Floriade 2022 Holland Central, Green XChange by Total Identity

Floriade 2022 Holland Central Green XChange Adres voor een vitale wereld

Bidbook Floriade 2022 Alphen aan den Rijn // ARCADIS // Ballast Nedam // Bodegraven-Reeuwijk // Boskoop // Careyn // Imtech // Kamer van Koophandel // KWS // Lansingerland // OMA // Rijnwoude // Total Identity // Waddinxveen // Zoetermeer // provincie Zuid-Holland

Floriade 2022 Holland Central | Green XChange innovatief voorbeeld voor heel de wereld Wij bieden u met trots ons bidbook Floriade 2022aan. Voor ons is de Floriade weer thuis in het gebied, Holland Central, tussen Zoetermeer, Lansingerland en Boskoop, waar zoveel voorbeelden zijn te vinden van de vernieuwingskracht die de tuinbouw kenmerkt. Hier bevindt zich de poort van de vijf Greenports van Nederland; twee in de regio en twee andere ‘om de hoek’. Omdat de tuinbouw bij onze regio hoort, kunnen we ons ook verenigen tot de sterke en betrouwbare organisatiepartner die de Nederlandse Tuinbouwraad zoekt. Puttend vanuit de rijke erfenis waarover de Nederlandse Tuinbouwraad beschikt na vijftig jaar Floriade, creëren wij met u een Floriade die de wereld laat zien welke enorme betekenis de tuinbouw heeft voor ons dagelijks leven. En hoe van daaruit de tuinbouw antwoorden kan helpen geven op de uitdagingen waar de wereld van nu voor staat. De Floriade biedt kansen om als regionale economie te groeien, door de tuinbouw sterker te vervlechten met andere economische topsectoren in de regio. Door onze regio verder te ontwikkelen als de ‘natuurlijke’ overgang tussen de Randstad en het unieke landschap daarbinnen, kunnen we als voorbeeld dienen voor stedelijke regio’s in de hele wereld. Het concept van Green XChange, de tuinbouw als aanjager voor een breed scala van ontwikkelingen, helpt ons om partijen te betrekken bij de organisatie van de Floriade. Nu al melden bedrijven en organisaties – van internationaal tot lokaal – zich aan om mee te werken aan de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange. Een sterk consortium dat bestaat uit de gemeenten Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwijk, Boskoop, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Rijnwoude, Waddinxveen en Zoetermeer, de provincie Zuid-Holland, de Kamer van Koophandel, ARCADIS, Ballast Nedam, Careyn, Imtech en KWS, heeft zich achter dit initiatief opgesteld. Wij zullen al de kennis en kunde die deze partijen vertegenwoordigen, mobiliseren voor een succesvolle Floriade. Wij zijn trots op dit bidbook. Onze Floriade is gebaseerd op een innovatief concept. Wij hebben een solide begroting, waarop we een realistisch en uitvoerbaar plan baseren. Het bidbook laat zien waarom ons enthousiasme voor deze Floriade door velen wordt gedeeld. Wat daarbij bindt is de overtuiging dat vitaliteit het kenmerk is van een duurzame wereld. De Floriade helpt onze regio de voorwaarden voor een duurzame samenleving verder te ontwikkelen en te benutten. Voor die vitale toekomst willen wij ons maximaal inzetten.

Met beleefde groet,

Coos Rijsdijk, burgemeester Boskoop Voorzitter Algemeen Bestuur Floriade 2022 regio Boskoop

“De Floriade 2022 in het kloppend hart van het Greenport cluster hoort in deze regio. De economische impuls die dit gebied krijgt voor, tijdens en na de Floriade is van onschatbare waarde voor het totale bedrijfsleven in deze regio. De Kamer van Koophandel Den Haag is al partner en zal deze wereldtentoonstelling ook de komende jaren in woord en daad blijven ondersteunen!”

Marius Varekamp, voorzitter Kamer van Koophandel Den Haag

“De regio Holland Central is het beste podium voor de Floriade 2022. Nergens wordt de kracht van de tuinbouw zo zichtbaar als in dit gebied. Midden tussen de Randstedelijke Greenports laat de tuinbouw haar meerwaarde als verbindende factor tussen stad en land zien. Met als extra kracht de innovatieve cross-overs met andere topsectoren, zoals Logistiek, Energie en Water. De Floriade 2022 presenteert Holland Central wereldwijd als economische topregio. Deze wereldtentoonstelling is ook een stimulans voor gebiedsontwikkeling en een vliegwiel waardoor diverse projecten voor energie, groen en infrastructuur beter en sneller van de grond komen. De Floriade 2022 moet weer thuis komen in Holland Central.”

Jan Franssen Commissaris van de Koningin

Floriade 2022 Holland Central Green XChange Adres voor een vitale wereld

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 1

27-06-12 15:41

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 2

27-06-12 15:41

Inhoud 1 Inleiding

2 Visie

3 Locatie en ontwerp

4 Marketing, promotie en communicatie

5 FinanciĂŤn

6 Organisatie

7 Planning

Deze uitgave is bedoeld voor niet-openbaar gebruik. Buiten het bedoelde gebruik door de verschillende bij de bidbookfase van de Floriade 2022 betrokken partijen, zijn aan deze uitgave op geen enkele wijze rechten te ontlenen. Voor de in deze uitgave gebruikte beelden, modellen en overige inhoudelijke bijdragen zijn de rechten voorbehouden aan de diverse aanleverende partijen. Daarnaast zijn alle pogingen gedaan om de overige toepasbare rechten te verwerven. Mocht iemand desondanks menen rechten te kunnen laten gelden op onderdelen van de inhoud van deze uitgave, dan gelieve hij contact op te nemen met Projectgroep Holland Central | Green XChange.

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 3

27-06-12 15:41

PM: Foto

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 4

27-06-12 15:41

INLEIDING Uit volle overtuiging hebben wij als regio besloten mee te dingen naar de organisatie van de Floriade 2022. Die overtuiging baseren wij op het feit dat onze regio bij uitstek beschikt over de sleutels om tot een succesvolle Floriade te komen. Een Floriade die recht doet aan de ontwikkelingen in de tuinbouw en die tegelijk in staat is grote groepen moderne consumenten te binden en te activeren.

INLEIDING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 5

27-06-12 15:41

Wij kiezen voor Holland Central als locatie voor de Floriade 2022 Eén van die sleutels is de aanwezigheid van het tuinbouwcluster in de volle breedte in onze regio. Grootschalige bedrijven naast kleinere nichespelers, high tech naast ecologische teelt, stadslandbouw naast vestigingen van internationale kwekers, logistieke bedrijven naast biologische gewasbestrijding, onderwijs en onderzoek samen met praktijk. Als ergens de kernwaarden van de tuinbouw duidelijk aan het daglicht treden dan is het in onze regio. Hier bevinden zich bovendien talrijke voorbeelden van vruchtbare combinaties – cross overs – tussen de tuinbouw en andere topsectoren zoals water, energie en logistiek. Een volgende sleutel ligt in onze visie op de bijdrage van de tuinbouw aan de wereldwijde uitdagingen van intensivering, urbanisering en globalisering . Die bijdrage vatten we samen in het begrip ‘vitaliteit’. De tuinbouw laat via de Floriade zien hoe gezonde voeding en verantwoorde sierteelt mensen helpen hun leven vitaal in te richten. Een vitale samenleving is zich bovendien bewust van het belang van vernieuwbare ‘groene voorwaarden’ voor haar bestaan. In die zin is vitaliteit een kenmerk van een duurzame wereld.

Meer dan 60% van de tuinbouwers binnen 50km

50KM

DUIN- EN AALSMEER BOLLENSTREEK 25KM

BOSKOOP

WESTLAND OOSTLAND

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE Tuinbouw

VENLO

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 6

27-06-12 15:41

In de keuze van de locatie voor de World Expo ligt de derde sleutel voor een succesvolle Floriade 2022. Die locatie is Holland Central: de plek waar de weg-, spoor- en energie-infrastructuur rond de A12 de groenblauwe en recreatieve as van de Rotte kruist. Deze plek ligt centraal in het netwerk van regionale rijkdommen, is uitstekend bereikbaar en symboliseert tegelijk het spanningsveld waarbinnen de tuinbouw werkt: tussen de behoefte aan recreatieve landschappen en de ruimtehonger van de Randstedelijke metropool.

50KM

AMSTERDAM SCHIPHOL

25KM

5KM

DEN HAAG

FLORIADE

A12

UTRECHT

Een vierde sleutel is de betrokkenheid van vele en uiteenlopende partijen, nu bij dit bidbook en straks bij de organisatie van de Floriade 2022. Onze contacten laten zien dat het concept Green XChange enthousiasme en betrokkenheid wekt bij diverse partijen. Onze Floriade biedt de Nederlandse tuinbouw het podium waarop de regio zich nationaal en internationaal kan manifesteren. Omgekeerd profiteert de wijde omgeving – inclusief omliggende steden, de Greenports, het Bentwoud, de Zuidplaspolder, recreatiegebied Rottemeren en het Groene Hart – van de investeringen naar aanleiding van de Floriade. En van de nieuwe energie die daardoor ontstaat.

A20

ROTTERDAM

Meer dan 5 miljoen potentiële bezoekers binnen 50km Autoreisafstand Den Haag Malieveld – Floriade Rotterdam Hofplein – Floriade Amsterdam Dam – Floriade Utrecht Westplein – Floriade

13 min. 20 min. 45 min. 35 min.

Treinreisafstand Den Haag CS – Bleizo Station Rotterdam CS – Bleizo Station Utrecht CS – Bleizo Station

16 min. 30 min. 30 min. INLEIDING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 7

27-06-12 15:41

Green XChange als verbindend concept Het concept Green XChange speelt een essentiële rol in dit bidbook en in de verdere uitwerking van ons aanbod voor de Floriade 2022. Met dit concept willen wij de ontwikkelingen in de sector verbinden met de uitdagingen waar de wereld anno nu voor staat. De tuinbouw laat zich zien als de verbindende factor tussen stad en land, producent en consument, tuinbouw en topsectoren, sport en water. De Floriade zorgt ervoor dat organisaties, bedrijven en mensen met elkaar in contact komen, omdat zij elkaar herkennen in hun streven om bij te dragen aan een vitale samenleving. Green XChange als concept sluit aan bij de ambitie van de tuinbouw om de aanjager te zijn van een vitale samenleving. Dit is de kern van onze visie in hoofdstuk 2. Het concept van Green XChange is van grote betekenis voor de keuze van de locatie en het ontwerp voor de tentoonstelling. De locatie is een unieke plek in Nederland waar de aanwezigheid van de tuinbouw zich tegelijk laat verbinden met de dynamiek van de stad en met de beleving van het Nederlandse cultuurlandschap. Het ontwerp verbindt deze diversiteit aan landschappen met elkaar en de thema’s van de Floriade 2022. Daarmee vormt het ontwerp een ruimtelijke vertaling van het concept Green XChange. Door de ruimtelijke en overdrachtelijke verbinding verbetert het ontwerp de kwaliteit, bruikbaarheid en toegankelijkheid van het totale gebied. In hoofdstuk 3 over de locatie en het ontwerp gaan we hier verder op in. Het concept Green Xchange heeft mede de invulling van het marketingconcept bepaald. Het concept heeft ook gevolgen voor de manier waarop we kijken naar de verhouding tussen de ‘making of’, de tentoonstelling zelf, de nalatenschap en de marketing. In feite gaat het om elkaar versterkende en opvolgende reeksen van gebeurtenissen: bijeenkomsten en initiatieven, die via het concept van Green XChange met elkaar worden verbonden. In hoofdstuk 4 over marketing, promotie en communicatie gaan we daar uitgebreid op in.

Voor de organisatie en de financiën biedt het concept Green XChange nieuwe perspectieven. Wij zetten in op allianties tussen partijen, waarbij iedereen kan bijdragen naar draagkracht en naar expertise, en in evenredige mate profiteert van het rendement van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange. Wat partijen verenigt is het gemeenschappelijk doel om een bijdrage te leveren aan een vitale regio. Passend daarbij zijn nieuwe verdienmodellen, waarmee de verantwoordelijkheid voor het welslagen in financieel opzicht over een veel groter aantal partijen wordt verdeeld dan gebruikelijk is. Passend is ook onze keuze voor een coöperatie waarbinnen concrete projecten plaatsvinden die bijdragen aan de Floriade 2022. Dit wordt in hoofdstuk 5 over financiën en hoofdstuk 6 over organisatie toegelicht.

GreenXChange verenigt de groene sector

GreenXChange

GreenXChange draagt bij aan het activeren van consumenten

GreenXChange kiezen voor een vitale samenleving

GreenXChange uitwisseling van vernieuwende kennis en producten

vergroot waarde voor een vitale samenleving

GreenXChange versterkt de samenwerking tussen partijen

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 8

27-06-12 15:41

Impact van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange voor de regio De Floriade 2022 is voor de regio een unieke kans om zich wereldwijd te onderscheiden. De regio kan de economische activiteiten waarin zij nu al uitmunt, sterker met elkaar vervlechten en gewenste ontwikkelingen versnellen. Dat resulteert in: Nieuwe samenwerkingsverbanden Versterkte economische structuur Verbeterde zichtbaarheid van de regio als toplocatie en -regio Verbeterde ruimtelijke verhouding tussen stad en land

• • • •

Investeringen Floriade 2022 €90 –100 miljoen

Economische spin-off Floriade 2022 €350 –400 miljoen

Indirecte investeringen Floriade 2022 €500 miljoen –1 miljard

Hiermee hebben we de vraag 1.1 ‘In dit hoofdstuk geeft u aan waarom voor de kandidaatstelling voor Floriade 2022 gekozen is en welke economische impact het evenement heeft voor de regio’ beantwoord.

INLEIDING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 9

27-06-12 15:41

Mooi uitzicht

Eurograss dorp Turkije Het Netherlands Water Partnership Yemen Tunisië

Fietstochtje

Qatar

USA China

Global Stage Japan

Duitsland Frankrijk

Lucht

Water Hortus

Making Holland Historisch Landschap

Rusland Afrika China Afghanistan Raften België Italie Sport Europese Unie Avontuur Proeven Nederland Surfen Rabobank Stadslandbouw 24 Kitchen Olympisch dorp Lokale markt Actief

Monumentenzorg Molens Rustiek Denkend aan Holland Deltaprogramma Water

Strandje Proeffestijn Relaxen aan ’t water Genieten Rust Heineken Jachthaventje Hoftuin

Uitwisseling

Green Market DWD

Culture Park

Handel Export It’s Alive ARCADIS

Optredens

Unilever Jan Erasmus Siemens

De Dijk

Polders

Van Oord

Meditatie

Evenmenten John Körmeling Land-art Yoga

Piet Oudolf

Spiritualiteit

Smit

Hapje & Drankje

Kennis delen Greenports

Lezingen

Kennis delen Groeimarkten Veiling van de toekomst Energie Innovatie Uitvindingen Research Nutricia WUR OMA Next-NatureBiotechnologie DSM

Hillenraad 100

Robotisering Precisie Glastuinbouw Rondleidingen door Tuinders Logistieke Verkeersleiding Topagenda Tuinbouw

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 10

27-06-12 15:41

VISIE Iedereen kent de uitdagingen waar de wereld voor staat. Iedereen is zich bewust van de noodzaak om oplossingen te vinden die werken. En iedereen is ook op zoek naar de manier waarop de noodzakelijke veranderingen teweeg kunnen worden gebracht. Van de Verenigde Naties met hun World Food Program tot de tuinbouwsector met zijn streven maatschappelijk verantwoord ondernemen breed ingang te doen vinden.

VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 11

27-06-12 15:41

Onze visie op de Floriade 2022 De groei van de bevolking stelt de wereld voor enorme uitdagingen. In 2022 wordt de achtmiljardste bewoner verwacht. Met meer mensen, die meer uit hun leven willen halen, wordt het leven steeds intensiever. Straks woont 70% van de wereldbevolking in grote steden. Het groenblauwe landschap krimpt onder druk van de urbaniserende samenleving. Globalisering beheerst de economie en leidt wereldwijd tot steeds grotere afhankelijkheid tussen landen en mensen. Maar de ruimte om iedereen te huisvesten, te voeden, te laten leven, groeit niet. En dus neemt de druk op het bestaan steeds verder toe. Voor de tuinbouw in Nederland â&#x20AC;&#x201C; en zeker in de regio â&#x20AC;&#x201C; betekenen deze ontwikkelingen de uitdaging om voor een groeiende groep mensen voeding, planten en bloemen te blijven produceren op een maatschappelijk verantwoorde manier. Terwijl tegelijk de (ruimte)eisen vanuit milieu, water, natuur, recreatie en landschap meer dan ooit toenemen. Dat betekent dat de tuinbouw nog sterker dan voorheen moet laten zien dat zij deel is en wil zijn van de oplossing. Dat kan als de tuinbouw laat zien hoe zij consumenten motiveert en helpt, vanuit het idee dat mensen zelf hun voortbestaan en hun gezondheid in de hand moeten nemen, dat zij moeten werken aan hun vitaliteit. Via de tuinbouw en zijn producten kunnen betekenisvolle transities teweeg worden gebracht. En krijgen transities op andere terreinen een stevige impuls.

Mens van intensivering naar vitaliteit

Holland Central Green XChange Landschap

Economie

van globalisering naar onderscheidend vermogen

van urbanisering naar leefbaarheid

De vraag die we daarom in dit hoofdstuk beantwoorden is: hoe zorgen we er voor dat de Floriade 2022 de tuinbouw helpt haar ambitie te realiseren om bij te dragen aan een vitale, duurzame wereld? Dat is mogelijk als de tuinbouw haar innovatieve krachten mobiliseert, en vanuit een herwaardering van haar kernwaarden mensen en partijen verbindt die zich herkennen in de keuze voor een vitale samenleving.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 12

27-06-12 15:41

Moskou

+9 Istanbul

New York

+23 +22

+14

Los Angeles

Cairo

Mexico City

+20

+81 Lagos

Rio de Janeiro

+16

S達o Paolo

+24

Karachi

Tokyo

+54 +58 +72 Dhaka

Mumbai

+80 Delhi

+14 Manilla

+21 Jakarta

+57

Buenos Aires

+16 Bevolkingsgroei per uur in de grootste steden in 2022 Bron: worldmayors.com (2012)

Huidige Vruchbare grond Bron: NASA (2011)

VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 13

27-06-12 15:41

De Floriade mobiliseert de vernieuwingskracht van de tuinbouw Het bijzondere van Nederland – en daarbinnen de Randstad – is dat steden hier zijn georganiseerd rond gebieden waar de productie van voedingsmiddelen plaatsvindt. De tuinbouw voorzag van oudsher in de voeding die dagelijks vers bij de stadsbewoner op tafel verscheen. Men deed dat zo succesvol, dat ook vanuit verder gelegen gebieden de vraag naar hun producten opkwam. Zo kreeg de tuinbouw dankzij een vroeg ingevoerd coöperatief veilingsysteem de kans om uit te groeien tot een sector van wereldformaat. Onder voortdurende druk van buiten heeft de tuinbouw zich ontwikkeld tot een uiterst innovatieve sector. We spreken daarom met recht van een topsector, een bedrijfstak die hecht is georganiseerd en in staat is om als sterke actor op te treden binnen Nederland, Europa en zelfs de wereld.

Het Aardwarmtenetwerk Pijnacker wint de Innovatienetwerk Mooiste Nieuwe nuts award 2011 Standplaats Pijnacker

Initiatief Ammerlaan The Green Innovator is een glastuinbouwbedrijf uit Pijnacker met ruim 4 ha glas waar duurzame CO2 neutrale groene tropische planten worden geteeld. Verwarming van het bedrijf vindt plaats vanuit een aardwarmtebron die in 2010 is aangelegd. Het water wordt gewonnen op 2.100 meter diepte en heeft een temperatuur van 70 graden Celsius. Om de broncapaciteit optimaal te benutten is in 2010 een distributienetwerk naar zes afnemers aangelegd. Het gaat hier om een scholencomplex, sporthal, fitnesscentrum en zwembad en twee glastuinbouwbedrijven. Dankzij de aardwarmte worden alle afnemers duurzaam verwarmd.

Vernieuwingskracht Het sectoroverschrijdende karakter in combinatie met de grote CO2 besparing. De initiatiefnemers hebben hier voor het grootste deel zelf in geïnvesteerd. Het project biedt kansen om ook op andere plaatsen tuinbouw en gebouwde omgeving aan elkaar te koppelen. Daarmee maken deze ondernemers duidelijk dat de agrarische ondernemer van de toekomst niet alleen puur agrarische producten levert, maar ook andere diensten.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 14

27-06-12 15:41

Eetbaar Alphen Standplaats Alphen aan den Rijn

Initiatief De gemeente Alphen aan den Rijn wil met het project Eetbaar Alphen aan de slag met stadslandbouw om tot een zelfredzame en duurzame voedsel voorziening te komen. Supermarkt C1000ondernemer Edwin ten Brink gaat het dak van zijn supermarkt inzetten voor de teelt van groenten en fruit. Verwerking en verkoop vinden in de supermarkt plaats. Op het dak van de winkel is duizend vierkante meter beschikbaar.

Vernieuwingskracht Een stad kan in theorie voor zo’n tien procent zelfvoorzienend zijn. Dat scheelt vervuiling door transport. Bovendien draagt stadstuinbouw bij aan de oplossing van grootstedelijke problemen. Zo worden opengevallen plaatsen in de stad opgevuld en bewoners van werk voorzien. De buurt wordt bij elkaar gebracht: samen schoffelen in een door de buurt beheerde moestuin zorgt voor meer sociale cohesie en minder criminaliteit. Stadskinderen en volwassenen, die vaak niet weten hoe groenten en fruit eigenlijk groeien, kunnen er wat van opsteken.

De uitdaging die intensivering, urbanisering en globalisering aan de tuinbouw stelt, vragen nu opnieuw de tuinbouw om haar vernieuwingskracht te mobiliseren en te richten op de kansen die ontstaan als het bewustzijn over de noodzaak van werkelijke oplossingen tot alle lagen van de samenleving doordringt. Dat betekent naast inzetten op schaalvergroting, ook veel meer aandacht voor kwaliteit. Naast werken aan het sluiten van kringlopen, een nieuwe verbinding aangaan met consumenten. Maar ook dat de tuinbouw als mondiale speler kiest voor haar wortels in de regio. De Floriade biedt een ijkpunt waarop Nederland, Europa – en steeds meer de hele wereld – komt kijken en genieten van dat waar de tuinbouw toe in staat is. Generatie op generatie krijgt inzicht in de nieuwste productiemethoden en -technieken. Telkens slaagt de tuinbouw erin verbluffende staaltjes van haar kunnen te tonen, waarin steeds meer facetten aan bod komen: water, milieu, transport, logistiek, ruimte, gezondheid, vermaak. Het zijn aspecten die nu deel uitmaken van de kernwaarden van de tuinbouw: datgene waarin de tuinbouw de wereld beter maakt.

Edwin ten Brink: “Ik wil dat mensen meer stilstaan bij de herkomst van producten, zeker als het gaat om verse producten. De herkomst van levensmiddelen moeten we serieus nemen.”

VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 15

27-06-12 15:41

De Floriade 2022 vertrekt vanuit de kernwaarden van de tuinbouw en geeft deze nieuwe betekenis De Floriade als Green XChange laat de bezoeker én exposant zien hoe hij kan omgaan met de uitdagingen van de groeiende wereldbevolking en met de zorg voor een verantwoorde omgeving. Vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor de vitaliteit van de wereld om ons heen. De ‘making of’ en de expositie op onze locatie zorgen ervoor dat iedereen de betekenis van de tuinbouw in zijn eigen leefwereld kan ervaren, en dat velen zich gemotiveerd en geïnspireerd voelen om te kiezen voor duurzame producten, en hun leven en omgeving vitaal te maken. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange bouwt voort op de thema’s van de Floriade 2012, gaat ermee aan de slag en brengt ze een stap verder. Van ‘Green Engine’ naar ‘Embrace the Green Economy’ De beleving van duurzaamheid en techniek wordt omgezet in een transitie van de samenwerking tussen de daarbij benodigde partijen. De Nederlandse groene economie is innovatief, maakt de slag naar de consument het eerst en het best, en weet ook steeds opnieuw oplossingen te vinden voor het gebruik van de ruimte tussen stad en land, de peri-urbane zone. Daarin is zij een voorbeeld voor de hele wereld. De Greenports maken door hun brede aanpak en samenwerking hun claim waar als sterke derde Mainport met internationale positie. Die trots stralen we met deze Floriade uit.

Van ‘Relax and Heal’ naar ‘Relax & Energize’ De beleving van rust en gezondheid dankzij de producten van de tuinbouw wordt omgezet in mensen helpen van leefstijl te veranderen. Zo leren mensen zich weer te herstellen, nieuwe krachten op te doen in hun eigen omgeving. Die nieuwe energie voor ons dagelijks leven stelt ons in staat uit te blinken, bij voorbeeld op sportgebied, in de breedte of op Olympisch niveau. ‘Zorg’ krijgt een nieuwe dimensie wanneer mensen groen kiezen als basis voor een gezonde leefstijl.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 16

27-06-12 15:41

Van ‘Education and Innovation’ naar ‘Reflect & Activate’ De beleving van de tuinbouw als inspiratiebron wordt omgezet in een verandering van het bewustzijn, tot iets persoonlijks. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange benadrukt de toegepaste innovatie binnen de branche en de zelfredzaamheid van de groenconsument. Dat maakt dat bedrijven en consumenten echt anders gaan handelen. Studenten van alle niveaus worden uitgedaagd om deze verandering mee te maken, waarvoor we onder meer de ‘green campus’ inzetten.

Van ‘Environment’ naar ‘Design the Environment’ De beleving van de natuur wordt omgezet in de wil om de natuur te veranderen. Wij laten landschap en water doordringen in de stad, om daar een nieuwe balans te creëren tussen groen, rood en blauw. Vanuit je kantoorraam kun je een tomaat plukken. Natuur is een realiteit op armlengte afstand. Leven in en werken aan zo’n habitat is de oplossing is voor wereldwijde milieuvraagstukken.

Van ‘World Stage Show’ naar ‘Stage the World’ De beleving van de Floriade als spektakel wordt omgezet in blijvende internationale verbondenheid, door de manier van samenleven te veranderen. Zonder internationale betrokkenheid is die verandering niet af. Daarom is er voor bezoekers van buiten Nederland een programma dat is toegesneden op hun eigen vragen en waarin ‘ontmoeten’ centraal staat. Zo leren we van elkaar.

VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 17

27-06-12 15:41

Wij maken een Floriade die het imago van de tuinbouw versterkt… De tuinbouw is een belangrijke factor in onze economie en leven. Afgemeten aan bezoekersaantallen van de Floriades, lijkt belangstelling voor deze sector en haar resultaten de afgelopen dertig jaar te dalen. De tuinbouw in Nederland is bezig zich te transformeren van leverancier van basisproducten tot organisator van een op innovatie, vitaliteit en duurzaamheid gericht ‘groen’ netwerk. Door in te zetten op een inspirerende Floriade en een versterking van het merk, werken we aan het imago van de tuinbouw dat bij die ambitie past. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange versterkt en verheldert het merk Floriade door zijn nadruk op de betekenis van de tuinbouw voor de consument anno 2022. Het vermogen van de tuinbouw om transities te bewerkstelligen is daarvan de kern. Transities die consumenten in staat stellen tot een vitaal leven in een leefbare, energieke en inspirerende omgeving. Dit is een veel breder imago van de tuinbouw dan het huidige, gebaseerd op efficiënte, grootschalige productie van basiselementen voor voeding en sierteeltproducten. Met dit bredere imago kunnen wij een grotere doelgroep mogelijke Floriade bezoekers aanspreken

Aantal Bezoekers Floriade Bron: Floriade (2012)

Volume-ontwikkeling Land-en tuinbouwproductie (1960=100) Bron: LEI Agri-monitor (2008)

Land-en Tuinbouw productie

5 miljoen

300

4 miljoen

3 miljoen 200

2 miljoen

Bezoekersaantal Floriade 1 miljoen 100

0 1960 Rotterdam

1972 Amsterdam

1982 Amsterdam

1992 2002 Zoetermeer Haarlemmermeer

2012 Venlo

2022 Holland Central

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 18

27-06-12 15:42

…en die de positie van de tuinbouw in de regio bekrachtigt De aanwezigheid van vernieuwende voorbeelden van samenwerking tussen tuinbouw, natuur, cultuurhistorie en stedenbouw in de regio helpen om het verhaal te vertellen van de vitaliserende kracht van de tuinbouw. De locatie van de Floriade, op het kruispunt van de ‘rode as’ van de A12 met de ‘groenblauwe as’ van de Rotte biedt daarvoor talrijke aanknopingspunten. Deze locatie vertegenwoordigt de uitdagingen waarvoor steden in heel de wereld staan, op de schaal van de Randstad als metropool. VOEDSEL GEZONDHEID

UNIVERSITEIT

DUIN- EN BOLLENSTREEK GREENPORT

ALPHEN AAN DEN RIJN

LEIDEN TOERISME LUMC

ROMEINS VERLEDEN

RIJNWOUDE VEENWEIDE LANDSCHAP

•

GREENPORT BOSKOOP (BOOM) SIERTEELT

ICT

RECREATIE BODEGRAVEN REEUWIJK

ZOETERMEER LEISURE SPORT

•

WADDINXVEEN GREENPORT

WESTLAND DEN HAAG

INTERNATIONAAL VREDE & RECHT CULTUUR

TOERISME DELFT TECHNISCHE UNIVERSITEIT

GOUDA

GLASTUINBOUW

PIJNACKER NOOTDORP LANDSTAD

WORLD PORT

ROTTERDAM ERASMUS UNIVERSITEIT

VEILING LANSINGERLAND GREENPORT LOGISTIEK

De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange benut de kansen die deze locatie biedt. In symbolisch opzicht, omdat hier ‘stedelijkheid’ en ‘natuur’ in een nieuwe verhouding tot elkaar worden gebracht. Een relatie die nu ‘op slot’ lijkt te zitten, maar die dankzij de Floriade weer in beweging komt en zo tot een nieuw evenwicht tussen stad en land leidt. In logistiek opzicht, omdat hier stromen elkaar kruisen van tuinbouw gerelateerde producten, op weg tussen producenten in de Greenports Regio Boskoop, Westland-Oostland, Aalsmeer, Duin- en Bollenstreek en de consumenten in de Randstad en via de Mainports Schiphol en Rotterdam (Rotterdam-The Hague Airport) met landen in alle windstreken. In geografisch opzicht, omdat hier het tuinbouwcluster van Lansingerland, het recreatieve Van Tuyllpark, de gebiedsontwikkeling Bleizo/Prisma en het landschap van de Klappolder met elkaar in contact komen. Hun ontmoeting geeft aan onze Floriade zijn betekenis en samenhang.

TOERISME WATER

WAGENINGEN UNIVERSITEIT RESEARCH

•

Zo fungeert de Floriade 2022 als vliegwiel voor de regio, die de in de omgeving aanwezige vernieuwende impulsen op het gebied van water, energie, sport en leisure, cultuur en toerisme, Greenports en logistiek, voeding en gezondheid op basis van hun waarde voor een vitale wereld met elkaar verbindt. VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 19

27-06-12 15:42

Uw vragen bij hoofdstuk 2 onze antwoorden

VrAAG 2.1

Hoe komen de kernwaarden van de tuinbouw in uw plan tot uiting? Antwoord De kernwaarden van de tuinbouw vormen voor de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange zowel uitgangspunt als uitdaging. Kern is de actieve betrokkenheid van bezoekers en deelnemers bij de Floriade 2022 en de ‘making of’, die de kiem legt voor een nieuwe en gezonde manier van leven in een urbaniserende wereld. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange geeft de thema’s van de Floriade 2012 een nieuwe en activerende lading. U vindt deze nieuwe lading terug in dit hoofdstuk, onder het kopje De Floriade 2022 vertrekt vanuit de kernwaarden van de tuinbouw en geeft deze nieuwe betekenis. De kernwaarden en thema’s zijn uitgangspunt voor de keuze van de locatie, de uitwerking van het ontwerp, de invulling van de marketing, communicatie en promotie, het financieel model en de organisatievorm. In de volgende hoofdstukken leest u hoe de kernwaarden en thema’s zijn vertaald voor deze onderwerpen. In lijn met het concept Green XChange besteden we in het bijzonder de aandacht aan het ruimte geven aan de interactie tussen kernwaarden en thema’s onderling. Het is in interacties dat vernieuwing meestal tot stand komt.

VrAAG 2.2

Hoe draagt de Floriade bij aan de doelstelling van de sector op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)? Antwoord De MVO-doelen van de sector richten zich op de overheid, op de omgeving en op de sector zelf. De tuinbouw wil niet alleen duurzaam optreden in alle – wereldwijde – ketens, maar ook laten zien welke prestaties men inmiddels op dit terrein heeft verricht en wat dat voor de ‘wereld’ betekent. Bovendien bestaat de wens om hulpmiddelen te ontwikkelen

waarmee de voortgang op dit gebied kan worden geobjectiveerd en gemonitord, waardoor steeds scherpere doelen kunnen worden gesteld. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen doel op zich, maar een continu verbeterproces om te komen tot een duurzame bedrijfsvoering met respect voor mens en milieu”, zegt het Productschap Tuinbouw in zijn Jaarplan voor 2012. Wij verwachten dat anno 2022 het tuinbouw cluster zich nog steeds verbeterd op dit vlak. Onze ‘making of’ en het evenement bieden een podium om die verbeteringen ook uit te dragen. En: “Door MVO zichtbaar te maken kunnen consumenten bewuste keuzes maken met betrekking tot de (tuinbouw)-producten die zij afnemen.” De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange maakt zich sterk voor een nieuwe rol van consumenten; zet deze aan en activeert hen om bewuste keuzes te maken met het oog op de eigen vitaliteit, die van de omgeving en die van de wereld waarvan de sector afhankelijk is. Met participerende bedrijven maken we afspraken in het kader van MVO. Daarbij gebruiken we selectiecriteria zoals duurzaamheid en participatie.

VrAAG 2.3

Hoe draagt de Floriade bij aan de doelstelling van de sector op het gebied van ‘de groene stad’? Antwoord Floriade 2022 Holland Central | Green XChange etaleert de betekenis van de tuinbouw voor de omgeving waarin de aanwezige Greenports functioneren: de Randstad, als model voor een nieuwe verhouding tussen stad en land. We richten ons op de consument en de wijze waarop hij door ‘het groen’ in zijn omgeving wordt gestimuleerd en gemotiveerd om zelf een bijdrage te leveren en te kiezen voor producten en diensten die aansluiten bij een duurzame levenswijze. Onze vertaalslag van de Floriade kernwaarden strekt zich ook uit tot de relatie tussen gezondheid en een groenblauwe omgeving, bijvoorbeeld tussen integratie/veiligheid in de wijken en groen/water in de omgeving,

tussen klimaatbestendigheid en de afkoelende werking van groen in de omgeving, tussen CO2-neutrale steden en de bijdrage van vergroening in de energieproductie via biomassa, CO2-afvang en -toepassing in de tuinbouw. Ook zet de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange via cross-overs met andere topsectoren in op het exploreren van kansen voor de tuinbouw bij innovatie voor een gezonde, verantwoorde en klimaat neutrale omgeving. Voorbeelden daarvan, zoals van meervoudig ruimtegebruik – het in aanbouw zijnde ‘Glaskasteel’ – worden bij de expositie betrokken. Samen met Careyn is gekeken hoe we vorm kunnen geven aan vernieuwende woon-werkvormen.

VrAAG 2.4

Hoe sluit de identiteit van de organiserende regio aan bij de Floriade? Hoe is de ligging ten opzichte van belangrijke tuinbouwcentra opdat betrokkenheid en inbreng van het tuinbouwbedrijfsleven worden gestimuleerd. Maar ook: hoe ‘past’ de uitstraling van de tuinbouw bij de uitstraling van de regio? Antwoord Meer dan 60% van de tuinders in Nederland bevindt zich binnen 50 km van onze Floriade Expo locatie. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange profiteert volop van zijn strategische positie ten opzichte van de Greenports Regio Boskoop, Westland-Oostland en Duin- en Bollenstreek. Wij stimuleren het bezoek aan deze gebieden tijdens de ‘making of’ en ook annex aan de expositie zelf, met verrassende uitstapjes naar vooroplopende bedrijven. Onze Floriade is pas geslaagd als het tuinbouwcomplex in deze gebieden hem draagt. Dat is ook de inzet van de ‘making of’: enerzijds het versterken en verhelderen van het merk Floriade en anderzijds het zorgen voor een perfecte voedingsbron binnen het lokale en regionale bedrijfsleven voor dit merk en de expositie. Hierover leest u meer in hoofdstuk 4. In dit bidbook treft u enkele voorbeelden aan van nieuwe ontwikkelingen in de tuinbouw die u laten zien hoe onze ideeën over Green XChange naadloos aansluiten bij, en gedragen worden door, initiatieven uit de regio.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 20

27-06-12 15:42

VrAAG 2.5

Hoe denkt u de toepasbaarheid van eigentijdse producten te presenteren en daarmee de toekomstgerichtheid van de tuinbouw in beeld te brengen? Antwoord Het idee van de Green XChange past perfect bij de toekomstgerichtheid van de tuinbouw, en bij de manier waarop die in eigentijdse producten is terug te vinden. Voorop staat voor ons dat de tuinbouw een bijdrage levert aan de uitdagingen van een groeiende wereldbevolking, een steeds intensievere manier van leven en het steeds groter beslag op de ruimte voor stedelijke voorzieningen. Daarom richten wij de expositie in volgens de getransformeerde themaâ&#x20AC;&#x2122;s waaraan wij eerder hebben gerefereerd. In de onderscheiden werelden op het Expoterrein leggen we ook nadrukkelijk het accent op de interactie tussen themaâ&#x20AC;&#x2122;s. In die interactie komt vernieuwing tot stand. Dit zullen we ook vragen aan inzendingen en deelnemende partijen. Op die manier laten zien hoe vooruitstrevend en toekomstgericht de tuinbouw is, in deze regio en elders.

VISIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 21

27-06-12 15:42

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 22

27-06-12 15:42

LoCatIE EN ONTWErP De locatie voor de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange biedt de mogelijkheid om de aanwezigheid van de tuinbouw te verbinden met de dynamiek van de stad en met de beleving van het Nederlandse cultuurlandschap. Alle ingrediĂŤnten voor de Floriade zijn al aanwezig, tuinbouw, logistiek, geschiedenis, innovatie, retail en leisure. Het ontwerp voor onze Floriade speelt hier op in. Het zorgt voor de daadwerkelijke verbinding tussen nu nog vaak aparte landschappen. Het concept Green XChange wordt zo ook in een grotere ruimtelijke vorm vertaald.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 23

27-06-12 15:42

Op de locatie is een bijzondere combinatie van landschappen aanwezig In het oosten liggen oudere cultuurlandschappen met oud-Hollandse molens zoals de Klappolder. Hier bevindt zich de oorsprong van de veenstroom de Rotte. Deze landschappen bieden enerzijds rust en ruimte en anderzijds zicht op historie van de tuinen landbouw, met op de achtergrond de contouren van de boomsierteelt van de Greenport Regio Boskoop. In het westen zie je en voel je de stad. De bebouwing van Zoetermeer reikt tot aan het Floriadegebied, met het Van Tuyllpark als groene schakel die plaats biedt voor (top)sport, leisure en recreatie. In het hart van het gebied worden de bedrijventerreinen ontwikkeld van Bleizo en Prisma met onder andere distributiebedrijven van Hoogvliet en Aldi. Ook is hier ruimte voor leisure met de beoogde ontwikkeling van Adventure World en het Factory Outlet Center. Het station Bleizo moet zorgen voor een goede bereikbaarheid vanuit de omliggende grote en middelgrote steden. Aan de zuidkant is de glastuinbouw prominent aanwezig, als herkenbaar cluster bestaande uit kassen, productie- en handelsgebouwen, veiling, onderzoek -en innovatiefaciliteiten.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 24

27-06-12 15:42

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 25

27-06-12 15:42

Polder Landschap Stadslandschap

Park

Logistiek Landschap

Landschappen

Productie Landschap

Recreatie Landschap

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 26

27-06-12 15:42

Het gebied wordt van oost naar west en van noord naar zuid doorsneden door bovengrondse en ondergrondse infrastructuur: wegen, spoorlijnen, energietransport, buisleidingen en water. Die infrastructuur versterkt de indruk van beweging en dynamiek, maar functioneert tegelijk vaak als scheiding en barriĂ¨re. De futuristische hoogspanningsmasten naar het afspanningsstation van TenneT en de windmolens aan de horizon, benadrukken het karakter van het gebied als energielandschap. Het ontwerp van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange benut deze diversiteit van landschappen en elkaar kruisende lijnen, en brengt tegelijkertijd als ruimtelijke verschijning samenhang aan. In 2022 toont de Floriade Holland Central | Green XChange een regio waar deze werelden elkaar omarmen en dankzij hun uitwisseling zorgen voor een vitale samenleving.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 27

27-06-12 15:42

Het ontwerpconcept verbindt de variatie van aanwezige landschappen Het ontwerp voor de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange verbindt de verschillende landschappen aanwezig op de locatie. Concept voor deze verbinding is een verbindende structuur in de vorm van een ring. De ring opent zich zowel naar buiten als naar binnen. Stadslandschap wordt verbonden met recreatie-, cultuur-, productie-, en logistiek landschap. Aan de binnenkant ligt het logistieke hart. Via dit logistieke hart kunnen we de Floriade 2022 verbinden met de consument in zijn eigen omgeving. (Tuinbouw)producten worden vanaf hier naar de consument verspreid. Met het verbinden van de bestaande omgeving sluit de ring ook de verschillende themaâ&#x20AC;&#x2122;s van de Floriade aan elkaar en biedt het ontwerp ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en combinaties.

ALPHEN AAN DEN RIJN BENTHUIZEN

ZOETERMEER Polder MOERKAPELLE

OV Hub

Distributie

Waterkant

(Glas) Tuinbouw / Veiling

PIJNACKER

ZEVENHUIZEN BLEISWIJK

BERKEL EN RODENRIJS FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 28

27-06-12 15:42

ALPHEN AAN DEN RIJN BENTHUIZEN

BOSKOOP

ZOETERMEER Park Sport

Polder Park

Polder Landschap

MOERKAPELLE

OV Hub

Stadslandschap

Distributie

Logistieke Landschap

Waterkant Recreatieve Landschap Productie Landschap

(Glas) Tuinbouw / Veiling

ZEVENHUIZEN BLEISWIJK

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 29

27-06-12 15:42

De ring vormt ook in overdrachtelijke zin een verbindende structuur De locatie wordt gekenmerkt door contrasten en uitersten. Aan de ene kant is er de leegte van de polder, aan de andere kant de dichtheid van stad, bedrijventerrein en tuinbouwgebied. Aan de horizon staan oud-Hollandse molens, windmolens en hogespanningsmasten. Er loopt een idyllisch pad langs de Rotte, maar ook de hogesnelheidslijn raast door het gebied. De ring verbindt deze uitersten en contrasten die nu eerder de fragmentatie van het gebied benadrukken en creĂŤert momenten voor ontmoetingen. Door in de ring de uitersten en contrasten op elkaar te betrekken, krijgen zij een nieuwe betekenis.

A SS

LEEGTE

HTHEID DIC

MA 30

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 30

27-06-12 15:42

RNATIONAA E T

LOKAAL

GATA EM NEGEZ LAL

NL E P

LOT GES EN

ANDSC H

SHNTEHLEID DIC

AARAKN TD ST BEM

ICST UKBOLM TOPE

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 31

27-06-12 15:42

Het masterplan voor de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange Het masterplan benut de mogelijkheden voor verbinding in ruimtelijke en overdrachtelijk zin. Het plan verbindt zowel de Floriade programmaâ&#x20AC;&#x2122;s onderling als de Floriade met de landschappen op en rond de locatie en is daarmee Programma volledig ingebed in de verscheidenheid van landschappen. Het biedt daarmee een zeer relevante ruimtelijke fysieke context voor het concept Green XChange, de themaâ&#x20AC;&#x2122;s van de Floriade en de bezoekers. Bestaande elementen en speciaal voor de Floriade ontwikkelde structuren worden in een samenhangend programma verbonden. Het plan verbindt een entreegebied, vier specifieke velden en een poldergebied met een passieve invulling. Het Entreegebied omvat 9 ha plein/entree/theater ruimte (zonder station). Onder het Entreegebied is 15 ha parkeergelegenheid en dienstenterrein gesitueerd. De omvang van de specifieke velden Green Market, Global Stage, Making Holland en Next-Nature is 41 ha. Het Culture Park van 50 ha is een parkgebied ingericht in relatie tot de polder. Daarnaast verbindt het plan openbare terreinen: onder andere het Van Tuyllpark, Green Market en entreeterrein gekoppeld aan het Station Bleizo.

WATER EXPERIENCE VAN TUYLLPARK 55ha

GLOBAL STAGE 16ha Adventure World 5ha Station Bleizo Entree

Er is ruimte om te voldoen aan de gestelde eisen van de NTR, BIE en AIPH. Gezien het nu onmogelijk is om alles te bepalen wat over tien jaar relevant is, is flexibiliteit van belang. Het ontwerp biedt de ruimte om de komende tien jaar in te spelen op nieuwe ontwikkelingen zonder dat het concept diepgaand hoeft te wijzigen. De daadwerkelijk benodigde oppervlakte kan zonder kwalitatieve gevolgen worden vergroot of verkleind.

PARKEREN 2 lagen 15ha

GREEN MARKET 7ha

MAKING HOLLAND 8ha

Openlucht Theater 2.500p

Xpo 10.000m2

GREEN CAMPUS 12ha

CULTURE PARK - flexibele zone 50ha

presentatieruimte 4.000m2

NEXT NATURE 10ha

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 32

27-06-12 15:42

LoCatIE EN oNtWErP 0

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 33

33 500

27-06-12 15:43

Programma masterplan

Entreegebied 1 Hoofd entree 2 Parkeer faciliteiten 3 Openlucht theater (2500 plaatsen) 4 Parkeervoorzieningen 5 Opstappunt voor Kabelbaan 6 Green Campus 7 Xpo Icon

w en

d e Kas

Next-Nature 8 Precisie tuinbouw 9 Biotech paviljoen 10 Vertical farming / Stadslandbouw 11 Advanced Flower Design paviljoen 12 24 Kitchen 13 Logistieke Draaischijf Nederland 14 Opstappuntrondleiding Kom in de Kas

elevenissen

32 5

4 6

28 26 29 25

Culture Park 15 Zes open velden voor land-art belevenissen 16 Aanlegplaats voor kleine boten 17 Strand paviljoen

19 12

20 14

27 9

Global Stage 22 Landenpaviljoens

Making Holland 18 Uitzichttoren 19 Waterpaviljoen 20 Luchtpaviljoen 21 Hollandpaviljoen

Green Market 23 Markt voor lokale producten 24 B2B speeddate 25 Vergeten Groente 26 Stadstuinbouwwinkel 27 Duurzame energie paviljoen 28 Cradle-2-cradle centrum 29 Rabobank paviljoen 30 Adventure World Van Tuyllpark 31 Waterexperience 32 Paviljoens vrije tijd en gezondheid

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 34

27-06-12 15:43

25 26 27 28 29

ADV

ENT

URE

RLD

EI ZO

ST AT IO N

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 35

27-06-12 15:44

onderscheidende werelden bieden afwisselende podia en broedplaatsen Duidelijk onderscheiden werelden bieden een afwisselend podium en broedplaats voor de Floriade themaâ&#x20AC;&#x2122;s en hun interactie.

Masterplan - Velden en Routing

1 Entree De entree sluit direct aan op het Bleizo OV station en bevat een grote overdekte parkeergarage voor 4.500 autoâ&#x20AC;&#x2122;s, 300 bussen, 100 campers en een grote fietsenstalling voor circa 2.500 fietsen. De entree omvat veel van de grotere publieksfuncties. De entree is gelegen rond een uitnodigend plein dat kan worden omgevormd tot een podium voor meer dan 2.500 mensen. Ook is hier het instappunt voor de kabelbaan naar Culture Park en het Van Tuyllpark.

3 2

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 36

27-06-12 15:44

2 Next-Nature Dit is een ontwikkelgebied van 10 ha waar alle mogelijke vormen van innovatie worden geconcentreerd. Next-Nature geeft antwoord op vragen van de toekomst en maakt ze tastbaar: de laatste snufjes en robots, een verticale stadsboerderij, ontwerp je eigen tulp, bestuur je boerderij met een iPad, voorlichting over biotechnologische ontwikkelingen. Er komt een top 10 van meest innovatieve ontwikkelingen uit het tuinbouwcluster. Vanuit Next-Nature kunnen bezoekers deelnemen aan rondleidingen door de veiling en tuinbouwbedrijven.

3 Culture Park Dit gebied omvat zes percelen van ongeveer 80.000 m2 die worden uitgegeven aan internationale tuinarchitecten en kunstenaars om een inspirerende (tijdelijke) florabelevenis te maken. Het gebied is tevens de verbinding met de Rotte waar een klein jachthaventje wordt voorzien. Hier kun je een pontje nemen, maar ook genieten van een hapje en drankje. Hier is het instappunt van de kabelbaan die je weer terug naar de Entree brengt met een prachtig uitzicht over de diversiteit van het gebied.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 37

27-06-12 15:44

4 Making Holland Dit gebied gaat over de maakbaarheid van Nederland. Men ziet en ervaart wat Nederland in het verleden was en bereikt heeft, maar het is ook een plek om na te denken over de toekomst. Water is een belangrijk element in dit gebied. Het spreekt tot de verbeelding dat aan het einde van de Rotte Rotterdam ligt met haar wereldhaven. Op deze plek is ook aandacht voor de innovatieve

geschiedenis van de tuinbouw en hoe je zelf een aandeel kunt hebben door je eigen leefomgeving duurzamer in te richten. Het is tevens een uitnodiging voor een ritje op de leenfiets of een boottocht door het fraaie Hollandse landschap richting Boskoop en Alphen aan den Rijn.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 38

27-06-12 15:44

5 Global Stage Hier zien we een werelddorp met een hoge dichtheid waar zoveel mogelijk landen hun vertegenwoordiging hebben. De dichtheid zorgt voor een bonte verzameling van culturen en maakt ontmoetingen eenvoudiger. Deelnemende landen krijgen de vraag om te reageren op de huidige ontwikkelingen in hun land en op hun bijdrage aan een betere toekomst. Mogelijkerwijs kan de Floriade een verzamelpaviljoen aanbieden aan landen met een gering budget. Het gebied is ongeveer 16 ha groot.

6 Green Market Hier komt de groene markt tot leven: van producenten die lokale producten aanbieden tot hotspots voor B2B interactie over lifestyle en gezondheid. Je vindt hier alle producten die op de gehele Floriade te vinden zijn nog een keer bij elkaar. De groene markt staat in directe verbinding met de entree en alle leisure en de sportfaciliteiten van het Van Tuyllpark. De groene markt omvat een gebied van ongeveer 7 ha.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 39

27-06-12 15:44

Iconische kwaliteit door masterplan en bouwwerk Het gebruik en invulling van de ringvorm geeft het masterplan een eigen iconische kwaliteit. Daarnaast is er aan de zuidkant ruimte voor een iconisch gebouw. Dit gebouw zal net als bij de Floriade in Venlo onafhankelijk ontwikkeld worden. Het gebouw zal het programma voor de 10.000 m2 aan binnententoonstellings- en presentatieruimte huisvesten.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 40

27-06-12 15:44

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 41

27-06-12 15:44

Traject

De ring is een zichtbaar en continu element De ring is het element dat continu誰teit verleent aan het Floriade 2022 expoterrein. Deze continu誰teit wordt zichtbaar gemaakt door een ring die bestaat uit meerdere cirkelvormige percelen van ongeveer twintig meter doorsnede. De invulling van elk perceel verandert met de behoefte en wereld naar gelang de locatie van de ring. Zo krijgen gebieden met een hogere dichtheid meer percelen, dan de legere gedeelten. Ze zijn overal kenmerkend aanwezig, terwijl ze toch elke keer net een andere invulling hebben. Soms is het een speeltuin, dan weer een landschap; soms een voorziening met een infografic over flora, dan weer een rustplek met toiletten of winkeltjes.

NL FLORA ENCYCLOPEDIE

LANDSCHAP

FACILITEITEN

ONTMOETING

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 42

27-06-12 15:44

Catalogus

20m Diameter

Entry/ Ticket Purchase/ Gift Shop

Restaurant

Bicycle Parking

Open Air Theatre

Auditorium/ Cinema

Map - The Netherlands

Flags

Zen Garden

Childrenâ&#x20AC;&#x2122;s Playground

Synthetic Surface Garden

Outdoor Yoga

Oasis

Beach

Rent-a-Garden

Vertical Agriculture

Speed Dating

The Globe

Rest Stop/ WC/ Kiosk

Land Art

Wine Tasting

Labyrinth

Pie Chart Info Circle

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 43

27-06-12 15:44

Infrastructuur - Toegankelijkheid en parkeergelegenheid

RA ST AD RA

ZO E CE TE NT RM RU EE M R

N209

ACCESS INTERNATIONALE ZONE ZWAAR VERVOER

OB US

BLEIZO STATION

ZOR

Een van de grote voordelen van deze locatie is de zeer goede bereikbaarheid. De hoofdingang van de Floriade is direct verbonden met de HOV-hub waar de Randstadrail en het NS-spoor samenkomt. In de sokkel voor het station is er DE voldoende ruimte om een grote parkeergarage te ontwikkelen. Deze kan H AMinNde STE AAG RD toekomst benut blijven voor de ontwikkeling van het Greentech Business Park AM aan de zuidkant van het station en de ontwikkeling van het Factory Outlet Center. De Floriade 2022 is via de bestaande afslag eenvoudig te bereiken vanaf de snelweg A12. Daarnaast biedt de Randstadrail hoogfrequente verbindingen naar Zoetermeer en Den Haag. Het NS-spoor zorgt voor verbinding met Den Haag en Utrecht. De HOV-hub is ook de aansluiting met de ZoRobusverbinding richting Rotterdam.

Bereikbaarheid

ENTREE

BUSSEN AUTOĂ&#x2022; S

A12

KNOOPPUNT 8 BLEISWIJK

A12 GUT RE

ROT

TER

DAM

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 44

27-06-12 15:45

Begrenzingen dmv waterstructuur

Grenzen ACCESS INTERNATIONALE ZONE ZWAAR VERVOER

OPENBARE ZONE LOKAAL AFSLUITBAAR

Voor de begrenzing maken we zoveel mogelijk gebruik van grenzen die door het bestaande waterlandschap worden gevormd. Waar die ‘watergrenzen’ ontbreken, worden vooralsnog hekken geplaatst met kleinere in- en uitgangen. Mocht de techniek, vooral met mobiele telefoons, het in de toekomst toestaan, dan willen we kijken of hier andere oplossingen voor te vinden zijn.

ZONES AFSLUITBAAR EN BEGRENSD DOOR WATER

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 45

27-06-12 15:45

routes Het ontwerp staat iedere bezoeker toe zijn eigen route te kiezen en binnen een dag alle werelden en thema’s van de Floriade te beleven. De ring is voorzien van doorsteken die ‘afsnijden’ mogelijk maakt. Daardoor zijn alle gebieden binnen 20 minuten te voet te bereiken. Ter vergelijk, dit is nooit langer dan de langste looproute in Venlo. De route kan worden uitgebreid met uitstapjes naar de omliggende gebieden, door gebruik te maken van aangeboden leenfietsen. De kabelbaan verbindt de twee uitersten van het gebied: de oever van de Rotte met het Van Tuyllpark, zodat men snel van de ene naar de andere kant kan. Daarnaast is er een doorsteek via de onderzijde van het viaduct van de HSL. Bij de tussenboezem die door het terrein loopt, kunnen bezoekers een pontje pakken naar het haventje van het Culture Park.

8min

van Entree naar Making Holland

16min

e Entre

Green Ma rke t

Next-N atu re

20min Ma kin gH

15 Culture Park

van Next-Nature naar Making Holland

d an oll

Culture Park

15min

Stage bal Glo

Ma kin gH

van Global Stage naar Culture Park

20 NextNat ure

van Green Market naar Culture Park

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 46

27-06-12 15:45

Bentwoud 2km Boskoop 8km

ZOETERMEER CENTRUM VAN TUYLLPARK GLOBAL STAGE

MAKING HOLLAND GREEN MARKET

Uitkijkpunt

Moerkapelle

Xpo

Krui

Theater

swe

Tickets

Adventure World

CULTURE PARK

Green Campus Overtoom

NEXT-NATURE

WANDELROUTE FIETSROUTE KABELBAAN

SERVICE KASSEN

Veiling Flora Holland

MOLENS

VAARROUTE

SPORT EN LEISURE

SPOOR

GREEN CAMPUS

Bleiswijk 2km Rotte meren 1km Rotterdam 14km LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 47

27-06-12 15:46

Een dag op de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange

ProGrAMMA

Wie: Henk en Sentina den Hoedt uit Rotterdam Crooswijk. Getrouwd. Twee zoons van 15 en 13 die ook meewillen. Henk: trambestuurder. Sentina: catering medewerker. Zijn op zoek naar een onderhoudend en gezellig dagje uit. Willen graag actief dingen doen, maar houden ook van rust en eenvoud: hij is geïnteresseerd in alles dat met technologie te maken heeft, zij heeft meer met lokale producten.

10:00 Vertrek van huis met de auto. 10:30 Aangekomen bij Floriade. Parkeren de auto onder de ingang. Kopen snel een kaartje met hun mobieltje. 10:45 Gaan op de ring naar rechts naar Next-Nature voor alle nieuwe snufjes. 11:15 Henk ontwerpt samen met zoon Dino een tulp in Next-Nature. 11:30 Gaan kijken in de kas: wist niet dat tuinders zo nauw betrokken zijn bij hun product! Mooi werk! 12:15 Lunch: heerlijke groene tomatensoep met vers gedraaide ballen. Salade van zelf geplukte sla. 12:45 Net ontworpen tulp afgehaald: goudkleurig met zwarte stippen. Zoon Hans is niet van het boeren met de iPad weg te slaan. 12:50 Kinderen naar Adventure World – Henk en Sentina naar Culture Park.

13:30 Genieten van stilte in de prachtige floralandschappen van Piet Oudolf en Petra Blaisse. 14:00 Tijd voor een drankje met de voeten in de Rotte. 14:45 Met het pontje naar Global Stage. 15:50 Nieuwe bollen gekocht, maar ook advies gekregen om mee te doen aan urban farming in Rotterdam en over duurzame energie. 16:30 Kinderen opgehaald bij Adventure World. Nog even wat nieuwe vergeten groenten geproefd van een tuinder uit Boskoop. Erg aardige vent, moeten we vaker bij langsgaan. 16:45 Pakken bij de Entree nog even een optreden van Ilse de Lange mee. 17:45 Naar huis. 18:15 Thuis – Sentina maakt vergeten groentesoep en Henk plant zijn nieuw ontworpen tulp.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 48

27-06-12 15:46

ProGrAMMA 09:30 Vertrek hotel Corona, aan het Buitenhof in Den Haag en stappen in de Randstadrail. 10:00 Aankomst station Bleizo. 10:10 Laura gaat eerst haar vrienden opzoeken in het Amerikaanse paviljoen in Global Stage. 10:30 Naast het Amerikaanse paviljoen staat het Russische paviljoen, waar Laura haar moeder haar ontwerp voor een nieuw park aan de Zwarte Zee laat zien. 10:45 Koffie drinken in het Keniaanse organic coffee house. 11:00 Picknickpakket gekocht bij het Hollands Paviljoen. Lopen door naar Making Holland. 11:15 Fiets gehuurd: fietsen door prachtig Nederlands landschap, langs molens, oude dorpskernen en koeien in de wei. 12:30 Lunch in de polder bij Boskoop.

13:30 Fiets ingeleverd, door naar het Culture Park. De tuinen zijn inspirerend en nodigen uit tot bezinning! 15:00 Next-Nature: willen meer weten over vertical farming, veel over gelezen, maar wat is het nou precies? 16:00 Green Market: Floriade â&#x20AC;&#x2DC;goodie bagâ&#x20AC;&#x2122; met het beste uit alle werelden. 17:00 Randstadrail terug.

Wie: Laura Biard en haar moeder uit de Verenigde Staten. Moeder is afkomstig uit Atlanta en komt haar dochter Laura opzoeken. Laura: werkt in Nederland. Moeder: nog nooit in Nederland geweest, grote passie in de wereld van tuinen en planten en blijft voor een week. Ze willen graag typisch Nederlandse dingen zien.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 49

27-06-12 15:46

De Floriade 2022 maakt verbindingen met de omliggende regio Vanuit het Floriadeterrein worden bezoekers expliciet uitgenodigd om ook de wijdere omgeving te verkennen. Bij Kruisweg en Klappolder zijn leenfietsen beschikbaar om een heerlijk tochtje te maken door het fraaie Hollandse landschap. Langs de Rotte en bij de tussenboezem die de Floriade 2022 doorkruist zijn opstapplekken om boottochtjes naar Boskoop en andere plekken te maken. In het zuiden kunnen bezoekers de kassen en de veiling in. Het Van Tuyllpark biedt aanknopingspunten voor spectaculair vertier met een Olympische wildwaterbaan, surf-experience, waterspeeltuin en ijsbaan. Adventure World biedt mogelijk in de toekomst een pretpark voor virtuele ervaringen. Met de meest geavanceerde technologie kunnen bezoekers vliegen met MIGâ&#x20AC;&#x2122;s en hanggliders, of racen ze virtueel in Formule-1 wagens en door achtbanen.

Bentwoud fraaie Hollandse landschap #Floriade2022

BOSKOOP 40

Surfen bij #Waterdreams #Floriade2022 39

LAND VAN BELOFTE

STAD

IJK

Zoetermeer

ROTTED

WESTERPARK

Surfen bij #Waterdreams #Floriade2022

Park

Polder Landschap

6 VROEGERE MOLENGANG 5

VAN TUYLLPARK

WILD WATER PARK

RECREATIEGEBIED BALIJBOS

7 6 21

WATERTOREN

Hangglide simulator #Adventureworld #Floriade2022 BURGEMEESTER

LF2

DREAMHOUSE

HOEKSTRAPARK

ER ACK

EN SLA

BIE

LANGS DE ROTTE

VEILING

Oostland

MOLENGANG ZEVENHUIZEN

TE OU NDR

97 HAVEN

Rondleing in de kas #Floriade2022 BLEISWIJKSE VERLAAT 96 HAVEN

BUNGALOWPARK LANDAAL

ROTT E

CAMPING ZEVENHUIZEN

Neemt een kijkje op de veiling #Floriade2022

Rottemeren

EENDRACHTSMOLEN

Met de kinderen naar Rottermeren #Floriade2022

HAVEN

95 RECREATIEGEBIED ROTTE MEREN 19 OLYMPISCHE ROEIBAAN

99 RECREATIEGEBIED EENDRACHTSPOLDER

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 50

ROTTERDAM

27-06-12 15:46

Het ontwerp vergroot de kwaliteit, bruikbaarheid en toegankelijkheid van het totale gebied Voor de Klappolder met de hieraan verbonden Rotte en het lintdorp Kruisweg betekent de komst van de Floriade het herstel van cultuurhistorische waarden, de landschappelijke inpassing van Kruisweg en de versterking van het recreatieve netwerk. Voor het Van Tuyllpark ontstaat dankzij de Floriade een perspectief op een verbeterde hoogwaardige, bereikbare, groene invulling met daaraan gekoppeld bestaande en nieuwe vrijetijdsvoorzieningen. Voor het gebied ten zuiden van de A12 – voorheen Hoefweg-Zuid, nu Greentech Business Park Bleizo – is het profiel gericht op de agro- en foodsector. Door de Floriade 2022 kan dit terrein een invulling krijgen die Greenports als sector nog meer internationale betekenis geeft. Een ontwikkeling van de Greenports als mainport, de derde economische motor van Nederland, ligt daarmee binnen handbereik. Het nieuwe programma sluit aan bij de ambitie en gewenste imago van de Nederlandse (glas)tuinbouw: duurzaam en innovatief, regionaal geworteld en sterk internationaal gericht, zoals bijvoorbeeld een World Greenport Center. De kansen voor de gebiedsontwikkelingen op Bleizo en Prisma rondom het multimodale vervoersknooppunt nemen aanzienlijk toe. Het creëren van een betere omgeving, een aantrekkelijk programma en een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte versterkt de positie van deze gebieden.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 51

27-06-12 15:46

Uw vragen bij hoofdstuk 3 onze antwoorden

VrAAG 3.1

Wat is de eindbestemming van het Floriadeterrein en, daaruit voortkomend, wat zijn de organisatorische en financiële implicaties? Antwoord Versterking van de Greenport, het vrijetijdscluster, zakelijke dienstverlening in een herkenbaar landschap zijn de belangrijkste uitgangspunten voor ontwikkeling van het Floriade terrein en omgeving.

•

De Klappolder met hieraan verbonden de Rotte en het dorp Kruisweg: herstel van cultuurhistorische waarden, landschappelijke inpassing van Kruisweg en versterking van het recreatieve netwerk. Het Van Tuyllpark: kwalitatieve groeninvulling met daaraan gekoppeld vrijetijdsvoorzieningen. Voor het gebied ten zuiden van de A12 (Hoefweg Zuid) – ‘Greentech Business Park Bleizo’ – waar het profiel gericht is op de agro- en foodsector: versterking van de greenport sector. Een ontwikkeling van greenport naar mainport, de derde economische motor van Nederland. De kansen voor de gebiedsontwikkelingen Bleizo en Prisma rondom het multimodale vervoersknooppunt worden op deze wijze vergroot en beter benut. Het creëren van een betere omgeving, een aantrekkelijk programma, en een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte versterkt de positie van deze gebieden. De organisatorische en financiële implicaties zijn toegelicht in hoofdstuk 5 en 6.

• •

VrAAG 3.2

Hoe past de ontwikkeling van de locatie binnen de planologische en milieutechnische plannen (streekplannen, bestemmingsplannen, MER, Flora- en Faunawet, Vogelrichtlijn, e.d.)? Antwoord Voor het gebied Bleizo, het Van Tuyllpark en omgeving is een Intergemeentelijke Structuurvisie (ISV) opgesteld (oktober 2011). De beoogde plannen voor Bleizo, het Van Tuyllpark en omgeving en Lansinghage/Brinkhage krijgen met deze ISV een samenhangend planologisch kader, zodat de gebiedsontwikkeling van het nieuwe

vervoersknooppunt, de uitbouw van het leisurepark, het omliggende (greentech) businesspark en het bedrijvenpark Prisma, behalve naast elkaar liggen, elkaar versterken. Er is gekozen voor een ISV met MER (plan-MER) voor Bleizo en het Van Tuyllpark en omgeving omdat in beide projecten diverse MER-plichtige activiteiten zullen worden ontwikkeld. De ontwikkelingen van de Floriade passen in de ambities van de ISV. Ook is rekening gehouden met het masterplan Bleizo en de stedenbouwkundige visie van het Van Tuyllpark. Het ISV is een kader voor de bestaande en nieuw te ontwikkelingen bestemmingsplannen.

VrAAG 3.3

Wanneer beschikt u over de benodigde vergunningen, schone grond verklaringen e.d.? Hebt u inzicht in potentiële knelpunten en hoe gaat u hier mee om? Antwoord Knelpunten zijn in principe door de ontwikkeling van Bleizo en Prisma al onderzocht. Uit de resultaten van de sectorale analyses blijkt dat de realisatie van het maximale zoals is vastgelegd in de ISV mogelijk is, zonder dat onaanvaardbare milieusituaties ontstaan. Voor de onderhavige deelgebieden is recent een verkennend bodemonderzoek gedaan. Er is geen sprake van verontreiniging die een belemmering vormt voor de plannen. Er zijn dus op dit punt geen problemen zijn te verwachten. Het Masterplan Bleizo en de Stedenbouwkundige Visie Van Tuyllpark voorzien in de realisatie van nieuw oppervlaktewater. De nu uitgewerkte waterstructuur sluit goed aan op de bestaande waterhuishouding en gaat de versnippering van peilgebieden tegen. In het plangebied en in de directe omgeving liggen geen beschermde natuurgebieden of gebieden die deel uitmaken van de EHS. Wel zijn in het gebied beschermde soorten aanwezig. De plannen zullen echter niet tot nauwelijks negatieve gevolgen hebben voor de natuurwaarden in het gebied. De realisatie van een robuuste groenblauwe structuur kan zelfs een positief effect hebben op de ecologische kwaliteiten van het gebied. Binnen delen van het plangebied is er sprake van archeologisch verwachtingswaarden. Deze moeten nader worden onderzocht. Binnen het plangebied en in de directe omgeving zijn diverse risicobronnen

aanwezig (inrichtingen, vervoersassen en leidingen). Risicocontouren en invloedsgebieden voor het groepsrisico leggen beperkingen op aan het ruimtegebruik. Uit het externe veiligheidsonderzoek blijkt dat de ontwikkeling van het gebied mogelijk is binnen de wettelijke kaders. Uit de verkeerstudie van Goudappel Coffeng blijkt dat de wegen en kruispunten over het algemeen voldoende capaciteit hebben om het extra verkeer dat wordt gegenereerd goed af te wikkelen. Het is nu nog niet precies duidelijk welke vergunningen nodig zijn. Na selectie zullen nog aanpassingen in het ontwerp en de ‘making of’ plaatsvinden. Gezien de gewenste ontwikkelingen in het gebied en de kaders daarvoor is de verwachting dat benodigde vergunningen vlot kunnen worden afgehandeld.

VrAAG 3.4

Is het Floriadeterrein in uw bezit? Zo nee, om welk deel gaat het en hoe gaat u hiermee om in de ontwikkeling van het Floriadeterrein? Antwoord Het Floriadeterrein is grotendeels in het bezit van de gemeenten Zoetermeer en Lansingerland. Voor die delen die niet in het bezit zijn, beogen we tijdelijke/passende ontwikkelingen. Daarnaast biedt het ontwerp een grote flexibiliteit. Dit betekent dat bij onverhoopt niet beschikbaar zijn van gronden of andere ontwikkelingen, het mogelijk is om het ontwerp anders in te vullen met behoud van kwaliteit.

VrAAG 3.5

Geef aan wat de omvang van het Floriadeterrein is en hoe de ruimte wordt benut voor tentoonstellingsterrein en parkeer- en dienstenterrein? Antwoord Het Floriade terrein verbindt een entreegebied, vier specifieke velden en een poldergebied met een passieve invulling. Het Entreegebied omvat 9 ha plein/entree/theater ruimte (zonder station). Onder het Entreegebied is 15 ha parkeergelegenheid en dienstenterrein gesitueerd.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 52

27-06-12 15:46

De omvang van de specifieke velden Green Market, Global Stage, Making Holland en Next Nature is 41 ha. Het veld “Culture Park” van 50ha is een parkgebied ingericht in relatie tot de polder. Daarnaast verbindt het terrein openbare terreinen: onder andere het Van Tuyllpark, Green Market en entreeterrein gekoppeld aan het Station Bleizo. Er is ruimte om te voldoen aan de gestelde eisen van de NTR, BIE en AIPH voor een wereldtentoonstelling. Daarnaast biedt het ontwerp flexibiliteit om de daadwerkelijk benodigde oppervlakte zonder kwalitatieve gevolgen te vergroten of te verkleinen.

VrAAG 3.6

Geef aan hoe de logistieke afhandeling van 2,0 miljoen of meer bezoekers er uitziet. Antwoord De Floriade ligt centraal in de Randstad met haar uitgebreide infrastructurele netwerk en is daardoor goed bereikbaar, per auto (A12), openbaar vervoer (NS, Randstadrail, ZORO-bus), het regionale fietsnetwerk en heeft voldoende park & ride voorzieningen. Ook de luchthavens van Rotterdam-The Hague Airport en Schiphol Airport maken deze plek internationaal goed bereikbaar. Fysiek ligt de entree van de Floriade direct bij de OV-knoop Bleizo en boven de parkeervoorzieningen. Het bestaande infrastructurele (wegen)netwerk is robuust genoeg om de genoemde bezoekersaantallen te faciliteren, inclusief parkeren.

VrAAG 3.7

Geef in het globaal masterplan aan hoe wordt omgegaan met: Bezoekersstromen In- en uitgangen Verkeersafhandeling Grote evenementen Aan- en afvoer van materialen (voor en tijdens de tentoonstelling) Diensten, terreinen, etc.

• • • • • •

Antwoord Bezoekersstromen Er is rekening gehouden met een piekbelasting van topdagen van 35.000 bezoekers. Er is onderzoek gedaan naar de verkeerseffecten die samenhangen met de voorgnomen plannen in het gebied. Het onderzoek toont aan dat de wegen en kruispunten voldoende capaciteit hebben om het extra verkeer dat wordt gegenereerd goed af te wikkelen. Er zijn voldoende parkeerfaciliteiten opgenomen in het ontwerp. In en uitgangen Het masterplan kent één hoofdingang nabij de OV-hub Bleizo, boven de parkeervoorziening. Dit is een openbaar plein. De onafhankelijke velden hebben eigen entrees. Gebieden tussen de velden blijven openbaar (zie kaart Floriade terrein – begrenzing). Daarnaast zijn er kleinere in- en uitgangen tussen verschillende werelden. Vooralsnog wordt dit met kleinere poorten opgelost. We voorzien dat in 2022 nieuwe techniek (met name in telefoons) beschikbaar zal zijn, waardoor poorten niet meer of minder nodig zullen zijn. Verkeersafhandeling Voor de verkeersafhandeling wordt hoofdzakelijk gebruikt gemaakt van de bestaande faciliteiten. Deze zijn berekend op grote bezoekersaantallen en zullen afdoende zijn om alle bezoekers snel en efficiënt naar en van het terrein te brengen. Grote evenementen Voor grote evenementen is een groots open plein bij het entree gebied van de Floriade 2022 gepland. Het plein kan meer dan 2.500 bezoekers huisvesten. Door de ligging bij de uitgang worden er geen problemen verwacht met mogelijke drukte. Aanvoer van materialen voor de evenementen kan via de hoofdverbinding die van de snelweg naar de Floriade leidt. Aan en afvoer van materialen De aan en afvoer van materialen kan via de bestaande infrastructuur.

Diensten, terreinen, etc. Dienstterreinen kunnen ontwikkeld worden onder het entreeplein en ook ter plekke in de verschillende velden. Bestaande wegenstructuur faciliteert voor het snel bereikbaar zijn van de verschillende velden onafhankelijk van de publieke verkeersstromen. Diensten voor bezoekers zijn herkenbaar opgenomen in de cirkelvormige percelen die de ring markeren.

VrAAG 3.8

Geef aan hoe het ontwerp in relatie staat met ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen binnen en buiten het Floriade terrein. Antwoord Het ontwerp verbindt letterlijk en figuurlijk de ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen binnen en buiten het Floriadeterrein. De ring is een verbindende structuur die verschillende hoogtepunten van de Floriade Expo aan elkaar verbindt en het geheel ook verbindt met de bestaande wereld. De ring raakt en gaat verbinding aan met alle functies, ruimtes en waarden, zowel op het Expoterrein als tussen het terrein en de rijkdommen/voorbeelden in de directe en omliggende regio. Het ontwerp biedt ruimte om begrippen als circulaire economie, duurzaamheid en cross-overs concreet te maken.

VrAAG 3.9

Geef aan hoe wordt omgegaan met de specificaties voor het tentoonstellingsterrein zoals deze zijn verwoord in bijlage 2. Antwoord a) Verdeling open luchtterrein, overdekt terrein en waterpartijen ten behoeve van waterpartijen enerzijds en ruimte voor structuurbepalende beplantingen, wegen, paden, gazons e.d. anderzijds. Zie programma en plankaart eerder in dit hoofdstuk. Het masterplan biedt ruimte en flexibiliteit om te voldoen aan de eisen van de NTR, AIPH en BIE.

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 53

27-06-12 15:46

b) De aan- en afvoer van materiaal tijdens de Floriade.

f) De aanwezigheid van beregenings-/bevloeiingssystemen ten behoeve van ongestoorde plantengroei.

De aan- en afvoer vindt plaats via de bestaande wegen. In het parkeergedeelte is een logistiek centrum van waaruit materialen verder over het terrein verspreid kunnen worden. Daarnaast is het mogelijk om via andere wegen materiaal aan te voeren, zie de volgende vraag.

Er is van nature voldoende water beschikbaar in het gebied. De bestaande polderstructuur wordt zoveel mogelijk gebruikt als basis. Verdere systemen worden in de volgende fase uitgewerkt. We zullen gebruik maken van innovatieve technieken zoals die in de tuinbouw worden ontwikkeld, zodat ook tijdens de ontwikkeling van het Floriadeterrein demonstraties mogelijk zijn.

c) De mogelijkheid van zwaar verkeer tot vlak voor de opening voor (met name) buitenlandse inzendingen. De Olof Palmenlaan (onderdeel hoofdwegenstructuur Zoetermeer) aan de noordkant van het terrein is geschikt om de Global Stage inzendingen aan- en af te voeren.

Zie de tekst over begrenzing eerder in dit hoofdstuk. Er wordt zoveel mogelijk gebruikt gemaakt van de bestaande waterstructuur als begrenzing. Waar nodig worden poorten en hekken geplaatst. e) Tentoonstellingsgereedheid: drooglegging, geen storende lagen, voldoende (oude) teeltlaag analyses van de kwaliteit van het oppervlaktewater, beregenings-/gietwater en bemestingsonderzoek. Op basis van de beschikbare gegevens over bodemkwaliteit binnen het plangebied wordt geconcludeerd dat er op dit punt geen problemen zijn te verwachten. De waterstructuur sluit aan op de bestaande waterhuishouding en versnippering van peilgebieden wordt tegengegaan. Er is voldoende oude teeltlaag aanwezig in het bestaande Van Tuyllpark, het bedrijventerrein en de polder.

h) De berekening op zwaar verkeer van het wegen- en padenstelstel. Een deel van het bestaande gebied wordt gekenmerkt door grootschalige logistieke bedrijven. Het bestaande wegen- en padenstelsel is hier op gedimensioneerd en is bovendien onderdeel van het hoofdwegenstelsel van gemeente Zoetermeer en Lansingerland. Dit stelsel voldoet aan de eisen van zwaar verkeer. i)

Het voorkomen van wateroverlast. Er wordt voldoende bufferend vermogen gecreĂŤerd, zoals bijvoorbeeld het toepassen van doorlatende verharding dan wel door de aanleg van nieuwe waterpartijen.

De breedte van de wegen en bruggen in verband met transport en grote bezoekersaantallen. In het gebied wordt al uitgegaan van grootschalige publiekstrekkers. Uit onderzoek blijkt dat de wegen voldoende capaciteit hebben dan wel reeds aangepast zijn voor de verwachte bezoekersstromen naar de Floriade 2022.

We gaan uit van de kwaliteit van het gebied. Hierbij worden onder andere de groene kwaliteiten van het bestaande Van Tuyllpark, de groenstructuren in het bedrijventerrein en het bestaande landschap van oude linten zoals de Klappolder en de Rotte ingezet ten behoeve van de Floriade 2022. Daarnaast geeft de horizon van 2022 ons voldoende tijd om in overleg met de lokale leveranciers een uitgebreid plan te maken. Ook de Beplantingscommissie (zie vraag 3.11) denkt mee en adviseert over de beplanting, inclusief planning.

g) De aanvoer en het aanbrengen van grote hoeveelheden (schone) grond ten behoeve van accidentaties. Dit kan via het bestaande wegen netwerk gebeuren.

d) Deugdelijke afrastering met afsluitbare poorten voor aan- en afvoerwegen.

k) De aanwezigheid van structuurbepalende beplanting, bestaande uit laanbomen, singels, boomgroepen, heesters en hagen, solitair en in groepen en van voldoende leeftijd.

Voorafgaand aan jaar van tentoonstelling beschikbaar zijn van met gras of groenbemesters ten behoeve van buitenlandse inzendingen. Hiermee wordt in de fasering rekening gehouden.

m) Maatregelen ter voorkoming van wildschade aan beplanting voor en tijdens de tentoonstelling. Er zal voldoende afrastering beschikbaar zijn om dit zoveel mogelijk te voorkomen. Waar mogelijk wordt water toegepast als natuurlijke begrenzing. We houden rekening met het plaatsten van kleinwildrasters en bastbescherming bij jonge aanplant. n) De aansluitmogelijkheden op openbare nutsvoorzieningen met voldoende capaciteit. De Floriade 2022 ligt in een bestaande stedelijk gebied, waarin reeds wordt voorzien in bedrijventerreinen, grootschalige leisure voorzieningen en voorzieningen ten behoeve van openbaar vervoer.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 54

27-06-12 15:46

o) De oppervlakte van het parkeerterrein met adequate verdeling naar type vervoermiddel. Er is rekening gehouden met parkeercapaciteit voor 4.500 auto’s, 300 autobussen en 100 campers. Voorts is er rekening gehouden met een fietsenstalling voor 2.500 fietsen. Voor auto’s wordt 25 m² per auto gehanteerd voor bussen en campers gemiddeld 65 m².

VrAAG 3.10

Wanneer zijn de noodzakelijke werkzaamheden gereed, ten behoeve van de logistiek in de omgeving, voor wat betreft de opbouw van de tentoonstelling en de bezoekersstromen (zowel via openbaar vervoer als individueel vervoer)? Er wordt gedoeld op zowel de logistiek voor de catering en af- en aanvoer producten, als op externe aanvoer- en afvoerwegen van en naar de locatie (bruggen, paden, etc.). Antwoord De genoemde logistiek is grotendeels aanwezig. Nieuw aan te leggen is het station Bleizo. Verwachting is dat dit in 2015 is aangelegd. Het station Van Tuyllpark is nu al gereed.

VrAAG 3.11

Welke partners schakelt u in tijdens het proces om tot noodzakelijke kwaliteitsborging te komen? Geef aan hoe de regie eruit ziet en hoe de interactieve ontwerpfase wordt gezien?

Het masterplan is gemaakt door het kantoor in Rotterdam. Een mix van stedenbouwers en ontwerpers heeft gezorgd voor creatief en spraakmakende uitwerking van het concept. De denktank van OMA, AMO is betrokken bij de inhoudelijke uitwerking van de thema’s. ARCADIS heeft ruime ervaring als het gaat om projecten kwaliteitsmanagement, landschappelijke vormgeving en het maken van een uitvoerbaar ontwerp voor de Floriade en dit ontwerp te realiseren. De opdrachtnemer Expoterrein (zie organisatieschema hoofdstuk 5) is verantwoordelijk voor de integrale kwaliteit en het bijhouden van het dossier hierover. Dit wordt namens de opdrachtgever ge-audit. Deze audit betreft zowel de fysieke kwaliteit (van bijvoorbeeld civiele werken, beplantingen) als de kwaliteit van het dossier (op bijvoorbeeld volledigheid). De regie op het ontwerpproces vindt enerzijds plaats in een Ontwerpoverleg (inhoudelijk) en anderzijds in een Coördinatieoverleg (besluitvormend). Het ontwerpoverleg is tussen Floriade 2022 BV en de opdrachtnemer Expoterrein. Bij het coördinatieoverleg worden de toekomstige gebruikers/ eigenaren toegevoegd. Daarnaast stellen we een Beplantingscommissie in – met experts uit de tuinbouwsectoren – die meedenkt over de beplanting en daarover formeel adviseert. Dit is niet alleen inhoudelijk nuttig, maar borgt ook de betrokkenheid van de sector.

Antwoord Wij zijn overtuigd dat met de betrokkenheid van OMA en ARCADIS een goede basis voor kwaliteitsborging te hebben. OMA is een ontwerpbureau dat werkt in een breed internationaal speelveld en actief is in meer dan 20 landen. Ze realiseerden eerder grote masterplans in Lille (Grand Palais), Almere (Stadshart), Breda (Chasee) en Utrecht (Uithof).

LoCatIE EN oNtWErP

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 55

27-06-12 15:46

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 56

27-06-12 15:46

MarKEtING, PrOMOTIE EN COMMUNICATIE Het is onze ambitie een Floriade te organiseren die meer dan 2 miljoen bezoekers trekt uit alle delen van de wereld. Een Floriade die hen bovendien aanspoort om zelf mee te doen en mee te denken. Daarvoor is een sterk merk Floriade nodig, dat als kern van onze marketing kan dienen.

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 57

27-06-12 15:46

Floriade 2022 Holland Central is een Green XChange ‘Floriade’ is nu nog een begrip dat tot leven wordt geroepen in de relatief korte aanloop naar een evenement dat eens in de tien jaar plaatsvindt. De Nederlandse Tuinbouwraad wil graag de Floriade tot een sterk merk maken, met permanente aanwezigheid. Aanwezigheid in mentale zin, als een set van waarden die iedere dag weer van belang blijkt. Aanwezigheid ook in emotionele zin, als een betrokkenheid die niet meer los laat. Daarom zullen wij ‘Floriade’ tussen 2012 en 2022 en in overleg met de volgende organisator ook daarna levend houden. Een dergelijke aanwezigheid in de hoofden van mensen is vergelijkbaar met de Olympische Spelen: een gebeurtenis die zich met flinke tussenpozen voordoet, maar die ons wel doorlopend aanspreekt. ‘Floriade’ wordt de aanduiding voor de vernieuwingskracht van de tuinbouw. Nog breder, voor de vernieuwingskracht van samenwerkende topsectoren voor de vitaliteit van onze samenleving.

Deze transities zijn het effect van de Green XChange. In de vertaalslag naar het marketingconcept staat Green voor de kernwaarden van de Floriade, zijn X de cross-overs en is Change de beweging die in gang wordt gezet. “Als bezoeker leer ik hoe het groen een rol kan spelen voor mijn gedrag – en dat neem ik mee naar huis. Als bedrijf doe ik nieuwe energie op en zie ik kansen voor ontwikkeling. Als land leer ik hoe energie en levenslust samenhangen met economie en ruimte. Als regio word ik trots op wat hier allemaal is en zich heeft ontwikkeld. Als sector ontwikkel ik mij van een kwantitatieve speler naar een kwalitatieve kracht voor de samenleving. En als gebied word ik zichtbaar in mijn kracht, rol en relevantie.”

‘Green XChange’ zetten we in als marketingconcept. ‘Green XChange’ verbindt het idee van de tuinbouw als topsector die de voorwaarden voor een vitale manier van leven creëert, met het dagelijks leven. Green XChange als marketingconcept daagt iedereen – consumenten, klanten, bezoekers van de Floriade, producenten, deelnemers aan bijeenkomsten en bezoekers van het virtuele domein – uit om mee te doen. Om in actie te komen als onderdeel van de ‘making of’ de Floriade. Om zich te verbinden met het evenement als exposant. Om de Floriade te bezoeken. En om zich in te zetten voor de transities die de Floriade beoogt.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 58

27-06-12 15:46

Green: De Floriade 2022 stelt de klant centraal bij zijn zoektocht naar een vitaal bestaan Ons uitgangspunt voor de marketing van de Floriade Holland Central | Green XChange is de burger van de 21ste eeuw, die de producten van de tuinbouw leert (her)ontdekken, in staat is de kwaliteit ervan te herkennen en ze zo te gebruiken dat ze hem ondersteunen in zijn streven naar een vitaal bestaan.

Merkbekendheid

Deze consument maakt de totstandkoming van deze producten ‘live’ mee op de Floriade. De Floriade wordt immers daar gehouden waar de productie plaatsvindt: in het hart van de tuinbouw. De consument wordt zich bewust van de impact op zijn omgeving en op zijn leven, van de manier waarop deze producten tot stand komen. Enerzijds als resultaat van inspanningen van telers die elke dag weer duurzaam en verantwoord werken. Anderzijds als onderwerp van studie en onderzoek, waarlangs die producten steeds weer worden verbeterd op hun essentiële kwaliteiten. Deze zaken zijn zichtbaar op de ‘fysieke’ Floriade en in de virtuele Floriade: de spiegeling van de Floriade in het digitale domein.

Tijd

Evenement Floriade

Deze consument stelt zich niet langer tevreden met producten die via anonieme en ondoorzichtige ketens op zijn tafel, in zijn huis, straat en tuin komen. Hij wil weten waar ze vandaan komen, wie eraan heeft bijgedragen en waaruit die bijdrage heeft bestaan. In steeds meer gevallen is de consument ook zelf producent, zij het op kleinere schaal, in zijn eigen tuin, op zijn eigen balkon of keuken. Of in de buurttuin, een leegstaand kantoorpand of op het dak van de supermarkt. Dat maakt hem nog meer betrokken. Ook deze vormen van stadslandbouw krijgen volop de aandacht in de ‘making of’ en tijdens de Floriade 2022. Onder het motto “de Floriade komt naar je toe” organiseren we tijdens de Floriade 2022 en de ‘making of’ activiteiten in de eigen leefomgeving van de (potentiële) Floriade bezoekers.

Floriade opgevat als permanente aanwezigheid Floriade opgevat als tienjaarlijks evenement MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 59

27-06-12 15:46

X: de Floriade verbindt de klant bij zijn zoektocht met inspirerende ontwikkelingen Green XChange als marketingconcept vertegenwoordigt een activerend, verbindend en waardecreërend principe. Het concept leidt tot een visie op de klant als spil in de interacties tussen bedrijven en consumenten. Hiermee kunnen de klantmomenten worden benoemd, waarin sprake is van actief optreden, van verbintenissen en van waardecreatie.

Zo verhogen bedrijven en organisaties de belevingswaarde van hun initiatieven voor hun klanten met het Floriademerk. Zo reist het merk Floriade mee op de marketing van andere partijen; dringt het door tot de voedselketen, verbindt het zich met sport en leisure en met andere topsectoren, is het aanwezig in het vliegtuig waarmee we naar de Floriade reizen, komen we het tegen op producten en leidt het tot deelname van vernieuwende bedrijven aan bedrijfspaviljoens op de Floriade als expositie.

Deze manier van verbinden werkt twee kanten op: transparant voor zowel de klant als voor de producent of dienstverlener. Vanuit de marketing krijgen we zicht op die momenten die samen de klantreis vormen: de ‘customer journey’, en via die momenten op de betrokken leveranciers en dienstverleners.

sportevenement

internet

producten

Omgekeerd krijgen de leveranciers en dienstverleners inzicht in de wensen van klanten. Er komt een directe verbinding tot stand, die veel meer inzicht oplevert dan marktonderzoek of verkooptabellen. Deze nieuwe manier van verbinden – nu mogelijk dankzij sociale media – is een van de doelen van de Green XChange en creëert daarmee toegevoegde groene, vitaliserende waarde voor zowel klant als bedrijf.

virtual reality

internet

producenten water

sportevenement congres

onderwijs

evaluatie

producten

ik herinner mij de Floriade

oriëntatie

vastgoedontwikkeling

ik zie de Floriade

reisorganisatie

producenten

ervaring

producten

ik ben op de Floriade

virtual reality sportevenement onderzoek

innovatie water

internet

contact

leisure-venue

ik kom naar de Floriade

onderwijs

congres

vervoerder internet Floriadelijn

producenten

producten

energiecentrale

water

augmented reality

modelkas

producten

onderzoek

congres

energie

Topbedrijven die het concept van de Green XChange onderschrijven, zullen hiervan als ‘early adopters’ maximaal profiteren. In de marketing verbinden zij zich met hun initiatieven aan de Floriade en daarmee het merk. Bijvoorbeeld met initiatieven op het gebied van duurzame ontwikkeling, van vitale producten, van innovatieve oplossingen voor de uitdagingen van deze tijd.

producten

innovatie

producten kabelbaan

innovatie

sportevenement

vastgoedontwikkeling

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 60

27-06-12 15:46

Siemens Nederland N.V Expertise Producten, systemen, installaties, oplossingen en diensten, die vrijwel alle terreinen van de elektrotechniek en de elektronica bestrijken.

Toelichting De Nederlandse afnemers uit de zakelijke markt vinden bij Siemens totaaloplos singen op het gebied van Industry, Infrastructure and Cities, Energy en Healthcare. Met deze sectoren geeft Siemens antwoord op de maatschappelijke vragen die urbanisatie, klimaatverandering en demografische veranderingen met zich mee brengen. Siemens is in Nederland al meer dan 130 jaar actief, met het hoofdkantoor in Den Haag en een vestiging in Zoetermeer is Siemens diep geworteld in deze regio.

Bijdrage Het organiseren van de Floriade vergt veel energie, zowel letterlijk als figuurlijk. Met oplossingen in alle aspecten van de energieketen, opwekking, transport en distributie, kan Siemens zorgen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening van de Floriade. Siemens kan dankzij zijn uitgebreide onderzoeksinspanningen bijdragen aan uptodate kennis op het terrein van energievoorziening en mobiliteit die Siemens graag ter beschikking zal stellen voor de Floriade. Na selectie voor de Floriade 2022, kijken we hoe we met Siemens partnerschap verder invullen.

Voorbeelden duurzame oplossingen − Siemens leverde oplossingen voor energiedistributie tijdens de World Expo Shanghai in China. − Siemens portfolio op het gebied van complete mobiliteit in en rond steden kan zorgen voor duurzaam en efficiënt vervoer van de bezoekers aan de Floriade. Een mooi voorbeeld in dit kader zijn de nieuwe en stille lagevloer trams, die vanaf 2014 in Den Haag rondrijden. Een bijzonder duurzaam detail is dat de remenergie van de tram wordt gebruikt voor verwarming of koeling van de tram. Dit bespaart 30% energie. Tijdens de 25e World Summer University Games in Belgrado heeft Siemens gezorgd voor de veiligheid en brandbeveiligingssystemen, ICT infrastructuur, parkeersystemen en energie distributie van 1.850 nieuwbouw appartementen. − Als technologiepartner van het Feijenoordstadion ‘de Kuip’ zorgt Siemens voor de juiste veiligheid en atmosfeer, bijvoorbeeld met de CCTVinstallatie en de vorig jaar in gebruik genomen nieuwe geluidsinstallatie.

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 61

27-06-12 15:46

Adventure World

Koninklijke Nederlandse Heide Maatschappij (KNHM)

Expertise

Unieke 5D real life like thrill ride attracties en game experiences

Toelichting Adventure World wordt straks Europa’s grootste geheel overdekte attractie park met wereldwijd unieke 5D attracties. Bezoekers kunnen diverse spectaculaire avonturen beleven die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn zoals straaljager vliegen, wildwater varen, ruimte reizen maken, diepzeeduiken, hang gliden over de Alpen, zelf een Formule 1 racen, etc. De ontwikkeling van een circa 40.000 m2 groot te bouwen spectaculaire Dome op het Bleizo terrein voor Adventure World is in voorbereiding.

Bijdrage Floriade De unieke high tech 5D attracties kunnen gemakkelijk aangepast worden aan een bepaald thema, bijvoorbeeld de Floriade 2022. Zo zouden bezoekers in de “Panoramic Flight Adventure” attractie, een spectaculaire rondvlucht boven Nederland kunnen beleven aan de hand van een op de thema’s van de Floriade gerichte 3D film. Ook zal Adventure World straks uitermate geschikt zijn voor bedrijfspresentaties voor groepen van 100 tot 10.000 bezoekers. Het karakter van de locatie, alle 5D attracties, de aanwezige techniek en het feit dat de Dome binnen Europa het grootste 3D parabolische projectie doek zal bevatten (in het midden circa 50 meter hoog), maakt het een bijzondere presentatie en congresaccommodatie direct bij de Entree van het Floriade Expoterrein.

Betrekken van bewoners en lokale groepen

Toelichting Koninklijke Nederlandse Heide Maatschappij (KNHM) ondersteunt projecten waarbij bewoners een belangrijke rol (moeten) spelen. Vanuit de visie dat burgers vanuit hun ervaringsdeskundigheid heel goed in staat zijn zelf verantwoordelijkheid te nemen. Burgers pakken steeds vaker ambitieuze maatschappelijke vraagstukken op. Daarom is het volgens ons kansrijk voor de Floriade om de omgeving te betrekken, zoals het concept van de Floriade 2022 beoogt.

Bijdrage KNHM wil graag als partner van de Floriade meedenken en –werken hoe burgers of consumenten te betrekken. Zij brengen ervaring in als het gaat om: − Het stimuleren van burgerinitiatieven. Lokale initiatieven hebben hun eigen dynamiek en deze laat zich niet altijd sturen. − Met procesbegeleiding kwaliteit waarborgen. Belangrijk is om via randvoor waarden initiatiefnemers te stimuleren een hoogwaardige bijdrage na te streven. KNHM beschikt over een netwerk van circa 110 professionals. Zij hebben hun sporen verdiend in het openbaar bestuur, als adviseur of ondernemer. Voor het realiseren van onze missie hebben wij jaarlijks circa 2,5 miljoen euro te besteden. Dit geld is afkomstig uit het dividend uit obligaties, renterekeningen en aandelen in ARCADIS en andere bedrijven.

Voorbeelden Projecten op het gebied van lokale en regionale voedselvoorziening ondersteund vanuit KNHM zijn bijvoorbeeld:

Tuin aan de Maas (Rotterdam) Buurtbewoners veranderen het Lloydkwartier van een ‘witte vlek’ op de Rotterdamse Mullerpier om tot een buurttuin.

Boeren in de buurt (Arnhem) Samenwerkingsvormen creëren tussen bewoners en boeren in de nieuwbouwwijk Schuytgraaf om stad en plattelandsinitiatieven duurzaam te verbinden.

De Johannushoeve (Geerpolder bij Leiden en Zoetermeer) Vollegrondstuinderij en educatief centrum. De tuinderij is gebaseerd op het kringlooplandbouwprincipe en opgericht in samenwerking bewoners en Stichting de Goede Gronden.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 62

27-06-12 15:46

Change: Floriade als merk geeft de aanzet tot een beter imago van de tuinbouw Waar nu de Floriade eenmalig een vernieuwde kennismaking is met de mooiste producten van de tuinbouw, creëren wij een Floriade die doelgroepen doorlopend benadert en hen in een aan hen aangepast ritme met aantrekkelijke proposities verleidt om zelf te komen proeven, ruiken en vergelijken. Zo ontstaat als het ware een vermenigvuldiging van betrokkenheid bij de Floriade, met voor iedere betrokkene een eigen betekenis en een eigen klantreis. Als vanzelfsprekend herkent de consument in het merk Floriade de vernieuwingskracht van de tuinbouw. In zijn dagelijkse gedrag komt hij ‘Floriade’ doorlopend tegen, in zijn eigen klantreis laat hij zich er steeds meer door sturen.

1 Floriade het dragende merk voor vitaliteit 2 Initiatiefnemers uit het hart van de tuinbouw Medewerkers aan het bidbook 20 uit bestuur, groene sector en creatieve sector Bedrijfsleden coöperatie 200 die zich committeren aan de Floriade 2022 Ambassadeurs in bestuur en sector 2.000 met betrokkenheid bij de making of Floriade B2B Deals 20.000 waarvoor de Floriade relevant is Bewoners van de Floriade-regio 200.000 die niet alleen toekijken maar ook bijdragen Bezoekers van de Floriade 2.000.000 die al deel waren van de Floriade voor hij er was Likes op Facebook 20.000.000 die aangeven hoezeer het onderwerp vitaliteit leeft Consumenten van Floriadeproducten 200.000.000 die zich de betekenis van de sector realiseren Kleine momenten van Floriadegeluk 2.000.000.000 die vitaliteit geven en in beweging brengen

In het grotere geheel van doelgroepen, betrokkenen en stakeholders komt het tuinbouwcluster zo centraal te staan: als sector verbonden met andere topsectoren, als bedrijven verbonden met de stakeholders, als producenten verbonden met de consument. Daarmee leveren we een bijdrage aan het verbeteren van het imago van de tuinbouw. Waar consumenten de tuinbouw nu vaak nog associëren met massaproductie van gestandaardiseerde grondstoffen, ontstaat ruimte voor een nieuw beeld van het cluster. Een imago dat is verbonden met de betekenis van de tuinbouw voor het dagelijks leven, met verantwoorde voeding, met vitaliteit, energie en gezondheid.

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 63

27-06-12 15:46

World Expo

l l Lo ka a

W er el

Individu Regio

Reflect & Activate

Handelingsperspectieven

Bedrijven Greenport Relax & Energize

Embrace the Green Economy

Welzijn, sport, energie

Relatie m.d. andere topsectoren

World Expo

Nederland

Landen Pavilioens Design the Environment

Stage the World

Mondiale verbondenheid

West-Europa

BRIC+

W er el d

Combinatie van groen, rood en blauw

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 64

West-Europa

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

BRIC+

g ra

Zo fungeert de Green XChange als gunningscriterium voor het aangaan van verbindingen met zowel private als publieke partijen en burgers, op basis van de meerwaarde die ze inbrengen voor het merk Floriade. Het marketinginstrument van klantreizen stelt ons in staat nauwgezet de momenten te identificeren waarop er sprake is van toenemende klantwaarde en biedt zicht op de partijen die daarbij een rol spelen.

Nederland

Landen Pavilioens

Bij de ‘making of’ zetten we in op een reeks van evenementen, initiatieven, bijeenkomsten, ontwikkelingen die elkaar deels overlappen, elkaars opkomst versterken of die meebewegen op de afloop. We definiëren via de thema’s van de Green XChange de voorwaarden waaronder bestaande of nieuwe initiatieven zich met die van ons kunnen verbinden.

Lo ka a

Bedrijven Greenport

In de ruimte van die twee assen situeren we vijf doelgroepen met hun positie ten opzichte van de vijf kernwaarden. We onderscheiden bezoekers en betrokkenen uit de BRIC+-landen en (West-)Europa; idem uit Nederland; betrokken bedrijven; landen die zich presenteren op de Floriade; en de bewoners van de regio. De doelgroepen verschillen in de aard en mate van hun betrokkenheid. Ze verschillen daarom ook in de soort activiteiten waartoe de Floriade hen aanzet en inspireert.

Individu Regio

Voor de ‘making of’ en het evenement brengen we onze doelgroepen scherp in beeld. De doelgroepen leren we kennen door twee ‘assen’ met elkaar te verbinden: een geografische as die van lokaal naar wereldwijd loopt, en een betrokkenheidsas die van ‘afnemen’ tot ‘bijdragen’ loopt.

g ra jd Bi

De ‘making of’ verbindt doelgroepen via de kernwaarden met de Floriade als evenement

27-06-12 15:46

Individu Regio

Lo ka a

d W er el g ra jd Bi

Reflect & Activate

Handelingsperspectieven

er em

West-Europa

n Af

BRIC+

Bedrijven Greenport

Initiatief Horticultural Experience Centre

Relax & Energize

Embrace the Green Economy

Welzijn, sport, energie

Relatie m.d. andere topsectoren

World Expo

Nederland

Landen Pavilioens Design the Environment

Combinatie van groen, rood en blauw

Stage the World

Mondiale verbondenheid

West-Europa

Het Horticultural Experience Centre is een samenwerkingsverband tussen Lentiz onderwijsgroep, Edudelta Onderwijsgroep, Hogeschool Inholland Delft, Melanchthon Business School, Stichting CropEye en GreenQ. Het initiatief wordt gesteund door de overheid. Het doel is om studenten en internationale trainees het vak van teler in de praktijk te leren. Studenten kunnen zich in het Horticultural Experience Centre verdiepen in alle aspecten van teeltprocessen en zo praktijkervaring opdoen. De studiekassen zijn het resultaat van samenwerking tussen het bedrijfsleven en diverse onderwijsinstellingen. Honderden studenten van het vmbo, mbo en hbo krijgen de komende jaren de mogelijkheid om een eigen teelt te bedenken, te plannen en op te zetten.

BRIC+

Toelichting

W er el

Horticultural Experience Centre

Link met Floriade De studiekassen bevinden zich in het GreenQ Improvement Centre kassencomplex. In dit complex komen ondernemers, onderzoekers, overheden, toeleveranciers en voorlichters samen om experimentele en/of innovatieve teelten en teelttechnieken in gang te zetten. Alle drie (onderwijs, overheid, bedrijfsleven) de instanties willen het samenwerkingsverband van de Gouden Driehoek nog verder verbeteren met als gezamenlijk doel; het creëren van een sterke, internationaal slagvaardige tuinbouwsector met een aantrekkelijk imago naar onze toekomstige generaties.

Citaat “We brengen theorie en praktijk bij elkaar onder één dak en daarmee voorzien we in een grote behoefte binnen de groensector. Want niet alleen de studenten vinden hier hun leer en werkervaringsplek, inmiddels hebben we ook al heel wat vaders binnen zien lopen om een kijkje te nemen.”

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 65

27-06-12 15:47

Bij de ‘making of’ zetten we ook in op het ‘online’-domein We verbinden vanaf de toewijzing van de Floriade aan onze regio de doelgroepen wereldwijd aan de Floriade 2022, door van meet af aan online aanwezig te zijn, initiatieven te ontplooien en dezelfde verbindingen te leggen die ook in de ‘echte’ wereld aanwezig zijn of worden nagestreefd. Omgekeerd identificeert de virtuele Floriade zich vanaf het begin met het gebied zelf. Onze opvatting van de virtuele Floriade is ‘Mobile First’: via smartphones en digitale ‘markers’ in het gebied wordt virtuele realiteit toegevoegd aan de fysieke aanwezigheid. De Floriade 2022 is er immers al – het tuinbouwcluster is aanwezig, de deelnemers nemen initiatieven, de partners ontwikkelen delen van het feitelijke evenement. Wie op het terrein of in de regio loopt, ziet dat alles in zijn betekenis verschijnen op zijn smartphone of tablet, door deze te koppelen aan één van de digitale markers die op het terrein en in de regio aanwezig zijn. Die virtuele’ laag’ maakt duidelijk welke producten in een bepaalde kas worden gekweekt, wie daarbij zijn betrokken, onder welke condities er wordt geteeld, hoe het energieverbruik is, enzovoort. Of wat op de veiling momenteel omgaat, hoe de prijzen zich ontwikkelen en waar de afzet naar toe wordt gebracht. Of waar nieuwe vindingen worden toegepast, met welke innovatieve partners. Zo kan online het gesprek over vermenging van ‘rood’ en ‘groen’ wereldwijd worden gevoerd. Bezoekers en passanten reageren bij voorbeeld met tweets op de informatie die ze krijgen aangereikt. Ze doen suggesties voor verbeteringen, of geven hun smaakoordeel later, als ze het product hebben gezien, gevoeld, geroken of geproefd. Ze krijgen een mailtje als de gerbera’s die er zo fantastisch bijstonden tijdens hun bezoek, zijn gearriveerd in de koelcel van de winkel op de hoek.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 66

27-06-12 15:47

Initiatieven van bedrijven verbinden zich met de Green XChange en proﬁteren van de merkwaarde Floriade als inspiratiemerk van een duurzame, vitale samenleving verbindt zich met bedrijven die de beste prestaties leveren op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘Floriade’ als merk voor actieve klantbetrokkenheid transformeert consumenten bovendien in ambassadeurs voor die producten en diensten. Een voorbeeld is het Wereldkampioenschap Hockey 2014 in Den Haag. De ‘making of’ verbindt zich hiermee door allianties aan te gaan met bedrijven rond vernieuwingen op het gebied van sportvoeding, veldinrichting of logistiek. Hieruit ontstaan nieuwe verbindingen die hun weerslag krijgen tijdens de expositie. De ontwikkeling van de Floriade 2022 verbindt op deze wijze initiatieven en geeft daarmee invulling aan de Green XChange. De Green XChange zal ook na het Floriade-evenement blijven inspireren tot vernieuwing en nieuwe verbindingen, zowel in de regio als daarbuiten. Ook anndere ontwikkelingen, zoals sportevenementen, de opening van Adventure World of het vieren van het bereiken van de CO2-neutrale stad Zoetermeer, betrekken we bij de ‘making of’ de Floriade.

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 67

27-06-12 15:47

Uw vragen bij hoofdstuk 4 onze antwoorden

VrAAG 4.1

Geef de hoofdlijnen van het marketingconcept weer en maak duidelijk welke plaats de marketing in de verdere ontwikkeling van de Floriade krijgt. Besteed daarbij aandacht aan differentiatie in doelgroepen. Tevens wordt aandacht gevraagd voor creatieve, educatieve mogelijkheden en spectaculaire en attractieve presentaties, in het bijzonder aansluiting bij initiatieven waarop Nederland excelleert (sport en water). Antwoord Ons marketingconcept gaat uit van de klantreis, de ‘customer journey’. Iedereen is klant van de groene sector. Op vele momenten in het dagelijks leven is er contact tussen de klant en het tuinbouwcluster. De ‘klantreis’ benut deze momenten en rafelt ze tot in detail uiteen: ‘voor aankoop’, ‘tijdens het gebruik’ en ‘na het gebruik’. Deze benadering leidt tot inzicht in de mogelijkheden om de ‘customer lifetime value’, de langetermijn waarde die de bestedingen van de klant opleveren, te verhogen. De Floriade verwerft als merk en als netwerk een aanwezigheid in het bestaan van de klant, lang voordat het als evenement daadwerkelijk te bezoeken is. Floriade staat als merk voor een duurzame en vitale samenleving; een merk dat is verbonden met producten, activiteiten en initiatieven die een bijdrage leveren aan een vitale samenleving. Floriade als netwerk bewerkt de gewenste cross-overs met een aantal topsectoren uit onze economie: de verbindingen van de tuinbouw met sport, leisure, met onderwijs en onderzoek, met logistiek, water en energie. Merk en netwerk ontwikkelen zich parallel, zodat andere evenementen, ontwikkelingen, initiatieven en presentaties zich met de Floriade kunnen verbinden vanuit de toegevoegde waarde die het merk hen biedt. Wij definiëren voor onze Floriade vijf doelgroepen: bezoekers en betrokkenen uit de BRIC+-landen en (West-)Europa; idem uit Nederland; betrokken bedrijven; landen die zich presenteren op de Floriade; en de bewoners van

de regio. Al deze groepen worden bereikt via hun eigen klantreizen: buitenlandse consumenten via Nederlandse producten en zakelijke momenten, Nederlanders via wat ze dagelijks consumeren en meemaken, landen via hun diplomatieke en handelsrelaties, bedrijven via hun zakelijke inspanningen en netwerken en de regionale bewoners via de kwalitatieve upgrade van hun leefomgeving. De directe omgeving en omliggende regio en grote steden bieden mogelijkheden voor creatieve, educatieve mogelijkheden en spectaculaire en aantrekkelijke presentaties tijdens de ‘making of’ van de Floriade 2022. In het programma ‘Floriade Lab’ geven we invulling aan mogelijkheden voor creatieve en educatieve mogelijkheden. Bijvoorbeeld bij de locatie ontwikkelt zich de Green Campus. We betrekken het platform Greenport Campus waarin bedrijven en kennisinstellingen in de regio en daarbuiten samenwerken. We werken samen met het IDcollege dat het VMBO en MBO onderwijs verzorgt in de omgeving. Daarnaast bieden de “studentensteden”, Delft, Leiden, Den Haag, Rotterdam en Utrecht vele mogelijkheden voor creatieve, educatieve mogelijkheden. We betrekken studenten van de opleiding Urban landscape Architecture (faculteit bouwkunde) en sustainability in the build environment (faculteit industrieel ontwerpen) van de TU Delft. We leggen een link met de Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam. En ook via andere festivals in de grote steden creëren we in samenwerking met andere partijen inspiratiemomenten voor de Floriade 2022. De omgeving biedt diverse mogelijkheden voor bijzondere presentaties. Diverse tuinbouwlocaties, accommodaties als Dutch Water World en in de toekomst Adventure World en het Groene Hart bieden andersoortige locaties voor presentaties. Ook in de omliggende steden kunnen we gebruik maken van spectaculaire presentatiemogelijkheden.

VrAAG 4.2

Welke functionele uitgangspunten vanuit de invalshoek marketing en promotie liggen ten grondslag aan het ontwerp? Antwoord Gebaseerd op het model van de klantreis, kiezen we voor de allesbepalende positie van de klant als het uitgangspunt voor de marketing van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange. De Floriade presenteert zich aan mij als klant met een reeks van keuzemomenten. Die keuzemomenten openen even zo vele vensters op wat de groene wereld mij heeft te bieden. Wat boeit mij, wat trekt mij aan, wat maak ik mee, waar kies ik voor? Daarbij is er ruimte voor de wispelturigheid van de bezoeker, zoals die in het dagelijks leven tijdens een echte klantreis ook een rol speelt. Ons principe van de marketing stuurt het ontwerp van de Floriade 2022 doordat het over grenzen heen organiseert. Iedere bezoeker schept zijn eigen Floriade. Via cross-overs tussen sectoren, via verbindingen tussen bezigheden, thema’s en onderwerpen leert hij en verandert hij. Onze Floriade verbindt de vijf richtinggevende thema’s met de omgeving, maar zonder hieraan aparte ruimtes op de Floriade toe te kennen. In de onderscheiden werelden komende de thema’s in wisselende accenten samen. De Green XChange wil juist de grenzen tussen de thema’s slechten: tussen groene economie, kwaliteit van leven, ontspanning en energie, sport en gezondheid, logistiek en water bestaan verbindingen in het dagelijks bestaan van de klant. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange vormt in deze benadering het instrument dat de marktpartijen aansluit op ‘customer journeys’ van uiteenlopende klantgroepen. Een aansluiting die uiteindelijk is gebaseerd op het uitwisselen van waarden. Wat wel en niet waarde creëert voor de bezoeker – en dus voor de klant die hij dag in, dag uit is – wordt duidelijk in de keuzes die hij maakt. Zo bezien is de Floriade een marktonderzoek.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 68

27-06-12 15:47

Vitaliteit, het begrip dat zo nauw verbonden is met de Floriade én met de groene sector, is een verworvenheid van de klant; in het maken van eigen, zelfbewuste keuzes toont hij zijn vitaliteit. De Floriade 2022 verleidt hem tot die keuzes en stimuleert daarmee de verdere ontwikkeling van zijn vitaliteit.

VrAAG 4.3

Wat zijn de hoogtepunten in het gehele ontwikkelingstraject en op welke wijze worden de verschillende doelgroepen (inclusief de producent en de consument) benaderd en betrokken? Antwoord Hoogtepunten ontstaan daar waar verbindingen tussen verschillende ontwikkelingen elkaar versterken. De Floriade 2022 trekt tijdens de ‘making of’ de aandacht naar zich toe op momenten waarop ontwikkelingen zich voordoen die relevant zijn voor de Floriade: onder andere sportevenementen, groene-sectorontwikkelingen, topsectorale cross-overs (energie, water, logistiek), openingen van relevante veneus en beurzen. In de interactiefase tot aan het evenement in 2014 wordt met name gewerkt aan de verdere uitwerking van het concept voor de Floriade 2022 en gaat het over het verbinden van partijen, dat wil zeggen: om interactie. Tijdens de transactiefase worden verbindingen en ideeën vertaald in concrete afspraken en contracten die de Floriade als expositie tot een realiteit maken. Tijdens de laatste fase en het Floriade evenement staan transities centraal: veranderingen in het gebied, in de programma’s van het tuinbouwcluster, in de keuzes van de bezoekers. Na de Floriade 2022, in overleg met de volgende organisator, zorgen we voor een goede overdracht. De drie fases kennen hun eigen hoogtepunten die, zoals gezegd, mede afhankelijk zijn van andere ontwikkelingen die relevant zijn voor de Floriade. Op zijn beurt is de Floriade een hoogtepunt in de ontwikkeling van de Green XChange, waarvan de Floriade dan als pioniersfase beschouwd kan worden.

VrAAG 4.4

Welke categorieën bezoekers gaat Floriade trekken en hoe gaat dat gerealiseerd worden? Antwoord Wij onderscheiden vijf doelgroepen bij de Floriade. Dit onderscheid is puur functioneel. Het zijn doelgroepen omdat alleen dankzij de actieve bijdrage van deze groepen de Floriade een succes kan worden. Het gaat dan niet alleen om de aantallen, maar net zozeer om het realiseren van hun betrokkenheid via de ‘making of’. Als we ons richten op de bezoekers, dan gaat het om zakelijke en particuliere bezoekers uit de BRIC+-landen, uit (West-) Europa en uit Nederland. Deze bezoekers worden, zoals onder 4.1 al geformuleerd, in hun eigen dagelijkse klantreizen benaderd en betrokken bij de Floriade.

VrAAG 4.5

Welke mogelijkheden ziet u tijdens de ‘making of’ op het gebied van marketing en promotie? Antwoord In onze opvatting vormen de periode voor en na de expositie een onlosmakelijk onderdeel van de Floriade. Het gaat bij onze Floriade om het organiseren van de betrokkenheid van de groene sector, van andere economische sectoren en van cross-overs met sport, leisure, energie, water, logistiek en kennis. In die zin ís de ‘making of’ van de Floriade de marketing ervan: de betrokkenheid die wordt gezocht bestaat uit bijdragen aan de Floriade, uit het stelselmatig relevant maken van het merk als verbeelder van een duurzame en vitale samenleving. De opbouw van het evenement verankert dit doel in de harten en hoofden van de deelnemers en bezoekers.

evenementen, debatten en conferenties met relevante thematiek; over het activeren van de Floriade in het virtuele domein, zodat dat gesprek ook wereldwijd al wordt gevoerd; over het in het gebied zelf zichtbaar maken van de bestaande betekenis van de sector en de toekomstige ontwikkeling van de Floriade op deze plaats via de digitale markers; enzovoort. Voor de ‘making of’ denken we daarbij aan een programmatische aanpak waarin relevante doelgroepen, thema’s en kernwaarden en activiteiten worden verbonden in een aantal samenhangende programma’s. Bijvoorbeeld, een programma gericht op lokale initiatieven en het rechtstreeks bereiken van consumenten, ‘Floriade komt bij je thuis’. Een programma ‘Floriade B2B’, gericht op samenwerking tussen innovatieve cross-overs met andere sectoren. Een programma ‘Delta Floriade’, gericht op ruimtelijke en watervraagstukken. Een programma ‘Floriade Lab’ gericht op de koppeling onderwijs, onderzoek en praktijk en een programma ‘Floriade Sportief’, gericht op breedtesport als topsport. De specifieke focus en invulling van programma’s wordt nader uitgewerkt na toekenning van het bid.

VrAAG 4.6

Welke aansluitingsmogelijkheden met andere sectoren zoals sport en water worden gezien en benut in de ‘making of’? Antwoord Onze Floriade die zich in zijn concept organiseert op de grenzen in plaats van op domeinen is gericht op de mogelijkheden voor aansluiting op andere sectoren. Zoals uit de beantwoording van de voorgaande vragen blijkt, is dat geen opgave maar een richtinggevende werkwijze voor de totstandkoming van Floriade Holland Central | Green XChange.

Concreet hebben we het hier over initiatieven tot fysieke deelname, zoals met bedrijfspaviljoens, die na afloop van de Floriade een blijvende Green XChange vormen; over het aanhaken op relevante momenten van andere evenementen in de aanloopfase; over het zelf organiseren van

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 69

27-06-12 15:47

VrAAG 4.7

Welke andere toeristische attracties zijn er in de omgeving in verband met combi-arrangementen? Antwoord In de regio is een breed scala van toeristische attracties aanwezig. Op diverse plekken kunnen bezoekers de ontwikkelingen en werkzaamheden van het tuinbouwcluster beleven, bijvoorbeeld bij de FloraHolland veiling, bij diverse tuinbouwbedrijven in het gebied (krijgen nu al dagelijks verzoeken uit binnen- en buitenland) en bij een aantal tuinbouwgerichte musea en educatiecentra. Veel bedrijven bieden ook producten aan, die ter plaatse en ook op streekmarkten en internet worden aangeboden. Daarnaast zijn er in het gebied talrijke natuur- en cultuurhistorische attracties, waaronder de Reeuwijkse Plassen, recreatiegebied de Rottemeren, diverse streekmusea, forten en molens. Deze zijn afzonderlijk te bezoeken, maar worden ook in arrangementen aangeboden door onder andere agrarische natuurverenigingen en fietsen wandelroutes. In de regio zijn ook diverse pretparken, speeltuinen en sportfaciliteiten aanwezig die bewezen publiekstrekkers zijn, bijvoorbeeld Dutch Water Dreams (135.000 bezoekers per jaar), Snow World (700.000 bezoekers per jaar), Silver Dome IJshal (1 miljoen bezoekers per jaar) Avifauna (350.000 bezoekers per jaar) en Archeon (295.000 bezoekers per jaar). De verwachting is dat de Olympische roeibaan in de Eendragtspolder en ontwikkelingen zoals het Factory Oulet Center (4 miljoen bezoekers per jaar) en Adventure World (1,2 miljoen bezoekers per jaar) ook een groot aantal bezoekers zal trekken en interessante mogelijkheden bieden voor cross-overs met de Floriade 2022. Bovengenoemde attracties zijn voorbeelden van een groter aantal toeristische attracties in de regio. In hoofdstuk 3 en dit hoofdstuk laten we zien hoe tijdens de Floriade 2022 en de ‘making of’, deelnemers verbinden met

toeristische attracties in de omgeving en bezoekers die deze attracties als startpunt hebben, op hun beurt verbinden met de Floriade. Gezien de ligging van onze locatie zijn combinaties met toeristische attracties direct buiten de regio ook heel goed mogelijk. Op minder dan een half uur zijn onder andere combinaties te maken met bezoeken aan de toeristische attracties en evenementen van steden zoals Den Haag, Gouda, Rotterdam, Delft, Leiden en Utrecht. Ook kunnen combinaties gemaakt worden met bijvoorbeeld de attracties van het Groene Hart en de Keukenhof.

VrAAG 4.8

Geef aan welke ervaring u hebt met het organiseren van grootschalige evenementen, inclusief een indicatie van de bezoekersaantallen. Antwoord De partners hebben in de regio en elders ervaring met het organiseren van grootschalige evenementen, waaronder de Floriade. Zoetermeer heeft in 1992 de Floriade georganiseerd. 3,3 miljoen bezoekers bezochten deze Floriade. Daarnaast zijn er jaarlijkse evenementen zoals de Culinair Festival (40.000 bezoekers), Ronde van het Groene Hart (15.000 bezoekers), diverse Bevrijdingsfestivals (tot aan 11.000 bezoekers). De Giro d’Italia trok 24.000 bezoekers. We benutten de ervaring van steden als Den Haag en Rotterdam met grootschalige evenementen.

VrAAG 4.9

Hoe is de ligging ten opzichte van bevolkingscentra? Antwoord Onze locatie ligt zeer centraal en bereikbaar midden in de Randstad. Er wonen 5 miljoen potentïele bezoekers binnen een ring van 50 km. Antwerpen-Brussel ligt op slechts 120-150 km, het Ruhrgebied op ongeveer 230 km. Daarnaast liggen Schiphol en Rotterdam-The Hague Airport in de directe omgeving. Dus ook voor bezoekers uit verder gelegen bevolkingscentra is onze locatie uitstekend te bereiken.

VrAAG 4.10

Geef aan hoe het is gesteld met de (inter)nationale bekendheid en aantrekkingskracht van de gemeente of regio. Antwoord De groene sector van Nederland is wereldwijd bekend. Een zeer belangrijke reden om de Floriade 2022 in ons gebied te doen plaatsvinden, is dan ook de prominente aanwezigheid van die groene sector ín het gebied zelf en de diversiteit waarop de tuinbouw is verweven met de stad. Uit de hele wereld komen bezoekers naar de regio om bedrijven van het tuinbouwcluster en de veiling te bezoeken. Daarnaast zijn er vele recreatieve en cultuurhistorische trekpleisters in de regio die bezoekers aantrekken uit binnen- en buitenland. Ook de (top)sportfaciliteiten en leisure lane van Zoetermeer trekken vele bezoekers. Zo trekt het Olympische niveau van de waterbaan buitenlandse trainingsploegen.

VrAAG 4.11

Hoe is het gesteld met de aanwezigheid van hotel- en congresaccommodatie op of in de nabijheid van de locatie? Hoe is het gesteld met de ontwikkeling van de capaciteit tot 2022? Antwoord Zoals ook aangegeven in het aanmelddocument is er een divers aanbod van hotel- en congresaccomodatie op of in de nabijheid van de locatie. Er is een ruim aanbod van hotelkamers (tenminste 2.500 kamers), maar ook van kleinschalige accommodatie zoals Bed & Breakfasts, campings (3.200 standplaatsen op fietsafstand) en vakantieappartementen en -huizen in de nabije omgeving. Binnen een straal van 50 km rond de locatie zijn tenminste 10.000 overnachtingsplaatsen voor handen. Hotelaccommodaties van Den Haag (inclusief Scheveningen, tenminste 3.300 kamers), Delft (tenminste 650 kamers), Rotterdam (tenminste 3.400 kamers), Leiden (tenminste 600 kamers), Hoofddorp (tenminste 1.600 kamers), Schiphol en Amsterdam (tenminste 2.400 kamers) liggen op minder dan een half uur rijden.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 70

27-06-12 15:47

Er is een ruime en diverse congresaccommodatie aanwezig bij het Expoterrein. In het Van Tuyllpark is accommodatie beschikbaar bij Dutch Water Dreams (350 tot 1.200 personen). In de directe omgeving bieden het Stadstheater (tot 750 personen), SnowWorld (575 tot 1.300 personen) en Dekker Zoetermeer (100 tot 3.000 personen) mogelijkheden voor congresaccommodatie. Er zijn in het gebied ook mogelijkheden om bijeenkomsten te organiseren op bijzondere tuinbouw en kleinschalige locaties, passend bij de aard van de bijeenkomst.

De communicatie is onderdeel van en nauw verweven met het marketingconcept, dat op zijn beurt weer sterk gekoppeld is aan het concept van de Floriade zelf. Waar verbindend vermogen centraal staat, waar het gaat om het in beweging brengen van een veelheid aan partijen, speelt communicatie een hoofdrol.

De regio en de recreatiesector zet in op een kwaliteitsverbetering van verblijfsaccommodatie. Daarnaast zal Adventure World (bij entreegebied Floriade) uitermate geschikt zijn voor bedrijfspresentaties voor groepen van 100 tot 10.000 bezoekers. Ook wordt er voor de Floriade 2022 congresaccommodatie ontwikkeld die op en tijdens het evenement kan worden gebruikt.

•

VrAAG 4.12

Hoe ziet het communicatietraject eruit? Toelichting: Is er sprake van benoemde communicatiemomenten? Wordt er onderscheid gemaakt in doelgroepen en communicatiemiddelen? In hoeverre sluit het communicatietraject aan bij het totale marketingconcept? Hoe wordt de NTR betrokken?

• • • •

Antwoord Het is te vroeg voor een volledig uitgewerkt communicatieplan, maar communicatie met doelgroepen en communicatiemomenten en -middelen zullen sterk gekoppeld zijn aan de ‘making of’, en die op zijn beurt weer sterk gekoppeld zijn aan het ‘vermerken’ van de Floriade.

We denken in ieder geval aan: Te benoemen momenten zijn die, waarop zich een relevant initiatief of verwant evenement afspeelt, of een mijlpaal wordt bereikt in de totstandkoming van de Floriade. Onderscheid wordt gemaakt in plaatselijke/fysieke doelgroepen en communicatiemiddelen en in virtuele/wereldwijde, maar nadrukkelijk niet in een inhoudelijke segmentatie; daar waar we een Green XChange doen ontstaan, gaat het nu juist over verbindingen tussen de doelgroepen en middelen. Het communicatietraject sluit zich niet zozeer aan bij de marketing, maar marketing (making of, totstandkoming, betrokkenheid van partners en deelnemers) vormt voor een deel de communicatie. Het gedrag van de Floriade die in onze ogen direct vanaf de gunning aanwezig is, is communicatief van aard en wordt door de feitelijke communicatie herkenbaar gemaakt en ‘gemerkt’. De Nederlandse Tuinbouwraad wordt op twee wijzen betrokken: als eigenaar van het merk Floriade en dus bij de totstandkoming van het evenement enerzijds, via de betrokkenheid van de sector zelf anderzijds. Deze Floriade verweeft zichzelf dus met een omgeving, een sector en alle betrokkenen daarbij; het merk wordt actief ingezet als drager van de communicatie; en in beide domeinen heeft de Nederlandse Tuinbouwraad nu al een sturende rol.

•

• •

MarKEtING, ProMotIE EN CoMMUNICatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 71

27-06-12 15:47

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 72

27-06-12 15:47

FINaNCIËN De Floriade is een ‘event’ van wereldformaat, dat een bijpassend stevig financieel fundament vereist. Het begin van dit fundament ligt er al, gezien de positieve reacties van regionale partijen op voorstellen voor samenwerking op concrete businesscases. Publieke én private partijen zullen de komende jaren op dit fundament een robuust bouwwerk laten verrijzen. Een bouwwerk dat flexibiliteit biedt, maar tegelijk ook tegen een stootje kan. Dat geeft ons het vertrouwen dat wij, in een onzeker tijdgewricht, dit evenement van wereldformaat op fantastische wijze kunnen neerzetten in 2022.

FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 73

27-06-12 15:47

Wij gaan uit van een solide begroting Op basis van een realistische, hechte en verantwoorde financiering garanderen wij de realisatie van de Floriade in 2022. De kracht van onze aanpak ligt in het mobiliseren van publieke ĂŠn private partijen voor de financiering van het wereldevenement. Daarbij zullen de rol en bijdragen van private partijen veel prominenter zijn dan bij de eerdere Floriades. Wij richten ons met een professionele organisatie op het genereren van opbrengsten gedurende de gehele aanloop naar de Floriade in 2022. Adequate sturingsmogelijkheden en een goede risicobeheersing zijn cruciaal voor een goed resultaat. Onze begroting is zonder meer robuust en tegelijk ouderwets conservatief. Waar mogelijk zijn taakstellingen opgenomen, bijvoorbeeld voor de voorbereiding en realisatie van het Expoterrein, via het beproefde kavelprijsgarantiemodel. Ook nemen wij een marge op om eventuele tegenvallers op te vangen, of om bijgestelde inzichten op laatste termijn te kunnen verwerken. Bij de inkomsten brengen we een scala aan verdienmogelijkheden in, die met elkaar ruim voldoende dekking genereren.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 74

27-06-12 15:47

Een breed scala businessmodellen draagt bij aan het succes Naast inkomsten uit de entreegelden en uit de exploitatie van het Expoterrein verwachten wij een belangrijke financiële bijdrage door de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange te verbinden met tal van – bestaande of nieuwe – projecten en initiatieven. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange staat ook voor de mogelijkheid om veel langer de investeringen in het merk Floriade te exploiteren en op veel meer manieren. Daardoor krijgen toekomstige Floriades een steviger fundament, dankzij een grotere naamsbekendheid en een krachtiger identiteit van het merk Floriade. Omdat Floriade 2022 Holland Central | Green XChange dient als aanjager voor gebiedsontwikkeling en als versterker van de regionale economische structuur, valt de regio een veel rijkere nalatenschap toe, waarmee de regio nog tien tot vijftien jaar langer profiteert van het pakket aan deelexploitaties. Daarmee krijgt het regionale tuinbouwcluster een veel steviger positie binnen de regionale economie. Deze benadering vergt een flinke investering in de organisatie, gedurende de gehele aanloop naar het evenement in 2022. De organisatie en samenwerkingsvorm moeten hierop worden ingericht, zodat er effectief en slagvaardig kan worden geopereerd. Met een brede variëteit aan projecten en initiatieven die geld opleveren, is het mogelijk om de beoogde bijdrage aan de exploitatie veilig te stellen.

Voorbeelden van initiatieven voor businessmodellen De regio biedt vele kansen op realisatie van projecten die verschillende doelen verenigen. Zoals zandwinning combineren met de aanleg van een waterplas voor waterberging. Of het beter verbinden van bestaande meren/ waterplassen voor de pleziervaart tot een regionaal groen/blauw netwerk. Of het realiseren van natte natuur, het tegengaan van zoute kwel en het vergroten van de zoetwatervoorziening voor de Greenport Regio Boskoop, en voor de Pot en Container Teelt. Andere mogelijkheden betreffen een regiobrede benadering van het thema energie met als doel het creëren van brancheoverstijgende keten en schaal voordelen. Dit kan door gebruik te maken van uiteenlopende functies in de omgeving, zoals kassen, bedrijven en woningen. Het doel is onderlinge uitwisseling, waarbij reststromen van het ene bedrijf als grondstof dienen voor het andere. Te denken valt aan energie en logistiek. Dit soort projecten is bij uitstek flexibel, uitbreidbaar en opschaalbaar. Ook de realisatie van een landschapspark biedt kansen. De oprukkende verstedelijking bedreigt de open polderstructuur. Een Floriade landschapspark garandeert een duurzame inrichting en het behoud van het open landschap. Dit wordt mogelijk gemaakt door gebruikers mee te laten investeren als participanten, terwijl de landschapsbeheerder of particuliere grondbezitter eigenaar kan blijven van de grond. Financiering kan plaatsvinden door bezoekers en gebruikers landschapselementen te laten adopteren, door het organiseren van Floriade landschapsveilingen, of door gebruikers en bedrijven een ‘Floriade Voucher’ te laten kopen – ideaal als relatiegeschenk of bij bijzondere gelegenheden. Naast bovengenoemde voorbeelden zijn er tal van andere concrete businessmodellen uitgewerkt. Deze krijgen verder vorm en invulling na toewijzing van het bid.

Bestedingseffecten Uit publicaties van de Nederlandse Tuinbouwraad en uit onderzoek door de Rabobank (onder andere) blijkt dat de economische spin-off van de half jaar durende tentoonstelling groot is. Bezoekers aan het evenement, nationaal maar vooral internationaal, zorgen voor een extra besteding van B 300 tot B 450 miljoen in de regio. Daarbij ontvangen publieke partijen extra inkomsten uit heffingen, belastingen en leges. FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 75

27-06-12 15:47

We werken op basis van een begroting met een positief saldo van B 11 miljoen Kosten*

(technisch) Projectmanagement en advies Realisatie Expoterrein Gebouwen / tentoonstellingsruimte Organisatie, promotie, exploitatie Onvoorzien

8 37 0 43 5

Baten

104

Kaartverkoop en exploitatie

Bijdragen overheden

Overige middelen

Bijdragen uit ruimtelijke business cases Merkwaarde en cross-overs, crowd funding, evenementen, programmering, making of Economische structuurversterking, versterking tuinbouwcluster Toekomstige bestemming / benutting infra en voorzieningen

12 18 10 8

*) Alle bedragen in miljoen Euro, exclusief B.T.W.

Toelichting op de begrotingsposten Het financieel plan is opgesteld op basis van het prijspeil 2012. Zowel de inkomsten (kaartverkoop, bijdragen, subsidies, aanvullende verdienmodellen, licenties en sponsoring, exploitaties) als de uitgaven (aanleg Expoterrein, exploitatiekosten, voorbereidings- en organisatiekosten) zullen ge誰ndexeerd worden ter grootte van de geldende inflatie.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 76

27-06-12 15:47

Kosten Grondeigendom Het gebied waar het Expoterrein wordt gerealiseerd, is voor het grootste deel in eigendom van de gemeenten Zoetermeer en Lansingerland. Het van Tuyllpark is in eigendom van de gemeente Zoetermeer. Daarnaast maken delen van het gebied onderdeel uit van twee Gemeenschappelijke Regelingen, te weten ‘Bleizo’ en ‘Bedrijvenschap Hoefweg’. Beide gemeenten zijn aandeelhouder hierin. Met de besturen van deze Gemeenschappelijke Regelingen worden afspraken gemaakt over het gebruik van het terrein door de Floriade. Voorbereiding en realisatie van het Expoterrein Tot de voorbereidende werkzaamheden behoren de werkzaamheden gerelateerd aan het ontwerp en de voorbereiding voor de realisatie van het terrein. Zoals het creatief en technisch ontwerp, technische adviezen (watermanagement, verkeersafwikkeling, milieutechnische advisering etc.), opstellen van bestekken, project-, kwaliteits- en risicomanagement, planning en budgetbewaking. Tot de realisatie worden de kosten gerekend die gemoeid zijn met de realisatie en het beheer van het park. Hiertoe behoren realisatie van de ondergrondse infrastructuur (elektriciteit, water, riolering en datacommunicatiesystemen) en de bovengrondse infrastructuur (wegen, paden, waterpartijen, grondwerk, cultuurwerk, straatmeubilair en verlichting). Ook facilitaire gebouwen (restaurants, kiosken, toiletgebouwen, winkels), beveiligingssystemen en kosten voor de uitvoerende organisatie vallen hieronder.

Voor de realisatie van het Expoterrein is rekening gehouden met een totaalbudget van B 45 miljoen. Deze is in hoofdlijnen opgebouwd uit:

• • • • • •

Hoofdinfrastructuur / parkeerterrein / transferium Hoofdstructuur cultuurtechniek / beplanting Themavelden, overige inrichting, detailleringen Gebouwen Beheer, onderhoud, ontmanteling Projectmanagement, advies, ontwerp

B B B B B B

11 miljoen 5 miljoen 9 miljoen 8 miljoen 4 miljoen 8 miljoen

Het Expoterrein wordt gerealiseerd volgens de kavelprijsgarantiemethode van ARCADIS (zie hiervoor elders in dit hoofdstuk). Gebouwen / Tentoonstellingsruimte Dit betreft de accommodaties voor binnententoonstellingen en -presentaties, voor teeltpresentaties en voor het ontvangen van bezoekers aan congressen, zakelijke evenementen en vergaderingen. Deze accommodaties worden in samenwerking met marktpartijen gerealiseerd, waarbij (deel)gebruik door derden voor of na afloop van de Floriade het uitgangspunt is. Aansluiting wordt gezocht bij de ontwikkeling van Bleizo, omdat binnen Bleizo eveneens sprake is van de realisatie van hoogwaardige bebouwing. In het bijzonder wordt gedacht aan aansluiting op de betekenis en legacy van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange, in de vorm van realisatie van een World Greenport Center of Green XChange Center. Initiatieven en nieuwe samenwerkingsverbanden die ontstaan tijdens de ‘making of’, zullen wij fysiek zoveel mogelijk huisvesten in deze gebouwen. Daarmee wordt het ook aantrekkelijk voor beleggers en investeerders om te participeren in de realisatie van de gebouwen. Om die reden zijn er ook geen kosten voor opgenomen in de begroting.

FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 77

27-06-12 15:47

Projectorganisatie, exploitatie en promotie Tot deze post behoren de kosten die de Floriade organisatie gaat maken voor: Uitgaven voor organisatie en personeel. Huisvesting en faciliteiten inclusief terreinbewaking. Communicatie, marketing en sales, werving van inzenders. Relatiebeheer, hospitality en representatie. Kaartverkoop en adviezen. Afdrachten die door de NTR zijn voorgeschreven, zoals een bijdrage van B 15.000 per jaar en cofinanciering van hoogwaardige inzendingen van de diverse tuinbouwsectoren voor B 3 miljoen. Verzekeringen.

• • • • • • •

Voor de kosten van de projectorganisatie van de Floriade, exploitatiekosten, marketing- en promotiekosten is een budget opgenomen van in totaal B 43 miljoen. Deze post is opgebouwd uit twee onderdelen. B 38 miljoen aan kosten is vergelijkbaar met de kosten voor de organisatie van Floriade Venlo 2012. Activiteiten die te maken hebben met de ‘making of’, inclusief het organiseren van congressen en evenementen, het mobiliseren van private partijen en middelen, het zorgen van de programmering, het ‘laden’ van het merk Floriade – nationaal en internationaal – zijn nieuw ten opzichte van eerder georganiseerde Floriades. Voor deze activiteiten is een extra budget opgenomen van B 5 miljoen. Onvoorzien Ook is een post onvoorzien opgenomen ter grootte van B 5 miljoen. Deze post dient ter dekking van onverwachte uitgaven. Tevens is deze post beschikbaar voor investering naar aanleiding van ‘laatste moment inzichten’, zoals het gebruik kunnen maken van de laatste communicatietechnologieën voor meer aandachtswaarde en daarmee bezoekersaantallen.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 78

27-06-12 15:47

Baten Kaartverkoop en exploitatie Wij gaan uit van 2 miljoen bezoekers. Dit aantal is een behoudende schatting, gelet op wat eerdere Floriades aan bezoekers trokken en het potentieel aan bezoekers uit de regio. Er wonen 9 miljoen Nederlanders binnen een reisafstand van 1 uur. Netto inkomsten komen neer op 76% van de brutoprijs, afgaande op de ervaringen in Venlo. Er wordt rekening gehouden met afdrachten aan commissies, distributie door derden, acties, royalty’s en dergelijke. Bij een entreeprijs van B 25 betekent dit B 19 opbrengst per bezoeker. De totale opbrengst uit kaartverkoop schatten wij daarmee op B 38 miljoen. Wij rekenen op B 8 miljoen aan opbrengsten uit verhuur en verpachtingen van winkels en horeca en uit parkeren. Bijdragen overheden Voor bijdragen van overheden wordt gerekend op een opbrengst van in totaal B 10 miljoen. De deelnemende gemeenten leveren een bijdrage van B 5 miljoen, bestaande uit een bijdrage van 1 euro per inwoner per jaar, over een periode van 10 jaar. De provincie draagt 1/3 deel van de overheidsbijdrage bij, te weten B 3,3 miljoen. Daarnaast wordt gerekend met Rijks- of Europese subsidies, waarbij aansluiting wordt gezocht bij het topsectorenbeleid en de innovatieagenda’s. Bijdragen uit ruimtelijke businesscases De Floriade 2022 jaagt de ontwikkelingen in de regio aan, als vliegwiel voor ruimtelijke initiatieven nabij het Expoterrein en in de regio. Private partijen en overheden hebben tal van mogelijke projecten gedefinieerd die inkomsten kunnen genereren voor de Floriade 2022. Op basis van een inventarisatie van ruimtelijke businesscases is een bate van B 12 miljoen opgenomen in de begroting. Deze opbrengst wordt als taakstelling meegenomen, omdat de deelnemende partijen tezamen sturingsmogelijkheden hebben om de projecten te realiseren. De aan dit bidbook verbonden publieke en private partijen committeren zich gezamenlijk aan het realiseren van ruimtelijke businesscases om de bijdrage van B 12 miljoen tot stand te brengen.

Merkwaarde en cross-overs De ‘making of’ als gunningscriterium levert tal van mogelijkheden op voor exploitatie van de merknaam Floriade over de tienjarige ontwikkelperiode. Organisaties en bedrijven in de directe omgeving van de Floriade, of met een andersoortige verbinding daarmee, hebben op dit moment ieder hun eigen marketing. Veel organisaties hebben daarbij doelstellingen op het gebied van leefbaarheid en vitaliteit, van een goede menging tussen stedelijk en landelijk gebied en van het verzorgen van verbindingen die mensen bewegingsvrijheid geven. Aan de hand van de thema’s zoals genoemd in hoofdstuk 2, selecteren en verbinden we in overleg met de Nederlandse Tuinbouwraad dit soort bedrijven aan de Floriade 2022 voor het mede uitbaten van het merk. Crowd funding is de ultieme vorm van participatie en een interessante manier om startkapitaal voor projecten te verwerven. Een grote groep participanten investeert een klein bedrag in een doel waarbij zij zich betrokken voelen. Het samenbrengen van vele partijen voor een gemeenschappelijk doel heeft een stuwend effect (‘believers never die’). Naast crowd funding worden andere initiatieven ontplooid, zoals evenementen, congressen, business-to-business events, workshops en seminars. De koppeling met universiteiten en kennisinstituten zien wij als belangrijk middel om innovatiekracht te genereren en onderzoeksgelden te verkrijgen. We denken hierbij aan een Floriade-hoogleraarstoel bij een of meer universiteiten. Ook zullen we samenwerking zoeken met andere regionale onderwijsinstellingen, die meer beroepsgerichte opleidingen met een raakvlak met de Floriade verzorgen. In totaal wordt rekening gehouden met netto inkomsten van B 18 miljoen. Een bijkomend effect is ook dat de waarde en betekenis van het merk Floriade aanzienlijk toeneemt. Dit biedt belangrijke voordelen voor het succes van een volgende Floriade. Economische structuurversterking, versterking tuinbouwcluster Versterking van het (regionale) tuinbouwcluster is één van de primaire doelen van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange. De Greenports zijn voor ons een belangrijk aanspreekpunt. Via hen mobiliseren we hun achterban, voor aanvullende inkomsten. FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 79

27-06-12 15:47

De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange zorgt ook voor versterking van de sociaal-economische structuur in de regio. Daarin ligt een belangrijke spin-off voor deelnemende overheden en bedrijven. Deze versterking geldt zowel binnen het tuinbouwcluster als daarbuiten, in de cross-overs met andere (top)sectoren. Het waardenstromenmodel toont aan waar zich hiaten in het sociaal-economisch functioneren van de regio voordoen. De Floriade 2022 Holland Central | Green XChange vult de hiaten tussen vraag en aanbod in, in de sociale, maatschappelijke en economische structuren. Met behulp van een waardenstromenanalyse kunnen directe en indirecte baathebbers worden betrokken bij de financiering: â&#x20AC;&#x2DC;wie investeert, die incasseertâ&#x20AC;&#x2122;. Deze initiatieven genereren een totale bijdrage van B 10 miljoen voor de Floriade. Toekomstige bestemming / benutting infra en voorzieningen Onze keuze is om de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange te realiseren op en nabij de gebiedsontwikkeling Bleizo. Voor nadere toelichting verwijzen wij naar het antwoord op vraag 5.2. De aanleg van infrastructuur, park en voorzieningen voor de Floriade kan in belangrijke mate worden gestroomlijnd met het latere gebruik in Bleizo en de naastgelegen gebiedsontwikkeling. Gerekend wordt op een bijdrage (restwaarde) van B 8 miljoen voor infrastructuur en voorzieningen.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 80

27-06-12 15:47

risicomanagement Om risico’s te kunnen managen, hanteren wij strikte kaders voor de realisatie van de Floriade 2022. Deze kaders betreffen zowel de organisatorische aspecten – die de Floriade-organisatie maximale slagkracht geeft – als de beheersing en sturing op (geprognosticeerde) kosten en baten. Voor de vormgeving van de organisatie verwijzen wij naar hoofdstuk 6. Kenmerkend voor de realisatie van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange is een aantal samenhangende maatregelen die de organisatie in staat stellen de risico’s te beheersen en optimale opbrengsten te genereren. Tot die maatregelen behoren: (1) een aantal taakstellende begrotingsposten waarvoor de organisatie de sleutels in eigen hand heeft; (2) werken volgens een stuurmodel van flexibele financiering en uitgaven, het zogenaamde HEDAD-principe (HEDAD staat voor: Het Evenement Dat Altijd Doorgaat); (3) het zo breed mogelijk benutten van verdienmogelijkheden in de voorbereiding van de Floriade zodat minder onzekerheid en afhankelijkheid ontstaan van (late) inkomsten uit kaartverkoop; (4) het realiseren van het Expoterrein volgens het zogeheten kavelprijsgarantiemodel; (5) het langer kunnen benutten van jaarlijkse inkomsten uit bijvoorbeeld concessies. Taakstellende opbrengsten Tot de taakstellende begrotingsposten behoren (1) een taakstelling voor bijdrage van ruimtelijke business cases en (2) het vaststellen van de definitieve invulling van het Expoterrein op basis van daadwerkelijke nalatenschap / overname infrastructuur en voorzieningen, waaronder vastgoed. Voor deze posten geldt dat de deelnemende partijen zelf de sleutels in handen hebben om te kunnen sturen. Flexibele financiering en uitgaven De principes van het HEDAD-model zijn ontleend aan de gemeente Rotterdam, die dit model toepast bij het organiseren van grote evenementen. Vaak bestaan

hierbij in een vroeg stadium onzekerheden over kosten en opbrengsten. Het HEDAD-principe is simpel: er wordt een basis gelegd en een kader aangegeven, waarvoor financiering is geregeld. In een vroeg stadium worden partijen voor samenwerking betrokken. Deze partijen brengen in de eerste plaats ideeën mee. Daarnaast ook geld en wat nog belangrijker kan zijn: organiserend vermogen, netwerk en menskracht. Samen met de extra partijen wordt extra geld of dekking gegenereerd, en worden de eerder genoemde verdienmodellen uitgewerkt. Uitgangspunt voor de Floriade 2022 is dat de eigen kosten niet hoger zullen zijn dan de afgesproken inleg, dan wel harde vooruitzichten op inkomsten. Dit betekent een continue dialoog met private partijen en partners, tien jaar lang. Ieder jaar wordt bepaald of de ontwikkelingen (publiek en privaat) met elkaar in de pas lopen, of de verwachtingen voor de daaropvolgende jaren goed zijn, en of er extra acties ondernomen moeten worden. Dit vereist een strenge prognosesystematiek en kostenbewaking via halfjaarlijks rapportage. Een belangrijk voordeel van de Floriade 2022 is de periode van tien jaar waarin wordt gewerkt naar de expositie. Deze periode levert mogelijkheden op om een instroom van baten uit verschillende verdienmodellen te genereren, in het kader van de ‘making of’ en het versterken van het merk Floriade. Hiermee kunnen de directe uitgaven worden gedekt en kan een basis worden gelegd voor de financiering van het Expoterrein. Veruit de meeste kosten zullen zich pas in de laatste periode van de voorbereiding voordoen, namelijk bij de realisatie van het Expoterrein. Dit geeft ruimte voor sturing. Het is mogelijk tijdig corrigerende maatregelen te nemen om uiteindelijke kosten en baten met elkaar in de pas te laten lopen. In 2016 zal een belangrijk ijkmoment zijn, omdat op dat moment kan worden bepaald welke inkomsten zijn gerealiseerd en welke nog zijn te verwachten. Naar inzicht op dat moment neemt de organisatie het investeringsbesluit voor de realisatie van het Expoterrein. Op basis van de gegenereerde en nog te verwachten inkomsten zal die de aard en de ambitie van het Expoterrein nader concretiseren. Uitgangspunt is dat de exploitatie voldoet aan de eisen en randvoorwaarden van de Nederlandse Tuinbouwraad. Bij meer gegenereerde inkomsten kunnen aanvullende wensen worden gehonoreerd. In 2017 vindt de start plaats van de realisatie van het Expoterrein. FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 81

27-06-12 15:47

INTERACTIE TRANSACTIE TRANSITIE

Inzicht kosten/baten Besluit aard/omvang Expoterrein Evenement

Start investering Expoterrein

Toewijzing

Flexibele bandbreedte aard/omvang Expoterrein

EXPO 2022

Evenement

Basiseis NTR

2012

2014

2016

2018

2020

2022

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 82

27-06-12 15:47

Toelichting op dit schema Van 2012 tot 2016 is de Floriade-organisatie gericht op het inhoud geven aan de verdienmodellen, het betrekken en binden van (private) partners en het opstarten van de businesscases. In deze fasen vindt vooral ‘interactie’ plaats, en vervolgens ‘transactie’ tussen betrokkenen. Kapitaal komt beschikbaar uit de bijdragen van overheden en privaat aandelenkapitaal in de op te richten coöperatie. Er wordt in die periode intensief gemonitord op de voortgang van de initiatieven en prognoses kosten/baten. Bij achterblijvende ontwikkelingen kan tijdig worden bijgestuurd. In 2016 zal er een besluitvormingsmoment zijn. Op dat moment bestaat inzicht in de concreet gerealiseerde kosten en opbrengsten tot dat moment, de te verwachten kosten en opbrengsten van de verdienmodellen vanaf 2016 en de te verwachten overige inkomsten tot 2022 (dit is voornamelijk inkomsten uit kaartverkoop, inclusief bandbreedte). Op dat moment kan ook definitief worden bepaald welke risicobuffer gewenst is om toekomstige tegenvallers op te vangen. Tevens wordt dan het budget bepaald voor realisatie van het Expoterrein. In de periode na 2016 zullen voornamelijk ‘transities’ optreden: daadwerkelijke (ruimtelijke) ingrepen, waaronder de realisatie van het Expoterrein. Brede benutting van verdienmodellen In het beheersen van de risico’s speelt het zoveel mogelijk benutten van de extra verdienmodellen een belangrijke rol. Het realiseren van bijdragen ligt voor het grootste deel in handen van de deelnemende partijen. Hiervoor is een goede samenwerking tussen publieke en private partijen een absolute voorwaarde. De organisatie wordt hierop toegerust. Zie hiervoor hoofdstuk 6. Met behulp van de prognose en sturingssystematiek is de organisatie in staat tijdig corrigerende maatregelen te nemen, wanneer de geplande voortgang en verwachte opbrengsten achterblijven.

FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 83

27-06-12 15:47

Langer exploiteren van verdienmogelijkheden Een belangrijke inkomstenbron vormen de entreegelden gedurende het evenement. Deze worden pas op het laatste moment verkregen. Sturende maatregelen zijn daarbij maar zeer beperkt mogelijk. Indien inkomsten uit entreegelden dermate blijken tegen te vallen dat zelfs de hiervoor bestemde risicobuffer onvoldoende is, dan bestaat de mogelijkheid langer gebruik te maken van de inkomsten uit de businesscases die een continue jaarlijkse afdracht genereren.

Realisatie van het Expoterrein met kavelprijsgarantiemethode Bij de voorbereiding en realisatie van het Expoterrein wordt de kavelprijsgarantiemethode van ARCADIS gehanteerd. Deze methode is bij de Floriade Venlo 2012 en Floriade Haarlemmermeer 2002 zeer succesvol gebleken. Het afgeven van de kavelprijsgarantie verlegt de financiële-, kwaliteits- en planningsrisico’s bij de aanleg van het basispark (ontwerp, engineering en aanleg) naar de opdrachtnemer van het Expoterrein. Dit is voor de organisatie een belangrijke maatregel om de risico’s te beheersen. Voor een vast budget, met reële en scherpe prijzen, wordt een maximale kwaliteit voor het Expoterrein verkregen. De werkwijze en te hanteren uitgangspunten zullen hetzelfde zijn als bij de Floriade Venlo 2012. De Floriade-organisatie bepaalt uiteindelijk in 2016 het beschikbare budget voor het Expoterrein, evenals het ambitieniveau en de uitgangspunten. Op basis hiervan en het conceptuele ontwerp zoals opgenomen in dit Bidbook maakt de opdrachtnemer voor het Expoterrein een uitwerking van de inrichting van het terrein en van de voorzieningen. Uiteindelijk zal overeenstemming worden bereikt over het programma van eisen, ambitieniveau (kwaliteit en kwantiteit van te realiseren voorzieningen), functionaliteit voor en het gebruik door inzenders en bezoekers, en budget. Een onafhankelijke werkgroep beoordeelt de volledigheid en het prijsniveau. De opdrachtnemer van het Expoterrein garandeert vervolgens gedurende de verdere voorbereiding en realisatie van het Expoterrein dat het budget blijft binnen wat volgens het programma van eisen is overeengekomen. De kavelprijsgarantiemethode biedt voldoende flexibiliteit om tussentijdse wijzigingen vanuit voortschrijdend inzicht door te voeren. De deelnemende partijen in de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange spreken de intentie uit om met ARCADIS als opdrachtnemer voor het Expoterrein samen te werken aan het ontwerp en de realisatie van het Expoterrein.

B 60 B 50 B 40 B 30 B 20 B 10 B0 - B 10 - B 20 - B 30 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

kosten inkomsten saldo

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 84

27-06-12 15:47

Jarenbegroting In onderstaande tabel en bijbehorende grafiek geven wij een overzicht van te verwachten inkomsten en uitgaven, per jaar.

Basisexploitatie (alle bedragen in miljoen euro) Totaal

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Projectmanagement en advies

B-

B 1,1

B-

Realisatie Expoterrein

B 37

B-

B 3,0

B 4,0

B 5,0

B 7,0

B 10,0

B 7,0

B 1,0

Gebouwen / tentoonstellingsruimte

B-

Organisatie, promotie, exploitatie

B 43

B 1,8

B 3,0

B 1,8

B 4,0

B 3,3

B 4,0

B 4,3

B 5,0

B 6,0

B 10,0

B-

Onvoorzien

B 0,1

B 0,2

B 0,1

B 0,3

B 0,4

B 0,5

B 0,6

B 0,7

B 1,0

B 0,1

Totaal uitgaven

J 93

J 1,9

J 3,2

J 1,9

J 5,4

J 7,8

J 9,7

J 11,0

J 13,9

J 18,1

J 19,2

J 1,1

Totaal uitgaven met indexering

J 108

J 1,9

J 3,3

J 2,0

J 5,9

J 8,6

J 10,9

J 12,6

J 16,3

J 21,7

J 23,4

J 1,3

Kaartverkoop

B 38

B-

B 38,0

B-

Exploitaties tijdens evenement

B-

B 1,0

B 6,0

B-

Bijdragen overheden

B 10

B 1,0

B-

Bijdragen uit Ruimtelijke business cases

B 12

B-

B 1,5

B-

B 10

B-

B 1,3

B-

B 18

B 1,3

B 2,0

B 1,3

B 2,0

B 1,8

B 2,5

B 2,3

B 3,0

B 1,0

B-

Economische structuurversterking, structuurversterking tuinbouwcluster Merkwaarde en Cross-overs, evenementen, programmering, making of Toekomstige bestemming / benutting B8

B-

B 8,0

Totaal inkomsten

infra en voorzieningen

J 104

J 2,3

J 3,0

J 5,0

J 5,8

J 5,5

J 6,3

J 6,0

J 7,8

J 5,8

J 48,8

J 8,0

Totaal inkomsten met indexering

J 122

J 2,3

J 3,1

J 5,3

J 6,2

J 6,1

J 7,0

J 6,9

J 9,1

J 6,9

J 59,4

J 10,0

Jaarsaldo (financiering)

J 11

J 0,4

J 0,2

J 3,4

J 3,7

J 1,4

J -2,0

J -7,0

J -13,2

J -25,5

J 4,1

J 11,0

Jaarsaldo met inflatie

J 14,5

J 0,4

J 0,2

J 3,6

J 3,9

J 1,4

J -2,5

J -8,2

J -15,4

J -30,2

J 5,9

J 14,5

Hiermee hebben wij vraag 5.1 ‘Overleg een uitgewerkte begroting en een dekkingsplan (inclusief onvoorzien, prijspeil 2012, exclusief B.T.W.) voor de ontwikkeling van de Floriade’ beantwoord.

FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 85

27-06-12 15:47

Uw vragen bij hoofdstuk 5 onze antwoorden

VrAAG 5.2

Op welke wijze interfereert de toekomstige bestemming van het terrein, na de Floriade, de financiële opzet van het Floriade plan nu? Antwoord Onze keuze is om de Floriade 2022 te realiseren op en nabij de gebiedsontwikkelingen Bleizo en Prisma, met het toekomstige station Bleizo als entree. Zowel de Floriade 2022 als deze gebiedsontwikkelingen profiteren van deze samenwerking. De aanleg van infrastructuur, parken en voorzieningen voor de Floriade 2022 kan in belangrijke mate worden gestroomlijnd met het latere gebruik. Bleizo omvat de realisatie tussen 2012 en 2032 van drie geïntegreerde onderdelen: het bedrijventerrein Bleizo Business Park, de vervoersknoop Bleizo Podium en Bleizo Leisure Park, met grootschalige publieksvoorzieningen op het gebied van leisure en commercie, zoals Adventure World en het Factory Outlet Center. Voor zover de Floriade 2022, Prisma en Bleizo locaties, infrastructuur en voorzieningen met elkaar delen, is er sprake van positieve interferentie. Uitgangspunt is dat de Floriade en Bleizo en Prisma toegevoegde waarde hebben voor elkaar. Door stroomlijning van gebiedsontwikkeling en functies en door medefinanciering (‘overname) van infrastructuur, park en voorzieningen. Dit betekent dat wij kritisch zijn over de locatiekeuze om synergetische voordelen en kostenvoordeel te bewerkstelligen. Waar de Floriade 2022 zich afspeelt op een terrein dat niet tot Bleizo of Prisma behoort, zullen nieuwe functies worden gecreëerd waarvoor de parkinfrastructuur en de (infrastructurele) voorzieningen van de Floriade na 2022 meerwaarde hebben.

VrAAG 5.4

In hoeverre is er bereidheid tot en zijn er garanties voor het beschikbaar stellen van voldoende werkkapitaal (inclusief toezeggingen van financiële middelen door derden)? Antwoord Een continue inkomstenbron vormen de toegezegde overheidsbijdragen. Tevens wordt direct na de toewijzing gestart om via de verschillende verdienmodellen aanvullende private inkomsten te genereren voor vervolginvesteringen. Daarbij zal inleg in het aandelenkapitaal mede zorg dragen voor financiering. Samen met de overheidsbijdrage zorgt dit voor voldoende werkkapitaal. Financiering Voor realisatie van het Expoterrein zijn grote investeringen nodig, die op dat moment nog niet gedekt worden door gerealiseerde inkomsten. Immers een belangrijk deel van dat geld wordt gegenereerd via kaartverkoop in 2022. De organisatie regelt voor de realisatie van het Expoterrein een financieringsarrangement met een bank.

VrAAG 5.5

Hoe gaat u om met het zekerstellen van het evenement c.q. het afsluiten van verzekeringen?

Hoe worden de financiële risico’s gedekt?

Antwoord: Voor de realisatie van het Expoterrein zullen de nodige verzekeringen worden afgesloten, ter dekking van eventuele schade aan het werk en materieel, opstallen, bomen en beplanting (bomenverzekering), aansprakelijkheid naar derden en aansprakelijkheid voor schade aan bestaande eigendommen. De verzekering biedt dekking aan de Floriadeorganisatie als ook aan de inzenders, vooral tijdens de laatste fase van het project.

Antwoord Het antwoord op deze vraag is integraal opgenomen in de hoofdtekst van dit hoofdstuk.

Voor wat betreft de zekerheid ten aanzien van het doorgaan van het evenement in 2022 verwijzen wij naar het onderdeel risicobeheersing.

VrAAG 5.3

VrAAG 5.6

Maak de relatie tussen het behalen van de hoofddoelstelling en de financiën inzichtelijk, inclusief de relatie tussen een aantal subdoelstellingen en de financiën. Gedacht wordt aan: Geprognosticeerde aantal bezoekers X levert B Y op Geprognosticeerde sponsoring levert B Y op Geprognosticeerde Media exposure kost B Z

• • •

Antwoord De relatie tussen de hoofddoelstelling en de financiën van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange komt vooral tot uiting in de wijze waarop wij het proces én de inkomsten gaan organiseren. Niet alleen de Expo in 2022 is een belangrijke mijlpaal maar ook de aanloop ernaar toe. Gedurende de komende tien jaar mobiliseren we bedrijven en organisaties uit de tuinbouwcluster, cross-overs met bedrijven en organisaties uit andere topsectoren, onderwijsinstellingen en kennisinstituten en tal van organisaties in de regio met kennis, menskracht en middelen om uiteindelijk de doelstellingen te bereiken. Er bestaat een één-op-één relatie tussen het binden van deze organisaties en bedrijven en het genereren van inkomsten voor de Floriade. Hiermee realiseren we een breed scala aan doelstellingen; de tuinbouwsector krijgt een beter imago, er komen nieuwe samenwerkingsvormen, de regionale sociaal-economische structuur wordt versterkt én er worden inkomsten gegenereerd voor de Floriade. Deze werkwijze gaat veel verder dan de ‘traditionele’ sponsoring van een eenmalig evenement, zoals wij deze tot op heden kennen in bijvoorbeeld Floriade Venlo. Wij gaan gebruik maken van het scala aan verdienmogelijkheden welke wij voorzien in de 10-jarige aanlooptermijn. Daarvoor gaan wij sterke banden aan met gerenommeerde bedrijven binnen de topsectoren (agro)food, logistiek, tuinbouw, high tech, energie, life sciences en health. In de begroting en toelichting is aangegeven welke opbrengsten wij gaan genereren via de verschillende ‘verdiensporen’.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 86

27-06-12 15:47

VrAAG 5.7

Welke financiële uitgangspunten worden gehanteerd m.b.t. de entreeprijs? Antwoord Wij gaan uit van een gemiddelde entreeprijs van B 25 per bezoeker, vergelijkbaar met de prijzen van de entreekaartjes voor de Floriade 2012 in Venlo. De netto-inkomsten liggen lager, in verband met afdrachten, commissies, royalty’s en dergelijke, namelijk op circa B 19. De entreeprijs wordt in de begroting geïndexeerd met een inflatiecorrectie.

VrAAG 5.8

Geef aan hoe u omgaat met de volgende aspecten: Exclusiviteit Toetsing van de aard en kwaliteit van binnen- en buitenlandse inzendingen aan de hand van vooraf vastgelegde criteria.

• •

Antwoord Bedrijven en organisaties zullen een belangrijk deel van de inkomsten genereren voor de Floriade 2022. Daarom krijgen deze partners mogelijkheden en rechten op exposure, gebruik van het beeldmerk Floriade 2022 Holland Central | Green XChange, en op het uitdragen van hun kernwaarden. Exclusiviteit is daarbij mogelijk. Een potentiële partner beoordelen we op de mate waarin diens doelstellingen overeenkomen met de waarden en thema’s van Floriade 2022 Holland Central | Green XChange. Exclusiviteit mag niet leiden tot een onbalans in kosten/baten ten aanzien van de onderlinge dienstverlening. Dat geldt bij voorbeeld ook voor sponsoring in natura, waar terughoudend mee zal worden omgegaan. Aard en kwaliteit van binnen- en buitenlandse inzendingen toetsen we aan criteria gebaseerd op de thema’s en waarden waar de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange voor staat.

FINaNCIËN

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 87

27-06-12 15:47

Diversiteit Transparantie Aandelen

Ondernemerschap

Bestuurlijke inrichting

Jongenraad

Bestuurders

Besturen

ALV Ledenraad

Wetgeving

Ledenkapitaal

Financiering

Zeggenschap

Leden

Transactie

Verantwoording

Ledenbetrokkenheid Strategie

Agency-theorie

Commissarissen Ledenlening

Participatiereserve

Duurzaamheid Rechten & Plichten

Coรถperatie

Traditioneel model

Free-riders

Certificaten

Directiemodel

Klanten

Jaarverslag Zandlopermodel Transactiekosten

Toezicht

Governance NCR-Code Coรถperatief

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 88

27-06-12 15:47

orGaNISatIE Bij de vernieuwende wijze waarop publieke en private partijen participeren in het verwerven van kapitaal hoort een vernieuwende wijze van organiseren. We kiezen voor een organisatiestructuur die de agrarische sector in de genen zit: de coöperatie. Het coöperatiemodel biedt de juiste structuur, die een grote verscheidenheid aan partijen bindt en hun uiteenlopende belangen op één lijn brengt. Daarnaast bouwen we voort op de onderdelen van de organisatiestructuur die bij de Floriade Venlo succesvol zijn gebleken.

orGaNISatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 89

27-06-12 15:47

Wij kiezen een organisatiemodel dat past bij het concept van Holland Central | Green XChange Onze voorstellen voor de Floriade 2022 beogen enerzijds de realisatie van een wereldtuinbouwtentoonstelling die haar poorten in 2022 opent, en anderzijds een blijvende transformatie van het gebied waar de Floriade aanlandt. Daarom willen wij partijen bij de organisatie betrekken die bereid en in staat zijn om zich voor langere tijd aan deze doelen te verbinden. Tegelijk moet hun betrokkenheid worden gerelateerd aan hun specifieke mogelijkheden en doelen. Daarvoor kiezen we een samenwerkingsmodel waarin naast een Stichting Floriade 2022 – met daarin de Nederlandse Tuinbouwraad, de deelnemende gemeenten en de provincie Zuid-Holland – een coöperatie wordt opgericht. De Coöperatie Floriade 2022 biedt het bedrijfsleven en andere organisaties een platform voor deelname. Wie in deze coöperatiestructuur geld inbrengt, krijgt daarvoor aandelen terug. Zo ontstaat bij succes een recht op dividend. Dat biedt perspectieven om risicokapitaal te verwerven.

Toelichting op de coöperatie De coöperatieve ondernemingsvorm is in Nederland sterk vertegenwoordigd in de land en tuinbouw. Ook Rabobank, founder van de Floriade, is een coöperatie. Maar onze inspiratie voor deze keuze ligt ook in de Corporación Mondragón, een overkoepelend orgaan van coöperaties in het Baskisch dorpje Arrasate. Hier zijn dankzij de coöperatieve samenwerking zeer succesvolle bedrijven ontstaan (http://www.mondragoncorporation.com). Bovendien heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 2012 uitgeroepen tot het ‘Jaar van de Coöperatie’ vanwege de bijzondere bijdrage van coöperaties aan sociaaleconomische ontwikkelingen wereldwijd. Onze keuze voor de coöperatie als vorm van samenwerking bij de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange ligt dus voor de hand. Een coöperatie is een onafhankelijke onderneming in eigendom van en bestuurd door degenen die er gebruik van maken. Het is een onderneming in verenigingsverband waarbij het gaat om het scheppen van goede economische condities voor de leden op de lange termijn. Winst is niet het ultieme doel, maar een middel voor het realiseren van maatschappelijke doelen. Belangrijke kenmerken zijn ledenzeggenschap, zelfhulp en ondernemerschap, focus op langetermijnstrategie en solidariteit. Essentie is dat via deze samenwerkings vorm belangen van verschillende participanten kunnen worden verenigd en dat zeggenschap en invloed kan worden geregeld naar mate van belang, participatie en risicodragendheid. Werken in coöperatieverband is herkenbaar voor de vele toekomstige samenwerkingspartners. Het bijbehorende organisatiemodel komt tegemoet aan de doelen die wij nastreven: participatie van publieke en private partijen, die weliswaar uiteenlopende belangen hebben, maar die tegelijk een herkenbaar en gemeenschappelijk doel voor ogen houden.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 90

27-06-12 15:47

Voor de samenwerking tussen NTr en regio kiezen we voor partnerschap Het is onze wens om als deelnemende partijen met de Nederlandse Tuinbouwraad een organisatie op te zetten waarin partijen als echte partners optreden. Daarom kiezen we voor een structuur gebaseerd op het Venlomodel. Het model houdt in dat de Nederlandse Tuinbouwraad en de deelnemende overheden zich verenigen in een stichting: de Stichting Floriade 2022. De deelnemende partijen hebben in de Stichting Floriade 2022 zeggenschap over de richting, de zedelijke inhoud van het Floriade-gedachtegoed en over de benoeming van sleutelfiguren in de organisatie. Binnen de stichting wordt een bestuur samengesteld en een onafhankelijk voorzitter benoemd. De stichting is het beleidsorgaan en houdt de aandelen van een uitvoerende besloten vennootschap: BV Floriade 2022. De stichting benoemt de Directie Floriade 2022 en de Raad van Commissarissen en heeft een beslissende stem op een aantal nader te benoemen punten. De BV Floriade 2022 zet de uitvoering in gang, stuurt die aan en verstrekt in dat kader opdrachten aan adviseurs, ontwerpers en aannemers. Het bestuur van de stichting zorgt ervoor dat de uitvoering professioneel wordt opgepakt en op gepaste afstand blijft van beleidsmatige overwegingen. Op deze manier is er geen directe politieke invloed op het proces. De Directie Floriade 2022 wordt benoemd door de stichting en gaat over de voorbereiding (plan, inzendingen, organisatie, marketing, e.d.) en exploitatie van het evenement. De Directie werkt op basis van een directiestatuut. De Directie Floriade 2022 sluit overeenkomsten met de opdrachtnemer over de kavelprijsgarantie voor de voorbereiding en realisatie van het basispark Floriade. Opdrachtnemer is integraal realisator, zoals ARCADIS dat nu is voor de Floriade 2012 in Venlo.

orGaNISatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 91

27-06-12 15:47

Een aanvullende werkstructuur maakt risicodragende participatie mogelijk Naast bovengenoemde organisatie (Stichting Floriade 2022 en Floriade 2022 BV) wordt een aanvullende werkstructuur vormgegeven die een platform biedt voor participatie van het bedrijfsleven en andere partners. De regio stelt een Regio Commissie in. Hierin is, naast vertegenwoordigers van publieke partijen, ook plaats voor vertegenwoordigers van private partijen. De stichting gaat een overeenkomst aan met de Regio Commissie over de economische en gebiedsontwikkeling. Hun gezamenlijke belang ligt in het ontwikkelen van gebiedskwaliteit, het mobiliseren van bedrijven en organisaties uit het tuinbouwcluster en andere topsectoren, en het versterken van de sociaal-economische structuur van de regio op lange termijn. En in het verwerven van inkomsten via projecten en initiatieven, waarvoor de Floriade 2022 de katalysator vormt. In deze overeenkomst wordt de geldstroom vanuit de op te richten coöperatie richting Floriade 2022 vastgelegd. De Regio Commissie benoemt de directie van de Coöperatie ‘NV Holland Central | Green Xchange’. De taak van de coöperatie is vervolgens om uitvoering te geven aan de gemaakte afspraken via realisatie van door haar leden geïnitieerde projecten en initiatieven. De coöperatie is de programmaorganisatie met daarin de projecten, die privaat of een mengvorm van privaat-publiek kunnen zijn.

Aandelenstructuur voor rendement op vermogen In de coöperatie werken overheden, bedrijven, organisaties en instellingen als kennisinstituten en publiekrechtelijke organisaties samen binnen een structuur die recht doet aan hun specifieke belang en draagkracht. Al deze partijen verschillen in hun bereidheid en vermogen te investeren en garanties te stellen. Het coöperatiemodel zorgt ervoor dat deze verschillen ook tot uiteenlopende rendementen op hun investeringen leiden. Binnen de coöperatie biedt de aandeelhoudersstructuur handvatten voor verschillende vormen van participatie. Wij kiezen voor een financiële structuur, die recht doet aan de waardeontwikkeling en aan een evenredige verdeling van de opbrengsten daaruit over de verschillende betrokkenen. Deze structuur stelt ons bovendien in staat financiële middelen van buiten aan te trekken. De inbreng van de verschillende deelnemers wordt vertaald in de vorm van aandelen met verschillende klassen. Wie vooral invloed wil, krijgt zijn aandeel daarin vertaald. Wie vooral geld inbrengt, krijgt daarvoor aandelen – en potentieel rendement – terug. Ook inbreng in de vorm van kennis, grond, rechten of goodwill kan binnen dit model worden opgenomen. Bovendien maakt deze structuur onderscheid mogelijk in de bereidheid tot het dragen van risico. Het gaat erom dat financiële bijdragen langer en breder kunnen worden ingezet dan in de tot dusver gebruikelijke structuur. Daarmee wordt de samenwerking interessant voor investeerders die met risicokapitaal aandelen willen kopen. Naast het beoogde maatschappelijke resultaat uit de doelen van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange, kunnen ook rendementen worden behaald in de vorm van dividend of vermogensaanwas. Op deze wijze kan de Floriadeorganisatie voldoende middelen aantrekken om de gewenste projecten met een grote mate van zekerheid te laten slagen.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 92

27-06-12 15:47

Structuur voldoet aan eisen van de Nederlandse Tuinbouwraad • • • • • •

De structuur is werkbaar voor diverse belanghebbenden. De structuur stelt de Floriade-organisatie in staat voldoende financiële middelen aan te trekken. De structuur houdt meer dan tot dusver voor Floriades gebruikelijk was rekening met continue exploitatiekansen, zowel voorafgaand aan de Floriade 2022, als na afloop daarvan. De structuur maakt het mogelijk diverse businesslijnen en deelexploitaties te ontwikkelen, waarin alle deelnemers een duidelijke rol kunnen innemen, en waarin een bedrag kan worden opgebouwd dat als buffer en garantie dient voor de realisatie van het Floriade-evenement in 2022. De structuur stelt ons in staat de aansprakelijkheid te beperken, in elk geval tot de omvang van het bedrag van de inbreng. Met deze structuur kunnen geldstromen voldoende worden gescheiden voor een werkbare situatie

orGaNISatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 93

27-06-12 15:47

Verantwoordelijkheden en risico’s zijn evenwichtig en helder verdeeld Wij kiezen voor een organisatiemodel waarin de verantwoordelijkheden, de risico’s en de aansprakelijkheden evenwichtig en helder zijn verankerd. De stichting die de Nederlandse Tuinbouwraad en deelnemende overheden vertegenwoordigt, is niet aansprakelijk voor de financiële verplichtingen die worden aangegaan door de Floriade 2022 BV. Omdat de stichting zelf geen geld inbrengt, loopt ze geen vermogensrisico. Het benoemde bestuur en de benoemde directies zijn wel aansprakelijk voor onoorbaar handelen, voor bestuurlijk verzuimen en voor onbehoorlijk bestuur.

Heldere scheiding van geldstromen De geldstromen zijn duidelijk herkenbaar en van elkaar gescheiden. Zowel de benutting van beschikbare middelen als kosten en opbrengsten kunnen helder in kaart worden gebracht. Deelexploitaties worden sterk van elkaar gescheiden en elk op hun eigen resultaat afgerekend, zonder dat ze elkaars financierbaarheid kannibaliseren. Ingebrachte middelen, opbrengsten en kosten worden inzichtelijk gemaakt. Deelexploitaties en deelbelangen worden gescheiden in beeld gehouden. Er zal strak en frequent worden gerapporteerd.

De coöperatie heeft rechtspersoonlijkheid en is in die hoedanigheid aansprakelijk voor haar handelen. Bij een normaal functioneren van de coöperatie is deze aansprakelijkheid tot een minimum beperkt. Er is geen persoonlijke of institutionele aansprakelijkheid voor de werking van de coöperatie. De aandeelhouders lopen risico in relatie tot de omvang van het ingebrachte bedrag, en voor de afspraken die specifiek met hen zijn gemaakt. Op deze wijze komen de risico’s daar terecht, waar deze het beste zijn te beheersen. De stichting en de Regio Commissie gaan een overeenkomst aan, die onder andere de financiële bijdrage regelt die de coöperatie moet genereren. Daarmee gaan beide partijen een financiële resultaatsverplichting aan. Bij het zoeken naar aandeelhouders zullen partijen worden gezocht die mede risico in de coöperatie willen dragen. Tegenover een risicodragende participatie staat uiteraard ook de mogelijkheid van rendement.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 94

27-06-12 15:47

toezicht op de uitvoering van afspraken door een raad van Commissarissen

Floriade 2022 en regio ontwikkeling Het onderstaande schema geeft de organisatiestructuur op hoofdlijnen weer.

Floriade 2022 plus regio-ontwikkeling

Regio gemeenten en provincie

NTR

Stichting Floriade

Regio Commissie publieke en private partijen

Raad van Commisarissen

Floriade 2022 BV

Directie Coöperatie regio ontwikkeling project

In ons organisatiemodel wordt onderscheid gemaakt tussen een Raad van Commissarissen, zijnde een onafhankelijke raad, en een directie – in de vorm van de Opdrachtgever Floriade 2022. De Raad van Commissarissen wordt benoemd door de Stichting en bestaat uit onafhankelijke toezichthouders met competenties op met name financieel, juridisch, internationaal en marketing gebied. De Raad van Commissarissen krijgt een onafhankelijk voorzitter. De directie krijgt een sterke, professionele invulling, met personen die op het gebied van tuinbouw, marketing, financiën en management hun sporen hebben verdiend. De directie is autonoom binnen het directiestatuut en legt verantwoording af aan Raad van Commissarissen.

project Opdrachtnemer Expoterrein

project project

ontwerp

realisatie

Hiermee hebben we vraag 6.1: ‘Welke organisatiestructuur en bestuurlijke structuur staat u voor ogen voor de Floriade en hoe ziet u de samenwerking met de NTR’ beantwoord.

orGaNISatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 95

27-06-12 15:47

Uw vragen bij hoofdstuk 6 onze antwoorden

VrAAG 6.2

Hoe denkt u over het vormgeven aan de werkorganisatie tijdens de uitvoering van de Floriade? Antwoord Als eerste stap dienen de statuten van de Stichting Floriade 2022 opgesteld te worden. Op basis hiervan kan de Stichting de directie van Floriade 2022 BV en de Raad van Commissarissen benoemen. Van de uitvoeringsorganisatie moet kwaliteit, daadkracht en snelheid van handelen uitgaan gedurende de verschillende fasen van het project. De organisatie moet snel op nieuwe situaties kunnen inspelen. De directie is verantwoordelijk voor de volgende taken: Dagelijkse leiding van de Floriade BV Benoeming en ontslag van personeel Zorg voor de projectorganisatie Financieel beheer Het afleggen van verantwoording aan de Raad van Commissarissen

• • • • •

VrAAG 6.3

Hoe worden de gezamenlijkheid en de wederzijdse belangen tussen partij en de Nederlandse Tuinbouwraad vormgegeven? Antwoord Door gezamenlijke deelname aan de stichting en de daaraan gekoppelde toezichtstructuur.

VrAAG 6.4

Hoe worden de belangen van de Floriade voor en tijdens de tentoonstelling zeker gesteld bij de organiserende partij, zowel bestuurlijk als in de werkorganisatie, wanneer de organiserende partij uit een samenwerkingsverband bestaat? Antwoord Door samenwerking van de Nederlandse Tuinbouwraad en de regio in de Stichting, in combinatie met de op te richten Regio Commissie en coöperatie waarin de betrokkenheid van het bedrijfsleven vorm wordt gegeven. Zie verder de hoofdtekst in dit hoofdstuk.

VrAAG 6.5

Over welk commitment beschikt u op dit moment, van zowel de politiek als het bedrijfsleven in de regio, voor de financiële en organisatorische participatie en qua bezoek in de voorbereiding van de Floriade? Antwoord Het initiatief tot kandidaatstelling van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange zoals beschreven in het bidbook, wordt onderschreven door de Besturen van de gemeenten en het College van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland. De Kamer van Koophandel Den Haag heeft in een brief van 12 april 2012 aangegeven het initiatief de Floriade 2022 nadrukkelijk te ondersteunen; zij heeft zich bereid verklaard een deel van de kosten voor het maken van het bidbook voor haar rekening te nemen. Het regionale bedrijfsleven ondersteunt ten volle het bid voor de organisatie van de Floriade 2022. Op de binnenzijde van de achteromslag vindt u adhesiebetuigingen van diverse partijen uit het regionale bedrijfsleven. Diverse private partijen, waaronder het Havenbedrijf Rotterdam en grote bedrijven zoals Siemens en Rabobank hebben aangegeven actief aan de Floriade 2022 te willen meedoen.

Vraag 6.6

Hoe is het draagvlak bij milieu- en natuurgroeperingen en waaruit blijkt dat? Antwoord De Floriade krijgt haar ruimtelijke inbedding in bestaande ruimtelijke plannen waarvoor planologische procedures zijn doorlopen. Zie hiervoor ook antwoord op vraag 3.2. Voor de deelgebieden Bleizo, Prisma, van Tuyllpark en omgeving is de Intergemeentelijke Structuurvisie (ISV) opgesteld. Het ISV is een kader voor de bestaande en nieuw te ontwikkelingen bestemmingsplannen. De ontwikkelingen van de Floriade passen in de ambities van de ISV. In het kader van het ISV en de plan Mer, zijn de natuur- en milieuverenigingen actief geïnformeerd. Op onderdelen zijn zij geconsulteerd, voor deelgebied Greentech businesspark hebben zij aan de voorkant advies gegeven. Zij hebben geen zienswijzen ingediend. De komst van de Floriade zal een verdere impuls en kwaliteitsverbetering geven voor de diverse deelgebieden, en dan uiteraard vooral ook voor versterking groen- en waterstructuren. Voor de Klappolder met de hieraan verbonden Rotte en Kruisweg betekent de komst van de Floriade het herstel van cultuurhistorische waarden, de landschappelijke inpassing van Kruisweg en de versterking van het recreatieve netwerk. Door Floriade wordt groen en natuur een krachtiger positie gegeven, het zal onderdeel zijn van het nalatenschap. Na toewijzing van de Floriade aan deze regio wordt een proces gestart waarbij een concrete invulling gaat plaatsvinden. Er wordt voor de verdere uitwerking en inpassing van de Floriade in bovengenoemde gebieden samenwerking gezocht met milieu- en natuurgroeperingen. Milieu- en natuurgroeperingen worden ook betrokken de invulling van lokale initiatieven en het businessmodel voor crowd funding.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 96

27-06-12 15:47

orGaNISatIE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 97

27-06-12 15:47

PM: Foto

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 98

27-06-12 15:47

PLaNNING Het is onze ambitie een Floriade te organiseren die tijdens het evenement in 2022 én in de aanloop daar naartoe betekenis heeft. De planning voor de ontwikkeling van de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange is gericht op het verbinden van de ontwikkeling van het Expoterrein en activiteiten in het kader van de ‘making of’ en de regionale ontwikkeling. We zorgen voor zichtbare tussenresultaten die in een serie van tweejaarlijkse Floriade evenementen in een inspirerende setting gezamenlijk worden gepresenteerd. Zo waarborgen we samenhang, sturing en betrokkenheid van doelgroepen. En bouwen we aan een versterking van het Floriade merk en positionering van het tuinbouwcluster.

PLaNNING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 99

27-06-12 15:47

Hink-stap-sprong naar een succesvolle Floriade 2022 Na de aanloop en afzet in de aanmeld- en bidbookfase, werken wij in drie fasen naar een succesvolle Floriade 2022, namelijk een interactie-, transactie- en transformatiefase. Deze drie fasen vormen de basis voor de hink-stap-sprong naar de Floriade in 2022. In de interactiefase ligt de nadruk op het verbinden van partijen. Hiermee zijn we in de aanmeld- en bidbookfase al gestart. In de transactiefase ligt het accent op het vertalen van deze verbindingen in concrete afspraken en contracten. Tijdens de transitiefase zijn we gericht op het realiseren van zichtbare resultaten en veranderingen die bijdragen aan de transitie die we met de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange willen bereiken. De fasen lopen voor een deel parallel aan elkaar. Pre-events in de oneven jaren zorgen voor inspiratie en aanscherping. De tweejaarlijks Floriade 2022 evenementen in de even jaren zijn tussentijdse piekmomenten die concrete tussenresultaten zichtbaar maken. Na de Floriade in 2022 zorgen we voor een goede overdracht naar de volgende Floriade organisator en, waar nodig, een doorstart van de coöperatie, initiatieven en projecten. In de globale planning onderscheiden we vijf werkgebieden: organisatie; Expoterrein; merkwaarde, cross-overs, evenementen, e.d.; economische structuurversterking en ruimtelijke business cases. De werkgebieden worden ieder kort toegelicht.

100

Organisatie Na toekenning van het bid wordt de organisatiestructuur zoals aangegeven in hoofdstuk 6 vormgegeven. Het contract met de NTR wordt ingevuld en we maken afspraken voor de overlegstructuren. De werkorganisatie (Floriade 2022 BV en coöperatie) geeft sturing aan de overige werkgebieden. Per 1 januari 2013 starten beide organisaties met de halfjaarlijkse monitoring op kosten/baten, prognoses, kwaliteit en duurzaamheid. Deze monitoring loopt door tot tenminste 2023. In dat jaar start de overdracht naar de volgende organisator van de Floriade. Expoterrein Na toekenning van het bid planten we op feestelijke wijze de eerste boom op het Floriade 2022 Expoterrein. Het ontwerpteam gaat aan de slag met het verder uitwerken van het masterplan en de vertaalslag van het masterplan in (detail) ontwerpen. We verwachten in 2017 met de structuurbepalende beplanting te beginnen en in 2019 met de bouwwerken en infrastructuur. Het terrein is vanaf 2014 beschikbaar. Tijdens het Floriade evenement in dat jaar wordt de “Floriadekeet” geopend. Dit is een centrum waarin bijeenkomsten kunnen worden georganiseerd en bezoekers kunnen bijdragen aan de wijze waarop de Floriade 2022 wordt ontwikkeld. In 2017 willen we starten met de kabelbaan, een succesvolle publiekstrekker in Venlo. Vanaf 2018 zouden bezoekers dan ook vanuit de lucht kunnen zien hoe het Floriade Expoterrein en het omliggende gebied zich ontwikkelen. Vanaf 2020 begint de verkoop in arrangementen, vanaf 2021 de individuele kaartverkoop. In maart 2022 is de try-out en in april 2022 de officiële opening van de Floriade 2022 Holland Central | Green Xchange. De kwaliteit van het Expoterrein wordt doorlopend geschouwd.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 100

27-06-12 15:47

Merkwaarde, cross-overs, evenementen, e.d. Zoals aangegeven voorzien we twee series van tweejaarlijkse evenementen. In de even jaren organiseren we een tweejaarlijkse serie van Floriade 2022 evenementen. In deze evenementen staan de tussenresultaten van de werkgebieden centraal. Het zijn ijkpunten om naar toe te werken en momenten waarop de samenhang tussen resultaten en nog te ondernemen activiteiten wordt geborgd. Daarnaast zijn het ook evenementen waar specifieke doelgroepen worden uitgenodigd en de zichtbaarheid van het merk Floriade wordt vergroot. In de oneven jaren organiseren we een aantal pre-events ter inspiratie en aanscherping van de verschillende werkgebieden. We starten in 2013 met de Tedx Floriade 2022. Een Tedx is een inspirerende organisatievorm waar een bijzondere groep mensen in korte, goed voorbereide presentaties waardevolle en inspirerende ideeën delen. Een ideale aftrap voor de ‘making of’ van de Floriade 2022. In 2015 organiseren we een Dare2Share fair waar cross-overs van tuinbouw met topsectoren en sport centraal staan. In 2017 richten we ons op het ontwerp van het Expoterrein, als geheel, maar ook op het niveau van de verschillende onderscheiden werelden. Innovatieve best practices staan centraal in 2019. Welke moeten absoluut gedeeld worden op de Expo in 2022 en op welke wijze? In 2021 staat de levensstijl van mensen in een vitale samenleving centraal. Hoe kunnen we die positief beïnvloeden en het tastbaar maken op de Floriade in 2022?

Voor de planning en sturing van activiteiten die bijdragen aan het vergroten van de merkwaarde, cross-overs en evenementen, denken we aan een programmatische aanpak met bijvoorbeeld de volgende programma’s: ‘Floriade komt bij je thuis’, gericht op lokale initiatieven en het rechtstreeks bereiken van consumenten. ‘Floriade B2B’, gericht samenwerking tussen innovatieve cross-overs met andere sectoren. ‘Delta Floriade’, gericht op ruimtelijke en watervraagstukken. ‘Floriade Lab’, gericht op de koppeling onderwijs, onderzoek en praktijk. ‘Floriade Sportief’, gericht op breedtesport als topsport. We starten deze programma’s in 2013 en 2014.

• • • • •

Economische structuurversterking en ruimtelijke business cases In de aanmeld- en bidbookfase zijn de eerste verbindingen voor projecten op het gebied van economische structuurversterking en ruimtelijke business cases gelegd. Deze worden verder uitgewerkt. Ook worden nieuwe partnerschappen aangegaan en uitgewerkt. Afspraken worden vertaald in contracten. De preevents zorgen voor inspiratie en aanscherping. Resultaten worden gedeeld tijdens de tweejaarlijkse Floriade 2022 evenementen. Afhankelijk van de aard van de projecten, krijgen zij een plaats op het Expoterrein of worden zij opgenomen in de regionale routes vanaf het Expoterrein.

Bij de toekenning van het bid maken we een doorstart met de virtuele Floriade. Om de overdracht van de Floriade in Venlo te markeren en ideeën en initiatieven voor de Floriade 2022 in de betrokken Greenports, steden en gebieden in het land te oogsten organiseren we een ‘Floriade tour’. Vanaf 2016 organiseren we deze ‘Floriade tour’ ook internationaal. Op deze wijze zorgen we ook voor internationale naamsbekendheid en leggen we een basis voor de bijdragen in de landenpaviljoens.

PLaNNING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 101

101

27-06-12 15:47

INTERACTIE TRANSACTIE

Merkwaarde, cross-overs, evenementen e.d.

Floriade 2022 evenement

Tedx Floriade 2022 Doorstart virtuele Floriade Start ‘Tour Floriade’ vanaf Venlo langs greenports en grote steden Start Programma ‘Floriade B2B’ Start Programma ‘Floriade Lab’ Start Programma ‘Delta Floriade’ Start programma ‘Floriade komt naar je toe’ Start Programma ‘Floriade Sportief’

Economische structuurversterking

Doorstart verbinden partners

ruimtelijke business cases

Doorstart verbinden partners

Dare 2 Share Floriade 2022

Desig

Start ‘Tour Floriade’ internationaal

Start contractvorming Doorstart uitwerken projecten Start uitvoering projecten en initiatieven

Doorstart uitwerken business cases Expoterrein

Eerste ‘Boom’ in de grond Kwaliteitsschouw (doorlopend) Uitwerken masterplan

Start contractvorming

Start uitvoering business cases

Start tijdelijke school- en buurttuinen

Start structuurbepalende beplanting

Terrein beschikbaar Masterplan gereed

Voorlopige ontwerpen deelgebieden gereed Definitieve ontwerpen deelgebieden gereed Detail ontwerpen 2016 – 2022 Startprocedure bestemmingen Start procedure vergunningen Aanleg kabelbaan Aanvraag registratie BIE

Opening ‘Floriadekeet’, bezoekerscentrum Aanvraag AIPH organisatie

Bestuur op orde Afspraken overlegstructuur Contractvormering NTR Werkorganisatie op orde Start halfjaarlijkse monitoring op kosten/baten, prognoses, kwaliteit en duurzaamheid Aanstellen Floriade Ambassadeurs

2012 102

Floriade 2022 evenement

2013

2014

2015

Beslismoment inrichting Expoterrein

Voorstel regeringscommissaris (BIE)

2016

2017

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 102

27-06-12 15:47

TRANSITIE

Design Floriade 2022

Floriade 2022 evenement

Best Practices Floriade 2022

Floriade 2022 evenement

Live Floriade 2022

Start Floriade TV

tuur-

Short-list selectie landschapskunstenaars Culture Park

Selectie winnaars Start aanleg tuinen

Start voorbereidingen uitvoering Start uitvoering ondergrondse infra Start uitvoering groen Start uitvoering grijs Start bouwwerken

Opening kabelbaan

Start verkoop arrangementen

“Ontmanteling” terrein Overdracht infra en voorzieningen

Start kaartverkoop

Try out begin maart 2022”

openstelling 6 april 2022 Overdracht Floriade aan volgende organisator Doorstart Coöperatie

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

PLaNNING

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 103

103

27-06-12 15:47

tien jaar tot de Floriade 2022 Holland Central | Green XChange TIEN JAAr IN HET LEVEN VAN

Wie: Klaas en Elsbeth Reiger, drie zonen Dirk, Gijs en Jan uit Zoeterwoude. Klaas: werkt bij groot ingenieurs- en adviesbureau. Betrokken bij bid Floriade Holland Central | Green XChange. Werkte eerder aan Floriade Haarlemmermeer en Floriade Venlo. Elsbeth: lerares lagere school. Vrijwilliger bij Vollegrondstuinderij en educatief centrum ‘De Johannushoeve’ in Geerpolder. De tuinderij is opgericht in samenwerking met KNHM en de Goede Gronden. Zonen: Dirk heeft net eindexamen gedaan. Gijs en Jan zitten op de middelbare school.

104

2012 Klaas is weinig thuis: maakt bidbook Floriade 2022. Dirk gaat Bouwkunde studeren in Delft. Feest in huize Reiger, Holland Central | Green XChange wint. 2013 Klaas is kwartiermaker voor de ruimtelijke business cases. Uitwerken van veelbelovende business cases uit bidbookfase. De Tedx Floriade 2022 levert ideeën en initiatieven op voor Klaas en collega kwartiermakers voor andere programma’s. 2014 Eerste contracten voor ruimtelijke business case getekend tijdens Floriade 2022 evenement. Dirk doet mee aan ‘Floriade Lab’ waarin hij met studenten uit andere disciplines werkt aan de Floriade 2022. Bij school Elsbeth wordt een prachtige toverhazelaar geplant uit Boskoop (programma ‘De Floriade komt naar je toe’). 2015 Uitvoering eerste ruimtelijke business case succesvol gestart. Gijs geslaagd voor eindexamen. Gaat in Wageningen voedingstechnologie studeren en roeien bij Argo. Jan speelt Floriade spel, is populairder dan app Farmville. 2016 Beslissing definitieve invulling van het Expoterrein Floriade 2022. De ruimtelijke business cases liggen op schema! Elsbeth aan de slag met Floriade lespakket. Ontwikkeld door Pabo studenten Hogeschool Inholland. Leerlingen zijn enthousiast. 2017 Dirk studeert af. Gaat aan de slag in Vancouver. Klaas springt bij in de vergunningverleningspool. Elsbeth geeft presentaties aan lokale initiatieven in regio die ook aan de slag willen met het kringlooplandbouwprincipe.

2018 Op Greenport Innovatiecongres ziet Klaas nog een kans voor een business case met een interessante cross-over tussen tuinbouw, water en energie. Gijs blijkt een toptalent, roeit op de Senior B Wereldkampioenschappen (voor roeiers tot 23 jaar) op de Olympische roeibaan in de Eendragtspolder. ‘Floriade Sportief’ begeleidt het team op voedingsgebied. 2019 Klaas en Elsbeth dertig jaar getrouwd. Vieren feest met een fietstocht door de regio en ritje in de kabelbaan over het Floriade Expoterrein. Dirk draagt bij aan paviljoen Canada. Zijn Canadese vriendin organiseert de Floriade ambassadeurstuin in VanDusen Botanical Garden. 2020 Klaas gaat met pensioen. Gaat wekelijks nog kijken bij ‘zijn’ Floriade. Begeleidt als lid van het provinciale KNHM bestuur een aantal lokale initiatieven die een bijdrage leveren aan de Expo. Jan slaagt voor eindexamen en vertrekt naar Dirk in Vancouver. 2021 Oud-leerling Elsbeth is geselecteerd om tuin in Culture Park aan te leggen. Bij thuiskomst geeft Jan aan naar de NHTV in Breda te willen. Eerste praktijkopdracht: Hoe zorg je er voor dat een bezoek aan de Floriade 2022 echt leidt tot een verandering naar een gezondere levensstijl? 2022 Opening Floriade 2022. De hele familie weer compleet. Na de opening vertelt oudste zoon Dirk tijdens familiepicknick in Making Holland dat de volgende generatie Reiger in aantocht is.

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 104

27-06-12 15:47

TIEN JAAr IN HET LEVEN VAN 2012 Volgt met veel belangstelling het bid van zijn regio voor Floriade 2022. Ziet kansen voor regio en eigen bedrijf. Vertelt hierover met verve bij bezoek selectiecommissie NTR. 2013 Presenteert tijdens Tedx Floriade 2022 zijn ervaring met drijvende teeltvloer. Wordt naar aanleiding van presentatie uitgenodigd voor congres Deltaprogramma Zoetwater. 2014 Wordt tijdens Floriade 2022 evenement betrokken bij initiatief om vergelijkbaar met Aardwarmtenetwerk Pijnacker, energienetwerk met aantal partijen in Waddinxveen te starten. 2015 Tijdens Dare 2 Share Fair Floriade ontmoeting met sociaal psycholoog Ineke Leeflang. Interessante dame. Bijzondere ideeën over MVO. Maakt een afspraak om daar verder met haar over te praten. 2016 Via Ineke betrokken geraakt bij het ‘Floriade Lab’. Zijn bedrijf is nu praktijkschool voor mbo en vmbo scholieren. Weet de nieuwste technologie te combineren met een duurzame bedrijfsvoering. Ziet Ineke steeds vaker. 2017 Heeft patent aangevraagd op verbeteringen teeltvloer. Genoeg investerende partijen gevonden voor energienetwerk. Project wordt ruimtelijke business case Floriade 2022 en uitgevoerd onder de vlag van de coöperatie. 2018 Vanwege de praktijkschool gevraagd om mee te doen aan Floriade TV. Weet het zo net nog niet. Scholieren zijn dolenthousiast, dus vooruit.

2019 Bedrijf groeit als kool. Via het Floriade programma ‘B2B’ preferred supplier geworden voor Unilever vanwege zijn duurzame bedrijfsvoering. Treedt in het huwelijk met Ineke. 2020 Uitgekozen als één van de meest innovatieve bedrijven om te presenteren Next-Nature. 2021 Opent internationale vestiging in Tanzania met lokale partner. Dolgelukkig met geboorte dochter Erin. 2022 Benoemd als eerste voorzitter van het World Greenport Center dat feestelijk wordt opgericht bij de opening Floriade 2022. Collega uit Tanzania is er ook met familie. Is onder de indruk van het Nederlandse watermanagement. En vindt dat de Nederlanders nog iets van hem kunnen leren over het sluiten van kringlopen in de bedrijfsvoering.

Hiermee hebben wij vraag 7.1 ‘Hoe ziet u het globale tijdschema voor de ontwikkeling van de Floriade 2022’ en vraag 7.2 ‘Wanneer kunnen structuurbepalende beplantingen zoals bedoeld onder punt 13 van bijlage 2 worden uitgevoerd’ beantwoord.

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 105

Wie: Teun Hendriks, woont in Waddinxveen. Teun: Is derde generatie tuinder. In plaats van het familiebedrijf over te nemen is hij vier jaar geleden een eigen bedrijf begonnen. Hij wil het anders doen en is gek op technologische snufjes.

PLaNNING

105

27-06-12 15:47

Dit bidbook is gemaakt met dank aan

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Gedeputeerde G. Veldhuijzen, provincie Zuid-Holland Wethouder T. Hoekstra, gemeente Alphen aan den Rijn Wethouder J.C. Goudbeek, gemeente Bodegraven-Reeuwijk Burgemeester J. Rijsdijk, gemeente Boskoop Wethouder J. den Uil, gemeente Lansingerland Wethouder mevrouw J. van Egmond, gemeente Pijnacker-Nootdorp Wethouder H.R. Haarman, gemeente Rijnwoude Burgemeester H.P.L. Cremers, gemeente Waddinxveen Burgemeester J.B. Waaijer, gemeente Zoetermeer Wethouder P. van Domburg, gemeente Zoetermeer Wethouder F.J.M. Speel, gemeente Zoetermeer M.A. Elbers, ARCADIS Nederland BV K. Bruins Slot, Ballast Nedam Gebiedsontwikkeling BV H. Kuipers, Ballast Nedam Infra BV P. Mulder, Careyn Vastgoed BV A.G. Vermaas, Careyn Vastgoed BV R.J.C. Smeets Imtech Industry International BV P. Luijkx, Kamer van Koophandel C.P. Pronk, KWS Infra BV J.F. Edens, provincie Zuid-Holland L.J.M. Frissen, Oud Gouverneur Limburg C.W.A. Geense, provincie Zuid-Holland Mevrouw S.E. van Heesh, provincie Zuid-Holland A.A.C. van Steenbergen, provincie Zuid-Holland Mevrouw J.W. Belt, gemeente Alphen aan den Rijn N. Zwiep, Bleizo Mevrouw E. Vos, gemeente Bodegraven-Reeuwijk Mevrouw E. Dubbeling, gemeente Boskoop R.J.A. Kervezee, gemeente Boskoop Mevrouw J. Witteveen, gemeente Boskoop

106

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

A.J.H. van Antwerpen, gemeente Lansingerland A. van Bommel, gemeente Lansingerland B. Gijsbers, gemeente Lansingerland M. van Hoogenhuyze, gemeente Lansingerland G. van Rij, gemeente Lansingerland M. Cappendijk, gemeente Pijnacker-Nootdorp A. Ditmer, gemeente Rijnwoude N.G. Portman, gemeente Rijnwoude H. Danes, Prisma Bleiswijk Beheer BV Mevrouw L. van Rijen, gemeente Waddinxveen R. ten Blanken, gemeente Zoetermeer H. Blaauwgeers, gemeente Zoetermeer P. van der Graaf, gemeente Zoetermeer A. ten Ham, gemeente Zoetermeer J.S.P. Boon, ARCADIS Nederland BV T.G.A. Cents, ARCADIS Nederland BV Mevrouw M. Maarleveld, ARCADIS Nederland BV J.H.H. Meijers, ARCADIS Nederland BV N. Reichart, ARCADIS Nederland BV E. Koelé, ABL2 A. Geul Adventure World Holding BV P. Kwak Adventure World BV Mevrouw M. Bekker, Careyn Vastgoed BV Mevrouw M. Hooymeijer, Careyn Vastgoed BV H. Eijer, Eijer Jansen De Bluts Advocaten H. van der Hurk, Everybodylikespenguins E. Camman, High Attention P. van Rooij, High Attention R.J. Krol, Jacobse Hulsebosch Doorduyn notarissen O. Jelsma, IDcollege P. Storm, Imtech Nederland BV

FLorIaDE 2022 HoLLaND CENtraL | GrEEN XCHaNGE

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 106

27-06-12 15:47

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

B. Ubachs, Imtech Nederland BV P.H.M. Scheerder, Inholland B.J.G. Schuttenbeld, Kamer van Koophandel P. Rozema, KNHM R. de Graaf, OMA AMO R. Koolhaas, OMA AMO S. Petermann, OMA AMO M. Veldman, OMA AMO C. van der Wel, Rabobank Gouwestreek W. van der Velden, Rabobank Nederland Mevrouw M. Koop, Randstad Waterbaan/Vereniging Regio Water L. Freriks, Siemens Nederland NV H.P. Brandt, Total Identity A.S.M. van Diemen, Total Identity E. Mastebroek, Total Identity P. Monster, Total Identity E. van Praet, Total Identity G.H.J. Koldewee, Visser & Smit Hanab BV W. Hagen, VolkerWessels H. G. van Straaten, Walas Concepts M. van Lier, Walas Concepts P. de Zoete, Zoeteconsult

De personen en organisaties die hun adhesie betuigen aan ons bid Floriade Holland Central | Green XChange. Zie de binnenzijde van de achteromslag. En alle mensen uit de regio en de sectoren tuinbouw, energie, logistiek, water, zorg, sport, financiën en leisure, die hebben meegedaan aan de vele denken werksessies, die zijn voorafgegaan aan dit document.

107

Floriade fase 2 Bidbook_28pm.indd 107

27-06-12 15:47

Steunbetuigingen Het bid voor de Floriade 2022 Holland | Central Green XChange wordt gedragen door het (tuinbouw)bedrijfsleven in de regio. Nevenstaande organisaties vinden het een wenkend perspectief dat kansen biedt voor de economie in de regio.

De Floriade hoort bij dit gebied; niet alleen is dit de ontstaansbron van de Nederlandse en mondiale glastuinbouw en boomkwekerij, het is ook nu en in de toekomst het voorbeeld voor heel de wereld van de synergie van innovatie, onderzoek en onderwijs in de tuinbouw. Crossovers tussen de tuinbouw en de andere functies in en om het gebied kun je letterlijk zien en ervaren. Tuinbouw zit in de haarvaten van de bewoners en de bestuurders van Holland Central. De ondernemers in het gebied denken tuinbouw, doen tuinbouw, leven tuinbouw! Op het snijvlak van dynamiek en rust tegen het decor van het modernste glastuinbouw- en boomteeltgebied van de wereld kan de Floriade hier groeien van kiemend zaadje in 2012 tot een volgroeide boom in 2022! Ik beveel de toekenning door de Nederlandse Tuinbouwraad voor de realisatie van de Floriade in 2022 aan het gebied Holland Central dan ook van harte aan!

â&#x20AC;&#x153;De Floriade als wereldtuinbouw tentoonstelling is bij uitstek het podium om de wereld te laten zien hoe belangrijk tuinbouw is voor de voedselvoorziening, gezondheid en welzijn van mensen. Steeds meer mensen leven in een stedelijke omgeving en raken verder verwijderd van de oorsprong van voedsel en groen. Dat zal een steeds belangrijker thema worden voor de komende decennia. De drie Greenports in Zuid-Holland laten zien dat duurzame tuinbouw in een stedelijke omgeving goed mogelijk is. De verbinding van burgers en consumenten met tuinbouw kan daarbij nog verder versterkt worden. Ook als voorbeeld naar andere stedelijke concentraties in de wereld zijn de Greenports in Zuid-Holland zeer de moeite waard. In Zuid-Holland vindt meer dan de helft van de tuinbouwactiviteiten in Nederland plaats, in een gebied met 4 miljoen inwoners. Derhalve zou het heel goed zijn om te Floriade in 2022 te laten plaatsvinden in het hart van de Nederlandse tuinbouw en tevens het hart van een van de meest verstedelijkte gebieden ter wereld. Daar valt wat van te leren in de rest van de wereld.â&#x20AC;?

Jacques Teelen, voorzitter Greenport bedrijfsleven Westland-Oostland

A.H. Meerburg, voorzitter Stichting Bedrijfsleven Greenport Duin en Bollenstreek

Henk van der Smit, voorzitter bedrijfsleven Greenport Boskoop

Kees van der Helm, voorzitter VNO-NCW Zuid-Holland

Iwan van der Knaap, directeur Anthura B.V.

Drs. L.L.M. van der Plas, directievoorzitter Rabobank Vlietstreek-Zoetermeer

KNHM is graag bereid een actieve rol te spelen bij de ontwikkeling van de Floriade in het gebied Holland Central. Zeker als het gaat om het actief betrekken van burgers. Daarom bevelen wij de toekenning door de Nederlandse Tuinbouwraad van harte aan.

ing. F.H.M.J. van Bussel M.Sc., directeur KNHM

Onze regio biedt een geweldig podium voor de toekomstige Floriade. Dit gebied is het hart van de Greenports Boskoop, Westland-Oostland en Duin- en Bollenstreek. Ondergetekenden, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven onderschrijven het belang van een groot internationaal tuinbouwevent voor de Nederlandse topsector. De Floriade biedt grote toegevoegde waarde aan het grootste tuinbouwcluster van de wereld. De regio is door haar ligging hét voorbeeld van metropolitane tuinbouw, De vervlechting van de tuinbouw met andere topsectoren in onze regio zoals Water, Energie, Logistiek, Life Sciences & Health, Agrofood en de Creatieve industrie biedt enorme kansen. De hoge kennisintensiteit, de vele internationale bedrijven en de nauwe samenwerking in het greenportcluster biedt de wereld oplossingen voor voedselzekerheid, -veiligheid, gezondheid en welbevinden bij verschillende (klimatologische) omstandigheden. De betekenis van de Holland Central | GreenXchange gaat verder dan alleen de wereldtuinbouwtentoonstelling in 2022. In de periode tot 2022, maar ook daarna worden tal van initiatieven en projecten gerealiseerd, wat leidt tot veel economische groei en werkgelegenheid. De economische spin-off voor de regio bedraagt 300 tot 450 miljoen euro. De Floriade versterkt de samenwerking in en tussen de Greenports, en van de Greenports met de Mainport Rotterdam. De Floriade is een stimulans voor de regionale gebiedsontwikkeling. Het is het vliegwiel om regionale projecten voor o.a. energie, groen en infrastructuur beter en sneller van de grond te krijgen. Wij ondersteunen de voorgestelde organisatiestructuur waarbij een coöperatie zal worden opgericht waarin publieke partijen én het bedrijfsleven zich kunnen verenigen als aandeelhouder. Ieder met een eigen belang, doel, zeggenschap en risicoprofiel. Deze vooruitstrevende samenwerkingsvorm zal er voor zorgen dat projecten ook echt worden gerealiseerd. Wij vinden de economische impuls die zal uitgaan van de komst van de Floriade naar deze regio zo belangrijk, dat wij onze leden oproepen hun steun te betuigen door middel van financiële bijdragen en / of participatie in de toekomstige coöperatie. Wij weten ons nu al gesteund door tal van bedrijven en belangenorganisaties zoals de Kamer van Koophandel Den Haag en Greenport Bedrijfsleven Westland-Oostland, die inmiddels hun steun aan deze Floriade hebben toegezegd. Na toekenning van de Floriade aan deze regio in oktober 2012 zullen wij, samen met de projectorganisatie Floriade, concrete invulling gaan geven aan onze participatie.

Cor van der Wel, voorzitter VNO-NCW Oostland

Piet van Adrichem, voorzitter LTO Noord Glaskracht, Sectie Midden Zuid-Holland

Bram Harder, voorzitter Ondernemersvereniging Ondernemend 3B

Arthur Venselaar, voorzitter Ondernemersvereniging Pijnacker-Nootdorp Lansingerland

Floriade 2022 Holland Central | Green XChange p/a Gemeente Boskoop Postbus 5 2770 AA Boskoop T 0172 219 625 floriade2022@boskoop.nl www.floriade2022.com