20 minute read

Métodos para combater moscas sen danar o medio ambiente nin recorrer a insecticidas

Fumigación sólida con maquinaria a explosión

A mosca é un grave problema á hora de analizar o benestar animal e a rendibilidade en establecementos gandeiros. Produce enfermidades, estrés e gastos de enerxía que atentan contra os nosos animais e a nosa economía. Planificar un control eficiente sen insecticidas daniños para o medio ambiente é posible, eficaz e limpo.

Advertisement

Daniel Parodi, Guillermo Lombardo

Dead Fly (Córdoba, Arxentina)

As diferentes tecnoloxías que se utilizan no mundo para combater as moscas en granxas leiteiras, crías ou engorde de gando vacún, porcino etc., están moi relacionadas coa contaminación. A isto debemos agregar unha eficiencia parcial, xa que a maioría dos insecticidas en xeral requiren no curto prazo o aumento de dose ou o cambio nas drogas compoñentes. Isto é porque o insecto desenvolve resistencia a esas drogas e/ou se acostuma, polo que pode burlar, pouco a pouco pouco, a súa acción.

TRATAMENTO SEN INSECTICIDAS

Un estudo e posterior diagnóstico darán lugar a unha planificación estratéxica para atacar estes insectos, que provocan moito dano no benestar animal e na rendibilidade das nosas empresas, á vez que coidaremos o medio ambiente. As moscas teñen un rol específico e fundamental na transmisión de patóxenos dentro dos nosos rodeos: virus, bacterias e parasitos, cuxas consecuencias adoitan ser severas e difíciles de controlar. Ademais de problemas nos ollos e

ADEMAIS DE PROBLEMAS NOS OLLOS E OUTRAS PARTES, AS MOSCAS SON UN GRAN VECTOR DA MASTITE. E NON ENFERMAN SÓ OS ANIMAIS, TAMÉN ADOITAN AFECTAR A SERES HUMANOS

outras partes, as moscas son un gran vector da mastite. E non enferman só os animais, tamén adoitan afectar a seres humanos. Nunca máis vixente o popular devandito “mellor previr que curar”.

O primeiro que debemos facer é un estudo do estado de situación de cada granxa ou establecemento. Detectar os lugares onde as moscas ovipoñen, se alimentan, descansan e, fundamentalmente, onde prospera a súa descendencia: ovos, larvas e crisálides. O ciclo da mosca é demasiado coñecido como para estendernos nestas páxinas.

Coas primeiras calores de tempada aparecen as moscas adultas, pero en realidade é só unha pequena porcentaxe do que realmente está presente no lugar: máis do 80 % das comunidades dos diferentes tipos de moscas atópase oculto á mirada habitual dos encargados. Este é un dos máis graves problemas.

O procedemento é observar minuciosamente cada establecemento xunto co seu responsable e coñecer polo miúdo os seus movementos, costumes, estratexias e operatividade. Iso permitiranos realizar un diagnóstico para elixir que estratexia utilizar en cada sitio puntual da empresa. Os sistemas que actualmente utiliza a empresa Dead Fly, situada na República Arxentina, son catro: “avispiñas” Spalangia Endius, trampas de moscas adultas con cebos especialmente deseñados e elaborados para atrapalas, fumigacións sólidas (dous tipos diferentes que actúan en disímiles circunstancias) e unha fumigación líquida. Estes catro sistemas non representan ningún tipo de contaminantes tóxicos para humanos, animais, aire, terra e auga. Estes catro sistemas, dos cales os tres últimos foron desenvolvidos xunto con universidades e establecementos gandeiros modelos da Arxentina, garanten que non quedarán residuos nin trazas en leite e carne. Pero, ademais, o establecemento non deberá afrontar eventos de intoxicación entre o seu persoal nin entre os seus animais, non terá problemas sanitarios coas dependencias estatais e, o máis importante, ningún destes catro sistemas provoca o que chamamos RESISTENCIA

OS SISTEMAS SON CATRO: “AVISPIÑAS” SPALANGIA ENDIUS, TRAMPAS DE MOSCAS ADULTAS, FUMIGACIÓNS SÓLIDAS E UNHA FUMIGACIÓN LÍQUIDA

Trampas de moscas adultas Trampas de moscas adultas para interior, que poderán ser situadas en espazos pechados da industria alimenticia

dos insectos ás formas de ataque, é dicir, as moscas nos seus diferentes estadios xamais desenvolverán costume porque non se utilizan insecticidas, que é o que o provoca. No entanto, debemos saber e entender que xamais chegaremos ao control cero destes insectos. Non é fácil hoxe no mercado atopar este tipo de produtos biolóxicos/ecolóxicos e menos aínda que sexan eficaces. Con todo, estamos en condicións de afirmar que estes catro sistemas teñen probada eficacia e cada vez máis adeptos, que pasamos a describir a continuación.

As trampas para moscas adultas

As trampas para moscas adultas (TMA) son baldes de cor amarela de dez litros de capacidade, con dispositivos que permiten o ingreso das moscas ao seu interior, pero non a súa saída, é dicir, quedan atrapadas dentro. As moscas detectan na TMA un ecosistema óptimo para o desenvolvemento do ciclo, polo que o ingreso está asegurado. O risco de saída non supera o 2 % das que ingresan.

No seu interior colócase un cebo en po, especialmente deseñado e elaborado para a súa efectividade por uns 45 días, que deberá disolverse con auga en temperatura ambiente ata a base dos dispositivos. A produtividade das trampas dependerá da cantidade de moscas adultas existentes e das condicións climáticas de cada lugar, xa que a evaporación é máis intensa en xeografías cálidas ou en meses de moita calor. Na Arxentina os recambios realízanse cada 30 días durante setembro, outubro e parte de novembro; cada 21 días durante a metade de novembro, decembro, xaneiro e metade de febreiro. Logo vólvese ao recambio cada 30 días ata os meses de abril ou maio, dependendo das características climáticas de zona e ano.

No Ecuador, na zona costeira, onde se traballa na industria pesqueira e en granxas porcinas fundamentalmente, os recambios adoitan realizarse cada 10 a 21 días durante todo o ano, dependendo das circunstancias descritas. Situación similar dáse na zona baixa de Bolivia. En Uruguai realízanse dunha maneira similar á Arxentina.

As TMA sitúanse por zona en cada establecemento e/ou por metro lineal, dependendo das decisións que tomen os técnicos que realizan o estudo e elaboran a estratexia de ataque. Os cebos, desenvolvidos e elaborados por quen subscribe e por Guillermo Lombardo, non deben ser demasiado vellos, xa que van perdendo eficacia.

Vale aclarar que estas TMA non deben colocarse dentro de espazos pechados ou semipechados como pendellos de Compost Barn ou Free Stall. Para os lugares pechados atópanse en desenvolvemento TMA de interior (TMAI), cuxos ensaios se atopan na última fase, polo que en setembro xa estarán dispoñibles para utilizar en calquera establecemento da industria da alimentación.

Spalangia Endius

As avespas Spalangia Endius son insectos criados no laboratorio, que se liberan nos establecementos segundo diferentes parámetros que se van tomando en conta logo de cada estudo. As estratexias, desenvolvidas na Arxentina por quen subscribe e o tec. agr.. Germán Taparello (quen desenvolve actividades tamén no norte e centro de España) cambian de acordo co lugar a tratar.

As avispiñas (miden uns 3 mm e non atacan homes nin animais, só viven se hai moscas) nacen, copulan e, inmediatamente, van buscar crisálide de moscas baixo cuberta (terra, esterco, penso etc.), xa que son parasitas delas. Pon un ovo na crisálide onde se está desenvolvendo a mosca que aínda non naceu e a larva de Spalangia aliméntase desa mosca que se atopa na crisálide. Como resultado, nace unha avispiña en lugar dunha mosca. As avispiñas tamén se

Liberación de Spalangia Endius nos seus refuxios

OS CATRO MÉTODOS DESCRITOS SON TECNOLOXÍAS SINXELAS, DE FÁCIL APLICACIÓN, PERO NON POR ISO MENOS EFICIENTES

Outro exemplo de fumigación sólida con maquinaria a explosión

alimentan de crisálides non parasitadas por Spalangia, o que provoca a morte desa crisálide.

As doses son bolsiñas de papel madeira con crisálides de moscas parasitadas no laboratorio, dunhas 7.000 unidades, que se liberan nos establecementos dentro duns tubos de PVC, previa realización dunha abertura ou corte na bolsiña.

No caso de Spalangia Endius, as liberacións realízanse cada 15, 21 ou 25 días, dependendo das características climáticas e particulares de cada sitio en cuestión. Isto débese a que a gran capacidade reprodutiva da mosca e a cantidade de ovos que pon ao longo da súa vida. Sempre, absolutamente sempre, gañaralle á avispiña, aínda que se liberen unha cantidade excesiva delas. Chegaría un punto en que non sería posible no económico nin eficaz. Por iso é importante medir e coñecer como, cando, canto e onde se liberará Spalangia no establecemento.

É o único sistema con certo grao de dificultade para a súa exportación, xa que require temperaturas e envases especiais para o seu traslado, ademais de permisos especiais sanitarios. Existen no mercado outras especies de avispiñas como Muscidifurax Raptor, Spalangia Cameroni e algunhas máis que poden substituír a Spalangia Endius. Só hai que observar os sitios e coñecer o comportamento de cada unha.

Fumigacións sólidas e fumigación líquida

Trátase doutras estratexias que funcionan moi ben e non botan man de insecticidas que poidan prexudicar o medio ambiente. Dead Fly, propiedade de quen subscribe, desenvolveu na Arxentina estas aplicacións que actúan nos diferentes estadios da mosca.

O primeiro trátase dunha fumigación que se realiza con máquina fumigadora a explosión para lograr maior penetración nos diferentes substratos, ten como obxectivo principal os ovos das moscas e, en menor medida, as larvas. Trátase dun produto de habitual utilización na Arxentina e no resto do mundo para tratar sitios onde as crías (xeralmente xatos en estaca) desenvolven a súa vida e non ten incidencia no chan nin nos animais, xa que as doses están ben determinadas. Neste caso a humidade do chan ou substrato é un aliado do produto, totalmente ecolóxico.

A outra fumigación sólida tamén se aplica con fumigadora a explosión e ten como obxectivo principal os

invertebrados, xa que a súa aplicación produce un dano na superficie dura ou branda dos insectos. Moscas adultas e, en menor medida, larvas de moscas. Neste caso é un complemento dos outros sistemas, xa que se busca controlar aquelas adultas que escapan dos outros controis. Tamén se utiliza para combater formigas. A súa aplicación deberá ser levemente máis vixiada, xa que non é a intención danar insectos que puidesen resultar benéficos nos establecementos. Non é de acción inmediata: demora un curto tempo en actuar, pero é eficaz.

Finalmente está a fumigación líquida, co mesmo produto do anterior pero diluído en auga. Neste caso os obxectivos tamén son as moscas adultas e, en menor medida, as larvas, que terán o seu efecto, unha vez que o líquido seque, en lugares de descanso dos insectos.

MÉTODOS SINXELOS E EFICACES

Os catro métodos descritos son tecnoloxías sinxelas, de fácil aplicación, pero non por iso menos eficientes. É importante lembrar que as moscas en ningún dos seus diferentes estadios crearán resistencia a estes sistemas biolóxicos/ecolóxicos, debido ás características dos insectos e dos produtos utilizados.

Non obstante, é fundamental o bo servizo e o respecto dos lapsos de tempos establecidos por os que realizan os traballos e coñecen os sistemas. Como con calquera estratexia para combater moscas, deberá acompañarse co MIP (manexo integrado de pragas), que implica limpezas periódicas, evitar derramamentos de comidas, tratamento do esterco e xurros etc.

Tamén é fundamental coñecer que estes sistemas poden armar barreiras contra o ingreso de moscas doutros establecementos próximos ao noso.

Outro punto a ter en conta é como dispor das moscas atrapadas nas TMA no momento de realizar os recambios. Deben tratarse de acordo con normativas de cada municipio ou venderse como alimento para peixes ou lombricarios. Os cebos son elaborados con produtos aptos para o consumo humano.

Estes sistemas utilízanse actualmente na Arxentina e en Ecuador en granxas leiteiras, granxas de engorde de gando vacún, criadeiros de porcos, avícolas, frigoríficos e toda a cadea da industria alimenticia, como así tamén en vertedoiros ao descuberto, parques recreativos municipais, clubs etc.

Preservación do benestar animal

COMO CON CALQUERA ESTRATEXIA PARA COMBATER MOSCAS, DEBERÁ ACOMPAÑARSE CO MIP (MANEXO INTEGRADO DE PRAGAS), QUE IMPLICA LIMPEZAS PERIÓDICAS, EVITAR DERRAMAMENTOS DE COMIDAS, TRATAMENTO DE ESTERCO E XURROS ETC

TMA colocadas en pendello de 400 VO

Tamén é fundamental coñecer que estes sistemas poden armar barreiras contra o ingreso de moscas doutros establecementos próximos ao noso.

Outro punto a ter en conta é como dispor das moscas atrapadas nas TMA no momento de realizar os recambios. Deben tratarse de acordo con normativas de cada municipio ou venderse como alimento para peixes ou lombricarios. Os cebos son elaborados con produtos aptos para o consumo humano.

Estes sistemas utilízanse actualmente na Arxentina e en Ecuador en granxas leiteiras, granxas de engorde de gando vacún, criadeiros de porcos, avícolas, frigoríficos e toda a cadea da industria alimenticia, como así tamén en vertedoiros ao descuberto, parques recreativos municipais, clubs etc.

O DESENVOLVEMENTO

A empresa Dead Fly, conformada por Daniel Parodi e Guillermo Lombardo, realiza as súas actividades na Arxentina desde hai máis de cinco anos, atravesando diferentes etapas. O desenvolvemento comercial está a cargo de Germán Taparello, quen leva a cabo tarefas tamén de asesoramento técnico en España desde hai varios anos. Durante a época invernal, a empresa fabrica fertilizante orgánico con base no humus de lombriga, tamén ecolóxico e de moi bo resultado. Utilízanse tecnoloxías ecolóxicas e aprovéitase o producido do control de moscas. Actualmente Dead Fly ten presenza en Ecuador, onde se opera fundamentalmente coa industria pesqueira. Tamén incursionou en Uruguai e Bolivia, onde as negociacións están moi avanzadas. A pandemia que atravesa hoxe o mundo demorou os proxectos comerciais internacionais e complicou temporalmente a posibilidade de finalizar as negociacións cos socios locais, pero cun panorama polo demais alentador e positivo para cando sexa posible viaxar e reunirse con menos restricións.

La madre de Cristóbal, Pastora, comenzó con esta explotación en 1993. “Al principio, mi padre trabajaba como taxista, pero cuando la ganadería empezó a crecer decidieron apostar por la leche e hicieron el primer establo en los terrenos en los que estamos ahora”, cuenta Cristóbal. Él supo desde pequeño que querría seguir con el negocio familiar, razón por la cual se formó adecuadamente antes de incorporarse en 2013, época en la que hicieron una segunda ampliación. La tercera reforma la acometieron hace ahora tres años, momento en el que instalaron su actual sala de ordeño DeLaval.

En Pastora están trabajando con 500 animales, 220 de ellos en ordeño, produciendo una media de 39 litros/vaca/día, con unas calidades del 3,60 % de grasa y del 3,40 % de proteína y con un recuento celular de 210.000 cél./ml.

EL PASO A LOS TRES ORDEÑOS

Desde hace tres meses están realizando tres ordeños diarios, “básicamente, porque lo pedían los animales”, explican aludiendo a la presencia excesiva de leche en las camas. Tras este cambio, han notado mejoras sustanciales, fundamentalmen- te en el bienestar animal y en el aumento progresivo del rendimiento productivo, que antes estaba estancado en los 36 litros/vaca/día.

No obstante, alcanzar grandes medias no es su objetivo: “Trabajamos con una alimentación baja en concentrados, estamos con mucho forraje, buscando acortar costes para que nos quede más margen por litro de leche; por eso no vamos en busca de producciones desorbitadas. Es nuestra filosofía de vida”, afirma Touriñán.

ANALIZAR QUÉ FALLA PARA PODER MEJORAR

Antes de decidirse por el tipo de sala que querían, dedicaron mucho tiempo a ver qué carencias tenían en su equipo anterior, una sala en espina de pescado. “Cosas que echábamos en falta en la otra, que eran muchas, intentamos subsanarlas en esta; antes no teníamos ni medidores”, señala. “Como decía yo, si le quitábamos las pezoneras ya no era una sala, entonces necesitábamos dar un salto de calidad para trabajar más cómodos”.

Buscaban una máquina preparada para ordeñar debidamente a los animales y que les permitiese seguir aumentando en número de ordeños, razón por la cual optaron por esta sala de ordeño en paralelo DeLaval P2100: “Nos parecía el tipo de sala que mejor se adaptaba a facilitar el crecimiento de la empresa”.

La calidad del equipo, así como el nivel del soporte técnico, los llevaron a comenzar a trabajar con DeLaval: “Nosotros teníamos inquietud por los detalles y ellos estaban ahí para resolverlos, para hacer posible todo lo que les pedíamos”, explica Cristóbal. “Además, la sala es buena, es robusta. Llevamos tres años y vemos que cumple con nuestras expectativas. El servicio técnico que tenemos nos resuelve los problemas y, ante cualquier duda, nos buscan la solución y eso es de valorar mucho”, puntualiza.

Durante el proceso de cambio también fue fundamental poder comenzar a trabajar con un sistema de gestión, algo de lo que antes no disponían: “Los datos para un negocio son muy necesarios”, asevera Cristóbal. “Entonces, cuando pusimos esta sala, instalamos todo el programa informático para acceder a temas de identificaciones, celos y detección de mamitis, etc.”.

Todavía están terminando de adaptarse a gestionar toda la información que ofrece DelPro, sistema del que valoran “la facilidad a la hora de ver un problema, de descartar animales, de hacer pruebas y comparaciones con lo que quieras… Eso es muy bueno”.

Una sala con facilidad para moverse de un animal a otro, sin ruido y con mucha luz

Han instalado una tarima ajustable a la altura de cada ordeñador

UN SALTO DE CALIDAD EN LA RUTINA DE TRABAJO

Los propietarios de Pastora están muy satisfechos con el rendimiento y la disposición de su nuevo equipo de ordeño: “El sitio es reducido, hay poca distancia para moverte de una vaca a otra, es abierta, los animales salen rápido, es cómoda para trabajar… Todo eso fue lo que nos hizo decantarnos por ella”, enumeran.

Otros dos rasgos característicos de este sistema de ordeño son la ausencia de ruido y la instalación de una tarima regulable. “Tenemos un sótano justo debajo, donde están la pulsación, la medición… De esta manera, evitamos la humedad, los problemas de reparaciones y el ruido”, apuntan. “El ruido parecerá una tontería, pero para el que ordeña, que se pasa dos horas seguidas aquí, que necesita estar cómodo en su trabajo, no lo es”, asegura. También el suelo adaptable se puso buscando el bienestar de los trabajadores: “Un ordeñador no es igual al otro, uno puede medir 2 metros y otro 1,60, y, de esta forma, cada uno lo puede adaptar a su medida”.

Además, está previsto que esta sala, de ordeño paralelo de 16 puntos, se amplíe a finales de verano, con la instalación de ocho puntos de ordeño más. “Tenemos una ampliación de la granja proyectada, con los permisos y las licencias aprobadas, para meternos en 200 cabezas más y llegar así a las 400 en producción, y ya tenemos todo preparado en la sala para ello”.

PIONEROS CON EVANZA

La Ganadería Pastora fue la primera explotación gallega en comenzar a trabajar con la unidad de ordeño DeLaval EvanzaTM. “Teníamos problemas de resbalones de las pezoneras en los animales, había que hacer muchas recolocaciones. Después de estudiarlo, de usar distintas pezoneras, llegamos a DeLaval EvanzaTM y, al probarla, vimos que la diferencia era abismal; al día siguiente cambiamos todos los equipos”, cuenta Cristóbal. La unidad de ordeño DeLaval EvanzaTM tiene tres características principales: 1. Su cartucho, que engloba dos partes: el labio de silicona y la pezonera en formato Clover, de un material denominado TPE. 2. El manguito de leche, que engancha en el colector tipo bayoneta y no reduce la entrada al colector.

Cow Cooling

Creando el clima adecuado para sus vacas Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos LAS VENTAJAS DE DELy a terneras con menos peso en el nacimiento. AVAL EVANZATM 3. El colector, que tiene salida central de evacuación de leche, evita flujos cruzados y mantiene una gran estabilidad de vacío. La unidad de ordeño DeLaval EvanzaTM solo pesa 1,5 kilos, reduce en más de un 80 % los deslizamientos, aumenta el flujo de leche hasta un 9 % y consigue reducir hasta un 7 % el tiempo de ordeño.

Cow Cooling

Creando el clima adecuado para sus vacas “Teníamos nuestra propia solución de enfriamiento, pero tuvimos problemas con el tráfico de vacas, visitas al VMS y salud animal. Después de instalar el sistema de enfriamiento de vacas DeLaval, las visitas han vuelto prácticamente al nivel que tenemos en invierno. Lo mismo ocurre con la producción de leche.” José María Miguel, ganadero. Talavera la Nueva, Toledo Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos y a terneras con menos peso en el nacimiento.

Cow Cooling

Creando el clima adecuado para sus vacas “Teníamos nuestra propia solución de enfriamiento, pero tuvimos problemas con el tráfico de vacas, visitas al VMS y salud animal. Después de instalar el sistema de enfriamiento de vacas DeLaval, las visitas han vuelto prácticamente al nivel que tenemos en invierno. Lo mismo ocurre con la producción de leche.” José María Miguel, ganadero. Talavera la Nueva, Toledo Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos y a terneras con menos peso en el nacimiento.

“Teníamos nuestra propia solución de enfriamiento, pero vacas, visitas al VMS y salud animal. Después de instalar el sistema de enfriamiento de vacas DeLaval, las El tiempo de orvisitas han vuelto prácticamente al nivel deño se ha reducique tenemos en invierno. Lo mismo do (han pasado de ordeñar ocurre con la producción de leche.” 63 vacas/hora a 70 vacas/hora) José María Miguel, ganadero. y la media de recolocaciones Talavera la Nueva, Toledo está muy por debajo de los datos que manejaban antes de su instalación: “Antes, en 180 vacas, teníamos recolocaciones de resbalones en 35 animales; ahora estamos en medias de recolocaciones en 2 o 3 vacas en cada ordeño”.

¡En vídeo!

JAVIER SEBIO Enfriar las Enfriar las Enfriar las

Responsable de posventa

en Agrícola Sebio vacas es la forma adecuada vacas es la forma adecuada vacas es la forma adecuada de aumentar su producción de aumentar su producción de aumentar su producción

This article is from: