100 Afrigas Caderno conmemorativo by Transmedia Comunicación

no 100 no 100 no 100 no 100

100 no 100 no 100 no

Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo

100 afrigas C A DE R NO CON M E M OR AT I V O

afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo afrigas Caderno Conmemorativo 100 afrigas Cader Conmemorativo 100 afrigas Caderno Conmemorativo

Igual inestimable axuda na repartición da revista nos prestan algunhas cooperativas galegas e asturianas e asociacións de gandeiros de Portugal, país veciño no que tivemos a sorte de introducirnos conducidos por Arnaldo Pereira. Estendo por iso o meu agradecemento a todos eles por actuar como intermediarios de Afriga de xeito absolutamente altruísta.

D E

A F R I G A Neste día tan especial tamén quero darlles as grazas ás Africores pola súa colaboración na distribución da revista. A xenerosidade dos seus directivos e traballadores permite que cheguemos a todas as explotacións en control leiteiro de Galicia.

P R E S I D E N T E

Hoxe estamos de noraboa. Celebramos os 100 números da nosa revista Afriga, unha publicación que naceu nun momento de ilusión e crecemento no sector lácteo e que, co esforzo de todos, logrou consolidarse co paso do tempo. Quero en primeiro lugar compartir a miña alegría cos gandeiros, os nosos lectores, e agradecerlles a boa acollida que lle deron sempre a Afriga, o que nos enche de satisfacción porque está feita exclusivamente para eles.

D O

Juan Novo Presidente de Afriga

C A R TA

O FROITO DUN CAMIÑO CONXUNTO

Dende logo, a realización da revista non foi un proceso individual, senón froito da participación de moitas, moitas persoas. Neste sentido, non quero deixar de felicitar a todos aqueles que formaron parte dos equipos das anteriores etapas da revista, pois sei que sacaron tempo de onde non o tiñan para preparar artigos, sacar fotos e facer entrevistas e reportaxes, e á axencia de comunicación Transmedia, coa que emprendín esta etapa actual de Afriga e quen lle deu o impulso definitivo, levándoa incluso a Internet e ás redes sociais. Por suposto, grazas tamén a todos os nosos colaboradores, por difundir os resultados dos seus estudos e investigacións a través das nosas páxinas, e a todos os anunciantes, porque fan posible a profesionalidade desta publicación. Só me queda dicir que espero que nos reencontremos en futuras conmemoracións, o que indicará que imos en boa dirección.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N U N H A

TESTEMUÑAS DA EVOLUCIÓN DA GANDERÍA DE LEITE Luis Seoane Labandeira Presidente de Africor Coruña A Asociación Frisona Galega (Afriga) cumpriu máis dun cuarto de século, 28 anos xa, e hoxe a súa revista chega ao número 100. Eu, como gandeiro e como socio de Afriga dende os seus comezos, alá polo ano 1984, podo dicir que fun testemuña directa da modernización da gandería de leite, e que a revista tamén o foi. Os meus parabéns polo esforzo de botar a andar, manter e actualizar unha publicación didáctica dirixida aos gandeiros durante todo este tempo, dándolle mesmo unha edición dixital complementaria con canle de televisión on-line especializada na produción láctea. O percorrido de Afriga foi parello ao do sector e non cabe dúbida de que fixo moi visibles os grandes acontecementos na voz dos seus protagonistas –os propios gandeiros, os técnicos, os investigadores, a Administración, as empresas–. Por esta revista enterámonos de primeira man da evolución do control leiteiro, da importancia da xenética, do arrinque dos concursos morfolóxicos, da aparición de novidades técnicas e tecnolóxicas, da lexislación, do estado das nosas explotacións, do modo de facer noutras rexións gandeiras do mundo… Lamentablemente, as súas páxinas máis recentes tamén recolleron os momentos de crise. Non se nos escapa a ningún dos moitos protagonistas da historia do sector que a divulgación de coñecementos é un factor clave para mellorar. É necesario que os avances da ciencia poidan aplicarse a pé de granxa, sobre todo cando están pensados para facilitar o traballo dos gandeiros, para darlles o máximo benestar aos animais, para aumentar a produtividade e, daquela, para facer máis rendibles as nosas explotacións. Espero que os contidos futuros da revista poidan seguir encamiñados nesta liña tan próxima aos gandeiros, e desexo sinceramente que poida haber contidos e lectores para ela, no sentido de que espero que se poida resolver a crise do sector leiteiro galego e mundial in extremis, e que todo canto se vaia descubrindo a partir de agora reverta en beneficio dunhas explotacións sas e fortalecidas que venden o que producen a un prezo xusto, que é un punto de partida digno de reivindicar para non desfacer o feito nas décadas de crecemento e modernización, e que penso que a todos nos gustaría ver plasmado nos seguintes números de Afriga.

E S T R E I TA A revista Afriga vén dedicándolle dende hai anos o cen por cento das súas páxinas á produción de leite de Galicia, ou sexa, dándolle a importancia que merece. O sector lácteo segue sendo un dos motores económicos de Galicia. Aquí hai en funcionamento en torno a unhas 10.000 explotacións, a maioría nas provincias de Lugo e A Coruña, das que preto de 4.000 están en control leiteiro e producen o 70% do leite galego. A produción de todas as nosas granxas, superior aos 2 millóns de toneladas de leite de vaca ao ano, supón practicamente a metade da produción de España, e a actividade dálles emprego a máis de 55.000 persoas.

C O L A B O R A C I Ó N

José Carlos Vega Rodríguez Presidente de Africor Lugo

U N H A

100 NÚMEROS DEDICADOS Á PRODUCIÓN LÁCTEA DE GALICIA

Malia que a implantación das cotas lácteas, os elevados investimentos en maquinaria agrícola e en modernización das instalacións, a pouca superficie dispoñible para usos agrarios, o incremento dos custos de produción e a caída dos prezos están pasando moita factura, o sector non pode desaparecer e debería recibir das Administracións máis recoñecemento e apoio. Tamén é necesario reforzar a industria transformadora do leite, que non foi parella á evolución das ganderías. Estamos en estado crítico pero aínda existimos, temos representación na economía e queremos atopar vías de crecemento. O labor emprendido pola Asociación Frisona Galega xa hai anos tiña como obxectivo axudarlles aos gandeiros a xestionar mellor as súas explotacións a todos os niveis a prol da súa produtividade e competitividade, e hoxe en día son as Africores as que tomaron este relevo facendo fincapé en dous métodos fundamentais: a formación e a información. Neste segundo punto, na transmisión de información útil e especializada, a revista Afriga desempeñou un papel protagonista como a publicación dos produtores de leite galegos. Porque esa información, firmada por xente que estuda detidamente o sector (veterinarios, técnicos, investigadores...), chegounos directamente aos gandeiros, puidemos aplicar certas recomendacións e medidas e ser máis eficientes nalgúns aspectos antes desatendidos. A miña felicitación sincera por iso á revista e ao equipo da revista, retomada e anovada no ano 2005 pola axencia de comunicación Transmedia, ¡quen levou precisamente a granxa Reigada á portada do primeiro número desta última etapa!, cuarta etapa que hoxe en día continúa manténdose enteiramente dedicada á produción láctea de Galicia. Parabéns por esta celebración que tamén nós compartimos.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N U N H A

O REFLEXO DO TRABALLO DOS AFRICORES José Manuel Madriñán Castro Presidente de Africor Pontevedra Que a revista Afriga chegue ao número 100 é un triunfo para os que compartimos coa Asociación Frisona Galega e cos gandeiros anos e anos de traballo. Por iso quero felicitar a esta publicación pola súa lonxevidade e por ser sempre un fiel reflexo do que acontecía no panorama agrogandeiro. Cando botou a andar a Asociación fixouse como retos dar resposta ás necesidades do Libro Xenealóxico da raza frisona e o control oficial de rendementos ou control leiteiro, obxectivos que foron tomando forma entre finais dos anos 80 e principios dos 90 do pasado século, e dos que foi informando a revista, nacida tamén neste período revolucionario para o noso sector leiteiro. Daquela eu era controlador en Pontevedra e podo dar fe do que supuxeron estes feitos. Como os núcleos de control existentes eran pequenos e tiñan pouca actividade, dende Afriga déuselle un impulso coa posta en marcha do control leiteiro, en 1987, e outro impulso en 1992 coa xestión do control a través das catro Africores recén creadas, unha por provincia. Esta iniciativa tivo moi boa acollida entre os gandeiros, moi receptivos ante toda innovación que servise para incrementar o rendemento das súas explotacións. Cómpre lembrar que os controladores recibiamos formación cualificada ex profeso e que axiña se informatizou o control; de feito, fomos a segunda rexión de España en dispoñer dun programa informático específico para o desenvolvemento desta tarefa. Hoxe en día, o control oficial está asentado e mantén o mesmo funcionamento, coa única salvidade de que dende o ano pasado se estrutura partindo do Centro Galego de Control Leiteiro (Cegacol). As Africores tamén contribuímos á mellora do Libro Xenealóxico. Os técnicos e controladores silueteabamos os animais e recolliamos os datos de nacemento e filiación. Posteriormente, tamén impartimos cursos de inseminación para gandeiros e repartímoslles doses de seme para a difusión de xenética de calidade. O control leiteiro e a eficacia reprodutiva foron as bases para a mellora das granxas e o aumento da produción e sei que toda esta actividade tan importante chegou explicada aos gandeiros nas páxinas da revista Afriga. Por iso, na actualidade son as Africores provinciais quen, en agradecemento, colaboran distribuíndo esta publicación directamente nas explotacións de Lugo, A Coruña, Ourense e Pontevedra. Noraboa polo traballo en común.

Carlos Méndez Gerente de Ascol Estimados amigos de Afriga y Transmedia: Desde Ascol y en nombre de los ganaderos asturianos queremos haceros llegar nuestra enhorabuena por los 100 números de vuestra revista Afriga. Siempre se dice que gallegos y asturianos primos hermanos, si hablamos de la producción de leche somos más bien hermanos. Ya que tenemos muchos aspectos comunes en la forma de producir, buena capacidad para producir forrajes por el clima húmedo y templado y lo fértil de nuestra tierra, explotaciones pequeñas y medianas. Y quizá algo más importante y que es común en todos los que han tenido éxito en la difícil profesión de ser ganadero: el gusto por las vacas.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N

GALLEGOS Y ASTURIANOS, PRIMOS HERMANOS

U N H A

ASCOL

En los últimos años, la producción de leche en la cornisa cantábrica sufrió un importante avance, tanto desde el punto de vista técnico como de la profesionalización del sector. Durante estos años, la revista Afriga estuvo para contarnos de primera mano, y siempre desde el punto de vista del ganadero, los avances que se producen en la producción de leche, las novedades que nos ofrece el mercado y los siempre interesantes estudios técnicos realizados por los centros de investigación en ambas comunidades. Otro de los aspectos a destacar de estos 100 números de la revista son los reportajes de las explotaciones; en los mismos nos enteramos de las particularidades y soluciones prácticas de cada granja y, cómo no, de la mejora genética a la cual pretendemos aportar nuestro pequeño granito de arena, no solo dirigido a los aspectos morfológicos y de concursos... ¡que casi siempre ganamos nosotros!... sino fundamentalmente a la mejora del rendimiento total y de eficiencia productiva de nuestras vacas. Felicidades a Afriga y Transmedia con el deseo de que continuéis publicando durante muchos años con contenidos tan interesantes.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N U N H A

c i a m

entro de

nvestigacións grarias de agebondo

DENDE A INVESTIGACIÓN AO SECTOR LÁCTEO GALEGO Juan Castro Director do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) Con motivo da publicación do número 100 da revista Afriga, quero aproveitar para felicitar ao equipo redactor pola calidade do traballo realizado nestes anos, onde a revista fíxose un oco e conseguiu un merecido prestixio entre os técnicos e gandeiros. A revista Afriga é unha valiosa iniciativa privada, realizada desde Galicia, que cobre unha parte da necesidade de transferencia de coñecementos técnicos desde a investigación ao sector lácteo galego. Desaparecido o Servicio de Extensión Agraria, os Centros de Investigación Agraria públicos de Galicia tiveron que asumir as funcións de transferencia e divulgación de coñecementos ao sector, sendo actualmente a revista Afriga un instrumento de utilidade para que os investigadores divulguen o seu traballo e os gandeiros poidan dispoñer dunha boa información técnica independente dos intereses comerciais. Convén salientar o mérito dos investigadores, xa que os artigos de divulgación practicamente non son valorados curricularmente, a diferenza das publicacións científicas, que si son valoradas pero que raramente están accesibles para os gandeiros. O comisario de Agricultura da UE, Dacian Ciolos, salientaba recentemente a importancia da investigación agraria na nova PAC e anunciaba que os fondos se triplicarían na nova reforma, pero tamén criticou a actual política de investigación dicindo que había que “evitar que os traballos de investigación quedaran nos caixóns dos investigadores”. O Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo, que o ano que vén vai cumprir 125 anos, naceu cunha marcada vocación de apoio ao sector agrario galego, sendo unha institución pioneira tanto na investigación coma na transferencia e divulgación de coñecementos ao campo. Na actualidade, o CIAM segue proporcionando información imprescindible para os gandeiros galegos como, por exemplo, os ensaios de variedades pratenses e millo que permiten coñecer as que mellor se adaptan á terra e ao clima, tendo en conta a produción e o seu valor nutricional; a fertilización dos cultivos forraxeiros utilizando o xurro como abono, as mellores técnicas e rotacións de cultivo, a seguridade alimentaria, a utilización da madeira dos nosos montes para as construcións gandeiras, as técnicas de cultivo sostibles e a agricultura ecolóxica etc. Toda esa investigación e información no seu conxunto ten un obxectivo estratéxico primordial que é mellorar a marxe económica e a sustentabilidade das explotacións agrarias galegas. Actualmente estamos nun momento crítico, onde a investigación agraria é unha das ferramentas necesarias para que as explotacións gandeiras non perdan a competitividade e a viabilidade, xa que das mesmas dependen moitos postos de traballo, directos e moitos máis indirectos, que son indispensables para a economía do medio rural galego; por iso sería un erro grave que a Administración pública non fixera un esforzo para manter os recursos humanos e económicos adicados a investigación agraria e a transferencia de coñecementos, tal como declarou recentemente o director xeral de Agricultura da Unión Europea, o galego José Manuel Silva, nas xornadas celebradas no CIAM sobre “A importancia dos pastos e as forraxes na redución de custos”, cuxas interesantes conferencias están accesibles grazas á páxina web da revista Afriga e ao bo traballo dos seus periodistas.

Javier Bueno Lema Director da Escola Politécnica Superior Universidade de Santiago de Compostela Dende a Escola Politécnica Superior queremos felicitar á revista Afriga pola súa traxectoria e por terse convertido nestes 100 números nunha das publicacións de referencia no sector agrario español. En especial nas comunidades autónomas que lideran a produción de leite en España é unha sorte o poder contar cunha revista como Afriga, que ao longo da súa historia ten demostrado ser unha importante ferramenta de divulgación e transferencia de tecnoloxía ao sector. No momento actual, onde se está a pasar por dificultades que poñen en perigo a viabilidade de moitas explotacións leiteiras, os medios de información especializados como Afriga xogan un papel fundamental para que solucións tecnolóxicas que poidan mellorar a rendibilidade e a capacidade para competir no mercado cheguen aos gandeiros e se poñan en práctica.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N

100 NÚMEROS DA REVISTA AFRIGA

U N H A

escola politécnica superior

É por iso que dende un centro universitario público como a Escola Politécnica Superior, vinculado ao ensino superior en Enxeñarías do ámbito agrario dende hai 45 anos, iniciativas como a revista Afriga supoñen unha excelente canle de comunicación para que o ámbito académico e científico conecte co sector profesional e lle transfira aqueles coñecementos que poidan ser de utilidade práctica. Ao longo destes anos o profesorado do centro ten colaborado coa revista con artigos de divulgación sobre temáticas diversas de interese para o sector. Produción animal e vexetal, economía e política agraria, mecanización das explotacións, construcións e instalacións de aloxamentos gandeiros, eficiencia enerxética, utilización sostible da auga e o solo etc. son algúns dos temas que teñen orixinado artigos de divulgación na revista. Moitos deles están relacionados coa actividade investigadora dos grupos de I+D+i que acolle o centro, que utilizan a revista como medio de transferencia dos resultados dos proxectos realizados. Como centro que recibe recursos públicos para realizar a súa actividade docente e investigadora, consideramos un deber o promover este tipo de colaboracións para que a sociedade que nos financia se beneficie do coñecemento producido. As explotacións de leite teñen por diante importantes desafíos (incremento dos custes de produción, prezos do leite, reforma da PAC no 2013, fin das cotas no 2015…) que van necesitar da colaboración de todos os axentes relacionados co sector para buscar respostas aos mesmos. Dende a universidade creemos que a formación dos gandeiros e dos técnicos que os asesoren vai ser un aspecto clave neste propósito. Na Escola Politécnica Superior acabamos de reformar os plans de estudo das titulacións coa finalidade de adaptalas ao Espazo Europeo de Educación Superior. As novas titulacións de Grao e Máster en Enxeñarías do ámbito agrario que ofertamos pretenden dotar aos futuros titulados das competencias necesarias para aportar solucións ao sector. Confiamos en que a produción de leite siga a ser por moitos anos unha das actividades económicas na que se sustenten amplas zonas do medio rural galego. A revista Afriga esperemos que nolo conte nos seus próximos 100 números. Parabéns polo traballo desenvolto e noraboa polo centenario.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N U N H A

facultade de veterinaria

UNHA COLABORACIÓN CONSTANTE NO TEMPO Germán Santamarina Pernas Decano da Facultade de Veterinaria de Lugo Universidade de Santiago de Compostela Quixera aproveitar esta oportunidade para dar os parabéns a Afriga pola publicación do seu número 100 e mostrar a gratitude da Facultade de Veterinaria de Lugo polo seu intenso labor de difusión cara ao sector agropecuario. Por suposto estamos orgullosos da nosa colaboración con Afriga neste longo camiño. O sector de vacún de leite en Galicia ten un peso específico non só dentro da produción gandeira da nosa comunidade autónoma senón tamén no conxunto do Estado. Esta realidade condicionou de forma importante a actividade tanto docente coma investigadora da Facultade Veterinaria de Lugo. Son moitos os veterinarios formados nesta institución que desenvolven o seu labor profesional no sector do vacún de leite e varios os grupos de investigación desta facultade que desenvolven as súas liñas de traballo en relación a este sector. Para nós é de grande importancia a actividade desenvolvida por Afriga, xa que posibilitou a transferencia do coñecemento de moitos dos resultados das investigacións que se desenvolven na nosa facultade cara aos produtores e veterinarios. De nada servirían os nosos esforzos de investigación se non chegasen a ser compartidos con aqueles que poden aplicar os resultados de tales traballos. Pero tamén este contacto coas necesidades de información e formación do sector nos permite mellorar no noso ámbito veterinario e dirixir os nosos estudos ás necesidades reais da produción de vacún de leite. Nas últimas décadas produciuse unha modernización do sector de vacún de leite de Galicia. Afriga non foi allea a este cambio, de feito contribuíu claramente nas súas diferentes actividades. É difícil atopar algún aspecto da mellora da produción de leite de Galicia da que Afriga non se fixese eco nalgún momento: programas de mellora xenética, calidade do leite, de eficacia reprodutiva etc. Nesta última etapa centrouse nun dos aspectos fundamentais para o sector, a formación e información a través da súa revista. Sen dúbida está a alcanzar o seu obxectivo, son diversos e numerosos os autores de traballos e os temas tratados en todos estes 100 números publicados. Pero destacamos sobre todos aqueles que se refiren a aspectos de grande interese e transcendencia na moderna produción láctea. Tamén son miles os gandeiros, técnicos e veterinarios que reciben esta formación e información por medio de Afriga. Isto non fai máis que confirmar o importante papel que ten Afriga na mellora da produción de vacún de leite de Galicia, e que estamos seguros seguirá desempeñando. A colaboración constante no tempo desta facultade con Afriga permítenos considerarnos copartícipes desta celebración. Afriga foi, é e será un exemplo de integración de todos os que traballamos desde diversos ámbitos por un sector lácteo galego moderno e competitivo e tamén un modelo de constante servizo á produción de vacún de leite. No futuro expóñensenos novos retos aos que teremos que dar resposta. Desexamos profundamente que Afriga siga realizando este importante servizo e, desde logo, siga contando coa nosa colaboración.

E S T R E I TA Nuestro trabajo, como investigadores del IRTA, requiere constancia y pasión para avanzar en el conocimiento y aportar nuevas mejoras en los sistemas productivos para impulsar aún más su competitividad, respeto al medio ambiente y calidad del producto final. Nuestro trabajo también requiere fortaleza para superar aquellas hipótesis formuladas que terminan fracasando (una constante en el mundo de la investigación). En muchos sentidos, nuestro trabajo es parecido al de los ganaderos. Los ganaderos han de ser constantes y vivir con pasión su profesión, y con frecuencia han de superar las frustraciones que la biología les depara cuando una vaca cae enferma, no entra en celo, o no se queda gestante.

C O L A B O R A C I Ó N

Àlex Bach, Anna Arís, Marta Terré y Maria Devant Departamento de Producción de Rumiantes Instituto de Investigación y Tecnología Agroalimentarias de Cataluña (IRTA)

U N H A

EL CONOCIMIENTO: FUENTE DE PROGRESO Y BIENESTAR

Publicaciones como Afriga ayudan a mejorar nuestro sector productivo, pues facilitan el flujo de información desde los generadores de nuevos conceptos, nuevas pautas de manejo, nuevos modos de alimentar a las vacas, hacia los usuarios finales. El resultado debería no sólo mejorar la eficiencia de producción y la calidad del producto, sino que también debería dar empuje a aquellas empresas, instituciones e individuos que quieran saltar al exterior y vender aquellos productos, tecnologías, métodos, etc. que tan bien hacemos. Vivimos en un país con una riqueza agrícola y ganadera extraordinaria. Un país con excelentes ganaderías de vacuno lechero, bien asesoradas por técnicos profesionales y perfectamente informados. Vivimos en un país con unos quesos que nada tienen que envidiar a los franceses o italianos, y unos aceites y vinos que son un festival para nuestros paladares. Sin embargo, cuando uno sale de España, ni sus quesos, ni sus vinos, ni las cualidades técnicas y productivas de las explotaciones de vaca de leche son conocidas, y si lo son no ocupan el lugar que se merecen. Este hecho es, sin duda, culpa de todos nosotros. Tradicionalmente, España ha mirado con cariño lo que procede del exterior, y con frecuencia ha menospreciado, o dudado, de lo propio. Si no mimamos y valoramos lo que hacemos, difícilmente lo podremos enseñar al exterior y ofrecer nuestros productos a los 9 billones de personas que habitarán en nuestro planeta en menos de 40 años. Para empezar, España consume alrededor de 9 millones de toneladas de leche al año, pero sólo produce unos 6,5 millones. Cuando las cuotas se retiren, debemos estar preparados y ser capaces de ofrecer a nuestros consumidores una leche local, producida por buenas ganaderías, con buenas prácticas de manejo, alimentación, salubridad, higiene y bienestar, y permitir que más españoles puedan disfrutar de nuestra leche en vez de tener que consumir leche del exterior producida en condiciones desconocidas, que viaja durante muchos kilómetros hasta alcanzar nuestras centrales lecheras. Por eso, Afriga y otras publicaciones similares, con el apoyo de la investigación e innovación, son fuente de progreso y futuro y entre todos hemos de valorar y saber aprovechar este binomio como una herramienta fundamental para forjar un futuro próspero.

E S T R E I TA C O L A B O R A C I Ó N U N H A

NUESTRA COLABORACIÓN CON AFRIGA Área de Nutrición, Pastos y Forrajes Servicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimentario (Serida) Los miembros del equipo investigador del Área de Nutrición, Pastos y Forrajes del Servicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimentario (Serida) de Villaviciosa damos nuestra más cordial enhorabuena al equipo de redacción de la revista Afriga por la publicación del número 100 de la misma. Y deseamos manifestar nuestro agradecimiento por habernos ofrecido la posibilidad de divulgar nuestros resultados en dicha revista. Nos presentamos a continuación y exponemos una síntesis de nuestra contribución a Afriga. Alejandro Argamentería Gutiérrez, Dr. Ingeniero Agrónomo. Adicionalmente a su misión como jefe del área mencionada, lleva de forma personal los controles de evaluación de variedades comerciales de maíz en cuatro fincas representativas de las respectivas zonas edafoclimáticas de Asturias. Los resultados de la evaluación no solo se recogen en un folleto anual para distribución en Asturias, sino que se envían a la revista Afriga para una mayor difusión. Adela Martínez Fernández, Dra. en Biología. Responsable de la línea de investigación sobre Pastos y Forrajes y Responsable de Calidad del Laboratorio de Nutrición Animal del Serida. Su actividad investigadora se centra en la optimización de la producción, evaluación y conservación de los recursos forrajeros, enfocados hacia un manejo más sostenible, acorde a las necesidades nutricionales de los sistemas agroganaderos. Ha colaborado con Afriga en la divulgación de temas relacionados con la tecnología de cultivo y calidad nutritiva del maíz forrajero y sus ensilados tanto en manejo convencional como ecológico. Begoña de la Roza Delgado, Dra. en Biología. Responsable de la línea de investigación sobre Valoración Nutritiva de Alimentos para el ganado. Su actividad investigadora se centra en el control de calidad de alimentos para el ganado en general, así como en trazabilidad y seguridad alimentaria. Hace especial hincapié en la reflectancia en el infrarrojo cercano como tecnología integral en valoración de alimentos. En su colaboración con Afriga ha divulgado la evolución de la calidad nutricional de los ensilados de maíz elaborados en las explotaciones lecheras de la cornisa cantábrica en los últimos años y su influencia en la profesionalización de las explotaciones lecheras. Ana Belén Soldado Cabezuelo, Dra. en Ciencias Químicas; María Amelia González Arrojo, Lda. en Ciencias Químicas; Sagrario Modroño Lozano, Lda. en Biología. Participan en los proyectos de investigación del Área, centrando su actividad en técnicas analíticas instrumentales del Laboratorio de Nutrición Animal del Serida. Las publicaciones enviadas a Afriga se nutren de datos obtenidos por las mismas.

E S T R E I TA Desde estas liñas quero felicitar a todo o equipo integrante desta publicación por conseguir un feito poucas veces observado… chegar ao número 100 dunha revista técnica!!! Nestes tempos difíciles para o sector da gandería de leite, conseguir unha meta así só se pode deber á calidade e gran labor que se realiza desde estas páxinas. E creo que iso se conseguiu con fartura. Tanto é así, que a revista Afriga pode considerarse como un referente a nivel nacional na produción de leite, sendo a publicación de consulta para moitas explotacións gandeiras, onde poden atopar desde as últimas novidades do sector ata artigos técnicos que lles permitan mellorar o traballo diario das súas granxas.

C O L A B O R A C I Ó N

Roberto C. Fernández Álvarez Veterinario asesor en explotacións leiteiras

U N H A

CHEGAR AO NÚMERO 100 DUNHA REVISTA TÉCNICA

Desde o punto de vista veterinario, como técnico que traballa directamente cos produtores, destacaría a grande acollida que recibe esta publicación en todas as granxas e empresas que a reciben. É unha publicación técnica e próxima, que chega directamente aos problemas cotiáns das nosas explotacións. Sen perder o seu rigor científico, utiliza contidos prácticos e próximos fáciles de aplicar a nivel de campo, poñendo en coñecemento do lector as últimas tecnoloxías tanto agrarias como gandeiras. As granxas hoxe en día buscan mellorar tecnicamente o seu traballo, e esta revista é unha guía moi importante nese camiño. Tras varios anos colaborando con Afriga, se con algo me teño que quedar é co gran seguimento que ten esta revista. Non é unha simple publicación técnica ou informativa, senón que se converteu nun punto de información básica e actualizada que permite levar a todas as explotacións leiteiras os últimos avances e probas en aras dun campo máis competitivo e rendible. Ao principio, as colaboracións parecen meros artigos informativos, pero co tempo dáste conta de que os artigos se len, e a xente coméntache as diferentes experiencias das probas que fan nas súas propias granxas. Isto supón unha gran responsabilidade ao escribir. Sabes que non é un artigo que vaia quedar encima da mesa ou nun caixón, senón que é algo que a moita xente lle vai axudar no seu día a día, e grazas ao cal poden mellorar o rendemento das súas granxas. Considero que a revista de Afriga fixo moito polo noso sector durante os últimos anos, e creo que, sen dúbida, seguirá sendo un referente de consulta por outros moitos. Ánimo, esperamos como mínimo outros 100 números máis!!!!

O R I X E A

XOSÉ RAMÓN ANIDO, PRIMEIRO DIRECTOR TÉCNICO DE AFRIGA E TESTEMUÑA DO NACEMENTO DA REVISTA

“VER A REVISTA AFRIGA ACTUAL É COMO VER UN NENO TEU QUE SE LICENCIA CUM LAUDE”

Xosé Ramón Anido, director técnico de Afriga entre 1984 e 1992 e xerente entre 1993 e 2002, asistiu á creación da revista e participou nela

Nesta efeméride de Afriga recorremos a un dos seus mellores coñecedores, o carballés Xosé Ramón Anido, para compartir cos lectores a súa visión persoal da orixe e a traxectoria desta publicación creada dende, para e polo sector leiteiro.

_A revista Afriga naceu en 1989. De quen partiu a idea? _Tanto Manuel Vierna coma Toñito Salgado coma Juan Novo [os tres presidentes de Afriga] tiñan un pouco iso que os americanos chaman visión, unha perspectiva a longo prazo, os tres tiñan unha ilusión tremenda, e un dos temas que viron foi o da revista. Vírona clarísima, non sei cal dos tres estaría máis entusiasmado con ela, pero os tres fixérona sempre porque era un vínculo de unión cos socios moi importante. Dáte conta de que en poucos anos pasamos de ter que explicar o que era o Libro Xenealóxico a crecer dunha forma brutal co control leiteiro e os servizos técnicos, e todo iso foi promovido desde Afriga, e moita xente entraba na Asociación sen saber moi ben o que era a Asociación, dalgunha forma pensábase que era o requisito para entrar no control leiteiro. Entón facía falta un instrumento que fixera ver que todos estabamos no mesmo barco, e por outro lado

tamén había unha compoñente de innovación, de querer contar todo o que estaba pasando por aí, porque as revistas que había naquel momento, fundamentalmente a de Conafe, eran excesivamente técnicas. Tratábase de ir vendo o que había aquí e de trasladar o que ti crías que tiña que saber a xente. Pero, que pasaba? Que era todo un exercicio de voluntarismo porque non tiñamos medios nin coñecementos do que era facer unha revista, porque os medios que hoxe son tremendos antes non os había. Refírome a temas informáticos e de composición, aos tipos de papel… Digamos que eramos capaces de facer un número pero era como un parto, era moi complicado, entón por iso pasou por varias etapas, empezando polos primeiros números nos que se vían claramente as nosas posibilidades, tardabamos un montón de tempo en facelos. Despois pasamos á etapa do boletín. Pero, claro, os presidentes seguían presionando, querían iso. Por exemplo, o tema comercial nunca soubemos atendelo. Pagaba a Asociación toda a revista e era un custo tremendo que non se reflictía en nada pero foi un pouco toda a aventura de Afriga así. Pasou igual co programa de reprodución, que hoxe está en todas as granxas, pero cando nós empezamos era un tema innovador completamente, ata o punto de que tras fortes discusións alí dentro, durante un ano funcionou completamente gratis… Foi un tema bastante complicado. E a revista igual. A única que existía aquí era a de Conafe e necesitabamos ese vínculo de unión cos socios que podía ser unha circular pero que os presidentes, especialmente Vierna, querían que fose outra cousa mellor feita. Por un lado estaba iso e, por outro lado, a necesidade da difusión do coñecemento, que foi un tema moi importante para a Asociación que se fixo non só a través da revista senón a través dos propios técnicos, con todo o que aprendían de alimentación, reprodución, pezuños… E a revista xurdiu un pouco nese sentido, dunha forma moi modesta, pero méteste nese barco e non sabes onde acaba. Foi a instancias da Xunta de Goberno fundamentalmente.

O R I X E A

“TANTO MANUEL VIERNA COMA TOÑITO SALGADO COMA JUAN NOVO VIRON A REVISTA CLARÍSIMA, NON SEI CAL DOS TRES ESTARÍA MÁIS ENTUSIASMADO, PERO OS TRES A FIXERON PORQUE ERA UN VÍNCULO DE UNIÓN COS SOCIOS”

Anido entre os gandeiros durante unha competición. En moitas ocasións sacaba as fotos destes eventos para a revista e ten feito entrevistas

_Tiñades algunha publicación especializada no sector como referente ou modelo? _Nada en absoluto, todo se cociñou alí pensando sempre no sector leiteiro e, en todo caso, se houbera algún modelo serían as estranxeiras. Nós naquel momento recibiamos sobre todo revistas francesas e americanas; as americanas completamente relacionadas coa mellora xenética. Recibiamos unha revista canadense tamén, a Dairy Farm Worker. Dalgunha maneira pretendiamos darlle a coñecer á xente artigos que liamos nelas.

O R I X E A

“A PERIODICIDADE TEORICAMENTE ERA BIMENSUAL, OU TRIMESTRAL, PERO A REVISTA ÍA SAÍNDO CANDO PODIAMOS FACELA, PROCURANDO QUE COINCIDIRA CON CONCURSOS”

Posto de Afriga nunha edición da Moexmu con exemplares da revista a disposición do público

_De feito, reproduciades algúns deses artigos, non? _Si, si, exactamente, pero tivemos tamén moitos problemas daquela coa propiedade intelectual porque eu teño chamado a algún catedrático para que me deixara publicar e non era un tema sinxelo. _Afriga axiña se caracterizou pola súa vocación informativa e didáctica. _Este tema de poñer ao alcance da xente o que nós viamos por aí foi moi importante. E nunha segunda etapa foi moi importante a colaboración de todos os técnicos da Asociación. Tiñamos veterinarios que sabían inglés, que lían, algúns estaban persoalmente subscritos a esas revistas… e a maiores do seu traballo elaboraban artigos que publicaban. É algo que hai que destacar porque o facían a maiores e de forma totalmente voluntaria, o cal era relevante para a realización da revista, o feito de que nos puideran subministrar contidos. _Quen conformou o primeiro equipo de redacción? _Nunca tivemos persoal dedicado exclusivamente á revista ata que pasamos aquela etapa que nunca chegou a funcionar ben, a verdade. Quizais fora un fallo pero tiñamos tantas frontes abertas… _Pero, por exemplo, quen editaba os artigos? _Todo pasaba por min, incluso a maioría das fotos as facía eu pero o de non ter persoal dedicado aí foi terrible ata que máis adiante empezou a colaborar Javier. Estaba só e tamén o facía a tempo parcial pero dedicábase máis a iso. Neses primeiros números tratábase de meterlle horas e sacar adiante o tema como fora. O que sufría era a periodicidade, que nunca chegabamos a tela consolidada ao non ter a unha persoa encargada da revista, aí si que non o soubemos facer. Quizais fun eu pero non o souben facer ben porque tería sido importante ter xente que pensara niso, que o desenvolvera.

_Como se formulou a súa impresión e distribución? _Iso tamén foi a base de preguntar. Os primeiros números fixémolos cun rapaz que encontramos en Santiago, Fausto. Eu chegaba alí cos artigos, ditáballos e faciamos todo en plan moi artesanal. Buscamos quen a podía imprimir e ao final acabamos nunha imprenta que era unha cooperativa que estaba no polígono de Santiago e que levaba un tipo moi simpático e os primeiros números fixémolos aí, pero dáte conta de que todo o proceso era como editar un libro, era un tema complicadísimo porque Fausto non tiña máquinas, todo o facía a lapis e incluso a maquetación creo que lla mandaba a outro para que a fixera… Era un tinglado! _E como distribuíades a revista? _Inicialmente faciamos a distribución por correo. Pero, claro, as tarifas de correos para o presuposto que tiñamos naquel momento... Acórdome de levar eu as revistas ao correo correspondente case de cada municipio. Algún controlador e veterinario facía o mesmo, se lle quedaba na súa ruta, e así saía moito máis barato. Non era o mesmo que metelo todo en Santiago. Despois nunha segunda etapa pasamos a facelo cunha empresa de distribución postal.

O R I X E A A Asociación tamén editou pequenos manuais técnicos que servían de apoio nos cursos de formación gandeira

_Desa maneira, canto tempo vos levaba sacar cada número? _Moito, porque tiñamos outras moitas, moitas frontes nas que traballar porque pasamos de trescentos socios a mil nun periodo curtísimo e sobre todo no control leiteiro iso supoñía contratación de xente e o desenvolvemento de todo aquilo, que foi enormemente complicado, e, no medio de todo ese desenvolvemento, empezamos tamén cos servizos técnicos, cos de reprodución, e ao mesmo tempo facíanse as escolas de xuíces e os concursos… Afortunadamente respecto da revista o único que realmente dicía a Xunta de Goberno era: “Que? O seguinte número cando?”. Tivemos moitas equivocacións ao principio e unha delas foi non darlle outro toque, un enfoque, facer unha especie de memoria cada seis me“QUE UN GANDEIRO RECIBIRA A REVISTA PORQUE ESTABA EN AFRIGA E O VECIÑO NON PARA NÓS ERA IMPORTANTE PORQUE AXUDABA A QUE A ASOCIACIÓN CRECERA”

ses, algo que fora máis fácil para nós... A verdade é que saía cando podiamos. A periodicidade teoricamente era bimensual, ou trimestral, pero a revista ía saíndo cando podiamos, procurando que coincidira con concursos. Por exemplo, démoslle moita importancia ao primeiro concurso que se fixo en Santa Comba… Ese era outro tema que antes non mencionei cando falabamos de por que se fixo a revista. O primeiro concurso xa organizado por Afriga que tivo lugar en Santa Comba foi un acontecemento, saíu extraordinariamente, e a nosa reflexión era: “Como facemos para que isto que é unha festa para todos nós o vexa todo o mundo?”. _A revista daquela difundíase exclusivamente entre os socios? _Si, si, quizais foi outra polémica que houbo, e respecto ao idioma en que se facía, se pretendía ter unha difusión máis ampla... Mira unha cousa curiosa. O primeiro número mandámosllo aos socios pero eu tamén llo mandei a moitos técnicos que xa coñeciamos en todo o Estado español, especialmente no País Vasco, en Madrid e en Cataluña, e chamáronme todos alucinados pedíndome que por favor os metera na base de datos para recibir a revista. Xa viamos daquela que a Asociación estaba financiando a revista e que tiñamos que conseguir que se autofinanciara, que foi unha cousa na que fallamos estrepitosamente. E aí entrou a polémica de se facela en castelán ou en galego porque se lle iamos dar máis difusión…

O R I X E A

_Entón só a financiaba a Asociación… _Si, totalmente, e esa era unha das razóns de que o ámbito de distribución foran os socios. A visión era distinta da de hoxe, hai que situarse sempre no contexto daquel momento, e que un gandeiro recibira a revista porque estaba en Afriga e o veciño non para nós era importante, porque axudaba a que a Asociación crecera. Por iso tamén era importante que estivera ben feita.

“NUNHA SEGUNDA ETAPA FOI MOI IMPORTANTE A COLABORACIÓN DOS TÉCNICOS DA ASOCIACIÓN. TIÑAMOS VETERINARIOS QUE SABÍAN INGLÉS E ESTABAN SUBSCRITOS A REVISTAS ESTRANXEIRAS, E A MAIORES DO SEU TRABALLO ELABORABAN ARTIGOS”

_Tiña boa acollida entre os gandeiros? _Pois eu creo que moi boa, sobre todo no aspecto de difusión dos acontecementos, das escolas de xuíces, de concursos... moi importante. E no tema de aspectos técnicos tamén porque os artigos técnicos publicábanos os veterinarios que estaban con eles practicamente ao día e respondían ás inquedanzas que tiñan eles. Pero foi moi importante a acollida porque a min téñenme dito moitas veces: “Que? E o seguinte número que?”. Porque, claro, tardabamos un montón e a xente preguntaba porque a botaba en falta. _Os lectores opinaban sobre os temas tratados ou propoñíanvos temas? _Si, pero iso facíano sempre a través dos técnicos. O contacto de Afriga coa base sempre foron os técnicos de campo. Eles eran os que realmente transmitían. Afriga estaba distribuída por toda Galicia, non había ningunha asociación que tivera un ámbito tan amplo. _A revista atravesou tres etapas antes da actual. Cales foron as diferenzas principais entre elas? _Na primeira foi a Xunta de Goberno de Afriga a que se deu conta de que facía falta e empezamos, contactamos con Fausto, que fixo o deseño, e fixemos os primeiros números. Logo pasamos a unha etapa na que non eramos capaces de atender a todo o que había na Asociación e non tiñamos un presuposto asignado á revista. Entón, xunto coa Xunta de Goberno, decidimos ir a algo máis liviano, un boletín para seguir tendo contacto cos socios. Despois, isto xa foi con Toñito Salgado, decidimos volver, facer outro intento dedicándolle xente a tempo parcial. Quizais visto hoxe con perspectiva foi unha pena non dedicarlle entón máis medios, pero os problemas que tiñas eran máis inmediatos e sempre cunha situación económica precaria. Esta é a razón de que ata esta última etapa a revista non se consolidara definitivamente. Pero nós estamos orgullosísimos do precedente da revista actual!

_E ademais sacabades pequenos cadernos técnicos… _Divulgábanse, si. Estoume acordando agora dun do millo. O tema do millo, por exemplo, préstase a moito. O aspecto do cultivo do millo é un tema apaixonante. Nós a eses cadernos chamábamoslles manuais e vimos a absoluta necesidade deles. Colliamos textos e ilustracións de revistas estranxeiras e os técnicos da Asociación tamén colaboraban moito. No manual de inseminación, parte das fotos están feitas na casa dun veterinario que ía ao matadoiro e collía todo o sistema reprodutivo; compoñíamolo na casa e fotografábamolo. Este manual da inseminación recordoume que nós tamén fixemos cursos de formación e vimos que moita xente repetía o curso de inseminación, aínda sabendo inseminar, por todo o que aprendía paralelo ao tema da inseminación, porque se daba conta de que non era un problema exclusivamente reprodutivo, de que moitas veces os problemas viñan por temas de manexo e de alimentación, e vimos o importante que era ter ese manual como base para dar ese tipo de cursos. Facíanse á parte da revista. E, agora que me lembro, xunto coa revista tiveramos a idea de facer unhas xornadas técnicas que foran un pouco referenciables para o sector, e tiña sentido que se fixeran en Galicia porque non había nada dese tipo. A única vez que se fixo algo foi en Mabegondo, onde un ano organizaron unhas conferencias e trouxeron ao mellorciño que había por aí adiante. Debatíase un pouco aí o momento do sector dende todos os puntos de vista e daquela foi unha pena que non tivera continuidade. _A revista Afriga cumpre 100 números e ten edición dixital e canle de televisión on-line. Que opinas da súa saúde? _É como ver un neno teu que se licencia cum laude! Tes ese orgullo do pai que estivo nos primeiros anos e que fixo un rapaz que agora dá gusto mirar para el! Nese sentido estou moi orgulloso… non só eu, senón supoño que todos os técnicos que estiveron en Afriga e tamén moita xente que colaborou.

O R I X E A

Gandeiros e técnicos nunha das viaxes a granxas do estranxeiro programadas por Afriga

A ÉPOCA DOURADA DA ASOCIACIÓN _Afriga ten sido un axente fundamental da modernización da gandería de leite en Galicia. Deulle saída a moitas novas ideas. Como xurdían? _Fundamentalmente os temas xurdían na Xunta de Goberno. Nas Xuntas de Goberno sempre houbo gandeiros importantes e o que facían era transmitir as súas necesidades, que eran as de toda a Asociación. Foron eles os que marcaron as prioridades. Nós tiñamos poder para organizar pero quen realmente decidía a última hora e quen asumía as decisións finalmente era sempre a Xunta de Goberno. _Tivéstedes que desbotar algún plan? Se é así, por que motivo? _Si, houbo algún programa que estivemos a punto de facer e que dende que marchei non sei se se consolidou. Cando vas “atacando” programas como fomos nós parcialmente… empezas por control leiteiro, segues por

reprodución, alimentación, podoloxía, transplante de embrións... o programa “guinda” é o programa de xestión. Daquela estabamos desenvolvendo un programa informático propio para medir iso, tivemos contactos con programas doutros países que xa funcionaban pero ningún nos chegou a convencer completamente. E ademais, por experiencias pasadas, viamos que nos temas informáticos era importante ter os nosos propios desenvolvementos porque aquí naquel momento atracábante, tiñan uns presupostos brutais. Entón estabamos desenvolvendo ese programa de xestión, xunto co programa de enxeñería, que foi o último que se montou alí, e eses “NAS XUNTAS DE GOBERNO SEMPRE HOUBO GANDEIROS IMPORTANTES E O QUE FACÍAN ERA TRANSMITIR AS SÚAS NECESIDADES, QUE ERAN AS DE TODA A ASOCIACIÓN. FORON ELES OS QUE MARCARON AS PRIORIDADES”

O R I X E A

Os certames da raza coma o de Silleda da imaxe eran un punto de encontro de gandeiros, técnicos e a Administración

foron os dous que quedaron a medias. Eses e outro programa importantísimo co que tamén despois se viu que teriamos acertado plenamente, o das fincas de recría de xovencas. Sobre iso, os técnicos de Afriga, os veterinarios e os de alimentación, desenvolveron todo un programa a nivel teórico que estaba fantástico, deseñaron o que máis adiante fixeron empresas privadas e agora cooperativas. Era xa na etapa final de Afriga, os reembolsos inicialmente eran importantes e non deu tempo de organizar ese tema pero por parte dos técnicos estaba totalmente ultimado. E saían as contas. Home, posiblemente teriamos que facelo en León ou en Palencia porque naquel momento o tema da superficie era moi importante e saía máis barato, recordo, facelo en Castela que facelo aquí, o cal non nos gustaba moito, porque Afriga sempre foi moi nacionalista! Estamos falando de facer isto moito antes do que empezou despois. O non poder sacalo foi por razóns económicas. _Inspirástedesvos nalgunha outra asociación á hora de definir o voso traballo? _Non, non había ningunha asociación que abarcara todo. O que si, había algunha cooperativa en Cataluña e algunha no País Vasco que tiñan xa servizos de reprodución, pero en ningunha estaba integrado todo como aquí: os servizos, o control leiteiro, o Libro... As asociacións que había en Galicia eran moito máis pequenas e de ámbito máis reducido.

“NÓS O QUE FIXEMOS FOI ORGANIZALO MOI BEN PERO A DEMANDA ESTABA NO SECTOR, QUERÍAN ENTRAR NO CONTROL LEITEIRO. SIGNIFICOU UN MOMENTO DE AVANCE BRUTAL POLA CANTIDADE DE GRANXAS QUE ENTRARON”

_Un dos grandes acertos de Afriga foi a posta en marcha do control leiteiro oficial, do que ti fuches impulsor. Cóntanos como se viviu a súa implantación dende dentro. _Pois a verdade é que o mérito neste caso para min foi do sector. Naquel momento dalgunha forma os gandeiros demandaban iso, demandaban o control leiteiro, e nós tivemos que organizalo. Houbo que explicar un pouco o que se ía facer e demais pero a necesidade xurdía da base, claramente; de feito, tiña importancia para a gandería acreditar o que tiña dentro. Fíxate que nós empezamos deseñando uns cadernos de establo onde figuraban o nome dos animais e as producións, inicialmente todo feito a bolígrafo. Eses cadernos de establo a única oficialidade que tiñan era que os facía Afriga. Inmediatamente, non pasaran nin tres ou catro meses, e xa acreditaban as vendas das becerras porque acreditaban os datos das nais. Por iso que nós o que fixemos foi organizalo moi ben pero a demanda estaba no sector, querían entrar no control leiteiro. Significou un momento de avance brutal pola cantidade de granxas que entraron... Había unha serie de pégas administrativas absurdas que nós

_Como sucedeu todo cando a Xunta vos quitou o control leiteiro? _Naquel momento estaba o control leiteiro de Afriga e había control tamén en núcleos históricos, que eran núcleos residuais de explotacións moi grandes, e despois estaba tamén a Asociación de Lugo, que empezara a facer o que faciamos nós e empezara a crecer. Entón, presentábanse moitos problemas porque para nós os datos do control leiteiro eran moi importantes, non tanto no momento aquel como no proceso futuro, no sentido de que ían dar índices xenéticos nas seguintes xeracións e, polo tanto, era fundamental que estiveran tomados con toda precisión, polo que nós non queriamos que aquela forma de traballar se perdera. Pero a Xunta de Goberno deunos o ultimátum de que había que sacalo de alí. O argumento da Xunta de Goberno foi que a Consellería non tiña a perspectiva que tiñamos nós, e que o control leiteiro non se ía facer a Burgos, senón que seriamos nós mesmos, os que estabamos en Afriga, os que iriamos á Africor correspondente e dende alí seguiriamos xestionando o control leiteiro. Que Afriga non perdía porque Afriga eran todos os gandeiros e todos os que estabamos en control montabamos as Africores. Ao final o tema viuse claro e colaboramos, porque o que nos importaba a nós como técnicos e aos gandeiros era que os programas se desenvolveran e non ter o control de nada. Que con ese tema xa chocamos outras veces! Eu recordo que tiveramos problemas cos técnicos de Feiraco co desenvolvemento da mellora xenética porque non acababan de entender que os gandeiros de Feiraco xa estaban en control leiteiro e tiñan a súa organización propia, que era Africor, e a Federación. A Federación tamén a formara Afriga, con Afrilugo, pero saímos dela porque a partir daquel momento a conformaban as Africores. Todo isto sucedeu cando en Madrid se fundou Conafe e o argumento era que en Galicia non podiamos estar porque tendían a asociar máis Afriga coa Coruña, cando Afriga tiña tanto en Ourense coma en Pontevedra coma na Coruña un montón de gandeiros, e en Lugo tamén, non tiña tantos como Afrilugo pero tiña tamén. O interese de Vierna naquel momento non era ter o control de nada, era estar en Conafe como fora, o que non podía era nacer Conafe e que Galicia non estivera alí, non? Alí negociamos isto e ao final conseguimos que un delegado de Galicia estivera na fundación de Conafe. Porque fundábase Conafe e Galicia quedaba fóra e era absurdo porque era a que máis vacas tiña de todo o Estado. Aí negociaron Afriga e Afrilugo: o presidente de Afriga ía representar a Galicia en Conafe e o presidente de Afrilugo representaría

O R I X E

“PARA O CONTROL LEITEIRO EMPEZAMOS DESEÑANDO UNS CADERNOS DE ESTABLO ONDE FIGURABAN O NOME DOS ANIMAIS E AS PRODUCIÓNS, TODO A BOLÍGRAFO. ESES CADERNOS DE ESTABLO A ÚNICA OFICIALIDADE QUE TIÑAN ERA QUE OS FACÍA AFRIGA”

solucionamos. Era a Administración a que impedía ese desenvolvemento. Cando encontramos a forma de crecer a demanda foi tremenda e a verdade é que estamos moi satisfeitos porque foi o primeiro paso que permitiu o desenvolvemento dos demais servizos posteriormente.

aos gandeiros de frisón diante da Administración local. Fefriga daquela xa estaba creada. Paso seguinte? Afriga e Afrilugo sáense da Federación, entran as catro Africores, e así ata hoxe, pero boa parte dos estatutos, tanto de Afriga coma das Africores, se pariu alí dentro. Para nós todo naceu en torno aos “gandeiros de mellora xenética”, polo que era importante que no futuro toda esa mellora xenética significara economicamente algo para eles, e para iso era básico a fidelidade dos datos do principio. _O obxectivo entón era a mellora da raza frisona ou a mellora da produción de leite? _Empezamos como raza frisona, Afriga naceu como unha “delegación” non recoñecida de ANFE [Asociación Nacional de Frisona Española], pero realmente non era tal delegación porque os socios de ANFE eran socios a título particular. Naceu en torno á mellora xenética, aínda que despois pasamos á produción de leite, por suposto, pero o tema da mellora xenética sempre estivo aí. De feito, para nós foi moi importante o transplante de embrións, que en moitas asociacións ao mellor non se facía, pero nós si porque a mellora xenética sempre estivo na base da Asociación e nunca a perdemos, aínda que despois todos os servizos estaban enfocados á mellora da produción de leite. _A propósito da mellora xenética... tiñades presenza no centro de mellora xenética oficial? _Inicialmente pertencía ao Ministerio de Agricultura e posteriormente pasou á Xunta de Galicia pero non, non tivemos nunca nada que dicir. Unicamente cando trouxemos os primeiros embrións dos Estados Unidos. Primeiro viñera un técnico americano que coñecemos a través das revistas dos Estados Unidos e despois mandaramos alí un técnico noso, que levou cartos para comprar o conxelador e todo para facer transplante de embrións, que para pasar aquel conxelador polo aeroporto de Santiago non vexas o que foi, porque llo tiña que explicar á Garda Civil! Ao final conseguimos sacalo pero foi un lío porque aquilo era unha cousa rarísima. Desa primeira viaxe de embrións, dous dos touros comprounos a Consellería para meter en Fontao. Pero os touros comprábaos a Consellería e nós non interviñamos para nada, o único no que nos daban cancha era no programa de compra de doses, porque cada ano nos invitaban a unha mesa técnica. Pero antes incluso de que existiran a mesa técni-

O R I X E A

“O INTERESE DE VIERNA ERA ESTAR EN CONAFE COMO FORA, O QUE NON PODÍA ERA NACER CONAFE E QUE GALICIA NON ESTIVERA ALÍ, NON? PORQUE FUNDÁBASE CONAFE E GALICIA QUEDABA FÓRA E ERA ABSURDO PORQUE ERA A QUE MÁIS VACAS TIÑA DE TODO O ESTADO” ca e o PIM [Plan de Iniciativa de Mellora] había unha subvención da Xunta, nós seleccionabamos os touros que se poñían no programa, igual que podían facer outras organizacións, viñan os gandeiros e desa lista que nós seleccionabamos collían os touros. E despois a Consellería mandáballe o cheque da subvención a cada gandeiro, e máis adiante mandábannos a nós os cartos e nós mandabamos os cheques. Entón eu, cando empezou ese control enfermizo da Consellería, acordábame da etapa (falo do ano 85, 86, 87...) na que simplemente o director xeral cando vía a algún gandeiro preguntáballe polo tema do seme e o gandeiro dicíalle que moi ben, que xa lle chegara o cheque, e non había nada máis que iso. _Era logo unha compra conxunta… _Si, si, era en definitiva iso, e despois na mesa técnica foi a mesma historia. Isto tamén foi un tema moi importante para a Asociación porque repartiamos un montón de doses. Estou falando do tempo de Starbuck, mira onde vai iso! Que pasa? Que a maioría das granxas non tiña tanques de inseminación nin nada diso, iso foi unha etapa posterior na que fixemos compras conxuntas de tanques… _Ninguén trouxera seme de Canadá antes de vós? _Non me acordo, pero posiblemente así masivamente non. Porque naquel momento existía Sementais Selectos e xa lles comprabamos nós. Entón todo se controlaba en Madrid… Pero pareceunos importante estar aí metidos nese capital de Sementais porque traiamos tanto de Canadá coma dos Estados Unidos. _Quen controlaba daquela o capital de Sementais? _Solís e Mainao. E todo foi por unha casualidade. Un tío que veu dalá destas misións que mandaban os canadenses. Buscaron un tradutor, encontraron a Solís, de repente sentiuse liado… Despois os canadenses independizaron o tema e foi cando llo deron a Ahedo. Ahedo xa entón distribuía paralelamente a eles pero tiña a exclusiva de dous ou tres touros. E así foi, que nós participamos nese capital de Sementais e sempre pensando en potenciar o tema de Xesga. Comercialmente tampouco o abordamos correctamente ata que se montou Selitel, que era unha empresa que se dedicaba a iso exclusivamente. Pero era

unha empresa que montou Xesto mentres eu estaba na Federación, así que cando volvín a Afriga eu quería desenvolver Xesga como fora, porque Toñito así o quería, e como Xesto era un distribuidor máis de Selitel, a miña proposta foi: ou nós montamos unha distribución paralela, ou te asocias con nós e nós renunciamos a traballar nese ámbito. Entón compramos o cen por cento do capital de Selitel e Xesto empezou a traballar co tema da distribución canadense exclusivamente, e Xesga aínda podía distribuír outras cousas. _E como se vía naquela época que o presidente tivese unha empresa de distribución e Afriga tivese outra? _Non era o presidente, era Agrortegal, a cooperativa. Refíreste a iso, non? Eles tiñan a distribución dunha empresa alemá, tiveron contactos con Alemaña como consecuencia daquelas campañas de saneamento. Aquí mataron vacas masivamente e houbo incluso un programa anterior a todo isto do que falamos da Consellería para traer xovencas de Canadá e de todos os lados; houbo zonas enteiras que pasaron de vacas de 10 litros a vacas de potencialmente 50, que foi unha das causas do crecemento de Afriga, e esas xovencas chegaban, facían o primeiro parto e desaparecían porque a xente non estaba acostumada a aquel tipo de animais. A campaña de saneamento chegaba, varría os animais, desfacíase de todos e compraba. Entón Agrortegal contactou coa zona alemá de Osnabrück, onde tiñan un programa de mellora xenética xa moi avanzado, e Osnabrück propúxolle que por que dos touros que saían alí non distribuían eles aquí en España, e esa foi a razón de que Agrortegal empezara. En Xesga naquel momento tiñamos un vendedor de seme pero tampouco era un tema moi relevante. Despois estes seguiron ata hai moi pouco coa venda de seme alemán e hai uns anos tiveron o de ABS pero deixárono. O feito de que tivesen a distribución de seme alemán en Agrortegal era un tema empresarial que non tiña nada que ver con nós. O tema da distribución de seme, á parte das campañas subvencionadas, que esas si foron importantes, nunca foi relevante en Afriga ata que chegou Selitel. Pero era unha empresa independente de Xesga, inda que realmente pertencía a Xesga, e tiña o seu xerente e funcionaba á súa bóla. Nós, que foi un dos argumentos que sempre defendían na Xunta de Goberno, non podiamos poñerlle cortapisas ao xerente de Selitel, tiñamos que deixarlle xogar coas armas dos outros. Claro, cando me pedían que os socios tivesen descontos eu dicíalles que os socios estaban tendo desconto co retorno de beneficios que estaba tendo Selitel, con iso estabamos financiando Selitel e estabamos gañando todos. Foi o único momento en que a distribución de seme comercialmente foi importante porque a partir de que Selitel está en Afriga a través de Xesga é cando conseguimos a exclusiva para Galicia pero ata entón non, había varios distribuidores. Nós apostamos por Selitel porque o xe-

O R I X E A

Xosé Ramón Anido con José Luís Junquera, xerente de Afriga

A mañá que visitamos a Xosé Ramón Anido acompañounos na realización da entrevista José Luís Junquera, quen valorou así o papel de quen é un histórico de Afriga: “É unha pena que xente coma el non estea hoxe xerando ideas no sector. Xente coa visión que che dá a experiencia, para así non repetir os erros do pasado”.

rente era unha persoa coñecida da casa, os traballadores tamén, e sabiamos como ía funcionar, esa foi a razón. O que pasa é que, coma sempre, aquí vemos a inmadurez do sector. Entender temas empresariais cústalles un montón. Os cartos que achegou Selitel a Afriga foron unha pasta, pero viñan nese sentido, de retornos empresariais. _Como era percibido polo sector todo isto que se facía dende Afriga? _Pois eu creo que non todo o sector o percibía, pero en todos os proxectos sempre dás cunha xente en cada zona que ten unha certa capacidade de liderado, que se implica nos temas… iso pasounos continuamente. O tema sempre foi apostar por esta xente, calquera dos presidentes de Afriga, da Xunta de Goberno, que era xente que realmente te ía guiando. Foi un pouco así porque o sector puxémolo do revés. O grao de coñecemento que foron adquirindo a base de todas estas visitas dos técnicos nosos foi tremenda. Que pasa? Que nalgunhas zonas tamén chocamos con formulacións puramente políticas, que nós non pretendiamos, sempre escapamos diso. _Cal é o balance persoal do paso por Afriga? _A min o que sempre me gustou dos proxectos que fomos facendo foi que todos se consolidaron e se foron facendo autónomos, que estivemos facendo en todo momento o que o sector necesitaba, non houbo ningún

“O QUE SEMPRE ME GUSTOU DOS PROXECTOS QUE FOMOS FACENDO FOI QUE TODOS SE CONSOLIDARON E SE FORON FACENDO AUTÓNOMOS, QUE ESTIVEMOS FACENDO EN TODO MOMENTO O QUE O SECTOR NECESITABA”

programa que nós digamos que foi un desastre. Sexa podoloxía, sexa alimentación, todos foron funcionando. Gústame moito ver a revista consolidada, que era unha cousa que cando marchei inda non estaba; teríame gustado ver o programa de recría funcionando, porque se demostrou despois con outra xente que o fixo a título privado que era totalmente necesario; e o programa de xestión tería sido a “guinda”, non cabe dúbida, porque se estaba facendo con moito entusiasmo e sería a parte final, pero é certo que é un proceso que non acaba nunca. O campo para traballar segue sendo amplísimo. Pero quizais isto sexa o único que me gustaría ter visto finalizado. _Terás moitas anécdotas… _Anécdotas? Podería contar corenta mil! Recordo que de volta dunha desas viaxes aos Estados Unidos pregunteille a un gandeiro: “Que? Que tal a viaxe?”. E díxome: “Joder, acojonante, macho, que granxas teñen, pero é que traballan moito, traballan a Dios, así calquera!”. [Risas]

P R E S E N T E O

A publicación deste número 100 da revista Afriga é un logro de todos: da asociación promotora e a empresa editora, dos departamentos técnicos e de investigación agrogandeira, dos comerciantes e empresas de servizos ligados á gandería e, moi especialmente, dos produtores e produtoras de leite.

OS MOTIVOS DUN CENTENARIO Manuel Darriba Director da revista Afriga Hai algo máis de sete anos, a principios de 2005, fraguouse unha alianza entre a Asociación Frisona Galega (Afriga) e a axencia Transmedia Comunicación & Prensa para rescatar unha publicación que levaba un tempo desaparecida: Afriga. Esta revista, que tiña e ten como subtítulo de cabeceira Produción de leite de Galicia, vivira dúas etapas de publicación nos anos 80 e 90, con moito éxito e moi boa recepción por parte dos gandeiros galegos. Transmedia fíxose cargo da nova Afriga coa intención clara de ser fiel á historia da revista e a súa vocación de servizo aos produtores e produtoras de leite de Galicia. Presentación en Lugo da cuarta (e actual) etapa da revista Afriga

Ao mesmo tempo, tanto a asociación coma a axencia editora eran conscientes de que había que adaptarse aos novos tempos do sector e todos os desafíos que viñan canda a eles. En primeiro lugar, a masiva desaparición das explotacións máis pequenas e/ou menos rendibles, o que puxo en primeiro plano a necesidade de ser eficientes para sobrevivir nun mercado cada vez máis complexo e competitivo. Estas difíciles circunstancias seguen vixentes máis dun lustro despois. Os prezos do leite en orixe están moi por baixo dun horizonte de viabilidade ditado polo sentido común. En troques, os insumos necesarios para a actividade gandeira non deixan de encarecerse. Tal disimetría dáse ademais nun escenario onde cómpre ter en conta as continuas innovacións tecnolóxicas, que tamén na gandería _aínda que moitos pensen o contrario_ marcan camiños novos e interesantes para os produtores. A revista Afriga tiña por forza que situarse neste territorio e configurarse como unha ferramenta útil para o gandeiro. Esta foi a primeira premisa: facer unha publicación fundamentalmente técnica, práctica e didáctica. Un instrumento máis para que o gandeiro puidera sacarlle o máximo rendemento posible ao seu negocio. E, neste sentido, entendemos que tiñamos que servir de canle de transmisión entre o corpo de técnicos e científicos, que producen coñecemento e innovación, e o conxunto dos produtores de leite, que deben ser beneficiarios directos destes avances na súa actividade profesional. DO QUE SE TRATABA _E SE TRATA_ É DE QUE A CIENCIA FLÚA CARA AOS QUE DEBEN APLICALA NA SÚA ACTIVIDADE DIARIA

P R E S E N T E Gravación dun concurso para Afriga.tv

Posto en GandAgro 2012

ESTA FOI A PRIMEIRA PREMISA: FACER UNHA PUBLICACIÓN FUNDAMENTALMENTE TÉCNICA, PRÁCTICA E DIDÁCTICA. UN INSTRUMENTO MÁIS PARA QUE O GANDEIRO PUIDERA SACARLLE O MÁXIMO RENDEMENTO POSIBLE AO SEU NEGOCIO

cidente e noutros coma Tineo, onde se distribúen nada menos que 500 exemplares de cada número. Obviamente, tampouco podemos esquecer o apoio das cooperativas galegas e numerosos establecementos comerciais da nosa autonomía. Grazas á presenza da revista nestes lugares, moitos gandeiros que non están en control leiteiro _e, por tanto, non a reciben nas súas granxas_ poden acceder facilmente á publicación. Este incremento exponencial da distribución situounos en tiraxes medias de 9.000 exemplares, fixando as bases para a segunda gran revolución nesta nova etapa de Afriga: o espectacular aumento do número de anunciantes. A ninguén se lle escapa que a nosa publicación dá cabida a un enorme volume de publicidade, que en ocasións es-

Partindo dunha publicación que xa estivera asentada no agro galego, pensamos en estendela canto fose posible, máis alá dos produtores asociados a Afriga. Xa no primeiro número editado por Transmedia, que viu a luz en marzo do 2005, presentouse a posibilidade de distribuír a revista a través dos axentes do control leiteiro, grazas á colaboración desinteresada das africores provinciais. Isto marcou un punto de inflexión básico: Afriga ía ser a revista que todos os produtores no sistema de control leiteiro _onde está unha parte importante das explotacións de leite e, desde logo, as máis eficientes_ ían recibir nas súas granxas seis veces ao ano. Posteriormente, a implicación de Ascol, o organismo de control leiteiro de Asturias, e dalgunhas cooperativas importantes do Principado, permitiu estender a difusión da revista á rexión veciña. Nos concellos gandeiros do Oc-

En Gráficas Rigel, revisando un prego da revista

P R E S E N T E O

A ÚNICA TRINCHEIRA POLÍTICA DESTA PUBLICACIÓN FOI E SERÁ A MELLORA DA PRODUCIÓN DE LEITE DE VACÚN EN TODOS OS SEUS ASPECTOS

Páxina de inicio da web www.revistaafriga.com

peciais ronda o 50% da superficie impresa. Cómpre subliñar que a confianza dos anunciantes é directamente proporcional á difusión da revista e, moi especialmente, á credibilidade que os gandeiros lle dan pola calidade dos seus contidos. Pero é que ademais estamos convencidos de que a publicidade neste sector, ademais de ser un reclamo de venda lícito para os diferentes negocios, é portadora dunha importante carga informativa. En moitas ocasións, as primeiras novas que os gandeiros reciben dos avances técnicos proveñen precisamente de anuncios publicitarios. Como dixo nunha ocasión un destacado gandeiro, “toda a revista é moi interesante, e mesmo a publicidade que leva é útil”. Por outra banda, foi o incremento dos ingresos por publicidade o que permitiu darlle á cabeceira unha autonomía económica e mellorar substancialmente o produto. Aumentando o número de páxinas _a extensión media é de 80, con números que superan amplamente as 100_, introducindo a cor e modernizando todo o proceso editorial para dar á luz unha publicación actual e de calidade. E o máis importante, sen que isto implicara revogar un dos principios históricos da revista: a súa gratuidade. O recoñecemento a africores, cooperativas e anunciantes vai paralelo ao que lle debemos a outro dos apoios fundamentais de Afriga: a comunidade dos científicos e técnicos ligados ao sector agrogandeiro. Desde o principio, pero moi particularmente nesta nova etapa, as páxinas da nosa publicación véñense nutrindo das súas achegas. A meirande parte dos asinantes de artigos son expertos nas diversas disciplinas asociadas á produción de leite. Eles convertíronse nos nosos divulgadores dun xeito desinteresado, empregando ademais unha linguaxe accesible aos gandeiros e gandeiras, que sempre tivemos claro que son os lectores que máis debemos coidar. Xa hai publicacións dirixidas expresamente á comunidade científica. No noso caso, do que se trataba _e se trata_ é de que a ciencia flúa cara aos que deben aplicala na súa actividade diaria.

Dentro desta nómina de colaboradores cóntanse numerosos veterinarios, enxeñeiros técnicos e expertos en xestión. Docentes e investigadores de organismos coma a Facultade de Veterinaria de Lugo, o Lasapaga, o Ligal, o CIAM, o Serida de Asturias, o IRTA de Cataluña e un bo número de técnicos de empresas españolas e estranxeiras, con especial mención a Xenética Fontao pola súa implantación e excelencia. Chegamos finalmente a unha cuarta pata da nosa mesa, que aínda que citamos en último lugar é sen dúbida a máis importante: todos os homes e mulleres que viven da produción de leite en Galicia. Todas as familias deste subsector gandeiro, con especial interese cara ás novas xeracións que garanten a súa continuidade. Alcanzar este número centenario da revista con tan boa saúde foi posible só grazas ao seu apoio. Un apoio que quedou claro cando, no 2008, nunha enquisa enviada desde Africor Lugo a máis de 1.400 gandeiros, a revista Afriga foi escollida como a publicación gandeira de maior calidade do Estado español. Nese momento, o aprecio que xa coñeciamos mediante o trato directo quedou estatisticamente patente. A aposta desta publicación polo galego, o idioma maioritario dos nosos gandeiros e gandeiras, é un feito que nos define e que, contra o que puidera parecer, non nos restou influencia a nivel de Estado. A revista ten importantes focos de distribución no Occidente de Asturias, a área que concentra a maior parte da produción leiteira do Principado e onde o galego é un idioma presente na sociedade. Dado que Galicia e Asturias suman case o 60% da produción leiteira española, é evidente que Afriga ten moito que dicir neste eido, tamén a nivel nacional. Asemade, o noso idioma permítenos estar presentes en Portugal e na área occidental de León. E comprobamos, con moita satisfacción, que xentes do sector doutras áreas de España son capaces de facer un mínimo esforzo para lernos, pasando por riba das barreiras lingüísticas. Neste aspecto, a innovación tecnolóxica tamén nos axudou a traspasar fronteiras. A páxina web de Afriga, www. revistaafriga.com, permite o acceso aos números da revista en formato PDF e tamén en versión lectura on-line, pero sobre todo configúrase como un portal paralelo e complementario de novas do sector, desta vez en castelán e con actualización constante dos contidos. A web inclúe un calendario de eventos permanentemente posto ao día, información sobre novos lanzamentos comerciais, enlaces ao DOG e o BOE e mesmo seccións de información xeral. A páxina entrou en funcionamento a principios do

P R E S E N T E

É parte dunha modernización que tamén viu nacer unha canle de televisión asociada á web, Afriga.tv, convertida xa por dereito propio na canle televisiva do sector leiteiro. O formato audiovisual como un novo xeito de achegarse ás explotacións, as innovacións tecnolóxicas, os concursos de gando… En Afriga.tv, o mesmo se pode seguir unha charla técnica que presenciar unha proba nacional ou visionar vídeos didácticos sobre temas de interese para o sector. Todo este conglomerado é unha extensión lóxica da revista ditada polos novos tempos e pola obriga de proporcionarlles aos gandeiros un paquete informativo multimedia o máis completo posible: editorial, dixital e audiovisual. A boa recepción que veñen tendo estes produtos racha co tópico do gandeiro como profesional pouco cualificado e pechado á innovación. Evidentemente, tamén niso mudaron os tempos. Somos conscientes de que Afriga e os seus derivados son consumidos por un público que está ávido de mellorar a súa competencia produtiva e, sobre todo, de compartir unha dignidade profesional que en ocasións se lles tentou negar. Esta reflexión facémola pensando en especial nas novas xeracións de gandeiros, que deben garantir a supervivencia e a evolución futura desta actividade económica. Non é unha anécdota que vexamos con frecuencia como os nosos gandeiros mozos destacan en concursos de morfoloxía como manexadores e preparadores, tanto a nivel nacional como internacional. Para os que ás veces minusvaloran a importancia destas probas, tan populares entre os gandeiros avanzados, recordarlles que en absoluto están desconectadas da eficiencia produtiva: as boas vacas de concurso son ademais excelentes produtoras de leite. Por outra banda, nos concursos cristalizan valores intanxibles tan importantes como poidan ser os económicos: o orgullo profesional, o sentimento de pertenza a unha comunidade profesional, a aspiración á excelencia. Entre as novas xeracións, a paixón polas probas de morfoloxía está directamente relacionada coa paixón pola mellora xenética, que posibilitou que nos últimos anos as vacas se fixesen máis produtivas e duradeiras. A globalización da alta xenética, e os importantes esforzos feitos en Galicia e no resto de España por non quedar á marxe desta carreira, teñen como protagonistas os centros de inseminación e casas comerciais e, sobre todo, os técnicos e gandeiros máis inquedos. Pola nosa banda, sempre estivemos, e seguiremos a estar, pendentes deste prometedor vieiro de futuro. Incidir, por último, en que a nosa revista adoptou desde un principio unha liña editorial independente das

2011 e recibe unha media de 2.000 visitas ao mes, o que dá a medida da súa aceptación entre os gandeiros.

Número 1 da revista

Primeiro número do boletín Afriga informa afriga.qxp

   

16:03

Page 1

No. 56

AFRIGA

ANO IX • Nº 50

ANO XI Marzo 2005

GRANXA REIGADA. As vacas máis produtivas de Galicia





  

11/2/05

CALENDARIO ANUAL DA RAZA FRISONA | CONVOCATORIAS | SANIDADE ANIMAL

      

ENTREVISTAS: EDUARDO YUS, PROFESOR DE ENFERMIDADES INFECIOSAS NA FACULTADE DE VETERINARIA DE LUGO JOSÉ MANUEL RIESGO, RESPONSABLE DO PROGRAMA DE MELLORA XENÉTICA DA XUNTA

OS GANDEIROS ESPERAN A DATA DO UN DE ABRIL PARA COMERCIAR CON CANTIDADES DE COTA PROCEDENTES DA RESERVA DO 2000 O MAPA PRETENDE RECUPERAR AS RESERVAS POSTERIORES AO 2000

Exemplar correspondente á terceira etapa

Primeiro número da etapa actual da revista Afriga

dinámicas de partidos políticos e sindicatos. Con boas relacións con todos eles, que nalgúns casos foron de amistosa colaboración _con todas as administracións e centrais agrarias_, pero situándonos nunha posición de militancia estritamente profesional. A única trincheira política desta publicación foi e será a mellora da produción de leite de vacún en todos os seus aspectos. Neste sentido, témonos manifestado a través de editoriais na súa defensa cando a ocasión o requiría, pero considerando sempre que a nosa principal achega debe ser transmitir aos gandeiros coñecemento técnico e información de actualidade. A propietaria da cabeceira, a Asociación Frisona Galega _con Juan Novo como presidente e José Luís Junquera como xerente_, é garante consciente desta opción, convencida de que é así como lle pode prestar un mellor servizo ao sector. Estes son, en resumo, os vimbios que nos permitiron chegar ao número 100 de Afriga. Moitas grazas a todos e todas. Polo seu apoio e, o que é máis importante, por manter vivo un sector que segue a ser o sustento de milleiros de familias.

P O R TA D A

CONVOCATORIAS/ NUTRICIÓN/ SANIDADE/ LEXISLACIÓN

AFRIGA P

P R E S E N TA C I Ó N E S P E C I A L : R O B OT D E O R D E Ñ O L E LY A S T R O N A U T

Nº 57

Nº 59

AFRIGA

ANO XI Novembro-Decembro 2005

ANO XI Maio 2005

A REFORMA DO MERCADO DE COTAS: INCÓGNITAS E ESPERANZAS

ALFREDO SUÁREZ CANAL, conselleiro de Medio Rural

E N

Entrevista exclusiva á directora xeral de Gandería do MAPA

Crisol das portadas máis representativas da cuarta etapa da revista, a onde levamos as grandes feiras gandeiras de Europa, a opinión dos produtores, os cambios de titular na Consellería do Medio Rural, as vacas grandes campionas dos concursos, o 25 aniversario da Asociación Frisona Galega, reportaxes de explotacións e dossieres de millo, xenética, calidade do leite e cultivos pratenses, entre outros moitos temas que retratan o sector.

“Estamos dispostos a intervir se a industria retén pagos contra a vontade do produtor”

“Intentamos negociar un prezo mínimo, pero ninguén cho paga. Mangonean como lles dá a gana”

“A xestión da cota está en mans do Goberno central, e eso non nos satisfai. Vamos intentar participar”

MARTA LÓPEZ, socia da SAT A Veiga

“As 186.000 toneladas que veñen polo plan de reestructuración son importantes, pero Galicia pedía case 290.000. Hai que aumentar en cota”

DOSSIER: EVOLUCIÓN DOS PREZOS DO LEITE E DOS I N S U M O S ( 2 0 01 - 2 0 0 5 )

DOSSIER ESPECIAL-MAMITE Medidas de prevención/ Medicamentos/ Probas do LIGAL E N T R E V I S T A

Edelmiro L. Iglesias, economista: “O FUTURO NON ESTÁ EN PRODUCIR MÁIS SENÓN EN PRODUCIR A MENOS CUSTO” A FÓRMULA DAS ADSG PROSPERA EN GALICIA 01_portada.indd 1

O laboratorio de ADN de Fontao, punteiro a nivel internacional

1/5/05 15:51:53

CALENDARIO ANUAL DA RAZA FRISONA • PRESENTACIÓN: ROBOT DE ORDEÑO GALAXY

AFRIGA R

PRESENTACIÓN ESPECIAL: ROBOT DE ORDEÑO VMS DE DELAVAL/ CONVOCATORIAS

Nº 60 ANO XII Xaneiro-Febreiro 2006

R E P O R T A X E

José Miguel Jartín, preparador: “A presentación aporta máis do 50% da puntuación dun concurso”

DOSSIER: 15 ANOS DE MELLORA XENÉTICA EN GALICIA

Nº 62

AFRIGA

ANO XII Maio–Xuño 2006

BAIXADA DE PREZOS: O s

p r O d u t O r e s

O p i n a n

- Da anarquía reprodutiva a unha selección elitista - Fontao: seme de reserva - Ramiro Fouz, veterinario: “Usamos os mesmos cruces que en Canadá ou Estados Unidos” EDITORIAL:

O DIRECTOR XERAL DE GANDERíA DO MAPA ANALIZOU O SECTOR EN LUGO ENTREVISTAS:

¿COMO USAR CORRECTAMENTE A AUGA DE BEBIDA NAS GRANXAS?

O SECTOR DEBE MANTER AS SÚAS GANANCIAS

Jesús Mundiña, xefe de Formación Agroforestal da Consellería do Medio Rural: “En Galicia só 22 rapaces estudian Explotacións Agrarias Extensivas”

OS COLEXIOS DE ENXEÑEIROS AGRÍCOLAS PÓÑENLLE PEROS Á LEI DO SOLO Compartir e externalizar, fórmulas eﬁcientes para cubrir as necesidades de maquinaria 01_portada.indd 1

Joaquim Baucells, veterinario e especialista en xestión: “A maioría das granxas descoñecen os seus custos”

12/2/06 13:47:23

Nº 71

AFRIGA

ANO XIII Novembro–Decembro 2007

PROCEDEMENTOS OBSTéTRICOS

Fasciola: o parásito hepático máis destructivo

Ernesto Reyes, analista: “Novos produtores con custos máis baixos arrastran á baixa os prezos do leite no mundo”

XXI SPACE DE RENNES (FRANCIA)

C OONNA V O C A T O R I A S FRIS

CONSULTORIO

EXPLOTACIÓNS

Nº 77

AFRIGA

ANO XIV Novembro–Decembro 2008

AFRIGA VOLVE ÁS GRANDES FEIRAS DE EUROPA SPACE DE RENNES (FRANCIA) MÁIS DE 1.200 EXPOSITORES E MOSTRA DAS ÚLTIMAS TECNOLOXÍAS

62ª FIERA DEL BOVINO DA LATTE DE CREMONA (ITALIA)

FEIRA INTERNACIONAL DE CREMONA (ITALIA)

AFRIGA VISITA OS GRANDES EVENTOS EUROPEOS DA ZOOTECNIA DO LEITE

RADIOGRAFÍA GLOBAL DO SECTOR NOS “ESTADOS XERAIS DO LEITE” A SARRIANA MARTA LÓPEZ, MELLOR GANDEIRA NOVA DE EUROPA

SEGURIDADE SOCIAL: DO RÉXIME AGRARIO AO DE AUTÓNOMOS LUIS SEOANE, PRESIDENTE DE CONAFE E FEFRIGA “Non debemos producir só leite, os gandeiros doutros países diversifican”

UNHA VACA DA MARIÑA LUGUESA, GRAN CAMPIONA NACIONAL

TRANSMISIÓN E CONTROL DA NEOSPOROSE BOVINA

ROSALíA JAMES, ESTRELA DA GANDERíA CID DE BARREIROS Portada.indd 1

20/11/07 18:31:28

Portada.indd 1

NOVAS TENDENCIAS NA XESTIÓN DE PARQUES DE MAQUINARIA

ANÁLISE DA CALIDADE DOS SILOS DE PRADEIRA

5/11/08 10:52:54

CONCURSO DE CRIADORES DE SARRIA

SUBASTAS

Nº 80

AFRIGA

ANO XV Maio–Xuño 2009

AFRIGA

E N

Nº 82 ANO XV Setembro–Outubro 2009

SAMUEL JUÁREZ, CONSELLEIRO DO MEDIO RURAL

“O NOSO NORTE TEN QUE SER A MELLORA DA CALIDADE E OS PRODUTOS CON VALOR ENGADIDO”

DOSSIER: CULTIVOS PRATENSES

“O retO é que entre de fóra O leite que fai falta e nOn máis” “Os fracasOs dO pasadO nOn deben desanimarnOs para seguir perseguindO acOrdOs entre prOdutOres e industria”

P O R TA D A

MOEXMU

¿CALES SON OS MECANISMOS DOS PREZOS?

ANáLISE DOS MERCADOS INTERNACIONAL, EUROPEO E ESPAñOL

VARIEDADES AVALIADAS POLO CIAM IMPLANTACIÓN DE PRADEIRAS USO DO XURRO DE PORCINO ENQUISA DO CIAM: O MODELO PRODUTIVO DAS GRANXAS DE LEITE GALEGAS FONTAO, NA VANGARDA DA XENÉTICA MOLECULAR

PERSPECTIVAS A CURTO PRAZO

OS PRODUTORES OPINAN: DEBERES PARA A NOVA XUNTA SEXAXE E DIVISIÓN DE EMBRIÓNS E FECUNDACIÓN IN VITRO

SOLUCIÓNS EN MADEIRA PARA AS INSTALACIÓNS GANDEIRAS COXEIRAS: CLASES, PREVENCIÓN E TRATAMENTO Portada.indd 1

23/5/09 00:00:39

Nº 85

AFRIGA

ANO XVI Marzo-Abril 2010

Portada.indd 1

10/8/09 21:23:29

CONVOCATORIAS

PRODUCIÓN

EXPLOTACIÓNS

Nº 83

AFRIGA

ANO XV Novembro–Decembro 2009

A COMP MÁIS COME LETA GUÍA R SEME CIAL DE NTES

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO

_TÁBOAS DE VARIEDADES DE GALICIA E ASTURIAS _CONSELLOS PARA A SEMENTEIRA _DIRECTRICES DE ABONADO CON XURROS _O TRATAMENTO FITOSANITARIO _VARIEDADES LOCAIS EN CULTIVO ECOLÓXICO _O CIAM, CENTRO DE REFERENCIA

espe

cIAl:

fRIG DE A S O AN

III XORNADAS TÉCNICAS DE PRODUCIÓN DE LEITE: XENÉTICA E GANDERÍAS PUNTEIRAS

SILOS DE HERBA: GUÍA PRÁCTICA // ESTUDO COMPARATIVO EN PONTEVEDRA

SAT PERILLA APOSTA POLAS FORRAXES E O COOPERATIVISMO

CONTROL DA FIBRA NA ALIMENTACIÓN

Portada.indd 1

20/3/10 01:50:45

RESULTADOS DAS ÚLTIMAS PROBAS XENÉTICAS DE CONAFE

AFRIGA

ANO XVII Xullo-Agosto 2011

Portada.indd 2

21/11/09 01:22:35

E S T A M O S

Nº 93

E N

w w w . R E v I S T A A f R I G A . C O M

E N

f A C E B O O K

Nº 97

AFRIGA

ANO XVIII Febreiro – Marzo 2012

TÁBOAS DE vARIEDADES DE GALICIA E ASTURIAS CRITERIOS PARA A ELECCIÓN DE vARIEDADES PRODUCIÓN DE HÍBRIDOS DE MILLO fORRAXEIRO

DOSSIER: CALIDADE DO LEITE PROTOCOLOS DE REVISIÓN DOS EQUIPOS DE MUXIDO APLICACIÓN NO ESTABLO DA GUÍA DE BOAS PRÁCTICAS DE PRODUCIÓN PROGRAMA DE CALIDADE DA AGRUPACIÓN GANDEIRA CENTRAL DE GALICIA

CONSERvACIÓN DAS vARIEDADES LOCAIS EN BANCOS DE XERMOPLASMA RECOMENDACIÓNS PARA A SEMENTEIRA DO MILLO A CORRECCIÓN DOS SOLOS ÁCIDOS REXISTRO DO USO DE fITOSANITARIOS CONSELLOS DE fERTILIZACIÓN A GUÍA COMERCIAL MÁIS COMPLETA

DOSSIER SEMENTEIRA DO MILLO

“NA XUNTA SEGUIREMOS TRABALLANDO POR MELLORAR A POSICIÓN DOS PRODUTORES NA CADEA DE vALOR DO LEITE”

ROSA QUINTANA, CONSELLEIRA DO MEDIO RURAL E DO MAR

OS GANDEIROS, PROTAGONISTAS DA NOVA CAMPAÑA PUBLICITARIA DE DANONE O CETAL RETRATA A INDUSTRIA LÁCTEA GALEGA NO MERCADO

MADEIRA CERTIFICADA NO NOVO ESTABLO DO CIAM

Portada.indd 1

GANDERÍA RIELO: BOA CALIDADE DO LEITE CON ESFORZO DIARIO

POZO ALLEN 5275 MIMOSA, DA GANDERÍA POZO (LUGO), VACA GRAN CAMPIONA DE GALICIA 21/06/2011 10:55

BADIOLA GOLDWYN MEGATE I ET, VACA GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL EN GANDAGRO Portada.indd 1

SAT O FONDAL: BO MANEXO DIARIO E BASE XENÉTICA

A COMERCIALIZACIÓN, TEMA ESTRELA DA V XORNADA TÉCNICA DE PRODUCIÓN DE LEITE 19/03/2012 23:51

M E M O R A B L E S P Ă X I N A S

Os nĂşmeros antigos da revista poden consultarse Ăntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

M E M O R A B L E S P Ă X I N A S Os nĂşmeros antigos da revista poden consultarse Ăntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

M E M O R A B L E S P Ă X I N A S

Os nĂşmeros antigos da revista poden consultarse Ăntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

M E M O R A B L E S P Ă X I N A S Os nĂşmeros antigos da revista poden consultarse Ăntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

M E M O R A B L E S P Ă X I N A S

Os nĂşmeros antigos da revista poden consultarse Ăntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com





M E M O R A B L E S

ANO VII • Nº 41

 

P Á X I N A S



  

      



                                                                   





                                  





        



                                                                                                                                                                                                 

                                                                                                                                                                                            

     AFRIGA

Os números antigos da revista poden consultarse íntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

ANO VIII • Nº 47

     

P Á X I N A S

M E M O R A B L E S

    

  



 

     

  





                                                                                                                                                 

              

                                                                        

               

                                                                     

                                                                                                                    

                                  

                                               

                                                                         AFRIGA     

Os números antigos da revista poden consultarse íntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

M E M O R A B L E S

  

ANO VIII • Nº 48

P Á X I N A S

  

   

  

 

  



Os números antigos da revista poden consultarse íntegros na hemeroteca da web www.revistaafriga.com

R E C I C L A X E

É unha compañía orientada a dar solucións de valorización e xestión integral dos residuos, empregando sempre as mellores técnicas dispoñibles e optimizando a loxística de transporte. O Grupo AGROAMB posúe autorización para a xestión de: Valorización e xestión de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XV-00040 y SC-U-NP-XV-00036 ) Valorización e xestión de residuos industriais non perigosos (SC-INP-XV-00064 y RIV-24/01) Rexeneración ambiental Transporte de residuos perigosos (T/001/01) Transporte de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XRT- 00072) Transporte de residuos industriais non perigosos (SC-I-NPXRT-00083, SC-I-NP-XRT-00056 e SC-I-NP-XRT-00122) Conforman o Grupo AGROAMB as seguintes empresas:

AGROAMB

VALORIZACIÓN E TRATAMENTO DE RESIDUOS BIODEGRADABLES

Titular da primeira planta cunha capacidade próxima a 300.000 tms/ano para a valorización e tratamento de residuos agrarios segundo o disposto no RD 824/2005 sobre fertilizantes, o RD 1310/1990 sobre a aplicación agrícola de lodos e o Regulamento CEE 1774/2002 sobre subprodutos animais. Agroamb aposta fortemente por I+D+i coa súa presenza en numerosos proxectos de investigación.

TRESAMB

LOXÍSTICA ESPECÍFICA EN CONTEDORES

Dispón de vehículos específicos en diferentes configuracións, adaptándose a cada necesidade medioambiental do cliente. Innovación e eficacia no transporte. Servizos de conselleiro de seguridade e operador de transportes.

AGROAMB-TRESIMA UTE

XESTIÓN E PRESTACIÓN DE SERVIZOS MEDIOAMBIENTAIS

Comercializa e coordina a prestación de servizos para a xestión ambiental integral dos distintos residuos (incluídos residuos perigosos). Desde a súa recente creación, xestiona máis de 50.000 tms/ano de residuos biodegradables.

ONEGA ARES, S.L.U.

SERVIZOS AVANZADOS DE TECNOLOXÍA AGRARIA

Empresa de servizos agrarios que conta cos últimos equipos en mecanización para a sementeira, cultivo e posterior recolección das diferentes producións agrarias.

TROBO AGRÍCOLA, S.C.G. PRODUCIÓN INTEGRADA DA TERRA

Sociedade para a explotación en común da terra, orientada á produción integrada de forraxes e cultivos enerxéticos. Dispón dun banco de terras que supera as 3.000 hectáreas.

Agroamb C/ Calzada das Gándaras, 11. Local baixo dta. 27003 Lugo Teléfono (+34) 982 231 365

Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com Web www.agroamb.com

(30 POSTOS DIRECTOS, MÁIS DE 150 INDIRECTOS) – CAPITAL

D A

O Grupo AGROAMB está formado por un conxunto de empresas cuxa actividade completa o ciclo da xestión de residuos, contando para iso cun equipo multidisciplinar de profesionais con ampla experiencia na Xestión Medioambiental e Agronómica.

pub_agroamb.indd 82

13/08/2012 18:46

38-39 pub_progemex .indd 39

Mesland

100% GALEGO – GLOBALIZACIÓN – ENERXÍAS RENOVABLES –

S E N T I D O AGROAMB está autorizada pola Administración española como PLANTA TÉCNICA para a elaboración de FERTILIZANTES orgánicos a partir de residuos e subprodutos biodegradables

I+D+I – DESENVOLVEMENTO LOCAL – CREACIÓN DE EMPREGO

P U B L I C I D A D E N O S A A

AGROAMB

GRUPO

Nestes anos foron moitas as empresas que depositaron a súa confianza na revista Afriga como medio para presentarlles os seus novos produtos e servizos aos gandeiros. Dámoslles as grazas aos anunciantes por esta aposta e a súa fidelidade e facemos un pequeno recordatorio dalgúns dos máis veteranos como homenaxe a todos.

26/1/09 17:34:13

DUPLEX

aAa 315246 Excelente

Durham (EX-90) x Emory Emerald (EX-91) x Hillary (EX-94)

CANADA AGOSTO 2011 • Nº1 EN CONFORMACION: +18 • 92 % BB O MEJORES • 11 EXCELENTES • 137 MUY BUENAS • 115 MAS QUE BUENAS

Y SI AD EMAS QUIER ES LE CHE Y COMP ONEN

TES: +926 KI LECHE LOS DE Y EN PR +0,14 % OTEINA

GODIN ALEXI DUPLEX (EX-94)

Imbatible un a vez más

Número 1 mu

ndial

SIEMPRE DUPLEX!

HACIENDO HISTORIA EN LA RAZA HOLSTEIN EN TODO EL MUNDO ESCOLMO, S.L.

Distribuidor para Galicia y Asturias

ESCOLMO, S.L.

Distribuidor para Galicia y Asturias

Duplex Astrahoe RBRT

pub_escolmo.indd 29

EX-94-SM) Rayna (EX-91,

C/ Magnolia, 80 bajo 27003 - Lugo Tfno.: 982 217 633 Fax: 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

C/ Magnolia, 80 bajo 27003 - Lugo Tfno.: 982 217633 Fax: 982 213144 e-mail: escolmo@gmail.com

ABEREKIN, S.A.

Centro de Inseminación

www.aberekin.com 18/08/2011 15:43

DURAN MAQUINARIA AGRICOLA, S.L. Carretera N 640 Km 87’5 27192 A Campiña - Lugo Tel.: 982.22.71.65 Tel/Fax: 982.25.20.86 Web: www.duranmaquinaria.com Mail: mduran@duranmaquinaria.com SUCURSAL DE VALLADOLID Plaza Olivo, 44 Polígono Industrial La Mora 47193 Cisterniga - Valladollid

P U B L I C I D A D E N O S A A pub_fontao.indd 80

22/5/10 20:14:17

Ray-grass westerwold: PROMENADE R-1 Ray-grass westerwold: SPEEDYL R-1 Triticale: VERATO R-1

DELEGACIÓN DE GALICIA (NOVA DIRECCIÓN): Polígono Industrial Área 33, Manzana 2, Parcela 9 36540 SILLEDA (Pontevedra) Tel 986 57 34 53 - Fax 986 57 35 93 galicia@rocalba.es

INSTALACIÓNS

_¿Mírase agora máis a orientación dos establos? _Cada vez máis. Tamén se tende a construccións máis abertas. Antes pechaban os establos por completo e no inverno tiñas condensación porque se producía moito vapor. Agora téndese ás aberturas laterais e interesa ter unha boa orientación. _¿Unha orientación vertical este-oeste, para tornar o sol? _Eso é o que se recomenda, pero tamén hai que ter en conta de onde veñen os ventos e a auga de inverno, eso interesa moito á hora de deixar as aberturas. pub_rocalba.indd 45

_¿As salas de ordeño condicionan moito as necesidades constructivas? _Si, claro. Necesitas un novo espazo e unha luz libre (ancho) adecuada. Depende tamén se te vas a unha sala rotativa, a unha de muxido paralelo ou a unha de muxido traseiro. Aquí, por exemplo, necesitas unha luz de 11 metros (ver cadro de medidas). Estás condicionado polas dimensións da propia sala e polo xeito en que as vacas saen e entran. Esto é moi interesante miralo, se tes que ir alí dúas veces ao día, canto mellor estea deseñada a sala, mellor.

_¿En cuestión de pavimentos, que evolución podemos destacar? _Os corredores de alimentación e soleiras normalmente son de formigón. Os pavimentos en patios dependen do sistema de limpeza. Se tes un emparrillado xa tes unha solución boa, pero hai que ter coidado de que os raiados estean ben feitos. Que non sexan demasiado lisos, porque se non as vacas esvaran, e que as arestas non sexan moi vivas porque poden mancarlles as pezuñas.

_¿De que maneira se modiﬁcaron nos últimos anos os pozos de purín? _O máis destacable é que aumentaron as dimensións e que en moitos casos empréganse dous vasos: un para o purín en repouso e outro que almacena o que se vai quitando para abonar. Tamén están aparecendo novos tipos de balsas escavadas, con láminas plásticas de alta densidade.

_¿E respecto ás camas? _Aí si que hai variedade. ¿Qué tipo de cama? Hai distintas opcións. Unha é a cama de area, organizándoas para que a area caia no patio de exercicio e vaia á fosa. Tamén hai camas de palla ou camas de cascarilla de arroz. Estas últimas levan por riba unha rede sobre a que se poñen pneumáticos. O ideal sería que o piso se faga de formigón e que por riba haxa material brando. Hai ademais toda unha gama de camas prefabricadas.

_¿Á hora de aumentar a cabana gandeira hai que pensar en algo máis que en agrandar as dimensións do establo? _Si, tes que pensar noutras cousas. Se ti tes 50 vacas e tes previsto medrar ata 200, eso hai que telo en mente á hora de facer o establo. Non é o mesmo facer un establo para un rabaño que se vai manter estable en número. Pode cambiar incluso a distribución das zonas. Cando os rabaños empezan a ser grandes xa se tende a que a zona de muxido estea máis centrada con respecto ás zonas de camas.

20/06/2012 00:31

pub_nutricor.indd 56

12/3/06 16:08:58

40_publi_inatega.indd 40

11/8/05 0:10:47

Gomas y Camas para Vacas Limpiezas Automáticas Estabulaciones Libres distribución material gandeiro

Las

mEjOREs GANADERíAs eLigen NuEstROs PRODuctOs

��

GANADERIA NOVELLE

��

(PARADELA - LuGO)

2 LIMPIEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE PARA PASILLOS, CUBÍCULOS, CORNADIZAS, BARRERAS Y BEBEDEROS INSTALADOS EN GANADERÍA NOVELLE PARA 120 VACAS

��

AFRIGA | ANO XI - Nº 58

16-21_instalacions.indd 17

10/8/05 19:19:02

Gomas y Camas para Vacas

Limpiezas Automáticas

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www. dismagan.es

Tubular Bovino

distribución material ganadero

pub_dismagan.indd 6

13/08/2012 18:37

pub_dismagan.indd 7

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tlf.: 985.837385 - 629566500

13/08/2012 18:38