Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 16 marzo 2020 | Edición en galego
• ESPECIAL: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO • ENTREVISTAS: CÉSAR LUMBRERAS, CARLOS BUXADÉ E JESÚS M.ª MANGADO • A XESTIÓN DE DATOS, TEMA CENTRAL DA XORNADA TÉCNICA DE AFRICOR LUGO • A VOZ DO TÉCNICO: COMO OPTIMIZAR O CULTIVO DO MILLO PARA A ALIMENTACIÓN DOS ANIMAIS • NA GRANXA: LOMA DE LA COPADA (CÓRDOBA)
vp016_portada_galego_silvia.indd 1
20/03/2020 16:28:07
Esa es la diferencia
www.dekalb.es
vp016_anuncio_bayer.indd 2
20/03/2020 16:18:48
#
diferencia DEKALB®
es
#LaDiferenciaDEKALB
vp016_anuncio_bayer.indd 3
20/03/2020 16:18:57
EDITORIAL
ELOS DA MESMA CADEA
C
omo resulta evidente, os membros que formamos parte do equipo de Vaca Pinta non vivimos de costas á actualidade e, polo tanto, nin quereriamos nin poderiamos presentar este novo número da revista sen facer mención ao novo revés ao que debemos facer fronte. Neste contexto incerto e escuro, queremos empezar dándovos as grazas a todos, porque todos vós, dunha forma ou outra, estades a xogar un papel imprescindible nesta batalla global. Dicimos isto porque é labor deste sector para o que traballamos darlle de comer ao mundo hoxe e sempre, asegurando co seu traballo diario que á sociedade non lle falte de nada. Por suposto, é un labor dos nosos gandeiros, que seguen alimentando, muxindo e mantendo o benestar das súas vacas, pero tamén o é dos nosos veterinarios, que continúan velando pola saúde destes animais. É un labor das fábricas de pensos e dos almacéns de fertilizantes e sementes, que se esforzan por seguir fornecendo os seus produtos con normalidade; das empresas de muxido e dos talleres e concesionarios de maquinaria agrícola, que seguen reparando máquinas e proporcionando as pezas necesarias ao mellor ritmo posible, e de todas as cooperativas e tendas agrarias e comerciais que seguen abrindo as súas portas. Estes, e outros moitos profesionais do sector, necesitan doutros tantos elos da cadea para que o seu esforzo cobre sentido. Falamos da industria, que continúa recollendo e transformando o leite, e da distribución, que está a facer chegar os produtos derivados a todos e cada un dos supermercados do país. Mesmo, se nolo permitides, falamos de axentes complementarios, como pode ser esta cabeceira, cuxos integrantes seguimos traballando tamén arreo para continuar ofrecéndovos a última hora do sector.
vp016_editorial_final.indd 4
Nos tempos que corren, quizais sexa máis importante que nunca lembrar que detrás de cada un dos elos desta gran cadea hai unha persoa que está a dar o mellor de si mesma. Algúns facémolo desde as nosas casas e outros, os que maior recoñecemento cremos que merecen agora mesmo, fano percorrendo as estradas cos seus camións ou detrás da caixa rexistradora dun supermercado, poñendo en mans do consumidor final ese produto que con tanta dedicación se preparou. É unha idea bonita, verdade?, a do traballo en equipo. E se nunha situación tan dura como a actual, fomos capaces de traballar unidos, por que non o haberiamos de facer en tempos mellores? En Vaca Pinta enorgullécenos vervos a todos traballando xuntos para seguir alimentando o mundo nestes intres, pero, sen ningunha dúbida, enorgulleceranos aínda máis ver que, cando isto pase, que pasará, seguides unidos, remando no mesmo sentido e traballando por sacar adiante este sector que, estamos seguros, sairá desta máis forte que nunca.
23/03/2020 20:17:45
sumario
DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO e MAQUETACIÓN Marcos Sánchez, Martín Sánchez, Sabela Díaz, Silvia Gayoso EDICIÓN e REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Begoña Gómez, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA e REALIZACIÓN EN vaca TV Raquel Anido colaboran neste número Asociación Profesional de Podoloxía Bovina (APPB), Israel Flamenbaum, Alfonso Carballal, Silvia Baizán, Consuelo González, Isabel Piñeiro, Cristina Cueto, Adela Martínez, María José Bande, Oihan Uharte, Sandra Aldaz, Jesús M.ª Mangado, Gustavo García, Adolfo L. Fabal, Miguel Fernández, Servizo de Sanidade e Produción Vexetal, CIAM e FOGGA (Consellería do Medio Rural), Pablo Amado ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: +34 982 221 278, +34 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISNI: 0000 0004 7662 5947 ISBN: 978-84-09-19737-8
Francisco Javier Calero abriunos as portas da súa granxa, Loma de La Copada, unha das máis triunfadoras nos últimos certames morfolóxicos cordobeses
A xestión de datos, o manexo, a protocolización e a resistencia antimicrobiana foron algúns dos eixes centrais da última Xornada Técnica de Africor Lugo
opinión
SAÚDE PODAL
Días contados. Albert Poch ............................... 8
Dermatite dixital e baño de pezuños …..................................................... 54
EN VACA TV
10
A PÉ DE PISTA Concurso da Raza Holstein Frisia de Trofa ........................................................... 14 Poxa de Gando da Raza Frisona de Ordes (A Coruña) ....................................... 18 Poxa de Gando Frisón de Chantada (Lugo) ......................................... 18
ENTREVISTA
Tiraxe do número actual: 16.500 exemplares Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados
César Lumbreras, xornalista especializado en agricultura ………………........………….…… 20 Carlos Buxadé, catedrático emérito da UPM ……..................................………….… 24
ACTUALIDADE A xestión de datos centrou a Xornada Técnica de Africor Lugo ..…...….....................… 30
Transmedia pertence a:
O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:
Certificado PEFC
Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas
PEFC/14-38-00071
www.pefc.es
Auditada por:
Alumnos de EFA Fonteboa aprenden a elaborar queixos e derivados lácteos en Pedro Murias ................….........................… 40
MANEXO Efectos do estrés por calor e o arrefriamento das vacas na economía da granxa leiteira (I) …...……............................. 58
ESPECIAL: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO Millo forraxeiro en Asturias. Avaliación de variedades (1996-2019) …………...........…….. 64 Resultados da avaliación de variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia ............... 84 Rede de avaliación de variedades de millo para forraxe: resultados dos ensaios en Navarra en 2019 ............................... 94 A voz do técnico: criterios a ter en conta para conseguir unha boa sementeira do millo …………………............ 104 Elección do millo máis adecuado segundo o tipo de gandería ou dieta da explotación ……………...………………..…… 120 Coñecer e conservar o solo como capital da explotación .................................... 128
NA GRANXA
Cara a unha xestión integrada de pragas no millo forraxeiro en Galicia …...…. 138
Loma de La Copada (Pozoblanco, Córdoba) ……............................... 44
Novos parámetros de calidade analizados nos silos de millo …………………………...... 148
Distribución media durante o ano 2019: 17.251 exemplares
Jesús M.ª Mangado (INTIA) fálanos do pasado, presente e futuro do millo forraxeiro ................……….............. 154
www.vacapinta.com
Si quieres Se queres recibir alarevista revista na túa en tu casa casaoou negocio, negocio, ponte ponte enen contacto contacto con nosotros con nós a través a través de: de:
transmedia@ctransmedia.com 675 974 +34 675194 974 194 @revistavacapinta @VacaPinta_ @transmedia.vacatv 03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 5
vp016_sumario_galego_silvia.indd 5
24/03/2020 10:04:38
La gama al mรกs completa profesion
M
Eq ap de
Forraje
laboreo y siembra
ROTOEMPACADORAS, ENCINTADORAS Y SEGADORAS
PICK UP HILERADOR
ABONADORAS
EQUIPOS PARA GANADERร A
CARROS MEZCLADORES
picadoras de forraje
vp016_anuncio_duran_gama_mastek.indd 6
20/03/2020 16:54:29
¿Qué ventajas proporciona?
K a E T S A l M iento para
Equipam y esparcimiento n ó i c a c i l s p e a n i r u p y l o de estiérc
� Rendimiento hasta 250 m3/hora a una distancia de 2,5 km con una sola bomba � Rendimiento hasta 200 m3/hora a una distancia de 3,75 km con una segunda bomba Utiliza un 40 % menos de combustible que el � sistema tradicional Reduce la compactación en el campo al no ser � necesaria la cuba Como solo utiliza el aplicador se puede utilizar 3 o 4 � semanas antes en zonas húmedas � Mayor rendimiento, con ahorro de tiempo y dinero
¿Cómo funciona? La bomba extrae el purín desde la fosa a través de la manguera. La bomba puede accionarse mediante un tractor o un motor independiente. Entonces la manguera se conecta por el otro extremo al aplicador de bajas emisiones en el campo.
¿Qué elementos componen nuestro sistema de mangueras de arrastre? 1. Bomba de alta presión en la balsa de purín 2. Manguera de poliuretano de alta resistencia 3. Aplicador de baja emisión en el campo
Triturador SuperCut � Sistema premiado y patentado
les ores a s r e v i n u es tubos, rejas e inyect r o d a c i l p A e aplicadores de
� Probado en condiciones extremas
Gama d
� Triturador SuperCut Mastek con 28 salidas � Se adapta a cualquier cuba � Plegado automático � Brazos amortiguados � Se atornilla, no necesita soldaduras
� Ligero y resistente � Se puede montar la boquilla esparcidora de la cuba � 100 % galvanizado � Necesita solo un mando de doble efecto
Síguenos en:
Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com
vp016_anuncio_duran_gama_mastek.indd 7
20/03/2020 16:54:42
opinión
Días contados
Albert Poch www.rediabogados.com
O PREZO DO LEITE SEGUE SEN RECUPERARSE E A INDUSTRIA LÁCTEA […] ACUMULA UN PODER DE NEGOCIACIÓN CADA VEZ MAIOR FRONTE AO GANDEIRO
A
s recentes mobilizacións de agricultores en diferentes puntos da xeografía española veñen a visibilizar para moitos a triste realidade que viven os profesionais do campo e a gandería, por culpa dos baixos prezos que perciben polos seus produtos, alimentos que todos consumimos a diario sen preguntarnos polas condicións de traballo que fan posible que cheguen á nosa mesa. A situación, con todo, non é nova, senón que vén arrastrando desde hai décadas nas que o sector primario foi minguando, da mesma forma que esvaecía o poder negociador respecto da industria e a gran distribución, que na actualidade son os que se reparten o beneficio e determinan a marxe –cada vez máis escasa– que lle corresponde ao produtor.
Só así se explica que teña que deixarse froita na árbore porque o prezo non compensa recollela ou que un produto de consumo masivo como o leite de vaca, do que España é importadora porque a produción interna non cobre a demanda, estea a pagarse en 2020 a un prezo inferior do que se pagaba en 2000. A situación, inasumible para moitísimos gandeiros, tradúcese nuns datos de abandono arrepiantes, posto que das case 60.000 explotacións de vacún leiteiro en activo que había en España no ano 2000, actualmente quedan xa menos de 13.000, o que supón que en 20 anos desapareceu o 80 % de gandeiros do sector, na súa práctica totalidade, ganderías familiares, que, ademais de levar a cabo una actividade económica esencial –a produción de alimentos–, daban vida ao mundo rural, xestionaban o medio forestal e, en definitiva, vertebraban o territorio. A pesar diso, o prezo do leite segue sen recuperarse e a industria láctea, que en xullo de 2019 foi sancionada pola Comisión Nacional do Mercado e da Competencia (CNMC) por formar un cártel durante polo menos catorce anos (de 2000 a 2013) para repartirse o mercado de aprovisionamento de leite de vaca e pactar á baixa o prezo do leite, acumula un poder de negociación cada vez maior fronte ao gandeiro, convertido irremediablemente no elo máis débil da cadea. Esta situación permitiu que a industria láctea obtivese un beneficio ilícito por un importe superior aos 820 millóns de euros e, a forza de repetirse a pesar das sancións da CNMC, volveuse
crónica e incrementou a cifra dos danos causados aos gandeiros. E é que, máis aló de que o sector non soubo organizarse para gañar peso e poder negociador, tampouco se activaron os mecanismos legais existentes para proporcionarlle ao gandeiro unha defensa rápida e eficaz fronte ás situacións de abuso por parte da industria, o que xerou un clima de impunidade que non veu senón a agravar a desesperanza na que vive sumida o sector. Tampouco axudaron as administracións, que preferiron apostar por unha política de subvencións e plans de abandono, no lugar de empregarse sobre o terreo para impedir que se consolidasen prácticas comerciais que empobrecían o campo e que acabaron provocando que na actualidade ninguén queira traballar nun negocio raras veces rendible e que, nos poucos momentos de descanso que permite, contempla atónita en TV como a industria se anuncia como o mellor aliado do gandeiro. O esgotamento dos homes e e das mulleres que traballan no campo é cada vez maior e a indignación que estes días se palpa nas protestas que foron convocadas en diferentes cidades españolas é o epílogo dunha forma de vida que ten os días contados porque, de seguir así, dentro de pouco non haberá agricultores para manifestarse: a España baleirada veu para quedar.
8 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_opinion_albertPoch_galego_silvia.indd 8
20/03/2020 13:23:20
Innovación, compromiso y garantía astilladoras hidráulicas DE 12 A 25 TONELADAS, HORIZONTALES O VERTICALES
Batidor centrÍfugo especial para arena en 5,50m y 8m de largo El precio más competitivo del mercado PruÉbalo sin compromiso
batidor DE purín especial para pozos de arena
NOVEDAD EA DISPONIBL O Z LA P CORTO os! lten ú s N ¡CO
NOVEDAD IN PRECIO S NCIA COMPETE s! o ¡CONsúlten
CEPILLO BARREDOR CON CAZo de 1.80, 2.20 y 2.40 m
CUCHILLA MAÍZ CON LATERALES ABATIBLES
RODILLO COMPACTADOR SILO CON DOSIFICADOR PARA CONSERVANTE
ARRIMADOR AUTÓNOMO, MODELO GALICIA: el único en su categoría con cepillo barredor.
ARRIMADOR DE RACIÓN con cepillo barredor
Encamadora de cubículos de 1.7 m3 y 2.1m3
EXTENDEDORES DE SILO DE Ø 70, 90 Y 100
www.corbarsll.com
MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Poligono Industrial O Morelle, nave 4 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com
vp016_publicidade_corbar.indd 9
DIStribuidores para galicia, asturias y portugal 20/03/2020 13:41:54
EN VACA tv
Cerimonia de entrega do XX Premio Aresa A Facultade de Veterinaria de Lugo acolleu o pasado 28 de febreiro a cerimonia de entrega da vixésima edición do Premio Aresa, que este ano lle foi entregado á Asociación de Criadores de Raza Porco Celta (Asoporcel). O acto foi presidido polo presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo; o reitor da USC, Antonio López Díaz, e o presidente de Aresa, Álvaro Rodríguez Eiras, a quen acompañaron os membros do xurado desta edición, a vicerreitora de Coordinación do Campus de Lugo, Montserrat Valcárcel Armesto; o presidente do grupo Nogar, Víctor Nogueira García, e o catedrático de Medicina Legal da USC, investigador e experto internacional en xenética, Ángel Carracedo Álvarez. Precisamente, este último ofreceu a confe-
José Barreira Alonso, presidente de Asoporcel, recolleu o premio de mans de Alberto Núñez Feijóo
Intervención de Álvaro Rodríguez Eiras Intervención de Ángel Carracedo
rencia maxistral “A coevolución dos humanos e dos animais”, durante a que explicou as diferenzas xenéticas máis salientables entre ambos, como foron as súas evolucións e de que maneira se influíron ata a actualidade.
Foto de familia do equipo de Asoporcel
D p y
10 | Vaca Pinta n.º 15 | 02.2020
vp016_enVacaTV_galego_silvia.indd 10
20/03/2020 13:17:46
EN VACA tv
Inatega celebrou unha xornada de formación gandeira O pasado 9 de marzo, Inatega celebrou no Pazo de Feiras e Congresos de Lugo unha participativa xornada de formación gandeira, á que asistiron numerosos profesionais da contorna. Abriu a rolda de intervencións o director de Adestramento e Desenvolvemento de Milk Source (Wisconsin, EE. UU.), Juan Quezada, o cal centrou a súa intervención na organización e nos resultados esperados dunha empresa que moxe arredor de 40.000 vacas.
Juan Quezada
A continuación, Robert East Jr., da empresa Cal24 Global Manager (Wisconsin, EE. UU.), presentou un relatorio sobre a hipocalcemia clínica e subclínica, os efectos que esta enfermidade ten no posparto da vaca leiteira e as ferramentas que existen para minimizalos. Posteriormente, Juan Quezada volveu ao escenario para ofrecer unha charla centrada, neste caso, en dous factores claves no éxito das granxas de vacún leiteiro: a motivación e o liderado.
Robert East Jr.
Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com
DistribuiDores soLÁ para GaLicia, asturias y cantabria
02.2020 | Vaca Pinta n.º 15 | 11
vp016_enVacaTV_galego_silvia.indd 11
20/03/2020 13:17:56
Gomas e Camas para Vacas Limpezas Automáticas Estabulacións Libres distribución material gandeiro
AS
METADE MÁIS DA AS A GALEG DAS VAC N U DORME COMEN O ADIZAS, EN CORN AS S OU CAM O L U ÍC B CU ÓS S POR N VENDIDA
MELLORES GANDERÍAS
ELIXEN OS NOSOS PRODUTOS GANADERÍA
CASTEDO S.C.
Gomas e Camas para Vacas
vp016_publicidade_dismagan.indd 12
Limpezas Automáticas
Tubular Bovino
20/03/2020 14:44:02
S N , MAS NÓS
CORNADIZAS, CUBÍCULOS Y BEBEDEROS PARA 93 VACAS
DISPOÑEMO S DE AMPLO S TOCK, PARA SERVIZ O INMEDIATO DO PEDIDO
NON SE DEIXE ENGANAR. ANTES DE MERCAR, CHÁMENOS Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es distribución material gandeiro
vp016_publicidade_dismagan.indd 13
Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500
20/03/2020 14:44:13
A Pé de pista
XVIII CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. TROFA (PORTUGAL)
En Vaca.tv
Encanto Natural continúa imbatible en Portugal
Encanto Emilio 619, xata campiona e xovenca gran campiona
Tras as vitorias do mes pasado en Ponte de Lima, os animais da gandería Encanto Natural seguen sumando premios: no último certame, celebrado no municipio portugués de Trofa a fin de semana do 7 e 8 de marzo, leváronse todos os títulos principais.
E
ncanto Atwood 420 foi a vaca adulta propiedade da explotación Encanto Natural (Ponte de Lima) elixida polo xuíz José Manuel Simões como gran campiona do certame. Este animal, que xa se alzara con este galardón na edición de 2018, conseguiu así mesmo os títulos de vaca adulta campiona e mellor ubre. No que se refire aos campionatos de vaca nova e vaca intermedia, tamén foron dous exemplares da mesma explotación, Encanto Sneaker 541 e Encanto Gold Chip 472, os
que se fixeron cos recoñecementos. Nas seccións de xatas e xovencas, Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) fíxose co campionato de xovencas con Pereira Beemer Luana, pero foi a xata campiona, Encanto Emilio 619, a escollida como xovenca gran campiona. Encanto Natural sumou tamén ao seu palmarés os recoñecementos de mellor descendencia de touro, mellor conxunto e mellor descendencia de vaca, mentres que Vilas Boas & Pereira recibiu o título de mellor criador.
Mellor ubre
14 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_apedepista_trofa_galego_silvia.indd 14
20/03/2020 13:27:27
A Pé de pista Pereira Beemer Luana, xovenca campiona
LECHES MATERNIZADAS
Bienestar y rendimientos
Encanto Sneaker 541, vaca nova campiona
Encanto Gold Chip 472, vaca intermedia campiona
PRO
Mejora tus resultados CRECIMIENTO ÓPTIMO SEGURIDAD DIGESTIVA CONTROLADA RENDIMIENTO Y CONFORMACIÓN
Tel: +34 629 64 02 61 www.serval.fr/es Encanto Atwood 420, vaca adulta campiona e gran campiona
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 15
vp016_apedepista_trofa_galego_silvia.indd 15
20/03/2020 13:30:36
A Pé de pista
PALMARÉS CATEGORÍA
GAÑADORA
GANDERÍA
XATAS DE 6 A 9 MESES
Pereira Solomon Dinora
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
XATAS DE 10 A 12 MESES
Matias Light Red Debora
Matias & Silva (Póvoa de Varzim)
XATAS DE 13 A 15 MESES, XATA CAMPIONA E XOVENCA GRAN CAMPIONA
Encanto Emilio 619
Encanto Natural (Ponte de Lima)
XOVENCAS DE 16 A 18 MESES
Encanto Emilio 0605
Encanto Natural (Ponte de Lima)
XOVENCAS DE 19 A 22 MESES E XOVENCA CAMPIONA
Pereira Beemer Luana
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
M&S Jacoby M&M Anya
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
XOVENCAS DE 23 A 27 MESES MELLOR CRIADOR
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
MELLOR DESCENDENCIA DE TOURO VACAS ATA 30 MESES
Encanto Natural (Ponte de Lima) M&S Elude Poiares
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
Encanto Sneaker 541
Encanto Natural (Ponte de Lima)
Pereira Byway-MB Stanley 6
Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)
Encanto Gold Chip 472
Encanto Natural (Ponte de Lima)
VACAS DE 5 A 6 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA, MELLOR UBRE E GRAN CAMPIONA
Encanto Atwood 420
Encanto Natural (Ponte de Lima)
VACAS DE MÁIS DE 6 ANOS
Encanto Atwood 405
Encanto Natural (Ponte de Lima)
VACAS DE 30 A 36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA VACAS DE 3 A 4 ANOS VACAS DE 4 A 5 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA
MELLOR CONXUNTO
Encanto Natural (Ponte de Lima)
MELLOR DESCENDENCIA DE VACA
Encanto Natural (Ponte de Lima)
Vilas Boas & Pereira, mellor criador
Encanto Natural, mellor descendencia de touro
Encanto Natural gañou o mellor conxunto
Encanto Natural, mellor descendencia de vaca
16 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_apedepista_trofa_galego_silvia.indd 16
20/03/2020 13:27:51
Creando Oportunidades
La PAC, cuanto antes mejor Domicilia tu PAC y podrás adelantar hasta el 100% de su importe cuando lo necesites con el Agropréstamo Anticipo PAC. Y no tendrás que devolverlo hasta que te la ingresen. Acércate a una oficina y cuenta con nuestros gestores especialistas.
* Financiación sujeta a previa autorización por BBVA. Hasta el 100% del importe de tu PAC. Estas condiciones son válidas hasta el 31/12/20. Consulta en tu oficina. El préstamo requiere aprobación previa de BBVA.
vp016_publicidade_bbva.indd 17
VACA PINTA 200x280_PAC2020_VACAS.indd 1
15/3/20 12:14
12/2/20 16:48
A Pé de pista
POXA DE GANDO FRISÓN. CHANTADA (LUGO)
A poxa de Chantada superou os 40.000 euros de volume de vendas O sábado 7 de marzo tivo lugar unha nova edición da Poxa de Gando Frisón de Chantada, a primeira do ano na provincia, organizada por Africor Lugo no mercado de gando da localidade.
M
oi animada e con moi boa afluencia de público. Así definiu a organización a nova edición desta poxa de gando vacún leiteiro celebrada no marco da Feira do Viño de Chantada.
Nesta ocasión, o animal que acadou o prezo de venda máis alto foi unha filla de Torrel de segundo parto propiedade da explotación Carballo de Baixo (Sarria), que foi vendida á gandería Pena Guisande (O Páramo) por 3.450 €. Entre as xo-
vencas poxadas, destacou unha filla de Arion presentada pola gandería Marey Castro (Pol), que se vendeu por 2.200 euros. Cun prezo medio por animal de 2.134 euros e un volume de negocio que ascendeu aos 40.550
euros, Africor Lugo valorou moi positivamente esta primeira poxa do ano na que se puido dar saída a 19 dos 20 animais sacados a pista, os cales foron adquiridos por explotacións lucenses e pontevedresas.
II POXA DE GANDO DE RAZA FRISONA. ORDES (A CORUÑA)
SAT_Lavandeira Saloon 7077, o animal mellor valorado O Mesón do Vento (Ordes) acolleu na mañá do domingo 8 de marzo a II Poxa de Gando Frisón de Ordes, organizada por Africor Coruña e o Concello de Ordes.
N
esta segunda edición da poxa de gando vacún de Ordes conseguiuse dar saída a oito dos dez animais postos en venda. SAT_Lavandeira Saloon 7077, de SAT Lavandeira, foi o exemplar que alcanzou o prezo máis alto: SAT Ganadería O Salgueiro adquiriu esta vaca primípara por 3.100 euros. O prezo medio de venda foi de 2.344 euros e o volume total de negocio chegou aos 18.750 euros.
ANIMAL
VENDEDOR/A
COMPRADOR/A
PREZO
SAT_LAVANDEIRA SALOON 951
SAT LAVANDEIRA
GANDERÍA IGLESIAS AGRA SC
2.250 €
VIEITES HIGH OCTANE ANABEL
VIEITES
PENA GUISANDE SC
2.300 €
SAT_LAVANDEIRA EUGENIO 948
SAT LAVANDEIRA
SAT GANADERÍA O SALGUEIRO
2.200 €
SAT_LAVANDEIRA SALOON 7077
SAT LAVANDEIRA
SAT GANADERÍA O SALGUEIRO
3.100 €
SAT_LAVANDEIRA KINGBOY 945
SAT LAVANDEIRA
GANDEIRÍA GARCÍA CANDAL SC
2.350 €
260 DANESA STOP
AVELINO CASTRO
GANADERÍA XESTEIRO SC
2.400 €
CANDENDO APPLICABLE 517
GANADERÍA CANDENDO SC
DESERTA
-
G.DUBRA.S.C. KINBOY 590
GANADERÍA DUBRA
DESERTA
-
HURDEIRO BALANCE 4723
GRANXA HURDEIRO SC
GANADERÍA XESTEIRO SC
2.200 €
HURDEIRO QUIXOTE 0388
GRANXA HURDEIRO SC
M.ª JOSÉ UZAL RODRÍGUEZ
1.950 €
TOTAL VENDAS
18.750 €
18 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_apedepista_Ordes_chantada_galego_silvia.indd 18
20/03/2020 13:26:39
DISTRIBUIDOR oficial para LUGO:
Altre S.L. C/ Tarbes nº10 entreplanta 22005 HUESCA tlf: 974 231 664 www.altre.es e-mail: ventas@altre.es Representante en España
Siempre con el máximo de calidad To d o l o n e c e s a r io p a r a el empacado y en si laj e (C u erda, malla y esti rable)
vp016_publicidade_altre_disasem.indd 19
24/03/2020 12:39:23
ENTREVISTA
CÉSAR LUMBRERAS, XORNALISTA ESPECIALIZADO EN AGRICULTURA
En Vaca.tv
“Nas reivindicacións deberíase ter feito máis fincapé nos custos de produción” Durante o transcurso da FIMA, celebrada en Zaragoza do 25 ao 29 de febreiro, tivemos a oportunidade de falar co director e locutor do programa radiofónico da Cadena Cope Agropopular, o xornalista César Lumbreras (Ávila, 1955), sobre a situación que atravesa o campo español e o que podemos esperar da nova Política Agraria en Común (PAC). En que escenario xeral se enmarca o sector agrario? Actualmente estase negociando o marco orzamentario da Unión Europea para o período 2021-2027 e aí vaise establecer a cantidade de diñeiro que haberá para financiar a PAC e, por tanto, a cantidade de diñeiro que poderá chegar ao peto dos agricultores e gandeiros en concepto de axudas ao longo dese período de tempo. Agora mesmo hai moito en xogo e hai que mirar a Bruxelas, que é onde se negocia o orzamento.
As perspectivas non son moi favorables en canto ao mantemento dos fondos da PAC. Que posición mantén a delegación española nesta negociación? Todo apunta a que haberá un recorte do diñeiro destinado a financiar a PAC e iso deberíase traducir nun recorte das axudas. Que di España? Pois que non admite recortes nin na política de cohesión e estrutural nin na Política Agraria Común, pero, posto que os Estados membros non queren poñer máis diñeiro para as
arcas comunitarias, cando chegue o momento final da negociación estas terán menos do que hai actualmente, co cal haberá que recortar. Onde hai máis posibilidades de recortar? Pois naqueles capítulos orzamentarios que levan a maior parte do diñeiro, como son a PAC e a política de cohesión e estrutural. Chegado o momento, aínda que España di que non admite recortes nin nunha nin na outra, ao señor Sánchez porano ante un dilema: ou recortamos o diñeiro da PAC, ou recortamos o diñeiro da política estrutural e de cohesión, ou recortamos das dúas. Que decidirá? Pois a data de hoxe [26 febreiro] non o sabemos, pero que terá que decidir sobre esas bases, non lle caiba a menor dúbida. Que outras cuestións que lle afecten á PAC están a debaterse agora en Bruxelas? Está a debaterse o Pacto Verde, que é a espiña dorsal da actuación política da nova Comisión Europea. Todas as políticas da UE van estar hipotecadas por ese pacto, pola necesidade de ser máis respectuosos co medio ambiente.
20 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_lumbreras_galego_silvia.indd 20
20/03/2020 9:57:19
ENTREVISTA
“o sector ten que venderse en positivo, reivindicar o que fai a favor da sociedade”
DISTRIBUIDORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL
Alta Calidad Alemana Asegurada!
Está tamén a iniciativa “Da granxa á mesa”, da que coñeceremos os detalles máis concretos antes de que remate o mes de marzo, pero aí inclúense unha serie de medidas, aproximadamente corenta, na mesma liña do Pacto Verde Europeo, isto é, métodos de produción máis respectuosos co medio ambiente. Por pór uns exemplos, no que respecta á agricultura probablemente se vincule a concesión de axudas a que se reduza o consumo de produtos fitosanitarios ou de fertilizantes en cada explotación, mentres que en gandería se vai vincular a concesión de axudas á redución do uso de antibióticos. E logo está a reforma da PAC, a cal vai vir hipotecada por todo o anterior, é dicir, que queda na parte de abaixo da escala, xa que o verde está por riba da agricultura e a gandería, queirámolo ou non, pero é así.
NOVOEUDNAIFEDED CAZ
Neste sentido, un tema que lles preocupa especialmente aos gandeiros é a entrada en vigor do decreto estatal que pon fin ao uso dos sistemas de prato ou abano e de canón para a aplicación de xurros. Non obstante, algunhas comunidades xa anunciaron unha nova prórroga da excepcionalidade do seu territorio para evitar o seu cumprimento. Ata cando cre que se poderá estender esta situación? Iso ten data de caducidade. Por moito que o intenten, poderán pór agora unha prórroga, pero a medida final terá que aplicarse máis pronto que tarde, co cal haberá que facerse a esa idea. Está o sector preparado para asumir este cambio no modo de traballo? Home, é algo co que levamos xa anos e, gústenos ou non, debería estalo. Outra cousa é que se vaian aprobando ou aplicando prórrogas, pero non é unha medida que se aprobou onte. Repito, pódese estar de acordo ou non estalo, ese é outro tema, pero como o vai haber que aplicar, non queda máis remedio que pórse a iso.
Tel. (+34) 985 634 238 Comercial: info@fondrigomaquinaria.com Recambios-Asistencia: servicio@fondrigomaquinaria.com
www.fondrigomaquinaria.com
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 21
vp016_entrevista_lumbreras_galego_silvia.indd 21
20/03/2020 9:57:35
ENTREVISTA
“Pódese mellorar a situación de agricultores e gandeiros na parte final da cadea con mellores prezos, pero tamén na parte do principio, tendo menos custos de produción”
Falemos das mobilizacións agrarias das últimas semanas. Cal é a verdadeira orixe do problema? Máis que un problema é un cúmulo de problemas, ou sexa, a esta situación non se chega porque de súpeto hai unha dificultade concreta. Son moitos factores os que incidiron, desde os acordos que a Unión Europea está a asinar con países terceiros, que provocan unha entrada de mercadoría producida en distintas condicións que aquí, co cal hai un certo feito de competencia desleal, pasando pola diminución da renda agraria –o ano pasado en España o recorte foi de máis do 8 %–, pasando polas crises que houbo no sector lácteo hai uns anos como consecuencia dos baixos prezos e pasando polo incremento dos custos de produción, pola necesidade de respectar máis esixencias de carácter ambiental e verde, tanto en agricultura como en gandería. Ao final isto vai aprisionando o sector e nun momento termina por estalar, que é o que sucedeu agora. Están ben orientadas as manifestacións? Eu creo que as reivindicacións se enfocaron moito sobre ese lema dos prezos xustos, co que eu podo estar de acordo, pero, que é un prezo xusto? O prezo xusto para o agricultor e para o gandeiro é un e para o consumidor pode ser outro. Con todo, penso que se fixo pouco fincapé en algo que debería pórse máis no primeiro plano das reivindicacións, que son os custos de produción, e aí o Goberno ten moito que dicir e que facer, e podería adoptar medidas máis concretas se se puxese máis o foco sobre os custos de produción. Pódese
mellorar a situación de agricultores e gandeiros na parte final da cadea con mellores prezos, pero tamén na parte do principio, tendo menos custos de produción ou facendo unha suma dos dous. Parécelle suficiente o paquete de medidas aprobado polo Goberno para facer fronte á crise do campo? Non é que non o vexa suficente, é que me parece unha tomadura de pelo, dito clara e sinxelamente. Hai algunha cousa positiva, pero desde logo non é suficiente para responder á magnitude destas mobilizacións. Dicía vostede durante a súa conferencia sobre a PAC 2020 que ofreceu na FIMA que o sector agrario ten agora a oportunidade para venderse mellor, aproveitando o primeiro plano da actualidade nos medios de comunicación e na opinión pública. Tan mal se está a vender? A imaxe que a sociedade ten dos agricultores e dos gandeiros é a dun sector que está a chorar permanentemente. Se chove, porque chove demasiado e fan falta axudas; se non chove, porque hai seca e tamén fan falta axudas, por expresalo dunha forma un pouco gráfica e simple. Eu creo que o sector ten que venderse en positivo. E como faría vostede ese cambio de imaxe? Reivindicando o que o sector fai a favor da sociedade, isto é, producir alimentos en cantidade suficiente, a prezos accesibles para os consumidores, de calidade contrastada e de sanidade garantida, porque temos os estándares sanitarios máis altos do mundo.
Despois, un sector que, grazas á súa permanencia no medio rural, evita que o despoboamento vaia a máis, que é algo que agora mesmo lle preocupa á sociedade. En terceiro lugar, é un sector que vive do medio ambiente e é o máis interesado en ser respectuoso con el. En cuarto lugar, algo que a min me parece fundamental, o sector agrario é o único que ten un dobre papel na loita contra o cambio climático; por unha banda, contamina, como todos os sectores, pero, pola outra, é o único que coa súa actividade contribúe ao efecto sumidoiro de gases de efecto invernadoiro. Como esta é outra das principais preocupacións da sociedade, eu digo, oian, fáganlle saber que vostedes fan isto. Coa suma destes catro puntos, aos que se poden engadir os que cada un queira, facer un paquete e dicirlle á sociedade: isto é o que nós facemos por vostedes, pero estamos nunha situación complicada, que non é por culpa nosa, senón que é, en moitos casos, por factores que nos veñen externos; téñennos que botar unha man. Antes de dar por rematada a entrevista, gustaríanos exporlle unha última cuestión. Cal é o segredo para manterse como medio de referencia no sector durante máis de tres décadas? Podería darnos algún consello? Consello ningún, non me considero capacitado para dalos. Que é o que fixemos nós? Ofrecer información de interese para o agricultor e o gandeiro e facelo da forma máis amena e divertida posible, pero sempre dándolle prioridade á información de utilidade. Eses foron, eu creo, os motivos da permanencia do programa durante tantos anos.
22 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_lumbreras_galego_silvia.indd 22
20/03/2020 9:57:51
PORQUE EN EL CAMPO LA EXPERIENCIA LO ES TODO
Y EN EL SANTANDER TODA NUESTRA EXPERIENCIA ES TUYA. En el Santander contamos con más de 30 años de experiencia tramitando la PAC de miles de agricultores y ganaderos como tú, con toda la especialización, herramientas digitales y cercanía que necesites. 1. Operación sujeta a previa aprobación por parte del banco. Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es. 2. Oferta válida hasta el 30.12.2020 o hasta agotar unidades disponibles (6.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. Retribución en especie a efectos fiscales y sujeta a ingreso a cuenta según normativa fiscal vigente. En caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe.
Anticipa tu PAC1 y llévate esta estación meteorológica con pluviómetro digital2 solo por anticipar un mínimo de 2.500€
1. Operación sujeta a previa aprobación por parte del banco. Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es. 2. Oferta válida hasta el 30.12.2020 o hasta agotar unidades disponibles (6.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. Retribución en especie a efectos fiscales y sujeta a ingreso a cuenta según normativa fiscal vigente. En caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe.
vp016_publicidade_santander.indd 23
15/3/20 12:31
ENTREVISTA
CARLOS BUXADÉ, CATEDRÁTICO EMÉRITO DA UPM
En Vaca.tv
“Deberíanse fixar uns prezos mínimos, eliminando a lei da competencia para o sector primario” Reproducimos a entrevista realizada no noso stand na FIMA a Carlos Buxadé, catedrático emérito da Universidade Politécnica de Madrid (UPM) e asesor técnico de Figan, na que fala dos problemas e desafíos aos que se enfronta o sector agrogandeiro e, en especial, o do vacún leiteiro.
Que opinión lle merecen as mobilizacións agrarias que se están desenvolvendo por todo o país? Está a suceder o que debía suceder, é dicir, isto é unha consecuencia lóxica da falta de rendibilidade, falando sempre en termos xerais. Se nos centramos no vacún de leite, o ano pasado pecharon unha media de dúas explotacións ao día e a isto súmaselle o problema da substitución xeracional. Por unha banda, os pais non queren que os seus fillos conti-
núen e, por outra, a maioría dos mozos non quere traballar nesas condicións. Certo é que houbo un efecto detonante co tema do incremento do salario mínimo interprofesional. O ano pasado subírono un 23 %, agora subírono un 5,6 % e claro, é insoportable, entón chega un momento no que prende a mecha e alá van todos. Creo que é unha reacción normal que habería que ter previsto. Eu xa anticipei esta situación hai meses e, na miña opinión, continuará.
Cal debería ser, ao seu xuízo, a reacción do Goberno ante estas circunstancias? Non estou moi seguro da resposta. Sempre defendín que a forma de afrontar isto é fixando uns prezos mínimos no sector, o cal significa eliminar a lei da competencia para o sector primario. É que non hai outra! O problema é que isto leva obrigatoriamente a un incremento do prezo de venda ao público. A política dos gobernos, non só deste, senón tamén dos anteriores, foi conseguir prezos baixos dos alimentos e isto, evidentemente, prexudica o elo máis débil, que é o do produtor. E os elos intermedios? Porque estamos a falar de subirlle o prezo ao consumidor… Aquí hai dúas regras. Unha, ti fixas uns prezos mínimos ao sector primario e dúas, prohibes ir a perdas nos elos intermedios, é dicir, se ti es intermediario e ti baixas prezos do teu diñeiro, está moi ben, pero se ti baixas prezos e mo cargas a min, está moi mal. Porque entón chegamos ao tema das grandes superficies. Eu sempre digo o mesmo:
24 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_buxade_galego_02_silvia.indd 24
24/03/2020 11:09:07
ENTREVISTA
“Falta a conciencia social e o valor político para entender que a agricultura e a gandería non son actividades exclusivamente económicas, senón tamén loxísticas”
vostedes, se queren combater, combatan entre vostedes, pero non arrastren a toda a cadea, porque eu son o elo máis débil, detrás de min non hai ninguén e, evidentemente, teño que aguantar. Eu teño leite, teño ovos... e que fago con eles? Pois teñen que saír ao mercado como sexa e iso non pode ser, é dicir, hai unha inxustiza manifesta na estrutura.
ro e habemos de contribuír a iso para manter a poboación no medio rural, manter o medio ambiente, manter a terra, manexar ben a auga etc. Por suposto, a marcha do Reino Unido é un problema, pero o problema está, sobre todo, nos grandes países pagadores. Transfórmase unha realidade loxística nunha realidade política e, entón, amolámola.
Agora, ademais, súmase outro problema que chega desde Europa. Marcha o Reino Unido da UE, estímanse unhas baixadas brutais da PAC… Como se lle vai facer fronte a esta nova situación? Iso ten un mar de fondo moito máis grande e é que os grandes países pagadores non queren pagar. Falta a conciencia social e o valor político para entender que a agricultura e a gandería non son actividades exclusivamente económicas, senón tamén loxísticas e, como tales, custan diñei-
No marco de toda esta situación política, social e económica celébrase esta Feira Internacional de Maquinaria Agrícola. Que propostas está a ver este ano? O que estou a ver é o incremento da tecnoloxía, a cal comporta incremento de custos, como é natural. Hai moita máis presenza electrónica que antes e hai máis dimensións, pero, claro, se temos unha explotación de cinco hectáreas, como vou poder eu aplicar maquinaria desa dimensión? Estamos ante unha contradición.
EMBRIOVET SL es un equipo veterinario especializado en servicios de transferencia embrionaria en ganado bovino de leche y de carne
Nuestras instalaciones en Betanzos incluyen un avanzado laboratorio de fecundacion in vitro Le ayudamos a desarrollar el programa genético de su explotación: Diseño del programa genómico Creación de índices genéticos personalizados Asesoramiento genético completo. Programa de acoplamientos Programa de Transferencia de embriones: Flushing y transferencia o congelación de embriones Producción de embriones in vitro: OPU-FIV Programa de rescate genético Comercio de embriones: Nacional Importación/Exportación
www.embriomarket.com
administracion@embriovet.com 981 791 843 649 239 488
• 2 laboratorios móviles con base en Galicia • Servicio en toda la península e islas españolas • Veterinarios especializados en tecnologías reproductivas al más alto nivel En nuestras instalaciones en Betanzos (A Coruña) ofrecemos toda la tecnología embrionaria, abarcando la fecundación in vitro en todas las facetas.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 25
vp016_entrevista_buxade_galego_02_silvia.indd 25
20/03/2020 11:06:23
ENTREVISTA
Profundemos nesa contradicion... Estes días celebrouse aquí o sétimo foro de desenvolvemento rural, no que se está defendendo a explotación familiar, e eu digo, explotación familiar si, sempre que sexa rendible. E para ser rendible hai que facer investimentos, os cales esixen dimensión e produción para poder amortizalos, entón non hai máis remedio que concentrar, salvo que queiramos manter a explotación familiar como sexa e a subvencionemos, pero se xa temos problemas co diñeiro da PAC, imaxínate aquí... Ao final hai unha contradición entre unha vontade político-social e unha realidade económica, e como eu explico sempre na escola de negocios, o diñeiro non ten corazón, ten peto e pernas, así que non confundamos: falemos de explotación rendible con man de obra familiar e estaremos todos de acordo. A FIMA ofrece tecnoloxía de última xeración, pero está o sector agrogandeiro suficientemente preparado para facer uso de todos estes avances que se poñen á súa disposición? Esta é outra gran cuestión. Levo tempo dicindo que en dez, quince ou vinte anos máximo non haberá campesiños nin gandeiros, senón robots, e o que haberá é xente tecnoloxicamente preparada que dirixirá todo isto. Hoxe en día, moitos non están preparados; se ves as enquisas, en agricultura practicamente con título superior hai o 20 %, un 70 % é xente que aprendeu sobre o terreo e así é difícil asumir a tecnoloxía. Existe un gran déficit en formación. Entón, está a recaer a formación nas propias compañías que ofrecen esta tecnoloxía? Non teñen máis remedio, porque, se non, os seus clientes non saben manexar o que compran. Estes días na feira algunha xente dime: “E isto como se manexa? Como o amortizo?”. Eu vivín moito tempo nos Estados Unidos, alí faise unha cooperativa, faise unha unidade de maquinaria onde ti vas e alugas a máquina co chofer... É outra historia, pero aquí colles un “cacharro” de 170 cabalos, e que fas ti na túa explotación? Todos eses factores ao final pesan. O que si vexo é moita inquietude entre a xente nova. Ten que haber un salto cara a adiante nisto. Por unha
“Hai que explicarlle á xente que o zume de soia non serve para nada, mentres que o leite serve para alimentarse”
banda, os vellos témonos que retirar e, por outra, os mozos téñense que formar e coller o testemuño. Volvendo ao vacún de leite, o ano pasado comentábanos en Figan que un dos asuntos pendentes do sector era o de incrementar o consumo de leite e dos seus derivados, para o que tiña que facerse un esforzo institucional, sectorial e social. Avanzouse ou retrocedeuse neste traballo colectivo? Para empezar creo que non se está facendo o esforzo adecuado. En segundo lugar, incrementáronse os competidores, os mal chamados leite de soia, leite de améndoas... que me poño dos nervios en canto oio a palabra leite. Son zumes ou bebidas! Segundo tema, moi importante, os prescritores non son leais na prescrición. Hai que explicarlle á xente que o zume de soia non serve para nada, mentres que o leite serve para alimentarse. Entón a xente dime: “Si, pero é que o leite é para os tenreiros”. E entramos na grande onda de que o leite é da vaca, o ovo é da galiña... E logo as historias de se non quero tanta graxa, que se a lactosa… Deixádevos de historias e de contarme milongas! Ao final, todo isto é un problema cultural e de intereses. Non perdades nunca de vista que cando saíu o tema dos prións, a algúns de nós ofrecéusenos moitísimo diñeiro para que atopásemos prións no leite co único fin de eliminalo. Porque claro, se ti quitas o leite de vaca, eu, evidentemente, venderei moito máis
zume de soia. Entón, o que quero dicir é que debaixo de todo iso sempre subxacen intereses propios. E non esquezamos a frase de George Soros: “As grandes fortunas fanse canda os grandes desastres”. Non hai que esquecelo nunca. En Vaca Pinta temos xa a vista posta na próxima edición de Figan. Que nos pode adiantar ao respecto? Pois xa fixemos o primeiro comité e agora estamos a meditar se abrimos un pavillón con produtos xerados polas grandes compañías que expoñen aquí. Ao gandeiro agrádalle ver o produto que xeran as empresas que o atenden, así que eu creo que esa sería unha boa oportunidade de negocio. Tamén queremos potenciar máis as reunións técnicas e cambiar un pouco a forma de outorgar os premios. Hoxe estiven falando co profesor Luis Márquez [presidente do xurado do Concurso de Novidades Técnicas de FIMA], porque el tivo 120 solicitudes e estudar isto a fondo é complicado. Nós en Figan tamén temos xa bastantes e hai que afinar moi ben que é unha mellora, que é unha innovación... Temos bastantes ideas para actualizar, porque temos claro que a dez ou quince anos vista a feira vai ser totalmente distinta. Distinta en que sentido? Eu véxoa virtual. E non é polo coronavirus, eh!, senón porque o mundo evoluciona por aí. Iso é o que temos en mente nestes momentos e aí estamos. Temos aínda un ano para preparar todos os detalles.
26 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_buxade_galego_02_silvia.indd 26
20/03/2020 11:06:33
El primer maíz BMR del mercado europeo
D DA VE NO
P 2046
• FAO 700 • CRM 120
Maíz para Ensilado
Destaca por: • Potencial productivo. • Bajo contenido en lignina. • Alta digestibilidad de la fibra.
Los maíces BMR presentan una mutación natural que afecta la síntesis de la lignina, reduciendo sus niveles en la planta. De esta forma, presentan una mayor digestibilidad de la fibra, que se traduce en un mayor valor nutricional para la alimentación de los rumiantes (superior al de los híbridos convencionales) y en unos mayores porcentajes de ingestión. El maíz BMR se considera especialmente indicado para dietas con altas tasas de incorporación de ensilado, y la decisión de su utilización debería compartirse con el nutricionista de la granja, de manera que pueda ajustar la formulación correcta de la ración.
Visítenos en: corteva.es I @cortevaES , , Son marcas comerciales o de servicio de Dow AgroSciences o Pioneer y de sus compañías filiales o de sus respectivos propietarios. ©2020 Corteva.
® TM SM
vp016_anuncio_pioneer.indd 27
23/03/2020 13:56:26
consulte financiACIÓN HASta 12 meses sIN intereses cOMO sIempre, Los primeros DESDE 1975 CORNADIZAS, CUBÍCULOS, Barreras...
Distribuidor autorizado de lA marca Jourdain GOMAS ALFOMBRA
DISTRIBUIDORES Con nuestras gomas, tus vacas se sentirÁn como en EL PASTO • Garantizan suavidad y resistencia • Aumentan la comodidad al caminar • Promueven la salud, el bienestar y la movilidad del animal, aumentado la rentabilidad en tu establo
vp016_publicidade_elmega.indd 28
20/03/2020 13:40:55
•A RRIMA, AIREA Y BARRE FÁCILMENTE •R educe y facilita tu tiempo de trabajo en el establo • EVITA LA FERMENTACIón de la comida al airearlA • FABRICACIÓN PROPIA
Soluciones para todo tipo de instalaciones Más de 30 años fabricando e instalando arrobaderas
ARROBADERA
GALICI A EN
DESDE GALICIA
IC IA
s
arrimador mezclador de comida
FEI TO
ta
AL HE CHO EN G
PARA EL MUNDO
nuestros distribuImos n más de productos e 40 países
Consulte precios sin compromiso Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑA Telf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: elmega@elmega.com • web: www.elmega.com
vp016_publicidade_elmega.indd 29
20/03/2020 13:41:15
A C T U A L I DA D E
En Vaca.tv
A xestión de datos centrou a Xornada Técnica de Africor Lugo As boas prácticas de manexo, a importancia da protocolización dos traballos e a resistencia a antibióticos foron outros dos temas principais desta sesión celebrada o xoves 5 de marzo na Facultade de Veterinaria de Lugo. O evento estivo patrocinado por AgroBank, Elanco, Boehringer Ingelheim, Allflex e MSD Animal Health e contou coa colaboración da Xunta de Galicia, Xenética Fontao, Agroseguro, a Universidade de Santiago de Compostela e a Deputación de Lugo.
MONITORIZACIÓN DAS GRANXAS E ASEGURAMENTO AGRARIO Comezou o voceiro de Agroseguro, José Bernardo Rodríguez, falando dos retos a afrontar de cara a este ano 2020 en Galicia. Na súa charla, enunciou os resultados obtidos ata o momento e apuntou que o futuro da compañía pasará sempre por continuar mellorando os servizos ofertados. “Os seguros son sistemas vivos”, indicou, e, como tal, deberán seguir cambiando a fin de adaptarse os novos contextos. Sinalou tamén cara ao interese de que a Administración central permita un aseguramento por un valor superior para
aquelas reprodutoras en control leiteiro, especialmente para as que cheguen a acadar un alto índice de valoración xenética. A continuación, o gandeiro italiano Christopher Ferri, propietario da Società Agricola Ambrosini Vittorio, fixo a presentación da súa explotación, un negocio situado no norte do país, en Lombardía, que conta con 500 vacas en muxidura. Debido aos brotes de COVID-19 sucedidos en Italia, esta exposición tivo que ser vía videoconferencia. Ademais de facer especial incidencia en tres
factores clave para eles como son a importancia da protocolización, monitorización e tecnificación dos procesos, Ferri tamén fixo referencia aos distintos problemas que prevén que se sucedan nos próximos meses a raíz desta enfermidade, entre os que destacou o impacto negativo que podería chegar a ter no prezo medio do leite. Tamén sobre monitorización, así como de xestión de explotacións, falou Juan José Núñez, de Allflex, na súa quenda. Aludindo a un dos sistemas cos que traballa Ferri, os
30 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 30
23/03/2020 18:55:43
A C T U A L I DA D E
Sense Hub, Núñez fixo fincapé nas súas peculiaridades técnicas, así como no seu método de instalación. Segundo explicou, trátase dun sistema independente da sala de muxido composto por unha antena e uns dispositivos de monitoreo que contan cun acelerómetro, que rexistran os diferentes comportamentos do animal (descanso, ruminación…) e lle axudan ao gandeiro a tomar decisións relativas á reprodución, nutrición e saúde do seu establo. “Nas explotacións de hoxe en día, cada vez de maior tamaño e con menos xente, isto axuda á automatización e á independencia da man de obra”, explicou Nuñez, quen tamén se referiu á utilidade de predicir enfermidades con antelación co obxectivo de reducir o uso de antibióticos.
PENICILINAS: POR EFICACIA E POR RESPONSABILIDADE Seguindo co relacionado coa redución dos antibióticos, o relatorio de Manuel Cerviño (Boehringer Ingelheim)
RECOÑECEMENTO A RAMÓN MARTÍN Durante a xornada entregóuselle a Ramón Martín, director territorial da zona noroeste de Agroseguro ata a súa xubilación o primeiro de xaneiro deste ano, un obsequio en recoñecemento ao seu labor para con Africor Lugo durante 18 anos. Martín amosouse moi agradecido e dixo que este traballo conxunto foi, ademais de moi extenso no tempo, moi eficaz, sincero e efectivo e que grazas á comunicación entre ambas as partes foi posible a mellora do seguro. Así mesmo, engadiu que “o que ao final queda, máis alá do ámbito profesional, son as relacións persoais e, nese sentido, eu, sen dúbida, quédome cun moi bonito recordo desta colaboración”, salientou.
afondou no uso da penicilina e na súa relevancia na medicina veterinaria, facendo fincapé en dous puntos: a eficiencia, posto que teñen unhas características farmacocinéticas moi interesantes, e a responsabilidade, no relacionado coa loita contra as resistencias bacterianas, tal e como están indicando diversos órganos nacionais e internacionais. “Tendo
isto en conta, non ten sentido relegalas cando aínda poden ser utilizadas en moitos casos. Na área do vacún son moi útiles, por exemplo, no tratamento da mastite”, apuntou Cerviño, xa que as penicilinas son moi recomendables para empregarse en tratamentos contra axentes Gram+, os principais causantes desta afección.
Progetto3_Layout 1 23/01/19 14:30 Pagina 1
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 31
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 31
20/03/2020 13:18:29
A C T U A L I DA D E
JUAN JOSÉ NÚÑEZ: “NAS EXPLOTACIÓNS DE HOXE EN DÍA, BUSCAMOS AXUDAR Á AUTOMATIZACIÓN E Á INDEPENDENCIA DA MAN DE OBRA”
Entre as características principais destes betalactámicos, o veterinario de Boehringer aclarou que se trata de bactericidas tempo dependentes de rápida absorción e eliminación sostida, cunha boa distribución, que actúan sinerxicamente con outros antibióticos como os aminoglucósidos e que teñen unha desactivación rápida no medio ambiente. Cerviño presentou tamén a categorización que establece o Plan Nacional fronte á Resistencia os Antibióticos: prohibidos, restrinxidos, precaución e prudencia (no que se engloban as penicilinas). Neste sentido, o veterinario aludiu aos beneficios de utilizar penicilinas tendo sempre en conta que “o uso prudente de antibióticos é unha responsabilidade de todos”. Na penúltima charla da mañá, José Manuel Rodríguez, responsable de Agrobank en Galicia, fixo unha breve exposición das ofertas da entidade no referente a este sector, entre as que destacou a posibilidade de renting e a utilidade da aplicación móbil coa que contan de xeito específico para o sector agrogandeiro.
PROTOCOLIZACIÓN E XESTIÓN DOS EMPREGADOS Seguiuno na palestra o veterinario da explotación sarriá SAT Prolesa, Román González, quen afondou nas rutinas que desenvolven diariamente nesta explotación en relación á xestión da recría e á organización do persoal. Contan na actualidade cun total de 9 operarios e teñen 371 vacas en muxidura divididas en seis lotes, cunha media de 37,3 litros/vaca/día, unhas porcentaxes do 3,50 % de graxa e do 3,19 % de proteína e un reconto celular de 257.000 cél./ml. Entre os obxectivos de futuro, apuntou cara ao aumento da produción, o crecemento continuo e a mellora na monitorización.
José Bernardo Rodríguez
Juan José Núñez
Manuel Cerviño
José Manuel Rodríguez
Román González
Susana Astiz
ROMÁN GONZÁLEZ: “UN TRABALLADOR TEN QUE TRABALLAR, NON PENSAR. TEN QUE SABER O QUE TEN QUE FACER EN CADA MOMENTO”
Tras a exposición de datos, González pasou a falar da importancia de organizar e crear protocolos intelixibles, así como de establecer prioridades e formar correctamente os traballadores. “Para nós é básico traballar con protocolos, principalmente para facilitarlle o traballo ao operario, iso é primordial. Un traballador ten que traballar, non pensar. Con isto refírome a que ten que saber o que ten que facer en cada momento e, para iso, o protocolo é vital, logo ten
que estar á súa disposición e debe poder entendelo”, sinalou. Á hora de planificar estas normas, puntualizou, é importante que, unha vez que se pon algunha en marcha, se poida rectificar se existe algún punto deste que non se poida realizar ou que o traballador non sexa capaz de levar a cabo no tempo ou do xeito predeterminados. “De nada serve ter un bo protocolo se non se leva a cabo e os teus traballadores non son quen de desenvolvelo”, remarcou.
32 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 32
20/03/2020 13:18:41
PAC 2020
CONTIGO DÍA A DÍA
PARA TRAMITARTE Y ANTICIPARTE LA PAC
En AgroBank sabemos el tiempo y el esfuerzo que dedicas a diario a tu explotación agraria. Por eso, te facilitamos la tramitación de la PAC y te anticipamos las ayudas cuando lo necesites. Y ahora, solo por domiciliarla, te llevarás esta mochila-nevera. Además, para esta y otras gestiones financieras, tienes a tu disposición más de 1.000 oficinas agrarias y el asesoramiento de nuestros 3.000 gestores especialistas. AgroBank, pasión por el mundo agro
www.CaixaBank.es/agrobank
AgroBank Promoción válida del 1-2-2020 al 15-5-2020 o hasta agotar existencias (40.000 unidades). A efectos fiscales, esta promoción tiene la consideración de remuneración en especie, no existe pago en efectivo y está sujeta a ingreso a cuenta. Oferta para domiciliaciones de expedientes de la PAC con un importe estimado superior a 1.250 €. NRI: 3207-2020/09681
vp016_anuncio_laCaixa.indd 33
23/03/2020 13:58:27
A C T U A L I DA D E
O que non se pode medir, non se pode mellorar. Así se referiu González á importancia da monitorización do traballo. Neste sentido, resulta fundamental a toma de datos e o proceso de análise dos mesmos: “É moi difícil medir sensacións. Con datos, somos obxectivos”, destacou. Xa no referido á recría en Prolesa, entre os puntos clave mencionou a vacinación e a eliminación de diarreas. “Europa dinos que cada vez imos poder utilizar menos antibióticos e menos grupos de antibióticos, logo non nos queda máis que previr”, incidiu, e iso implica non só vacinación, senón tamén limpeza, control e unha boa xestión. Facendo unha valoración xeral da importancia que se lle dá á recría nas explotacións, o veterinario falou moi positivamente dos pasos que se comezan a dar: “Cada vez vense máis cuadras que vacinan, que se preocupan por facer un bo encalostrado, que prepararan un sitio específico para ela… En definitiva, valórase cada vez máis que son as nosas futuras produtoras”.
O SENTIR DAS VACAS NO SECADO Completou o elenco de expertos que participaron neste encontro a científica do Instituto Nacional de Investigación e Tecnoloxía Agraria e Alimentaria (INIA) Susana Astiz, que saíu ao estrado á primeira hora da tarde. Na súa exposición, titulada “O secado desde o punto de vista da vaca”, sorprendeu os asistentes poñéndose efectivamente na pel dunha vaca produtora dunha granxa tipo do noso país. Así, falou desde dúas posicións ben diferenciadas, como veterinaria e como animal; tan só lle bastou un pano para ir intercalando os seus dous papeis. Precisamente para plasmar como se sentiría a vaca e os cambios que lle supón o secado comezou describindo as rutinas básicas que marcan o seu día a día: o descanso, a alimentación, o muxido. Tamén enumerou os puntos que lles gustan: “A tranquilidade, as muxidoras, a
SUSANA ASTIZ: “Á VACA GÚSTALLE A TRANQUILIDADE, AS MUXIDORAS, A COMIDA E ESTAR NO SEU GRUPO SOCIAL”
comida, o seu grupo social –ao que Astiz denominaba as súas amigas–” e tamén os que non lles gustan: “Os veterinarios, os controladores, os condutores de camións, as visitas, algunhas vacas que poidan ser máis dominantes ou agresivas, a soidade, as enfermidades, pasar fame ou sede, sentir dor e que as sequen”. Seguidamente explicou como veterinaria algúns dos indicadores de dor a ter en conta nestes casos como “o estado do ubre, os cambios nas condutas de repouso, o descenso de desprazamentos, de interacción con outros animais ou de inxestión de materia seca ou a acción de lamber os flancos”. Cara ao final do relatorio Susana Astiz subliñou unha serie de recomendacións para realizar un bo secado: “Intentar un manexo tranquilo, rutineiro e delicado; minimizar os cambios e lograr as novas rutinas o
máis rápido posible; buscar reducir o nivel produtivo do ubre previamente; evitar a redución drástica de alimento e non diminuír a cantidade de auga; reagrupar sempre que sexa posible en subgrupos de animais –lembrou aquí a importancia das amigas–; non engadir máis prácticas estresantes durante o secado; extremar a hixiene nos patios de secado e, sobre todo, durante o último muxido coa aplicación dos seladores, e controlar o estrés por calor”.
34 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 34
20/03/2020 13:18:53
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
vp016_anuncio_delagro_silo.indd 35
20/03/2020 14:47:05
A C T U A L I DA D E
A IMPORTANCIA DO CONTROL LEITEIRO, A DEBATE Esta edición da Xornada de Africor Lugo rematou cunha mesa redonda na que varios técnicos veterinarios do sector gandeiro galego transmitiron como se poden transformar os datos que ofrece o control leiteiro nunha fonte de información para a toma de decisións obxectivas e contrastadas. Estivo moderada por Juan Cainzos, de Elanco Animal Health, e nela participaron Matilde Hernández, responsable dos servizos técnicos de campo de Naturleite; o nutrólogo Ángel Ávila; Pablo Paz, xefe dos servizos veterinarios de CLUN, e Xoán Ramón Botana, veterinario encargado do control reprodutivo en Aira SCG. Antes de comezar o debate entre os relatores e os asistentes, cada un deles fixo unha breve exposición contestando á pregunta: Que lles ofrece o control leiteiro aos técnicos de explotación?
OS PROTAGONISTAS
Juan Cainzos Elanco Animal Health “Os datos do control leiteiro son unha toma de mostras que teñen un laboratorio detrás referente en España e en Europa. Sen o Ligal todo isto non sería posible”
A primeira en expoñer a súa valoración foi Matilde Hernández, quen salientou que “o control leiteiro ofrece unha moi valiosa información para todos os técnicos que estamos nas granxas. Traballei a gran parte da miña vida profesional co gandeiro como cliente e agora, desde hai un ano, traballo co gandeiro como provedor, pero o obxectivo final é o mesmo: garantir a calidade dun produto e a súa seguridade, todo ligado á mellora da eficiencia da produción”. Sobre os datos de control leiteiro que adoita manexar Matilde Hernández abordou catro puntos: “O informe técnico anual con datos de reprodución, produción, reposición, lonxevidade, idade ao primeiro parto…; o informe de lactacións finalizadas; as baixas e as súas causas, e o informe mensual con análises individuais das vacas”. Ademais, resaltou dentro de todo isto que “a produción vitalicia é un dato que dá moitísimo nesta avaliación: os quilos por día de vida dos animais nas granxas ensináronnos a contar cos días produtivos e cos improdutivos”.
Matilde Hernández Naturleite “Os quilos por día de vida dos animais nas granxas ensináronnos a contar cos días produtivos e cos improdutivos”
Ramiro Fouz Africor Lugo “Este debe ser un traballo de todos e, sobre todo, dos gandeiros, que teñen que ter a rutina da recollida dos seus datos para que despois nós poidamos extraer ese material prezado, que é a información”
A continuación interveu o nutrólogo Ángel Ávila e abriu a súa charla cunha frase contundente: “O que non se mide, non é mellorable”.
Ángel Ávila Nutrólogo “O que non se mide, non é mellorable”
Insistiu na idea de que cos datos “se detecta a realidade das granxas e son o principal apoio para a toma correcta de decisións” e repasou os datos cos que máis traballa, como a produción por vaca lactante e por vaca presente, os problemas posparto, a idade de parto das xovencas e a información das vacas de descarte, sempre centrándose no control da rendibilidade das explotacións. Deseguido Pablo Paz iniciou a súa disertación cunha reflexión sobre a evolución que tiveron os usuarios dun dos programas de control reprodutivo de CLUN con respecto ao control leiteiro. Concluíu que, a pesar de que o número de granxas con control leiteiro aumentou desde o ano 2000 ao 2020, de que se incrementaron o número de ganderías con outros sistemas de xestión de datos e de que creceu o número de vacas por granxa, puido comprobar que “se incrementou o número de granxas sen control leiteiro que traballan con outro tipo de sistemas de xestión de datos”.
Xosé Ramón Botana Aira SCG “Grazas ao control leiteiro temos unha información sistematizada e comparable das granxas”
Pablo Paz CLUN “Hai sistemas que nos aportan datos en continuo, e que nos serven para avaliacións máis diarias do rabaño, e o control leiteiro axúdanos máis a medio prazo”
36 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 36
23/03/2020 18:56:33
A C T U A L I DA D E
enfermidades. Este debe ser un traballo de todos e, sobre todo, dos gandeiros, que teñen que ter a rutina da recollida dos seus datos para que despois nós poidamos extraer ese material prezado, que é a información”. Sobre este tema, outro asistente tamén destacou que “habería que ter en conta tamén que a mellor xenética se estraga nunha mala granxa. Un bo manexo pode levar unha vaca mala a algo, pero un mal manexo leva a mellor vaca do mundo ao fracaso”. Tamén compartiu a súa maneira de traballar cos datos do control leiteiro aplicados en concreto para a xestión reprodutiva dos rabaños e incidiu unha vez máis na importancia da valoración dos datos para coñecer a idade das vacas cando son descartadas, o número de partos que fixeron na gandería e tamén a produción vitalicia que deixaron na explotación. A última das participacións correu a cargo do veterinario Xosé Ramón Botana, quen remarcou de novo a idea de que o que non se mide, non se pode mellorar. “Grazas ao control leiteiro temos unha información sistematizada e comparable das granxas, que pode ser incorporada aos diferentes sistemas de traballo que manexamos a diario, co que nos facilita moito o labor –dixo–. Así podemos facer unha avaliación do pasado da granxa, coñecer o seu presente e concretar unha previsión de futuro”. Finalizou a súa exposición cun caso real no que demostrou que a través das conclusións extraídas do control leiteiro lle deu solución a un problema concreto sobre o que se tiña unha percepción totalmente equivocada. CAL É O FUTURO? Tras rematar as catro intervencións e antes de abrir a rolda de preguntas, Juan Cainzos deulle paso a Ramiro Fouz, xerente de Africor Lugo, para que contase por que camiño vai ir o futuro do control leiteiro. Nesta liña, Fouz remarcou que “as granxas da actualidade proporcionan unha cantidade de información cada vez maior que necesita ser capturada para reverterlla outra vez ao gandeiro e aos técnicos e que poidan traballar con datos de calidade”. Calificou isto como un reto, o de obter moita máis información das analíticas, e apelou á colaboración
entre entidades, Consellería do Medio Rural, Laboratorio Interprofesional de Análise do Leite (Ligal) e Africores, para conseguilo. Aberto o tempo para as preguntas, o primeiro tema a debater estivo centrado nos parámetros a considerar para un futuro, ao que Ángel Avila respondeu que “sería moi interesante aproveitar as mostras que se sacan para o control leiteiro, en colaboración co Ligal, para obter información sobre as betacaseínas, as kappacaseínas e outros, como os ácidos graxos volátiles”. Pola súa parte, Pablo Paz engadiu que “habería que fixarse en dúas formas de traballar, con base nas mostras individuais de cada vaca e tamén en que o control leiteiro sexa un vehículo de recollida de información xeral da granxa, é dicir, non só centrarse en análises de mililitro de leite”. ROLES A DESENVOLVER Cainzos lanzou unha nova pregunta sobre se o control leiteiro podería xogar un papel tamén importante na avaliación e calibración das máquinas que realizan as analíticas nas diferentes explotacións. Sobre isto Matilde Hernández resaltou “a uniformidade na recollida de datos por parte do control leiteiro” e apuntou que si que podería ter un papel á hora de “avaliar e controlar outras aplicacións complementarias que se utilicen nas ganderías”. A seguinte cuestión, proposta desde o público, resaltou unha das partes polas que foi creado o control leiteiro, como é a mellora xenética, e foi dirixida a Africor directamente para saber se se ía incidir máis neste punto. Ramiro Fouz confirmou esta idea e salientou un dato importante: “Tan só 152 granxas das 1.300 en control leiteiro están aportando de forma sistemática datos de saúde, de como son as súas patoloxías, para despois crear os índices xenéticos de resistencia a
Outro dos asuntos debatidos foron o tratamento dos datos de control leiteiro para a toma de decisións en canto aos descartes e a eliminación das vacas e as diferenzas que se poden dar entre os datos de control leiteiro e os obtidos grazas a outros sistemas e programas de xestión. Matilde Hernández indicou neste momento que “se hai que destacar unha debilidade do control leiteiro é que as cifras que temos son fotos fixas de momentos concretos unha vez ao mes, evidentemente a vaca pasa polo muxido todos os días e nestes outros sistemas podemos ter datos moito máis repetitivos”. Por outra banda, Pablo Paz resaltou que “son complementarios e tamén para diferentes análises. Hai sistemas que nos aportan datos en continuo e que nos serven para avaliacións máis diarias do rabaño, e o control leiteiro axúdanos máis a medio prazo”. Despois disto, falouse da aplicación dos datos para decidir os momentos de secado e de inseminación dos animais e Matilde Hernández preguntoulle ao resto dos participantes na mesa se “realmente algunha vez se encontraran cun análise de datos que non se correspondera coa realidade da granxa en cuestión”. Xosé Ramón Botana apuntou que “algún cliente si que fai algo de trampa, pero iso entra na decisión de cada un, de se se queren autoenganar”. Chegando ao remate do encontro todos eles estiveron de acordo nunha observación de Ángel Ávila: “Unha das maiores fortalezas do control leiteiro é que permite a comparativa dunhas ganderías con outras, algo que nos impulsa a mellorar a todos”. O moderador, Juan Cainzos, clausurou o debate recoñecendo o labor do Ligal, pois “os datos do control leiteiro son unha toma de mostras que teñen un laboratorio detrás referente en España e en Europa e sen el todo isto non sería posible”.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 37
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 37
20/03/2020 13:19:16
A C T U A L I DA D E
CHRISTOPHER FERRI: “CREO QUE NA ORGANIZACIÓN DO TRABALLO É ONDE RESIDE O ÉXITO”
Intervención de Ferri na xornada de Africor
UN CASO DE PRODUCIÓN LÁCTEA NO NORTE DE ITALIA
Christopher Ferri, propietario da Società Agricola Ambrosini xunto con tres primos, era un dos invitados deste ano á Xornada de Africor. A súa explotación, con máis de mil duascentas cabezas, segue a tendencia italiana cara á ampliación dos negocios, algo que aseguran que é posible grazas ao mantemento estable do prezo do leite nos últimos tempos: en xaneiro de 2020, a media estaba en 0,395 €/litro. Nome: Società Agricola Ambrosini Localización: Casale Cremasco-Vidolasco, Cremona, Lombardía, Italia N. ° de socios: 4 N.° total de animais: 1.230 Vacas en muxidura: 530 N.° de muxidos: 3 ao día N.° de traballadores: 10 Media de produción: 41 kg/vaca/día Porcentaxe de graxa: 4,29 % Porcentaxe de poteína: 3,42 % Reconto celular: 84.000 cél/ml. Prezo do leite: 0,395 €/litro A EXPLOTACIÓN Entre os investimentos máis recentes desta explotación, que comezou a se expandir no ano 2009, atópase a instalación dunha planta fotovoltaica de 200 kW nese ano e outra de biogás de 250 kW no 2013. Ese mesmo ano externalizaron a recría e seguiron traballando dese xeito ata que, no 2019, finalizaron a construción da nova nave para as súas xatas e xovencas. Tamén en 2019 instalaron novos sistemas de ventilación e comezaron coa aplicación de protocolos de mollado forzado para controlar o estrés por calor. Na actualidade, teñen os animais divididos en dúas explotacións separadas entre si por menos de 3 quilómetros. A principal, situada en Casale Cremasco-Vidolasco, acolle as vacas en lactación, as secas, o preparto e a recría dende o nacemento ata os 9 meses. Na outra, localizada en Sergnano, teñen as
xovencas pendentes de inseminar (en cama libre) e as xovencas preñadas (en cubículos), é dicir, dende os 10 meses ata 60 días antes do parto. As vacas en lactación móxense 3 veces ao día dende xaneiro de 2016 e están divididas en 5 grupos: posparto (en cama libre), enfermería (en cama libre), primíparas (en cubículos), multíparas (en cubículos) e preparto (en cubículos). A recría permanece en boxes individuais ata os dous meses de vida. Entre os dous e os catro meses, agrúpanse de dez en dez e, dos catro aos nove meses, os grupos pasan a ser de entre 15 e 20 cabezas. TRABALLO ORGANIZADO E TECNIFICADO “Creo que na organización do traballo é onde reside o éxito”, afirma Ferri. Para iso, considera fundamental a correcta implantación dos protocolos (de xestión, reprodución, terapia, vacinas, podoloxía…) necesarios e o uso de tecnoloxía de vangarda, así como a recollida de datos, contar cun bo equipo de traballo e establecer uns obxectivos claros. No que se refire a protocolos de xestión, conta que están empregando o programa informático DeLaval AlPro para controlar a produción, o DC 305 para a introdución e procesado de datos e recentemente incorporaron o DTM para controlar o custo da ración. Traballan tamén co Allflex Sense Hub, que lles axuda a controlar os celos, o estado e a saúde dos animais, a consistencia da rutina global de ruminación e tamén a hiperventilación en períodos de estío. Ferri destaca especialmente a redución notable do consumo de antibióticos grazas á nova xestión no posparto, que implica, entre outras cousas, o control de
Para controlar os celos empregan o Sense Hub
todas as vacas tras o parto de xeito bisemanal durante 20 días, a análise da presenza de cetose ou metrite, a avaliación da consistencia das feces e seguimento continuado da inxestión e a ruminación. Tamén grazas ao axuste de distintos protocolos explica que conseguiron mellorar a taxa de concepción, que a día de hoxe está nun 45 %. PRÓXIMOS PASOS O obxectivo, como non, é seguir mellorando, sobre todo no benestar dos animais. Para iso, unha das medidas que pensan tomar a curto prazo é substituír algunhas das camas e colchóns en mal estado e que pensan que lles poden estar afectando ao estado dos xarretes dos seus animais. Así mesmo, continuar reducindo o reconto de células somáticas e a incidencia de mastites clínicas, manter a redución de antibióticos e a persistencia de Staphylococcus aureus e comezar a aplicar secado selectivo serán algúns dos seguintes pasos, xunto con, no ámbito da recría, empezar un rexistro de datos para coñecer de forma máis precisa os custos e ingresos desta, aumentar as ganancias medias diarias, facer probas xenómicas e ecografías pulmonares. De xeito máis xeral, entre os demais obxectivos atópase medrar ata as 700 vacas en lactación, mellorar a xenética do rabaño, comezar a traballar con novos asesores e continuar formando e coñecendo as necesidades dos seus traballadores.
38 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_Africor_galego_silvia.indd 38
20/03/2020 13:19:27
Platino
RC
P la tin u m x G o l d C h i p x S h o t t le
NOVEDAD
KHW REGIMENT APPLE RED ET (EX-96), cimientos de PLATINO
• El mejor producto de la Apple Red (EX-96), la vaca del millón de dólares. • Altas producciones de leche y grasa, muy buenas patas y ubres, mucha longevidad. • Semental con factor rojo que sobresale en producción y tipo. ESCOLMO, S.L.
BURGUNDY
PLATINO ET
Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com
Alta Fertilidad Genética de Confianza
www.aberekin.com vp016_anuncio_escolmo.indd 39 47 vp016_publicidade_escolmo.indd
23/03/2020 15/3/2014:03:27 12:43
a c t u a l i da d e
Alumnos de EFA Fonteboa aprenden a elaborar queixos e derivados lácteos en Pedro Murias As instalacións do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias, en Ribadeo, acolleron, como en anos anteriores, dous grupos de alumnos de Formación Profesional Agraria do Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa, de Coristanco.
C
ada un dos grupos traballou durante cinco días na elaboración de queixos das denominacións de orixe Arzúa-Ulloa, Tetilla e Cebreiro e outros derivados lácteos asociados. Os cursos desenvolvéronse do 17 ao 21 de febreiro, no caso dos alumnos do CFGS de Gandería e Asistente en Sanidade Animal, e do 2 ao 6 de
marzo, para os alumnos do CFGM de Produción Agropecuaria. As horas da mañá estiveron dedicadas aos traballos na queixería baixo a dirección e orientación de José Luis López, responsable da formación, e polas tardes os respectivos grupos realizaron visitas e encontros con responsables de diversas iniciativas de emprendemento agrario na
comarca da Mariña: a Cooperativa Terras da Mariña, o Centro de Alimentación de Vacún (CAVI) de Os Irmandiños (CLUN) e varias explotacións gandeiras significativas da zona con diferentes sistemas de produción e aproveitamentos. Ademais dos estudantes de Formación Profesional, en cada un dos grupos participaron profesionais interesados en adquirir competencias e habilidades na elaboración de lácteos co obxectivo de dar unha nova orientación produtiva á explotación familiar ou aproveitar a transformación in situ para xerar valor engadido e garantir a sostibilidade da empresa familiar. Á parte dos aspectos técnicos da formación, este tipo de cursos resultan moi enriquecedores para ambos os colectivos polas sinerxías derivadas do traballo en equipo e os momentos de convivencia e de intercambio de experiencias e proxectos.
40 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_actualidade_fonteboa_galego_silvia.indd 40
23/03/2020 18:57:48
O novo fito no muxido robotizado
Lely Astronaut A5 Observamos as vacas e escoitamos os nosos clientes. O resultado foi un brazo híbrido completamente novo, case sen consumo de aire e cunha gran precisión na conexión. Conseguimos tamén unha maior capacidade de muxido cun menor custo enerxético, así como unha maior fiabilidade e facilidade de uso. Todo isto fai do Lely Astronaut A5 o robot que marca unha nova era no muxido automatizado e que lle permite ao gandeiro de leite afrontar o futuro con garantías de éxito. O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.
vp016_publirreportaxe_lely_galego.indd 41
GALICIA, ASTURIAS E CANTABRIA AGROTEC ENTRECANALES SL - LELY CENTER OUTEIRO DE REI Parque empresarial de Matela, P11A, nave 1 27150 Outeiro de Rei (Lugo) Tfno. +34 671 646 745 loscorralesdebuelna@cor.lelycenter.com CASTELA E LEÓN, MADRID E TOLEDO TECNOLOGÍAS DE ORDEÑO SL - LELY CENTER ÁVILA C/ Hornos Caleros, 29 05003 Ávila Tfno. +34 920 254 116 avila@avi.lelycenter.com PAÍS VASCO, NAVARRA E CATALUÑA LELY IBÉRICA CSV SA – LELY CENTER IN AIZOAIN Polígono Iruregaña, naves 5 e 6 31195 Aizoain (Navarra) Tfno. +34 629 083 587 aizoain@aiz.lelycenter.com
23/03/2020 10:10:27
MÁIS DE 40 GRANXAS ROBOTIZADAS LELY CON MÁIS DE 40 KG EN PRODUCIÓN Este mes de marzo máis de 40 granxas de muxido Lely en Galicia superan a barreira media dos 40 quilos por vaca e día, un dato que supón o 25 % das nosas explotacións e demostra que o Lely Astronaut é o robot máis fiable e con maior capacidade do mercado. Para alcanzar estes resultados inflúen moitos factores e neste artigo ocupámonos de explicar o denominador común de todas estas ganderías.
GANDERÍAS CON 1 ROBOT
GANDERÍAS CON 2-4 ROBOTS
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
MATO SC CANDENDO SC RIVAS SC AGROFRADES SL MANTEIGA SC MARÍA ELISA FERNÁNDEZ LAR DE GRACOZA MADARRO SC JOSÉ LENCE PLÁCIDO JUL PENAS LEITEIRO SC BARANGUEIRA SC COSTUREIRO NOVA SC VÍCTOR CUNS FERRADAS HERMANOS IGLESIAS CAMPOLONGO SC ELISA JOSEFA ASTURAO SC JOSÉ MERCADOR
O ROBOT LELY ASTRONAUT Un robot de muxido é unha máquina que realiza muxidos e, por tanto, é importante que faga os máximos posibles ao día co menor número de fallos. O robot Lely Astronaut caracterízase pola súa alta capacidade e polo seu reducido número de fallos (obxectivo/d < 5). Todas as vacas propinan patadas e, no noso robot, as tetoeiras nunca caen ao chan. Este feito tan significativo facilítanos que a vaca non pise as gomas ou que as tetoeiras estean no chan. No robot Lely Astronaut as tetoeiras están
vp016_publirreportaxe_lely_galego.indd 42
contidas no brazo e as gomas, con curto percorrido, e están protexidas por unha carcasa. Así, a cabina do Astronaut é a máis ampla do mercado e a vaca está libre, polo que pode expresar o seu comportamento normal. O noso obxectivo é que a vaca estea o máis cómoda posible e facilitar o tráfico libre dos animais. O novo robot Lely Astronaut A5 inclúe no brazo un amortiguador de patadas que é capaz de absorber golpes de ata 80 quilos de forza, é dicir, o brazo cede para garantir a integridade do animal.
LANDEIRA SC QUEIRUGUEIRA SC RAMOS SC SAT AS PANDAS GANDARELA SC LEBÓN SC SERGIO SÁNCHEZ SAT PEDROLAS SAT 4261 BACORELLE SC SUÁREZ SC SAT CAAMAÑO POSE SC FINCA SANTALLA SC SAT TEIXEIRO SUBIELA SC XUSTAS SC SAT LODOS Y PÉREZ NOVOA SC BLANCO DE LAGO SC PEDRÓN A PONTE SC SAT GARCÍA QUINTANA A ESIVADA SC XUANEIRO SC TENDEIRO SC
LELY ASTRONAUT, O MÁIS FIABLE DO MERCADO Arrimar vacas ao robot? Ao falar de tráfico guiado e forzado a miúdo indícase que non é necesario arrimar vacas e isto minimiza o traballo diario. Fronte a este concepto, desde Lely consideramos que o verdadeiro traballo do robot non é empuxar vacas, senón atender os fallos. Por exemplo, o feito de que unha vaca derrube as tetoeiras ou pise as gomas supón un tempo adicional de muxido, pois haberá que buscar estas vacas e volver metelas ao muxido. Isto non nos ocorrerá co Lely Astronaut.
23/03/2020 10:10:42
LE CA
É pe qu m A 16 do re en (Lu va é m do
40
O co é un un
re m fa ro o
ns
Datos en Landeira SC: 266 vacas e 4 Lely Astronaut A5
OTS
co on za to, iro seto ou nal as on
Datos en Asturao SC: 72 vacas e 1 Lely Astronaut A5
LELY ASTRONAUT, O ROBOT CON MÁIS CAPACIDADE DO MERCADO
DEPARTAMENTO FMS, APOIO E SOPORTE AOS NOSOS GANDEIROS
É evidente que a máquina debe ser fiable, pero tamén rendible, e o robot é unha máquina que fai muxidos! Isto é o que compramos cando adquirimos un robot de muxido! A pregunta é sinxela: que é mellor realizar 165 ou 200 muxidos ao día? A capacidade do robot de muxido proporciónanos a súa rendibilidade e o seu prazo de amortización en anos. No exemplo da gandería Asturao SC (Lugo) realízanse 213 muxidos ao día con 72 vacas. Se no seu lugar se fixesen 165 muxidos é evidente que os problemas aumentarían en maior número de atrasos, ubres máis apertados, menos leite e menor rendibilidade.
Dispomos dun equipo amplo de profesionais dedicado á automatización dos nosos produtos en granxa. Desde o departamento de asesoramento e soporte en granxa (FMS) coordínase co gandeiro e o resto do equipo a transición ao muxido robotizado, que implica unha planificación e actuación antes, durante e despois da instalación dun proxecto. Así, contamos con equipos de
instalación especializados exclusivamente na montaxe das nosas máquinas e estes, á súa vez, están dirixidos por técnicos especialistas en coordinación de proxectos. O noso departamento técnico está composto por un número amplo de técnicos formados e acreditados por Lely. A súa licenza de manipulación e servizo do Astronaut non é permanente senón que ten caducidade e deben estar en formación continuada para conservala.
40.000 ASTRONAUT NO MUNDO O novo Lely Astronaut A5 supuxo un récord de vendas no mundo e en Galicia non é unha excepción. Xa temos máis de 30 unidades instaladas e granxas con 1, 2 e 4 unidades de Astronaut A5. Antes de adquirir un robot sempre lles recomendamos aos gandeiros que visiten o maior número de granxas, que contrasten fallos, número de muxidos, antigüidade do robot, valor residual do robot e consideren o servizo técnico de apoio.
vp016_publirreportaxe_lely_galego.indd 43
23/03/2020 10:10:57
NA GRANXA
LOMA DE LA COPADA. POZOBLANCO (CÓRDOBA)
En Vaca.tv
A vitoria dunha familia gandeira A gandería Loma de La Copada, unha das asiduas participantes nos concursos morfolóxicos cordobeses, gañou nos últimos certames celebrados varios dos grandes títulos. Francisco Javier Calero, responsable principal da explotación, abriunos as portas da súa granxa para contarnos a fondo como é o seu día a día e que lle supoñen os triunfos neste tipo de certames.
Localización: Pozoblanco (Córdoba) Propietarios: Andrés Calero e Elena Redondo Traballadores: 3 N.º total de animais: 243 Vacas en muxidura: 121 Media de produción: 38 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,60 % Porcentaxe de proteína: 3,40 % RCS: menos de 100.000 cél./ml Bacterioloxía: 5.000 ICO: 2294 Cualificación morfolóxica: 83,37 puntos Venda do leite: Covap Prezo do leite: 0,33 €/l + calidades
“S
omos unha familia gandeira”, así se define Francisco Javier Calero Redondo cando lle preguntamos pola historia da súa granxa, Loma de La Copada. “Os meus avós xa tiñan vacas, como era habitual nesta zona por aquel entón. No momento de partir o terreo familiar, o meu pai, que tiña outros tres irmáns, quedou coa parte que lle correspondía e comezou a apostar pola gandería. Foi el quen me inculcou a paixón por esta profesión e polas vacas”, conta Francisco. Os inicios foron complicados. Recorda como “se lles botaba de comer no presebe, muxían con cántaras…
Polo ano 1987, cando se realizaron por esta comarca os primeiros saneamentos, foi un desastre. Tiveran que sacrificar todos os animais e lembro perfectamente que meu pai comezou de novo con 16 xovencas alemás. Todo con moito sacrificio, coma calquera negocio, e coa axuda indispensable da miña nai”. Situada na localidade cordobesa de Pozoblanco, é, como a gran maioría das explotacións da contorna, socia da Cooperativa Ganadera del Valle de Los Pedroches (Covap). “Os meus avós eran socios desta cooperativa desde que se fundou en 1959 e o meu pai fíxose socio cando comezou coa actividade. Fomos sempre membros da Covap –e engade– e préstannos todos os servizos que necesitamos: reprodución, benestar animal, alimentación… Todo, á nosa disposición” . Actualmente na granxa traballan tres persoas, Francisco Javier Calero, fillo dos propietarios Andrés Calero e Elena Redondo, e outros dous empregados. Dedícanse en tempo completo aos labores da gandería, pero sempre moi ben organizados.
44 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_naGranxa_lomaLaCopada_galego_silvia.indd 44
20/03/2020 13:09:40
NA GRANXA Nave das vacas en produción
Metionina bypass Moxen nesta sala de espiña de peixe 2 x 8
LOGRAN UNHA MEDIA DE PRODUCIÓN DE 38 LITROS POR VACA E DÍA, CUNHAS MEDIAS DE 3,60 % DE GRAXA E 3,40 % DE PROTEÍNA
“Un día normal de traballo na granxa chegamos sobre as seis e media da mañá. Mentres que un prepara a sala de muxido, outro recolle os animais e outro dedícase a preparar as camas e a limpar os corredores de alimentación”, explica. Ao finalizar o muxido e a preparación das instalacións das vacas de produción comezan co traballo da recría e, desde que todas estas tarefas están listas, “preocupámonos dos labores de campo ou do mantemento das instalacións en xeral, pois sempre hai algo que facer”, agrega. Coidan dun total de 243 animais, dos que uns 120 son vacas en lactación e 15, vacas secas. Con elas logran unha media de produción de 38 litros por vaca e día, cunhas medias de 3,60 % de graxa e 3,40 % de proteína. “Non chegamos ás 100.000 células somáticas no reconto e a bacterioloxía mantémola arredor de 5.000”, puntualiza.
C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S
Metionina protegida para una mejor biodisponibilidad
T.+34 9150140 41|info@norel.net|www.norel.net
VENDA DO LEITE Moxen as súas vacas nunha sala de espiña de peixe de 2 x 8 dúas veces ao día e véndenlle toda a súa produción a Covap. O prezo actual é de 33 céntimos/litro máis calidades. 03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 45
vp016_naGranxa_lomaLaCopada_galego_silvia.indd 45
20/03/2020 13:13:58
NA GRANXA
“VOUNAS DISTRIBUÍNDO POR IDADE E DESENVOLVEMENTO CORPORAL”
Tras ser destetadas pasan a un lote colectivo
As xatas acabadas de nacer están en boxes individuais
Lote de xatas preparadas para ser inseminadas
Grupo de animais que se están inseminando
Xovencas con cinco ou seis meses de xestación
Vacas secas
LOTES POR DESENVOLVEMENTO Na nave principal, de recente creación e 1.100 m2, están instaladas as vacas de produción. As secas e a recría mantéñenas por lotes no exterior. “Vounas distribuíndo por idade e desenvolvemento corporal. Se hai un animal que se queda un pouco atrás, intento aguantalo máis cos seus semellantes para que colla ritmo. Gústame que os lotes sexan o máis homoxéneos posible”, apunta Francisco. Todas elas teñen acceso ás instalacións cubertas e entran e saen cando queren. Tan só as secas e as xovencas a punto de parir quedan sempre a cuberto dende o momento no que lles quedan 15 días para o parto.
As xatas acabadas de nacer están en boxes individuais ata a desteta, aos dous meses e medio máis ou menos. “Durante o proceso de desteta están nun mesmo lote, sempre adoito ter unhas seis ou oito xatas”, comenta o gandeiro.
COMPOSICIÓN DAS RACIÓNS As vacas en lactación de Loma de La Copada comen cada día 27,5 kg de materia seca. A súa ración está composta por 8,5 kg de mestura de millo (70 %) e cebada (30 %), 6 kg de alfalfa, 3 kg de polpa de remolacha, 3 kg de herba seca, 2 kg de soia, 2 kg de algodón, 2 kg de casca de soia e 1 kg de palla. Segundo explica Francisco, “compramos todas as materias primas a Covap, pasámolas por un muíño que compramos hai un ano, mesturámolas no noso carro
unifeed e botámoslles a ración ás vacas unha vez ao día”. Para as vacas secas elaboran a ración cada dúas semanas facendo unha pequena modificación con respecto á das vacas lactantes e consta da mestura principal de millo e cebada (70 % de millo e 30 % de cebada), casca de soia, soia e do corrector para vacas secas. Comen uns 5 kg por vaca de materia seca e teñen palla a libre disposición. Preparan unha terceira ración diferente para as xovencas desde os catro meses, que leva a mestura de millo e cebada nas mesmas proporcións que as anteriores, feo de avea –único cultivo do que se fan cargo nunhas 25 fanegas–, alfalfa en rama, casca de soia e soia. Ademais disto, tamén teñen palla a libre disposición. “Veñen tomando uns 5 kg por xovenca e día. As máis pequeniñas comen menos, pero as máis grandes poden chegar aos 5,5 kg. Cando lles faltan dous meses para parir separámolas para o patio das vacas secas e xa comezan a comer a alimentación das secas”, revela. En canto á alimentación das xatas máis novas, Francisco subliña que “no momento que nacen intentamos darlles o calostro canto antes, durante as seis primeiras horas de vida. Teño un calostrímetro para comprobar a calidade e intento tamén ter bos calostros conxelados por se algunha vaca ao parir non os ten bos”. As xatas seguen tomando leite ata os dous meses e medio aproximadamente e desde que son destetadas “pasan a tomar un penso de arranque de Covap ata os catro meses”, finaliza.
46 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_naGranxa_lomaLaCopada_galego_silvia.indd 46
20/03/2020 19:16:12
Las auténticas
vacas que recortan los costes Los países nórdicos tienen el menor uso de antibióticos del mundo, y son líderes en producción de leche. Nuestros toros tienen excelentes rasgos de salud y altas producciones. Una eficaz herramienta para tu día a día.
€ Infertilidad
€
€
Enfer- Tratamientos medades veterinarios podales
€ Mastitis
€ Partos difíciles
seleccionando para lo que realmente importa Global Genetics
www.vikinggenetics.com
Global Genetics Galicia: 619 760 916
vp016_anuncio_viking_genetics.indd 47
23/03/2020 13:59:13
NA GRANXA
“O SEGREDO DAS CAMAS ESTÁ EN ARALAS E MOVELAS MOITO TODOS OS DÍAS”
As vacas en lactación comen cada día 27,5 kg de materia seca
Os ventiladores aumentan a velocidade en función da temperatura
Moen eles mesmos as materias primas que compoñen as racións
Unifeed propio no que elaboran a alimentación
Aran as camas de esterco seco dúas veces ao día
APOSTA POLA CAMA DE ESTERCO SECO Todas as instalacións de Loma de La Copada nas que manteñen os animais a partir dos catro meses teñen cama de esterco seco. Tan só as xatas máis pequenas están con cama de palla, que renovan e limpan unha vez á semana, de media. “O segredo está en aralas e movelas moito todos os días para que os animais estean confortables e a gusto. Un día prepáranse co cultivador, outro día co rotavator… Se vexo que a cama comeza a empeorar, volvo a botar esterco seco e vénme durando uns tres anos tranquilamente. Hai dous anos cambieina por dicir que a cambiaba; pero estar, estaba ben. Non me dá ningún problema de mamites e vén moita xente a vela porque os técnicos me din que está moi ben coidada”, sinala.
O resto da limpeza das instalacións de produción realízana co tractor dúas veces ao día no momento en que as vacas saen ao muxido, para que “á súa volta estea todo limpo e curioso co fin de que continúen co seu ritmo”, di. Ademais das instalacións para os animais, contan cunha fosa para o xurro de 1.200.000 litros e varios almacéns para as materias primas da alimentación e para a maquinaria, basicamente dous tractores e un carro unifeed.
EFECTOS Da CALOR “Evidentemente, aquí en Córdoba, vai moita calor e aféctalles moito aos animais”, confirma Francisco. A fertilidade e a produción son dous puntos clave a ter en conta. Segundo o gandeiro “a produción baixa dous
litros ou dous litros e medio, pero moi fácil, e tamén o notamos –afirma– na fertilidade, pois nos meses de xullo, agosto e setembro, sobre todo, a taxa baixa bastante. O estrés por calor nótaselles porque non comen igual, véselles máis estresadas. Igual ca nós, cando vai tanta calor non tes ganas nin de mirarte, só queres estar tranquilamente na casa”. Para evitar estes efectos, cando construíron a nave nova fixáronse en onde se adoitaban deitar as vacas: “Elas dixéronnos onde querían a nave. Alí onde se deitaban construímola. Puxemos unhas cortinas de quita e pon, que temos sacadas en verán, e hai uns meses instalamos catro ventiladores de 6 metros cada un, que aumentan a velocidade en función da temperatura”.
REPRODUCIÓN Francisco encárgase el mesmo da reprodución da súa granxa: “A media de número de partos anda sobre os 3, o intervalo entre partos aproxímase aos 405 días, a media de inseminacións por preñez está nas 2,8 e insemino as xovencas aos 15 meses. Algúns técnicos da Covap sempre me din que debería inseminar antes, pero prefiro esperar a que a xovenca teña un bo desenvolvemento corporal. Igual me pasa coas vacas, pois traballo a celo visto, a celo natural. Se a vaca ten boa condición corporal e pasaron máis de 70 días desde o parto, insemínoa; se non, deixo pasar os celos ata que vexo que é o momento óptimo para inseminala”.
48 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_naGranxa_lomaLaCopada_galego_silvia.indd 48
20/03/2020 19:16:30
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
vp016_publi_kemin.indd 49
15/3/20 12:53
NA GRANXA
“CON CADA PALMADA SiNTO UNHA GRAN SATISFACCIÓN, PÓÑENSEME OS PELOS DE PUNTA PORQUE É UN RECOÑECEMENTO A MOITA DEDICACIÓN”
Procura ter todos os meses 10 ou 12 partos e, como non ten intención de crecer polo momento, leva varios anos vendendo os animais que lle sobran.
MELLORA XENÉTICA “Primeiro busco tipo, sobre todo ubre e patas, porque vexo que as mellores vacas a tipo son as que máis rendemento me dan, lonxevidade e tamén me fixo que os touros non sexan negativos en leite”, son os parámetros que Francisco destaca da súa selección. A xenética xoga un papel destacado agora mesmo nesta explotación: “Se sae un touro que me gusta, non miro o prezo. Vou intercalando as miñas compras, pero uso bastantes touros. Teño utilizado moita liña Doorman, que me ten dado moi bos animais, e tamén moitos fillos de Goldwyn”. A día de hoxe decántase máis polos touros xenómicos que polos probados: “Confío moito na xenómica porque vexo os resultados que me está dando. É certo tamén que sigo tendo touros probados, pois tamén vexo vacas de terceiro e cuarto parto que seguen producindo de marabilla”. Como non quere aumentar o número de animais, só utiliza o seme sexado en todas as xovencas e nas vacas que máis lle gustan. Teno claro: “Hai un grupo de vacas das que quero obter boas xatas, entón doulles dúas oportunidades de seme sexado. Se non preñan, probo co convencional. O resto dos animais son inseminados con carne para a venda”. No momento da nosa visita á explotación, Loma de La Copada tiña un ICO de 2294 e unha cualificación morfolóxica de 83,37 puntos. Mellorar todos estes índices e parámetros é un dos obxectivos de Francisco e para iso tamén está a utilizar o implante de embrións: “De momento non dei o paso de facerlle embrións a ningunha vaca propia porque teño
Copada Hollister Cometa, vaca júnior campiona no último Usías Holsteins (outubro de 2019)
Copada Emilio Davinia 279, xovenca gran campiona no último Usías Holsteins
bos animais, pero non teñen familias destacadas. Por iso, os embrións que utilizo son todos comprados a outras ganderías. A verdade que nisto sempre me fío dun bo amigo asturiano que me di o que debo comprar”.
AFECCIÓN POLOS CONCURSOS Este gandeiro cordobés sempre mantivo afección polos concursos morfolóxicos que se celebran na súa zona, pero nunca se presentara a un ata hai uns dez anos. “Un amigo veu á casa e preguntoume por que non levaba un animal dos que tiña na granxa ao concurso, meteume a gana no corpo e alá fun. No primeiro concurso no que participei en 2009, no de Dos Torres, conseguín unha vaca intermedia subcampiona e desde aquela participo asiduamente tanto no de Dos Torres como no de Pozoblanco”, lembrou.
Copada Fever 5 é a vaca máis recoñecida de Loma de La Copada. En outubro de 2016 alzouse co título de vaca gran campiona no concurso frisón do IX Usías Holsteins e volveu a gañar este título no II Concurso Rexional de Andalucía, celebrado en Pozoblanco, en abril de 2019. En outubro deste mesmo ano, durante o XII Usías Holsteins, Loma de La Copada subía ao podio unha vez máis coa xovenca Copada Emilio Davinia 279. “Con cada palmada sinto unha gran satisfacción, póñenseme os pelos de punta porque é un recoñecemento a moita dedicación, a moito traballo. Recordo sempre o apoio da miña muller e dos meus pais, os premios sempre llelos dedico a eles, porque sen a súa axuda non sería nada”, remata emocionado Francisco.
50 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_naGranxa_lomaLaCopada_galego_silvia.indd 50
20/03/2020 13:14:50
Seguro de
ganado vacuno
de reproducción y producción Incluye saneamiento ganadero. Asegure la calidad de su leche (células somáticas, aflatoxinas…)
PARA SUSCRIBIR SU SEGURO DIRÍJASE A: • MAPFRE ESPAÑA CÍA. DE SEGUROS Y REASEGUROS • AGROPELAYO SOCIEDAD DE SEGUROS S.A. • CAJA DE SEGUROS REUNIDOS (CASER) • SEGUROS GENERALES RURAL • ALLIANZ, COMPAÑÍA DE SEGUROS • PLUS ULTRA SEGUROS • HELVETIA CÍA. SUIZA S.A. DE SEGUROS • MUTUALIDAD ARROCERA DE SEGUROS • CAJAMAR SEGUROS GENERALES S.A. • GENERALI DE ESPAÑA, S.A. SEGUROS • FIATC, MUTUA DE SEGUROS Y REASEGUROS • BBVASEGUROS, S.A. DE SEGUROS • AXA SEGUROS GENERALES • SEGUROS CATALANA OCCIDENTE • REALE SEGUROS GENERALES • MGS SEGUROS Y REASEGUROS S.A. • SANTALUCÍA S.A. CÍA. DE SEGUROS • MUSSAP, MUTUA DE SEGUROS • AGROMUTUA-MAVDA, SDAD. MUTUA DE SEG. • PELAYO, MUTUA DE SEGUROS A PRIMA FIJA
vp016_anuncio_agroseguro.indd 51 Vacuno leche 200x280.indd 1
23/03/2020 14:06:29 16/3/20 13:52
Akwatopsoft, o novo sistema de GEA para camas de vacún
gea.com
GEA ofrécelles aos gandeiros un novo sistema de colchóns de primeira clase para cubículos libres: o novo GEA Akwatopsoft. Trátase dun colchón de espuma de 40 mm de espesor cunha capa de auga que proporciona 70 mm de comodidade, estimula as vacas a permanecer deitadas por períodos máis longos e contribúe á saúde animal aumentando a produción de leite. O sistema Akwatopsoft está formado por un colchón de espuma 100 % PU que está selado nunha lámina resistente cunha tapa superior de auga. A lonxitude do rolo permite ata 50 metros e a tapa superior está dispoñible para anchos de cama de 115, 120 e 125 cm. A selección dos compoñentes utilizados baséase en moitos anos de experiencia GEA con sistemas de colchóns e xa demostraron os primeiros efectos positivos en vacas de varias granxas. • A cámara de auga adáptase á vaca e proporciona confort en toda a superficie do colchón. • A vaca pode pórse de pé máis facilmente, polo que tamén se botará a descansar con máis frecuencia. • Absorbe a calor cun efecto de arrefriamento. • A súa tea reforzada mellora a resistencia e a flexibilidade.
“Os cubículos son moito máis suaves e as vacas están moito máis cómodas” dos cando a vaca se deitaba. Co novo colchón Akwatopsoft de GEA isto non sucede. Os cubículos son moito máis suaves e as vacas están moito máis cómodas”, afirma Boks. “Xa estamos a notar que as vacas van directamente aos cubículos, déitanse e non tocan as súas divisións. Como resultado, non hai esterco nos cubículos”, di Boks sobre as vantaxes de Akwatopsoft en canto a hixiene e maior tempo de descanso. O colchón de espuma ofrécelles ás vacas un alto grao de comodidade durante as súas fases de descanso, un moi bo agarre ao levantarse e deitarse e tamén evita as abrasións do xarrete. Ademais, mellora a condición corporal da vaca mediante a absorción de calor, provocando un efecto refrescante, o que prolonga o período de descanso por vaca, un obxectivo esencial para gandeiros que desexan aumentar a produción de leite. Cando a vaca está nesta posición relaxante, a circulación sanguínea e a ruminación optimízanse.
Frank Boks
PROBADO EN GRANXA O gandeiro Frank Boks dirixe unha granxa leiteira con máis de 200 vacas xunto aos seus pais en Biddinghuizen (Países Baixos). Explica por que elixiu o sistema de colchóns Akwatopsoft de GEA en combinación co cubículo Combi Comfort: “Xa tivemos experiencia co uso de camas de auga. Con todo, a desvantaxe era que a auga se movía cara aos la-
vp016_publirreportaxe_GEA_galego.indd 52
No momento no que a vaca abandona o colchón, este ínflase, permitindo que o leite goteado se drene facilmente, o que tamén mellora a hixiene da cama. Xunto cos cubículos Combi Comfort e o novo sistema de colchóns Akwatopsoft, Frank Boks utiliza outros compoñentes probados de GEA na súa granxa leiteira. Estes inclúen o tanque de silo VCool para arrefriar o leite con recuperación de calor, os colares CowScout para controlar a saúde dos animais e a detección de celos e tres robots de muxido GEA DairyRobot R9500. “En termos de comodidade para o gandeiro e a vaca, o noso establo está equipado para o futuro e gozaremos do noso traballo nos próximos anos”, finaliza convencido Frank Boks.
20/03/2020 19:17:38
NOVO Aumento do confort
Posicionamento ideal da vaca e fácil acceso para vostede
STIMULATION
TEAT CLEANING
FORESTRIPPING
MILKING
Paso único A súa avanzada tecnoloxía realiza todos os pasos do muxido nunha soa colocación
POSTDIPPING
Deseño intelixente para vostede e as súas vacas GEA DairyRobot R9500 O seu negocio depende da produción de leite de alta calidade e dunha xestión do rabaño de alto nivel. DairyRobot R9500 brinda un novo nivel de muxido intelixente á súa explotación, pois está deseñado para mellorar o proceso de muxido e aproveitar ao máximo o seu tempo.
vp016_publirreportaxe_GEA_galego.indd 53
DairyMilk M6850 Primeiro medidor continuo de RCS por cuarto durante todo o muxido
DairyMilk M6850 Detección temperá e fiable »
Cada trimestre
»
Cada muxido
»
Datos en tempo real
»
Sen reactivos químicos
20/03/2020 13:16:02
S A Ú D E P O DA L
Dermatite dixital e baño de pezuños Neste número falaremos da dermatite dixital (DD), enfermidade altamente contaxiosa e de rápida propagación no noso gando. A porcentaxe máis alta das coxeiras nas nosas granxas vén derivada desta doenza. Pediluvio con deseño e dimensións óptimas para conseguir un baño de pezuños adecuado (Cook e Gómez, 2012)*2012)
É DE VITAL IMPORTANCIA CONTROLAR A SITUACIÓN, EMPEZANDO POR BAÑOS PREVENTIVOS E, SEGUIDAMENTE, TRATANDO OS ANIMAIS AFECTADOS
N
on hai un guión claro de actuación contra a DD; cada granxa ten unha forma de actuar contra ela. Desde a APPB coincidimos en que é de vital importancia controlar a situación, comezando por baños preventivos e, seguidamente, tratando os animais afectados. Os baños preventivos teñen varios obxectivos; por unha banda, evitar que a DD se propague pola granxa. É moi importante que non teñamos novos contaxios, no futuro serán os novos casos de coxeira e a nova forma de transporte da enfermidade. Pola outra, as lesións leves, que aínda non derivaron a coxeira, co baño deixarán de estar activas e de producir dor, polo que terán unha curación máis rápida.
TRATAMENTO INDIVIDUAL É aquí onde actúa o técnico en saúde podal. Unha rápida detección na sala de muxido ou no poldro de recorte, así como unha temperá actuación, axudarán a que a enfermidade non evolucione á súa etapa máis severa, cando xa é irreversible e cando podería chegar a ser, case seguro, unha coxeira crónica. A taxa de recidivas en etapas avanzadas é moi alta, polo que debemos atacar a enfermidade desde hora temperá para que o impacto económico e daniño sexa o mínimo posible na nosa granxa.
*Debe ter, polo menos, 3 m de longo e 25 cm de alto (por fóra; por dentro, 15-20 cm de profundidade), recoméndase que os laterais estean tapados e inclinados para recuperar no pediluvio o produto que salpique fóra.
A continuación, mostrámosvos dúas imaxes dun animal que entrou ao poldro de recorte. Na foto da esquerda vese como a DD está activa; tras o paso polo poldro e un tratamento adecuado, podemos observar na foto da dereita, 30 días despois, que o animal está curado.
NOTA DOS AUTORES
Para máis información sobre este tema podedes contactar coa Asociación na súa web: www.appb.es
CONCLUSIÓN De todo isto extraemos unha conclusión clara: un gandeiro que estea sempre alerta e non deixe que a enfermidade se propague, poñendo os medios necesarios, terá un rabaño máis saudable, con máis facilidade de manexo, máis fértil e con mellor benestar, e todo iso sumado daranos unha granxa máis rendible.
Dermatite dixital activa
Pezuño despois de 30 días de tratamento
54 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_saudePodal_galego_silvia.indd 54
23/03/2020 10:47:42
vp016_publi_Ratibrom.indd 55
15/3/20 12:58
PRINCIPIOS PRIMA
¿QUÉ ES EL PROGRAMA PRIMA? Prima es un método de trabajo que tiene como objetivo principal el aumento de la rentabilidad de la recría de las explotaciones de leche a través de la evaluación de cuatro conceptos clave: ▪▪ Administración del calostro
4 3
2
▪▪ Plan de lactancia 1
▪▪ Destete e incremento de la ingestión de pienso de iniciación ▪▪ Cuidados y bienestar
¿CÓMO TRABAJA UN TÉCNICO DE PRIMA? El objetivo central del técnico es la corrección de los patrones de manejo y alimentación para alcanzar el máximo nivel de bienestar, crecimiento y posterior productividad. Para ello: ▪▪ Identifica puntos críticos de control ▪▪ Clasifica puntos de control ▪▪ Aplica medidas prácticas de corrección ▪▪ Ayuda a optimizar el tiempo y el trabajo del operador
¿CUÁLES SON LOS PUNTOS DE CONTROL?
Prima se basa en la revisión de todos aquellos factores que pueden tener un impacto más o menos profundo en los resultados deseados. Así, a partir de un punto inicial de control, se hace una revisión secuencial de todos esos factores y, según su importancia, se clasifican en cuatro niveles:
0 Control
1
Imprescindibles
¿QUÉ SON LOS VALORES RECOMENDADOS NANTA? OK OK X
2
3
Óptimos
Recomendables
2
1 Se define un formulario de medición y unos valores recomendados
Se evalúan mediante la observación directa y con medios físicos
3 Se revisan los resultados con el productor para corregir los valores necesarios
OK vp016_publirrep_nanta.indd 56
20/03/2020 13:39:56
Su bienestar, tu rentabilidad El Programa de recría Prima de NANTA mejora la rentabilidad de las explotaciones a través del bienestar de las terneras. Prima trabaja sobre los cuatro conceptos esenciales para el bienestar de los animales: el calostro, la lactancia, el destete y el cuidado de distintas variables como el medioambiente, la sanidad o el entorno social. Nuestro programa ofrece beneficios comprobados para el ganadero: mayor desarrollo de las terneras, mejora de su sistema inmune, reducción del estrés al destete, adelanto a la primera inseminación y de la edad al primer parto, mayor producción de leche y mayor vida productiva de la vaca. Con Prima las terneras son más felices, y el ganadero también.
www.programaprima.es
vp016_publirrep_nanta.indd 57
20/03/2020 13:40:06
M A N E XO
Efectos do estrés por calor e o arrefriamento das vacas na economía da granxa leiteira (I) Na primeira parte deste estudo escribo sobre de que forma prexudica o estrés por calor ao rendemento da granxa desde o punto de vista profesional e económico. Israel Flamenbaum Ph. D Cow Cooling Solutions, Ltd. Israel
PARTE 1: AS PERDAS ECONÓMICAS
O
propósito deste artigo, que dividín en dúas partes, é crear conciencia de que a incapacidade para facer fronte ao estrés por calor ten unha importancia financeira reflectida nunha perda próxima a un terzo do ingreso neto anual esperado. O estrés por calor considérase un dos factores máis influentes na rendibilidade das granxas leitei-
ras, especialmente nas rexións cálidas do mundo. Nas conferencias e na bibliografía que veño publicando ao longo dos anos ocupeime principalmente dos beneficios económicos que poden xurdir da instalación e operación adecuadas dos medios para disipar a calor xerada polas vacas. O estrés que lles provoca lévaas a unha serie de respostas condutuais e fisiolóxicas, cada unha das cales conduce a unha redución na eficiencia de produción e perdas financeiras para a granxa leiteira. Diminución do consumo de alimento: en condicións de estrés por calor, o consumo de alimento diminúe, o
que leva a unha redución na subministración de nutrientes, requirido para a produción de leite. Isto resulta nunha diminución na produción anual de leite da vaca. Eficiencia da alimentación: en condicións de estrés por calor prodúcense cambios metabólicos que conducen a unha menor dispoñibilidade de nutrientes para fins produtivos. Ao mesmo tempo, unha parte da enerxía consumida úsase para a activación dos mecanismos corporais para a disipación de calor (xeralmente ineficaz), mentres se reduce a enerxía dispoñible para a produción. A diferenza da sección anterior, onde o consumo de alimento diminúe, aquí algúns dos alimentos que se serven e consomen simplemente non son aptos para fins produtivos e, de feito, desperdícianse.
58 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_manexo_estresFlamembaum1_galego_silvia.indd 58
20/03/2020 10:12:33
M A N E XO
EN CONDICIÓNS DE ESTRÉS POR CALOR PRODÚCENSE CAMBIOS METABÓLICOS QUE CONDUCEN A UNHA MENOR DISPOÑIBILIDADE DE NUTRIENTES PARA FINS PRODUTIVOS
Fertilidade reducida: o estrés por calor reduce a duración e intensidade dos sinais de calor da vaca. Paralelamente, redúcese a efectividade da inseminación artificial. Despois destes dous, o intervalo de días abertos esténdese máis aló do óptimo, un feito que reduce a eficiencia de produción e aumenta a taxa de eliminación non planificada, debido a razóns de esterilidade, que afectan negativamente á mellora xenética regular. Deterioración do sistema inmune: en condicións estresantes severas, entre elas o estrés por calor, o sistema inmune está deteriorado e hai un aumento na frecuencia de eventos de morbilidade, sobre todo preto do tempo de parto. Sábese que as doenzas de parto son unha causa importante de perdas económicas, principalmente debido ao seu efecto negativo na determinación da curva de lactación da vaca e a produción total de leite. Seguindo a descrición presentada anteriormente, tratarei de presentar como cada unha destas canles está a prexudicar o desempeño da vaca
e cuantificando as súas perdas económicas. Redución da produción anual de leite de vaca: canto maior é o rendemento da vaca, maior é a eficiencia alimenticia (requírese unha menor cantidade de alimento para a produción da unidade de leite). Isto pode explicarse polo feito de que o requirimento de alimentos para o mantemento do corpo é constante e non depende da altura do nivel de produción, polo que canto maior é o rendemento do leite, o alimento de mantemento distribúese en máis litros. Nunha enquisa realizada hai varios anos en Israel, utilizando datos de 40 granxas leiteiras a grande escala ao longo de 20 anos, observouse un aumento de 2.000 litros no rendemento medio anual de leite por vaca (crecer de 9.000 a 11.000 kg, anualmente). En consecuencia, o requirimento de alimentos para a produción de 1 kg de leite reduciuse de 0,83 a 0,76 kg de materia seca, unha mellora de, aproximadamente, o 10 % na eficiencia alimenticia. Supoñendo un custo diario de
SenseHub™ Controla el Frío EFECTOS NEGATIVOS DEL ESTRÉS POR EL CALOR EN LA GESTIONA LOS
REPRODUCCIÓN, LA PRODUCCIÓN, LA RUMIA, LA SALUD Y EL BIENESTAR DE TUS VACAS.
PÉRDIDAS ECONÓMICAS TM CON SENSEHUB . REDUCE LAS
www.allflex.global
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 59
vp016_manexo_estresFlamembaum1_galego_silvia.indd 59
20/03/2020 10:12:47
M A N E XO
alimentación de cinco USD e unha media de 330 días de muxido por lactación, espérase unha perda de produción de 1.000 kg de leite por lactación, debido a que a vaca non pode facer fronte ao estrés por calor. Isto custaralle ao produtor ao redor de 180 USD por vaca anualmente. Redución da eficiencia alimenticia: estudos e enquisas recentes realizadas nos EE. UU. mostraron que exponer as vacas a condicións de estrés por calor reduciu a eficiencia alimenticia (converter a alimentación en leite) nun 15 %. Supoñendo un custo medio de alimentación diaria por vaca de 5 USD e 120 días de verán ao ano, non facer fronte ao estrés por calor custaralle ao produtor aproximadamente 100 USD por vaca ao ano. Perdas de fertilidade debido á prolongación do intervalo de parto: as vacas xeralmente alcanzan unha taxa de concepción do 40 % cando se inseminan nos meses de inverno. A taxa de concepción cae a menos do 20 % no verán, se as vacas non fan fronte ao estrés por calor. A diminución a niveis tan baixos, durante varios meses ao ano, aumenta o período de días abertos, máis aló do desexado, en, polo menos, 20 días. Estimando un prezo de cada día aberto en aproximadamente 5 USD, as perdas dos agricultores alcanzarán ao redor de 100 USD por vaca ao ano. Aumento da frecuencia de eventos de morbilidade: de acordo con estudos veterinarios israelís, o 5-10 % das vacas no rabaño sofren de infección do ubre anualmente, o 30 % sofre de infección do útero, o 20 % sofre de cetose e o 10 % sofre de retención de placenta. Case do 5 ao 10 % das vacas no rabaño abortan e o 5 % abandona o rabaño involuntariamente debido á esterilidade. Baixo as condicións da granxa israelí, a perda económica de cada caso de infección de ubre é de 300 USD, cada infección uterina cústalle ao agricultor 180 USD, cada caso de cetose custa 85 USD e a placenta retida causa a perda de 170 USD. Unha vaca abortada cústalle ao agricultor 500 USD e por cada vaca sacrificada involuntariamente do rabaño, o produtor perde 1.800 USD. Supoñendo que a taxa destes eventos aumentará
só un 10 %, debido a que o produtor non pode facer fronte ao estrés por calor do verán, as perdas alcanzarán os 30 USD por vaca anualmente. Sumar as perdas totais por vaca, debido á incapacidade dos granxeiros israelís de facer fronte ao estrés por calor do verán, pode alcanzar a suma de máis de 350 USD por vaca anualmente, o que representa a perda do 15-20 % do ingreso neto total por vaca. O Dr. Vincent St. Pierre, economista e investigador da Universidade de Ohio, realizou unha enquisa examinando o impacto das condicións climáticas en diferentes partes dos EE. UU. no rendemento e na rendibilidade de varios sectores de produción animal (gando leiteiro e vacún, porcos e aves de curral). O investigador analizou datos de 250 estacións meteorolóxicas diferentes nos EE. UU. e nos últimos 50 anos, e caracterizou a intensidade de estrés por calor nos diferentes estados, utilizando o índice de temperatura e humidade (ITH), co valor 72 como o límite entre a temperatura confort e condicións de estrés por calor. O clima de cada un dos estados de EE. UU. caracterízase por calcular a porcentaxe de horas no ano, onde se espera que o ITH supere os 72. Os resultados desta enquisa mostran que, na media, o 14 % das horas no ano na EE. UU. é estresante para as vacas. Esta cifra difire entre os estados do norte, onde estas condicións non se cumpren en absoluto, ou en taxas moi baixas, en comparación con outros estados (principalmente no sur), onde as vacas están expostas a condicións de estrés por calor durante case a metade do ano. O aumento na porcentaxe de vacas forzadas a abandonar o rabaño foi 16 veces maior nos estados cálidos en comparación cos fríos (0,6 e 8 %, respectivamente), do mesmo xeito que a porcentaxe de mortalidade de vacas, que aumentou 17 veces (0,1 % e 1,7 %, respectivamente). O número de días abertos máis aló do planeado, foi de 9 e 60, respectivamente, nos estados fríos e cálidos, respectivamente. Tamén se observaron diferenzas no consumo de alimentos de vaca, produción de leite e rendibilidade. Nos estados fríos e cálidos houbo unha caída de 90 e 900 kg de consumo anual de materia seca, perda de 180 e 1.780 na produción
SUPOÑENDO UN CUSTO MEDIO DE ALIMENTACIÓN DIARIA POR VACA DE 5 USD E 120 DÍAS DE VERÁN AO ANO, O NON FACER FRONTE AO ESTRÉS POR CALOR CUSTARALLE AO PRODUTOR APROX. 100 USD POR VACA AO ANO
60 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_manexo_estresFlamembaum1_galego_silvia.indd 60
20/03/2020 10:13:23
vp016_publicidade_delaval.indd 61
20/03/2020 14:56:21
M A N E XO
anual de leite por vaca, e unha perda de 70 e 675 USD no ingreso anual por vaca, respectivamente. De media, a vaca estadounidense (e hai 9 millóns) perde 170 USD dos seus ingresos anuais potenciais, totalizando 1.500 millóns de dólares ao ano, como o dano financeiro do estrés pola calor do verán para a industria láctea estadounidense. Se pensabamos que este problema no gando só pertencía ás partes cálidas do mundo, entón recentemente publicouse un traballo francés que mostra que este non é o caso, polo que tamén os países europeos se uniron ao club. Isto probablemente se deba, por unha banda, a unha combinación de cambio climático e ao aumento na frecuencia das ondas de calor en Europa e, por outra, a un aumento significativo no rendemento das vacas, alcanzado nos últimos anos, o que significa un aumento na cantidade da calor metabólica que estas vacas xeran e deberían disipar. Os investigadores franceses caracterizaron as condicións climáticas en diferentes países europeos, utilizando estacións meteorolóxicas locais, e calcularon a cantidade de horas por día durante os meses de verán, durante os cales prevaleceron as condicións de estrés por calor (por encima do limiar THI 68). Segundo os achados de investigacións anteriores de Arizona, as condicións climáticas clasificáronse en leves (4 horas de estrés por calor por día), medias (9 horas por día) e pesadas (14 horas de estrés por calor ou máis). Espérase a perda de leite nos inventos destas condicións climáticas de 1,1, 2,7 e 3,9 kg por día, para condicións de estrés por calor leve, media e pesada, respectivamente. Baseado no traballo en Arizona, as perdas de leite de verán calculáronse en diferentes países europeos. O grao de diminución en Inglaterra foi o máis baixo, con aproximadamente dúas horas de estrés por calor e unha perda esperada de leite de 0,7 kg por vaca por día. En Francia, a duración do estrés por calor alcanzou as 6 horas cunha perda de leite de 1,8 kg por día. En Polonia, a duración do estrés por calor foi de 10 horas ao día e a perda de leite alcanzou o 3 kg por día. As condicións de estrés por calor en España duraron 13 horas por día e a perda de leite calculouse en 4 kg por día, mentres que as perdas máis
altas rexistráronse no norte de Italia, con 18 horas de estrés por calor e 5 kg de leite perdidos por día.
CONCLUSIÓNS Ao revisar a literatura que trata sobre os medios de redución da calor e a súa contribución ao rendemento da vaca e a rendibilidade da granxa, concluíuse que a aplicación dos coñecementos existentes nas granxas leiteiras de EE. UU. ten o potencial de reducir en case un 40 % as perdas na produción de leite, causadas polas condicións de estrés por calor e descrito anteriormente neste artigo, espérase que as perdas totais para a industria láctea estadounidense baixen de 1,5 a 0,9 mil millóns de dólares por ano, cando os medios de arrefriamento se usen adecuadamente e se adapten ás condicións climáticas de cada estado. É probable que coa reconsideración deste problema hoxe en día, cos avances e coas melloras realizadas nos sistemas de arrefriamento durante os últimos vinte anos, a implementación do arrefriamento intensivo poida reducir as perdas causadas polo estrés por calor no verán en maior medida. Este tema será discutido na segunda parte deste estudo, onde se presentará a contribución do arrefriamento na mellora do rendemento da vaca e a rendibilidade da granxa.
O AUMENTO NA PORCENTAXE DE VACAS FORZADAS A ABANDONAR O RABAÑO FOI 16 VECES MAIOR NOS ESTADOS CÁLIDOS EN COMPARACIÓN COS FRÍOS
62 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_manexo_estresFlamembaum1_galego_silvia.indd 62
23/03/2020 10:48:39
I n n ova c i o n e s g a n a d e ra s
APROVECHE
Nu trición y Salud
Lo natural es bueno
TODA LA ENERGÍA DE SU RACIÓN DURANTE TODO EL AÑO
ENERMILK PLUS CON TODAS LAS VENTAJAS DE ENERMILK POTENCIADO Y TODOS LOS BENEFICIOS DE LAS
LEVADURAS
*
*Saccharomyces cerevisiae NCYC R 404 - LEVADURA ESPECÍFICA VACAS LECHERAS
Aumenta la digestibilidad de la fibra
Disminuye el riesgo de acidosis.
y por tanto, la energía disponible.
Previene la aparición de la cetosis.
Estimula el funcionamiento del rumen.
Mejora los índices de fertilidad.
Incrementa la ingesta.
Alarga la curva de máxima producción.
Reduce el ESTRÉS POR CALOR y su efecto sobre la ingesta, la producción y la fertilidad
www.grupoinnofarm.com vp016_PUBLI_innofarm.indd 63
15/3/20 13:01
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Imaxe 1. Campo de avaliación de variedades comerciais de millo 2019 na zona costeira occidental de Asturias (Barcia, Valdés)
Millo forraxeiro en Asturias. Avaliación de variedades (1996-2019) A continuación ofrecemos a análise levada a cabo en 2019 de 18 variedades enviadas polas casas de sementes (incluíndo testemuñas), das cales 9 o foron por primeira vez. Como resultado e tras 25 anos ininterrompidos de ensaios, avaliáronse un total de 315 variedades nas diferentes zonas edafoclimáticas de Asturias. Alfonso Carballal Samalea, Silvia Baizán González, Consuelo González García, Isabel Piñeiro Sierra, Cristina Cueto Álvarez, Adela Martínez Fernández Programa de Investigación en Pastos e Forraxes Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) admartinez@serida.org
O
millo é unha das moitas especies importadas a Europa tras o descubrimento de América. En Galicia e na cornixa cantábrica adaptouse moi ben á climatoloxía e, dado o seu alto rendemento, a súa explotación foise estendendo cara a toda Europa. Podemos dicir que o cultivo do millo foi causa e consecuencia da revolución industrial da agricultura. Aumentou o rendemento da superficie cultivada e permitiu a estabulación
dos animais, que empezaron a ser alimentados con pensos, mentres producían o esterco necesario para fertilizar os cultivos, constituíndo desde entón unha parte moi importante da dieta tanto humana como animal en Europa. Na actualidade, practicamente todo o millo cultivado nas zonas temperadas desenvolvidas do planeta é híbrido, resultante do cruzamento de dúas liñas puras. A investigación sobre mellora xenéti-
ca en híbridos de millo destinados a alimentación animal ten como obxectivo obter variedades con alto contido en amidón e resistentes ao encamado, pero, sobre todo, orientadas a incrementar a dixestibilidade da parte verde da planta, na procura de mellorar a dixestibilidade por diminución da cantidade de fibra non dixestible. A avaliación de variedades comerciais de millo híbrido para ensilar en Asturias comezou no ano 1996 e dende entón realizouse ano tras ano sen interrupción nas zonas edafoclimáticas que son aptas para o cultivo desta forraxe, utilizando un deseño experimental en parcela dividida, onde a “parcela principal” representa o ciclo de cultivo (longo, medio e curto) e a “subparcela” á variedade a ensaiar. O proceso de avaliación ata o momento da colleita inclúe diferentes fases: preparación do terreo, fertilización, delimitación de parcelas, sementeira manual, clareo, control de floración, control de alturas, elección de momento de colleita e, finalmente, control de produción. Os controis de produción efectúanse sempre no momento idóneo para ensilar, considerando que cada variedade se recolle cando o estado medio das mazarocas de todas as repeticións está en gran
64 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 64
20/03/2020 10:22:02
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
CADA VARIEDADE RECÓLLESE CANDO O ESTADO MEDIO DAS MAZAROCAS DE TODAS AS REPETICIÓNS ESTÁ EN GRAN PASTOSO-VÍTREO
Imaxe 2. Avaliación do estado de maduración do gran previo á colleita
(A) estado pastoso; (B) enchido da liña de leite próximo ao estado pastoso-vítreo *Entre as observacións A e B, hai unha semana de diferenza
pastoso-vítreo (estado fenolóxico óptimo para a elaboración do ensilado), momento que se determina en función do enchido da liña de leite do gran.
Na imaxe 2 móstrase como realizar a avaliación do estado do gran para definir o momento de colleita en función do enchido da liña de leite.
Alano
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 65
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 65
20/03/2020 10:22:09
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Tras a colleita, as mostras de millo, compostas pola mestura proporcional de mazaroca e a follaxe secas, envíanse ao Laboratorio de Nutrición Animal do Serida, onde se realizarán as análises pertinentes para unha forraxe con gran. Os resultados publícanse de forma independente para cada unha das zonas en ensaio (zona interior baixa, zona costeira occidental, zona costeira oriental e zona interior alta) incluíndo, ademais de rendemento, valoración nutritiva e achega enerxética de cada variedade ensaiada, o número de ensaios realizados con cada variedade e a respectiva empresa que comercializa a semente. Tamén se mostran os resultados de resistencia ao encamado.
en función do momento en que as variedades a ensaiar foron alcanzando o momento idóneo para ensilar do ensaio de avaliación de 2019. Nas seguintes páxinas inclúense a lista principal (PR) para cada zona edafoclimática e a lista de resistencia ao encamado.
COMO CADA ANO, AS CONDICIÓNS TERMOPLUVIOMÉTRICAS […] CONDICIONARON OS RESULTADOS OBTIDOS
Figura 1. Condicións termopluviométricas de Asturias na fase de crecemento vexetativo do cultivo do millo (xullo e agosto) en 2019
RESULTADOS DA AVALIACIÓN CORRESPONDENTE AO ANO 2019 Seguindo este procedemento, en 2019 avaliáronse 18 variedades enviadas polas casas de sementes (incluíndo testemuñas), das cales 9 o foron por primeira vez. Como resultado e tras 25 anos ininterrompidos de ensaios, avaliáronse un total de 315 variedades. Un ano máis, as condicións termopluviométricas durante a fase de crecemento vexetativo do millo, e posteriormente durante a fase de enchido do gran, condicionaron os resultados obtidos. Así, por exemplo, o mes de xullo caracterizouse por un ambiente máis cálido e húmido do normal con temperaturas por riba da media e con choiva, que chegou asociada con tormentas practicamente en todos os casos, ao longo de todo o mes, mentres que o vento soprou de acordo ao esperado. Con todo, en agosto, rexistráronse temperaturas moi altas os primeiros días, choivas escasas e algúns episodios con tormentas, o que deu como resultado en conxunto un mes moi cálido e seco (figura 1). Doutra banda, do mesmo xeito que ocorreu en 2018, na “zona interior alta”, as condicións climatolóxicas adversas en datas próximas á colleita afectaron á maduración das plantas de millo dos ciclos máis longos que non conseguiron chegar ao estado de maduración óptimo. Na táboa 1 móstranse as datas de sementeira, recolección, días de cultivo e rendemento en materia seca
Fonte: AEMET
Táboa 1. Datas de sementeira, recollida, media de días de cultivo e rendemento do ensaio de avaliación de variedades de millo correspondente a 2019 segundo zona edafoclimática de Asturias Zona
Data de Sementeira
Interior baixa
06/05/2019
Costeira oriental
09/05/2019
Costeira occidental
22/05/2019
Interior alta
17/06/2019
Data de Recollida 26/08/2019 05/09/2019 16/09/2019 25/09/2019 28/08/2019 04/09/2019 12/09/2019 23/09/2019 28/09/2019 18/09/2019 02/10/2019 07/10/2019 15/10/2019 25/10/2019 06/11/2019
Días de cultivo 112 122 133 142 111 118 126 137 142 119 133 138 146 130 142
Media días de cultivo
Produción
127
19,6
127
19,3
134
17,6
136
18,8
(t MS/ha)
*: Na zona interior alta as plantas de millo de ciclo longo non alcanzaron o estado de madurez considerado como óptimo para a colleita (gran pastoso-vítreo)
66 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 66
23/03/2020 9:20:33
O T R A F O R M A D E V E R L A A G R I C U LT U R A
Selección H Í B R I D O S 2 0 21 80
TRINIDAD ELDORA FAO300 400 FAO MEDIO
NOVEDAD
MARCIANO EREDIA
O T R A F O R FAO MFAO300 A300- MEDIO D E V E R L A A G R I C U LT U R A CORTO NOVEDAD
cción
OS 2018
NIDAD
0 MEDIO
EDAD
El mayor crecimiento en cuota de mercado en el noroeste peninsular así lo demuestra.
ELZEA KOSYNIER FAOFAO 200300 - CORTO
NOVEDAD
ELDORA BELIDO FAO 400 APTITUD GRANO/SILO FAO-300 - CORTO
Panam cuenta con las variedades más rentables
MAIZ RH RICO EN ACEITE El carburante de las Vacas
El maíz más rentable del mercado
Estos maíces son seleccionados por su alto valor alimentario y por su riqueza en aceite, una energía de alto valor. Con las garantías de Las variedades RH y RH+ tienen una nascencia, rendimiento y riqueza en aceite que varia del 6 a 7% de 0 CORTO calidad, las cuentas nunca los maíces RH y del 10 o 12% en los RH+. AD El alto valor energético de los lípidos ED fallan con Panam. Cada vez FAO-300 FAO 200 LARGO de los maíces RH permite aumentar la más agricultores confían concentración energética de la ración. El mayor crecimiento en en una marca que garantiza No modifican el ph rumial y aumenta la cuota de mercado en el maíz más rentable del DINAG. el noroeste peninsular mercado, presentando una Reducen las emisiones de gas metano. 0 - CORTO así lo demuestra. Son ricos en acidos grasos insaturados, variedad para cada situación. EDAD lo cual mejora la calidad nutricional de 200 MEDIO FAOFAO 200 - MEDIO los productos destinados a los animales. Una disminución de los acidos grasos saturados y aumento de los insaturados omega 3 y omega 6. El carburante de las Vacas Su fuerte valor en aceite mejora el valor MÁS INFORMACIÓN ITUD GRANO/SILO energético entre 0.002 y 0.03 UFL/KG MS. Estos maíces son seleccionados por su alto valor alimentario y por su riqueza en Disponibilidad de variedades desde ciclo FAO200 200MEDIO FAO aceite, una energía de alto valor. 300 a ciclo 600 Con las garantías de Las variedades RH y RH+ tienen una nascencia, rendimiento y riqueza en aceite que varia del 6 a 7% de calidad, las cuentas nunca los maíces RH y del 10 o 12% en los RH+. El 67 alto valor energético de los lípidos fallan con Panam. Cada vez vacapinta002_publicidade_panan.indd 93 19/03/2018 20:30 vp016_anuncio_cecoagro.indd 20/03/2020 13:44:03 O 300 de los maíces RH permite aumentar la más agricultores confían concentración energética de la ración.
CIANO
YNIER
DORA
ZEA
ELZEA MT-MOLOSS
Panam cuenta con las variedades más rentables
MEXICANA
MAIZ RH RICO EN ACEITE
ISORA KOSYNIER
El maíz más rentable del mercado
982 303 486
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA Costeira OCCIDENTAL Resultados 1996-2019. Zona: COSTA OCCIDENTAL (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
B
74,2
11,5
1,73
0,95
C
31,6
C
74,7
11,6
1,75
0,96
C
46,3
31,9
C
73,4
11,3
1,71
0,94
d
7,2
46,8
29,7
d
73,2
11,3
1,70
0,93
e
3,5
6,9
44,4
32,8
C
74,5
11,5
1,74
0,95
C
B
2,9
6,9
42,1
37,8
A
75,7
11,8
1,78
0,98
A
17,8
C
3,2
6,9
44,0
32,3
C
74,5
11,5
1,74
0,96
C
B
16,7
d
3,1
7,0
46,4
29,3
e
73,8
11,4
1,72
0,95
C
139
C
17,5
C
3,2
6,9
42,8
34,8
B
75,2
11,6
1,76
0,97
C
COURTNEY
145
d
20,0
A
3,3
6,4
43,1
37,2
A
74,8
11,6
1,75
0,96
C
3
DARIDOR
127
B
17,0
C
2,8
6,9
47,5
31,1
C
72,6
11,3
1,70
0,93
e
Monsanto
5
DK 287
131
B
17,3
C
3,4
6,9
44,3
31,0
C
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
4
DK 315
128
B
16,2
d
3,5
7,2
43,3
32,5
C
75,2
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
3
DKC 33.90
124
B
17,8
C
3,2
7,1
46,4
31,0
C
73,3
11,4
1,71
0,94
d
PR
Monsanto
4
DKC 3745
138
C
17,1
C
3,3
7,0
42,6
33,6
C
75,3
11,6
1,76
0,97
B
PR
Monsanto
3
DKC 41.14
130
B
19,5
B
3,5
7,2
43,4
34,8
B
75,0
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
3
DKC 43.72
136
C
17,3
C
3,3
6,8
43,4
34,1
B
74,8
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
4
DKC 4608
137
C
19,6
B
3,2
6,6
42,6
34,3
B
75,4
11,7
1,76
0,97
B
PR
Monsanto
3
DKC 4845
142
d
17,4
C
3,3
6,4
41,3
34,9
B
75,8
11,7
1,77
0,98
B
PR
Fitó
5
DUERO
129
B
15,9
d
3,5
6,9
43,7
30,8
d
74,6
11,5
1,74
0,96
C
PR
EURALIS
2
ES DEBUSSY
141
d
21,1
A
3,1
6,2
43,0
37,3
A
75,0
11,6
1,76
0,96
C
PR
EURALIS
2
ES HORNET
134
C
20,6
A
2,9
6,1
45,8
36,2
A
73,7
11,5
1,73
0,95
C
PR
EURALIS
3
ES METRONOM
126
B
18,0
C
3,0
6,8
44,7
31,1
C
73,6
11,4
1,72
0,94
d
PR
EURALIS
2
ES SENSOR
138
C
18,6
C
3,5
6,6
43,9
34,2
B
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
EURALIS
3
ES ZOOM
143
d
21,8
A
3,2
6,3
41,7
36,9
A
75,6
11,7
1,77
0,97
B
PR
Soufflet Seeds
2
EXTASIA
141
d
20,8
A
3,0
6,2
41,2
38,7
A
75,8
11,8
1,78
0,98
A
PR
Semillas Batlle
2
HAPPI
123
B
16,2
d
3,3
6,7
46,8
29,0
e
73,0
11,3
1,70
0,93
e
PR
Soufflet Seeds
2
HOTSPOT
137
C
20,2
A
3,0
6,3
42,9
38,4
A
75,2
11,7
1,76
0,97
B
PR
Soufflet Seeds
2
ISULEA
144
d
21,8
A
3,2
6,3
43,1
38,4
A
75,4
11,7
1,77
0,97
B
PR
Soufflet Seeds
2
ITEA
130
B
19,5
B
3,1
6,7
43,3
34,6
B
75,0
11,6
1,76
0,97
B
PR
KWS
2
KENOBIS
137
C
20,6
A
2,7
6,4
47,0
36,1
A
73,2
11,4
1,72
0,94
d
PR
KWS
2
KROKUS
131
B
16,2
d
3,6
7,5
43,5
30,8
d
74,5
11,5
1,73
0,95
C
Lista
Casa comercial
Anos
Variedade
PR
Advanta
2
AAPOTHEOZ
144
d
21,0
A
3,3
6,5
43,9
35,2
PR
KWS
3
AMANITIDIS
123
B
16,5
d
3,0
6,9
43,9
PR
CEFSA
2
BARCA
124
B
17,9
C
3,4
7,3
PR
Caussade
3
BELUGI
127
B
18,7
C
3,5
PR
RAGT
3
BERGXXON
141
d
18,1
C
PR
Caussade
2
CHAMBERI
135
C
19,0
PR
RAGT
2
CICLIXX
130
B
PR
Codisem
2
CODIGREEN
125
PR
Monsanto
6
CONCA
PR
Advanta
2
PR
Semillas Batlle
PR
AMIDÓN
UFL/kg MS
68 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 68
20/03/2020 10:23:59
Variedades de MILLO recomendadas para ENSILAJE en GALICIA 500
400
400
300
400
300
400
300
Pompeo
300
200
Surreal
300
200
Conbrío
300
200
Suzy
200
100
Sciello Isia Scoff Illustrado NOVEDAD
Expresión vegetal www.rocalba.com vp016_publicidade_rocalba_galego.indd 69
15/3/20 13:02
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA Costeira OCCIDENTAL (cont.) Resultados 1996-2019. Zona: COSTA OCCIDENTAL (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
e
73,8
11,4
1,72
0,95
C
37,5
A
75,6
11,7
1,77
0,97
B
42,3
37,8
A
74,9
11,6
1,75
0,96
C
6,2
44,4
33,7
C
75,2
11,7
1,76
0,97
B
3,3
6,9
43,3
33,4
C
75,0
11,6
1,75
0,96
C
A
3,1
6,5
44,0
35,0
B
74,1
11,5
1,73
0,95
C
15,4
e
3,1
7,2
42,6
37,0
A
74,4
11,5
1,74
0,96
C
d
20,9
A
3,2
6,6
42,6
36,3
A
74,9
11,6
1,75
0,96
C
140
d
17,4
C
3,6
7,1
43,3
33,0
C
74,8
11,5
1,74
0,96
C
MARTELI
140
d
20,7
A
3,2
6,3
44,5
33,7
C
74,0
11,5
1,73
0,95
C
3
MAS 33 A
141
d
19,0
B
3,4
7,0
43,5
32,4
C
74,5
11,5
1,74
0,95
C
Caussade
2
MISTERI
125
B
19,1
B
2,8
6,0
47,1
31,8
C
72,9
11,4
1,71
0,94
d
PR
WAM
2
NS 5051
144
d
19,1
B
3,0
6,2
47,0
35,4
B
73,0
11,3
1,71
0,94
d
PR
Fitó
2
OPTI
138
C
17,1
C
3,7
7,6
44,6
28,6
e
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
Fitó
3
ORENSE
144
d
18,1
C
3,6
7,3
45,8
31,2
C
73,6
11,4
1,71
0,94
d
PR
Advanta
2
PENELOPE
125
B
17,8
C
3,0
6,8
43,9
31,1
C
74,5
11,6
1,74
0,96
C
PR
Caussade
2
QUERZI
136
C
20,1
A
3,1
6,2
44,5
35,9
A
74,3
11,5
1,74
0,95
C
PR
Semillas Batlle
2
RAVENNA
122
A
13,4
e
3,4
7,0
42,4
32,7
C
75,2
11,6
1,76
0,96
C
PR
Caussade
3
ROBERI
135
C
19,6
B
3,3
6,1
43,6
35,0
B
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
RAGT
3
RULEXX
140
d
18,8
C
3,7
7,0
45,6
31,7
C
73,9
11,4
1,72
0,94
d
PR
Koipesol
3
SENKO
142
d
21,2
A
3,1
6,0
42,2
37,8
A
75,2
11,7
1,76
0,97
B
PR
RAGT
3
SILEXX
143
d
17,5
C
3,5
6,9
42,9
33,4
C
75,0
11,6
1,75
0,96
C
PR
KWS
3
SIMPATICO KWS
126
B
18,2
C
3,0
6,5
47,0
32,9
C
72,8
11,3
1,71
0,94
d
PR
Fitó
3
SUBITO
128
B
18,7
C
3,4
7,3
46,2
30,0
d
73,3
11,3
1,71
0,94
d
PR
Semillas Batlle
3
SUM 330
135
C
16,8
d
3,4
6,6
44,5
31,3
C
73,9
11,4
1,72
0,94
d
PR
Semillas Batlle
2
SURPRISE
124
B
15,2
e
3,4
6,8
44,2
29,4
d
74,0
11,4
1,72
0,95
C
PR
Rocalba
3
SUSANN
134
C
17,6
C
3,1
6,8
43,1
34,8
B
74,7
11,6
1,75
0,96
C
PR
Syngenta
3
SY GIBRA
143
d
21,5
A
2,7
6,2
42,1
39,4
A
75,3
11,7
1,77
0,97
B
PR
RAGT
3
TAXXOA
128
B
17,2
C
3,4
6,9
46,1
29,6
d
73,2
11,3
1,71
0,94
d
PR
Fitó
4
TECK
136
C
18,1
C
3,6
7,2
43,2
29,3
e
75,2
11,6
1,75
0,96
C
PR
LG
2
TORQUAZ
143
d
21,9
A
3,3
6,8
41,2
36,2
A
76,1
11,8
1,78
0,98
B
PR
Semillas Batlle
2
YUCATAN
140
d
19,0
B
3,0
6,2
43,1
36,4
A
74,6
11,6
1,75
0,96
C
PR
Fitó
4
ZAMORA
136
C
16,5
d
3,3
7,4
41,7
34,1
B
76,0
11,8
1,77
0,98
A
Lista
Casa comercial
Anos
Variedade
DÍAS S/R
PR
LG
2
LG 30.275
124
B
19,1
B
3,3
7,4
46,3
27,1
PR
LG
6
LG 30.369
135
C
18,3
C
3,3
6,7
42,3
PR
LG
2
LG 30.444
144
d
21,1
A
3,1
6,2
PR
LG
2
LG 31.295
126
B
19,3
B
2,9
PR
LG
2
LG 33.85
143
d
18,9
B
PR
LG
2
LG 34.90
138
C
20,6
PR
Semillas Batlle
2
MADISSON
125
B
PR
Codisem
2
MAMILLA
145
PR
Fitó
2
MANACOR
PR
Caussade
2
PR
Maïsadour
PR
AMIDÓN
UFL/kg MS
70 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 70
20/03/2020 10:24:15
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. COSTA ORIENTAL Lista
Casa comercial Anos
Variedade
Resultados 1996-2019. Zona: COSTA ORIENTAL (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
DÍAS S/R
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
Advanta
2
AAPOTHEOZ
141
d
23,9
A
3,6
5,9
42,0
36,0
A
75,4
11,6
1,76
0,96
C
PR
KWS
3
AMANITIDIS
125
B
19,7
B
3,1
6,3
42,0
34,6
B
75,4
11,7
1,76
0,97
B
PR
CEFSA
2
BARCA
117
A
20,9
A
3,8
6,8
46,3
29,9
d
73,5
11,3
1,70
0,93
e
PR
Caussade
3
BELUGI
123
B
20,6
A
3,5
6,2
45,7
31,7
C
73,5
11,3
1,71
0,94
d
PR
RAGT
3
BERGXXON
135
d
22,4
A
3,4
6,3
42,6
33,9
C
75,3
11,6
1,76
0,97
B
PR
Caussade
2
CHAMBERI
129
C
20,8
A
3,4
6,5
44,1
33,8
C
74,6
11,5
1,74
0,96
C
PR
RAGT
2
CICLIXX
123
B
18,9
B
3,1
6,5
44,9
30,6
d
73,9
11,5
1,73
0,95
C
PR
Codisem
2
CODIGREEN
120
B
20,7
A
3,5
6,3
46,5
30,0
d
73,4
11,3
1,71
0,94
d
PR
Monsanto
6
CONCA
135
d
20,1
A
3,3
6,6
41,5
35,5
A
76,1
11,8
1,78
0,98
A
PR
Advanta
2
COURTNEY
141
d
25,9
A
3,6
6,4
41,7
34,4
B
76,0
11,7
1,77
0,97
B
PR
Semillas Batlle
3
DARIDOR
120
B
17,8
C
3,5
6,5
46,9
31,0
C
73,2
11,3
1,70
0,93
e
PR
Monsanto
5
DK 287
125
B
18,2
C
3,6
6,4
44,6
32,2
C
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
4
DK 315
128
C
19,1
B
3,5
6,6
44,2
33,2
C
74,6
11,5
1,74
0,96
C
PR
Monsanto
3
DKC 33.90
120
B
18,8
C
3,5
6,5
45,0
32,2
C
74,2
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
4
DKC 3745
131
C
18,7
C
3,5
7,0
42,8
33,4
C
75,4
11,6
1,76
0,97
B
PR
Monsanto
3
DKC 41.14
122
B
19,7
B
3,8
7,0
43,0
31,5
C
75,5
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
3
DKC 43.72
131
C
19,4
B
3,4
6,6
42,5
35,7
A
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
4
DKC 4608
134
C
21,2
A
3,4
6,3
41,6
34,5
B
76,1
11,7
1,77
0,97
B
PR
Monsanto
3
DKC 4845
135
d
20,0
A
3,5
6,4
40,5
35,7
A
76,6
11,8
1,79
0,98
A
PR
Fitó
5
DUERO
125
B
17,2
C
3,8
7,0
42,5
30,3
d
75,4
11,6
1,75
0,96
C
PR
EURALIS
2
ES DEBUSSY
137
d
23,1
A
3,4
6,1
39,8
37,3
A
77,0
11,9
1,80
0,99
A
PR
EURALIS
2
ES HORNET
125
B
20,7
A
3,5
6,3
46,3
31,1
C
73,8
11,4
1,72
0,94
d
PR
EURALIS
3
ES METRONOM
120
B
19,8
B
3,3
6,3
45,1
30,9
C
73,5
11,4
1,72
0,94
d
PR
EURALIS
2
ES SENSOR
136
d
19,5
B
3,4
6,4
42,1
35,0
B
75,4
11,6
1,76
0,97
C
PR
EURALIS
3
ES ZOOM
142
e
22,0
A
3,4
5,8
42,6
35,7
A
75,4
11,6
1,76
0,96
C
PR
Soufflet Seeds
2
EXTASIA
136
d
24,0
A
3,4
5,9
42,8
34,9
B
75,3
11,6
1,76
0,97
C
PR
Semillas Batlle
2
HAPPI
124
B
19,2
B
3,6
6,4
44,7
29,9
d
74,2
11,4
1,73
0,95
C
PR
Soufflet Seeds
2
HOTSPOT
125
B
21,1
A
3,8
6,5
44,9
32,7
C
74,7
11,5
1,73
0,95
C
PR
Soufflet Seeds
2
ISULEA
139
d
23,5
A
3,9
6,1
45,0
33,8
A
74,4
11,4
1,72
0,94
d
PR
Soufflet Seeds
2
ITEA
120
B
20,1
A
3,5
6,8
42,0
34,5
B
75,7
11,7
1,76
0,97
B
PR
KWS
2
KENOBIS
132
C
19,3
B
3,3
6,2
45,2
34,1
B
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
KWS
2
KROKUS
119
B
18,7
C
3,8
7,3
45,4
28,9
e
74,1
11,4
1,72
0,95
d
PR
LG
2
LG 30.275
117
A
20,4
A
3,5
6,3
45,6
28,9
e
74,2
11,5
1,73
0,95
d
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 71
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 71
20/03/2020 10:24:25
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. COSTA ORIENTAL (cont.) Lista
Casa comercial Anos
Variedade
Resultados 1996-2019. Zona: COSTA ORIENTAL (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
DÍAS S/R
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
LG
6
LG 30.369
131
C
20,5
A
3,8
6,4
41,7
34,9
B
76,2
11,7
1,77
0,97
B
PR
LG
2
LG 30.444
141
d
21,1
A
3,4
6,0
44,0
34,7
B
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
LG
2
LG 31.295
118
A
19,3
B
3,7
6,0
47,0
28,5
e
73,7
11,4
1,71
0,94
d
PR
LG
2
LG 33.85
134
d
21,1
A
3,2
6,6
43,0
33,3
C
75,2
11,6
1,76
0,97
C
PR
LG
2
LG 34.90
139
d
21,2
A
3,4
5,9
42,4
35,8
A
74,9
11,6
1,75
0,96
C
PR
Semillas Batlle
2
MADISSON
120
B
17,9
C
3,6
6,4
45,3
33,0
C
74,2
11,4
1,72
0,95
C
PR
Codisem
2
MAMILLA
144
e
23,1
A
3,7
6,3
46,4
33,0
C
72,8
11,2
1,69
0,92
e
PR
Fitó
2
MANACOR
135
d
19,3
B
3,8
6,9
43,3
33,7
C
74,8
11,5
1,73
0,95
C
PR
Caussade
2
MARTELI
124
B
21,3
A
3,7
6,1
45,7
29,9
d
73,8
11,4
1,71
0,94
d
PR
Maïsadour
3
MAS 33 A
135
d
21,3
A
3,7
6,9
44,1
30,5
d
74,1
11,4
1,72
0,94
d
PR
Caussade
2
MISTERI
120
B
21,6
A
3,5
6,2
48,3
29,8
d
72,4
11,2
1,68
0,92
e
PR
WAM
2
NS 5051
138
d
19,5
B
3,6
6,0
45,0
33,5
C
74,0
11,4
1,72
0,94
d
PR
Fitó
2
OPTI
131
C
18,2
C
4,4
7,6
46,2
25,8
e
74,1
11,3
1,71
0,94
d
PR
Fitó
3
ORENSE
137
d
18,6
C
3,8
6,6
47,1
29,7
d
73,5
11,3
1,71
0,94
d
PR
Advanta
2
PENELOPE
120
B
20,0
A
3,6
6,5
43,3
29,6
d
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
Caussade
2
QUERZI
129
C
20,9
A
3,5
6,1
43,2
32,3
C
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Semillas Batlle
2
RAVENNA
117
A
15,7
e
3,8
6,9
43,5
31,4
C
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Caussade
3
ROBERI
130
C
22,5
A
3,5
5,9
42,4
33,9
C
75,5
11,7
1,76
0,97
C
PR
RAGT
3
RULEXX
136
d
22,2
A
3,5
6,6
41,3
35,3
B
76,0
11,7
1,77
0,98
B
PR
Koipesol
3
SENKO
133
C
22,9
A
3,8
6,1
44,0
34,8
B
74,8
11,5
1,73
0,95
C
PR
RAGT
3
SILEXX
138
d
19,1
B
3,5
6,6
40,9
35,1
B
76,4
11,8
1,78
0,98
A
PR
KWS
3
SIMPATICO KWS
120
B
19,3
B
3,4
6,1
46,3
32,7
C
73,6
11,4
1,71
0,94
d
PR
Fitó
3
SUBITO
128
C
20,5
A
3,7
7,0
45,6
32,0
C
73,5
11,3
1,71
0,94
e
PR
Semillas Batlle
3
SUM 330
132
C
18,8
C
3,7
6,9
44,0
32,1
C
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
Semillas Batlle
2
SURPRISE
117
A
17,5
C
3,4
6,3
44,4
27,4
e
74,6
11,5
1,74
0,96
C
PR
Rocalba
3
SUSANN
121
B
18,8
C
3,4
6,9
44,0
31,4
C
74,6
11,5
1,73
0,95
C
PR
Syngenta
3
SY GIBRA
139
d
23,4
A
3,5
6,3
42,8
36,1
A
75,5
11,6
1,76
0,97
C
PR
RAGT
3
TAXXOA
127
C
19,3
B
3,5
6,2
44,6
32,1
C
74,0
11,4
1,72
0,95
d
PR
Fitó
4
TECK
125
B
17,6
C
4,0
7,2
44,3
28,2
e
75,1
11,5
1,74
0,96
C
PR
LG
2
TORQUAZ
139
d
21,5
A
3,8
6,4
41,1
35,1
B
76,5
11,8
1,78
0,98
A
PR
Semillas Batlle
2
YUCATAN
137
d
18,9
B
3,4
6,3
44,0
33,9
C
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
Fitó
4
ZAMORA
132
C
18,0
C
3,6
7,3
41,7
33,4
C
76,2
11,8
1,77
0,98
A
72 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 72
20/03/2020 10:24:35
Wing-P
®
Cuida el maíz desde el principio
C
M
Y
CM
Sin NECESIDAD de
MY
CY
CMY
K
MEZCLAS La formulación de Wing-P combina el amplio espectro de acción de la Dimetenamida-P y la persistencia de la Pendimetalina, resultando una solución que ofrece un excelente control contra gramíneas y dicotiledóneas en el cultivo del maíz. ®
We create chemistry ®
vp016_anuncio_basf.indd 73
23/03/2020 14:05:28
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA Lista
Casa comercial Anos
Variedade
DÍAS S/R
Resultados 1996-2019. Zona: INTERIOR ALTA (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
Advanta
2
AAPOTHEOZ
161
C
20,2
A
3,4
6,9
47,0
26,7
e
72,4
11,2
1,69
0,92
e
PR
KWS
3
AMANITIDIS
148
B
17,5
C
3,1
6,7
46,5
30,8
d
73,0
11,3
1,71
0,93
e
PR
CEFSA
2
BARCA
138
A
21,2
A
3,8
7,5
48,4
25,5
e
72,5
11,2
1,68
0,92
e
PR
Caussade
3
BELUGI
138
A
19,1
B
3,6
7,3
47,2
27,0
e
72,9
11,2
1,69
0,93
e
PR
RAGT
3
BERGXXON
159
C
18,9
C
3,3
6,9
47,9
28,3
e
72,9
11,3
1,70
0,93
e
PR
Caussade
2
CHAMBERI
154
C
19,4
B
3,5
7,1
47,6
28,0
e
72,2
11,1
1,68
0,92
e
PR
RAGT
2
CICLIXX
148
B
17,3
C
3,1
6,9
46,4
28,1
e
73,1
11,3
1,71
0,94
d
PR
Codisem
2
CODIGREEN
137
A
18,8
C
3,5
7,3
48,7
25,6
e
72,1
11,1
1,68
0,92
e
PR
Monsanto
6
CONCA
158
C
18,7
C
3,2
6,9
46,2
29,0
e
73,3
11,4
1,71
0,94
d
PR
Advanta
2
COURTNEY
161
C
20,1
A
3,8
7,2
49,2
24,7
e
71,7
11,0
1,66
0,91
e
PR
Semillas Batlle
3
DARIDOR
132
A
19,1
B
3,4
7,5
47,3
27,8
e
72,8
11,3
1,70
0,93
e
PR
Monsanto
5
DK 287
149
B
17,8
C
3,4
6,7
45,1
29,9
d
73,9
11,4
1,72
0,95
d
PR
Monsanto
4
DK 315
150
B
16,7
d
3,5
7,3
46,5
29,0
e
73,6
11,4
1,71
0,94
d
PR
Monsanto
3
DKC 33.90
143
A
18,7
C
3,3
7,0
46,5
27,7
e
73,2
11,3
1,71
0,94
d
PR
Monsanto
4
DKC 3745
157
C
18,3
C
3,4
7,4
44,2
30,4
d
74,1
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
3
DKC 41.14
149
B
20,3
A
3,7
7,2
45,2
27,5
e
74,2
11,4
1,72
0,95
d
PR
Monsanto
3
DKC 43.72
156
C
18,7
C
3,3
6,8
45,9
30,4
d
73,1
11,3
1,71
0,93
e
PR
Monsanto
4
DKC 4608
159
C
20,3
A
3,4
6,7
45,5
28,3
e
73,8
11,4
1,72
0,95
d
PR
Monsanto
3
DKC 4845
157
C
18,2
C
3,4
6,7
43,9
30,6
d
74,7
11,5
1,74
0,96
C
PR
Fitó
5
DUERO
149
B
15,6
e
3,7
7,1
45,4
26,8
e
74,0
11,4
1,72
0,94
d
PR
EURALIS
2
ES DEBUSSY
161
C
19,8
B
3,8
7,2
48,3
23,9
e
72,7
11,2
1,69
0,93
e
PR
EURALIS
2
ES HORNET
149
B
21,6
A
3,3
6,8
50,1
23,4
e
71,1
11,0
1,66
0,91
e
PR
EURALIS
3
ES METRONOM
134
A
20,6
A
3,2
6,9
43,5
31,9
C
74,6
11,5
1,74
0,96
C
PR
EURALIS
2
ES SENSOR
162
C
18,0
C
3,6
7,0
47,5
28,2
e
72,7
11,2
1,69
0,93
e
PR
EURALIS
3
ES ZOOM
160
C
21,3
A
3,5
6,3
47,4
26,6
e
72,6
11,2
1,69
0,93
e
PR
Soufflet Seeds
2
EXTASIA
162
C
20,0
A
3,4
6,5
47,1
27,7
e
72,8
11,2
1,70
0,93
e
PR
Semillas Batlle
2
HAPPI
148
B
17,0
C
3,5
6,8
48,5
26,2
e
72,0
11,1
1,67
0,92
e
PR
Soufflet Seeds
2
HOTSPOT
143
A
20,8
A
3,5
7,0
45,4
27,4
e
73,9
11,4
1,72
0,95
d
PR
Soufflet Seeds
2
ISULEA
154
C
19,7
B
3,8
6,8
50,3
23,0
e
71,2
11,0
1,65
0,91
e
PR
Soufflet Seeds
2
ITEA
132
A
18,6
C
3,5
7,3
46,9
25,0
e
73,1
11,3
1,70
0,93
e
PR
KWS
2
KENOBIS
157
C
20,6
A
3,3
7,1
51,3
24,8
e
70,6
10,9
1,64
0,90
e
PR
KWS
2
KROKUS
149
B
16,7
d
3,6
7,5
47,1
26,9
e
72,9
11,2
1,69
0,93
e
74 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 74
20/03/2020 10:24:44
`
j
v
`j
jv
`v
`jv
h
vp016_anuncio_maissadour.indd 75
20/03/2020 14:59:47
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA (cont.) Lista
Casa comercial Anos
Variedade
DÍAS S/R
Resultados 1996-2019. Zona: INTERIOR ALTA (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
LG
2
LG 30.275
141
A
20,8
A
3,5
7,3
46,4
25,1
e
74,0
11,4
1,72
0,95
C
PR
LG
6
LG 30.369
152
B
18,6
C
3,9
7,3
46,3
27,6
e
73,4
11,3
1,70
0,93
e
PR
LG
2
LG 30.444
161
C
19,7
B
3,5
7,3
46,3
30,4
d
72,9
11,3
1,70
0,93
e
PR
LG
2
LG 31.295
133
A
21,5
A
3,7
7,5
46,7
23,6
e
73,6
11,3
1,71
0,94
d
PR
LG
2
LG 33.85
157
C
19,3
B
3,1
7,0
45,9
29,2
e
73,6
11,4
1,72
0,95
d
PR
LG
2
LG 34.90
166
d
19,7
B
3,4
6,6
46,1
29,5
d
72,8
11,3
1,70
0,93
e
PR
Semillas Batlle
2
MADISSON
133
A
18,7
C
3,7
7,4
47,6
27,6
e
73,0
11,2
1,70
0,93
e
PR
Codisem
2
MAMILLA
169
d
20,3
A
3,4
6,5
48,7
27,0
e
71,4
11,0
1,67
0,91
e
PR
Fitó
2
MANACOR
158
C
16,4
d
3,6
7,1
45,6
26,9
e
73,7
11,4
1,71
0,94
d
PR
Caussade
2
MARTELI
159
C
21,3
A
3,4
6,6
46,5
26,4
e
73,1
11,3
1,70
0,93
e
PR
Maïsadour
3
MAS 33 A
160
C
17,9
C
3,6
7,3
47,5
25,3
e
72,7
11,2
1,69
0,93
e
PR
Caussade
2
MISTERI
133
A
19,9
B
3,4
7,1
45,6
27,4
e
73,7
11,4
1,72
0,94
d
PR
WAM
2
NS 5051
157
C
#N/A
#N/A
4,0
6,6
50,6
20,5
e
70,6
10,8
1,63
0,89
e
PR
Fitó
2
OPTI
158
C
16,8
C
3,7
7,4
46,8
26,7
e
73,5
11,3
1,71
0,94
e
PR
Fitó
3
ORENSE
165
d
17,1
C
3,6
7,4
49,2
25,2
e
72,3
11,1
1,68
0,92
e
PR
Advanta
2
PENELOPE
137
A
17,8
C
3,9
7,6
48,1
21,2
e
72,4
11,1
1,68
0,92
e
PR
Caussade
2
QUERZI
146
B
20,8
A
3,9
7,4
48,3
21,7
e
72,3
11,1
1,67
0,92
e
PR
Semillas Batlle
2
RAVENNA
141
A
14,7
e
3,5
7,1
44,7
31,3
C
74,1
11,4
1,72
0,95
d
PR
Caussade
3
ROBERI
153
C
20,6
A
3,5
6,7
47,1
25,4
e
72,9
11,3
1,70
0,93
e
PR
RAGT
3
RULEXX
158
C
19,7
B
3,5
7,0
46,3
29,2
e
73,6
11,4
1,71
0,94
d
PR
Koipesol
3
SENKO
156
C
20,2
A
3,6
6,9
47,4
23,7
e
72,7
11,2
1,69
0,93
e
PR
RAGT
3
SILEXX
163
C
18,4
C
3,3
6,7
45,1
29,9
d
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
KWS
3
SIMPATICO KWS
132
A
21,7
A
3,5
6,8
49,9
25,1
e
71,4
11,0
1,66
0,91
e
PR
Fitó
3
SUBITO
148
B
19,0
B
3,5
7,3
48,0
26,2
e
72,6
11,2
1,69
0,93
e
PR
Semillas Batlle
3
SUM 330
156
C
18,8
C
3,2
6,8
44,3
31,4
C
73,8
11,4
1,72
0,94
d
PR
Semillas Batlle
2
SURPRISE
141
A
16,2
d
3,5
6,6
44,7
29,1
e
73,7
11,4
1,72
0,94
d
PR
Rocalba
3
SUSANN
147
B
18,4
C
3,4
7,1
46,1
29,4
d
73,3
11,3
1,71
0,94
d
PR
Syngenta
3
SY GIBRA
159
C
20,9
A
3,4
7,3
49,0
25,5
e
71,8
11,1
1,67
0,91
e
PR
RAGT
3
TAXXOA
152
B
18,5
C
3,4
6,8
47,3
27,1
e
72,5
11,2
1,69
0,92
e
PR
Fitó
4
TECK
153
C
17,7
C
3,8
7,2
47,3
25,0
e
72,9
11,2
1,69
0,93
e
PR
LG
2
TORQUAZ
160
C
22,9
A
3,7
7,1
45,9
28,0
e
73,3
11,3
1,70
0,94
d
PR
Semillas Batlle
2
YUCATAN
160
C
19,4
B
3,3
6,8
47,1
31,4
C
72,3
11,2
1,69
0,93
e
PR
Fitó
4
ZAMORA
155
C
17,1
C
3,5
7,5
45,0
29,5
d
74,0
11,4
1,72
0,95
C
76 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 76
20/03/2020 10:24:56
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
vp016_anuncio_delagro_abono.indd 77
20/03/2020 15:02:12
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA Lista
Casa comercial Anos
Variedade
Resultados 1996-2019. Zona: INTERIOR BAIXA (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND
DÍAS S/R
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
Advanta
2
AAPOTHEOZ
137
e
19,8
B
3,7
6,3
44,6
34,1
B
74,2
11,4
1,72
0,95
C
PR
KWS
3
AMANITIDIS
119
C
17,2
C
3,4
7,1
45,1
31,5
C
74,0
11,4
1,72
0,95
C
PR
CEFSA
2
BARCA
114
B
16,2
d
4,0
7,4
46,7
29,4
d
73,5
11,3
1,70
0,93
e
PR
Caussade
3
BELUGI
114
B
18,4
C
3,8
7,0
48,1
30,2
d
72,8
11,2
1,69
0,92
e
PR
RAGT
3
BERGXXON
131
d
18,7
C
3,6
6,8
42,2
34,7
B
75,9
11,7
1,77
0,97
B
PR
Caussade
2
CHAMBERI
124
C
19,2
B
3,8
6,3
48,6
33,8
C
72,9
11,2
1,69
0,93
e
PR
RAGT
2
CICLIXX
120
C
17,3
C
3,4
7,1
43,0
32,6
C
75,0
11,6
1,75
0,96
C
PR
Codisem
2
CODIGREEN
117
C
16,7
d
3,9
6,6
49,0
27,8
e
72,5
11,2
1,68
0,92
e
PR
Monsanto
6
CONCA
128
d
18,6
C
3,6
7,3
42,5
33,3
C
75,8
11,7
1,76
0,97
B
PR
Advanta
2
COURTNEY
137
e
21,6
A
3,8
6,7
44,6
36,3
A
74,6
11,5
1,73
0,95
C
PR
Semillas Batlle
3
DARIDOR
118
C
15,8
d
3,5
6,9
47,5
33,4
C
73,3
11,3
1,70
0,94
d
PR
Monsanto
5
DK 287
118
C
17,0
C
3,8
7,0
44,8
32,1
C
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
4
DK 315
120
C
16,2
d
3,7
7,2
42,7
33,3
C
75,6
11,7
1,76
0,97
B
PR
Monsanto
3
DKC 33.90
114
B
15,7
d
3,9
7,7
46,8
28,4
e
74,0
11,4
1,71
0,94
d
PR
Monsanto
4
DKC 3745
128
d
18,0
C
3,5
7,0
42,4
35,2
B
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Monsanto
3
DKC 41.14
117
B
17,1
C
4,2
7,3
46,3
28,5
e
74,5
11,4
1,72
0,94
d
PR
Monsanto
3
DKC 43.72
125
C
17,8
C
3,8
6,8
45,1
33,3
C
74,3
11,4
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
4
DKC 4608
129
d
18,4
C
3,8
6,9
44,8
33,8
C
74,6
11,5
1,73
0,95
C
PR
Monsanto
3
DKC 4845
131
d
18,3
C
3,5
6,9
41,0
36,0
A
76,5
11,8
1,78
0,98
A
PR
Fitó
5
DUERO
120
C
15,6
d
3,9
7,3
44,1
29,5
d
74,8
11,5
1,74
0,95
C
PR
EURALIS
2
ES DEBUSSY
132
d
20,3
A
3,5
5,9
43,7
36,0
A
74,9
11,6
1,74
0,96
C
PR
EURALIS
2
ES HORNET
124
C
20,3
A
3,4
6,1
46,1
35,5
B
73,6
11,4
1,71
0,94
d
PR
EURALIS
3
ES METRONOM
117
C
17,7
C
3,9
6,7
47,8
30,9
d
72,9
11,2
1,69
0,93
e
PR
EURALIS
2
ES SENSOR
124
C
17,3
C
4,1
7,1
45,4
32,5
C
74,0
11,3
1,71
0,94
d
PR
EURALIS
3
ES ZOOM
133
d
19,0
B
3,7
6,4
45,7
33,9
C
74,1
11,4
1,72
0,94
d
PR
Soufflet Seeds
2
EXTASIA
130
d
20,0
A
3,4
6,2
42,9
38,1
A
75,7
11,7
1,76
0,97
B
PR
Semillas Batlle
2
HAPPI
118
C
17,4
C
3,8
7,2
45,0
30,7
d
74,2
11,4
1,72
0,95
C
PR
Soufflet Seeds
2
HOTSPOT
125
C
20,2
A
3,6
6,3
45,1
36,2
A
74,3
11,5
1,73
0,95
C
PR
Soufflet Seeds
2
ISULEA
138
e
21,1
A
3,8
5,9
42,8
39,8
A
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Soufflet Seeds
2
ITEA
119
C
18,8
C
3,6
6,6
45,9
34,2
B
74,0
11,4
1,72
0,95
d
PR
KWS
2
KENOBIS
133
d
21,2
A
3,4
6,0
46,4
38,2
A
73,4
11,3
1,71
0,94
d
PR
KWS
2
KROKUS
117
C
16,2
d
3,9
7,6
42,9
30,9
C
75,0
11,5
1,74
0,95
C
78 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 78
20/03/2020 10:25:05
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA (cont.) Lista
Casa comercial Anos
Variedade
Resultados 1996-2019. Zona: INTERIOR BAIXA (% MS) PROD (t MS/ha) CEN PB FND
DÍAS S/R
AMIDÓN
DMO (%)
MJ/kg MS
Mcal/ kg MS
UFL/kg MS
PR
LG
2
LG 30.275
114
B
17,1
C
3,6
7,4
44,8
28,7
e
75,0
11,6
1,74
0,96
C
PR
LG
6
LG 30.369
127
d
18,4
C
3,8
6,7
43,4
37,7
A
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
LG
2
LG 30.444
137
e
18,6
C
3,4
6,4
43,7
38,0
A
75,3
11,6
1,76
0,97
C
PR
LG
2
LG 31.295
114
B
19,7
B
3,7
6,2
46,1
30,2
d
74,2
11,4
1,73
0,95
d
PR
LG
2
LG 33.85
129
d
18,8
C
3,6
7,2
43,1
33,4
C
75,4
11,6
1,75
0,97
C
PR
LG
2
LG 34.90
129
d
20,2
A
3,7
6,7
43,1
33,3
C
75,3
11,6
1,75
0,96
C
PR
Semillas Batlle
2
MADISSON
118
C
17,2
C
3,7
7,0
46,2
35,8
A
73,9
11,4
1,71
0,94
d
PR
Codisem
2
MAMILLA
135
e
20,3
A
4,0
7,0
44,7
31,9
C
74,4
11,4
1,72
0,95
C
PR
Fitó
2
MANACOR
122
C
16,4
d
4,0
7,4
45,4
31,3
C
74,3
11,4
1,72
0,95
d
PR
Caussade
2
MARTELI
127
d
20,5
A
3,8
6,6
45,6
34,7
B
74,0
11,4
1,72
0,94
d
PR
Maïsadour
3
MAS 33 A
129
d
19,0
B
3,8
7,3
43,0
33,5
C
75,2
11,6
1,74
0,96
C
PR
Caussade
2
MISTERI
118
C
19,4
B
3,8
6,1
50,3
31,9
C
71,9
11,1
1,67
0,91
e
PR
WAM
2
NS 5051
138
e
20,2
A
3,8
6,1
46,4
38,3
A
73,3
11,3
1,70
0,93
e
PR
Fitó
2
OPTI
127
d
17,0
C
3,9
7,9
42,5
29,1
e
75,9
11,7
1,76
0,97
B
PR
Fitó
3
ORENSE
133
d
18,1
C
3,8
7,7
45,3
30,1
d
74,6
11,5
1,73
0,95
C
PR
Advanta
2
PENELOPE
114
B
17,4
C
3,8
6,8
47,0
27,8
e
73,3
11,3
1,70
0,93
e
PR
Caussade
2
QUERZI
130
d
21,6
A
3,7
6,0
44,2
37,2
A
74,5
11,5
1,73
0,95
C
PR
Semillas Batlle
2
RAVENNA
114
B
14,1
e
3,7
7,3
41,4
34,2
B
76,0
11,7
1,77
0,97
B
PR
Caussade
3
ROBERI
129
d
20,3
A
3,7
6,1
45,7
34,9
B
74,2
11,4
1,72
0,95
C
PR
RAGT
3
RULEXX
129
d
19,5
B
3,6
7,0
43,6
34,4
B
75,1
11,6
1,75
0,96
C
PR
Koipesol
3
SENKO
129
d
19,2
B
3,9
6,5
45,8
34,3
B
74,0
11,4
1,72
0,94
d
PR
RAGT
3
SILEXX
131
d
18,4
C
3,5
6,9
43,2
35,0
B
75,3
11,6
1,75
0,97
C
PR
KWS
3
SIMPATICO KWS
118
C
19,5
B
3,7
6,4
49,0
32,7
C
72,6
11,2
1,69
0,92
e
PR
Fitó
3
SUBITO
120
C
18,1
C
3,8
7,3
45,0
32,2
C
74,4
11,4
1,73
0,95
C
PR
Semillas Batlle
3
SUM 330
126
C
18,3
C
3,6
7,3
43,4
31,5
C
74,8
11,5
1,74
0,96
C
PR
Semillas Batlle
2
SURPRISE
114
B
16,3
d
3,7
6,9
41,3
33,3
C
75,8
11,7
1,76
0,97
B
PR
Rocalba
3
SUSANN
118
C
16,2
d
3,9
7,5
45,8
30,6
d
73,7
11,3
1,71
0,94
d
PR
Syngenta
3
SY GIBRA
137
e
20,7
A
3,4
6,1
43,1
39,9
A
74,8
11,6
1,74
0,96
C
PR
RAGT
3
TAXXOA
120
C
18,0
C
3,7
7,0
46,5
30,1
d
73,5
11,3
1,71
0,93
e
PR
Fitó
4
TECK
123
C
17,9
C
4,0
7,3
44,1
27,8
e
74,9
11,5
1,74
0,95
C
PR
LG
2
TORQUAZ
135
e
18,6
C
3,9
7,2
45,2
34,1
B
74,4
11,4
1,73
0,95
d
PR
Semillas Batlle
2
YUCATAN
133
d
18,4
C
3,7
6,9
46,7
36,1
A
72,8
11,2
1,69
0,93
e
PR
Fitó
4
ZAMORA
126
d
16,7
d
3,6
7,5
39,9
33,5
C
76,9
11,9
1,79
0,99
A
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 79
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 79
20/03/2020 10:25:16
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
RESISTENCIA AO ENCAMADO (resultados 1996-2019) Lista
Casa comercial
Anos
Variedade
Resistencia encamado
Lista
Casa comercial
Anos
Variedade
Resistencia encamado
PR
Advanta
2
AAPOTHEOZ
A*
PR
LG
2
LG 30.275
A*
PR
KWS
3
AMANITIDIS
d
PR
LG
6
LG 30.369
A
PR
CEFSA
2
BARCA
A*
PR
LG
2
LG 30.444
A*
PR
Caussade
3
BELUGI
C
PR
LG
2
LG 31.295
C
PR
RAGT
3
BERGXXON
B
PR
LG
2
LG 33.85
B
PR
Caussade
2
CHAMBERI
e
PR
LG
2
LG 34.90
e
PR
RAGT
2
CICLIXX
A
PR
Semillas Batlle
2
MADISSON
C
PR
Codisem
2
CODIGREEN
C
PR
Codisem
2
MAMILLA
e
PR
Monsanto
6
CONCA
B
PR
Fitó
2
MANACOR
B*
PR
Advanta
2
COURTNEY
A*
PR
Caussade
2
MARTELI
A*
PR
Semillas Batlle
3
DARIDOR
d
PR
Maïsadour
3
MAS 33 A
C
PR
Monsanto
5
DK 287
B
PR
Caussade
2
MISTERI
e
PR
Monsanto
4
DK 315
A
PR
WAM
2
NS 5051
C
PR
Monsanto
3
DKC 33.90
B*
PR
Fitó
2
OPTI
C
PR
Monsanto
4
DKC 3745
A
PR
Fitó
3
ORENSE
A
PR
Monsanto
3
DKC 41.14
B
PR
Advanta
2
PENELOPE
A
PR
Monsanto
3
DKC 43.72
A
PR
Caussade
2
QUERZI
C
PR
Semillas Batlle
2
RAVENNA
A*
PR
Monsanto
4
DKC 4608
A
PR
Caussade
3
ROBERI
A
PR
Monsanto
3
DKC 4845
B
PR
RAGT
3
RULEXX
B
PR
Fitó
5
DUERO
A
PR
Koipesol
3
SENKO
A*
PR
EURALIS
2
ES DEBUSSY
C
PR
RAGT
3
SILEXX
A
PR
EURALIS
2
ES HORNET
C
PR
KWS
3
SIMPATICO KWS
C
PR
EURALIS
3
ES METRONOM
d
PR
Fitó
3
SUBITO
C
PR
EURALIS
2
ES SENSOR
A
PR
Semillas Batlle
3
SUM 330
B*
PR
EURALIS
3
ES ZOOM
A*
PR
Semillas Batlle
2
SURPRISE
A*
PR
Soufflet Seeds
2
EXTASIA
A
PR
Rocalba
3
SUSANN
C
PR
Semillas Batlle
2
HAPPI
d
PR
Syngenta
3
SY GIBRA
B
PR
Soufflet Seeds
2
HOTSPOT
e
PR
RAGT
3
TAXXOA
B
PR
Soufflet Seeds
2
ISULEA
C
PR
Fitó
4
TECK
e
PR
Soufflet Seeds
2
ITEA
A
PR
LG
2
TORQUAZ
A*
PR
KWS
2
KENOBIS
C
PR
Semillas Batlle
2
YUCATAN
B*
PR
KWS
2
KROKUS
A
PR
Fitó
4
ZAMORA
A*
(*): resultado provisional debido ao reducido número de observacións baixo condicións ventosas (**): non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera estimación
NOTA DoS AUTORES
Este traballo foi financiado pola FICYT mediante o grupo de investigación consolidado NYSA (PCTI IDI2018-000237), cofinanciados con fondos FEDER.
80 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_serida_galego_silvia.indd 80
20/03/2020 10:25:29
OTRA
VISIÓN
para la AGRICULTURA Y GANADERÍA
BUILD YOUR SUCCESS WITH PREMIUM BRAND vp016_anuncio_souffet.indd 81
20/03/2020 15:51:50
PIANELLO
5
NOVEDAD
CICLO FAO (RM - 106)
F
ASTURIAS Días S/R
PRODUCCION TMS/HA
FND %MS
ALMIDON %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
ENCAMADO
COSTA OCCIDENTAL
144
22.6 A
44
37.8 A
74.7
0.96 c
A*
COSTA ORIENTAL
140
23.8 A
43.5
35.3 B
74.8
0.95 c
A*
INTERIOR BAJA
140
21.2 A
43.9
38.7 A
74.5
0.95 c
A*
ENCAMADO
2019
5
ISULEA
4
CICLO FAO (RM - 104)
ASTURIAS Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
FND %MS
ALMIDÓN %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
COSTA OCCIDENTAL
144
21.8 A
43.1
38.4 A
75.4
0.97 b
COSTA ORIENTAL
139
23.5 A
45
33.8 c
74.4
0.94 d
INTERIOR BAJA
138
21.1 A
42.8
39.8 A
75.3
0.96 c
Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
FND %MS
ALMIDÓN %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
COSTA OCCIDENTAL
143
23.6 A
41.4
37.8 A
76.4
0.98 A
COSTA ORIENTAL
136
23.2 A
43.8
33.4 c
74.9
0.95 c
INTERIOR BAJA
136
21.2 A
43.7
40.3 A
74.7
0.95 c
2019
ASTURIAS 2018
MATERIA PRIMA: Silo de Maíz Referencia: CASA LANDEIRA, OA - TRAZO (A CORUÑA) Fecha: 11 de Febrero - 20 PARÁMETRO RESULTADO en M.S. Humedad %
ENCAMADO
Variedad: HOTSPOT Casa Landeira
65,87
Proteina bruta %
2,33
6,83
Fibra bruta %
5,51
16,63
Fibra Ácido Detergente %
6,12
17,93
Fibra Neutro Detergente %
11,31
33,14
Cenizas %
0,76
2,23
Almidón %
14,74
43,18
pH
3,69
Fuente: Boletín de Análisis FC/200 210 Piensos Nanfor S.A. En solo 3 años en el sector, somos la única empresa que posiciona todas sus variedades en el TOP de calidad y cantidad de ensilado No olvidar los híbridos Linkea FAO 600 y Extasia FAO 400 vp016_anuncio_souffet.indd 82
20/03/2020 15:52:09
H
D
FILAE 3
4
NOVEDAD
CICLO FAO (RM - 96)
ASTURIAS Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
FND %MS
ALMIDÓN %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
ENCAMADO
COSTA OCCIDENTAL
133
20.2 A
39.3
37.5 A
76.6
0.99 A
A*
COSTA ORIENTAL
123
22.2 A
46.4
29 e
73.7
0.94 d
A*
INTERIOR BAJA
121
20.6 A
43.4
36.1 A
75.2
0.96 c
A*
INTERIOR ALTA
139
20.4 A
48.5
21.5 e
72.3
0.91 e
2019
GALICIA
Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
ÍNDICE PRODUCTIVO
DMO%
MAZORCA % MS
124
25
132
74.2
44.3
2019
HOTSPOT 3
2
CICLO FAO (RM - 93)
ASTURIAS Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
FND %MS
ALMIDÓN %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
COSTA OCCIDENTAL
137
20.2 A
42.9
38.4 A
75.2
0.97 b
COSTA ORIENTAL
125
21 A
44.9
32.7 A
74.7
0.95 c
INTERIOR BAJA
125
20.2 A
45.1
36.2 A
74.3
0.95 c
INTERIOR ALTA
143
20.8 A
45.4
27.4 e
73.9
0.95 c
2019
GALICIA
ENCAMADO
Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
ÍNDICE PRODUCTIVO
DMO%
MAZORCA % MS
133
24.1
129
73.8
53.2
2019 ASTURIAS
Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
FND %MS
ALMIDÓN %MS
DMO%
EN INRA UFL/KG MS
COSTA OCCIDENTAL
137
20.1 A
40.6
39.4 A
76.3
0.98 A
COSTA ORIENTAL
128
21.8 A
42.5
34.7 b
75.8
0.97 b
INTERIOR BAJA
141
21.3 A
44.1
27.9 e
74.6
0.96 c
INTERIOR ALTA
130
20.0 A
43.5
39.4 A
75
0.96 c
2018
GALICIA 2018
ENCAMADO
Días S/R
PRODUCCIÓN TMS/HA
ÍNDICE PRODUCTIVO
DMO%
MAZORCA % MS
131
25.1
132
74.1
53.4
ND
MIUM BRA
WITH PRE
BUILD YOUR SUCCESS WITH PREMIUM BRAND Quai Sarrail - BP 12 - 10 402 Nogent-sur-Seine cedex (Francia) • (+34) 639 832 547 (Óscar) vp016_anuncio_souffet.indd 83
20/03/2020 15:52:23
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Resultados da avaliación de variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia Amosamos a actualización do ano 2020 das características produtivas e nutricionais das variedades comerciais de millo forraxeiro que foron avaliadas polo Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). María José Bande Castro Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)-Agacal, Xunta de Galicia
A
importancia do cultivo de millo forraxeiro no sector agrario e o amplo rango de condicións climáticas nas que é cultivado, fixeron que desde hai anos diversas empresas produtoras de sementes se dedicasen á mellora xenética de numerosos caracteres das sementes de millo mediante hibridación, orixinando incrementos significativos tanto no rendemento como na cali-
dade do cultivo. Isto implica que o número de variedades comerciais presentes no mercado, actualmente, sexa moi elevado e que presenten diferenzas entre elas. No entanto, a información obtida despois dos procesos de mellora nos países de orixe, en ocasións non é válida na cornixa cantábrica debido ás características edafoclimáticas peculiares das zonas húmidas do norte de España.
Así mesmo, o millo tradicionalmente cultivábase para a obtención de gran con moitas aplicacións en alimentación animal e humana, e tamén en procesos industriais. Por este motivo, o obxectivo principal da investigación e desenvolvemento do cultivo estivo centrado na mellora da produtividade e das características de calidade do gran. Foi a mediados do pasado século cando se lle empezou a dar importancia ao cultivo do millo para producir forraxe para a alimentación de ruminantes mediante o ensilado, utilizando a planta enteira. Agora mesmo o millo forraxeiro converteuse no cultivo estrela do verán, sementándose en Galicia cada ano unhas 69.000 hectáreas (que supoñen ao redor do 65 % da superficie cultivada do Estado), xa que é unha materia prima imprescindible no racionamento do gando vacún leiteiro. Viuse que a eficiencia na produción de forraxes na propia granxa é un factor clave para mellorar a súa rendibilidade, polo que se deben sementar variedades produtivas e con elevada dixestibilidade para así poder reducir os custos de alimentación. A produción dun silo de calidade require un enfoque integral, pero comeza coa elección dun bo híbrido. Ante a falta de información sobre as características produtivas e forraxeiras das diferentes variedades comerciais de millo para o seu uso na alimentación animal como forraxe, en 1999 iniciouse
84 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 84
24/03/2020 12:13:45
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
A PRODUCIÓN DUN SILO DE CALIDADE REQUIRE UN ENFOQUE INTEGRAL, PERO COMEZA COA ELECCIÓN DUN BO HÍBRIDO
en Galicia un proceso de avaliación de variedades comerciais de millo híbrido para ensilar, aplicando o “Protocolo para a avaliación de variedades de millo forraxeiro” en campos experimentais sementados en catro localidades, situadas nas comarcas de maior produción de millo forraxeiro e abranguendo tamén zonas xeográficas distintas: Sarria (centro sur de Lugo), Deza (nordés de Pontevedra), Ordes (centro da Coruña) e A Mariña Oriental (nordés de Lugo). O obxectivo desta avaliación é que exista información adaptada á
comunidade autónoma de Galicia á hora de elixir as variedades a sementar ao ano seguinte, conforme a resultados de rendemento, comportamento agronómico e calidade nutritiva, polo que é fundamental, por un lado, coñecer e, polo outro, saber interpretar os resultados para tomar a mellor decisión co fin de conseguir optimizar a rendibilidade do cultivo. Non hai unha única resposta á pregunta acerca de cal é a mellor variedade de millo forraxeiro, pois a variedade máis axeitada depende das condicións particulares de cada gandeiro para cada sementeira. A elección variará en función da data de sementeira, condicións climáticas, alternativa forraxeira, data prevista de colleita etc., e pódese dar o caso de que un mesmo gandeiro elixa distintas variedades para diferentes parcelas. Nas seguintes táboas exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade a usar. Os resultados aparecen divididos en
dúas: táboa 1, na que se atopan as variedades que, cando menos, foron avaliadas durante dous anos e, polo tanto, con datos de maior fiabilidade, e a táboa 2, na que se atopan aquelas variedades cun só ano de experimentación na rede e os resultados considéranse provisionais, dado que un só ano non é suficientemente significativo para facer unha avaliación acertada. Cabe destacar que os resultados presentados se obtiveron en pequenas parcelas experimentais, en condicións óptimas de coidados de cultivo, polo que os rendementos obtidos son moi superiores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo dunha explotación comercial. Polo tanto, os datos de rendemento serven para comparar unhas variedades con outras, pero non son aplicables para estimar a produción real dunha explotación.
Variedades maíz Xesga 2020
Tratamientos semilla:
SANTA COMBA 981 880 972
LALÍN 986 792 373
CARBALLO 981 701 444
TEIXEIRO 981 789 493
MUIMENTA 982 528 114
MILLADOIRO 981 941 794
Distribuido por: www.xesga.net
XESGA
Con la garantia de
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 85
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 85
24/03/2020 12:13:58
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación Variedade
Días S-C (días)
Altura (cm)
Espiga (% MS)
RMS (t/ha)
RMOD (t/ha)
IP
DMO (%)
PB (% MS)
Anos
Comercial
BARCELOS KOMPETENS AMADEO GRIZZLY DKC 3390 ES ALBATROS MALTON ARECIBO BARSA ES BOMBASTIC ES METRONOM LG 31.276 MAS 40.F PHARAON QUATRO RGT AFIXX DARIDOR ES TOLERANCE ES WATSON FENELON JULIETT MEXICANA SUNMARK BACKARI DYNAMITE ES METHOD FORVIA LUCAM SUFAVOR DKC 4117 ES PEPPONE FORTIM IZABAL MAS 24.C SURREAL SUSANN SY KAIRO TALINA AGV 4308 LG 31.295 LIVORNO CODIGREEN KENOBIS PESANDOR SIMPATICO KWS SY ZEPHIR BENICIA CHAMBERI DEL RÍO DKC 4114 MT-MOLOSS ARKADI ES FLATO HUXXTOR
116 116 117 118 119 119 119 120 120 120 120 120 120 120 120 120 121 121 121 121 121 121 121 122 122 122 122 122 122 123 123 123 123 123 123 123 123 123 124 124 124 125 125 125 125 125 126 126 126 126 126 127 127 127
263 256 255 270 272 275 252 264 275 269 273 282 291 244 264 267 264 274 280 276 275 263 242 277 274 292 268 251 269 262 286 273 279 270 271 270 278 270 277 263 285 264 289 270 287 272 279 274 263 264 282 267 267 286
49,9 54,2 53,9 52,8 52,3 53,8 54,7 49,4 53,2 52,6 52,7 48,5 45,8 51,7 51,0 52,3 49,4 51,3 49,6 49,4 51,0 50,7 49,2 50,7 52,4 48,7 51,0 53,9 48,4 51,2 48,0 50,4 48,8 51,4 52,2 49,3 55,0 51,7 49,3 45,8 47,2 51,6 45,9 52,2 50,5 48,5 51,9 49,5 51,8 53,3 45,0 50,5 50,0 48,7
20,1 20,1 20,1 21,3 20,0 21,8 17,5 20,4 20,1 21,4 21,2 23,0 26,1 18,7 21,1 21,2 19,4 20,3 23,1 22,4 21,0 20,1 20,8 20,9 20,1 22,2 20,9 19,9 21,0 21,2 24,4 20,4 21,5 22,8 22,1 20,7 21,3 20,6 23,6 23,7 22,6 20,4 23,9 22,2 23,8 22,6 21,2 24,0 20,6 21,2 22,8 21,4 21,1 22,2
14,1 14,0 14,0 15,2 14,0 14,9 12,1 14,1 13,4 14,5 14,6 16,0 18,0 12,6 14,7 14,7 13,7 13,9 16,3 15,9 14,9 14,2 14,5 14,4 13,4 15,2 14,2 13,8 14,4 14,9 16,9 14,0 14,8 15,8 15,0 14,3 14,7 14,4 16,7 16,9 15,6 14,2 16,7 15,1 16,6 15,6 14,0 16,8 14,3 14,5 15,7 15,1 14,5 15,2
106 105 104 113 104 111 90 105 100 108 109 120 134 94 109 109 102 104 122 119 111 106 108 107 100 113 106 103 108 111 126 104 110 118 112 106 110 108 125 126 117 106 125 113 124 117 105 125 107 108 117 113 108 114
73,0 72,3 72,3 73,9 72,6 71,3 71,7 71,9 69,8 70,8 71,0 72,7 71,6 70,7 72,0 71,7 72,9 71,1 73,3 73,9 73,8 73,0 72,3 71,5 69,1 71,1 70,8 72,5 71,7 73,1 72,3 71,4 71,1 71,9 70,8 71,6 72,0 72,7 74,0 74,3 72,0 72,3 72,7 70,5 72,2 71,6 69,3 73,0 72,5 71,6 71,3 73,2 71,6 71,0
6,8 6,5 7,0 6,7 7,1 6,6 7,2 6,9 6,8 6,8 6,7 6,0 5,9 6,7 6,6 6,9 6,5 7,2 6,7 6,6 6,9 6,7 6,7 6,7 7,0 6,3 6,7 6,7 6,8 6,5 6,5 6,7 6,7 6,3 6,6 7,0 6,6 6,8 6,6 6,3 6,2 6,7 6,3 6,2 6,4 6,6 6,0 6,7 6,7 6,4 6,4 6,8 6,4 6,5
2 2 2 2 6 2 2 2 2 2 2 2 2 6 3 2 3 2 2 2 2 2 2 2 5 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 5 2 2 2 2 2 2 2
PROCASE KWS KWS AGROMUNDO MONSANTO AGV - XESGA BATLLE PROCASE-DFV BLUE Semences EURALIS EURALIS LG MAS Seeds ADVANTA BATLLE RAGT BATLLE AGV - XESGA EURALIS WAM LG PANAM ROCALBA AGROEUME MAS Seeds AGV - XESGA BLUE Semences EUROARESPA SL ROCALBA MONSANTO EURALIS EUROARESPA SL PANAM MAS Seeds ROCALBA ROCALBA SYNGENTA AGROMUNDO AGV - XESGA LG FITÓ CODISEM KWS KWS KWS SYNGENTA PIONEER AGROEUME PROCASE MONSANTO PANAM AGROEUME EURALIS RAGT
86 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 86
20/03/2020 15:48:40
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación (continuación) Variedade
Días S-C (días)
Altura (cm)
Espiga (% MS)
RMS (t/ha)
RMOD (t/ha)
IP
DMO (%)
PB (% MS)
Anos
Comercial
MARCELLO RGT CONEXXION AGROSTAR DKC 4621 MAS 35.K SIRICUS KANU OBIXX PHILEAXX ES BOOMER CLARICA ELZEA MANACOR MARTELI WAMGAL ANADON LG 33.85 RULEXX BC 406 BUCKLEY DKC 4608 DS 0747 DS 1592
127 127 128 128 128 128 129 129 129 130 130 130 130 130 130 131 131 131 132 132 132 132 132
269 279 281 270 272 267 276 289 265 299 262 278 277 268 295 264 274 274 275 273 272 271 292
52,4 49,3 49,3 50,2 50,9 48,0 51,3 51,0 53,2 48,2 53,8 53,1 50,7 48,6 49,8 47,5 50,7 52,1 50,3 49,7 52,9 49,8 48,8
20,7 23,2 21,7 24,1 22,2 21,4 21,5 22,1 22,0 24,3 19,7 19,4 21,7 21,9 23,3 22,7 23,2 23,4 23,6 22,3 21,9 21,4 26,8
14,1 16,1 14,3 17,0 15,3 14,9 14,4 15,0 15,2 16,7 13,2 13,0 14,8 15,1 15,5 15,8 15,9 16,2 16,2 15,6 15,2 15,0 18,7
105 120 107 127 114 111 108 112 113 124 99 97 110 113 116 118 119 121 121 116 113 112 139
71,1 71,9 68,8 73,8 71,7 72,4 70,1 71,0 71,9 71,0 70,7 70,1 70,9 71,9 69,1 72,6 71,0 71,8 71,5 72,5 72,4 73,4 72,6
6,7 6,3 6,7 6,1 6,9 6,2 6,4 6,5 6,2 6,1 6,6 6,4 6,3 5,9 5,8 6,3 6,4 6,4 6,7 6,2 5,9 6,6 6,0
2 2 4 3 2 2 2 2 3 2 5 2 3 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2
KWS RAGT EURALIS MONSANTO MAS Seeds AGROMUNDO BC RAGT RAGT AGV - XESGA PIONEER PANAM FITÓ CAUSSADE WAM PROCASE LG RAGT BC ADVANTA MONSANTO PROCASE PROCASE-DFV
FENELON ZP 299 NS 3022 NS 3023 NS 4051
AS5M11 AS 144 S NS 5051 HARIS NS AS 170
SEMBRANDO FUTURO MEJORA LA PRODUCCIÓN Y LA CALIDAD
WAMESTRADA S.L.L. Zona industrial de Toedo – 36680 A Estrada, Pontevedra Telf. 986572445 info@semillaswam.com
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 87
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 87
20/03/2020 15:48:54
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación (continuación) Variedade
Días S-C (días)
Altura (cm)
Espiga (% MS)
RMS (t/ha)
RMOD (t/ha)
IP
DMO (%)
PB (% MS)
Anos
Comercial
LG 30.444 ES ZOOM
132 133
282 283
51,4 48,0
23,9 24,1
16,8 16,9
125 126
73,3 72,6
6,3 5,7
2 2
LG AGV - XESGA
DA SCIPIO
133
273
51,4
21,5
14,9
111
72,2
6,3
2
PROCASE
DEVOLVI
133
279
49,2
22,9
16,0
120
72,9
6,4
2
AGROEUME
ES SENSOR
133
285
52,0
23,0
16,0
120
72,2
6,1
2
EURALIS
HOTSPOT
133
261
53,2
24,5
17,3
129
73,8
6,1
2
Soufflet Seeds
MAS 49.G
133
279
53,1
22,5
15,4
115
71,6
6,6
2
MAS Seeds
ZP 305
133
279
49,2
22,2
14,9
111
69,7
6,4
2
WAM
AAPOTHEOZ
134
288
50,7
23,8
16,8
125
73,7
5,9
2
ADVANTA KOIPESOL
LEMORO
134
262
52,4
21,7
14,7
110
70,8
6,0
2
LG 30.369
134
255
51,5
21,1
14,9
111
73,8
6,3
2
LG
MAMILLA
134
281
50,3
23,7
16,2
121
70,9
6,5
2
CAUSSADE
NS 3022
134
271
51,2
23,1
16,1
120
72,3
6,4
2
WAM
ES HORNET
135
296
49,4
24,7
17,2
129
72,3
5,9
2
EURALIS
QUERCI
135
272
50,5
23,4
16,5
123
73,4
5,9
2
CAUSSADE
ROBERI
135
262
48,0
22,9
16,0
119
72,7
5,9
2
CAUSSADE
SY TRIADE
135
294
51,2
24,6
17,2
128
72,6
5,7
2
SYNGENTA
URBANIX
135
274
51,2
24,7
17,3
129
73,1
6,0
2
RAGT
DS 1609 E
136
280
48,5
23,0
16,1
120
72,7
5,9
2
PROCASE KOIPESOL
SENKO
136
284
47,5
22,7
15,8
118
72,6
5,7
2
BC 525
137
271
46,4
23,2
16,1
120
72,0
6,3
2
BC
NS 3023
137
283
49,0
23,5
16,1
120
70,9
6,1
2
WAM
NKCISCO
139
276
50,4
22,7
14,8
111
68,5
6,1
2
SYNGENTA
SY GIBRA
139
287
51,3
27,0
19,3
144
74,4
5,9
2
SYNGENTA
COURTNEY
141
277
47,9
22,7
15,4
115
70,9
6,0
2
ADVANTA
ELDORA
144
290
47,4
22,7
15,2
113
69,7
6,5
2
PANAM
CV (%)
3,3
4,0
6,4
8,2
8,8
2,0
5,7
DMS (5 %)
3
6
1,6
0,9
0,7
0,7
0,2
5
Táboa 2. Resultados das variedades cun só ano de avaliación Días S-C
Altura
Espiga
RMS
RMOD
(días)
(cm)
(% MS)
(t/ha)
(t/ha)
AVENTICUM
115
284
47,3
21,8
15,1
CODIBLUES
115
277
47,1
22,4
15,5
LG 31.388
115
258
43,9
21,5
MAS 33.F
115
296
41,8
23,7
Variedade
DMO
PB
(%)
(% MS)
113
71,5
6,4
FITÓ
116
72,0
6,3
BATLLE
15,2
113
73,5
6,3
LG
16,3
121
70,7
5,9
MAS Seeds
IP
Comercial
BELIDO
124
283
48,0
23,1
16,0
119
71,9
6,2
PANAM
CHAPALU
124
272
46,7
22,4
15,9
118
73,8
6,3
CD Seeds
FILAE
124
268
44,3
25,0
17,7
132
74,2
5,8
SOUFFLET Seeds
DKC 4071
125
279
49,0
25,4
17,9
134
73,5
6,2
MONSANTO
SY ORPHEUS
125
286
48,7
23,5
15,4
115
69,9
5,7
SYNGENTA
KIDEMOS
128
262
50,9
22,8
16,1
120
73,1
6,3
KWS
KWS ROMERO
132
284
51,0
24,0
16,8
126
72,8
6,3
KWS
BC 418 B
134
287
47,3
23,0
15,9
119
71,9
6,3
BC
FREEMAN
134
283
48,5
26,1
18,3
136
72,8
5,9
MAS Seeds
INTERPRETACIÓN DAS TÁBOAS A continuación, detállanse os datos agronómicos de cada variedade citados nas táboas:
Días s-c: este valor é un índice do ciclo ou precocidade de maduración, é dicir, os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na
zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes, é dicir, con menor integral térmica. Nas zonas con maior integral térmica, temperaturas máis altas no verán, débeselle restar 15 días á cifra da táboa. Consideramos este parámetro o máis importante para a escolla da variedade, xa que no mercado existen variedades con distintos ciclos que se poden adaptar ao período do que dispón o agricultor entre a sementeira e a colleita, condicionados pola climatoloxía e os cultivos implicados na rotación. Altura: altura total da planta. Unha variedade de elevada altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo, nunha zona de fortes ventos. Espiga: porcentaxe que representa a mazaroca (carozo + gran) sobre o rendemento en materia seca, compoñente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe.
88 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 88
20/03/2020 15:49:29
vp016_anuncio_euralis.indd 89
24/03/2020 9:24:36
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
RMS: expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea. RMOD: rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. Considérase o dato máis importante para avaliar o rendemento dunha variedade, xa que recolle a produción de alimento aproveitable polo animal, é dicir, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente. IP (índice produtivo): é a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas “Agrostar”, “Clarica” e “Pharaon” (13,4 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaña. Este permite de xeito rápido ver aquelas variedades que superan a media das testemuñas, facilitando a selección das variedades máis produtivas. DMO: dixestibilidade in vitro da materia orgánica. Ademais da produción de materia orgánica dixestible por hectárea, é importante a dixestibilidade da ración, dado que inflúe noutros parámetros da alimentación, pois dúas variedades poden ter un similar RMOD, ben debido a unha alta produción de materia seca por hectárea cunha baixa dixestibilidade, ou ben debido a unha menor produción de materia seca cunha dixestibilidade maior, e non son equivalentes ambas as dúas producións. PB: proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determinada polo NIRS. Aínda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha ración, hai diferenzas significativas entre as variedades estudadas. Anos: n.º de anos nos que a variedade foi ensaiada. Comercial: entidade comercializadora da variedade.
Táboa 2. Resultados das variedades cun só ano de avaliación (cont.) Variedade
Días S-C
Altura
Espiga
RMS
RMOD
(días)
(cm)
(% MS)
(t/ha)
(t/ha)
IP
DMO
PB
(%)
(% MS)
Comercial
PESCALI
134
275
47,3
24,4
17,2
128
73,3
5,7
CAUSSADE
ES ANAKIN
137
294
50,3
25,0
17,5
130
72,9
5,9
EURALIS
ES DEBUSSY
138
273
47,9
25,7
18,1
135
73,6
5,9
AGV - XESGA
SANDRO
138
302
49,1
24,3
17,2
128
73,1
6,1
KOIPESOL
DS 1917F
149
268
46,0
23,2
16,2
121
72,4
6,8
PROCASE-DFV
CV (%)
3,3
4,0
6,4
8,2
8,8
2,0
5,7
DMS (5 %)
3
6
1,6
0,9
0,7
0,7
0,2
CV (%): coeficiente de variación. É un índice da calidade estatística dos experimentos. Canto máis baixo, mellor. DMS (5%): diferenza mínima significativa. É a menor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.
ELECCIÓN DAS VARIEDADES Para a correcta elección da variedade o parámetro máis importante é definir os días transcorridos entre a sementeira e a colleita (días s-c), é dicir, axustar a duración do cultivo de cada unha das variedades ás condicións particulares de cada sementeira, que virá en función da data na que queiramos sementar, condicións climáticas da zona xeográfica onde se desenvolva o cultivo, alternativa forraxeira, condicións da explotación e data prevista de recollida. Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días s-c) que se pode utilizar na explotación, e se o obxectivo é obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie, escolleremos aquela variedade con maior IP. Soamente no caso de IP moi similares deberemos atender a outros parámetros, como poden ser a proteína bruta ou a porcentaxe de mazaroca. Para obter un boa rendibilidade do cultivo de millo forraxeiro, debemos ter
5
en conta outros factores coma a calidade da semente, as prácticas de cultivo empregadas e a técnica de ensilado.
REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓN • Departamento de Investigación e Transferencia (Agacal) • Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) • Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo
AGRADECEMENTOS Agradéceselles aos técnicos á axuda e á contribución ao desenvolvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo e do Departamento de Investigación e Transferencia de Santiago) e aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios a súa dedicación e o seu apoio.
MÁIS INFORMACIÓN
Os resultados obtidos publícanse nun díptico informativo distribuído entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais. Estes datos están tamén dispoñibles na páxina web http://www.ciam.es
Distribuidor de Semillas RAGT para Galicia y Asturias Venta de semillas de maíz, sorgo, girasol, colza, soja, trigo, veza...
Polígono Lalín 2000 Ciudad del Transporte - nave A3 36500 LALÍN (Po)
gilangel@hotmail.es Tel.: 670 535 636
90 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_CIAM_galego_silvia.indd 90
23/03/2020 11:09:54
RGT CORUXXO
RGT MEXINI
RGT LLUIS
GIRASOL
RGT EXXEMPLAIR
MAÍZ GRANO
RGT SELLOR
RGT CONEXXION RGT AMIGGO
RGT BURGGO
SORGO
RGT FARAONIXX
RGT SIRENIXX
MAÍZ SILO RGT SHAMA
RGT DRAGSTER
SOJA RGT SPEEDA
RGT HEXXAGONE
www.ragt-semillas.es
RAGT Iberica • Crta. Burgos km. 2,1 Apdo de Correos 612 • 34004 Palencia • España Tel : (34) 979 725 199 • Fax : (34) 979 711 807
vp016_publicidade_ragt.indd 91
¡ Líder europeo en semilla multiespecie ! © RAGT Semences
20/03/2020 16:46:32
LA DIFERENCIA DEKALB:
CALIDAD PARA CONSEGUIR MÁS LECHE POR HECTÁREA AL DÍA Los mejoradores de DEKALB seleccionan híbridos de silo con las mejores características en términos de calidad, como mayor digestibilidad y energía o mejor calidad de la fibra. Ello resulta en una mayor producción de leche de las vacas de nuestros ganaderos. Conocemos las variedades recomendadas para esta campaña 2020.
DKC6181
CICLO / RM
Marcial Costoya Territory Sales Manager Noroeste de Dekalb
600 / 110
UN NUEVO LANZAMIENTO DE DEKALB EN CICLO LARGO DE SILO
“Es una variedad con muchísima producción de materia seca por hectárea y con una mazorca cónica con elevado número de filas. Tiene una excelente digestibilidad de fibras”.
● Incluye el nuevo tratamiento Acceleron. ● Muy buen rendimiento en materia seca y fresca. ● Buen stay-green.
DKC5741
Pablo Amado Asesor agronómico de Dekalb
500 / 107
CICLO / RM
“Es una apuesta segura para el ensilado. Destaca prácticamente por todo: un sistema radicular excelente, un tallo muy bueno, una inserción de mazorca baja y una mazorca con una muy buena calidad de grano. Altísima producción de grano por hectárea”.
EL 500 PARA SILO CON MÁXIMA DIGESTIBILIDAD ● Híbrido muy productivo y estable. ● Mazorca cónica con muy buen remate. ● Excelente stay-green, que destaca especialmente en condiciones de estrés por sequía. ● Acepta muy bien la alta densidad.
DKC5144
CICLO / RM
EN VÍDEO
Marcos García Asesor agronómico de Dekalb
400 / 101
ALTAS PRODUCCIONES CON TOLERANCIA MÁXIMA A HELMINTHOSPORIUM ● Apuesta ganadora de Dekalb, gran estabilidad de producción en todo tipo de ambientes. ● Excelente look de silo y sanidad frente a helminthosporium. ● Gran volumen de forraje de calidad. Buen comportamiento a alta densidad. ● Mazorca cilíndrica con gran número de granos e hileras. Entra en www.dekalb.es y descubre todas las tecnologías que DEKALB puede ofrecerte, ● Hojas anchas con muy buen look y frondosidad. en cada una de las fases del ciclo de cultivo, para sacar el mayor partido a tu DKC3575.
“Es un híbrido con enorme tolerancia a enfermedades, sobre todo a helminthosporium y a roya. Se caracteriza por la enorme cantidad de hoja y forraje, por ser sano y disgestible y por su producción y su cantidad de almidón en el silo”.
ESA ES LA DIFERENCIA DEKALB #LaDiferenciaDEKALB DEKALB
ee
r
c ce
n
arca
re i
vp016_publirreportaxe_dekalb_galego.indd 92
ra a
e
r
Ba er
DEKALB España
@DEKALB_ES
@DEKALB_Iberia
DEKALB España
www.dekalb.es 20/03/2020 13:32:49
DKC4621
CICLO / RM
300 / 98
EXCELENTE PRODUCCIÓN Y CALIDAD ÓPTIMA, CON GRAN VIGOR DE NASCENCIA ● Excelente en producción y muy buena calidad de silo. Ofrece máxima digestibilidad con excelentes resultados. ● Buena sanidad de planta, que no requiere alta densidad. ● Gran vigor de emergencia y estabilidad. ● Hojas semierectas. Planta muy frondosa.
DKC4652
CICLO / RM
300 / 98
MÁXIMA ESTABILIDAD EN EL RENDIMIENTO, INCLUSO EN AÑOS DIFÍCILES ● Híbrido con una excelente adaptabilidad y estabilidad. ● Excelente look y gran rusticidad. ● Muy buen stay-green.
DKC4071
CICLO / RM
200 / 90
NUEVO HÍBRIDO DE DOBLE APTITUD CON MUY BUENA TOLERANCIA A HELMINTHOSPORIUM ● Mayor rendimiento en materia seca y en materia fresca que DKC4114. ● Muy buena rusticidad y altura de planta. ● Excelente sanidad con muy buena tolerancia a helminthosporium.
DKC3575
CICLO / RM
200 / 84
NUESTRO NUEVO CICLO CORTO PARA SILO, CON EL SELLO DE LA DIFERENCIA DEKALB ● Mayor rendimiento en materia seca y en materia fresca que DKC3390. ● Excelente vigor de nascencia y producción. ● Híbrido muy frondoso y con buen look. ● Híbrido con precocidad sin renunciar a producción de materia seca.
vp016_publirreportaxe_dekalb_galego.indd 93
José María Vivero Asesor agronómico de Dekalb “Es una variedad muy frondosa que nos dará muchos kilos y que favorece la digestibilidad, pues su mazorca tiene granos muy dentados. Tiene una buena altura de planta, una inserción media de la mazorca, una excelente sanidad foliar y un buen stay-green. Recomendaría no sembrarlo a densidades excesivamente altas”.
Pablo Amado Asesor agronómico de Dekalb “Se trata de una variedad súper rústica y con muy buen stay-green. Tiene un potencial de producción altísimo y lo conserva en tierras de media producción. Proporciona una buena digestibilidad de fibras”.
Marcos García Asesor agronómico de Dekalb “Mejora a su predecesor, el DKC4114. Mantiene sus grandes propiedades, su stay-green y sanidad, y lo mejora en altura y en producción”.
José María Vivero Asesor agronómico de Dekalb “Tiene un porte un poco más alto que su anterior en su ciclo: DKC3390, muy buen stay-green, muy buena rusticidad y más producción. La mazorca es muy larga, remata muy bien en la punta y tiene sobre 18 filas de grano”.
20/03/2020 13:32:57
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Rede de avaliación de variedades de millo para forraxe: resultados dos ensaios en Navarra en 2019 Neste artigo móstranse os resultados obtidos nos ensaios levados a cabo en Navarra en 2019, así como a comparación cos obtidos en anos anteriores. Oihan Uharte Unzué, Sandra Aldaz del Burgo, Jesús M.ª Mangado Urdániz INTIA, Navarra
O
cultivo de millo para aproveitamento como forraxe en alimentación animal e conservada mediante ensilado resulta de grande interese debido á súa elevada produción e o seu alto valor enerxético. O millo pertence a un grupo de plantas que desenvolveron unha estratexia para optimizar a asimilación de CO2 en ambientes áridos e cálidos (plantas C4), polo que é capaz de sintetizar hidratos de carbono de forma máis eficaz que outras forraxes no período estival, sen
prexuízo dun maior consumo de auga. Para producir millo orientado á forraxe, cultívase a totalidade da planta en verde (parte vexetativa e mazaroca), cultivándoa nun estado inmaturo do seu desenvolvemento. Desta forma, prodúcese unha forraxe heteroxénea pero equilibrada, na que se complementa a concentración enerxética da mazaroca coa fibra da parte vexetativa da planta. O ensilado de millo é a base da ración forraxeira da maioría das explotacións de vacún de leite. O seu cultivo ten uns
custos de produción elevados (laboreo, semente, fertilización, fitosanitarios…), polo que é importante tanto maximizar a produción e a calidade da forraxe producida coma optimizar o proceso de conservación mediante ensilado. Actuando desta forma lograrase dispor dunha forraxe de calidade a un custo razoable, garantindo un racionamento correcto e un custo de produción contido. As empresas produtoras de sementes de millo traballan continuamente na súa mellora xenética e grazas a ela obtéñense híbridos de alto rendemento en gran. Frecuentemente, os híbridos que destacan polo seu elevado desenvolvemento vexetativo e pola prolongación do seu verdor (stay green) oriéntanse cara ao seu aproveitamento como forraxe. No entanto, é posible que estas variedades obteñan resultados dispares debido, entre outras causas, á súa falta de adaptación á características da área na que se cultivan. Por iso, resulta de interese a avaliación de diferentes variedades agrupadas segundo criterios de adaptación a cada situación de cultivo. Neste artigo preséntanse os resultados dos ensaios de variedades de millo para forraxe realizados en 2019, agrupadas segundo a súa adaptación ás características climáticas de cada área de cultivo.
INTRODUCIÓN Ante a falta de información acerca das características de diferentes variedades de millo para a utilización da planta enteira como forraxe na alimentación de ruminantes, no ano 2002 varios centros de investigación agraria do norte de España, desde Galicia ata Cataluña, constituíron unha “Rede de avaliación de variedades de millo para forraxe”. Entre
94 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 94
23/03/2020 9:25:12
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
eses centros tecnolóxicos agrarios atópase INTIA, que participa activamente, ano tras ano, achegando as súas fincas experimentais e o seu persoal técnico especializado. Dentro da Rede levan a cabo ensaios anuais de variedades de millo adaptadas ás condicións ecolóxicas de cada comunidade autónoma replicados con igual deseño en todas aquelas que tivesen similares condicións, cun protocolo de ensaio común e cos mesmos criterios de avaliación. Desta forma, 1 acumulando co 400 paso Ciclos - 500do tempo, vaise unha información válida e fiable que Ciclos - 300 lles200 permite aconsellar aos agricultores e gandeiros 2de cada rexión sobre as variedades de mellor rendemento 3 e adaptación ás 4condicións concretas da súa explotación. Tamén serve para co2 ñecer e trasladar5as súas características 6 e adaptación a condicións ambientais similares, con independencia da locali7 zación dos ensaios.
Figura 1. Localización dos ensaios de millo forraxe en Navarra
agrupándoos segundo a integral térmica necesaria para a maduración do gran (ciclos FAO). Navarra caracterízase por unha gran diversidade bioxeográfica, con situacións que permiten cultivar calquera dos ciclos vexetativos de millo. Por iso, as variedades que se estudan agrúpanse en tres grupos de ciclos. Na figura 1 móstrase a localización dos ensaios realizados no ano 2019 e a unidade bioxeográfica onde se localizan, así como os grupos ou ciclos ensaiados en cada zona.
Ciclos FAO
Localidade
Manexo
200-300
Oskotz
Secaño fresco
400-500
Doneztebe
Secaño fresco
600-700
Cadreita
Regadío aspersión
1
Ciclos 400 - 500
Bioxeografía navarra
Ciclos 200 - 300 3
2 Sector cántabro vascónico; distrito navarro-alavés
Ciclos 600 - 700
ENSAIOS DA CAMPAÑA 2019 EN NAVARRA 5
Os ensaios de variedades de millo para forraxe en Navarra distribúense atendendo á súa precocidade,
3
Sector pirenaico central
4
Sector prepirenaico
5
Sector rioxano
6
Sector somontano
7
Sector bardenero-montegrino
Biogeografía na
2
1 Sector cántabro vascónico; distrito vascónico oriental
1 Sector cánta distrito vasc
4 2
5
6
6
7
2 Sector cánta distrito nava 3
Ciclos 600 - 700
5
3
Sector piren
4
Sector prepi
5
Sector riojan
6
Sector somo
7
Sector barde
Expertos en semillas GRANO
ENSILADO
SANDRO
Rentabilidad de doble aptitud
GRANO
FAO
400
ENSILADO
SENKO
Elevada producción y silo de gran calidad
ENSILADO
INFINITE
FAO
300L
D DA
VE NO
GRANO
FAO
400
El todoterreno más sano del mercado
GRANO
ENSILADO
PREMEO
www.koipesolsemillas.es
Un 300 diseñado para superar a cualquier 400 del mercado
FAO
300
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 95
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 95
20/03/2020 10:39:36
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 1. Resultados dos ensaios de millo forraxe ciclos 200-300. Oskotz 2019 Fibra neutro deterxente1 (%)
Stay green2
Achega mazaroca1 (%)
24,4 a
55,7 c
1,6 a
59,7 cde
8,6 bcd
30,3 ab
43,5 ab
3,7 cd
55,7 bcd
27,3 a
8,9 cd
27,1 ab
43,7 ab
3,8 cd
49,5 b
17.791 a
29,7 abc
7,4 abcd
29,9 ab
40,5 ab
3,6 cd
55,1 bcd
2.º
17.854 a
36,1 de
7,3 abcd
25,1 a
46,6 b
2,3 abc
55,1 bcd
Fitó
1.º
17.996 a
36,1 de
9,1 d
26,4 ab
44,2 ab
2,6 abc
64,2 e
BENARES
Fitó
1.º
19.231 a
38,2 e
8,5 bcd
24,2 a
53,1 c
1,4 a
54,2 bcd
LIVORNO
Fitó
3.º
17.369 a
31,6 abcd
8,1 abcd
29,5 ab
41,7 ab
3,1 bcd
59,4 cde
KIDEMOS
KWS
1.º
19.429 a
38,6 e
7,5 abcd
38,3 c
41,7 ab
2,3 abc
60,7 de
LG 30.369
Limagrain
Testemuña
15.626 a
30,3 abcd
7,6 abcd
27,6 ab
43,6 ab
4,0 d
52,6 bc
LG 31.295
Limagrain
3.º
19.626 a
34,0 bcde
7,5 abcd
28,4 ab
42,2 ab
3,1 bcd
55,4 bcd
P9400
Pioneer
3.º
19.776 a
33,6 bcde
6,5 a
33,3 bc
39,9 ab
3,3 bcd
59,1 cde
P9911
Pioneer
3.º
20.272 a
30,2 abcd
7,0 abc
28,7 ab
39,4 a
3,7 cd
50,3 b
LOMAS
Soil expert
2.º
16.912 a
33,7 bcde
6,8 ab
27,6 ab
41,9 ab
3,6 cd
59,9 cde
MONSERA
Soil expert
2.º
20.979 a
35,2 cde
6,4 a
28,4 ab
43,3 ab
2,1 ab
56,5 bcde
18.415
33,2
7,8
28,6
44,1
2,9
55,6
Proteína Amidón1 bruta1 (ms, %) (% sms)
Variedade
Obtentor
Ano ensaio
Produción (kg ms/ha)
Materia seca1 (%)
CODIBLUES
Batlle
1.º
19.001 a
35,4 cde
9,1 d
DKC 4974
Dekalb
1.º
17.088 a
28,2 ab
DKC 5144
Dekalb
2.º
17.274 a
HORNET
Euralis
2.º
WATSON
Euralis
AVENTICUM
Media
Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan 1 2
RESULTADOS OBTIDOS EN 2019
Grupo de ciclos FAO 200-300 O ensaio sitúase na localidade de Oskotz, na área atlántica de Navarra con augas vertentes ao mediterráneo. O cultivo manéxase en secaño, polo que o seu desenvolvemento depende tanto da precipitación total ao longo do período vexetativo coma da súa distribución. A precipitación acumulada foi de 150,9 l/m2. Estas precipitacións foron lixeiramente inferiores respecto das habituais, sobre todo no momento de xerminación e implantación, influíndo lixeiramente na implantación dalgunhas variedades. As precipitacións durante o resto do ciclo garantiron o desenvolvemento vexetativo, polinización e enchido de gran. Na tabla 1 recóllense as variedades testadas en 2019 e algúns dos resultados obtidos no ensaio.
• A produción final é media-elevada (18.415 kg ms/ha). Aínda que non se atoparon diferenzas significativas na produción, as variedades máis produtivas foron MONSERA, P9911, P9400 e LG 31.295. Pola contra, as variedades de menor rendemento foron LG 30.369, LOMAS e DKC 4974. • O contido medio en proteína bruta é alto (7,8 %). As variedades AVENTICUM e CODIBLUES alcanzan os maiores valores, significativamente superiores aos das variedades MONSERA, P9400, LOMAS e P9911. • O contido medio en amidón é medio (28,6 %). As variedades KIDEMOS e P9400 alcanzan o maior contido en amidón, con valores significativamente superiores a BENARES, CODIBLUES e WATSON.
• O contido en paredes celulares é medio (44,1 %). As variedades de menor contido son P9911, P9400, HORNET, LIVORNO e KIDEMOS, significativamente inferiores aos alcanzados polas variedades BENARES E CODIBLUES. • O stay green ou “estado de verdor” medio en colleita é medio (2,9). O mellor valor alcánzano as variedades LG 30.369, DKC 5144, P9911 e DKC 4974, con valores significativamente superiores ás variedades BENARES e CODIBLUES. • A achega media da mazaroca á produción total en materia seca é alta (55,6 %). As variedades AVENTICUM, KIDEMOS, LOMAS, CODIBLUES e LIVORNO teñen a maior achega da mazaroca á produción total, e de forma significativa respecto de DKC 5144 e P9911.
96 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 96
20/03/2020 10:39:45
C
Cultivando la innovación
M
Y
CM
MY
CY
CMY
D-CODER TOP
K
ADO RECOMENDÍZ EN MA FORRAJERO
Liberación de nutrientes según la demanda de la planta durante todo el ciclo Mayor eficacia de las unidades NPK asimiladas Disminución de pérdidas: fósforo no retrogradable en suelos ácidos Multiplicación de la actividad rizosférica Mayor producción y calidad del cultivo
CALCIMER
Óptima corrección del pH Mejor estructura del suelo Activación de la vida microbiana Mayor disponibilidad y absorción de nutrientes
@timacagroespaña
www.timacagro.es
timacagro@timacagro.es
vp016_anuncio_tiamacAgro.indd 97
20/03/2020 16:09:34
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 2. Resultados dos ensaios de millo forraxe ciclo 400-500. Doneztebe 2019 Fibra neutro deterxente1 (%)
Stay green2
Achega mazaroca1 (%)
38,1 ab
42,7 a
3,0 bc
57,2 ab
8,2 a
41,5 b
42,5 a
3,7 cdef
58,1 b
33,4 a
8,0 a
38,7 ab
37,3 a
3,9 def
55,3 ab
24.635 a
34,3 ab
8,3 a
34,8 ab
41,5 a
4,1 f
56,1 ab
1.º
23.658 a
38,5 b
7,6 a
38,2 ab
40,4 a
2,4 ab
60,0 b
KWS
3.º
23.811 a
38,6 b
8,1 a
37,7 ab
42,3 a
2,2 a
59,3 b
ROMERO
KWS
2.º
26.952 a
34,6 ab
8,4 a
31,0 a
42,4 a
3,3 cdef
56,9 ab
MAS 54.H
Maïsadour
3.º
30.106 a
33,2 a
8,4 a
39,9 b
44,0 a
3,2 bcde
55,1 ab
P 0640
Pioneer
3.º
24.921a
34,7 ab
8,0 a
37,1 ab
39,2 a
4,0 ef
56,0 ab
ISH 508
Soil expert
2.º
22.966 a
30,8 a
8,3 a
38,2 ab
41,2 a
4,1 f
59,0 ab
ISH 618
Soil expert
1.º
23.086 a
31,2 a
8,1 a
37,9 ab
39,6 a
3,6 cdef
56,7 ab
ATOMIC
Syngenta
2.º
27.837 a
33,1 a
8,6 a
36,3 ab
39,5 a
3,1 bcd
53,2 a
HELIUM
Syngenta
3.º
24.483 a
33,4 a
8,6 a
39,3 ab
40,6 a
3,8 cdef
56,5 ab
SANDRO
Syngenta
1.º
25.740 a
35,3 ab
8,0 a
34,3 ab
41,3 a
3,2 bcde
57,7 ab
25.199
34,4
8,2
37,4
41,0
3,4
56,9
Proteína Amidón1 bruta1 (ms, %) (% sms)
Variedade
Obtentor
Ano ensaio
Produción (kg ms/ha)
Materia seca1 (%)
CODIWAY
Batlle
1.º
26.176 a
34,8 ab
8,5 a
MAGGI
Caussade
Testemuña
24.182 a
35,5 ab
ANAKIN
Euralis
1.º
24.235 a
ABANTO
Fitó
1.º
NEUTRON
Fitó
KENOBIS
Media
Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan 1 2
Grupo de ciclos FAO 400-500 O ensaio sitúase na localidade de Doneztebe, na área atlántica de Navarra con augas vertentes ao Cantábrico. A precipitación acumulada durante o ciclo foi de 415,7 litros/m2, cunha distribución uniforme ao longo do período vexetativo do cultivo, o que garantiu a xerminación, o desenvolvemento, a polinización e o enchido de gran, e non sufriu estrés hídrico en ningunha das fases do seu desenvolvemento. Na táboa 2 recóllense as variedades de ciclos 400 - 500 ensaiadas en 2019, así como algúns dos resultados obtidos. • A produción media é elevada (25.199 kg ms/ha). As variedades MAS 54H, ATOMIC e ROMERO resultan as máis produtivas, mentres que a menor produción a alcanza a variedade ISH 508, aínda que non existen diferenzas estatisticamente significativas.
• O contido medio en proteína bruta é elevado (8,2 %). As variedades ATOMIC, HELIUM e CODIWAY alcanzan os valores máis altos, aínda que sen diferenzas significativas co resto das variedades. • O contido medio en amidón é elevado (37,4 %). As variedades MAGGI e MAS 54.H alcanzan uns valores significativamente superiores aos da variedade ROMERO. • O contido medio en paredes celulares é baixo (41,0 %). As variedades MAS 54H e CODIWAY son as que alcanzan maior valor e ANAKIN e P0640 as que menor valor teñen, aínda que sen diferenzas significativas. • O stay green ou “estado de verdor” medio en colleita é medioalto (3,4). O mellor estado alcánzano as variedades ISH 508 e ABANTO, significativamente superiores ás variedades de menor valor, KENOBIS e NEUTRON.
• A achega media da mazaroca á produción total en materia seca é alta (56,9 %). As variedades NEUTRON, KENOBIS, ISH 508 e MAGGI alcanzan valores significativamente superiores ao da variedade ATOMIC. Grupo de ciclos FAO 600-700 O ensaio sitúase na localidade de Cadreita, na área mediterránea de Navarra. O cultivo manéxase en regadío por aspersión. Na táboa 3 recóllense tanto as variedades de ciclos 600-700 testadas en 2019 como algúns dos resultados obtidos no ensaio.
98 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 98
20/03/2020 10:39:58
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 3. Resultados dos ensaios de millo forraxe ciclo 600-700. Cadreita 2019 Fibra neutro deterXente1 (%)
Stay green2
Achega mazaroca1 (%)
30,3 bcd
42,1 a
3,7 ab
53,9 cde
8,1 abc
29,1 bc
49,6 def
3,3 ab
45,0 ab
33,0 d
8,4 abcd
33,1 bcd
43,6 ab
2,7 a
51,4 cd
24.338 a
34,1 d
7,5 a
30,2 bcd
52,1 ef
2,7 a
59,0 f
2.º
23.099 a
29,1 ab
8,6 bcd
27,2 ab
46,9 bcd
4,0 ab
55,9 def
KWS
3.º
23.018 a
27,3 ab
9,2 d
32,8 bcd
47,7 bcde
3,3 ab
53,6 cde
LG 30.709
Limagrain
Testemuña
26.478 a
29,7 bc
8,2 abc
23,5 a
52,7 f
3,0 a
44,6 a
P1570
Pioneer
3.º
25.792 a
32,6 d
8,4 abcd
32,3 bcd
48,1 cde
3,3 ab
57,0 ef
ANTEX
Syngenta
3.º
22.593 a
29,9 bc
7,8 ab
30,6 bcd
53,2 f
3,0 a
52,0 cde
FUERZA
Syngenta
1.º
27.995 a
32,2 cd
8,2 abc
36,0 d
42,2 a
3,7 ab
53,4 cde
GLADIUS
Syngenta
1.º
24.037 a
28,3 ab
8,7 bcd
33,9 cd
44,9 abc
4,7 b
49,7 bc
24.900
30,5
8,4
30,8
47,6
3,4
52,3
Proteína Amidón1 bruta1 (ms, %) (% sms)
Variedade
Obtentor
Ano ensaio
Produción (kg ms/ha)
Materia seca1 (%)
ELIANA
Batlle
1.º
24.576 a
32,5 d
9,0 cd
HATAY
Fitó
2.º
25.654 a
27,0 a
PORTBOU
Fitó
1.º
26.314 a
UBEDA
Fitó
2.º
KEFRANCOS
KWS
KONTIGOS
Media
Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan
1 2
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 99
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 99
20/03/2020 10:40:12
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
• A produción media final é elevada (24.900 kg ms/ha). As variedades FUERZA, LG 30.709, PORTBOU e P1570 alcanzan os valores máis elevados, aínda que sen diferenzas significativas respecto ao resto das variedades. • O contido en proteína bruta é elevado (8,4 %). As variedades KONTIGOS e ELIANA superan o 9 % de proteína bruta, significativamente superiores ás variedades UBEDA e ANTEX. • O contido en amidón é medio (30,8 %). As variedades FUERZA e GLADIUS alcanzan valores significativamente superiores aos das variedades LG 30.709 e KEFRANCOS, que non alcanzan o 30 % para este parámetro. • O contido medio en paredes celulares é medio-alto (47,6 %). As variedades ELIANA, FUERZA, PORTBOU e GLADIUS alcanzan os valores máis baixos, significativamente inferiores aos das variedades ANTEX, LG 30.709, UBEDA e HATAY. • O stay green medio das plantas en colleita é medio-alto (3,4). A variedade GLADIUS presenta en colleita un estado verde significativamente superior ao que presentan as variedades UBEDA, PORTBOU, LG 30.709 e ANTEX. • A achega media da mazaroca á produción final é media (52,3 %). As variedades UBEDA, P1570 e KEFRANCOS presentan a achega da mazaroca á produción final máis elevada, con valores significativamente superiores aos das variedades LG 30.709, HATAY e GLADIUS.
RESULTADOS PLURIANUAIS DA EXPERIMENTACIÓN EN NAVARRA Dentro da Rede de avaliación de variedades de millo para forraxe, o obxectivo é manter as variedades en testaxe durante tres anos. Con iso preténdese diluír o impacto que poden ter circunstancias imprevistas sobre os resultados obtidos nun ano concreto e consolidar as tendencias marcadas polos devanditos resultados. Non todas as variedades que inician o proceso cumpren este obxectivo, polo que é decisión das empresas obtentoras o manter a testaxe de
cada variedade durante os tres anos de testaxe ou retiralas antes dese prazo. Considerando a forte presión de renovación do material xenético que as empresas obtentoras exercen sobre as variedades de millo e con obxecto de reducir a información recompilada, nas seguintes táboas represéntanse unicamente os resultados das variedades testadas durante tres campañas nos últimos 7 anos. Nas táboas 4, 5 e 6 ordénanse as variedades testadas atendendo de forma conxunta aos criterios de produción (kg de materia seca/ hectárea) e aos parámetros de calidade como son o amidón, a proteína bruta (PB) e a fibra neutro deterxente (FND). A valoración dos resultados obtidos por cada variedade faise considerando os resultados da variedade testemuña (T).
AS EMPRESAS PRODUTORAS DE SEMENTES DE MILLO TRABALLAN CONTINUAMENTE NA SÚA MELLORA XENÉTICA E GRAZAS A ELA OBTÉÑENSE HÍBRIDOS DE ALTO RENDEMENTO EN GRAN
Táboa 4. Rede de millo forraxeiro. Ensaios en Navarra: variedades ensaiadas 3 anos (2013-2019), grupo de ciclos 200-300 Variedade
Produción (kg ms/ha)
Amidón
PB (% sms)
FND (% sms)
DADIDOR
17010 a
29.7 ab
7.44 a
45.9 a
LG 30.369 (T)
17678 a
30.9 ab
7.44 a
42.3 a
CASCADINIO
18039 a
25.2 a
7.30 a
47.9 a
ASSIST
18619 a
31.2 ab
7.61 a
42.6 a
P9838
18826 a
33.6 b
7.80 a
45.1 a
CODIGREEN
19011 a
28.6 ab
8.11 a
43.3 a
LG 31.295
19205 a
27.3 ab
7.71 a
42.4 a
LIVORNO
19250 a
32.7 ab
8.33 a
40.4 a
KOMPETENS
19254 a
32.3 ab
7.46 a
42.1 a
CHAMBERÍ
19270 a
30.0 ab
7.99 a
42.9 a
SAVIO
19890 a
28.6 ab
6.90 a
46.2 a
SIMPÁTICO
20262 a
31.4 ab
7.25 a
44.5 a
P 9400
20501 a
31.7 ab
7.57 a
41.4 a
METRONOM
21026 a
29.6 ab
7.44 a
44.5 a
ROBERI
21083 a
29.9 ab
7.12 a
42.7 a
P 9911
21646 a
26.6 ab
7.59 a
41.0 a
Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan Analítica: Laboratorio de Navarra de Servizos e Tecnoloxías (NASERTIC)
100 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 100
23/03/2020 9:26:13
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
NAVARRA CARACTERÍZASE POR UNHA GRAN DIVERSIDADE BIOXEOGRÁFICA, CON SITUACIÓNS QUE PERMITEN CULTIVAR CALQUERA DOS CICLOS VEXETATIVOS DE MILLO
Táboa 5. Rede de millo forraxeiro. Ensaios en Navarra: variedades ensaiadas 3 anos (2014-2019), grupo de ciclos 400-500 Variedade
Produción (kg ms/ha)
Amidón (% sms)
PB (% sms)
FND (% sms)
SALARDU
15551 a
29.3 abc
6.40 ab
49.3 b
KERBANIS
17801 ab
26.5 a
6.33 ab
48.8 b
MEGASIL
17847 ab
30.9 abc
7.13 ab
49.8 b
RITUEL
18563 ab
26.5 a
6.27 ab
46.7 ab
P 0725
18831 ab
26.2 a
6.13 a
47.1 ab
P 0222
19053 ab
26.2 a
5.93 a
47.4 b
ATLAS
19403 abc
31.3 abc
7.43 ab
43.1 ab
P 0837
19781 abc
26.7 ab
6.00 a
48.2 b
KONFITES
20993 abcd
33.5 abc
6.77 ab
44.4 ab
MAGGI (T)
21092 abcd
30.9 abc
7.04 ab
45.7 ab
LG 30.444
21703 abcd
34.5 abc
6.37 ab
43.6 ab
KENOBIS
22123 bcd
32.9 abc
8.06 ab
43.8 ab
ZOOM
22754 bcd
28.1 abc
6.73 ab
49.2 b
HELIUM
23889 bcd
36.1 bc
8.53 b
38.5 a
MAS 54 H
25529 cd
37.5 c
8.00 ab
42.8 ab
P 0640
26960 d
36.2 c
7.82 ab
42.8 ab
Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan Analítica: Laboratorio de Navarra de Servizos e Tecnoloxías (NASERTIC)
Táboa 6. Rede de millo forraxeiro. Ensaios en Navarra: variedades ensaiadas 3 anos (2015-2019), grupo de ciclos 600-700 Variedade
Produción (kg ms/ha)
Amidón (% sms)
PB
FND (% sms)
(% sms)
FND (% sms)
28.3 a
7.82 a
48.3 a
FONDARI
24102 a
30.6 a
6.62 a
45.5 a
LG 30.709 (T)
25624 a
30.1 a
7.23 a
46.1 a
ELIOSO
26178 a
33.8 a
7.04 a
43.0 a
ANTEX
26451 a
33.4 a
7.29 a
44.8 a
KONTIGOS
26504 a
34.9 a
8.03 a
42.1 a
RESERVE
29528 a
36.5 a
6.89 a
42.0 a
Valores seguidos por distinta letra difiren significativamente (p<0,05) Duncan Analítica: Laboratorio de Navarra de Servizos e Tecnoloxías (NASERTIC)
MÁIS INFORMACIÓN
Os resultados completos destes ensaios pódense consultar na páxina web de INTIA: https://www.intiasa.es/es/ explotaciones-ganaderas/areas-de-interes/experimentacion/40-explotacionesganaderas/671-resultados-de-los-ensayosde-maiz-forrajero.html
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 101
vp016_especialSementeiraMillo_intia_galego_silvia.indd 101
23/03/2020 9:26:46
Innovación aplicada a la semilla de nuestras mejores variedades
Qué es Starcover Resultados visibles, con un mayor desarrollo
Starcover es una innovación de LG para aplicación en las mejores variedades de semillas. Se trata de una tecnología de última generación constituida por dos compuestos naturales –un extracto de planta + una bacteria viva– que actúan de forma sinérgica, favoreciendo y estimulando un mayor crecimiento de las raíces.
Bacillus amyloliquefaciens IT45
Innovador sistema de aplicación
HO OH O
Recubrimiento de los granos totalmente uniforme
HO
O
HO
OH
OH O O OH
O
n
OH
O
Cyamopsis psoraloides
La utilización de semillas con tecnología Starcover permite obtener resultados claramente visibles, especialmente en las primeras etapas del cultivo. La tecnología Starcover es parte de un ambicioso proyecto que LG está desarrollando para reducir el efecto de los problemas agroambientales que afectan al rendimiento de la producción de los híbridos de maíz, ahora y en el futuro. La reducción del impacto causado por factores limitantes, como el agua o el estrés nutricional, promueve una mejor expresión del potencial genético mediante la estandarización de la productividad dentro del terreno, incluso cuando las condiciones del suelo son desfavorables.
Testimonios, en vídeo
Mejora la capacidad de acceder a nutrientes
Innovación aplicada a la semilla de las mejores variedades Bioestimulantes que mejoran el sistema radicular Resultados visibles, con un mayor desarrollo en las primeras etapas del cultivo
Conocemos de primera mano las experiencias de los ganaderos con los diferentes productos Limagrain Ibérica.
Emilio Fernández Ganadería La Corona (Gozón. Asturias)
vp016_publirreportaxe_limagrain_galego.indd 102
Eduardo Sanjurjo SAT Virgen de Fátima (Guitiriz. Lugo)
Adolfo Porteiro Ganadería Pose (Coristanco. A Coruña)
Joan Planas Can Planas SL (Vilanova de la Muga. Girona)
23/03/2020 14:16:27
fósforo, el agua y el nitrógeno. Así las plantas van a estar mucho mejor nutridas de principio a fin”.
Gustavo García, jefe de Producto Maíz de Limagrain Ibérica
Gustavo García, jefe de Producto de Maíz y Forrajeras de Limagrain Ibérica, asegura que Starcover “aumenta la cantidad de raíces en el cultivo gracias al incremento de la capacidad de absorción de nutrientes. Las raíces, además, funcionan mejor y son capaces de absorber mejor los nutrientes, sobre todo, el
Con esta novedad, según Gustavo García, “conseguimos un aumento de cantidad de kilos y de calidad, pues las mazorcas están más rematadas, con más cantidad de grano y, por lo tanto, más cantidad de almidón; la planta se aguanta más verde, con un mejor stay-green, con lo que se mejora la digestibilidad y el nivel de proteína, y logramos un mejor nivel de compactación y de conservación”.
s e l b i s i ctos v
Efe
Este comportamiento se ha visto repetido en todas las zonas donde hemos llevado a cabo comparativas entre variedades con Starcover y sin él.
maíz silo
MUY ALTA DIGESTIBILIDAD PARA RACIONES CON ELEVADO CONTENIDO EN MAÍZ
LÍDER DEL MERCADO
LG 30.369
FAO 300
maíz grano
LG 31.558
LG 31.630
maíz grano
maíz silo
maíz grano
maíz silo
FAO 400-500
LG 34.90
FAO 300
maíz silo
FAO 500
LG 31.295
FAO 200
Variedades disponibles con Starcover
LG 30.444 maíz grano
maíz silo
MÁXIMO PODER PRODUCTIVO EN SU CICLO
maíz grano
maíz silo
PRECOCIDAD Y RENDIMIENTO
FAO 600-700
LA MEJOR CALIDAD CON UN GRAN RENDIMIENTO
www.lgseeds.es/starcover
na)
vp016_publirreportaxe_limagrain_galego.indd 103
23/03/2020 14:16:41
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
A VOZ DO TÉCNICO
fernando núñez
Caussade Semillas Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? Os gandeiros buscan a maior rendibilidade na súa explotación e o millo é un produto que nos vai dar un gran rendemento en moi pouco tempo. Desde maio ata outubro estamos a conseguir sobre 40 t de materia fresca dun alimento moi enerxético para os nosos animais e, ademais, moi rendible.
En Vaca.tv
Criterios a ter en conta para conseguir unha boa sementeira do millo Un ano máis, falamos con técnicos de casas comerciais e empresas distribuidoras de sementes de millo e de fertilizantes sobre cuestións a ter en conta para conseguir producións óptimas e evitar problemas coa recollida, coma os acontecidos o ano pasado nalgunhas zonas de Galicia, da cornixa cantábrica e de Portugal. Tamén abordamos a posible necesidade da aposta por sistemas de rega en Galicia e na cornixa e as opcións existentes para loitar contra os ataques da fauna silvestre.
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? A produción mínima está estimada entre 25 e 27 toneladas por hectárea, aínda que todo depende dos gastos. Moitas veces pecamos en aforrar fertilizante e iso vainos facer perder produción e aumentar os custos. Se temos un custo aproximado de 1.300 €/ha, pódenos saír a tonelada desde os 25 ata os 50 euros, é dicir, se temos unha produción de 50 t/ha, pódenos saír a hectárea en 25 euros; porén, se nos imos a 25 t/ha, xa estamos en 50 euros, co cal case nos interesa máis comprar o produto directamente. Que tipo de variedades aconsella utilizar? A variedade que debemos utilizar é aquela que nos achegue unha gran produción de gran, xa que esta vai supor o 50 % da materia seca, aproximadamente. Sempre que metamos máis gran no noso silo imos aumentar a cantidade de materia seca e imos reducir as fibras, o que nos achegará unha maior dixestibilidade.
104 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 104
20/03/2020 19:04:42
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Unha variedade tamén debe tolerar ben as enfermidades. Aquí en Galicia hai moitas diferenzas dunhas zonas a outras, pero, en xeral, pola humidade e as temperaturas que pode haber, sempre tende a haber certas enfermidades foliares e de talo, entón a sanidade vexetal é moi importante. Logo temos a rusticidade. Unha variedade que se adapta ben a todo tipo de chans vainos dar un bo stay-green, o que nos permite recoller un produto maduro, coa mazaroca feita, pero coa planta verde. Existen xa variedades adaptadas ao novo contexto edafoclimático? Si. A xenética, tanto vexetal como animal, avanzou moito durante os últimos anos para adaptarse ás condicións actuais. Hoxe en día existe unha amplitude de variedades que se poden aproveitar en todo tipo de condicións e contextos, coma o de anos moito máis variables climatoloxicamente, onde nos podemos atopar con algúns moi calorosos que ocasionan grandes estreses hídricos nas plantas. Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea depende, sobre todo, da climatoloxía, que fai que as zonas sexan moi distintas, e da temperatura do chan. Para xerminar, o millo necesita entre 10 e 12 °C. Se non temos esa temperatura, o gran vai estar na terra durante moito tempo e iso pódenos carrexar problemas de pragas, de asolagamentos e, en definitiva, unha xerminación e un desenvolvemento inadecuados. Para min unha época boa sería a primeira quincena de maio, porque a partir da segunda xa imos perder produción de gran. Está estimado que cada semana que pasa a partir do día 15 téndese a perder ao redor dunha tonelada de gran. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Si que se podería pensar niso, pero o que eu buscaría, en principio, sería seleccionar as fincas, xa que en Galicia hai moitas que non están para producir millo pola súa baixa rendibilidade. Despois, se optamos por un sistema de rega, habería que ver os custos desa instalación para saber en canto nos vai saír, en realidade, unha tonelada de millo. Ademais, a Administración tamén debería ter en conta todos os terreos abandonados que existen con sistema de regadío, que poderían ser aproveitados por gandeiros, empresas e cooperativas para producir un millo de calidade para moitas explotacións.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 105
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 105
20/03/2020 19:07:13
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Que tipo de variedades aconsella utilizar? En Limagrain Ibérica estamos a buscar variedades que sexan máis rústicas e tolerantes ao estrés hídrico. Neste sentido, o ano pasado lanzamos variedades que, mediante selección xenética, aguantan mellor a falta de auga.
GUSTAVO GARCÍA
Limagrain Ibérica Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? A produción mínima depende do que custe producir a hectárea. Cos custos medios que temos na cornixa, estamos a falar dun mínimo de 10-12 t de MS/ha, unhas 35-40 t en verde, para que sexa rendible. A partir de aí a rendibilidade está moi axustada, porque cando producimos menos adoita ser de mala calidade, con pouco amidón, fibras altas, seco… entón, á parte de pouco, adoita ser malo. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Moitas veces, cando sementamos o millo, optamos polo ciclo máis longo posible para tentar sacar máis quilos, pero non sempre é o adecuado, porque se o alongamos moito e veñen veráns máis fríos ou sementamos moi tarde, ao final metémonos en outubro, ou en novembro incluso, para a recolección, como ocorreu este ano, e temos moito risco de que non haxa colleita, ademais de que adoitamos cultivar con máis humidade, con menos amidón… Por tanto, eu recomendo axustar sempre o ciclo á data de sementeira e á zona. Tamén hai que pensar na data de recolección, porque, se queres sementar unha pradeira despois, sabes que entre finais de setembro e principios de outubro tes que ter ensilado.
Cal é a época idónea para a sementeira? Normalmente na zona norte vai desde mediados de abril ata finais de maio, pero é necesario ter unha temperatura do chan adecuada, porque hai veces que a mediados de abril non a hai. Débense buscar, polo menos, 10-12 °C no terreo e que se garantan esas condicións unha semana ou dúas para que haxa unha boa xerminación. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Eu creo que si. Neste sentido estanse a facer ensaios sobre regas puntuais de apoio, porque na cornixa temos moita auga, pero pouca capacidade de regadura para ese potencial que temos e hai épocas no verán que igual cunha rega ou dúas garantiriamos o cultivo do millo. Eu creo que en moitos sitios sería viable facer regas con canón ou mesmo por goteo. Unha das limitacións é o tamaño das parcelas, pero en gran parte delas si se podería facer unha rega de apoio. Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? Para controlar os ataques de paxaros na sementeira estábanse utilizando repelentes químicos que se están prohibindo, así que agora estase a traballar en repelentes biolóxicos e en cultivos complementarios. Por exemplo, sementar millo con chícharo, xa que os corvos atacan o chícharo e deixan o millo. Outro problema, para min aínda máis grave, é o xabaril. Nalgunhas parcelas probouse a sementar xirasol ou sorgo nos bordos, xa que estes non son tan apreciados polo xabaril e así poderíase evitar que se meta nas parcelas. Hai xente que di que funcionou ben, pero cando a presión de xabarís é demasiado alta é complicado. Tamén creo que é importante que haxa un control da fauna cinexética por parte das autoridades para que poidan convivir animais con agricultores e gandeiros.
marcos garcía
Dekalb
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? O custo medio estipulado para unha hectárea de millo adoita estar ao redor dos 1.200 euros. A isto súmaselle o custo de oportunidade do propio chan, que podemos fixar nuns 100 ou 200 euros, así coma un custo por tonelada de materia seca duns 40 ou 45 euros. Con estes valores imos determinar que os kg de MS/ha estarían ao redor dos 30.000, aínda que todo isto é moi relativo, xa que non é o mesmo meter 30.000 kg cun 40 % de MS que 30.000 quilos cun 25 %. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? En principio temos que falar da integral térmica, é dicir, temos que facer o sumatorio de temperaturas que temos desde que sementamos o millo ata a súa madurez fisiolóxica. Isto, á súa vez, vai depender da altitude e da data de sementeira. Con respecto aos ciclos, sabemos que van desde un ciclo 200 ata un ciclo 1.000 e que van variando, en función do sumatorio de temperaturas, desde os 85 días ata os 160. A tendencia actual é introducir ciclos máis longos, porque nos proporcionan maior produción, maior vistosidade e maior stay-green, aínda que nunca debemos comprometer a madurez do millo. O ano pasado, mesmamente, recolléronse sementeiras moi tardías que tiveron problemas debido ao mal tempo e incluso houbo sitios onde non se puido recoller. Por tanto, escoller un ciclo moi
106 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 106
20/03/2020 19:07:25
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
longo ao final pódenos facer meter nas nosas granxas un millo cun 25 % de materia seca respecto dun 40 %. Que tipo de variedades aconsella utilizar? O primeiro criterio a ter en conta é a sanidade, isto é, a resistencia dos híbridos aos dous principais fungos que existen na cornixa cantábrica, o Helminthosporium e a roya. O segundo criterio é o stay-green, é dicir, debemos meter un híbrido que se manteña verde ata practicamente a colleita. Outro criterio a considerar é o da dixestibilidade. A día de hoxe, o que estamos a buscar é a dixestibilidade da fibra ás 30 horas, ás 120 horas e ás 240 horas. Tamén interesa saber a degradación que presenta o amidón no rume dos animais ás sete horas e, por último, hai que falar da porcentaxe de amidón que se degrada por cada hora. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Nalgunhas granxas poderíase pensar que si, pero en Galicia temos que ter en conta a dispersión das fincas e a distancia existente, moitas veces, entre as explotacións e as fincas onde temos os cultivos, co cal habería que mellorar a organización do territorio. Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? Temos a mestura con outros cultivos, coma o sorgo ou o xirasol, e, se os ataques de fauna silvestre son moi severos, mesmo habería que pensar en introducir unicamente estes cultivos en determinadas parcelas, aínda que o rendemento e a rendibilidade sexan moito menores. Tamén podemos pensar na utilización de prácticas agronómicas que poderían disuadir un pouco o ataque de aves ou, incluso, do xabaril, por exemplo, variar a profundidade de sementeira. No entanto, a minimización dos ataques radica, a día de hoxe, na utilización de compostos biolóxicos ou orgánicos cos que se están tratando as sementes, que presentan unha diferenza de sabor ou de olor que vai provocar certa apatía da fauna silvestre. Á parte destes compostos, existen bioestimulantes que melloran a vigorosidade da nacenza do millo e, por tanto, reducen o tempo onde vai ser máis vulnerable a estes ataques.
IGNACIO DELGADO
DAVID CASTELLANOS
Cales son os consellos básicos de fertilización para o millo? A fertilización racional que deberemos facer sempre é aquela que lle achegue ao cultivo os nutrientes que precisa no momento adecuado e, ao mesmo tempo, nos axude a manter a riqueza biolóxica do chan. Comezaremos co uso das diferentes fontes propias da explotación (estercos, xurros...), sempre cun bo manexo, para aproveitalas ao máximo, e despois realizaremos as incorporacións de nutrientes complementarios ata cubrir as necesidades. Tamén se debe realizar unha corrección previa dos niveis de pH e de fósforo se fose necesaria, preferiblemente no outono. No momento de sementeira utilizaremos un microgranulado localizado para favorecer o enraizamento e o arranque do cultivo e un complexo de produción ou un nitroxenado en fondo, sempre con unidades protexidas, para mellorar a súa eficiencia evitando perdas e contaminación. Débeselle prestar especial atención á presenza de micronutrientes necesarios e limitantes na produción (Zn, Mg, Mn...) nas formulacións granuladas que utilicemos, dado que sen eles non conseguiremos que a planta poida expresar todo o seu potencial xenético.
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O millo é unha forraxe de alta calidade polo seu valor enerxético, a súa palatabilidade e a súa conservación moi duradeira. Todo isto, unido a que tentamos abaratar custos para facer máis rendible a produción, fai que o millo sexa considerado neste momento un dos cultivos máis importantes dentro da explotación.
Fertinagro
Como saber que carencias ten o cultivo e fertilizar en consecuencia? Debemos basearnos nunha análise do chan para cubrir as necesidades do cultivo coas anteriores combinacións e, deste xeito, poderemos conseguir boas producións da maneira máis rendible.
Semillas Fitó
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? Podemos marcar un intervalo entre 25 e 30 t/ha en verde. Por encima de 30 t podemos considerar que a colleita foi rendible; entre 25 e 30 t, se as calidades son boas, pode pasar, e xa por baixo de 25 t haberá que considerar outras alternativas se esta situación se produce varios anos consecutivos. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Eu sempre falo de que hai tres criterios. O primeiro é a gradiente térmica que, en función da zona, será máis grande ou máis pequena, e que hai que encaixar coa gradiente da variedade. Esta, á súa vez, vai estar influída polas datas de sementeira e de recollida. A data de sementeira variará, porque a primavera é así e ás veces o clima impídenos sementar nunha data determinada. O que si é importante é fixar unha data de recollida e non esperar a se o ano foi bo ou malo. Desta maneira tamén podemos organizar mellor os traballos e asegurarnos 03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 107
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 107
23/03/2020 19:00:56
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
plo, volvendo a Galicia e á cornixa, é moi importante a tolerancia a certas enfermidades, así coma un bo vigor inicial.
de que imos dispor de máquinas no momento do picado. Hai que ter en conta que, se nos atrasamos unha semana na sementeira, a recollida se aprazará uns 10 ou 15 días, incluso máis; entón haberá que reaxustar o ciclo, porque é moi importante esa data de recollida. Se non temos isto en conta, pódennos suceder cousas como as que ocorreron o ano pasado, que chegue o outono, que empece a chover e que, por desgraza, a colleita quede na terra. Cal é a época idónea para a sementeira? O millo seméntase na primavera, pero dentro dese período hai que buscar o momento no que a terra estea no mellor tempero, é dicir, cunha temperatura de 12-13 °C e cunha humidade adecuada. Tamén nos temos que fixar en que a partir do día da sementeira a predición do tempo sexa benévola, que non veña frío nin choivas para que non se atrase ou mesmo se comprometa a xerminación. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? O natural é dicir que si, porque cun apoio de rega aumentamos a rendibilidade, o rendemento e a calidade da colleita. Con todo, existe unha normativa de augas continentais bastante complexa que pode impedir a instalación de rega en determinados sitios. Ademais, habería que analizar parcela por parcela se sería rendible, xa que é un investimento importante e habería que ver se merece a pena. Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? A pregunta do millón, porque, neste momento, se non hai algún tipo de produto repelente que vaia incorporado á semente, a sementeira faise practicamente inviable. No caso de animais que veñen pola terra, coma o xabaril, outra alternativa sería pechar a finca, pero hai outros que veñen voando e entón é imposible. Se falamos dos ataques a finais de ciclo, algo que pode axudar é a inserción alta da mazaroca. Iso fai que ao xabaril lle pase un pouco desapercibida, pero, en contrapartida, a inserción máis alta pode favorecer que o millo encame ou se parta se hai vento.
Existen xa variedades adaptadas ao novo contexto edafoclimático? Si. A nivel xenético estanse buscando variedades máis adaptadas; non só millo, senón tamén outros cultivos. Polo que se refire a Syngenta, hai uns anos lanzamos a marca Artesian, na que se etiquetan híbridos que superan certas probas de estrés hídrico ás que os sometemos. Esta sería unha tecnoloxía, por exemplo, que vai enfocada a adaptarse ao cambio climático.
DAvid millán
Syngenta
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O obxectivo principal é o volume, poder fornecerlle alimento ao gando durante o maior tempo posible, pero non menos importante é que se sexa un alimento de calidade, eficiente e rendible. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? A integral térmica debería ser o factor a ter en conta á hora de elixir o ciclo que necesitamos para sementar. Outra cousa é a posición de risco que o gandeiro ou o agricultor adoitan tomar, xa que, normalmente, se asocia un maior ciclo a unha maior produción, aínda que non sempre é así, pois arriscámonos a ter unha maior perda que o beneficio que poidamos conseguir. O ciclo ideal depende da zona. Na cornixa, por exemplo, en zonas costeiras temos máis temperatura e humidade e podemos ir a ciclos máis longos. De feito, podes atopar ciclos 700… e iso que, cando dis que no norte usas ciclos 700, adoita estrañar un pouco. En cambio, se vas a zonas do interior, en Lugo por exemplo, sementar a máis de 300 é arriscado. Que tipo de variedade aconsella utilizar? Eu sempre defendín que o que é bo en gran é bo en silo, xa que a metade da produción está na mazaroca. Buscamos a mellor xenética co maior potencial produtivo que poidamos atopar, así que, simplemente, un híbrido que sexa realmente produtivo. Hai outros factores que temos que ter en conta. Por exem-
Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Sería un salto cuantitativo. De feito, tedes unha pequena zona en Lugo que ten a posibilidade de sistema de rega; un sistema un pouco precario, rega ao pé, pero existe. En cambio, tedes os veciños de Portugal en situacións similares e alí é moi habitual ver os canóns de rega; de feito, adoitan compararse de forma positiva cos gandeiros galegos, pois son capaces de duplicar a súa colleita, simplemente, porque regan. Eu creo que sería algo positivo. Outra cousa é no que se refire aos investimentos, como manexar ese tema, pero ter o apoio dunha rega, seguro que sería un avance.
ÓSCAR LANZACO
Rocalba
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O obxectivo principal é a autonomía forraxeira durante todo o ano. Tamén se trata de dispor dunha forraxe de
108 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 108
20/03/2020 19:07:46
vp016_publicidade_calfensa.indd 109
15/3/20 13:12
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
calidade cunha elevada carga enerxética, que lle permita unha transformación de quilos inxeridos en leite e unha inxestión interesantes. Estas características danse con poucos cultivos, por tanto, resulta de difícil substitución. Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? Tendo os custos medios por hectárea, teriamos que falar duns rendementos superiores ás 45 t de materia verde por hectárea, cun contido de materia seca do 32 %. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? O ano pasado foi un pouco excepcional: tivemos choivas moi abundantes ata ben entrado maio, o cal atrasou a data de sementeira, e a entrada de borrascas con choivas abundantes ao final do ciclo impediu que se puidese cultivar no momento óptimo, coa calidade adecuada. Sempre debemos ter en conta a data de sementeira, que nos vai condicionar o ciclo e, por tanto, a mellor variedade adaptada a un óptimo tanto de cantidade como de calidade. Nas zonas de interior teriámonos que esquecer de ciclos 400 e superiores e nas zonas costeiras, os ciclos 500 serían os máximos para obter unha colleita cunha óptima calidade. Cal é a época idónea para a sementeira? Hai unha regra de ouro: unha vez superados os 10 °C de media no chan a unha profundidade duns 5 cm durante 3-4 días, entrariamos no período adecuado para iniciar a sementeira. Isto, en determinadas zonas e anos, pode pasar a partir do 15 de marzo, pero, como norma xeral, poderíase empezar a sementar desde o 15 de abril. Esta data tamén virá condicionada polo cultivo precedente e pola rotación que teña a explotación. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? O sistema de rega sempre é rendible e recomendable a longo prazo, o que pasa é que moitas veces non depende do agricultor que a implementación da rega sexa rendible, senón das estruturas de subministración e de concentración parcelaria. Non teño dúbidas de que ese será un dos cabalos de batalla dos próximos anos.
Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? Existen tratamentos que son un pouco máis paliativos que curativos, porque os que eran máis efectivos foron borrados do catálogo. Contra paxaros aínda hai algún produto efectivo, pero contra o xabaril, desgraciadamente, estamos á espera. Parece ser que se está investigando e poida que algo saia ao mercado, pero, neste momento, é falar dun futuro esperemos que próximo.
Como saber que carencias ten o cultivo e fertilizar en consecuencia? Na cornixa cantábrica, o millo non adoita presentar carencias como tales. No entanto, debemos prestarlle atención ao encalado, posto que os chans acedos teñen un pH baixo e ausencia de calcio, que nos mingua a produción. Desde Fertiberia TECH recomendamos facer un encalado previo na pradeira, se está implantada, ou no momento da sementeira, sempre cunha emenda granulada, con boa relación Ca/Mg e con subministración extra de nitróxeno. Outra carencia que adoita aparecer é a de fósforo, aínda que en moitas ocasións non é unha carencia tal cal, senón que a planta ten imposibilidade de tomar fósforo por algún tipo de estrés biótico ou abiótico (insectos, frío, humidade…). Neste caso recomendamos a aplicación vía foliar cos tratamentos fitosanitarios dun fertilizante de alto rendemento, con base nas algas mariñas concentradas, que actúa como multicarencial, rexenerante celular rápido e protector fronte ao estrés que ten o millo e que pode provocar o tratamento fitosanitario.
NEMESIO GARCÍA
Fertiberia TECH
Cales son os consellos básicos de fertilización para o millo? Desde Fertiberia TECH recomendamos partir dunha mostra de chan para ver de onde partimos, facer unha estimación da materia orgánica (vía xurro ou esterco) que imos achegar e, en función diso, elixir o fertilizante que máis se adapte. Debemos ter en conta a variedade e o ciclo que imos sementar, así como a densidade da planta e a capacidade de cada parcela, dado que a maior capacidade produtiva, máis fertilizante teremos que aplicar. Debemos optar por fertilizantes protexidos con polímeros reguladores de nutrientes, que nos garantan o nitróxeno e demais nutrientes que precisamos ata final de ciclo e que sexan beneficiosos e respectuosos co medio ambiente. Cómpre pensar sempre en cantidades idóneas de nitróxeno, fósforo e potasio, sen esquecer o xofre, tan necesario para o millo.
santiago felizia
KWS
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O millo silo é o principal alimento das vacas leiteiras en todo o mundo e nas granxas búscase maximizar a produción de enerxía e a dixestibilidade por hectárea. Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? A resposta depende moito da análise de custos que obteña cada granxa. O que si podo dicir é que o millo silo é o
110 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 110
20/03/2020 19:08:01
Balsas MN MNééunha unhaempresa empresalocalizada ubicada na centro de deGalicia Galiciadedicada adicada áá fabricación fabricacióneemontaxe montaxe Balsas na zona zona centro de balsas balsaspara paraalmacenamento almacenamentodede auga, puríns, lodos e todo de residuos; estanques, lagos, de auga, xurros, lodos e todo tipotipo de residuos, así como estanques, encoros aritificiais e impermeabiliación de vertedeiros, terrazas, cubertas, canles lagos, encoros artificiais e impermeabiliación de vertedoiros, terrazas, cubertas, canlesdederego, regoetc. etc. Para dede materiais en en polietileno e PVC. Para iso isocontamos contamoscunha cunhaampla amplagama gama materiais polietileno e pvc.
D
especializámonos especializámonos na na construción construción de de balsas balsas de de polietileno polietileno para para oo almacenamento almacenamento de de xurro, purín, tanto tanto de de balsas balsas novas novas como como de de zanxas zanxas que que está está sendo sendo obrigatorio obrigatorio impermeabilizar. impermeabilizar.
As As vantaxes vantaxes deste deste tipo tipo de de balsas balsas con con respecto respecto ás ás fosas fosas tradicionais tradicionais son son innumerables: innumerables: LLORA LLORA DA DA ESTRUTURA ESTRUTURA DO DO SOLO. SOLO.
•• RAPIDEZ RAPIDEZ DE DE INSTALACIÓN INSTALACIÓN (1-2 (1-2 DÍAS). DÍAS). •• REDUCIÓN REDUCIÓN DE DE ATA ATA AA TERCEIRA TERCEIRA PARTE PARTE DO DO CUSTO CUSTO RESPECTO RESPECTO DUNHA DUNHA FOSA FOSA TRADICIONAL, TRADICIONAL. O O QUE QUE QUERE QUERE DICIR DICIR QUE QUE O O MESMESMO MO INVESTIMENTO INVESTIMENTO PERMITE PERMITE CUBICAR CUBICAR O O TRIPLO TRIPLO DE DE CAPACICAPACIDADE, DADE, PERMITINDO, PERMITINDO, POLO POLO TANTO, TANTO, ALMACENAR ALMACENAR PURÍN PURÍN EE ABONO ABONO ORGÁNICO, ORGÁNICO, INCLUSO INCLUSO DE DE FÓRA FÓRA DA DA EXPLOTACIÓN, EXPLOTACIÓN, PARA PARA AS AS ÉPOCAS ÉPOCAS DE DE ABONADO, ABONADO, CO CO CORRESPONDENTE CORRESPONDENTE AFORRO AFORRO EE MEME-
•• PERMITE PERMITE UN UN CRECEMENTO CRECEMENTO DA DA EXPLOTACIÓN EXPLOTACIÓN MÁIS MÁIS FLEXIBLE, FLEXIBLE, XA XA QUE QUE EN EN 2-3 2-3 DÍAS DÍAS SE SE PODE PODE FACER FACER UNHA UNHA AMPLIACIÓN AMPLIACIÓN DA DA BALSA BALSA AA UN UN CUSTO CUSTO REDUCIDO. REDUCIDO. •• CONSECUENTE CONSECUENTE CO CO IMPACTO IMPACTO AMBIENTAL, AMBIENTAL, XA XA QUE QUE PODE PODE SER SER DESMONTADA DESMONTADA CON CON FACILIDADE, FACILIDADE, O O QUE QUE PERMITIRÍA PERMITIRÍA UN UN CAMCAMBIO BIO DE DE LOCALIZACIÓN LOCALIZACIÓN CUN CUN CUSTO CUSTO MÍNIMO. MÍNIMO.
Dispoñemos aodeseño deseñoeesituación situacióndas dasbalsas balsaseetamén taménáátramitación tramitaciónde desubvencións subvenciónsse sefose fosenecesario. necesario. Dispoñemos tamén tamén dun dun enxeñeiro enxeñeiro técnico técnico agrícola agrícola dedicado adicado ao
Posibilidade Posibilidade de recubrilas con estrutura metálica lona Posibilidade de derecubrilas recubrilascon conestrutura estruturametálica metálicaeeelona lona
••• BALSAS AUGA, LODOS, RESIDUOS... BALSAS PARA ALMACENAMENTO DE XURROS, AUGA,LODOS, LODOS,RESIDUOS... RESIDUOS... BALSAS PARA PARAALMACENAMENTO ALMACENAMENTO DE DE XURROS, PURÍNS, AUGA, ••• ESTANQUES, ESTANQUES, LAGOS E ENCOROS ARTIFICIAIS, CANLES DE REGO... ESTANQUES, LAGOS LAGOS E E ENCOROS ENCOROSARTIFICIAIS, ARTIFICIAIS, CANLES CANLES DE DE REGO... REGO...
••• SUBVENCIONADAS SUBVENCIONADAS POLA XUNTA DE GALICIA SUBVENCIONADAS POLA POLAXUNTA XUNTADE DE GALICIA GALICIA •••DENDE DENDE UN CÉNTIMO POR LITRO DENDEUN UNCÉNTIMO CÉNTIMOPOR PORLITRO LITRO
••• IMPERMEABILIZACIÓN IMPERMEABILIZACIÓN DE VERTEDOIROS, TERRAZAS, CUBERTAS, CUBERTAS, FACHADAS... FACHADAS... ••• RAPIDEZ RAPIDEZ DE INSTALACIÓN (1-2 DÍAS) IMPERMEABILIZACIÓN DE DE VERTEDOIROS, VERTEDEIROS, TERRAZAS, RAPIDEZ DE DE INSTALACIÓN INSTALACIÓN (1-2 (1-2 DÍAS) DÍAS) ••• DISTRIBUIDORES M AMORTIZABLE ATA EN 3,5 ANOS DISTRIBUIDORES DE DEPÓSITOS DE ALMACENAMENTO DE AUGA DE ATA 500 M333 •••AMORTIZABLE DISTRIBUIDORES DE DE DEPÓSITOS DEPÓSITOS DE DEALMACENAMENTO ALMACENAMENTO DE DEAUGA AUGADE DEATA ATA500 500M AMORTIZABLEATA ATAEN EN 3,5 3,5ANOS ANOS
NECESIDADES NECESIDADES CULTIVO CULTIVO PARA PARA 15 DE DE MS/HA 15 TTms MS/ha DE DE PRODUCIÓN PRODUCIÓN
PLAN PLAN DE DE ABONADO ABONADO ELIXIDO ELIXIDO PARA PARA CUBRIR CUBRIR NECESIDADES NECESIDADES DE DE CULTIVO CULTIVO 600 600 quilos de triple 15 600 quilos quilos de de triple Triple15 15
40.000 40.000 litros de xurro vaca 40.000 litros litros de de xurro purín vaca vaca
40.000 40.000 litros de xurro vaca 40.000 litros litros de de xurro purín vaca vaca
80.000 80.000 litros de xurro vaca 80.000 litros litros de de xurro purín vaca vaca
200 200 quilos de urea 46% 200 quilos quilos de de urea Urea46% 46%
600 600 quilos de triple 15 600 quilos quilos de de triple Triple15 15
600 600 quilos de 22/7/6 600 quilos quilos de de 22/7/6 22/7/6
300 300 quilos de 20/12/8 300 quilos quilos de de 20/12/8 20/12/8
(especial (especial millo) (especial millo) millo)
(especial (especial millo) (especial millo) millo)
300 300 quilos de cloruro potásico 100 quilos de urea 46% 300 quilos quilos de de cloruro Cloruropotásico potásico 100 100 quilos quilos de de urea Urea46% 46%
195 195 195 195 195 UF UF de de N N 195 195 195 90 126 108 90 UF UF de de P2O5 P2O5 90 90 126 108 POTASIO 225 260 225 POTASIO POTASIO 225 UF UF de de K20 K20 225 225 260 225 Custo 377,00 258,00 205,00 Custo abonado por ha (sen labores) Custo abonado abonado por por ha ha (sen (senlabores) labores) 377,00 €/ha €/ha 258,00 €€ /ha /ha 205,00 €/ha €/ha Aforro xurro con de purín con respecto respecto aa abono abono típico típico(600 (600 quilos de triple 15 100 quilos de urea) Aforro en en euros euros por por ha ha con con utilización utlización de (600quilos quilosde detriple Triple15 15eee100 100quilos quilosde deurea) urea) AFORRO AFORRO PARA PARA SUPOSTO SUPOSTO 10 10 HA ha Anos Anos para para amortizar amortizar balsa balsa xurro purín de de 800 800 m m33 NITRÓXENO NITRÓXENO NITRÓXENO FÓSFORO FÓSFORO FÓSFORO
195 195 102 102 360 360 84,00 84,00 €/ha €/ha 175 175 €/ha €/ha 1750 1750 €€ 3,5 3,5 anos anos
•• O O cálculo cálculo da da amortización amortización estimado estimado para para unha unha balsa balsa de de 800 800 m m333 faise faise con con prezos prezos de de mercado mercado de de abonados abonados nos nos que que non non se se ten ten en en conta conta unha unha posible posible subida dadapolo poloincremento incrementode deprezo prezodo dopetróleo. petróleo. suba dada •• Deste prezodo dopetróleo petróleotrae traeconsigo consigoque queo operíodo períodode deamortización amortizaciónsesereducirá reduciráconsiderablemete considerablemeteata ata2,5 2,5ouou3 3anos. anos. Deste xeito, xeito, unha unha subida suba nonoprezo
Telf: Telf: 609 609 379 379 636 636 || www.balsasmn.es www.balsasmn.es || e-mail: e-mail: balsasmn@gmail.com balsasmn@gmail.com
vp016_publi_balsasmn_galego.indd vp016_anuncio_balsasmn.indd 111 115
15/3/2014:10:37 13:13 23/03/2020
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
alimento máis barato para os gandeiros, en quilos de materia seca dixestible por hectárea, pero require igualmente dun investimento moi importante. Sen dúbida, debemos maximizar os rendementos, non só do cultivo agronómico, senón tamén no momento da confección, do almacenamento e da subministración, para que achegue unha redución nos custos de alimentación e un incremento na rendibilidade da produción leiteira. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? O ciclo é moi importante. En Galicia hai unha tendencia a utilizar ciclos cada vez máis longos, buscando unha maior produción. Porén, o ano pasado quedaron parcelas sen poder levantarse, nas que se perdeu todo o millo. Creo que é fundamental ter claro o momento de sementeira, buscar cobertura en canto aos tempos e, moitas veces, seleccionar un ciclo un pouco máis curto para asegurarnos un produto de boa calidade, aínda que a produción non sexa tan grande. Existen xa variedades adaptadas ao novo contexto edafoclimático? Si. Desde KWS estase a traballar moitísimo neste novo escenario que nos presenta o cambio climático. Buscamos variedades que teñan mellor tolerancia a enfermidades, sobre todo de folla, mellor stay-green e maior tolerancia á seca e ao estrés térmico. O gandeiro ten que centrarse en híbridos desenvoltos especificamente para ensilado. En KWS enfocámonos moito en mellorar xeneticamente os híbridos e as principais características que buscamos son: moita produción de materia seca, que esa materia seca sexa dixestible, e unha achega moi importante de gran de maior tamaño, para que o cracker poida procesalo e o seu amidón poida ser aproveitado. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Empezamos a enfrontarnos, cada vez máis, a anos con estrés hídrico en determinados momentos do cultivo. Unha rega complementaria sería moi interesante, pero tamén hai que considerar diversas prácticas agronómicas. Neste sentido, creo que é moi adecuado o ma-
nexo da densidade. Nesas zonas nas que teñamos risco de seca no período crítico, ao redor da floración, é aconsellable reducir un pouco a densidade de planta para permitir que o cultivo estea en condicións máis confortables e que non haxa moita penalización no rendemento.
BEATRIZ VÁZQUEZ
RAGT
ALONSO LÓPEZ
Delagro
Cales son os consellos básicos de fertilización para o millo? A famosa V: 250 unidades de N, 100 de P e 300 de K. No caso do potasio, a aplicación de recursos orgánicos propios cobre gran parte da demanda. A recomendación pódese modificar en función da fertilidade da parcela e das producións esperadas. O millo, polos seus altos rendementos, necesita unha gran fertilización; no entanto, a máis importante é a nitroxenada, por ser esta un factor de produción. Como saber que carencias ten o cultivo e fertilizar en consecuencia? Unha gran virtude do millo é a forma moi rápida que ten de demostrar as carencias e as condicións de estrés ás que está sometido. Se son condicións derivadas do clima, a subministración de fertilizantes foliares é unha práctica a ter en conta; se sabemos que a parcela ten mal drenaxe ou é dunha textura moi pesada, aplicar fertilizantes starter en sementeira é de gran valía, e se a carencia é de fertilidade do chan, unha analítica é fundamental para corrixila e, en casos extremos, ver se a parcela ten a aptitude necesaria para o cultivo.
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O millo úsase como forraxe pola súa alta capacidade de produción de MS/ha. É, ademais, un produto de alta palatabilidade, que pode almacenarse directamente tras a colleita e que resulta un cultivo barato e sinxelo, o cal reduce os custos da ración. Que tipo de variedades aconsella utilizar? Hai que buscar variedades que rendan as máximas toneladas de MS/ha coa maior dixestibilidade posible, é dicir, híbridos que produzan moita cantidade de gran, que teñan un excelente stay-green e sanidade de planta e, ademais, que o fagan dunha maneira estable e segura. O cambio climático aféctalle á agricultura de maneira global, polo que a estratexia é conseguir e proporcionar variedades máis tolerantes á seca, utilizando a mellora xenética. Cal é a época idónea para a sementeira? Máis que de época, creo que se debería falar de momento de sementeira porque, desgraciadamente, non podemos elixir cando sementar, senón que debemos adaptarnos ás condicións meteorolóxicas (temperatura e precipitacións), que poden dificultar o laboreo e a nacenza. A temperatura de chan a partir da cal non debería haber problemas de xerminación vai desde os 10 ata os 12 °C. Hai que ter presente que as máximas producións se dan cando a planta aproveita ao máximo o seu período de crecemento e capta a maior radiación posible, é dicir, cando os días
112 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 112
20/03/2020 19:08:09
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
máis longos coinciden coa maior superficie foliar.
calquera maneira, como se cadra se podía facer antes.
Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? As secas son fenómenos cada vez máis presentes nas nosas rutinas de cultivo e cada vez resulta máis importante achegar dúas ou tres regas de apoio durante o cultivo de millo. Os sistemas de rega por goteo non necesitan grandes investimentos, sempre que o abastecemento de auga estea garantido. Teríanse que construír balsas que poderían encherse con auga de choiva. Habería que calcular os custos, pero con eses dous ou tres puntos de auga en momentos clave do desenvolvemento da planta podería aumentarse a colleita nun 25 %.
Hai algunha fertilización que se deba facer en todos os casos? Na cornixa cantábrica son habituais os chans acedos e corrixilos é unha necesidade xeneralizada na inmensa maioría dos terreos. Coa práctica do encalado axudaremos á absorción dos nutrientes por parte das plantas e optimizaremos os recursos propios das explotacións, os xurros.
Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? Actualmente, a alternativa máis popular é o sorgo. Trátase dun cereal parecido ao millo co que ata a data, en lugares onde se cultivou, se viron reducidos os ataques por fauna salvaxe de maneira concluínte.
Existen xa variedades adaptadas ao novo contexto edafoclimático? En Mas Seeds estamos desenvolvendo un proxecto de investigación e nestes próximos anos imos enriquecer o noso catálogo con novidades que van ser tolerantes ao cambio climático. Trátase dunhas liñas xenéticas que aguantan moito máis o estrés hídrico.
HENRIQUE TEIXEIRA
Mas Seeds
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O que buscan é forraxe en cantidade para poder alimentar as súas vacas durante todo o inverno e da calidade necesitada, que será distinta en función da dieta que o gandeiro practique na súa explotación. Pode ser un millo que teña máis amidón se na explotación hai fontes de herba e fibra ou pode ser un millo máis equilibrado se a explotación é máis intensiva e hai pouca superficie para conseguir forraxes.
Emilio lemos
Soaga
Cales son os consellos básicos de fertilización para o millo? Non hai ningunha recomendación que se poida achegar sen facer, de vez en cando, unha análise previa do terreo para saber os niveis de fertilización que ten a parcela e actuar en consecuencia. Nos últimos anos, e cada vez máis, as normativas de utilización de fertilizantes son máis restritivas e non se debe fertilizar de
Que tipo de variedades aconsella utilizar? Nós aconsellamos variedades con bo vigor de nacenza para que o millo creza rapidamente e cubra canto antes o suco, xa que nos están quitando moitas solucións fitosanitarias á hora de sementar e isto vaille a axudar a loitar contra os parasitos e a cubrir a herba. Tamén recomendamos variedades que teñan un bo stay-green ao final, que acheguen flexibilidade á hora de cultivar.
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? Coñecendo os gastos medios de produción por hectárea e o prezo ao que se pode comprar ou vender unha tonelada de millo silo, eu considero que a rendibilidade está a partir de 13-14 t de MS/ha. Se consegues estes niveis oito anos de cada dez, o millo é rendible.
Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea, depende. Necesitamos unha temperatura de chan onde colocamos a semente a 4 cm da superficie de 10 °C e outro criterio a ter en conta son as temperaturas que imos ter nos 15-20 días seguintes, porque o millo non pode tardar máis de 18-19 días no chan; en caso contrario, corremos demasiado risco de que o trade ou outros parasitos veñan afectar a boa nacenza. A partir do 20 de abril, se cumprimos estes requisitos, é boa data. A época de sementeira pódese estender ata os primeiros días de xullo, pero sempre adaptando o ciclo. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Si. Eu son francés e na zona noroeste de Francia, onde temos as mesmas características agroclimáticas que na cornixa, desde hai xa 25 ou 30 anos os gandeiros fixeron charcas e coa auga que cae no inverno conseguiron ter auga artificial, que si se pode aproveitar. A rega no millo forraxeiro é unha ferramenta moi importante, que che garante cantidade e calidade. Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? Hoxe en día non hai moitas solucións cuxa efectividade estea comprobada e que se poidan aplicar no ámbito industrial. No entanto, hai solucións agronómicas, coma o vigor de nacenza. 03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 113
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 113
20/03/2020 19:08:22
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
preto do litoral e en terras máis gravosas, adóitase usar un ciclo máis longo; pola contra, a maior altitude, con datas de sementeira cara ao 15 de maio e en terras máis arxilosas, deberemos usar un ciclo máis curto.
ANA CALMARZA
Procase Semillas Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? Conseguir a máxima produción de silo para o alimento de todo o ano da gandería e non ter que recorrer á compra doutros produtos no mercado, xa que este millo supón a metade da alimentación dos animais. Tamén se persegue unha boa calidade, a cal se basea na materia enerxética obtida a través do amidón e a proteína do gran e da fibra que sae da planta verde. Outro obxectivo a apuntar sería a alta conservación do produto unha vez ensilado. Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? A rendibilidade do cultivo depende de moitos factores, xa que non é o mesmo a produción mínima nun regadío que nun secaño, onde a auga non ten custo. No caso de Galicia, a maioría das hectáreas cultívanse en secaño e en terras pesadas que aguantan ben a humidade, onde non é difícil conseguir producións de 40.000-50.000 kg/ha. A rendibilidade estaría en conseguir producir por baixo do custo de ter que comprar esa forraxe no mercado. Segundo o cálculo de custos que temos, o gandeiro debería producir un mínimo de 25-30 t/ha. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Dependendo da data de sementeira e do tipo de chan, pódese usar un ciclo ou outro. Cando a data se achega ao 15 de abril, a zona está situada máis
Que tipo de variedades aconsella utilizar? Aconséllase utilizar variedades con alto contido en amidón e en proteína no gran e con bo stay-green para obter unha boa fibra da planta verde e así conseguir palatabilidade e dixestibilidade. As variedades vanse adaptando ás características do chan, tanto se hai achega de materia orgánica coma se non, e ao aumento da temperatura grazas ao bo stay-green que teñen, que fai que aguante máis a planta verde para conseguir maior sanidade vexetal. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? O clima é un factor que nos ditamina a produción, xa que está instaurado en todo o desenvolvemento do cultivo. Cos sistemas de rega poderiamos controlar parcialmente ese clima, xa que as necesidades hídricas do millo quedarían liquidadas en gran parte. Quero engadir tamén que os sistemas de rega implican un investimento moi forte, que nos levaría a aumentar o gasto da nosa explotación.
FERNANDO GARRACHÓN
Euralis
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos seus animais? O gandeiro de vacún de leite sementa forraxes na súa base territorial porque son claves na eficiencia alimenticia e
enerxética dos ruminantes. Dentro das forraxes, o millo xoga un papel fundamental ao ser o alimento de maior proporción en volume da ración e cun custo por unidade de enerxía máis económico. O gandeiro busca rendibilidade e, no posible, ser autosuficiente, producindo el mesmo parte do alimento do seu gando. Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? O custo dun silo de millo viranos definido polo gasto de produción e polo volume producido, pero cada explotación, e máis en Galicia, ten uns gastos de maquinaria, de servizos e de desprazamentos que fan difícil dar unha cifra de referencia. Canto á cantidade, ao atoparnos cun cultivo producido maioritariamente sen subministración de auga de rega, a variabilidade interanual é enorme. Tamén debemos valorar que, se non producimos silo de millo, teremos unha maior dependencia doutros produtos que si adoitan ter unha maior volatilidade. Por tanto, un millo de 10-12 t de MS/ha, que pode facernos pensar se é rendible, cunha situación de prezos altos da soia ou da fariña de millo, pode ser máis rendible que un millo de 12-15 t. É por isto que, se valoramos a necesidade do produto e a menor dependencia do exterior, salvo en casos moi severos, debemos seguir sementando millo. Cal é a época idónea para a sementeira? Hai dous factores importantes á hora de realizar a sementeira: a temperatura do chan e a humidade ao redor da semente. Dependendo de cando a realicemos, como primeiro cultivo ou tras un ou dous cortes de raigrás, as condicións de temperatura do chan serán claramente diferentes. Cando facemos unha sementeira de millo sen cultivo previo de pradeira, a temperatura é clave, pois temperaturas do chan inferiores a 10 °C retardan seriamente a nacenza, pondo a semente ao alcance de numerosos depredadores. En cambio, se a temperatura do chan se atopa por riba dos 14-15 °C, a plántula emerxe máis rápido, con grande enerxía e vigor. A experiencia dinos que unha sementeira desde finais de abril ata primeiros de maio adoita resultar acertada. A previsión do tempo a 8-10 días axudaranos a concretar esta data. Cando sementamos detrás de pradeira, a temperatura xa a temos, así que
114 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 114
20/03/2020 19:08:32
C
M
Y
CM
MY
CY
MY
K
Nutrientes protegidos
vp016_anuncio_intergal.indd 115
23/03/2020 14:07:29
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
do que nos temos que preocupar é de facer unha rápida e correcta preparación do terreo, que nos permita situar a semente a unha profundidade adecuada, en estreito contacto semente-terra e nunha contorna da semente con suficiente humidade. Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Na miña opinión si, pero con matices. Creo que unha parcela de millo en Galicia, excepto en zonas moi puntuais, non precisa dunha subministración continuada de auga de rega. A clave radicará en axudarnos dunha serie achegas puntuais, pero suficientes, nos momentos de máxima necesidade do cultivo, que nos permitan asegurar ou incrementar a produción final das nosas parcelas de millo.
entón é moi fácil saber cando vou sementar, os días que ten o ciclo e cando quero recoller. O que si é verdade é que todos estes anos fomos alongando os ciclos, porque cada vez que o gandeiro proba un un pouquiño máis longo e chega á madurez perfectamente, entón gústalle ter máis produción, pero a climatoloxía é a climatoloxía e hai veces que nos pon no noso sitio. Existen xa variedades adaptadas ao novo contexto edafoclimático? En Koipesol xa temos variedades que, en condicións normais de rega, producen bastante, ou sexa, producen como calquera outra variedade, pero cando hai déficit ou estrés hídrico, compórtanse perfectamente e non baixan a produción de maneira excesiva; no noso catálogo temos tres variedades: dun ciclo 400, dun ciclo 300 e dun ciclo 280. Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea é cando as condicións de temperatura e humidade están no terreo, pero en Galicia esta época vén determinada polo raigrás. Depende o que se faga con este cultivo, se se dá un corte ou dous, pero, por exemplo, a partir do 15 de abril e ata mediados de xuño pódese sementar.
TOMÁS PÉREZ
Koipesol
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? É moi difícil calculalo. O gandeiro é o que ten que botar as súas contas, pero hai producións desde 25 ata 70 toneladas; hainas máis rendibles que outras. Igual un agricultor con 25 t é moi rendible e outro con 50 non o é tanto. Todo depende dos custos, pero eu creo que unha produción ao redor de 30 t xa comeza a ser moi rendible. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Os criterios principais son cando vou sementar e cando o quero recoller. Os millos témolos catalogados por días,
Se continúa a tendencia climatolóxica actual, procede empezar a pensar na instalación de sistemas de rega? Eu creo que é primordial, porque o cambio climático está aquí e está para quedar, por tanto, a Xunta de Galicia debería promover un plan de rega e achegar subvencións para que os pioneiros empecen a facer parcelas de rega. Para iso ten que “mollarse” a Xunta, apoiar o gandeiro en sistemas de regadío, que eu creo que en tres ou catro anos será prioritario en moitas zonas de Galicia. Que alternativas existen para facerlles fronte aos ataques da fauna salvaxe? No que respecta aos paxaros existen tratamentos de sementes. No que se refire ao xabaril, nós, que somos unha empresa cuxa principal venda de sementes é a de xirasol, temos un remedio un pouco caseiro, que é sementar todo o bordo da parcela de xirasol, xa que, unha vez implantado, o animal xa non o atravesa.
AS RECOMENDACIÓNS DOS TÉCNICOS EN PORTUGAL
manuel ferreira
Dekalb
Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo do millo para a alimentación dos seus animais? O cultivo do millo é a forma máis barata de producir enerxía, pero o obxectivo de Dekalb tamén é aproveitar moi ben as fibras. É moi importante a estabilidade e creo que é unha forma moi barata de producir alimentos dun modo eficiente. Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? É unha pregunta difícil, porque estamos nun sistema de minifundio e avaliar a rendibilidade é moi complicado, pero, como mínimo, eu creo que serán preto de 30-40 t/ha. Penso que temos posibilidades, estamos nunha zona moi forte, moi favorable para a sementeira do millo; aquí con ciclos máis longos obtéñense producións medias moi por riba da media das 50 t/ha. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Pensar antes de sementar o millo e escoller o ciclo máis adecuado para unha boa previsión da colleita. Os ciclos longos sempre teñen o problema de non conseguir colleitas en condicións óptimas, co contido de materia seca entre o 30 e o 35 %. Na miña opinión, o mellor é reducir os ciclos co fin de facelos máis curtos para a colleita e, se se levan a cabo en certas condicións meteorolóxicas (humidade ou vento), teremos que ter moito coidado no ensilado e na súa
116 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 116
20/03/2020 19:08:46
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
conservación. En Dekalb recomendamos ciclos curtos de 300 a 600, pero, como é unha zona de minifundios, as condicións son heteroxéneas. Cal é a época idónea para a sementeira? A finais de abril ou mellor, en condicións normais, na primeira e na segunda semana de maio. Eu recomendo tamén que os ciclos han de ser sementados dunha forma moi precoz para aproveitar o máximo do seu potencial. Deste xeito conséguese un bo millo para silo, aquel que cando o vas recoller ten madureza de gran, bo stay-green e unha boa relación de materia seca. É moi importante ter en conta que cos pequenos detalles se gaña diñeiro e cómpre prestarlle máis atención á variedade que teña máis dixestibilidade. En resumo, o importante é elixir ben a variedade e facer sementeiras moi tranquilas, de maneira que a colleita sexa homoxénea, tanto en profundidade coma entre plantas, ter coidado cos herbicidas, seleccionalos ben e, o que teña oportunidade, facer agricultura de precisión.
nos permite facer as análises de terra e buscar solucións para solventar as carencias. Por tanto, podemos facer fertilizantes a medida das necesidades do terreo e, deste xeito, levamos a cabo as mesturas. En concreto, temos unha marca propia, xa deseñada cunha formulación específica para o cultivo do millo. Como saber que carencias ten o cultivo e fertilizar en consecuencia? No cultivo do millo hai algunhas que son moi características e extremamente fáciles de identificar pola folla. Con todo, en casos nos que aparecen algunhas máis difíciles de detectar, recomendamos facer unha análise foliar para determinar exactamente cal é e poder despois corrixila con fertilizante específico sen alterar as outras partes da planta.
JÚLIO AMORIM
Corteva-Pioneer
MIGUEL MARQUES
Ucanorte XXI
Cales son os consellos básicos de fertilización para o millo? O ideal sería comezar por facer unha análise química das terras e, tras ela, ver cales son os nutrientes que van estar dispoñibles para, despois, facernos cun fertilizante propio e suplir as faltas que encontremos. Tamén cómpre facer un bo encalado para corrixir o pH do solo, algo fundamental nas nosas terras, que adoitan ser ácidas; isto permitirá unha mellor absorción de nutrientes a posteriori. Á hora de utilizar fertilizantes, nós temos unha colaboración con Delagro, que
Que produción mínima por hectárea se debe conseguir para que o millo sexa un cultivo rendible? Falamos da zona de Vila do Conde e Póvoa de Varzim, é dicir, unha terra con solos moi fértiles, cun 5-8 % de contido de materia orgánica. Conseguimos producións medias ao redor das 50 toneladas, ou sexa, é normal encontrarmos parcelas con producións de 70-75 t/ha con contido de MS preto do 35 %. Que criterios se deben ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo para evitar problemas de recollida? Cando planeamos a sementeira, debemos atender á época en que imos conseguir facela e adecuar o ciclo ao tempo que temos dispoñible. Efectivamente, o ano pasado tivemos algúns problemas coa recollida, a cal aconteceu xa no
inicio do inverno e, por tanto, algún xa caera e, ao facer a recollida, acabamos por traer algúns fungos daniños para o silo, que van dar orixe a fermentacións menos desexables e a ensilados con menor calidade e con contidos de cinza máis elevados. Á hora de escoller as variedades, se prevemos que imos facer unha sementeira un pouco máis tardía, debemos optar por ciclos un pouco máis curtos, que nos garantan unha produción interesante. Que tipo de variedades aconsella utilizar? Neste momento notamos unha tendencia do mercado a empregar ciclos un pouco máis curtos. Actualmente, a variedade que nós máis vendemos é do ciclo 500, o máis curto da media utilizada, algo que garante unha produción moi elevada e, por enriba de todo, ten unha característica moi interesante, un sistema radicular máis expandido có das restantes variedades, co cal consegue retirar un volume de auga do solo maior. Por tanto, con menos rega conséguese unha produción equivalente a unha variedade regada. Cal é a época idónea para a sementeira? Unha vez chegada a primavera, canto máis cedo consigamos sementar, producións máis interesantes teremos e con menos rega conseguiremos traballar. O ideal na nosa zona será facela a partir do 15 de abril, pois é unha época na que xa se conseguen temperaturas de solo e do aire suficientes para unha boa xerminación. Na súa zona todo o millo forraxeiro está utilizando sistemas de rega? Eu diría que o 95 % do millo é regado. Iso permítenos ter producións medias por hectárea moi elevadas, superiores ás doutras zonas. Que sistemas de rega utilizan? O máis utilizado neste momento aínda é o de aspersión, con canóns de regadura. No entanto, nos últimos 6-7 anos houbo unha conversión cara ao sistema de rega gota a gota, por ser moito máis eficiente. Con este sistema o 90 % da auga que se lle bota no millo é utilizada polas plantas, mentres que co de aspersión temos moitas perdas.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 117
vp016_especial_sementeira_millo_tecnico_galego.indd 117
23/03/2020 9:15:16
N EN AG IM VA UE Y NUEVOS HÍB R I D O S
CAUSSADE
NO ES TU NECESIDAD
vp016_anuncio_caussade.indd 118
20/03/2020 16:21:00
TE FELICITAMOS
TE ESCUCHAMOS
TE HABLAMOS TE RETAMOS
TE CONQUISTAMOS
TE DEMOSTRAMOS
ES TU
OPORTUNIDAD
Polígono Industrial Onzonilla. C/ Valle del Silencio. Parcela 27 • 24009 León Telf.: 987 24 76 08 • 639 832 547 (Óscar) • 671 013 625 (Fernándo) www.caussade-semences.com • info@caussadesemillas.com
vp016_anuncio_caussade.indd 119
20/03/2020 16:21:16
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
Elección do millo máis adecuado segundo o tipo de gandería ou a dieta da explotación Á hora de procurar os mellores millos para a nosa gandería, debemos ter en conta cales son os parámetros que máis inflúen na alimentación das nosas vacas. Neste estudo detémonos naqueles que consideramos máis importantes para lograr a ración máis sa para o animal e máis económica para o gandeiro. Gustavo García Enxeñeiro agrónomo, xefe de produto millo e forraxeiras en Limagrain Ibérica SA
A
gandería en España cambiou moito nos últimos anos e con eles tamén a forma en que alimentamos os nosos animais. Hoxe temos só un 10 % das ganderías que hai trinta anos, pero aínda así produci-
mos o dobre de leite. Este cambio produciuse en gran medida pola profesionalización das nosas ganderías, un enorme traballo de mellora xenética e capacidade produtiva do noso rabaño, un adecuado manexo e cow confort
das nosas vacas e unhas melloras na alimentación. A alimentación é un alicerce básico para garantir a saúde e o elevado nivel produtivo do nosos rabaños, de feito é un dos maiores custos que temos na produción de leite e é un dos puntos onde podemos traballar para mellorar aínda máis a economía das explotacións e unha xestión eficiente do rabaño. Coa concentración de ganderías que sufrimos nos últimos anos cambiamos a forma de alimentación das vacas na gran maioría delas. Pasamos de granxas cunha alimentación baseada principalmente no pastoreo a granxas onde a alimentación é unha ración unifeed, baseada principalmente en forraxes propias e mesturas de concentrados. No cambio do tipo de alimentación nos últimos anos tivo un papel importante o desenvolvemento do cultivo do millo para ensilado, pasamos dun modelo onde apenas se usaba o millo ensilado a ser hoxe en día en forraxe principal de gran parte das racións das nosas explotacións e en cada vez máis ganderías a única forraxe presente na ración unifeed que lle damos ao rabaño.
120 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 120
23/03/2020 9:32:34
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
CANTO MÁIS TARDE CULTIVAMOS O MILLO, MÁIS AUMENTAMOS O CONTIDO EN AMIDÓN, PERO A DIXESTIBILIDADE DESTE BAIXA
enerxía, de feito a gran maioría dos sidir unha cousa coa outra. O amidón é los de millo están entre 0,9 e 1 UFL/ kg moi importante, é a fonte principal de MS (1 UFL é a enerxía que nos achegaenerxía no millo, pero cando estamos a ría un kg de gran de cebada), é dicir, se falar de ensilado, entre o 50 % e o sacamos 14 toneladas de materia seca/ 60 % da materia seca provén do resto ha, cunha calidade de 0,93 UFL/kg MS dos compoñentes “verdes” da planta: por hectárea estamos a sacar a enerxía talos, follas espatas e zuro; por iso á que nos achegarían 13 toneladas de hora de ensilar é moi importante busgran de cebada. car millos cunha alta dixestibilidade da O que máis nos importa é esta cantiparte verde, pois, á parte de mellorar dade total de enerxía e aínda que gran a enerxía total da planta, melloramos a parte da enerxía do millo vén da mazadixestibilidade total do silo e o aproveiEl contenido de almidón no predice el contenido energético de toda la planta roca, o amidón, non debemos confuntamento por parte da vaca.
Gráfica 1. Análise de silos de millo
PARÁMETROS QUE INFLÚEN NA ALIMENTACIÓN DA VACA
Enerxía total da planta É a enerxía que nos achega cada kg de materia seca de millo. Adóitase medir en UFL ou en MJ ou Mcal/kg MS, achégaa o millo e a vaca utilízaa para as súas necesidades básicas e para producir leite. O millo é un alimento rico en
Enerxía neta /kg Ms (UFL)
1.1
1.0
0,97 0,9
0,8
0,75
0,7
0,6 20
30
40
50
% Gran Results from 150 hybrids - Barrière INRA (1992) Resultados de 150 híbridos
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 121
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 121
23/03/2020 10:51:33
La digestibilité des fibres est génétique Gráfica 3. A dixestibilidade das fibras é xenética
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
• Dépend de l’organisation des fibres
Na gráfica 1 vemos unha nube de análise de silos de millo. Como é habitual, a maioría dos millos teñen un contido en gran ao redor do 40-50 %, pero isto non reflicte o contido de enerxía total da planta. No exemplo observamos dous millos co mesmo contido en gran, pero un deles ten 0,75 UFL (calidade mala) e o outro co mesmo contido en gran ten 0,97 UFL (excelente calidade). A diferenza entre ambos radica na calidade das súas fibras.
Gráfica 2. Estrutura da parede celular dun
millo Estructura de la parez celular
Gráfica 4. Variabilidade da lignificación dun talo de millo
Diferentes lignificación del tallo
Esta calidade das fibras vén ligada fundamentalmente a dous parámetros: o contido en lignina e a disposición desta nas paredes celulares. Este último xoga un papel principal, xa que na forma en que se atope esta lignina posibilitará que as bacterias do rume ataquen en maior medida os compoñentes máis dixestibles, como son a celulosa e a hemicelulosa, dando así lugar a híbrido cunha alta dixestibilidade de fibras e, en consecuencia, cun gran contido enerxético e un alto aproveitamento por parte da vaca. Respecto da forma en que as bacterias do rume (gráfica 3) atacan dous tipos de millo, no primeiro caso un millo onde a lignina rodea outros compoñentes, o ataque da celulosa e da hemicelulosa polas bacterias vese dificultado. No segundo exemplo, un millo altamente dixestible, co mesmo contido en lignina, pero cunha disposición diferente desta permite unha maior superficie de ataque e unha alta dixestibilidade das fibras.
Degradabilidade do amidón Como comentamos antes, o amidón é un compoñente fundamental do millo e unha das súas fontes principais de enerxía e, aínda que moitas veces dicimos que é 100 % dixestible, esta afirmación non é correcta. A súa dixestibilidade varía en función de diferentes parámetros como o procesado do gran, o tempo de fermentación do silo ou o momento en que cultivemos o millo. Canto máis tarde cultivamos, máis aumentamos o contido en amidón, pero baixa a súa dixestibilidade (gráfica 5). Tipo de gran Outro parámetro a ter en conta é o tipo de gran que ten o millo. Os grans vítreos teñen un corpúsculo proteico máis denso, co que normalmente son millos cunha velocidade de degradación ruminal do amidón máis lento, polo que, se queremos gañar velocidade de
122 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 122
20/03/2020 10:37:48
vp016_anuncio_yara.indd 123 MAIĚ Z Vaca Pinta - 200x280 v1.indd 1
20/03/2020 15:56:45 16/3/20 16:15
Variación de la digestibilidad del almidón en función de la madurez
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
Gráfica 5. Dixestibilidade do amidón en función da materia seca de colleita
É BO SABER QUE VELOCIDADE DE DEGRADACIÓN RUMINAL TEN O MILLO QUE USAMOS, XA QUE SERÁ MÁIS FÁCIL COMPLEMENTAR A RACIÓN E EQUILIBRALA PARA EVITAR O RISCO DE ACIDOSE
InVitro 7h Dig., %
84
80
76
72
68
<28
28-32
32-36
36-40
Materia Seca, %
Sniffen e col., 2009
dee endospermo endospermos Gráfica 6.Tipos Tipo de gran
del maiz
Endospermo fariñento
Endospermo vítreo lacune d’air corpúsculo proteico gránulos d'amidon Matriz proteica
MCH nov 2010
degradación, non debemos pasarnos no momento da colleita cando utilicemos variedades con este tipo de gran. Pola contra, os grans dentados teñen un endospermo máis fariñento, con máis espazos e adoitan ter unha maior velocidade de degradación ruminal do amidón (SRD). Aínda que o tipo de gran pode servirnos de orientación, é bo saber que velocidade de degradación ruminal ten o millo que usamos, xa que así será máis fácil complementar a ración con outro tipo de alimentos e equilibrala o mellor posible para evitar o risco de acidose, fundamentalmente cando estamos a traballar con dietas con altas porcentaxes de amidón. A pesar de que en xeral a tendencia é a que comentamos anteriormente, hoxe en día conviven diferentes tipos de explotación e
podemos facer unha clasificación destas en función da porcentaxe de millo que usan nas súas racións e os criterios máis importantes que deberían ter en conta á hora de producir o seu ensilado. Atendendo a estes criterios e partindo das cifras do último informe de conxuntura do sector vacún de leite publicado polo MAPA, en España hai 12.831 explotacións que contan con 834.762 vacas. Podemos facer unha clasificación das ganderías en función da cantidade de millo que usan nas racións e poderiamos agrupar as ganderías en catro tipos, en función da cantidade de silo de millo que usan na ración; en función desta ración tipo, as necesidades ou expectativas esperadas do millo poden cambiar (gráfica 8).
124 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 124
20/03/2020 10:37:57
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
Gráfica 7. Velocidade de degradación do amidón no rume tipo en función de orixe 100 80
Avea Trigo Cebada Millo Sorgo
60 40 20 0
12
24
36
Horas no rume
Thèse Limagrain – INRA
Gráfica 8. Segmentación de ganderías españolas en función da portaxe de silo de millo usado na ración Alta porcentaxe de Herba dominante na Ración balanceada millo na ración ración Tipos de racións
Granxas con racións onde o Dietas balanceadas: millomillo pesa máis do 50 % da herba e concentrado ración
# Vacas en muxido
23 %
60 %
# Granxas
15 %
55 %
RACIÓN TIPO EXPECTACIÓNS AGRONÓMICAS EXPECTACIÓNS ZOOTÉCNICAS
MS: materia seca
40 % silo de millo 60 % silo millo 5 % silo herba/ alfalfa/ palla 20 % silo de herba 40 % concentrados 35 % concentrado PRODUCIÓN DE MS /HA
PRODUCIÓN DE MS /HA
Alta dixestibilidade de fibras
Alta dixestibilidade de fibras+ contido en enerxía
Amidón BY - PASS
Medio SRD
Granxas con menos do 30 % de millo na ración
10 %
Sen millo Ganderías sen millo na ración
7 %
20 %
10 %
25 % silo de millo 25 % silo de herba 50 % concentrados
0 % silo millo 40-50 % silo herba 40-50 % concentrados
ESTABILIDADE Contido en enerxía e inxestión de MS Alto SRD
SRD : amidón degradable no rume
Fonte: elaboración propia
TIPOS DE GANDERÍAS Aínda que cada unha funciona de forma diferente e tenta adaptar a ración en función da cantidade e calidade das súas forraxes, as características principais que busca cada tipo de ganderías serían as seguintes: 1. Ganderías con alta porcentaxe de millo na ración Para estas, onde o millo ten un peso moi importante na ración, a principal característica agronómica é que sexan millos moi produtivos, xa que este alto consumo de millo por parte das vacas require de importantes cantidades de silo de millo, pero ao mesmo tempo
este silo debe ser de moi alta calidade, no que a calidade de fibras se refire. Posto que o silo de millo ocupa máis do 50 % da ración, debe ser altamente dixestible para facilitar unha boa inxestión e, ao mesmo tempo, tránsitos intestinais rápidos. No que se refire ao tipo de amidóns, son preferibles tipo by-pass ou medios, xa que, se proporcionamos millos cun alto SRD, o risco de acidose nos animais aumenta. 2. Ganderías con racións balanceadas Son a maioría e nelas o millo ten un peso importante, polo que tamén é importante buscar variedades de millo adaptadas e con alta capaci-
dade de produción de materia seca/ hectárea. A nivel zootécnico a dixestibilidade tamén é un parámetro a ter moi en conta, así como o é o contido de enerxía total achegado polo millo. En canto ao tipo de amidóns máis idóneos, son os que teñen unha velocidade de degradación media no rume, aínda que nestas racións, como complementamos con outras forraxes e con cantidades importes de concentrados, adoitan ser as racións que máis facilmente se poden equilibrar, independentemente do tipo de amidón que teñamos. Aínda así, é bo coñecelo, para balancear
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 125
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 125
23/03/2020 9:40:23
Más digetibilidad de fibras, más leche.
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D E M I L LO F O R R A X E I R O
Gráfica 9. Máis dixestibilidade e fibras significa máis cantidade de leite
CANTO MELLORES DIXESTIBILIDADES TEÑAN AS FIBRAS DO MILLO, MÁIS CAPACIDADE DE PRODUCIÓN DE LEITE TEREMOS
Fonte: datos de ensaios de Limagrain 2015-2018, 52 localizacións, Milk2006 (Universidade de Wisonsin, Shaver et al.)
mellor a ración e buscar a máis sa para a vaca e máis económica para o gandeiro. 3. Ganderías onde domina a herba sobre o millo Adoitan ser ganderías en réxime de semipastoreo ou onde, ben por razóns máis difíciles para o cultivo do millo, ou ben por decisión técnica do gandeiro o cultivo do millo ten un menor peso. Nesta predominancia da herba ben fresca ou ensilada, o gandeiro busca millos cunha alta estabilidade que lle garanta esa cantidade durante o período previsto. Aínda que a dixestibilidade sempre é importante, como a cantidade de millo na ración é menor, é no tipo de ganderías que ten unha menor importancia e aspectos como o contido en enerxía ou elevados niveis de amidóns poden ser factores máis importantes para facilitar a dixestión da herba e para equilibrar a ración. Como hai un peso relevante doutras forraxes sen altos contidos de amidón, aínda que teñamos altas velocidades de degradación ruminal, o risco de acidose é baixo e esta alta velocidade de degradación ruminal do amidón axudará a dixerir o resto de compoñente da ración.
teria seca/hectárea, pero que, ao mesmo tempo, esa produción sexa de boa calidade. Débeselle prestar especial atención á calidade das fibras, xa que canto mellores dixestibilidades teñan as fibras do millo, más capacidade de produción de leite teremos. Ao mesmo tempo, se coñecemos o tipo de amidón que ten o noso silo de millo, poderemos compensar mellor a ración para evitar baixadas de pH no rume e evitar os problemas que isto trae asociados e, ao mesmo tempo, facer a ración o máis eficiente e económica posible.
BIBLIOGRAFÍA
Barrière, Y., Charcosset, A., Dénoue, D., Madur, D., Bauland, C., Laborde, J. (2010). Genetic variation for lignin content and cell wall digestibility in early maize lines derived from ancient landraces. Maydica, 55 (1), 65-74. Delmer, D.P., Cellulose Biosynthesis. Ann. Rev. Plant Physiol. 38, 259-290 (1987) Jung, H.G., Forage Lignins and Their Effects on Fiber Digestibility. Agron. J. 81, 33-38 (1989). Bidlack, J.E., and Buxton, D.R., Content and Deposition Rates of Cellulose, Hemicellulose and Lignin During Regrowth of Forages Grasses and Legumes. Can. J. Plant Sci. In Press (1992). Sniffen y col., 2009 Proc. Cornell Nutr. Conf Pg 148 INRA2007. Editions Quae, Verailles Cedex, France NCR (2001) National Academy of Sciences, Washington, DC S. Calsamiglia, Necesidades nutrionales para rumiantes
CONCLUSIÓN Sempre debemos buscar millos que teñan unha alta capacidade de produción de toneladas de ma-
126 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_limagrain_galego_silvia.indd 126
23/03/2020 9:40:49
vp016_publi_fertimon.indd 127
15/3/20 13:15
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Coñecer e conservar o solo como capital da explotación Poñemos o foco na importancia do solo como un capital produtivo insubstituíble da explotación, polo que debemos preservalo ou mellorar a súa calidade e a súa capacidade produtiva se queremos obter forraxes óptimas, claves para a rendibilidade das nosas granxas. Adolfo López Fabal, Miguel Fernández Labrada Escola Politécnica Superior de Enxeñería, Universidade de Santiago de Compostela (USC)
O
solo, o clima e a planta son os tres piares da produción vexetal e, polo tanto, a base de toda a cadea alimentaria que empeza co cultivo das plantas. Das características individuais de cada un destes factores e da interacción entre eles depende a produción de colleitas e o éxito da actividade agraria. Nos últimos tempos parece haber unha tendencia na gandería
de leite a que o gandeiro se centre na xestión da granxa e no manexo dos animais, restándolle atención á actividade agrícola de produción de forraxes, que ás veces é parcialmente subcontratada e que nalgúns casos parece ser vista coma un mal necesario. Pero o certo é que nun contexto de marxes axustadas ser bo gandeiro pasa por ser bo agricultor, xa que a produción de forraxes
abundantes, baratas e de calidade é o que permite conter os gastos de alimentación, algo que resulta clave para a rendibilidade da explotación. Entón a xestión eficiente dos recursos agrícolas dispoñibles resulta de interese estratéxico para a explotación. É por iso que o solo de cultivo, como factor de produción e base da obtención de forraxes, é un capital fundamental da explotación gandeira. Resulta igualmente importante a cantidade ou dispoñibilidade de base territorial, así como a calidade, dada pola súa fertilidade ou capacidade produtiva. O solo tende a verse como algo estático, coas características que ten no momento actual, pero a súa realidade é dinámica, está evolucionando constantemente, malia a un ritmo que habitualmente é moi lento para se decatar. En xeral, só os procesos erosivos chegan a ter consecuencias visibles a curto prazo. Non obstante, cómpre ser conscientes desa realidade cambiante e do efecto que o manexo, as prácticas de cultivo aplicadas, pode ter a medio e longo prazo sobre a evolución do solo e das súas propiedades.
128 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 128
20/03/2020 9:48:35
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
NUN CONTEXTO DE MARXES AXUSTADAS SER BO GANDEIRO PASA POR SER BO AGRICULTOR
O solo fórmase naturalmente pola degradación e evolución dun material orixinal de partida, que poden ser rochas ou sedimentos acumulados en épocas moi anteriores, nun proceso moi longo e lento. Por iso as súas propiedades dependen directamente das características dese material orixinal de partida, das condicións nas que se desenvolve (clima, flora e fauna que viven nel, a pendente...) e do tempo de evolución.
C orgánicos nos solos de Galicia
En solos cultivados a acción do home coas prácticas de cultivo constitúe un novo elemento do proceso. Os factores de formación son máis intensos na superficie, máis exposta á acción do clima, onde se desenvolven as raíces e se acumula materia orgánica, que, ao mesmo tempo, favorecen a actividade da fauna de diferentes tamaños. Por esta razón o solo fórmase de arriba a abaixo e, a medida
VARIEDADES DESDE CICLOS 200 A 700
Análiticas CIAM 2019 DÍAS S-C (días)
ALTURA (cm)
ESPIGA (%MS)
RMS (t/ha)
RMOD (t/ha)
IP
DMO (%)
PB (%MS)
AÑOS
126
274
49,5
24,0
16,8
125
73,0
6,7
2
Agroeume S.L.
LUGAR VILARÓN, 7 - 15613 CAPELA (A CORUÑA) Tlf: 981 45 92 00 - 609 89 29 40 compras@agromera.com
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 129
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 129
20/03/2020 9:49:01
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
que pasa o tempo, os solos gañan lentamente en profundidade, salvo que se dean procesos erosivos. Tamén por esa razón afondando no solo se poden distinguir capas con diferentes características, chamadas tamén horizontes, que ás veces están claramente definidas pero outras teñen límites difusos. O solo superficial ou horizonte A adoita ter cor escura pola abundancia de materia orgánica, xa que aí se acumulan e descompoñen os restos orgánicos de orixe vexetal ou animal. Debe ser poroso e aireado e nel desenvólvense a meirande parte das raíces e unha importante actividade biolóxica por ser o ambiente máis favorable. Por debaixo deste solo superficial está o subsolo, ou horizonte B, normalmente con menos materia orgánica e por iso de cor máis clara; tamén máis compacto, con menor densidade de raíces e pouca actividade biolóxica. Por debaixo desta capa aínda habería outra de rocha alterada ou fraccionada, ou horizonte C, que, á súa vez, descansaría sobre o material orixinal sen alterar ou rocha nai. Esta progresión de capas máis ou menos claramente definidas pode darse en profundidades moi variables, dende algúns centímetros en solos novos ata varios metros cando están moi evolucionados. Nos solos de cultivo a atención céntrase na capa labrada, habitualmente
Os solos estrutúranse en capas ou horizontes, máis ou menos ben delimitados
de non máis de 30 cm de profundidade. A acción dos apeiros homoxeneiza e esponxa o solo, o que favorece a aireación, a retención de auga e a drenaxe, a actividade biolóxica e o desenvolvemento radicular. A achega dos fertilizantes e das emendas mellora as condicións de fertilidade para o crecemento dos cultivos. Dese xeito fórzase a aparición dunha capa arada ben diferenciada do solo máis profundo. Non obstante, este non se debera esquecer, posto que ten grande importancia para o enraizamento profundo e a correcta ancoraxe das plantas, así como pola súa función na xestión da auga: a drenaxe en inverno e a reserva de auga para períodos secos. Polo tanto, cómpre mantela en boas condicións, se fai falla realizando labores profundos ocasionais.
AS PROPIEDADES DO SOLO A calidade do solo, entendida como capacidade produtiva, é o resultado dun conxunto de propiedades de tipo físico, químico e biolóxico que en conxunto son responsables de que os cultivos se establezan correctamente, medren e dean boas colleitas. Algunhas características do solo veñen dadas polo material xeolóxico de partida e polas condicións da formación; outras poden ter sido máis influenciadas pola acción humana e, nomeadamente, pola actividade agrícola. As propiedades físicas Estas teñen relación coa porosidade (cantidade e tamaño dos poros) do solo
NUNHA ANÁLISE DE SOLO SÓ A TEXTURA […] E, SE ACASO, O CONTIDO DE MATERIA ORGÁNICA DAN UNHA CERTA IDEA DE COMO PODE SER O SEU COMPORTAMENTO FÍSICO
e, por tanto, coa capacidade de drenaxe e o risco de anegamento en inverno e a aireación da zona radicular, pero tamén coa reserva de auga e a sensibilidade á de seca en verán. Tamén é unha propiedade física a dureza, que marca a resistencia á labra, pero sobre todo condiciona a extensión do sistema radicular e, por tanto, a capacidade da planta de explorar un volume amplo de solo para aproveitar os nutrientes e a auga. As características físicas son claves na capacidade produtiva dun solo, aínda que normalmente pasan desapercibidas mentres non sexan malas ata condicionar o crecemento das plantas ou facer difícil a labra. Tamén é certo que habitualmente non se ten información obxectiva delas que permita avalialas porque non se miden. Nunha análise de solo só a textura (proporción de area, limo e arxila) e se acaso o contido de materia orgánica dan unha certa idea de como pode ser o seu comportamento físico. Os solos de textura fina, arxilosos e limosos, reteñen moita auga pero poden ter aireación deficiente e problemas de drenaxe. Ademais, son plásticos e compactos e por iso pesados de traballar, xa
A textura do solo, dada pola proporción de area, limo e arxila, condiciona as propiedades físicas. Os solos francos son de textura equilibrada
130 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 130
23/03/2020 9:48:30
VANTAXES Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas. Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.
PRODUTOS FERTILIZANTES
Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados. Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.
O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal. Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo. AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.
FERTILIZANTES AUTORIZADOS
Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.
CÓDIGO
TIPO
NOME COMERCIAL
F0001757/2022
Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal
AGROTHAME ORGANITE START
Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.
F0001894/2022
Emenda orgánica compost
AGROTHAME ORGANITE COMPOST
F0001895/2022
Emenda orgánica compost
AGROTHAME ORGANITE COMPOST START
Regulan o pH do solo, ao achegar cal.
F0001896/2022
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO START
F0001897/2022
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO
F0001919/2023
Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido
AGROTHAME ORGANITE N-LIQ
F0001925/2023
Fertilizante órgano-mineral NK líquido
AGROTHAME ORGANITE PURINE
F0001926/2023
Fertilizante órgano-mineral NP líquido
AGROTHAME ORGANITE LIQUID
F0001980/2023
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN
F0002420/2025
Fertilizante órgano-mineral NPK
AGROTHAME ORGANITE AGRO
F0002421/2025
Fertilizante órgano-mineral NPK
AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO
F0002422/2025
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMOST
AGROAMB Ponte de Outeiro, 10 | 27256 Castro de Rei (Lugo) Teléfono (+34) 982 231 365 | Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com | Web www.agroamb.com
vp016_pub_agroamb_galego.indd vp016_anuncio_agroamb.indd 13151
15/3/20 12:56 23/03/2020 14:13:23
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
O CONTIDO DE HUMUS MELLORA A FERTILIDADE E A CAPACIDADE PRODUTIVA DOS SOLOS, PORQUE MELLORA AS SÚAS PROPIEDADES A TODOS OS NIVEIS
que cando están húmidos se pegan aos apeiros e cando están secos se volven moi duros. Pola súa contra, os solos areosos son soltos e fáciles de traballar, ben aireados e con boa drenaxe, pero reteñen pouca auga, polo que son máis sensibles á seca. Os solos francos son aqueles de textura equilibrada, cunhas porcentaxes de area, limo e arxila que lle dan lugar a un bo comportamento agronómico. Á parte da textura, existen outros moitos factores que inflúen no comportamento físico e que fan que solos de similar textura e contido orgánico poidan ter respostas bastante diferentes. A estrutura consiste na agregación das partículas formando grumiños máis ou menos definidos e fortes, que deixan “gretas” entre eles, moi útiles para a aireación e a drenaxe. Ademais, a estrutura forte permite que se manteñan as cavidades da fauna do solo (miñocas, por exemplo), tamén moi útiles para este fin. Pola súa banda, a labra constitúe unha acción física sobre o solo e a principal ferramenta para modificar o seu comportamento, pero o seu efecto é so temporal. Pola contra, o principal inimigo do bo comportamento físico do solo é a compactación, que endurece o solo e reduce a porosidade, polo que diminúe a capacidade de drenaxe e de retención de auga, e tamén reduce a extensión do sistema radicular pola maior dificultade de penetración. O solo compáctase pola presión que exercen as rodas da maquinaria, os apeiros no interior do solo e tamén os propios animais cando pastorean. A humidade é un factor fundamental no risco de compactación, xa que necesita que o solo teña plasticidade e iso ocorre cando está húmido, moi especialmente se a textura é fina (solos arxilosos ou limosos). Así, os solos secos non se compactan e os areosos tampouco presentan gran problema, mesmo estando húmidos, pero non se debería traballar en mollado solos de
textura fina, nin sequera circular sobre eles. Os solos galegos son en gran parte areosos polo que, salvo en zonas puntuais, o risco de compactación é moderado. Fertilidade química A fertilidade química do solos relaciónase coa dispoñibilidade de nutrientes (N, P, K, Ca, Mg...) e a ausencia de elementos prexudiciais coma o aluminio ou as sales. É a parte que máis se coñece da fertilidade, xa que moitos dos seus parámetros se inclúen nunha análise de solo; ademais, hai bastante posibilidade de modificala a base de fertilizantes e emendas. A acidez é un parámetro básico, xa que é causa da fitotoxicidade do aluminio, que reduce directamente o crecemento das plantas, pero tamén limita a dispoñibilidade de nutrientes coma o fósforo e vai ligada a baixos contidos de calcio e magnesio. Polo tanto, é un condicionante fundamental da fertilidade química. Polos materiais xeolóxicos de partida máis frecuentes e polas condicións de clima chuvioso, en xeral os solos galegos tenden a ter un certo grao de acidez. Mantela controlada en niveis aceptables é unha premisa para a boa fertilidade química. No tocante aos nutrientes individuais, cabe destacar o interese de mantelos en niveis normais conforme á intensidade coa que se explota o solo. O contido insuficiente, aínda que sexa dun só elemento, limita a capacidade produtiva do solo, por moito que o resto presente concentracións axeitadas. Daquela, cómpre manter un contido equilibrado de todos os nutrientes. Nese senso, á parte dos niveis individuais, tamén é importante atender a certas relacións de elementos, como Ca/Mg ou K/Mg, xa que a competencia entre esas parellas de elementos no proceso de absorción pola raíz pode facer que o exceso dun deles dificulte a absorción do outro e acabe por haber unha situación de carencia, aínda cando as concentracións individuais sexan suficientes. Os desequilibrios de nutrientes con frecuencia son provocados pola dosificación incorrecta de fertilizantes ou encalantes que aumentan moito o contido dun elemento. Non hai que esperar a que haxa síntomas de carencia nas plantas para actuar corrixindo o nivel escaso dun nutriente, porque antes diso xa hai efecto no crecemento e a colleita verase dimi-
nuída. Pero tampouco é de interese ter solos con fertilidade excesiva para o uso que se lles dá. En xeral, iso vai dar lugar a perdas de nutrientes, principalmente por lavado, supón un custo inxustificado e, nalgúns casos como a nitróxeno ou o fósforo, pode provocar contaminación das augas freáticas ou superficiais. Ademais, con exceso de nutrientes é fácil que aparezan desequilibrios e mesmo pode chegar a haber toxicidade en casos extremos. Un aspecto que relaciona a fertilidade química coas propiedades físicas é a capacidade do solo de reter nutrientes. Os catións coma o potasio, o calcio, o magnesio e tamén o aluminio están retidos no solo no que se chama o complexo de cambio, mentres que outros coma o fósforo teñen mecanismos de unión máis complexos. Cando un solo ten unha reserva de nutrientes grande, a súa fertilidade é máis estable ao longo do tempo: enriquece e empobrece máis lentamente que outro coa reserva máis pequena e o mesmo pasa corrixindo a acidez co encalado. A magnitude desa reserva está directamente relacionada co contido de arxila e de materia orgánica humificada. Deste xeito nos solos soltos e pobres en materia orgánica pérdense máis facilmente os fertilizantes e deberase fertilizar e encalar con doses máis pequenas e repetidas que nos de textura máis fina ou con máis materia orgánica. Propiedades biolóxicas Pola súa banda, as propiedades biolóxicas refírense á actividade microbiolóxica e da fauna do solo. É o aspecto deste máis descoñecido, porque é difícil de avaliar e non ten consecuencias visibles sobre as plantas, salvo pola presenza de pragas ou patóxenos. Non obstante, son de grande importancia polo seu efecto indirecto, a través da súa interacción con moitas outras propiedades. É por isto que algúns índices biolóxicos son utilizados habitualmente como indicadores da saúde xeral do solo. A actividade microbiolóxica é a principal responsable da evolución da materia orgánica do solo con todas as consecuencias que iso ten a nivel físico e químico, tamén da fixación de N atmosférico polas leguminosas. Igualmente, pode xogar un papel importante na dispoñibilidade doutros nutrientes, coma no caso
132 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 132
20/03/2020 9:49:44
ICL: NUESTRA CALIDAD, TU TRANQUILIDAD proliferación de estas malas hierbas sobre nuestras parcelas. Lo más indicado, por tanto, es
fertilizar y nutrir el cultivo que vamos a implantar y que este sea el que reciba el mayor aporte
de nutrientes. Nutrición integral del maíz forrajero La idea de Agromaster es usar las materias primas de la manera más eficiente posible Agromaster Start Mini +básica Agroleaf con la mejor tecnología de liberación controlada, las materias primas más puras, así como con
Una buena estrategia de abonado con fertilizantes delaliberación la formulación de fertilizantes con mayor cantidad posible de unidades fertilizantes por controlada nos ayudará claramente lucha almacenar, contra las malasy repartir en nuestras fincas son minerales tonelada. Loen quela queremos transportar alimenten a nuestro maíz y no materia prima con apenas aporte de nutrientes. hierbas, proporcionándonosque una buena implantación del cultivo y asegurándonos llegar al final este con el Nsobre necesario para a Lo La tercera pata para la optimización es la fabricación medida del fertilizante más adecuado proliferación dede estas malas hierbas nuestras parcelas. más indicado, por tanto, es lascultivo analíticas de cada finca. A ycontinuación, ver el unmayor esquema con las aprovechar toda la capacidad productiva devamos nuestro maíz. fertilizar y según nutrir el que a implantar que este seapodemos el que reciba aporte características de nuestra solución para el maíz. de nutrientes.
La idea básica de Agromaster es usar las materias primas de la manera más eficiente posible La apuesta de ICL para maíz bacon laestá mejor tecnología deN liberación controlada, materias primas más puras, así como con con tecnologías de Liberaciónlas controlada E-Max/Poly-S sada en un concepto: optimizar, de de fertilizantes con la la formulación mayor cantidad posible de unidades fertilizantes por ahí que hablemos de tonelada. Agromaster Lo que queremos almacenar, transportar y repartir en nuestras fincas son minerales Optimizado. Las tecnologías usadas a nuestro maíz y no que alimenten materia Equilibrios conprima muchascon UF apenas aporte de nutrientes. en el cultivo de maíz son Poly-S y La tercera pata para la optimización es la fabricación a medida del fertilizante más adecuado E-Max, para encapsular nitrógeno en según las analíticas de cada finca. A decontinuación, Materias primas la máxima calidad podemos ver un esquema con las forma ureica, proporcionando discaracterísticas de nuestra solución para el maíz. ponibilidad para la planta de las tres Tres tipos de N disponibles durante todo el formas de N durante todo el ciclo del cultivo cultivo. De esta forma la planta pueN con tecnologías de Liberación controlada de elegir la forma de N más conveel abono más rentable y seguro bajo E-Max/Poly-S cualquier condición climática niente en cada momento y optimizar así sus recursos. Equilibrios con muchas UF
Ventajas de la aplicación de Agromaster Start Mini
Tipos de fertilizante localizado para usar en las siembras
Tipos de fertilizante localizado para
¿Qué tipo de fertilizante usar? Desde ICL Specialty Fertilizers la recomendación es utilizar un Materias de la máxima calidad usar enprimas las siembras fertilizante de siembra de forma localizada, junto a la semilla, y que tenga una parte del Tipos de Agromaster Tenemos que tener en cuenta que, ¿Qué dede fertilizante usar? Desde nitrógeno y deltipo fósforo forma controlada, lo que denominamos fertilizantes de Optimizado liberación Tres tipos de N disponibles durante todo el para una sola aplicación como nos comentan muchas decontrolada. las ICL Es Specialty Fertilizers la nitrógeno recomendamuy importante que el nos dure y, también, que el fósforo aplicado cultivo empresas que comercializan herbicición es de siemno se bloquee enutilizar el sueloun porfertilizante un pH elevado. Para ello, Desde ICL cuenta la tecnología E-Max, apostaICLcon Specialty Fertilizers específica para el encapsulado de nitrógeno, y la tecnología Poly-S. Ambas son la clave para das, hay que luchar contra estas malas bra de forma localizada, junto a la semimos por dos líneas de trabajo: el abono más rentable y seguro bajo que la liberación controlada de estos sea eficaz y duradera hierbas resistentes desde varios enfolla, ycualquier que tenga una partenutrientes del nitrógeno condición climática
ques y uno de ellos es la fertilización y del fósforo en forma encapsulada, lo y1. Una del gama Recomendamos utilizar formulaciones altas en nitrógeno fósforo tipo: con las formulaciones localizada en la siembra, poniendo que denominamos fertilizantes de libeque consideramos más adecuadas AgromasterStartMini 21-21-5+Mg de 2-3 meses de longevidad. Tipossobre de fertilizante localizado para usar las siembras en ventaja la semilla de maíz el ración controlada. Esenmuy importante para el maíz en nuestros suelos, resto de las semillas de malas hierbas que el usar? nitrógeno dure y, también, ¿Qué tipo de fertilizante Desdenos ICL Specialty Fertilizers la recomendación es utilizar un siempre con tecnología de libepresentes en la parcela. Si realizamos que el fósforo se bloquee fertilizante de siembra forma aplicado localizada,no junto a la semilla, y ración que tenga una parteE-Max del controlada y con la Dosis que debode aplicar abonados a toda la superficie, siny loen el de suelo por un pH elevado. Para nitrógeno del fósforo forma controlada, lo que denominamos fertilizantes de liberación mayor cantidad de unidades fertiEnEselmuy caso deICL loscuenta fertilizantes detecnología liberación y aplicados de fósforo forma localizada, tipo calizar el fertilizante, estamos favoreello, la E-Max, controlada. importante quecon el nitrógeno nos controlada dure y, también, que el aplicadoposible. lizantes por tonelada Así, AgromasterStart, podemos aplicar una dosisdedenitró50 kg/ha, algo muy importante a la hora de ciendo la proliferación deno estas malas específica para el encapsulado se bloquee en el suelo por un pH elevado. Para ello, ICL cuentaevitamos con la tecnología E-Max, usar cargas no útiles para la eficiencia y eficacia de un fertilizante de siembra. hierbas sobre nuestras específica parcelas.controlar Lo el geno, y la tecnología Poly-S. son para encapsulado de nitrógeno, y laAmbas tecnología Poly-S.nuestras Ambas son la clave para plantas. más indicado, por tanto, que es fertilizar y controlada la clave que la liberación controAplicar estas dosispara bajas en siembra es una de mejorar el medio ambiente y, sobre todo, la liberación de estos nutrientes seaforma eficaz y duradera nutrir el cultivo que vamos a implantar de estos nutrientes sea eficaz y de evitarlada la contaminación de las zonas ya vulnerables. Agromaster: Recomendamos utilizar formulaciones altas en nitrógeno y fósforo del Formulaciones tipo: y que este sea el que reciba el mayor duradera. Tipos de Agromaster Optimizado para una sola aplicación aporte de nutrientes. Recomendamos utilizar AgromasterStartMini 21-21-5+Mg de formulaciones 2-3 meses de longevidad. 30-11-11 25 % LCN con E-Max Specialty Fertilizers apostamos por tipo: dos líneas de trabajo: El principio básico de AgromasterDesde es ICL altas en nitrógeno y fósforo del usar las materias primas de la mane- • Agromaster Start Mini 21-21-5+Mg 27-10-10 25 % LCN con E-Max debo aplicar ra más eficiente posible: Dosis con laque mejor de 2-3 meses de longevidad. tecnología de liberaciónEncontrolada, 2. La fabricación a medida del Agroel caso de los Dosis fertilizantes de liberación que debo aplicar controlada y aplicados de forma localizada, tipo las materias primas másAgromasterStart, puras y con podemos Optimizado aplicar una dosis de 50 kg/ha, algo muymaster importante a la hora más de adecuado la formulación de fertilizantes para cada finca. Para ello, apostaEn el caso dedelos liberacontrolar lacon eficiencia y eficacia un fertilizantes fertilizante dede siembra. la mayor cantidad posible de unida- ción controlada y aplicados de forma mos por un servicio personalizado AplicarLo estas dosis bajas en siembra es una forma de mejorar el medio ambiente y, sobre todo, des fertilizantes por tonelada. que con visitas de nuestros ingenieros, localizada, tipo AgromasterStart, podede evitar la contaminación de las zonas ya vulnerables. queremos almacenar, transportar y mos aplicar previa realización de analíticas y una dosis de 50 kg/ha, algo repartir en nuestras fincas son confirmación de cita con nuestro Tipos demineAgromaster Optimizado para sola de aplicación muy importante a una la hora controlar rales que alimenten a nuestro maíz y la eficiencia y eficacia de un fertilizante distribuidor en cada zona. En el Desde ICL Specialty Fertilizers apostamos por dos líneas de trabajo: no materia prima con apenas aporte caso de Galicia sería Protección de siembra. de nutrientes. Verde, con teléfono de informaAplicar estas dosis bajas en siembra La tercera pata para la optimización es es una forma de mejorar el medio amción 981 732 852. la fabricación a medida del fertilizante biente y, sobre todo, de evitar la contamás adecuado según las analíticas de minación de las zonas ya vulnerables. José Antonio Martínez cada finca. Departamento técnico ICL Specialty Fertilizers
La fertilización optimizada en el cultivo de maíz
Fertilizantes de liberación controlada con tecnología avanzada
www.icl-sf.es T +34 968 418 020 · info.iberica@icl-group.com
vp016_publirreportaxe_ICL_galego_1pax.indd 133
23/03/2020 14:17:57
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
OS SOLOS GALEGOS SON EN GRAN PARTE AREOSOS POLO QUE, SALVO EN ZONAS PUNTUAIS, O RISCO DE COMPACTACIÓN É MODERADO
Una estrutura forte favorece a aireación e a drenaxe do solo
das micorrizas co fósforo. Cada vez se lle dá máis importancia á presenza de microorganismos beneficiosos que limitan a extensión de axentes patóxenos ou directamente fan a planta máis resistente, ata o punto de que xa se están a incular cepas de efectos recoñecidos en solos de cultivo. Pola súa banda, a fauna do solo, coma as miñocas, xoga un papel importante no ciclo da materia orgánica, pero tamén dan lugar a ocos que facilitan a drenaxe e a aireación, polo que a súa presenza mellora o funcionamento do solo e é sempre desexable.
A IMPORTANCIA DA MATERIA ORGÁNICA O humus, a materia orgánica humificada e integrada no solo, é un dos compoñentes que máis repercusión ten no seu comportamento, xa que inflúe nun amplo rango de aspectos. Por unha parte, ten un comportamento coloidal, con cargas superficiais, asociado ás partículas de arxila forma o complexo arxilo-húmico, orixe do complexo de cambio responsable da reserva de nutrientes e da capacidade tampón, que modera os cambios de pH e retarda a acidificación.Tamén axuda a crear a estrutura que mellora a retención de auga, a aireación e a drenaxe. Pola outra, constitúe unha reserva de nutrientes que se vai liberando a longo prazo, especialmente de nitróxeno e xofre, e pode limitar os efectos negativos de elementos tóxicos. O contido de humus mellora a fertilidade e a capacidade produtiva dos solos, porque mellora as súas propiedades a todos os niveis: físico, químico e biolóxico; alixeira os solos pesados e aumenta a reserva de auga e nutrientes nos soltos. Por iso é bo que o solo
teña polo menos un 4-5 % de materia orgánica, pero cómpre fixarse non só no contido, senón tamén na relación carbono/nitróxeno, que reflicte o grao de humificación e debería estar preto de 10. Se está por riba de 12, indica que a humificación non está a ser tan intensa como sería desexable para que exerza a súa función, quizais debido a unha actividade biolóxica limitada pola temperatura baixa, a acidez, o exceso de humidade etc. O humus non está no solo de forma estática, senón que é unha reserva dinámica, que se renova continuamente. A pesar de que a integración coas partículas minerais fai que sexa moi estable, lenta pero continuamente a actividade biolóxica vai degradándoo ou mineralizándoo, liberando os nutrientes que contén. A degradación será máis rápida canto máis intensa sexa a actividade biolóxica e a labra é un factor importante: canto se labra con máis frecuencia e intensidade, máis intensa é a mineralización. Por iso os solos de pradería que só se renovan ocasionalmente manteñen contidos orgánicos elevados. As perdas continuadas deben ser compensadas pola materia orgánica fresca que chega ao solo, parte da cal se integra coma humus. Segundo o signo do balance húmico de entradas e saídas, así vai evolucionando a longo prazo o nivel de materia orgánica do solo. As principais ganancias proceden dos residuos dos cultivos que se enterran e dos fertilizantes orgánicos coma o esterco, mentres que o xurro case non achega humus. Por iso é importante enterrar todos os restos de colleitas para ir repoñendo a reserva de humus.
A nivel mundial, a intensidade de cultivo, a redución do uso de fertilizantes orgánicos fronte aos químicos e a xestión dos residuos de colleita están a facer que o nivel de materia orgánica dos solos agrícolas baixe de forma dramática, poñendo en risco a calidade de moitos deles. En xeral, non é un problema especialmente grave nos solos dedicados á produción forraxes en zonas húmidas, pero si pode ser unha tendencia a longo prazo, polo menos en situacións concretas. A labra continuada dos solos, cultivos que deixan poucos restos coma o millo, a falta doutras achegas orgánicas, o uso de herbicidas que limitan moito a saída doutra vexetación... están provocando que parcelas concretas estean continuamente en situación de balance húmico negativo. Cómpre ser conscientes da situación e vixiar para evitar o risco de chegar a niveis demasiado baixos que serían difíciles de recuperar. Cambiar o uso do solo ou facer cultivos en inverno para enterrar como fertilizante verde na primavera antes da implantación do millo serían algunhas alternativas para parar a baixada.
EROSIÓN: A PERDA IRREPARABLE Se a perda de materia orgánica, a compactación ou outras circunstancias poden empeorar a calidade do solo, a peor das agresións, o dano irreparable é a perda do solo. A velocidade de formación do solo a partir da rocha é moi pequena, polo que a escala humana se trata dun ben non renovable. É necesario manter o que se ten e evitar a súa perda, xa que é irreversible. A perda do solo chámase erosión e pode producirse por varios pro-
134 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 134
20/03/2020 9:50:01
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
UNHA PARCELA PENDENTE E SEN CULTIVO DURANTE O INVERNO É VÍTIMA SEGURA DE EROSIÓN
Exemplo de práctica de cultivo en EE. UU. para limitar a erosión en solos con certa pendente
cesos. Pero nas nosas condicións a erosión hídrica é o risco máis claro, debido á auga de choiva e, concretamente, vén provocada polas choivas fortes, que non son inmediatamente infiltradas na terra, senón que corren a favor da pendente arrastrando a terra ao seu paso: canto máis rápida vai a auga, máis capacidade de arrastre ten. Polo tanto, á parte da intensidade da choiva, o grao de pendente e a falta de vexetación que free a carreira da auga son os principais factores de risco. Unha parcela pendente e sen cultivo durante o inverno é vítima segura de erosión. Mesmo as épocas de labranza e sementeira dos cultivos, antes de que a vexetación cubra o solo, son situacións de risco nas que poden darse procesos de erosión puntuais pero intensos. As posibilidades crecentes da mecanización e a necesidade de aumentar a base territorial das explotacións levan a labrar terreos de peor aptitude e máis pendente, circunstancia que está a agravar un problema que ata hai pouco tiña baixa incidencia. Terreos a partir dun 5 % de pendente deberían ser labrados só ocasionalmente e coa precaución de evitar no posible épocas de choiva intensa. As parcelas que superan o 10 % deberían ser dedicados a pastos permanentes. Sempre que se cultiven terras con certa pendente debe terse en conta o risco e gardar algunhas precaucións; a primeira delas, limitar o tempo que o solo está sen cultivo e, para iso evitar, no posible, labrar en
épocas con probabilidade de choiva intensa e implantar rápido os cultivos para que cubran e protexan o solo canto antes. En segundo lugar, facer os regos en horizontal, seguindo as curvas de nivel, axuda a poñerlle barreiras á circulación da auga na pendente e resulta unha medida eficaz, salvo en tormentas moi fortes. En terceiro lugar, en situacións de risco importante resulta útil deixar bandas de vexetación sen labrar, segundo as curvas de nivel, para que actúen de barreira; mesmo se poden alternar dous cultivos en bandas que se labren en distinto momento. O mínimo laboreo e a sementeira directa son formas de mecanización que rompen menos o solo e axudan a conservalo en situacións de risco de erosión. Finalmente, as técnicas de agricultura de conservación, nas que se manteñen restos de cultivo cubrindo o solo, poden ser tamén útiles.
O MONOCULTIVO DE MILLO: UNHA SITUACIÓN DE RISCO PARA O SOLO O millo forraxeiro é básico na alimentación das vacas de leite en Galicia. A necesidade imposta pola intensificación das explotacións e as posibilidades que dá a mellora da mecanización veñen levando ao incremento da superficie dedicada a este cultivo, que se localiza nas parcelas máis produtivas. Fronte á práctica habitual de rotalo con herba, anualmente ou a prazo máis longo, na actualidade e por diferentes razóns, moitas parcelas dedícanse ao monocultivo de millo e durante
o inverno quedan incultas. Esta é unha situación que presenta inconvenientes e riscos para a calidade do solo. A falta de vexetación no outonoinverno fará que a choiva arrastre a meirande parte dos fertilizantes que poidan quedar do cultivo de millo. Nomeadamente, todo o nitróxeno mineral vai ser perdido coas primeiras choivas e acabará na auga freática con risco de contaminación. Por outra parte, ao permanecer a superficie practicamente núa polo efecto de herbicidas resulta moi sensible á erosión pola auga. En canto haxa algo de pendente, vai haber arrastres e perda de solo. Finalmente, a reiteración dun cultivo con poucos restos coma o millo forraxeiro é un factor de redución do nivel de materia orgánica do solo. Cambiar as parcelas que se cultivan de millo cada ano ou implantar un cultivo de inverno, de orientación forraxeira ou para enterrar como fertilizante verde, poden ser algunhas solucións sinxelas. O caso é coñecer e tomar en conta os factores de risco á hora de tomar decisión de xestión da superficie agrícola. O solo é un capital produtivo insubstituíble da explotación e, coma tal, preservar ou mellorar a súa calidade e capacidade produtiva debe ser obxectivo prioritario.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 135
vp016_especialSementeiraMillo_solo_galego_6pax_silvia.indd 135
23/03/2020 9:50:24
OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO
O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo. TIPOS DE EMENDA Cal vivo (90 % CaO) Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO) O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles, por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de po. Alto índice de neutralización entre 90 e 100 %. A acción sobre o terreo é inmediata.
Cal apagado (65 % CaO) Cal apagado + dolomía (53 % CaO / 23 % MgO) O cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neu-
ESTENDIDO REGULADO POR GPS
vp016_publirreportaxe_galical.indd 136
tralización é alto (80 %). Tanto o cal vivo coma o cal apagado son fundamentais para un encalado de corrección.
Calizas Calizas dolomíticas Son materiais que resultan de moer finamente as calizas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de magnesio.
Caliza (entre 50 e 56 % CaO) Caliza dolomítica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO) Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125 mm son produtos de actuación lenta e corren o risco de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %. Utilízanse máis ben para encalados de mantemento unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.
A aplicación sobre o terreo controlada por GPS permítenos o aforro dos produtos e a optimización dos custos. Con esta nova ferramenta poderemos calcular de forma precisa a cantidade que imos aplicar na nosa finca e coa súa regulación poderemos asegurar que botamos exactamente o produto desexado.
20/03/2020 13:34:18
GALICAL CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS
GAMA DE EMENDAS CALIZAS
•Redución da acidez dos solos •Aumento da produtividade das colleitas EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO) Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO) Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO (80 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO (65 % CaO) Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: 65 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO) Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta. Valor neutralizante: 83 %
Presentadas en: • Sacos de 35 quilos • Big bag de 600 quilos • Big bag de 1.100 quilos • Camión cisterna ou camión volquete Estendidas na propia finca Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal
EMENDA CALIZA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO) Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 % EMENDA CALIZA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO) Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO) Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO) Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio. Valor neutralizante: 59 %
GALICAL SL
CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS
vp016_publirreportaxe_galical.indd 137
R/ Gallastegui Unamuno. Vial G - N.º 7 Polígono Industrial As Gándaras 27003 Lugo
Tel.: 982 22 14 84 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es
20/03/2020 13:34:35
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Cara a unha xestión integrada de pragas no millo forraxeiro en Galicia Revisamos a normativa actual en materia de fitosanitarios e cal é o estado da súa posta en práctica na comunidade galega e ofrecemos algúns consellos para a aplicación adecuada dos principios da xestión integrada de pragas (XIP) na produción do millo forraxeiro. Servizo de Sanidade e Produción Vexetal, CIAM e FOGGA Consellería do Medio Rural
O
Tribunal de Contas Europeo presentou neste ano 2020 un informe titulado Uso sostible de produtos fitosanitarios: poucos progresos na medición e na redución de riscos. Este informe plasma a desconexión entre a crecente preocupación pública e parlamentaria polos riscos asociados aos praguicidas e o uso que se fai destes por parte dos agricultores.
O primeiro paso tras a publicación por parte do Parlamento e do Consello de Europa da Directiva 2009/128/CE, do 21 de outubro pola que se establece o marco da actuación comunitaria para acadar un uso sostible dos praguicidas, foi adoptar actos lexislativos para modificar profundamente a normativa en materia de comercialización e
de utilización de produtos fitosanitarios. A transposición da Directiva á lexislación nacional realizouse a través do Real decreto 1311/2012 do 14 de setembro, polo que se establece un marco de actuación para conseguir un uso sostible dos produtos fitosanitarios (BOE núm. 223 do 15 de setembro). O artigo 10 deste Real decreto nacional establece a obriga de aplicar a xestión integrada de pragas, é dicir, a utilización de praguicidas unicamente cando os métodos de prevención e outros alternativos non funcionen ou non sexan eficaces. Os oito principios xerais da xestión integrada de pragas (en diante XIP) veñen recollidos no Anexo I do Real decreto. A normativa establece a obriga de asumir e adoptar plans de acción para fixar obxectivos cuantitativos, metas, medidas e calendarios co fin de reducir os riscos e os efectos da utilización de praguicidas, fomentar o desenvolvemento e a introdución da XIP e de enfoques ou técnicas alternativas co obxecto de reducir a dependencia do uso de fitosanitarios.
138 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 138
20/03/2020 10:42:20
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
PARA UNHA PRÁCTICA EFECTIVA DA XIP DEBERASE EVITAR A APLICACIÓN HERBICIDA QUE SE FAI ANTES DA SEMENTEIRA
PRODUCIÓN, DECLARACIÓN PAC E A XIP NO MILLO FORRAXEIRO Galicia é a comunidade autónoma máis produtora de millo forraxeiro. A produción de forraxe vai intimamente ligada ás explotacións gandeiras de leite. Segundo datos do FOGGA, a produción total mantense máis ou menos constante dende o ano 2015. A superficie sementada segundo a declaración PAC 2019 foi de 64.635 ha, sendo as provincias da Coruña e Lugo as máis produtoras. Desagregado por provincias, na Coruña sementáronse 38.572 ha (13.915 ha como cultivo principal e 24.657 ha como cultivo secundario), 20.384 ha en Lugo (respectivamente, 5.321 ha e 15.063), 4.820 ha en Pontevedra (1.500 ha e 3.320 ha) e 900 ha en Ourense (724 ha e 176 ha). Dentro das axudas do primeiro piar da PAC existen determinadas axudas directas que xa están condicionadas á realización de prácticas que formarían parte dos principios de XIP, como é o caso da diversificación de cultivos. En Galicia, unha
práctica habitual nas explotacións máis intensivas é a de cultivar nunha mesma parcela e ano millo forraxeiro (verán) e pradería (en outono, dando un ou dous cortes en primavera). Esta rotación é unha das fórmulas protagonistas para cumprir as esixencias do pagamento para as prácticas beneficiosas para o clima e o medio ambiente, habitualmente coñecido coma pago verde. Nestas axudas por superficie de pago verde esíxese realizar algunha ou varias destas prácticas: • A diversificación de cultivos • O mantemento de pastos • O mantemento de superficies de interese ecolóxico. A primeira destas prácticas require que os agricultores que dispoñan de entre 10 e 30 ha de terra de cultivo teñan, polo menos, dous cultivos distintos no período principal de cultivo (en Galicia considérase que vai entre o 15 de xaneiro e o 30 de abril). Ademais, ningún destes cultivos pode superar o 75 % da
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 139
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 139
20/03/2020 10:42:44
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
superficie de terra de cultivo. Para aqueles produtores con máis de 30 ha requírese que polo menos haxa tres cultivos, que ningún supere o 75 % da superficie e que entre os dous maioritarios non superen o 95 % da superficie. No caso de implantar un cultivo herbáceo de inverno, como é o caso dunha pradería de raigrás, permítese superar o 75 % da superficie de terra de cultivo a un só cultivo, xa que quedaría exceptuado da obriga da práctica de diversificación. Outra práctica que se esixe tamén para o pago verde, cando a superficie de terra de cultivo supera as 15 ha, consiste en ter unha superficie de interese ecolóxico (SIE). Os principais tipos de SIE en Galicia son: • A utilización de cultivos fixadores de nitróxeno • O mantemento dun barbeito ecolóxico ou cultivado con plantas melíferas. É importante subliñar que o cumprimento da práctica SIE prohibe expresamente a utilización de produtos fitosanitarios en toda a extensión da superficie declarada como tal. Por último e como elemento transversal para o cobro das axudas PAC, hai que cumprir a coñecida como condicionalidade. Os perceptores de axudas PAC deberán cumprir co requisito legal de xestión recollido no artigo 55 do Regulamento (CE) 1107/2009 relativo á comercialización de produtos fitosanitarios. Este requisito esixe a correcta utilización dos produtos fitosanitarios, que incluirá a aplicación dos principios de boas prácticas fitosanitarias e o cumprimento das condicións establecidas e especificadas na etiqueta do produto fitosanitario autorizado: • O uso de produtos fitosanitarios autorizados para o cultivo e o patóxeno especificado • A non superación dos límites máximos de residuos de fitosanitarios nos cultivos • A formación e posesión do carné habilitante para a realización do tratamento fitosanitario • O almacenamento correcto e a etiqueta lexible dos produtos fitosanitarios • O cumprimento das zonas libres de tratamento, das bandas respecto a masas de auga (5 m) ou puntos de captación de augas superficiais para consumo humano (50 m) e a utiliza-
ción de produtos fitosanitarios non clasificados como perigosos para o medio acuático. Estas prácticas obrigadas non deben confundirse coa XIP, xa que os principios nos que se basean non forman parte stricto sensu deste concepto. Outros programas oficiais a través dos que se controla o uso de produtos é o Programa Nacional de Control da Hixiene da Produción Primaria Agrícola e do Uso de Produtos Fitosanitarios. En canto ao uso de praguicidas, este programa, ademais de incluír a toma de mostras de material vexetal para o control de residuos de fitosanitarios, analiza que: • A formación dos aplicadores/manipuladores de produtos fitosanitarios de uso profesional sexa adecuada. • O caderno de explotación estea debidamente cuberto. • Os equipos de aplicación de produtos fitosanitarios estean inscritos no ROMA e co informe de inspección por parte das estacións ITEAF (Inspeccións de Equipos de Aplicación de fitosanitarias) autorizadas. • Os produtos fitosanitarios empregados estean autorizados para o uso no cultivo e que se respecten as condicións de utilización indicadas na etiqueta e os envases baleiros sexan entregados nun punto SIGFITO. • O almacenamento dos produtos fitosanitarios dentro da explotación é o correcto. • O uso dos fertilizantes e emendas no solo é axeitado: control do rexistro de aplicacións, condicións de utilización (momento de aplicación, doses...).
UNHA MEDIDA PROFILÁCTICA IMPORTANTE […] CONSISTE, ADEMAIS, NA ADECUADA LIMPEZA DA MAQUINARIA E DE EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS
O EMPREGO DE FITOSANITARIOS E A PROTECCIÓN DO MEDIO ACUÁTICO E DA AUGA POTABLE As lexislacións europea e nacional fan un estrito fincapé no risco de contaminación do medio acuático. Durante o ano 2019 varios organismos públicos de control da calidade das augas na comunidade autónoma daban a voz de alarma debido ás altas concentracións de residuos de fitosanitarios, fundamentalmente herbicidas, en cursos de augas superficiais e subterráneas. Os principais residuos foron os seguintes: Glifosato e AMPA (ácido aminometilfosfónico, principal metabolito de
140 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 140
23/03/2020 9:53:48
vp016_publicidade_sipcam.indd 141
15/3/20 13:17
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
transformación do glifosato, e con toxicidade similar a aquel). Poden chegar ás augas tras o uso directo nas proximidades de medios acuáticos normalmente por escorrentía despois da súa aplicación terrestre. Estes herbicidas non só teñen un amplo grao de uso no ámbito de aplicación agrario senón tamén no non agrario, como é o caso da xestión da vexetación adventicia nas marxes das estradas. Recentemente, a Consellería de Infraestruturas e Mobilidade da Xunta de Galicia decidiu desterrar o uso de herbicidas ou limitadores do crecemento na xestión das marxes das estradas da súa competencia. O uso de herbicidas como medida de xestión da vexetación en zonas de dominio público hai tempo que se está tomado en consideración por parte de administracións locais, deputacións e concellos. O obxectivo sería facer só un uso puntual de herbicidas, tal e como relata a lexislación en vigor, naqueles casos ou tramos onde non sexa viable a utilización de medios mecánicos ou outros alternativos e sempre en épocas en que sexa menos probable que se produzan choivas. No caso das estradas só naqueles casos que estean desaconsellados por non garantir a visibilidade e de acordo con criterios de seguridade viaria. Débese indicar, ademais, que existe unha resolución do Parlamento galego aprobada por unanimidade na que se insta ás administracións públicas a buscar alternativas ao uso de herbicidas de forma progresiva. Metalocloro e terbutilazina: estas dúas materias activas son unhas das máis empregadas como herbicidas no cultivo do millo forraxeiro. Cómpre sinalar que nas fichas de seguridade dos produtos fitosanitarios que conteñen estas materias activas aparecen as clasificacións de clase e categoría de perigo medio ambiental (acuático agudo 1 e acuático crónico 1) e os indicadores de perigo (H410-moi tóxico para os organismos acuáticos, con efectos duradeiros).
RECOMENDACIÓNS PARA UNHA XIP NO MILLO FORRAXEIRO A aplicación dos principios xerais da XIP en cada cultivo é complexa dadas a realidade cambiante do cultivo, as condicións agroclimáticas variables e os ciclos e variedades empregadas.
O Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA) publicou varias guías de cultivo nos principais cultivos agrícolas, entre elas a do millo, que se pode consultar no seu portal web. A guía de XIP do millo engloba o millo gran e o millo forraxeiro. Esta guía non é facilmente adaptable a Galicia debido ás nosas variables de cultivo e aos axentes nocivos habituais na nosa comunidade autónoma que non aparecen reflectidos na guía. A primeira recomendación reflectida no Informe 2020 do Tribunal de Contas Europeo é a de comprobar que os Estados membros converten os principios xerais da XIP en criterios prácticos e verificables nas explotacións. A Consellería do Medio Rural creou un foro de debate para consensuar co sector do cultivo de millo (técnicos asesores, cooperativas, sector subministrador e centros de investigación agronómica) un manexo do cultivo acorde cos principios de XIP a fin de elaborar un documento técnico para a súa aplicación entre técnicos, gandeiros e empresas de servizos agrarios. A complexidade da XIP no millo forraxeiro, coma noutros cultivos, radica en que non se axusta a un calendario de aplicacións estrito nin é igual para todas as campañas de cultivo, situación que fai necesario un asesoramento técnico especializado. A continuación, relacionamos unha serie de grupos de medidas de xestión para orientar a produción do millo forraxeiro cara a unha XIP:
NALGÚNS CASOS O COÑECEMENTO DE CAMPAÑAS ANTERIORES PODE PERMITIR ANTICIPAR CUNHA ALTA PROBABILIDADE A APARICIÓN DUNHA PRAGA
A rotación de cultivos Isto supón non repetir o millo nunha mesma parcela o ano seguinte (rotación de 1 ano), en 2 anos (rotación de 2 anos) ou 3 anos (rotación de 3 anos). En moitos casos esta é unha medida moi difícil de cumprir, dada a falta de terra arable apta para este cultivo e ao tempo axeitada para a súa mecanización. Esta dificultade de rotación deriva do elevado grao de intensificación nas terras de cultivo e en xeral da xestión da gandería de vacún de leite. Outro inconveniente é a falta de alternativa ao millo como cultivo enerxético. Un cultivo de substitución podería ser o sorgo (Sorghum spp). Unha das vantaxes deste fronte ao millo é que é resistente á seca, un aspecto a ter en conta no futuro co devir do cambio climático.
142 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 142
20/03/2020 10:42:58
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
CABE DESTACAR QUE A GRAN MAIORÍA DAS RECOMENDACIÓNS FORMULADAS POLO TRIBUNAL DE CONTAS EUROPEO NOS SEUS INFORMES SON LEVADAS Á PRÁCTICA
Un inconveniente é que é menos produtivo e, ademais, se obtén un alimento de menor calidade. Na actualidade estase a traballar intensamente na mellora deste cultivo, dado o seu gran potencial que outorga a súa alta variabilidade xenética. A incorporación dunha pradería anual nos meses de inverno nas parcelas cultivadas a millo no verán non é considerada unha verdadeira rotación (falsa rotación). Non obstante, esta alternancia de cultivo de inverno e de verán é moi beneficiosa dende o punto de vista do aproveitamento dos excedentes de fertilización no millo. O Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) recomenda a implantación dunha pradería anual que incorpore leguminosas tal como chícharo, veza ou trevos anuais, nos dous primeiros casos mesturados cun cereal e, no terceiro caso, cun raigrás híbrido, na que se faría un só corte entre mediados e finais de abril. A sementeira do millo sería deste xeito algo máis tardía, compensando a menor produción de millo co corte da pradería. É importante ter en conta a alta sensibilidade do cultivo do trevo a algúns dos herbicidas empregados no millo. En xeral, os rendementos en materia seca do millo forraxeiro poden chegar a 12-14 T de materia seca (MS)/ha, situación que se pode incrementar en 5-7 T de MS/ha coa sementeira dunha pradería de inverno. A obtención de rendementos de ata 20 T de MS/ha en secaño suporía unha baza importante en Galicia para producir leite con base en forraxes producidas na propia explotación. As datas de sementeira Unha sementeira máis tardía pode supoñer unha menor competencia de adventicias. Isto levaría ao emprego dun ciclo máis curto de millo e, consecuentemente, á redución do rendemento. A partir do 1 de xuño a sementeira, que podería combinarse coa medida da falsa sementeira, podería supoñer unha menor incidencia das adventicias. No entanto, tamén hai que ter en conta que sementeiras tardías poden aumentar a incidencia de vermes do chan. Os labores previos á sementeira: a falsa sementeira A falsa sementeira consiste nun laboreo prematuro da terra para favorecer a xerminación do banco de sementes latentes no chan. Posteriormente, o ver-
dadeiro laboreo de sementeira elimina as herbas xermoladas e, polo tanto, restrinxe a súa competencia no cultivo instalado. Esta práctica resulta difícil de levar a cabo no caso de parcelas onde no inverno se establece unha pradería. Nestas parcelas, para o caso das axudas do pago verde, a pradería ten que estar instalada ata o 30 de abril, polo que 15 días para levantar a pradería e sementar o millo sería tempo escaso para realizar esta técnica. Para ser considerada XIP deberán darse as seguintes circunstancias: • O primeiro laboreo debe garantir un mínimo de 15 días abertos para a xerminación de malas herbas. • Este período debe transcorrer nunha época de temperatura e luminosidade adecuadas (a partir do 1 de marzo). • Non se aplicarán herbicidas de preemerxencia das malas herbas; poderanse aplicar os específicos de postemerxencia. Os labores de limpeza ao redor da zona de cultivo Un método adecuado, aplicable a calquera cultivo agrícola, é a correcta realización de labores de limpeza ao redor da zona de cultivo, eliminando focos de adventicias que dispersen a súa semente ou poidan ser hospedeiras de pragas ou/e enfermidades. A correcta realización de labores de limpeza e roza ao redor das parcelas de cultivo, eliminando adventicias e a dispersión de sementes nos campos de produción, é unha medida correcta para a XIP. É importante subliñar que no cultivo do millo os momentos clave para evitar a competencia de adventicias son a sementeira e o período que vai dende a nacenza ata que a planta acada as 6 follas. A partir deste momento, o crecemento das raíces e a propia sombra xerada polo cultivo vai impedir o desenvolvemento masivo de adventicias e, por conseguinte, a redución de rendemento na produción vai a ser mínima. Para unha práctica efectiva da XIP deberase evitar a aplicación herbicida que se fai antes da sementeira. Os labores mecánicos de escarda Representa o principal método de XIP no cultivo de millo, aínda que os cambios no manexo e no parque de maquinaria das explotacións fano pouco frecuente, salvo nos casos daquelas explotacións que se dedican á obtención de millo en ecolóxico.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 143
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 143
20/03/2020 10:43:07
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
O asesoramento fitosanitario Dispoñer dun asesor fitosanitario considérase un elemento importante da XIP da explotación. O asesoramento quedará acreditado mediante a súa sinatura na folla de tratamentos do caderno de explotación e o documento de asesoramento. O rexistro detallado da praga e os limiares de aplicación dos produtos fitosanitarios É moi importante realizar un rexistro detallado dos patóxenos observados na finca, así como das medidas fitosanitarias efectuadas ata o momento e dos seus resultados. O coñecemento dos distintos patóxenos aparecidos en campañas previas permite unha toma de decisións máis informada e precisa. A eficacia da maquinaria e dos equipos de aplicación Os sistemas antideriva ou antisolapamento melloran a eficiencia da aplicación e reducen a cantidade de produto fitosanitario empregado. No caso de aplicacións mediante empresas de servizo externas deberíase incluír a esixencia do uso deste sistemas no contrato do servizo. Unha medida profiláctica importante e un método de prevención eficaz consiste, ademais, na adecuada limpeza da maquinaria e de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios. Os tratamentos fitosanitarios en presementeira, preemerxencia ou postemerxencia As aplicacións previas a aparición da praga (tratamentos preventivos) están directamente prohibidas. Nalgúns casos o coñecemento de campañas anteriores pode permitir anticipar cunha alta probabilidade a aparición dunha praga, co cal podería xustificarse un tratamento anterior á aparición do organismo nocivo. Para isto resulta fundamental o coñecemento das pragas que afectaron en campañas anteriores. O momento máis axeitado para a erradicación de adventicias é en posemerxencia precoz. Será necesaria unha observación exhaustiva para a determinación dun limiar de tratamento axustado. Esta estratexia permite realizar unha aplicación de fitosanitarios só cando é necesaria e con produtos moi específicos e na dose adecuada. En consecuencia, valórase como XIP a aplicación en posemerxencia precoz,
determinando previamente un limiar de tratamento. Cando sexan varios os produtos autorizados e o agricultor poida elixir, usarase aquel que implique un risco ambiental máis baixo. Esta medida é de especial risco para os produtores, que só é asumible cando se reforza o ámbito da observación, o coñecemento e o asesoramento.
O COÑECEMENTO DOS DISTINTOS PATÓXENOS APARECIDOS EN CAMPAÑAS PREVIAS PERMITE UNHA TOMA DE DECISIÓNS MÁIS INFORMADA E PRECISA
O emprego de doses menores dentro do rango establecido na etiqueta Reducir as doses de aplicación responde aos principios de XIP, aínda que aplicar doses inferiores ás indicadas nas etiquetas considerase unha infracción. O emprego de doses baixas ten moita relación coa especificidade do produto respecto da praga, así como das condicións ambientais favorables para a aplicación. O emprego de substancias activas fitosanitarias distintas en segundos tratamentos Esta medida está orientada a reducir a aparición de resistencias. O emprego de materias alternativas non químicas Avaliarase a aplicación de técnicas contrastadas de loita biolóxica e integrada ou de calquera outro método de control non químico. O informe do Tribunal de Contas Europeo relativo á aplicación da normativa de uso sostible de produtos fitosanitarios expón que a política agraria común pode axudar a través de: • Sistemas obrigatorios de asesoramento ás explotacións agrícolas • Concesión de axuda financeira a medidas como a agricultura ecolóxica e os réximes medioambientais • Vinculación do pagamento das axudas da política agraria común (PAC) no período posterior a 2020 a que se faga na explotación entre outras prácticas de interese medio ambiental, a xestión integrada de pragas. Por último, cabe destacar que a gran maioría das recomendacións formuladas polo devandito Tribunal nos seus informes son levadas á práctica.
144 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiradoMillo_XIP_galego_silvia.indd 144
23/03/2020 9:54:51
AF kenotrin geo_A4.pdf
1
1/3/18
16:53
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
vp016_publicidade_kenogard .indd 145
15/3/20 13:21
nto de Cyperus rotundus como
Evaluación de la eficacia del uso conjunto de Permit y Herbikon 21/06/2019: situación en el momento de aplicación de los productos
VER VÍDEO
La planta está realizando la transpiración, por lo que es un momento óptimo de tratamiento del maíz. Con dos hojas desplegadas y con una tercera ya a punto de desplegar. Esta finca carga sobre todo de Cyperus rotundus (juncia) el cual, al extraerlo, se ve que se encuentra en la emisión del primer tubérculo, uno que había quedado en el suelo en la pasada campaña. Pronto procederá a la emisión sucesiva de estolones e irá desarrollando cada vez una mayor población de bulbos. También sufre de Echinochloa crus-galli (millán), una problemática que arrastra desde hace años porque no se habían hecho tratamientos de preemergencia y la postemergencia había sido bastante tardía y poco eficaz. Tiene, además, una especie de semillas negras, que son restos de bulbos de juncia que han quedado en superficie y que están secos. Esos son los que van a provocar, si se dan las condiciones óptimas de humedad y de temperatura, una posterior salida de más juncia. Aunque la juncia se considera una planta de tipo C4, que normalmente realiza sus funciones de noche, el tratamiento se hace en un momento óptimo de aplicación sobre todo para las Echinochloas, ya que algunas de ellas todavía están en estado de cotiledón y en otras ya se aprecia una nascencia un poco más avanzada.
05/07/2019: primeros impactos
VER VÍDEO
A 14 días se realiza la evaluación del impacto que ha tenido el uso conjunto del Permit y el Herbikon en las diferentes arvenses que hay en la finca. Ya se aprecian los primeros resultados. El maíz está apuntando quinta hoja. En algunos casos, en zonas de la finca que son más cálidas y no han achacado tanto la bajada de temperaturas o que no reciben tanto el impacto del viento, el maíz puede estar ya entre la sexta y la octava hoja apuntando. La juncia tiene un aspecto amarillento debido al efecto del Halosulfuron, la materia activa del Permit, que lo que evita
vp016_publirreportaxe_kenogard_castelan.indd 146
Localización: Porzomillos (A Coruña) Extensión de la finca: 6 ha Productos empleados: 440 g de Herbikon/ha + 40 g Permit/ha Depósito: 1.500 litros de agua Dosis de mojante: 0,6 cm3/litro Consumo de caldo: 300 litros/ha (aprox.) Presión de utilización: 3 kg Velocidad de aplicación: 5 km/hora Temperatura ambiental: 20 ºC Viento: nordeste, entre 8 y 10 km/hora es que pueda generar una serie de aminoácidos esenciales fundamentales para la formación de sus proteínas, y también se puede ver alguna gramínea que ha adquirido una tonalidad rojiza y que empieza con el proceso de secado. Si se tratase de extraer una planta de juncia en este punto para intentar ver el aspecto que tienen los tubérculos, se comprobaría que es una tarea complicada pues ya está en proceso de pudrición en las zonas de crecimiento. Por esto, lo que ocurre cuando se intenta tirar de la planta es que se rompe el tubérculo y quedarán restos en el suelo. Ese es el método de supervivencia o de persistencia para el año siguiente. Una característica fundamental del Permit es que, una vez que ha penetrado en la planta, tarda aproximadamente una media de dos semanas en provocar este efecto de palidez y amarilleo para, a posteriori, provocar una característica necrosis donde empieza a pudrir el cuello de la planta. Así, ya no puede absorber ni agua ni nutrientes y acaba por desecar completamente.
23/03/2020 19:01:34
EXTRACCIÓN DE BULBO CON ZONAS EN PUDRICIÓN
El cuello de la planta empieza a pudrir. El tratamiento comienza a afectar a todas las zonas de crecimiento
22/07/2019: valoración de resultados
Ya se ha producido necrosis en los vasos que conducen la sabia
VER VÍDEO
Durante cuatro semanas hemos estado evaluando el efecto del herbicida y de las dos materias activas empleadas: Herbikon (con rimsulfurón, nicosulfurón y dicamba) y Permit (con Halosulfuron-metil al 75 %). Esta finca tenía unas pequeñas salidas de Chenopodium album (fariñento), habitual en esta zona, y el efecto de la dicamba ha sido bueno para el control de esas pequeñas nascencias y de alguna otra que también existía. No obstante, el problema principal ha sido, sin duda, con el Cyperus rotundus y la Echinochloa crus-galli, ya que estas dos hierbas producen unas sustancias que provocan que no pueda existir competencia con otras especies. Durante esta campaña, en esta finca, que lleva muchos años con estas proporciones tan ingentes de estas dos especies, no ha habido nascencia o competencia de otras hierbas. El maíz está en la tercera visita a pleno crecimiento: apuntan entre 9 y 10 hojas, las integrales térmicas proporcionan en la última semana un crecimiento bastante espectacular y no se espera que la competencia de otras posibles hierbas, que lógicamente siempre pueden salir, supongan un problema.
vp016_publirreportaxe_kenogard_castelan.indd 147
En la tercera visita, tras el tratamiento comb inado con Herbikon y Permit, el maíz está en pleno crecimiento, con entre 9 y 10 hojas
En definitiva, la necrosis en los bulbos es clara; por lo tanto, la eficacia conjunta de nuestros productos queda testada. De cara a futuras campañas, habrá que tener en cuenta que esta reducción es paulatina e implicará nuevas aplicaciones año tras año hasta erradicar el problema por completo.
20/03/2020 13:38:27
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Novos parámetros de calidade analizados nos silos de millo Co presente estudo procuramos establecer uns valores de referencia dos novos parámetros analizados nos ensilados de millo. Para levalo a cabo utilizamos os datos do ano 2019 obtidos polo equipo técnico de Dekalb na cornixa cantábrica. Pablo Amado Carollo Enxeñeiro agrónomo, asesor agronómico Dekalb
INTRODUCIÓN
P
ara coñecer a calidade dunha forraxe é necesario dispor dunha analítica súa. Na actualidade practicamente en todas as explotacións de vacún leiteiro se realizan analíticas periódicas das forraxes empregadas na ración do gando, xa sexa silo de millo, silo de raigrás ou herba, gran húmido etc. Estas analíticas son realizadas para coñecer a calidade e a composición das forraxes, e, a partir dos datos obtidos nas
analíticas, o nutrólogo ou técnico de alimentación da explotación formula un concentrado para equilibrar e complementar a ración fornecida aos animais, coas necesidades destes. Nunha analítica de ensilado de millo, normalmente o parámetros que nos dá o laboratorio son os seguintes: pH, materia seca, proteína bruta, fibra bruta, fibra ácida, fibra neutra, cinzas, amidón, PDIE, PDIN e UFL. Con esta información sabemos a composición nutritiva do alimento, é dicir, sabemos canta proteína, canto amidón e cantas fibras contén o noso ensilado de millo.
Con todo, nas técnicas máis modernas de formulación de racións para vacas leiteiras, estas analíticas non nos proporcionan toda a información necesaria, necesitamos coñecer máis en detalle como estes alimentos son dixeridos e son aproveitados polo gando vacún. Isto é o que chamamos formulación dinámica de racións, onde non só se ten en conta a composición dos alimentos, senón tamén as súas dxgestibilidades e a velocidade de degradación ao longo do tracto dixestivo.
NOVOS PARÁMETROS ANALIZADOS EN ENSILADOS DE MILLO
a) Dixestibilidade da fibra neutro deterxente d-FND O laboratorio, previa solicitude, proporciónanos o dato da dixestibilidade da fibra neutro deterxente (d-FND). Este dato é moi variable nos ensilados de millo. Existen unha serie de factores que afectan á dixestibilidade da fibra, nalgún deles o agricultor pode influír para mellorala, pero noutros non existe influencia posible pola súa parte, tal e como se indica na táboa 1.
148 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_dekalb_galego_silvia.indd 148
23/03/2020 9:55:49
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
NON É POSIBLE QUE O AGRICULTOR POIDA INFLUÍR EN TODOS OS FACTORES QUE AFECTAN Á DIXESTIBILIDADE DA FIBRA PARA MELLORALA
Táboa 1. Factores nos que o agricultor pode influír para mellorar o d-FND Factores
Influencia do agricultor
Variedade de millo
****
Moi alta
Momento de corte
****
Moi alta
Altura de corte
**
Alta
Condicións ambientais
-
Ningunha
Un exemplo claro da variabilidade do d-FND é que, en mostras do mesmo ano e analizadas todas elas no mesmo laboratorio, a dixestibilidade da fibra pode variar ata 20 puntos. Nas analíticas realizadas a silos de millo fermentados da campaña 2019 polo equipo de asesores agronómicos de Dekalb, existe unha variación máxima de 21 puntos, entre a analítica con mellor dato e a analítica con peor dato de d-FND, variando estas entre os valores de 65,8 e 44,8. De acordo cos datos da Universidade de Winsconsin (EE. UU.), por cada punto que varía o d-FND, a produción de leite por vaca e día vese afectada en 0,15 litros ou, o que é o mesmo, por cada 10 puntos que varía o d-FND, a produción por vaca varía 1,5 litros. Segundo estes datos, e tendo en conta que no parágrafo anterior dixemos que a variación nos silos de millo do ano 2019 foi de 21 puntos, se multiplicamos este valor polos 0,15 litros día dános un valor de 3,15 litros por vaca e día de variación atendendo só a este parámetro. Actualmente, o estudo do d-FND vai máis aló e calcúlase ás 30 horas, ás 120 horas e ás 240 horas. Estas dixestibilidades varían entre os valores que se recollen na táboa 2.
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 149 HP1085447_DK_CORN CAMPAIGN - Print_VacaPinta_Ad_pickup_84x250_00.indd 1
vp016_especialSementeiraMillo_dekalb_galego_silvia.indd 149
05/02/2020 17:25
20/03/2020 10:55:42
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 2. Dixestibilidade da FND ás 30, 120 e 240 horas d-FND 30 horas
Valor mínimo
Valor máximo
Variación max.
Media
47,7
64,1
16,4
58,52
d-FND-120 horas
62,4
74,5
12,1
69,88
d-FND 240 horas
65,1
77,7
12,6
73,07
*Valores obtidos a partir de datos do equipo de asesores agronómicos de Dekalb N=41 (Galicia, Asturias e Cantabria)
b) Dixestibilidade do amidón Outro parámetro que pode analizarse no laboratorio (de vital importancia) é a dixestibilidade do amidón ou a fermentabilidade deste ás 7 horas. Este valor é a cantidade de amidón que é dixerido no rume da vaca. O amidón non dixerido no rume polos microorganismos pasa ao intestino delgado, onde pode ser hidrolizado a glicosa polas amilasas pancreáticas e, posteriormente, ao intestino groso, onde pode ser fermentado pola súa flora microbiana. Segundo diversos autores (Theurer et al., 1999; Huntington et al., 1997), as vacas leiteiras de alta produción benefícianse máis do amidón de millo facilmente fermentable no rume, polo que neste tipo de animais debemos tratar de buscar amidóns cunha alta fermentabilidade ás 7 horas. A maximización da fermentación ruminal aumenta considerablemente a produción de leite nas vacas leiteiras de alta produción. Na procura desta maximización da fermentabilidade, o correcto procesado do gran por parte da picadora de forraxe é imprescindible, ao aumentar o procesado do
A TAXA DE DIXESTIÓN DO AMIDÓN, DO MESMO XEITO QUE A SÚA DIXESTIBILIDADE, AUMENTA CO PROCESO DE ENSILADO E MENTRES O SILO ESTÁ PECHADO
gran medra a superficie de ataque dos microorganismos do rume, co consecuente incremento de dixestibilidade do amidón.
O correcto procesado do gran por parte da picadora é imprescindible para lograr a maximización da fermentación ruminal
O proceso de ensilado tamén aumenta a fermentabilidade do amidón. Desde que o silo de millo é pechado, adoita dicirse que a dixestibilidade do amidón aumenta ata os seis meses de pechado. Na táboa 3 expoñemos
150 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_dekalb_galego_silvia.indd 150
20/03/2020 10:56:24
vp016_publicidade_entec.indd 151
15/3/20 13:46
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 3. Evolución da dixestibilidade do amidón no proceso de ensilado Localidade
% amidón
Dixestibilidade amidón
Diferenza ferm. - verde
% aumento dixestibilidade
Días apertura silo
Millo verde
Millo fermentado
Millo verde
Millo fermentado
Boimorto
39,3
38,7
58,9
77,9
19
32%
96
Santiago
36
36,2
66,2
78,7
12,5
19%
80
Sobrado
35,2
36,6
48,4
73,7
25,3
52%
124
Mazaricos
34,5
32,9
62
77,2
15,2
25%
97
Media
36,25
36,1
58,9
76,9
18
31%
99
NA ALIMENTACIÓN DAS VACAS LEITEIRAS DE ALTA PRODUCIÓN COBRAN CADA VEZ MÁIS IMPORTANCIA OS PARÁMETROS DE DIXESTIBILIDADE
Táboa 4. Evolución da taxa de dixestión do amidón no proceso de ensilado Localidade
% amidón
Taxa dixestión amidón (porcentaxe/hora)
Diferenza ferm. - verde
% aumento taxa dixestión
Días apertura silo
Millo verde
Millo fermentado
Millo verde
Millo fermentado
Boimorto
39,3
38,7
13,4
22,9
9,5
71%
96
Santiago
36
36,2
15,6
23,5
7,9
51%
80
Sobrado
35,2
36,6
10
20,2
10,2
102%
124
Mazaricos
34,5
32,9
14,6
22,4
7,8
53%
97
Media
36,25
36,1
13,4
22,25
8,85
69%
99
datos de catro silos do ano 2019, nos catro tomouse unha mostra en verde o día que se estaba realizando o silo e, posteriormente, unha vez estabilizado, volveuse a tomar mostra destes, cos días de maduración que se mostran na citada táboa. Na táboa 3 podemos ver como a dixestibilidade do amidón aumenta considerablemente. Os datos destes catro silos e en catro localidades distintas indícannos que a dixestibilidade do amidón aumenta ao redor dun 30 %, cunha media de 99 días desde que se realiza o silo, ata que se tomou a mostra deste.
O total de datos de dixestibilidade do amidón analizados polo equipo técnico de Dekalb ata a data en que se realiza o presente estudo é de 41 mostras, das cales 23 son de silos fermentados e 18 se corresponden a mostras en verde. A media dos datos de dixestibilidade do amidón das mostras analizadas en verde foi de 61,08 %, variando esta entre 48,4 e 66,20. A media de dixestibilidade do amidón das 23 mostras fermentadas foi de 76,94, variando esta entre 71,4 e 82,3. Segundo estes datos (n=41), o aumento da dixestibilidade do amidón durante o proceso de fermentado foi dun 26 %, ata a data
da toma de mostras, cun tempo de maduración medio de 99 días. c) Taxa de dixestión do amidón Unha vez coñecida a cantidade de amidón do ensilado de millo, e unha vez que coñecemos canto é dixestible, o seguinte paso é ver a taxa de dixestión do amidón, é dicir, canto deste amidón se degrada por cada hora. A taxa de dixestión do amidón, do mesmo xeito que a súa dixestibilidade, aumenta co proceso de ensilado e mentres o silo está pechado. Os datos obtidos na táboa 4 móstrannos un aumento da taxa de dixestión dun 69 % respecto ao
EL NITRÓGENO MÁS ABSORBIBLE PARA LAS PLANTAS Y AMIGABLE PARA EL MEDIO AMBIENTE Distribución: Lugo ZOONORT | Tel.: 666 530 517
A Coruña Darío Fernandez Vales | Tel.: 626 432 142
Tel.: 977 740 322
152 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_especialSementeiraMillo_dekalb_galego_silvia.indd 152
20/03/2020 10:56:45
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
Táboa 5. Contido en minerais dos silos de millo de Galicia, Asturias e Cantabria Datos silos Dekalb 2019*
Necesidades vaca alta produción**
Macrominerais
Min.
Máx.
Media
Ca
0,11
0,23
0,18
0,81 - 0,91
P
0,18
0,25
0,22
0,28 - 0,31
Mg
0,11
0,19
0,15
0,28 - 0,34
K
0,62
0,98
0,81
1 - 1,5
S
0,08
0,12
0,10
0,21 - 0,24
* Datos expresados en % sobre materia seca **Datos obtidos a partir de 41 mostras
millo verde. A media dos 41 datos que no ano 2019 foron analizados no Departamento Técnico de Dekalb indican que a taxa de dixestión do amidón pasa dunha media de 14,31 % (min. 10 e máx. 16,3) en verde, a unha media de 22,37 % (min. 18,9 e máx. 26,4) unha vez o silo está fermentado, transcorrido un período de maduración aproximado de 3 meses de pechado deste. d) Nutrientes totais dixestibles Calcúlanse mediante unha fórmula matemática que ten en conta a parte dixestible das proteínas, a graxa, as fibras e os carbohidratos. Canto máis alto é este valor, máis enerxía proporciona a forraxe. Os valores medios dos nutrientes totais dixestibles nos silos do 2019 foron de 74,79 e oscilaron entre un mínimo de 70,80 e un máximo de 76,90.
MINERAIS EN ENSILADO DE MILLO En racións de vacas leiteiras de alta produción elaboradas con altas cantidades de silos de millo é importante coñecer a cantidade
de minerais dispoñibles na forraxe. As vacas leiteiras de alta produción teñen elevadas extraccións de minerais. Na táboa 5 amosamos os valores de minerais obtidos de silos de millo elaborados no ano 2019 e uns valores aproximados das necesidades de minerais das vacas lecheras no período de lactación. A forma máis eficiente para elaborar un balance de macronutrientes dunha explotación con produción propia de forraxes sería establecer plans de fertilización dos cultivos, tendo en conta as necesidades de macrominerais das vacas. Os minerais poden ser corrixidos mediante adición dos sales minerais correspondentes no concentrado, pero a forma máis eficiente é vía fertilización do solo. Mediante unha emenda calcaria podemos corrixir os niveis de Ca e Mg do solo e estes minerais pasarán vía forraxe á alimentación dos animais. O P e o K podemos corrixilos mediante un fertilizado NPK. Para realizar as correccións oportunas de macrominerais é indispensable dispoñer de analíticas de minerais
da forraxe e de analíticas de fertilidade do solo.
CONCLUSIÓNS Na alimentación das vacas leiteiras de alta produción cobran cada vez máis importancia os parámetros de dixestibilidade, ben sexa d-FND, dixestibilidade do amidón ou taxa de dixestión do amidón. Coa elevada velocidade de tránsito intestinal necesaria para alcanzar as altas producións actuais, son necesarios altos valores de dixestibilidade e altos valores de taxa de dixestión do amidón. Polo tanto, é imprescindible unha boa selección da variedade a sementar, unha boa elección do momento correcto de colleita e un nivel de procesamento de gran adecuado.
BIBLIOGRAFÍA
http://www.alpavet.com/ Alpavetveterinarios http://www.revistafrisona.com/ Portals/0/articulos/n125/A12502. pdf?ver=2013-04-03-151122-857 www.forragelab.com
Fertilizantes totalmente complejados para una eficiente nutrición vegetal Distribución: Lugo ZOONORT | Tel.: 666 530 517
A Coruña Darío Fernandez Vales | Tel.: 626 432 142
Tel.: 977 740 322
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 153
vp016_especialSementeiraMillo_dekalb_galego_silvia.indd 153
20/03/2020 10:58:18
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
JESÚS MARÍA MANGADO, INTIA
de case 500 quilos de materia seca por hectárea por ano. Isto, en parte, puido ser por unha mellora das características dos solos e do manexo agronómico dos ensaios, por suposto, pero, dende logo, unha parte dese incremento é tamén debido á mellora xenética das variedades que se van sumando cada ano aos ensaios.
En Vaca.tv
“É fundamental que os resultados de experimentación se lle transfiran ao sector” O investigador do Instituto Navarro de Tecnoloxías e Infraestruturas Agroalimentarias (INTIA) Jesús María Mangado foi, a principios dos 2000, un dos precursores da creación da Rede de avaliación de variedades de millo forraxeiro, unha organización que foi esencial para o desenvolvemento da alimentación en vacún leiteiro nos últimos anos. Con motivo deste especial, reunímonos con el para charlar en profundidade sobre o pasado, presente e futuro do millo forraxeiro.
Tras case dúas décadas de estudos, puideron apreciar un desenvolvemento xenético das variedades? Fixemos un traballo bastante interesante na localidade de ensaio dos grupos de ciclos FAO 400-500, dos intermedios, na área atlántica en condicións de secaño fresco, cunhas precipitacións de 250-400 mm no período
vexetativo de millo (entre a segunda quincena de maio, a segunda quincena de setembro e a primeira decena de outubro). Nesas condicións, facendo a evolución da media dos resultados obtidos (kg de MS/ha) en cada un dos anos de ensaio, chegamos á conclusión de que a liña de tendencia nestes 17 anos tivera un incremento
En función do seu ciclo, como dividen o estudo das distintas variedades? A idea foi desde o inicio que aquelas rexións que fosen homoxéneas en canto ás súas características agroclimáticas testasen unha serie de variedades adaptadas a esas particularidades. Así, por exemplo, decidiuse que as comunidades autónomas da cornixa cantábrica, xunto con Galicia, traballasen con ciclos FAO curtos e medios, adaptados ás súas condicións, mentres que Cataluña traballaría con ciclos FAO largos. Agrupáronse as variedades existentes no mercado en tres grupos en función do seu ciclo FAO: con 200-300 traballouse en Galicia, Asturias e a zona atlántica de Navarra; os 400-500, que esixen un pouco máis de integral térmica no período de cultivo, traballáronse no País Vasco e Navarra; e os grupos máis mediterráneos (600-700), que necesitan unha integral térmica superior, en Navarra e Cataluña. Navarra é entón a única comunidade que traballa cos tres grupos. A que se debe? Navarra é una comunidade pequeña (1 millón de hectáreas) pero cunha grande diversidade. É a única de todas as comunidades na que dispoñemos de situacións agroclimáticas como para testar grupos de ciclos dos 200-300, 400-500 e 600-700. Como organizan a avaliación das distintas variedades en cada centro? O acordo ao que se chegou para establecer este tipo de ensaios é que en cada centro de investigación no que se testasen un grupo de variedades ha-
154 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_mangado_galego.indd 154
23/03/2020 19:02:42
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
bería, como mínimo, unha variedade testemuña que se repetiría en todos os centros e, cada ano, dúas variedades novas comúns que se repetirían en todos os centros nos que se testasen estes grupos de ciclos. Ademais, temos o compromiso de que cada unha das variedades comúns que se repiten nos distintos centros para cada un dos grupos de ciclos se manteñan durante tres anos. Como afectan as condicións climáticas de cada zona ao estudo das variedades? Hai que ter en conta que, sobre todo os ensaios de grupos de ciclos curtos, se realizan en condicións de secaño. As características de Galicia, Asturias, o norte de Navarra e País Vasco (todas elas zonas atlánticas nas que, en principio, non hai período de aridez estival) fan que non sexa necesario regar para manter o nivel de vexetabilidade dun cultivo C4 como é o millo en pleno verán. O que pasa é que
A REDE DE AVALIACIÓN DE VARIEDADES DE MILLO FORRAXEIRO O cultivo do millo para forraxe non era especialmente coñecido ata os anos 90. Ao principio, cando se viron as posibilidades que tiña para alimentación animal, sobre todo no racionamento en vacún de leite, empezáronse a utilizar variedades, pero sen criterios: empregábanse as variedades que tiñan máis desenvolvemento vexetativo sen pensar na formación da mazaroca, ou variedades que non se sabía que podían achegar non só en cantidade, senón tamén en calidade e en valor nutritivo, dous factores fundamentais. Por iso, entre unha serie de investigadores que se atopaban traballando en produción forraxeira en centros de investigación e desenvolvemento en distintos puntos do norte de España (o CIAM en Galicia, o Serida en Asturias, Neiker no País
a variabilidade de precipitacións dun ano a outro é importante mesmo alí onde parece que as tes aseguradas. Por iso, cada variedade das comúns que temos en cada un dos grupos de ciclos nos curtos mantense durante tres anos, coa idea de diminuír o
Expertos en silaje.
Vasco, Navarra a través de ITG Ganadero e Cataluña co IRTA) tomaron a decisión de crear unha rede para a avaliación das variedades existentes no mercado co obxectivo de ver as súas posibilidades de adaptación aos diferentes espazos climáticos do norte do país. Así naceu, no ano 2002, a Rede de avaliación de variedades de millo forraxeiro.
efecto desa variabilidade, sobre todo de precipitacións, que se dá especialmente nun cultivo manexado en secaño fresco. Con todo, nas variedades de ciclos medios e longos (zonas máis mediterráneas, cunha integral térmica superior e cunhas precipitacións
KWS ROMERO FAO 450
KONFITES FAO 400
KIDEMOS FAO 300
MARCELLO FAO 270
KROKUS FAO 280
SIMPATICO KWS FAO 280
KOMPETENS FAO 200
KWS AUTENS FAO 190
www.kws.es
03.2020 | Vaca Pinta n.º 16 | 155
vp016_entrevista_mangado_galego.indd 155
23/03/2020 19:04:12
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
estivais menores), que xa se cultivan en sistema de regadío, ese xa non é un factor limitante porque xa non hai estrés hídrico. Que factores se analizan para establecer a escala de variedades preferentes? Analízase sempre, por suposto, a produción (kg de MS/ha), o seu contido en cinzas (material mineral) ou, a súa inversa, o contido en materia orgánica; o contido en proteína bruta e o contido en amidón. Tamén o contido en materia seca da fracción mazaroca e da fracción resto de planta, a achega en materia seca da mazaroca respecto da totalidade da planta e os contidos en fibra bruta, neutro deterxente e ácido deterxente, que nos van dar unha idea da dixestibilidade desa forraxe. Hai que ter en conta que a forraxe de millo é heteroxénea (a parte vexetativa, con alto contido en fibra vexetal, e o gran, con alto contido en amidón), entón necesitamos coñecer tanto a súa achega en hidratos de carbono facilmente dixeribles (amidón) coma en hidratos de carbono menos dixestibles (celulosa, hemicelulosa e lignina contidas na parede celular). Que característica é máis importante que teña unha boa forraxe de millo: calidade ou cantidade? Agora mesmo, no que respecta a explotacións comerciais de vacún de leite en toda a cornixa cantábrica, practicamente o 55-60 % da materia seca diaria da ración é fracción forraxeira e, dela, máis do 50 % é millo forraxeiro. Isto quere dicir que a forraxe de millo é una parte fundamental na composición da ración diaria en vacún leiteiro, e está claro que non podes arriscar o resultado produtivo das túas vacas por un mal racionamento. Entón importa a cantidade, si, pero fundamentalmente a calidade, o valor nutritivo dos alimentos. Por iso, os parámetros fundamentais que se deben coñecer nunha forraxe de millo son a dixestibilidade da materia orgánica e a concentración enerxética, que é a enerxía que o animal necesita para cubrir as súas necesidades de produción de leite.
“Navarra é a única de todas as comunidades na que dispoñemos de situacións agroclimáticas como para testar os tres grupos de ciclos”
Unha densidade de sementeira axeitada é esencial para obter uns bos resultados. Cal diría que é a concentración óptima? Esta é tamén unha pregunta que se fan os gandeiros e hai que darlles resposta. Falando claro, e tomando como referencia os resultados dun ensaio que fixen hai uns anos, a conclusión á que cheguei é que a opción óptima son doses de sementeira de 90.000/95.000 plantas/ha, tendo en conta que o número de plantas en colleita está nun 90-95 % das sementadas. No relativo ao proceso de cultivo, son as micotoxinas un problema grave e común no millo? No caso concreto de Navarra, coas micoses no período de cultivo a verdade é que nunca tivemos problemas nestes 17 anos. Os problemas que se puideron presentar foron máis debido ao proceso de conservación ou de ensilado que ao proceso de produción, e aí entran outras características: como se fai o ensilado, o tempo que se utiliza, o nivel de eliminación de bolsas de aire, de cerramento e de impermeabilidade da cuberta; a velocidade de avance unha vez aberto... Eses son factores que afectan á posible presenza de fungos na masa do silo e de micotoxinas como metabolito do metabolismo deses fungos.
E podemos prever que a maior dose de nitróxeno conseguiremos un maior rendemento do cultivo? A resposta á fertilización nitroxenada de calquera planta de calquera cultivo é sempre unha parábola na cal a pendente é moi alta a doses baixas e, ao incrementar a dose de fertilización nitroxenada, alcanza un punto de máxima reposta a partir do cal comeza a ser fitotóxico. Grosso modo, e con todas as excepcións que se poden dar nas condicións agroclimáticas de cada ensaio, a dose óptima para un millo manexado en secaño fresco na cornixa cantábrica pode estar preto dos 120 quilos de nitróxeno mineral por hectárea, sempre unido a unha achega abundante de esterco en presementeira do cultivo. Isto é razoable a condición de que teñamos, claro, uns solos en bo estado. En relación con isto último, vostede adoita facer referencia á importancia de que os solos “teñan vida”. Por que? Eu, por vocación e por afección, son moi edafólogo. Gústame moito coidar e entender os solos e é básico entender que non son un mero soporte físico para un cultivo, é o lugar onde se van achegar os nutrientes necesarios e, por iso, é tan importante a súa saúde, a súa vida. Por exemplo, as
156 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_mangado_galego.indd 156
23/03/2020 13:10:18
Imparable.
Únicamente quien se mantiene en movimiento y se sigue desarrollando, es capaz de mantener su posición líder. Por lo tanto 40.000 picadoras fabricadas no es motivo para relajarse, sino nuestra motivación para facilitarle el trabajo también en el futuro. Porque lo que realmente importa es usted.
La JAGUAR marca las pautas.
Eficiencia y concepto de transmisión.
Fiabilidad.
Acondicionado del material de cosecha.
• DYNAMIC POWER: Ahorro de hasta un 10% de diésel.
• Tecnología y componentes madurados.
• SHREDLAGE® CORN CRACKER original. Hasta un litro más de rendimiento lácteo diario con un alimento mejor acondicionado.
• Concepto de transmisión como mínimo un 5% más eficiente que la competencia.
• Paquete de equipamiento PREMIUM LINE. Aguanta 3.000 horas. Garantizado. • CLAAS SERVICE en el mundo entero, ¡también de noche!
40000jaguar.claas.com vp016_publicidade_claas.indd 157
15/3/20 13:26
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
raíces de calquera planta están constituídas por células que respiran e para poder respirar ten que haber, na súa proximidade, unha circulación de aire, algo que permite unha boa estrutura dos solos. E como se consegue un solo vivo? Iso conséguese cando hai micro e macrofauna que o manteñen cunha boa estrutura, a cal permite que todos os nutrientes necesarios para as plantas poidan ser absorbidos por elas. Para iso é fundamental o contido en materia orgánica. Un dos graves problemas que se dá en España en solos en secaño en ambientes mediterráneos é a desertificación, é dicir, unha esquilmación dos solos a base de non repoñer a materia orgánica que se extrae, algo que para min é un factor fundamental. Entón, están en mal estado de saúde os solos do país? Na cornixa cantábrica, o tipo de explotación gandeira está moi ligada á base territorial e iso provoca que desde tempo inmemorial houbese unha boa conxugación animal-vexetal. Os animais estiveron ligados á base territorial e, tras un manexo de milenios, os contidos habituais de materia orgánica nos nosos solos da cornixa cantábrica son de altos a extremadamente altos, aínda que tamén hai algunhas situacións por exceso. Nesta zona non é nada inusual atoparse cuns contidos en materia orgánica dun 4-8 % e iso, desde un punto de vista agronómico, é vida. Pola contra, se imos á área mediterránea (zona con moita menor cultura da fusión entre gandería e base territorial), temos solos que non foron moi coidados ou nos que non se tivo moi en conta a evolución deses contidos en materia orgánica. Son solos cunha baixa estrutura, moi mineralizados e que, por moita tecnoloxía e moita química coa que se conte, van quedando atrás por iso, porque lles falta materia orgánica, fáltalles vida. O millo é un cultivo apto para calquera tipo de terreo? O millo é un cultivo moi mecanizado, esixe unhas características orográficas importantes: non podemos facer unha sementeira de millo en pendente se imos ter despois problemas na colleita. As parcelas que teñen estas características tampouco son tan
abundantes na cornixa cantábrica, entón quizais se tende a reiterar o cultivo ano tras ano sobre as mesmas parcelas porque non hai moitas alternativas. Coidado con iso: canto máis se incrementa a reiteración dun cultivo sobre un solo, maior é o risco de presenza de pragas, de mutacións, de resistencia aos mecanismos de control ou malas herbas etc. Como de alta é a eficacia dos tratamentos para a prevención de pragas nesta forraxeira? En Navarra en concreto é moi importante a presenza de Heliothis en solo e os tratamentos ata agora foran eficaces e económicos, cousa moi rara en agricultura, pero o ano pasado a molécula que a controlaba sacouse do libro de rexistro a nivel europeo, co cal poderiamos empezar a ter un problema. En xeral hai tratamentos para todos os gustos, sexan máis ou menos necesarios, pero, ao final, unha forma agronómica importante na loita contra estas pragas é a rotación de cultivos, porque iso rompe os ciclos de todas aquelas pragas, enfermidades e malas herbas. A agronomía ten respostas para todo iso sen ter que quedar meramente no control químico. Pensando na posible saída de moitas moléculas de control de malas herbas do Rexistro europeo para o uso en agricultura, hai unha década vostedes xa expuxeron unha experimentación para contrastar a eficacia dunha serie de estratexias de control mecánico fronte a tratamentos químicos. Que resultados obtiveron? Nós traballamos sempre baixo criterios de sustentabilidade, buscando non a eliminación, senón o control a niveis nos que se poida convivir. A conclusión dese estudo foi que, non só desde o punto de vista da eficacia, senón tamén do custo económico do seu control, as estratexias de control mecánico tiñan cabida. Concretamente, utilizando unhas bancadas de púas flexibles, que son uns equipos normais e correntes, cun tratamento inicial de cobertura de todo o terreo ligado a un segundo tratamento mecánico cunha binadora sobre as entreliñas de cultivo, o control que se conseguía era suficientemente eficaz, o custo económico era inferior ao uso de moitos agroquímicos e o custo ambiental, nin che conto.
“a opción óptima son doses de sementeira de 90.000/95.000 plantas/ha” Non obstante, as empresas de fitosanitarios seguen a traballar en novos produtos adaptados ás novas normativas. Non son recomendables? Hoxe en día sono. É verdade que as empresas de fitosanitarios, ante a caída dalgunhas das súas moléculas do Rexistro europeo para o uso en agricultura, traballaron moito e ben en investigación e desenvolvemento de novas moléculas que agora mesmo están a funcionar ben, pero ninguén nos di que nun futuro estas non volvan caer ou diminúa o seu uso ante a demanda dunha produción máis sustentable, sexa ecolóxica ou non. O solo é, despois do mar, o maior dos sumidoiros de carbono no planeta. Pode reducirse a acumulación de carbono na atmosfera? Si. Cun manexo agronómico correcto podemos secuestrar carbono no solo e diminuír o contido en CO2 (gas de efecto invernadoiro) na atmosfera. Deste xeito, estaremos loitando contra o quecemento global e os gandeiros e agricultores poñeremos, desde un punto de vista ambiental, o noso gran de area na loita contra o cambio climático. Creo que é algo importante. Cun manexo de fertilización orgánica
158 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_mangado_galego.indd 158
23/03/2020 13:10:28
™ Mix CoteN Fertilizante de liberación controlada El secreto está en la cápsula
1.- Gránulos de fertilizantes con recubrimiento polimérico
2.- El vapor de agua penetra a través de la cubierta
3.- La humedad comienza a disolver los gránulos fertilizantes
4.- Se produce la difusión de los nutrientes hacia el suelo
5.- Después de que la liberación finalice, la cubierta se rompe y degrada
Pioneering the Future
Haifa Iberia | Telf: 91 591 2138 | E-mail: iberia@haifa-group.com | www.haifa-group.com vp016_publicidade_haifa.indd 159
15/3/20 13:29
E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O
“O solo non É un mero soporte físico para un cultivo, é o lugar onde se van achegar os nutrientes necesarios e, por iso, é moi importante a súa saúde”
dos solos, non só se está reutilizando un recurso xerado nas explotacións (esquemas de economía circular), senón que tamén se está a mellorar a estrutura e o nivel fertilizante destes ao tempo que se reduce a emisión de gases de efecto invernadoiro. O cambio climático vai, polo menos en parte, ligado ao crecemento da fauna salvaxe, un problema cada vez maior en Galicia. Ocorre o mesmo no seu territorio? Si. Falando do cultivo de millo, en Navarra estamos tendo problemas por fauna silvestre, concretamente polo xabaril, e tamén polo teixo e polo cervo, e unha das causas, desde logo, é climática. As áreas de distribución destes animais están a aumentar e iso, unido a que a poboación está a crecer (en xabaril está a pasarse dunha a dúas épocas de cría ao ano), precisamente por cambio climático, fai que o problema coa fauna salvaxe se estea a incrementar dun xeito substancial. Eu teño valorado casos de explotacións de vacún de leite en Navarra con danos de ata o 5 % da superficie sementada en millo provocados por fauna silvestre. Están a ocasionar estas alteracións nas tendencias climáticas algunha modificación na produción forraxeira? Non se trata tanto de que se dean fenómenos extremos, que tamén, senón de que se incremente a súa frecuencia, iso é o grave. Un fenómeno extremo é, por exemplo, que na cornixa cantábrica haxa un período estival de seca moi importante. Pero o que podería ocorrer, en tempos, un ano de cada oito, agora está diminuíndo a un cada catro ou a un cada tres e o cultivo de millo é caro para o gandeiro (laboreo, fertilización, a semente, os fitosanitarios...), entón necesítase garantir a súa rendibilidade. Por iso ten que saber os riscos aos que se somete. Se esta frecuencia de fenómenos extremos se incrementa, se se reduce o período no cal ten “garantidas” esas
condicións climáticas para obter un cultivo rendible pola súa produtividade, aí empezan os problemas. Falando destes cambios, sería viable que algunhas zonas empezasen a pensar na instalación de sistemas de rega? En cultivos de pouco valor engadido como son os forraxeiros, é dificilmente compensable e soportable o prezo da auga necesario para obter unha produción forraxeira importante. En tempos, a transformación a regadío dos secaños españois facíase asumindo a Administración central todas as obras de infraestrutura necesarias para a súa posta en marcha. Agora mesmo, en Navarra hai un plan para a posta en regadío de 56.000 ha da nosa área mediterránea. O custo das infraestruturas xerais (pantano e canle) asúmeas un consorcio formado entre a Administración central e a Comunidade Foral, pero amortizarase a través dun canon repercutido sobre os usuarios. Entón non sería recomendable a título individual? Eu creo que é cuestionable. No caso de cambio climático, de incremento da frecuencia de períodos de estío importantes, avogaría por pensar en especies forraxeiras máis adaptadas a esa situación. Un sorgo forraxeiro, un híbrido pasto sudán, é un cultivo forraxeiro que non é nin tan produtivo nin de tanta calidade coma o millo, pero que, se aseguramos a nacenza, nos pode funcionar, é dicir, existen alternativas (alfalfa, paínzo, xirasol...) e, sobre todo, existe moita información e ganas de experimentar para transferir. En relación cos estudos de variedades, as casas comerciais tamén publican os seus propios informes. En que se diferencian os datos que poida publicar calquera delas dunha investigación dalgún dos centros da súa Rede? En todo o norte de España, tanto cornixa coma área mediterránea, esta-
se incrementando cada vez máis a superficie do cultivo de millo. Por este motivo, a presión á que están sometidas as casas comerciais é importante e hai unha gran demanda de achegar sementes de novas variedades de ensaios cada ano para ter resultados e elaborar as estratexias comerciais de cada entidade en función destes. Por suposto, as casas comerciais desenvolven os seus híbridos, experimentan con rigor as súas posibilidades produtivas e transmiten os seus resultados. Os equipos que integramos esta Rede o que debemos facer, e facemos, é garantir de forma absoluta o rigor na experimentación e a independencia na transferencia de resultados. En que consiste o traballo dos centros de investigación con elas? Todos os anos, cada centro elabora os informes cos resultados, comentarios e recomendacións dos ensaios realizados ese ano, así como das variedades testadas durante tres anos. Estes informes envíanse, de forma individual, a cada unha das empresas que achegaron as súas variedades. Ademais, publícanse na web de cada un dos centros, en boletíns de información e transferencia e en revistas especializadas, como Vaca Pinta. Así pois, a Rede non só se dedica a investigación e experimentación con variedades, senón tamén á transferencia destes coñecementos. Como de importante cre que é este papel? Efectivamente, todos os centros de investigación e experimentación que estamos dentro desta Rede traballamos en investigación aplicada e en transferencia, porque é fundamental que os resultados de experimentación se lle transfiran ao sector. No noso instituto, as necesidades de información e experimentación detéctanse mediante o contacto directo e individual con agricultores e gandeiros e a través dos sindicatos agrarios, que conforman un órgano consultivo de INTIA. Dispoñemos de grupos de investigación aplicada que se encargan de obter os datos e resultados demandados e de equipos técnicos de trasferencia dos mesmos, que o fan por contacto directo cos profesionais do sector primario e mediante publicacións (web, revistas, boletíns...).
160 | Vaca Pinta n.º 16 | 03.2020
vp016_entrevista_mangado_galego.indd 160
23/03/2020 19:06:23
www.in du s agr i.e s in du s agr i@ in du s agr i.e s
vp016_pub_indusagri.indd 161
15/3/20 13:35
Primera edición del Curso de Maestro Quesero en la Escuela Internacional de Industrias Lácteas de Zamora La Escuela Internacional de Industrias Lácteas, con sede en el Edificio Ciclos del IES Alfonso IX de Zamora, ha clausurado con éxito la primera edición del Curso de Maestro Quesero, que dio comienzo el 7 de octubre de 2019 y ha finalizado, a falta de realizar las prácticas profesionales no laborales en empresas, el día 12 de marzo de 2020.
productos lácteos han sido: determinación de la acidez, determinación del pH, determinación de la materia grasa, prueba de la estabilidad, prueba de la fosfatasa, prueba de inhibidores y extracto seco de la leche.
Con una duración de 310 horas lectivas y 30 alumnos, el curso ha tenido como objetivos formar a futuros maestros queseros; utilizar eficazmente las técnicas de manipulación de alimentos y preparación del puesto de trabajo en la industria quesera; llevar a cabo la normalización y pasteurización de la leche, previas al proceso de elaboración del queso; conocer los tratamientos necesarios para obtener el suero procedente del desuerado de la cuajada, un producto exento de riesgos sanitarios y aprovechable para distintos usos industriales; aplicar eficazmente los métodos y técnicas de procesado, salado y maduración orientados a obtener distintas variedades de quesos, y realizar las operaciones de embalaje y almacenamiento para las distintas variedades.
La Escuela cuenta también con una planta piloto con toda la maquinaria y materiales necesarios para la preparación de diferentes tipos de quesos. Las elaboraciones que se han llevado a cabo son: queso de leche cruda de oveja, queso mezcla de pasta prensada, rulo de cabra, requesón, queso ibérico, queso fresco (tipo petit suisse), queso crema (tipo Philadelphia), Crottin de Chavignol/Carré, queso fresco de cabra, Cammembert, Arzúa, Roquefort, torta del Casar y Edam.
La Escuela cuenta con un amplio laboratorio para la realización de análisis físico-químicos de la leche y productos lácteos. Algunas de las analíticas realizadas para el control de la materia prima principal para la elaboración de
vp016_publirreportaxe_aulaLacteaZamora_galego.indd 162
Entre las analíticas realizadas para el control de calidad físico-química del queso se encuentran: determinación de materia grasa, determinación de pH, determinación del extracto seco y determinación de cloruro sódico.
Como broche de oro a su periodo formativo, el curso se clausuró con la realización de una cata maridaje gracias a la que los alumnos tuvieron la oportunidad de comparar algunos de los quesos que ellos mismos han elaborado con otros similares del mercado. Además, aprendieron qué vinos potencian las características de los distintos tipos de queso.
20/03/2020 13:16:30
Esto no podría haber sido posible sin la colaboración de los distintos docentes y profesionales encargados de transmitir los distintos conocimientos a los alumnos: • Miguel Ángel Ramírez Ortiz, director de Idea Food Consulting, director de Ancaque (Asociación Nacional de Catadores de Queso) y presidente de Ancaja (Asociación Nacional de Catadores de Jamón); profesor de varios másteres de tecnología de alimentos; profesor del Curso de Quesería de Daimiel (Consejo Regulador DO Queso Manchego); autor de varios libros y guías sobre la tecnología quesera; colaborador de las revistas ILE y Cárnica 2000; jurado de los concursos de CINCHO (Wisconsin, EE. UU.) y vicepresidente de la Cofradía del Queso Manchego. • Miguel Ángel Avedillo, actual responsable de Producción en Quesos Revilla; formado en el año 85/86 como capataz agrícola en industrias lácteas en la Escuela de Formación de la Casa de Campo de Madrid. • José Antonio Riesco, uno de los expropietarios de la antigua planta de fabricación RIESPRI, hoy perteneciente al Grupo Lactalis Iberia. • Francisco Vargas, técnico en el CS Dairy Culture SL; ingeniero en Alimentos. • Marta Alonso Abalde, cheese technology manager en Grupo Lactalis Iberia (Villarrobledo); licenciada en Biología. • Teresa Kaiser Manzano, doctora en Farmacia y licenciada en Bioquímica por la Universidad de Salamanca; diplomada en Salud Pública por el Instituto de Estudios de Ciencias de la Salud de Castilla y León. • Samuel Cabrero, primer director de fábrica en Lactalis Zamora; licenciado en Ciencia y Tecnología de los Alimentos, así como en Derecho. • Álvaro Gago Simarro, jefe de Producción de Queso Tradicional y Queso de Cabra en Lácteas Castellano Leonesas SA (Reny Picot, Zamora). • José María García, ingeniero de aplicación en Kersia Group. • Javier Fernández, gerente comercial y KAM en Processing Solutions. Tetra Pak Iberia. • Roberto García, key account manager en Processing Solutions. Tetra Pak Iberia. • Inmaculada Guerra Asensio, auditora en Calicer. • Sara Gómez Delgado, licenciada en Biología, especialista en Alimentación Natural y Complementos Dietéticos; Máster universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria Obligatoria, Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanzas de Idiomas. • Mónica Cubas Hernández, coordinadora académica en la EILZA; ingeniera técnica agrícola en Industrias Agroalimentarias por la Universidad de Salamanca; formación en E.N.I.L.V (La Roche-sur-Foron, Francia); Técnica Superior en Prevención de Riesgos Laborales. Docencia de la Formación Profesional para el Empleo.
vp016_publirreportaxe_aulaLacteaZamora_galego.indd 163
20/03/2020 19:23:07
PALMER ESPM920471024
PADAWAN x SUPERHERO x BALISTO
gICO 4.935 gRZG 160 gPF 156 gISU 198
PALMER ET • Altas producións de leite con moitos kg de graxa e proteína • Tipo xeral moi destacado, con ubres e patas excepcionais • Trazos de saúde positivos • A2A2 en betacaseínas • Palmer e o seu irmán completo Pantone salientan en distintos sistemas Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com vp016_anuncio_XF_PALMER_galego_silvia.indd 164
@xeneticafontao 20/03/2020 16:25:18