TOSCA ABRAHAMS FONTYS TILBURG 2015
HET BEDRIJF
TCR VERVOER WHO RULES, NEW SYSTEMS, ONLINE LIVE & CITY LIVE
VOORWOORD AANLEIDING
OPBOUW
Als verdieping in de Bachelor Kunst en Techniek (Saxion, Enschede) is dit rapport geschreven in opdracht van de minor Trendwatching (Fontys, Tilburg).
In het trendrapport wordt onderzoek gedaan in vier richtingen: de opdrachtgever, sector, trends & doelgroep.
Door middel van drie kerntaken is er geleerd om te kijken naar de consequenties van veranderingen in de samenleving. Deze drie kerntaken omvatten het signaleren (trends beschrijven en visualiseren), analyseren (patronen ontdekken en kijken naar intensiteit, impact en dimensies van een trend) en als laatste toepassen (kennis omzetten naar concrete input voor bedrijven en organisaties). Dit trendrapport is geschreven als laatste toetsonderdeel voor de minor en heeft als doel het kunnen aantonen van voldoende niveau op bovendstaande drie kerntaken.
Er worden 4 ontwikkelingen (trends) gemaakt na aanleiding van signalen die een belangrijke connectie hebben met het werkveld van de opdrachtgever, TCR Vervoer. Deze 4 trends worden uitgewerkt op mega(10-30 jaar), macro(5-10 jaar) en micro (1-5 jaar) niveau en worden onderbouwd door middel van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Tegenover de 4 trends staan vier onzekere ontwikkelingen die een belangrijke rol voor de opdrachtgever kunnen gaan spelen. Op twee van deze onzekerheden wordt de methode scenarioplanning toegepast. Vanuit de methode scenarioplanning ontstaan vier scenario’s die veranderingen en ontwikkelingen met zich mee nemen die belangrijk kunnen zijn voor de opdrachtgever, in dit geval TCR Vervoer. In het laatste hoofdstuk wordt hierop aansluitend een passend en beknopt advies geschreven voor TCR Vervoer.
CERTAIN TRENDS
UNC
NEW TECHNOLOGY
WH
ROBOTICA
CERTAIN TRENDS
CONNECTED LIVE VERGRIJZING, COMPUTING, BIG DATA
CERTAIN TRENDS
AL
UNC
NEW
AFFECTIVE COM
UNC
A LT E R N AT I V E E N E R G Y
ON
ALTERNATIEVE ENERGIE, DUURZAAMHEID, MILIEU
PRIVAC
CERTAIN TRENDS
UN
NEW MARKETING
C
CUSTUMOR EXPERIENCE
DE OV
CERTAIN TRENDS
HO RULES
LTERNATIEF VERVOER
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INHOUDSOPGAVE
BLZ. 2 BLZ. 3
4
SAMENVATTING INLEIDING METHODE HET BEDRIJF
BLZ. 5 BLZ. 6 BLZ. 7 BLZ. 9
5
DE SECTOR
BLZ. 13
NEW TECHNOLOGY CONNECTED LIVE ALTERNATIVE ENERGY NEW MARKETING
BLZ. 18 BLZ. 19 BLZ. 20 BLZ. 21
1 2 3
CERTAIN TRENDS
W S YS T E M S
MPUTING, ARTIFICIAL INTELLIGENCE
6
CERTAIN TRENDS
NLINE LIVE
CY, DIGITALISERING, ONLINE
NCERTAIN TRENDS
CITY LIVE
VERHEID, WETBOEK & REGELS
7
SCENARIO’S
BLZ. 23
WHO RULES NEW SYSTEMS ONLINE LIVE CITY LIVE
BLZ. 26 BLZ. 27 BLZ. 28 BLZ. 29
SCENARIO 1: Traag & Veilig SCENARIO 2: Creatief & Langzaam SCENARIO 3: Schokkend & Onrust SCENARIO 4: Creatief & vloeiend
BLZ. 32 BLZ. 34 BLZ. 36 BLZ. 38
ADVIES
BLZ. 41
BRONNENLIJST
BLZ. 42 BLZ. 3
SCENARIO 1
SCENARIO 2
TRAAG & VEILIG
C R E AT I E F & L A N G Z A A M
SCENARIO 3
SCENARIO 4
SCHOKKEND & ONRUSTIG
C R E AT I E F & V L O E I E N D
SAMENVATTING Het doel van dit trendrapport is het inspireren van de opdrachtgever TCR Vervoer door het in kaart brengen van veranderingen binnen de taxibranche, rekening houdend met relevante trends en ontwikkelingen.De hoofdvraag die hieruit voort vloeit voor dit rapport is: Welke verschillende soorten scenario’s kunnen er binnen 15 jaar voortvloeien uit belangrijke factoren die momenteel spelen in de taxibranche? Om antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag is onderzoek gedaan naar belangrijke ontwikkelingen door middel van de methode Scenarioplanning. Scenarioplanning is een van de methodes die, naast bijvoorbeeld ‘cross cultural analyse’, door trendwatchers gebruikt wordt om een beeld te schetsen van de toekomst. Waar bij cross cultural analyse voornamelijk wordt gekeken naar de behoeften achter signalen uit de samenleving, wordt bij scenarioplanning voornamelijk gekeken naar zekere en onzekere ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen zijn weer te onderbouwen met de behoeften achter signalen die bij Cross Cultural Analyse als basis worden genomen. Door de onzekere ontwikklingen op een assenstelsel te zetten ontstaan er vier mogelijke scenario’s voor de toekomst. Door verschillende ontwikkelingen tegen elkaar te wegen ontstaan vier zekere en vier onzekere trends. De vier zekere trends die worden behandeld zijn New Technology, Connected Live, Alternatieve Energy en New Marketing. De vier onzekere trends die worden behandeld zijn Who Rules, Connected Live, Smart Systems en City Live. Voor de vier scenario’s zijn de uncertain ontwikkelingen WHO RULES en NEW SYSTEMS gebruikt. Deze twee ontwikkelingen zijn gebruikt omdat deze een grote impact op de samenleving zullen hebben dan de andere twee uncertain onwikkelingen. Daarnaast zijn WHO RULES en NEW SYSTEMS het meest relevant voor de opdrachtgever TCR Vervoer. De scenario’s gaan over transparante data tegenover de verzorgingsstaat of een gratis basisinkomen voor iederen, of over beschermde date tegenover de verzorgingsstaat of een gratis basisinkomen voor iedereen. De scenario’s gaan van traag & veilig naar creatief & langzaam en van schokkend & onrust naar creatief & vloeiend. De belangrijkste overeenkomst uit de scenario’s is robotisering, vergrijzing en verstedelijking. Deze drie ontwikkelingen zorgen voor minder werk, meer kosten en minder ruimte. De vervoersbranche kan hier op in spelen door na te denken over een vervoersmiddel dat goedkoop is (en duurzaam), weinig kost, veel biedt en makkelijk te manouveren is door een drukke stad.
BLZ. 5
INLEIDING ACHTERGROND
DOELGROEP
VRAAGSTELLING
LEESWIJZE
TCR heeft een uitgebreid wagenpark dat voornamelijk gebruikt wordt in de regio’s Dalfsen, Deventer, Eerbeek, Hardenberg, Raalte en Zutphen.
Door de verschillende diensten die door TCR worden aangeboden, is er niet een globale doelgroep.
Het doel van dit trendrapport is het inspireren van de opdrachtgever TCR Vervoer door het in kaart brengen van veranderingen binnen de taxibranche, rekening houdend met relevante trends en ontwikkelingen.
Het rapport begint na de samenvatting en inleiding met de uitleg van de gebruikte methode ‘scenarioplanning’ (hoofdstuk 3).
Voor iedere dienst (Tours, Verhuur, Exclusief, VervoDe meest belangrijke be- er en Classics) is een apargrippen van TCR zijn onbe- te doelgroep gedefinieerd. grensd reisgenot en klantvriendelijkheid. Ze zijn 7 De doelgroepen waar de dagen per week en 24 uur meeste inkomstens uit geper dag bereikbaar en zijn geneerd worden zijn de TX Keur-gecertificeerd. doelgroepen van het TCR Vervoer en TCR Tours. Naast de reguliere taxi’s kun je bij TCR terrecht voor Deze bestaan beide uit rolstoelvervoer, verhuur- weer verschillende doelbusjes, koriersdiensten en groepen zoals jongeren en directie/prive-chauffeurs. semi-jongeren (uitgaan), TCR is eigenlijk op te del- senioren (ziekenhuis/faen in hun vijf verschillende milliebezoek), zakelijke kernactiviteiten: gebruikers (directievervoTCR Vervoer er), evenement en conTCR Tours cert bezoekers, sportclubs TCR Verhuur (wedstrijdvervoer) en baTCR Classics sisscholen (schoolreisjes). TCR Exclusief
In het rapport dat ING in mei 2015 publiceerde over Hightech meets business, is op basis van research en gesprekken met ondernemers een ‘Big 7’ opgesteld. In deze Big 7 worden 7 belangrijke technologieën besproken die de aankomende jaren voor innovatie gaan zorgen en het vermogen hebben om de wereld (nog) sneller te veranderen. (Hightec meets business, 2015).
Hierna wordt het bedrijf TCR Vervoer besproken en wordt het werkveld van TCR Vervoer behandeld (hoofdstuk 4). Het werkveld wordt behandeld door middel van een tijdlijn waarin de belangrijkste gebeurtenissen uit de branche in worden uitgeligt. Daarna worden vier belangrijke trends die invloed hebben op de branche uitgelegd en onderbouwd door middel van kwalitatief en kwantitatief onderzoek (hoofdstuk 5).
Na de trends worden 4 ontwikkelingen besproken die in de toekomst mogelijk invloed kunnen hebben op het werkveld waar TCR in opereert (hoofdstuk 6). Twee van deze De hoofdvraag die hieruit trends worden door middel van voort vloeit voor dit rapport is: de ‘scenarioplanning’ uitgewerkt Welke verschillende soorten tot vier verschillende scenario’s. scenario’s kunnen er binnen 15 jaar voortvloeien uit belan- Als laatste (hoofdstuk 7) wordt er grijke factoren die momen- een advies geschreven dat natteel spelen in de taxibranche? uurlijk aansluit op de vier beschreven scenario’s uit hoofdstuk 6.
TCR
METHODE TCR TOURS
R EXCLUSIEF
TCR VERHUUR
Scenarioplanning is een van de methodes die, naast bijvoorbeeld ‘cross cultural analyse’, door trendwatchers gebruikt wordt om een beeld te schetsen van de toekomst. Waar bij cross cultural analyse voornamelijk wordt gekeken naar de behoeften achter signalen uit de samenleving, wordt bij scenarioplanning voornamelijk gekeken naar zekere en onzekere ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen zijn weer te onderbouwen met de behoeften achter signalen die bij Cross Cultural Analyse als basis worden genomen. Door de onzekere ontwikklingen op een assenstelsel te zetten ontstaan er vier mogelijke scenario’s voor de toekomst. Door middel van deze scenario’s kan een bedrijf nadenken over hoe het gaat handelen als (een van) de scenario’s werkelijkheid worden. Om het voorbeeld iets duidelijker te maken nemen we het bedrijf Shell. Stel dat Shell zijn grootste inkomstens haalt uit de verkoop van olie. In de samenleving zien we ontwikkelingen als alternatieve energie bronnen en de
‘We can not predict the future, but we can explore it. Based on proper research’ ontwikkeling van steeds meer mensen die werken en wonen in de grote stad steeds belangrijker worden. Als deze twee ontwikkelingen tegen elkaar worden gezet op de x- en y-as ontstaan hieruit vier verschillende scenario’s: 1. Iedereen gaat in de stad wonen en vindt duurzaamheid belangrijk 2. Iedereeen gaat in de stad wonen en vindt duurzaamheid totaal niet belangrijk 3: Iedereen gaat weg uit de stad en vindt duurzaamheid belangrijk 4. Iedereen gaat weg uit de stad en vindt duurzaamheid totaal niet belangrijk
TCR VERVOER
TCR CLASSICS
Voor een bedrijf als Shell is het belangrijk om te kijken naar wat de consequenties zijn van de verschillende scenario’s. In scenario 1 worden er bijvoorbeeld nieuwe milieuvriendelijke vervoersmiddelen gezocht. Door dat er steeds meer mensen in de stad wonen zijn er nog minder parkeerplekken of worden ze nog duurder dan dat ze al zijn. Mensen gaan opzoek naar milieuvriendelijk vervoersmiddelen als bijvoorbeeld elektrische fietsen, elektrische auto’s, openbaar vervoer, elektrische skateboarden, vliegende auto’s? Als consequentie voor Shell betekend dit dat er aanzienlijk minder olie wordt verkocht waarmee de omzet van Shell drastisch keldert. Voor Shell is het dan waardevol om te kijken hoe ze het beste in kunnen spelen op dit scenario. Is het waardevol om te inversteren in de ontwikkeling van alternatieve duurzame vervoersmiddelen als een elektrische auto bijvoorbeeld? Of duurzame brandstof? Of te inversteren in een heel nieuw vervoersmiddelconcept voor de toekomst? Door middel van scenarioplanning kan Shell makkelijk zijn businessplannen blijven ontwikkelingen om in te blijven spelen op de veranderde behoeften van de consument en hiermee hun jaarlijkse omzet blijven halen.
BLZ. 7
HET BEDRIJF
TCR VERVOER Vervoer, Tours, Classics, Exclusief, Verhuur
KEY PARTNERS Provincies Gemeenten Connexxion Carinova Parabool NS Zone Taxi DVG Personenvervoer Deventer Sportploeg Go Ahead Eagles Zorgsaam Vrieling Adviesgroep
KEY ACTIVITIES TCR Tours TCR Classics TCR Vervoer TCR Exclusief TCR Verhuur TCR Tank & Shop Automat Autoschade Keizershof
KEY ACTIVITIES Wagenpark Chauffeurs Overig personeel Garage Keurmerk Touringcar Bedrijf TX Keur
COST STRUCTURE Verzekeringen & belastingen Personeelskosten Benzinekosten Materiaalkosten Materiaalschade Huurkosten Sponsors
VALUE PROPOSITION
RELATIONSHIP
SEGMENT
De vervoersbranche is grotendeels commoditized waardoor het lastig is een daadwerkelijk onderscheidend product te hebben. Een bus is een bus, die moet technisch in orde zijn, men mag verwachten dat hij op tijd rijdt en dat de reis enigszins comfortabel verloopt. Roepen dat je “kwaliteit” biedt is nietszeggend; het is een hol begrip. Prijs is ook slechts tot op zekere hoogte interessant; als prijs je enige waarde propositie is ben je heel vervangbaar.
-Veilig en comfortabel -7 dagen per week en 24 uur per dag bereikbaar -Onbegrensd reisgenot en klant vriendelijkheid -Vakkundige chauffeurs en eerlijk taxivervoer
Vervoer: -Jongeren/semi-jongeren; uitgaan -Senioren; o.a. ziekenhuis of familiebezoek -Zittend ziekenvervoer; bijvoorbeeld voor dialyse patiënten -Zakelijke gebruikers; als vervangend vervoer of om gasten op te laten halen.
Over het algemeen zit het onderscheidend vermogen daarom in zachte waarden. De manier waarop wordt gehandeld, het gedrag van de organisatie; het karakter. Een voorbeeld waarbij wij een echt onderscheidend product hebben ontwikkeld en hebben gecombineerd met onderscheidende communicatie is RideNOW (ridenow. nl). RideNOW is de taxi die direct duidelijkheid biedt; je ziet direct hoe laat wij bij je kunnen zijn en wat de rit zal kosten.
CHANNELS Offline advertenties www.tcr.nl www.tcr-classics.nl www.tcr-tours.nl www.facebook.nl/TCRTours www.facebook.nl/TCRClassics www.twitter.com/TCRTours www.twitter.comTCRClassics www.youtube.com/TCRVervoer www.youtube.com/TCRTours www.youtube.com/TCRExclusief
Tours: -Semi jongeren; evenementen -Zakelijke gebruikers; businessclubs, ondernemers, personeelsverenigingen -Senioren; zelfstandige ouderen -Instellingen; verzorgingstehuizen e.d. die een uitje organiseren voor hun bewoners. Classics: -Trouwende stellen -Organisatoren van events -Plezierrijders, nostalgiezoekers Exclusief vervoer: -Directie vervoer -Zakelijk vervoer -Sportclubs; wedstrijdvervoer -Basisscholen; schoolreisjes
REVENUE STREAMS TCR Tours (inc. Exclusief vervoer) TCR Vervoer TCR Verhuur + Classics
23,3 % 75,7 % 1%
TCR VERVOER
TRENDSENSITIVITEIT
TCR Vervoer is onderdeel van TCR Group. TCR Group is een verzamelnaam voor TCR Vervoer, RideNow, Automat TCR Tank/Shop en Autoschade Keizershof. TCR Vervoer is daarnaast weer op te delen in TCR Vervoer (2), TCR Tours, TCR Classics, TCR Exclusief en TCR Verhuur. TCR Verhuur heeft dus een dubbele functie binnen de TCR Group. Om het onderzoek netjes af te bakenen is ervoor gekozen om in het trendrapport alleen aandacht te besteden aan TCR Vervoer, als verzamelnaam. In de volgende hoofdstukken worden RideNow, Automat TCR Tank/Shop en Autoschade Keizershof dan ook buiten beschouwing gelaten.
De rol als vervoerder is afgelopen jaren vrijwel constant hetzelfde gebleven. De rol van de vervoerder is een ruimte waarin in de consument wordt vervoerd van A naar B door een externe bestuurder. Hierdoor is de rol als vervoerder in dit opzicht niet heel erg trendgevoelig. Een taxi is een taxi en die moet technisch in orde zijn.
Binnen TCR Vervoer vallen TCR Vervoer (2), TCR Tours, TCR Classics, TCR Exclusief en TCR Verhuur. In het Business Model Canvas is in procenten af te lezen waar de inkomsten voornamelijk vandaan komen. TCR Vervoer (2) is voor 75,7 % verantwoordelijk voor de totale inkomsten van TCR Vervoer (1). Daarom is er gekozen om in het trendrapport speciale aandacht te besteden aan de taxibranche.
Als er dan echter wel ontwikkelingen gaande zijn springt TCR hier redelijk snel op in. ING neemt in het rapport ‘Hightech meets business’, dat in mei 2015 werd gepublicieerd, de Automotive sector als voorbeeld. Volgens ING is deze sector het voorbeeld als het gaat om innovatie omtrend nieuwe technologieen (Hightec meets business, 2015). De nieuwe technologieen die ING daarbij noemt zijn bijvoorbeeld Robotica, Internet of Things, Computing Power, Alternatieve Energie. TCR speelt nu al op deze nieuwe ontwikkelingen in met bijvoorbeeld de taxidienst RideNow. Met een app bestel je makkelijk je taxi en zie je vooraf wat je betaald voor de rit. Hierdoor is TCR als vervoerder in de adoptiecurve als early adopter te te plaatsen.
BLZ. 11
DE SECTOR
TAXI BRANCHE
Al snel ontstaat er een 1e taxi oorlog tussen de taxi’s met vergunning en de ‘geelbanders’, taxi’s zonder vergunning. Evert Hoedemaker, de ‘leider’ van de geelbanders heeft al snel door dat ze zo geen vergunning krijgen en brengt ze daarna onder in de Algemene Taxi Onderneming. In 1934 keert de rust terug.
1: TAXI OORLOG
In 1993 werden 24 satelieten in baan rondom de aarde gebracht waardoor er wereldwijde GPS-dekking ontstond. Hierop kwamen kwamen Peter-Frans Pauwels en Pieter Geelen in 2001 met TomTom Navigator dat een groot succes werd. In 2013 komen ze daarna met een taxi-bestel app die ze (helaas?) een jaar later weer offline gooien.
GPS & TOMTOM
In 2000 libariliseert Annemarie Jorritsma (VVD) de taximarkt. Dure vergunningen kunnen worden weggegooid en er ontstaat flinke concurrentie met kwalitatief slechtere chauffeurs. de sfeer grimmig en ontstaan soms complete veldslagen.
2: TAXI OORLOG
1835
1927
1997
2000
2001
2008
In 1905 wordt volgens TCA Taxi (TCA Taxi, 2015) de eerste taxi gesignaleerd. Vier jaar later, in 1909 wordt de eerste taxi vergunning verstrekt aan de ATAX. Het geluid van de taxi’s lijkt op dat van de tram en de bestuurder zit voorop.
EERSTE TAXI
TOYOTA HYBRID
Sinds de introductie in 1997 heeft Toyota meer dan 2 miljoen Hybride auto’s verkocht. Hybrides zijn uitgerust met zowel een verbrandingsmotor als een elektromotor, waardoor er op brandstof (en milieu) wordt bespaard.
TESLA CARS
In 2003 wordt Tesla opgericht door Martin Eberhard en Marc Tarpenning. Een jaar later inversteert Elon Musk (Paypal) ook in Tesla en maakt hij het vervangen van de traditionele verbrandingsmotor door de elektrische auto tot Tesla’s missie.
In mei 2014 poste Chris Urmson, de director van het Google Self-Drving Car project een bericht over het ontwerpen van de eerste zelf rijdende auto van Google. Momenteel wordt er volop getest op de Amerikaanse wegen.
SELF DRIVING
Na de libarilisering rijden er ruim 45.000 taxi’s. De kwaliteit neemt af en de sfeer is lange tijd grimmig tot dat in 2011 de Taxiwet wordt aangenomen. Elke taxichauffeur moet zich hierdoor aansluiten bij een TTO (Toegelaten Taxiorganisatie) waardoor de rust terug keert.
Elon Musk maakt in 2014 bekend dat het bedrijf al zijn patenten openbaar maakt. Met het delen van hun technologische kennis wil Musk hij zorgen dat de markt voor elektrische auto’s sneller gaat groeien. Volgens Musk “worden patenten tegenwoordig te vaak gebruikt om vooruitgang in de weg te staan”.
Uber breid in 2014 zijn diensten uit met UberPop. UberPop is werkt met normale consumenten die zich kunnen registreren als chauffeur. Ze worden welliswaar gecontroleerd op leeftijd, rijbewijs en rijgeschiedenis, maar hebben geen licentie. Hierdoor ligt het bedrijf onder vuur in veel Amerikaanse en Europese steden. Taxi oorlog nummero 3.
TESLA’S PATENT
3: TAXI OORLOG
TAXI WET 2011
2011
2014
2015
In1995 wordt door Jan Borghuis en Gijs van Lookeren Green Wheel opgezet met 1 auto in Rotterdam. Snel daarna volgen andere steden in 2008 is de Greenwheel te openen met je OV in meer dan 33 steden.
In 2009 wordt Uber door Garrett Camp en Tracis kalanick opgeicht als UberCap. Uber biedt cia een app taxi-ritjes aan. Hierdoor kan de consument zien waar de taxi zich bevind en hoelang het duurt voordat de taxi er is. De chauffeur kan via de app beoordeeld worden en ook de betalingen gaan via de app.
CAR SHARING
In 2014 worden er 50 Tesla’s als taxivervoer op Schiphol in gebruik genomen. Taxibedrijf BIOS-groep (71 Tesla’s) en taxicollectief BBF-Schipholtaxi (96 Tesla’s) wonnen de aanbesteding vanuit Schiphol waarbij ’schoon’ vervoer de belangrijkste criteria was. Uiteindelijk moeten er 167 Tesla’s (Model S) van en naar Schiphol rijden
SCHIPHOL&TESLA
UBER TAXI
BLZ. 15
CERTAIN TREND 1
CERTAIN TREND 2
NEW TECHNOLOGY
CONNECTED LIVE
CERTAIN TREND 3
CERTAIN TREND 4
A LT E R N AT I E V E E N E R G Y
NEW MARKETING
CERTAIN TRENDS In een trendrapport wordt er gekeken naar de belangrijke verschuivende waarden en behoeften. Deze waarden en behoeften liggen vaak aan de grondslag van nieuwe ontwikkelingen. Elk van deze ontwikkelingen heeft voor verschillende bedrijven in verschillende sectoren een andere betekenis. Een trendrapport bestaat daarom niet uit alle ontwikkelingen die er in de wereld gaande zijn, maar om de ontwikke-
‘DE WORTELS VAN DE TOEKOMST, LIGGEN VERANKERD IN HET HEDEN’ lingen die ook daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op het desbetreffende bedrijf. Dit worden ook wel de High Impact ontwikkelingen genoemd. De High Impact ontwikkelingen zijn op te delen in certain en uncertain ontwikkelingen. Ontwikkelingen die eigenlijk al gaande zijnde en een heel duidelijk verloop hebben, en ontwikkelingen die heel duidelijk zichtbaar zijn, maar nog geen zeker verloop hebben. De ontwikkelingen in het rapport worden daarom beschreven in drie delen; de zekere ontwikkelingen, de onzekere ontwikkelingen en de scenario’s die uit twee onzekere ontwikkelingen voortkomen. Onderstaande ontwikkelingen zijn de certain high impact ontwikkelingen. De (certain en uncertain) ontwikkelingen worden uitgewerkt op drie trendniveau’s; op micro, macro en mega niveau. Micro niveau gaat over de betekenis van ontwikkelingen in een tijdsbestek van 2 tot 5 jaar. Dit worden ook wel consumententrends genoemd. Macro niceau gaat over ontwikkelingen in een tijdsbestek van 5 tot 10 jaar. Mega niveau gaat over de betekenis van ontwikkelingen in een tijdsbestek van 10 tot 25 jaar. Dit zijn vaak ontwikkelingen op overheidsniveau.
BLZ. 17
ING beschrijft in het rapport Hightech Meets Business, dat in mei 2015 uit werd gebracht, de impact van nieuwe technologie op onze economie. Een van die technologieën is robotisering. Volgens ING worden robots slimmer, flexibeler, makkelijker te bedienen en relatief goedkoper door krachtiger chips, sensortechnologie, adaptieve software en IoT. Niet alleen in fabrieken is het aantal industriële robots nu al gestegen, maar ook het huishouden maakt steeds meer gebruik van robots. In 2013 werden er volgens ING 4 miljoen robots voor onder andere grasmaaien, stofzuigen en entertainment verkocht. De verwachting is dat dit aantal binnen vijf jaar steeds verder toe zal nemen. Robots zullen gebruikt worden om het huishouden makkelijker en efficiënter te kunnen bi-
De robots trekken lange metalen slierten die door de vele vertakkingen een enorme draagkracht hebben. (Want, 2015) 3D-printing laat een hele nieuwe manier van productie zien die de consumenten veranderd in de producent. In de taxibranche zien we de zelfrijdende auto als grootste ontwikkeling omtrent nieuwe technologieën. De meningen over of de zelf rijdende auto de toekomst wordt, zijn nog steeds grof verdeeld. Waar de een de automatisch rijdende auto geweldig vindt, voor bijvoorbeeld het kunnen werken onderweg, vind de ander de zelf rijdende auto een ‘mietje’.
Naast Robotisering zien we 3D-printing een steeds grotere rol spelen. Joris Laarman heeft in samenwerking met Autodesk, bouwbedrijf Heijmans, de Gemeente Amsterdam en MX3D een nieuwe printtechniek ontwikkeld waarmee hij in staat is om een gehele brug te printen.
3D SHOES
MX3D.NL
BRIGHT.NL
3D-GEPRINTE BRUG
ZELFRIJDENDE AUTO WORDT MIETJE
Volgens een Californische motorrijder, rijden de zelf rijdende auto’s ‘als je oma’. “Ze zijn nooit als eerste weg bij een stoplicht, ze trekken niet snel op, ze gaan traag en ze
NEW TECHNOLOGY
jhouden, waardoor we meer vrije tijd over houden voor onze hobby’s.
SHAPEWAYS
NA
NRC.NL
MAN BESTUURD ROBOT ARMEN MET BREIN
wisselen nooit van baan, waardoor ze niemand afsnijden.” Volgens de motorrijder zal het niet lang duren voordat iedereen door heeft dat de zelf rijdende auto’s een easy target zijn en ‘toch wel stoppen’ of ‘toch wel uitwijken’. (Bright, 2015)
GOOGLE CAR
IBITIUARA
TUVIE.NL
SELF-DRIVING
ROBOTICA
ROBOTICA
PL
WE
De komst van internet heeft ons vele mogelijkheden gegeven. We zijn meer connected met elkaar en met ons zelf dan ooit.
KICKSTARTER
LIGHT PHONE VICE.NL
ACHTZICHT INJECT I E
TELEGRAPH
INTERNET OF THINGS NORSE CORP
VIRTUAL OORLOG
GOJI
LUG&PLAY
ARABLES
THE CREATORS PROJECT
WEARABLES
SMART LOCK
Die gigantische hoeveelheid aan (vaak waardevolle) informatie voor bedrijven, heeft ervoor gezorgd dat er een 3e wereld oorlog is begonnen volgens John Verhoeven. In een
CONNECTED LIVE Waar we het een jaar geleden nog hadden over ‘wearables’, hebben we het, volgens Johan Ong, nu over embeddables en injectables. Volgens Johan Ong wordt het lichaam om een natuurlijke manier een verlengde van de technologie zelf. Hierbij veranderd ook de identificatie van mensen door bijvoorbeeld hartslag- en aderherkenning (Marketinfacts, 2015). Waar wearables op het lichaam gedragen worden, gaat embeddables en injectables over technologie die in ons lichaam wordt ‘gedragen’. De amateurwetenschappers van Science for the Masses uit Los Angeles werken aan een project waarbij een bepaald stof in het oog wordt geïnjecteerd. Hiermee wordt de persoon voor een beperkte periode in staat gesteld om beter te kunnen zien in het donker. Het connected van apparaten, gadgets en de mens wordt ook wel Internet of Things genoemd. Hierdoor ontstaat een gigantische hoeveelheid van informatie.
artikel op Frankwatching.com refereert hij hierbij naar de online oorlog die live te volgen is via de realtime map van Norse. Het Amerikaanse bedrijf Norse Corp beschermt bedrijven en overheden tegen cyberaanvallen en gebruikt de actieve kaart om de omvang van het probleem te laten zien. Er zijn dan ook al vele voorbeelden die de afkeer voor de online wereld laten zien. De Light Phone moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat je door de dag heen, of op momenten, niet meer wordt afgeleid door alle meldingen die op je smartphone binnen komen. De Light Phone doet dit door alleen gesprekken die ontvangen worden op je smartphone door te sturen naar de Light Phone. Hierdoor ben je telefonisch bereikbaar voor belangrijke gesprekken, maar wordt je niet afgeleid door Whats-app berichten van je vrienden en familie, krijg je geen meldingen van je Facebook vriend die jarig is of nieuwe likes op je bericht op Instagram.
BLZ. 19
We leven in een periode waarbij dingen worden gemaakt met een bewuste korte levensduur. Smartphones gaan nog maar twee jaar mee, in vergelijking met een ‘’koelkast’’ van Nokia die makkelijk vijf jaar mee ging. Door de snelle ontwikkelingen van tegenwoordig worden producten snel vervangen/vernieuwd waardoor er grote plastic eilanden vol afval in de oceanen ontstaan (Ophoping Plastic in Oceanen, 2015). Heather vertelt in haar presentatie op het Fontys in Tilburg over de 19-jarig Boyan Slat die een crowdfunding project is gestart voor zijn concept waarmee 7.250.000 ton plastic afval in de wereldoceanen opgeruimd kan worden. Ze vraagt zich echter af of dit de oplossing is, er wordt namelijk nog steeds dagelijks tonnen aan plastic weggegooid. Moet-
Door het schommelen van de wieken wordt nieuwe energie opgewekt. Een probleem hierbij is echter de continuïteit. Vaak is er een overschot aan energie terwijl er als het windstil is juist een tekort is. Tesla speelt hier bijvoorbeeld op in door middel van Tesla’s thuisbatterij: de Powerwall. Hiermee wordt energie slim opgeslagen voor later gebruik. Een ander voorbeeld is het nieuwe kantoor gebouw The Edge, die de hoogste beoordeling van 98,26 procent voor duurzaamheid heeft gekregen. Door de technologieen is het voor medewerkers mogelijk om licht en temperatuur op hun eigen werkplek in te stellen en “wordt onder andere regenwater opgevangen en gerecycled, thermale energie opgewekt en zijn muren zwaar geïsoleerd”. (Bright, 2015).
ALTERNATIVE ENERGY
en we niet bij de oorzaak beginnen? Al enkele jaren zijn signalen in de samenleving zichtbaar die laten zien dat we hier steeds vaker mee bezig zijn. Een belangrijk onderdeel hiervan is alternatieve energie. Vortex Bladeless reageert hier bijvoorbeeld op door een windturbine zonder wieken te ontwikkelen. De nieuw windturbe gaat heen en weer schommelen door draaikolken in de luchtstroom.
Mud Jeans is een voorbeeld van merk dat, zoals Heather aangaf, bij de oorzaak begint. Je betaalt eenmalig twintig euro en daarna betaal je per maand dat je de broek in je bezit hebt. Zodra Lease-a-Jeans een broek terug krijgt, repareren en wassen ze deze zodat ze er weer iemand anders blij mee kunnen maken. Als dit niet mogelijk is wordt er van de stof een nieuwe gemaakt, zodat er niks wordt verspilt.
BOYAN SLAT
PLASTIC SOUP
AMSTERDAM
TESLA
THE EDGE
POWERWALL
VORTEX BLADELESS
WINDMOLENS ZONDER WIEKEN
CHANLER
TESLA
GREEN ENERGIE
ELECTRIC CAR
ROO
ADIDAS
EXPERIENCE MARKETING
3D-PRINTING
GOJI
SOTT
SMARTL O C K
CARL ROHDE
CERTAIN TREND 3
ALDIJOWEJOJ
PORTLAND DESIGN
DUNE
500PX
VERGRIJZING
3D-printing zorgt er bijvoorbeeld voor dat wij, als consument, onze eigen producent worden. Hierdoor is het bieden van een extra dimensie nog belangrijker voor bedrijven.
We nemen niet zomaar allerlei statements aan en doen graag onderzoek naar reviews van ‘echte’ mensen. Het begrip ‘kwaliteit bieden’ heeft hierdoor geen inhoud meer.
Volgens Ruimtevolk gaat de maakindustrie zoals we hem nu kennen flink veranderen. De productie verschuift van grote fabrieken naar kleine lokale werkplaatsen zoals we die van vroeger kennen.
NEW MARKETING
WIZE 3D
OSENGAARDE
Internet en sociale netwerken hebben een enorme impact op het marketingvak. Door het internet is er veel kennis beschikbaar, waardoor transparantie steeds belangrijker is geworden.
IBRAHIM IBRAHIM
Volgens Carl Rohde draait alles om de ‘experience’. Hij vertelt: “Een koffieboon kost telkens hetzelfde, toch betalen we voor een kopje koffie bij het de Eiffeltoren meer dan voor een kopje koffie in de uithoek van Parijs.” ‘’It’s all about the experience’’. Volgens Carl Rohde is deze experience op te delen in experience marketing, adding pince of exclusive secrecy en cool gamification. Door het gebruik van deze drie ‘experiences’ proberen merken en bedrijven een extra dimensie aan hun producten toe te voegen en hiermee de consument te binden aan het merk. In combinatie met nieuwe technologieën is de concurrentie tussen producten steeds groter geworden en is het moeilijker om jouw doelgroep te bereiken. 3D-printing zorgt er bijvoorbeeld voor dat wij, als consument, onze eigen producent worden.
Volgens Ruimtevolk wordt “De stad van de toekomst een openluchtmuseum waarbij ‘maken’ een attractie is: denk aan de autofabrikanten waar je van dichtbij de productie kunt volgen, de Delft Pottery waar de potten gebakken worden en de LaPlace en Vapiano waar de kok voor je neus de maaltijd bereidt. “ (Het einde van het industriële tijdperk maakt de stad tot platform, 2015) Ook de vergrijzing zorgt voor belangrijke veranderingen in het marketinvak. Volgens Ibrahahim Ibrahimam zijn er steeds meer Nederlandse vijftigplussers en hebben ze een net iets dikkere portemonee dan de jongere generaties. Dat de jeugd de toekomst heeft is ondertussen een halve waarheid verworden.
BLZ. 21
DE SCENARIO’S
TAXI BRANCHE
UNCERTAIN TREND 1
UNCERTAIN TREND 2
WHO RULES
CONNECTED LIVE
UNCERTAIN TREND 3
UNCERTAIN TREND 4
S M A R T S YS T E M S
CITY LIVE
UNCERTAIN TRENDS Bovendstaade trends zijn zekere otwikkeligen die al gaande zijn en een duidelijk verloop hebben. De toekomst van deze trends is al redelijk duidelijk te schetsen. Onderstaande trends zijn ook ontwikkelingen die voort komen uit signalen die we nu in de samenleving zien. De wortels van de toekomst liggen namelijk verankerd in het heden. Die wortels zijn de signalen die we nu zien. Deze ontwikkelingen hebben echter nog geen duidelijk verloop waardoor we ze uncertain, onzekere, trends noemen. Deze uncertain trends worden net als de certain trends uitgewerkt op micro, macro en mega niveau. Deze uncertain trends gebruiken we in volgend hoofdstuk om
‘WHAT WILL THE WORLD LOOK LIKE..’ onze scenario’s te plannen. Dat de uncertain trends gaande zijn weten we, of ze in de toekomst links of rechts gaan is nog maar de vraag. Voor bedrijven is het daarom interessant om te kijken welke scenario’s zouden kunnen ontstaat. Door na te denken over hoe het bedrijf gaat handelen als een van de scenario’s werkelijkheid wordt, helpt om te blijven innoveren en zo ook in de toekomst de omzet te kunnen blijven behalen.
BLZ. 25
Afgelopen jaren is er steeds meer kritiek op de overheid. Onder op het artikel over het akkoord: ‘Mensenrechten gelden voortaan in zes gemeenten in Nederland’ op De Correspondent barst het gelijk los met reacties. Iemand vraagt zich af wat het zegt over ons, als mens en samenleving, als wij zorgvuldiger omgaan met de rechten van dieren dan met de rechten van de mens. Een andere reactie merkt op dat het erop lijkt dat de overheid de mens steeds meer als kostenpost ziet. “Alles draait om geld, economie, meetbaarheid, controle, repercussie en uitsluiting”, volgens de reactie. Ook longarts Wanda de Kanter uitte zich in een aflevering van Brandpunt fel tegen over de overheid. Zo noemt ze Rutte en zijn collega-ministers ‘marionetten van de tabaksindustrie’. De Kanter strijd voor een rookvrij Nederland en sleept binnen kort de Nederlandse Staat voor de rechter voor ‘scheding van het in-
ternationele anti-rookverdrag’. Ze vraagt zich onder andere af hoe het kan dat iets dat zo schadelijk is, niet verboden wordt. Gaat geld voor de gezondheid van de samenleving? The Wisdom of Crowds van James Surowiecki geeft een mogelijke alternatief voor de overheid.
In het boek verdedigt hij het standpunt dat een groep individuen in bepaalde omstandigheden meer weten dan enkele deskundigen. Internet heeft dit principe versterkt doordat iedereen met een internet verbinding kennis kan delen en opdoen. Daarnaast is er steeds meer informatie beschikbaar door bijvoorbeeld wearables. Wearables zijn nieuwe gadgets die op het lijf gedragen worden. Ze meten bijvoorbeeld je hartslag, hoe je hebt geslapen en hoeveel stappen je hebt gelopen. De verbinding tussen het apparaat en de mens wordt ook wel het Internet of Things genoemd.
ANONYMOUS.ORG
IDOWNLOADBLOG
ANONYMOUS
WEARABLES
Door middel van het Internet of Things wordt er veel (online) data opgeslagen die kan worden gebruikt voor verdere doeleinden. De Care Predict is bijvoorbeeld een wearable die de gezondheid van ouderen monitord en daarmee calamiteiten kan voorspellen. (Care Predict, 2015)
CARE PREDICT
CARE PREDICT
WHO RULES Deze verzameling van (online) data kan volgens Frankwatching.com echter ook gevaarlijk uitvallen. Krijgen verzekeringsmaatschappijen bijvoorbeeld ook inzicht in onze gezondheidsanalyses en levenspatronen? Gaan mensen die gezond leven, als ze dit kunnen aantonen door healthtrackers bijvoorbeeld mind-
PROUD2BEME WANDA DE KANTER
JE ZOU HET ER..
Hilde Roothart heeft het in Mood2015 over een nieuwe weelderige samenleving. Volgens Roothart zijn we door onze welvarende economy in staat om ons in al onze behoeften te voorzien.
Aangezien het aantal mensen dat kan werken afneemt met 1 miljoen moeten die kosten door minder mensen worden opgebracht, dat waarschijnlijk onmogelijk is misschien wel een einde maakt aan verzorgingsstaat.
Doordat we onszelf in (bijna) al onze behoeften kunnen voorzien worden de onderste treden van de Maslov piramide bevredigd. Daarom gaan we ons af vragen wat wij nou echt belangrijk vinden. Is dat het streven naar winst maken met je bedrijf, of met je bedrijf waardevol voor mens en maatschappij te zijn?
Maar ook door robotisering zullen er vele banen, van vooral minder hoogopgeleiden, verdwijnen. Volgens Nu.nl verdwijnen er door de technologische ontwikkelingen mogelijk 2 tot 3 miljoen banen. Vooral voor lager opgeleiden, zoals administratief medewerkers, ssemblagemedewerkers, pizzakoeriers en vakkenvullers is straks mogelijk geen betaald werk meer volgens Nu.nl (Robotisering kost drie miljoen banen, 2014).
NEW SYSTEMS
MOOD15
ROBOTICA
We zien dat onder andere digitalisering ervoor heeft gezorgd dat huidige systemen niet meer werken . Daarom gaan we opzoek naar creatievere oplossingen. Hoe kunnen we scholen zo inrichten dat ieders kind zijn talent zo goed mogelijk wordt benut? Hoe kunnen we zorgen dat onze ouders en wijzelf straks de zorg krijgen die we nodig hebben als we ouder zijn? (Mood15, 2014)
HILDE ROOTHART
SVB
RUTGER BREGMAN
VERGRIJZING
G R AT I S G E L D
Door de toenemende vergrijzing neemt het aantal 65-plussers toe met ongeveer 2 miljoen. Dit betekend dat er een toenemende vraag aan zorg zal ontstaan en er meer AOW moet worden uitgekeerd. Volgens RetailNews is de verwachting dat de kosten van de AOW zullen oplopen van € 30 miljard tot ongeveer € 50 miljard.
Rutger Bregman beschrijft in zijn boek ‘Gratis geld voor iedereen’ (Gratis geld voor iedereen, 2015) een oplossing voor deze ontwikkeling op de banen markt. Rutger Bregman zegt door iedereen een basisinkomen te geven van rond de €1200 euro het banenverlies kan worden opgelost. Het is goedkoper om iedereen een basisinkomen te geven dan alle werklozen te moeten voorzien van uitkeringen, voedselpakketten en omscholing.
BLZ. 27
De film Unfriended gaat over een skype-gesprek tussen een aantal vrienden. Een van hun vrienden heeft precies een jaar geleden zelfmoord gepleegd, nadat een filmpje waarop ze dronken te zien was, online was geplaatst. Het bizarre is dat zij ook in het skype-gesprek zit. Wat volgt is een combinatie van Paranormal Activity en Saw. Waar het echter om gaat is ‘Online, your memories last forever. But so do your mistakes’. Waar vorig jaar de aandacht gericht was op Health en Internet of Things, was het belangrijskte thema op het South By South West-festival volgens Bright.nl Artificial Intelligence. Kort gezegd gaat AI over de verwachting van apparaten en machines die over dergelijke intelligentie bezitten, dat ze zelfstandig kunnen opereren zonder dat wij als mens elk mogelijke situatie moeten voorprogrammeren. Voorbeelden van waarbij dit nu wel gebeurd is bijvoorbeeld SIRI. Siri, the voice assistent op de Ihpone, is momenteel
alleen in staat om voorgeprogrammeerde vragen op te lossen. Zelf rijdende auto’s handelen op hetzelfde principe, maar zullen ook in staat moeten zijn om ethische beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld: er steekt iemand plots over waar niet meer voor geremd kan worden.
Wel kan er worden uitgeweken, maar daar staat een groepje school kinderen. Is het dan ethisch verantwoord om rechtdoor te rijden of uit te wijken? AI is de ontwikkeling die machines en apparaten zulke intelligentie wil geven, dat ze zelf over deze situaties kunnen beslissen. Martine Rothblatt van United Therapeutics probeert met het experiment Bina48 machines het menselijk bewustzijn en emoties aan te leren, zodat de communicatie tussen mens en machine makkelijker is. In de (verre?) toekomst kan dit volgens Maritne leiden een 1 op 1 verbinding tussen mens en machine. Een mogelijk scenario is dat door alleen maar aan een vraag te denken, je brein in samenwerking met een hoogwaardige AI verbinding het antwoord creëert. Behoorlijk handig als je moet leren voor een examen, als je het mij vraagt.
DIGITAL TRENDS
KICKSTARTER
S M A R T S YS T E M S
LIGHT PHONE
UT
NRC.NL
MAN BESTUURD ROBOT ARMEN MET BREIN
Aan de andere kant reist dan de vraag of dit wel ethisch verantwoord
ONLINE LIVE
is. Worden robots dan slimmer dan wijzelf? Gaan ze dan geen eigen leven lijden en gaan ze ons dan niet voorbij? Een oorlog tussen mens en robot? Of zijn wij tegen die tijd ook zover ontwikkeld dat we in staat zijn deze normen en waarden in de gaten kunnen houden?
VIRTUALWORLDLETS
UNFRIENDED.COM
SMART SYSTEMS
CONTENTED
BINA48
TR
Volgens PWC leeft in 2030 zestig procent van de wereldbevolking in stedelijke regio’s. (Versnellende verstedelijking, 2015) Hiermee wordt het nog voller in steden en zullen creatieve en innovatieve concepten moeten worden bedacht.
NATUUR&MILIEU
TRECHT MILIEUZONE
AMAZONE
BEZORGING MET DRONES
De gemeente Utrecht checkt vanaf 2015 de kentekens van auto’s op drukke invalswegen. Niet als belastingcontrole, maar voor het milieu. Vanaf 2015 mogen te oude dieselauto’s of –busjes namelijk niet meer in het centrum van Utrecht. Hiermee is Utrecht de eerste gemeente die van de binnenstad een milieuzone heft gemaakt volgens Nu.nl (Nu.nl, 2014) Veel bedrijven zijn nu al bezig met het bedenken van creatieve en innnovatieve oplossingen. Als straks rijden in de stad niet meer mogelijk of veel te duur, hoe ga je dan naar je werk? Bolt is een elektrisch skateboard dat de fiets(wordt vaak gejat), het openbaar vervoer (vaak niet van deur tot
CITY LIVE THECHIEF
RANSPORT
IKEA
PS COLLECTION
RONENBEKERMAN
FUTURE CITY
deur) en de auto (weinig parkeerplekken) vervangt. De accu voedt (wanneer opgeladen) een krachtige motor waarmee je een topsnelheid van 21 kilometer per uur haalt. Daarnaast bevindt zich aan de onderdaknt een USB-poort waarmee je bijvoorbeeld je telefoon kan oploaden.
De Bolt weegt 4 kilogram en is 60 centimeter lang, waardoor hij bijvoorbeeld makkelijker mee te nemen is in het openbaar vervoer dan een vouwfiets. Ook bedrijven als Amazon spelen hier nu al op in door bijvoorbeeld te experimenteren met bezorging van drones en de Amazon Flash Button. De button link je aan een willekeurig product, zoals bijvoorbeeld wc-papier. Zodra je ziet dat je wc-papier (bijna) op is druk je op de button en wordt er automatisch wc-papier besteld dat jij aan de button gelinked hebt. Door middel van drones kan het wc-papier binnen een uur op de stoep voor je deur bezorgd worden. Ikea laat in hun Trendrapport Herfst 2014 weten dat ze verstedelijking als een belangrijke trend zien. Volgens Ikea is de verwachting dat in minder dan 20 jaar 70 procent van de wereldbevolking in steden woont. Als gevolg is de behoefte aan natuur en een groener leven groter dan ooit.
Met de IKEA PS Collectie 2014 proberen ze hier dan ook in te spelen. “Mensen hebben minder ruimte tot hun beschikking. Het gaat niet om hoe klein de ruimte is, maar om hoe we extra ruimte kunnen creëren. Mensen hebben behoefte aan slimme oplossingen om de beschikbare ruimte optimaal te benutten.
SCENARIO 1
SCENARIO 2
TRAAG & VEILIG
C R E AT I E F & L A N G Z A A M
SCENARIO 3
SCENARIO 4
SCHOKKEND & ONRUSTIG
C R E AT I E F & V L O E I E N D
SCENARIO’S We kunnen de toekomst niet voorspellen, maar wel ontdekken door middel van kwalititatief en kwantitatief research. In voorgaande hoofdstukken zijn nu 8 belangrijke ontwikkelingen voor het bedrijf TCR Vevoer behandeld. Vier van deze ontwikkelingen zijn certain en hebben al een
‘WHAT IF...’ vrij zeker verloop. De andere vier zijn uncertain en hebben een nog vrijwel onzekere toekomst. Die un certain ontwikkelingen gebruiken we voor het scenarioplannen. Door de uitersten van twee uncertain ontwikkelingen tegen over elkaar te zetten ontstaan vier mogelijke scenario’s voor de toekomst. Deze scenario’s worden daarna zo uitgewerkt dat ze een goed beeld geven over hoe de wereld eruit zal zien als het scenario werkelijkheid wordt. Om de scenario’s te verduidelijken wordt visueel materiaal gebruikt en wordt er een persona beschreven.
Voor onderstaande vier scenario’s zijn de uncertain ontwikkelingen WHO RULES en NEW SYSTEMS gebruikt. Deze twee ontwikkelingen zijn gebruikt omdat deze een grote impact op de samenleving zullen hebben dan de andere twee uncertain onwikkelingen. Daarnaast zijn WHO RULES en NEW SYSTEMS het meest relevant voor de opdrachtgever TCR Vervoer. WHO RULES gaat over de gevolgen van bijvoorbeeld het delen of verkopen van (online) data. Door wearables wordt steeds meer data verzameld die vaak zeer waardevol is voor bedrijven. Deze waardevolle informatie kan gevaarlijk zijn voor de privacy van de consument. Wat gebeurt als de overheid inzicht krijgt in waar taxi’s het meest rijden? Kunnen hier dan extra belastingen op worden geheven? NEW SYSTEMS gaat daarin tegen over de vergrijzing en robotisering. Door deze twee certain ontwikkelingen gaan er waarschijnlijk veel systemen die wij nu als normaal beschouwen drastisch veranderen. Hoe gaan wij straks al onze opa’s en oma’s verzorgen als er steeds minder banen en dus inkomsten zijn door robotisering? Een ander voorbeeld is École 42, een nieuw ambitieus plan van de fransman Xavier Niel. De eerste programmeurs-school zonder leraren, boeken, gym, laboratoria en studentenvoorzieningen. (DutchCowboys, 2015) In onderstaande scenario’s wordt omgeschreven hoe de wereld eruit zal zien als: -Data beschermd wordt in een verzorginsstaat -Data beschermd wordt met een basisinkomen voor iedereen -Data transparant wordt in een verzorgingsstaat -Data transparant wordt met een basisinkomen voor iedereen
BLZ. 31
O m a leeft in een samenleving vol met technologie. Doordat ze is opgegroeid met de technologie lukt het haar vrij goed om de laatste ontwikkelingen te snappen.
FLICKR
ROBOTICA
TRENDHUNTER
COUNTRY
CYBORGS
VERGR
Doordat er steeds meer 65+ zijn bijgekomen, is er gekort op de AOW van oma. Oma is nu afhankelijk van haar famillie, maar red zich gelukkig nog prima. Toch merkt ze dat alles steeds duurder wordt, waardoor ze niet de leuke dingen kan doen die ze vroeger gedacht had op deze leeftijd te doen. Een dagje naar de stad is al een hele uitgave met die hoge taxi kosten en lopen is veels te ver! Laat staan dat ze samen met opa die mooie cruise kan maken waar ze eigenlijk hun hele leven al over dromen. Gelukkig heeft oma een rijke fantasie en zet ze gewoon haar kachel op 25 graden om zich in op een tropische cruise te wanen!
VER
TRAAG & VEILIG
YGIRLATHOME
RIJZING
Door vergrijzing en robotisering is de overheid in onze verzorgingsstaat gedwongen om op zoek te gaan naar nieuwe inkomsten. Volgens RetailNews zullen de kosten van de AOW van €30 miljoen naar ruim €50 miljoen oplopen door het toenemende aantal 65-plussers. Daarbij komt dat het aantal werkende mensen afneemt met 1 miljoen door bijvoorbeeld de opkomende robotisering. De overheid zal moeten bezuinigen en zal nieuwe manieren van inkomsten moeten zien te vinden. In juni 2015 komt het kabinet met een nieuw belastingplan. Dit belasting plan moet door middel van het afschaffen van het lage btwtarief van 6% op veel producten, geld vrij maken dat gebruikt kan worden om de inkomstenbelasting te verlagen. (Elsevier, 2015) Door al deze bezuinigingen is er weinig plek voor innovatie. Het kleine budget remt de creativiteit, waardoor we stil blijven staan en maar traag vooruit komen terwijl de technologie er wel is!
FLICKR
RGRIJZING
Als de overheid zijn plannen omtrend het afschaffen van de 6% doorzet, zal dit grote gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de vervoers-, recreatie-, en entertainmentbranche. Ten eerste zal er door de belastingverhoging een prijsverhoging plaats vinden in het openbaar vervoer, recreatie en entertainment bedrijven. Doordat entertainment en recreatie duurder worden zullen er minder uitjes gepland worden. Dit zorgt ervoor dat de vervoersbranche dubbel getroffen wordt door deze plannen van het kabinet. Door het beschermen van data wordt de innovatie en creativiteit geremd en zullen nieuwe vervoersmiddelen moeilijk het licht zien. Dit terwijl de voorspelling is dat er in 2030 zestig procent van de wereldbevolking in stedelijke regio’s. (Versnellende verstedelijking, 2015) De vervoersbranche zal hierdoor stil blijven staan en er zal een 4e taxi-oorlog ontstaan waarmee alleen de echt grote bedrijven zullen overleven. Dit resulteert in nog meer werklozen, waardoor er nog meer bezuinigd zal moeten worden om iedereen te kunnen onderhouden.
BLZ. 33
FLICKR
ROBOTICA
ARTINFO
Rob is een man op middelbare leeftijd die zoveel mogelijk probeert te genieten. Door het invoeren van het basisinkomen heeft hij veel vrijheid gekregen waardoor hij zichzelf goed kon ontwikkelen. In vergelijking met zijn ouders heeft hij zijn dromen echt kunnen waarmaken. MYLOVT
DREAMING
Rob zijn zicht is niet meer zo goed, maar daar wordt als het goed is binnen kort verandering in gebracht door middel van nieuwe technologische lenzen. Met deze lenzen kan hij gelijk informatie opvragen dat in zijn beeld verschijnt. Tot dan reist Rob met zijn zelfrijdende auto naar de stad om zijn dagelijkse boodschappen te doen. De uitvinding van de eeuw vindt hij het. Zelfs blinden kunnen zich nu vervoeren van A naar B zonder al te veel moeite!
BURNINGMAN
GARA
ZELFONT
AGE GYMS
TPLOOING
CREATIEF & LANGZAAM In Creatief & Langzaam worden onze gegevens veilig gesteld, maar worden we voorzien in onze basisbehoeften door het basisinkomen. Rutger Bregman beschrijft in zijn boek ‘Gratis geld voor iedereen’(Gratis geld voor iedereen, 2015). Gratis geld voor iedereen gaat over een basisinkomen dat een oplossing moet bieden voor de ontwikkeling op de banen markt. Rutger Bregman zegt door iedereen een basisinkomen te geven van rond de €1200 euro het banenverlies kan worden opgelost. Na de zomervakantie begint de stad Utrecht met een experiment met het basisinkomen. Wethouder Victor Everhardt van Werk en inkomen wil bekijken of zo’n basisinkomen in de praktijk werkt. Vele tegenstanders zijn bang dat het basisinkomen de luiheid van de mens stimuleert. In Creatief & Langzaam wordt juist de creativiteit bevorderd door de vrije tijd die mensen door dit basisinkomen verkrijgen. De eerste treden van de piramide van Maslov worden hiermee bevredigd waardoor mensen bezig gaan met zelfontplooiing, de bovendste trede. Hieruit ontstaat creatieve concepten die langzaam de overhand krijgen in de samenleving.
Zelfrijdende auto’s worden geimplementeerd in het straatbeeld en taxi’s worden vervangen door alternatieve duurzame vervoersmiddelen. Door het basisinkomen is er veel plek voor creativiteit, waardoor nieuwe concepten als paddestoelen uit de lucht schieten. Deze concepten hebben vaak duurzaamheid als uitgangspunt, omdat er nog geen technologieen zijn ontwikkeld waarmee de mens op bijvoorbeeld Mars kan overleven. Daarom is iedereen het erover eens dat we zuinig moeten zijn op onze planeet. Via het openbaar vervoer kom je vanuit de buiten-stad naar de binnen-stad en het laatste stukje verplaats je je door je nieuwe hoverboard dat werkt op zonne-energie. Doordat privacy door de samenleving als erg belangrijk wordt bestempeld, gaat het met de technology niet zo hard. Data kan niet worden gebruikt om processen te innoveren en versnellen waardoor alles bijna hetzelfde blijft.
BLZ. 35
DIE ANTWOORD
jTonatiuh
Kim werkt in de fashionindusrtie als ontwerper. Door robotisering is zij veel van haar collega’s kwijt geraakt en moet ze haar best doen om haar hoofd boven water te houden.
Tsutomu Nihei
ROBOTICA
OSCURO
Ze loopt wekelijks mee in grote protesten die het verkopen van (online) data van de overheid tegen probeert gaan. Door het verkopen van de data aan zorgverzekeringen moet Kim nu extra veel betalen omdat ze bijna niet sport. Ze heeft hier echte absoluut geen tijd voor, maar eet daar en tegen weer heel gezond. Dit vindt ze oneerlijk, want ook zij heeft gewoon recht op een goede zorgverzekering zonder dat ze tien keer zoveel betaalt als haar onderbuurman die als fitnessinstructeur werkt.
DESIGNBOOM
OAKLEY’S
CU
CYB
UDED
BORG
SCHOKKEND & ONRUST Mensen gaan in Schokkend & Onrust opzoek naar nieuwe mogelijkheden.
Andrej Pejic
3D FASHION
De correspondent plaats een artikel over hoe Nederlandse huurwoningen te koop worden gezet en in handen komen van grote buitenlandse investeerders. Volgens Roel Griffioen en Abel Heijkamp groeit hiermee de kloof tussen rijk en arm en wordt duur wonen de norm. (Correspondent, 2015) In combinatie met de vergrijzing en robotisering zorgt dit voor nog meer onrust. De overheid doet verwoedde pogingen om de verzorgingsstaat te redden. Door robotisering zijn nog meer mensen thuis komen te zitten waardoor er nog meer geld nodig is voor uitkeringen.
Tesla laat in een nieuwsbericht weten dat zij hun patenten van de elektrische auto’s vrij geven. (Tesla, 2015). Het doel hiervan is de innovatie omtrend elektrische auto’s te versnellen. Dit allemaal resulteert in een schokkende en orustige samenleving. Van deze onrust wordt duidelijk misbruik gemaakt. De patenten van Tesla worden bijvoorbeeld gebruikt voor nieuwe concepten, waarna nieuwe informatie niet terug wordt gedeeld. De vervoersindustrie wordt een achterbakse industrie waarin iederen zijn eigen hachje moet redden voor zover die nog te redden valt.
De transparantie van data zorgt voor veel opschudding. De overheid verkoopt deze aan (zorg)verzekeraars, waar de hele samenleving in opstand tegen komt. Terwijl er grote chaos heerst zijn er een aantal die hier handig gebruik van maken. 3D printers veranderd consument in de producent. Op de zwarte markt zijn dan ook nu al 3D-geprinte onderdelen voor wapens te koop.
BLZ. 37
STEVEN HOLL
TRANSPARANTIE Animal Android Technologie
VOORUITGANG
Aleksan
MECHAN
Mila is een creatieve en eigenzinnige lerares. Door middel van reisjes over de gehele wereld wil zij haar studenten open minded maken en bij brengen dat alles mogelijk is. Mila gaat graag met haar vrienden op stap in steden over de hele wereld. HIer is ze trouwens zo, met de nieuwe vervoersmiddelen zit je binnen een uur in New York vanaf Amsterdam! Ze proberen in elke stad een ander favoriet adresje te vinden. In haar vrij tijd is ze altijd bezig met haar huisdier: fluf. Fluf is een robot dat door Artificial Intellegence zo is aangepast dat het precies kan inspelen op de persoonlijke mood van Mila. Fluf is dan ook haar beste vriend en weet alles van haar. Ze zou niet weten wat ze zonder Fluf zou moeten doen.
PINT
TRANSP
ndr Kuskov
NIC HEART
CREATIEF & VLOEIEND De transparantie omtrend data in combinatie met het basisinkomen zorgt voor een en al creativiteit die zich vloeiend voortbeweegd.
ONTWERPDUO
KLAAS VAAK
THEMALL
PARANTIE
Naast de verzorgingsstaat die in een gratis basisinkomen veranderd, staat ook het onderwijssysteem op zijn kop. Door robotisering en artificial intelligence wordt kennis over technologie steeds belangrijker. Google, Microsoft en Neeli Kroes tekenden het manifest genaamd CodePact. Het doel van het manifest is kinderen aan het programmeren te krijgen. (Bright, 2015). Het basisinkomen laat in Creatief & Vloeiend zien dat we constant opzoek zijn naar nieuwe kennis. De Universiteit van Nederland en online kennisplatformen zijn hier nu al een voorbeeld van. Instagram, Periscope, Meerkat en Snapchatt zijn voorbeelden van die het gebruiken van transparantie voor bijvoorbeeld marketing doeleinden nu al mogelijk maken.
In de vervoersbranche laat uit deze ontwikkeling zich in nieuwe creatieve concepten. Vervoer is niet meer noodzakelijk, maar moet een nieuwe dimensie bieden. Als we naar onze baan fietsen, waar we overigens 12 uur per week werken, willen we graag wat meer zien dat de verstedelijking die alle inwoners moet huizen in de grote stad. Er zijn tal van verschillende vervoersmiddelen waaruit een keuze gemaakt kan worden. Je kunt surfend door de grachten, doormiddel van een vliegende auto van stad naar stad, of sportief op de fiets door de tunnel die uitzicht biedt over landen die jij vooraf hebt ingesteld. Al deze vervoersmiddelen huur je natuurlijk gewoon. Door transparantie van data weet jou personal computer tot op 99% goed te voorspellen voor welk vervoersmiddel jij die dag zult kiezen. Zodra jij uit bed komt heeft jou personal computer jouw vervoersmiddel al gehuurd en staat hij voor de deur klaar voor gebruik. ‘S avonds wordt hij gewoon weer terug opgehaald zonder dat je ook maar iets hoeft te regelen.
BLZ. 39
ADVIES In 2030 ziet de wereld er anders uit dan dat deze nu is. Dit merken we aan de signalen die op dit moment zichtbaar zijn in de wereld. Ontwikkelingen als robotisering en vergrijzing gaan zo’n belangrijke rol spelen, dat hele systemen op hun kop worden gezet. Op detail voorspellen kan natuurlijk niet, maar we kunnen door middel van de scenario’s wel kijken naar de mogelijkheden die deze bieden. De scenario’s gaan van traag en onrust naar creatief en vloeind. Dit geeft precies weer hoe onmogelijk het is om de toekomst te voorspellen. Als we naar de overeenkomst kijken van deze vier scenario’s, is dat de vervoersbranche sowieso op zijn kop wordt gezet. Is het niet door nieuwe technologien, dan is het wel door maatregelen van de overheid. Door het monitoren van data, kan de overheid systemen bedenken waarin extra belasting moet worden betaald over gebieden waarin in veel mensen vervoerd willen worden. Denk ook aan kosten die voortkomen uit het gebruik van niet zuinige brandstoffen en materialen. Echter, als de overheid het milieu zo belangrijk vindt, had het dan niet allang benzine auto’s verboden? De belangrijkste ontwikkelingen die ik zie zijn robotisering, vergrijzing en verstedelijking. Als de staat zo blijft als hij nu is, als een verzorgingstaat, voorzie ik nog grotere economische problemen. In combinatie met robotisering en vergrijzing worden deze alleen nog maar erger. Robotisering zorgt voor minder banen (=minder inkomstens) en door vergrijzing gaan we dan waarschijnlijk extra belasting betalen om onze ouders te kunnen onderhouden. Voor de vervoersbranche is het dan belangrijk om te kijken hoe hier op ingespeelt kan worden. Hoe kan het vervoer per taxi aantrekkelijk gemaakt worden voor een lage prijs? Het openbaar vervoer valt af, hier komen we niet precies mee van A naar B, en dat willen we wel. Is het interessant om te inversteren in producten die de reis verder kunnen voortzetten, zoals een elektrisch skateboard? Of moeten we helemaal los van de taxi denken en gaan inversteren in elektrische voertuigen die automatisch bestuurd worden (geen kosten vd. bestuurder) en die meerdere personen in een keer kan vervoeren?
BLZ. 41
SECTOR TIJDLIJN Google. (2013, april). Self Driving. Opgeroepen op juni 2015, van Googleblog: http://googleblog.blogspot.nl/2014/05/just-press-go-designing-self-driving.html Opkomst populaire maar controversiele taxi app. (2015, Juni). Opgehaald van Nu.nl: http://www.nu.nl/apps/3783253/uber-opkomst-van-populaire-maar-controversiele-taxi-app.html TAXI, T. (2015, juni). Historie. Opgehaald van TcaTaxi: http://www.tcataxi.nl/organisatie/historie.html Tesla maakt patenten openbaar. (2015, Juni). Telegraaf . Wikepedia. (2015, Juni). TomTom. Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/TomTom Wikipedia. (2015, Juni). Tesla Motors. Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tesla_Motors
4 CERTAIN TRENDS Opgeroepen op Juni 2015, van Mud Jeans: www.mudjeans.nl Connectiviteit in de marketingwereld. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Connected World: http://www.connectedworld.nl/index.php/2010/07/05/de-marketeer-het-bureau-strategie-en-connectivity/ De zelfrijdende auto wordt het mietje van de snelweg. (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015, van Bright: http://www.bright.nl/de-zelfrijdende-auto-wordt-hetmietje-van-de-snelweg Einde van industriele tijdperk . (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Ruimtevolk: http://ruimtevolk.nl/2015/04/03/het-einde-van-het-industriele-tijdperk-maaktde-stad-tot-platform/ Goji Smart Lock. (2015, Mei). Opgeroepen op Juni 2015, van Want: http://www.want.nl/dit-goji-smart-lock-verandert-je-smartphone-een-slimme-huissleutel/ Hightech Meets Business. (2015, Mei). Opgeroepen op Juni 2015, van ING: https://www.ing.nl/media/ING%20-%20Hightech%20meets%20business_tcm16286409.pdf Hoe Tesla de energiemarkt wil opschudden. (2015, Juni). Opgehaald van NRCQ: http://www.nrcq.nl/2015/05/01/hoe-tesla-nu-de-energiemarkt-wil-opschudden Meest duurzame kantoor ter wereld op de zuidas. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Bright: http://www.bright.nl/meest-duurzame-kantoor-ter-wereld-op-dezuidas Primeur voor Amsterdam's werelds eerste ge-3D-printe brug. (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015, van WANT: http://www.want.nl/primeur-voor-amsterdam-s-werelds-eerste-ge-3d-printe-brug/ Projects. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van MX3D: http://mx3d.com/projects/metal/ Retailtrends Ibrahim Ibrahim. (2014, Februari). Opgeroepen op Juni 2015, van Retail News: http://www.retailnews.nl/nieuws/Iit4kVY1TBCMDhUN8QbDgg-0/ retailtrends-5-het-sterkste-retailmerk-verzilver-de-vergrijzing-en-ibrahim-ibrahim.html Spanjaarden maken windturbine. (2015, Mei). Opgeroepen op Juni 2015, van Kijk Magazine: http://www.kijkmagazine.nl/nieuws/spanjaarden-maken-windturbine-zonder-wieken-2/ The LIght Phone. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Kickstarter: https://www.kickstarter.com/projects/thelightphone/the-light-phone Volg live derde wereld oorlog in cyberspace. (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015, van Frankwatching: http://www.frankwatching.com/archive/2015/06/01/ volg-live-derde-wereldoorlog-in-cyberspace-interactieve-infographic/
4 UNCERTAIN TRENDS Opgeroepen op Juni 2015, van Care Predict: http://carepredict.com/ (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015, van Lindanieuws: http://www.lindanieuws.nl/videos/longarts-de-kanter-in-brandpunt-geld-gaat-voor-gezondheid/ Ai de grens van ons inbeeldingsvermogen. (2014). Opgeroepen op Juni 2015, van Dutch Cowboys: http://www.dutchcowboys.nl/events/ai-de-grens-vanons-inbeeldingsvermogen Akkoord Mensenrechten. (2015). Opgeroepen op Juni 2015, van De Correspondent: https://decorrespondent.nl/2747/Akkoord-Mensenrechten-in-zes-gemeenten-van-kracht/366904755393-1c2b4d29 Amazon mag pakjes bezorgen met drones. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Spitsnieuws: http://www.spitsnieuws.nl/geek/2015/03/amazon-mag-pakjesgaan-bezorgen-met-drones Bina48. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Lifenaut: https://www.lifenaut.com/bina48/ Bregman, R. (2014). Gratis Geld voor Iedereen. De Correspondent. Geld gaat voor gezondheid? (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015, van Linda Nieuws: http://www.lindanieuws.nl/videos/longarts-de-kanter-in-brandpuntgeld-gaat-voor-gezondheid/ Gratis Geld Utrecht doet experiment. (2015, Juni). Opgeroepen op Juni 2015 , van RTL Nieuws: http://www.rtlnieuws.nl/economie/home/gratis-geld-utrecht-doet-experiment-met-basisinkomen Megatrends Urbanisatie. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van PWC: http://www.pwc.nl/nl/megatrends/urbanisatie.jhtml Surowiecki, J. In The Wisdom of Crowds. SXSW 2015. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Bright: http://www.bright.nl/sxsw-2015-verslag-erwin-blom-roeland-stekelenburg-fmt Trendrapport 2014. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van Ikea: http://www.ikea.com/nl/nl/about_ikea/newsitem/trendreport_2014 Utrecht checkt kentekens. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van NU.nl: http://www.nu.nl/utrecht/3915153/utrecht-checkt-kentekens-vieze-autos-milieuzone. html Vergrijzing. (sd). Opgeroepen op Juni 2015, van CBS: http://cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/vergrijzing/publicaties/artikelen/archief/2014/2014-085-pb. htm
BLZ. 43