Afriga 115 Edición en galego by TRANSMEDIA COMUNICACIÓN

ESTAMOS EN WWW.REVISTAAFRIGA.COM, FACEBOOK E TWITTER

Nº 115 ANO XXI Febreiro – Marzo 2015

AFRIGA P

ÍA A GU MÁIS L I RC A COME MPLETA CO

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

VARIEDADES DO CIAM E O SERIDA DANOS DO XABARIL O SORGO COMO ALTERNATIVA LIÑAS PURAS MELLORADAS

CONSELLOS PARA A SEMENTEIRA MALAS HERBAS E FITOSANITARIOS RECOMENDACIÓNS DE FERTILIZACIÓN

OS OBXECTIVOS DA GANDERÍA CASA GRANDE DE PADÍN (RODEIRO, PONTEVEDRA)

A PARTICIPACIÓN DE HOLSTEIN SPAIN NO CONCURSO EUROPEO DA RAZA

VITORIA DE PEREIRA SHOTTLE DANYA NA COMPETICIÓN DE TROFA

BADIOLA DAMION KOKETA, GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL DE GANDAGRO 2015

SUMARIO

AFRIGA P

CONVOCATORIAS Poxa de Chantada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Poxa de Castro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Poxa de Santa Comba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 I Encontro da Mocidade Gandeira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 GandAgro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 XIV European Open Holstein Show . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 XIII Concurso da Raza Holstein Frisia da Trofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 VIII Xornada Técnica de Produción de Leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

NOVIDADES! Descarga a nosa app no móbil e na tablet

EXPLOTACIÓN Casa Grande de Padín (Rodeiro, Pontevedra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

PRODUCIÓN Cuestións sobre a aplicación da PAC 2015-2020 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

AFRIGA

NOVAS TECNOLOXÍAS Nova aplicación móbil para a consulta de datos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Descargar último número

Dispoñible en

SANIDADE

Descargando...

Manexando a coccidiose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Noticias

ENSILADO

Vídeos

Proteína, ﬁbra e dixestibilidade: obxectivos nun bo ensilado de herba . . . . . . . 70 Utilización de conservantes e inoculantes para ensilado . . . . . . . . . . . . . . 78

Números anteriores

50%

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO Táboas de variedades do CIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Selección de liñas puras, melloradas con introdución de xermoplasma elite, para xerar híbridos de millo con alto valor forraxeiro . . . . . . . . . . . . 92 Táboas de variedades do Serida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Consellos para a sementeira de millo forraxeiro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 A aplicación web RAX de recomendación de abonado con xurro no millo forraxeiro. Utilización de métodos rápidos de análise de xurro . . . . . . . . 132 Produción e calidade forraxeira de millo con fertilización orgánica e mineral asociada ao inhibidor DMPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Danos do xabaril á agricultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 Control de herbas adventicias no cultivo de millo forraxeiro en Galicia . . . . . 168 A importancia das inspeccións técnicas dos equipos de aplicación de produtos ﬁtosanitarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 O sorgo forraxeiro, unha alternativa ao millo? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

A revista Afriga dispoñible sen acceso a Internet! Que ten?

s Acceso directo a noticias do sector (sen conexión a Internet!) s Acceso directo á revista (co último número visible tamén sen conexión a Internet!) s Acceso directo aos vídeos de Afriga.tv

A REVISTA AFRIGA SEMPRE Á MAN!

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Joseﬁna Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla. Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez. COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo. CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro. FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido. Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: transmedia@ctransmedia.com. Web: www.transmedia.es Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: ager@ager.com.es. Web: www.ager.com.es

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

revistaafriga@ctransmedia.com ou visite a nosa web o visite nuestra web or visit our web

www.revistaafriga.com Síganos tamén en Twitter e Facebook Síganos también en Twitter y Facebook Follow us on Twitter and Facebook

Tiraxe: 15.000 exemplares Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

La l a n o i s e f o r p a gam a t e l p m o c s á m FORRAJE

LABOREO Y SIEMBRA

ROTOEMPACADORAS Y ENCINTADORAS

PICADORAS DE FORRAJE

CARROS MEZCLADORES

Búscanos en

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

PUBLIRREPORTAXE

a g e r t n e a l o c í r g A a i r a n i u q a M n á r M Du G A S O D A S L U P OPRO

T U A S O R R A C S E TR

J. Carlos Otero: “Teníamos un carro arrastrado a medio uso y, siempre que podemos, hacemos los cambios antes de agotar la vida útil de la máquina. Además, teníamos ganas de uno autopropulsado porque queríamos ganar en calidad de vida y así ha sido”.

Manuel Penedo: “Nos decantamos por este carro por el servicio que ofrece Durán y porque nos dijeron que hace una mezcla muy buena, que trata muy bien los forrajes”.

Tel. +34 982 227 165 info@duranmaquinaria.com

Búscanos en

Carlos Berganza: “Este carro sustituye a otro AGM autopropulsado que estaba viejo. En nuestra decisión de compra ha pesado mucho la relación calidad-precio”.

www.duranmaquinaria.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

NEOPRINIL® POUR-ON 5 mg/ml solución para unción dorsal continua para bovino Composición Eprinomectina 5,00 mg/ml. Indicaciones Tratamiento de infestaciones por los siguientes parásitos sensibles a la eprinomectina: Vermes redondos gastrointestinales (adultos y larvas L4): Ostertagia ostertagi (incluyendo L4 inhibidas), Ostertagia lyrata (sólo adultos), Haemonchus placei, Trichostrongylus axei, Trichostrongylus colubriformis, Cooperia sp. (incluyendo L4 inhibidas), Cooperia oncophora, Cooperia punctata, Cooperia pectinata, Cooperia surnabada, Bunostomum phlebotomum, Nematodirus helvetianus, Oesophagostomum radiatum, Oesophagostomum sp. (sólo adultos), Trichurisdiscolor (sólo adultos); Vermes pulmonares: Dictyocaulus viviparus (adultos y L4); Moscas (fases parasitarias): Hypoderma bovis, Hypoderma lineatum; Ácaros: Chorioptes bovis, Sarcoptes scabiei var. Bovis; Piojos chupadores: Linognathus vituli, Haematopinus eurysternus, Solenopotes capillatus; Piojos mordedores: Damalinia bovis; Moscas: Haematobia irritans. El medicamento veterinario protege a los animales frente a reinfestaciones por: Nematodirus helvetianus durante 14 días; Trichostrongylus axei y Haemonchus placei durante 21 días; Dictyocaulus viviparus, Cooperia oncophora, Cooperia punctata, Cooperia surnabada, Oesophagostomum radiatum y Ostertagia ostertagi durante 28 días. Contraindicaciones Sólo para aplicación tópica a bovino de carne y leche, incluyendo bovino de leche en lactación. No usar en otras especies animales. No administrar por vía oral o parenteral. No usar en caso de resistencia a la sustancia activa. No usar en animales con hipersensibilidad conocida a la sustancia activa o a algún excipiente. Precauciones Sólo para uso externo. Para evitar reacciones por la muerte de las larvas de la mosca en el esófago o en la columna vertebral, administrar al finalizar el enjambre de las moscas y antes de que las larvas lleguen a sus lugares en el cuerpo. Consulte a un veterinario para saber el período de tratamiento apropiado. No usar en otras especies. Aplicar solamente en piel sana. La persona que administra el producto debe evitar el contacto directo con la piel y los ojos y usar ropa de protección adecuada. La eprinomectina es muy tóxica para los organismos acuáticos y fauna del estiércol y se puede acumular en los sedimentos. La eprinomectina es persistente en suelos. Reacciones adversas Reacciones de lamido transitorio, temblor de piel en el sitio de administración, reacciones locales leves como la presencia de caspa y escamas en la piel en el lugar de administración. Uso en gestación y lactación Puede utilizarse durante la gestación, lactación así como en toros reproductores. Interacciones La eprinomectina se une fuertemente a proteínas plasmáticas, por lo que se debería tener en cuenta si se administra junto con otras moléculas de las mismas características. Posología Unción dorsal continua. Administración tópica en un solo tratamiento de una dosis de 500 μg de eprinomectina/

Una nueva forma de desparasitar

Hace más fácil la vida del ganadero Tratamientos antiparasitarios en Flexibag® PO SIN TIEMRA DE ESPE E EN LECH

Kg (1 ml por 10 kg de pv). Aplicar a lo largo de la línea media de la espalda en una estrecha franja entre la cruz y el nacimiento de la cola. Tiempo de espera Carne: 15 días. Leche: 0 horas. Extremadamente peligroso para los peces y la vida acuática. No contaminar estanques, canales o zanjas con el medicamento veterinario o envase vacío. Formatos Botellas de 1 - 2,5 - 5 l y Flexibag de 2,5 - 4,5 y 8 l. Número de Registro VIRBAC 3028 ESP. Uso veterinario. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. DELTANIL® 10 mg/ml solución pour-on para bovino y ovino Composición Deltametrina 10 mg/ml. Indicaciones Aplicación tópica para el tratamiento y prevención de infestaciones de piojos y moscas en bovino, garrapatas, piojos, melófagos e infestaciones cutáneas por larvas de moscas en ovino y piojos y garrapatas en corderos. Reacciones adversas 48 horas después del tratamiento se ha observado formación de escamas y prurito en algunos bóvidos. Posología Para uso externo. Aplicar a lo largo de la línea media de la espalda a nivel de los hombros. Bovino: 100 mg de deltametrina/animal (10 ml medicamento). Ovino: 50 mg de deltametrina/animal ( 5 ml de medicamento ) y Corderos (de menos de 10 kg de pv o 1 mes de edad): 25 mg de deltametrina /animal ( 2,5 ml de medicamento). Precauciones No aplicar en los ojos y mucosas del animal ni cerca de los mismos. Evitar que el animal se lama después del tratamiento. Administrar sólo en piel intacta. Precauciones para el usuario Usar ropa protectora adecuada. Este medicamento contiene deltametrina que puede producir hormigueo, picor y enrojecimiento con manchas en la piel expuesta. La deltametrina es tóxica para los insectos del estiércol. Gestación y lactancia En vacas y ovejas utilícese únicamente de acuerdo con la evaluación beneficio/riesgo efectuada por el veterinario responsable. Interacciones No utilizar con cualquier otro insecticida o acaricida. La toxicidad de la deltametrina aumenta especialmente en combinación con compuestos órgano fosforado. Sobredosis Se ha observado parestesia e irritación en bovino, así como micción intermitente o ganas de orinar en corderos jóvenes. Estos efectos son leves, transitorios y se resuelven sin tratamiento. Tiempo de espera Bovino Carne: 17 días. Leche: 0 horas. Ovino Carne: 35 días. Leche: 0 horas. La deltametrina es tóxica para los organismos acuáticos y abejas de miel y se puede acumular en sedimentos. Conservar cerrado en el envase original y alejado de la comida, bebida y pienso. Formatos Botella de 1 l y Flexibag de 2,5 l. Número de Registro VIRBAC 3026 ESP. Uso veterinario. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria.

Construyendo el futuro de la salud animal

CONVOCATORIAS

Fotos: Fernando Rodríguez Gandoy (Africor Lugo)

POXA DE CHANTADA. 8 DE MARZO

O PREZO MEDIO ESTIVO PRÓXIMO AOS 2.000 EUROS

Abuandi Dancer 5669

O domingo 8 de marzo celebrouse a tradicional Poxa de Gando Frisón, que organizan conxuntamente Africor Lugo e a Asociación de Gandeiros da Comarca de Chantada. Este ano vendéronse 18 animais dos 22 que se presentaron, cun prezo medio de 1.953 € e cun volume total de negocio de 35.150 €. Malia que sete animais se venderon no prezo de saída, houbo dous que lograron superar a media: a xovenca Marey Mascalese Princesa, pertencente á gandería Marey Castro (Pol), pola que se pagaron 2.700 €, e Abuandi Dancer 5669, a vaca presentada pola gandería Abuide Andión, tamén do concello de Pol, que chegou aos 2.500 €, o prezo máis alto na categoría de vacas. Os compradores foron na súa maioría da provincia de Lugo, sobre todo da zona sur, aínda que algunhas frisonas foron para A Coruña e Pontevedra.

&%07%7 () +)31)1&6%2%

TEVE TYVuR S EKYE 4SWMFMPMHEH HI XIGLEVPEW GSR HMWXMRXSW QEXIVMEPIW ] IWXVYGXYVEW 'MWXIVREW ¾I\MFPIW

'SRXEGXS %ZHE .SWq %RXSRMS 7EVVME 0YKS 8I¾ WEVVMEGEREP$]ELSS IW AFRIGA ANO XXI - Nº 115

w w w. r m h m i x e r. c o m

50 años de experiencia

Q Modelos en autopropulsados adaptados a cada necesidad

Q Q Q Q Q Q Q Q

VS11 y 12 m3 Mixelfarm 13 y 15 m3 VS 18,20 y 22 m3 VSL 14, 16 y 18 m3 Megamix 18 y 20 m3 Mixellium 14,16 y 18 m3 (nuevo) Premium 17,19 y 21 m3 Mixellent 22, 24, 26 y 30 m3

Q Nº 1 en tecnología Basada en la experiencia Q La mejor publicidad, nuestros clientes

Q 2 nuevos modelos para el año 2015, nueva motorización y grandes prestaciones UÊ Premium 17,19 y 21 m3 UÊ Vulcan 14,16 y 18 m3 Q DISPONEMOS DE CARROS USADOS TOTALMENTE REVISADOS Y CON GARANTÍA

IMPORTADOR

Chantada - Lugo. Tlfs. 982 44.14.51/ 678.465.922, www.icos.es, e-mail: lito@icos.es

CONVOCATORIAS

POXA DE CASTRO DE RIBEIRAS DE LEA. 7 DE FEBREIRO

ADXUDICADOS 14 EXEMPLARES A UN PREZO MEDIO DE 1.940 EUROS Fotos: Fernando Rodríguez Gandoy (Africor Lugo)

Falcon Steady 5963

Gracoza Once Xoseﬁna

A localidade de Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei) acolleu a primeira poxa de frisonas do ano organizada por Africor Lugo. O 7 de febreiro tivo lugar no mercado gandeiro de Castro de Ribeiras de Lea a primeira poxa do ano organizada por Africor Lugo e o Concello de Castro de Rei, e na que tamén colaboraron os servizos veterinarios da Consellería do Medio Rural e do Mar, Xenética Fontao e a Deputación Provincial de Lugo.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

A neve que caeu na provincia esa semana imposibilitoulles o acceso a algunhas ganderías participantes, polo que só se presentaron 15 dos 17 animais inscritos –vacas e xovencas próximas ao parto–, dos cales se venderon 14. O prezo medio de adxudicación situouse nos 1.940 euros e o volume total de negocio alcanzou os 27.150. As frisonas mellor valoradas foron Falcon Steady 5963 (gandería Falcón, A Pastoriza) e Gracoza Once Xosefina (gandería Lar de Gracoza, Cospeito), mercadas por 2.350 euros cada unha. A primeira é unha filla de Steady, parida a finais de xaneiro e con nai cualificada BB82; Xosefina é unha filla de Once, parida a finais de decembro e pertencente á familia de Bos Lindy Azúmara. Os compradores foron todos gandeiros da provincia luguesa.

MF 6600 ES EL MOMENTO T R A C T O R I M P O R T · B i r l o q u e , 8 6 · A C o r u ñ a · Te l . 9 8 1 1 7 7 7 1 4 · F a x 9 8 1 1 7 7 7 0 6

RED MF DE GALICIA Y ASTURIAS A CORUÑA M.A.LISTE VILLAVERDE, S.L. Oroso Tel. 981681652 MUIÑO SUMINISTROS, S.L. San Sadurniño Tel. 981404515 AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L. Pontedeume Tel. 981431899 TALL. CASTELLANA, S.C. Aranga Tel. 981789511 DESIDERIO FACAL Carballo Tel. 981703288

LUGO AGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L. Lugo TEL. 982207334 TALL. FDO. RIVAS, S.L. Cospeito Tel. 982520105 AGRÍCOLA CADI, S.L. Sarria TEL. 982531187 JULIO ALVITE GARCÍA Pastoriza TEL. 982349341

es una marca mundial de AGCO.

MASIDE MAQUINARIA, S.L. Baralla TEL. 982363339 CIAL. LEMOS EIRE, S.L. Chantada Tel. 982440274 TALL. LOUREIRO Ribadeo Tel. 982128473 OURENSE DESAGRI, S.L. Quintela de Canedo Tel. 988211274 AGRÍCOLA SUÁREZ Xinzo de Limia Tel. 988461127

PONTEVEDRA AGRÍCOLA MORAÑESA Moraña Tel. 986553611 MAXIDEZA, S.L. Lalin Tel. 986781468

ASTURIAS JOSÉ MANUEL UZ ALBA Tineo Tel. 985837060

Gomas e Camas para Vacas Limpezas Automáticas Estabulacións Libres distribución material gandeiro

BOXES INDIVIDUAIS DE CHAPA

BOX INDIVIDUAL EASY CLEAN

TODO O QUE O GANDEIRO NECESITA O SEU DESEÑO PERMITE REALIZAR FACILMENTE UNHA LIMPEZA PROFUNDA, CO SOLO LIBRE DE OBSTÁCULOS, O SEU PISO DE GOMA, ANTIDESLIZANTE E ELEVABLE (FÍXASE EN POSICIÓN VERTICAL GRAZAS A UNHA VARIÑA DE BLOQUEO)

PRIMEIRO DISTRIBUIDOR JOURDAIN ORIXINAL EN ESPAÑA

PROVEDOR DO NOVO CENTRO DE RECRÍA GAYOSO CASTRO

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

MÁIS DE 50.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN EUROPA Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Tfno.: 671 485 702 (Toni) toni@dismagan.es - www. dismagan.es

distribución material gandeiro

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500 info@grupoladislao.com - www.grupoladislao.com

CONVOCATORIAS

XVII POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA. SANTA COMBA (A CORUÑA), 7 DE MARZO

A poxa foi inaugurada pola conselleira do Medio Rural e do Mar, Rosa Quintana

A localidade coruñesa de Santa Comba acolleu a décimo sétima edición da Poxa de Xovencas de Raza Frisona organizada por Africor Coruña e o Concello anﬁtrión. Como complemento á venda, tivo lugar unha charla divulgativa sobre a nova PAC a cargo da directora xeral de Produción Agropecuaria da Xunta de Galicia, Patricia Ulloa.

A POXA DE SANTA COMBA ALCANZOU UN VOLUME DE NEGOCIO DE 29.400 EUROS Á media mañá dun soleado sábado 7 de marzo, a conselleira do Medio Rural e do Mar, Rosa Quintana, acompañada pola directora xeral de Produción Agropecuaria, Patricia Ulloa; a alcaldesa de Santa Comba, María Pose; o concelleiro de Medio Rural, Juan Carlos Landeira, e o xerente de Africor Coruña, José Moreira, inauguraba a XVII Poxa de Xovencas de Raza Frisona visitando os animais participantes, que estiveron expostos ao público no recinto feiral da localidade. Preto das catro da tarde iniciábase a poxa das xovencas, todas preñadas entre xuño e agosto de 2014 e procedentes de 11 explotacións da zona. Adxudicáronse 13 dos 18 exemplares postos á venda, cun prezo medio de 2.262 euros e un volume total de negocio de 29.400.

ulpa prensada A partir de la remolacha azucarera se obtiene la pulpa que, tras ser sometida a un proceso de prensado, se comercializa como pienso para ganado. Una vez prensada alcanza un contenido en materia seca superior al 27%, que puede consumirse como producto fresco o bien conservarse ensilada durante meses.

Composición

Cantidades de consumo recomendadas (kg/día*)

Materia Seca* (%)

1,04

UFl** (leche)

1,01

UFc** (carne)

6,7

Cenizas brutas* (%MS)

0,8

Grasa bruta* (%MS)

Proteína bruta* (%MS)

Azúcar* (%MS)

PDIA** (g/kg)

FND* (%MS)

Vacas Vacas lecheras secas

20 12

Oveja y Cabra

Cerdas (gestación)

*Fuente: Azucarera / **Fuente: FEDNA

Más información: piensos@azucarera.es / 917 245 077

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONVOCATORIAS

RESULTADOS DA XVII POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA

IntervenciĂłn de Patricia Ulloa sobre a nova PAC

XOVENCA VENDEDOR PERILLA CUSPIDIĂ&#x2018;A COSPEITO SAT PERILLA CACHORRA 6786 BRAXTON TRISCO S.C. DUPA GERARD UXĂ?A DIANA MÂŞ CARMEN DUBRA Y OTRO DUPA GOSPELL PILAR CARIOCA MÂŞ CARMEN DUBRA Y OTRO MONA 6783 ARTES TRISCO S.C. NUVEIRA PASTORA BETANZOS NUVEIRA ARO 195 DELETE 269 COOP. S. ANTONIO DE ARO NUVEIRA LUNA WILLSON NUVEIRA CABANAS MALI DELETE CARLOS CABANAS GĂ&#x201C;MEZ FONTE DO CAN 9162 KOLTON JAVIER CARREIRA OROĂ&#x2018;A VH PILAR ARTES 4361 SAT FINCA EL PILAR MARTO MAORI 3770 MARTO ARO 71 Ă MSTERDAM 254 COOP. S. ANTONIO DE ARO PREZO MEDIO: 2.262

COMPRADOR PREZO FINAL (â&#x201A;Ź) SOFĂ?A VILARIĂ&#x2018;O BUSTELO 2.200 RODRĂ?GUEZ PAREDES S.C. 2.600 RODRĂ?GUEZ PAREDES S.C. 2.400 GANADERĂ?A ARES GIL S.C. 2.400 LĂ&#x201C;PEZ DE BUXĂ N S.C. 2.500 MARCOS POSE SONEIRA 2.350 GANADERĂ?A ARES GIL S.C. 2.050 LĂ&#x201C;PEZ DE BUXĂ N S.C. 2.200 GRANXA DANIEL S.C. 2.200 MERCEDES LEMA POSE 2.200 MARCOS POSE SONEIRA 2.400 JUSTO GESTO ANTELO E ESPOSA 1.800 RODRĂ?GUEZ PAREDES S.C. 2.100 TOTAL VENDAS: 29.400

O animal mellor valorado foi Cachorra 6786 Braxton, presentado pola ganderĂa Trisco SC (DumbrĂa) e polo que a ganderĂa RodrĂguez Paredes SC de Trazo pagou 2.600 euros. Cachorra ĂŠ filla de Regancrest S Braxton e estĂĄ preĂąada de Deductive do 16 de xuĂąo de 2014. CHARLA SOBRE A PAC Antes da poxa, a directora xeral de ProduciĂłn Agropecuaria, Patricia Ulloa, ofreceu unha charla divulgativa sobre os cambios mĂĄis relevantes da nova PAC. Ulloa repasou as principais axudas das que se poderĂĄn beneficiar os gandeiros galegos, en especial os produtores lĂĄcteos, asĂ como a figura do agricultor activo, requisito indispensable para cobrar o pago bĂĄsico.

Cachorra 6786 Braxton

EASY CUT R &( )+)' % !

. + , (( &(* SMARTCUT con )!)* $ ) +(! ' ( #&) !) &) SAFECUT !%* ( & . !)* $ )+)' %)!1% DUOGRIP % # %*(& ( , ' ( +% ) +!$! %*& &'*!$& # * (( %& . % +( ) *( "& ) 2,80 )* 4 $ . ( %)'&(* ) +(& % (( * ( ( ! ) )+ )!)* $ '# & &$' *& )* 0

Importador exclusivo para EspaĂąa y Portugal

979 728 450 - --- #* !% & ) Consulte nuestra red de distribuidores

Consulta o vĂdeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - NÂş 115

CONVOCATORIAS

I ENCONTRO DA MOCIDADE GANDEIRA. LUGO, 31 DE XANEIRO

A XORNADA REUNIU MÁIS DE 160 RAPACES CUN INTERESE COMÚN: A XESTIÓN DUNHA EXPLOTACIÓN LÁCTEA A primeira edición do Encontro da Mocidade Gandeira, organizada polo Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia no restaurante La Palloza de Lugo o pasado 31 de xaneiro, foi un éxito de convocatoria. Durante toda a mañá, máis de 160 mozos, maiormente galegos, seguiron o programa deste evento cuxo obxectivo era contribuír á formación dos máis novos do sector, os cales dirixen ou teñen intención de dirixir unha explotación láctea no futuro. A xornada comezou coa intervención do profesor de Política Agraria da USC Francisco Sineiro sobre a produción de leite sen cotas. A continuación foi a quenda do veterinario técnico en calidade do leite Xabier Bermúdez, que falou da eficiencia como garante de viabilidade das explotacións. Outra das charlas programadas xirou en torno ao

Laura Seoane e Águeda Capón acompañadas polos relatores participantes Instantánea tomada durante a charla de Francisco Sineiro

Intervención de Javier Álvarez Lastra

control reprodutivo e foi desenvolvida polo veterinario de Plantasán Xosé Ramón Botana. Finalmente, o técnico de EmbrioMarket Javier Álvarez Lastra falou sobre a interpretación e a aplicación das probas dos touros nas granxas. O encontro finalizou cunha comida de confraternización durante a cal a presidenta e a vicepresidenta do Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia, Laura Seoane e Águeda Capón, respectivamente, clausuraron o acto.

)HOLFLWD i Ganadería Cid SRORV 5HVXOWDGRV REWLGRV HQ *DQGDJUR Bos Cid Atwood Moni E.T. 9DFD ;RYH &DPSLRQD GH *DOLFLD )HIULJD 9DFD 5HVHUYD *UDQ &DPSLRQD GH *DOLFLD )HIULJD 9DFD ;RYH &DPSLRQD ,QWHUQDFLRQDO *DQGDJUR Cid Aftershock Mática 9DFD ,QWHUPHGLD 6XEFDPSLRQD GH *DOLFLD )HIULJD Cid Goldwyn Griselda 9DFD $GXOWD &DPSLRQD GH *DOLFLD )HIULJD 9DFD *UDQ &DPSLRQD GH *DOLFLD )HIULJD

Un pracer traballar con vós! Asesoramento en Saúde de Ubre e Calidade do Leite ;HVWLyQ 7pFQLFR (FRQyPLFD GH ([SORWDFLyQV 7IQR GH FRQWDFWR 607-950156 farm.vet14@gmail.com

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIAL PARA POZOS DE ARENA BATIDOR CENTRÍFUGO FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS

DESENSILADORA DE BOLAS PINCHO DESENSILADOR

CAPACIDAD DE 3 A 5 M3. MANEJABLE POR TRACTORES PEQUEÑOS

ARRIMADOR-BARREDOR PARA TELESCÓPICAS

ENCAMADORA ARRASTRADA CON CENTRAL HIDRÁULICA DISPONEMOS DE ENCAMADORAS ARRASTRADAS Y SUSPENDIDAS DE 1 M3, 1.7 M3 Y 2.2 M3

GRADILLA NIVELADORA PARA CAMAS DE ARENA. DE 4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

ASTILLADORAS VERTICALES Y HORIZONTALES DE 8,10,12,15, 20 Y 25 TN. W W W. C O R B A R S L L . C O M

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Polígono Industrial San Julián de la Vega, s/n 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

EXTENDEDOR DE SILO

VISÍTANOS O LLÁMANOS TE HAREMOS UNA DEMOSTRACIÓN

CONVOCATORIAS

CIMAG-GANDAGRO. SILLEDA (PONTEVEDRA), 19-21 DE FEBREIRO

Badiola Damion Koketa, vaca gran campiona internacional

BADIOLA GAÑA O INTERNACIONAL DE VACAS E CID TRIUNFA NO GALEGO Cimag-GandAgro acolleu o desenvolvemento simultáneo do XXXIII Concurso Internacional e do XXIV Concurso Autonómico da Raza Frisona, ambos xulgados polo canadense Brian Carscadden. As grandes vitorias foron para Badiola Damion Koketa (Gozón, Asturias) e Cid Goldwyn Griselda (Barreiros, Lugo), respectivamente. Os dous certames levaron conxuntamente á pista do recinto feiral de Silleda máis de 130 animais, presentados por 24 ganderías das comunidades autónomas de Asturias, Cantabria e Galicia e mais de Portugal. Primeiramente participaron as numerosas xatas e xovencas, en cuxo campionato fixo “dobrete” Pozosaa Atwood 7128 Tamara, de Casa Pozo (Lugo), proclamada xovenca gran campiona tanto do Open coma do concurso galego. O xuíz afirmou que se tratou dunha “gañadora fácil”, moi harmónica e balanceada e cun moi bo movemento. Na competición internacional de vacas, Badiola Damion Koketa destacou xa na sección de adultas de 5 anos, onde quedou en primeira posición por representar “a excelencia na estrutura leiteira”, segundo Carscadden. Logo vencería no campionato correspondente e na gran final. A explotación da que procede tamén recolleu os premios de vaca gran campiona reserva, vaca intermedia campiona e mellor criador.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Os propietarios da gandería Cid foron outros dos protagonistas desta cita ao copar o palmarés de Galicia con Cid Goldwyn Griselda, vaca adulta campiona e gran campiona, e Bos Cid Atwood Moni ET, como reserva e, ademais, vaca nova campiona “con moito futuro”. O mellor criador neste caso foi Blanco, de Lalín, quen logrou situar a Blanco Leona como vaca intermedia campiona. PREPARADORES E MANEXADORES Cimag-GandAgro acolleu as tradicionais exhibicións do traballo dos manexadores e dos preparadores menores de 30 anos. No primeiro caso, os galardoados polas súas boas artes foron o cántabro Miguel Expósito, nomeado campión; o chantadino Roi Capón, subcampión; e o menorquino Guillermo Orfila, mención de honor. No segundo caso impuxéronse a pontevedresa María Manteiga (mellor preparadora) e novamente Guillermo Orfila (segundo mellor preparador).

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

CONVOCATORIAS

Cid Goldwyn Griselda, vaca gran campiona de Galicia

Pozosaa Atwood 7128 Tamara

Vista da sección de vacas de 5 anos

Distribuidores exclusivos de PONDEROSA HOLSTEINS para España e Portugal

UÊÊ -* -/ -Ê Ê/, - , Ê , " , Ê Ê6 6"Ê Ê Ê6 /," UÊÊ >L À>Ì À Ê L Ê>ÕÌ À â>` Ê«>À>ÊiÝ« ÀÌ>V UÊÊ-iÀÛ â Êi ÊÌ `>Ê Ã«> >ÊiÊ* ÀÌÕ}> Ê i ÌiÊiÊV>À i® UÊÊ*Ài >ÀÊÛ>V>ÃÊ` v V iÃ¶Ê/À> ÃviÀi V >Êi LÀ >À >Ê ÌiÀ>«jÕÌ V> UÊÊ LÀ ÃÊ` Ã« L iÃÊV ÊÃ ÃÌi >Ê`iÊÝiÃÌ>V Ê vi >Ê}>À> Ì `>

UÊÊ, < Ê " -/ \Ê"-Ê ", -Ê* , -Ê "Ê "-"Ê / " "° UÊÊ7 91]Ê ,"7 Ê-1 -- ]Ê 6 ]Ê 1-]Ê*1-/ ,/ ,Ê -*, < o UÊÊ Ê " Ê/ Ê- 1,"Ê Ê-2 Ê 8* "/ $ ¶ ÊÊÊ* `> ÃÊ«ÀiÃÕ« ÃÌ ÊÃi ÊV «À Ã °Ê > V > i Ì ÊÊ Ì Ì> ÊÃi ÊVÕÃÌ Ê>` V > ° UÊÊ, < Ê " \Ê>Êiv V i V >ÊV?À V>Ê« ÀÊiÝVi i V >°ÊÊ LÀ ÃÊiÊ> > ÃÊÛ Û ÃÊ` Ã« L iÃ

E N N D a A c X io D a n E ta a A o s is N u , . I F va xo Im MA in c v p a a e o IS n s n r H c p c ta O ia a a m ri s do LS e da pr s. T n E to s. eñ IN a . . d a s

ANGUS, a raza chamada a liderar o mercado de carne de calidade

Distribuidores oﬁciais para España: Blond d’Aquitania

Toda a información que necesitas:

www.embriomarket.com

daniel@embriovet.es administracion@embriovet.es móbil 649 809 064

javiersabin@embriovet.es móbil 616 138 613

Tel. 981 791 843 s 649 239 488

javier@embriomarket.com administracion@embriomarket.com móbil 636 977 610

administracion@embriomarket.com

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONVOCATORIAS

María Manteiga foi a mellor preparadora

De esquerda a dereita, Miguel, Roi e Guillermo no podio dos manexadores

XXXIII CONCURSO INTERNACIONAL DE FRISÓN OPEN GANDAGRO 2015 GAÑADORA GANDERÍA XATAS 5-7 MESES Perejil Trilitrona ET Granja Perejil “El Macho” (Cantabria) XATAS 8-10 MESES Cudaña Apple Explode ET Cudaña (Cantabria) XATAS 11-13 MESES Badiola Yorick Kentuchy Badiola Holstein (Asturias) XATAS 14-16 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Pozosaa Atwood 7128 Tamara Casa Pozo (Lugo) XOVENCAS 17-19 MESES Tizón Rosi Braxton SS Blanco Blanco (Pontevedra) XOVENCAS 20-22 MESES E XOVENCA CAMPIONA Badiola Atwood Karola Badiola Holstein (Asturias) XOVENCAS 23-26 MESES Ponderosa Stanleycup Alxina ET Balazeiro do Sobrado (Portugal) VACA NOVA ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Bos Cid Atwood Moni ET Gandeiría Cid (Lugo) VACA NOVA 30-36 MESES Pozosaa Sid 3322 Barbie Casa Pozo (Lugo) VACA INTERMEDIA 3 ANOS Badiola Damion Kely Badiola Holstein (Asturias) VACA INTERMEDIA 4 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Badiola Shottle Megadonna ET Badiola Holstein (Asturias) VACA ADULTA 5 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Badiola Damion Koketa Badiola Holstein (Asturias) INTERNACIONAL VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁIS Badiola Goldwyn Megate I ET Badiola Holstein (Asturias) MELLOR CRIADOR INTERNACIONAL Badiola Holstein (Asturias) MELLOR MANEXADOR Adrián Entrecanales (Cantabria) CATEGORÍAS

XXIV CONCURSO AUTONÓMICO DA RAZA FRISONA FEFRIGA 2015 GAÑADORA GANDERÍA XATAS 5-7 MESES Pozosaa Doorman 2311 Ruanda Casa Pozo (Lugo) XATAS 8-10 MESES Manteiga Airlift Claudia Manteiga (Vila de Cruces) XATAS 11-13 MESES Pozosaa Fever 7149 Madia Casa Pozo (Lugo) XATAS 14-16 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Pozosaa Atwood 7128 Tamara Casa Pozo (Lugo) XOVENCAS 17-19 MESES E XOVENCA CAMPIONA Tizón Rosi Braxton SS Blanco Blanco (Lalín) XOVENCAS 20-22 MESES Casa-Nova Delia Fever 943 Casa Nova (Mesía) XOVENCAS 23-26 MESES Vilarmor Yorick Elida 6423 Vilarmor (Ortigueira) VACA NOVA ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Bos Cid Atwood Moni ET Gandeiría Cid (Lugo) VACA NOVA 30-36 MESES Pozosaa Sid 3322 Barbie Casa Pozo (Lugo) VACA INTERMEDIA 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Blanco Leona Blanco (Lalín) VACA INTERMEDIA 4 ANOS Bos Rey 533 Marta Sánchez ET Rey de Miñotelo (A Pastoriza) VACA ADULTA 5 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Cid Goldwyn Griselda Gandeiría Cid (Lugo) VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁIS Rey 454 Rosita Goldwyn Rey de Miñotelo (A Pastoriza) MELLOR CRIADOR DE GALICIA Blanco (Lalín) CATEGORÍAS

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

GANDAGRO 2015. UN GRANDE ÉXITO PARA LELY GandAgro 2015 converteuse nunha feira de éxito para Lely. O primeiro premio GandAgro Innova 2015 pola aplicación para móbil Lely T4C InHerd ao principio do salón foi un bo presaxio. O muxido en directo do noso robot Lely Astronaut A4 foi, unha vez máis, unha das principais atraccións da feira. Moitos profesionais da gandería visitaron o noso stand e interesáronse polos nosos produtos.

Lely T4C InHerd O xurado de GandAgro 2015 decidiu que a aplicación Lely T4C InHerd era a maior innovación tecnolóxica para o sector gandeiro presentada na feira. A aplicación permite manexar o muxido Lely desde o teléfono móbil, que ten que ser un smartphone. Recibir unha mensaxe ao detectar unha vaca en celo, ver as vacas que están atrasadas para o muxido ou introducir o parto dunha vaca que acaba de entrar nunha nova lactación son exemplos de tarefas que o gandeiro realizará habitualmente con esta aplicación, estando na granxa ou fóra dela. Lely T4C InHerd dispón dunha aplicación á parte deseñada para os asesores da granxa, os cales disporán da información que lles vai permitir ver a evolución que está a ter a granxa ante un cambio de manexo, de alimentación etc. Se queres ver ou saber máis sobre Lely T4C InHerd, podes visitar a seguinte páxina web de Lely: http://www. lelyt4c.com/es/. Nela podes ver, dunha forma sinxela e moi visual, o funcionamento da aplicación. O muxido en directo Lely Que mellor forma de mostrar o funcionamento dunha máquina que traballando como o faría realmente nunha granxa! A habilidade e a sinxeleza do robot permiten facer o muxido en directo nunha feira. A eﬁcacia permite rendibilizar ao máximo a máquina na explotación. En GandAgro tamén se mostrou unha unidade Lely de segunda man. Os robots de segunda man reacondicionados son un mercado moi interesante para moitas explotacións. O arrimador de presebe Lely Juno tivo un éxito moi importante en 2014 nas granxas de Galicia. O dispor de comida sempre no comedeiro, incluso nas horas nocturnas, e poder despreocuparse desta tarefa son as principais razóns do éxito da máquina. Desde a dirección de Lely en Galicia queremos agradecerlles aos nosos clientes e aos gandeiros en xeral a participación nestas xornadas tan interesantes para nós.

A innovación ao servizo da gandería

AGROTEC ENTRECANALES SL LELY CENTER OUTEIRO DE REI 27150 OUTEIRO DE REI (LUGO) Tel. + 34 609 85 77 09 loscorralesdebuelna@cor.lelycenter.com

e ional d c a N o s 5 Concur Conafe 201 a er ), Primav ntabria a C ( a veg Torrela 9 de marzo 26-2 uxido m o r e Ven v y! cto Lel e r i d n e

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLE Lely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certiﬁcados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.

EVOLVE. www.lely.com

innovators in agriculture

CONVOCATORIAS

XIV EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW. MONTICHIARI (ITALIA), 13-15 DE FEBREIRO

O EQUIPO HOLSTEIN SPAIN CONCURSOU NO EUROPEO DE MONTICHIARI Un ano máis, gando de distintas explotacións do país concorreu ao European Open Holstein Show, no que a xovenca Flora Windbrook Holymorning foi distinguida coa mención de honor. O European Open Holstein Show celebrouse no marco do Dairy Show 2015, organizado de novo pola Asociación Frisona Italiana e acollido nesta ocasión pola localidade de Montichiari. Ata alí desprazouse o grupo de gandeiros, manexadores e preparadores que conforman Holstein Spain, con animais das ganderías Cantina Holstein, Casa Poyo, Flora, Manolero e Patrón, de Asturias; Huerta Los Tobías, de Córdoba; Ondazarte Gain, de Guipúscoa, e Planillo Holsteins e SAT Gutiérrez, de Navarra. Unha das actuacións máis destacadas foi a de Flora WindBrook Holymorning (Cantina Holstein); o seu primeiro posto na sección de xovencas de 22 a 26 meses levouna á final do campionato de xatas e xovencas, onde o xuíz Donald Dubois (Canadá) lle concedeu a mención de

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Flora Windbrook Holymorning

honor. Tamén acadou unha primeira posición, así como o título de mellor ubre de sección, Flora Atwood Mahela (Flora), neste caso entre as vacas de 2 anos sénior coas que competía. Outros animais do equipo ficaron entre os cinco mellores de sección. Os principais títulos deste certame foron para Bel Goldendream Ulderica, xovenca gran campiona; Bel Bag2 Violetta, reserva; Gerboise, vaca gran campiona; Jomagro Goldwyn Jasmin, reserva, e Pozosaa Goldwyn Sonia, mención de honor.

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv

CONVOCATORIAS

Planillo Bolton Vialattea

Flora Atwood Mahela

CATEGORÍAS XATAS DE 6 A 9 MESES XATAS DE 9 A 12 MESES XATAS DE 12 A 15 MESES XOVENCAS DE 15 A 18 MESES XOVENCAS DE 18 A 22 MESES XOVENCAS DE 22 A 26 MESES

VACAS DE 2 ANOS JÚNIOR VACAS DE 2 ANOS SÉNIOR VACAS DE 3 ANOS SÉNIOR VACAS DE 4 ANOS VACAS DE 5 ANOS

RESULTADOS DO GRUPO ESPAÑOL POR SECCIÓNS ANIMAIS CAMPIONATO DE XATAS E XOVENCAS Planillo Azure Mila Flora Bradnick Edurne Gutiérrez Windbrook Estefanía Tobías Sid Silvy Manolero Windbrook Zoe ET Argomota Windbrook Diosa Bel Mascalese Uga ET Flora Windbrook Holymorning Ondazarte Stanleycup Hasania CAMPIONATO DE VACAS Flora Atwood Adeena ET Flora Atwood Mahela Flora Goldwyn Honeymoon Poyo Alexander Alejandra Planillo Shottle Monalisa Planillo Bolton Vialattea

POSICIONAMENTOS 4.ª 2.ª 15.ª 3.ª 5.ª 5.ª 6.ª 1.ª DE SECCIÓN E MENCIÓN DE HONOR NO CAMPIONATO 7.ª 4.ª 1.ª E MELLOR UBRE DE SECCIÓN 6.ª 8.ª 6.ª 4.ª

DE PARTE DE HOLSTEIN SPAIN,

¡GRACIAS A TODOS POR VUESTRO APOYO!

SIGESPROV ESPAÑA - ITALIA PODOLOGOS Recorte de Pezuñas Preventivo - Curativo

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONVOCATORIAS

XIII CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA DA TROFA. PORTUGAL, DO 6 AO 8 DE MARZO Mellor ubre

Vaca gran campiona

A VITORIA FOI PARA PEREIRA SHOTTLE DANYA

Vaca adulta campiona

O Concurso da Raza Holstein Frisia da Trofa celebrouse dentro da programación da Feira Anual e xuntou unha boa representación do gando do norte de Portugal para escoller os mellores exemplares do ano. O xuíz irlandés Garry Hurley nomeou vaca gran campiona a vaca intermedia campiona, Pereira Shottle Danya, de Vilas Boas & Pereira, unha gandería de Ponte de Lima que desempeñou un papel destacado na final de vacas ao recoller, ademais, os premios de vaca gran campiona reserva e vaca adulta campiona, con Pereira Goldwyn Gipsy, e de mellor rabaño. As distincións de vaca nova campiona e mellor ubre foron para Leonel Fernando Batista Barbosa. Os títulos da competición de xatas e xovencas estiveron máis repartidos, pois, mentres que Balazeiro do Sobrado conseguiu o de xovenca gran campiona con Ponderosa Stanleycup Alxina ET, o de xata campiona recaeu na explotación de María Manuela Pereira Marinho e o de mellor criador correspondeulle a Encanto Natural.

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI- Nº 115

CONVOCATORIAS

Xovenca gran campiona

CATEGORÍA XATAS DE 6 A 9 MESES XATAS DE 10 A 12 MESES XATAS DE 13 A 15 MESES E XATA CAMPIONA XOVENCAS DE 16 A 18 MESES XOVENCAS DE 19 A 22 MESES XOVENCAS DE 23 A 27 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA MELLOR CRIADOR DE XATAS E XOVENCAS MELLOR DESCENDENCIA DE TOURO VACAS SECAS VACAS ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA VACAS DE 30 A 36 MESES VACAS DE 3 ANOS VACAS DE 4 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS MELLOR UBRE MELLOR RABAÑO MELLOR DESCENDENCIA DE VACA

Vaca nova campiona

PALMARÉS GAÑADORA VL Aftershock 6 00420 08468 Pereira Braxton Lara 00388 Ponderosa Stanleycup Alxina ET

GANDERÍA Vale de Leandro (Maia) Encanto Natural (Ponte de Lima) María Manuela Pereira Marinho (Amarante) Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) Encanto Natural (Ponte de Lima) Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde) Encanto Natural (Ponte de Lima) María Manuela Pereira Marinho (Amarante) 00291 Encanto Natural (Ponte de Lima) LB Seaver 170 Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima) VL Atwood 577 Vale de Leandro (Maia) LB Tee Off 137 Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima) Pereira Shottle Danya Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) Pereira Goldwyn Gipsy Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) 00760 José Luís Sousa Torres (Maia) LB Seaver Messi Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima) Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) Vale de Leandro (Maia)

Fg ha]j\Y fa mfY _glY

D]nm[]dd K; nYdgjarY km jY[a f D]nm[]dd K;$ KY[[`Yjgeq[]k []j]nakaY] ;F;E A%)(// 2

- RCS Lallemand 405 720 194 - 032009.

E]bgjY dY \a_]klaZada\Y\ \] dYk ÕZjYk$ =klaemdY dY Y[lana\Y\ \]d jme]f q ]klYZadarY dY ÖgjY jmeafYd$ 9k]_mjY dY jY[a f daealY ]d ja]k_g \] Y[a\gkak!&

Ò 9hjgZY[a f h]jeYf]fl] = )/))',Z)/))! hYjY nY[Yk \] d][`]$ Zgnafgk \] ]f_gj\]$ gn]bYk$ [YZjYk \] d][`] q [gj\]jgk&

www.lallemandanimalnutrition.com

LALLEMAND BIO, SL Telf : +34 93 241 33 80 - Email : animal-Iberia@lallemand.com

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI- Nº 115

CONVOCATORIAS

VIII XORNADA TÉCNICA DE PRODUCIÓN DE LEITE. LUGO, 27 DE FEBREIRO

De esquerda a dereita, Juan Gutiérrez, Paulino Badiola, Jorge Hernández, Francisco Fernández, José Ángel Blanco, Carlos Neves e Antonio Casas

A MESA REDONDA CON GANDEIROS DE ESPAÑA E PORTUGAL TRATOU A SITUACIÓN DO MERCADO LÁCTEO A Facultade de Veterinaria de Lugo acolleu a oitava edición da Xornada Técnica de Produción de Leite promovida por Africor Lugo e Afriga.tv, co patrocinio de AgroBank, e seguida por máis de 550 profesionais do sector. Africor Lugo e Afriga.tv tamén contaron coa colaboración da Xunta de Galicia, a Deputación Provincial de Lugo, Xenética Fontao, Dismagán, Innofarm, Elanco e as queixerías Marqués de Cernadas e Prestes para a celebración deste encontro. As opinións acerca do estado actual no que se atopa a produción de leite coa nova PAC e a fin das cotas proviñeron da mesa redonda, moderada polo xornalista Xoán Ramón Alvite, na que participaron sete produtores de España e Portugal: Juan Gutiérrez, gandeiro de Navarra; Paulino Badiola, produtor socio de Central Lechera Asturiana (CLAS); Jorge Hernández, presidente da Asociación Frisona Independente de Zamora (Afriza); Francisco Fernández, xerente da OPL de Castela e León Agaprol; José Ángel Blanco, presidente da cooperativa Os Irmandiños de Ribadeo; Carlos Neves, presidente da Asociación dos Produtores de Leite de Portugal (Aprolep), e Antonio Casas, presidente da Asociación Frisona Andaluza (AFA). No debate houbo posicionamentos diferentes en canto ao papel das organizacións de produtores de leite (OPL), pois mentres que Jorge, Juan ou José Ángel se amosaron pesimistas ou escépticos sobre a súa efectividade porque consideran que, malia que as organizacións intentan concentrar a oferta, non hai unha negociación real coas indus-

trias porque estas non teñen a vontade de comprar ou de discutir as condicións dos contratos, e porque o Goberno tampouco as obriga a mercar o leite, outros membros da mesa que forman parte dalgunha OPL cren que é unha ferramenta que se encontra ao seu alcance e á que se lle debe sacar partido porque non custa moito e están medianamente satisfeitos cos resultados obtidos; non obstante, recoñeceron moitas dificultades no trato coas empresas, ata o extremo de que “moitas non nos collían o teléfono”, tal como confesaba Francisco. Estes variados puntos de vista parten dos distintos contextos expostos, coma o asturiano, onde os socios de CLAS logran un bo prezo polo canon de marca, a subministración preferencial a Capsa e a distribución de beneficios da corporación; o zamorano, onde GAZA se centrou en buscar un produto de calidade e foi a primeira en certificar o leite na granxa; o portugués, no que a empresa Lactogal adquire o 60-70 % do leite e fixa o prezo base, que o ano pasado estivo nos 30-32 céntimos no continente (un pouco superior nos Azores); ou o andaluz, xa que o 100 % do leite que se lle vende á industria nesa comunidade negóciase a través da OPL do Sur, integrada por gandeiros independentes e cooperativas, cun prezo medio de 39 céntimos/litro en 2014.

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONVOCATORIAS

Outras ideas que se formularon foron a de dispor de mĂĄis escolas de dirixentes de explotaciĂłns, para â&#x20AC;&#x153;ter moitos gandeiros con formaciĂłn, que sexan capaces de ver un problema, discutir, decidirâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;?, en palabras de Carlos; rachar co tipo de relaciĂłn que se tivo durante moitos anos â&#x20AC;&#x153;de falso paternalismo das industrias cos gandeirosâ&#x20AC;? e, ĂĄ inversa, â&#x20AC;&#x153;do sĂndrome de Estocolmoâ&#x20AC;?, segundo Francisco; ter ilusiĂłn, que para Antonio ĂŠ un concepto â&#x20AC;&#x153;importantĂsimoâ&#x20AC;?, e â&#x20AC;&#x153;copiar e copiar benâ&#x20AC;? do que estĂĄn facendo mellor outros paĂses; esixirlles ĂĄs cooperativas â&#x20AC;&#x153;estar no mercado, cuns prezos iguais aos que hai no mercado, e, ao mesmo tempo, ter unha empresa capitalizada que puidera tratar as industrias de igual a igualâ&#x20AC;?, de acordo con JosĂŠ Ă ngel; e, xenericamente, contar cunha maior implicaciĂłn da AdministraciĂłn para desenvolver as ferramentas que existen e presionar mĂĄis para que os supermercados non usen o leite como reclamo. A NOVA PAC A informaciĂłn sobre a PAC 2015-2020 foi ofrecida por Luis AgĂźero, subdirector xeral adxunto de Produtos Gandeiros do Ministerio, e JosĂŠ Ă ngel Burgo, subdirector xeral de XestiĂłn da PAC da ConsellerĂa do Medio Rural e do Mar. Ambos detallaron a relaciĂłn de pagos e o importe previsto para cada un, asĂ como os requisitos para beneficiarse deles. Deste xeito, repasĂĄronse criterios coma a figura do agricultor activo, respecto da que AgĂźero advertiu que â&#x20AC;&#x153;mĂĄis vale de entrada cumprir co 80-20 %â&#x20AC;? e que quen non o cumpra â&#x20AC;&#x153;non serĂĄ excluĂdo pero si investigadoâ&#x20AC;?; os dereitos sobre pastos permanentes, que sĂł se lles asignarĂĄn a titulares dunha explotaciĂłn gandeira; a rexionalizaciĂłn, sobre a que indicou que â&#x20AC;&#x153;independentemente do que se poĂąa agora ou no futuro, a referencia segue sendo o que era o SIXPAC 2013â&#x20AC;? e que as rexiĂłns xa estĂĄn creadas â&#x20AC;&#x153;pero o que non sabemos ĂŠ que importe medio corresponde a cada rexiĂłnâ&#x20AC;?; o pago verde, para o que a mestura veza/avea non ĂŠ vĂĄlida como superficie de interese ecolĂłxico; ou as axudas asociadas, para as que as vacas sempre teĂąen que estar na granxa nas catro datas de permanencia que se van comprobar (xaneiro, abril e dĂşas datas intermedias), polo que â&#x20AC;&#x153;unha vaca que deixe de estar xa non cobra, inda que a substitĂşas por outraâ&#x20AC;?.

AplicaciĂłn en Galicia Burgo, pola sĂşa banda, fixo algunhas especificaciĂłns sobre o caso galego. Por exemplo, que o perĂodo de cultivo escollido para declarar ĂŠ de maio a setembro, que â&#x20AC;&#x153;suxeitos a diversificaciĂłn e greening temos pouco mĂĄis de 3.000 explotaciĂłns das 35.000â&#x20AC;?, que os pastos clasificados coma sensibles dentro da Rede Natura son 17.000 ha de turbeiras basicamente do Xistral, ou que os cruzamentos e conxuntos mestizos contan para as axudas se estĂĄn nunha explotaciĂłn de leite.

DISTRIBUIDORES PARA ESPAĂ&#x2018;A Y PORTUGAL

â&#x20AC;&#x153;Estamos seguros que estas cargadoras SchĂ¤ffer contribuirĂĄn a aumentar el rendimiento de sus explotaciones ganaderasâ&#x20AC;?

MĂĄquina destaca en CIMAG-GANDAGRO 2015

ARRIMADOR DE COMIDA CON CEPILLO Y PLACA LATERAL O ESPIRAL PARA VOLTEO DE MEZCLA* Castro de Rei (Lugo)

Lavadora de parrillas

!VDA 'ALICIA s 6EGADEO !STURIAS s 4EL &AX Comercial: INFO FONDRIGOMAQUINARIA COM Recambios-Asistencia: SERVICIO FONDRIGOMAQUINARIA COM

www.fondrigomaquinaria.com

Consulta o vĂdeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - NÂş 115

CONVOCATORIAS

Inauguración da xornada a cargo do presidente da Deputación Provincial de Lugo, José Ramón Gómez Besteiro; a directora xeral de Produción Agropecuaria da Xunta de Galicia, Patricia Ulloa; a subdirectora xeral de Produtos Gandeiros do Magrama, Josefa Lueso; o decano da Facultade de Veterinaria, Germán Santamarina; e os presidentes de Africor Lugo e de Afriga, José Carlos Vega e Juan Novo

O control da urea. Gregorio Salcedo, profesor do CIFP Granja Las Heras (Cantabria), explicou como se poden controlar os valores altos de urea no leite mediante cambios na ración ou coa inxestión de aceites esenciais, medidas que permiten aumentar a eficiencia da utilización proteica da dieta.

Solucións financeiras. Carme Sabrí, directora de Negocio Agrario de AgroBank, presentou a rede nacional de oficinas desta entidade e as accións de impulso do sector que levan a cabo e expuxo o abano de produtos e servizos financeiros especificamente destinados á xente do campo. Os 90 días en torno ao parto. Os técnicos de Elanco Cristina Andreu e Juan Cainzos repasaron, coa axuda dos asistentes, as áreas nas que deberían intervir gandeiros, veterinarios e nutrólogos durante dous meses antes do parto e un mes despois, xa que do éxito da transición nese período crítico depende a capacidade da vaca para afrontar as demais fases da lactación.

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONVOCATORIAS

App Keto-Track. Juan Cainzos encargouse de describir o funcionamento da app Keto-Track, desenvolvida por Elanco para a monitorización da incidencia da cetose nas granxas coa toma de datos.

App de AgroBank-La Caixa. Esta aplicación permite consultar as operacións diarias e facer as xestións de oficina dende calquera lugar e en calquera momento. Laura Lema tamén mostrou o innovador sistema de pago con tarxeta a través do propio móbil e dunhas pulseiras.

App de Africor Lugo. O xerente de Africor Lugo, Ramiro Fouz, deu a coñecer a aplicación gratuíta para móbiles da Asociación, a primeira activada en España coa que se poden consultar os resultados do control leiteiro, consellos de reprodución, a bolsa de recría etc., contidos que mesmo están dispoñibles sen conexión a Internet.

Designed and manufactured by ÅlöTM

La pala más vendida del mundo.

Original ImplementsTM

Datos contacto: Alfonso Egea Móvil: 616 50 82 88, Fax: 957 958 094 aegea@alo-france.fr

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com AFRIGA ANO XXI - Nº 115

TUBIO ROMERO S.A.CHRISTENSEN & CO www.sac.dk

SAC EQUIPOS PARA TODO TIPO DE ORDEÑO

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña - Telf.: 981 805 112 importlait@importlait.com - www.importlait.com Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

SAYCA Automatización C/Domingo Fontán nº. 4 Madrid, 28028 Tel: 034 645 81 11 82

Gracias a los 40 años de experiencia que cada una de las compañías atesora en el diseño, fabricación y montaje de material ganadero, nos ponemos a su disposición para asesorar y suministrar las mejores soluciones a los profesionales del vacuno de leche de alta producción.

www.etxeholz.net Teléfono 948 983 390

Porque las vacas preﬁeren pisar blando

suelos de goma

" $ Ê " / 1"Ê9Ê " -Ê* , Ê ,," ,

UÊÊ Ì ìÃ â> ÌiÃ UÊÊ,iÃ ÃÌi V >Ê}>À> Ì â>`> UÊÊ ?V ÊV V>V Êi Ê«Õââ i UÊÊ Ê«>Ã Ã]ÊÃ> >ÃÊìÊiÃ«iÀ>ÊÞÊ Àì UÊÊ `>«Ì>L iÃÊV Ê>ÀÀ L>ìÀ>

www.animat.ca > Toxiña, nº 7 - Noceda - Lalín 36.512 - Pontevedra 606.607.367

Made in Canada

*>À>Ê ?ÃÊ v À >V Ê ? i ÃÊ>Ê ÌiÀ V Ê Ã«> >ÊÞÊ iÊ« `Ài ÃÊ i ÊV Ì>VÌ ÊV Ê ÕiÃÌÀ Ê` ÃÌÀ LÕ ` ÀÊ ?ÃÊ«À Ý ÊÊ948 98 33 90

-> Ê À ÃÌ L> Ê ÌiÀÀ Ã ]Ê-° ° Û`>°Ê* ÌiÛi`À>]Ê ¨Êx Ê Ê ÌiÀÀ Ã 27.560 - Lugo 982.377.103

ÕÀiÊ >µÕ >À >]Ê-° °

> iÊ > Û Ê- Ìi ]Ê ¨Ê{{Ê Ê ÕÀi â> > 27.760 - Lugo 982.121.035

-iÀÛ >}À V >]Ê-° °

> iÊ Õ>À` >Ã]Ê ¨ÊxÓ Ê Ê Õ} 27.004 - Lugo 982.212.614

EXPLOTACIÓN

CASA GRANDE DE PADÍN (RODEIRO, PONTEVEDRA)

“OS CUSTOS NON IMPORTAN SE A FACTURACIÓN POR VACA AUMENTA” A gandería Casa Grande de Padín está situada na parroquia de Arnego, no concello pontevedrés de Rodeiro. Con 108 vacas en muxidura e unha media de produción actual de 42 litros, a ﬁlosofía de traballo do propietario inclúe a introdución das mellores materias primas na ración independentemente do incremento no custo de alimentación porque, asegura, aforrar nesta área non lle compensa economicamente.

Jesús, de 34 anos, e o seu pai, Pepe, xa xubilado, diante da nave de produción

A historia desta gandería remóntase a 1990, cando os pais do actual propietario, Jesús Nieto Marcos, puxeron en marcha unha explotación láctea en común –ata ese momento, cada un ocupábase dos animais da súa casa de solteiro–. Jesús, que sempre traballou na granxa familiar, púxose á fronte do negocio no ano 2004, despois de concluír os estudos de Capacitación Agraria e coincidindo coa xubilación dos seus pais. Nestes 25 anos pasaron dun rabaño de dez vacas frisonas aos 240 exemplares que teñen na actualidade. O maior crecemento produciuse a partir de 2010 coa compra de animais procedentes de Alemaña e doutros puntos de España, e a idea de Jesús é seguir medrando, orientándose á nova produción sen cotas.

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - Nº 115

EXPLOTACIÓN

Concretamente, o día que visitamos a explotación tiñan 108 vacas en lactación, 30 secas e 102 cabezas de recría. Aos 590.000 kg de cota que teñen en propiedade sumábanse outros 900.000 kg que alugaron para esta derradeira campaña regulada co sistema de cotas. Conscientes da probabilidade de que este ano podía haber supertaxa, traballaron con previsión e alugaron todos os quilos que precisaban no mes de abril a un prezo aceptable; deste xeito, produciron sen presión toda a campaña. Con dous muxidos diarios, a media de produción do mes de febreiro foi de 42 litros vaca/día, cun 3,2 % de graxa, un 3,31 % de proteína, un RCS de 130.000 e unha bacterioloxía de 12.000 ufc/ml. A media da última campaña da que hai datos rexistrados (2013) foi de 11.022 litros vaca/ano. Do día a día da gandería encárganse Jesús e un empregado a tempo completo, se ben é certo que os pais de Jesús tamén botan unha man cando é preciso. A maiores, nas épocas dos labores agrícolas, contratan outro traballador a media xornada. MANEXO E ALIMENTACIÓN As vacas en lactación agrúpanse nun único lote e a súa ración inclúe 12 quilos de silo de millo, 10,3 de fariña de millo, 3,2 de soia, 2,7 de colza, 3 de palla moída, 3,2 de veza, correctores, aceites e azucres. Explícanos Jesús que para as produtoras non utilizan silo de herba porque o descenso de

leite en tanque que supón non lles compensa economicamente, aínda que o importe en alimentación se abarate. A súa filosofía de negocio é intentar que entre o que lles custa a ración e o que ingresan pola venda do leite haxa sempre un beneficio mínimo de 6,5 euros por vaca e día. Iso si, as materias primas cómpranas no porto con contratos de futuros para obter mellores prezos. As secas e as xovencas preñadas a partir de sete meses inxiren unha mestura composta por 14 quilos de silo de herba, 2,7 de fariña de millo, 1,5 de soia, azucres e correctores. Neste caso, o carro prepárano cada dous días, a diferenza da ración de produción, que elaboran a diario. As vacas de posparto comen de ambas as racións anteriores, xa que, aínda que polo día se lles subministra a mestura das produtoras, pola noite dormen coas secas e acceden ao seu comedeiro. A recría téñena organizada en varios lotes de idade. Despois da desteta, que fan aos dous meses, as xatas son alimentadas cun penso de arranque e cunha mestura de palla, soia e fariña de millo. A partir dos sete meses e ata que son diagnosticadas como preñadas, reciben unha mestura de silo de herba, fariña de millo, herba seca, soia, colza e correctores. Finalmente, ata os sete meses de xestación – momento que pasan ao lote das secas–, proporciónanlles unha mestura de silo de herba, fariña de colza, herba seca e correctores.

EASY-COVERING

· AHORRO DE HASTA UN 90% EN CIMENTACIÓN

Naves Ganaderas, Almacenes y Cobertizos · MENOR ESTRÉS TÉRMICO Pegoes (Portugal)

Taborcias (Asturias) Nave para 110 vacas de leche

Nave para 800 terneros de cebo

Gran aislamiento y luminosidad · Ventilaciones Automáticas · Mejores Condiciones internas

Tel. (+34) 985 303 752 – www.easy-covering.com P. de Somonte, c/Mª Glez. La Pondala nº 41, C.P. 33393 Gijón

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - Nº 115

EXPLOTACIÓN

Interior da nave de produción

Lote das secas

A recría máis grande dorme en camas de goma

CON DOUS MUXIDOS DIARIOS, A MEDIA DE PRODUCIÓN DO MES DE FEBREIRO FOI DE 42 LITROS VACA/DÍA, CUN 3,2 % DE GRAXA, UN 3,31 % DE PROTEÍNA E UN RCS DE 130.000

Comedeiro das secas, recuberto de plaqueta

Os acabados de nacer permanecen en boxes individuais ata a desteta e son alimentados con leite en po, un penso específico para esta primeira etapa de desenvolvemento e auga. As vacas de produción e as secas dormen en cubículos con cama de serraduras e carbonato cálcico, que limpan tres veces ao día. Por outra banda, a recría descansa en camas de goma. A limpeza dos patios fana con arrobadeira arrastrada nos lotes de produción e das secas, mentres que na zona onde se aloxa a recría, máis antiga, teñen emparrillado. Tanto o comedeiro das vacas en muxidura coma o das secas están recubertos de plaqueta que favorece a salubridade dos alimentos. En ambos os lotes dispoñen tamén de cepillos de cow comfort para que os animais se sintan o máis cómodos posible e aumenten así a produción.

INSTALACIÓNS Nesta explotación pontevedresa dispoñen de dúas naves anexas para o aloxamento do gando e mais dun almacén no que gardan as materias primas. O establo de produción –construído hai dous anos– ten cuberta de panel de sándwich e peches laterais que combinan panel prefabricado de formigón e malla cortaventos, de maneira que a ventilación no interior é óptima. O establo das secas e da recría está formado, en realidade, por dúas naves unidas, levantadas en diferentes épocas; teñen teito de uralita e peches laterais de bloque. En total, contan con 2.500 m2 de instalacións que teñen ao máximo de capacidade, sobre todo na zona da recría. Se seguen medrando, como Jesús nos comentou que teñen pensado, veranse na obriga de acometer obras de ampliación para darlles cabida a todos os animais. Polo de agora, o máis inminente é a construción dunha nave para meter os boxes individuais dos acabados de nacer.

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - Nº 115

5KUVGOCU FG CNKOGPVCEKÏP CWVQO½VKEC )'# /WNNGTWR #JQTTG VKGORQ FKPGTQ [ GURCEKQ CWVQOCVK\CPFQ NC CNKOGPVCEKÏP FG UW ICPCFQ .QU UKUVGOCU FG CNKOGPVCEKÏP CWVQO½VKEC /WNNGTWR RTQRQTEKQPCP NC TCEKÏP FKCTKC FG WPC HQTOC ÏRVKOC [ TGPVCDNG &GUEWDTC NC PWGXC HQTOC KPVGNKIGPVG FG CNKOGPVCT C UWU CPKOCNGU [ EQPUKIC GN O½ZKOQ TGPFKOKGPVQ GP UW GZRNQVCEKÏP

GEA Farm Equipment | Mullerup

)'# (CTO 6GEJPQNQIKGU +DÅTKEC 5 . #XFC 5CPV ,WNK¼ )TCPQNNGTU $CTEGNQPC 6GN (CZ GOCKN CITKEQNC"IGC EQO YYY IGC EQO ^ YYY IGC HCTOVGEJPQNQIKGU GU

engineering for a better world

GEA Farm Technologies

EXPLOTACIÓN

Lugar onde teñen provisionalmente unha parte dos boxes para os acabados de nacer

Sala de muxido semitraseiro de 2x8 puntos

Vista xeral da explotación

EXPLICA JESÚS QUE NA RACIÓN DE PRODUCIÓN NON UTILIZAN SILO DE HERBA PORQUE O DESCENSO DE LEITE QUE SUPÓN NON LLES COMPENSA ECONOMICAMENTE, AÍNDA QUE O IMPORTE EN ALIMENTACIÓN SE ABARATE REPRODUCIÓN E XENÉTICA Na Casa Grande de Padín fan a primeira inseminación aos 13 meses e medio. Coas xovencas virxes e coas de primeiro parto utilizan sempre seme sexado. De momento non traballan con embrións, pero están xenotipando todas as xatas que nacen na explotación e, en canto reciban as primeiras probas, teñen previsto extraerlles embrións ás mellores. Na actualidade, a media de inseminacións por preñez do conxunto do rabaño é de 2,11 doses, a taxa de fertilidade é do 44,86 % e a taxa de preñez, do 23,3 %. Na última campaña con datos rexistrados (2013), o intervalo medio entre partos foi de 420 días e a media de partos, de 2,7. Comenta Jesús que “unha vez que tes as instalacións a punto e a alimentación e o manexo son os adecuados, a xenética xoga un papel fundamental porque non todas as vacas son iguais”. Este gandeiro escolle os sementais atendendo á súa vida produtiva –é dicir, que as fillas teñan boa taxa de fertilidade–, ás células somáticas, á produción e, a partir de agora, co fin das cotas, aos quilos de graxa e de proteína. En ningún caso busca tipo nin moito menos vacas de concurso. Para cada campaña elixe un número reducido de touros e sempre, desde o ano 2008, xenómicos; cando visitamos a granxa estaban traballando con Adidas, Puzzle e Cabriolet. A media ICO da gandería é de 2.157 puntos e a da última cualificación morfolóxica, feita sobre 70 animais, foi de 78,14. Consulta o vídeo na web www.afriga.tv

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

COMA SEMPRE, OS PRIMEIROS DENDE 1975 "/8%3 $% 8!4/3 &!"2)#!$/3 %. OFERTA %,-%'! 0!2! /&2%#%2 -%,,/2 %30%#)!, HASTA 30 #!,)$!$% % -%,,/2 02%:/ $% !"2),

s 0,Â34)#/ "2!.#/ 0!2! 2%8%)4!2 ! #!,/2 s #522!, '!,6!.):!$/ %. 15%.4% s 02%'!",% 0!2! &!#),)4!2 ! %.42!$! $/ 8!4/ % ! ,)-0%:! s #!0!#)$!$% 0!2! 5. /5 $/53 8!4/3 s !-/2/!",% 0!2! !&/22!2 %30!:/ % 42!.30/24% s 02%:/3 $% &Â"2)#!

TANQUES DE FRĂ?O Baixo consumo e alto rendemento Calidade e limpeza co mĂnimo consumo

Salas de ordeĂąo ColchĂłns Elmega: confort, duraciĂłn, suavidade e impermeabilidade

Coas nosas novas camas para area gaste sĂł a area imprescindible

Consulte prezos sen compromiso CamiĂąo vello de Mourelle, s/n â&#x20AC;&#x201C; 15840 Santa Comba (A CoruĂąa) â&#x20AC;&#x201C; ESPAĂ&#x2018;A 7HOI Âą Â&#x2021; )D[ H PDLO HOPHJD#HOPHJD FRP Â&#x2021; ZHE ZZZ HOPHJD FRP

EXPLOTACIÓN

No lote de produción, a arrobadeira está programada para pasar cada catro horas

Grupo de xovencas no comedeiro

Neste almacén gardan a maior parte das materias primas

A fosa de xurro é aberta, con peche perimetral e capacidade para un millón de litros

A MEDIA ICO DA GANDERÍA É DE 2.157 PUNTOS E A DA ÚLTIMA CUALIFICACIÓN MORFOLÓXICA, FEITA SOBRE 70 ANIMAIS, FOI DE 78,14

SUPERFICIE AGRÍCOLA A agricultura non é o piar máis destacado desta explotación; así o recoñece Jesús, o cal asegura que o seu son “as vacas, os muxidos e conseguir a máxima produción”, e que para iso non se precisa ter moita superficie. Dispoñen de 33 hectáreas en propiedade e decidiron non coller máis terras en arrendo. En seis hectáreas cultivan millo e, no resto, pradería de raigrás. Na zona onde se sitúa a gandería non se dá moi ben o millo; a colleita que obteñen alcánzalles para 8-9 meses e, a partir de aí, substitúen o silo deste cereal por outras materias primas adquiridas no mercado. Dos labores agrícolas encárganse eles, excepto dos ensilados e da preparación das terras para a sementeira do millo, que contratan cunha empresa externa especializada.

A FIN DAS COTAS Con respecto ao futuro do sector lácteo, agora condicionado pola produción desregularizada, Jesús afirma que “en realidade, sempre imperou a lei da oferta e da demanda, con cotas e sen elas”, polo que se mostra convencido de que seguirán vindo épocas boas e malas. Non obstante, o que ten claro é que a el non lle importa aumentar custos, nomeadamente custos de alimentación, se a facturación por vaca se incrementa, e ese equilibrio ten que ser xestionado por cada gandeiro en función das súas circunstancias. Actualmente, Leche Celta é a industria que lles recolle o leite e estállelo pagando a 0,275 €/kg máis prima de cantidade, calidades e IVE.

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv AFRIGA ANO XXI - Nº 115

SEX

CO-OP BOSSIDE MASSEY-ET DO

A SEX

Nuestros números 1

CO-OP SHOTTLE LAZARITH-ET

...En las listas de los mejores SEXAD

OVINA JULETTA JUNIOR

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España Eurodistribucion@eurodistribucion.com +34 987 213 172 +34 676 46 77 46

www.criespana.com

PUBLIRREPORTAXE

O CENTRO DE RECRÍA DA DEPUTACIÓN DE LUGO ENTRARÁ EN FUNCIONAMENTO ESTE ANO A Deputación de Lugo recibirá estes días as obras ﬁnalizadas do centro de recría –o primeiro público de gando vacún de España– que executou na Granxa Gayoso Castro de Castro de Rei. A institución provincial investiu, en solitario, arredor de 12 millóns de euros no proxecto, poñendo de manifesto, unha vez máis, o seu compromiso coas necesidades dos gandeiros e co medio rural. Prevese que cada ano saian 1.500 reses do centro, xerando un volume de negocio de 3 millóns de euros.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Este centro duplicará a capacidade de recría existente en Galicia con 3.000 novas prazas e aforraralles cartos aos gandeiros, os cales non terán que levar as súas xovencas fóra de Galicia. A Deputación prevé unha redución media de 300 euros no custo por cada animal que se recríe nestas instalacións, en comparación co custo de recriar na propia explotación ou de externalizala nun centro privado. Os exemplares que se recríen neste centro estarán sometidos a un rigoroso control sanitario e acadarán un alto valor produtivo e xenético, o que lles permitirá aos gandeiros contar con animais cun prezo no mercado non inferior aos 2.000 euros. Se das instalacións saen ao ano 1.500 reses, o volume de negocio xerado será de 3 millóns de euros.

PUBLIRREPORTAXE

Por outra parte, o centro de recría da Deputación reactivará a economía provincial. A actividade económica xerada coa recría quedará en Lugo, xa que a alimentación e os materiais compraranse na provincia, e os veterinarios e o persoal que atendan os animais serán lucenses. Por poñer un exemplo, o alimento consumido durante un ano polas 3.000 reses terá un valor de 900.000 euros, cartos que quedarán en Lugo.

PLANTA DE BIOGÁS AGROGANDEIRO O centro leva integrada unha planta de biogás que permitirá transformar en enerxía o 100 % dos residuos que se xeren, é dicir, suporá que os custos enerxéticos destas instalacións sexan de cero euros e contribuirá a unha xestión racional e sostible. A planta proporcionará 300 KW co tratamento de 32.000 metros cúbicos de xurros, estercos e residuos vexetais. Só as 3.000 xovencas que acollerá o centro achegarán 28.000 metros cúbicos de xurro ao ano. Os 300 KW que producirá non só farán que o centro sexa autosuﬁciente, senón

que producirá excedentes de enerxía. Quedarán libres 2.000 megavatios eléctricos anuais, o suﬁciente para abastecer 250 vivendas e aforrar 200.000 euros de luz ao ano, así como outros 1.700 megavatios térmicos, o equivalente a 100.000 euros de auga quente ou calefacción. Ademais do aforro de custos, a planta de biogás achegará outras vantaxes: - Incrementarase o valor agronómico dos xurros e do esterco, pois transformaraos en dixestato, mellorando a capacidade de fertilizante. - Evitarase a emisión á atmosfera de 400 toneladas de CO2 anuais, o equivalente ao consumo anual de 235 automóbiles.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

PUBLIRREPORTAXE

CRONOLOXÍA DAS OBRAS

Decembro 2010 Aprobación do proxecto de obra do centro de recría da Granxa Provincial Gayoso Castro Xullo 2011- agosto 2012 Primeira fase de construción: Investimento: 6.000.000 € Explanación de terreos Construción de 13 naves Construción de 12 silos para forraxe Construción de 5 esterqueiras Decembro 2013-marzo 2015 Segunda fase de construción: Investimento: 5.300.000 € Acondicionamento das naves e equipamento das mesmas Instalacións eléctrica e de auga Reacondicionamento das dúas naves existentes Construción da planta de biogás Construción da balsa para o dixestato (xurro líquido)

A Deputación de Lugo investiu, en solitario, arredor de 12 millóns de euros

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

PUBLIRREPORTAXE

CARACTERÍSTICAS TÉCNICAS DAS INSTALACIÓNS Superficie que ocupa o recinto: 86.000 m2 Dimensións e características das naves: + cVkZh YZ +% m (* b * cVkZh YZ *& m (* b ' cVkZh YZ )& m (* b :higjijgV YZ [dgb^\ c 8jWZgiV YZ V\gdeVcZa h{cYl^X] Xdc VeZgijgV XZcîVa EZX]Zh aViZgV^h fjZ XdbW^cVc eVcZa YZ [dgb^\ c egZ[VWg^XVYd Z bVYZ^gV igViVYV Equipamento das naves: '#'%% XjW Xjadh '#'%% XVbVh YZ \dbV ZkV '#'%% XdgcVYôVh Vjidb{i^XVh '%- WZWZYd^gdh A^beZoVh Vjidb{i^XVh YZ VggdWVYZ^gV YZ XVWaZ YZ YdWgZ Z[ZXid Outros equipamentos para o gando: ',% XVhZiVh ^cY^k^YjV^h &%* XVhZiVh XdaZXi^kVh & bVc\V YZ hZaZXX^ c eVgV d bVcZmd Yd \VcYd YZ ,%% b Outras instalacións do centro: EaVciV YZ W^d\{h Xdc ' Y^mZhidgZh Z jc \gjed Za Xig^Xd YZ (*% @L H^hiZbV Vjidb{i^Xd YZ WdbWZd Yd mjggd YZhYZ d XVcVa XZcigVa { eaVciV YZ W^d\{h 9 Vh VggdWVYZ^gVh a^cZV^h YZ eVaZiVh YZ &)% b eVgV d XVcVa XZcigVa <gjed YZ egZh^ c YZ Vj\V

O centro terá unha capacidade para 3.000 reses

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

PRODUCIÓN

ALGUNHAS CUESTIÓNS PRÁCTICAS SOBRE A APLICACIÓN DA NOVA PAC Recompilamos resumidamente os datos máis importantes a ter en conta á hora de solicitar as axudas directas da PAC 2015-2020, obtidos da información facilitada polo Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente a través da súa web ou das conferencias técnicas impartidas ultimamente polos seus representantes. SER AGRICULTOR ACTIVO Os pagos directos da PAC están dirixidos ás persoas que cumpran os requisitos de agricultor activo, que sexan titulares dunha explotación agrícola ou gandeira inscrita no rexistro correspondente, con independencia do réxime de tenencia da terra, e que leven a cabo unha actividade agraria. Para ser considerado agricultor activo, debedes acreditar que, polo menos, o 20 % dos vosos ingresos agrarios totais son distintos dos pagos directos da PAC.

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

Para realizar esta comprobación, tomaranse os datos declarados no exercicio fiscal máis recente e, no caso en que nese exercicio non se alcance o límite do 20 %, poderanse ter en conta os ingresos agrarios dalgún dos dous exercicios fiscais inmediatamente anteriores. Ao respecto, as indemnizacións percibidas a través do Sistema de Seguros Agrarios Combinados computan como ingresos agrarios distintos dos pagos directos.

PRODUCIĂ&#x201C;N

PARA SER CONSIDERADO AGRICULTOR ACTIVO, DEBEDES ACREDITAR QUE, POLO MENOS, O 20 % DOS VOSOS INGRESOS AGRARIOS TOTAIS SON DISTINTOS DOS PAGOS DIRECTOS DA PAC

Quen non cumpra a regra do 20 % non serĂĄ excluĂdo pero a sĂşa situaciĂłn serĂĄ considerada de risco e serĂĄ obxecto de control para que demostre que ĂŠ o responsable do risco empresarial da explotaciĂłn e que exerce unha actividade agraria.

Se vos incorporades ĂĄ actividade agraria por primeira vez, o requisito do 20 % deberedes acreditalo, como moi tarde, no segundo perĂodo impositivo seguinte ao da primeira solicitude de axuda. AsĂ mesmo, en determinadas circunstancias debidamente xustificadas, como no caso de primeiras incorporaciĂłns en cultivos que tarden uns anos en entrar en produciĂłn, este requisito poderĂĄ ser acreditado tamĂŠn con posterioridade. A comprobaciĂłn da regra do 20 % sĂł se realizarĂĄ para os beneficiarios que no ano anterior recibirades pagos directos por un importe superior a 1.250 euros. No caso de que o beneficiario non presentase unha solicitude de pagos directos o ano anterior, o importe que se utilizarĂĄ para comprobar se se supera ou non o lĂmite de 1.250 euros serĂĄ o resultado de multiplicar o nĂşmero de hectĂĄreas elixibles declaradas no ano de que se trate polo valor medio nacional dos pagos directos por hectĂĄrea para o ano anterior ao da solicitude.

DEMOSTRAR A ACTIVIDADE AGRARIA O agricultor activo debe realizar unha actividade agraria sobre as superficies declaradas da explotaciĂłn, que pode consistir na produciĂłn, crĂa ou cultivo de produtos agrarios, incluĂda a colleita, ou no mantemento das superficies agrarias en estado adecuado para o pasto ou o cultivo. Daquela, debedes declarar na vosa solicitude de axuda, para cada parcela ou recinto, o cultivo ou aproveitamento que vaiades realizar e, no seu caso, que a parcela ou recinto ĂŠ obxecto dun labor de mantemento, indicando o tipo de mantemento realizado no caso dos pastos. Cando declaredes superficies de pastos como parte da vosa actividade gandeira, debedes ter en conta que hai que declarar ademais o cĂłdigo REGA da explotaciĂłn ou explotaciĂłns gandeiras das que sexades titulares. Non se lles asignarĂĄn dereitos de pago bĂĄsico sobre superficies de pastos permanentes a aqueles que non sexan gandeiros. O nĂşmero de Unidades de Gando Maior (UGM) por hectĂĄrea debe ser, polo menos, de 0,20 para que se considere que se realiza unha actividade sobre a superficie de pasto declarada.

Nova PAC 2015 FacilitĂĄmoslle os trĂĄmites e anticipĂĄmoslle a PAC 'P qNC %CKZCq VTCOKVÂ˝OQUNNG C 2#% G CFGOCKU CPVKEKRÂ˝OQUNNC GP EQPFKEKĂ?PU OQK favorables no momento que o necesite. ' CIQTC NGXCTÂ˝1 unha baterĂa portĂĄtil para o mĂłbil UĂ? RQT FQOKEKNKCT CU CZWFCU FC 2#% na nosa entidade.

AgroBank

1. 2TQOQEKĂ?P XÂ˝NKFC FQ CQ QW CVC GUIQVCT GZKUVGPEKCU WPKFCFGU 2CTC QU GHGEVQU ÇĽUECKU GUVC RTQOQEKĂ?P VGP C EQPUKFGTCEKĂ?P FG TGOWPGTCEKĂ?P GP GURGEKG G GUVÂ˝ UWZGKVC C KPITGUQ Â˝ EQPVC 1HGTVC RCTC FQOKEKNKCEKĂ?PU FG GZRGFKGPVGU FC 2#% EWP KORQTVG EQPUKFGTCFQ UWRGTKQT C a 04+

YYY NC%CKZC GU CITQDCPM

AFRIGA ANO XXI- NÂş 115

PRODUCIÓN

No caso de que non alcancedes as 0,20 UGM/ha, ou cando non sexades titulares dunha explotación gandeira e vaiades recibir axudas sobre superficies de pastos, entenderase que estades a crear artificialmente as condicións para recibir as axudas e, por tanto, poderedes perder o dereito ao pago das mesmas, salvo que presentedes probas de que realizades labores de mantemento na superficie que excede da proporción de 0,2 UGM/ha, no caso de ser gandeiros, ou na totalidade da superficie, se non o sodes. Igualmente, é moi importante que as superficies que declarades non se atopen en estado de abandono, xa que perderían o dereito a recibir axudas. Cómpre conservar os xustificantes dos gastos feitos nos labores de mantemento, tanto no caso de declarar un cultivo ou aproveitamento coma se declarades as superficies en mantemento. Neste tipo de control, as situacións de risco son: R5 Barbeito ou inexistencia de cultivo reiterados (durante 3 anos ou máis) R5 Mantemento de pastos mediante prácticas distintas ao pastoreo R5 Superficies de pastos afastadas da explotación ACCEDER AO PAGO BÁSICO É un pago desvinculado da produción, baseado na asignación de dereitos transmisibles por hectárea elixible, e vén a substituír o pago único. O valor dos novos dereitos de pago básico establécese sobre a base dunha referencia rexional, onde o período histórico de referencia básico é a campaña 2013. Para beneficiarvos da primeira asignación do pago básico tedes que cumprir os seguintes requisitos: R5 Ser agricultor activo. R5 Presentar a solicitude a tempo, no prazo marcado. R5 Ter percibido pagos directos en 2013. R5 Ter tido asignados dereitos da reserva nacional en 2014; neste caso teredes que volver facer a solicitude da reserva nacional en 2015. R5 Ser obxecto dun cambio de titularidade producido do 16/05/2014 ao 15/05/2015; os dereitos de pago básico que lle correspondían á persoa cedente pasan ao novo titular, tanto en arrendamentos coma en transferencias.

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

REXIONALIZACIÓN Para a implementación do réxime de pago básico en España estableceuse un modelo de aplicación nacional baseado en rexións agrarias e na diferenciación de importes para as superficies de cultivos herbáceos (distinguindo secaño e regadío), as de cultivos permanentes e os pastos permanentes. O modelo ten 50+1 rexións (publicadas no BOE) e en cada rexión hai superficies dun só tipo. As rexións reflicten que actividade agraria se veu realizando nelas de forma tradicional e posúen un valor de referencia en forma de taxa rexional. O importe final dispoñible para cada unha fixarase en función das solicitudes de axudas presentadas na campaña 2015, polo que non se saberá ata finais deste ano. En España, o número máximo de dereitos de pago básico que poderá asignárselle a un agricultor será igual ao número de hectáreas admisibles que declare na súa solicitude de axuda de 2015, a condición de que non sexa maior que as hectáreas admisibles que declarou na súa solicitude de axudas de 2013; nese caso, asignarase un número igual ás hectáreas admisibles declaradas ese ano. É dicir, o número de hectáreas admisibles que declarastes en 2013 constitúe a vosa superficie admisible de referencia. Para o cálculo do valor unitario inicial dos dereitos de pago básico dun agricultor, tomarase como referencia o nivel de pagos directos que percibise na campaña 2014, e cuxos importes se vaian integrar, a partir de 2015, no novo réxime de pago básico. Pero o valor dos dereitos que se asignen vai estar afectado pola converxencia, a cal consiste na aproximación dos valores unitarios iniciais ao valor medio rexional.

CONVERXENCIA Estas son as regras de converxencia: R5 Cando o valor unitario inicial (€/ha) sexa inferior ao 60 % do valor medio da rexión, incrementarase ata o devandito valor en 5 anos. R5 Cando o valor unitario inicial (€/ha) se atope entre o 60 e o 90 % da media da rexión, incrementarase en 5 anos en 1/3 parte da diferenza entre o devandito valor e o 90 % da media. R5 Cando o valor unitario inicial (€/ha) sexa superior á media da rexión, reducirase, pero nun 30 % como máximo. O paso do valor unitario inicial ao seu valor unitario final en 2019 vaise a realizar en 5 etapas idénticas, cuxa aplicación comezará en 2015.

Nueva encintadora suspendida Datos técnicos: s LONGITUD: 2,15 m s ALTURA: 1,50 m s ANCHURA:1,56 m s PESO: 620 Kg

Claves del diseño del producto: s Totalmante automática s Posiblilidad de poner la paca vertical s Contador electrónico programable de vueltas por paca s Comodidad del enganche rápido para tractores s Distancia mínima entre paca y tractor (65 cm) s Accionada desde el mando del tractor s Rodillos de estiramiento de aluminio con dos niveles de tensión s Brazo giratorio en aluminio de gran sección

Nuevo rastrillo hilerador Datos técnicos s LONGITUD: 3m s ANCHURA TRANSPORTE: 2,60 m s ANCHURA TRABAJO: 5,40 m | 6,00 m | 6,20 m s ALTURA TRANSPORTE: 2,90 m | 3,03 m | 3,13 m

Claves del diseño del producto s Posición de estacionamiento autónomo en forma de trípode s Bloqueo automatico durante el transporte s Comodidad del enganche rápido para tractores

MILLARES TORRÓN Estrada de Santiago, km 5 - 27210 Lugo Tfno.: 982 221 966 - Fax: 982 242 921 www.millarestorron.com

PRODUCIÓN

EXCEPCIÓNS No caso de que causas de forza maior ou circunstancias excepcionais (incapacidade laboral de longa duración, catástrofe natural grave, destrución accidental dos locais gandeiros, praga vexetal...) afectasen á vosa explotación na campaña 2014, provocando a redución de máis dun 15 % dos importes dos pagos directos que se integran a partir de 2015 no novo réxime de pago básico, deberedes presentar a correspondente alegación xunto coa documentación xustificativa necesaria. PERCIBIR O PAGO VERDE OU GREENING Consiste nun pago anual por cada hectárea admisible vinculada a un dereito de pago básico, sempre que se respecten determinadas prácticas medioambientais. O seu importe é unha porcentaxe do valor total dos dereitos de pago básico que activedes cada ano (será lixeiramente superior ao 50 %) e publicarase na páxina web do Fondo Español de Garantía Agraria. Trátase dun pago individual e tedes que cumprir obrigatoriamente as súas condicións.

CONDICIÓNS 1. Ter diversificación de cultivos. Se a vosa terra de cultivo na explotación cobre entre 10 e 30 hectáreas, tedes que cultivar, polo menos, 2 tipos de cultivos diferentes, sen que o principal supoña máis do 75 % desa terra. Se cobre máis de 30 hectáreas, debe haber, polo menos, 3 cultivos diferentes; o principal non suporá máis do 75 % da terra e os dous cultivos maioritarios xuntos non ocuparán máis do 95 %. Considérase que se trata de cultivos diferentes nos seguintes casos: R5 Os diferentes xéneros botánicos. Por exemplo, os cereais como a cebada, o trigo, o millo ou a avea, que pertencen a Hordeum, Triticum, Zea e Avena, respectivamente. R5 As distintas especies no caso das familias botánicas Brassicaceae, Solanaceae e Cucurbitaceae. R5 A terra en barbeito. R5 A herba ou outras forraxes herbáceas. R5 Os cultivos de inverno e primavera (por exemplo, o trigo de inverno é distinto do trigo de primavera). R5 No caso de cultivos mixtos en ringleira, cada cultivo considérase como distinto se representa polo menos o 25 % da superficie.

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

R5 As superficies cubertas por un cultivo principal intercalado cun cultivo secundario considéranse cubertas unicamente polo cultivo principal a efectos da diversificación. R5 As superficies que se sementen cunha mestura de sementes considéranse cubertas por un só cultivo denominado “cultivo mixto”. Non obstante, cando a composición da mestura se poida determinar e diferenciar doutras mesturas, o cultivo mixto poderase considerar como un cultivo distinto dos demais “cultivos mixtos”. Este é o caso, por exemplo, do tranquillón (mestura de cereais) ou da mestura veza-avea. Para o cálculo das porcentaxes dos diferentes cultivos, teranse en conta os cultivos declarados que se atopen no terreo durante o período principal do cultivo. En España diferenciáronse dous ciclos de cultivo: de decembro a marzo, para os cultivos de inverno, e de maio a setembro, para os de primavera. Non obstante, durante o ciclo de primavera só se esixirá que o cultivo se atope no terreo durante dous meses consecutivos dos indicados. No caso de colleitas dobres, vós decidiredes cal é o cultivo principal que declarades na solicitude. Á hora de tomar esta decisión, é importante ter en conta que, polo menos, durante un dos períodos sinalados (ciclo de inverno ou de primavera), a combinación de cultivos presentes na explotación debe cumprir o requisito da diversificación. 2. Manter os pastos permanentes existentes. No caso español, o seu cumprimento comprobarase contabilizando a superficie de pastos a nivel nacional. Vaise calcular unha proporción de referencia: pastos permanentes declarados con relación á superficie agraria total. Se ano tras ano se cumpre que os pastos permanentes declarados están dentro do 95 % desa proporción de referencia, o cumprimento do greening a nivel individual quedaría resolto neste punto. 3. Contar con superficie de interese ecolóxico (SIE). Se a vosa explotación dispón de máis de 15 hectáreas de terra de cultivo, o 5 % como mínimo estará dedicado a algunha destas 4 categorías de SIE: R5 Terras en barbeito que non se dediquen á produción durante, polo menos, nove meses consecutivos desde a colleita anterior e no período comprendido entre o mes de outubro do ano previo ao da solicitude e o mes de setembro do ano da solicitude.

NUESTRA PRIORIDAD: LA SALUD Y LONGEVIDAD DE SUS ANIMALES

Distribuidas por:

Avda. Terra Cha, 11 27260 Castro Riberas de Lea (Lugo) e-mail: info@dovalmaquinaria.com www.dovalmaquinaria.com

Telf.: 982 310 026 659 445 627 660 417 676 Fax: 982 310 295

Avda. Terra Cha, 11 27260 Castro Riberas de Lea (Lugo) e-mail: info@dovalmaquinaria.com www.dovalmaquinaria.com

Telf.: 982 310 026 659 445 627 660 417 676 Fax: 982 310 295

XenĂŠtica Fontao

Distribuidas por:

PRODUCIร N

PARA PERCIBIR AS AXUDAS ASOCIADAS AO VACร N DE LEITE, OS ANIMAIS DEBERร N ESTAR PRESENTES NA EXPLOTACIร N EN CATRO COMPROBACIร NS QUE SE REALIZARร N O 1 DE XANEIRO, O 30 DE ABRIL E EN Dร AS DATAS INTERMEDIAS IGUAIS PARA TODA ESPAร A

R5 /* ,ล # -5 # -5 5 /&.#0)-5ล 2 ), -5 5(#.,ฤ 2 ()65 #-.)5รฏ65 -5 -* # -5 5& !/'#()- -5!, (5* , 5)5 )(-/')5 "/' ()5)/5 (#' &5B #2ฤ (65! , 0 (4)65& (. && 65 "รน " ,)65 65 "รน " ,)5 , 0)65 ,0 && 65titarro65* , &)650 4 65 ,0 && 5 , 0 65alholva65alverja5 5alverjรณnC5 5 -5& !/'#()- -5 ),, 2 #, -5B & & 650 4 5 ),, 2 #, 65esparceta5 5zulla). R5 /* ,ล # -5 ), -. -5 (.,)5 )5' , )5 )5 - (0)&0 ' (.)5,/, &8 R5 /* ,ล # -5 # -5รก5 !,)-#&0# /&./, 65. 'รฏ(5 (.,)5 - 5' , )8 )(5 2 * #ฤ (5 -5-/* ,ล # -5 ), -. -65 -5 5 ,รก(5 -. ,5-#./ -5( -5. ,, -5 5 /&.#0)5 5 2*&). #ฤ (:5รฏ5 # #,65 ()(5 - 5 )(. #&#4 (5 5 (5 -/* ,ล # -5 & , -5 )')5 * -.)-5* ,' ( (. -5)/5 )')5 /&.#0)-5* ,' ( (. -8

ACCESO DIRECTO AO PAGO VERDE , -5 , #.)5 /.)' .# ' (. 5 )5 * !)5 0 , 5 - 5 0)-5 # -5 รก5 !,# /&./, 5 )&ฤ 2# 65 - 5 -. -5 )&&# )-5 )5 ,รฏ2#' 5 5 * +/ ()-5 !,# /&.), -5 5 - 5 #-*)ฤ -5 5 /&.#0)-5* ,' ( (. -5( 5-/* ,ล # 5B0#ฤ )65)&#0 #, &65 รน.,# )-65 ,)#. #,)-5 65 (5 2 , &65 /&.#0)-5 +/ 5 * ,' ( (5 ()5 . ,, )5 /, (. 5k5 ()-5)/5'รก#-5 5+/ 5()(5 (., (5( 5,). #ฤ (5 5 /&.#0)-5 5 2*&). #ฤ (C8

EXPLOTACIร NS EXENTAS DA DIVERSIFICACIร N DE CULTIVOS E DO Cร MPUTO DAS SIE R5 +/ & -5( -5+/ 5'รก#-5 )5mk5z5 -5. ,, -5 5 /&.#0)5- 5/- 5 * , 5*,) / #,5" , 5)/5)/., -5 ),, 2 -5" , รก -65)/5- 5 #2 5 (5 , #.)65)/5- 5 #+/ 5 5/(" 5 )' #( #ฤ (5 5 ' )-65- '*, 5+/ 5 5. ,, 5 5 /&.#0)5, -. (. 5B)5)/.,)55 hk5zC5()(5 2 5 -5if5" .รก, -8 R5 +/ & -5 ( -5 +/ 5 'รก#-5 )5 mk5 z5 5 -/* ,ล # 5 !,รน )& 5 '#-# & 5 - 2 5 /.#&#4 5 )')5 * -.)5 * ,' ( (. 65 )/5 * , 5 5*,) / #ฤ (5 5" , 5)/5)/., -5 ),, 2 -5" , รก -5 )/5 5 /&.#0)-5 #2)5 /! 5 /, (. 5 /(" 5 * ,. 5 -#!(#ล .#0 5 )5 ()5)/5 )5 # &)5 5 /&.#0)5B ,,)4C65)/5- 5 #+/ (5 5/(" 5 )' #( #ฤ (5 -. -5/-)-65- '*, 5+/ 5 5 . ,, 5 5 /&.#0)5, -. (. 5B)5)/.,)5hk5zC5()(5 2 5 -5 if5" .รก, -8

OPTAR ร S AXUDAS ASOCIADAS -5 2/ -5 -) # -5รก5*,) / #ฤ (65)/5 2/ -5 )*& -65-)(5 +/ & -5+/ 5- 5, # (5*),5, &#4 ,5/(5 . ,'#( )5 /&.#0)5 )/5 *),5 ,# ,5 /(5 . ,'#( )5 .#*)5 5 ! ( )5 )-5 - .), -5 +/ 5-)(5) 2 .)5 5 2/ 8 -5 #'*),. -5 *),5 " .รก, 5 )/5 *),5 4 5 5 ! ( )5 5 5/(" 5 -5 2/ -5 -) # -5*) (50 ,# ,5 5 ()65 (5 /( #ฤ (5 )5(ฤ ' ,)5 5" .รก, -5 5 5 /&.#0)5)/5)5(ฤ ' ,)5 5 4 -5 5! ( )5*)& -5+/ 5 -5-)&# #. -5 5+/ 5 ล ( &' (. 5, -/&. (5 &#2# & -5*),5 /'*,#,5)-5, +/#-#.)-652 5 +/ 5)5),4 ' (.)5()(50 ,รน 8 -5requisitos especรญficos para a axuda asociada ao gando vacรบn de leite5-)(5 -. -9 R5 , -5 . ,5 #(- ,#. -5 -5 2*&). #ฤ (-5 ()5 5 )')5 2*&). #ฤ (-5 5 )0#()5 /(" 5 & -#ล #ฤ (54)).รฏ (# 5 5^, *,) / #ฤ (5* , 5 5*,) / #ฤ (5 5& #. _5)/5 ^, *,) / #ฤ (5* , 5 5*,) / #ฤ (5'#2. _8 R5 #-*), -5 5 '# -5 )0#( -5 5 *.#./ 5&รก . 5* ,. ( (. -5 5 &!/(" 5 -5, 4 -5& #. #, -5 (/' , -5( 5(),' .#0 65)/5 5 +/ & -5, 4 -5+/ 5 5 /.),# 5 )'* . (. 5 ( 5' . ,# 5 . ,'#( 5 )')5 5 *.#./ 5 '#( (. ' (. 5 &รก . 65' #), -5 5hj5' - -5( 5 . 5( 5+/ 5ล ( &# 5)5*, 4)5 5-)&# #./ 5 5+/ 5- 5 .)* (5#(- ,#. -5()5 2#-.,)5 , &5 5 (.#ล #ฤ (5 ( #0# / &5 5 (#' #-5B C8 R5 Os animais deberรกn estar presentes na explotaciรณn en catro comprobaciรณns que se realizarรกn nas seguintes datas: 1 de xaneiro, 30 de abril e dรบas datas intermedias que se establecerรกn mediante Resoluciรณn, iguais para toda Espaรฑa. Non hai posibilidade de substituciรณn; unha vaca que deixe de estar nunha das datas xa non cobra. R5 , -5 +/ 5 , &#4 ,5 (., ! -5 5 & #. 5 5 )'*, ), -5 *)&)5 ' ()-5 /, (. 5 l5 ' - -5 ()5 * ,รน) )5 )'*, ( # )5 (., 5 )5 g5 5 )/./ ,)5 )5 ()5 (. ,#),5 รก5 -)&# #./ 5 5)5if5 5- . ' ,)5 )5 ()5 5-)&# #./ 65)/5*, - (. ,5 5 & , #ฤ (5 50 ( -5 #, . -5( -. 5ฤ &.#')5 ()5 )(5 (.# -50 ( # -8 -.รก(5* (- -5* , 5+/ 5" 2 5'รก#-5#(. (-# 5 5 2/ 5 * , 5 -50 -5 -54)( -5 5')(. ฤ 5 5 54)( 5#(-/& ,5 5 & , -5 5. 'รฏ(5* , 5 -5*,#' #, -5mk50 -5 5 2*&). #ฤ (5 )(5, -* .)5 )5, -.)8

DEREITOS ESPECIAIS PARA O VACร N DE LEITE )5- .),5&รก . )5" #5*)/ )50)&/' 5!&) &5 5 , #.)-5 -* # #-85 ฤ 5-)(5* , 5)-5! ( #,)-5+/ 5' (.#0รฏ- -5 , #.)-5 -* # #-5 (5hfgj65+/ 5()(5 ), -5 -#!( . ,#)-5 5 , #.)-5 (),' #-5 (5hfgj5 5+/ 5()(5. ฤ -5" .รก, -5 '#-# & -5 (5hfgk85 -/&. (5#( )'* .# & -5 ) -5 2/ -5-#'#& , -5- .),# #-85 5 2/ 5- ,รก5*),5 (#' &5 &#2# & 5 5 ()5 5 2.#(!/#, - 5 ) 5* ,-) :5()(5- 5" , 5(#(5- 5., (-'#. 85

ย ย ร

ร ร ยซ> OS ร `i i D ร ย A ย ย รข> RAYALDร O ย `iร ร ร Vย ร ย > FIDร >ย ย iย ร ย iร ร ร iVย ย `ร i`ร i{ร ร Vย /ร >

AFRIGA ANO XXI- Nยบ 115

`ย ร ย Vย ย ร ย ย >ร >ร > ย Uร , ร >`ย ร > iร ยซ>ร ร > Uร , ร >`ย ร ` > Uร ,

>ย i> iร ร 6 }ย ย ย > >ร L n ย ร ร iย ร L>`>ร ร nยฃร {n ร ย ร > > ร รค / ร ร ร ย ร ร ย ร ร > Liร ย ร i ยฃร ยฃxnร ย ร 6ย ย > ร ร xย ร ยฃร \ /iย ยฐ

ÂżaTaV\T`bf en PHMRUHV FRQGLFLRQHV por domiciliar tu PAC Porque en BBVA queremos ayudarte a llevar tu negocio mĂĄs allĂĄ, ahora, al domiciliar tu PAC(1), SRGUiV DFFHGHU D OD ÂŻQDQFLDFLyQ TXH QHFHVLWHV HQ FRQGLFLRQHV H[FHSFLRQDOHV Y si lo haces antes del 31 de mayo, llĂŠvate este Set de Campo de regalo(2) SĂ. Esto es otra manera de entender el negocio agrario.

$FpUFDWH D XQD 2ÂŻFLQD %%9$ \ GHMD TXH QXHVWURV *HVWRUHV H[SHUWRV WH OR GHPXHVWUHQ

%RQLÂŻFDFLyQ HQ &XHQWD GH &UpGLWR SRU GRPLFLOLDU XQD 3$& SRU LPSRUWH VXSHULRU D ÂŹ 2IHUWD YiOLGD KDVWD HO )LQDQFLDFLyQ VXMHWD D DSUREDFLyQ SUHYLD SRU SDUWH GH %%9$ 3URPRFLyQ YiOLGD SDUD 3HQtQVXOD %DOHDUHV &DQDULDV &HXWD \ 0HOLOOD KDVWD HO GH PD\R GH +DVWD DJRWDU H[LVWHQFLDV XQLGDGHV /D HQWUHJD GHO 6HW GH &DPSR WHQGUi OD FRQVLGHUDFLyQ ÂŻVFDO GHO UHQGLPLHQWR GHO FDSLWDO PRELOLDULR VXMHWR D LQJUHVR D FXHQWD D ORV WLSRV YLJHQWHV HQ HO PRPHQWR GH OD HQWUHJD

PRODUCIÓN

OS MOZOS QUE SE INCORPOREN Á ACTIVIDADE AGRARIA SERÁN BENEFICIARIOS DUN PAGO COMPLEMENTARIO DURANTE UN MÁXIMO DE 5 ANOS A PARTIR DO ANO DA INSTALACIÓN ES UN AGRICULTOR NOVO? Existe un pago complementario ao básico destinado a favorecer a incorporación de mozos á actividade agraria (con idade inferior aos 40 anos no momento da solicitude). Consta de dous compoñentes: R5 Asignación prioritaria de dereitos de pago básico da reserva nacional, por un valor correspondente á media rexional. R5 Un pago complementario durante un máximo de 5 anos a partir do ano da instalación. Calcularase cada ano multiplicando o número de dereitos de pago básico que activásedes (cun límite de 90) por unha cantidade fixa correspondente ao 25 % do valor medio dos dereitos de pago, en propiedade ou en arrendamento que posuades. Esta axuda é complementaria á axuda á primeira instalación de agricultores novos das comunidades autónomas e estará sometida a desgravación fiscal.

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

INGRESO NO RÉXIME SIMPLIFICADO DE PEQUENOS AGRICULTORES Está orientado a preservar a agricultura a tempo parcial, polo que se centra nos beneficiarios que en 2015 tivestes importes de axuda inferiores a 1.250 euros anuais. Aplicarase automaticamente a menos que vos opoñades a ingresar nel e llo comuniquedes á Administración antes do 15 de outubro de 2015 (neste caso pasariades ao réxime xeral). Este réxime presenta vantaxes na súa xestión, como a exención dos requisitos de agricultor activo (excepto no referente a estar inscrito nos rexistros correspondentes), das prácticas de greening e das comprobacións da condicionalidade. Respecto da cantidade a cobrar, fixarase un importe igual ao valor total dos pagos directos que deban concedérselle ao agricultor en 2015, con arranxo ao establecido na devandita campaña para o réxime de pago básico e pagos relacionados (prácticas agrícolas beneficiosas para o clima e o medio ambiente e pago complementario para novos agricultores) e para as axudas asociadas por superficie e por cabeza de gando. A partir de 2016, a solicitude única consistirá soamente na presentación dunha confirmación, pola vosa parte, do acordo de seguir pertencendo ao réxime de pequenos agricultores, xunto coa información mínima para cada parcela. AGRADECEMENTO A José Luis Agüero, subdirector xeral adxunto de Produtos Gandeiros do Magrama, pola achega de documentación técnica.

Calidad EF TJMP P 9838 P 9400 P 0640

Pioneer Hi-Bred Spain, S.L. /jCINA #ENTRAL !VDA 2EINO 5NIDO %DIjCIO !DYTEC Â&#x2021; PLTA 3EVILLA 5MG r XXX FTQBOB QJPOFFS DPN r QJPTQB!QJPOFFS DPN Ã&#x2030; %L Â&#x203A;VALO DE $U0ONT ES MARCA REGISTRADA DE $U0ONT 0IONEER Y EL SÂ MBOLO DEL TRAPECIO SON MARCAS REGISTRADAS DE 0IONEER (I "RED )NTERNATIONAL )NC $ES -OINES )OWA 53!

NOVAS TECNOLOXÍAS

A app ten unha parte pública e outra parte reservada aos socios de Africor Lugo

No apartado “Datos Control” aparecen todos os datos de produción dun animal concreto no último control leiteiro realizado

O mercado de gando inclúe un taboleiro de anuncios no que se fai promoción dos animais en venda

Para acceder á información dos seus animais, pode teclear o nome ou o número de establo ou os catro últimos números do crotal

NOVA APLICACIÓN MÓBIL PARA A CONSULTA DE DATOS Esta app que estreamos é gratuíta e permítelles aos gandeiros consultar datos sobre as súas vacas no móbil ou na tableta. Ramiro Fouz Xerente de Africor Lugo

As explotacións inscritas en Africor Lugo visítanse mensualmente e nelas recóllense información e mostras de leite, vaca a vaca. Os datos recollidos, unha vez procesados, introdúcense na páxina web de Control Leiteiro (www.cegacol.com) para que os consulten os interesados. Na páxina

web de Africor Lugo (www.africorlugo.com) tamén se inclúen contidos de interese para o sector en xeral, como novas relacionadas coa gandería, actividades ou liñas de axuda que lle afectan ao sector produtor de leite, entre outros. A fin de mellorar o acceso a esta información, e aproveitando as posibilidades que ofrece a telefonía móbil con acceso a Internet, desenvolveuse unha aplicación informática para móbiles e tabletas (app), coa que se establece unha canle de comunicación actual e moderna baseada nas últimas tecnoloxías.

A PRINCIPAL VANTAXE CONSISTE EN DISPOÑER DOS DATOS SEN NECESIDADE DE TER COBERTURA, XA QUE, UNHA VEZ DESCARGADOS, PÓDENSE CONSULTAR SEN PRECISAR A CONEXIÓN

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

NOVAS TECNOLOXÍAS

A APP ESTÁ DESEÑADA PARA AS PRINCIPAIS PLATAFORMAS QUE OPERAN ACTUALMENTE NO MERCADO, COMO SON ANDROID, IOS (APPLE) E WINDOWS. A SÚA DESCARGA É GRATUÍTA E NON TEN CUSTOS DE MANTEMENTO

A principal vantaxe desta app consiste en dispoñer dos datos sen necesidade de ter cobertura, xa que, unha vez descargados, estes pódense consultar en calquera lugar, sen precisar a conexión. Isto facilita o traballo do gandeiro na medida en que non ten que desprazarse ata a oficina ou o lugar onde ten anotados os datos das vacas cando queira consultar a data de parto, a inseminación, o reconto celular etc. A maiores, a consulta é moito máis rápida que se a fixera dende un ordenador. A aplicación está deseñada para as principais plataformas que operan actualmente no mercado, como son Android, IOS (Apple) e Windows. A súa descarga é gratuíta e non ten custos de mantemento. Para facerlle fronte ao investimento que se necesita para desenvolver unha aplicación destas características contouse co cofinanciamento da Deputación Provincial de Lugo, a través dun convenio de colaboración, que fixo posible poñer este servizo a disposición de todos os usuarios que o soliciten. A app ten unha parte pública, á que pode acceder calquera usuario, sexa socio ou non de Africor Lugo, con diversos contidos, coma noticias, subvencións, normativas… todo relacionado co sector. Tamén se inclúe un taboleiro de anuncios no apartado de “Mercado de Animais”, onde se fai promoción dos animais en venda, tanto xatas coma vacas ou touros de monta natural e embrións. Esta é unha ferramenta que axuda a comercializar excedentes de recría e a potenciar o mercado interno de animais para recría. PASOS PARA ACCEDER AOS SERVIZOS DA APP Primeiramente hai que entrar na tenda virtual de descargas, das que, por defecto, o propio móbil ten unha icona de acceso (Apple Store, Play Store etc.). Logo deberanse teclear as palabras “africor” ou “africor lugo”. A continuación, o móbil presentará o acceso á aplicación, recoñecible polo logotipo de Africor Lugo (unha vaca verde); só queda darlle ao botón de descargar/instalar. A partir de aquí xa se pode acceder á parte pública. Se é socio de Africor Lugo e quere consultar os datos das súas vacas ten que introducir o CEA da gandería (en formato de 10 díxitos; por exemplo, 2706800259) e a clave de Control Leiteiro, a mesma que xa usa para acceder a esta información na páxina web (é un código de dúas letras e seis números, sempre en maiúsculas). A primeira vez que se entra na aplicación realízase a sincronización de todos os datos; posteriormente farase unha sincronización cada certo tempo en busca de nova información, pero o usuario poderá operar con normalidade na aplicación mentres se están actualizando os datos. Este sistema é o que posibilita a consulta destes sen conexión a Internet en calquera lugar e momento.

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

NOVAS TECNOLOXÍAS

Na parte pública difúndense noticias, axudas, normativas... relacionadas co sector

Os animais ﬁguran nun listado ordenado polo nome/número da vaca

Para ver a información dos seus animais, pode teclear o nome ou o número de establo ou simplemente os catro últimos números do CIB (o crotal sanitario que levan todas as vacas nas orellas). Se o prefire, tamén pode buscar o animal nun listado que se atopa ordenado polo nome/ número da vaca. Unha vez seleccionado o animal, xa pode visualizar os datos, que se presentan referenciados á data do último control realizado na explotación e que aparecen distribuídos en dúas categorías: R5 Datos Control R5 Reprodutivo No apartado “Datos Control” aparecen todos os datos de produción dun animal concreto no último control leiteiro realizado, como a data do último parto, a produción de leite, a porcentaxe de graxa e proteína, o reconto celular, as análises de BHB ou de urea e os datos acumulados da lactación en curso, entre outros.

O SERVIZO DE APAREAMENTOS É A PARTE MÁIS INNOVADORA E PRÁCTICA, XA QUE PERMITE ACONSELLARLLE AO GANDEIRO QUE TOURO EMPREGAR PARA CADA VACA

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

No apartado “Reprodutivo” preséntanse a información da última inseminación rexistrada e unha recomendación de apareamentos

No apartado “Reprodutivo” preséntase a información da última inseminación rexistrada: data, número e touro co que foi realizada, así como unha recomendación de apareamentos. Este servizo de apareamentos é a parte máis innovadora e práctica, xa que permite aconsellarlle ao gandeiro que touro empregar para cada vaca, a fin de mellorar a descendencia e evitar a consanguinidade. Así, os apareamentos amosan as mellores opcións para cada animal e dáse a opción de elixir entre tres touros, indicando o valor xenético da cría resultante de cada cruzamento. Os apareamentos están dispoñibles para todos os socios que solicitaron doses a través da campaña de seme que organiza anualmente Xenética Fontao e para todos os gandeiros de Africor Lugo que están inscritos no programa de apareamentos. Tamén se inclúe a xenealoxía, con información sobre os proxenitores do animal, a data de nacemento e a cualificación morfolóxica. En definitiva, os datos que se mostran son os mesmos que se poden consultar na páxina web, pero coa vantaxe de dispoñer deles dun xeito máis cómodo e áxil, coa intención de facilitarlle ao gandeiro o acceso aos mesmos. A aplicación está pensada para consultar datos de animais de forma individual dun xeito rápido e práctico. Para outro tipo de consultas, o gandeiro pode acceder ao informe mensual de explotación que ten dispoñible na páxina web ou que se lle envía por correo electrónico unha vez realizado o control. Este e outros informes tamén os reciben os gandeiros en formato papel a través do controlador. Así mesmo, esta ferramenta pode ser útil para os técnicos que traballan na explotación no desenvolvemento das súas tarefas. Deste xeito, antes de realizar a visita á explotación poden configurar a aplicación, sincronizando os datos coa clave que lles facilite o gandeiro e accedendo aos datos para poder traballar dunha maneira máis autónoma, ao dispoñer no móbil de información sen ter que consultarlla directamente ao gandeiro.

ANTONIO PARÍS

SAT Cives (Mazaricos, A Coruña)

Vacas en ordeño: 220 Animales en total: 420

“SI LA VACA NO TIENE CETOSIS Y ARRANCA BIEN EN POSPARTO, NO VA A TENER PROBLEMAS EN LA LACTACIÓN Y, SI LOS TIENE, VAN A SER MÍNIMOS O CASUALES” ¿Cómo realizan en su granja el manejo del ganado desde el momento del secado hasta el siguiente pico de lactación? Ahora mismo, el tema del secado lo tenemos algo mejor que hace un año porque antes teníamos todos los animales aquí aglomerados; estaban separados pero muy apretados por falta de espacio. Decidimos hacer una nave justo al lado para secado, a la que van directamente una vez que secamos. El tiempo de secado lo pasan en cubículos y, aparte, tenemos las de preparto en cama caliente. Consideramos preparto sobre 20 días antes del parto. Realmente notamos que las vacas cambiaron muchísimo. No hay otra explicación más allá de eso para ver lo que mejoraron.

¿Cuáles son los principales retos sanitarios a los que se enfrentan en lo referente a la producción de leche? El reto sería tener una explotación sin problemas sanitarios. Eso sería lo que buscamos todos, pero es algo archidifícil. Pero, por lo menos, minorar los problemas. Pensamos que es mejor prevenir que curar porque la prevención, aunque a veces te cueste algo, nunca va a igualar los costes de curar, en este caso de medicar y de las pérdidas que hubiera de producción. ¿Considera la cetosis un problema de fondo de todos los demás? Sí, la verdad es que sí. La cetosis es una de las bases de donde vienen la mayoría de los problemas, por no decir casi todos. Si la vaca no tiene cetosis y arranca bien en posparto, no va a tener problemas en la lactación y, si los tiene, van a ser mínimos o casuales. Si la vaca tiene cetosis, los problemas se multiplican porque habría más metritis, pérdidas de apetito, retenciones, el clásico cuajar… ¿Ha desarrollado algún programa de monitorización para evaluar el porcentaje de vacas afectadas por cetosis en el posparto? La verdad es que empezamos con él pero no lo concluimos. Hicimos unos test, miramos el porcentaje de vacas que había en aquel momento con cetosis, pero después no lo llevamos a cabo por falta de tiempo y lo dejamos un poco de lado, pero sí que tenemos pensado hacerlo.

¿Cómo valoraría las consecuencias de la cetosis en su explotación? La cetosis, en el tema económico, es importante porque si estás medicando una vaca, estás gastando en medicamento, hay que tirar la leche y hay que esperar un tiempo de supresión, eso por un lado. Además, hay que contar con que la vaca no está bien, entonces hay que estar todos los días metiendo sueros, calcio… Después, la vaca no arranca. Eso son problemas, así que, tanto a nivel económico como en el día a día de la granja, la cetosis es un problema muy gordo. ¿Qué supondría para usted tener controlada esta patología? Supondría un alivio muy grande, no un relax total porque no lo hay, pero sí que te sacarías un tiempo de encima porque el tiempo que le dedicas a ese pensamiento y a ese rompimiento de cabeza es una carga muy fuerte. ¿Está tomando medidas para prevenir la cetosis? Aparte de la ración que nos hace el técnico, Manolo, que es el que nos dirige en la alimentación, tratamos de arrimarles la comida todas las veces posibles a lo largo del día para que las vacas se levanten y vengan a comer. A partir de ahí, tenemos algún otro truquillo… ¿Está aplicando bolos de monensina a las vacas en riesgo de cetosis? Sí, estamos utilizando bolos y, aparte, estamos poniendo unas dosis de selenio que también nos recomendó el nutrólogo.

ESPACIO CETOSIS. TODO LO QUE HAY QUE SABER

THE

MANOLO GARCÍA

Veterinario del grupo Albeitaneria

“HAGO MUCHO ÉNFASIS EN EL MANEJO DEL PREPARTO; LE DOY MUCHÍSIMA IMPORTANCIA A LOS ALOJAMIENTOS QUE, EN GENERAL, TIENEN BASTANTES DEFICIENCIAS” ¿Considera la cetosis un problema de fondo de todos los demás? No sé si es un problema de fondo de todos los demás, lo que sí considero es que si hablamos de los problemas sanitarios, estamos hablando de que en el primer mes de lactación probablemente se concentre el 80 % de ellos y que la cetosis, como los otros problemas sanitarios, pero la cetosis quizá más, es un problema muy relacionado con el manejo de la fase de preparto. Sí ahí hacemos un buen trabajo, probablemente el resultado ﬁnal sea más satisfactorio. De hecho, aquí en concreto [SAT Cives], con la nueva nave para secas y preparto mejoramos

enormemente toda la fase de posparto y se redujeron mucho los problemas de metritis y de retenciones y, directa o indirectamente, disminuyeron también mucho los problemas de cetosis. ¿Ha desarrollado algún programa de monitorización para evaluar el porcentaje de vacas afectadas por cetosis en el posparto en las ganaderías en las que trabaja? Nosotros habíamos planteado hacer un programa de monitorización en principio en sangre, midiendo los niveles de beta-hidroxibutirato en sangre. Lo iniciamos pero, quizá por nuestra culpa, en parte, y por culpa de la granja, también, el programa no se sostuvo en el tiempo. Queríamos retomarlo, no sé si lo aplicaremos en sangre o, a lo mejor, midiendo los niveles de beta-hidroxibutirato en leche. ¿Cómo valoraría las consecuencias de la cetosis entre sus clientes? Las consecuencias de la cetosis, desde el punto de vista del ganadero, suponen un trabajo adicional porque hay que hacer más tratamiento de animales y es un engorro en la rutina de trabajo en la granja. No obstante, desde el punto de vista técnico y veterinario, supone algo más que eso porque significa mejorar índices a nivel reproductivo y de producción de la granja, y todo lo que significa mejorar el bienestar y la salud de los animales en el posparto va a redundar directamente en beneficios económicos de la granja.

“The Vital 90™ Days” es el periodo crítico que abarca desde dos meses antes hasta un mes después del parto. Del éxito de la transición durante “The Vital 90™ Days” dependerá la capacidad de la vaca para afrontar las demás fases de la lactación.

¿Cómo le afectaría que estuviese controlado el problema de la cetosis en las granjas? La cetosis es un tema de mucho peso y de mucha importancia en una granja. Hay una diferencia enorme en el comportamiento de los animales cuando la salud a nivel metabólico es buena en el posparto. En el caso de la hipocalcemia, más o menos solucionamos toda la parte clínica porque se está suplantando con tratamientos específicos de calcio, y en el tema de la cetosis tenemos que utilizar argumentos bien vía ración, bien vía suplementos para controlarla porque tiene mucho peso en la fase de posparto e incluso, después, en los resultados a nivel reproductivo. ¿Qué les recomienda a los clientes? En general, hago mucho énfasis en el manejo del preparto; le doy muchísima importancia a los alojamientos que, en general, en las granjas en las que nos movemos tienen bastantes deficiencias. Al final, lo que queremos con un buen estado de los animales es que aumenten la ingestión, ya que de esa forma va a haber muchos menos problemas en la transición y en el posparto. A mayores estamos recomendando, sobre todo donde tenemos problemas grandes o animales que llegan con una condición corporal muy desfasada debida a retrasos por problemas reproductivos, administrar un medicamento preventivo, un bolo ruminal que libera monensina.

Elanco, Keto-test, The Vital 90 y la barra diagonal son marcas registradas propiedad de Eli Lilly and Company, sus ﬁliales o aﬁliados, o bien autorizadas por ellos. © 2015 Elanco Animal Health. ESDRYKTO00033.

SANIDADE

MANEXANDO A COCCIDIOSE

A limpeza frecuente das instalacións dos xatos é unha práctica importante para limitar a taxa de exposición a ooquistes infectivos

A coccidiose bovina aféctalles a xatos en todo o mundo e causa importantes perdas económicas cada ano, tanto no gando de leite coma no de carne. O manexo dos animais é importante á hora de minimizar a prevalencia e a intensidade da infección por coccidios. Este artigo describe os distintos factores de manexo asociados á coccidiose e presenta pautas de traballo que poden axudar ao control da enfermidade. Juan Manuel Cainzos, DVM, PhD Delegado de zona. Elanco Animal Health, España cainzos_juan_manuel@elanco.com

O mecanismo patoxénico e o cadro clínico da enfermidade están estreitamente vinculados co ciclo biolóxico do parasito (figura 1). As eimerias son un grupo de parasitos unicelulaFigura 1. Ciclo de Eimeria bovis. Adaptado de Long PL

ACERCA DA COCCIDIOSE A coccidiose é unha infección protozoaria causada por coccidios parasitarios do xénero Eimeria, que comeza coa inxestión de ooquistes infectivos (esporulados) desde unha contorna contaminada. O risco de infección por coccidias aumenta ata os tres meses de idade, aínda que esta pode ter lugar en calquera momento. Así, a maioría dos ruminantes, se non todos, inféctase con coccidios ao longo da súa vida. De maneira xeral, podemos asumir que os xatos se infectan pouco despois de nacer e que a coccidiose lles afecta principalmente aos animais desde as tres semanas ata os seis meses de idade.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

SANIDADE

Táboa 1. Impacto da coccidiose na ganancia de peso. Tomado de Lassen e Østergaard Localización do estudo

Tipo de infección

Especies principais

Período de observación

Fitzgerald, 1967 Heath et al., 1997 Nielsen et al., 2003 Mundt et al., 2005 Larsson et al., 2006b Larsson et al., 2006 Von Samson-Himmelstjern et al., 2006

Estabulación Pasto Pasto Estabulación Pasto Pasto Pasto

Natural Experimental Natural Experimental Experimental Natural Natural

E. spp E. bovis E. spp. E. zuernii E. alabamensis E. spp. E. alabamensis

11 meses 28 días 204 días 28 días 60 días 140 días 21 días

Bangoura and Daugschies, 2007

Estabulación

Experimental

E. zuernii

28 días

Referencia

Dose infectiva Perda total de (ooquistes/animal) peso (kg) Descoñecida 250.000 Descoñecida 150.000 5.000.000 Descoñecida Descoñecida 150.000 250.000

35.5 15.0 45.0 4.7 25.0 ~30.0 5.6 3.6 6.1

Perda diaria de peso (kg/día) 0.11 0.54 0.22 0.17 0.42 0.18-0.22 0.27 0.19 0.22

Figura 2. Potencial reprodutivo dos coccidios. Tomado de Taylor MA

NO MANEXO DA COCCIDIOSE DEBEMOS CENTRARNOS NO CONTROL DAS CONDICIÓNS HIXIÉNICAS, NA REDUCIÓN DOS FACTORES ESTRESANTES QUE IMPIDAN UN BO FUNCIONAMENTO DO SISTEMA INMUNE, NUNHA ADECUADA NUTRICIÓN E NO USO DE PRODUTOS ANTICOCCIDIAIS

res intestinais que infectan hospedadores específicos, como o gando, mediante a invasión e a destrución das células intestinais tras unha rápida multiplicación. Como consecuencia do

seu alto grao de multiplicación pódense chegar a destruír 32 millóns de células intestinais por cada ooquiste inxerido, o que equivale a 2 mm2 de epitelio intestinal (figura 2).

Keselanbóon pecrdoidxo en el ™

El sy co nt ro l de co cc id io si s! cr ip to sp or id io si ectro con eﬁcacia

esp - Desinfectante de amplio idiosis y coccidiosis por probada contra la criptos

- Fórmula única sin fenol

www.gaherproga.com

w w w.cidlines.com

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

SANIDADE

CANDO HAI ALTAS CONCENTRACIÓNS DE ANIMAIS TAMÉN HAI GRANDES CANTIDADES DE FECES DEPOSITADAS E, DAQUELA, ALTAS CONTAMINACIÓNS NO CHAN DE OVOS DE PARASITOS E OOQUISTES

A partir desa destrución epitelial prodúcese un cadro de mala dixestión e mala absorción, perdas intestinais e cambio de flora, o que ocasiona unha menor taxa de ganancia media diaria (GMD) nos xatos (táboa 1); os severamente afectados poden desenvolver síntomas clínicos de coccidiose tales como diarrea intensa, con sangue e fibrina, perda de apetito, deshidratación e fatiga. Con todo, o maior impacto na economía das explotacións non se debe aos cadros clínicos da coccidiose (presentes só nun 10-15 % dos animais infectados), senón á menor eficiencia alimentaria dos animais expostos a ela. Estímase que o 64 % das perdas económicas asociadas á enfermidade se debe aos danos ocasionados polos cadros subclínicos. Unha vez infectados, os animais desenvolven unha potente inmunidade protectora específica da especie patóxena. Esta inmunidade non é absoluta e permite o desenvolvemento dun número limitado de ciclos de Eimeria no tubo dixestivo e a expulsión, coas feces, de ooquistes ao ambiente. Despois desta fase, a incidencia da enfermidade decrece a menos que aumente a susceptibilidade dos animais, ben porque presenten unha resposta inmunitaria deficiente fronte ao patóxeno, ben por un extraordinario nivel de exposición aos ooquistes. Así mesmo, se a carga é moi alta, os animais que xa pasaron a enfermidade poden volver padecela. É importante coñecer todo o ciclo evolutivo (figura 1) e o mecanismo patoxénico do parasito para poder comprender mellor os factores de risco asociados á devandita patoloxía. Debemos ter en conta que o desenvolvemento da enfermidade se debe a un desequilibrio entre dous factores: unha baixa inmunidade do hospedador ou unha alta carga infectiva do parasito. Por tanto, no manexo da coccidiose debemos centrarnos no control das condicións hixiénicas, na redución dos factores estresantes que impidan un bo funcionamento do sistema inmune, nunha adecuada nutrición e no uso de produtos anticoccidiais.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

MEDIDAS DE MANEXO PARA O CONTROL DA COCCIDIOSE Aloxamentos limpos, desinfectados e secos Despois de ser eliminados ao ambiente nas feces, os ooquistes necesitan completar unha fase de reprodución asexual, chamada esporogonia, para volverse infectivos (figura 1). A duración desta fase depende de certas condicións ambientais, como son temperaturas óptimas (>15 0C), alta humidade (>80 %) e presenza de osíxeno. Pero aínda coas condicións óptimas para a esporulación, é necesario un período mínimo de 2-4 días para que completen esta fase e se volvan infectivos. Por tanto, a limpeza frecuente das instalacións dos xatos (cada 2-4 días) é unha práctica importante para limitar a taxa de exposición a ooquistes infectivos. Así, o uso de boxes individuais para xatos, que se limpan e moven de sitio entre distintos animais, demostrou ser mellor que o uso de currais en grupo. A pesar disto, cando se analizou o risco de excreción de ooquistes por animais que foran introducidos en instalacións que permaneceran baleiras, este aumentou. Isto débese a que a instalación non só debe permanecer baleira, senón que durante o período que permanece baleira debe ser completamente limpada, secada e desinfectada con produtos efectivos fronte aos coccidios. En caso contrario, os ooquistes de Eimeria poden esporular e infectar novos animais cando estes sexan introducidos nesa instalación. Da mesma forma, púxose de manifesto unha redución dos problemas relacionados coa coccidiose mediante o uso de chans de parrilla, debido a unha menor acumulación de feces. A acumulación de feces non só supón un factor de risco pola contaminación con ooquistes, senón que tamén lle afecta á “calidade” destes. Demostrouse que a presenza ou non de feces non inflúe sobre a taxa de recuperación de ooquistes, pero os ooquistes recuperados en presenza de feces presentan menos alteracións. A acumulación de pequenas cantidades de feces podería proporcionar a contorna adecuada para a supervivencia dos ooquistes, evitándolles o contacto coa luz solar, retendo humidade durante períodos prolongados e protexéndoos da conxelación. A luz solar e a desecación son os mellores axentes “desinfectantes” para os ooquistes protozoarios, mentres que a desinfección química é difícil. Os efectos prexudiciais da luz solar nos ooquistes débense, por unha banda, á súa vulnerabilidade á desecación extrema e, pola outra, aos danos que os raios ultravioletas causan no ADN dos parasitos. En canto á desecación, como se describiu previamente, son necesarias certas condicións de temperatura e humidade para completar a esporulación. Así, en rabaños onde se observou un incremento dos casos de coccidiose, o problema virtualmente desapareceu despois da redución das temperaturas medias por debaixo de 15 0C e da humidade por debaixo dun 80 %. En canto á desinfección química, os únicos produtos que demostraron ser eficaces foron os desinfectantes a base de cresol, que actúan inactivando ooquistes de Eimeria tras dúas horas de contacto. En calquera caso, cabe lembrar que unha limpeza completa e adecuada é un requisito previo e indispensable para lograr unha desinfección eficaz.

Con Bovela®, ﬁnalmente la amenaza de la BVD ha encontrado su rival. Gracias a su innovadora tecnología L2D (vacuna viva con doble deleción), Bovela® asegura la completa protección del ganado contra los genotipos 1 y 2 del virus de la BVD. Con una única dosis, aplicada a cualquier animal mayor de 3 meses de edad y sin tener en cuenta su status reproductivo, protege frente a la BVD durante todo un año, lo que implica que previene el nacimiento de animales PI por infección transplacentaria. Así con Bovela® puedes ayudar a tus clientes a poner ﬁn a la historia de la BVD.

Protección épica, de forma sencilla

Bovela® liofilizado y disolvente para suspensión inyectable para bovino. Composición: Cada dosis (2 ml) contiene: BVDV tipo 1 vivo modificado, cepa no citopática KE-9: 104,0 – 106,0 DICC50. BVDV tipo 2 vivo modificado, cepa no citopática NY-93: 104,0 – 106,0 DICC50. Indicaciones: Inmunización activa de bovino - a partir de los 3 meses de edad - a fin de reducir la hipertermia y minimizar la reducción del recuento de leucocitos provocada por el BVDV-1 y BVDV-2 y para reducir la excreción vírica y la viremia causada por el BVDV-2. Inmunización activa de bovino frente a BVDV-1 y BVDV-2, a fin de prevenir el nacimiento de terneros persistentemente infectados causado por la infección transplacentaria. Inicio de la inmunidad: 3 semanas después de la inmunización. Duración de la inmunidad: 1 año. Posología: Primovacunación: Administrar una dosis (2 ml) por vía intramuscular. Se recomienda vacunar a los bovinos al menos 3 semanas antes de la inseminación / cubrición para suministrar protección fetal desde el primer día de la concepción. Revacunación: Se recomienda la revacunación al cabo de 1 año. Reacciones adversas: Leves hinchazones o nódulos en el punto de inyección. Aumento de la temperatura corporal, dentro de los límites fisiológicos. Tiempo de espera: Cero días. Conservación: Conservar y transportar refrigerado. No congelar. Presentación: 5 o 25 dosis, con 10 o 50 ml de disolvente. Reg. núm: EU/2/14/176/001 (5 dosis) -009 (25 dosis). Titular: Boehringer Ingelheim Vetmedica GmbH.

SANIDADE

NO CASO DAS VACAS EN PERIPARTO, DESCRIBIUSE UN INCREMENTO NOS VALORES DE OOQUISTES EXCRETADOS POR GRAMO DE FECES, PARTICULARMENTE PARA OS OOQUISTES DE E. BOVIS

Por tanto, no gando leiteiro, onde é frecuente criar os xatos en instalacións cubertas que reciben pouca luz solar, con camas húmidas que non se cambian frecuentemente e onde ademais hai amoreamento dos animais, danse as condicións óptimas para a acumulación e a supervivencia dos ooquistes. Manexo adecuado das situacións de estrés Nos sistemas de cría actuais, especialmente nas granxas leiteiras, non só se dan as circunstancias para que haxa multitude de ooquistes infectivos no medio ambiente e que a transmisión da enfermidade teña lugar rapidamente, senón que, ademais, os xatos están expostos a un gran número de factores de risco, principalmente asociados ao estrés. Así, podemos citar a desteta precoz, os fallos na inxestión de calostro e a súa dificultade para adaptarse a dietas artificiais de alta densidade, o transporte dos animais, o confinamento, os cambios na auga e a debilidade causada por outros patóxenos. Todo isto pode inducir picos de coccidiose, de maneira que os xatos de vacas de leite presentan con frecuencia severas infestacións por Eimeria. De todos os factores anteriores, a densidade animal é un dos aspectos máis importantes. Nas situacións nas que hai altas concentracións de animais tamén hai grandes cantidades de feces depositadas e, consecuentemente, altas contaminacións no chan de ovos de parasitos e ooquistes, o que constitúe un maior risco para os xatos susceptibles. Deste xeito, atopouse que as maiores prevalencias ocorren cando os xatos son expostos a altas densidades de animais. De feito, na relación directa entre probabilidade de infección e carga de animais por unidade de superficie, describiuse un aumento na taxa de infección de ata catro veces ao duplicarse a densidade de poboación. Manexo do periparto: zonas de parto limpas e secas A infección por coccidios pode ter lugar xa no momento do nacemento. Demostrouse a eliminación de ooquistes de varias especies de Eimeria (incluíndo E. bovis e E. zuernii) en xatos de tres semanas de idade. Dado que o período prepatencia para estas especies de Eimeria é superior a dúas semanas, a infección nestes animais tivo que ter lugar inmediatamente despois de nacer.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Os adultos poden eliminar pequenas cantidades de ooquistes (taxas de prevalencia entre un 30 % e un 47 %), actuando como fonte de infección para os máis novos. No caso das vacas en periparto, describiuse un incremento nos valores de ooquistes excretados por gramo de feces (OPG), particularmente para os ooquistes de E. bovis. Este aumento na excreción de ooquistes en animais preparturientes xa fora descrito anteriormente para ovellas. Os mecanismos responsables deste fenómeno non están demostrados e exponse que a inmunosupresión durante a xestación ou ao estrés no momento do parto poden xogar un papel importante neste fenómeno. Dado que as nais poden ser unha fonte de infección para o xato, pero que os ooquistes excretados necesitan un período de 2-4 días para esporular e volverse infectivos, todos os locais de parto deben manterse limpos e secos, e o material da cama debe ser rapidamente renovado para evitar a esporulación dos ooquistes. Estas medidas de manexo deben ser especialmente rigorosas en épocas do ano con elevada concentración de partos. Bo encalostramento Como se comentou anteriormente, a inmunidade xoga un papel importante no desenvolvemento da coccidiose. Nese aspecto, o adecuado encalostramento dos xatos pode considerarse un punto crítico no manexo desta enfermidade. Demostrouse que existe unha forte relación entre a inxestión de calostro e os niveis séricos de anticorpos no xato, así como tamén unha correlación inversa entre os niveis séricos de anticorpos e a excreción de ooquistes de E. bovis en vacas. Isto podería suxerir un certo efecto protector dos anticorpos maternais no xato. Así, demostrouse unha correlación inversa entre os niveis séricos de anticorpos tras o nacemento e a posterior excreción de ooquistes de E. bovis, pero esta relación non puido ser verificada estatisticamente. Con todo, é obvio que os anticorpos maternais poden beneficiar os ruminantes acabados de nacer, tamén contra parasitos da suborde Eimeriina. A evidencia disto atopouse en infeccións en cordeiros con E. crandallis e tamén se demostraron efectos inmunoterapéuticos dos anticorpos calostrais procedentes de vacas hiperinmunizadas contra criptosporidios en xatos.

DISCOVERY Mogul × Bowser (Jet Stream × Boliver)

GTPI + 2525

ÿϥLínea materna diferente ÿϥLeche + 1255 ÿϥFertilidad hijas + 3.5 ÿϥVida productiva + 6.8 ÿϥFacilidad de parto 5.9 % ÿϥPatas + 2.29

DISTRIGEN distrigen@distrigen.es Tel. 689 233 030 649 466 728 www.transamericagenetics.com

BUSCAMOS DISTRIBUIDORES en zonas libres

SANIDADE

Demostrouse unha menor presenza de Eimeria spp. cando os gandeiros baleiran os bebedoiros máis dunha vez por mes

A subministración de auga potable e de boa calidade tamén se asociou coa redución doutros patóxenos. É moi probable que, se se recomenda o baleirado e a limpeza frecuentes do bebedoiro, e isto se leva a cabo, se reduza a coccidiose clínica e subclínica nos xatos.

Con todo, sábese que a inmunidade protectora fronte a Eimeria é principalmente de tipo celular, estritamente específica de especie e que pode romper baixo altos niveis de presión infectiva. A importancia da inmunidade celular fronte a E. bovis foi demostrada anteriormente e sábese que os linfocitos T CD4+ toman parte na resolución da infección primaria, mentres que os linfocitos T CD8+ poderían estar máis relacionados coa resposta a unha nova reinfección. Débese ter en mente que a inmunidade celular pode ser transferida a xatos e cordeiros a través do calostro, xa que este tamén contén grandes cantidades de células linfoides. Por tanto, o calostro parece prover de protección durante as primeiras semanas de vida, salvo que non haxa suficiente inxestión, que sexa de baixa calidade ou que a presión infectiva sexa abafadora. Os comedeiros e bebedoiros deben permanecer limpos e evitar a contaminación fecal Dado que a transmisión é vía oral e que a orixe dos ooquistes é o material fecal de animais infectados, calquera medida dirixida a diminuír a contaminación fecal da comida e da auga de bebida diminuirá a incidencia da coccidiose. Demostrouse unha menor presenza de Eimeria spp. cando os gandeiros baleiran os bebedoiros máis dunha vez por mes, así como unha asociación inversa entre a excreción de ooquistes e a frecuencia de limpado dos bebedoiros. Isto podería indicar que a auga de bebida é a fonte máis importante de contaminación fecal e de ooquistes infecciosos. Os bebedoiros con auga estancada poden actuar como reservorio e difundir ooquistes entre os animais e mesmo entre grupos de animais durante as rotacións de pastoreo ou en novos lotes que entran nun patio. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Estación do ano e manexo das zonas de pasto Algúns estudos apuntan a existencia dunha asociación significativa entre a prevalencia de infección por Eimeria e a estación do ano. Atopouse que as vacas eliminan unha maior cantidade de ooquistes baixo condicións de alta humidade e que nos meses chuviosos a prevalencia da coccidiose aumenta. Igualmente, en ovellas atopouse un pico na prevalencia da coccidiose tras un período chuvioso, o que pode ser atribuído á humidade, que, xunto á temperatura, son factores clave para o proceso de esporulación e a reprodución da infección coccidial. Desta forma, a humidade elevada ou as precipitacións abundantes son factores importantes para que os animais presenten elevadas porcentaxes de infección e recontos de ooquistes por gramo de Eimeria. En canto ao manexo de pastos, estes deben ser drenados e as zonas húmidas, valadas, para evitar a acumulación de ooquistes infectivos na contorna inmediata dos animais. Tratar de limpar os pastos de ooquistes, evitando que os xatos pastoreen as mesmas leiras ese ano ou o seguinte, tamén reducirá considerablemente o risco de coccidiose. Evitar mesturas de xatos de distintas idades Viuse que, tras a infección primaria, os animais desenvolven unha inmunidade protectora que, aínda que xeralmente non permite o desenvolvemento de cadros clínicos, si permite a eliminación de ooquistes, ás veces despois dun prolongado período prepatente e durante un curto período patente. Desta forma, mantense un status endémico causado polos animais máis vellos que están continuamente eliminando baixos niveis de ooquistes, pero que supón un risco para os animais máis novos. Mantendo separados os animais novos dos máis vellos, viuse un descenso na eliminación de ooquistes en animais comprendidos entre os 3 e os 12 meses de idade.

DE NA E PI BR LI HYS C RA

Behobia

LAS VACAS QUE PRODUCEN MUCHA LECHE CON PROTEÍNA Y MEJORAN CON CADA PARTO

Nº1

ICO

Una vez más, el Indiscutible.

E CONAFBRE M NOVIE 14 20

+ 3441 ICO (144 hijas) + 1476 kg Leche + 0.04% Proteína + 0.04% Grasa + 110 Longevidad + 1.50 Tipo + 2.12 Ubres

OS LOUREIROS BELLA 463 BEHOBIA (MB-86, 2º Parto) 1-10 370 d. 13.460 Kgs. Leche, 3.66% Grasa, 3.39% Proteína S. Mamario MB-87, Pies y Patas MB-86 Estructura y Capac. MB-86, Estructura Lechera MB-85

CONAFE NOVIEMBRE 2014 PLACTON y PICACHU: dos grandes novedades y de fácil parto BOLET: consolida la prueba. El toro para robots. BIARRIZ: el semental más completo. ESCOLMO, S.L.

A 463 BEHOBI ROS BELLA OS LOUREI o) rt (MB-86, 2º Pa

Distribuidor para Galicia y Asturias C/ Magnolia, 80 bajo 27003 - Lugo Tfno.: 982 217 633 Fax: 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

SANIDADE

Illar animais enfermos tan pronto como sexa posible e limpar os equipos empregados con eles Debido ao alto potencial reprodutivo das eimerias, os xatos infectados poden eliminar millóns de ooquistes durante o período patente, o que provoca unha considerable contaminación co patóxeno da contorna. Así, un só ooquiste inxerido polo animal pode provocar a eliminación de 30 millóns de novas formas infectivas. Os ooquistes esporulan nuns poucos días a temperatura ambiente e manteñen a súa infectividade durante meses e máis dun ano a 4 0C. En consecuencia, a presión infectiva increméntase rapidamente na contorna dos xatos infectados e esas zonas permanecerán contaminadas por períodos prolongados de tempo, mesmo se os xatos foron tratados ou cambiados a outras zonas. Uso de produtos anticoccidiais: tratamento metafiláctico Como medida complementaria a un manexo adecuado, no control da coccidiose a miúdo pode ser necesario o uso de tratamentos profilácticos vía oral. Estes tratamentos de-

BIBLIOGRAFÍA [1] Daugschies A, Najdrowski M. 2005. Eimeriosis in cattle: current understanding. J. Vet. Med. 52:417–427. [2] McAllister MM. 2007. Bovine neosporosis and coccidiosis. Biológico, São Paulo, v.69, n.2, p.57-61, jul./dez., 2007 [3] Mitchell ESE, Smith RP, Ellis-Iversen J. 2012. Husbandry risk factors associated with subclinical coccidiosis in young cattle. The Veterinary Journal 193:119–123. [4] Taylor MA, Catchpole J. 1994. Coccidiosis of Domestic Ruminants. Applied Parasitology 35, 73-86 [5] Chartier C, Paraud C. 2012. Coccidiosis due to Eimeria in sheep and goats, a review. Small Ruminant Research 103: 84– 92. [6] Carrasco-Garcia JL, Lopez-Gallego F, Habela MartinezEstéllez MA. 2012. Una revisión de las coccidiosis ovinas. Albeitar. [7] Jimenez A. 2008. Coccidiosis bovina. Cria y salud bovina 17:48-53. [8] Agneessens et al. 2005. Efficacy of diclazuril (Vecoxan®) against naturally acquired Eimeria infections in suckling calves and economic benefits of treatment Veterinary Association Cattle Practice 13: 231-234 [9] Taylor M.A., et al., 2011. Dose response effects of diclazuril against pathogenic, species of ovine coccidia and the development of protective immunity. Submitted for publication Vet Parasitol. [10] Lassen B, Viltrop A, Järvis T. 2009. Herd factors influencing oocyst production of Eimeria and Cryptosporidium in Estonian dairy cattle. Parasitol Res 105:1211–1222 DOI 10.1007/ s00436-009-1540-8. [11] Lassen B, Lepik T, Bangoura B. 2013. Persistence of Eimeria bovis in soil. Parasitol Res 112:2481–2486 [12] Sánchez RO, Romeno JR, Founroge RD. 2008. Dynamics of Eimeria oocyst excretion in dairy calves in the Province of Buenos Aires (Argentina), during their first 2 months of age. Veterinary Parasitology, v.151, 2-4:133-138, 2008. PMid:18096320. http://dx.doi.org/10.1016/j.vetpar.2007.11.003 [13] Pascoti-Bruhn FR, Lopes MA, Demeu FA, Perazza CA, Pedrosa MF, Guimarães AM. 2011. Frequency of species

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

ben ter como obxectivo impedir que os animais cheguen a desenvolver lesións patolóxicas e síntomas da enfermidade, pero, á súa vez, permitir unha adecuada exposición do sistema inmunitario do hospedador ao parasito. Dado que a maior parte dos danos se produce na última fase de reprodución da coccidia (gamogonia), momento no que hai un maior número de formas parasitarias destruíndo células intestinais, o ideal é permitir o desenvolvemento do parasito ata xusto o inicio desta fase. Desta forma garántese un bo contacto do parasito co sistema inmune do animal, o que favorecerá o desenvolvemento dunha inmunidade protectora eficaz, que permitirá afrontar dunha maneira máis positiva novos contactos co parasito, evitando as consecuencias negativas da coccidiose. Desta maneira, dos diferentes compostos farmacolóxicos usados para o tratamento da coccidiose, aqueles que actúan contra as etapas de desenvolvemento máis avanzadas, administrados durante o período de prepatencia (administración metafiláctica), son actualmente considerados como os máis efectivos.

of Eimeria in females of the holstein friesian breed at the postweaning stage during autumn and winter Rev. Bras. Parasitol. Vet., Jaboticabal, v. 20, n. 4, p. 303-307, out.-dez. 2011 [14] Marshall RN, Catchpole J, Green JA, Webster KA. 1998. Bovine coccidiosis in calves following turnout. Vet. Rec. 143:366-367. [15] Faber JE, Kollmann D, Heise A, Bauer C, Failing K, Burger HJ, Zahner H. 2002. Eimeria infections in cows in the periparturient phase and their calves: Oocyst excretion and levels of specific serum and colostrum antibodies. Veterinary Parasitology 104:1–17. [16] Díaz P, Painceira A, Dacal V, Vázquez L, Cienfuegos S, Arias MS, Pato FJ, Paz-Silva A, Panadero R, Sánchez-Andrade R, López C, Díez-Baños P y Morrondo P. 2010. Eimeria infections in wild (Capreolus capreolus) and extensive-reared domestic ruminants from Galicia (NW Spain). Rev. Ibero-Latinoam. Parasitol. 69 (1): 83-89 [17] Andrews AH. 2013. Some aspects of coccidiosis in sheep and goats. Small Ruminant Research 110:93– 95 [18] Painceira-Iglesias AM. 2012. Prevalencia y factores de riesgo asociadoa la infección por endoparásitos en rumiantes domésticos y silvestres de la provincia de Lugo. Tesis doctoral. https://dspace.usc.es/bitstream/10347/6124/1/rep_262.pdf [19] Khan MN, Rehman T, Iqbal Z, Sajid MS, Ahmad M, Riaz M. 2011. Prevalence and associated risk factors of Eimeria in sheep of Punjab, Pakistan. World Academy of Science, Engineering and Technology 55. http://waset.org/publications/12987/prevalence-and-associated-risk-factors-of-eimeria-in-sheep-of-punjab-pakistan [20] Lassen B, Østergaard S. 2012. Estimation of the economical effects of Eimeria infections in Estonian dairy herds using a stochastic model. Preventive Veterinary Medicine 106:258– 265. [21] Taylor MA. 2012. Strategic Approaches To Coccidiosis Control in Ruminants. Scores Manual 1: 1-26. [22] Long PL. 1982. Life cycles and transmission of coccidia. Biology of the Coccidian; n/a: 453-487-.

ENSILADO

PROTEÍNA, FIBRA E DIXESTIBILIDADE: OBXECTIVOS NUN BO ENSILADO DE HERBA

Nun contexto de produción de leite onde cada céntimo ten unha grande importancia, producir ensilados de alta calidade xoga un papel moi destacado para axudar a diminuír os custos de produción. Neste artigo abórdanse os factores que condicionan a súa calidade. Paula Soler1 e Luis Queirós2 Lallemand Bio, SL 2 Lallemand, SAS

De forma xeral, os ensilados clasificámolos en fáciles e difíciles de conservar. Un ensilado de millo considerámolo fácil de conservar polas características típicas do produto e por un patrón de ensilado bastante estandarizado (taAFRIGA ANO XXI - Nº 115

maño de partícula, procesado do gran...). Non obstante, no caso do ensilado de herba, clasificámolo comunmente coma difícil de ensilar, xa que esixe un manexo moito máis coidadoso e, ás veces, os resultados non son os desexados. No entanto, é importante producir e conseguir ensilados de herba de alta calidade que nos acheguen proteína e fibra de calidade para, desta forma, contribuír a limitar e/ou diminuír os custos de produción.

Nu trición y Sal ud

I n n ova c i o n e s g a n a d e ra s

Lo natural es esencial

REDUZCA LA UREA EN LECHE DE FORMA NATURAL Y SIN CAMBIAR LA RACIÓN CON

PROTEOMILK

PROTEOMILK: Aprovecha toda la PROTEÍNA de la ración y reduce la urea en leche. Reduce la degradabilidad de las proteínas en el rumen. Aumenta la proteína by-pass de toda la ración de forma natural. Reduce la tasa de amoniaco en rumen y baja la tasa de urea en leche, disminuyendo los problemas vinculados con el exceso de nitrógeno y amoniaco: sobrecarga de hígado, células somáticas, problemas de reproducción…

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com

ENSILADO

O momento do corte é fundamental, xa que pode axudar a conseguir un nivel de azucres máis elevado

Dentro do proceso do ensilado hai factores que podemos controlar e outros que non. Entre os segundos atópanse as condicións climatolóxicas, que van condicionar de forma importante a obtención dun bo ensilado, xa que unha climatoloxía desfavorable vainos impedir cortar a herba no momento xusto para obter un bo nivel de proteína e fibra de boa calidade ou mesmo intervir no proceso de fermentación. Profundando no proceso de fermentación, hai características intrínsecas das plantas que van supeditar este proceso e van determinar a calidade final da forraxe de herba. Estas características son: R5 O nivel de azucres solubles R5 O contido de proteína bruta R5 O nivel de materia seca O contido de azucres solubles da herba vai condicionar a fermentación, xa que o ensilado é un proceso de conservación das forraxes húmidas mediante un proceso de acidificación, principalmente láctico, en condicións de ausencia de osíxeno (anaerobiose), no que se logra un valor de pH suficientemente baixo que inhibe a maioría de procesos encimáticos de orixe microbiana. Para que este proceso se desenvolva correctamente, por unha parte hai que garantir unha cantidade de bacterias lácticas suficiente e, por outra, azucres dispoñibles para que as bacterias poidan actuar correctamente. Para asegurar unha boa acidificación pódense utilizar bacterias homolácticas (que transforman todo o azucre en láctico) como Lactobacillus plantarum MA18/5U

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

PARA QUE O PROCESO DE ACIDIFICACIÓN DO ENSILADO SE DESENVOLVA CORRECTAMENTE HAI QUE GARANTIR UNHA CANTIDADE DE BACTERIAS LÁCTICAS SUFICIENTE E AZUCRES DISPOÑIBLES PARA QUE AS BACTERIAS POIDAN ACTUAR CORRECTAMENTE

e Pediococcus acidilactici MA18/5M. Estas bacterias baixan rapidamente o pH, polo que inhiben a proliferación e o crecemento de bacterias indesexables como son as do xénero Clostridium. En forraxes nas que o contido de azucres é baixo e con proteínas elevadas é imprescindible asegurar un nivel de azucres suficiente para conseguir unha boa fermentación e unha adecuada conservación da proteína. Hai algunhas prácticas que se poden realizar e que nos poden axudar a conseguir un nivel de azucres máis elevado, como é o momento do corte. O feito de cortar pola mañá ou pola tarde pode facer variar un 4 % o contido de azucres, xa que, se se corta pola tarde, se dá tempo a que se produza o proceso fotosintético e de asimilación de azucres na planta.

E=?9>GD HJGL=AF& AF;J=E=FL9 =D N9DGJ <= D9 ;GK=;@9&

EYqgj [Yfla\Y\ \] hjgl] fYk q e~k hjg\m[[a f ]f ]d []j]Yd& EYqgj [Yfla\Y\ \] hjgl] fYk q e~k \a_]klaZada\Y\ \] dY Yd^Yd^Y& HYjY e~k af^gjeY[a f [gfkmdl] Y km \akljaZma\gj g [ggh]jYlanY&

ooo&nYdY_jg&[ge

ENSILADO

Figura 1. Forma de acción das encimas

Cultivo

Células vexetais

Parede da célula vexetal

Microfibriña de celulosa

Moléculas de azucre

ENCIMAS

Outra técnica aconsellable é facer un prehenificado para que a planta perda humidade, co que dificultamos o crecemento dalgúns microorganismos, coma os butíricos, e ao mesmo tempo tamén concentramos o nivel de azucres solubles, o que nos axudará a unha mellor fermentación. Por último, tamén é unha acción recomendable a utilización de inoculantes que na súa composición conteñan encimas como as celulasas (Beta-glucanasa) e as hemicelulasas (Xilanasa) nunha cantidade suficiente para poder achegar unha cantidade de azucres solubles suplementaria (entre 2-4 %) e conseguir unha boa fermentación do ensilado de herba. Estas encimas teñen a capacidade de actuar transformando unha parte da parede da célula vexetal (celulosa/ hemicelulosa) en azucres simples coma glicosa (ver figura 1), que poden ser utilizados polas bacterias para producir ácido láctico e acidificar a forraxe, levándoa a niveis de seguridade. Ao mesmo tempo que as encimas melloran a dispoñibilidade de azucres solubles para as bacterias tamén aumentan a dixestibilidade da fibra, xa que as celulasas e hemicelulasas fan como unha “predixestión” da parte da celulosa, aumentando así a dixestibilidade da forraxe. Polo que respecta ao contido de proteína, un nivel elevado no silo de herba (e tamén no de leguminosas) exerce un

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Azucres libres que poden ser utilizados como substrato para as bacterias

poder tampón moi importante que dificulta a acidificación, polo que é crucial que o proceso de fermentación se inicie e acidifique rapidamente a forraxe de herba para evitar os problemas de proteólise (degradación da proteína), evitando que a proteína bruta da forraxe de herba se degrade en amoníaco e nitróxeno soluble (figura 2). Para que se inicie rapidamente o proceso de acidificación do ensilado de herba é importante, como xa se adiantou, asegurar un nivel de bacterias homolácticas produtoras de ácido láctico que baixan rapidamente o pH (Baumont, 2011). Tal como se comentou anteriormente, á hora de ensilar hai factores que podemos controlar e que nos van afectar de forma importante na fermentación do ensilado de herba. Un destes factores é a fertilización nitroxenada dos campos (xurro, fertilizantes minerais…) que lles achega nitróxeno ás plantas, polo tanto, un nivel de proteína bruta elevado; pero se non hai unha boa xestión da aplicación destes fertilizantes e da recollida da forraxe esta aplicación pode ser contraproducente, xa que o nivel de proteína vai ser elevado, así como a capacidade tamponadora, polo que o pH de seguridade durante a fermentación tardará moito tempo en alcanzarse, permitindo que se produzan procesos de proteólise. Daquela, unha boa regra a seguir é non fertilizar os campos antes da recolección da forraxe de herba.

Tfno: 980 63 04 97 / Fax: 980 63 40 88 / Mail: mga@mgasl.es

ENSILADO

Figura 2. Proceso de proteólise durante a fase de ensilado (AA: aminoácidos; N Soluble: nitróxeno soluble)

Péptidos AMONÍACO Acidificación lenta Alta actividade

Proteínas

AA libres

Proteasas vexetais

Aminoácidos

Microorganismos proteolíticos

Baixa actividade

Forraxe

AA libres

Alta actividade

Baixa actividade

Péptidos

Acidificación rápida

AMONÍACO

SE O CONTIDO EN MATERIA SECA É BAIXO, O DESAFÍO MÁIS IMPORTANTE É A ACIDIFICACIÓN PARA EVITAR AS PERDAS DE PROTEÍNA E OS PROCESOS DE PROTEÓLISE. PERO SE É ELEVADO, O DESAFÍO É A ESTABILIDADE AERÓBICA

Para terminar, a última característica que pode influír na obtención dun bo ensilado de herba é o contido de materia seca. Se este contido é baixo, o desafío máis importante é a acidificación para evitar as perdas de proteína e os pro-

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

cesos de proteólise. Pero, se o contido de materia seca é elevado, neste caso o desafío é a estabilidade aeróbica, xa que con niveis elevados de materia seca, superiores ao 30 %, a dificultade non é só a acidificación senón a estabilidade aeróbica, é dicir, que o ensilado se quente no silo ou no comedeiro unha vez aberto o silo. Con estes niveis de materia seca é difícil obter unha boa compactación da herba (que normalmente é de fibra longa), polo que é conveniente utilizar, á parte de bacterias homolácticas, bacterias heterolácticas, como Lactobacillus buchneri NCIMB 40788 (en doses adecuadas), que produce compostos antifúnxicos coma o ácido acético e propiónico, que impiden a proliferación de fungos e fermentos, responsables do quecemento do silo e das perdas nutritivas e de materia seca ensilada (referíndose á cantidade de forraxe ensilada). Como se viu, un adecuado manexo da forraxe no momento do ensilado é crucial para conseguir un bo ensilado de herba; o uso de inoculantes vainos axudar a dirixir a fermentación e a mellorar os resultados de fermentación co obxectivo de conseguir un ensilado de herba de calidade.

ENSILADO

UTILIZACIÓN DE CONSERVANTES E INOCULANTES PARA ENSILADO Ante a difícil situación económica que atravesa o sector leiteiro, precísanse reducir aínda máis os custos de produción. Para iso é clave controlar un factor moitas veces esquecido, a calidade do ensilado, base fundamental da alimentación do vacún leiteiro en Galicia. Este artigo céntrase nos inoculantes e nos conservantes, na súa diferenciación e baixo que circunstancias debe empregarse cada un.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Mario García Jiménez Doutor enxeñeiro agrónomo. Director Técnico 3F Technology

Convén lembrar que a produción de ensilado consiste en conservar forraxes húmidas. Polo tanto, para poder alcanzar o máximo da súa calidade nutricional e sanitaria, así como reducir ao mínimo as perdas de materia seca introducida, é preciso conseguir a ausencia de osíxeno (anaerobiose) durante o máximo tempo e a maior cantidade de masa forraxeira posible.

ENSILADO

Productos cientĂďŹ camente diseĂąados para su ensilado de primavera: 0 Ă&#x201C;ptima conservaciĂłn de sus nutrientes 0 , # . " valor alimentario del forraje

con

rac iĂł

li c

lta

ore

0 &) %( & ' (* *) " . 6$ $ "%( &" %' ( !% volumen gracias a la tecnologĂa HC, alta concentraciĂłn.*

0 * $( " % ()4 fresco y conserva la palatabilidad durante mĂĄs tiempo (L. buchneri NCIMB 40788* patentada), cent Ap

A pesar de que o proceso en teorĂa ĂŠ sinxelo (cultivar, picar, compactar e pechar), a sĂşa realizaciĂłn correcta na prĂĄctica ĂŠ moito mĂĄis complicada debido ĂĄ multitude de factores que interveĂąen: tipo de forraxe e variedade, materia seca da forraxe, condiciĂłns meteorolĂłxicas no momento do ensilado, altura de corte da forraxe, grao de picado e rotura de grans, estado fenolĂłxico da forraxe, compactaciĂłn da forraxe, tipo de silo, tipo de plĂĄstico, grao de cerramento do silo, manexo do desensilado, tipo de inoculante e conservantes, asĂ como o seu modo de aplicaciĂłn. No presente artigo centrarĂŠmonos nos inoculantes e nos conservantes, dos que en numerosas ocasiĂłns se fala indistintamente e sen facer diferenciaciĂłn ningunha entre eles.

Soluciones especĂďŹ cas para una conservaciĂłn mĂĄs duradera de su ensilado

- RCS Lallemand 405 720 194 - LALSIL hierba_SP_0214

En ausencia de osĂxeno, as bacterias lĂĄcticas fermentan os azucres e o amidĂłn da forraxe e transfĂłrmanos en ĂĄcido lĂĄctico, ĂĄcido acĂŠtico, etanol e diĂłxido de carbono, acidificando o ensilado e, con iso, evitando a podremia. O ensilado divĂdese en catro importantes fases: 1. Fase aerĂłbica, desde a colleita ata que se consegue a anaerobiose. A devandita fase debe ser o mĂĄis curta posible (mĂĄximo 24 h). Canto mĂĄis tempo estea a forraxe sen conseguir a anaerobiose, mĂĄis tempo estĂĄ a respirar e, por tanto, maiores serĂĄn as perdas de materia seca e enerxĂa. 2. Fase anaerĂłbica, desde que se consegue a anaerobiose ata que se estabiliza o silo; aproximadamente 14 dĂas despois de pechar o silo, se todo transcorre adecuadamente. Na devandita fase son clave as primeiras horas; de feito, para minimizar as perdas de materia seca ĂŠ fundamental conseguir que o pH da masa forraxeira baixe ata o pH de conservaciĂłn (4 ou menos) nas primeiras 48 horas despois de pechar o silo. 3. Fase de estabilizaciĂłn. Se todo transcorre axeitadamente, a forraxe atĂłpase a pH de conservaciĂłn. RecomĂŠndase que esta fase non dure menos de 14 dĂas e, por tanto, que o silo non se abra antes do dĂa 28 despois de ser pechado. 4. Fase de apertura. Na devandita fase, a masa forraxeira exponse novamente ao osĂxeno e o maior risco ĂŠ a proliferaciĂłn de fermentos e fungos, producindo quecementos da forraxe. Esta proliferaciĂłn de fungos vai acompaĂąada da consecuente perda de enerxĂa, proteĂna e materia seca global do ensilado, asĂ como pola apariciĂłn de micotoxinas, con efecto directo na apariciĂłn de mamites, na elevaciĂłn do nĂşmero de cĂŠlulas somĂĄticas e na deterioraciĂłn dos parĂĄmetros reprodutivos do rabaĂąo.

s d e b aj o

A cada ensilado su soluciĂłn

* LALSILÂŽ %$) $ * $ '

& ) $) LALSILÂŽ DRY, LALSILÂŽ PS y LALSILÂŽ CL estĂĄn (&%$ " ( %$ " ) $%"% 5 % )% %( "%( &'% * )%( ()4$ (&%$ " ( $ )% %( "%( # ' %( $ )% ( " ( alegaciones en todas las regiones.

LALLEMAND ANIMAL NUTRITION Tel: +34 932 413 380 - Email: animal-iberia@lallemand.com

www.lallemandanimalnutrition.com

AFRIGA ANO XXI - NÂş 115

ENSILADO

ANTES DE PECHAR OS SILOS CONVÉN APLICAR UN CONSERVANTE QUÍMICO NAS ÚLTIMAS TRES CAPAS, XA QUE É UNHA ZONA DE RISCO AERÓBICO POR FALTA DE COMPACTACIÓN

Os inoculantes son produtos baseados en combinacións de diferentes bacterias ácido lácticas que se engaden á forraxe para asegurar e controlar a fermentación do ensilado, xa que doutro xeito se depende da flora que pode levar a forraxe e que nunca é suficiente para controlar a fermentación axeitadamente en todas as súas fases. Os inoculantes, como seres vivos anaerobios que son, para poder traballar requiren un substrato suficiente e axeitado (amidón e azucres) e ausencia total de osíxeno. Por iso, a aplicación de inoculantes non exime de realizar as prácticas adecuadas no ensilado. Para o produtor que realizou adecuadamente o proceso do ensilado, a aplicación de inoculante controla a fermentación, mellora a calidade hixiénico-sanitaria e nutricional do ensilado e minimiza a perda de materia seca por procesos daniños como a respiración, a podremia ou o quecemento producido por fungos e fermentos.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

O produtor que inviste diñeiro en sementes, fertilización, recolección, transporte, compactación, plásticos etc. só pode garantir a adecuada fermentación en todas as fases do ensilado se aplica correctamente un inoculante apropiado. Os aspectos clave dun inoculante son os seguintes: 1. Alta concentración de bacterias lácticas por quilogramo de ensilado. 2. Conseguir unha rápida fermentación no inicio da fase anaeróbica. Para iso é importante que o inoculante teña unha alta concentración de bacterias lácticas homofermentativas (Lactobacillus plantarum, Enterococcus faecium), con gran produción de ácido láctico e con pH óptimos de traballo secuenciais, para que o pH durante as primeiras horas baixe rapidamente e conduza a masa forraxeira pronto cara ao pH de conservación, reducindo drasticamente as perdas globais de materia seca (ata un 10 %). 3. Conseguir que durante a fase de estabilización a propia masa forraxeira produza conservantes químicos, coma o ácido acético e o ácido propiónico, que controlen o crecemento de fungos e fermentos desde o interior. Para iso, o inoculante debe incluír na súa composición bacterias lácticas heterofermentativas (Lactobacillus buchneri) que, ademais de producir ácido láctico, producen os devanditos conservantes químicos. As devanditas bacterias heterofermentativas son fundamentais nos inoculantes destinados á produción de pastone, na que, debido ás circunstancias especiais de produción (máis materia seca e máis amidón), o maior risco é o de quecementos por proliferación fúnxica. 4. Ademais, o sistema de dosificación dos inoculantes debe ser adecuado para conseguir unha homoxeneidade razoable, polo que se recomenda que a dose mínima da solución acuosa que contén o inoculante non sexa inferior a 0,5 litros por tonelada de forraxe.

ADVANCE Inoculantes para ensilaje Hay mĂĄs energĂa en su ensilado de la que usted piensa

y ademĂĄs, controle las

MICOTOXINAS

Inoculantes FTQFDĂ?mDPT QBSB t t t t

Hierba MaĂz Leguminosas Cereal

I n n ova c i o n e s g a n a d e ra s

w w w .g r u poin nofarm . co m * En programa combinado con ULTRASORB

ENSILADO

Por outra banda, os conservantes son aditivos compostos por diferentes moléculas químicas cuxa utilización no ensilado se fai precisa cando algúns factores non son os idóneos e impiden que os inoculantes poidan traballar de maneira correcta. Pouco substrato na forraxe: se o ensilado se produce cun exceso de humidade (<28 %), cunha forraxe nun estado de maduración escasa ou cunha forraxe con poucos azucres (por exemplo, raigrás, trevo ou alfalfa), as bacterias lácticas teñen pouco substrato no que traballar e, por tanto, tardarán moito tempo en alcanzar o pH de conservación, o que redundará en perdas globais de materia seca, de enerxía e de proteína, e nun alto risco de podremia. Baixo tales circunstancias recoméndase engadir conservantes químicos baseados fundamentalmente en ácido fórmico para chegar directamente ao pH de conservación. Hoxe en día existen formulacións comerciais de baixo perigo e volatilidade que permiten engadirlle á forraxe de forma manexable produtos de alta concentración de ingrediente activo. A igualdade de dose e ingrediente activo, sempre son máis eficaces as formulacións líquidas que as sólidas. Anaerobiose non conseguida totalmente: cando a forraxe non está compactada correctamente (silos de montón de pequeno tamaño, enchido do silo excesivamente rápido, tractor compactador de pouco peso, forraxe demasiado seca, parte superior e laterais dos silos) ou a fronte do ensilado se consome lentamente. Nos devanditos casos existe osíxeno na masa forraxeira e, en consecuencia, risco de proliferación fúnxica e aparición de zonas de quecemento e produción de micotoxinas. Baixo tales circunstancias convén tratar con conservantes químicos baseados fundamentalmente en ácido propiónico, que controlen directamente o crecemento de fermentos e fungos. Así pois, en silos de montón de pequeno tamaño, ou cando se recolleu unha forraxe con exceso de materia seca, convén aplicar o conservante químico en toda a masa forraxeira en lugar de aplicar inoculante. En todos os silos, antes de pechalos convén aplicar un conservante químico nas últimas tres capas, xa que é unha zona de risco aeróbico por falta de compactación. Ademais, se se observan quecementos na fronte cando se está consumindo, convén pulverizar cos devanditos conservantes na fronte correspondente á porción consumida de cada día. Existen formulacións comerciais de baixo perigo e volatilidade que permiten engadirlle á forraxe produtos de alta concentración de ingrediente activo de forma manexable. A igualdade de dose e ingrediente activo, sempre son máis eficaces as formulacións líquidas que as sólidas.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

A APLICACIÓN DE INOCULANTE CONTROLA A FERMENTACIÓN, MELLORA A CALIDADE HIXIÉNICO-SANITARIA E NUTRICIONAL DO ENSILADO E MINIMIZA A PERDA DE MATERIA SECA POR PROCESOS DANIÑOS COMO A RESPIRACIÓN, A PODREMIA OU O QUECEMENTO PRODUCIDO POR FUNGOS E FERMENTOS

Para finalizar, as conclusións son as seguintes: R5 Un correcto ensilado da forraxe require un adecuado substrato e ausencia total de osíxeno, e para conseguilo hai que traballar o mellor posible en todas as fases de produción (desde a sementeira ata a súa utilización na ración diaria). R5 Os inoculantes e os conservantes son unha ferramenta fundamental para conseguir unha boa calidade nutricional e sanitaria da forraxe, así como para reducir as perdas globais de materia seca, que poden chegar a ser moi cuantiosas. R5 Os inoculantes garanten a fermentación cando as condicións de traballo son idóneas, minimizando as perdas de materia seca e mellorando a calidade nutricional e sanitaria da forraxe. R5 Os conservantes químicos son imprescindibles cando as condicións non son adecuadas, axudando a conseguir o pH de conservación cando o substrato é escaso e reducindo ao mínimo o risco de podremia. Así mesmo, evitan a deterioración fúnxica da forraxe cando a anaerobiose non é completa. R5 A correcta aplicación de inoculantes e conservantes permite reducir o custo da alimentación ao mellorar a calidade nutricional da forraxe.

Soluciones profesionales Distribuidor de ensilaje de hierba

4 tipos básicos, 3 diámetros de rulo, 18 anchuras de maquina RECK distribuidor de ensilaje de hierba. Ensilaje de hierba más sabroso y sano para conseguir un mayor rendimiento de carne y de leche con un forraje básico a buen precio.

Batidora para rejillas

Batidora de estiércol para balsas

Para bovinos y porcinos, 3 longitudes de espadas, 18 variantes

43 modelos, 37 tipos de hélices, más de 1000 variantes

RECK batidora de estiércol para rejillas en establos bovinos y porcinos. Se puede utilizar a partir de rejillas de 1,7 cm de ancho y 15 cm de largo.

Por sus características especiales es una de las mejores batidoras de estiércol, más de 43 modelos, para depósitos abiertos y cubiertos, lagunas y depósitos tipo torre.

RECK Technik GmbH & Co. KG Reckstrasse 1-5, 88422 Betzenweiler Delegado José Poyatos, Tel. 676 968 561 contact@reck-agrartec.com www.reck-agrartec.com

Agratechnik Landmaschinen Ibérica S.L. Santa Leocadia 8 27250 Castro de Rei, Lugo José Antonio Rojo Distribución España y Portugal Tel. 678432835

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

RESULTADOS DA AVALIACIÓN DE VARIEDADES DE MILLO FORRAXEIRO EN GALICIA Ofrecemos a actualización de 2015 das características produtivas e nutricionais das variedades comerciais de millo forraxeiro avaliadas polo Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo. María José Bande Castro Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). Xunta de Galicia

INTRODUCIÓN O cultivo de millo para ensilar dá moita produción nun período de tempo relativamente curto. Trátase dunha forraxe de alto contido enerxético, cunha parte considerable deste baixo forma de amidón, principio nutritivo de interese na dieta, sobre todo, de vacas leiteiras e becerros para engorde. Segundo a última actualización dos datos oficiais do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente, a superficie de Galicia destinada ao cultivo de millo forraxeiro foi dunhas 69.000 ha no ano 2013, o que supón o 64,4 % da superficie cultivada de millo forraxeiro en España e deixa ver a relevancia que ten nas explotacións gandeiras galegas.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Dende hai tempo, este cultivo está sometido a unha intensa mellora xenética que, no entanto, non pode chegar a obter un millo para ensilar ideal para todos. As necesidades concretas dunha explotación poden ser diferentes das doutras, o que require unha variedade para cada caso: haberá quen prefira gran produción por hectárea, outro desexará gran resistencia ao empurrón do vento, algún quererá a concentración enerxética o máis alta posible etc. Cabe lembrar que o 70 % dos custos de produción do cultivo do millo para ensilar son fixos. Isto quere dicir que a preparación do terreo e os tratamentos fitosanitarios previos non dependen da produción esperada nin das propiedades da forraxe que se obterá. Porén, a medida que aumentamos a produción por hectárea diminúe o custo total por quilogramo de materia seca. Polo tanto, para aumentar a rendibilidade do cultivo de millo é moi importante elixir ben a variedade a sementar, pois polos mesmos cartos poderemos obter o que queremos, ou non.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Coma cada ano desde 1999, o CIAM realizou ensaios para a avaliación de variedades comerciais de millo forraxeiro, co obxectivo de ofrecerlles os resultados das características produtivas e nutricionais das diferentes variedades comerciais a gandeiros, cooperativas, centros de compras etc., para apoiar tecnicamente a decisión da variedade a empregar en cada situación concreta. Os ensaios leváronse a cabo en catro localidades galegas, situadas nas comarcas con maior superficie cultivada de millo forraxeiro e que abranguen zonas xeográficas distintas: Sarria (centro-sur de Lugo), Trasdeza (nordés de Pontevedra), Ordes (centro da Coruña) e A Mariña Oriental (nordés de Lugo). Os resultados obtidos publícanse, coma cada ano, nun díptico informativo, que se distribúe entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais, e que tamén está dispoñible na páxina web www.ciam.es. Nas seguintes táboas exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade a usar, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira; pode darse o caso de que un mesmo gandeiro elixa distintas variedades para diferentes parcelas. As consultas realizadas desta información sobre a elección de variedades a sementar perseguen unha maior profesionalización das explotacións, o que comporta que a colleita teña lugar cada vez con máis frecuencia no óptimo de maduración (gran pastoso-vítreo), é dicir, conducen a ensilar mellor.

Os resultados aparecen divididos en dúas táboas, a táboa 1, na que se atopan as variedades que, polo menos, foron avaliadas durante dous anos, polo tanto, con datos de maior fiabilidade, e a táboa 2, na que figuran aquelas variedades cun só ano de experimentación na rede, co que os resultados se consideran provisionais, dado que un só ano non é suficientemente significativo coma para facer unha avaliación acertada.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 1. Resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación VARIEDADE

DÍAS S-C

ALTURA

ESPIGA

RMS

RMOD

DMO

ANOS

COMERCIAL

LG 32.76 ES EUROSTAR ES PAROLI ISOSTAR MAS 18.C MAS 24.A PHARAON AMADEO BARSA BELUGI ES BOMBASTIC GLADI AUTOMAT CHATILLON CRAZI LG 32.64 LUCAM AMANATIDIS BONPI DYNAMITE ES SIGMA FORTIM FORVIA MAS 23.B FERNANDEZ KADDI NK FAMOUS SURREAL SUSANN SY KAIRO CODIGREEN DUERO PESANDOR BENICIA DEL RÍO DK 315 DKC 4114 MAS 27L BC 244 NK FORTIUS SUBITO AGROSTAR ES FLATO MARCELLO MAS 33.A STERN ANJOU 387 CASTELLI GINKO JENNIFER OBIXX ZAMORA BC 292 PANDA BRANDY CLARICA ELZEA ES BOOMER ES FORTRESS MANACOR PHILEAXX

(días) 116 119 120 121 121 121 122 123 123 123 123 123 124 124 124 124 124 125 125 125 125 125 125 125 126 126 126 126 126 126 127 127 127 128 128 128 128 128 129 129 129 130 130 130 130 130 131 131 131 131 131 131 132 132 132 132 132 132 132 132

(cm) 281 278 281 276 263 274 249 256 281 278 275 269 278 279 289 279 256 285 273 280 287 278 275 274 308 265 267 276 276 284 270 253 276 284 268 281 270 283 267 267 278 286 272 274 286 285 273 277 292 281 295 259 268 290 267 284 304 297 282 270

(% MS) 50,4 50,5 49,1 48,6 52,6 51,8 51,6 52,0 53,3 52,8 52,7 54,3 53,1 50,5 51,7 52,2 53,8 50,6 50,3 52,5 50,6 50,3 51,2 52,2 53,5 51,1 52,9 52,1 49,3 54,9 51,7 49,1 52,1 51,8 51,8 50,4 53,2 54,7 51,1 50,5 50,0 49,2 50,0 52,4 51,0 50,0 52,4 52,3 51,3 51,2 51,1 52,6 51,9 52,7 53,7 53,0 48,1 52,5 50,6 53,1

(t/ha) 23,1 21,5 21,8 19,2 20,8 21,4 19,7 20,5 21,1 21,5 22,4 20,1 21,0 22,0 23,2 22,2 20,9 22,4 22,0 21,2 23,2 21,4 22,0 20,8 24,5 23,2 21,1 23,1 21,8 22,3 21,5 19,1 23,3 22,2 21,6 21,8 22,2 22,5 19,2 22,7 23,2 22,7 22,1 21,7 23,4 23,8 24,3 22,4 23,5 22,5 23,2 21,2 20,7 22,4 20,7 20,4 25,3 21,5 22,7 23,0

(t/ha) 16,3 14,6 15,0 12,9 14,1 14,6 13,5 14,3 14,3 15,0 15,4 13,9 15,0 15,5 15,4 15,9 14,7 15,6 15,3 14,2 15,9 14,8 15,1 14,3 17,0 15,9 15,0 15,9 15,1 15,6 15,1 13,1 15,9 14,9 15,1 15,2 15,4 15,5 13,2 15,5 15,9 15,1 15,3 14,9 16,3 16,3 16,6 15,8 16,2 15,3 15,9 14,6 14,3 15,5 14,0 13,9 17,5 15,2 15,6 16,0

115 103 106 91 99 103 95 101 100 106 108 98 105 109 109 112 103 110 107 100 112 104 106 100 120 112 105 112 106 110 106 93 112 105 107 107 108 109 93 109 112 107 108 105 115 115 117 111 114 107 112 103 101 109 99 98 123 107 110 113

(%) 73,8 70,9 71,8 70,1 70,7 71,2 71,3 72,6 70,3 72,6 71,3 72,0 74,2 73,5 69,6 74,7 73,0 72,4 72,1 69,6 71,2 72,0 71,3 71,2 72,1 71,4 73,9 71,3 72,1 72,6 72,8 71,8 71,0 69,8 73,1 72,6 72,1 71,6 72,0 71,2 71,1 69,3 72,2 71,6 72,2 71,1 71,0 73,0 71,7 70,6 71,6 71,6 72,1 72,2 71,3 70,6 71,6 73,5 71,5 72,4

(% MS) 7,2 7,1 6,9 6,9 7,0 7,0 6,8 7,1 6,9 7,0 7,0 7,3 7,1 6,6 6,7 6,9 6,8 6,7 6,9 7,1 7,0 6,8 6,8 7,0 6,6 7,0 6,8 6,7 7,1 6,7 6,8 6,7 6,3 6,2 6,8 6,7 6,5 6,6 7,1 6,7 6,5 6,8 6,5 6,8 6,4 6,4 6,3 6,7 6,4 6,5 6,6 6,6 6,7 6,5 6,7 6,5 6,2 6,5 6,4 6,3

2 3 3 2 2 2 6 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 5 2 3 2 2 2 2 2 4 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 5 2 2 2 3 3

LG EURALIS Semillas EURALIS Semillas RUSTICA MAISADOUR Semences MAISADOUR Semences ADVANTA KWS BLUE Semences CAUSSADE EURALIS Semillas NUTERFEED ADVANTA ADVANTA CAUSSADE LG EUROARESPA SL KWS NUTERFEED MAISADOUR Semences EURALIS Semillas EUROARESPA SL BLUE Semences MAISADOUR Semences KWS NUTERFEED SYNGENTA ROCALBA ROCALBA SYNGENTA CODISEM FITÓ KWS PIONEER PROCASE MONSANTO MONSANTO MAISADOUR Semences BC SYNGENTA FITÓ EURALIS Semillas EURALIS Semillas KWS MAISADOUR Semences KOIPESOL SENASA CAUSSADE FITÓ BC RAGT FITÓ BC NUTERFEED PIONEER PANAM AGV AGROMERA FITÓ RAGT

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Tรกboa 1. Resultados das variedades con 2 ou mรกis anos de avaliaciรณn (cont.) VARIEDADE

Dร AS S-C

ALTURA

ESPIGA

RMS

RMOD

(dรญas)

(cm)

(% MS)

(t/ha)

DMO

(%)

(% MS)

ANOS

COMERCIAL

ANJOU 456

133

296

50,8

25,4

17,0

120

69,4

6,1

SENASA

LG 33.85

133

279

50,6

24,2

16,7

118

71,6

6,5

RULEXX

133

279

52,0

24,4

17,0

120

72,4

6,5

RAGT

ACARRO

134

315

49,8

23,1

15,8

111

70,9

6,2

ADVANTA

DKC 4608

134

278

52,8

22,9

16,0

113

72,9

6,1

MONSANTO

LOUBAZI

134

298

50,7

24,2

16,9

119

72,3

6,7

CAUSSADE SYNGENTA

COLUMBIA

136

264

54,4

22,5

15,7

110

72,6

6,6

DA SCIPIO

136

279

51,6

22,6

15,8

111

72,8

6,4

PROCASE

DEVOLVI

136

285

49,3

24,0

16,9

119

73,5

6,5

NUTERFEED

ES SENSOR

136

290

51,9

24,0

16,9

119

72,7

6,2

EURALIS Semillas

JUMBO 48

136

248

50,6

20,2

13,7

70,4

6,7

LEMORO

136

267

52,3

22,7

15,6

110

71,4

6,2

KOIPESOL

MAMILLA

136

287

50,2

24,8

17,0

120

71,5

6,6

CAUSSADE

ZP 305

136

284

49,2

23,3

15,7

110

70,3

6,6

WAM

DKC 4845

137

284

52,2

23,7

16,8

118

73,3

6,5

MONSANTO

NKTHERMO

140

285

51,7

23,6

15,7

110

69,5

7,3

SYNGENTA

NKCISCO

141

281

50,3

23,7

15,7

110

69,0

6,2

SYNGENTA

SY SYMBIO

142

305

48,9

23,5

16,1

113

71,7

6,4

KOIPESOL

ELDORA

146

296

47,5

23,8

16,0

113

70,3

6,6

PANAM

CV (%)

2,7

4,0

6,2

8,1

8,7

2,1

5,7

DMS (5 %)

3,8

2,1

1,6

1,8

0,5

11,1

DISP AUT Oร EM Vร TR ร CTO OS D E EO, N ALA AS NO VARIED RAN N H A XAD ร BRI DES O E DAS BRA , NCO

MILLOS Hร BRIDOS PARA SILO E GRAN VARIEDADES: FENELON NS 3022 ZP305 DALMAC ERRIKO

SEMPRE CAL

PRADERร AS ANUAIS E PERENNES

IDA

SMEREDEVO ( W666) ZP 427 ZP 560 AS 54 AS 72

SEME GALEGA DE

A MELLOR SELECCIร N DE VARIEDADES, GRAMร NEAS E LEGUMINOSAS PARA SEGA, PASTO, ENSILADO E HENIFICADO ADAPTADAS AO CLIMA E SOLOS DAS ZONAS Hร MIDAS DA PENร NSULA IBร RICA

NTE

SOBRE DEMANDA, PODEMOS CONFECCIONAR AS MESTURAS QUE NOS SOLICITEN

7!-%342!$! 3 , , s :ONA INDUSTRIAL DE 4OEDO ! %STRADA 0ONTEVEDRA %SPAร A 4ELF Y &AX s INFO SEMILLASWAM COM s WWW SEMILLASWAM COM

AFRIGA ANO XXI - Nยบ 115

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

PARA AUMENTAR A RENDIBILIDADE DO CULTIVO DE MILLO É MOI IMPORTANTE ELIXIR BEN A VARIEDADE A SEMENTAR, POIS POLOS MESMOS CARTOS PODEREMOS OBTER O QUE QUEREMOS, OU NON

ELECCIÓN DA VARIEDADE Para a correcta elección da variedade o máis importante é adecuar o ciclo do millo á zona e ao momento da sementeira, é dicir, definir os días transcorridos entre a sementeira e a colleita (días S-C). Isto virá dado pola data na que queiramos sementar, as condicións climáticas da zona xeográfica onde se desenvolva o cultivo, a alternativa forraxeira, as condicións da explotación e a data prevista de colleita. Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días S-C) que se pode utilizar na explotación, e se o obxectivo é obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie, escolleremos aquela variedade con maior IP. No caso de IP moi semellantes deberemos atender a outros parámetros, como poden ser a porcentaxe de mazaroca, a dixestibilidade da materia orgánica ou a proteína bruta.

Para obter unha boa rendibilidade do cultivo de millo forraxeiro debemos ter en conta outros factores coma a calidade da semente, as prácticas de cultivo empregadas, o momento óptimo de colleita e a técnica de ensilado.

Táboa 2. Variedades con 1 ano de avaliación VARIEDADE BACKARI CASCADINIO DKC 3390 ES ALBATROS ISORA JULIETT MALTON MAS 35.K MT MILO SUFAVOR SUNMARK ES METHOD DKC 4117 MARTELLI WAMGAL LG 30.369 NS 2662 NS 3022 SENKO COURTNEY OXXIGEN SY SAVIO CV (%) DMS (5 %)

DÍAS S-C (días) 123 123 123 123 123 123 123 123 123 123 123 126 128 128 128 135 135 135 137 149 149 149 2,7 7

ALTURA (cm) 287 279 279 281 262 284 254 276 277 275 245 298 267 281 311 259 282 289 296 290 267 298 4,0 14

ESPIGA (%MS) 50,8 51,2 52,5 54,4 51,9 52,8 55,1 50,5 51,3 49,8 49,9 49,8 52,5 48,9 49,4 51,8 52,2 49,8 47,9 49,2 52,3 46,9 6,2 3,8

RMS (t/ha) 21,0 21,8 21,1 23,5 21,2 22,9 18,4 23,1 21,2 22,2 21,0 24,0 23,6 22,9 24,5 21,6 24,6 25,1 24,1 23,5 21,8 25,3 8,1 2,1

RMOD (t/ha) 14,5 15,3 14,7 16,3 14,9 16,5 13,0 16,0 14,5 15,3 14,7 16,5 16,7 15,8 16,2 15,7 16,9 16,8 17,1 16,2 15,3 17,8 8,7 1,6

IP 102 108 104 114 105 116 91 113 102 108 104 116 118 111 114 110 119 118 120 114 108 126 11,1

DMO (%) 71,8 72,6 72,6 72,1 73,4 74,7 72,8 72,2 71,1 71,6 73,0 71,7 73,8 71,9 69,0 75,3 71,8 70,0 73,7 72,0 73,3 73,6 2,1 1,8

PB (%MS) 6,6 6,4 7,1 6,7 7,0 7,0 7,3 6,9 6,8 6,6 6,8 6,3 6,5 6,0 6,3 6,5 6,5 6,3 5,9 6,5 6,6 6,5 5,7 0,5

COMERCIAL NUTERFEED SAU KWS MONSANTO AGV PANAM LG BATLLE MAISADOUR Semences PROCASE ROCALBA ROCALBA AGV MONSANTO CAUSSADE WAM LG WAM WAM KOIPESOL ADVANTA RAGT SYNGENTA

zález Ángel Gil Gonrial Lalín 2000

cción de La mejor sele

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

A RAGT IBÉRIC de maíz de semillas

st Polígono Indu A-3 ansporte, nave Tr l de d da iu C 0 50 edra 36 Lalín - Pontev 535 636 0 67 : no Teléfo s el@hotmail.e e-mail: gilang

EURALIS SEMILLAS

Genética pura Raza de

CICLO 260

CICLO 280

ES EUROSTAR

ES SIGMA

CICLO 260

CICLO 300

ES BOMBASTIC

ALTO NIVEL SATISFACCIÓN 2014

CICLO 260

ES METRONOM Lo mejor está a punto de llegar...

902 496 060

www.euralis-semillas.com Líder en maíz precoz silo en Galicia

ES SENSOR

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

RESULTADOS Os resultados presentados obtivĂŠronse en condiciĂłns Ăłptimas de coidados de cultivo, en pequenas parcelas experimentais, polo que os rendementos obtidos son moi superiores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo dunha explotaciĂłn. Daquela, os datos de rendemento serven para comparar unhas variedades con outras, pero non son aplicables para estimar a produciĂłn real. A presentaciĂłn dos resultados inclĂşe a seguinte informaciĂłn: DĂ?AS S-C. Este valor ĂŠ un Ăndice do ciclo ou da precocidade de maduraciĂłn, ĂŠ dicir, os dĂas que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona mĂĄis frĂa das estudadas, que ĂŠ a comarca de Ordes, con menor integral tĂŠrmica. Nas zonas con maior integral tĂŠrmica (temperaturas mĂĄis altas no verĂĄn) dĂŠbense restar uns 15 dĂas ĂĄ cifra da tĂĄboa. ALTURA. Altura total da planta. Unha variedade de elevada altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo nunha zona de fortes ventos. ESPIGA. Porcentaxe que representa a mazaroca (carozo e gran) sobre o rendemento en materia seca, compoĂąente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe. RMS. Expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectĂĄrea. RMOD. Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgĂĄnica dixestible por hectĂĄrea. ConsidĂŠrase o dato mĂĄis importante para avaliar o rendemento dunha variedade, xa que recolle a produciĂłn de alimento aproveitable polo animal, isto ĂŠ, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente. IP. Ă?ndice produtivo. Ă&#x2030; a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgĂĄnica dixestible sobre a media do rendemento das testemuĂąas Agrostar, Clarica e Pharaon (14,3 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaĂąa. Este permite ver de xeito rĂĄpido aquelas variedades que superan a media das testemuĂąas, facilitando a selecciĂłn das variedades mĂĄis produtivas.

AFRIGA ANO XXI - NÂş 115

DMO. Dixestibilidade in vitro da materia orgĂĄnica. Ademais da produciĂłn de materia orgĂĄnica dixestible por hectĂĄrea, ĂŠ importante a dixestibilidade da raciĂłn, dado que inflĂşe noutros parĂĄmetros da alimentaciĂłn. DĂşas variedades poden ter un RMOD similar, ben debido a unha alta produciĂłn de materia seca por hectĂĄrea cunha baixa dixestibilidade, ben debido a unha menor produciĂłn de materia seca cunha dixestibilidade maior, non sendo equivalentes ambas as dĂşas produciĂłns. PB. ProteĂna bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determinada polo NIRS. AĂnda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha raciĂłn, hai diferenzas significativas entre as variedades estudadas. ANOS. NĂşmero de anos nos que a variedade foi ensaiada. COMERCIAL. Entidade comercializadora da variedade. CV (%). Coeficiente de variaciĂłn. Ă&#x2030; un Ăndice da calidade estatĂstica dos experimentos; canto mĂĄis baixo, mellor. DMS (5 %). Diferenza mĂnima significativa. Ă&#x2030; a menor diferenza que debe haber entre dĂşas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %. REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIĂ&#x201C;N R5 ,0#4)5 5 , (- , ( # 5 ()&Ä&#x2030;2# 65 -. .Ăš-.# 5 5 /blicaciĂłns. R5 (.,)5 5 (0 -.#! #Ä&#x2030;(-5 !, ,# -5 5 !)( )8 R5 ,0#4)5 5 (# 5 5 ,) / #Ä&#x2030;(5 2 . &8 AGRADECEMENTOS AgradĂŠcese aos tĂŠcnicos a axuda e contribuciĂłn no desenvolvemento deste traballo (persoal do Centro de FormaciĂłn e ExperimentaciĂłn Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de ExplotaciĂłns Agrarias de Lugo, do Servizo 5 (# 5 5 ,) / #Ä&#x2030;(5 2 . &5 5 (.# !)5 5 )5 ,0#4)5 5 , (- , ( # 5 ()&Ä&#x2030;2# 65 -. .Ăš-.# 5 5 / &# #Ä&#x2030;(-5 5 Santiago) e aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios, a sĂşa dedicaciĂłn e o seu apoio.

NO ES TU NECESIDAD

ES TU OPORTUNIDAD

LBS SEEDS est une marque de Lu r Berri Distribution Route Sauveterre - 64120 Aïcirits-Camou-Suhast Distribuidores y Ganaderos. Por interés mutuo nos encontrarás

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Vista dos ensaios antes da súa recolección

SELECCIÓN DE LIÑAS PURAS, MELLORADAS CON INTRODUCIÓN DE XERMOPLASMA ELITE, PARA XERAR HÍBRIDOS DE MILLO CON ALTO VALOR FORRAXEIRO Neste artigo móstranse os resultados dun traballo cuxo obxectivo é desenvolver novo material xenético que incremente o rendemento da produción forraxeira de millo na cornixa cantábrica, avaliando a calidade nutritiva dos novos híbridos seleccionados. L. Campo1 e J. Moreno-González Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) Instituto Galego de Calidade Alimentaria (Ingacal). Apartado 10, 15080, A Coruña, España Tfno.: +34 981 647 902, Fax: +34 981 673 656 1 laura.campo.ramirez@xunta.es

INTRODUCIÓN O cultivo do millo forraxeiro é utilizado maioritariamente como ensilado a fin de atender a demanda da alimentación das vacas leiteiras nas explotacións gandeiras, o que propiciou un incremento do cultivo en Galicia e no norte de España debido ao seu alto contido enerxético, á súa alta produción de materia seca e ao seu ciclo vexetativo

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

relativamente curto. Este cultivo supón un bo complemento e unha alternativa ás praderías e ao alto consumo de pensos utilizados na produción de leite. Nos últimos anos observouse unha evolución positiva do cultivo de millo forraxeiro fronte ao doutras especies forraxeiras. A superficie dedicada á produción de millo forraxeiro cada vez é maior, xa que a demanda de forraxe nas explotacións gandeiras está a influír no incremento do cultivo de millo para ensilado. Este traballo responde á necesidade de darlle solucións a esa demanda, xa que tenta desenvolver un novo material xenético que incremente o rendemento da produción forraxeira de millo en Galicia e no norte de España.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

O DESENVOLVEMENTO DESTE MATERIAL XENÉTICO DE ALTO RENDEMENTO TAMÉN PODERÁ ACHEGARLLE INDIRECTAMENTE UN VALOR ENGADIDO Á PRODUCIÓN DE BIOGÁS A PARTIR DA BIOMASA DE MILLO

Outro uso do millo forraxeiro é a produción de biogás metano a partir da súa biomasa, que está actualmente en auxe nos países de Europa Central, liderados por Alemaña, así como a utilización dos efluentes e residuos das plantas produtoras de biogás como fertilizantes na propia explotación (Svensson et al., 2004). Mediante a dispoñibilidade de ambos os usos péchase un ciclo de enerxías renovables (produción de biogás e biofertilizantes) nas explotacións agrícolas que suscitou un interese mundial e con interese potencial para España no futuro próximo. Por tanto, o desenvolvemento deste material xenético de alto rendemento tamén poderá achegarlle indirectamente un valor engadido á produción de biogás a partir da biomasa de millo, se esta tecnoloxía se estende en España, como é previsible, ou ben competindo con outros materiais xenéticos para a súa comercialización en Europa, onde a produción de biogás xa é unha realidade. Galicia destaca sobre o resto das comunidades autónomas coma a de maior produción de millo forraxeiro con

2,4 millóns de TM en 2013, o que representa un 55,5 % da produción global española, que se eleva ao 67 % se incluímos o resto da cornixa cantábrica (Asturias, Cantabria e o País Vasco). A superficie dedicada a millo forraxeiro en 2013 en Galicia foi de 68.936 ha, que representa o 64,4 % da superficie de España. A maioría desta superficie cultívase sen rega e en agricultura tradicional (http://www. magrama.es/es/estadistica). A pesar da alta demanda de semente híbrida de millo para ensilado requirida en Galicia, que se estima en 1.900.000 quilos, os híbridos que se utilizan actualmente foron seleccionados noutras condicións de cultivo climáticas e edáficas diferentes das que imperan nas explotacións gandeiras galegas, polo que hai unha falta de adaptación destes híbridos que inflúe nunha diminución no rendemento do cultivo. Xeralmente, os híbridos de millo que se comercializan para forraxe foron seleccionados con base no rendemento do gran, mentres que no rendemento forraxeiro hai que ter en conta non só o gran, senón tamén a materia seca total da planta enteira e a súa calidade nutritiva. A parte verde da planta representa o 60 % da produción de material seco total no millo e posúe unha maior variabilidade na calidade nutritiva que a mazaroca. Un bo indicador da calidade nutritiva da forraxe é a dixestibilidade da planta enteira, que está directamente relacionada co contido en materia seca da mazaroca e a dixestibilidade da parte verde e ten unha ampla variabilidade xenética (Barrière et al., 1992; Argillier et al., 1995).

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

OS HÍBRIDOS QUE SE UTILIZAN ACTUALMENTE EN GALICIA FORON SELECCIONADOS NOUTRAS CONDICIÓNS DE CULTIVO CLIMÁTICAS E EDÁFICAS DIFERENTES DAS QUE IMPERAN NAS EXPLOTACIÓNS GANDEIRAS GALEGAS, POLO QUE HAI UNHA FALTA DE ADAPTACIÓN DESTES HÍBRIDOS QUE INFLÚE NUNHA DIMINUCIÓN NO RENDEMENTO DO CULTIVO

O proceso de selección destes híbridos realizouse principalmente en condicións de cultivo convencional, co emprego dos correspondentes abonos químicos, herbicidas e tratamentos fitosanitarios. Diversos estudos determinaron a importancia de desenvolver, seleccionar e caracterizar os materiais xenéticos en condicións climáticas e de cultivo similares ás que vaian utilizar os agricultores, especialmente para caracteres coma o rendemento, que ten unha grande interacción co ambiente. Neste caso, debería seleccionarse nas condicións climáticas do norte de España e nos sistemas de cultivo propios desas explotacións, moitas delas en cultivo ecolóxico (Brancourt-Humel et al., 2005). Así, sería de grande importancia para o sector agrario galego dispor de semente de híbridos seleccionados en Galicia e para as súas condicións de cultivo, asegurando a completa adaptación deste material ás condicións agroclimáticas e ao sistema de cultivo no que se vaian empregar. Por outra banda, non só hai que considerar a produción de materia seca total da planta enteira, senón a calidade nutritiva desa materia seca pola súa finalidade forraxeira, polo que se busca material con menos fibra e lignina, pero con maiores dixestibilidade, amidón e proteína. A avaliación do material desenvolvido para estes caracteres de calidade nutritiva é tamén un dos obxectivos de mellora no CIAM. Estes obxectivos de calidade nutritiva son tamén idénticos aos que esixe a produción de biogás a partir da biomasa do millo, xa que a fibra e a lignina son factores que interfiren no rendemento da fermentación anaerobia para producir biogás. Baixo estas premisas, o obxectivo deste traballo foi realizar unha avaliación fenotípica dos cruzamentos obtidos a partir de liñas puras desenvolvidas no Plan de Mellora de Millo do CIAM para a produción da biomasa total da planta enteira e a precocidade na floración, empregando para iso liñas puras con diferentes niveis de introgresión de xermoplasma elite procedente de dúas liñas puras americanas, Mo17 e B73. A partir deste estudo e da selección realizada sobre as estirpes segregantes na nursery (parcela de mellora), seleccionáronse liñas puras coas cales se desenvolvesen híbridos forraxeiros adaptados ás condicións edafoclimáticas do norte da cornixa cantábrica.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

XERMOPLASMA ELITE Unha estratexia de mellora xenética para a obtención de híbridos de millo é desenvolver liñas puras (LP) de segundo ciclo a partir do cruzamento de material adaptado por material elite. O híbrido de millo B73 x Mo17 é amplamente recoñecido no mundo enteiro polo seu alto rendemento, as súas características agronómicas favorables e a adaptación a diferentes ambientes. O cruzamento entre LP lisas europeas e dentadas americanas adaptadas utilízase en híbridos comerciais de Europa debido á súa alta heterose, destacando o patrón heterótico liso europeo “Flint o Liso europeo” polo dentado americano “Reid Yellow Dent”. A liña pura B73 pertence ao grupo heterótico dentado “Reid Yellow Dent” e a liña Mo17 ao grupo “Lancaster Sure Crop”. O cruzamento de material de ambos os grupos produce unha grande heterose, como demostran o híbrido de referencia B73 x Mo17 ou os seus híbridos emparentados, que foron recoñecidos como os máis sementados no mundo enteiro durante máis de 40 anos. Desenvolvéronse poboacións avanzadas procedentes do cruzamento de liñas puras de material americano e material adaptado galego. As liñas puras americanas (Reid “Reid Yellow Dent” ou “Lancaster Sure Crop”) introducen as características de maior produción e resistencia ao encamado, mentres que as liñas puras galegas (“Flint o Liso europeo”) proporcionan vigor temperán, precocidade e adaptación ao medio (Moreno-González, 1988; Moreno-González et al., 1997; Malvar et al., 1996). A partir destes dous grupos de poboacións búscase obter liñas puras que manifesten unha alta heterose entre ambos os grupos heteróticos, é dicir, “Liso europeo x Reid Yelow Dent”, que demostrou ter un bo comportamento para a produción nas condicións galegas onde se cultivan híbridos precoces (Moreno-González, 1988). A aptitude combinatoria das liñas próbase cruzándoas cun tester. A avaliación destes cruzamentos realízase en ensaios repetidos en varios ambientes. Neste traballo vanse presentar os resultados de avaliación do primeiro ano das estirpes avanzadas de mellora xeradas a partir do xermoplasma adaptado e o material elite en dous ambientes.

Híbrido elite Mo17 x B73

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

MATERIAL E MÉTODOS O proceso de mellora de híbridos de millo é un traballo que leva moitos anos, require persoal especializado e moitas polinizacións planta a planta. O proceso de selección lévase a cabo basicamente nestas etapas: R5 Obtención das poboacións segregantes R5 Derivación de estirpes e liñas puras mediante autofecundacións R5 Obtención dos cruzamentos entre as estirpes derivadas e os tester R5 Avaliación dos cruzamentos R5 Selección das liñas puras Para desenvolver este traballo creáronse dous grupos heteróticos. No primeiro deles, denominado “Grupo heterótico A”, cruzáronse cinco LP lisas do CIAM polo doante Mo17 (F1) e a partir da xeración F2 dos cruzamentos orixináronse as estirpes segregantes por autofecundación e retrocruzamentos, como se indica no esquema 1. Desta maneira obtivéronse os niveis de introgresión de xermoplasma elite ao 25, 50 e 75 %. ES

Nursery (parcela de mellora)

EMA

Grupo heteró co A LP lisas receptoras EC214, EC18, EC49, EC215A, EC218

LP doante Mo17 (F1)

Liñas puras parentais dentadas receptoras (EC133A e EC136)

coz denominada B73_P. Do mesmo modo, as 120 estirpes segregantes dentadas cruzáronse tamén con dous tester, a liña pura Mo17 e unha liña emparentada precoz Mo17_P (esquema 2). En 2014, os 560 cruzamentos xerados o ano anterior distribuíronse en catro ensaios que foron repetidos en dúas condicións de cultivo segundo a época de recolección (esquema 2). O deseño estatístico foi un deseño de bloques incompletos alfa-látice parcialmente repetido (Williams et al., 2011).

cruzamento

Xeración F2S1 50 % XE

autofecundación Xeración F2S2 50 % XE

autofecundación Xeración F2S3 50 % XE autofecundación

Xeración F2S4 50 % XE

autofecundación Xeración F2S5 50 % XE

autofecundación Xeración F2S6 50 % XE

Xeración F1 25 % XE Xeración F1 75 % XE

autofecundación Xeración S1 25 % XE Xeración S1 75 % XE

Grupo heteró co

Es rpes segregantes LP lisas

Tester heteró cos

Es rpes segregantes LP dentadas

Xeración F2S4 50 % XE Xeración S3 25 % XE Xeración S3 75 % XE Parentais 0 % XE

73 P (precoz)

Tester heteró cos Mo17 Mo17_P (precoz)

autofecundación 320 cruzamentos

Xeración S2 25 % XE Xeración S2 75 % XE

autofecundación

2014

autofecundación Xeración S5 25 % XE Xeración S5 75 % XE

De maneira análoga ao esquema 1, no “Grupo heterótico B” creáronse as poboacións segregantes a partir do cruzamento (F1) de catro liñas dentadas (EC133A, EC134, EC135 e EC136) pola doante B73, ás que se lles aplicou o mesmo deseño de cruzamentos e retrocruzamentos que ao grupo A. Este sistema mantén a heterose dos cruzamentos híbridos entre estirpes derivadas de ambos os grupos. A fin de poder obter os cruzamentos, no ano 2013 as 160 estirpes segregantes lisas cruzáronse con dous tester heteróticos, coa liña pura B73 e cunha liña emparentada pre-

1061

1060

Mab1

1001

CORREDOR 2m.

autofecundación Xeración S4 25 % XE Xeración S4 75 % XE

240 cruzamentos

Avaliación de cruzamentos

1120

Xeración S3 25 % XE Xeración S3 75 % XE

Selección de Liñas Puras

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Grupo heteró co A

retrocruzamentos parentais

autofecundación

ESQUEMA 2 Topcross (obtención de cruzamentos)

2013

Xeración F2

1 6 B L O Q U E S D E 9 m + 1 5 C O R R E D O R E S

B O R D U R A 2 f i l a s

2120

Mab5

2061

2060

Mab1

2001

3120

Mab5

3061

3060

Mab1

3001

4120

Mab5

4061

4060

Mab1

4001

5120

Mab6

5061

5060

Mab2

5001

I x x x x

6120

Mab6

6061

6060

Mab2

6001

I x x x x

7120

Mab6

7061

7060

Mab2

8120

Mab6

8061

8060

Mab2

9120

Mab7

9061

9060

Mab3

10120

Mab7

10061

10060

Mab3

B 7001 O R D 8001 O 2 9001 fi l a 10001

11120

Mab7

11061

11060

Mab3

11001

12120

Mab8

12061

12060

Mab4

12001

13120

Mab8

13061

12060

Mab4

13001

I x x x x

14120

Mab8

14061

14060

Mab4

14001

I x x x x

B O R D U R A 4 f i l a s

d e 2 m = 1 7 4 m

x x x x x x x x x x x x x x x x

N E

C o r r e d o r d e h e r b a

I x x x x I x x x x I x x x x I x x x x I x x x x I x x x x

XE: introgresión de xermoplasma elite

C A M I Ñ O F I N C A

100

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

O ensaio cos cruzamentos sementouse o 7 de maio e a recolección levouse a cabo a partir do 29 de setembro. Na colleita avaliáronse o rendemento de materia seca total da planta enteira RMS (t MS/ha) e o contido de materia seca MS (%). Na fase vexetativa da planta tomáronse a altura de planta APL (cm), o encamado ou porcentaxe de plantas encamadas (ENC) e os días da floración feminina (FFEM). As parcelas recolléronse cunha colleitadora CIBUS-S para millo forraxeiro, con pesado automático da forraxe da parcela e con toma automática das mostras para determinar o contido de materia seca e o valor nutritivo. Co fin de buscar un indicador común onde se recollesen os datos máis importantes de rendemento, precocidade e encamado creouse un índice de produción (IP) que se calculou como a porcentaxe do RMS relativa á media do ensaio, e axustada con 0,75 e -0,5 por cada 1 % de diferenza dos contidos de materia seca e encamado de cada cruzamento respecto das medias do ensaio (Campo e Moreno-González, 2014). Recolección de parcelas con colleitadora CIBUS-S para millo forraxeiro e biomasa

RESULTADOS Na táboa 1 móstranse os resultados máis relevantes da análise conxunta dos ensaios de avaliación que, unidos á selección na nursery, nos permitiu realizar a selección das LP con introgresión de xermoplasma elite, que se presentan na primeira columna. Ademais da avaliación dos cruzamentos das estirpes segregantes polos tester B73 e B73_P, tamén se avaliaron o híbrido elite de referencia B73 x Mo17, os cruzamentos das LP lisas receptoras polos tester, as testemuñas comerciais (Anjou456, Eldora e LG3303) e o híbrido experimental WAMGAL (en fase de rexistro). O cruzamento elite alcanzou un IP de 119,8 % e unha produción de 22,5 t MS/ha. O seu contido en materia seca foi baixo (30,5 %) respecto da media de todos os cruzamentos avaliados (33,9 %) e foi un híbrido máis tardío (94,4 días a FFEM) que a media dos cruzamentos (89,5 días). Os cruzamentos derivados das estirpes segregantes da LP EC214 conseguiron menores encamados e maior precocidade entre as estirpes lisas. Na táboa 1 preséntanse as estirpes que conseguiron os máis altos índices de selección cando se avaliaron os seus cruzamentos e as oito LP se-

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

UNHA ESTRATEXIA DE MELLORA XENÉTICA PARA A OBTENCIÓN DE HÍBRIDOS DE MILLO É DESENVOLVER LIÑAS PURAS (LP) DE SEGUNDO CICLO A PARTIR DO CRUZAMENTO DE MATERIAL ADAPTADO POR MATERIAL ELITE

leccionadas (EC501, EC502, EC503A, EC503B, EC504, EC505, EC506 e EC507). Entre as LP seleccionadas destacaron os cruzamentos da LP EC504, polo seu baixo encamado (-0,18 %), e EC501, polo seu alto contido en materia seca (35,7 %), que quedan reflectidos nos seus altos IP (110,8 e 110,6 %, respectivamente). A LP receptora EC214 é unha liña pura utilizada no CIAM para conferir resistencia ao encamado nos híbridos forraxeiros. Entre as estirpes segregantes da LP receptora EC215A seleccionáronse catro LP con nivel de introgresión do 25 %, outras catro con nivel de introgresión do 50 % e unha con 75 % de introgresión do xermoplasma elite. As estirpes máis destacadas foron EC215A(2)_Mo17-1-1-1 e EC215A_Mo17-10-1-1-1, ambas con rendementos por enriba das 20 t MS/ha e a última con alta concentración de MS (36 %) e maior precocidade. A LP EC215A xa foi seleccionada pola súa boa aptitude combinatoria para conseguir cruzamentos con altos contidos en MS (Campo et al., 2012). Doce LP foron seleccionadas a partir dos 38 cruzamentos que alcanzaron IP por enriba de 100 nas estirpes segregantes derivadas da LP EC218A. A estirpe máis destacada foi EC218(2)_Mo17-9-2, que alcanzou unha maior produción (23,1 t MS/ha) e un maior IP (124,2 %) que o híbrido de referencia B73 x Mo17 (22,5 t MS/ha e 119,8 %). A partir dela seleccionáronse as LP EC518A e EC518B. Outras dúas estirpes, EC218_Mo17(2)-3-2 e EC218_Mo17(2)-4-1, destacaron polo seu baixo encamado (-0,44 %) e a súa alta concentración de materia seca (35,5 %), e a partir delas seleccionáronse as LP EC522A, EC522B e EC521. Entre as estirpes segregantes da LP receptora EC18 seleccionáronse cinco LP cun nivel de introgresión de xermoplasma elite do 25 % (EC526, EC527A, EC527B, EC528A e EC528B), catro con nivel de introgresión do 50 % (EC529, EC530A, EC530B e EC531) e outras cinco con 75 % (EC532A, EC532B, EC533, EC534A e EC534B). Por último, a partir da LP receptora EC49A conseguíronse os cruzamentos cos valores medios máis altos de RMS e IP. Seleccionáronse oito LP a partir das estirpes segregantes con introgresión de xermoplasma do 25 %, catro con introgresión de xermoplasma do 50 % e sete con introgresión do 75 %. Os cruzamentos das estirpes segregantes que destacaron por altas concentracións de MS foron EC49(2)_Mo17-10-2, EC49(2)_Mo1710-3 e EC49_Mo17-10-2, e, por baixos encamados, EC49_Mo17-4-1, EC49(2)_Mo17-10-1 e EC49(2)_ Mo17-10-2.

MAÍZ ATLAS

CICLO

Ideal para pastone y ensilado de calidad

450

MAÍZ BONFIRE

CICLO

El más productivo para silo en ciclo 200

200

FÓRMULAS FORRAJERAS Rentabilidad asegurada

Selva de Mar, 111 · 08019 Barcelona · Tel. 93 303 63 60 · Fax 93 303 63 73 · info@semillasﬁto.com · www.semillasﬁto.com

102

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 1. Liñas puras (LP) seleccionadas a partir dos resultados de avaliación dos cruzamentos das LP e estirpes lisas cruzadas por dous tester e a selección de mellora na nursery Liñas puras lisas seleccionadas

LP e estirpes segregantes cruzadas polos tester B73 e B73_P Mo17 EC214 EC214(2)_Mo17_7-1-1 Media de cruz. 9 LP (25 % XE) EC214_Mo17_2-1-1-1 EC214_Mo17_8-1-1-1 EC214_Mo17_8-1-2-1 Media de cruz. 14 LP (50 % XE) EC214_Mo17(2)_3-1-1 EC214_Mo17(2)_3-2-1 EC214_Mo17(2)_5-3-1 Media de cruz. 11 LP (75 % XE) EC215A EC215A(2)_Mo17_1-1-1 EC215A(2)_Mo17_3-1-1 EC215A(2)_Mo17_5-1-1 Media de cruz. 6 LP (25 % xE) EC215A_Mo17_2-1-1-1 EC215A_Mo17_9-1-2-1 EC215A_Mo17_10-1-1-1 Media de cruz. 11 LP (50 % XE) EC215A_Mo17(2)_1-1 Media de cruz.9 LP (75 % XE) EC218A EC218(2)_Mo17-2-1 EC218(2)_Mo17-4-1 EC218(2)_Mo17-9-1 EC218(2)_Mo17-9-2 Media de cruz. 11 LP (25 % XE) EC218_Mo17-10-1-2 Media de cruz. 11 LP (50 % XE) EC218_Mo17(2)-2-2 EC218_Mo17(2)-3-2 EC218_Mo17(2)-4-1 EC218_Mo17(2)-6-1 EC218_Mo17(2)-7-2 Media de cruz. 16 LP (75 % XE) EC18 EC18(2)_Mo17-1-1 EC18(2)_Mo17-2-1 EC18(2)_Mo17-10-2 EC18(2)_Mo17-12-3 Media de cruz. 13 LP (25 % XE) EC18xMo17-8-1-1 EC18_Mo17-8-1-2 EC18_Mo17-9-1-1 Media de cruz. 11 LP (50 % XE) EC18_Mo17(2)-2-1 EC18_Mo17(2)-5-1 EC18_Mo17(2)-7-1 Media de cruz. 13 LP (75 % XE) EC49 EC49(2)_Mo17-4-1 EC49(2)_Mo17-6-1 EC49(2)_Mo17-8-1 EC49(2)_Mo17-10-1 EC49(2)_Mo17-10-2 EC49(2)_Mo17-10-3 Media de cruz. 11 LP (25 % XE) EC49_Mo17-4-1 EC49_Mo17-8-1 EC49_Mo17-10-2 Media de cruz. 9 LP (25 % XE) EC49_Mo17(2)-3-1 EC49_Mo17(2)-5-1 EC49_Mo17(2)-5-2 EC49_Mo17(2)-8-1 EC49_Mo17(2)-8-2 EC49_Mo17(2)-9-1 Media de cruz. 8 LP (75 % XE)

RMS (t MS/ha)

MS (%)

ENC (%)

APL (cm)

FFEM (d)

IP (%)

16,7 33,1 0,61 248,9 90,1 91,1 16,4 36,9 0,14 252,3 87,1 92,1 EC501 19,9 35,7 0,82 271,1 88,5 110,6 16,7 34,8 0,39 245,2 88,2 92,4 EC502 19,3 34,5 0,84 262,7 87,5 106,1 EC503A e B 21,4 31,9 0,75 285,4 89,5 115,5 EC504 20,1 33,7 -0,18 282,5 88,8 110,8 17,4 34,0 0,59 262,7 88,1 95,7 EC505 19,9 32,9 0,02 262,3 90,1 109,0 EC506 19,6 35,4 0,19 266,2 88,0 109,1 EC507 19,8 34,2 0,06 265,7 90,2 109,5 17,6 32,6 0,10 258,0 89,5 96,0 20,6 31,9 6,76 287,9 92,9 108,1 EC508 20,9 33,1 0,27 280,1 91,0 114,2 EC509 19,8 32,2 2,54 284,3 89,8 106,6 EC510A e B 23,0 30,7 11,87 276,2 94,1 116,2 19,4 32,5 4,03 278,0 91,0 103,7 EC511 20,5 32,8 1,83 266,1 90,8 111,3 EC512 19,7 33,1 0,12 265,7 89,5 107,6 EC513 e EC514 20,2 36,0 0,63 269,4 88,7 112,6 18,5 33,7 0,74 262,9 90,2 101,2 EC515 20,1 34,8 1,16 279,7 92,0 111,0 17,0 33,7 1,24 266,9 90,9 92,8 17,0 34,1 0,68 257,3 89,4 93,3 EC516 19,4 34,5 3,87 262,6 90,2 105,5 EC517 19,5 32,0 1,28 269,9 92,5 105,3 20,9 31,5 0,64 282,6 93,0 112,6 EC518A e B 23,1 33,5 4,51 283,2 91,6 124,2 19,1 34,4 0,99 270,9 90,9 105,1 EC519 19,7 34,4 5,86 262,3 90,9 105,7 17,2 34,7 1,55 253,2 89,6 94,7 EC520 19,4 37,8 0,33 266,3 89,0 109,7 EC521 21,1 32,6 -0,44 252,6 89,6 115,6 EC522A e B 21,4 35,5 6,21 259,8 87,9 115,8 EC523 19,5 34,5 -0,01 248,0 88,6 107,8 EC524 e EC525 20,0 35,3 0,12 267,6 89,1 111,0 17,8 34,4 1,19 252,6 89,7 98,1 18,4 33,9 0,27 274,5 88,8 101,1 20,3 32,0 -0,49 268,6 88,5 110,6 EC526 19,3 32,8 -0,46 270,4 90,1 105,8 EC527A e B 20,0 34,9 0,62 259,9 87,0 110,6 EC528A e B 20,5 33,4 0,48 259,9 87,0 112,5 18,8 33,7 1,39 264,3 88,9 103,0 EC529 19,2 34,5 1,05 255,7 87,9 105,7 EC530A e B 19,4 35,4 0,19 256,5 87,7 107,8 EC531 19,1 36,5 -0,23 251,4 87,1 107,5 18,0 35,1 0,45 253,3 88,9 100,1 EC532A e B 19,3 36,0 -0,51 270,4 90,7 108,3 EC533 19,6 34,3 0,19 267,4 91,4 108,0 EC534A e B 22,0 30,7 0,28 272,8 91,5 118,2 100,0 18,3 33,7 0,68 268,3 90,6 15,8 34,5 0,71 239,3 85,2 86,9 EC535 21,1 31,5 0,24 269,0 90,0 114,1 EC536A e B 19,6 31,8 0,69 275,4 90,8 106,1 EC537A e B 22,3 30,6 6,33 285,6 91,3 115,7 EC538 20,8 34,1 -0,21 270,3 89,6 114,8 EC539 20,6 35,9 -0,27 276,1 86,5 115,3 EC540 19,6 36,3 4,21 287,0 88,6 107,8 19,7 33,2 2,12 272,9 89,0 106,8 EC541 20,1 33,6 -1,29 261,9 88,7 111,0 EC542A e B 19,7 33,7 2,62 261,0 89,7 107,2 EC543 20,0 35,5 0,20 260,8 86,9 111,4 19,5 34,2 1,15 258,0 88,9 101,6 EC544A e B 20,4 34,3 -0,05 265,1 88,9 112,6 EC545 20,3 31,2 0,92 273,5 91,7 109,3 EC546 19,6 31,3 0,07 268,3 92,1 105,9 EC547 19,5 32,6 0,58 265,7 91,1 106,1 EC548A e B 19,6 33,0 0,12 258,5 89,1 107,1 20,6 34,9 0,68 261,0 90,4 114,0 19,6 32,9 0,86 264,9 90,7 106,5 Outros xenotipos avaliados H elite B73 x Mo17 22,5 30,5 1,58 282,2 94,4 119,8 HC testemuña ELDORA 17,6 28,4 0,23 262,2 92,2 92,7 HC testemuña LG3303 14,5 37,7 -0,26 220,0 81,2 82,3 HC testemuña ANJOU456 18,9 35,5 0,98 263,1 89,4 104,6 HE CIAM-WAM WAMGAL 20,7 31,2 0,19 278,6 86,6 111,8 Media de todos os híbridos 18,19 33,87 1,08 261,55 89,54 99,60 XE: nivel de introgresión xermoplasma elite; RMS: rendemento de materia seca; MS: contido de materia seca; ENC: encamado; APL: altura da planta; FFEM: floración feminina; IP: índice de produción. H: híbrido; HC: híbrido comercial; HE: híbrido experimental CIAM-WAMESTRADA AFRIGA ANO XXI - Nº 115

104

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 2. Liñas puras (LP) seleccionadas a partir dos resultados de avaliación dos cruzamentos das LP e as estirpes segregantes dentadas cruzadas por dous tester e a selección de mellora na nursery Liñas puras dentadas seleccionadas EC601 EC602 EC603 EC604 EC605 EC606 EC607

EC608 EC609A e B EC610A e B EC611 EC612A e B EC613 EC614

EC615 EC616 A e B EC617 EC618

EC619A e B EC620, EC621 A, B, C e D

EC622A e B, EC623A e B EC624 EC625

H elite H elite precoz HC testemuña HC testemuña HC testemuña HE CIAM-WAM

LP e estirpes segregantes cruzadas RMS (t MS/ MS (%) polos tester Mo17 e Mo17_P ha) EC133A 21,7 33,3 EC133A(2)_B73-1-1 20,8 34,3 EC133A(2)_B73-3-3 21,0 33,3 EC133A(2)_B73-7-1 20,1 34,9 Media de cruz. 12 LP (25 % XE) 18,7 33,4 EC133A_B73-4-1-2 20,7 33,1 EC133A_B73-7-1-1 21,5 35,0 Media de cruz. 11 LP (50 % XE) 18,9 33,4 EC133A_B73(2)-1-3 20,5 32,4 EC133A_B73(2)-3-2 20,5 32,4 Media de cruz. 9 LP (75 % XE) 18,0 33,4 EC136 16,9 38,5 EC136(2)_B73-2-3 19,4 40,7 EC136(2)_B73-4-1 19,9 36,7 Media de cruz. 8 LP (25 % XE) 18,7 37,6 EC136_B73-1-1-2 20,5 38,8 EC136_B73-9-1-1 19,1 39,0 Media de cruz. 12 LP (50 % XE) 18,7 36,9 EC136_B73(2)-1-1 23,7 33,3 EC136_B73(2)-2-3 19,2 35,7 EC136_B73(2)-8-1 18,6 38,0 Media de cruz. 12 LP (75 % XE) 16,7 37,7 EC134 18,5 32,9 EC134(2)_B73-5-1 19,1 34,6 Media de cruz. 5 LP (25 % XE) 16,9 34,8 EC134_B73-2-1-1 21,9 34,1 EC134_B73-7-1-1 20,2 37,6 Media de cruz. 5 LP (50 % XE) 20,2 33,9 EC134_B73(2)- 2-1 22,3 31,0 EC134_B73(2)-3-1 22,7 33,8 EC134_B73(2)-3-2 22,2 32,6 EC134_B73(2)-5-1 23,9 32,5 EC134_B73(2)-7-1 23,3 34,3 Media de cruz. 7 LP (75 % XE) 22,6 32,2 EC135 17,4 34,5 EC135(2)_B73-3-2 21,4 34,0 Media de cruz. 11 LP (25 % XE) 18,1 35,1 EC135_B73-8-1-1 20,3 32,1 Media de cruz. 8 LP (50 % XE) 17,4 35,3 EC135_B73(2)-6-1 19,8 32,2 Media de cruz. 4 LP (75 % XE) 18,8 32,4 Outros xenotipos avaliados B73 x Mo17 23,3 32,4 B73 x Mo17_P 24,2 30,2 ANJOU456 15,8 34,7 ELDORA 17,8 30,3 LG3303 15,6 37,1 WAMGAL 22,4 33,9 Media de todos os híbridos 18,50 34,90

ENC (%)

APL (cm)

FFEM (d)

IP (%)

0,27 -0,05 0,79 -0,11 0,12 0,14 -0,10 1,08 0,27 0,31 0,73 -0,20 -0,07 -0,03 0,39 0,14 0,02 0,18 0,08 -0,10 0,11 0,40 0,29 0,57 0,38 0,26 0,27 0,55 0,17 0,17 0,35 0,90 0,14 0,33 0,26 -0,14 0,16 0,34 0,06 0,00 0,53

259,6 237,4 260,1 258,9 257,1 269,7 266,0 264,6 261,9 263,6 257,6 250,6 257,1 260,1 253,7 257,1 247,9 251,2 271,7 249,8 242,1 239,0 262,6 271,5 255,0 264,2 254,0 258,2 263,1 271,7 279,1 285,0 262,9 276,1 245,5 259,9 256,5 252,4 245,3 260,6 259,2

86,9 90,1 89,2 87,5 88,9 89,3 88,7 89,8 91,1 92,0 90,7 87,0 85,8 85,8 86,7 86,3 86,1 86,7 87,6 87,6 87,0 86,4 90,3 88,1 88,1 88,7 87,8 88,8 92,2 91,4 91,7 92,0 89,9 91,8 88,8 88,8 88,2 90,0 89,4 91,4 90,6

115,4 111,8 111,4 108,3 99,7 109,9 116,0 100,2 108,2 108,5 95,7 93,7 109,0 109,0 103,0 113,9 106,4 102,1 126,1 104,3 102,3 91,7 98,0 102,7 90,9 117,1 110,9 107,9 116,6 121,4 117,4 126,1 125,1 119,0 93,5 114,5 97,8 106,7 94,2 104,8 99,2

0,16 0,61 0,78 0,16 -0,05 0,05 0,38

270,0 270,8 255,5 255,8 227,0 260,5 254,60

92,2 94,7 87,6 92,6 81,7 85,2 88,50

123,1 125,7 84,6 92,8 85,5 119,8 99,60

H: híbrido; HC: híbrido comercial; HE: híbrido experimental; XE: introgresión de xermoplasma exótico; RMS: rendemento de materia seca; CM: contido de materia seca; ENC: encamado; APL: altura da planta; FFEM: días transcorridos desde a sementeira ata a ﬂoración feminina; IP: índice de produción

WAMESTRADA S.L.L. Zona industrial de Toedo 36680 A Estrada, Pontevedra - España Telf./fax- 0034 986 572 445 Info@semillaswam.com - www.semillaswam.com

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

WAMGAL Millo híbrido galego Pro xecto F EADER 2012/27

CENTRO INVESTIGACIÓNS AGRARIAS MABEGONDO

106

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Os resultados de avaliación dos cruzamentos das estirpes segregantes orixinadas a partir das LP dentadas e a súa correspondente selección de liñas puras preséntanse na táboa 2. Do mesmo xeito que no caso anterior, nestes ensaios tamén se avaliaron os tres híbridos comerciais testemuñas, o híbrido experimental WAMGAL e o híbrido elite de referencia. O cruzamento elite alcanzou unha produción media de 23,3 t MS/ha, 0,16 % de ENC e un IP de 123,1 %. O cruzamento precoz B73 x Mo17_P conseguiu un valor máis baixo de materia seca, 30,2 %, pero maior produción (24,2 t MS/ha) e maior IP (125,7 %). Os híbridos testemuñas acadaron unhas producións de entre 15,6 e 17,8 t MS/ha e un índice de produción máximo de 92,8 % (ELDORA). O híbrido experimental WAMGAL superou as 22 t MS/ ha e alcanzou un IP de 119,8 %, con baixo encamado (0,05 %), e ademais foi máis precoz que a media de todos os cruzamentos avaliados (85,2 días a FFEM). Seleccionáronse sete LP a partir das estirpes segregantes con xermoplasma derivado da LP receptora EC133A e a LP doante B73. Algúns dos cruzamentos derivados destas estirpes segregantes tiveron encamados moi baixos. Os cruzamentos derivados das estirpes segregantes da LP receptora EC136 alcanzaron as maiores precocidades e as máis altas concentracións de MS. A estirpe EC136(2)_B732-3 obtivo o valor máis alto de MS (40,7 %) de todo o ensaio, así como a maior precocidade das estirpes segregantes avaliadas (85,8 días a FFEM). Outras tres estirpes segregantes destacaron polas súas máis altas concentracións de MS respecto da media dos cruzamentos (34,5 %): EC136_B731-1-2, EC136_B73-9-1-1 e EC136_B73(2)-8-1, con MS de 38,8 %, 39 % e 38 %, respectivamente. A estirpe EC136_ B73(2)-1-1 foi superior ao híbrido de referencia con maior RMS (23,7 t MS/ha) e maior IP (126,1 %). A partir destas estirpes seleccionáronse tres LP cun 25 % de introgresión de xermoplasma elite (EC608, EC609A e EC609B), outras tres cun 50 % de introgresión de xermoplasma elite (EC610A, EC610B e EC611) e catro cun 75 % (EC6012A, EC612B, EC613 e EC614). As estirpes segregantes da LP receptora EC134 alcanzaron as maiores producións e os maiores índices de produción, destacando entre elas EC134_B73(2)-5-1 e EC134_ B73(2)-7-1, con producións de 23,9 e 23,3 t MS/ha e IP superiores ao híbrido de referencia (126,1 e 125,1 %, respectivamente), e a poboación EC134_B73(2)-3-1, que alcanzou un rendemento de 22,7 t MS/ha e un IP de 121,4 %, moi próximo ao do híbrido de referencia, pero con mellores características agronómicas. A partir destas estirpes seleccionáronse 12 LP. Por último, a partir dos cruzamentos das estirpes segregantes da LP receptora EC135 seleccionáronse seis LP (EC622A, EC622B, EC623A, EC623B, EC624 e EC625). Os cruzamentos destas estirpes foron os que acadaron niveis máis baixos de encamado, sobresaíndo os cruzamentos da estirpe segregante EC135(2)_B73-3-2, cunha produción de 21,4 t MS/ha, un encamado de -0,14 % e un IP de 114,5 %. A partir deste retrocruzamento seleccionáronse catro LP.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONCLUSIÓNS Despois de oito anos de selección, máis un de cruzamentos (topcross) e outro de avaliación de cruzamentos en dous ambientes, escolléronse 62 liñas puras lisas e 35 liñas puras dentadas derivadas de material adaptado con diferente grao de introgresión de xermoplasma elite procedente das liñas puras elite americanas B73 e Mo17. As liñas puras seleccionadas foron incluídas dentro do banco de xermoplasma de millo do CIAM e no programa de mellora para desenvolver híbridos de millo con alto valor forraxeiro e adaptados ás condicións edafoclimáticas da cornixa cantábrica, onde son amplamente utilizados para a alimentación animal. AGRADECEMENTOS Esta investigación forma parte do proxecto RTA201200100-00 financiado polo INIA (Ministerio de Economía e Competitividade).

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS Argillier O., Hèbert Y. y Barrière Y. (1995) Relationships between biomass yield grain production, lodging susceptibility and feeding value in silage maize. Maydica, 40: 125-136. Barriere Y., Traineau R. y Emile J.C. (1992) Variation and covariation of silage maize digestibility estimates from digestion trial with sheep. Euphytica, 59: 61-72. Brancourt-Hulmel M., Heumez E., Pluchard P., Beghin D., Depatureaux C., Giraud A. y Le Gouis J. (2005) Indirect versus direct selection of winter wheat for low-input or highinput levels. Crop Science 45: 1427-1431 Campo L. y Moreno-González J. (2014) Introgresión de germoplasma élite para la mejora de híbridos de maíz forrajero. Acta Hort, 69: 67-68. Campo, L., Monteagudo A.B. y Moreno-González J. (2012) Aptitud combinatoria entre líneas puras de maíz para alto rendimiento forrajero. Acta Hort, 62: 43-45. ESYRCE (2013) Encuesta sobre supercifies y rendimiento de cultivos. www.magrama.es. Malvar R.A., Ordás A., Revilla P., Cartea M.E. (1996) Estimates of genetic variances in two Spanish populations of maize. Crop Science, 36: 239-242 Moreno-González J. (1988) Diallel Crossing System in Sets of Flint and Dent Inbred Lines of Maize (Zea mays L). Maydica, 33: 37-49. Moreno-González J., Ramos-Gourcy F. y Losada E. (1997) Breeding Potential of european flint and earliness-selected US Corn Belt dent maize populations. Crop Science 37: 1475-1481. Svensson K., Odlare M. y Pell M. (2004) The fertilizing effect of compost and biogas residues from source separated household waste. J. Agric. Sci., 142 : 461-467. Williams E., Piepho H.P., Whitaker D. (2011) Aumented p-rep designs. Biometrical J. 53: 19–27.

El maíz con nombre propio 700

700

600

500

450

400

ISIA

Fao

PICO

Fao

SURAS

Fao

ISH 612

Fao

AGN 625

Fao

AGN 720

Fao

Expresi贸n vegetal Nuestro cat谩logo en www.rocalba.com

Fao

350

300

280

SUNMARK

Fao

SUSANN

Fao

SURREAL

350

Fao

SUFAVOR

400

Fao

SUMBERTO

SUMBRA

400

Fao

SUPERBIA

Fao

110

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Presentamos os resultados para o período 1996-2014, no que o Serida avaliou 276 variedades de millo forraxeiro en distintas zonas edafoclimáticas de Asturias.

MILLO FORRAXEIRO EN ASTURIAS. AVALIACIÓN E VARIEDADES (1996-2014) Adela Martínez Fernández, Alfonso Carballal Samalea, Consuelo González García, Begoña de la Roza Delgado, Ana Soldado Cabezuelo, Sagrario Modroño Lozano, Alejandro Argamentería Gutiérrez Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida)

Na avaliación destas variedades utilizouse a mesma metodoloxía en canto a deseño, labores, densidade de plantas, tratamentos, fertilización e controis de campo e de laboratorio. Para iso disponse de catro campos de ensaio, localizados cada un dentro da respectiva zona edafoclimática de Asturias que representa (figura 1). Figura 1. As catro diferentes zonas edafoclimáticas de Asturias aptas para o cultivo do millo forraxeiro

O ano climático 2014 foi, en xeral, moi favorable para a produción de millo en Asturias. Tanto a primavera coma o verán foron cálidos e con precipitacións ben repartidas. Na zona costeira oriental, estas foron tormentosas, inducindo algo de seca. Na zona interior alta, a pluviometría retardou o proceso de maduración e obrigou a colleitar cun contido en materia seca algo inferior ao habitual. Os controis efectuáronse sempre no momento idóneo para ensilar (estado de gran pastoso vítreo), cunha media xeral para todo o período 1996-2014 de 34,7 ± 3,13 % de materia seca (MS; media ± desviación estándar). As variables controladas son: AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DÍAS S/R: Días desde a sementeira ata a recollida no estado antes indicado. PROD (tMS/ha): Produción de forraxe en toneladas de materia seca por hectárea. CIN: Cinzas; PB: Proteína bruta; FND: Fibra neutro deterxente; AM: Amidón. Estimacións realizadas: DMO (%): Dixestibilidade in vivo da materia orgánica. MX/kgMS: Enerxía metabolizable en megaxulios por quilogramo de materia seca. UFL/kgMS: Enerxía neta de lactación en unidades forraxeiras de leite por quilogramo de materia seca. Mcal/kgMS: Enerxía neta de lactación en megacalorías por quilogramo de materia seca. Así mesmo, inclúense a casa comercial e o número de anos de ensaio (anos de avaliación). Estes resultados tabúlanse de forma independente para cada zona edafoclimática, en tres listas: Lista Principal (PR): Variedades de actualidade e avaliadas polo menos durante dous anos. Lista Provisional: Variedades de actualidade pero só cun ano de avaliación. Lista Complementaria: Variedades que xa non están no mercado pero que conservan un valor histórico e como punto de referencia, ao poñer de manifesto as diferenzas existentes entre as de antes e as actuais. Algunhas foron moi usadas en anos previos. Neste artigo preséntanse exclusivamente as variedades incluídas na lista principal. As restantes poden ser consultadas utilizando unha aplicación on-line, á que se pode acceder desde a páxina web do Serida (www.serida.org) ou utilizando a ligazón na nosa páxina web www.revistaafriga.com. Paralelamente, contrólase a resistencia ao encamado de cada variedade a avaliar. Os resultados deste parámetro analízanse de forma independente do resto, considerando as diferentes datas de recollida, e preséntanse categorizados nunha táboa común para as catro zonas consideradas. Os datos máis importantes á hora de elixir a variedade a sementar veñen acompañados dunha letra indicativa do rango (A, B, C, D, E; de mellor a peor).

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

111

Lista

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL Casa comercial

Anos de avaliación

Advanta

AADRES

142

Advanta

AALLEXIA

142

Advanta

AARLEY

131

KWS

AMADEO

124

Variedade

DÍAS S/R

PROD (tMS/ha)

KWS

AMANITIDIS

123

Advanta

AMBASSAD

146

Senasa

ANJOU 249

130

d d B B B d B

(% MS) CIN

FND

DMO (%)

MX/kgMS

Mcal/ kgMS

UFL/kgMS

17,3

3,8

6,6

46,3

32,1

73,2

11,3

0,93

1,70

21,6

3,3

6,5

44,0

33,7

74,5

11,5

0,95

1,74

17,1

3,4

6,7

45,3

29,1

73,9

11,4

0,94

1,72

15,4

e d C d

3,3

7,3

41,8

33,8

75,4

11,7

0,97

1,76

3,1

6,9

43,4

31,6

75,0

11,6

0,96

1,76

3,4

6,3

48,3

30,5

71,7

11,1

0,92

6,7

45,1

27,6

73,2

11,3

0,93

e e

1,67

3,5

d e

16,1 17,6 16,7

1,70

Senasa

ANJOU 277

131

16,9

3,4

7,3

43,1

32,4

74,9

11,6

0,96

1,75

Senasa

ANJOU 387

138

18,8

3,2

6,5

44,1

33,2

74,5

11,5

0,96

1,74

Senasa

ANJOU 456

146

18,5

3,4

6,6

45,7

32,1

72,9

11,3

0,93

1,70

KWS

ATLETICO

134

18,0

3,5

7,1

43,3

30,7

74,7

11,5

0,96

1,74

Advanta

AUTOMAT

123

14,8

3,2

7,2

41,4

33,3

76,2

11,8

0,98

1,78

CEFSA

BARÇA

124

17,9

3,5

7,2

45,6

31,6

73,7

11,4

0,94

Caussade

BELUGI CS

128

18,8

3,6

7,2

45,3

30,4

74,0

11,4

0,94

RAGT

BERGXXON

141

17,6

3,5

6,9

44,0

32,8

74,7

11,5

0,96

Caussade

BONPI

131

3,7

7,2

46,5

30,3

Caussade

CASTELLI

133

3,1

6,6

45,8

32,8

Caussade

CERGI

130

3,5

6,8

44,7

29,2

Advanta

CHATILLON

130

3,4

7,0

42,0

32,9

PR PR PR

RAGT Syngenta Codisem

2 3 2

CICLIXX CISKO CLARITI

130 138 141

3,3 3,3 3,2

6,9 6,8 6,2

43,7 41,2 42,5

32,3 35,8 35,3

Codisem

CODILOR

131

d C C B B B C d C

3,3

7,0

46,5

31,0

d d C e d C B C B C d

1,72

e C C C C d C C C C C B

d C C d C d C e C C A B C

17,1 16,3 17,9 18,1 17,3 17,7 18,1 19,3

73,4

11,3

0,94

73,6

11,4

0,94

74,0

11,4

0,95

75,8

11,7

0,97

74,6 75,6 74,7

11,6 11,7 11,6

0,96 0,97 0,96

73,8

11,4

0,95

1,72 1,74 1,70 1,72 1,72 1,77 1,74 1,77 1,75 1.72

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

112

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Lista

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL (cont.) Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

Monsanto Codisem Codisem Caussade Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Fitó Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Maïsadour KWS Maïsadour Batlle KWS KWS Rocalba LG LG LG LG LG LG LG Caussade Codisem Fitó Caussade Maïsadour KWS Fitó Fitó Maïsadour Batlle Rocalba RAGT Advanta Caussade Advanta RAGT Fitó Batlle Batlle Syngenta Rocalba Syngenta Syngenta RAGT Fitó Batlle Fitó

6 2 2 2 5 4 3 3 3 3 3 4 5 4 2 2 4 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 2 2 2 3 2 2 2 3 3 3 2 2 3 3 2 3 4 2 4

CONCA CRAZI DELLI DEVOLVI DK 287 DK 315 DKC 33.90 DKC 3745 DKC 41.14 DKC 43.72 DKC 4845 DKC4608 DUERO DUKLA ES BIOMASS ES IMANOL ES PAOLIS ES SENSOR ES SIGMA FANGIO FERNÁNDEZ FEROUZ HAPPI KABANAS KROKUS LAXXOT LG 30.275 LG 32.64 LG 32.76 LG 32.77 LG 33.03 LG 33.85 LG 34.90 LOUBAZI MAMILLA MANACOR MARTELLI CS MAS 33 A NATHAN OPTI ORENSE PANAMA RAVENNA RIXXER RULEXX SECURA SEIDI SHERLEY SILEXX SUBITO SUM 330 SURPRISE SURTEP SUSANN SY KAIRO SY SYNCERO TAXXOA TECK YUCATAN ZAMORA

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DÍAS S/R

138 128 137 138 130 128 125 137 130 136 141 137 129 138 146 133 145 138 134 133 127 142 123 131 131 142 124 127 123 129 130 143 139 142 146 140 140 141 122 138 144 138 122 144 140 129 133 135 143 128 135 124 131 135 125 139 128 136 140 136

C B C C B B B C B C d C B C d C d C C C B d B B B d B B B B B d C d d d d d A C d C A d d B C C d B C B B C B d B C d C

PROD (tMS/ha)

17,2 16,5 17,1 20,5 16,8 15,7 17,8 16,7 19,6 16,9 16,9 19,4 15,5 17,6 20,6 16,0 18,4 18,0 18,6 17,3 19,1 18,8 15,7 16,6 15,7 17,1 19,0 17,7 16,4 17,6 16,7 18,4 20,4 19,5 20,5 17,0 20,6 18,5 15,2 16,8 17,8 18,3 12,9 18,5 18,3 16,6 18,6 19,0 17,0 18,2 16,3 14,8 15,2 17,2 17,5 22,0 16,7 18,0 19,1 16,1

C d C A C d C d B C C B e C A d C C C C B C d d e C B C d C d C A B A C A C e C C C e C C d C B C C d e e C C A d C B d

(% MS)

CIN 3,2 3,7 3,5 3,3 3,5 3,6 3,2 3,3 3,5 3,4 3,3 3,3 3,5 3,5 3,4 3,4 3,3 3,6 3,3 3,1 3,4 3,4 3,3 3,3 3,6 3,4 3,4 3,5 3,8 3,4 3,5 3,4 3,2 3,3 3,3 3,6 3,3 3,5 3,4 3,7 3,6 3,7 3,5 3,1 3,7 3,2 3,5 3,5 3,5 3,5 3,4 3,4 3,6 3,2 3,2 3,2 3,5 3,6 3,1 3,4

PB 6,9 7,8 6,7 6,5 6,9 7,2 7,1 7,0 7,2 6,8 6,4 6,6 6,9 7,0 6,3 6,4 6,6 6,7 6,7 6,9 6,6 7,4 6,7 7,4 7,5 6,9 7,4 7,3 8,2 7,3 7,3 6,9 6,5 6,3 6,7 7,1 6,3 7,0 7,2 7,6 7,3 7,0 7,0 6,5 7,0 7,1 6,9 6,8 6,9 7,3 6,6 6,8 7,5 6,8 6,8 6,9 6,9 7,1 6,2 7,4

FND 42,6 41,6 42,6 43,1 44,0 43,0 45,6 42,3 42,6 43,0 41,0 41,9 43,4 46,4 45,9 43,7 44,6 43,5 43,9 42,3 47,3 44,8 46,4 41,5 43,2 42,0 45,6 43,5 44,5 45,0 43,1 43,0 43,4 45,0 42,1 42,8 43,8 43,2 43,2 44,6 45,5 46,6 42,1 41,6 45,3 44,0 43,1 44,4 42,6 45,8 44,2 43,9 43,2 42,5 46,8 46,3 45,7 43,1 42,3 41,5

AM 34,9 31,0 34,6 34,4 31,0 32,5 30,8 33,6 34,6 34,1 34,9 34,0 30,8 31,7 33,5 33,1 34,2 34,1 31,6 33,4 28,8 31,7 29,0 32,5 30,9 33,7 26,9 28,3 26,5 29,4 29,8 33,5 35,0 33,3 36,3 33,0 33,2 32,4 30,0 28,8 31,2 27,6 32,5 35,6 31,7 30,3 28,2 34,7 33,4 30,1 31,3 29,3 29,7 34,9 27,4 28,8 29,6 29,4 36,0 34,2

B C B B C C d C B B B B d C C C B B C C e C e C d C e e e d d C B C A C C C d e C e C A C d e B C d C e d B e e d d A B

DMO (%)

MX/ kgMS

75,3 76,0 75,1 74,7 74,5 75,4 73,7 75,4 75,4 75,1 76,0 75,7 74,8 73,4 72,9 74,6 73,8 74,7 74,5 75,4 72,7 74,0 73,2 75,7 74,7 75,5 74,1 75,0 74,2 74,3 75,0 75,2 74,5 73,8 75,3 75,1 74,3 74,7 74,9 74,5 73,7 73,3 75,4 75,4 74,1 74,5 74,7 74,1 75,2 73,5 74,0 74,1 75,4 75,1 73,0 73,4 73,4 75,2 75,0 76,1

11,7 11,7 11,6 11,6 11,5 11,6 11,4 11,7 11,6 11,6 11,8 11,7 11,5 11,3 11,3 11,5 11,4 11,5 11,5 11,7 11,2 11,4 11,3 11,7 11,5 11,7 11,5 11,6 11,4 11,5 11,6 11,6 11,5 11,4 11,7 11,6 11,5 11,5 11,6 11,5 11,4 11,3 11,6 11,7 11,4 11,5 11,5 11,4 11,6 11,4 11,4 11,5 11,6 11,6 11,3 11,4 11,3 11,6 11,6 11,8

UFL/kgMS

0,97 0,97 0,96 0,96 0,95 0,97 0,95 0,97 0,97 0,96 0,98 0,97 0,96 0,94 0,93 0,96 0,95 0,95 0,96 0,97 0,93 0,95 0,94 0,97 0,96 0,97 0,95 0,96 0,95 0,95 0,96 0,96 0,96 0,95 0,97 0,96 0,95 0,95 0,96 0,95 0,94 0,93 0,97 0,97 0,94 0,96 0,96 0,95 0,96 0,94 0,94 0,95 0,97 0,97 0,94 0,94 0,94 0,96 0,96 0,98

B B C C C C d B C C A B C d e C C C C B e C d B C B C C C C C C C d C C C C C C d e C B d C C C C d d C B C d d d C C A

Mcal/ kgMS

1,76 1,77 1,75 1,74 1,74 1,76 1,72 1,76 1,76 1,75 1,78 1,77 1,74 1,71 1,70 1,74 1,72 1,74 1,74 1,77 1,69 1,72 1,71 1,77 1,74 1,76 1,73 1,75 1,72 1,73 1,75 1,75 1,74 1,72 1,76 1,75 1,74 1,74 1,75 1,73 1,71 1,70 1,76 1,77 1,72 1,74 1,74 1,73 1,75 1,71 1,73 1,73 1,75 1,76 1,71 1,71 1,71 1,75 1,76 1,78

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

113

Lista

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA ORIENTAL Casa comercial

Anos de avaliaciรณn

Variedade

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

2 2 2 4 3 2 2 2 9 2 2 2 2 2 3 2 2 4 2 2 3 2 2 6 2 2 5 4 3 3 3 3 3 4 5

AADRES AALLEXIA AARLEY AMADEO AMANITIDIS AMBASSAD ANJOU 249 ANJOU 277 ANJOU 387 ANJOU 456 ATLETICO AUTOMAT BARร A BELUGI CS BERGXXON BONPI CASTELLI CERGI CHATILLON CICLIXX CISKO CLARITI CODILOR CONCA CRAZI DEVOLVI DK 287 DK 315 DKC 33.90 DKC 3745 DKC 41.14 DKC 43.72 DKC 4845 DKC4608 DUERO

Dร AS S/R

133 138 126 115 124 141 118 124 133 141 126 123 115 121 134 123 129 125 121 122 135 134 128 134 125 133 125 127 118 130 120 130 134 132 124

C d C A B d A B C d C B A B d B C B B B d d C d B C B C A C B C d C B

PROD (tMS/ha)

20,6 22,4 20,3 18,1 19,5 19,9 18,8 19,5 19,9 21,4 20,0 15,8 20,6 20,3 22,3 20,1 20,7 18,9 19,9 18,8 20,8 18,8 23,1 20,1 19,7 19,6 18,1 18,9 18,5 18,6 19,4 19,3 19,9 20,9 17,1

A A A C B B C B B A A d A A A A A B B C A C A A B B C B C C B B B A C

(% MS)

CIN 3,9 3,6 3,5 3,9 3,2 3,9 4,0 3,6 3,5 3,8 3,4 3,2 3,9 3,7 3,4 3,5 3,3 3,8 3,7 3,2 3,4 3,5 3,4 3,3 3,8 3,6 3,7 3,5 3,6 3,5 3,9 3,5 3,5 3,5 3,8

PB 6,7 6,4 6,9 7,1 6,5 6,8 7,0 7,2 6,5 7,0 6,7 7,2 7,0 6,5 6,5 7,0 6,7 6,9 6,7 6,7 6,6 6,5 5,9 6,8 7,1 6,5 6,6 6,8 6,7 7,2 7,2 6,8 6,6 6,5 7,2

FND 46,2 42,8 43,5 44,4 41,9 45,0 44,0 42,8 43,7 43,7 43,6 40,4 46,2 45,7 42,5 44,4 42,7 45,6 45,5 44,8 42,0 42,5 47,2 41,3 43,0 43,2 44,5 44,1 44,9 42,7 42,9 42,4 40,4 41,5 42,3

AM 32,0 34,5 28,5 30,2 34,3 31,6 28,2 32,7 32,2 32,0 30,6 33,7 29,3 31,1 33,5 30,9 35,3 28,0 29,4 30,2 35,1 33,8 31,8 35,2 29,7 34,5 31,8 32,8 31,5 33,0 30,9 35,4 35,3 33,8 29,9

C B e d B C e C C C d C e C C C B e d d B C C B d B C C C C d B B C d

DMO (%)

MX/kgMS

73,1 75,1 74,8 74,5 75,4 73,8 74,9 75,2 74,6 74,6 75,0 76,9 73,5 73,5 75,4 74,5 75,1 74,1 74,1 74,0 75,6 75,0 73,2 76,1 75,0 74,8 74,3 74,7 74,2 75,4 75,6 75,4 76,7 76,1 75,5

11,2 11,6 11,5 11,5 11,7 11,4 11,5 11,6 11,5 11,5 11,6 11,9 11,3 11,3 11,6 11,5 11,6 11,4 11,4 11,5 11,7 11,6 11,3 11,8 11,5 11,5 11,5 11,5 11,4 11,6 11,6 11,6 11,8 11,7 11,6

UFL/kgMS

0,93 0,96 0,96 0,95 0,97 0,94 0,96 0,96 0,95 0,95 0,96 0,99 0,93 0,94 0,97 0,95 0,97 0,94 0,94 0,95 0,97 0,96 0,94 0,98 0,96 0,96 0,95 0,96 0,95 0,97 0,96 0,96 0,98 0,97 0,96

Mcal/kgMS

e C C C B d C C C C C A e d B C C d d C B C e A C C C C C B C C A B C

1,69 1,75 1,74 1,73 1,76 1,71 1,74 1,75 1,74 1,73 1,75 1,80 1,70 1,71 1,76 1,74 1,75 1,72 1,72 1,73 1,76 1,75 1,70 1,78 1,74 1,74 1,73 1,74 1,73 1,76 1,75 1,75 1,79 1,77 1,75

Con %+: 1%ร 7 consiga mรกs leche!

)7 >331

'-'03 6SQTI PE FEVVIVE HI TVSHYGGMzR )\GIPIRXIW VIWYPXEHSW +)2:') EyS

)7 %28%0=%

'-'03 4VIGSGMHEH WERMHEH ] VIRHMQMIRXS

)7 &331)6 '-'03

0uHIV IR TVSHYGGMzR

CIAM (Mabegondo) 2012 y 2013

)7 +%6%28 '-'03 1j\MQE GEPMHEH HI WMPS

)7 %0&%8637 '-'03 )\GIPIRXIW VIWYPXEHSW VIH IRWE]SW 1EFIKSRHS -4 XR 17 ,j

(MWXVMFYuHS IR +EPMGME TSV <IRqXMGE I 7IVZMGMSW +ERHIMVSW 7 % 6 E 'EWXMyIMVEW REZI % 4SPuKSRS -RHYWXVMEP 1MPPEHSMVS %QIW % 'SVYyE

AFRIGA ANO XXI - Nยบ 115

114

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Lista

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL (cont.) Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA ORIENTAL Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Maïsadour KWS Maïsadour Batlle KWS KWS Rocalba LG LG LG LG LG LG LG Caussade Codisem Fitó Caussade Maïsadour KWS Fitó Fitó Maïsadour Batlle Rocalba RAGT Advanta Caussade Advanta RAGT Fitó Batlle Batlle Syngenta Rocalba Syngenta Syngenta RAGT Fitó Batlle Fitó

4 2 2 4 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 2 2 2 3 2 2 2 3 3 3 2 2 3 3 2 3 4 2 4

DUKLA ES BIOMASS ES IMANOL ES PAOLIS ES SENSOR ES SIGMA FANGIO FERNÁNDEZ FEROUZ HAPPI KABANAS KROKUS LAXXOT LG 30.275 LG 32.64 LG 32.76 LG 32.77 LG 33.03 LG 33.85 LG 34.90 LOUBAZI MAMILLA MANACOR MARTELLI CS MAS 33 A NATHAN OPTI ORENSE PANAMA RAVENNA RIXXER RULEXX SECURA SEIDI SHERLEY SILEXX SUBITO SUM 330 SURPRISE SURTEP SUSANN SY KAIRO SY SYNCERO TAXXOA TECK YUCATAN ZAMORA

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DÍAS S/R

134 143 125 140 136 126 127 123 136 123 118 118 135 115 121 120 119 124 134 138 136 143 134 122 134 115 130 137 137 116 135 135 120 129 119 138 128 132 117 135 121 115 135 127 125 135 131

d e B d d C C B d B B B d A B B B B d d d e d B d A C d d A d d B C B d C C A d B A d C B d C

PROD (tMS/ha)

20,1 22,3 18,6 20,4 19,3 19,9 19,4 21,8 20,8 19,1 18,6 18,6 18,6 20,1 19,1 19,5 18,4 19,7 21,0 21,0 21,2 22,9 19,2 20,8 21,2 17,7 18,4 18,5 22,1 15,5 19,4 22,0 18,7 20,3 20,3 19,0 20,4 18,7 17,3 19,9 18,6 20,6 23,3 19,1 17,6 18,4 17,9

A A C A B B B A A B C C C A B B C B A A A A B A A C C C A e B A C A A B A C C B C A A B C C C

(% MS)

CIN 3,8 3,5 3,6 3,5 3,5 3,6 3,4 3,6 3,8 3,6 3,7 3,8 3,5 3,6 3,8 4,0 3,5 3,8 3,3 3,5 3,4 3,7 3,9 3,9 3,8 4,0 4,4 3,8 3,7 3,8 3,7 3,6 3,6 3,7 4,1 3,5 3,7 3,7 3,5 3,6 3,5 3,7 3,3 3,5 4,0 3,5 3,7

PB 7,3 6,3 6,7 6,5 6,6 6,7 6,9 6,7 7,3 6,6 6,8 7,4 6,8 6,5 7,0 8,2 7,3 7,0 6,8 6,1 6,3 6,4 7,1 6,3 7,1 7,0 7,8 6,8 6,7 7,1 7,8 6,8 7,5 7,3 6,9 6,8 7,2 7,1 6,5 6,9 7,1 6,5 6,3 6,4 7,4 6,5 7,4

FND 45,5 45,2 45,0 43,5 42,0 43,8 43,0 44,9 44,8 44,6 45,8 45,2 43,0 45,5 43,5 41,7 44,7 43,4 42,9 42,3 43,6 46,3 43,2 45,7 44,0 44,7 46,1 47,0 45,1 43,3 42,2 41,2 42,8 42,3 46,3 40,8 45,5 43,9 44,3 41,3 43,9 46,7 43,2 44,5 44,2 43,8 41,6

AM 30,7 32,0 31,5 33,7 34,6 32,2 32,6 32,1 30,0 29,5 27,8 28,5 33,3 28,3 28,2 28,8 28,2 30,1 32,9 35,4 34,5 32,7 33,4 29,0 30,0 28,3 25,6 29,3 30,3 31,0 32,7 34,9 30,5 29,8 29,6 34,7 31,6 31,8 27,0 34,5 31,0 26,4 29,9 31,7 27,9 33,1 33,1

d C C C B C C C d d e e C e e e e d C B B C C e d e e e d C C B d d d B C C e B C e d C e C C

DMO (%)

MX/kgMS

74,2 73,5 74,1 74,7 75,5 74,5 75,2 74,1 74,3 74,2 73,4 74,1 75,3 74,3 75,2 76,0 74,6 74,8 75,2 75,0 74,6 72,9 74,8 73,8 74,2 74,2 74,1 73,5 74,2 75,4 75,9 76,1 75,2 75,7 73,7 76,5 73,5 74,6 74,7 76,7 74,6 73,4 74,7 74,1 75,1 74,3 76,2

11,4 11,3 11,4 11,5 11,6 11,5 11,6 11,4 11,4 11,4 11,3 11,4 11,6 11,5 11,6 11,7 11,5 11,5 11,6 11,6 11,5 11,2 11,5 11,4 11,4 11,4 11,3 11,3 11,4 11,6 11,7 11,7 11,6 11,7 11,3 11,8 11,3 11,5 11,5 11,8 11,5 11,3 11,5 11,4 11,5 11,5 11,7

UFL/kgMS

0,95 0,94 0,94 0,95 0,97 0,95 0,96 0,95 0,95 0,95 0,93 0,94 0,97 0,95 0,96 0,97 0,95 0,96 0,97 0,96 0,95 0,93 0,95 0,94 0,94 0,94 0,94 0,94 0,95 0,96 0,97 0,98 0,96 0,97 0,93 0,98 0,94 0,95 0,95 0,99 0,95 0,93 0,96 0,95 0,96 0,95 0,98

d d d C C C C d C C e d C C C B C C C C C e C d d d d d C C B B C B e A d C C A C e C d C C A

Mcal/kgMS

1,72 1,71 1,72 1,74 1,76 1,73 1,75 1,72 1,72 1,73 1,71 1,72 1,75 1,73 1,75 1,76 1,74 1,74 1,76 1,75 1,74 1,69 1,73 1,71 1,72 1,72 1,71 1,71 1,73 1,75 1,77 1,77 1,75 1,76 1,70 1,78 1,71 1,73 1,74 1,79 1,73 1,70 1,74 1,72 1,74 1,73 1,77

116

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA Resultados 1996-2014. Zona: INTERIOR ALTA Lista

Casa comercial

Anos de avaliación

(% MS) Variedade

DÍAS S/R

PROD (tMS/ha) CIN

FND

DMO (%)

MX/kgMS

UFL/kgMS

Mcal/ kgMS

Advanta

AADRES

161

20,1

3,5

6,6

48,6

26,1

71,7

11,1

0,92

1,67

Advanta

AALLEXIA

168

20,8

3,3

6,5

44,5

30,0

73,8

11,4

0,95

1,72

Advanta

AARLEY

152

16,8

3,2

6,7

47,5

25,7

72,8

11,3

0,93

1,70

KWS

AMADEO

141

17,2

3,5

7,2

44,4

29,6

74,4

11,5

0,95

1,73

KWS

AMANITIDIS

149

17,2

3,1

6,7

45,4

31,6

73,5

11,4

0,94

1,72

Advanta

AMBASSAD

169

17,7

3,6

6,9

48,4

26,5

72,4

11,2

0,92

1,68

Senasa

ANJOU 249

147

17,7

4,0

8,0

48,9

23,5

72,8

11,2

0,92

1,68

Senasa

ANJOU 277

150

17,9

3,5

7,2

45,2

30,4

74,0

11,4

0,94

1,72

Senasa

ANJOU 387

157

18,3

3,3

6,8

47,4

25,7

72,8

11,3

0,93

1,70

Senasa

ANJOU 456

168

18,2

3,6

7,0

47,0

26,6

72,9

11,2

0,93

1,69

KWS

ATLETICO

150

17,6

3,4

6,7

47,5

26,2

72,7

11,2

0,93

1,69

Advanta

AUTOMAT

147

15,8

3,4

7,0

43,5

28,2

75,2

11,6

0,97

1,75

CEFSA

BARÇA

141

21,1

3,8

7,5

47,8

25,6

72,8

11,2

0,93

1,69

Caussade

BELUGI CS

142

19,1

3,5

7,1

47,1

26,4

73,0

11,3

0,93

1,70

RAGT

BERGXXON

161

18,6

3,3

6,8

47,1

28,9

73,4

11,4

0,94

1,71

Caussade

BONPI

153

17,7

3,3

7,0

46,1

29,3

73,4

11,4

0,94

1,71

Caussade

CASTELLI

156

18,4

3,1

7,1

48,1

28,4

72,3

11,2

0,93

1,69

Caussade

CERGI

154

18,5

3,6

6,8

47,5

26,0

72,8

11,2

0,93

1,69

Advanta

CHATILLON

147

19,2

3,6

7,3

45,9

27,0

74,0

11,4

0,95

1,72

RAGT

CICLIXX

150

17,0

3,1

6,8

45,6

28,6

73,5

11,4

0,94

1,72

Syngenta

CISKO

163

19,0

3,4

6,9

44,2

31,1

74,0

11,4

0,95

1,73

Codisem

CLARITI

161

19,2

3,4

6,6

47,0

28,8

72,5

11,2

0,93

1,69

Codisem

CODILOR

152

19,4

3,4

7,0

49,6

24,5

71,8

11,1

0,91

1,67

Monsanto

CONCA

161

18,4

3,2

6,9

45,7

29,4

73,6

11,4

0,94

1,72

Codisem

CRAZI

147

18,2

3,7

7,3

47,8

26,1

72,9

11,2

0,93

1,69

Codisem

DELLI

157

18,2

3,2

6,9

42,3

34,3

75,2

11,6

0,97

1,75

Caussade

DEVOLVI

161

19,2

3,5

6,7

44,5

30,4

74,0

11,4

0,95

1,72

Monsanto

DK 287

151

17,5

3,4

6,7

44,4

30,5

74,3

11,5

0,95

1,73

Monsanto

DK 315

152

16,5

3,5

7,3

45,7

29,7

74,0

11,4

0,95

1,72

Monsanto

DKC 33.90

146

18,6

3,3

6,9

46,0

27,8

73,5

11,4

0,94

1,72

Monsanto

DKC 3745

160

18,0

3,3

7,4

43,5

30,9

74,5

11,5

0,96

1,74

Monsanto

DKC 41.14

152

20,2

3,7

7,1

44,7

27,5

74,5

11,5

0,95

1,73

Monsanto

DKC 43.72

158

18,5

3,3

6,8

44,8

31,1

73,7

11,4

0,94

1,72

Monsanto

DKC 4845

159

17,9

3,3

6,6

43,1

31,1

75,1

11,6

0,96

1,75

Monsanto

DKC4608

162

20,2

3,4

6,6

44,7

28,9

74,3

11,5

0,95

1,73

Fitó

DUERO

152

15,4

3,6

7,1

44,7

27,3

74,4

11,5

0,95

1,73

Euralis

DUKLA

156

18,1

3,6

7,2

49,7

26,4

72,1

11,1

0,92

1,67

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Tecnoloxía, Seguridade e Rendemento

Selección

HÍB BR RID DOS 2014 5

Eldora - FAO 400 Estrela das sementeiras tempranas. Excepcional producción e calidade.

Panam conta coas variedades máis rendibles. O maior crecemento en cuota de mercado no noroeste peninsular así o demostra.

Elzea - FAO 300 O mellor rendemento no seu ciclo. Chegóu para quedar.

O maíz máis rentable do mercado

Izabal - FAO 280 Rusticidade e rendemento asegurados. O clásico.

Coas garantías de nascencia, rendemento e calidade, as contas nunca fallan con Panam. Cada vez máis agricultores confían nunha marca que garantiza o maíz máis rentable do mercado, presentando unha variedade para cada situación.

Isora - FAO 260 Gran aspecto visual,“stay green” e sanidade. Non se lle pode pedir máis.

Mexicana - FAO 240 Híbrido de gran vigor e excelente produción

Carretera N-VI, km 518 27373 Begonte (LUGO) admin@cecoagro.com

MÁIS INFORMACIÓN

982 303 486

118

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA (cont.) Resultados 1996-2014. Zona: INTERIOR ALTA (% MS)

Lista

Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade

Euralis

ES BIOMASS

170

19,6

3,6

6,6

47,9

27,1

Euralis

ES IMANOL

154

17,2

3,3

6,7

45,1

30,7

Euralis

ES PAOLIS

168

18,8

3,2

6,4

46,7

29,5

Euralis

ES SENSOR

164

17,8

3,6

6,9

46,6

28,9

DÍAS S/R

PROD (tMS/ha)

CIN

FND

DMO (%)

MX/kgMS

71,9

11,1

0,91

1,67

73,8

11,4

0,94

1,72

72,7

11,3

0,93

1,70

73,2

11,3

0,93

1,70

UFL/kgMS

Mcal/ kgMS

Euralis

ES SIGMA

150

18,5

3,2

6,6

44,9

29,4

74,2

11,5

0,95

1,73

Maïsadour

FANGIO

155

18,4

3,3

7,2

45,3

28,5

73,6

11,4

0,94

1,72

KWS

FERNÁNDEZ

146

21,0

3,3

6,7

46,1

28,0

73,5

11,4

0,94

1,71

Maïsadour

FEROUZ

165

18,5

3,6

7,3

46,5

27,8

72,8

11,2

0,93

1,69

Batlle

HAPPI

150

16,7

3,5

6,8

47,6

26,8

72,5

11,2

0,92

1,69

KWS

KABANAS

148

17,1

3,3

7,0

46,9

27,9

72,7

11,2

0,93

1,69

KWS

KROKUS

151

16,5

3,6

7,4

46,3

27,4

73,3

11,3

0,94

1,70

Rocalba

LAXXOT

162

16,8

3,4

7,1

44,7

31,1

74,3

11,5

0,95

1,73

LG 30.275

144

20,6

3,5

7,2

45,8

25,2

74,3

11,5

0,95

1,73

LG 32.64

150

17,3

3,6

7,3

44,5

26,2

74,6

11,5

0,95

1,74

LG 32.76

151

19,1

3,6

7,1

43,9

27,4

74,4

11,5

0,95

1,73

LG 32.77

147

18,4

3,5

7,3

45,4

28,2

74,4

11,5

0,95

1,73

LG 33.03

151

18,8

3,7

7,1

44,2

27,2

74,0

11,4

0,95

1,72

LG 33.85

159

19,0

3,1

6,9

45,1

29,9

74,1

11,5

0,95

1,73

LG 34.90

168

19,5

3,4

6,6

45,2

30,0

73,3

11,3

0,94

1,71

Caussade

LOUBAZI

157

19,8

3,4

6,8

45,3

29,1

73,6

11,4

0,94

1,72

Codisem

MAMILLA

173

20,1

3,4

6,5

47,8

27,7

72,0

11,1

0,92

1,68

Fitó

MANACOR

160

16,2

3,5

7,1

44,6

27,7

74,3

11,5

0,95

1,73

Caussade

MARTELLI CS

161

21,5

3,4

6,5

45,9

26,9

73,4

11,3

0,94

1,71

Maïsadour

MAS 33 A

162

17,7

3,6

7,3

46,7

25,9

73,1

11,3

0,93

1,70

KWS

NATHAN

139

17,4

3,5

6,6

44,4

30,2

74,1

11,4

0,95

1,72

Fitó

OPTI

159

16,7

3,7

7,4

46,6

27,0

73,5

11,3

0,94

1,71

Fitó

ORENSE

166

16,8

3,6

7,3

48,6

25,5

72,5

11,2

0,92

1,68

Maïsadour

PANAMA

172

19,6

3,7

6,9

47,2

26,0

73,0

11,3

0,93

1,70

Batlle

RAVENNA

144

14,4

3,5

7,1

44,1

31,7

74,4

11,5

0,95

1,73

Rocalba

RIXXER

163

18,1

3,4

6,8

44,9

29,7

73,8

11,4

0,95

1,72

RAGT

RULEXX

160

19,4

3,4

7,0

45,5

29,8

74,0

11,4

0,95

1,72

Advanta

SECURA

149

17,3

3,5

7,3

46,6

27,1

73,4

11,3

0,94

1,71

Caussade

SEIDI

155

19,0

3,6

7,1

44,9

30,4

73,9

11,4

0,95

1,72

Advanta

SHERLEY

154

22,2

3,7

7,0

47,3

28,7

72,6

11,2

0,92

1,68

RAGT

SILEXX

165

18,1

3,3

6,7

44,3

30,5

74,7

11,6

0,96

1,74

Fitó

SUBITO

150

18,8

3,5

7,2

47,0

26,9

73,1

11,3

0,93

1,70

Batlle

SUM 330

158

18,5

3,2

6,7

43,6

31,8

74,1

11,5

0,95

1,73

Batlle

SURPRISE

143

16,0

3,4

6,6

44,1

29,5

74,1

11,4

0,95

1,73

Syngenta

SURTEP

167

19,2

3,7

7,3

44,8

28,4

74,8

11,5

0,95

1,74

Rocalba

SUSANN

149

18,2

3,4

7,1

45,1

30,2

73,9

11,4

0,95

1,72

Syngenta

SY KAIRO

143

22,0

3,4

6,8

47,9

23,7

72,7

11,2

0,93

1,69

Syngenta

SY SYNCERO

163

21,0

3,3

6,9

48,4

22,8

72,2

11,2

0,92

1,69

RAGT

TAXXOA

154

18,2

3,4

6,8

46,5

27,7

72,9

11,3

0,93

1,70

Fitó

TECK

155

17,6

3,8

7,2

47,2

25,2

73,0

11,2

0,93

1,69

Batlle

YUCATAN

161

19,7

3,3

6,7

46,7

31,6

72,6

11,2

0,93

1,69

Fitó

ZAMORA

157

16,8

3,5

7,5

44,4

29,9

74,3

11,5

0,95

1,73

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

120

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA Resultados 1996-2014. Zona: INTERIOR BAIXA ALTITUDE Lista

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

Casa comercial

Advanta Advanta Advanta KWS KWS Advanta Senasa Senasa Senasa Senasa KWS Advanta CEFSA Caussade RAGT Caussade Caussade Caussade Advanta RAGT Syngenta Codisem Codisem Monsanto Codisem Codisem Caussade Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Fitó Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Euralis Maïsadour KWS Maïsadour Batlle KWS KWS Rocalba LG LG LG LG LG LG LG Caussade Codisem Fitó Caussade Maïsadour KWS Fitó Fitó Maïsadour Batlle Rocalba RAGT Advanta Caussade Advanta RAGT Fitó Batlle Batlle Syngenta Rocalba Syngenta Syngenta RAGT Fitó Batlle Fitó

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

(% MS)

Anos de avaliación

Variedade

2 2 2 4 3 2 2 2 9 2 2 2 2 2 3 2 2 4 2 2 3 2 2 6 2 2 2 5 4 3 3 3 3 3 4 5 4 2 2 4 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 2 2 2 3 2 2 2 3 3 3 2 2 3 3 2 3 4 2 4

AADRES AALLEXIA AARLEY AMADEO AMANITIDIS AMBASSAD ANJOU 249 ANJOU 277 ANJOU 387 ANJOU 456 ATLETICO AUTOMAT BARÇA BELUGI CS BERGXXON BONPI CASTELLI CERGI CHATILLON CICLIXX CISKO CLARITI CODILOR CONCA CRAZI DELLI DEVOLVI DK 287 DK 315 DKC 33.90 DKC 3745 DKC 41.14 DKC 43.72 DKC 4845 DKC4608 DUERO DUKLA ES BIOMASS ES IMANOL ES PAOLIS ES SENSOR ES SIGMA FANGIO FERNÁNDEZ FEROUZ HAPPI KABANAS KROKUS LAXXOT LG 30.275 LG 32.64 LG 32.76 LG 32.77 LG 33.03 LG 33.85 LG 34.90 LOUBAZI MAMILLA MANACOR MARTELLI CS MAS 33 A NATHAN OPTI ORENSE PANAMA RAVENNA RIXXER RULEXX SECURA SEIDI SHERLEY SILEXX SUBITO SUM 330 SURPRISE SURTEP SUSANN SY KAIRO SY SYNCERO TAXXOA TECK YUCATAN ZAMORA

DÍAS S/R

129 130 119 109 117 135 116 116 125 132 117 122 112 112 129 116 122 117 116 118 128 127 119 127 120 127 125 116 118 112 126 115 123 130 127 118 124 135 119 133 122 127 122 115 129 116 116 116 128 112 116 119 115 116 127 127 127 133 120 125 127 109 126 132 130 112 127 127 115 122 120 129 118 124 112 129 115 116 126 118 121 131 124

PROD (tMS/ha)

d d C B B e B B C d C C B B d B C B B C d d C d C d C B C B d B C d d C C e C d C d C B d B B B d B B C B B d d d d C C d B d d d B d d B C C d C C B d B B d C C d C

17,8 21,6 17,8 16,1 17,7 19,9 16,4 16,7 18,7 20,0 18,7 15,6 16,7 18,7 19,1 16,3 19,0 17,7 18,6 17,6 19,3 18,3 18,0 18,9 17,6 17,9 17,7 17,3 16,6 16,3 18,3 17,7 18,3 18,7 18,9 15,9 18,4 21,7 17,3 21,4 17,7 19,0 17,6 19,8 20,3 17,8 18,0 16,5 18,5 17,5 18,0 17,1 17,0 17,1 19,2 20,7 18,6 20,8 16,9 21,1 19,3 16,0 17,1 18,4 20,8 14,3 19,1 19,9 16,8 18,0 18,7 18,7 18,6 18,5 16,5 17,5 16,7 18,0 20,1 18,4 18,1 18,6 17,0

C A C d C B d d C A C e d C B d B C C C B C C C C C C C d d C C C C B d C A C A C B C B A C C d C C C C C C B A C A C A B d C C A e B B C C C C C C d C d C A C C C C

CIN

FND

3,8 3,6 3,5 3,9 3,4 3,9 3,8 3,6 3,6 3,8 3,7 3,5 4,1 4,1 3,5 3,6 3,6 3,9 3,8 3,4 3,4 3,5 3,5 3,6 3,8 3,4 3,9 3,9 3,7 4,0 3,5 4,4 3,8 3,5 3,9 3,9 3,7 3,6 3,7 3,5 4,1 3,6 3,5 3,7 3,9 3,8 3,5 3,9 3,6 3,7 3,6 3,9 3,7 4,1 3,6 3,7 3,8 4,0 4,0 4,0 3,8 3,7 4,0 3,8 3,9 3,7 3,7 3,6 3,5 3,8 4,0 3,4 3,7 3,8 3,6 4,2 3,9 3,9 4,0 3,7 4,0 3,9 3,6

6,5 6,5 7,1 7,1 7,0 6,9 7,0 7,4 6,7 6,6 6,9 7,6 7,4 7,2 6,8 7,1 7,2 7,0 7,2 7,1 6,9 6,5 6,8 7,2 7,0 6,9 7,1 6,9 7,1 7,7 6,9 7,4 6,7 6,8 6,8 7,3 7,1 6,8 6,8 6,8 7,0 7,0 6,9 6,8 7,5 7,1 7,3 7,5 7,1 7,4 7,1 7,7 7,3 7,0 7,2 6,7 6,8 7,0 7,3 6,6 7,3 7,1 7,9 7,6 6,9 7,2 7,0 6,9 7,1 7,0 6,8 6,9 7,2 7,1 6,8 7,3 7,5 7,2 6,9 6,9 7,3 6,9 7,4

46,1 42,5 43,0 45,5 45,1 47,3 44,9 43,7 46,2 46,2 46,7 40,9 46,9 49,2 42,2 44,7 45,9 47,8 46,7 42,8 41,5 42,6 47,4 42,7 43,9 41,4 43,1 45,8 42,7 47,0 42,6 46,5 45,2 41,1 45,0 44,4 45,9 45,5 44,6 44,4 45,5 43,0 43,0 49,2 46,2 45,1 41,7 42,9 42,4 45,0 43,4 41,5 46,3 47,0 43,0 43,1 43,5 44,6 45,4 46,0 42,9 42,9 42,6 45,5 45,3 41,8 44,0 43,5 43,2 43,4 46,3 43,1 44,9 45,7 41,4 45,8 45,9 47,1 48,2 46,5 44,2 47,1 40,2

DMO (%)

MX/kgMS

73,3 75,4 75,0 74,2 73,9 72,8 74,2 75,0 73,5 73,2 73,4 76,6 73,2 72,1 75,8 74,6 73,8 73,0 73,5 75,0 75,9 75,3 73,1 75,7 74,8 75,8 75,2 73,9 75,5 73,8 75,2 74,3 74,1 76,3 74,3 74,6 74,0 73,7 74,5 74,5 73,8 75,0 75,1 72,1 73,5 74,0 75,6 74,8 75,8 74,7 75,3 75,8 73,9 73,2 75,3 75,1 75,1 74,2 74,2 73,6 75,1 75,4 75,8 74,5 73,9 75,8 74,6 75,1 74,8 74,9 73,6 75,3 74,3 73,3 75,7 74,4 73,5 73,2 72,7 73,4 74,9 72,5 76,7

11,3 11,6 11,6 11,4 11,4 11,2 11,4 11,6 11,3 11,3 11,3 11,8 11,2 11,1 11,7 11,5 11,4 11,2 11,3 11,6 11,7 11,6 11,3 11,7 11,5 11,7 11,6 11,4 11,6 11,3 11,6 11,4 11,4 11,8 11,4 11,5 11,4 11,4 11,5 11,5 11,3 11,6 11,6 11,1 11,3 11,4 11,7 11,5 11,7 11,5 11,6 11,7 11,4 11,2 11,6 11,5 11,5 11,4 11,4 11,3 11,6 11,6 11,7 11,5 11,4 11,7 11,5 11,6 11,5 11,5 11,3 11,6 11,4 11,3 11,7 11,4 11,3 11,2 11,1 11,3 11,5 11,1 11,8

Mcal/ kgMS

UFL/kgMS

34,9 33,0 31,5 31,8 31,2 30,7 29,0 31,3 31,1 32,0 29,0 30,3 29,2 29,4 34,6 30,4 32,6 26,9 29,0 32,6 35,3 34,1 32,0 33,1 30,0 35,6 33,2 30,6 33,1 28,1 35,0 28,2 33,0 35,7 33,5 29,2 31,5 31,9 32,9 34,0 32,2 32,3 33,3 29,9 30,0 30,4 32,3 30,7 34,7 28,4 28,8 30,9 27,9 27,8 33,3 33,1 33,2 32,0 31,0 34,5 33,4 32,1 29,1 29,8 28,4 33,7 33,2 34,3 32,0 29,0 35,0 34,9 32,0 28,8 33,1 29,5 30,2 28,1 28,8 30,0 27,7 35,9 33,1

B C C C C d e C C C e d e d B d C e e C B B C C d A C d C e B e C A C e C C C B C C C d d d C d B e e C e e C C C C C B C C e d e C C B C e B B C e C d d e e d e A C

0,93 0,96 0,96 0,94 0,94 0,92 0,95 0,96 0,94 0,93 0,94 0,98 0,93 0,91 0,97 0,95 0,94 0,93 0,93 0,96 0,97 0,96 0,93 0,97 0,95 0,97 0,96 0,94 0,97 0,94 0,96 0,94 0,94 0,98 0,95 0,95 0,94 0,94 0,95 0,95 0,94 0,96 0,96 0,91 0,93 0,94 0,97 0,95 0,97 0,95 0,96 0,97 0,94 0,93 0,96 0,95 0,96 0,94 0,94 0,93 0,96 0,96 0,97 0,95 0,94 0,97 0,95 0,96 0,96 0,96 0,93 0,96 0,95 0,93 0,97 0,94 0,93 0,93 0,92 0,93 0,95 0,92 0,99

e C C d d e C C d e d A e e B C d e e C B C e B C B C d C d C d d A d C d d C C d C C e e d B C B C C B d e C C C d d e C C B C d B C C C C e C C e B d e e e e C e A

1,70 1,75 1,75 1,72 1,72 1,68 1,72 1,74 1,71 1,70 1,70 1,78 1,69 1,67 1,76 1,73 1,71 1,69 1,70 1,75 1,77 1,75 1,70 1,76 1,74 1,76 1,74 1,71 1,76 1,70 1,75 1,71 1,72 1,78 1,72 1,73 1,72 1,71 1,73 1,73 1,71 1,74 1,75 1,67 1,70 1,71 1,76 1,73 1,76 1,73 1,75 1,76 1,71 1,69 1,75 1,74 1,74 1,72 1,72 1,70 1,74 1,75 1,76 1,73 1,72 1,76 1,73 1,75 1,74 1,74 1,70 1,75 1,72 1,70 1,76 1,72 1,70 1,69 1,68 1,70 1,74 1,68 1,79

MAĂ?Z SILO

RGT RGT RGT RGT RGT

MILOXAN FUTURIXX EXXOTIKA SIXXTUS FAXXANA

NOVEDAD

Las mejores variedades, en producciĂłn, calidad de forraje y resistencia al estrĂŠs hĂdrico www.ragt-semillas.com 3"(5 *CFSJDB t $SUB #VSHPT LN t "QEP EF $PSSFPT t 1BMFODJB t &TQBĂ&#x2014;B 5FM t 'BY

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Lista

RESISTENCIA AO ENCAMADO Resultados 1996-2014. Resistencia ao encamado Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

Advanta Advanta Advanta Senasa KWS KWS Advanta Senasa Senasa Senasa Senasa Senasa LG KWS Advanta CEFSA Caussade RAGT Caussade Caussade Caussade Advanta RAGT Syngenta Codisem Codisem Monsanto Codisem Codisem Caussade Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Monsanto Fitó Euralis Euralis Euralis Euralis

2 2 2 2 4 3 2 2 2 2 9 2 2 2 2 2 2 3 2 2 4 2 2 3 2 2 6 2 2 2 5 4 3 3 3 3 3 4 5 4 2 2 4

AADRES AALLEXIA AARLEY ADNET AMADEO AMANITIDIS AMBASSAD ANJOU 249 ANJOU 277 ANJOU 290 ANJOU 387 ANJOU 456 ANNABELLE ATLETICO AUTOMAT BARÇA BELUGI CS BERGXXON BONPI CASTELLI CERGI CHATILLON CICLIXX CISKO CLARITI CODILOR CONCA CRAZI DELLI DEVOLVI DK 287 DK 315 DKC 33.90 DKC 3745 DKC 41.14 DKC 43.72 DKC 4845 DKC4608 DUERO DUKLA ES BIOMASS ES IMANOL ES PAOLIS

Resultados 1996-2014. Resistencia ao encamado (cont.)

Resistencia ao encamado

C e B d A* d C A C C C e C C e A* C B C e A A A A B e B B C C B A B* B* A A C A A C e A C

Lista

122

Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade

Resistencia ao encamado

Euralis

ES SENSOR

Euralis

ES SIGMA

Maïsadour

FANGIO

KWS

FERNÁNDEZ

PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR PR

Maïsadour Batlle KWS KWS Rocalba LG LG LG LG LG LG LG Caussade Codisem Fitó Caussade Maïsadour KWS Fitó Fitó Maïsadour Batlle Rocalba RAGT Advanta Caussade Advanta RAGT Fitó Batlle Batlle Syngenta Rocalba Syngenta Syngenta RAGT Fitó Batlle Fitó

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 2 2 2 3 2 2 2 3 3 3 2 2 3 3 2 3 4 2 4

FEROUZ HAPPI KABANAS KROKUS LAXXOT LG 30.275 LG 32.64 LG 32.76 LG 32.77 LG 33.03 LG 33.85 LG 34.90 LOUBAZI MAMILLA MANACOR MARTELLI CS MAS 33 A NATHAN OPTI ORENSE PANAMA RAVENNA RIXXER RULEXX SECURA SEIDI SHERLEY SILEXX SUBITO SUM 330 SURPRISE SURTEP SUSANN SY KAIRO SY SYNCERO TAXXOA TECK YUCATAN ZAMORA

C C C A B A* C C C B e B C e C* A* B ** C A e A* A B A e C* A d B* A* d C A* A B d B* A*

(*): Resultado provisional. Debido ao reducido número de observacións baixo condicións ventosas (**): Non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera estimación

BIOF

BIOFERTILIZANTE Envases de 4, 20, 700 e 1200 kg

IZABLE EN

PRODUTO UTIL

A AGRICULTUR ECOLÓXICA

F E R T I L I Z A N T E S BIOFRUT

O mellor abono para millo e praderías

¡Producir o mesmo! ...Naturalmente AFRIGA ANO XXI - Nº 115

LIBERATOS

BIO-NPK

BIOF

Estrada LU-633, km 76,5 PORTOMARÍN (Lugo) Telf. 982 547 505 Fax 982 545 100 http://www.aviporto.com – e-mail: info@aviporto.com

El laboratorio de KWS sale al campo Sistema de análisis NIR portátil Innovador sistema para analizar el maíz picado para ensilado tanto en la cosecha para su adecuada evaluación como en el silo, facilitando y mejorando el cálculo de la ración.

ELLO

C MAR

O DINI

CAS

CICLO FAO 280 Líder por su extraordinario potencial productivo y excelente sanidad y Stay Green.

CICLO FAO 270 El híbrido de última generación seleccionado especíﬁcamente para ensilado. Equilibrio perfecto entre calidad y cantidad.

CICLO FAO 400 El híbrido de referencia en su madurez, capaz de superar lo más altos niveles de calidad en ensilado.

PE KOM

CICLO FAO 200 Supera todo lo conocido en esta madurez. Planta equilibrada y sana con alto Stay Green.

Mucho más de lo que te imaginas

Acceso catálogo 2015

www.kws.es

TEN

FIT KON

Sembrando el futuro desde 1856

124

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Unha correcta regulación da sementadora de millo evitará incidencias posteriores

Reunimos algúns aspectos importantes que dependen do agricultor á hora de sementar o millo e sobre os que podemos actuar para lograr uns bos resultados.

CONSELLOS PARA A SEMENTEIRA DE MILLO FORRAXEIRO

Nos últimos anos, o millo forraxeiro estableceuse como un dos principais ingredientes na alimentación de vacún de leite, ata o punto de que o 50 % de materia fresca dunha ración tipo é silo de millo. En Galicia cultívanse máis de 71.000 ha de millo para forraxe. Se temos en conta que o número de vacas por explotación medrou nos últimos 8 anos arredor dun 30 %, mentres que a superficie cultivable practicamente se mantén, ten lóxica que pretendamos que as fincas que xestionamos acaden cada vez unha maior produción e de mellor calidade. Deseguido abordaremos unha serie de aspectos, que dependen directamente do propio agricultor, que debemos ter en conta á hora de sementar as nosas parcelas, co obxectivo de obter uns bos resultados en canto a rendemento e calidade. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Ángel Enterrios Quintana Enxeñeiro agrónomo. Área de Cultivos e Mecanización Agraria Os Irmandiños SCG

LABRADURA Os traballos de labradura realízanse para preparar o terreo de forma que este se converta no medio idóneo no que o millo forraxeiro poida acadar o seu máximo potencial. Hai que ter en conta que a terra onde medra a semente debe ter unhas condicións físicas e químicas axeitadas para que as plantas obteñan os nutrientes necesarios e as raíces medren axeitadamente para captalos e trasladalos dende o chan ata a estrutura foliar. Imos distinguir dous tipos de labradura, en función do seu obxectivo e da profundidade de traballo:

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Cisterna aplicando xurro antes da labra

Labradura primaria. Os obxectivos desta labra son, por unha banda, a descompactación e aireación da terra para facilitar un bo desenvolvemento do sistema radicular da planta, e, pola outra, evitar asolagamentos e favorecer a circulación de auga, que será a encargada de mover os nutrientes pola zona de actividade das raíces para que estes estean dispoñibles para o cultivo. Este labor adoita ser profundo, entre 15-20 cm. Nalgún caso pode ser necesario facer labores específicos a maior profundidade, con subsoladores ou descompactadores, co fin de mellorar a estrutura do solo e favorecer a drenaxe. Para a labradura primaria, o apeiro máis empregado é o arado de veso. Realiza unha labra profunda e mediante o efecto de volteo permítenos enterrar o xurro ou esterco, e tamén os restos do cultivo anterior. No caso de que a finca estea a barbeito no inverno, é moi recomendable un pase de herbicida total (glifosato) antes de arar para eliminar todas aquelas malas herbas que teñamos nela e que nos poden xerar problemas durante a fase de crecemento do cultivo.

125

PARA UNHA BOA LABRADURA, O FACTOR LIMITANTE SERÁ O GRAO DE HUMIDADE DA TERRA NAQUELA PROFUNDIDADE NA QUE IMOS ACTUAR

Labradura secundaria. É unha labra superficial entre 8-12 cm de profundidade, co obxectivo da nivelación do terreo e a preparación da cama de sementeira. Permítenos a incorporación do fertilizante, e mais do herbicida no caso de que se aplique en presementeira, e adóitase realizar con grades rotativas, grades rápidas ou fresadoras. Estas últimas non son moi recomendadas porque crean “soleira de labor”, que consiste na compactación do terreo por baixo da súa profundidade de traballo. Para unha boa labradura, o factor limitante será o grao de humidade da terra naquela profundidade na que imos actuar. Se se realiza un traballo con calquera apeiro en condicións non idóneas o máis probable é que o cultivo se resinta ao longo do seu desenvolvemento. En todo caso, os labores primarios poden realizarse con antelación ao momento de sementeira, o que favorecerá a aireación e a mellora da estrutura do solo.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

126

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Detalle de rellas do subsolador para traballo en profundidade

FERTILIZACIÓN En canto á fertilización, o millo é un cultivo esixente, xa que desenvolve unha masa forraxeira de 30-50 t/ha nun período relativamente curto de tempo (de 3 a 5 meses). Polo tanto, debemos coñecer os nutrientes que necesita, en que cantidade e en que fase de desenvolvemento da planta deben estar dispoñibles. Nitróxeno: é un dos macronutrientes máis limitantes. Está directamente relacionado co desenvolvemento vexetativo e a fase de maior demanda deste elemento vai desde as 2 semanas antes da floración ata as 3 semanas logo desta. Isto quere dicir que este período comezará en torno a 1012 semanas despois da sementeira. Se temos en conta que o N é un elemento que se pode perder rapidamente tanto por volatilización coma por lixiviación, e só imos achegar fertilizante antes da sementeira, deberiamos utilizar unha fórmula das denominadas de liberación controlada ou liberación lenta. Fósforo e potasio: son elementos que están directamente relacionados co desenvolvemento de raíces e da espiga. A súa carencia tamén vai repercutir negativamente no rendemento final. A primeira das fases nas que estes elementos teñen relevancia é durante a nacenza, por iso os denominados fertilizantes starter están formulados a base destes dous elementos. Outra fase na que son importantes é a da floración e o desenvolvemento da espiga. En Galicia véñense realizando nos últimos anos achegas de xurros máis xenerosas nas nosas parcelas (40-60 m3/ha), polo que non adoita haber grandes carencias de fósforo (P) e potasio (K). Unha vez que temos definidas as necesidades, debemos coñecer a nosa base, é dicir, que cantidade deses nutrientes xa se atopa no chan en forma dispoñible, para o que é indispensable contar con datos de analíticas da terra. É recomendable realizar estas analíticas cada 3 ou 4 anos nas nosas parcelas, tanto para coñecer a súa fertilidade coma para observar a súa evolución. A devandita observación proporcionaranos información que nos será moi útil para a toma de decisións, como a necesidade ou non de encalado.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Arado volteando restos do ano anterior

SE ACHEGAMOS MENOS FERTILIZANTE DO NECESARIO, A PERDA DE RENDEMENTO NON NOS COMPENSARÁ O AFORRO QUE POIDAMOS TER. SE ACHEGAMOS EN EXCESO TAMÉN ESTAREMOS PERDENDO DIÑEIRO, XA QUE A PLANTA SÓ APROVEITARÁ O QUE NECESITE E O RESTO QUEDARÁ NO CHAN

Á hora de realizar o noso plan de fertilización, se queremos ser eficientes, debemos cuantificar os nutrientes que achegamos mediante os residuos orgánicos das nosas granxas, como son xurros e estercos. Para iso existen táboas de recente elaboración que, en función dunha serie de parámetros sinxelos, permiten cuantificar as unidades de cada elemento que achegamos por cada m3 de material orgánico fornecido. Desta forma, se ás necesidades do millo lles restamos os nutrientes que xa temos no chan en forma dispoñible e os que achegamos co xurro, a diferenza serán as unidades fertilizantes (UF) que temos que achegar mediante o fertilizante químico. No tocante á fertilización, cabe ter en conta unha pequena reflexión: a fertilización é unha das partes nas que non é recomendable intentar abaratar custos en base a restrinxir achegas, porque se achegamos menos fertilizante do necesario, a perda de rendemento non nos compensará o aforro que poidamos ter en fertilizante. Por outra banda, se achegamos en exceso, tamén estaremos perdendo diñeiro, xa que a planta só aproveitará o que necesite e o resto quedarase no chan e o máis probable é que se perda por lixiviación ou pase a formas non asimilables.

,QWHUHFR HQWLGDGH FHUWLÂżFDGRUD TXH HQJORED RV GLVWLQWRV &RQVHOORV 5HJXODGRUHV GH Agricultura EcolĂłxica GH (VSDxD FHUWLÂżFD DV &DOL]DV GH &DOIHQVD

&)1

O millo e as praderĂas precisan de pH prĂłximos ĂĄ neutralidade. Tanto a caliza agrĂcola coma a magnesiana que ofrece Calfensa axudan a corrixir a acidez dos nosos solos, evitando a toxicidade do aluminio e favorecendo a asimilaciĂłn do fĂłsforo. AsĂ mesmo, melloran a sĂşa estrutura, aumentando a aireaciĂłn e a drenaxe. A caliza de Calfensa provĂŠn de calcita que, unha vez moĂda, ĂŠ de efecto mĂĄis rĂĄpido que a proveniente de dolomita. Grazas ĂĄ ďŹ nura de moenda coa que traballa Calfensa, os seus produtos son altamente solubles. RĂĄpida acciĂłn diďŹ cilmente superable por outras calizas menos moĂdas ou granuladas. A diferenza do cal vivo, a caliza de Calfensa non ĂŠ agresiva, non produce queimaduras, o que facilita a sĂşa manipulaciĂłn, sendo, do mesmo xeito, respectuosa cos microorganismos beneďŹ ciosos do solo. Dado que se trata dun produto extraĂdo directamente da terra, non produce efectos negativos para o medio, sendo recoĂąecido polo Consello Regulador de Agricultura EcolĂłxica. AENOR certiďŹ ca os sistemas de XestiĂłn de Calidade, Medio Ambiente e Seguridade e SaĂşde no Traballo de Calfensa.

CALFENSA, A CALIZA DA TĂ&#x161;A TERRA CALIZA AGRĂ?COLA - CALIZA MAGNESIANA

MODALIDADES DE SERVIZO: UĂ&#x160;Ă&#x160; * "Ă&#x160;-" , Ă&#x160;"Ă&#x160;/ ,, " UĂ&#x160;Ă&#x160; 6 - "Â°Ă&#x160;->VÂ&#x153;Ă&#x160;`iĂ&#x160; Ă&#x201C;xĂ&#x160;Â&#x17D;}Ă&#x160;Â&#x2021;Ă&#x160; Â&#x2C6;}Ă&#x160; >}Ă&#x160;`iĂ&#x160;ÂŁÂ°Ă¤Ă¤Ă¤Ă&#x160;Â&#x17D;} UĂ&#x160; Ă&#x160; ,

Novos granulados de Calfensa 1RWD RV FHUWLÂżFDGRV GH ,QWHUHFR QRQ VRQ DSOLFDEOHV DRV SURGXWRV JUDQXODGRV

OFICINAS:

FĂ BRICA:

27161 SANTA COMBA-LUGO TelĂŠfono: 982 30 59 02

OURAL-LUGO TelĂŠfono: 982 54 66 23

128

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Sementadora de millo traballando

ELECCIÓN DA VARIEDADE Hoxe en día existe no mercado unha gran diversidade de variedades de gran potencial, pero cada agricultor debe elixir aquela que cubra as súas necesidades particulares en cada campaña. Para iso debe cuestionarse cales son os seus requisitos propios: Que ciclo debo sementar? Sabemos que canto maior é o ciclo, maior será a produción, pero debemos poñer atención en que esa produción sexa de calidade, é dicir, que o millo alcance unhas condicións mínimas de materia seca e amidón á hora de colleitar. Para determinar o ciclo adecuado, debemos aproximar a data de sementeira e, en función desta, elixir o ciclo máis longo que nos garanta chegar á data de colleita cun bo grao de madurez. Para iso, o mellor coñecedor das condicións particulares de cada parcela é o propio agricultor, polo que é el quen sabe se nunha leira pode sementar un ciclo 500 a principios de maio e, pola contra, noutra debe sementar un ciclo máis curto porque tardará máis en madurar, ou porque pode presentar problemas de sequeiro. Que outros detalles debemos observar a maiores do ciclo? Debemos elixir variedades que sexan resistentes a enfermidades e fungos que nos poidan xerar problemas no silo. Escolleremos variedades con resistencia ao encamado, que nos aseguren un bo amarre da espiga no punto de madurez e que a maiores presenten un bo stay-green.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

SEMENTEIRA Á hora de realizar a sementeira atoparémonos con dúas cuestións que resolver: densidade de plantas e profundidade de sementeira. Ten lóxica que cantas máis plantas ben formadas sexamos capaces de conseguir, maior será a produción por hectárea. A densidade de plantas adoita oscilar entre 80110.000 plantas/ha. Para determinar a densidade axeitada debemos ter en conta o ciclo; canto maior é o ciclo, maior densidade de sementeira pode soportar. Outro factor a considerar é a fertilidade da leira, dado que densidades altas terán unha alta demanda de nutrientes e se a fertilidade non é adecuada non conseguiremos bos rendementos nin forraxe de calidade. En canto á profundidade de sementeira, teremos en conta que nas sementeiras temperás existen menores temperaturas tanto no chan coma no ambiente, maior humidade e maior risco de asolagamento, polo que debemos buscar unhas rápidas xerminación e nacenza. Para isto situaremos a semente o máis próxima á superficie entre 3-4 cm de profundidade. Segundo vai evolucionando a primavera, as temperaturas ascenden e o grao de humidade descende no chan, polo que, buscando que a semente teña humidade suficiente para xerminar, aumentaremos a profundidade de sementeira ata os 4-6 cm. Unha correcta regulación da máquina sementadora de millo, no tocante aos axustes correspondentes á dose de sementeira e á profundidade das sementes, evitará incidencias posteriores que poidan condicionar a produción.

130

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Grade rotativa en traballo de reﬁno

PARA DETERMINAR A DENSIDADE AXEITADA DEBEMOS TER EN CONTA O CICLO; CANTO MAIOR É, MAIOR DENSIDADE DE SEMENTEIRA PODE SOPORTAR

APLICACIÓN DE FITOSANITARIOS Unha porcentaxe importante do rendemento final dependerá de realizar un bo control de pragas e de malas herbas (MH). A vixilancia desde a nacenza das plantas ata a fase de 8-10 follas será vital para detectar posibles problemas e poder resolvelos a tempo. O obxectivo debe ser intentar manter o noso cultivo limpo para que non teña competencia e poida desenvolver todo o seu potencial. Para realizar o control de MH atopámonos con dous grandes grupos de produtos. Temos herbicidas de preemerxencia, os cales se aplican antes da xerminación das MH a doses altas de caldo (500-700 l/ha), polo que é recomendable aplicalos en condicións de humidade no chan. Temos tamén produtos de postemerxencia, que se aplican unha vez que as MH xa emerxeron. Son produtos específicos de acción vía foliar e adóitanse aplicar a doses

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Aplicación de ﬁtosanitarios despois de sementar

máis baixas de caldo (100-200 l/ha). Estes produtos deben ser botados en ausencia de humidade para fomentar a súa adherencia á superficie foliar das malas herbas. Nos últimos anos, todo o relacionado co mundo dos tratamentos herbicidas estivo en continua evolución, tanto a nivel de normativas coma de materias activas. Isto fai que os herbicidas de amplo espectro vaian desaparecendo, deixando paso a novas materias activas máis específicas e agresivas, co cal, á hora de valorar os tratamentos herbicidas nas nosas leiras, debemos coñecer cales son as principais MH ás que nos imos enfrontar para poder establecer unha estratexia adecuada.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

131

DENSIDADES ALTAS TERÁN UNHA ALTA DEMANDA DE NUTRIENTES E, SE A FERTILIDADE NON É ADECUADA, NON CONSEGUIREMOS BOS RENDEMENTOS NIN FORRAXE DE CALIDADE

Podemos facer unha catalogación de MH en dous grandes grupos: monocotiledóneas (folla estreita) e dicotiledóneas (folla ancha). Cada grupo require unha estratexia distinta; mentres que as de folla estreita adoitan ser controladas bastante ben polos herbicidas de preemerxencia, as de folla ancha acostuman a ser de xerminación máis tardía e á súa vez gradual, e deberemos controlalas con aplicacións de postemerxencia. O máis habitual é que nunha mesma leira nos atopemos con problemas de ambos grupos, polo que teremos que facer combinacións de materias activas, ante as cales debemos recompilar información sobre se os produtos son compatibles entre si, tanto a nivel físico coma químico. Estas combinacións debemos manexalas con suma cautela en canto a dose e condicións de aplicación, dado que, se cometemos algún erro, o máis probable é que teñamos efectos fitotóxicos sobre

o millo que nalgúns casos serán irreversibles. Se se nos presentan dúbidas nestes aspectos, o mellor será consultarlle ao técnico de referencia da explotación neste campo. Tendo en conta todas estas premisas, a estratexia máis eficaz pode consistir en realizar unha aplicación de preemerxencia en boas condicións, antes da nacenza do millo, combinada cunha aplicación de postemerxencia na fase de 4-6 follas do millo, para intentar eliminar aquelas MH que poidan aparecer. RESUMO Se poñemos esmero en realizar unha boa labradura e un bo control de malas herbas, e ao mesmo tempo realizamos un bo plan de fertilización e unha axeitada elección da semente, estaremos a facer todo o que está nas nosas mans para obter unha boa colleita.

INUESTROS HÍBRIDOS SON MÁS SEXYS!

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

132

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A APLICACIÓN WEB RAX DE RECOMENDACIÓN DE ABONADO CON XURRO NO MILLO FORRAXEIRO. UTILIZACIÓN DE MÉTODOS RÁPIDOS DE ANÁLISE DE XURRO En colaboración coa Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña, o CIAM puxo a disposición dos usuarios na súa web unha serie de aplicacións co nome de RAX (Recomendacións de Abonado con Xurro). Neste artigo analízase con detemento a aplicación RAX de recomendación de fertilización con xurro no millo forraxeiro. M.I. García Pomar, D. Báez Bernal, J. Castro Insua, C. Gilsanz Rey Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)-Ingacal

INTRODUCIÓN O xurro é o conxunto de dexeccións sólidas e líquidas do gando xunto a restos de materiais utilizados na alimentación e segundo os casos: material de camas, efluentes de ensilados etc., todo isto máis ou menos diluído cunha cantidade variable de auga procedente da limpeza das instalacións gandeiras e da choiva (fosas descubertas). Nas explotacións leiteiras galegas, onde a produción de leite está asociada á de forraxes, pradeira e millo forraxeiro fundamentalmente, o mellor aproveitamento do xurro é como fertilizante na propia explotación, reducindo os custos de produción polo aforro de fertilizantes minerais.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

No proxecto europeo “Green Dairy” (Interreg IIIB n.º 100), no que participaron 139 explotacións gandeiras de vacún de leite representativas de 11 rexións do Arco Atlántico (Irlanda do Norte, Escocia, Irlanda, Gales, Inglaterra, Bretaña, País do Loira, Aquitania, País Vasco, Galicia e Norte de Portugal), comprobouse que o grupo das 18 explotacións galegas estudadas polo CIAM realizaban gastos innecesarios en fertilización e os maiores excesos eran de fósforo, con 156 kg/ha de P2O5, e os segundos maiores excesos encontráronse no balance de nitróxeno, con 349 kg/ha (Raison et al., 2006). Os balances de nutrientes das nosas explotacións permiten afirmar que poden chegar a ter, xunto coas explotacións do Norte de Portugal, o maior grao de autosuficiencia na fertilización de todo o Arco Atlántico se se fixese unha correcta valorización e un bo uso do xurro como fertilizante dos cultivos forraxeiros (“Green Dairy”, 2006). Isto

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Pantallazo do acceso á aplicación web RAX

contribuiría a unha mellora da marxe económica e da sustentabilidade das explotacións leiteiras, nun sector que en Galicia ten unha grande importancia, cun valor total da produción en 2007 de 825 millóns de euros, que supón o 47 % da produción final gandeira, e o 32 % da produción final agraria (Xunta de Galicia, 2012). A APLICACIÓN RAX “RECOMENDACIÓN DE ABONADO CON XURRO NO MILLO FORRAXEIRO” Un programa de fertilización de cultivos é unha ferramenta que facilita o labor de recomendación de fertilizantes tanto a técnicos coma a gandeiros. O CIAM, en colabo-

133

ración coa Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña, desenvolveu unhas aplicacións on-line (están “colgadas” na páxina web do CIAM), que teñen a gran vantaxe de integrar e valorizar os nutrientes producidos nas explotacións gandeiras. As aplicacións ou programas RAX fan unha recomendación de fertilización nos cultivos forraxeiros tendo en conta que a principal fonte de nutrientes nas explotacións de gando vacún leiteiro está na reciclaxe do xurro como fertilizante orgánico, recomendación que pode vir complementada se é necesario co uso de fertilizantes minerais sintéticos. Na actualidade hai catro aplicacións RAX: R5 Fertilización do millo forraxeiro R5 Fertilización de establecemento de pradeiras R5 Fertilización anual de pradeiras R5 Fertilización de cultivos forraxeiros de inverno Todas as aplicacións RAX teñen unha estrutura semellante. Neste artigo imos ver con detemento a aplicación RAX de recomendación de fertilización con xurros no millo forraxeiro. Para acceder á aplicación hai que entrar na páxina web do CIAM (www.ciam.es) e, na parte superior dereita, facer clic sobre “Aplicacións RAX e REN” e entrar na aplicación “Fertilización do Millo Forraxeiro”. Unha vez que se entra, o primeiro paso é rexistrarse. O rexistro é completamente gratis e só ten como misión coñecer os usuarios conectados e ofrecer un mellor servizo. O nome de usuario e o contrasinal introducidos serven para o acceso a calquera das aplicacións RAX e REN.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

134

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

DATOS DE ENTRADA DO PROGRAMA Para realizar unha correcta fertilización do millo forraxeiro con xurro hai que coñecer a composición química deste, a riqueza en nutrientes do solo, as extraccións de nutrientes do millo forraxeiro que dependen da dispoñibilidade dos nutrientes no solo e da produción obtida, así como as técnicas, momentos e condicións de aplicación para a mellora da eficiencia na utilización do nitróxeno. Por todo isto, para obter a recomendación de fertilización coa aplicación RAX é necesario introducir os seguintes datos: R5 Composición química do xurro R5 Produción de materia seca R5 Análise do solo R5 Información complementaria (técnicas, momentos e condicións de aplicación do xurro e fertilizante mineral complementario á cantidade de xurro aplicada) COMPOSICIÓN QUÍMICA DO XURRO Os contidos de nutrientes dun xurro de vacún de leite poden extrapolarse a partir dos valores medios dun número elevado de mostras, pero é mellor, cando hai que fertilizar con xurro, caracterizalo en cada explotación nos momentos da súa aplicación, pois o contido en nutrientes do mesmo presenta variabilidade dunhas explotacións a outras (Castro, 2000) e unha variabilidade estacional dentro dunha mesma explotación (Acea et al., 1990). A caracterización mediante análise da composición química para coñecer o contido en nutrientes pode facerse mediante unha análise en laboratorio ou mediante unha estimación a partir de medidas indirectas (densímetro e/ou condutímetro). As medidas indirectas presentan a vantaxe de facer estimacións en tempo real e in situ, sen apenas procesado de mostras, dun xeito rápido, suprimindo o tempo que pasa dende a recollida da mostra para a análise no laboratorio ata a entrega do resultado analítico ao gandeiro.

a) Valor medio de nutrientes no xurro de vacún de leite A aplicación permite seleccionar uns valores medios de contido en nutrientes do xurro, obtidos a partir de 218 mostras de xurro de vacún analizadas nos últimos anos no CIAM. Na táboa 1 aparecen os contidos medios de nutrientes e o seu valor fertilizante expresado por 1.000 kg de xurro. Táboa 1. Contido medio de nutrientes no xurro de vacún de leite % materia seca % N total (% sobre m.s.) % P total (% sobre m.s.) % K total (% sobre m.s.) Kg N /1.000 kg xurro kg de P2O5/1.000 kg xurro kg de K2O/1.000 kg xurro

7,42 3,81 0,78 3,72 3,02 1,42 3,54

Para estes valores medios, se se aplica 10 m3 de xurro cunha densidade de 1,07 kg/l, estanse aplicando 30 kg de N, 14 kg de P2O5 e 35 kg de K2O, o que sería equivalente á aplicación duns 125 kg dun fertilizante complexo 12-1224, mais 30 kg de urea. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

A estimación do contido en nutrientes do xurro a partir da densidade faise dun xeito rápido e sinxelo

b) Análise do xurro en laboratorio A análise do xurro farase nun laboratorio e solicitarase a realización das seguintes analíticas: % de materia seca, nitróxeno (% sobre materia seca), fósforo (% sobre materia seca), potasio (% sobre materia seca) e densidade (kg/l). Unha vez se teñan estes datos, introdúcense os seus valores no programa na pestana “Análise xurro”. A mostra de xurro para unha análise química debe tomarse da fosa remexendo previamente o xurro ou da cisterna. A cantidade de mostra estará ao redor de medio litro, o envase será de plástico e non se encherá na súa totalidade. A almacenaxe antes de enviala ao laboratorio será en lugar fresco e durante non máis de tres días. Para ver as necesidades de fertilización cun xurro de porco só se ten a opción de introducir a análise de laboratorio. c) Estimación da composición do xurro de gando vacún leiteiro a partir da densidade A densidade do xurro relaciónase coa súa materia seca e coa súa composición química (táboa 2). A toma de mostras será igual que para a análise en laboratorio e despois deposítase o xurro recollido nunha probeta ou nun cubo coa suficiente profundidade, reméxese e introdúcese un densímetro, facendo a lectura aos cinco minutos. Táboa 2. Estimacións feitas no CIAM sobre a cantidade de nitróxeno, fósforo e potasio proporcionados por 10 m3 de xurro en función da densidade (kg/l) Densidade (kg/l) 1,02 1,06 1,10 1,14 1,18 1,22 1,26 1,40 1,60 1,80 2,00

Materia seca (%)

N 3 (kg/10 m )

6,3 6,6 6,9 7,1 7,4 7,7 8 8,9 10,3 11,7 13,1

25 27 29 31 33 35 37 44 54 64 74

P2O5 (kg/10 m3) 11 12 13 14 15 15 16 19 23 28 32

K2O 3 (kg/10 m ) 28 30 33 36 38 41 44 53 66 79 92

A aplicación inclúe as relacións da táboa 2, polo que só é necesario introducir o valor da densidade na pestana “Densidade xurro” e a aplicación estima os contidos en nutrientes do xurro

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

kg/m3 N P2O5 K 2O *** P<0,001

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Ecuación Coeﬁciente de determinación Ecuación regresión múltiple 0,81*** 1,03CEdil+4,12D-3,38 0,25CEdil +1,75D-1,23 0,88*** 1,51CEdil+6.00D-6,13 0,73***

Táboa 4. Estimacións dos kg de P2O5 proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

Conductividade eléctrica diluída (1:9) (mS/cm)

d) Estimación da composición do xurro de gando vacún leiteiro a partir da condutividade e a densidade Unha estimación máis precisa da composición química do xurro de vacún faise a partir da medida da condutividade e da densidade, o que mellora notablemente (respecto a ter en consideración só a densidade) a estimación dos contidos de nitróxeno e potasio e lixeiramente a estimación dos contidos de fósforo. Os resultados foron obtidos a partir de medicións en 39 mostras de xurro de distintas explotacións leiteiras da condutividade, da densidade e da determinación por vía húmida no laboratorio do contido de materia seca, N (% sobre materia seca), P (% sobre materia seca) e K (% sobre materia seca). Usáronse tres condutímetros, un condutímetro portátil (Crison) cun electrodo de titanio e outros dous de peto (Hanna) [cada un destes dous cun rango diferente de medida], e comprobouse con solucións de distinta condutimetría a existencia de correlacións excelentes cun R2 de 1 entre o portátil e os dous de peto, o que permite converter exactamente as medidas obtidas nun coas medidas obtidas polo outro. A aplicación está preparada para obter os contidos de nutrientes a partir da condutividade medida co condutímetro Crison; con outros condutímetros pode haber lixeiras variacións. Fixéronse dous tipos de medicións da condutimetría: unha lectura directamente no xurro sen diluír e outra no xurro diluído con auga destilada na relación 1:9 para evitar posibles interaccións eléctricas e iónicas entre os ións. Establecéronse correlacións entre a condutimetría (mS/ cm) xunto coa densidade (kg/l) e os contidos de nitróxeno, fósforo e potasio do xurro (kg de N, kg de P2O5 e kg de K20 por metro cúbico). As correlacións foron mellores para a condutividade eléctrica medida nunha dilución 1:9 que para a condutividade eléctrica medida directamente, polo que se decidiu tomar a primeira para o cálculo das ecuacións de regresión. Obtivéronse as seguintes ecuacións e táboas para estimar os nutrientes do xurro a partir da condutividade medida nunha dilución 1:9 (CEdil) e da densidade (D) [García et al., 2014b]:

&RQGXFWLYLGDGH HOpFWULFD GLOXtGD

P6 FP

Táboa 3. Estimacións dos kg de N proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

Pantallazo da páxina de entrada de datos da aplicación RAX

Táboa 5. Estimacións dos kg de K2O proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

&RQGXFWLYLGDGH HOpFWULFD GLOXtGD

P6 FP

136

Para determinar a condutividade (mS/cm) reméxese o xurro e tómase unha mostra de 100 ml da cisterna ou da fosa, que se introduce nunha probeta de 1.000 ml de capacidade, e logo énchese con auga ata os 1.000 ml. Reméxese e cun condutímetro (calíbrase previamente) mídese a condutividade eléctrica introducíndoo directamente no xurro diluído. A determinación da densidade faise como o indicado no apartado anterior. As ecuacións anteriores, e por conseguinte as táboas 3, 4 e 5 están incluídas no programa, só é necesario introducir os valores da condutividade e da densidade na pestana “Condutividade e densidade xurro” e a aplicación estima os contidos de nutrientes do xurro.

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

Unha familia ao completo

MUCHO MÁS QUE UNA ENMIENDA 0iV DVLPLODEOH 0HMRU GLVWULEXFFLyQ 0D\RU UHQGLPLHQWR 'H DFFLyQ UiSLGD $OWR FRQWHQLGR HQ ROLJRHOHPHQWRV Parque Empresarial Vilanova I - 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - soaga@soaga.com - www.soaga.com

138

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A medida da condutividade faise introducindo o electrodo no xurro diluído con auga na proporción 1:9

PRODUCIÓN DE MATERIA SECA (t/ha) En función da produción, as extraccións feitas pola colleita e, por conseguinte, a cantidade de nutrientes que é necesario proporcionar variarán. A aplicación permite introducir a produción de materia seca esperada (t/ha) nunha parcela da cal o comportamento produtivo sexa coñecido polo agricultor. Se non se introduce ningún valor, o programa toma por defecto unha produción de 20 t/ha. ANÁLISE DO SOLO Cando se fai unha análise de fertilidade de solos, hai dúas determinacións básicas, que son a de fósforo (P) e a de potasio (K) expresadas en partes por millón (ppm), datos que nos pide o programa. Tendo en conta estas dúas determinacións, temos solos ricos, onde o nivel elevado de nutrientes permite economizar fertilizantes; solos pobres, onde é necesario facer fertilizados de corrección para ir incrementando o nivel de nutrientes ata os dun solo medio, e solos de riqueza media, onde non é necesario facer un fertilizado de corrección para elevar as reservas dos solos, pero si un para fornecer as extraccións que realiza a colleita. Un solo cun nivel medio debe alcanzar as 25 ppm de P e as 125 ppm de K. Outro parámetro importante da fertilidade dos solos galegos é a porcentaxe de saturación de aluminio, que nos indicará se cómpre ou non encalar. Nun estudo feito no CIAM detectouse que un 59 % de parcelas de explotacións de gando vacún leiteiro tiñan que ser encaladas ao ter unha porcentaxe de saturación de aluminio superior ao 10 %. Este labor é fundamental dada a súa elevada repercusión nos rendementos produtivos e o seu baixo custo. A introdución deste dato na aplicación é opcional. Existe tamén unha aplicación informática de Recomendación de Encalado (aplicación REN) que permite coñecer a cantidade dun material encalante concreto necesario para corrixir a acidez do solo (García et al., 2014a).

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

TÉCNICAS, MOMENTOS E CONDICIÓNS DE APLICACIÓN DOS XURROS O nitróxeno non se acumula no solo co tempo, polo que o fertilizado nitroxenado debe achegar as extraccións que realiza a colleita e tamén as perdas por volatilización do amoníaco (NH3) cara á atmosfera que poden ser importantes cando se fertiliza con xurros (García et al., 2010). As perdas por lavado/lixiviación de nitratos redúcense ao mínimo aproximando a aplicación do xurro á sementeira. Hai que ter en conta ademais o nitróxeno presente no solo ao inicio do cultivo e a mineralización dos restos orgánicos dos cultivos precedentes. Pero estes parámetros presentan unha determinación máis complicada, aínda que o CIAM está a traballar en métodos que a faciliten. Como xa se comentou, a eficiencia na utilización do nitróxeno dos xurros vai depender da técnica de aplicación. Para mellorar o aproveitamento do nitróxeno é básico facer o enterrado do xurro para evitar as perdas do nitróxeno amoniacal cara á atmosfera. Se o xurro non se enterra, pódese volatilizar a totalidade do nitróxeno amoniacal, que representa aproximadamente dende un 50 % ata un 75 % do nitróxeno no xurro de vacún e porcino, respectivamente. O 50 % das perdas de amoníaco ocorren dentro das 4-12 horas despois da aplicación dos xurros, a incorporación con grades pode diminuír as perdas arredor do 80 % e a inxección en profundidade na súa totalidade (Oenema et al., 2008). Nesta volatilización tamén inflúen outros factores, como son a temperatura, a humidade e o vento (táboa 6). Táboa 6. Eﬁciencia de utilización do nitróxeno do xurro, en función das técnicas, momentos e condicións de aplicación Condicións de aplicación Óptimas (*) Regulares Malas (**)

Forma de aplicación

Momento de aplicación

Coberteira

Finais de inverno Primavera Outono

0,7 0,5 0,4

0,6 0,5 0,3

0,6 0,4 0,3

Enterrado

Inmediatamente Menos de 4 horas O mesmo día

0,9 0,8 0,7

0,8 0,7 0,6

0,7 0,6 0,5

(*) Condicións óptimas R5 Elevada humidade relativa do aire: orballo ao amencer ou ao atardecer R5 Vento en calma R5 Baixas temperaturas

(**) Condicións malas R5 Tempo seco, mediodía R5 Forte vento R5 Altas temperaturas

O programa dá a opción de introducir a forma, o momento e as condicións de aplicación e calcula as perdas por volatilización corrixíndoas cunha maior achega de fertilizante nitroxenado. Canto maior sexa a eficiencia menor cantidade de xurro se necesitará para satisfacer as necesidades de nitróxeno do cultivo. OUTROS DATOS A aplicación permite definir os metros cúbicos por hectárea de xurro que se van aplicar e calcula as unidades fertilizantes complementarias para cubrir todas as necesidades do cultivo.

Soluci贸n integral en fertilizaci贸n para el ma铆z

Part of ICL group

www.everris.com Everris Ib茅rica Fertilizers S.L. Tel: 968 41 81 41 Info.iberica@everris.com

140

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Hai tres opcións: R5 Non cubrir este dato e o programa toma o valor de 50 m3/ha. R5 Cubrir o dato previamente á recomendación obtida. R5 Volver cubrir o dato a posteriori, para axustar a dose ás recomendacións obtidas. Para satisfacer as unidades fertilizantes complementarias ao xurro, a aplicación permite tamén elixir entre diferentes fertilizantes e calcula os kg/ha que son necesarios. En función do tipo de fertilizante pódese elixir o nutriente que se quere proporcionar na súa totalidade, N, P2O5 ou K2O, e o programa posteriormente indicará se quedan pendentes de satisfacer as necesidades dalgúns destes nutrientes. Ao igual que no caso anterior, pódese elixir o fertilizante a posteriori para adaptalo ao equilibrio entre nutrientes obtido na recomendación. DATOS DE SAÍDA DO PROGRAMA Unha vez introducidos os datos indicados anteriormente, a aplicación mostra unha saída de datos, que pode imprimirse ou gardarse: R5 O valor fertilizante de 1 m3 de xurro, expresado en unidades fertilizantes de nitróxeno (kg de N), de fósforo (kg de P2O5) e de potasio (kg de K2O). R5 A equivalencia de 10 m3 do xurro en fertilizantes simples. R5 O fertilizado de corrección expresado como m3 de xurro necesarios para satisfacer as necesidades de fósforo (P) e de potasio (K) do solo co obxectivo de incrementar en sucesivas aplicacións os niveis destes nutrientes ata un nivel de riqueza medio. R5 A recomendación de encalado en t/ha de calcaria cun 100 % de riqueza. Para outras riquezas ou materiais encalantes pode utilizarse a aplicación REN (Recomendación de Encalado). R5 O fertilizado necesario para satisfacer as necesidades de nitróxeno (N), fósforo (P) e potasio (K) do millo forraxeiro, expresado como m3 de xurro. R5 As unidades fertilizantes de nitróxeno (kg/ha de N), de fósforo (kg/ha de P2O5) e de potasio (kg/ha de K2O) que faltarían por proporcionarlle ao millo forraxeiro cando se aplica a dose de xurro que se seleccionou previamente, pero convén modificala en función dos resultados do apartado anterior. R5 Necesidades pendentes de satisfacer se se aplica un determinado fertilizante. Este pode seleccionarse ao principio indicando o nutriente que se quere achegar na súa totalidade, pero convén modificalo en función dos resultados do apartado anterior, para que os valores se aproximen a 0. CONCLUSIÓNS Un programa de fertilización de cultivos é unha ferramenta que facilita o labor de recomendación de fertilizantes tanto a técnicos como a gandeiros. A aplicación ou programa web RAX de fertilización no millo forraxeiro fai unha recomendación que ten en conta que a principal fonte de nutrientes nas explotacións de gando vacún leiteiro está na reciclaxe do xurro como fertilizante orgánico, a cal pode vir complementada se é necesario co uso de fertilizantes minerais sintéticos.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

A aplicación vén acompañada dunha guía de utilización, aínda que é de uso moi doado, polo que esperamos que sexa unha boa ferramenta para o incremento e a mellora do uso do xurro como fertilizante nas explotacións leiteiras galegas. Ademais, os métodos rápidos de estimación da composición química do xurro de vacún en tempo real e in situ permitirán facer recomendacións axustadas á realidade de cada parcela e explotación, facilitando dun xeito inmediato as doses de xurro necesarias, cos subseguintes beneficios ambientais e económicos. AGRADECEMENTOS Á Unión Europea e á Xunta de Galicia polo financiamento do proxecto Feader 2007/08 “Redución do consumo de fertilizantes minerais sintéticos nas explotacións de vacún de leite mediante a valorización do xurro como abono” e do proxecto Feader 2012/31 “Elaboración de táboas e de programa online de recomendación de fertilización nitroxenada nas rotacións forraxeiras das explotacións leiteiras galegas en función do aporte de nitróxeno polo solo”, que a Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña desenvolveu en colaboración co CIAM. Grazas tamén a M.ª José Bermúdez e a M.ª José Casal polas análises realizadas.

BIBLIOGRAFÍA Acea, M.J.; Cabaneiro, A.; Carballas, M.; Gil, F.; Leirós, M.C.; López, E.; Núñez, A.; Villar, M. C. 1990. El xurro de vacuno en Galicia. Xunta de Galicia, 162 pp. Castro, J. 2000. O manexo do xurro nas explotacións de leite galegas: problemática e planes de manexo do xurro como abono. Curso de residuos agrarios, EGAP. García, M.I.; Castro, J.; Báez, D; Camba , J.; López, J. 2010. Directrices para fertilizar con xurros o millo forraxeiro. Afriga, 85: 66-73. García, M.I.; Báez, D; Castro, J. 2014a. Recomendación de encalado nos cultivos forraxeiros. Afriga, 114: 106-114. García, M.I.; Báez, D; Castro, J.; Gilsanz, C. 2014b. Estimation of nutrient value of slurry in dairy farms in galicia from the density and electrical conductivity. En: Proceedings of the 18th Nitrogen Workshop, Lisboa. Green Dairy Project Interreg Atlantic Area III B Nº 100. 2006. Proceedings of the final seminal. Rennes (France), 13-14 december. Oenema, O.; Bannink, A., Sommer, S.G.; Van Groenigen, J.W.; Velthof, G.L. 2008. Gaseous nitrogen emissions from livestock farming systems. En. Nitrogen in the Environment: Sources, Problems and Management, Ed: Hatfield & Follet, 395-441. Raison, C.; Pflimlin, A.; Le Gall, A.; 2006. Optimisation of environmental practices in a network of dairy farms of the Atlantic Area. En: Proceedings of the Final Seminar of Green Dairy Project: Interreg Altantic Area III B Nº100, 43-65 Xunta de Galicia, 2012. Anuario de Estadística Agraria 2007. Ed: Consellería do Medio Rural e do Mar-Xunta de Galicia. Santiago de Compostela (España).

NERGETIC Y CORBIGRAN Permiten alcanzar elevadas producciones en el cultivo del maíz y aumentar el rendimiento del agricultor.

Fertilizante con macromolécula reguladora y potenciador nutricional

Ensayo en Maíz - Finca Mouriscade (Lalín) (IHFWRV GH ORV PLFURUJDVQLVPRV EHQHÀFLRVRV (MMB) Producción (t m.s./ha)

Suelo de pH 6,4

14,4 14,2 14,0 13,8 13,6 13,4 13,2 13,0

Testigo

500 kg

Torre Espacio, Paseo de la Castellana, 259 - D 28046 Madrid Teléfono: 91 571 88 35 I Fax: 91 571 82 96 e-mail:info@intergal.es I www.intergal.es

Delegado para Galicia: 647 355 675 I Delegado para Asturias: 627 421 159

500 kg

1000 kg

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo. TIPOS DE EMENDA

Caliza (entre 50 e 56 % CaO)

Cal vivo (90 % CaO)

Caliza dolomítica e magnésica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO)

Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO) O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles, por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de po, e teñen un alto índice de neutralización (> 90 %). A acción sobre o terreo é inmediata.

Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125 mm son produtos de actuación lenta e corren o risco de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %. Utilízanse máis ben para encalados de mantemento unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

Cal apagado Cal apagado + dolomita O cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neutralización é alto (> 90 %). Tanto o cal vivo coma o cal apagado son fundamentais para un encalado de corrección.

Calizas Calizas dolomíticas e magnésicas Son materiais que resultan de moer ﬁnamente as calizas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de magnesio.

GALICAL CONTA CON NOVOS SISTEMAS DE APLICACIÓN PARA MATERIAIS FINOS QUE NON LEVANTAN PO

GALICAL CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO SISTEMAS DE PESAXE PARA UNHA APLICACIÓN MÁIS PRECISA

Redución da acidez dos solos Aumento da produtividade das colleitas Presentadas en: ǩ 6DFRV GH TXLORV ǩ %LJ EDJ GH TXLORV ǩ &DPLµQ FLVWHUQD RX FDPLµQ YROTXHWH

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO) $OWD SRUFHQWD[H HQ FDOFLR 9DORU QHXWUDOL]DQWH !

Estendidas na propia ﬁnca

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO) $OWD SRUFHQWD[H GH PDJQHVLR 9DORU QHXWUDOL]DQWH

Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA DE CAL VIVO (90 % CaO) *UDQ SRGHU GH QHXWUDOL]DFLµQ 9DORU QHXWUDOL]DQWH ! EMENDA DE CAL APAGADO (75 % CaO) 3RWHQFLD R UHQGHPHQWR DJU¯FROD 'H I£FLO DVLPLODFLµQ 9DORU QHXWUDOL]DQWH ! EMENDA DE CAL APAGADO + DOLOMITA (50 % CaO / 23 % MgO) $FKHJD PDJQHVLR )DYRUHFH D DFWLYLGDGH FORURI¯OLFD GD SODQWD 9DORU QHXWUDOL]DQWH ! EMENDA DE CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO) 3DUD WHUUD H FDPDV KL[L«QLFDV (ȌFD] QD UHGXFLµQ GH PDPLWHV DPELHQWDLV H GHUPDWLWHV $SURSLDGR SDUD D SURGXFLµQ GH WRGR WLSR GH SHQVRV 9DORU QHXWUDOL]DQWH EMENDA DE CALIZA DOLOMÍTICA-GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO) $FKHJD PDJQHVLR 9DORU QHXWUDOL]DQWH !

URA NOVA MEST DE SERRÍN, CÁLCICO CARBONATO LA PARA E CASCARIL ANDO!! CAMAS DE G GALICAL, S.L.L. CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS Arieiras s/n P.I. Louzaneta 27294 LUGO Teléfono 982 22.14.84 Fax 982 22.14.08 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es

144

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Técnicos, agricultores e gandeiros demandan información sobre o uso de fertilizantes con IN e cuestións coma o seu efecto na produción vexetal deben ser esclarecidas

PRODUCIÓN E CALIDADE FORRAXEIRA DE MILLO CON FERTILIZACIÓN ORGÁNICA E MINERAL ASOCIADA AO INHIBIDOR DMPP Os obxectivos deste traballo son, en primeiro lugar, avaliar se o uso do DMPP xunto a aplicacións de xurro de vacún ou fertilizantes minerais pode incrementar a produción do millo forraxeiro, extraer nitróxeno e mellorar a calidade nutritiva, e, en segundo, se ao incorporar o inhibidor se pode reducir o número de aplicacións de fertilizante mantendo a produción e a calidade da forraxe. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

M. D. Báez Bernal, C. Gilsanz Rey, M. I. García Pomar e J. Castro Insua Departamento de Pastos e Cultivos, CIAM-Ingacal Apdo. 10, 15080, A Coruña

INTRODUCIÓN Con 68.936 ha sementadas, o millo forraxeiro en Galicia representa o 64 % da superficie dedicada a este cultivo en toda España (Regulamento CE 543/2009) e é o segundo cultivo forraxeiro despois das pradeiras en importancia económica en Galicia. É un cultivo que require elevadas achegas de nitróxeno (N) en forma mineral ou orgánica, feito que pode conducir a elevados residuos de N mineral (nitratos e amonios) no solo tras a colleita e, en consecuencia, elevadas perdas de lixiviación de nitrato e/ou gasosas

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

145

OS TRATAMENTOS APLICADOS RESULTARON DA COMBINACIÓN DE FERTILIZACIÓN ORGÁNICA CON XURRO DE VACÚN (XV) NUNHA SOA ACHEGA, MINERAL OU MIXTA, INCORPORANDO OU NON O INHIBIDOR DA NITRIFICACIÓN DMPP

(N2O). A asociación dos fertilizantes nitroxenados cos inhibidores da nitrificación (IN) poden mitigar en parte estes problemas ambientais (Akiyama et al., 2010; Arregui e Quemada, 2008). Estes compostos actúan retardando a actividade das bacterias do solo (Nitrosomonas spp) e atrasando o proceso de oxidación de amonio a nitrito no primeiro paso da nitrificación. Existen varios estudos que demostran que os IN poden aumentar a eficiencia do N polo cultivo e obtéñense maiores producións coas mesmas doses de fertilizante ou cun número menor de aplicacións, o que permite unha maior flexibilidade na data da súa aplicación (Pasda et al., 2001). No ano 2001 apareceu no mercado o 3,4 dimetilpirazol fosfato (DMPP) [Zerulla et al., 2001] con bos resultados agronómicos. O DMPP é formulado en fertilizantes granulados nitroxenados ou complexos e tamén pode ser incorporado en solución a fertilizantes líquidos e orgánicos como xurros. Na actualidade, técnicos, agricultores e gandeiros demandan información sobre a utilización de fertilizantes con IN e cuestións coma o seu efecto na produción vexetal deben ser esclarecidas. EXPERIMENTACIÓN O traballo levouse a cabo os dous anos na mesma parcela experimental do CIAM (Abegondo, A Coruña, zona costeira atlántica de Galicia a 97 m de altitude) con sementeira de millo (cv LG 33.85) o 3 de xuño de 2013 e o 28 de maio de 2014 a unha densidade final de sementeira de 75.000 plantas/ha o primeiro ano e 82.141 plantas/ha o segundo. A capa de solo de 0-10 cm caracterizouse por unha textura franco-limosa cun pH de 5,9 (ext. 1:2,5 en auga), contido en MO de 49,6 g/kg de MS, de N de 1,8 g/kg de MS e unha relación C/N de 10,6. Os tratamentos aplicados resultaron da combinación de fertilización orgánica con xurro de vacún (XV) nunha soa achega, mineral ou mixta, incorporando ou non o inhibidor da nitrificación DMPP. En total, foron oito tratamentos cun deseño experimental de bloques ao azar e catro repeticións cun tamaño de parcela elemental de 120 m2 nos tratamentos de xurro e de 60 m2 nos tratamentos mineral e control. Na táboa 1 preséntanse os tratamentos ensaiados e na figura 1, o esquema do ensaio de campo implantado na parcela experimental.

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

Parque Empresarial Vilanova I 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - soaga@soaga.com www.soaga.com

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

146

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Figura 1. Esquema e tratamentos de fertilización no ensaio de campo

Trat. T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8

T1 T7

T7 T8

T8 T1

Fertilizantes Sementeira Coberteira XV XV+DMPP XV NAC 27 XV ENTEC 26 XV+DMPP ENTEC 26 NPK 15-15-15 NAC 27 ENTEC 24-8-7 -

Data de aplicación 28/05/2013

Densidade g/cm3 1,220

8,44 7,64 798,6 39,4 9,0 42,1 20,7 5,9

26/05/2014

1,048

8,527 7,70 727,6 40,3 8,0 64,5 21,9 5,6

Táboa 3. Cantidades de N aplicado cos fertilizantes e recuperacións do N aplicado no cultivo os dous anos do experimento N total aplicado (kg N ha-1) Trat.

Primeiro ano

Segundo ano

Recuperacións do N aplicado (%) Primeiro ano

Segundo ano

275

207

275

207

239

204

239

204

Coberteira

239

204

200

XV+DMPP

NAC 27

ENTEC 26

XV+DMPP

ENTEC 26

NPK 15-15-15

NAC 27

ENTEC 24-8-7

XV: xurro de vacún; DMPP: 3,4-dimetilpirazol fosfato; NAC: nitrato amónico cálcico; ENTEC: incorpora 1 % DMPP relativo ao NH4+-N do nitrosulfato amónico

Valores expresados en g/kg de MS

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

pH MS %

Fertilizantes Sementeira

Táboa 2. Composición química dos xurros utilizados nos experimentos

Táboa 1. Tratamentos de fertilización nitroxenada aplicados no experimento Tratamento

O INHIBIDOR DMPP É FORMULADO EN FERTILIZANTES GRANULADOS NITROXENADOS OU COMPLEXOS E TAMÉN PODE SER INCORPORADO EN SOLUCIÓN A FERTILIZANTES LÍQUIDOS E ORGÁNICOS COMO XURROS

O XV foi inxectado a 25-30 cm de profundidade e aplicado inmediatamente previo á sementeira co resto dos fertilizantes (28/05/2013 e 26/05/2014). Naqueles tratamentos que incorporaban DMPP co XV, a dose de inhibidor utilizada foi de 1 kg DMPP/ha. Na táboa 2 móstrase a composición química dos xurros utilizados no experimento. As achegas de X e K igualáronse en todos os tratamentos a 100 kg P2O5/ha e 250 kg K2O/ ha, respectivamente.

El abonado rentable y eficiente del maíz

ENTEC® Maíz

ENTEC®, la mayor innovación en el abonado del maíz en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro. Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en el maíz. ® Marca registrada de EuroChem Agro

EuroChem Agro Iberia, S.L. Joan d’Àustria 39-47 08005 Barcelona Tel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91 www.eurochemagro.es

The Fertilizer Experts.

148

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

UNHA DAS VANTAXES AO UTILIZAR FERTILIZANTES MINERAIS CO INHIBIDOR DMPP PODE SER REDUCIR O NÚMERO DE APLICACIÓNS SEN DETRIMENTO DA PRODUCIÓN, O CAL SE TRADUCE EN MENOR CUSTO DE LABOR E MENOR COMPACTACIÓN DO TERREO No momento da colleita do millo (1/10/2013 e 1/10/2014, estado do gran pastoso-vítreo), realizáronse mostraxes en dúas liñas centrais cunha lonxitude de 8 m. En campo, pesouse a produción en fresco e tomouse unha mostra de 10 plantas de cada liña que foron procesadas de forma independente: mazaroca e parte verde (talos, follas e espatas). No laboratorio picáronse as dúas fraccións por separado e mantivéronse en estufa a 80 °C durante 16 h, co fin de calcular a produción de MS total, de mazaroca e de parte verde. Parámetros de calidade da forraxe como materia orgánica (MO), proteína bruta (PB), fibras ácido e neutro deterxente (FAD, FND), carbohidratos totais non estruturais (CNET), carbohidratos solubles en auga (CSA) e amidón (AM) foron determinados no laboratorio nas mostras secas e moídas

utilizando a técnica de espectroscopía de reflectancia no infravermello próximo (Foss NIRSystem), usando o programa Win ISI 1.5 (Infrasoft International, USA, 2000) e aplicando ecuacións de calibración actualizadas por investigadores do CIAM (Campo e Moreno, 2014; Campo et al., 2014). Tamén se calculou a recuperación aparente do N aplicado (RAN) para cada tratamento tendo en conta o N extraído polo cultivo en cada tratamento, a extracción de N no tratamento T1 (0 N) e o N aplicado en cada tratamento. A análise estatística dos datos levouse a cabo mediante a análise da varianza (GLM) utilizando o paquete estatístico SPSS versión 15.0; para a separación de medias usouse o test de Duncan empregando un nivel de significación p<0,05.

Táboa 4. Composición química da mazaroca e parte verde no primeiro ano do experimento Composición química da mazaroca (% MS) Trat.

FAD

Composición química da parte verde (% MS)

FND

CSA

CNET

DMO

FAD

FND

CNET

DMO

98,4a

5,3b

12,7

31,1

7,9

61,1

49,4

80,7bc

94,9

3,4

40,2

70,7a

14,2

62,1

98,2abc

5,9a

12,0

31,7

6,9

59,7

52,0

82,9a

94,9

4,6

41,0

69,8ab

12,9

59,6

98,0c

6,5a

12,1

31,3

7,1

59,9

50,6

81,6ab

94,4

4,4

40,2

68,5bc

13,4

60,0

98,1bc

6,1a

11,9

30,4

6,7

62,0

51,1

81,5ab

94,9

4,2

39,8

69,6ab

13,7

62,4

98,0bc

6,4a

12,3

32,5

7,3

59,3

50,5

81,8ab

94,6

4,6

39,4

68,0c

14,0

61,8

98,1bc

6,1a

11,8

30,8

6,9

61,0

51,6

82,4a

95,1

4,0

39,9

69,3b

14,8

61,3

98,2ab

5,9a

14,3

34,9

7,9

56,9

45,9

79,5c

94,6

4,2

38,5

67,6c

15,7

63,0

98,0c

6,5a

11,5

31,1

7,1

61,7

52,0

82,3ab

94,4

4,5

40,0

69,6ab

13,6

61,2

Media

98,1

6,1

12,3

31,7

7,2

60,2

50,4

81,6

94,7

4,2

39,9

69,2

14,0

61,4

1Sig.

MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FAD e FND: fibra ácido e neutro deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga; CNET: carbohidratos non estruturais totais; AM: amidón; DMO: dixestibilidade da materia orgánica in vitro. 1 Sig.:*** (p<0,001); ** (p<0,01); * (p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 test de Duncan.

Táboa 5. Composición química da mazaroca e parte verde no segundo ano do experimento Composición química da mazaroca (% MS) Trat.

FAD

FND

CSA

CNET

Composición química da parte verde (% MS) AM

DMO

FAD

FND

CNET

DMO

98,5

4,7c

11,8

26,1b

9,5a

67,2a

51,0

78,7c

95,3a

3,1c

41,9

73,0

14,0

58,1

98,6

5,9b

11,3

26,0b

7,9b

66,9a

52,8

81,0ab

94,9bc

4,4ab

43,5

72,4

10,1

54,5

98,6

6,1ab

11,5

26,4b

7,8b

65,7a

52,6

81,1ab

94,9bc

4,1b

43,2

71,6

11,1

54,7

98,6

5,9ab

11,8

26,5b

8,2b

65,6bc

52,1

81,2ab

95,0ab

4,6ab

42,1

71,0

11,7

56,2

98,6

6,6a

11,4

26,4b

7,8b

65,6bc

52,5

82,2a

94,6c

4,8a

42,5

70,5

10,6

56,0

98,6

6,4ab

11,8

26,5b

7,5b

65,4bc

51,7

81,4ab

95,0abc

4,7a

42,0

70,5

11,8

56,4

98,6

6,5ab

12,6

28,6a

8,2b

63,3c

50,1

81,6ab

94,9bc

4,8a

40,9

69,6

12,8

58,2

98,7

6,3ab

11,6

26,3b

7,7b

65,5bc

52,3

81,9ab

94,8bc

4,6a

42,0

70,4

11,7

56,7

Media

98,6

6,0

11,7

26,6

8,1

65,6

51,9

81,1

94,9

4,4

42,2

71,2

11,7

56,3

***

Sig.

***

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Fertop

Empresa de nova creación cunha fábrica de blending que pode producir abonos á carta para diferentes tipos de terreos, en liberación lenta e liberación controlada. Tecnoloxía Everrys e Scotts

Analizámoslle as súas terras e fertilizámolas segundo as deﬁciencias de abonado

Cubigan

Subministración de “mesturas para camas”. Calizas magnesianas que adoptan calcio con magnesio que permite un baixo custo de encalado cos puríns.

Calgasa

Cales magnesianas destinadas para abono dos terreos dedicados á agricultura, horticultura e selvicultura. Pedidos: 609 892 940 Almacén: 634 986 760 administracion@fertop.es Rúa Aranga, parcela 18 Pol. Industrial Teixeiro 15310 Curtis (A Coruña)

150

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

RESULTADOS Figura 2. Rendementos de MS do millo o primeiro ano do experimento en funci贸n do tratamento de fertilizaci贸n

18000

kg MS/ha PARTE VERDE

ANO 2013

kg MS/ha MAZAROCA

16000 A AB

14000

12000

AB ABC

10000 8000

6000 4000 2000 0 T1

Media

T1: control; T2: xurro de vac煤n (XV); T3: XV+3,4 dimetilpirazol fosfato (DMPP); T4: XV-NAC27; T5: XV-ENTEC26; T6: XV+DMPP-ENTEC26; T7: NPK-NAC27; T8: ENTEC 24-8-7

AFRIGA ANO XXI - N潞 115

CoteNโ ข Mix

Fertilizante de liberaciรณn controlada

El secreto estรก en la cรกpsula Pioneering the Future Haifa Iberia | Telf: 91 591 2138 | E-mail: iberia@haifa-group.com | www.haifa-group.com

152

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Figura 3. Rendementos de MS do millo o segundo ano do experimento en función do tratamento de fertilización 18000

kg MS/ha PARTE VERDE

ANO 2014

kg MS/ha MAZAROCA A

16000

A A

14000 12000 10000

8000 6000 4000 2000 0 T1

Media

T1: control; T2: xurro de vacún (XV); T3: XV+3,4 dimetilpirazol fosfato (DMPP); T4: XV-NAC27; T5: XV-ENTEC26; T6: XV+DMPP-ENTEC26; T7: NPK-NAC27; T8: ENTEC 24-8-7

A fertilización afectou de forma significativa aos rendementos de MS do millo nos dous anos de estudo (figuras 2 e 3). As condicións climatolóxicas para o desenvolvemento do cultivo foron máis favorables no segundo ano; a sementeira tardía e a seca acontecida nos meses de xullo e agosto de 2013 reduciron a xerminación a 75.000 plantas/ ha e obtívose unha produción media baixa de 11,7 t MS/ ha. No segundo ano a densidade final obtida foi de 82.141 plantas/ha, cunha produción media de 16,0 t MS/ha. No primeiro ano os tratamentos con XV nunha única aplicación (T2 e T3) foron os máis produtivos e alcanzouse un valor medio de 14,4 t MS/ha. A maior recuperación do N achegado cos fertilizantes (RAN) obtívose co XV nunha soa achega, independentemente do uso do inhibidor (táboa 3, primeiro ano). Tendo en conta os tratamentos que dividían a dose de N e combinaban fertilización orgánica de XV en sementeira e mineral en coberteira (T4, T5 e T6), non se observaron incrementos significativos debidos ao uso do DMPP, aínda que os resultados suxiren certa mellora produtiva (figura 2) e de RAN cando se incorporou o DMPP. A mesma situación deuse naqueles trata-

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

mentos de fertilización mineral (T7 e T8); non se atoparon diferenzas estatísticas entre unha aplicación convencional NPK en sementeira-NAC en coberteira e a fertilización con ENTEC nunha soa achega en sementeira, aínda que neste último tratamento a RNA foi superior nun 7 %.

Lithothamne 400 granulado

ÚNICA ENMIENDA DE ORIGEN MARINO UE Q Z A C I F E S Á M S E 4 VEC A R E T N A C E D O T EL CARBONA Aumento más rápido y duradero del pH. 90% de solubilidad carbónica frente al 40 % del carbonato de cantera. Mayor superﬁcie de contacto. Mayor disponibilidad de nutrientes. EVOLUCIÓN DEL pH DEL SUELO pH Lithothamne 400 granulado

6,5

Fuente: M. COPPENETI.N.R.A Quimpe

Cales 6,0

5,0

5 6 Mes

NO ACEPTE IMITACIONES BARATAS Admitido en Agricultura Ecológica Equipo Técnico comercial de Galicia: Ventura Blanco (Director Regional) Rodrigo Ardura (Coruña) Carlos Salgado (Coruña) Fernando Leis (Coruña) José Manuel Blanco (Lugo) Sandra González (Lugo) José Ignacio Delgado (Pontevedra) José Manuel Gómez (Ourense)

Tel.: 646.23.85.62 · e-mail: vblanco@timacagro.es Tel.: 650.68.18.74 · e-mail: rardura@nexo.timacagro.es Tel.: 650.68.17.19 · e-mail: csalgado@nexo.timacagro.es Tel.: 618.93.54.99 · e-mail: ﬂeis@nexo.timacagro.es Tel.: 609.62.77.05 · e-mail: jmblanco@nexo.timacagro.es Tel.: 618.45.54.18 · e-mail: sgonzalez@nexo.timacagro.es Tel.: 609.66.75.91 · e-mail: jdelgado@nexo.timacagro.es Tel.: 620.97.24.82 · e-mail: jmgomez@nexo.timacagro.es

5,5

Carbonatos

www.timacagro.es

10 11 12

154

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Naqueles tratamentos que incorporaban DMPP co xurro de vacún a dose de inhibidor utilizada foi de 1 kg DMPP/ha

No segundo ano os rendementos variaron entre as 17,7 t MS/ha no tratamento T6 (XV+DMPP en sementeira e ENTEC en coberteira) e as 9,3 t MS/ha no tratamento control (sen achega de N). Entre os diferentes tratamentos de fertilización non se atoparon diferenzas estatísticas nin nos rendementos totais, nin nas fraccións de mazaroca e parte verde por separado. Analizando os tratamentos que combinaban fertilización orgánica/mineral (T4, T5 e T6), apreciouse un lixeiro incremento no T6 respecto de T4 e T5, cun incremento medio do 7 % na RAN polo cultivo cando se incorporou o inhibidor (T5 e T6 respecto de T4, táboa 3, segundo ano). Coa fertilización mineral (T7 e T8), a produción diminuíu lixeiramente en T7 respecto de T8 e o resto de tratamentos; cun comportamento similar ao do primeiro ano, a RAN en T8 foi 9 % superior á obtida en T7. Nas táboas 4 e 5 móstranse os datos de calidade nutritiva de mazaroca e parte verde. O tratamento T7 obtivo a menor DMO da mazaroca o primeiro ano. No segundo ano houbo diferenzas estatísticas nos contidos de PB, FND e CNET na mazaroca. No tratamento T5 (XV+ENTEC) alcanzou o maior contido de PB, superior a T2 (XV); ademais, foi o tratamento con maior DMO. No tratamento T7 obtívose o maior contido en FND e o menor contido en CNET. O tipo de fertilización afectou á calidade da parte verde tan só nos contidos de MO e PB; o menor contido de PB obtívose en T3 con diferenzas respecto ao T1 e tratamentos con fertilización orgánica-mineral con inhibidor (T5 e T6) ou exclusivamente mineral (T7 e T8). Resumindo, aínda que os incrementos produtivos e de extracción de N non foron significativos estatisticamente, pódense apreciar certos efectos positivos ao utilizar DMPP, que probablemente están relacionados coa redución de perdas de N en forma de N2O observadas durante o ciclo do cultivo do primeiro ano (Báez et al., 2015b) ou doutro tipo de perdas (Báez et al., 2015a), ou ben cunha nutrición temporal nitroxenada amoniacal/nítrica que mellora a asimilación de N pola planta. Dende un punto de vista práctico, con fertilización mineral (tratamentos T7 e T8) a incorporación do inhibidor pode simplificar achegas de N, o cal permite maior flexibilidade no tempo á hora de aplicar os fertilizantes, resultados que corroboran os obtidos por outros autores (Hu et al., 2014). AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CONCLUSIÓNS Nos dous anos de estudo a achega de fertilizantes tanto en forma orgánica como mineral incrementou de forma significativa o rendemento de materia seca obtido no tratamento testemuña (0 kg N/ha). Os tratamentos de XV nunha soa aplicación en presementeira foron os máis produtivos no primeiro ano e no segundo igualaron os rendementos obtidos cando se aplicou XV combinado con mineral en coberteira (NAC ou ENTEC) ou cando se aplicou exclusivamente fertilización mineral (NPK+NAC ou ENTEC). A incorporación do inhibidor neste caso (T3 vs. T2) non incrementou a produción nin a recuperación do N aplicado. Cando se aplicou XV en sementeira e mineral en coberteira (T4), non se observaron incrementos significativos na produción debidos ao uso do DMPP, aínda que os resultados suxiren que cando se incorpora DMPP (T5 e T6) pode haber certa mellora produtiva no primeiro ano e de extracción de N nos dous anos de estudo. Cando se aplica fertilizante mineral (T7 e T8), unha soa achega de fertilizante co inhibidor (ENTEC) en presementeira pode mellorar a recuperación de N polo cultivo e algún parámetro de calidade na forraxe. Por tanto, unha das vantaxes ao utilizar fertilizantes minerais co inhibidor DMPP pode ser reducir o número de aplicacións sen detrimento da produción, o cal se traduce en menor custo de labor e menor compactación do terreo. No entanto, á vista dos resultados é necesario establecer a relación custo do inhibidor/beneficio valorando non só o aspecto produtivo senón aqueles beneficios ambientais que poden derivarse da súa utilización. AGRADECEMENTOS Este traballo foi financiado polo proxecto Feader 2012/23 “Xunta de Galicia. Consellería de Medio Rural e do Mar”. Grazas a EuroChem Agro Iberia S.L. e a Progando pola súa colaboración na investigación e pola subministración de fertilizantes e inhibidores.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

BIBLIOGRAFÍA AKIYAMA H., YAN X., YAGI K. (2010) Evaluation of effectiveness of enhanced-efficiency fertilizers as mitigation options for N2O and NO emissions from agricultural soils: meta-analysis. Glob. Change Biol. 16, 1837-1846. ARREGUI L.M., QUEMADA M. (2008) Strategies to inprove nitrogen use efficiency in winter cereal crops under rained conditions. Agron. J., 100, 277-284. BÁEZ BERNAL M.D., GILSANZ REY C., GARCÍA POMAR M. I., J. CASTRO INSUA (2015a). Fertilización orgánica y mineral de maiz forrajero con incorporación del inhibidor 3,4 dimetilpirazol fosfato. 54ª Reunión Científica de la S.E.E.P. Palma (Mallorca), España. En prensa. BÁEZ M.D., GILSANZ C., GARCÍA M.I. (2015b) Incorporación del inhibidor 3,4 dimetil pirazol fosfato (DMPP) con purín de vacuno y mineral en maíz. Abstracts IV Workshop Remedia. Red Científica de Mitigación de emisiones de GEI en el sector agroforestal. Madrid 23-25 marzo 2015. CAMPO L., MORENO-GONZÁLEZ J. (2014) Ecuaciones NIRS desarrolladas para la estimación del contenido de proteína y almidón en grano de maíz. En: Busqué J. et al. (Eds) Pastos y PAC 2014-2020, pp 365372. Potes (Cantabria), España: Sociedad Española para el Estudio de los Pastos.

155

CAMPO L., REVILLA P., MALVAR R.A., ÁLVAREZ A., RUÍZ DE GALARRETA J.I., RÍOS D., ORDÁS A., MORENO-GONZÁLEZ J. (2014) Variabilidad en la composición química de las mazorcas entre poblaciones locales de maíz de diversas zonas de la España peninsular e islas canarias, En: Busqué J. et al. (Eds) Pastos y PAC 2014-2020, pp 389-396. Potes (Cantabria), España: Sociedad Española para el Estudio de los Pastos. HU Y., SCHRAML M., VON TUCHER S., LI F., SCHMIDHALTER U. (2014) Influence of nitrification inhibitors on yields of arable crops: A meta-analysis of recent studies in Germany. International Journal of Plant Production, 8(1), 33-50. PASDA G., HAHNDEL R., ZERULLA W. (2001) Effect of fertilizers with the new nitrification inhibitor DMPP 3,4-dimethylpyrazole phosphate on yield and quality of agricultural and horticultural crops. Biol. Fert. Soil, 34, 85-97. ZERULLA W., BARTH T., DRESSEL J., ERHARDT K., HORCHLER VON LOCQUENGHIEN K., PASDA G., RADLE M., WISSEMIER A.H. (2001) 3,4-Dimethylpyrazole phosphate (DMPP)-a new nitrification inhibidor for agriculture and horticulture. Biol. Fert. Soil, 34, 79-94.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

156

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

DANOS DO XABARIL Á AGRICULTURA O notable aumento da poboación destes animais nos últimos anos en Europa obriga a que todos os axentes implicados (Administración, agricultores, cazadores...) coordinen plans para a defensa das colleitas e para unha xestión cinexética sustentable e adecuada en cada zona. Luis E. Fidalgo Álvarez Profesor de Patoloxía Médica e da Nutrición Dpto. Ciencias Clínicas Veterinarias Facultade de Veterinaria da USC Campus Universitario s/n, 27002 Lugo

INTRODUCIÓN Durante as últimas décadas, en todos os países europeos se produciu un incremento da poboación de xabarís como consecuencia directa ou indirecta dos cambios socioeconómicos das zonas rurais, con abandono de grandes espazos dedicados á agricultura e á gandería, o éxodo da poboación cara ás cidades etc. Galicia non quedou á marxe da tendencia xeral e na actualidade, ademais do notable aumento poboacional, podemos constatar que a poboación de xabarís se distribúe por todo o territorio galego, mesmo de forma ocasional ocupan os parques urbanos ou aparecen nas zonas periféricas das cidades.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

O xabaril é un ungulado omnívoro que posúe gran plasticidade ecolóxica e pode soportar e aproveitar as actividades antrópicas no seu propio beneficio. Ben é certo que este omnívoro xeneralista consome principalmente vexetais aproveitando os recursos dispoñibles, aínda que, cando a abundancia llo permite, elixe o alimento e mostra preferencias por landras, castañas e gramíneas, aos cales opta por criterios de madurez do froito, da zona onde se atopa, da facilidade para acceder ao alimento, de tranquilidade do lugar etc. Con todo, se as condicións non son boas ou o alimento non é o máis adecuado, tamén é capaz de adaptarse a condicións moi desfavorables e a alimentos pouco apetecibles para el e sobrevivir. Como resultado de todo iso o xabaril ten un grande impacto ambiental, pois causa danos nas colleitas, pastos e mesmo sobre a rexeneración forestal, sen esquecer os problemas por mestizaxe cos porcos domésticos explotados en forma extensiva e a transmisión de enfermidades.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Por todo iso e co fin de paliar no posible os efectos negativos, a poboación de xabarís precisa unha xestión permanente, sensata e responsable que debe ir moito máis alá dos irados remedios que propón un agricultor cando sofre o dano e das ocorrencias que todos podemos ter nun faladoiro de café. Na miña opinión trátase de valorar a situación real da zona e coa colaboración de todas as partes implicadas (Administración pública, agricultores, cazadores, propietarios de terreos, xestores etc.) elaborar un plan de xestión correcto, realizable e adaptado ás necesidades e características concretas da zona. O que non é aconsellable é discutir, dividir e enfrontar uns sectores con outros, pois o enfrontamento non é unha medida eficaz para solucionar o importante problema dos danos do xabaril á agricultura; ao contrario, nese sentido só temos que lembrar a frase atribuída a Xulio César Divide e vencerás, pois neste caso o que sae gañando é o xabaril. DANOS OCASIONADOS POLO XABARIL Os ataques da fauna aos cultivos non son un tema recente, posiblemente son algo tan antigo coma a propia agricultura, alá nos albores da civilización humana tal como a coñecemos hoxe, cando o ser humano comezou a cultivar as plantas. Nese momento, o resto das especies coas que compartía e conformaba o ecosistema seguramente aproveitarían a “nova oferta trófica” minguando as colleitas do homo sapiens. Por tanto, non se trata dun problema novo, o que ocorre é que o incremento da poboación de xabarís, a

157

abundante oferta de alimento que os cultivos actuais proporcionan e a ausencia de xestión cinexética, así como a falta de posta en funcionamento de medidas preventivas adecuadas, conducíronnos a situacións complexas ante a pasividade da Administración pública que, salvo contadas excepcións, se limitou a responsabilizar os cazadores dos danos á agricultura e a autorizar en moitos casos “batidas por danos” cando o prexuízo xa se causou, pero que ata o momento non achegou nin tutelou ningún tipo de iniciativas que contribúan a minguar os danos, xa que mesmo a eficacia das batidas é moi incerta e discutible. Os danos do xabaril aos cultivos (principalmente cereais e viña) teñen unha orixe multicausal e prodúcense sobre todo en dúas épocas concretas: na sementeira (millo) e cando madura o froito. Este comportamento pode ter a súa explicación tanto polo incremento poboacional do xabaril coma polos cambios da agricultura tradicional, que se converteu nunha práctica moito máis agresiva e próxima ao monocultivo de millo nalgunhas comarcas, ofrecendo un abundante recurso trófico nunha época do ano na que escasean outros alimentos. En Galicia os xabarís atacan principalmente as colleitas de cereais cando teñen o gran formado, aínda que non estea maduro (avea, trigo, centeo, millo...), ou os viñedos cando a uva comeza a madurar. Tamén consomen as sementeiras de millo durante os primeiros días posteriores aos labores de sementado e, en ocasións, producen danos en hortas, patacas e pasteiros.

Formulado para lograr un aumento del rendimiento, optimizar la uniformidad de los cultivos y mejorar la precocidad de granos y forrajes.

alltech.com/spain

facebook.com/AlltechNaturally

twitter.com @AlltechSpain

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

158

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

OS DANOS DO XABARIL AOS CULTIVOS PRODÚCENSE SOBRE TODO NA SEMENTEIRA E CANDO MADURA O FROITO. ESTE COMPORTAMENTO PODE TER A SÚA EXPLICACIÓN TANTO NO INCREMENTO POBOACIONAL DO XABARIL COMA NOS CAMBIOS DA AGRICULTURA TRADICIONAL O ataque do xabaril aos cultivos e prados prodúcese en toda a xeografía galega sen que se poida observar estreita proporción directa entre o numero de xabarís e a superficie de cultivo afectada. Isto é así xa que o aproveitamento dos cultivos como recurso trófico polos xabarís depende de numerosos factores, como son a escaseza doutros alimentos, seca, poboación desestruturada, tipos de plantas, épocas de recolección etc. Neste sentido existen numerosos estudos que informan sobre a falta de relación entre a densidade da especie e a intensidade de danos. Dito isto, é fácil comprender que unha poboación determinada de xabarís precisa unha achega de alimento; se o ano foi “bo” e hai alimento dispoñible en suficiente cantidade nas zonas boscosas, os ataques aos cultivos serán escasos e esporádicos, pero nos anos con condicións adversas o consumo de colleitas será moi superior, con entradas frecuentes nas leiras. De todos os xeitos, nos casos de sobrepoboación, é dicir, cando se supera a capacidade de acollida ou, dito doutra maneira, cando se supera a “carga gandeira” do medio, os animais vense obrigados a buscar o alimento nas leiras co consecuente prexuízo para os agricultores, tanto en anos “bos” como en anos “malos”. Por outra banda, para analizar o problema dos danos á agricultura convén ter presentes as características etolóxicas da especie, sobre todo a estrutura matriarcal dos grupos formados por varias femias adultas cos exemplares inmaturos de diferentes idades, seguidas ou acompañadas de machos adultos nas épocas de celo. Estas femias adultas coñecen perfectamente o territorio, os perigos, os lugares máis seguros e confortables para encamar e as zonas que ofrecen en cada época o mellor alimento nas menores condicións de risco. Se a estrutura do grupo rompe, o comportamento etolóxico altérase e non só se modifica o comportamento trófico, senón que tamén se modifica o comportamento reprodutor. No porcino doméstico (noutros animais tamén), é ben coñecida a inhibición que producen as femias dominantes sobre as manifestacións de celo das femias subordinadas, fenómeno que supoñemos que ocorre, case con toda certeza, cos súidos silvestres. Nestas circunstancias é fácil imaxinar que cando falta a femia “dominante” que guía e tutela o grupo, as outras femias novas (posiblemente crías do ano anterior) con bo índice de condición corporal manifestan o celo, son cubertas e parirán en calquera época do ano; aínda que posteriormente, por falta de experiencia, lles resulte difícil sacar adiante as crías. Como consecuencia, en poboacións mal xestionadas temos unha porcentaxe anormalmente maior de xestacións temperás e fóra das épocas habituais do ciclo reprodutor, con aumento de poboación, aumento de accidentes, expansión da distribución espacial e incremento de ataques aos cultivos como fonte máis fácil de alimento. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

DEFINICIÓN DO PROBLEMA O problema, dito de forma resumida, consiste nas perdas que producen os ataques do xabaril ás colleitas e aos prados na economía dos agricultores. Estes ataques e, por tanto, as perdas prodúcense en dúas épocas: a primeira desde a sementeira ata que nace o millo (5 ou 6 días) e unha segunda época desde que se forma o gran no caso dos cereais (millo, avea etc.) ou comezan a madurar as uvas ata que se retira a colleita. Os ataques aos pasteiros son máis aleatorios, pois aínda que consomen semente da herba no período estival, os verdadeiros danos prodúcense cando removen no chan nas épocas máis húmidas. Durante os 5 ou 6 días posteriores á sementeira de millo, os xabarís, axudados polo seu fino olfacto, buscan e consomen o gran que se enterrou no chan como semente, trazando liñas precisas sobre os lugares nos que este se depositou. O resultado son zonas que deberán resementarse ou porcións da parcela cultivada que non darán colleita. Os danos deste tipo prodúcense durante un curto espazo de tempo, pero poden chegar a ser moi importantes como consecuencia dos efectos sobre a futura colleita ou os gastos dunha nova sementeira. Podemos afirmar que as perdas máis importantes se producen neste tipo de ataques, pois 4 ou 5 xabarís nunha soa noite poden estragar a sementeira dunha hectárea e o reacondicionado da terra e a resementeira supoñen un gasto importante. En opinión de moitos agricultores é o momento no que se produce o 90 % das perdas. Na segunda época de ataques ás colleitas é cando se forma o gran; neste momento os danos son menos intensos pero moito máis aparentes, mesmo poden minimizarse cando se retira a colleita para ensilar antes da maduración total (perdendo algo de amidón e gañando maior dixestibilidade no ensilado). Este aspecto pode considerarse como unha estratexia para minimizar danos nos casos onde o millo se ensila en verde para alimentación gandeira. Co resto dos cereais ocorre algo similar, aínda que centramos a nosa atención no millo por ser o cultivo máis importante en Galicia. No entanto, debemos lembrar que nas zonas de viñedos os danos se producen tamén dende que as uvas comezan a madurar e economicamente son danos cuantiosos, pois, ademais, os xabarís elixen as mellores variedades de uva. Para comprender mellor o problema debemos ter presente que na época de sementeira do millo, alá polas calendas de maio, as femias pariron e as crías en pleno crecemento requiren permanentemente alimento da nai e esta buscará con desesperación comida para poder manter as súas esixencias metabólicas e sacar adiante a camada. Durante este período escasean outros alimentos adecuados para o xabaril e o gran de millo abandonado nun chan labrado e fácil de remover é unha tentadora oferta para unha nai famenta. Posteriormente, esta fonte de alimento desaparece ao abrollar a planta e cesan os danos. Ao final do verán, cando o gran está formado, o millo volve converterse nunha fonte abundante de alimento que, ao mesmo tempo, ofrece acubillo seguro e confortable. Ademais, nesta época as crías están nunha fase de pleno crecemento con grandes necesidades de alimento e sen que as cornáceas (carballos, aciñeiras, sobreiras...) e os castiñeiros comecen a ofrecer

160

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

os seus froitos. Nestas circunstancias non é estraño que os xabarís, en poboación agora máis numerosa e con grandes necesidades de alimento, aproveiten a enorme oferta que os campos de millo lles ofrecen. Por outra banda, nesta fase da colleita as perdas que reportan as entradas dos xabarís ás parcelas son máis cuantiosas pola parte desperdiciada que pola parte consumida, tendo en conta que a fracción estragada polos xabarís tampouco poderá ser aproveitada polo agricultor e perderase no campo. A amplitude e variedade de cifras e cálculos sobre as perdas ocasionadas aos agricultores como consecuencia dos ataques do xabaril ás sementeiras resultan en ocasións desconcertantes, pero encerran unha mensaxe inequívoca: os ataques producen perdas e son un verdadeiro problema para os agricultores. Con independencia das macrocifras que poden calcularse como perdas ocasionadas polos xabarís, que todas poden ser igual de certas e todas poden ter erros, o certo é que existe unha conciencia xeneralizada entre os agricultores de que o xabaril é daniño e prexudicial para os seus intereses, o que converte esta realidade nun caldo de cultivo perfecto para que un problema concreto como o que nos ocupa alcance dimensións desproporcionadas e irreais, que en nada axudan a establecer medidas adecuadas que acheguen unha solución real para paliar o problema e que frecuentemente desemboca nun conflito estéril entre agricultores e cazadores, pois considéranse estes últimos como responsables de xerar o problema, cando en realidade son, sen dúbida, unha parte importante da solución deste. Se existe algunha dúbida sobre a opinión anterior, imaxinen o que podería ocorrer no prazo dun, dous ou tres anos se os cazadores deixasen de cazar. Nunha ampla enquisa realizada pola Federación Galega de Caza a 130 sociedades federadas das catro provincias (34 A Coruña, 37 Lugo, 29 Ourense e 30 Pontevedra), que representan o 34,4 % da superficie cinexética total de Galicia, pode comprobarse que a maior parte das sociedades tiveron danos do xabaril no seu territorio. Estes danos afectan ao 100 % das sociedades enquisadas en Lugo, mentres que só afectan ao 66 % das sociedades de Pontevedra que, por outra banda, é a única provincia na cal durante o último ano se interpuxeron 6 denuncias xudiciais e varios casos máis se solucionaron por acordos privados como nas outras provincias. Con todo, para interpretar correctamente os datos debemos anotar que as cifras anteriores son a opinión dos responsables da xestión nos Tecor enquisados e que consideraban ter danos no Tecor aínda que non houbese denuncias deste nin protestas por parte do afectado. Sexa como for e ademais da cifra de perdas que o xabaril ocasiona, está a percepción dos agricultores como prexudicados, que tamén é un aspecto importante que hai que resolver, así como establecer pouco a pouco pautas e métodos que contribúan a minimizar o problema dentro dun marco de entendemento e programación, que, lonxe de xerar conflito social, achegue solucións reais ao problema. A Lei de caza de Galicia (Lei 13/2013 de 23 de decembro, de caza de Galicia), aínda que responsabiliza dos danos producidos pola caza o titular dos dereitos cinexéticos, salvo AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Cando o gran está formado, o millo volve converterse nunha fonte abundante de alimento para o xabaril e, ao mesmo tempo, ofrece acubillo seguro e confortable

O FONDO DE CORRESPONSABILIDADE PODE SER DE GRANDE AXUDA PARA PALIAR AS PERDAS DOS AGRICULTORES, PERO EN NINGÚN CASO DEBE SUBSTITUÍR NIN ELIMINAR O ESTABLECEMENTO DAS MEDIDAS PREVENTIVAS

que o dano fose debido a culpa ou neglixencia de quen sufrise o prexuízo (artigo 62, apartado 2), tamén establece no apartado 4 do artigo 62: “A Xunta de Galicia, no exercicio das competencias que lle son propias, constituirá un Fondo de Corresponsabilidade para contribuír á prevención e compensación dos danos que causan as especies cinexéticas nas explotacións agrarias. O devandito fondo nutrirase coas achegas económicas da Administración autonómica”. Este Fondo de Corresponsabilidade, malia que aínda non se dotou orzamentariamente nin se estableceu o protocolo para valorar e compensar os danos, pode ser de grande axuda para paliar as perdas dos agricultores, pero en ningún caso debe substituír nin eliminar o establecemento das medidas preventivas; máis aínda, debe estimular a implantación de métodos de defensa das colleitas e da xestión cinexética sustentable e adecuada en cada zona. Debemos entender que o Fondo de Corresponsabilidade é unha boa axuda para liquidar situacións difíciles e imprevistas, pero que se abandonamos a xestión cinexética e a defensa responsable das colleitas para ampararnos exclusivamente nas compensacións económicas do fondo, é moi posible que a xestión de danos resulte inviable e o fondo insuficiente.

162

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

EN POBOACIÓNS MAL XESTIONADAS TEMOS UNHA PORCENTAXE ANORMALMENTE MAIOR DE XESTACIÓNS TEMPERÁS E FÓRA DAS ÉPOCAS HABITUAIS DO CICLO REPRODUTOR, CON AUMENTO DE POBOACIÓN, AUMENTO DE ACCIDENTES, EXPANSIÓN DA DISTRIBUCIÓN ESPACIAL E INCREMENTO DE ATAQUES AOS CULTIVOS O pastor debe colocarse antes da sementeira para evitar que os xabarís realicen a primeira entrada ao sementado e atopen o gran no chan

MEDIDAS DE XESTIÓN PARA PREVIR DANOS Existen diversos métodos para previr os ataques do xabaril aos sementados e viñedos. Todos teñen as súas vantaxes e os seus inconvenientes e débese elixir un, outro ou a combinación de varios en razón das características da comarca, das sementeiras, da intensidade dos ataques, das posibilidades económicas etc. Ningún método posúe 100 % de eficacia, mesmo non todos os métodos son aplicables en todas as circunstancias, por iso o primeiro é facer unha análise da situación e considerar as diferentes solucións para escoller a estratexia que se adapte mellor ás necesidades concretas. Posteriormente estableceremos un protocolo de actuación, repartindo as tarefas entre os participantes e cumpríndoo da forma máis estrita posible. Para obter bos resultados debemos insistir na necesidade da participación activa de agricultores, cazadores, Administración pública etc., sobre todo tendo en conta que frecuentemente se necesitará aplicar de forma coordinada varios métodos de prevención para alcanzar bos resultados. Os principais métodos de prevención de danos que se poden aplicar son: R5 Xestión cinexética da poboación R5 Elección da localización dos cultivos R5 Alimentación suplementaria disuasoria R5 Adición de substancias gustativas R5 Barreiras de olor R5 Sistemas acústicos R5 Pastores eléctricos R5 Espera nocturna R5 Batidas por danos

Xestión cinexética da poboación A xestión adecuada da poboación é unha ferramenta que permite unir os intereses de garantir a supervivencia e o

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

desenvolvemento harmónico da especie co aproveitamento cinexético adecuado e a prevención de danos da especie. Unha xestión adecuada debe limitar a densidade da poboación de xabarís á capacidade de acollida do medio mediante prácticas cinexéticas, cumprindo o plan de xestión aprobado para o Tecor. Por outra banda, unha xestión cinexética responsable debe tender ao respecto da estrutura poboacional de xabarís. Isto resulta complicado nalgunhas actuacións cinexéticas ou de control poboacional, pero si se lle pode dar prioridade noutros momentos (por exemplo, cando se realizan as esperas ou nos axexos) e resulta moi conveniente exercer a maior presión sobre os exemplares xuvenís, de forma que se manteña no maior número de casos posibles a estrutura do grupo dirixido por femias adultas con experiencia. Estas manterán o grupo, guiarano na procura de diferentes recursos tróficos sen ter que limitarse só ás colleitas e evitarán no posible os riscos ou a exposición innecesaria á inseguridade que supón a proximidade aos humanos e os ataques ás súas colleitas, así como tratarán de controlar as manifestacións de celo das femias subordinadas do grupo. Con todo iso, aínda que é certo que non se impedirán totalmente os danos, minimízanse os ataques ás colleitas e contrólase a taxa de crecemento da poboación, co que se elude tamén a presenza de grupos xuvenís que non saben buscar outros recursos ou comportarse segundo as características etolóxicas da especie, polo que dependen para a súa alimentación en gran medida das colleitas e reprodúcense sen o control da femia dominante. Un axioma aceptado pola gran maioría dos estudosos do xabaril é que unha poboación de xabarís formada por grupos ben estruturados produce menos danos agrícolas que os grupos formados por exemplares xuvenís. Por todo iso, opinamos que o cumprimento do plan cinexético é unha medida xeral de prevención de danos que se debe seguir de forma responsable en todos os casos e que o incumprimento do plan lles pode carrexar responsabilidades aos titulares dos dereitos cinexéticos e danos aos agricultores. Elección da localización dos cultivos Se pensamos un pouco no comportamento do xabaril e nas necesidades tróficas que ten ao longo do ano, é fácil comprender que uns cultivos e unhas localizacións xeográficas son máis susceptibles de sufrir ataques ca outras en determinadas épocas do ano. Por este motivo, cando sexa posible, débense elixir as parcelas situadas nos lugares máis sensibles aos ataques do xabaril para sementar produtos menos apetecibles ou plantas que maduren en épocas nas que o campo ofrece outros alimentos desexables para o súido. Tamén pode ser unha solución destinar esas parcelas a colleitas que se retiren antes do momento en que resulta interesante para o xabaril (por exemplo, para ensilar en verde) sementando outro tipo de plantas máis sensibles aos ataques en localizacións menos expostas ao súido. Tamén se deben identificar e ter en conta as parcelas de sementeira máis inseguras para aplicar nelas outros medios de protección co fin de defendelas (barreiras de olor, pastor eléctrico etc.).

164

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Alimentación suplementaria disuasoria Se partimos de que os xabarís atacan as colleitas na procura de alimento, parece lóxico pensar que, se dispoñen de comida suficiente en lugares apropiados (tranquilos, resgardados, próximos aos seus encames etc.), se limitarán a consumir ese recurso e evitarán asumir riscos e/ou incomodidades entrando ás colleitas propiamente ditas. Este alimento disuasorio pode presentarse en dúas formas diferentes: sementados realizados especificamente para que sexan consumidos polas especies silvestres ou ben alimento que se distribúe directamente no monte nas épocas convenientes, co fin de que o consuman os xabarís e afastalos das parcelas agrícolas nas épocas sensibles. No caso de sementar parcelas para que a fauna silvestre (fundamentalmente o xabaril) consuma a colleita e non ataque outras parcelas, será necesario elixir moi ben o lugar de sementeira, procurando localizala no monte e preto dos lugares de encame (preferiblemente varias parcelas pequenas en lugar dunha máis grande). Ademais, cómpre sementar variedades que maduren un pouco antes que as colleitas que queremos protexer, de forma que as parcelas sementadas para a caza se convertan no obxectivo dos ataques do xabaril. Experiencias deste tipo desenvolvéronse nos últimos anos en varios Tecor da provincia de Lugo con excelentes resultados. Se se decide achegar alimento directamente para que o consuma o xabaril e evitar desta forma os danos, tamén se deben ter certas precaucións para que o efecto “chamada”, que, sen dúbida, se producirá, non nos complique aínda máis as cousas. O alimento disuasorio débese administrar esparexido e moi repartido polo monte e o máis afastado posible das parcelas agrícolas que queremos protexer. Desta forma o súido pasa gran parte da noite buscando e consumindo o alimento no monte e, como ademais sacia a fame, non correrá o risco de entrar en zonas descubertas, con actividades humanas, con cans preto etc. A distribución do alimento disuasorio débese iniciar 2 ou 3 semanas antes da época sensible para os ataques ás colleitas, de forma que os xabarís “aprendan” que no monte atopan comida para cubrir as súas necesidades, antes de que se dean de conta da abundante oferta que gardan as parcelas agrícolas e que é posible consumila sen demasiado risco. De todos os xeitos, non se debe administrar alimento de forma continua, tanto polo custo económico como polo efecto “chamada” e tamén polas consecuencias que tería unha suplementación desmedida sobre a dinámica da poboación. Todo iso nos pode conducir a densidades de poboación máis altas do desexable e, no lugar de resolver o problema, complícase aínda máis. En Galicia realizáronse algunhas experiencias achegando alimento nas épocas problemáticas con bos resultados, pero sempre hai que esparexelo moito polo monte ou aplicalo en comedeiros que liberen pequenas cantidades, ben de forma automática ou cando son zarandeados polo xabaril. Tamén se publicaron noticias de que en Álava e no norte de Francia os resultados de suplementar alimento disuasorio foron sempre satisfactorios e con relativo baixo custo económico.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

CÓMPRE SEMENTAR VARIEDADES QUE MADUREN UN POUCO ANTES QUE AS COLLEITAS QUE QUEREMOS PROTEXER, DE FORMA QUE AS PARCELAS SEMENTADAS PARA A CAZA SE CONVERTAN NO OBXECTIVO DOS ATAQUES

Adición de substancias gustativas Na actualidade o mercado ofrece diferentes substancias gustativas repelentes, pero co paso do tempo perden eficacia. Por outra banda, débese ter prudencia coas cantidades aplicadas, os tempos de espera para cultivar etc. de forma que teñamos garantías de que posteriormente o produto obtido da colleita é totalmente útil para o consumo. As referencias sobre a utilización destas substancias son boas só a curto prazo, pero aínda así creo que se debe aconsellar prudencia ante o seu emprego. Barreiras de olor As barreiras de olor poden establecerse de forma sinxela ao redor dun sementado. No mercado hai unha grande oferta de diferentes substancias, en distintas presentacións e con prezos moi dispares; mesmo se pode recorrer a crear unha barreira cos refugallos dos salóns de peiteado. Os problemas principais destas barreiras é que posúen eficacia moi pasaxeira e, en moitos casos, os xabarís non só se afán ao cheiro, senón que o buscan para envorcallarse e desparasitarse ou enmascarar o seu propio cheiro, polo que o efecto é o contrario ao desexado. Sistemas acústicos Dende hai anos pensouse en empregar sistemas acústicos para escorrentar o xabaril e desta forma estendeuse a práctica de colocar os famosos canóns de carburo ou propano para que cada certo tempo emitisen unha detonación. O método é eficaz os primeiros días, pero os xabarís afanse ao ruído e déronse casos nos que tiran o canón ao fregarse contra el. Algúns agricultores no lugar de canóns detonadores colocan aparellos de radio, entre eles varios bos amigos meus, que me informan de que o método é eficaz cando sintonizan unha frecuencia que emite ininterrompidamente toda a noite e que o resultado é moito mellor se, ademais, colocan o equipo de radio con roupa de traballo usada (pode ser unha combinación de sistemas que pola súa sinxeleza merece comentar). De todos os xeitos, os xabarís tamén se afán rapidamente ao son da radio e deixa de ser eficaz o método de protección.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Pastores eléctricos Colocar un pastor eléctrico é un bo método, posiblemente o máis eficaz, para protexer as colleitas, pero hai que ser coidadosos tanto na colocación coma no mantemento da instalación. Se non tomamos unha serie de precaucións previas á colocación e nos esmeramos no mantemento da instalación, o resultado pode ser o contrario ao desexado. Por exemplo, o noso pastor non serve de nada se non se roza a maleza no lugar de colocación dos postes e fíos (inutiliza o funcionamento do sistema) e, por outra banda, pode ser un grave problema colocar correctamente un pastor eléctrico rodeando unha parcela de millo mentres están os xabarís dentro. Para impedir o paso de xabarís colócanse dous fíos, un a 25 cm e outro a 50 cm, cunha intensidade da corrente dobre ou máis da empregada para o gando doméstico, é dicir, que a intensidade do impulso estea por riba dos 10.000 voltios (mellor a 15.000). A instalación dun pastor eléctrico non é demasiado cara en comparación co beneficio que se pode obter, pero para ser realmente efectivo precisa uns labores de mantemento e renunciar a sementar unha pequena franxa sobre a que se coloca. É moi importante reservar unha franxa de 1 metro de anchura para mantela rozada e desherbada co fin de colocar os postes e os fíos sen que contacten con nada (hai que lembrar que o fío inferior estará a 25 cm do chan). O pastor debe colocarse antes da sementeira para evitar que os xabarís realicen a primeira entrada ao sementado e

BTS

ES LA HORA DE CAMBIAR PÁSATE A LA NUEVA NEW HOLLAND FR

165

atopen o gran no chan; desta forma non existe querenza cara á parcela e o sistema é máis eficaz; ademais, queda preparado o terreo para a reinstalación cando se forme o gran. Posteriormente, durante a época na que o sementado non ofrece nada interesante aos xabarís e, por tanto, non o atacan, podemos suprimir o pastor. Antes de que se forme o gran nas fincas con cereal ou comece a madurar a uva nos viñedos e volvan ser obxectivo dos xabarís, é dicir, antes de que se reinicien os ataques, colócase novamente o pastor (asegurándose de que os animais non están dentro do sementado) e retirarase no momento de cultivar. Espera nocturna A espera nocturna é outra ferramenta que pode utilizarse como método de defensa dos ataques do xabaril á agricultura. É un método que se utilizou e que se utiliza moito en zonas nas que tradicionalmente tivo que convivir a agricultura coa caza maior e, por tanto, cos danos causados polas reses silvestres. Deste xeito, en numerosas rexións da Península Ibérica pouco a pouco converteuse non só na forma de defender as colleitas senón tamén nun modo de caza que conta con numerosos afeccionados. En Galicia non é así, nin se utiliza con frecuencia como método contra os ataques ás colleitas nin existe tradición da súa práctica como modalidade de cinexética. En calquera caso pode ser unha boa solución se as cousas se fan ben e se se ten claro que a espera se realiza para defender a colleita e non con fins venatorios. Explícome, se a espera

LÍDER EN CAPACIDAD Y PRODUCTIVIDAD EN CUALQUIER CULTIVO, LA NUEVA NEW HOLLAND FR OFRECE MUCHAS VENTAJAS EN EXCLUSIVA: Innovador y único sistema Variflow ™ con inserción automática de procesador de grano. Se cambia la configuración a cualquier tipo de producto, maíz, hierba, o la biomasa, en menos de 2 minutos. Nuevo canal de alimentación de gran anchura (890 mm) para lograr un gran rendimiento. Más productividad, más calidad. Mayor calidad del producto y menor consumo de energía gracias al picador con hasta 40 cuchillas, que permite un picado extrafino de la biomasa para obtención de biogas. Más rendimiento, más beneficios. Tecnología líder en el sector con un el monitor a color de gran tamaño IntelliView ™ IV, una pantalla táctil que le proporciona toda la información operacional de un solo vistazo. Más facilidad para el trabajo y mayor comodidad.

lubricantes

Llenado del remolque con precisión y de forma automática, gracias al sistema IntelliFill ™, varias veces premiado. Menos pérdidas, cero estrés. Sistemas de medición de la cantidad de producto con el sensor de humedad y de rendimiento. Un servicio único para el cliente.

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111 ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono ﬁjo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador.

www.newholland.es

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

166

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

é para escorrentar os xabarís e evitar que prexudiquen o agricultor, o prioritario é cazar un ou varios dos individuos máis novos e respectar os adultos (á femia que dirixe o grupo); desta forma, a femia adulta percibe o perigo e trata de conducir o grupo a lugares máis seguros. Se a espera se realiza con fins cinexéticos, debemos agardar que o cazador seleccione o lance para abater o exemplar máis grande, co que conseguiremos, frecuentemente, deixar un grupo de xabarís con pouca experiencia, que non perciben tanto o perigo e que non saben onde ir, nin como buscar outras fontes de alimento, nin outros lugares de refuxio, é dicir, eliminamos a femia que dirixía o grupo e agora atopámonos cunha piara que seguirá entrando e danando a colleita permanentemente ata que os eliminemos a todos ou ata que se retire a colleita. Desta forma lograriamos o efecto totalmente contrario ao que pretendiamos. Se este método se práctica de xeito adecuado e, ademais, se complementa con outros, por exemplo, ofrecer nas zonas de bosque alimento alternativo no caso de que non exista, podemos ter unha boa ferramenta para controlar os danos. Se pola contra a espera a convertemos na desculpa para cazar sen ter en conta os danos, o método será ineficaz e mesmo oposto aos intereses da agricultura. A maior dificultade para establecer este método de prevención en Galicia é a falta de persoas dispostas a practicar as esperas. Batidas por danos As batidas por danos son un método de prevención ao que se recorre frecuentemente en Galicia, incluso a Administración na orde anual de vedas establece o período hábil para batidas por danos durante todos os días do ano sen excepción (con autorización administrativa previa). Un razoamento lóxico e elemental é que se os xabarís entran nos sementados, dando unha batida e eliminándoos ou escorrentándoos, problema resolto. O malo é que a realidade da situación no campo non é tan sinxela e, como consecuencia, os resultados non adoitan ser os esperados. Nas condicións reais do campo, cando se dá unha batida por danos, búscanse os animais nos lugares de encame e dáse a batida no monte, non nas parcelas sementadas. Ademais, nesas batidas non se selecciona o animal que abatemos ou escorrentamos, a caza faise de forma indiscriminada, polo que en moitas ocasións cazaremos sobre grupos que estaban situados no monte sen estaren implicados nos ataques das sementeiras ou eliminaremos a femia dominante do grupo. O efecto que nestas ocasións estamos a lograr sobre a poboación de xabarís da zona é moi contrario ao pretendido; estamos a escorrentar os xabarís das zonas de monte, que é onde queremos que estean e, ademais, estamos a lles facer ver que o lugar perigoso é o monte e que os sementados son lugares tranquilos e seguros. En ocasións, mesmo deixariamos grupos sen a femia adulta que os guía, co cal os exemplares novos para buscar refuxio, alimento fácil e sobrevivir é moi posible que recorran ás colleitas, polo que, no lugar dunha solución, aplicamos un AFRIGA ANO XXI - Nº 115

agravante ao problema que tiñamos. En poucas ocasións puidemos constatar o efecto beneficioso das batidas e en moitas ocasións púidose comprobar a súa inutilidade ou o incremento de danos con posterioridade a estas. Outra cousa é cando as batidas se realizan para controlar os excesos de poboación fóra das épocas sensibles aos danos ou cando se baten as zonas agrícolas non co obxectivo de cazar senón co fin de eliminar ou escorrentar os exemplares que viven na colleita ou nas súas inmediacións. Evidentemente, nestas circunstancias o número de exemplares cazados será menor, mesmo a execución da batida complicarase pola dificultade de colocar a armada (nun terreo moi humanizado), o perigo de que os cans saian ás estradas etc.; con todo, estarase actuando sobre os exemplares problemáticos e estarase alterando a tranquilidade dos lugares que non queremos que sexan tranquilos e cómodos para os xabarís. Nestes casos e circunstancias, sobre todo se a acción se complementa con outros métodos de prevención, a batida pode ser eficaz. CONCLUSIÓNS Os ataques de especies silvestres aos cultivos non son un problema recente, é tan antigo como a propia agricultura, acentuado na actualidade como consecuencia da maior densidade de poboación de xabarís e os cambios agrícolas. Os danos causados polo xabaril están estreitamente relacionados con aspectos da bioloxía e etoloxía da especie, así como coa estrutura da poboación e as prácticas agrícolas actuais. Non se pode responsabilizar os cazadores dos danos do xabaril, pois lonxe de ser os causantes do problema son unha parte importante da solución deste. É máis, o problema é complexo, a solución non é fácil e, se queremos obter resultados positivos, todos os implicados no medio deben actuar coordinadamente (agricultores, cazadores, Administración pública, propietarios de terreos etc.). Non existe ningún método nin fórmula milagreira nin 100 % eficaz na loita contra os danos do xabaril á agricultura, é máis, un método ou combinación de métodos que poida resultar eficaz nunha zona cunhas características determinadas pode ser ineficaz e mesmo contraproducente noutros lugares. Por ese motivo débense estudar as características concretas da zona e establecer un plan adecuado ás necesidades e posibilidades de cada lugar. Convén lembrar que mentres exista un só xabaril, existe a posibilidade de que ocasione danos e que, ademais, en determinadas circunstancias un só xabaril pode causar un gran prexuízo (nunha parcela recentemente sementada de millo, por exemplo). O Fondo de Corresponsabilidade que establece a Lei de caza para compensar os danos ocasionados polas especies cinexéticas á agricultura pode ser de grande axuda no futuro, pero en ningún caso debe substituír nin eliminar o establecemento dos métodos preventivos; máis aínda, debe estimular a implantación de plans de defensa das colleitas e da xestión cinexética sustentable e adecuada en cada zona.

PUBLIRREPORTAXE

AGROAMB PRESENTA UNHA NOVA LIÑA DOS SEUS PRODUTOS FERTILIZANTES ORGÁNICOS Agroamb, grupo galego con sede en Castro de Rei (Lugo), leva case 16 anos elaborando diferentes produtos de fertilización orgánica adaptados aos diferentes cultivos e solos. En Galicia existe moita superﬁcie agraria necesitada dunha fertilización orgánica controlada e adaptada, un servizo no que Agroamb é especialista.

groamb pon en valor os residuos biodegradables xerados nas explotacións gandeiras e na industria agroalimentaria principalmente, transformándoos en recursos aproveitables para a agricultura. Os biorresiduos, analizados previamente para determinar a súa aptitude, son tratados e hixienizados para posteriormente elaborar os diferentes abonos orgánicos. O seu proceso de valorización é respectuoso co medio ambiente e está autorizado segundo a normativa vixente sobre elaboración de fertilizantes. Na actualidade, Agroamb xa conta con 9 produtos fertilizantes orgánicos inscritos no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente. Esta empresa produce unhas 90.000 toneladas de produtos fertilizantes ao ano e entre os cultivos aos que se destinan destaca o millo forraxeiro, cuxa fertilización require unha coidadosa

programación debido á necesidade que teñen estas plantas de asimilar moitos nutrientes nun curto espazo de tempo. Os plans agronómicos comezan coas análises químicas nun laboratorio homologado para determinar a situación do solo e coñecer as necesidades nutritivas do terreo e o rendemento do cultivo. Cos resultados destas analíticas, os enxeñeiros da empresa poden deseñar un plan de fertilización especíﬁco que permitirá aplicarlle á superﬁcie cultivada as doses precisas do fertilizante ou emenda orgánica. O servizo de Agroamb inclúe o transporte e a administración do fertilizante, para o que utilizan distintos medios técnicos (camións esparexedores, remolques, inxeccións no terreo…) en función das necesidades do cliente. Pasado un tempo, os técnicos retoman as análises do terreo fertilizado para asegurar uns niveis óptimos de nutrientes.

IMPORTANTES BENEFICIOS NO SOLO Os novos fertilizantes orgánicos elaborados por Agroamb procuran numerosos beneﬁcios no solo onde se aplican. En Galicia, por exemplo, son especialmente necesarios debido á climatoloxía e aos tipos de solo que existen. Estes son algúns dos efectos positivos que producen: Melloran as súas propiedades físicas (estrutura e capacidade de retención de auga). Melloran as súas propiedades químicas, achegando elementos nutritivos NPK e limitando o seu lavado pola auga, axudando a regular a nutrición das plantas, estimulando o desenvolvemento do sistema radicular e favorecendo a absorción do fósforo. Melloran as súas propiedades biolóxicas, favorecendo a proliferación de microorganismos, aumentando a fauna do solo, favorecendo a circulación do aire e da auga e mellorando a respiración das raíces. Melloran o pH do solo, ao reducir a súa acidez. Melloran o contido de materia orgánica no solo. Poden substituír parcialmente o abonado mineral, no caso dos órganominerais, incluso totalmente. PRODUTOS INSCRITOS NO REXISTRO DE PRODUTOS FERTILIZANTES E FABRICADOS ACTUALMENTE Tipo Nome comercial AGROTHAME ORGANITE HUMICO STAT Emenda orgánica AGROTHAME ORGANITE HUMICO húmica (sólido) AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN AGROTHAME ORGANITE N-LIQ Abono órganoAGROTHAME ORGANITE PURINE mineral líquido AGROTHAME ORGANITE LIQUID

Teléfono (+34) 982 231 365 Web www.agroamb.com

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

167

168

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Vista do ensaio (parcela control fronte ao resto de tratamentos)

CONTROL DE HERBAS ADVENTICIAS NO CULTIVO DE MILLO FORRAXEIRO EN GALICIA Presentamos os resultados dun ensaio realizado no CIAM co ﬁn de coñecer a eﬁcacia de distintas estratexias para o control das herbas adventicias habituais no cultivo de millo forraxeiro e avaliar o efecto competitivo destas na produción e a calidade da colleita.

M. J. Bande-Castro e J. Valladares Alonso Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo. Xunta de Galicia

Na cornixa cantábrica, o incremento dos censos gandeiros das explotacións de vacún de leite non se acompañou dun incremento correlativo na base territorial desas explotacións, o que ocasionou un aumento na carga. Por outro lado, a produtividade individual das vacas leiteiras experimentou un forte crecemento, o que se traduce nun incremento das necesidades alimenticias e, consecuentemente, de forraxes. Un dos cultivos que forma parte importante das racións de gando vacún de leite é o millo forraxeiro, capaz de proAFRIGA ANO XXI - Nº 115

ducir altas cantidades de materia seca por unidade de tempo en condicións óptimas, e que presenta, ademais, facilidade de ensilado e alta concentración enerxética. De feito, o millo é o principal cultivo de verán elixido para ensilar nas explotacións leiteiras de Galicia (Fernández-Lorenzo et al., 2009); en 2013 sementáronse ao redor de 69.000 ha (Magrama, 2014), o que supón o 64,4 % da superficie cultivada de millo forraxeiro en España. En xeral, son poucas as explotacións cunha base territorial folgada, polo que se tende a reiterar o seu cultivo, ano tras ano, nas mesmas parcelas, sen establecer rotacións con outros cultivos. Isto ocasiona un grave problema asociado: a aparición de resistencias aos tratamentos de control de herbas adventicias que compiten co cultivo.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

nunha zona costeira de Galicia de clima atlántico, a 100 m de altitude, en secano. O cultivo precedente foi unha mestura de raigrás con cinco leguminosas, sobre un solo profundo, sen pedregosidade no seu perfil, cun pH de 5,82 e cuns valores de fertilidade do solo elevados: porcentaxe de saturación de aluminio de 17,14 %, contido en P (Olsen) de 30 ppm e contido en K (nitrato amónico) de 403 ppm. As características climáticas do período de ensaio recóllense nas figuras 1 e 2. Figura 1. Temperatura acumulada e integral térmica do período de cultivo do millo 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

1600 1400 1200 1000 800 600 400 200

Integral térmica (ºC)

graos-día

Unha das causas principais das perdas nos rendementos do cultivo do millo é a ausencia dun control eficiente de herbas adventicias, a pesar da utilización xeneralizada e continua de produtos químicos para o control destas. Este uso indiscriminado pode causar, por presión de selección na dinámica poboacional de herbas adventicias, a implantación dalgunhas delas, as cales poden constituírse, en certos lugares, en hospedadoras potenciais de pragas e enfermidades, ademais de provocar problemas de competencia co cultivo (polo aumento das súas densidades de poboacións), o que incide directamente na súa produción final. As herbas adventicias compiten co cultivo non só pola auga e os nutrientes, senón tamén pola luz e a ocupación espacial do solo, e fano nunha contorna moi favorable para o seu desenvolvemento, dadas as condicións de humidade e fertilización propias do cultivo de millo. Hai moita diversidade de herbas adventicias, e hoxe en día atopámonos ante unha proliferación de novas especies que obrigan a actualizar as nosas estratexias de control e a planificar mellor a forma de intervir fronte aos problemas que xeran. Neste contexto formulouse un ensaio co obxectivo de coñecer a eficacia de distintas estratexias para o control das herbas adventicias habituais no cultivo de millo forraxeiro e avaliar o efecto competitivo destas na produción e a calidade da colleita. O ensaio realizouse durante o ano 2012 na finca do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (A Coruña),

169

0 Integral térmica (ºC)

Tª media base 6ºC (max<30ºC)

A integral térmica calculouse durante o período vexetativo deste ensaio considerando a temperatura base de 6 0C e o límite de vexetabilidade de 30 0C; acadouse un valor de 1.550 0C e unha precipitación acumulada de 135 mm ben distribuídos durante o ciclo do cultivo.

SOLUCIONES-SATECMA PARA LA FERTILIZACIÓN DEL MAÍZ

Industrias Químicas Satecma, empresa española fabricante de productos químicos, presente en el mercado desde hace más de 35 años, pone a disposición del agricultor y ganadero toda una gama de productos y soluciones para la fertilización del cultivo de maíz tanto en grano como para ensilado. Satecma, siempre en constante crecimiento y evolución, ha creado una nueva línea de productos fertilizantes para dar solución a las exigencias nutricionales que demanda el cultivo de maíz. Entre las soluciones que Satecma propone destacan TECMA FOL CRECIMIENTO, TECMA FOL MADUREZ y TECMA FS AMINOÁCIDOS, que complementan la nutrición del maíz durante el crecimiento, favoreciendo la formación del grano y ayudando a la planta a superar situaciones de estrés. A la hora de fertilizar es importante conocer las características del suelo. La deficiencia de calcio puede ser un problema en suelos ácidos como los gallegos. El encalado mejora el pH pero solo de la parte superficial. Cuando las raíces crecen y pasan a zonas más profundas del suelo puede originarse un crecimiento detenido de la raíz. Para solucionarlo Satecma ha incorporado a su gama de productos TECMA DESAL Ca y TECMA DESAL Ca PLUS, que se pueden aplicar tanto por vía radicular como por vía foliar, siendo esta última la forma más rápida, económica y eficaz de corregir estados carenciales. En los últimos años estamos asistiendo a un importante avance y desarrollo de la agricultura sostenible, para lo cual Satecma propone la solución TECMA ROOT, un enraizante y estimulante natural del crecimiento, formulado a base de algas marinas que, aplicado en el maíz entre el ahijado y el espigado, favorece el crecimiento de las raíces y de la parte aérea de forma natural y equilibrada con el mínimo consumo de recursos propios, mejorando además la capacidad de absorción de nutrientes.

INDUSTRIAS QUÍMICAS SATECMA S.A. Avda. La Fundición, 69 Pol. Ind. Santa Ana 28522 Rivas Vaciamadrid-Madrid (Spain) Tel.: 916 664 711- Fax.: 916 664 311 Email: correo@satecma.es - Web: www.satecma.es

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

170

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

300

250 200

15 150 10

100

P acumulada (l/m2)

P diaria (l/m2)

Figura 2. Precipitación diaria e acumulada no período de cultivo do millo

0 P diaria (l/m2)

P acumulada (l/m2)

Todas estas características edafoclimáticas permiten o cultivo de millo para forraxe de ciclos FAO 200-300 no manexo de secano, tal e como se cultiva habitualmente nesta rexión. O deseño do ensaio foi en bloques ao chou con seis tratamentos e catro repeticións. Os tratamentos herbicidas aplicáronse en preemerxencia e foron os seguintes: 1. Control: sen tratamento herbicida. 2. Harness GTZ (Acetocloro 45 % + Terbutilazina 21,4 %). Actualmente retirado do mercado. Dose 4 l/ha. 3. Successor 600 (Petoxiamida 60 %). Dose 2 l/ha. 4. Camix (Mesotriona 4 % + S-Metolacloro 40 %). Dose 3,35 l/ha. 5. Spectrum (Dimetenamida-p 72 %) + Stomp LE (Pendimetalina 33 %). Dose 1,2 l/ha + 5 l/ha. 6. Escarda mecánica: pase de grade de pugas flexibles e pase de cultivador-estirpador. A grade de pugas traballa sobre a totalidade da superficie e o seu obxectivo é remover o terreo a uns 2 cm de profundidade, nun momento no que as herbas adventicias están no seu desenvolvemento inicial (de emerxencia a primeiras follas verdadeiras) e cun enraizamento moi superficial, de xeito que as herbas adventicias quedan arrancadas ou enterradas. As plantas de millo xa xerminadas, nun estadio de desenvolvemento de 2-4 follas e cun enraizamento máis profundo, vense pouco afectadas por este labor. Ao cabo de 4 semanas do primeiro pase, pasouse o cultivador-estirpador mecánico entre as rúas do cultivo. As unidades experimentais consistiron en parcelas de 16 liñas de 12 m de lonxitude, cunha separación entre liñas de 0,75 m; a superficie total das parcelas era de 12 x 12 m2. A variedade comercial de millo forraxeiro sementada foi LG 33.85, con 131 días entre sementeira e colleita segundo o díptico Valor agronómico das variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia, actualización 2013 (Bande, 2013), a unha dose aproximada de 100.000 grans ha-1. A fertilización aplicada foi 190 unidades fertilizantes de nitróxeno (fraccionando 120 en fondo e 70 en coberteira), 120 de P2O5 e 225 de K2O. Antes da sementeira tamén se aplicou un insecticida a base de clorpirifos ao 5 %. O cultivo sementouse o 21 de maio e a aplicación dos herbicidas realizouse o 24 dese mesmo mes en preemerxencia do cultivo. As condicións climáticas da aplicación dos herbicidas foron óptimas, segundo as recomendacións dos fabricantes; os dous días posteriores á súa aplicación observáronse 2,3 e 0,3 mm de precipitación acumulada, respectivamente, e temperaturas moderadas (14,4 e 14,8 0C). AFRIGA ANO XXI - Nº 115

HOXE EN DÍA ATOPÁMONOS ANTE UNHA PROLIFERACIÓN DE NOVAS ESPECIES QUE OBRIGAN A ACTUALIZAR AS NOSAS ESTRATEXIAS DE CONTROL E A PLANIFICAR MELLOR A FORMA DE INTERVIR FRONTE AOS PROBLEMAS QUE XERAN No tratamento de escarda mecánica, o pase de grade de pugas realizouse o 8 de xuño e o de cultivador-estirpador, o 6 de xullo, coa altura do millo entre 30 e 50 cm. A valoración da actividade do herbicida fíxose 15 días despois da escarda (18/07/12) mediante o cálculo do número de individuos de herbas adventicias presentes de cada especie nun cadrado cunha superficie de mostraxe de 50 x 50 cm, realizándose tres medidas ao chou en cada unidade experimental para calcular a densidade relativa (%) ou proporción de plantas de cada especie con respecto ao total de todas as especies. A cobertura foi estimada visualmente en toda a parcela empregando a escala de abundancia porcentual de Domin (Kershaw, 1964). A colleita do cultivo de millo realizouse o 19 de outubro; cortáronse 10 plantas consecutivas a unha altura de 8 cm da base na fila central de cada parcela e mediuse a superficie que ocupaban. Pesáronse directamente no campo mediante dinamómetro e posteriormente picáronse con picadora Viking. A mostra picada mesturouse por cuarteos sucesivos e tomouse unha alícuota de aproximadamente 1.000 g, que se enviou ao laboratorio para a determinación da materia seca (MS) en estufa de aire forzado Unitherm, a 80 0C durante 16 h (Castro, 1996), e posterior moído a 1 mm en muíño de martelos Christy and Norris. Determinouse o contido en proteína bruta (PB), expresada como nitróxeno (N) total x 6,25, precisándose o N mediante dixestión micro Kjeldahl seguida da determinación colorimétrica do ión amonio, segundo o método descrito por Castro et al. (1990) adaptado ao autoanalizador de fluxo continuo AAIII (Bran-Luebbe, Inc., Technicon Industrial Systems Gorp., Tarrytown, NY, EEUU); o contido de fibra neutro deterxente (FND), segundo Goering e Van Soest (1970), determinado nun dixestor Fibertec (Foss Tecator AB, Suecia); e os demais parámetros de valor nutritivo, mediante NIRS. A produción en materia orgánica dixestible (MOD) calculouse a partir da materia orgánica e da dixestibilidade in vitro desta. A análise estadística levouse a cabo mediante ANOVA e as comparacións de medias, mediante a diferenza mínima significativa de Duncan, utilizando o procedemento PROC GLM do paquete estadístico SAS v.8a (SAS Institute, 2000). Dentro dos resultados vemos, na táboa 1, que Chenopodium album L. foi a especie que presentou unha maior densidade, mentres que Cyperus rotundus (L.) presentou unha densidade intermedia e Digitaria sanguinalis (L.) Scop., Echinochloa crus-galli (L.) Beauv. e Polygonum L. rexistraron moi baixas poboacións en todos os tratamentos. O conxunto doutras estivo representado por unha gran diversidade de especies que, por separado, amosaron moi baixas densidades.

Wing Pack ®

Stomp® Aqua + Spectrum®= más control de malas hierbas, más tranquilidad

Wing® Pack es la solución herbicida que controla las principales malas hierbas del maíz de manera más eficiente y simple gracias a su amplio espectro y diferente modo de acción

172

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 1. Densidade relativa de herbas adventicias (número de plantas por metro cadrado) Chenopodium

Tratamentos Control

51,3

Digitaria

Echinochloa

Cyperus

Polygonum

Outras

1,0

0,3

3,0

1,3

16,3

Harness GTZ

5,7

0,0

1,3

0,3

1,3

Successor 600

34,0

0,0

1,0

8,3

1,0

9,0

Camix

5,0

0,0

0,3

0,0

2,0

Spectrum+Stomp

23,7

0,0

0,7

2,0

0,0

4,7

Escarda mecánica

40,7

0,0

0,7

2,3

0,0

14,7

DMS

22,2

0,6

1,2

7,6

1,3

6,9

Na mesma columna valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) Duncan DMS: diferenza mínima significativa ao 5 %

Táboa 2. Cobertura estimada visualmente de herbas adventicias mediante a escala de abundancia porcentual de Domin (18/07/12) Tratamentos

Control

Escala Domin

8,4

Harness GTZ a

2,8

Successor 600 c

7,6

Camix ab

4,3

Spectrum+Stomp bc

2,7

Escarda mecánica c

6,3

Na mesma fila valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) Duncan

Antes e despois do pase de cultivador-estirpador coa máquina empregada ao fondo Pase de grade de pugas ﬂexibles co millo en estadio de 2-4 follas

A ESCARDA MECÁNICA PODE SER EFICAZ NA LOITA CONTRA AS HERBAS ADVENTICIAS SE SE ESCOLLE BEN O MOMENTO DE REALIZACIÓN DOS DIFERENTES LABORES

En xeral, a parcela control presentou unha maior densidade de herbas adventicias na data na que se realizou a mostraxe, sendo as diferenzas máis apreciables no caso de Chenopodium. O tratamento de Successor 600 e Spectrum + Stomp non controlou a Chenopodium, mentres que Camix e Harness GTZ foron plenamente eficaces. Tamén se observa que coa escarda mecánica se obtiveron bos resultados a excepción de Chenopodium, o que probablemente podería mellorarse adiantando o pase de grade de pugas e aporcando á vez que se pasa a escarda; con esta técnica, Mangado (2009) conseguiu bos resultados en Chenopodium e Echinochloa. Radosevich e Holt (1984) sinalaron que, ao inicio do ciclo vexetativo do cultivo, as densidades das herbas adventicias aumentan para, posteriormente, co transcurso das semanas, ir diminuíndo considerablemente o número de plantas na mesma área, conforme o define o principio de plasticidade das poboacións das comunidades vexetais. Na táboa 2 amósase a cobertura das herbas adventicias, estimada visualmente aplicando a escala de Domin: dende 1 (<4 % de cobertura con poucos individuos) ata 10 (coAFRIGA ANO XXI - Nº 115

bertura 91-100 %). Advírtese que ningún dos tratamentos eliminou totalmente as herbas adventicias, pero si que se detectaron diferenzas significativas. Os tratamentos que mantiveron o terreo con menor presenza de herbas adventicias foron os que combinan varias materias activas (Harness GTZ e Spectrum + Stomp), e non presentaron diferenzas significativas entre eles. Os resultados de rendemento en millo (t MS/ha) e a diminución no rendemento ocasionado polo efecto competitivo das herbas adventicias expresado en porcentaxe (%) amósanse na táboa 3. Obsérvase claramente que as parcelas control que non recibiron ningún tratamento presentan menores rendementos, e as parcelas que recibiron un herbicida que combina varias materias activas (Harness GTZ) foron as que produciron os maiores rendementos, seguidas das que recibiron a “mestura” de herbicidas Spectrum + Stomp LE, tratamento este último que non difire significativamente do anterior. Os demais herbicidas usados no ensaio e a escarda mecánica non presentan diferenzas significativas na súa eficacia con respecto ao control. En canto á redución no rendemento con respecto á maior produción obtida, as parcelas control, seguidas das que recibiron escarda mecánica, son as que sufriron as maiores minguas. No caso das parcelas que recibiron un control mecánico para obter mellores resultados, habería que dotar o cultivador-estirpador duns acoples para aporcar tamén o millo e impedir así a proliferación de herbas adventicias entre plantas no suco (vista no ensaio), que compiten directamente co cultivo.

HERB ICIDA M AÍZ DE P O S T - E M E R G E N C IA

Fuerza y Fiabilidad Formulación única

Q Q

Eficacia reconocida Flexibilidad de uso

Elevada resistencia a lavado

ad ilid ab

Efica cia

Ronda G. Marconi 11, B2-1a | Parque Tecnol gico | 46980 Paterna (Valencia) Tel: +34 963374841 | Fax: +34 963374842 | www.belchim.com

C a li d a d

174

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 3. Efecto dos tratamentos no rendemento e a calidade do millo forraxeiro Tratamentos

Produción (t MS/ha)

Redución no rendemento (%)

PB (%)

FND (%)

MOD (t MS/ha)

Control

16,0

37,4

3,9

49,2

10,9

Harness GTZ

25,5

0,0

4,9

47,3

17,4

Successor 600

19,7

22,7

4,2

47,7

13,5

Camix

19,7

22,9

4,2

48,5

13,4

Spectrum+Stomp

22,4

12,1

5,1

45,4

15,7

Escarda mecánica

17,6

30,9

4,5

abc

48,6

12,2

DMS

4,9

16,4

0,7

3,0

3,6

Na mesma columna valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) Duncan. DMS: diferenza mínima significativa ao 5 %

OS TRATAMENTOS QUE COMBINAN VARIAS MATERIAS ACTIVAS OBTIVERON MELLORES RESULTADOS NO CONTROL DAS HERBAS ADVENTICIAS MÁIS HABITUAIS E IMPORTANTES, APLICADOS EN PREEMERXENCIA DO CULTIVO DO MILLO

Con respecto á calidade nutritiva da forraxe, os valores de proteína máis elevados obtivéronse nas parcelas que recibiron Spectrum + Stomp, sen diferenza coas que recibiron Harness GTZ nin coas que recibiron a escarda mecánica. Os menores valores de fibra neutra rexistráronse nas parcelas que recibiron Spectrum + Stomp, diferindo significativamente co tratamento control. O rendemento en materia orgánica dixestible, como era de esperar, seguiu o mesmo patrón que a produción, obténdose os maiores valores nas parcelas que recibiron unha mestura de materias activas (Harness GTZ e Spectrum + Stomp). Como conclusión deste traballo pode dicirse que, en xeral, todos os tratamentos foron eficaces sobre as herbas adventicias existentes, destacando os tratamentos que combinan varias materias activas, como Harness GTZ e Spectrum + Stomp, que obtiveron mellores resultados no control das herbas adventicias máis habituais e importantes, aplicados en preemerxencia do cultivo do millo. Observouse que a escarda mecánica pode ser eficaz na loita contra as herbas adventicias se se escolle ben o momento de realización dos diferentes labores. As bases para unha boa xestión de herbas adventicias no millo son, por un lado, coñecer as especies máis problemáticas, tanto a presenza actual coma futuros problemas e os factores que as orixinan, o que motivará unha planificación das nosas actuacións para minimizar os seus efectos sobre o cultivo e mais para evitar que as especies máis prexudiciais acaden niveis preocupantes. Por outro lado, ter unha correcta planificación e optimización de todas as ferramentas dispoñibles por parte do agricultor, non só o ano no que se cultiva millo, senón tamén ao longo da rotación dos diversos cultivos da explotación. Do mesmo xeito, para que os tratamentos herbicidas sexan eficaces e supoñan o mínimo impacto ambiental é imprescindible que o seu uso sexa ditado por un técnico competente e que se sigan, na súa aplicación, as indicacións de uso e manexo recollidas no envase do produto. AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Chenopodium

Polygonum

Cyperus

176

PUBLIRREPORTAXE

Como cuenta Luis Díaz Pena, las ﬁlas altas llevan TRIKA y las otras no y la diferencia se ve muy clara

LOS AGRICULTORES CONFIRMAN EL DOBLE EFECTO DE TRIKA® LAMBDA 1

Luis Díaz Pena. Lugo

Este nuevo insecticida contra gusano de alambre y rosquilla potencia, además, la implantación del cultivo y su eﬁcacia ha sido ya demostrada en numerosas granjas.

a mejor carta de presentación para un producto es el aval de los agricultores que lo han probado ya en sus cultivos y, desde luego, TRIKA® Lambda 1 podría llevarse el premio al mejor estreno de los últimos años. Agricultores de toda España están realmente impresionados y hablan maravillas sobre este nuevo insecticida microgranulado de Sipcam Iberia, muy eficaz contra las principales plagas de suelo (gusanos de alambre, rosquillas, etc.). TRIKA® Lambda 1 está formulado con el insecticida Lambda Cihalotrin al 0,4 % fijado en una base órgano-mineral denominada Umoslow (patentada por Sipcam Iberia), que da vigor a la planta en la nascencia y potencia así la implantación del cultivo. Este doble efecto en un solo producto, aplicado junto a la línea de siembra, tiene ventajas que a nadie se le escapan: fácil aplicación con una sola tolva en la sembradora para el insecticida microgranulado; altísima eficacia insecticida que minimiza las pérdidas de planta; mayor vigor en la nascencia y mejor implantación del cultivo; al nacer más plantas y con más vigor el cultivo es más homogéneo, aguanta mucho mejor situaciones de estrés o malas climatologías y, finalmente, las producciones son mayores y con mayor calidad de frutos.

LOS AGRICULTORES DE GALICIA LO AVALAN En Galicia se ha probado en un gran número de explotaciones ya durante la pasada campaña en maíz forrajero y las opiniones son abiertamente a favor de TRIKA® Lambda 1. Pocas veces hemos visto a tantos agricultores hablar de forma tan positiva de un producto.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Por ejemplo, Iván Tembrás Fontao, de una empresa de servicios de A Coruña, tiene claro que las ventajas son la fuerza con la que nace el cultivo y la protección: “En un maíz que llevaba TRIKA, en 10 días la planta creció unos 10 centímetros y la que no llevaba estaba a la mitad. Además va muy bien para el gusano de alambre”. Por su parte, Antonio Fariña, responsable de la empresa de servicios Agroesparís, con 5 sembradoras y siembra propia de 70 ha de maíz, valora lo eficaz que es en un momento en el que han prohibido muchas soluciones contra gusanos de alambre y lo fácil que es de usar: “Lo he probado porque han quitado insecticidas que iban en la semilla para gusano de alambre y me dijeron que TRIKA iba bien y ha sido perfecto. Eficaz totalmente. Donde no pusimos TRIKA, se notaba en la nascencia y muchas plantas no nacieron. Además, es muy fácil de usar y el microgránulo no atasca la sembradora ni se apelmaza”. Miguel Sánchez, también de la empresa de servicios Agroesparís, de A Coruña, es de la misma opinión: “Probamos TRIKA ya que los clientes tenían miedo por el gusano de alambre y la verdad es que quedaron muy contentos. Además, en las zonas donde usamos TRIKA cuando vas a recolectar ves que están todas las plantas y, donde no, faltan muchas plantas y eso es más producción”. Luis Díaz Pena, agricultor de Lugo, nos cuenta una anécdota definitiva: “El año pasado, por casualidad, en una máquina de siete líneas se acabó el producto en seis de ellas y solo una aplicó el producto. Fue increíble. Las filas con TRIKA nacieron y se crió el maíz perfectamente y las que no, no se pudieron ni recolectar por un ataque de gusano de alambre. Una casualidad, pero nos dejó claro que TRIKA es sorprendentemente superior”. Por último, Modesto Agromartín Viñas, gerente de AgroEume, no tiene dudas: “Probamos TRIKA en toda Galicia en maíz y no tuvimos ningún caso que no fuera 100 % efectivo. Todo el mundo quiere repetir con TRIKA y yo en 28 años en el sector no he trabajado con un producto que genere estas expectativas”. Más información: www.sipcamiberia.es

7-4'%1 -&)6-% SIPCAM IBERIA S.L. C/ Profesor Beltrán Báguena 5 E-46009 Valencia +34 963 483 500 E-mail: info@sipcam.es

178

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Débese asegurar a plena eﬁcacia da aplicación mediante o correcto funcionamento dos dispositivos e a boa execución das funcións do equipo

A IMPORTANCIA DAS INSPECCIÓNS TÉCNICAS DOS EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS As inspeccións periódicas destes equipos permiten conseguir unha maior eﬁcacia e unha maior seguridade para o traballador, así como mellorar a protección do medio ambiente. Resumimos o Decreto 60/2014 polo que se regulan e mais polo que se crea o Comité Fitosanitario Galego. José Manuel Loureiro Servizo de Sanidade Vexetal da Xunta de Galicia

A Directiva 2009/128/CE sobre Uso Sostible dos Produtos Fitosanitarios (DUS) creou un novo marco lexislativo e deu un xiro importante na súa utilización. Por unha banda, recoñécese que estes produtos son indispensables para unha produción de alimentos en cantidade suficiente e cunha calidade óptima con base na demanda existente, e, pola outra, que supoñen un elevado potencial de risco para as persoas e o medio ambiente, polo que esta nova lexislación tende a unha xestión integrada das pragas que permita un uso racional dos produtos fitosanitarios. A raíz desta Directiva, no ano 2011 publicouse en España o Real Decreto 1702/2011, de 18 de novembro, de inspeccións periódicas dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios e, na Comunidade Autónoma de Galicia, o Decreto 60/2014, do 15 de maio, polo que se regulan as

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

inspeccións periódicas dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios e se crea o Comité Fitosanitario Galego, sobre o que trata este artigo. Co obxecto de evitar efectos nocivos ou prexudiciais para a saúde humana ou o medio, é necesaria unha correcta aplicación dos produtos fitosanitarios mediante unha distribución homoxénea destes de acordo coas doses autorizadas. Unha deficiente regulación ou a presenza de danos, avarías ou desaxustes nos equipos ou na maquinaria de aplicación poden dar lugar a distribucións irregulares nas superficies que se van tratar, ou orixinar fugas ou verteduras de produto en lugares inadecuados. A finalidade do Decreto 60/2014 é regular en Galicia as inspeccións periódicas dos equipos de aplicación dos produtos fitosanitarios, o censo de equipos de aplicación dos produtos fitosanitarios, o procedemento de autorización e rexistro das estacións de inspección, o procedemento e o programa de inspección, a formación dos directores e inspectores das estacións de inspección e a constitución do Comité Fitosanitario Galego.

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

O CENSO DE EQUIPOS DE APLICACIÓN Créase o censo de equipos a inspeccionar, que estará integrado polos seguintes equipos: R5 Pulverizadores hidráulicos (de barras ou pistolas de pulverización): equipo de aplicación de produtos fitosanitarios utilizable con produtos preparados en estado líquido, nos que a pulverización se produce pola presión hidráulica que proporciona unha bomba, de forma que o fluído é impulsado ata unha ou varias boquillas, onde se disgrega en finas gotas. R5 Pulverizadores hidropneumáticos (atomizadores): son pulverizadores hidráulicos nos cales as gotas formadas polas boquillas son transportadas ata o obxectivo a tratar por unha corrente de aire. R5 Pulverizadores pneumáticos (nebulizadores): neste caso, tanto a formación coma o transporte das gotas realízanse exclusivamente por unha corrente de aire a gran velocidade. R5 Pulverizadores centrífugos: a formación das gotas obtense mediante un elemento dotado de movemento de rotación, sendo a súa forza centrífuga a que provoca a pulverización do líquido. R5 Espolvoreadores: equipos para aplicar produtos preparados en estado sólido, creando unha nube de po e proxectándoo mediante un fluxo de aire. R5 Equipos para tratamentos aéreos: aqueles especialmente deseñados para instalar en aeronaves (avión, avioneta, helicóptero...). R5 Equipos instalados no interior de invernadoiros e noutros locais pechados.

179

Pulverizador hidráulico (atomizador)

Quedan excluídos do ámbito de aplicación do decreto os pulverizadores de mochila e os de arrastre manual (carretilla) con depósito de ata 100 litros, así como outros equipos, móbiles ou estáticos, non considerados anteriormente, aínda que poderán inscribirse se os propietarios o consideran necesario e o solicitan. O censo elabórase coa información que se dispón en Galicia dos equipos inscritos no Rexistro Oficial de Maquinaria Agrícola (ROMA) e dos declarados polos propietarios dos equipos que non teñan a obrigación de estar inscritos no ROMA. Os equipos anotados no ROMA inscribiranse de oficio no censo, e os titulares dos equipos en uso e daqueles de nova adquisición que deban ser rexistrados no censo e que non teñan a obrigatoriedade de estar inscritos no ROMA deberán solicitar a súa inscrición segundo o procedemento establecido no Decreto 60/2014.

SOLUCIÓN

z i a m n e e t n e r Un refe AFRIGA ANO XXI - Nº 115

180

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A PARTIR DO ANO 2020 AS INSPECCIÓNS DEBERÁN REALIZARSE CADA TRES ANOS EN TODOS OS EQUIPOS ESTACIÓNS DE INSPECCIÓN TÉCNICA DE EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS (ITEAF) As inspeccións serán realizadas por estacións de inspección técnica de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios (ITEAF), que estarán autorizadas pola comunidade autónoma, inscritas no rexistro de estacións de inspección técnica de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios (RITEAF) e dotadas de persoal co certificado de aptitude correspondente, e disporán do equipamento e da instrumentación mínimos necesarios. As ITEAF poderán pertencer a unidades propias da Administración autonómica, a departamentos de universidades especializados na mecanización agraria, a centros de formación agraria, a centros tecnolóxicos e de apoio á innovación tecnolóxica, a cooperativas agrarias ou a empresas privadas. Non se poderán inscribir como ITEAF as entidades nas que os/as socios/as ou directivos/as da empresa e o persoal que preste os seus servizos nela teñan participación directa ou indirecta en: a) Actividades de aplicación de produtos fitosanitarios a terceiras persoas. b) Fabricación e comercio de maquinaria de aplicación de produtos fitosanitarios. c) Talleres ou establecementos de reparación de maquinaria fitosanitaria. Estes son os requisitos que deben cumprir as ITEAF: R5 Dispor de persoal necesario para realizar todas as funcións de inspección, contando, polo menos, cun inspector técnico e un inspector. R5 Dispoñer do equipamento necesario para unha correcta realización das inspeccións, que recollen o artigo 9 e o Anexo II do Real Decreto 1702/2011. R5 As ITEAF que non pertenzan á Administración pública deberán subscribir unha póliza de responsabilidade civil, avais ou outras garantías financeiras, outorgadas por unha entidade debidamente autorizada que cubra os riscos da súa responsabilidade respecto de danos ambientais, materiais e persoais a terceiros, por unha contía mínima de 100.000 euros, o cal será, en todo caso, proporcional á natureza e ao alcance do risco cuberto e sen que a contía da póliza limite a devandita responsabilidade. O asegurado será a ITEAF, e non os traballadores desta ou mesmo o seu dono. R5 O persoal das ITEAF estará identificado en todo momento durante a realización das inspeccións da maquinaria de tratamentos fitosanitarios. A autorización da ITEAF e a alta no rexistro efectuaranse mediante a presentación da correspondente solicitude, xunto coa documentación que se indica no artigo 8 do Decreto 60/2014; terá validez en todo o territorio nacional e a súa duración será indefinida. A ITEAF estará sometida aos controis da Administración a través do órgano competente en materia de sani-

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

dade vexetal. En particular, verificarase a adecuación da estación na calibración dos aparellos de medida empregados nas inspeccións e o cumprimento dos procedementos establecidos nas distintas normas de inspección de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios. Aquelas ITEAF autorizadas polos órganos competentes doutras comunidades autónomas ou Estados membros da UE poderán desenvolver a súa actividade de inspección na Comunidade Autónoma de Galicia sen outro requisito que o dunha comunicación previa do inicio da actividade. Do mesmo xeito, as ITEAF que se autoricen na comunidade autónoma poderán desenvolver a súa actividade noutras comunidades ou noutros Estados membros cumprindo o mesmo requisito de comunicación previa. PROCEDEMENTO E PROGRAMA DE INSPECCIÓN A execución material das inspeccións periódicas realizarase nas estacións fixas ou en unidades móbiles das ITEAF e os titulares dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios poderán elixir libremente a estación ITEAF onde desexen realizar a inspección entre as autorizadas pola comunidade autónoma. Estas estacións determinarán as condicións e o grao de limpeza en que deben estar os equipos para a súa inspección, de acordo co indicado no manual de inspeccións. Establecerase un programa de inspeccións que se axustará, en canto a prioridades e a periodicidade, a unha serie de condicións. Para o establecemento da prioridade terase en conta, polo menos, isto: a) Con respecto á titularidade dos equipos: R5 Empresas de servizos de traballos agrarios. R5 Agrupacións para tratamentos integrados na agricultura (ATRIAS), asociacións de defensa sanitaria (ADS) e outras asociacións similares. R5 Cooperativas agrarias e outras agrupacións de agricultores, así como as comunidades de bens que agrupen máis de dez agricultores. b) Con respecto ás características propias do equipo: R5 Equipos automotrices. R5 Equipos arrastrados de maior capacidade de traballo. R5 Equipos de maior antigüidade. Tamén poderán ser prioritarios os equipos utilizados en zonas especialmente sensibles ou protexidas. En canto á periodicidade, establécese o seguinte: R5 O programa de inspeccións determinará que os equipos de aplicación se inspeccionen polo menos unha vez nunha ITEAF con anterioridade ao 26 de novembro de 2016. R5 Todos os equipos novos, adquiridos despois da entrada en vigor do Real Decreto 1702/2011, deberán inspeccionarse polo menos unha vez dentro do prazo dos cinco primeiros anos. R5 As inspeccións posteriores realizaranse como máximo cada cinco anos, excepto para os equipos cuxos titulares sexan os prioritarios indicados anteriormente, para os cales o período entre inspeccións será como máximo de tres anos. R5 A partir do ano 2020 as inspeccións deberán realizarse cada tres anos en todos os equipos.

182

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

O RESULTADO DA INSPECCIÓN SERÁ FAVORABLE CANDO NON SE DETECTE NINGÚN DEFECTO GRAVE QUE AFECTE SEVERAMENTE A CALIDADE DE DISTRIBUCIÓN DO PRODUTO, A SEGURIDADE DO OPERARIO OU O AMBIENTE E ESTEA TIPIFICADO COMO TAL NO MANUAL DE INSPECCIÓNS

RESULTADOS DAS INSPECCIÓNS O resultado da inspección será favorable cando non se detecte ningún defecto grave, entendendo como tal o que afecte severamente a calidade de distribución do produto, a seguridade do operario ou o ambiente, e estea tipificado así no manual de inspeccións. Neste caso, a ITEAF proporcionaralle ao titular do equipo un certificado e un boletín de inspección que terá validez en todo o territorio nacional, así como un distintivo autoadhesivo que deberá colocar nun lugar ben visible do equipo. No citado distintivo indicaranse o ano límite no que debe pasar a próxima inspección, a identificación da ITEAF que realizou a inspección e o número indicativo da inspección. Cando o resultado da inspección sexa desfavorable, situación que supón a imposibilidade de utilización do equipo, a ITEAF emitirá o correspondente certificado no que se fará mención expresa dos defectos atopados, tanto leves coma graves, e se incluirá o prazo máximo no que se debe realizar unha nova inspección, que terá que ser na mesma ITEAF e non poderá exceder os 30 días contados desde a data de emisión do certificado. A inspección dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios debe cubrir todos os aspectos importantes para conseguir un elevado nivel de seguridade e de protección da saúde humana e do medio ambiente. Débese asegurar a plena eficacia da aplicación mediante o correcto funcionamento dos dispositivos e a boa execución das funcións do equipo. Os equipos de aplicación de produtos fitosanitarios deben funcionar fiablemente e utilizarse como corresponda á súa finalidade, asegurando que os produtos fitosanitarios poidan dosificarse e distribuírse correctamente. Os equipos deben acharse nunhas condicións que permitan a súa enchedura e o seu baleirado de forma segura, sinxela e completa, e que impidan fugas dos devanditos produtos. Tamén deben permitir unha limpeza fácil e completa, garantir a seguridade das operacións e ser controlados e detidos inmediatamente desde o asento do operador. No seu caso, os axustes deben ser simples, precisos e reproducibles.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

Bomba e ﬁltro

Deberá prestárselles especial atención a estes puntos: 1) Elementos de transmisión da potencia. A carcasa protectora da transmisión da toma de forza e a protección da conexión da toma de forza estarán axustadas e atoparanse en bo estado, e os dispositivos de protección e calquera parte da transmisión que sexan móbiles ou xiratorios non estarán afectados no seu funcionamento, de forma que se asegure a protección do operador. 2) Bomba. A capacidade da bomba corresponderase coas necesidades do equipo e a bomba debe funcionar adecuadamente para garantir un volume de aplicación estable e fiable. Non terá fugas. 3) Axitación. Os dispositivos de axitación deben asegurar a axeitada recirculación para conseguir que a concentración de todo o volume da mestura líquida de pulverización que se atope no tanque sexa uniforme.

Boquillas

184

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

4) Tanque de líquido para pulverización. Os tanques para pulverización, incluídos o indicador de contido do tanque, os dispositivos de enchedura, os tamices e filtros, os sistemas de baleirado e aclarado e os dispositivos de mestura, deben funcionar de forma que se reduzan ao mínimo as verteduras accidentais, as distribucións irregulares da concentración, a exposición do operador e o volume residual.

OS EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS DEBEN FUNCIONAR FIABLEMENTE E UTILIZARSE COMO CORRESPONDA Á SÚA FINALIDADE, ASEGURANDO QUE OS PRODUTOS FITOSANITARIOS POIDAN DOSIFICARSE E DISTRIBUÍRSE CORRECTAMENTE

Control da presión Protección da toma de forza

Manómetro de referencia

5) Sistemas de medida e de regulación e control. Todos os dispositivos de medida, de conexión e desconexión e de axuste da presión ou do caudal estarán calibrados adecuadamente e funcionarán correctamente e sen fugas. Durante a aplicación debe ser fácil controlar a presión e utilizar os dispositivos de axuste da presión. Estes manterán unha presión constante de traballo cun número constante de revolucións da bomba para garantir que o caudal de aplicación é estable. 6) Tubos e mangueiras. Atoparanse en bo estado para evitar fallos que alteren o caudal de líquido ou as verteduras accidentais no caso de avaría. Non haberá fugas dos tubos ou das mangueiras cando o equipo estea a funcionar á presión máxima.

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

7) Filtrado. Para evitar turbulencias e heteroxeneidade na repartición da pulverización, os filtros encontraranse en boas condicións e o seu tamaño de malla corresponderase co calibre das boquillas instaladas no pulverizador. No seu caso, deberá funcionar correctamente o sistema de indicación do bloqueo dos filtros. 8) Barra de pulverización (en caso de equipos que pulvericen produtos fitosanitarios por medio dunha barra disposta horizontalmente, situada preto do cultivo ou da materia que se vaia tratar). Debe atoparse en bo estado e ser estable en todas as direccións. Os sistemas de fixación e axuste e os dispositivos para amortecer os movementos imprevistos e compensar a inclinación deben funcionar de forma correcta. 9) Boquillas. Deben funcionar adecuadamente para evitar o goteo cando cese a pulverización. Para garantir a homoxeneidade da repartición da pulverización, o caudal de cada unha das boquillas non se desviará significativamente dos valores das táboas de caudal fornecidos polo fabricante. 10) Distribución. Deben ser uniformes a distribución transversal e vertical (en caso de aplicacións a cultivos en altura) da mestura de pulverización na superficie obxectivo, cando corresponda. 11) Sistema pneumático (en caso de equipos de aplicación que o incorporen). Estará en bo estado e proporcionará un chorro de aire estable e fiable.

SUCCESS R

El herbicida del futuro para el éxito de su maíz

Distribuido en Asturias por:

AYUDÁNDOLE A CRECER Tremañes-Gijón (Asturias) Tlf. 985 30 20 20

186

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Mes e medio despois do sementado

O SORGO FORRAXEIRO, UNHA ALTERNATIVA AO MILLO? Presentamos o ensaio levado a cabo no período comprendido entre xuño e outubro de 2012 na ﬁnca do CIAM, situada nunha zona costeira atlántica a 100 m de altitude, en condicións de secaño, na que se avaliou o sorgo como posible substituto do millo co ﬁn de garantir a colleita en sementeiras tardías en situación de secaños húmidos da zona costeira de Galicia. C. Resch, M.J. Bande Castro e M. Quintela Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) maria.jose.bande.castro@xunta.es

INTRODUCIÓN En Galicia, durante os meses de verán, o cultivo forraxeiro escollido maioritariamente é o millo (Zea mays L.) para ensilar, polo que a superficie dedicada á súa produción está a sufrir un continuado incremento nos últimos anos, sobre todo nas explotacións de vacún de leite (Fernández-Lorenzo et al., 2009). Este cultivo ten unha rendibilidade alta, que depende en gran medida da cantidade final de produto que se recolle por unidade de superficie. No entanto, por tratarse dun cultivo en secaño non sempre pode expresar todo o seu potencial produtivo en determinadas zonas de-

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

bido á escaseza de precipitacións e a sementeiras tardías que condicionan o seu rendemento final; ademais, para que teña un alto valor nutricional debe producir grandes cantidades de gran, o que en períodos de seca pode verse moi limitado (Bean e Marsalis, 2012). O uso do cultivo do sorgo forraxeiro [Sorghum bicolor (L.) Moench] nestas zonas abriría unha posibilidade para asegurar unha colleita nestas condicións, como alternativa ao millo forraxeiro, e pode encaixar o seu aproveitamento como ensilado adecuadamente na rotación de dous cultivos por ano cunha mestura de gramínea-leguminosa como cultivo de inverno. De feito, por exemplo, no norte de Italia hai anos que existe un interese para o estudo da posibilidade e a conveniencia de substituír total ou parcialmente o millo ensilado por outras forraxes (Colombo et al., 2007; Colombini et al., 2012).

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

ALGUNHAS VANTAXES DO SORGO FRONTE AO MILLO O sorgo ten uns requisitos similares aos do millo, aínda que é máis esixente en canto á temperatura, xa que paraliza o seu crecemento por debaixo dos 10 °C. Así mesmo, as súas características, tales como alta produción de forraxe, alta produción de semente, resistencia a pragas e a enfermidades, ciclos de colleita curtos, maior resistencia á seca e encamado e un perfil nutricional equivalente a 80-90 % do millo (Compton, 1990), fan desta forraxe un insumo de baixo custo e fácil manexo nas fincas (WingChing et al., 2005). Ademais de ser un cultivo con alto rendemento de biomasa, demanda baixos gastos en fertilizante nitroxenado e auga e ten unha boa eficiencia do nitróxeno (Gardner et al., 1994). Por todas as razóns citadas anteriormente podería ser unha valiosa alternativa ao millo, asegurando a obtención de forraxe para ensilar en zonas nas que non hai outra alternativa con interese para os gandeiros, e, polo tanto, unha oportunidade nalgunhas zonas de Galicia. O gran número de variedades de sorgo dispoñibles no mercado fai difícil seleccionar as máis adecuadas para a produción de forraxe para ensilar sen coñecer o seu comportamento nunha zona concreta. Ademais, o tempo de crecemento e a etapa de madurez na colleita afectan en gran medida ao rendemento da forraxe (Âman e Graham, 1987). Por iso, o obxectivo deste traballo presentado no CIAM foi avaliar a adaptación do sorgo como produtor de forraxe en sementeiras tardías en situación de secaños húmidos da zona costeira de Galicia e coñecer, nesas

187

condicións, as características agronómicas, produtivas e nutricionais de diferentes variedades comerciais de sorgo, buscando xenotipos para ensilar nun único corte con alta proporción de gran (estado pastoso-duro). Avaliouse a evolución da produción e do contido de proteína bruta (PB) e fibra neutro deterxente (FND) nas diferentes etapas do desenvolvemento do cultivo.

Mes e medio despois de sementado. Aﬁllado do sorgo

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

188

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A ÚLTIMA DATA DE COLLEITA DO ENSAIO SERÍA A MÁIS ADECUADA PARA CONCILIAR UNHA BOA PRODUCIÓN DE MATERIA SECA E UNHA MODERADA CALIDADE NUTRITIVA

DESCRICIÓN DO ENSAIO O ensaio realizouse durante o período comprendido entre mediados de xuño e finais de outubro de 2012, na finca do CIAM, na Coruña, unha zona costeira de clima atlántico a 100 m de altitude, en condicións de secaño. O cultivo precedente foi unha pradeira e os valores de fertilidade do solo eran porcentaxe de saturación de aluminio de 21,8, contido en P (Olsen) de 20 ppm e contido en K (nitrato amónico) de 211 ppm. A temperatura media durante o período de cultivo foi de 17,06 0C e a precipitación total acumulada, de 186,4 mm. O ensaio aséntase sobre solos cuxo material de partida son esquistos pelíticos da serie Betanzos-Arzúa da formación coñecida como “Complexo de Ordes” (Martínez et al., 1984). Son solos profundos, sen pedregosidade no perfil e de pH ácido. A textura do horizonte superficial do solo é franca a franco-limosa e o contido en materia orgánica, medio. As cinco variedades comerciais de sorgo forraxeiro avaliadas foron Ascoli, PR849F, Express, Alfa e PR88Y20. A sementeira atrasouse notablemente debido á demora na preparación do terreo, xa que en condicións normais se debe levar a cabo na segunda quincena de maio. O laboreo consistiu no alzado do solo con arado de vesadoiro seguido dun pase de grade rotativa vertical. Posteriormente aplicouse unha fertilización por hectárea de 120 UF de N2, 120 UF de P2O5 e 220 UF de K2O aplicada en fondo en forma de (15-15-15 e KCl) e 69 UF de N2 en coberteira en forma de urea cando as plantas tiñan unha altura de 50 cm. O ensaio seguiu un deseño en parcelas divididas (splitplot), coa variedade como parcela principal, a data de corte como subparcela e catro repeticións. A parcela elemental constitúena catro liñas de cultivo de 18 m de lonxitude separadas 0,75 m (54 m2).

A sementeira de todas as variedades realizouse o 19 de xuño de 2012 nas parcelas elementais cunha sementadora pneumática de precisión e cunha densidade aproximada de 155.000 sementes/ha. Así mesmo, aplicouse para o control de malas herbas, en preemerxencia, un herbicida comercial con acetocloro como materia activa (Harness GTZ) a unha dose de 4 l/ha e un insecticida a base de clorpirifos ao 48 % a unha dose de 1 l/ha. Os controis de produción ou colleita realizáronse en seis datas diferentes, desde mediados de agosto ata finais de outubro de 2012, a intervalos quincenais. En cada data recolléronse os 18 m das dúas liñas centrais de cada parcela elemental (parcela útil = 27 m), cortando a oferta de forraxe a 8 cm do nivel do solo, cunha colleitadora picadora de forraxe Wintersteiger Cibus S. A mostra foi pesada directamente en fresco no campo pola colleitadora e, por cuarteos sucesivos, tomouse unha alícuota de aproximadamente 1.000 g, que se enviou ao laboratorio para a determinación da materia seca en estufa de aire forzado Unitherm, a 80 0C durante 16 h (Castro, 1996). Posteriormente moéronse a 1 mm nun muíño de martelos Christy and Norris. Determináronse a PB, expresada como nitróxeno (N) total x 6,25, e a FND, segundo Goering e Van Soest (1970). A análise estatística dos datos realizouse mediante ANOVA, utilizando o procedemento PROC GLM do paquete estatístico SAS v.8a (SAS Institute, 2000). A separación de medias realizouse mediante o test de diferenzas mínimas significativas (DMS) ao nivel de probabilidade de p<0,05. A nacenza do cultivo foi lenta, gradual e pouco uniforme debido a que as temperaturas durante o primeiro mes de vexetación foron baixas (táboa 1), o que levou aparellado un retardo do desenvolvemento vexetativo e un alongamento do ciclo. Concretamente, as temperaturas mínimas dos días seguintes á sementeira estiveron por debaixo dos 10 0C (21, 22, 23 e 24 de xuño con temperaturas de 9,4; 6,7; 6,3 e 8,3 0C respectivamente). O 26 de xuño a porcentaxe de emerxencia foi do 5 % e o 2 de xullo do 30 % e o 1 de agosto acadou o estado de seis follas cunha altura de 50 cm. No seu posterior desenvolvemento non se observaron problemas fitopatolóxicos, polo que non foi necesario realizar ningún tratamento fitosanitario e non se apreciou, ademais, ningunha incidencia que puidese afectar ao seu correcto rendemento.

Táboa 1. Datos de precipitación e temperaturas durante os meses do ensaio 2012 Mes

Precipitación mm

Xuño

Media dos últimos 10 anos

Ta media ºC

Ta media máximas ºC

Ta media mínimas ºC

Precipitación mm

Ta media ºC

Ta media máximas ºC

Ta media mínimas ºC

64,4

16,9

21,6

11,7

47,4

17,3

22,5

11,9

Xullo

10,1

17,7

23,0

11,9

40,6

18,4

23,6

12,8

Agosto

26,8

18,7

24,6

13,2

37,5

18,7

24,5

Setembro

30,9

17,6

25,0

10,7

40,5

17,3

24,0

11.2

Outubro

54,2

14,4

19,6

9,4

181,8

14,7

20,3

9,7

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

190

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

RECOMÉNDANSE AS VARIEDADES ASCOLI E ALFA PARA SEMENTEIRAS TARDÍAS NA GALICIA ATLÁNTICA

O primeiro aproveitamento levouse a cabo o 13 de agosto, aos 55 días da sementeira. Neste período a temperatura media foi de 17,7 0C. A temperatura acumulada dende a sementeira foi de 425,3 graos-día acumulados (sobre unha temperatura base de 10 0C) e a precipitación acumulada, de 27,4 mm (táboa 2). O estado fenolóxico da planta era de oito follas, sen inicio da emisión da panícula en ningunha das variedades. A temperatura media de cada período entre cortes, a temperatura acumulada desde a sementeira e a precipitación acumulada obsérvanse na táboa 2. Táboa 2. Temperatura media entre cortes, temperatura e precipitación acumulada en cada unha das datas de corte Data de corte

Ta media ºC

Precipitación acumulada mm

Graos-día acumulados ºC

13 agosto

17,7

27,4

425,3

27 agosto

18,1

44,1

560,8

17 setembro

18,2

49,2

738,5

1 outubro

17,9

80,1

826,7

15 outubro

17,8

104,4

915,6

29 outubro

17,3

133,6

965,3

Na táboa 3 amósase o contido en MS (%) para as diferentes variedades e datas de corte. Facendo a media de todas as variedades, o contido en materia seca variou de 17,9 % no primeiro corte ata 29,5 % no último. Comparando as diferentes variedades ensaiadas para o conxunto das seis datas de corte, o maior incremento no contido en materia seca experimentouno a variedade Ascoli, acadando na última data un 32,0 %; isto estaría relacionado con que se trata da variedade máis precoz. A variedade PR849F, a única avaliada con aptitude forraxeira, presenta na última data o menor contido en materia seca, debido a que ten un ciclo longo e unha maior proporción de parte verde. Na táboa 4 ensínanse os valores medios da produción das cinco variedades de sorgo en cada corte. Se consideramos a última data de corte como a óptima para o seu aproveitamento para ensilar (cando os grans da panícula acadaron o estado de gran pastoso duro e/ou de leitoso a pastoso na sección central desta), PR849F amosou a maior produción con 8.420 kg MS/ha, seguida de Alfa (8.170 kg MS/ha) e Ascoli (7.978 kg MS/ha), entre as que non existiron diferenzas significativas. A partir do corte realizado o 17 de setembro fíxose evidente un aumento na produción de materia seca das variedades PR849F e Alfa respecto das demais variedades avaliadas e a partir do 1 de outubro o incremento de produción de Ascoli foi superior ao resto e obtívose unha produción final semellante á de PR849 e Alfa. A maior produción obtida pola variedade PR849F na última data de colleita considerada como óptima para o aproveitamento como ensilado atribuiríaselle á súa aptitude forraxeira, debido a que acada maior altura, en concordancia cos resultados de Schmid et al. (1976) e González-Torrealba et al. (2005), que atoparon que a altura da planta está correlacionada positivamente coa produción en materia seca.

Táboa 3. Contido en materia seca (%) para as distintas variedades e datas de corte Data de corte 13 agosto 27 agosto 17 setembro 1 outubro 15 outubro Ascoli 17,7 17,3 24,3 25,0 26,6 PR849F 17,4 14,2 18,3 20,4 21,4 Express 19,2 17,3 22,7 21,9 25,5 Alfa 16,7 16,6 22,7 23,9 24,7 PR88Y20 18,7 17,5 23,8 25,2 23,9 Media do corte 17,9 16,6 22,4 23,3 24,4 d.m.s.: variedade x data de corte: 1,0 d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05 Variedade

29 outubro 32,0 24,9 31,1 28,8 30,5 29,5

Media da variedade 23,8 19,4 23,0 22,2 23,3 22,3

Táboa 4. Produción de materia seca total (kg materia seca/ha) para as distintas variedades e datas de corte Data de corte 13 agosto 27 agosto 17 setembro 1 outubro 15 outubro Ascoli 517 1.774 4.699 5.153 6.390 PR849F 381 1.699 4.959 6.574 7.126 Express 111 815 3.166 3.083 4.255 Alfa 591 2.012 5.262 6.020 7.236 PR88Y20 387 1.433 3.990 4.667 4.691 Media do corte 397 1.547 4.415 5.099 5.940 d.m.s.: variedade x data de corte: 523 d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05 Variedade

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

29 outubro 7.978 8.420 4.575 8.170 5.674 6.963

Media da variedade 4.419 4.860 2.667 4.882 3.474 4.060

35()$%5,&$'26 < +,(5526

7285Ð1

,167$/$&,Ð1 (1 $ *8$5'$ 3$6725,=$ /8*2

0RQWDMH GH QDYHV JDQDGHUDV HQ JHQHUDO (VWUXFWXUDV &HUFKDV \ SyUWLFRV &XELHUWDV GH QDYHV HQ XUDOLWD \ SDQHO ViQGZLFK 7DOOHU GH IHUUDOOD

&8%Ì&8/26 '( +250,*Ð1 3

(

)

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo) Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501 Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: hierrostouron@gmail.com E-mail: hierrostouron@gmail.com Mób: 629 802 700 - 629 817 933 Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501

192

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Táboa 5. Contido en proteína bruta (%) sobre materia seca para as distintas variedades e datas de corte Variedade

13 agosto Ascoli 18,1 PR849F 20,0 Express 19,9 Alfa 19,2 PR88Y20 18,1 Media do corte 19,1 d.m.s.: variedade x data de corte: 0,4.

27 agosto 17,1 16,6 18,5 16,8 18,0 17,4

Data de corte 17 setembro 1 outubro 9,0 9,8 9,3 8,5 10,5 10,4 9,5 9,4 9,6 9,3 9,6 9,5

15 outubro 10,1 8,2 10,0 9,1 9,6 9,4

29 outubro 10,6 8,7 10,6 9,7 10,4 10,0

Media da variedade 12,4 11,9 13,3 12,3 12,5

d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05

Na táboa 5 amósase para as diferentes variedades e datas de corte o contido en PB, expresado sobre MS. Calculando a media de todas as variedades, o contido en PB variou de 19,1 % no primeiro corte ata 10,0 % no último. A variedade Express amosou os maiores contidos en PB ao longo de todas as datas de cultivo. Comparando as diferentes datas de corte ensaiadas para o conxunto das cinco variedades, o maior descenso nos valores de PB sucedeu entre o 27 de agosto e o 17 de setembro. Calculando a media de todas as variedades, observouse unha caída dende 19,1 % (primeira data de corte) ata 9,6 % (terceira data de corte). A partir deste momento, todas as variedades, excepto PR849F, mantiveron e/ou aumentaron lixeiramente o contido en PB, acadando na última data de corte valores que variaron desde 8,7 % (PR849F) ata 10,6 % (Ascoli e Express). A variedade PR849F mantivo os valores máis baixos de PB nas tres últimas datas de corte, o que podería atribuírse a que esta variedade presenta unha maior produción de MS debido á súa elevada altura. Isto dá lugar a unha alteración da proporción de talo, follas e panícula, aumentando a proporción de talo, o que leva a unha diminución na calidade nutritiva, co valor mínimo de PB. Na táboa 6 expóñense os valores do contido en fibra neutro deterxente, expresados sobre MS, para as diferentes variedades e datas de corte. O contido en FND aumentou ata a terceira data de colleita (17 de setembro), chegando a valores que variaron desde 63,1 % (Express) ata 65,0 % (PR88Y20); a partir deste momento, os contidos de FND de todas as variedades, excepto PR849F, amosaron unha forte caída ata a quinta data de colleita (15 outubro), na que se acadaron valores de 50,4 %, 50,6 %, 52,0 % e 52,1 % para Ascoli, PR88Y20, Express e Alfa, respectivamente. Este fenómeno pode atribuírselle á acumulación de carbohidratos de reserva nos grans, producíndose un efecto de dilución das paredes celulares no resto dos compoñentes

da planta. A variedade PR849F non experimentou este fenómeno de forma tan acusada como as outras variedades, debido a que se trata dunha variedade de aptitude forraxeira na que a panícula era pouco densa e con apenas formación de grans, polo que na última data de colleita alcanzou o maior contido de FND (59,5 %), a causa do aumento na proporción de talo, o que leva a unha mingua na calidade nutritiva e a acadar o máximo nos valores de FND. Os resultados obtidos neste ensaio coinciden, en xeral, cos atopados na bibliografía en canto á boa calidade nutricional que presenta o sorgo como alternativa ao millo (Colombo et al., 2007). CONCLUSIÓNS Conclúese que nas condicións ambientais e de manexo nas que se levou a cabo o ensaio para o aproveitamento como ensilado a última data de colleita sería a máis adecuada para conciliar unha boa produción de materia seca e unha moderada calidade nutritiva. Non se recomenda a utilización da variedade PR849F, debido a que os valores de composición química son peores que para as demais variedades. Se, ademais, temos en conta os resultados dos rendementos, recoméndanse as variedades Ascoli e Alfa como as máis apropiadas para o cultivo de sorgo forraxeiro en sementeiras tardías na Galicia atlántica. AGRADECEMENTOS Este traballo foi realizado grazas ás axudas recibidas a través do Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (Feader) da Consellería do Medio Rural e do Mar da Xunta de Galicia, co proxecto titulado “Alternativas de cultivos para mitigar os efectos do cambio climático: avaliación de cultivos resistentes á seca para a produción de forraxe en explotacións de leite”, solicitado pola empresa Progando S.L.

Táboa 6. Contido en ﬁbra neutro deterxente (%) sobre materia seca para as distintas variedades e datas de corte Variedade

13 agosto Ascoli 51,9 PR849F 53,9 Express 52,8 Alfa 54,9 PR88Y20 55,4 Media do corte 53,8 d.m.s.: variedade x data de corte: 1,2

27 agosto 55,9 56,6 54,2 56,8 56,2 55,9

Data de corte 17 setembro 1 outubro 64,2 55,9 63,9 61,3 63,1 57,6 64,7 58,6 65,0 58,2 64,2 58,3

d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05 AFRIGA ANO XXI - Nº 115

15 outubro 50,4 60,4 52,0 52,1 50,6 53,1

29 outubro 54,3 59,5 50,8 52,8 51,3 53,7

Media da variedade 55,4 59,3 55,1 56,7 56,1

FEROES - PLANTAMIX < - Ê * , Ê

/ $

*," 1 /"-\ ·+1 Ê "-¶ -i iVV > ÃÊÌ ` ÃÊ ÃÊ«À `ÕVÌ ÃÊ« ÀÊÃÕÊ V> `>`]ÊV Ê ÃÊµÕiÊi >L À> ÃÊ >ÃÊ i ÀiÃÊ iâV >ÃÊ«>À>ÊV>`>ÊÌ « Ê`iÊ}> >` °

Ê v> v> Ê Ûi > Ê iÃÌÕV>

Ê,>Þ}À>Ã Ê/À Ì V> i Ê6iâ>

- ÊiÃ«iV > ÃÌ>ÃÊi Ê ", ,Ê < -Ê>ÊÃÕÊ i` `>Ê`iÊ/" "Ê / *"Ê`iÊ ",, -

v> v>

¡NUEVO! *À iÀÊ«À `ÕVÌ ÀÊ `iÊ* Ê , +1 Ê V Ê < ÊÞÊ PAJA PICADA DE *,"/ ° LA MEJOR CALIDAD: Ê*> >Ê äÊ ÊÓÊV ® Ê*> >Ê £ÊÓÊ Ê{ÊV ® Ê*> >Ê Ê{Ê ÊnÊV ® Ê*> >Ê«>À>ÊV> >Ã

VENTAJAS

8 / ÊÊ

Ê*" 6"Ê9Ê* , -

UÊÊ i À>Ê >ÃÊviÀ i Ì>V iÃÊÀÕ > iÃ UÊÊ i À>Ê >Ê` }iÃÌ L `>`Ê`iÊ >ÊwLÀ> UÊÊ i À>Ê >ÊV> `>`Ê`iÊ >Ê iV i

iÝV >Ê Ý

Disponemos de servicio de transporte. 6i Ì>ÃÊ« ÀÊV>À}>ÃÊ V « iÌ>ÃÊV Ê >Ê « Ã L `>`Ê`iÊV L >ÀÊ «À `ÕVÌ Ã°

FEROES PLANTAMIX £ÓÓÊ Ê{äÇ°Ê/ ÀÀiV >Ê`iÊ >Ê L>`iÃ>]Ê6> >` ` /i v°\³Î{ÊÊÈÈ Ê ÎÎÊäÈnÊÉÊ³Î{ÊÈÎ ÊÎn ÊÇÎx viÀ iÃJviÀ iÃ° iÌÊUÊ« > Ì> ÝJviÀ iÃ° iÌÊUÊÜÜÜ°viÀ iÃ° iÌ

TESTIGO

TESTIGO CAUSSADE

CAUSSADE

HSV MÁXIMA SANIDAD VEGETAL

+ SEMILLA CON DOBLE VALOR

Caussade le pregunta, en el mercado solo se habla de producción y digestibilidad de las variedades. ¿Una variedad productiva que proporcione una gran calidad de ensilado, pero es sensible a enfermedades o condiciones secantes, nos lo dará CUANDO SE ENSILE??? Piense, respuesta NO. Todo esto refuerza nuestro método de trabajo de equilibrio genético varietal a la hora de obtener y ofrecer híbridos de maíz al ganadero. Con estas pinceladas de nuestro trabajo le aconsejamos e invitamos que siembre nuestras variedades, para comprobar lo que aquí le informamos sobre nuestros híbridos. RECUERDE a la hora de elegir un maíz,

NO ES LO MÁS IMPORTANTE ELEGIR UNA VARIEDAD SINO PORQUÉ SE ELIGE.

GRUPO CAUSSADE TE DA GRACIAS POR: Por la demanda que hubo en la CampaĂąa 2014 en Galicia, Cornisa CatĂĄbrica y PaĂs Vasco de Maggi (Ciclo 400), Mamilla (Ciclo 300 L), Loubazi (Ciclo 300) y Marterlli (Ciclo 300 C) y no pudimos suministraros a todos y sembrĂĄsteis otras variedades de Caussade. ESTE AĂ&#x2018;O INTENTAREMOS SUMINISTRAROS A TODOS

Por la demanda que existe en esta campaĂąa 2015, en Galicia, de la variedad Codigreen (Ciclo 200 medio - LĂnea Codisem). INTENTAREMOS SUMINISTRAROS A TODOS

Y TE ACONSEJA PARA 2015

ANTE LA NUEVA PAC Y ZONAS DE CULTIVO:

GIRASOL CONSĂ&#x161;LTENOS

SORGO 146 hectĂĄreas vendidas por GRUPO CAUSSADE en Galicia en el aĂąo 2014

semillas 1PMĂ&#x201C;HPOP *OEVTUSJBM 0O[POJMMB t $ 7BMMF EFM 4JMFODJP 1BSDFMB t -FĂ&#x2DC;O t 5FMG t .JHVFM ÂťTDBS t 'BY t XXX DBVTTBEF TFNFODFT DPN t & NBJM JOGP!DBVTTBEFTFNJMMBT DPN Delegado Galicia y Asturias: % 0TDBS .BSUĂ&#x201C;OF[ #BMBEP t 5FMG