19 minute read
Cuando el BVD mostra a súa peor cara, temos que estar ben armados
Cando o BVD mostra a súa peor cara, temos que estar ben armados
A continuación describo o traballo que realicei nunha granxa da ADSG de Gando Vacún de Mesía (A Coruña), onde levei a cabo o seguimento e a curación dun brote clinicamente dramático de BVD, que foi detectado en novembro de 2018 e controlado en febreiro de 2020.
Advertisement
M.ª Esperanza González Rodríguez
Veterinaria responsable ADSG G.V. Mesía, A Coruña Licenciada en Veterinaria pola Universidade de Santiago de Compostela (USC) Especialista en Medicina da Prevención en Bovinos
INTRODUCIÓN
Xa no pasado a granxa sufrira un brote de BVD (detectado mediante diagnóstico rutineiro en campaña de control), que se abordou de maneira intensiva, erradicándoo e vacinando durante dous anos. Con todo, volveuse relaxar e desde 2009 non facía nada: nin vacinar nin monitorizar nin controlar. Desde 2012, volve adscribirse ao programa de control oficial da ADSG e é en 2018 cando a autora diagnostica un novo brote.
Un dos detalles máis bonitos deste caso é que, grazas aos controis efectuados en cumprimento da campaña de control do BVD, a veterinaria pode describir “en directo” como se vai estendendo a enfermidade. En maio todos os animais novos eran seronegativos. Dous meses máis tarde, en xullo, con constancia dun empeoramento reprodutivo leve, revisa esa seroloxía e atopa un 5 % de seropositividade (considérase baixa). Finalmente, en outubro, cun impacto xa sorprendentemente intenso na reprodución (abortos, reabsorcións e infertilidade), determina un 76 % de seropositividade na cohorte de idade máis nova e dous tenreiros abortados positivos a antíxeno.
Desde o momento do diagnóstico, a implementación do programa de control é impecable: procura intensiva de PI e eliminación inmediata, vacinación con vacina viva a todo o efectivo, tamén inmediata, e reforzamento da bioseguridade. Con todo, transcorridos seis meses desde o comezo do programa de erradicación, a clínica observada segue a ser gravísima; de feito, en realidade, empeoraba! Entre marzo e xuño, nove abortos (sete deles PI) e oito xatos PI... As perdas son incontestables. Ademais, este desastre acrecéntase en febreiro cun brote de pneumonía e epistaxe no 90 % das vacas adultas (tres meses despois de comezar coas medidas correctivas).
A dificultade de controlar a preocupación do gandeiro debeu de ser inmensa: temos un diagnóstico, tomáronse todas as medidas para controlalo e fixéronse todos os investimentos inmediatamente. Con todo, a clínica empeora e empeora.
A ensinanza está clara: o BVD, como ben describe o título, ten “caras” extremadamente nocivas.
HISTORIA E ANTECEDENTES
A granxa está situada no concello de Mesía (Galicia, España), con 150 vacas frisonas, 94 animais de produción láctea e 56 xovencas para recría entre 0 e 23 meses; organizadas por lotes, pero todas comparten naves. O sistema de produción é intensivo, animais alimentados con carro unifeed, que non saen a pastoreo.
Granxa pechada; non compra animais dende hai 15 anos. A súa situación xeográfica dentro dunha comarca de alta densidade gandeira é de illamento, a súa bioseguridade por contacto con outros animais é aparentemente alta.
Hai que puntualizar que un dos poucos puntos críticos da bioseguridade é a entrada do camión de recollida de becerros mamóns, que entra nas instalacións a unha zona moi próxima onde se aloxa a recría.
En 2004 incorporouse aos controis sanitarios da Asociación de Defensa Sanitaria bovina (en diante, ADSG).
En 2007 tivo un brote de BVD, elimináronse portadores, animais persistentemente infectados (en diante PI), vacinou durante 2 anos.
En 2009, cando considerou que tiñan o problema solucionado, abandonou os programas preventivos e a vacinación.
En 2012, por esixencias administrativas, retomou os programas sanitarios da ADSG, que eu levo a cabo como veterinaria responsable; así, en novembro de 2018, diagnostico este novo gromo de BVD.
Genera tu propia energía
Hasta un 70% de ahorro en tu factura de luz desde el primer día
Instalamos proyectos de autocosumo llave en mano
Borja Reguera 654 11 66 61
Gestor Especializado Sector Primario
Más de 5.000 MW en cartera de proyectos
en Europa y La,noamérica
Ges:onamos ayudas, permisos y legalizaciones
en toda la península
Descuento del 10%
para los lectores de la revista
Conseguimos ayudas de hasta el 65% del total del proyecto
DESCRICIÓN CLINICA, DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL E PROBAS ANALÍTICAS
O programa sanitario preventivo da ADSG inclúe anualmente, como mínimo, un control serolóxico (*) e tres mostraxes en tanque de leite (**).
En 2018 fixen o primeiro control serolóxico rutineiro (*) no mes de maio e obtívose unha seronegatividade dos 20 animais mostreados do 100 %, do mesmo xeito que viña sucedendo en controis levados a cabo desde 2012.
En xullo dese ano, ante unha problemática reprodutiva leve, repetín a analítica-control, houbo un animal seropositivo fronte Ac-BVDp80 de 22 analizados (5 % seropositividade), que non considerei significativo, pois a analítica de tanque tamén indicaba unha prevalencia baixa, menos do 5 % de posibilidades de ter un portador dentro do rabaño.
En outubro dese mesmo ano a problemática reprodutiva foi máis severa, varios abortos e reabsorcións. Repetín control-serolóxico, mostraxe de tanque e mostraxe de abortos; estes resultados deixaron patente que o noso problema principal era o BVD, con 19 animais seropositivos dos 25 sangrados (76 % seropositividade), un incremento da prevalencia en tanque que aumentou as posibilidades de ter un PI a entre un 25-65 %, unha mostra en cartilaxe auricular dun aborto positiva a BVD-Antíxeno-Elisa (Ag) e mostra de pulmón doutro aborto positiva a PCR-BVD.
Respecto das outras enfermidades avaliadas, sempre obtiven resultados seronegativos.
(*) ELISAS fronte Ac.BVD-p80, Ac.IBR-gB e Ac neospora en animais de 6-23 meses
(**) Ac. Anti- proteínaP80-BVD por Elisa-competición e Acantiglicoproteína- gB de IBR mediante ELISA-bloqueo
DIAGNÓSTICO FINAL E CONTROL
O diagnóstico parecía claro; só quedaba tomar medidas para controlar e parar o brote. Así, coa participación activa do gandeiro, o 21 de novembro foi o punto de partida: 1. Mostreamos cartilaxe auricular (*) a todos os nados entre maionovembro (15 animais), xa que, polo seguimento que viña facendo, sabía que a entrada do virus era posterior a maio. Resultaron negativos e así asegureime de que non había PI na granxa. 2. Vacinamos con Bovela a todos os animais maiores de tres meses.
Confiando no seu efecto 100 % protección fetal, asegurabamos que o que nacese a partir do 19 de xullo non serían PI. 3. Mostraxe de cartilaxe auricular (*) precostral a todos os animais nados a posteriori, abortos incluídos: • Decembro 2018:1 cartilaxe-aborto negativo, 1 cartilaxe -vivo negativo • Xaneiro 2019: 8 cartilaxes-vivos negativos • Febreiro 2019: 3 cartilaxes-vivos negativos • Marzo 2019: 10 cartilaxes-vivos; 4 positivos, 6 negativos • Abril 2019: 4 cartilaxes-vivos: 4 positivos, 1 cartilaxe-aborto positivo • Maio 2019: 4 cartilaxes-aborto: 2 positivos e 2 negativos • Xuño 2019: 2 cartilaxes de aborto positivos e 3 cartilaxes-vivos negativos • Xullo 2019: 10 cartilaxes-vivos negativos • Agosto 2019: 1 cartilaxe-vivo negativo • Setembro 2019: 6 cartilaxes-vivos negativos • Outubro 2019: 12 cartilaxes-vivos negativos • Novembro 2019: 12 cartilaxesvivos negativos • Xaneiro 2020: 9 cartilaxes-vivos negativos DESDE MEDIADOS DE MARZO ATA PRINCIPIOS DE XUÑO TODO O QUE NACEU VIVO ERAN PORTADORES, 8 ANIMAIS, AO IGUAL QUE 7 DOS 9 ABORTOS, É DICIR, UN TOTAL DE 15 PI
*Mostraxe de cartilaxe auricular, BVD-Ag-ELISA
Todos los PI fueron sacrificados, reconfirmamos(**)
sólo los 4 primeros positivos, para reducir la presión viral no esperamos las 3 semanas para reconfirmación de los siguientes y ante la patología neonatal que presentaban (diarreas y neumonías).
SIGUIMIENTO DEL CASO, CONCLUSIÓN Y DISCUSIÓN
(**) por PCR-BVD en cartílago-auricular (**) por PCR-BVD en cartilaxe-auricular
Mayo 2019, llegaron las dudas, la problemática Todos os PI foron sacrificados. aumentaba. Cuando pensábamos que lo habíamos Reconfirmamos (**) só os catro pri-hecho todo bien… meiros positivos, pero, para reducir a presión viral, non esperamos as 3 semanas para reconfirmación dos seguintes e ante a patoloxía neonatal que presentaban (diarreas e pneumonías).
En maio de 2019 chegaron as dúbidas, a problemática aumentaba. Cando pensabamos que o fixemos (**) por PCR-BVD en cartílago-auricular todo ben...
SEGUIMENTO DO CASO, CONCLUSIÓN E
DISCUSIÓN Mayo 2019, llegaron las dudas, la problemática Este caso, cunha exacerbada problemática reprodutiva, ao incluír o aumentaba. Cuando pensábamos que lo habíamos noso programa o control do BVD, hecho todo bien… foi diagnosticado e vacinado precozmente, pero a problemática cada vez agrandábase máis e facíase máis evidente, desde mediados de marzo ata principios de xuño todo o que naceu vivo eran portadores, 8 animais, do mesmo xeito que 7 dos 9 abortos, é dicir, un total de 15 PI.
En febreiro de 2019, sumouse unha problemática respiratoria cun único síntoma moi rechamante, epistase xeneralizada no 90 % dos animais produtores, o que mesmo me fixo pensar nun BVD tipo 2, que descartei ao serotipar mostras de cartilaxe auricular confirmadas positivas, que evidenciaron BVD tipo 1. Este caso con una exacerbada problemática reproductiva, al incluir nuestro programa el control del BVD, fue diagnosticado y vacunado precozmente; pero la problemática cada vez se agrandaba más y se hacía más evidente, desde mediados de marzo hasta principios
Este caso con una exacerbada problemática reproductiva, al incluir nuestro programa el control del de junio, todo lo que nació vivo eran portadores, 8 BVD, fue diagnosticado y vacunado precozmente; pero la problemática cada vez se agrandaba más y se hacía más animales, al igual que 7 de los 9 abortos, es decir evidente, desde mediados de marzo hasta principios
de junio, todo lo que nació vivo eran portadores, 8 total de 15 PIs. animales, al igual que 7 de los 9 abortos, es decir un
total de 15 PIs. En febrero 2019, se sumó una problemática respiratoria En febrero 2019, se sumó una problemática respiratoria con un único sintoma muy llamativo, epistasis generalizada con un único sintoma muy llamativo, epistasis generalizada en el 90%de los animales productores, lo que incluso me hizo pensar en un BVD-tipo2, que descarté al serotipar en el 90%de los animales productores, lo que incluso me muestras de cartílago auricular confirmadas positivas que evidenciaron BVD-tipo1. hizo pensar en un BVD-tipo2, que descarté al serotipar muestras de cartílago auricular confirmadas positivas que evidenciaron BVD-tipo1. El ganadero empezó a tener serias dudas sobre la eficacia del diagnóstico y de la vacuna. Por mi experiencia, llevo 16 años trabajando en estos programas tenía claro que la eficacia para protección fetal, en brotes activos , no es visible hata 8-9 meses postvacunación, momento a partir del cual no deben nacer más PIs. Pero ante el alubión de portadores y el desplome de los índices reproductivos, nada comparable con otros brotes de BVD que había seguido , hizo que me surgieran a mi también
muchas dudas.
El ganadero empezó a tener serias dudas (**) por PCR-BVD en cartílago-auricular eficacia del diagnóstico y de la vacuna. Por mi experiencia, llevo 16 años trabajando en estos programas tenía claro Mayo 2019, llegaron las dudas, la problemática que la eficacia para protección fetal, en brotes activos , no es visible hata 8-9 meses postvacunación, momento a aumentaba. Cuando pensábamos que lo habíamos partir del cual no deben nacer más PIs. Pero ante el alubión hecho todo bien… de portadores y el desplome de los índices reproductivos, nada comparable con otros brotes de BVD que había seguido , hizo que me surgieran a mi también
muchas dudas.
de junio, todo lo que nació vivo eran portadores, 8 animales, al igual que 7 de los 9 abortos, es decir total de 15 PIs.
O gandeiro empezou a ter serias dúbidas sobre a eficacia do diag- en el 90%de los animales productores, lo que incluso me nóstico e da vacina. Pola miña experiencia –levo 16 anos traballando hizo pensar en un BVD-tipo2, que descarté al serotipar nestes programas–, tiña claro que a eficacia para protección fetal, en muestras de cartílago auricular confirmadas positivas que brotes activos, non é viable ata 8-9 meses posvacinación, momento a evidenciaron BVD-tipo1. partir do cal non deben nacer máis PI, pero ante o aluvión de portadores e o derrubamento dos índices reprodutivos, nada comparable con outros gromos de BVD que seguín, fixo que me xurdisen a min tamén moitas dúbidas.
Era tan esaxerada a problemática que me fixo pensar que “tiña que haber algo máis”.
En maio de 2019, volvinlles facer control-serolóxico (esta vez por duplicado en dous laboratorios) aos 8 animais que había entre 23 e 6 meses de idade. Confirmouse a seroconversión de todos, non “coou” ningún PI. Eses mesmos soros foron testados en pool fronte a PCR-BVD, igual que as vacas produtoras mediante PCR-tanque de leite. Todas estas mostras resultaron negativas. Quedaba claro que non había re- El ganadero empezó a tener serias dudas circulación viral de BVD, o status inmunolóxico das vacas bloqueou o eficacia del diagnóstico y de la vacuna. Por mi experiencia, virus a pesar do gran número de PI que nacía, volvimos confiar na nosa llevo 16 años trabajando en estos programas tenía claro vacina e nas nosas análises. Pensei entón se a inmunodepresión que la eficacia para protección fetal, en brotes activos , implicou patoloxías concominantes e analicei Ac. fronte a Leptospira, feno es visible hata 8-9 meses postvacunación, momento a bre Q e herpevirus tipo 4, resultando partir del cual no deben nacer más PIs. Pero ante el alubión seronegativos fronte a Leptospira, 42 % de seropositividade a herpesvi- de portadores y el desplome de los índices reproductivos, rus tipo 4 e 33 % de seropositividade a febre Q. nada comparable con otros brotes de BVD que había seguido , hizo que me surgieran a mi también
muchas dudas.
APRENDIZAXES GANDEIROS TÉCNICOS
A bioseguridade ten que ser real, non aparente XXXXXX XX
As vacinas deben ser usadas para previr, non para curar XXXXX XX
Non vos fiedes dos diagnósticos moi claros; pódennos cegar XX XXXXXX Non infravalorar ningún resultado alarmante, aínda que o seu valor sexa baixo X XXXXXX
CONCLUSIÓN
Conclúo, por tanto, que a inmunodepresión provocada por BVD permitiu expresar a sintomatoloxía doutras patoloxías, coas que convivimos habitualmente de forma subclínica, que se autocontrolan cun bo status sanitario dos nosos animais, pero que ante unha baixada da inmunidade se manifestan, mesmo amplificando a súa sintomatoloxía e fronte ao cal non existen tratamentos eficaces, así como amplificando os síntomas do BVD. Isto é directamente proporcional ás perdas económicas que se agravan e alongan no tempo. Para min isto queda de manifesto neste caso, xa que, ao controlar o BVD, eliminando os portadores que se xeraron antes da vacinación e ao cumprirse as expectativas postas na vacina, control de circulación viral e protección fetal 100 % (non naceron PI despois do 19 de xullo), fóronse corrixindo o resto dos problemas reprodutivos, volvendo en febreiro de 2020 a recuperar os índices de partida, pero deixando secuelas, como un incremento do intervalo entre partos de 101 días, que se recuperará moito máis lentamente.
NOTA
Este traballo recibiu o segundo premio do Concurso de Casos Clínicos de BVD, presentados por veterinarios españois para optar ao Premio BVDZero España 2020.
Ubroseal® vólvese azul para facilitar a súa diferenciación do leite
Boehringer Ingelheim Animal Health España, compañía líder en saúde do ubre e calidade do leite, realizou unha modificación nun dos produtos máis representativos da súa gama para o coidado do ubre: Ubroseal®. Manuel Cerviño, doutor en Veterinaria e asesor técnico para ruminantes da compañía, explícanos un pouco máis en profundidade en que consiste esta modificación e como afecta ao mundo da saúde do ubre.
Que é Ubroseal® e para que está indicado?
Ubroseal® é un selador de tetos formulado a base de subnitrato de bismuto. Trátase dun produto inerte, non soluble en leite, non se absorbe e non contén ningún tipo de antibiótico nin antiséptico. Está indicado para selar de modo efectivo os tetos das vacas. Ademais, está deseñado para que persista durante todo o período seco, ata o inicio da nova lactación.
Os seladores de tetos son un produto relativamente novo. Como xurdiu a idea de empezar a empregalos?
Orixinariamente, as primeiras indicacións do NMC (National Mastitis Council) nos EE. UU., foron as de aplicarlles un antibiótico por vía intracisternal a todas as vacas no momento do secado. O obxectivo era dobre. Por unha banda, eliminar as infeccións residuais nos ubres tras a lactación e, pola outra, protexer este órgano fronte a novas infeccións durante o período seco. Isto, cos ollos de hoxe en día, pode parecer un tanto aberrante, xa que se estaba promovendo un uso preventivo dos antibióticos, pero o resultado foi moi bo. O aumento cada vez maior na produción individual dos animais, entre outros factores, estaba a afectar á xeración do tapón de queratina que, de modo natural, debe formarse nas vacas. Isto favorecía as infeccións, tanto ao comezo do período seco como ao final, unha vez desprendido o tapón natural. A solución foi, entón, aplicar de modo rutineiro produtos antibióticos no momento do secado e, como digo, o resultado foi claro.
Esta tendencia é consecuencia da evolución do sector? Claro. A produción de leite evolucionou, mellorando a sanidade e, o uso indiscriminado de antibióticos, especialmente de maneira preventiva, foi cuestionado en prol dunha “saúde única” que permita preservar a súa eficacia e diminuír a xeración de resistencias. A opción foi favorecer o selado do ubre mediante o uso de seladores de tetos, de maneira que se evitaban as novas infeccións a través da canle do teto. Con iso, os antibióticos quedaban relegados a un “uso selectivo de antibióticos no secado” ou, simplemente, “secado selectivo”.
MANUEL CERVIÑO | BOEHRINGER INGELHEIM
O sector é cada vez máis conservador no uso de antibióticos. Cales sinalarías como as claves da dinámica actual?
Trátase de mellorar as técnicas hixiénicas do muxido e a produción leiteira en xeral; aplicarlles un selador de tetos a todas as vacas no momento do secado e utilizar produtos antibióticos de secado, de maneira selectiva, só cando sexa real e obxectivamente necesario. Os resultados deste novo paradigma no manexo do secado están a ser realmente bos e o procedemento cada vez esténdese máis entre os produtores. Para o noso equipo de expertos de Solomamitis está moi claro: debe restrinxirse o uso de antibióticos no secado e utilizarse de maneira rutineira un selador de tetos.
O antibiótico persiste no ubre e xa non hai que ocuparse del, excepto polo período de supresión que xera. É igual cos seladores de tetos?
Non, en absoluto. Precisamente isto ten que ver coa nova modificación de Ubroseal®, que supón unha mellora substancial no produto. Está deseñado para que persista na canle e a cisterna do teto durante todo o período seco. Doutro
xeito non sería eficaz. Nalgunhas ocasións, o produto despréndese cando se inicia a lactación. Noutras, é o becerro quen o extrae ao mamar, sen ningún tipo de consecuencia para el. A maioría das veces é o muxidor quen o extrae durante o primeiro muxido e, de forma menos frecuente, o selador queda atrapado nos filtros da máquina de muxido. En todos os casos, identificar o produto e diferencialo do leite ou do costro é primordial.
Precisamente isto está relacionado co gran cambio de Ubroseal®, que agora pasa a ser azul. A que é debido?
Ata agora todos os seladores do mercado, incluíndo Ubroseal®, eran brancos, o que en ocasións dificultaba moito distinguilos, xa que normalmente estaban “manchados” co leite, coágulos de leite ou costro. É moi importante ter claro que iso que estamos a ver no chan da sala de muxido, ou aquilo que extraemos manualmente, ou o que vemos no filtro é realmente o selador, e non outra cousa. E o certo é que confundilo era moi fácil. Por este motivo, e como resposta á demanda dos nosos clientes, Boehringer Ingelheim tomou a determinación de engadir a Ubroseal® un colorante azul. Deste xeito, diferenciar o selador de calquera outra cousa é agora realmente sinxelo, xa que non hai nada desta cor na contorna da vaca.
É curioso que unha cousa tan sinxela poida achegar un beneficio tan claro, non?
Si. En ocasións, pequenos cambios marcan a diferenza e este é un deses casos. Creo que o mérito non está na modificación en si, que é relativamente sinxela, senón no feito de que Boehringer fose capaz de reaccionar fronte a unha demanda de maneira áxil e certeira.
Entón, van coexistir os dous tipos de Ubroseal® no mercado? Como cres que esta modificación no selador pode axudar a mellorar a saúde do ubre e a calidade do leite?
Creo que calquera cambio que contribúa a facilitar o traballo do produtor sempre redunda nunha mellora na saúde do ubre. No noso país, veterinarios e gandeiros traballan en xeral moi ben este aspecto. De feito, somos un claro referente en toda a UE. Cambios coma este, en aparencia pequenos, pero en realidade substanciais, facilitan a instauración de políticas de manexo eficaces e sobradamente aceptadas, como é o “secado selectivo”. Hoxe en día, creo que ninguén pon en dúbida os beneficios do uso sistemático de seladores no secado e calquera cousa que lles axude neste labor é sempre moi positiva. A partir de agora, Ubroseal® será azul e, por tanto, a retirada efectiva do selador vai ser moito máis fácil e cometeranse menos erros. É, sen dúbida, unha moi boa noticia.
Só temporalmente. As existencias do Ubroseal® clásico branco irán terminándose e serán substituídas paulatinamente polo novo produto de cor azul. En pouco tempo só se servirá o Ubroseal® coloreado. Todo isto vai ser moi rápido, xa que os stocks se esgotan con rapidez.
Para cada vaca. En cada secado.
