէ ետք, կը հաստատուին Վաղարշապատ քաղաքի մօտակայքը գտնուող հնձաններուն մէջ, ուր հլունքներ պատրաստելով կը հոգան իրենց ապրուստը: Ոմանց կարծիքով անոնց թիւը մօտ 35 հոգի էր, բայց Խորենացին անոնց թիւը 70-էն աւելի կը նկատէ: Նոյնպէս Հայաստանի թագաւոր՝ Տրդատ Գ տեսնելով Հռիփսիմէի հմայիչ գեղեցկութիւնը կ’ուզէ կնութեան առնել զայն, սակայն Հռիփսիմէ կը մերժէ ուրանալ Քրիստոսի հաւատքը ու ամուսնանալ հեթանոս արքային հետ: Տրդատ բերել կու տայ Գայանէն որպէսզի համոզէ Հռիփսիմէն, սակայն կոյսերուն հաւատաւոր եւ անձնազոհ պետը փոխանակ Հռիփսիմէն տկարացնելու կը քաջալերէ եւ կը խրատէ որ անխախտ պահէ իր հաւատքը մինչեւ իսկ նահատակութեան գնով: Թագաւորը երբ կը տեսնէ կոյսերուն անզիջող վերաբերմունքն ու որոշումը, մահավճիռ կ’արձակէ, եւ չարաչար տանջանքներու ենթարկուելով կոյսերը կը նահատակուին 300 թուին:
(շարունակելի) 18
ՀԱՒԱՏՔ -ԲՀԱՒԱՏՔԻՆ ԱՌԱՐԿԱՆ Եթէ երբեք թուելու հարկ զգայինք այն բոլոր բաները, որոնք մեր հաւատքի առարկաններն են, հարկ պիտի ըլլար անգամ մը եւս ընդօրինակել ամբողջ Աւետարանը: Այլ խօսքով, մեր հաւատքի առարկան կը կազմեն այն բոլոր ճշմարտութիւնները եւ հոգեւոր եւ բարոյական սկզբունքները, որոնք մեր կողմէ չեն խորհուած եւ մեր տրամաբանութեան եզրակացութիւնը չեն իրենց ծագումին մէջ, այլ աստուածային յայտնութիւններ են տրուած մեզի սկսեալ Հին Կտակարանի առաջին էջէն մինչեւ Նոր Կտակարանի վերջին էջը: Եւ այդ յայտնութիւններու սկզբունքներն են. Աստուծոյ գոյութիւնը եւ Անոր հայրական նախախնամութիւնը, Քրիստոսի մարդեղութիւնը, մարդկութեան փրկութիւնը եւ Սուրբ Երրորդութեան խորհուրդը: Մեր հաւատքի առարկային ամբողջական պատկերը մենք կը գտնենք այն բանաձեւին մէջ, որ կը կոչենք ՙՀաւատոյ Կանոն կամ Հանգանակ՚, ուր դասաւորուած եւ յստակ ձեւով արտայայտուած են այն սկզբունքները, որոնք Եկեղեցւոյ կողմէ սահմանուած Աստուծոյ յայտնութեան գաղափարներն են:
ՀԱՒԱՏՔ ԵՒ ԲԱՆԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ Միշտ ալ, մասնաւոր կարեւորութիւն ստացած է հաւատքին եւ մարդու բանականութեան յարաբերութեան հարցը, որովհետեւ բանականութիւնն ալ իւրողութիւնները կը հաւաստէ մեզի, հաւատքն ալ: Եւ երբեմն կը նկատուի, որ երկուքին հաւաստումները զիրար չեն լրացներ, իրարու չեն համապատասխանիր, այլ խօսքով՝ զիրար կը հակասեն, եւ որովհետեւ բանականութեան հաւաստումները առհասարակ շօշափելի իրականութիւններու մասին է, ուրեմն առաջին առիթով եւ հապճեպ մտածումով հաւատքին հաւաստումը անարժէք կը նկատուի: Արդի գիտութիւններու յառաջացումը, սակայն, տարբեր եզրակացութեան կը հասցնէ մեզ, հաւատքի եւ բանականութեան առնչութեամբ: Ներկայիս հակասութեան երեւոյթը չէ տիրող համոզու19
մը, այլ զիրար լրացնելու հանգամանքին ճանաչումը: Աւելի պարզ բացատրութեամբ, բանականութեան հաւաստումները իրենց ամբողջական իմաստը կը գտնեն հաւատքին մէջ եւ հաւատքին հաւաստումները յաճախ իրենց համոզիչ բացատրութիւնը կը գտնեն բանականութեան գետնի վրայ: Պէտք է նշել նաեւ, որ բանականութիւնը կը մեկնի երեւոյթներէն յանգելու համար երեւոյթներու պատճառին, իսկ հաւատքը կը մեկնի ուղղակի պատճառէն եւ կ’իջնէ երեւոյթներուն: Այլ խօսքով, ներկայիս վերջ գտած է գիտութեան կրօնքի հակասութեան ըմբռնումը, եւ գիտութեան եւ հաւատքին միջեւ զիրար ամբողջացնելու գաղափարն է, որ հակասութեան գաղափարին տեղը բռնած է: (շարունակելի)
Ս. Սեղանի ծաղիկներու նուիրատու՝
Տէր եւ Տիկին Զարեհ եւ Կատար Սանոյեան Ս. Խորանի Ծաղիկներու պատրաստում՝ “Flow Ծաղկանոց“
The Altar Flowers are sponsored by
Mr. & Mrs. Zareh & Gadar Sanoian Altar Flowers provided by “Flow Flowers”
ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԻՔ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւն ու Ծխական Խորհուրդը շնորհակալութիւն կը յայտնեն բոլոր նուիրատուներուն։
20
ՆՈՒԻՐԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆՆԵՐ DONATIONS In Memory of The Late Hasmik Sargsyan: Mr. Artak Nersisyan $40 Women’s Guild: Mr. & Mrs. Bedros & Sonia Kokorian $50, Mrs. Liza Kaltakjian $25 In Memory of The Late Wartan Wahan: Mr. Haik Dikran $100, Mr. & Mrs. Hayk & Mariam Petrosyan $100, Mr. Christopher Amato $100, Mr. Simon Israel $100, Mr. & Mrs. Nazar & Nina Chatlian $100, Mr. & Mrs. Armen & Maral Koraian $50, Mr. & Mrs. Kyork & Lilit Andonian $50, Mr. & Mrs. Hovsep & Shoghig Kankourian $50, Ms Houry Kankourian $50, Mr. & Mrs. Dikran & Katia Ghorghorian $50, Ms Seta Zokian $20 Saturday School: Mr. Pavel Sarkisian $500 Louma: Miss Taline Baltayan $100, Mrs. Seren Daiello $50, Mr. Vahe Sarkissian $50. Altar Flowers: Mr. & Mrs. Zareh & Gadar Sanoian $75 “Shogh” Sunday Bulletin: Akcasu Family $200
In Memory of The Late Seda Tatevossyan: Mr. & Mrs. Wahan & Nathalia Chalikyan $50, Mr. Vahe Vanesyan $50, Mr. Ara Muradyan $50. Thank you for supporting your church through your heartfelt donations. If you prefer to stay anonymous please contact the church office at 416-431-3001 21
ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ANNOUNCEMENTS Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՑ. ԱՌԱՔ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔԻ ՍԵՐՏՈՂՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՅՑ Ամէն Երեքշաբթի երեկոյեան Ժամը 8։00-ին Ներկայացմամբ՝ Տարիուս Սրկ. Կիւմիւշճեանի Ամէն Հինգշաբթի առաւօտեան ժամը 10։30-ին Ներկայացմամբ՝ Օրդ. Սրբուհի Էվրանի Bible Study Sessions in English Every Tuesday at 8:00pm Led by Deacon Darious Gumushdjian Bible Study Sessions in Armenian Every Thursday at 10:30 am Led by Miss Surpuhi Evran HOLY TRINITY ARMENIAN CHURCH & BAREV CENTRE’S EVENTS SATURDAY SCHOOL RE-OPENING DAY Classes will start on September 14 at Forest Manor Public School: 25 Forest Manor, Toronto, ON, M2J 1M4
www.ArmenianSchool.ca SUNDAY SCHOOL RE-OPENING DAY The classes will start on September 15 Throughout the academic year the classes take place every Sunday from 10:30am-12:45pm in 'Maral Ishkanian' Hall in the lower level of our church. At Holy Trinity Church - 920 Progress Ave., Toronto, ON M1G 3T5 22
Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՑ. ԱՌԱՔ. ԵԿԵՂԵՑԻ
ԶՐՈՅՑ ՔԱՀԱՆԱՅԻ ՀԵՏ Ամէն Ուրբաթ Սեպտեմբեր 2019-էն սկսեալ Ժամերգութիւնեւ Բժշկութեան Աղօթք, ժամը՝ 7:30-ին Հանդիպում-Զրոյց Քահանայի հետ, ժամը՝ 8:00-ին Սեպտեմբեր ամսուայ նիւթը՝
«ԸՆՏԱՆԻՔԸ» Ուրբաթ, 6 Սեպտեմբեր 2019 Նիւթ՝ Ինչ է Ընտանիքը Քրիստոնէական Հասկացողութեամբ
Ուրբաթ, 13 Սեպտեմբեր 2019 Նիւթ՝ Սուրբ Պսակադրութիւն (Ամուսնութիւն)
Ուրբաթ, 20 Սեպտեմբեր 2019 Նիւթ՝ Այր եւ Կին Փոխ-յարաբերութիւնը Քրիստոնէական Հասկացողութեամբ
Ուրբաթ, 27 Սեպտեմբեր 2019 Նիւթ՝ Զաւակ եւ Ծնողք Փոխ-յարաբերութիւնը Քրիստոնէական Հասկացողութեամբ Զրոյցները պիտի վարեն՝ Գանատահայոց Թեմի Փոխառաջնորդ եւ Հոգեւոր Հովիւ Տ. Զարեհ Աւագ Քհնյ. Զարգարեանը Հոգեւոր Հովիւի Օգնական Տ. Հայարի Քհնյ. Թանաշեանը Սիրով կը հրաւիրենք մեր հաւատացեալները ներկայ գտնուելու այս հոգեպարարար արարողութեան եւ մասնակցելու այս խիստ շահեկան զրոյցներուն, 23
24
25
26
ՇՆՈՐՀԱՒՈՐԱՆՔ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւն ու Ծխական Խորհուրդը կը շնորհաւորեն նորապսակ
ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿԻՆ ՐԱՅԸՆ ԵՒ ԼՈՐԱ ՖՐԷՏԷՐԻՔՍՆԵՐԸ ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿԻՆ ԱԼԷՆ ԵՒ ՍԷԼԻՆ ԹՈՄԱՆԵՐԸ որոնք 21 Սեպտեմբեր, 2019-ին արժանացան Ս. Պսակի խորհուրդին։
CONGRATULATION The Pastor and Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church congratulate and extend their best wishes to:
MR. & MRS. RYAN & LAURA FREDERIKS MR. & MRS. ALLEN & CELINE TOMA On the occasion of their Holy Matrimony September 21, 2019
27
Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՅՑ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻ HOLY TRINITY ARMENIAN APOSTOLIC CHURCH Գանատահայոց Թեմի Փոխառաջնորդ Հոգեւոր Հովիւ Տ. Զարեհ Աւագ Քհնյ. Զարգարեան
Vicar of Armenian Church Canadian Diocese and Parish Priest Rev. Archpriest Fr. Zareh Zargarian
Հոգեւոր Հովիւի Օգնական Տ. Հայարի Քհնյ. Թանաշեան
Pastor’s Assistant Rev. Fr. Hayari Tanashian
Church Office Hours: Monday to Friday - 9:00 AM to 4:00 PM Executive Secretary, Ani Sarvarian Ani@TorontoArmenianChurch.com Administrative Secretary, Betty Panossian Betty@TorontoArmenianChurch.com
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com info@TorontoArmenianChurch.com 28