ΓΑΛΑΤΙΝΗ ΒΟΪΟΥ: ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ Πήγαµε σήµερα στη Γαλατινή Βοΐου στις 21 Ιουνίου 2011,προσκεκληµένοι από τον φίλο µας το Μάρκο τον Κοτρώτσιο, για να παρακολουθήσουµε τη διαδικασία του κουρέµατος των προβάτων. Στο µαντρί , του πατέρα του , στη Γαλατινή , το..πανηγύρι έχει αρχίσει , οι..ψαλίδες έχουν..ανάψει , στην παρέα και φίλοι , που ήρθαν να βοηθήσουν. Το κούρεµα των προβάτων, είναι µία σκληρή εργασία γιατί το µαλλί των προβάτων όπως άλλωστε και των κατσικιών είναι ποτισµένο µε λίπος (σαργιά) έτσι ώστε το ψαλίδι, που είναι το βασικό εργαλείο να µην µπορεί εύκολα να εισχωρήσει στα µαλλιά. Για να κουρέψει κάποιος τα ζώα πρέπει να ξέρει την τεχνική και φυσικά να έχει σωµατική δύναµη.
Όσον αφορά, ο χρόνος του κουρέµατος είναι συγκεκριµένος, ξεκινά περίπου µετά και τις 20 Μαΐου, µέχρι τα µέσα Ιουνίου.Με αυτό τον τρόπο ανακουφίζουν το ζώο από την ζέστη και τα παράσιτα αφαιρώντας το πυκνό του τρίχωµα. Η φροντίδα του κοπαδιού και η όσο το δυνατόν καλύτερη διατήρησή του, όπως και το κούρεµα είναι κατεξοχήν αντρική δουλειά.Όπως µας είπε ο Μάρκος η γιορτή των κτηνοτρόφων ήταν και είναι το κούρεµα των προβάτων, όπου σε κτηνοτροφικές περιοχές όπως η Γαλατινή, αλλά και σε όλη την ευρύτερη περιοχή του Βοΐου, οι κτηνοτρόφοι κάθε χρόνο τέτοια εποχή µαζεύονται, σε παρέες, και ο ένας µε τον άλλο βοηθάν στην κουρά, και έτσι µέσα σε 10 µέρες περίπου τα πρόβατα, έχουν απαλλαγή, από το παλιό τους µαλλί ,για να µπορέσουν να βγάλουν το καλοκαίρι που µόλις έχει ξεκινήσει. Το φθινόπωρο, θα βγάλουν, το καινούριο, που θα τα βοηθήσει στο κρύο του χειµώνα. Μετά και το τέλος του κουρέµατος, την ηµέρα δηλαδή που ο κάθε κτηνοτρόφος θα απασχολήσει, την παρέα για το κούρεµα, γίνεται και το σχετικό φαγοπότι, µε το αρνί , να είναι ήδη ψηµένο, το τσίπουρο και το κρασί να ρέουν άφθονα και παράµερα , είναι τα ..όργανα , το κλαρίνο, ή την φλογέρα και όπως καταλαβαίνετε , προβλέπεται..γλέντι..δυνατό… Το κούρεµα των προβάτων, όπως είπαµε ήταν και είναι γιορτή,πρωτοστατούσαν οι άντρες και οι γυναίκες βοηθούσαν στο µάζεµα και αποθήκευση του µαλλιού, µε το οποίο θα δηµιουργούσαν πλήθος µάλλινων υφασµάτων και των εκπληκτικής οµορφιάς φορεσιών. Από το κούρεµα έπαιρνε ο κάθε κτηνοτρόφος το µαλλί που στα περασµένα χρόνια είχε και κάποια σχετική αξία, και έτσι είχε και από εκεί ένα µικρό εισόδηµα, για να θρέψει την
οικογένεια του.Τώρα το µαλλί που συλλέγετε ως συνήθως, οι κτηνοτρόφοι το χαρίζουν σε όποιον τους το ζητήσει,γιατί δεν έχει πλέον εµπορεύσιµη αξία. Το Μαλλί παλαιότερα το χρησιµοποιούσαν οι γυναίκες για το Γνέσιµο. Το γνέσιµο, διαδικασία µε την οποία το µαλλί µετατρέπεται σε νήµα. Για το γνέσιµο χρησιµοποιείται η ρόκα η οποία στερεώνεται στον γοφό της γνέστρας ή κάτω από την µασχάλη. Εκτός της ρόκας απαντάται και το τσικρίκι. Το τσικρίκι είναι ένα ξύλινο εργαλείο η χρήση του οποίου γενικεύθηκε τον 19ο αιώνα και αντικατέστησε τον οριζόντιο τρόπο γνεσίµατος της ρόκας. Πρόκειται για απλή µορφή κυλίνδρου µε αύλακα όπου τυλίγεται το διασταυρωµένο νήµα. Η γυναίκα που γνέθει τραβά λίγες ίνες µαλλιού, το στρίβει µε τα δάκτυλα της και δένει την άκρη αυτού στο αδράχτι, κάνοντας µία θηλιά στο επάνω µέρος του αδραχτιού όπου υπάρχει η κόκα. Στρίβοντας το αδράχτι σαν σβούρα από αριστερά προς τα δεξιά, όταν το αδράχτι γεµίσει τόσο ώστε να δυσκολεύεται στο γύρισµά του, βγάζουν την θηλιά από την κόκα, το γνεσµένο νήµα τυλίγεται στο αδράχτι και ξανακάνουν τη θηλιά. Το µαλλί γνέθεται δεξιόστροφα και ονοµάζεται δεξί ή Ζ. Για τα κοντότριχα µαλλιά χρησιµοποιείται η δρούγα, την οποία κρατά η γνέστρα στο χέρι και στρίβοντας την από δεξιά προς τα δεξιά. Το διάστηµα που φτάνει το χέρι σε ένα άπλωµα λέγεται απλωσιά. Μετά από κάθε απλωσιά το νήµα µαζεύεται στην δρούγα. Το µαλλί γνέθεται αριστερόστροφα και ονοµάζεται αριστερό ή S.
Κατά την ύφανση χρησιµοποιούνται νήµατα µε διαφορετικό στρίψιµο στο στηµόνι και στο υφάδι γιατί µε αυτό τον τρόπο το υφαντό φουσκώνει, γίνεται πιο ανθεκτικό και πιο αφράτο. Θα προβάλουµε και το σχετικό βίντεο σε λίγες ώρες από το κούρεµα των προβάτων µέσα στη Ιστοσελίδα www.tovoion.com
3
4
5
7
8
9
11
13
14
15
17
19
20
21
22
23
25
26
28
29
30