Γεώργιος Παπανικολάοσ 53 τρόνια μνήμης
«…Τν ηδαληθόλ κνπ δελ είλαη λα πινπηίζσ, νύηε λα δήζσ επηπρήο, αιιά λα εξγαζζώ, λα δξάζσ, λα δεκηνπξγήζσ, λα θάκσ θάηη ην αληάμηνλ ελόο αλζξώπνπ εζηθνύ θαη δπλαηνύ…» Είλαη απόζπαζκα από έλα γξάκκα ηνπ Γ. Παπαληθνιάνπ, γξακκέλν ην 1911. Ήηαλ ηόηε έλαο λένο επηζηήκνλαο, 28 εηώλ θαη κέζα από απηέο ηηο ιίγεο γξακκέο κπνξεί λα δεη θαλείο μεθάζαξα πνηνο ήηαλ ν δξόκνο πνπ είρε κόλνο ραξάμεη, πνηα θαη πόζε ε πίζηε θαη ε δύλακε πνπ έθξπβε κέζα ηνπ γηα λα ηνλ αθνινπζήζεη βήκα βήκα σο ην ηέινο. Απηή ε ζηγνπξηά, απηή ε θάπνηα έπαξζε πσο λαη, πξέπεη λα γίλεη θάηη ην μερσξηζηό θαη λα αλέβεη θάπνπ ςειόηεξα από ηνπο ζπλεζηζκέλνπο δηαβάηεο ηεο δσήο, γηα λα ηνπο βνεζήζεη ζηελ πνξεία ηνπ, θαίλεηαη θαη ζε άιια παιαηόηεξα γξαθηά ηνπ, πνπ ε θ. Μαξία Κόθνξε, θόξε ηνπ αδειθνύ ηνπ, κε ηόζε αγάπε θαη κε πεξηζζή ινγνηερληθή ράξε έρεη ζπγθεληξώζεη ζην ζαπκάζην βηβιίν ηεο «Γεώξγηνο Παπαληθνιάνπ. Μέζα από ηε δσή θαη ην έξγν ηνπ»: «…Γηαηί έρσ κπαιό αλήζπρν, θηιόδνμν, ζθιεξό πνπ πάληα θάηη ζέιεη θαη πάληα κε βαζαλίδεη κε ηηο ππεξβνιηθέο απαηηήζεηο ηνπ…» ιέεη ζε θάπνην άιιν γξάκκα, ζθηαγξαθώληαο ηόζν αδξά ηνλ ίδην ηνλ εαπηό ηνπ. «Ιδενπαζήο» απηναπνθαιείηαη θάπνπ αιινύ θαη έρνπκε κπξνζηά καο απηόλ ηνλ άλζξσπν ηνλ πξνηθηζκέλν κε ηε
ζθξαγίδα ηεο δσξεάο θαη κε ηε θιόγα ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ πνπ δελ ινγαξηάδεη νπνηνδήπνηε θόζηνο πνπ ζα κπνξνύζε λα ρακειώζεη ην θσηεηλό ηεο ζπαηάιεκα. Από ην 1920 ε επηζηεκνληθή ηνπ δηαίζζεζε είλαη ζίγνπξε γηα ηε δηαγλσζηηθή ζεκαζία ησλ θνιπηθώλ επηρξηζκάησλ. Τν 1925 κπαίλεη ζε πξόγξακκα ε ζπζηεκαηηθή κειέηε απηώλ ησλ επηρξηζκάησλ. «… Η πξώηε παξαηήξεζε θαξθηληθώλ θπηηάξσλ ήηαλ από ηηο πην ζπγθινληζηηθέο εκπεηξίεο ηεο επηζηεκνληθήο κνπ ζηαδηνδξνκίαο», γξάθεη. Όκσο, ζηε δεκνζίεπζε ην 1928, ηεο εξγαζίαο «New Cancer Diagnosis», αληηκεησπίδεη ηελ αδηαθνξία θαη ηελ ακθηζβήηεζε. Δελ πηνείηαη. Δηόινπ δελ θινλίδεηαη ε πίζηε ζηελ αμία ηνπ έξγνπ ηνπ. Κη αο θαζπζηεξεί έηζη ε έξεπλα ηνπιάρηζηνλ γηα κηα 10εηία. Τν μέξεη πσο ζην ηέινο ζα δηθαησζεί. Καη ε εξγαζία ηνπ ην 1943 «Δηάγλσζηο ηνπ θαξθίλνπ ηεο κήηξαο από ην θνιπηθό πγξό» ζεθώλεη επηηέινπο ην βαξύ παξαπέηαζκα ηεο άγλνηαο θαη δείρλεη ην λέν ιακπξό δξόκν ηεο πξώηκεο δηάγλσζεο ηεο θνβεξήο αξξώζηεηαο. Έηζη θαζηεξώζεθε ε «κέζνδνο Παπαληθνιάνπ». Τν παζίγλσζην Pap test πνπ ζηγά ζηγά θαηέθηεζε ηεξάζηηεο ηαηξηθέο εθαξκνγέο. Γηα λα ζώζεη θαη λα ζώδεη αλαξίζκεηεο δσέο αλζξώπσλ. Δελ είλαη θαζόινπ ζπλεζηζκέλε ε πεξίπησζε αλζξώπνπ πνπ από ηελ πνιύ ηξπθεξή ειηθία μέξεη απόιπηα ην ηη δεηάεη θαη ηόζν αηαιάληεπηα, ακεηαθίλεηα κπξνζηά ζε νπνηαδήπνηε αληημνόηεηα, αιύγηζηα κπξνζηά ζηηο νπνηεζδήπνηε Σεηξήλεο ηεο δηαδξνκήο. Απηόο ζα αθνινπζήζεη ην δηθό ηνπ ραξαγκέλν πεπξσκέλν. Σήκεξα, 53 ρξόληα από ην ζάλαηό ηνπ, απνζέηνπκε έλα ινπινύδη ζύκεζεο θη επγλσκνζύλεο ζηνλ Επηζηήκνλα πνπ κε ην ιακπξό επηζηεκνληθό ηνπ άζιν, ηελ αλαθάιπςε ηεο πξώηκεο δηάγλσζεο ηνπ θαξθίλνπ από ηελ θπηηαξνινγηθή εμέηαζε ησλ αλζξσπίλσλ εθθξίζεσλ, έζσζε θαη ζώδεη ακέηξεηεο δσέο θη όιν πιαηύηεξνπο νξίδνληεο μαλνίγεη κε θαηλνύξγηεο πξνεθηάζεηο ηεο κεζόδνπ. Όκσο απνζέηνπκε θη έλα ινπινύδη ζαπκαζκνύ θη αγάπεο ζηνλ Άλζξσπν. Τνλ απιό, ηνλ αδύλαην άλζξσπν κε ηελ ηξαγηθή ηνπ πξνζσξηλόηεηα, κε ηελ πεπεξαζκέλε 2
δηάξθεηα παξνπζίαο ηνπ, κε ηε κεηαθπζηθή ηνπ αγσλία, κε ηε ιαρηάξα γηα δσή πνπ θαηόξζσζε λα η’αγλνεί όια απηά θαη λα μερληέηαη κέζα ζε κηα νλεηξαίζζεζε αηώληαο δεκηνπξγίαο θαη πξνζθνξάο πξνο ην ζπλάλζξσπν. «...Η δύλακηο πνπ κε βηάδεη λ’αλέβσ ζε αλώηεξεο ζθαίξεο δξάζεσο κε απνηπθιώλεη ηόζν ώζηε λα κε βιέπσ νύηε ηνπο θηλδύλνπο νύηε ηα εκπόδηα…», δηαβάδνπκε ζε άιιν ηνπ γξάκκα. Καη ζαπκάδνπκε! Σπκπαξάζηαζε ζηε ζθιεξή, επίκνλε πνξεία ηνπ ε Μνπζηθή. «…πνηέ δελ ζα κπνξνύζα λα αληέμσ κηα ηέηνηα ζθιεξή δσή δίρσο ηε κνπζηθή», έιεγε ζπρλά. Καη δελ απνρσξίζηεθε ην βηνιί ηνπ. Αθόκε ην δηάβαζκα, ε Φηινζνθία, ε Πνίεζε, ε Λνγνηερλία, όιεο νη εθθάλζεηο ηεο πλεπκαηηθήο δσήο αιιά θαη θνηλσληθά θαη πνιηηηθά ζέκαηα ήηαλ ζηπινβάηεο ζηηο παξνδηθέο αλζξώπηλεο θπζηνινγηθέο αδπλακίεο ηνπ. Είλαη ηόζν αιιειέλδεηα απηά! Ο Πινύηαξρνο αλαθέξεη γηα ην ζνθό γηαηξό Κέληαπξν Χείξσλα: «Ο ζνθώηεξνο Χείξσλ κνπζηθήο ηε σλ θαη δηθαηνζύλεο θαη ηαηξηθήο δηδάζθαινο». Δελ πξέπεη βέβαηα πνηέ λα μερλάκε ηελ αλζξώπηλε, αμεπέξαζηε, εξσηθή ζπκπαξάζηαζε ηεο γπλαίθαο ηνπ Μάρεο. Η Μάρε δέρζεθε λα εληαρζεί θη απηή ζηε δσή ησλ ζπζηώλ γηα ηνλ επηζηήκνλα. Να ζηεξεζεί ην δηθαίσκα λα είλαη κεηέξα. Να ππάξμεη αθόκα θαη αληηθείκελν κειέηεο ησλ επηζηεκνληθώλ πεηξακάησλ ηνπ πάλσ ηεο. Σην βηβιίν ηεο Μαξίαο Κόθνξε πεξηγξάθεηαη ηόζν γιαθπξά ν ηξόπνο πνπ γλώξηζε θαη ηε δηάιεμε γηα ζύληξνθν ηεο δσήο ηνπ, κε θείλε ηελ θαηαπιεθηηθή θαη ηόζν έμσ από ηα ζπλεζηζκέλα κέηξα δηνξαηηθόηεηα θαη πξνβιεπηηθόηεηά ηνπ. Καη δελ δηαςεύζζεθε. Τνλ είπαλ ηνλ κεγαιύηεξν κε Ννκπειίζηα εξεπλεηή ηαηξό ηνπ 20 νπ αηώλα. Τνλίδνληαο έηζη πεξηζζόηεξν πόζν νη αλζξώπηλεο αλαγλσξίζεηο θαη ηα βξαβεία ζηέθνπλ ρακειόηεξα από ηηο πξαγκαηηθέο αμίεο θαη ηνπο αιεζηλνύο ηίηινπο κηαο παλαλζξώπηλεο πξνζθνξάο.
3
Όκσο, ν Πιάηαλνο, ην δέληξν πνπ είλαη θπηεκέλν ζην Ιαηξηθό Κέληξν Cornell N.Y. από ηνλ πιάηαλν ηνπ Ιππνθξάηνπο πξνο ηηκή ηνπ Γ. Παπαληθνιάνπ, ζα ζπκίδεη πάληα ηελ παγθνζκηόηεηα ηνπ ειιεληθνύ πλεύκαηνο πνπ Εθείλνο ηόζν ηίκεζε. Τελ αζύλνξε πιαηεηά ιεσθόξν όπνπ πάληα ζα ππάξρνπλ Έιιελεο ιακπαδεθόξνη λα ηε δηαζρίδνπλ, θνκίδνληαο ην Φσο κε ηε δάδα ηεο Γλώζεο άζβεζην ζηα πέξαηα ηνπ θόζκνπ.
Τούλα Μπούτου aristeaboutou@gmail.com http://aristeaboutou.blogspot.gr/ http://aristeaboutou.webnode.gr/
4