R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 016
1
03_NEXT.indd 1
11/06/15 09:46
2
03_NEXT.indd 2
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
UFFICI IN ITALIA MILANO
TORINO
ROMA
MODENA
Via Del Lauro, 5/7 20121 Milano - Italy T +39 02 3037771 F +39 02 30377730
Via Leonida Bissolati, 20 00187 Roma - Italy T +39 06 45238501 F +39 06 45238568
P.za Statuto, 18 10122 Torino - Italy T +39 011 2272901 F +39 011 2272905
Via Alberto Brasili, 91 41122 Modena - Italy T +39 059 2924811 F +39 059 355076
3
03_NEXT.indd 3
11/06/15 09:47
4
03_NEXT.indd 4
11/06/15 09:47
SOMMARIO
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
INTRODUZIONE Obiettivi in comune 8
SPECIAL GUEST Il ritorno della fiducia
14
OPINIO & LEADERS L’ottimismo si fa strada
24
MERCATI INTERNAZIONALI Tendenze e questioni chiave – il punto di vista aziendale
38
Interessi internazionali e percezione del rischio immobiliare in Italia
44
MERCATI NAZIONALI MARIO ROSSI Quando verranno recuperati i fondamenti del mercato immobiliari?
50
VITTORIO MAGRELLI Real estate “online” 2.0
54
ALESSANDRO MAZZANTI I terreni nelle mani delle pubbliche amministrazioni
58
GINO BIANCHINI Tre anni per un cambio di ciclo
62
ARCHITETTURA Workplace – panoramica a 360°
70
Il divario tra la società spagnola e i suoi architetti
76
Spazi sani per gente sana
80
TENDENZE DEL MERCATO Consumare moda… e investire nei luoghi dove si acquista
86
Arriva il momento dell’outsourcing immobiliare
96
Il rinnovo degli uffici come motore della ripresa
102
Barcellona: ridefinire il “prime”
106
L’evoluzione delle valutazioni come termometro del mercato immobiliare
110
Nuove strategie di investimento nel settore alberghiero
116
Mercato industriale e logistico: l’alba di un vero cambiamento
122
Centri commerciali: un’attenta analisi prima di investire
126
Le case del futuro
130
Cos’è la “world class finance”?
134
5
03_NEXT.indd 5
11/06/15 09:47
6
03_NEXT.indd 6
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
INTRODUZIONE
7
03_NEXT.indd 7
11/06/15 09:47
8
03_NEXT.indd 8
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
ALESSANDRO MAZZANTI CBRE MILANO
OBIETTIVI IN COMUNE Consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod
S
orem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros
9
03_NEXT.indd 9
11/06/15 09:47
INTRODUZIONE
Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer
adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam
10
03_NEXT.indd 10
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer
adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam
003
LOREM IPSUM DOLOR SIT AMET, CONSECTETUER ADIPISCING ELIT, SED DIAM NONUMMY NIBH EUISMOD TINCIDUNT UT LAOREET DOLORE MAGNA ALIQUAM ERAT VOLUTPAT.
nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis
11
03_NEXT.indd 11
11/06/15 09:47
nulla nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse
molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi.
LOREM IPSUM CONSECTETUER ADIPISCING elit, s Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum
iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in
hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod
12
03_NEXT.indd 12
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
Lorem sum sit amet, consectetuer adipiscing elit sed diam
54.000 Ut wisi enim ad ed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore
Lamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit essem, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo. tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.
DUIS AUTEM IN HENDRERIT in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio
dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit
praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad ed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore. â–˛
13
03_NEXT.indd 13
11/06/15 09:47
14
03_NEXT.indd 14
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
I TREND DEL MOMENTO
15
03_NEXT.indd 15
11/06/15 09:47
16
03_NEXT.indd 16
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
SILVIO VENTURELLI CBRE ROMA
IL RITORNO DELLA FIDUCIA Consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod
L
orem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis.
17
03_NEXT.indd 17
11/06/15 09:47
SPECIAL GUEST
2015
Il due praesent asar luap
Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer
Lorem ipsum, sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam
nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.
DUIS AUTEM IN HENDRERIT Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio
dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril
18
03_NEXT.indd 18
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6 delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam
nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi.
LOREM IPSUM DOLOR SIT AMET consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nindrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delemlum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui re. â–˛
19
03_NEXT.indd 19
11/06/15 09:47
20
03_NEXT.indd 20
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
OPINION & LEADERS
21
03_NEXT.indd 21
11/06/15 09:47
OPINIO & LEADER
22
03_NEXT.indd 22
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
L’OTTIMISMO SI FA STRADA Consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod VALUTAZIONE MEDIA DEGLI AGENTI IMMOBILIARI
VALUTAZIONE MEDIA DEI SERVIZI DI CONSULENZA
3.2
3.2
3.0
3.0
2.8
2.8
2.6
2.6
2.4
2.4
2.2
2.2 2.0
2.0 2011 2012 2013 2014 Standard di legge a livello nazionale 5%
L
2015
orem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis
2013 2014 Standard di legge a livello nazionale 5% autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit
2015
amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat
23
03_NEXT.indd 23
11/06/15 09:47
OPINION & LEADER
VALUTAZIONE MEDIA DEGLI AGENTI IMMOBILIARI
3.2 3.0 2.8 2.6 2.4 2.2 2.0 2011
2012
2013
2014
2015
Standard di legge a livello nazionale 5%
L
VALUTAZIONE MEDIA DEI SERVIZI DI CONSULENZA
3.2 3.0 2.8 2.6 2.4 2.2 2.0 2013
2014
2015
2016
Standard di legge a livello nazionale 5%
VALUTAZIONE MEDIA DEI SERVIZI DI CONSULENZA
3.2 3.0 2.8 2.6 2.4 2.2 2.0 2013
2014
Standard di legge a livello nazionale 5%
2015
2016
orem ipsum, dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer
adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore
24
03_NEXT.indd 24
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
2.73 VALUTAZIONE DA 1 A 5 DELL’ATTIVITÀ DELLE SOCIETÀ DI CONSULENZA IMMOBILIARE INDICATE DI SEGUITO PER IL 2015
Agenzia industriale 2.78 Servizi di consulenza per enti pubblici 2.82 Residenziale 2.82 Building 2.85 Energia e sostenibilità 2.98 Consulenza strategica internazionale 3.12 Servizi di consulenza per finanziarie 3.13 Office Agency 3.28 Hotels 3.35 Agenzia commerciale 3.36 Consulenza per centri commerciali 3.36 Gestione delle risorse Capital markets 1.6
2.1
2.6
3.1
3.6
4.1
25
03_NEXT.indd 25
11/06/15 09:47
OPINION & LEADER
11.2 COME PENSA CHE EVOLVERANNO GLI INVESTIMENTI DELLA SUA IMPRESA IN ALTRI PAESI (CROSS-BORDERS) NEL 2015?
■ 2013 ■ 2014 ■ 2015 ■ 2016
50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
47
45 34 29
17 9
7
5
2
Forte incremento
Lieve incremento
Stabile
Lieve diminuzione
5
Forte diminuzione
11.3 SECONDO LEI, QUALE TIPO DI INVESTITORE È STATO PIÙ ATTIVO DUREANTE IL 2014? (IN %) 80
76
70 60 50 40
■ 2013 ■ 2014 ■ 2015 ■ 2016
68
47 34
45
30 20 10 0
29 9
17
Investitore immobiliari
5
investitori istituzionali
veicoli collettivi
investitori privati/ family offices
5
Fondi opportunistici
11.4 SECONDO LEI, QUALE TIPO DI INVESTITORE SARÀ PIÙ ATTIVO DUREANTE IL 2015? (IN %) 80
53
70 43
60
35
50 40 30
■ 2014 ■ 2015 ■ 2016
20
16
13
18 11
10
3
0
Investitore immobiliari
investitori istituzionali
adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit
veicoli collettivi
investitori privati/ family offices
esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore
6 1
Fondi opportunistici
te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat
26
03_NEXT.indd 26
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6 4.13 CREDE CHE IL MECATO RESIDENZIALE ABBIA TOCCATO IL FONDO IN TEMRINI DI CORREZIONI DEI PREZZI? (IN %) 100
90
89
80
72
60 40 20
54
46 28 11
10
■ SI ■ NO
0
2013
2014
2015
2016
4.14 SE LA VOSTRA RISPOSTA ALLA DOMANDA PRECEDENTE È CHE CI SI ASPETTANO ULTERIORI CADUTE DEI PREZZI RESIDENZIALI, DI QUANTO STIMATE POSSA ESSERE? 60 53
50
43
40
35
30 20 10
16
13
18 11 3
0
meno del 5%
Tra il 5 e il 10%
Tra l’11 e il 15%
Tra il 16 e il 20%
6 1
■ 2014 ■ 2015 ■ 2016
Più del 20%
4.15 IN QUALE SEGMENTO SECONDO LEI CI SONO ATTUALMENTE LE MIGLIORI OPPORTUNITÀ PER LO SVILUPPO RESIDENZIALE?
■ Ristrutturazione
■ Ristrutturazione
■ VPO edilizia sociale
■ VPO edilizia sociale
■ Edilizia residenziale affittata
■ Edilizia residenziale affittata
con opzione di acquisto
con opzione di acquisto
■ Appartamenti nuovi
volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor
sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in
■ Appartamenti nuovi
hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril
27
03_NEXT.indd 27
11/06/15 09:47
OPINION & LEADER
volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros
Adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat. DUIS AUTEM IN HENDRERIT et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut tion ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel
illum dolore eu feugiat nulla facilisis a Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut nsectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril
28
03_NEXT.indd 28
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat
nulla facilisis at vero eros sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod magna aliquam erat volutpat.
2015
LOREM IPSUM DOLOR SIT AMET, CONSECTETUER ADIPISCING ELIT SED DIAM NONUMMY NIBH EUISMOD TINCIDUNT UT LAOREET DOLORE MAGNA ALIQUAM ERAT VOLUTPAT.
LOREM IPSUM DOLOR SIT AMET, CONSECTETUER adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquonsequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis a Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy
nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat
volutpat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi e magna aliquonsequat, vel illum dolore eu nim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Lorem ipsum dolor. â–˛
29
03_NEXT.indd 29
11/06/15 09:47
ALEMANIA ANGOLA ARGENTINA AUSTRALIA AUSTRIA BAHRÉIN BÉLGICA BRASIL BULGARIA
CAMBOYA CANADÁ CHILE CHINA COREA DEL SUR CROACIA DINAMARCA EMIRATOS ÁRABES ESLOVAQUIA
ESPAÑA EE. UU. FILIPINAS FINLANDIA FRANCIA GHANA GRECIA HONG KONG HUNGRÍA
INDIA INDONESIA IRLANDA ISRAEL ITALIA JAPÓN KAZAJISTÁN LETONIA LITUANIA
NETWORK INTERNAZIONALE STAFF 42000 PERSONE PIÙ DI 433 UFFICI IN 64 PAESI 30
03_NEXT.indd 30
11/06/15 09:47
R E A L E S TAT E R E P O R T 2 0 1 6
LUXEMBURGO MACAO MALASIA MARRUECOS MÉXICO MONTENEGRO NIGERIA NORUEGA
NUEVA ZELANDA PAÍSES BAJOS PANAMÁ PERÚ POLONIA PORTUGAL REINO UNIDO RUMANÍA
REPÚBLICA CHECA RUSIA SERBIA SINGAPUR SUDÁFRICA SUECIA SUIZA TAILANDIA
TAIWÁN TURQUÍA UCRANIA VENEZUELA VIETNAM
31
03_NEXT.indd 31
11/06/15 09:47
Milano Via Del Lauro, 5/7 20121 Milano - Italy T +39 02 3037771 F +39 02 30377730 Roma Via Leonida Bissolati, 20 00187 Roma - Italy T +39 06 45238501 F +39 06 45238568 Torino P.za Statuto, 18 10122 Torino - Italy T +39 011 2272901 F +39 011 2272905 Modena Via Alberto Brasili, 91 41122 Modena - Italy T +39 059 2924811 F +39 059 355076
03_NEXT.indd 32
www.cbre.it
11/06/15 09:47