Vaca Pinta 039. Edición en galego

• ESPECIAIS: CALIDADE DO LEITE E MUXIDO | ESTRÉS POR CALOR

• A PÉ DE PISTA: REXIONAL DE ASTURIAS E CONCURSO MICAELENSE (AZORES)

• NA GRANXA: CASA GRANDE (PONTEVEDRA)

• ENTREVISTAMOS A CARMEN CASTELLA E A ANTONIO LARREA

• ACTUALIDADE: XXV CONGRESO ANEMBE, DA TRADICIÓN AO FUTURO

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 39 xuño 2023 | Edición en galego

DIRECTOR EXECUTIVO

José Manuel Gegúndez

DIRECTOR DE ARTE

Marcos Sánchez

DESEÑO E MAQUETACIÓN

Sabela Díaz, Silvia Gayoso, Sandra Lodi, Marcos Sánchez, Martín Sánchez

EDICIÓN E REDACCIÓN

Alexandra Cabaleiro, Gemma Martínez, María Melle, Mónica Palacios

FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV

Raquel Anido, Eva Sarmiento

COLABORAN NESTE NÚMERO

Antón Camarero, Asociación Profesional de Podología Bovina (APPB), Noureddine Charfeddine, Mauro Vega, Roberto Lorenzana, Paula Prado, Gonzalo Flores, Manuel Fernández, Ana María

Benítez, Carlos Carbonell, Laura Elvira, Frederico

Castro, Paco Sirvent, Israel Flamenbaum, Alejandra

Valentín, Equipo Técnico de Ruminantes de Lallemand Nutrition, Ramón Rama, C. Rodríguez, J. Cantalapiedra, M.E. Rodríguez, E. Fernández, M. Camiña

ENDEREZO

Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO

Teléfonos: +34 982 221 278, +34 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com

Web: www.transmedia.es

Depósito Legal: LU 28-2018

ISSN: 2603-8080

ISNI: 0000 0004 7662 5947

ISBN: 978-84-09-52510-2

Tiraxe do número actual: 15.300 exemplares

Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados

Transmedia pertence a:

O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:

Auditada por:

Distribución media durante o ano 2022: 16.362 exemplares

www.vacapinta.com

Ante a súa inminente xubilación, entrevistamos a Carmen Castella, directora do Departamento de Márketing de Virbac, dende o que apostou por transmitir a alma do sector gandeiro con iniciativas como #YoSoyCampo

Neste número visitamos Casa Grande, unha gandería robotizada á que se incorporou a seguinte xeración da familia e na que lles dan prioridade á alimentación, á xenética e ao benestar das vacas OPINIÓN

Nin un paso atrás na erradicación da tuberculose bovina. Luis Alberto Calvo

ACTUALIDADE

Nanta celebrou unha xornada sobre sustentabilidade

+34 675 974 194

Revista Vaca Pinta

Se queres recibir a revista na túa casa ou negocio, ponte en contacto con nós a través

Si quieres recibir la revista en tu casa o negocio, ponte en contacto con nosotros a través de:

Carros mezcladores verticales

PREMIER MAXI

En vídeo

EQUIPAMIENTO DE SERIE

2 sinfines de 20 mm de espesor

Sinfín de accionamiento hidráulico COMER (velocidad variable 0-42 rpm)

CAN-BUS

Tracción hidrostática DANFOSS

Motor hidráulico DANFOSS

Fresa de 2.000 mm y 125 CV con rodillo acelerador, cinta de 700 mm y guías metálicas

Motor John Deere de 6 cilindros, POWER PLUS

6.800 cc common rail y turbo de geometría variable, 225 CV fase 5 con Ad-Blue

Sistema de pesaje PERIN 1500 con 4 células de Ø 70 mm

Cinta de descarga bilateral y cadenas en acero inoxidable

Cabina con ventilación y calefacción, volante y asiento ajustables, vista panorámica 360º, puerta con ventanilla deslizante, radio con RDS y mandos ergonómicos

Luces de trabajo LED

Cámara de visión trasera

Panel de control con pantalla táctil

Retrovisores calefactados

2 contracuchillas hidráulicas con control electrónico TOP-CUT de 900 mm

PALENCIA

Entregado a la granja Castre SC, de Pedrosa de la Vega

CANTABRIA

Entregado a SAT El Campón, de San Vicente de la Barquera

EQUIPAMIENTO DE SERIE

2 sinfines de 20 mm de espesor

Sinfín de accionamiento hidráulico COMER (velocidad variable 0-42 rpm)

CAN-BUS

Tracción hidrostática DANFOSS

Motor hidráulico DANFOSS

Fresa de 2.000 mm y 125 CV con rodillo acelerador, cinta de 700 mm y guías metálicas

Motor Volvo de 4 cilindros, 218 CV a 2.300 rpm 5.100 cc, fase 5

Velocidad 40 km/h

Suspensión y freno en los 2 ejes

Sistema de pesaje PERIN 1500 con 4 células de Ø 70 mm

Descarga directa a izquierda y derecha

Cabina con ventilación y calefacción, volante y asiento ajustables, vista panorámica 360º, puerta con ventanilla deslizante, radio con RDS y mandos ergonómicos

Luces de trabajo LED

Cámara de visión trasera

Panel de control con pantalla táctil

Retrovisores calefactados

2 contracuchillas hidráulicas con control electrónico TOP-CUT de 450 mm

COA VERDADEE POR BANDEIRA

Se Vaca Pinta ten unha liña editorial, esa é a de comunicar en positivo. Traballamos para un sector que ten motivos su cientes para queixarse, sabémolo, pero somos partidarios de avogar polo diálogo, de combater as mentiras con feitos e de fuxir dos clicktbaits sensacionalistas.

O problema atopámonolo ao botar unha ollada á cobertura que dan medios xeralistas da realidade do medio rural: pezas breves sobre tal ou cal manifestación con declaracións cun contexto nulo, reportaxes pseudocómicas que parodian a vida traballando con animais, noticias sobre minorías ruidosas cuxas actitudes poñen en dúbida a dignidade e o bo facer da inmensa maioría de integrantes do sector produtor…

Negámonos a formar parte do circo e, máis aínda, a contribuír de calquera xeito a xerar titulares facilistas que manchen ou ridiculicen o traballo que aquí se fai. É máis: eliximos situarnos no extremo oposto, apostamos por combater as falacias con feitos e facémolo, número tras número, rodeándonos dos mellores expertos para poder desmontar con datos todas as mentiras e medias verdades.

Vaca Pinta 39 non é unha excepción a esta regra. Volvemos contar a realidade. Nesta ocasión, facémolo lembrando a importancia de non retroceder no avance cara á erradicación da tuberculose bovina, abordando efectos e claves para combater o estrés por calor, analizando a evolución da calidade láctea e o impacto económico que isto ten nas ganderías, e repasando as últimas novidades en canto á tecnoloxía para o gando bovino. Tamén recompilando a actualidade do sector (o máis destacado da vixésimo quinta edición do Congreso de Anembe, os concursos morfolóxicos máis recentes, as últimas xornadas técnicas…), contando a pé de granxa os pormenores de Casa Grande, a gandería repor-

taxeada nesta edición, e recollendo os testemuños de personalidades como Carmen Castella, que nos concede unha entrevista na que fai unha valoración da súa traxectoria antes de retirarse, e Antonio Larrea, que nos relata o proceso da posta en marcha da planta de Naturleite en Meira.

Actualidade, investigación, xestión, alimentación, novas tecnoloxías, calidade do leite, saúde... Un número máis, Vaca Pinta volve chegar a vós cargada de contidos e coa verdade por bandeira. Haberá quen siga facendo ruído, pero non nos veredes bailando a ese ritmo. Seguiremos co noso, co que importa, comunicando coa verdade e dirixíndonos a aquelas persoas que co seu traballo profesionalizan e enxalzan este sector día tras día.

INNOVACIÓN, COMPROMISO Y GARANTÍA

TRITURADORAS SERRAT

GAMA AGRÍCOLA, FORESTAL, SUELO, CABEZALES, ESPACIOS VERDES, BIOMASA

¡CONSÚLTANOS SIN COMPROMISO!

GRADILLAS DE CAMAS DE PÚAS

NOVEDAD

RODILLOS AGRÍCOLAS ARRASTRADOS AUTONIVELANTES DESDE 1-2-3 CUERPOS DE 3 A 11 M DE LABOR. TUBOS 711X14, 820X18 Y DE 3000 KG A 8000 KG.

CUIDAMOS EL BIENESTAR ANIMAL

EXTENDEDOR DE SILO TAMBOR Ø 80, 90 Y 100. SIEMPRE GALVANIZADOS.

PRECIOS ESPECIALES PARA PROFESIONALES

ENCONTRARÁS

CUALQUIER

TIPO DE RECAMBIO AGRÍCOLA

ENCAMADORA DE CUBÍCULOS DE 1.7 M3 Y 2.1M3

DISPONEMOS DE TODO TIPO DE PIEZAS DE DESGASTE DE ARADOS, GRADAS Y CULTIVADORES

BATERÍAS CON 3 AÑOS DE GARANTÍA WWW.CORBARSLL.COM

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L.

Poligono Industrial O Morelle, nave 4 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com

Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

DESDE A OCV TEMOS MOI CLARO QUE A RELAXACIÓN NA APLICACIÓN DE CERTAS

MEDIDAS SEN UNHA

XUSTIFICACIÓN CIENTÍFICOTÉCNICA PODE ORIXINAR UN EMPEORAMENTO DOS INDICADORES E, POR TANTO, UN MAIOR RISCO SANITARIO

Oacto principal do Centenario do Consello Xeral de Colexios Veterinarios de España, celebrado o pasado 20 de maio no Paraninfo da Universidade Complutense, tivo un claro carácter reivindicativo e permitiu constatar, ademais, o moito que a nosa profesión achegou á sociedade en termos de sanidade animal, de seguridade alimentaria e, polo tanto, de saúde pública.

Así o expuxo na súa conferencia maxistral o doutor e académico Amalio de Juana Sardón, quen, aos seus 103 anos, cunha lucidez admirable, efectuou desde o atril un prolixo percorrido por esta valiosa contribución, con fitos coma a creación e estructuración dos Servizos Veterinarios Oficiais. Desta maneira, a mellora da sanidade pecuaria, que é fundamental para o óptimo estado de saúde, o benestar e a produción da nosa cabana, vai avanzando con paso firme e seguro por un camiño non exento de dificultades.

Nin un paso atrás na erradicación da tuberculose bovina

O conflito xurdido nas últimas semanas entre algúns gandeiros de Salamanca e o Servizo de Sanidade Animal da Consellería de Agricultura por mor das campañas de saneamento, parece que obvia esta realidade incuestionable. Temos que lembrar, como veterinarios, que a tuberculose bovina é unha enfermidade bacteriana crónica con graves repercusións sanitarias que pode afectar a multitude de especies animais domésticas e salvaxes e ao ser humano. É, por tanto, unha zoonose. Ademais, as súas consecuencias desde o punto de vista económico son dun notable impacto, xa que nas explotacións gandeiras este prexuízo vén derivado principalmente do sacrificio obrigatorio dos animais reaccionantes ás probas oficiais e ás restricións ao movemento impostas pola normativa, sen esquecer –como xa apuntei– que a produtividade pode verse minguada nos animais enfermos.

Coma nos países da nosa contorna, para loitar contra esta zoonose veñen aplicando programas de control e erradicación no gando bovino, o seu principal hospedador, desde hai décadas, cuxa eficacia permitiu reducir de forma significativa a súa prevalencia en España, o que demostra a súa eficacia. Uns programas que contribuíron xunto a outras medidas hixiénico-sanitarias a que os casos de tuberculose humana de orixe animal se minimizaron.

O deseño dos programas de erradicación sempre ten en conta evidencias científico-técnicas. En concreto, o aplicado en España foi moi ben valorado polo subgrupo de Tuberculose Bovina da Taskforce, dependente da Comisión Europea, debido precisamente á súa sólida base científica e á continua adecuación das medidas ao obxectivo buscado. De feito, en España existen grupos de investigación de gran prestixio nacional e internacional, e, ademais, cóntase cun Laboratorio Nacional e outro Europeo de Referencia

de Tuberculose Bovina que traballan exhaustivamente en diferentes aspectos da enfermidade: diagnóstico, epidemiología, bioseguridade...

Os resultados derivados serven para que os xestores deseñen as mellores estratexias de control no contexto do programa de erradicación, sempre supeditados a cumprir a normativa europea nesta materia e buscando a compatibilidade cunha produción gandeira rendible. En consecuencia, desde a Organización Colexial Veterinaria (OCV) temos moi claro que a relaxación na aplicación de certas medidas sen unha xustificación científico-técnica pode orixinar un empeoramento dos indicadores e, por tanto, un maior risco sanitario.

A solvencia do programa desenvolvido en España foi recoñecida pola Comisión Europea. En consecuencia, a toma de decisións non consideradas nel e sen unha base científica é contraproducente, xa que non beneficia desde o punto de vista sanitario nin ao sector gandeiro da rexión implicada nin ao resto das explotacións en zonas de menor risco coas que podería haber vínculo epidemiolóxico.

Os veterinarios entendemos que o mantemento da presión diagnóstica e o incremento da bioseguridade nas zonas de maior risco na medida na que a situación epidemiolóxica o permita, aspectos que ten en conta o actual programa de erradicación de tuberculose bovina e o plan de actuación de tuberculose en especies silvestres, son actuacións fundamentais que deben seguir vixentes, polo contacto directo entre a gandería extensiva e a fauna.

O esforzo por lograr a erradicación da tuberculose na nosa cabana gandeira foi un mérito conxunto de gandeiros e veterinarios que agora non se pode cuestionar con semellante lixeireza. Non convén retroceder o camiño andado.

Luis Alberto Calvo Sáez Presidente da Organización Colexial Veterinaria (OCV)

Nanta celebrou unha xornada sobre sustentabilidade no marco de presentación da Cátedra de Gandería de Precisión

Un centenar de profesionais relacionados co sector da gandería, a fabricación de pensos e a distribución interesáronse en afondar nos retos de sustentabilidade presentes e futuros que este sector terá que afrontar da man dos relatores participantes na xornada “Sustentabilidade, da estética á ética”, organizada por Nanta con motivo da presentación da recentemente estreada Cátedra de Gandería de Precisión, que a compañía de pensos puxo en marcha xunto coa Facultade de Veterinaria de Zaragoza.

A directora de Marketing de Nanta, Carmen Martín de Lara, foi a encargada de dirixir a xornada, celebrada o 1 de xuño e na que se abordaron aspectos como o per l do consumidor actual en materia de sustentabilidade

e as posibilidades para facer fronte aos desafíos actuais neste ámbito. Así mesmo, tamén se presentou o proxecto Transhumancia, a través do cal os alumnos da Facultade de Veterinaria realizan prácticas con pastores transhumantes para poder coñecer de cerca este sistema produtivo.

Posteriormente, tivo lugar unha mesa redonda moderada por Ángel Ruiz Mantecón (CSIC), na que se trataron temáticas relacionadas co despoboamento das zonas rurais, a sustentabilidade ambiental, as certi cacións existentes en materia de sustentabilidade, as boas prácticas ao respecto da fabricación de pensos e o concepto de Granxa Circular promovido por Nanta. Participaron Paz Lavín, cientí ca titular no Instituto Gandería de Montaña (CSIC); Manuel Rondón,

xefe de vacún leiteiro de Nanta; José María Bello, xefe de produto de pequenos ruminantes de Nanta; Joan Riera, xefe de produto de vacún de carne de Nanta, e Juan José Moreno, manager de alimentación en Aenor.

CONCESIONARIO OFICIAL NEW HOLLAND PARA LUGO, ASTURIAS, CANTABRIA Y LA COMARCA DEL DEZA

CONCESIONARIO OFICIAL NEW HOLLAND PARA LUGO, ASTURIAS Y CANTABRIA

Encontro Provincial de Gandeiros de Raza Frisona de Afriza

A continuación, ás 12:00 horas, comezou o primeiro relatorio, da man de Rogelio Grille, veterinario de Recría Castro –empresa vinculada a Seragro–, que puxo o foco nas diferentes estratexias de alimentación e manexo na etapa de recría. Posteriormente, foi a quenda do investigador do Instituto Gandeiro de Montaña (IGM-CSIC), Francisco Javier Giráldez, coa charla titulada “Produción de ruminantes, impacto ambiental, competencia polos recursos e saúde dos consumidores: ciencia vs. opinión”.

Máis tarde, chegou o momento do coloquio e a rolda de preguntas. O encontro rematou coa comida e a entrega de premios ás mellores ganderías da provincia durante 2022.

O galardón por Tipo levouno La Sielma SC, de Monfarracinos; o de ICO foi para Rancho Guareña-Hnos. Olea Losa SL, de Castrillo de Guareña e, nalmente, o de produción recolleuno SAT Rote, de Zamora.

O hotel Convento I de Coreses (Zamora) acolleu o XXIV Encontro Provincial de Gandeiros de Raza Frisona o venres 23 de xuño. A xornada, organizada

por Afriza, deu inicio ás 11:30 horas, coas intervencións do presidente da Asociación, Daniel Vicente Rodríguez, e do veterinario Manuel V. Morales.

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

distribución material gandeiro

LIMPIEZAS AUTOMÁTICAS

Gomas y camas para vacas

Limpiezas automáticas

Estabulaciones libres

LAS ELIGEN MEJORES GANADERÍAS

NUESTROS PRODUCTOS

CORNADIZAS

MÁS DE LA MITAD DE LAS VACAS GALLEGAS COMEN O DUERMEN EN CORNADIZAS, CUBÍCULOS O CAMAS VENDIDAS POR NOSOTROS

BOXES PARA RECRÍA

INDIVIDUALES Y COLECTIVOS

Gomas y Camas para Vacas Tubular Bovino Tubular Flexible Limpiezas Automáticas

Distincións ás mellores ganderías e vacas galegas de 2022

Nas seguintes táboas recóllense as mencións honoríficas concedidas pola Federación Frisona Galega (Fefriga) co fin de promover e renderlles homenaxe aos criadores que, co seu esforzo, dedicación e profesionalidade, máis se distinguiron durante o pasado ano.

MELLORES EXPLOTACIÓNS DE GALICIA - PRODUCIÓN(1)

Concédeselles diploma ás 20 explotacións que, cun mínimo de 17 lactacións (normalizadas) finalizadas en 2022, obtivesen as mellores medias de produción (kg de leite) de Galicia.

MELLORES

Outórgaselles diploma ás 20 mellores explotacións por media de cualificación morfolóxica. Para a concesión deste recoñecemento tomouse como data de referencia a da última cualificación que tivo lugar na gandería. Ademais, as explotacións deben cumprir os seguintes requisitos:

- Contar con 17 ou máis reprodutoras cualificadas.

- Ter cualificadas máis do 90 % das femias maiores de 36 meses.

- Non superar o 5 % de reprodutoras inscritas no Rexistro Auxiliar “A”

MELLORES EXPLOTACIÓNS DE GALICIA POR ICO

Outórgaselles título de recoñecemento ás 20 mellores explotacións por índices xenéticos (ICO). Para a súa concesión tívose en conta que na avaliación xenética de novembro de 2022 as explotacións galardoadas cumprisen os seguintes requisitos: ter 17 ou máis reprodutoras, non superar o 5 % de vacas no Rexistro Auxiliar “A” e ter máis do 75 % das reprodutoras maiores de 36 meses valoradas xeneticamente.

MELLORES PRODUCIÓNS VITALICIAS DE GALICIA(1)

Dada a importancia que ten para os criadores a lonxevidade das súas reprodutoras, concédeselles título de recoñecemento a todas aquelas femias que, finalizando unha lactación en 2022, conseguisen ao longo da súa vida unha produción de leite igual ou superior aos 100.000 kg. Tendo en conta o número de vacas que conseguiron a devandita cantidade (486), publícanse só as 20 primeiras (listaxe completa en www.fefriga.com).

MELLORES PRODUTORAS DE GALICIA - PRIMÍPARAS (1)

Concédeselles este recoñecemento ás 20 mellores primíparas que, sen superar os 30 meses de idade no momento do parto, remataron a súa lactación (normalizada a 305 días) en 2022.

MELLORES PRODUTORAS DE GALICIA - VACAS (1)

Concédeselles este recoñecemento ás 20 vacas de 2 ou máis partos que na lactación (normalizada) finalizada en 2022 produciron máis kg de leite.

Renovación de establo con cubículos flexibles y gomas KEW PLUS de , también disponible en rollos.

VENTILADORES

De conectividad automática con sensores THI. Compactible con sistema de riego.

Varios tamaños disponibles. Diferentes modelos disponibles.

O leite, grande aliado para hidratarse en épocas estivais

Durante os meses do verán, cando a calor pode chegar a ser abafadora, o leite resulta ser unha moi boa opción a ter en conta para refrescarse. Rosa María Ortega, asesora científica da InLac, confirma que é unha das bebidas con mellor índice de hidratación e que axuda á recuperación de auga. Tamén achega proteínas, vitaminas e minerais valiosos en momentos de altas temperaturas, así como durante a práctica de deporte.

Acatedrática de Nutrición da Facultade de Farmacia da Universidade Complutense de Madrid, Rosa María Ortega, explica algunhas das claves que axudan a entender a importancia dos lácteos como fonte de hidratación.

Segundo lembra esta experta, asesora cientí ca da Organización Interprofesional Láctea (InLac), o leite contén gran cantidade de auga; de feito, conforma aproximadamente o 90 % do seu peso. Ademais de achegar proteínas de alta calidade e numerosos nutrientes, especialmente calcio, iodo, potasio e magnesio e vitaminas B2,

B12, A e B3, entre outros, “no verán, a maiores da súa importancia nutricional, engade achega de líquido e axuda deste xeito a refrescar ao que a consome”, puntualiza.

Para lograr unha boa hidratación –sinala Ortega–, no caso dos deportistas é importante vixiar unha achega adecuada de auga, uídos e bebidas isotónicas. “Algúns estudos atoparon, no caso dos nenos, que un patrón de consumo de bebidas baseado na inxestión de auga e leite asóciase cunha mellor hidratación que a observada en novos que beben soda e outro tipo de bebidas”. De acordo coa catedrática, e tendo en conta

que o consumo de lácteos é menor do aconsellado en máis da metade da poboación, é conveniente un aumento na toma destes produtos en calquera momento do ano, aínda que apunta que “as alternativas ricas en auga e que se poden tomar frías ou xeadas son de especial interese en épocas estivais”.

PASOS A SEGUIR NO VERÁN

Para estes meses calorosos, a experta proporciona algunhas recomendacións que se deben acatar. En primeiro lugar, recorda que para alcanzar unha adecuada hidratación, a primeira opción de todas é a auga: débense beber 8 vasos grandes diarios, pero sen esquecernos de tomar algún de leite fresco ou un iogur adicional, aínda que tamén poderían servirnos outras opcións, como o queixo fresco. “A variedade no consumo destas fontes de uídos axuda a lograr a hidratación óptima, xa que ás veces só con auga custa conseguir este obxectivo”, recalca.

De todos os lácteos, o leite como tal é o que achega maior cantidade de auga, un 90 %; posteriormente, o iogur, cun 80 % e, nalmente, o queixo fresco contén entre un 70 % ou un 80 %, dependendo do tipo. “O lácteo máis útil é o leite e con pequenas diferenzas a achega máis elevada de auga conséguese co desnatado, aínda que todos estes alimentos mencionados contribúen á hidratación”, asevera Rosa María Ortega.

En canto á cantidade de lácteos que a experta suxire comer para este verán, varían un pouco segundo as persoas e as súas circunstancias particulares. En adultos e nenos, aconsella consumir entre 2 e 3 racións de lácteos cada día; no caso de adolescentes, mulleres en embarazo e lactancia, deportistas e persoas maiores, considera que deben tomar entre 3 e 4 racións. “Entende-

É CONVENIENTE O AUMENTO DE INXESTIÓN

DE LÁCTEOS

NON SÓ NO VERÁN SENÓN

DURANTE TODO O ANO

mos por ración un vaso grande de leite, de 200-250 ml; 2 iogures ou unha porción de queixo duns 40-80 kg, segundo estea máis ou menos curado”, aclara. Nestas semanas, cando máis nos preocupa a hidratación, é preferible optar polo leite e os iogures.

Durante a canícula, o período máis caloroso do ano, a asesora da InLac suxire a toma dun vaso de leite fresco ou dun batido elaborado con leite ou iogur como base: “Son opcións altamente apetecibles e que axudan a rehidratar”. En canto aos xeados, recomenda elixir os que teñan base láctea: “É unha alternativa de interese lúdico, nutricional e tamén rehidratante”, conclúe a catedrática.

- O leite contén gran cantidade de auga; de feito, conforma aproximadamente o 90 % do seu peso

- Tendo en conta que o consumo de lácteos é menor do aconsellado en máis da metade da poboación, é conveniente un aumento na toma destes produtos en calquera momento do ano

ESTE VERÁN DEBEMOS…

- Beber 8 vasos de auga diarios e incluír varias racións de lácteos ao día, que nos axudarán a manternos hidratados

Rosa María Ortega, asesora científica da InLac

Un alimento de la leche

PODER CONSUMIR LEITE DE ADULTO É UNHA VANTAXE

EVOLUTIVA DO HOME EUROPEO, POIS CONSEGUIU ADAPTAR O SEU INTESTINO PARA ASIMILAR CON NORMALIDADE O LEITE DOUTROS MAMÍFEROS RUMINANTES

Este artigo quéroo dedicar ao leite, un produto que é o núcleo do meu traballo como veterinario e que é o meu alimento no amplo sentido da palabra.

Oleite dos mamíferos é tan rico que os lactantes non se alimentan doutra cousa mentres son crías, pois ten todo o que necesitan: graxa, proteína, azucres, vitaminas e minerais.

En canto á importancia do leite de vaca na alimentación humana, non cómpre dicir moito; baste como exemplo ilustrativo o ocorrido en Holanda, onde os seus habitantes pasaron en cento cincuenta anos de seren os europeos máis baixos aos de máis altura. Como se explica? A resposta está no leite: cando os holandeses comezaron coa cría intensiva das vacas pintas, o prezo do leite e os seus derivados (manteiga, queixo, iogur…) baixou e este líquido converteuse nun produto de consumo moi popular neste país. O aumento de consumo de lácteos relacionouse directamente co aumento no talle dos seus habitantes.

Poder consumir leite de adulto é desde o punto de vista biolóxico unha vantaxe evolutiva do home europeo, pois conseguiu adaptar o seu intestino de tal forma que podía asimi-

lar con normalidade o leite doutros mamíferos ruminantes: vaca, búfala, ovella e cabra.

Seguro que escoitastes voces en contra do consumo de leite con argumentos como que o home é o único animal que consome leite de adulto. A miña resposta a isto é que tamén somos a única especie que escoita música, le libros, pinta cadros, cociña os alimentos e un longo etcétera de cousas que facemos e que non fan o resto dos animais.

Intolerancia á lactosa

Tamén vos soará a frase “eu non tomo leite porque me senta mal”... Que lles pasa a estas persoas? Pois que, para poder asimilar correctamente o leite, fai falta unha encima que produce o intestino, a lactasa. Aínda que nos animais a súa presenza vai desaparecendo a medida que deixan de ser lactantes, resulta que a maioría dos europeos conservamos a produción desta encima, polo que así podemos ser quen de dixerir correctamente a lactosa na idade adulta.

Antón Camarero Veterinario de Adial

A LACTOSA É UN NUTRIENTE NECESARIO QUE ACHEGA AZUCRES, NON UN PRODUTO INDESEXABLE DOS LÁCTEOS, COMO ALGÚNS NOS QUEREN FACER VER

Que pasa cos que chamamos intolerantes?

Pois que non teñen cantidade suficiente de lactasa e, como consecuencia, inxerir leite provócalles diarreas, porque non conseguen degradar a lactosa no seu intestino e esta arrastra a auga do interior do organismo á luz intestinal. A intolerancia á lactosa adoita estar relacionada co feito de que sintetizan menos cantidade de encima da que necesitan, pero a non incorporación de lácteos na dieta pode ser ás veces a causante, é coma se ao sistema dixestivo lle faltase adestramento.

Porcentaxe de intolerancia de diferentes poboacións

Os produtos lácteos

Non todos os lácteos conteñen as mesmas cantidades de lactosa; a súa presenza é máis abundante en leites concentrados e condensados (elimínase auga aumentando a concentración doutros nutrientes). Os queixos (sobre todo os de longa maduración), iogures ou kéfir case non conteñen lactosa, pois as bacterias que os fermentan convértena en ácido láctico. Ademais, as “bacterias ácido lácticas” son capaces de repoboar o noso intestino e producir máis lactasa. O ácido láctico que se produce impide que os xermes patóxenos se multipliquen no noso intestino. Estes si que son superalimentos! Xa vedes que non hai que buscar produtos exóticos: o leite éo, témolo a man e funciona.

83 %

Mexicanos 83 %

Centroafricanos 83 %

Tailandeses 98 %

Fonte: Montes e Permón, 1990

Na táboa podedes observar a porcentaxe de poboación intolerante segundo os países, a cal confirma que a proporción diminúe cando aumenta o consumo de leite entre os seus habitantes.

Resumindo, a lactosa é un nutriente necesario que achega azucres, non un produto indesexable dos lácteos, como algúns nos queren facer ver. Excepcionalmente, pode causar en certos individuos problemas de intolerancia, que na maioría dos casos se resolve habituando o organismo ao seu consumo (cunha dieta que incorpore pequenas cantidades). Outra solución sería a adición de lactasa á dieta ou o consumo de lácteos que xa conteñan esta encima.

Así que xa sabedes: para crecer, moito leite hai que beber e comer!

CARMEN CASTELLA, FARMACÉUTICA CON ALMA DE VETERINARIA

Neste sentido, como viviu a evolución que tivo no sector a integración da muller e a súa normalización nos diferentes postos das empresas?

Creo que facía falta que as mulleres entrasen no sector, tanto no Departamento de Marketing como en Vendas; de feito, direi que en Vendas aínda boto de menos moitas mulleres, sobre todo ligadas a animais de produción. Relacionadas con animais de compañía si que hai moitas, pero en animais de produción creo que aínda hai moi poucas.

Hai pouco tempo falámolo entre compañeiros, preguntámonos que porcentaxe podería haber e chegamos á conclusión de que estarán entre o 20 e o 30 % e, a min persoalmente, paréceme que mesmo hai menos.

Carmen Castella dirixiu ata principios de xuño o Departamento de Marketing de Virbac, pero rematou xa a súa grande etapa profesional e, antes da súa xubilación, charlamos con ela de como foi a súa traxectoria, dos retos aos que se tivo que enfrontar ao longo destes anos e de cara a onde cre que debemos camiñar para fortalecer ao sector gandeiro.

A piques de tomar as rendas da súa xubilación, a que retos se tivo que enfrontar na súa vida profesional?

A verdade é que creo que non me tiven que enfrontar a retos moi difíciles. No momento en que eu me adentrei neste mundo era un sector moi de homes. Atopábame ás veces en reunións de vendas con todo o equipo e, despois de cear, vía que facían grupiños. Querían ir tomar copas e case sentía como que sobraba. Á parte desas cousas, sempre me sentín moi ben acollida.

Sería das poucas mulleres, ou case a única, que había traballando no sector.

Si. A verdade é que no Departamento de Marketing da miña primeira empresa, Purina, eran todo homes. Creo que era a única muller, se non recordo mal, e levaba o Departamento de Agroconsumo. Logo, xa en Virbac, o equipo foi máis variado e a maioría eramos mulleres. Notouse que este tema cambiou totalmente.

Con isto quero demostrar que aínda falta moito para que haxa unha normalización total, pero estamos a darlle un pouquiño a volta ao que había.

Como aprecia este tema en canto a técnicos de campo e a gandeiros? No sector bovino concretamente existen moitas diferenzas ao longo de España. Recordo como nunha das primeiras charlas que impartín en Galicia, estando en Virbac, a maioría, diríache que o 90 % das persoas que había na sala eran mulleres; algo que me chamou moitísimo a atención. Con todo, ao pouco tempo, ofrecemos outra xornada en Andalucía, en Valle de los Pedroches, e non se presentou ningunha. Se reunísemos a 30 ou 40 persoas, mulleres eran cero. Preguntábame, pero como pode haber unha diferenza tan abismal entre unha zona de España e outra? Á parte destas sorpresas, noutros sitios pode ser que a balanza estea máis equilibrada, pero seguen predominando os homes.

“Se as ganderías teñen que pechar, de onde vai vir o leite? É que non sabemos o que nos estamos xogando”

TRAXECTORIA LIGADA Á SAÚDE ANIMAL

“A min a Veterinaria sempre me gustou; de feito, eu tiña que estudar esa carreira, pero nese momento en Barcelona non había facultade e non quería irme a Zaragoza. Por iso, acabei estudando Farmacia, coa idea de que despois faría Veterinaria. Ao final, non a estudei, pero sempre me movín moi ligada a ela. Son unha farmacéutica que viviu no mundo da Veterinaria.

Empecei traballando nunha farmacia e enseguida me pasei a unha empresa do sector como era Purina. É certo que despois estiven unha época dentro da industria farmacéutica de humana e logo volvín a animais para acabar en Virbac. Aquí estiven 22 anos.

Dentro de Virbac pasei practicamente por todos os departamentos. Empecei dedicada a cabalos, logo funme a pequenos animais, levei unha tempada a nutrición e o equipo de vendas, e finalicei en animais de produción”.

O outro día, escoitando un programa de radio, estaban xustamente falando de que necesitaban moito leite para xente que non tiña medios económicos. Dicían que o prezo se duplicou e que para eles era unha situación fatal. Estiven a piques de chamar para dicirlles: "Señores, pensaron que quizais o prezo que estaban a pagar antes por este leite era un prezo que estaba a arruinar os gandeiros? Quizá pensan que o prezo de antes era máis xusto, pero asegúrolles que non o era”. Quedei coas ganas de chamar, porque explican só unha parte das cousas e é necesario coñecer todas as versións.

Precisamente, desde Virbac, quixo mostrar a cara máis humana das persoas que dedican a súa vida ao campo coa campaña #YoSoyCampo. Que pretendía con esta iniciativa? Efectivamente, isto mesmo que vos estou transmitindo. Estamos a ver que os gandeiros cada vez están máis mal vistos, tamén os veterinarios e o resto dos técnicos ligados a este sector, polo que cremos moi necesario pór o noso gran de area para darlles a oportunidade de explicar a súa historia, a súa problemática.

Á hora de pór en marcha esta campaña puideron influír, ademais de toda a súa traxectoria profesional, as súas orixes familiares?

Si, claro. Nacín no Pirineo de Lleida, en Pallars, unha zona na que se vivía da gandería, aínda que agora todo foi decrecendo e irrompeu con forza o turismo.

Na miña casa, os meus pais tiñan vacas, os meus avós tiñan vacas, os meus tíos tamén e mesmo teño primos que actualmente viven delas. Iso si, tiveron que pasar da vaca de leite á vaca de carne.

Foron moitos os anos de experiencia no sector. Como ve a día de hoxe a produción gandeira, en xeral, e a leiteira, en particular?

Vexo un sector ao que se lle está presionando demasiado. Estano endemoñando, por dicilo dalgunha maneira. Penso que a xente da cidade non coñece ben o que hai no campo e creo que deberiamos explicarllo mellor para que entendan que o campo e que os gandeiros son necesarios, porque, se non, non imos comer.

Se as ganderías teñen que pechar, de onde vai vir o leite? Da China? De onde vai vir a carne? Do Xapón? É que verdadeiramente non sabemos o que nos estamos xogando. O sector primario é básico e neste momento están a machucalo demasiado.

Que se o metano das vacas, que se contaminan… Non contaminan os avións que collemos para irnos de vacacións? A xente que fala tanto de que se as vacas contaminan, logo colle o avión e vaise á outra punta do mundo. Empecemos a mirar o noso embigo de maneira sincera.

É urxente que a sociedade saiba as súas circunstancias e polo que están a pasar, e iso é o que pretendemos con #YoSoyCampo, que a xente nos conte os seus problemas e que cheguen a aqueles que non coñecen o seu mundo. Se, ademais, alguén da Administración o ve e se dá conta do que está a pasar, sería marabilloso.

Eu desde pequeniña vin como a xente non podía vivir da gandería e íase a Barcelona, emigraba para traballar en fábricas. A verdade é que todo isto me daba dor de barriga, o pensar que isto puidese pasar cos meus pais, que se fosen á cidade, e que eu me tivese que ir con eles. Era de campo, gustábame vivir alí e non me vía vivindo nunha cidade, encerrada. As miñas preocupacións de moza eran dúas: que se pechasen as ganderías e a xente se fose, e que as aldeas quedasen baleiras.

Agora, que tiven a oportunidade de que a xente do rural nos explicase todas esas historias e sensacións, era o momento de apostar por #YoSoyCampo.

“DIFÚNDENSE MOITAS FALSAS NOTICIAS. HAI QUE FACERLLES FRONTE E DEMOSTRAR POR QUE NON SON CERTAS”

O equipo de Virbac no último Congreso de Anembe celebrado a finais de maio en León

Existen xa algunhas iniciativas deste estilo, quizá poucas aínda. Cre que se deberían facer como colectivo e non tan individualistas?

Si. É certo que o sector debería unirse máis e apostar por iso. Está a facerse algunha cousa, pero o máis importante de todo é que chegue realmente ás cidades e á xente que non coñece esta realidade.

Lembro un relatorio en Figan no que se me puxo a pel de galiña, porque nos mostraron o futuro que nos espera se seguimos por este camiño. Os produtos virán todos de fóra, non teremos nada de proximidade e, sinceramente, iso asusta.

A pandemia veunos a demostrar o que pasaba cos produtos que nos chegan de fóra, a grave problemática que tivemos coas subministracións do exterior. Imaxinade se acabamos consumindo toda a nosa alimentación da outra punta do mundo. Eu non o vexo, dáme pánico.

Como responsable de Marketing no sector, que outras ideas proporía para chegar ao consumidor, sobre todo ao consumidor urbano?

Eu comezaría por abaixo, polas escolas. Nas escolas explícannos moitas cousas, moitas matemáticas e moitos idiomas, pero é que quizais hai que empezar polo básico, polo que comemos cada día.

É necesario saber de onde vén cada produto que comemos, como se produce e quen o produce, porque, se non comemos, morremos. Explicarlles aos nenos de onde vén o leite, o cereal, o pan, todo, é esencial. Mostrarlles tamén as correntes opostas e, logo, que cada cal tome as súas decisións. Coñece todas as realidades e, logo, ti decides.

Creo que se difunden moitas falsas noticias e iso é o que o sector ten que erradicar. A todo aquilo que sexa falso, hai que facerlle fronte e demostrar por que non é certo. Se non o facemos así, imos mal.

A tan só unha semana de despedirte de todo o equipo, como están a ser estes últimos días na compañía? Están a ser un pouco raros. Despois de traballar toda a vida, desde que acabei a carreira e 22 anos en Virbac, estáseme facendo superestraño. O pensar que o vindeiro xoves xa non me vou ter que levantar ás 7 da mañá para ir traballar é verdadeiramente un pouco raro. O non ver os meus compañeiros cada día e non ter esa relación é o que levo peor, pero, doutra banda, estou encantada. Vou poder facer a miña vida persoal, o que teña ganas de facer e o que non puiden ata agora. Iso tira moito.

Seguirás relacionada co campo? Por suposto. Estarei ligada sempre ao meu pobo, porque o meu marido tamén é do Pirineo, a miña lla vive alí e entón as épocas do bo tempo ireime a esa zona. Teño o meu horto xa plantadiño e paso moitísimo tempo nel, porque me encanta. Logo, teño outra afección, que son os cogomelos e con eles paso días. A maioría do meu tempo dedicareina a estar no campo e na montaña, a volver ás miñas orixes.

Por motivos laborais cruzámonos no camiño, Carmen, e foi un verdadeiro pracer traballar xuntos. Desde Vaca Pinta estamos convencidos de que estas ideas que nos compartiches conforman o verdadeiro camiño a seguir. Agradecémosche enormemente o teu traballo e o teu esforzo neste sentido, e desexámosche o mellor para esta nova etapa.

Moitísimas grazas a todo o voso equipo, porque foi un gustazo traballar convosco. Sempre nos facilitastes moito as cousas e a verdade é que estou moi agradecida.

“A MAIORÍA DO MEU TEMPO DEDICAREINA A ESTAR NO CAMPO E NA MONTAÑA, A VOLVER ÁS MIÑAS ORIXES”

Gravando unha das últimas reportaxes que dirixiu para #YoSoyCampo

Ao sur da península, en Córdoba, atopámonos con Javier Jiménez, quen comezou os seus estudos en Veterinaria en 2011; unha vez que rematou a carreira, no ano 2016, xa puido empezar a traballar. Actualmente, é veterinario en DehesaVet e, nesta nova entrega de #YoSoyCampo, afonda no seu traballo diario, relata unha anécdota que o marcou nos seus inicios e dá a súa opinión sobre a situación da profesión dentro do sector a día de hoxe.

Que te motivou a entrar nesta profesión?

A razón pola cal estudei Veterinaria foi porque, dende que teño uso de razón, me gusta todo o que ten que ver co campo e a natureza. Os meus avós eran gandeiros, o meu pai é veterinario… Todo iso levoume a ser quen son.

Cales son as túas principais funcións como veterinario?

A xestión de explotacións de vacún de leite e de carne, fundamentalmente a tres niveis. A nivel reprodutivo, nas femias, mediante as ferramentas de ecografía, inseminación e transferencia de embrións, para levar a cabo unha mellora xenética e de rendibilidade da explotación.

Tamén, como segundo piar, a nivel sanitario: o estudo da eficiencia e a calidade seminal dos sementais, a través da análise das principais patoloxías que sofre esta especie. Lévanse a cabo programas de prevención para evitar e erradicar estes problemas que afectan durante todo o ciclo reprodutivo dos animais.

Por último, pero non menos importante, a alimentación; é vital garantir os requirimentos nutricionais básicos en cada ciclo e etapa reprodutiva do animal e, a maiores, conseguir que sexa rendible.

Que é o que máis che gusta do teu traballo?

Fundamentalmente, a liberdade da que podemos gozar no campo. No día a día, ves que a xente é moi natural, e tamén é interesante marcar unha serie de obxectivos e poder cumprilos. Outro aspecto que me encanta é a recría e a mellora xenética do gando ano a ano, sobre todo de limousin, que é a raza que máis me gusta.

Recordas algunha anécdota que te marcase?

No meu primeiro ano de traballo estiven na zona de Piedrahíta, en Ávila. Nunha noite de inverno, chamáronme ás tres da mañá uns gandeiros dunha aldea. Cando cheguei alí, a vaca en cuestión tiña torsión de matriz, e tiven que proceder a facer a cesárea. A experiencia foi moi bonita e aquelas persoas tiñan uns valores destacables: cando rematei, lembro perfectamente como a muller do gandeiro chegou co seu cubo de auga quente, a súa pastilla de xabón e a súa toalla… Téñoo gravado na miña memoria.

Que problemas ves dentro da profesión?

A maior complicación que se nos presenta é a falta de auga: temos unha seca importante. Outro problema é que o valor do produto é menor do que debería ser; entón, considero que necesitamos unha figura que lle faga entender á sociedade a necesidade de pagar polo produto. O gandeiro non necesita subvencións, necesita que o seu traballo estea ben valorado.

Como ves o futuro da veterinaria de campo?

Eu creo que vai cambiar e que o futuro do veterinario de explotación terá que estar tamén enfocado á xestión da agricultura; temos que facela eficiente. É unha parte que está apenas sen explotar e necesitamos que os campos estean correctamente xestionados para ver unha mellora.

Que opinas sobre a falta de emprendemento no sector?

Ao final ninguén quere ter responsabilidades e hai unha falta de ilusión xeneralizada. Eu creo que as autoridades deberían motivar a xente, tamén a nivel fiscal, a que queiran emprender e desenvolver a súa empresa. Por exemplo, no caso das persoas novas, estaría ben que as estimulasen para poñer en marcha o seu propio negocio.

“O futuro do veterinario de explotación terá que estar tamén enfocado á xestión da agricultura”

Xornada de Lely sobre granxas XL

EN VÍDEO!

Lely mellora a eficiencia das ganderías de gran tamaño con base no tráfico libre

Os días 29, 30 e 31 de maio Lely organizou en Valladolid unha xornada dedicada á xestión de grandes rabaños e ao Dairy XL. Os asistentes puideron gozar de diversas charlas da man de expertos no sector e de varias actividades, ademais de coñecer a explotación SAT Prados Hondos.

Valladolid foi o lugar escollido para celebrar a Xornada Técnica de Lely sobre Granxas XL, que se levou a cabo os días 29, 30 e 31 de maio. Así, a compañía invitou os asistentes a desfrutar de varios relatorios e a coñecer unha granxa automatizada, SAT Prados Hondos. Durante o transcurso deste evento, puidemos conversar cos relatores sobre diversos temas relacionados co concepto de granxas XL de Lely, o tráfico libre ou as áreas de separación, entre outros.

Alberto Sánchez, responsable de vendas e marketing de Lely Center Los Corrales, destacou o concepto Dairy XL de Lely, o cal creou e desenvolveu a compañía para o manexo de granxas de máis de 500 cabezas. “Con iso imos conseguir que os gandeiros produzan máis leite con menos uso de man de obra e, por suposto, non nos esquecemos das nosas protagonistas: as vacas”, puntualizou.

A existencia de áreas de separación é un dos criterios que Lely defende para as granxas XL, xa que son vitais para dedicarlles a maior parte do tempo ás vacas que máis o necesitan. Outro dos aspectos a ter en conta que sinalan desde esta empresa é a falta de tempo das vacas. Se facemos cálculos, só lles que-

dan dúas horas e media cada día para o muxido: “Co tráfico libre, solucionamos isto e conseguimos que o animal permaneza moi pouco tempo de pé. Somos inimigos das vacas coxas, gústanos que estean sas porque é a súa principal arma, a cal nos vai facilitar a nós o éxito”.

A alimentación é outro tema no que fixarse en calquera granxa e a razón pola cal van elas soas a muxirse é precisamente porque ao facelo obteñen o concentrado. “Diferenciar a alimentación por vaca é algo moi intelixente, porque non todas necesitan os mesmos requirimentos e así conseguiremos que a súa condición corporal, cando cheguen ao período de secado, sexa óptima”, concluíu Sánchez.

A OPINIÓN SOBRE LELY DE VARIOS EXPERTOS

Héctor Garcinuño, xerente de Lely Center Ávila; Cedric Blanc, FMS de Lely en Norteamérica, e Gumersindo de la Riera, veterinario e asesor de CowSignals, tamén formaron parte do evento.

O xerente de Lely Center Ávila, Héctor Garcinuño, foi o encargado de darlles a benvida aos asistentes e de presentar a xornada. Neste centro de Lely contan

cun parque de 198 robots. En 2008 instalaron o primeiro A3 e, actualmente, hai 30 persoas traballando, divididas en cinco departamentos. A día de hoxe teñen 3 granxas XL.

Garcinuño destacou o servizo técnico do seu Lely Center durante a entrevista: “O gandeiro quere un equipo de profesionais cerca da súa granxa. A máquina debe funcionar as 24 horas do día e nós temos que estar aí para darlle ese servizo”. O principal obxectivo desta compañía cos Astronaut é que os animais poidan ir sós a muxirse mentres que os operarios se dedican a outro tipo de tarefas, sen ningún problema nin preocupación. Para iso, tamén se empregan as zonas de separación. “É a nosa filosofía e sobre ela imos seguir traballando. Ademais, estamos vendo que realmente funciona”, sinala o xerente de Lely Center Ávila.

O uso de robots, en ocasións, asociouse única e exclusivamente a granxas pequenas. Porén, cada vez é máis evidente que beneficia claramente a grandes explotacións: “Cantos máis robots tes, menos persoas necesitas para levalos” –indicou Garcinuño–, “cando os traballadores chegan a unha gandería robotizada, o 80 % do traballo xa está feito.

O TRÁFICO LIBRE NA PROCURA DA SAÚDE DA VACA

O técnico holandés Joep Driessen, da empresa CowSignals e experto de referencia no benestar animal, foi un dos relatores deste evento, cuxa exposición se centrou no tráfico libre e nos seus beneficios. Este profesional leva case trinta anos traballando na saúde da vaca con veterinarios en moitos lugares de todo o mundo. De feito, visitou ata 70 países co obxectivo de axudar os gandeiros. “Cinco lactacións é o éxito”, afirma.

Driessen recordou que a vaca quere o mesmo que a xente: máxima saúde; isto é o resultado dunha boa alimentación, auga, luz, aire, descanso e espazo. SAT Prados Hondos, segundo o holandés, é un bo exemplo como gandería que cumpre con todas estas condicións, aínda que “pode mellorar máis nalgúns aspectos, como cada granxa”. Tamén é importante que as vacas dispoñan do espazo suficiente, mínimo de 70 centímetros e, os últimos dez días antes do parto, evitar o estrés para o animal.

É necesario que as vacas vivan máis tempo. Tal e como explica Joep Driessen, “o problema máis grande en todas as granxas ao redor do mundo son as coxeiras”. Nun primeiro momento empezan coxeando, paran de comer, rematan con feridas e, finalmente, acaban sufrindo enfermidades. Cada un destes contratempos supón unha falta de lactación. “Se as vacas non sofren destes inconvenientes, temos aseguradas dúas lactacións, e incluso poderemos chegar a cinco, que é a cifra ideal”. Polo tanto, o obxectivo sería chegar aos 50.000 litros de produción por vaca, cun 3,6 % de proteína e un 4,5 % de graxa. “É posible conseguilo, pero o gandeiro necesita mirar, pensar e axudar ao animal. Niso consiste o noso sistema CowSignals, que busca o benestar animal”, apuntou.

Do tráfico libre, polo que en Lely apostan claramente, o holandés destacou o beneficio que xera este ao evitar que as vacas permanezan tanto tempo de pé esperando o momento de muxido, o que minimiza radicalmente a aparición de coxeiras nos animais. Ademais, confesou que a opción de usar robots lle agrada porque

moxen nun tempo moi curto e de maneira totalmente automatizada.

“Hai moitos sinais pequenos que poden axudar o gandeiro” é un dos lemas máis importantes que defende CowSignals. Na súa páxina web dispoñen de varios vídeos que tratan diferentes temáticas, por exemplo, infertilidades, mastites, coxeiras etc. Tamén ofrecen cursos ata en 70 países, con asesores especializados.

Entón, canto máis grande sexa a granxa, menos persoal fai falta, e iso é diñeiro”. Héctor Garcinuño concluíu que “se estás pensando en automatizar a túa granxa, Lely é a opción”.

Pola súa parte, De la Riera centrou a súa intervención na visión do veterinario en relación ás granxas con robot. Un dos temas que máis remarcou durante a súa quenda foi o cambio do papel do

veterinario de campo que, nos últimos tempos, tamén se dedican a asesorar os gandeiros. Algúns dos beneficios que este veterinario resaltou sobre o tráfico libre na conversación que mantivemos con el baséanse na rendibilización da produción e no benestar das vacas.

De la Riera considera que as áreas de separación son moi importantes, tanto para evitar a competitividade no rabaño xeral como para facilitar o traballo dos técnicos e dos gandeiros.

Como profesional, resalta que as enfermidades das vacas son un aspecto negativo para a produción e débense evitar sempre na medida do posible e solucionalas en canto sexa necesario. Isto supón, inevitablemente, un custo para a gandería. Co modelo de Lely de tráfico libre e as áreas de separación, o número de vacas enfermas adoita diminuír, o que trae consigo un aspecto moi positivo para as explotacións.

O FMS de Lely en Norteamérica, Cedric Blanc, foi o protagonista do último dos relatorios dados neste acto, onde afondou no manexo da man de obra en granxas XL, máis concretamente na

Joep Driessen, da empresa CowSignals, técnico e experto de referencia no benestar animal

As áreas de separación evitan a competitividade do rabaño e facilitan o traballo

Un dos principais obxectivos de Lely é conseguir o benestar das vacas

situación actual que están vivindo este tipo de ganderías en Norteamérica. Vive en California e a súa zona de traballo comprende as áreas de América do Norte e do Sur, e Europa occidental.

Segundo Blanc, nos países americanos, a situación das granxas XL varía con respecto a Europa e tamén é diferente entre si, dependendo dos territorios. En California ou Texas si teñen experiencia con granxas de grandes tamaños. En América Latina, a cifra de exemplares adoita diminuír un pouco máis e en Europa occidental trabállase fundamentalmente con granxas de tamaño máis ben familiar, aínda que nalgunhas zonas o número de cabezas vai aumentando, como é o caso de España, por exemplo.

“A vantaxe de Lely é que xustamente une todos os beneficios de benestar animal cun concepto de liberdade dos animais grazas ao tráfico libre”, sinalou. Tamén insistiu no asesoramento que a compañía leva a cabo cos seus clientes, para que así poidan controlar ben esta forma de manexo, con sistema robotizado e tráfico libre.

SAT PRADOS HONDOS, GANDERÍA PROTAGONISTA DA XORNADA

Ángel Fernando San Juan é o propietario da gandería SAT Prados Hondos, situada en Villanueva del Duero (Valladolid), a cal foi visitada durante o encontro, e é un exemplo e un referente dentro do sector. Así, os asistentes puideron coñecer de primeira man a explotación de San Juan.

A IMPORTANCIA DA NUTRICIÓN

Ángel Ávila, nutrólogo e unha figura moi relevante dentro do sector, tamén participou como relator no encontro, cunha charla centrada na nutrición no robot de muxido Lely.

Na actualidade, está manexando unhas 65 ganderías con robot; algunhas delas son consideradas como granxas XL, como por exemplo unha que ten 10 robots.

Segundo nos relatou, unha das anécdotas recentes que máis marcou a súa traxectoria profesional ocorreu o ano pasado, momento no que deu un webinar para unha empresa de nutrición no Brasil. A través deste, moita xente de América do Sur contactou con el. En concreto, un grupo de persoas procedentes da Arxentina viaxaron a Galicia para coñecer as producións de aquí. “O segundo día, dixéronme que viñeran ver se o que eu contara era verdade ou non, e concluíron que si e que estaban encantados de ter vido”, explicou Ávila. Naquel momento, estaban con producións de 45-46 kg de leite; hoxe en día xa superaron a barreira dos 50 kg.

A raíz desta historia, Ávila visitou Arxentina a finais do mes de abril, país que conta con 4 millóns de vacas de leite, das cales por agora só o 20 % están tecnificadas. Alí deu charlas de nutrición en granxas XL. Tempo despois, tamén realizou unha viaxe a Hungría, lugar onde acudiu a diversas ganderías e deu varios relatorios. Deste país destacou que unha das explotacións, que contaba con 17 robots, agora busca chegar a 30: “O técnico quere vir a Galicia a ver as nosas producións, é dicir, ao final estamos exportando o noso modelo polo resto do mundo”.

O nutrólogo é, ao igual que Lely, un defensor do modelo de tráfico libre: “Permítelles ás vacas ir con máis frecuencia ao comedeiro, sobre 12 veces ao día. En cambio, cando existe un tráfico dirixido ou forzado, o consumo de alimento redúcese a menos da metade, ao igual que as visitas: sobre 6 diarias”.

Outra das funcións de Ángel Ávila nas ganderías é asesorar sobre a xestión económica. Cando se instalan robots, os animais vólvense máis eficientes e os custos redúcense. “Nun estudo de Pensilvania do ano 2017, comparáronse 8 ganderías robotizadas e 45 granxas en sala. Viuse que as explotacións robotizadas tiñan producións máis altas que as que non o estaban”. Isto débese á tranquilidade da vaca grazas á maior liberdade, por tanto, máis benestar animal e moitísimo mellor manexo.

Por último, en canto á tecnificación da alimentación con Lely Vector, Ávila recalcou que se obtén máis información que doutro xeito non se consegue, como pode ser o consumo diario de materia seca ou a eficiencia.

O tráfico libre permítelles ás vacas ir con máis frecuencia ao comedeiro

Ángel Ávila, nutrólogo

Os asistentes puideron coñecer a gandería SAT Prados Hondos

Actualmente, SAT Prados Hondos posúe 468 animais en muxido, o dobre de recría e un 13 % de vacas secas. En total, rozan as 2.000 cabezas a día de hoxe. Tamén manexan 140 hectáreas de millo, 260 de centeo, 20 de viñedo e 30 en barbeito.

A granxa distribúese en dous parques. Un conta con catro robots Lely Astronaut AA e no outro sitúanse os outros catro robots dos que dispoñen, que son modelos A5. “Este último foi deseñado coa asesoría de Lely e respectando os criterios que defendemos. Un deles é que no manexo de granxas XL haxa áreas de separación”, apuntou o responsable de vendas e marketing de Lely Center Los Corrales. Tamén adquiriron no seu momento un Lely Juno para arrimar comidas e un Lely Calm para amamantar os xatos. En canto a plans de futuro, a principios do ano que vén esperan instalar dous robots máis e, máis adiante, outros dous, alcanzando a cifra total de 12. Na actualidade son 7 traballadores, incluído Ángel Fernando San Juan, os que levan a gandería.

“Ao final, o robot e o tráfico libre supoñen grandes vantaxes e é mellor para todos, tanto para as vacas como para o gandeiro. O volume de traballo diminúe para os operarios e os animais gozan de maior comodidade, liberdade e benestar”, aseverou o propietario. No caso particular de San Juan, cando quixo poñer os dous primeiros robots, no ano 2009, fixo moitas visitas por toda España e viu que a mellor opción naquel momento era Lely. “Cando pasei de 4 a 8, barallei se debería cambiar a marca de robot ou poñer unha sala robotizada. Ao reflexionalo, concluín que o ideal era seguir polo mesmo camiño que ata agora e é que eu creo que esta opción, hoxe por hoxe, é a que mellor está funcionando”.

O socio afirmou que está moi satisfeito coas súas decisións e cos resultados que está obtendo grazas a elas. Sempre que pode, recomenda Lely a quen lle pregunta e cóntalle a súa experiencia: “Énchete de satisfacción que unha persoa que apostou e que creu no que viu aquí e no que lle contaches lle funcione e lle vaia moi ben”, conclúe.

Cada vez é máis evidente que o uso de robots beneficia claramente as grandes explotacións

Se queres saber máis sobre o modelo de Lely para robotizar grandes explotacións de leite, non dubides en poñerte en contacto con nós no seguinte enderezo de correo electrónico: elmodelolelyparalasgrandesexplotaciones@cor.lelycenter.com e lembra que unha vaca feliz é unha vaca máis produtiva.

Héctor Garcinuño, xerente de Lely Center Ávila

Ángel Fernando San Juan, propietario de SAT Prados Hondos

Durante o encontro, celebrouse unha mesa redonda

Actualmente contan con 8 robots Astronaut

O Campus Terra da USC prepara xa unha nova edición do Máster de Produción de Leite

A dirección do curso anunciou unha nova convocatoria, que dará comezo no mes de setembro no Campus Terra de Lugo. O prazo de preinscricións tivo lugar do 6 ao 30 de xuño e as matrículas poderanse efectuar do 10 ao 22 de xullo.

OMáster Propio da Universidade de Santiago de Compostela (USC) proponse como resposta formativa a unha demanda de especialización das explotacións gandeiras. Xorde nun contexto no cal as granxas leiteiras, sometidas a unha dinámica empresarial moi esixente, demandan técnicos fortemente especializados, con capacidade para analizar os problemas, dar respostas e propor solucións.

A colaboración da USC e da Xunta de Galicia, a través da Axencia Galega da Calidade Alimentaria (Agacal), o Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) e o Laboratorio Interprofesional Galego (Ligal), xunto á participación de profesionais de empresas e entidades de primeiro nivel, permite mellorar o aproveitamento dos recursos, tanto humanos como materiais, e crear sinerxías que desembocaron na oferta deste máster.

REQUISITOS DE ACCESO

Para acceder ao máster é preciso estar en posesión dunha titulación universitaria (grao, máster, licenciatura ou diplomatura), preferentemente relacionada co sector agrogandeiro, ou ben ser estudante e estar próximo a finalizar a titulación, pois podería restar, para obter o título de acceso requirido, superar o TFG e, como máximo, 9 créditos ECTS. No entanto, o título de máster propio expedirase unicamente para aqueles alumnos que acrediten a titulación de acceso requirida antes de acabar o ano académico no que finaliza o máster.

PRAZO DE MATRÍCULA

O prazo para presentar as matrículas abrirase do 10 ao 22 de xullo de 2023.

A FORMACIÓN

Ten carácter presencial cun enfoque fundamentalmente práctico e aplicado, que aborda os aspectos fundamentais desde o punto de vista da produción. Os contidos están agrupados en seis módulos que tratan aspectos de sanidade animal, reprodución e xenética, calidade do leite, benestar animal e instalacións, produción de forraxes e alimentación, e economía e xestión.

Ademais, o programa consta de tres grandes bloques formativos:

1.º bloque: 350 horas de docencia teórica e práctica a través de clases expositivas, manexo de programas informáticos, visitas a explotacións e manexo de instrumental diverso.

2.º bloque: 312 horas de prácticas en empresas. Neste bloque é onde realmente se conseguiría a especialización profesional en áreas máis concretas (reprodución, calidade de leite, alimentación, xestión etc.), ao poder o alumno escoller o ámbito de traballo onde centrar as súas prácticas.

3.º bloque: 125 horas de traballo persoal, reservado para que o alumno poida elaborar o seu traballo de fin de máster.

CALENDARIO ACADÉMICO

As clases expositivas para o próximo curso académico serán os venres de 16.00 h a 21.00 h e os sábados de 9.00 h a 14.00 h. Para realizar as prácticas e o traballo de fin de máster ofértanse dous itinerarios distintos, co obxectivo de adaptarse ao tempo do que dispoñan os matriculados:

• Itinerario intensivo: levarase a cabo nun curso lectivo habitual (de setembro de 2023 a xullo de 2024). Está pensado para aquelas persoas que teñan máis tempo.

• Itinerario común: de setembro de 2023 a marzo de 2025, para os matriculados con menor dispoñibilidade (por traballo ou outros compromisos). Nesta alternativa contarían con sete meses adicionais para realizar as prácticas en empresas e o traballo fin de máster.

SAÍDAS PROFESIONAIS

Os titulados co Máster en Produción de Leite poderán cubrir a demanda de expertos en servizos técnicos especializados e de asesoría que demandan as explotacións gandeiras, as cooperativas agrarias, as industrias, as institucións e as empresas de servizos.

Así, as saídas profesionais do máster son diversas en aspectos como asesoría en alimentación e formulación de racións, xenética e sanidade, técnicos en programas de mellora da calidade de leite, control e funcionamento da máquina de muxido, benestar animal, produción de forraxes ou xestión técnica e económica das explotacións.

Tamén se entende este curso como unha ferramenta de formación continua e reciclaxe profesional para aqueles que xa veñen desenvolvendo o seu traballo no sector. A actualización de coñecementos e a posta en común con profesionais de diferentes ámbitos (universidade, centros de investigación, Ligal, cooperativas, empresas…) permite crear sinerxías e potenciar o coñecemento, imprescindible para o sector.

Máis información e matrículas na súa páxina web:

www.masterleite.es

FORMACIÓN TEN CARÁCTER PRESENCIAL CUN ENFOQUE FUNDAMENTALMENTE PRÁCTICO E APLICADO

A INDUSTRIA, BAIXO O FOCO

Naturleite, unha planta galega con ADN andaluz e esencia cooperativa

Hai algo máis de catro anos que a planta de produción láctea de Meira (Lugo) opera baixo a marca Naturleite. Sobre a evolución desta industria, así como sobre a situación actual do sector, conversamos con Antonio Larrea, exdirector xeral da fábrica e actual responsable de compras de leite da Cooperativa Ganadera del Valle de los Pedroches (Covap).

Naturleite é unha empresa dedicada á fabricación e comercialización de produtos lácteos desde xaneiro de 2019, ano no que se fixo efectiva a compra da planta de produción que anteriormente posuía Leche Celta en Meira (Lugo). Pertence ao grupo andaluz da Cooperativa Ganadera del Valle de los Pedroches (Covap), a cooperativa de primeiro grao máis importante de España na actualidade.

O cento por cento dos gandeiros aos que lles compran o leite son galegos, así como tamén o son os máis de 120 millóns de litros que están a recoller e transformar.

“Industrialmente apostamos pola ampliación de referencias lácteas, o que implicou un forte programa de investimento, superior aos 17 millóns de euros, para actualizar a tecnoloxía e mellorar o día a día dos nosos traballadores”, expoñen os portavoces da empresa. “Así mesmo, adaptamos as nosas capacidades ás oportunidades que o mercado e o noso cliente Mercadona nos brindan e, entre as nosas grandes apostas, destaca a liña de leite fresco, que está operativa en todas as tendas Mercadona da península, así como nas illas”, engaden.

Afirman que o seu compromiso é “facer de conexión responsable entre os dous elos da cadea alimentaria cos que nos atopamos, os nosos gandeiros e a distribución, para facela sustentable e coherente” e, para afondar nestes aspectos, nas liñas que seguen conversamos con Antonio Larrea, exdirector xeral de Naturleite e actual responsable de compras de leite da Covap.

O EQUIPO HUMANO, A BASE DO ÉXITO

Á pregunta de como definiría a filosofía de Naturleite, Larrea asegura que, ao tratarse dunha filial da Covap, é inevitable que comparta a mesma realidade e esencia cooperativista que a súa matriz, cuxa acta fundacional data do 1959. Así pois, Naturleite quixo seguir coa filosofía de traballo que se implantou xa nos inicios na cooperativa cordobesa: “Para nós, en todo momento foron parte primordial as persoas... Que é importante entón para Naturleite? O mesmo, as persoas”.

Neste sentido, indica Larrea que en Naturleite sempre foron conscientes da transcendencia do apartado humano da compañía, e por iso dirixiron todas as súas accións dando prioridade a esta cuestión. “Podemos ter unha magnífica materia prima, pero sempre ten que haber alguén que a traballe; podemos ter unha liña de alta tecnoloxía que sexa capaz de reducir as perdas e que sexa moi eficiente á hora de conseguir todo o que queremos, pero sempre precisará ter detrás un grupo de traballadores”.

O mesmo aplica para o equipo directivo, que pode “ser estupendo e ter gran capacidade e empatía con todo o que lles rodea, pero ao final seguen sendo persoas”. Isto extrapólase tamén os produtores: dar prioridade ao gandeiro, asegura, é para eles un factor imprescindible.

“Cando negociamos a adquisición, comprouse a actividade industrial, non unicamente as instalacións físicas, polo que se deu a opción a que todas as persoas se integrasen dentro do proxecto”, remarca Larrea.

Na actualidade, a compañía presume de achegarse ao cento de empregados directos, ademais de todos os postos que se xeran de forma indirecta, que supoñen tamén un volume considerable. “Houbo movementos, fóronse integrando novos empregados, pero o que máis me chamou a atención neste catro anos é a similitude na maneira de traballar entre as persoas que están nos Pedroches e aquí, en Meira. Son xente moi traballadora e responsable, están moi vinculados ao proxecto e implicáronse desde o primeiro momento, un

PRODUCIÓN LÁCTEA POLOS CATRO COSTADOS

O feito de posuír unha fábrica en Galicia foi unha decisión vital para a estratexia da Covap. Esta adquisición levaba xa tempo xestándose, pero non foi ata 2018 cando a cooperativa andaluza logrou facerse con esta planta para entrar no mercado galego. Do mesmo xeito, en 2016 a compañía afrontou a entrada en Cataluña e en Castela e León coa compra de Làctia e Lactiber, respectivamente.

“Ao final, o que buscamos é estar estratexicamente situados nos catro mercados máis importantes de produción láctea, para o que había un plan perfectamente trazado desde o principio, o cal se foi desenvolvendo en función dos momentos nos que vimos que as condicións eran as correctas”, explica Larrea. “A área galega, cuxo mercado me tocou abrir a min, é a rexión láctea por excelencia; tiñamos que estar aquí”.

aspecto que é esencial para poder seguir crecendo”, comenta.

Así, baixo a premisa de producir leite galego e apostando sempre polo equipo humano, “fómonos consolidando e actualizáronse as instalacións a nivel industrial e tamén o equipo directivo”, enumera Larrea, que foi sucedido no cargo en 2022 por María Jesús Peteira, de quen destaca a súa boa xestión: “Está a facelo estupendamente, os obxectivos están completados, hai máis dun ano que non estou aquí e o traballo levado a cabo neste tempo é excelente”.

Como primeiro director xeral de Naturleite, posto que ocupou durante catro anos, Antonio Larrea foi o encargado da posta en marcha da fábrica

LEITE GALEGO PARA TODA A PENÍNSULA

Os datos totais de 2022 indican que Naturleite procesou durante este período preto de 130 millóns de litros de leite. Tres anos antes, nos inicios do proxecto, a cifra estaba en 80 millóns, “polo que a progresión ascendente apunta cara a unha evolución moi positiva para a compañía”, valora Larrea.

Están envasando –todo para a marca Hacendado, de Mercadona, que tamén é o principal cliente do grupo Covap– leite enteiro, semidesnatado e desnatado normal e sen lactosa, e leite fresco enteiro e semidesnatado.

A área de influencia, especialmente no que se refire a leite UHT, está directamente vinculada á zona de Galicia, así como a parte de Castela e León e á comunidade de Madrid. “En moito do leite que podes atopar na capital, se lle dás a volta, ves o logo de Naturleite. No relativo a leite fresco, que é un proxecto que iniciamos no 2019, xa estamos en todo o territorio español, mesmo nas Canarias e en Baleares”.

DISTRIBÚEN LEITE EN TODO O PAÍS; ESPECIALMENTE NAS ZONAS DE GALICIA, CASTELA E LEÓN E MADRID

GANDEIROS CON VISIÓN DE FUTURO

Naturleite pechou o pasado exercicio contando cun número próximo ás 130 granxas, distribuídas a maioría delas pola zona de Meira e A Pastoriza, o que converte a Lugo na provincia con máis peso para a empresa. No entanto, tamén traballan con gandeiros coruñeses das zonas de Santa Comba e Santiago de Compostela.

“No relativo aos nosos criterios respecto da materia prima, tentamos que a carteira de produción sexa estable, que non haxa moitos cambios”, explica. Así mesmo, en canto aos factores para poder fornecer leite a Naturleite, indica que é necesario que “o gandeiro teña visión de futuro, que comparta a nosa filosofía e que teña moitas ganas de traballar”.

O cen por cen dos gandeiros aos que lles mercan o leite son galegos, así como tamén o son os máis de 120 millóns de litros que están recollendo

DISTRIBUIDOR OFICIAL DE McCORMICK EN GALICIA

McCormick X4.080

Entregado a la Cofradía de Barallobre (Fene, A Coruña)

Jorge López: “Su manejo es muy fácil y, con unos acoples en la parte trasera, el tractor no patina y sale adelante. Nos han dado muchas facilidades, un muy buen asesoramiento y estamos muy contentos”

RED DE CONCESIONARIOS

AGROFORESTAL ROUCO SLU

C/ Xistral, n.º 23

27770 O Valadouro · Lugo

Tfno.: 982 574 613

TALLERES MOSFER SC

P. Ind. Monterroso, Parcela 14 27560 Monterroso · Lugo

Tfno.: 982 378 011

PABLO GONZÁLEZ RODRÍGUEZ C/ Fonteboa, n.º 1

32570 Maside · Ourense

Tfno.: 696 687 726

TAIL MAQUINARIA Parque empresarial de Xinzo, Parcela 12 32630 Xinzo de Limia · Ourense

Tfno.: 988 550 502

TALLERES JOMABE SL

C/ Arenal, n.º 52

36500 Lalín · Pontevedra

Tfno.: 986 780 272

AGROCOSME SL Estrada de Tui, n.º 25, Cela

36415 Mos · Pontevedra

Tfno.: 986 344 599

CIAL. AGRÍCOLA Y CERRAJERA F. CHAVES SL

Tanoira, n.º 17, Padrenda

36968 Meaño · Pontevedra

Tfno.: 986 747 243

E é que nesta compañía apostan por manter unha visión de mellora continua e de compromiso coa máxima calidade demandada polo consumidor. Por iso, ao referirse aos valores tanxibles do produto, Larrea afirma que non é algo no que sexan tallantes desde o primeiro momento, senón que buscan “elaborar unha estratexia conxunta co gandeiro que nos permita establecer un obxectivo a alcanzar”, puntualiza. “Esiximos, por exemplo, un reconto por baixo das 250.000 células somáticas –algo que o 98 % dos nosos produtores cumpren desde o principio–, pero isto non significa que sexa algo determinante e, se a alguén lle interesa o proxecto e ve unha realidade dentro de Naturleite, pódese montar un plan para que se logren eses resultados”.

Como exemplo deste compromiso co traballo en equipo, xusto antes da pandemia Naturleite puxo en marcha un proxecto integrador que buscaba axudar ao gandeiro a ser máis eficiente e que consistía en analizar os factores de mellora dentro das granxas. A iniciativa tivo que poñerse en pausa debido á situación sociosanitaria, pero Larrea espera que ao longo deste ano se poida retomar, xa que “tivera boa recepción por parte dos gandeiros cando o puxemos en marcha, posto que viron o impacto positivo que podía chegar a ter para as súas explotacións”.

A POSICIÓN DE NATURLEITE ANTE OS SUBSTITUTIVOS LÁCTEOS

Máis de medio século de traxectoria avala a experiencia da Covap no sector lácteo nacional. Neste tempo, a produción láctea evolucionou de maneira notable: desde os métodos de traballo ata o manexo dos animais, pasando polas demandas do consumidor. Moitas foron as cousas que cambiaron de xeito drástico.

Tamén é evidente que a aparición de bebidas vexetais e produtos de índole similar, na súa aspiración de exercer como substitutivos dos lácteos, provocou nos últimos tempos certo desprestixio do sector e, aínda peor, está a ameazar con modificar os hábitos alimentarios de parte da poboación.

Para os portavoces de Naturleite e Covap, esta situación vén derivada dunha mala xestión previa. “Se estamos a traballar cunha materia prima que ten un valor nutricional funda-

mental e de calidade, como é o leite, e agora resulta que nola están conseguindo desprestixiar, é porque hai algo que non estamos a facer ben". Falla a comunicación, falla a promoción e falla a defensa do produto.

En canto á aparición das bebidas vexetais, Larrea acepta que, “evidentemente ten que haber cabida para todo, e non digo que sexa bo nin malo, pero iso non é leite”, afirma. “O noso é un alimento dunha calidade contrastada, que durante séculos foi a base da nosa alimentación, e que o vai a seguir sendo”. Neste sentido, o responsable de vendas da Covap apunta cara á necesidade de revisar a maneira en que se está comunicando ao consumidor final, “que é o que terá que ditar sentenza”, lembra. Sexa como for, Larrea está “absolutamente convencido de que o leite vai seguir tendo un papel importantísimo na nosa dieta nos vindeiros anos”.

En 2022, esta planta procesou ao redor de 130 millóns de litros de leite

“ESTOU

NOS VINDEIROS ANOS”

CARA A ONDE SE DIRIXE NATURLEITE?

“É unha pregunta que tería unha longa explicación, pero, sintetizándoo, Naturleite dirixirase cara ao que demande o consumidor”, responde o portavoz desta industria.

Para iso, destaca, o primeiro terá que ser dispoñer dunha materia prima garantida e de calidade. “O 2022 foi un ano no que atravesamos certas di cultades, xa que houbo unha redución no volume de produto dispoñible no mercado para transformar. No entanto, e seguindo a liña que hai sesenta anos iniciamos coa Covap, continuamos crecendo en transformación, polo que no futuro necesitaremos máis materia prima para poder levar a cabo novas accións”. En relación con isto, apunta o exdirector que a planta ten en desenvolvemento distintos proxectos “que estou seguro de que chegarán a bo porto co equipo actual que integra a fábrica e que, como dixen, está a facelo perfecto”.

En canto ao seu labor de dirección, conta Larrea que sempre estivo encamiñado a manter un per l integrador do sector primario dentro da industria. Isto é, que non sexan dous elos distintos, senón un só en perfecta conexión. “No seu momento escoitei o ministro Planas falar de “ponte alimentaria” en lugar de cadea, e gustoume o concepto: unha ponte está suxeita por alicerces, que no noso caso son o sector primario, a industria e a distribución. Se un falla, a ponte cae".

Por todo iso, avoga por harmonizar a relación dos diferentes elos poñendo as “luces longas” e pensando nun proxecto que sexa inclusivo con todos os actores. “Creo que o futuro pasa por traballar de maneira integradora, xa sexa nun formato híbrido ou de forma directa, como o estamos a facer nós”.

MESA REDONDA NA XORNADA DE AFRICOR LUGO E VACA PINTA

Larrea foi un dos invitados a participar na mesa redonda que pechou a última edición da Xornada Africor LugoVaca Pinta, a cal tratou as demandas da industria láctea no futuro.

Sobre a súa intervención, sinalou o valor de estar aberto a dialogar cos demais axentes implicados na cadea de produción, así como o de actuar en consecuencia co que se di: “É necesario pasar a feitos concretos. Non se trata só de ter boa relación, senón tamén de traballar xuntos para chegar a bo porto”.

Para finalizar, o responsable de compras da Covap incidiu na importancia de que cada unha das partes integradas no proceso produtivo adopte unha visión de conxunto con respecto á súa realidade, para así abordar o futuro con todas as garantías e chegar a adquirir unha posición de vantaxe.

ABSOLUTAMENTE CONVENCIDO DE QUE O LEITE VAI SEGUIR TENDO UN PAPEL IMPORTANTÍSIMO NA NOSA DIETA

Anembe foi da tradición ao futuro na nova edición do seu congreso nacional

A asociación de buiatras de España retomou, tras catro anos en pausa pola situación sociosanitaria primeiro e pola celebración do World Buiatrics Congress despois, a súa reunión nacional habitual a finais de maio. As novas tecnoloxías, as actualizacións máis destacadas na práctica veterinaria e as novidades en lexislación centraron o programa.

En resposta ao lema da edición, “Da tradición á buiatría do futuro”, o XXV Congreso Internacional Anembe de Medicina Bovina organizado pola Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (Anembe) en León do 24 ao 26 de maio, combinou nas súas conferencias os últimos avances tecnolóxicos cos aspectos máis destacados da veterinaria tradicional. Así mesmo, houbo un terceiro bloque de charlas que causou grande interese entre os asistentes, o cal estivo dedicado ás actualizacións e os puntos máis destacados da lexislación relativa á profesión veterinaria.

O CONGRESO, EN CIFRAS

“Nas últimas edicións sempre nos movemos ao redor dos 700 inscritos, digamos que agora é o dato que buscamos alcanzar”, explicou o presidente de Anembe, Juan Carlos González. Esta vez, a cifra pasou os 750 congresistas, aos que se sumaron os máis de 200 representantes dos case 50 laboratorios e casas comerciais que patrocinaron este ano o evento: “Tivemos as salas ao completo, a exposición comercial chea... co cal, creo que estamos nun bo momento”, celebrou González.

No que respecta ao contido, na vixésimo quinta edición desta reunión buiatra ofrecéronse medio cen-

to de relatorios, os cales estiveron encabezados por vinte e nove oradores de referencia nacional e internacional. A maiores, presentáronse 84 comunicacións orais e pósteres –que, nesta ocasión, foron expostos de maneira dixital, en pantallas táctiles repartidas por todo o recinto.

“As salas das comunicacións orais estiveron repletas, polo que o próximo ano trataremos de darlles máis preponderancia e ofrecer espazos con aforamentos maiores”, apuntou González. Tamén resaltou a boa acollida que tiveron entre os congresistas as conferencias do bloque lexislativo: “Era esperable, sobre todo tras a recente publicación da normativa do veterinario de explotación; nalgunhas charlas quizais mesmo se nos quedaron as salas pequenas, pero todas as exposicións están gravadas e poñeranse a disposición dos nosos socios para que poidan ver aquelas ás que non puideron asistir”, adiantou o portavoz da asociación.

ESTA EDICIÓN COMBINOU OS ÚLTIMOS AVANCES TECNOLÓXICOS COS ASPECTOS MÁIS DESTACADOS DA VETERINARIA TRADICIONAL

DEBATE E PRESENTACIÓN DE RAZONES PARA SER OMNÍVORO

A media tarde do mércores, o veterinario Juan Pascual presentou o seu libro Razones para ser omnívoro. Durante o acto houbo, así mesmo, un debate centrado nas razóns polas que un mundo vegano e sen gandería non sería mellor e enunciáronse argumentos para poder xerar conversación cos detractores da dieta omnívora.

MÉRCORES: PROFESIONAIS

MULTITASKING, IA E TECNOLOXÍA DE PRECISIÓN EN BOVINO

Como antesala do congreso, o mércores 24 en horario de mañá tivo lugar no Censyra un seminario sobre procesamento para a conxelación de seme en campo a cargo do asesor Guillermo Brogliatti e outra exposición no paraninfo da Facultade de Veterinaria de León, na que participaron o investigador do Instituto Gandeiro de Montaña-CSIC Francisco Javier Giráldez, a doutora Aurora Villarroel e vogais da xunta de Anembe.

Á primeira hora da tarde deron comezo os relatorios no Palacio de Congresos da cidade cos doutores Douglas Shane (Universidade Estatal de Kansas), que abordou a importancia dos profesionais interdisciplinares, e Sonia Martí, do Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentarias (IRTA), que se centrou nos indicadores de calidade e nos biomarcadores do encalostrado. Seguidamente, Víctor Cabrera (Universidade de Wisconsin-Madison) falou da mellora da nutrición en rabaños leiteiros mediante a aplicación da intelixencia artificial, a integración de datos e a alimentación de precisión. Pola súa banda, a doutora Martí seguiu cunha segunda charla sobre biomarcadores da integridade intestinal en xatos lactantes. A primeira parte da sesión vespertina finalizou con dúas exposicións a cargo da doutora Aurora Villarroel (Athyr Vet. LLC.) e de Alberto Jurado (Covap), tituladas “Como usar datos das novas tecnoloxías para diagnosticar enfermidades en vacas de leite” e “A importancia do time budget en ganderías de alta produción”, respectivamente.

Na súa valoración, Juan Carlos González, presidente de Anembe, afirmou que a asociación en xeral e o congreso en particular se atopan nun bo momento

O TERCEIRO BLOQUE DE CHARLAS, DEDICADO ÁS ACTUALIZACIÓNS EN LEXISLACIÓN RELATIVA Á PROFESIÓN VETERINARIA, ESPERTOU O INTERESE DOS ASISTENTES

A media tarde houbo unha pausa nas charlas para darlle cabida á inauguración, na que participaron o alcalde de León, José Antonio Díez; o vogal de Calidade do Leite de Anembe, Jorge Eseverri, e o presidente de Anembe, Juan Carlos González.

SIMPOSIOS DE EMPRESA

Como é habitual nos congresos organizados por Anembe, as empresas patrocinadoras teñen a oportunidade de convocar simposios comerciais durante o desenvolvemento do evento.

Nesta ocasión, MSD Animal Health, Laboratorios Karizoo, Ceva Salud Animal, Zoetis, Ecuphar e Qualivet foron as casas que ofreceron durante a tarde do xoves charlas nas que se abordaron, entre outros aspectos, os fallos e a eficiencia reprodutiva, a nutrición e a produción en gando leiteiro, a prevención da dor e as novas tecnoloxías como ferramenta de traballo.

A continuación, déronse cita Ronaldo Cerri (Universidade de Columbia Británica), que disertou sobre o uso de tecnoloxías de precisión para coñecer a fertilidade das vacas e sobre o perfeccionamento de programas reprodutivos centrados en monitores de actividade; Diego Moya (Universidade de Saskatchewan), quen repasou o uso de tecnoloxías de precisión na gandería bovina, e Andrea Puig, da Universidade de Lleida, que compartiu o relatorio “Ferramentas tecnolóxicas para a detección precoz da Síndrome Respiratoria Bovina: o futuro nas explotacións de vacún?”.

En paralelo desenvolvéronse as exposicións de Daniel Zalduendo, de Anka, centrada nas claves de manexo para lograr un gando sen estrés e na detección automática de coxeiras, e de Juan Miguel Rodríguez, da Universidade Complutense de Madrid, que recollía diversas estratexias dirixidas á saúde do ubre baseadas na microbiota e trataba a relación da microbiota dixestiva coa microbiota mamaria das vacas.

XOVES: FERRAMENTAS DE PREDICIÓN, EFICIENCIA, SUSTENTABILIDADE E NOVIDADES LEXISLATIVAS

Fernando Mazeris, de Dairy Data Warehouse, e Phil Cardoso (Universidade de Illinois) abriron a mañá do segundo día de Congreso. Mentres que Mazeris abordou as ferramentas de predición en granxas leiteiras, Cardoso aludiu aos efectos da alteración do balance enerxético no rendemento das vacas secas.

Foron sucedidos por Chelsea Gordon, de Trouw Nutrition, quen se centrou na influencia das instalacións na eficiencia dos robots de muxido e na produtividade e o rendemento do robot, e por Emiliano Raffrenato (Universidade Cornell), o cal expuxo os avances recentes na caracterización da fibra e o amidón, así como a súa achega en dietas de ruminantes.

Posteriormente, Javier de la Mata, da Universidade de La Plata, tratou o manexo da reprodución en gandería extensiva e Lisa Runsfeld (Vytelle) disertou sobre como utilizar a tecnoloxía para avanzar nos trazos que impulsan a produción sustentable máis rápido e sobre estratexias modernas para mellorar de forma sostible a produción de leite e carne de vacún.

Na súa segunda intervención, o profesor da Universidade de Illinois falou de estratexias nutricionais durante o período de transición para asegurar o éxito reprodutivo. Tras el, o asesor arxentino Guillermo Brogliatti desenvolveu unha charla sobre a avaliación da calidade seminal e a súa conxelación en campo.

En paralelo a estas conferencias, durante toda a mañá desenvolvéronse as exposicións centradas no ámbito lexislativo, onde interviñeron os portavoces do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA) Ana Charle Crespo, María del Carmen González Martín e Odón Sobrino, xunto con Pablo No (Praza Avogados) e Fernando Asensio (Instituto de Investigación Sanitaria Gregorio Marañón). As responsabilidades do veterinario de explotación, as actividades inspectoras da Administración ou a avaliación da emisión de gases de efecto invernadoiro foron algúns dos temas tratados dentro deste bloque.

VENRES: MONITORIZACIÓN, AUTOMATIZACIÓN, PROTOCOLIZACIÓN E FUTURO DO SECTOR BOVINO

A mañá do venres comezou coas charlas de Jeffrey Bewley, de Holstein USA, e de Diego Moya (Universidade de Saskatchewan) tituladas “Un futuro leiteiro impulsado pola tecnoloxía” e “Novas ferramentas para a avaliación e mellora do benestar do vacún de engorde”.

Seguidamente, Víctor Cabrera (Universidade de Wisconsin-Madison) disertou sobre a monitorización do rendemento do rabaño leiteiro e a consultora Carolina Tejero, de MSD Animal Health, enumerou os aspectos clave do manexo nutricional nas primeiras idades.

Así mesmo, Liliana Fadul, de Lactanet, realizou unha clasificación das vacas segundo o seu rendemento nos sistemas de muxido automatizado e comparou o pico de lactación entre vacas en sistema de muxido automático e tradicional. Pola súa banda, o veterinario clínico e cirurxián Marco Ribotta explicou as dificultades do parto por cesárea e como resolver as distocias en vacas. Javier de la Mata, da Universidade de La Plata, presentou novos protocolos de sincronización utilizados en ganderías extensivas e Óscar Cortés, da Universidade Complutense de Madrid, compartiu as ferramentas xenómicas para a identificación de patoloxías hereditarias na raza de lida.

O relator Jeffrey Bewley volveu participar como orador nesta terceira xornada de congreso cunha charla titulada “Realidades prácticas de como facer que as tecnoloxías funcionen nas granxas” e Douglas Shane (Universidade Estatal de Kansas) enunciou ante os asistentes as razóns polas que os proxectos de tecnoloxía dixital e analítica deben centrarse no valor para o cliente.

OS GANDEIROS, PROTAGONISTAS

Esta edición do Congreso Anembe contou, como novidade, con dúas mesas redondas con gandeiros. A asociación convidou a catro produtores do sector leiteiro e a catro do sector do vacún de cebo e do extensivo para abordar con eles que é o que esperan dos seus veterinarios e que necesitan da profesión nos próximos anos. Con isto, explicou a organización deste Congreso, a intención era darlle a volta á forma tradicional que se ten de analizar o traballo e, en lugar de expoñerse desde o propio colectivo veterinario o que se debe facer, acudir a gandeiros de diferentes zonas de España e referentes nas súas diversas áreas para que expuxesen directamente que necesitan dos seus asesores, para así alcanzar unha perspectiva máis ampla da situación e comezar a deseñar unha estratexia correcta.

A VALORACIÓN DE ORADORES E CONGRESISTAS

Alberto Ruiz, socio de Anembe practicamente desde os inicios, asegurou que a data do congreso é case ineludible: “Estamos todos desexando vir, facemos o que sexa para poder estar, o congreso é o que máis nos une”, dixo, á vez que apuntaba cara á constante actualización que levou a cabo a asociación: “No que se refire a formación Anembe sempre traballou moi ben, creo que non se entendería o mundo das vacas neste país sen estar na asociación; hai que ter en conta que só se dedica á profesión de veterinario rural de vacas o 2 % de todos os veterinarios do país, polo que reunir ano tras a ano a 700 profesionais do sector é todo un éxito”, aseverou.

Secundouno a profesora Teresa Rigau, quen afirmou que “o labor formador de Anembe axudou ao gremio moitísimo, supliu unha serie de carencias, cubriu un oco ao que non lle prestou suficiente atención a universidade”, expuxo. “Ademais, se te fixas, nos congresos que organiza Anembe hai unha dispersión de idade moi marcada e isto é moi positivo, porque quere dicir que a xente nova continúa estando interesada no mundo da vaca e en Anembe”, celebrou.

Para Sonia Martí, a decisión da organización de ofrecer conferencias centradas no futuro da profesión é unha grande aposta. “A diversidade de temáticas, así como poñer a disposición do veterinario de campo toda a información da que se dispón hoxe en día en canto a novidades e avances na granxa é unha ferramenta moi útil pola que Anembe está a apostar para ampliar o coñecemento dos seus socios”.

A valoración de congresista internacional púxoa a portuguesa María Teresa Moreira, quen é unha asidua deste congreso e explicou que considera fundamentais estas reunións para seguir a evolución do sector. Describe o Anembe como unha “forma sinxela e rápida de estar actualizados e mesmo de poder presentar as nosas propias experiencias e traballos” e, sobre a oferta desta edición, remarcou a “variedade de temáticas do programa, de grande interese tanto para veterinarios de vacún de leite como de carne”.

Carolina Tejero é tamén unha asistente habitual ao congreso, no que nesta ocasión exerceu ademais como relatora. “Moitos traballamos en diferentes zonas e Anembe é o punto de

encontro para podernos ver e compartir experiencias”, asegurou. “Eu intento non perdermo porque é unha oportunidade para aprender de moitos relatores de fóra; quizais antes notabámolo máis, cando non tiñamos tantas opcións de acceder a determinada información como agora, que está dispoñible na Internet”, valorou. Así mesmo, aludiu ao elevado nivel que ten o gremio no noso país: “Temos moi bos técnicos que traballan no sector, que forman parte de Anembe, e dos que aprendemos todos. Esta profesión saíu moi enriquecida da existencia da nosa asociación”.

Pola súa banda, a doutora Aurora Villarroel enxalzou a capacidade de escoita da organización: “No Mundial había, quizais, demasiadas salas a un tempo, o que impediu que os congresistas puidesen acudir a todas as conferencias nas que estaban interesados. Tendo isto en conta, nesta edición hai menos salas paralelas. Isto é unha proba de que se escoita á xente, de que están abertos a aprender, a cambiar e a axustarse”, aplaudiu. Facendo unha comparativa cos congresos que se organizan nos Estados Unidos, onde ela traballa, sinalou que en España non imos á zaga: “Comen-

tei con compañeiros de alí que habería que tomar exemplo, porque nos congresos estadounidenses a tecnoloxía aínda non se toca, mentres que esta edición do congreso de Anembe está moi centrada na evolución tecnolóxica”, apuntou.

Diego Moya secundou esta idea: “O que vin aquí non lle ten nada que envexar a calquera reunión internacional”, afirmou. O factor diferencial do Anembe, expuxo, radica na relación de proximidade entre os asistentes: “Ao facelo de forma local, a interacción co resto dos colegas e empresas expositoras é moito máis próxima e pódete levar a unha visión máis realista de que está a acontecer e cara a onde imos. Estes congresos son como a reunión dunha gran familia”.

OS SIMPOSIOS DE EMPRESA, EN VACA TV

Vaca TV volveu estar presente nesta reunión, na que, ademais de conversar con asistentes e relatores, deu cobertura a varias das conferencias ofrecidas polas casas comerciais patrocinadoras.

Virbac ofreceu á primeira hora da tarde o mércores unha charla na que o consultor Manuel Fernández (Cowsulting) deu a coñecer os resultados dun estudo sobre o impacto económico das células somáticas na produción dunha mostra de explotacións de Galicia segundo o seu nivel produtivo. Por outra banda, Qualivet celebrou o xoves un simposio sobre nutrición e produción en gando leiteiro no que interviñeron a doutora Claudia Parys, quen avaliou a biodispoñibilidade da metionina protexida, e Aurélien Thery, que presentou un novo produto baseado en sementes de liño seleccionadas polo seu contido en omega-3.

Tamén o xoves MSD Animal Health organizou unha serie de conferencias englobadas na temática “A tecnoloxía de hoxe para o veterinario de mañá”. Nelas, as veterinarias Carolina Tejero e Laura Molina expuxeron unha serie de casos prácticos de monitorización con ecografía pulmonar en granxa, exercicio que axuda a coñecer a dinámica do SRB e a identificar os puntos de intervención, mentres que Juan Pedro Campillo e David García aludiron á monitorización e á análise de datos en tempo real como claves para optimizar o tempo e mellorar a eficiencia das ganderías.

Para Fernando Mazeris este tipo de xuntanzas son “unha maneira de manter a todo o mundo realmente informado, actualizado, máis aínda cando se fai o esforzo, como o fixo Anembe, por contar coa perspectiva de relatores chegados de diferentes partes do mundo”. A esta reflexión sumouse Víctor Cabrera, quen destacou que “se buscou traer a speakers que verdadeiramente acheguen cousas novas e que vaian estimular o pensamento de todos os que asisten ao congreso; é un evento de primeira clase”. En canto ao feedback dos asistentes, explicou que se evidencia que “se trata dun grupo que está moi atento e quere capturar a maior información posible das charlas. Paréceme que hai un bo traballo nese sentido, e tamén se aprecia unha gran camaradería e capacidade para conectar co resto de profesionais”.

Pola súa banda, Pablo No valorou o feito de que nesta edición se decidise tratar o apartado lexislativo: “Paréceme fundamental. É esencial formarse tamén nesa parte porque, á fin de contas, é a relativa aos nosos dereitos como profesionais”.

Alberto Jurado definiuno como un congreso “moi profesional” e no que se xerou unha gran interacción. “É un valioso punto de encontro onde moitos veterinarios e profesionais do sector nos reunimos para poder debater sobre cara a onde imos e como podemos mellorar a vida dos gandeiros”.

Así mesmo, Phil Cardoso afirmou que “este tipo de eventos son clave para seguir progresando” e, en canto ao seu papel como orador, resaltou a importancia de tratar de xerar reflexións entre os asistentes: “O experto moitas veces lanza a pregunta, pero son os participantes os que deben chegar ás respostas e mesmo a formular outras preguntas que terminen volvendo ao relator, pechando así o círculo. Na miña opinión, congresos como este fan que esta dinámica se manteña; no momento en que non temos ese intercambio de coñecementos, o círculo rompe”.

COMUNICACIÓNS LIBRES GALARDOADAS CO PREMIO ‘CARLOS DÍAZ DE PABLO’

A sinalización directa da proxesterona ao embrión non é necesaria durante a elongación temperá do concepto

Pablo Bermejo

Test colorimétrico da esterasa leucocitaria para o diagnóstico de endometrites subclínicas: unha posible alternativa ao reconto celular no gando vacún?

COMUNICACIÓNS LIBRES GALARDOADAS POR ANEMBE

PRIMEIRO PREMIO

Uxía Yáñez

Uso da tecnoloxía de secuenciación de fragmentos longos Oxford-Nanopore para a caracterización da dinámica poboacional microbiana implicada na mamite bovina

SEGUNDO PREMIO

Desenvolvemento dun prototipo de vacina fronte á paratuberculose bovina

TERCEIRO PREMIO

Leire Urrutia

Natalia Elguezabal

Identificación de variantes xenéticas de vacas frisonas asociadas á produción de altos niveis de interferón-gamma en resposta á tuberculina aviaria

Gerard Badia-Bringué

UN CONGRESO EXPRÉS E DE NOTABLE

O Congreso chegou á súa fin co acto de entrega de premios ás mellores comunicacións orais e coa clausura, na que estiveron presentes a decana da Facultade de Veterinaria de León, María Teresa Corbejo, e o presidente de Anembe, Juan Carlos González. Ademais, a asociación aproveitou a ocasión para render homenaxe a Alicia González, secretaria de Anembe, polos seus 25 anos de traballo.

Este foi o primeiro congreso organizado pola nova directiva da asociación, anunciada no último trimestre de 2022, a cal, sinalou o actual presidente, tivo que preparar esta edición en tempo récord: “Empezamos en novembro a organizar un congreso que se ía celebrar en maio... foi unha xestión exprés”, contou. “O ideal é ter un ano e, se fose posible, mesmo poder prever os

congresos polo menos a dous ou tres anos vista, porque é a mellor maneira de que a xente poida organizar as súas axendas e de conseguir traer os relatores que adoitan estar máis demandados”, reflexionou González.

No entanto, e facendo valoración do traballo feito, amosáronse satisfeitos co ofrecido: “Tivemos que traballar ás carreiras, facer as reservas e mobilizar rapidamente a moita xente –en cada congreso, o volume de persoas que move Anembe achégase ao milleiro–, pero creo que tanto os congresistas como os oradores estiveron moi a gusto, os comentarios que nos transmitiron en canto aos contidos e á cidade escollida foron positivos, e aínda que creo que sempre se pode mellorar, que entre todos temos capacidade para seguir facéndoo cada vez mellor, diría que esta foi unha edición de notable”.

Entrega do primeiro premio a Leire Urrutia pola súa comunicación libre sobre a caracterización mediante tecnoloxía de secuenciación da dinámica poboacional microbiana implicada na mamite bovina

Homenaxe a Alicia González polos seus 25 anos traballando como secretaria de Anembe

“OS COMENTARIOS QUE NOS TRANSMITIRON EN CANTO AOS CONTIDOS E Á CIDADE ESCOLLIDA FORON POSITIVOS”

Masterfly® Bait, control eficaz de moscas en granjas bovinas

Masterfly® Bait es una solución eficaz para el control de moscas, de sencilla aplicación y larga duración, pues su actividad perdura hasta 8 meses evitando la molesta y costosa presencia de las moscas en las instalaciones ganaderas.

Las moscas representan un problema muy importante para las explotaciones de ganado vacuno y ocasionan pérdidas considerables en la producción de carne y de leche. Son una molestia constante para las vacas, que se estresan y reducen el consumo de alimento, con lo cual se produce un crecimiento menor y una disminución de su productividad.

En segundo lugar, hay que tener en cuenta medidas físicas, como la instalación mosquiteras, especialmente recomendadas en zonas endémicas y con superficies adecuadas para evitar que la ventilación quede excesivamente reducida.

Además, como pueden ser vectores de enfermedades transmisibles tanto para los propios animales como para las personas, constituyen un riesgo sanitario muy a tener en cuenta y que es necesario prevenir.

Las especies que no pican provocan irritación continua al ganado vacuno, al alimentarse de las secreciones de la nariz y de los ojos. También se nutren de las supuraciones de heridas, lo que evita su cura y ocasiona una incomodidad en los animales que les produce más estrés. A esto hay que sumar que, debido a sus hábitos, pueden ser transmisores físicos de un amplio número de patógenos, desde helmintos hasta virus.

En segundo lugar, hay que tener en cuenta medidas físicas, como mosquiteras, especialmente recomendadas en zonas endémicas y con superficies adecuadas para evitar que la ventilación quede excesivamente reducida.

En tercer lugar, apostar por medidas de índole químico. Dentro de los tratami productos plaguicidas se debe de actuar en varios puntos a la vez. Es necesario larvas en las zonas húmedas mediante la aplicación regular de un producto larvicida acción complementaria, se realizará un control de moscas adultas con insecticidas aplicados en paredes y otras superficies.

En segundo lugar, hay que tener en cuenta medidas físicas, como la instalación de mosquiteras, especialmente recomendadas en zonas endémicas y con superficies de ventanas adecuadas para evitar que la ventilación quede excesivamente reducida.

En tercer lugar, apostar por medidas de índole químico. Dentro de los productos plaguicidas se debe de actuar en varios puntos a la vez. Es necesario larvas en las zonas húmedas mediante la aplicación regular de un producto acción complementaria, se realizará un control de moscas adultas con insecticidas aplicados en paredes y otras superficies.

En segundo lugar, hay que tener en cuenta medidas físicas, como la instalación de mosquiteras, especialmente recomendadas en zonas endémicas y con superficies de ventanas adecuadas para evitar que la ventilación quede excesivamente reducida.

En tercer lugar, apostar por medidas de índole químico. Dentro de los tratamientos con productos plaguicidas se debe de actuar en varios puntos a la vez. Es necesario el control de larvas en las zonas húmedas mediante la aplicación regular de un producto larvicida y, como acción complementaria, se realizará un control de moscas adultas con insecticidas de contacto aplicados en paredes y otras superficies.

Por ello, el control de insectos voladores en las granjas de animales resulta una herramienta indispensable en el día a día.

En tercer lugar, apostar por medidas de índole químico. Dentro de los tratamientos con productos plaguicidas se debe de actuar en varios puntos a la vez. Es necesario el control de larvas en las zonas húmedas mediante la aplicación regular de un producto larvicida y, como acción complementaria, se realizará un control de moscas adultas con insecticidas de contacto aplicados en paredes y otras superficies.

Como medida auxiliar, se pueden emplear cebos atrayentes, bien aplicados superficies. Masterfly® Bait es un cebo atrayente en polvo, soluble en agua para moscas. Combina dos principios activos insecticidas, Dinotefuran y Tetrametrina, añade una feromona atrayente para conseguir que el cebo pueda realizar su acción garantía. Una materia actúa con efecto de choque y la otra confiere al producto cadena para la transmisión a generaciones posteriores.

CONTROL INTEGRADO DESDE TRES PUNTOS DE VISTA

El control integrado debe programarse desde tres puntos de vista diferentes, pero complementarios.

En primer lugar, debemos adoptar medidas higiénicas Las zonas de cría de moscas suelen coincidir con los puntos húmedos en los que se acumula estiércol y materia orgánica. La correcta gestión, la eliminación de los residuos y la posterior limpieza de las superficies son fundamentales para evitar la puesta y desarrollo de huevos de las moscas.

Como medida auxiliar, se pueden emplear cebos atrayentes, bien aplicados superficies. Masterfly® Bait es un cebo atrayente en polvo, soluble en agua moscas. Combina dos principios activos insecticidas, Dinotefuran y Tetrametrina, añade una feromona atrayente para conseguir que el cebo pueda realizar su garantía. Una materia actúa con efecto de choque y la otra confiere al producto cadena para la transmisión a generaciones posteriores.

soluble en agua para el control de moscas. Combina dos principios activos insecticidas, Dinotefuran y Tetrametrina, a los que se añade una feromona atrayente para conseguir que el cebo pueda realizar su acción con total garantía.

Como medida auxiliar, se pueden emplear cebos atrayentes, bien aplicados sobre las superficies. Masterfly® Bait es un cebo atrayente en polvo, soluble en agua para el control de moscas. Combina dos principios activos insecticidas, Dinotefuran y Tetrametrina, a los que se añade una feromona atrayente para conseguir que el cebo pueda realizar su acción con total garantía. Una materia actúa con efecto de choque y la otra confiere al producto la acción en cadena para la transmisión a generaciones posteriores.

Como medida auxiliar, se pueden emplear cebos atrayentes, bien aplicados sobre las superficies. Masterfly® Bait es un cebo atrayente en polvo, soluble en agua para el control de moscas. Combina dos principios activos insecticidas, Dinotefuran y Tetrametrina, a los que se añade una feromona atrayente para conseguir que el cebo pueda realizar su acción con total garantía. Una materia actúa con efecto de choque y la otra confiere al producto la acción en cadena para la transmisión a generaciones posteriores.

Basta con pintar pequeños cuadrados de 30 cm x 30 cm de material plástico o absorbente y, una vez secos, colgarlos en las paredes frecuentadas por los insectos.

Basta con pintar pequeños cuadrados (30 cm x 30 cm) de material plástico o madera no absorbente y, una vez secos, colgarlos en las paredes frecuentadas por los insectos.

Basta con pintar pequeños cuadrados de 30 cm x 30 cm de material plástico absorbente y, una vez secos, colgarlos en las paredes frecuentadas por los insectos.

Los ensayos de campo realizados en el control de mosca doméstica (Musca domestica) mosca de establo (Stomoxys calcitrans) demuestran que el producto es altamente el control de ambas especies durante períodos de hasta 8 meses.

Los ensayos de campo realizados en el control de mosca doméstica (Musca mosca de establo (Stomoxys calcitrans) demuestran que el producto es altamente el control de ambas especies durante períodos de hasta 8 meses.

Basta con pintar pequeños cuadrados de 30 cm x 30 cm de material plástico o madera no absorbente y, una vez secos, colgarlos en las paredes frecuentadas por los insectos.

Los ensayos de campo realizados en el control de mosca doméstica (Musca domestica) y mosca de establo (Stomoxys calcitrans) demuestran que el producto es altamente eficaz para el control de ambas especies durante períodos de hasta 8 meses.

Basta con pintar pequeños cuadrados de 30 cm x 30 cm de material plástico o madera no absorbente y, una vez secos, colgarlos en las paredes frecuentadas por los insectos.

En segundo lugar, hay que tener en cuenta medidas físicas, como la instalación de mosquiteras, especialmente recomendadas en zonas endémicas.

Los ensayos de campo realizados en el control de mosca doméstica (Musca domestica) y mosca de establo (Stomoxys calcitrans) demuestran que el producto es altamente eficaz para el control de ambas especies durante períodos de hasta 8 meses.

Gráfico

En tercer lugar, apostar por medidas de índole químico Es necesario el control de larvas en las zonas húmedas mediante la aplicación regular de un producto larvicida y, como acción complementaria, se realizará un control de moscas adultas con insecticidas de contacto aplicados en paredes y otras superficies.

Eficacia de Dinotefuran sobre moscas

Eficacia de Dinotefuran sobre moscas

Los ensayos de campo realizados en el control de mosca doméstica (Musca domestica) y mosca de establo (Stomoxys calcitrans) demuestran que el producto es altamente eficaz para el control de ambas especies durante períodos de hasta 8 meses.

Eficacia de Dinotefuran sobre moscas

Eficacia de Dinotefuran sobre moscas

Como medida auxiliar, se pueden emplear cebos atrayentes. Masterfly® Bait es un cebo atrayente en polvo,

En la ganadería Emilio do Jaime, de Cospeito (Lugo), necesitaban dar solución a la cantidad de moscas que se acumulaban en el lote de terneras con amamantadora. Su propietario, Emilio Rodríguez, comparte en esta entrevista cómo le ha ido con la utilización de Masterfly® Bait.

¿Por qué buscó un insecticida contra moscas?

Buscamos un insecticida para moscas para la zona donde tenemos las terneras, porque se acumulan mucho más al venir en busca de la leche en polvo de la amamantadora. En el verano, esto se convertía en una plaga y por ello quisimos darle solución.

¿Cómo se aplica?

Se aplica muy fácil, es como diluir un poco de azúcar en agua. Sobre 80 mililitros de agua se echan 100 gramos del producto, se disuelve rápidamente y se extiende con una brocha sobre un panel de plástico o sobre una superficie no porosa, igual que si fuese una pintura.

Además, el paquete ya trae un dosificador de 50 gramos para facilitar la mezcla del producto

¿Nota los resultados rápido?

Se nota rápidamente. Nada más colocar el cartel en la pared ya cayó una mosca. Tiene un poder de atracción muy fuerte.

¿Cuánto dura una aplicación?

Se aplica una vez al principio del verano, cuando empieza a hacer calor y ya queda listo para toda la temporada, porque su efecto dura hasta ocho meses. Con aplicarlo en el mes de junio, tienes el verano más que cubierto.

¿Por qué recomendaría este producto a otros ganaderos?

Lo recomendaría porque es muy fácil de usar y por su largo poder de actuación

“Con aplicarlo en el mes de junio, tienes el verano más que cubierto”

EN VÍDEO

Pintar con una brocha o rodillo en láminas de plástico o materiales no porosos y colgar en lugares donde se concentran las moscas

Medalla de ouro para Badiola

Crushabull Kinina

O xuíz estadounidense Mark Rueth deulle a vitoria á gandería asturiana Badiola Holstein, que se fixo co premio de vaca gran campiona na última edición do Concurso Rexional de Asturias, no que participaron máis de 150 frisonas de 40 granxas do Principado.

Orecinto feiral Luis Adaro de Xixón converteuse o pasado 10 de xuño no escenario da cuadraxésimo terceira edición do Concurso Rexional da Raza Frisona de Asturias, que foi xulgada polo recoñecido Mark Rueth (Wisconsin, EE. UU.).

As xatas deron o pistoletazo de saída ao certame, como é habitual, e tras disputar as catro primeiras seccións, o xuíz decantouse por Venturo Chief Link, de Casa Venturo (Salas), como xata campiona.

Seguidamente, as xovencas competiron por conseguir os primeiros pos-

tos das súas respectivas seccións e, na final, Flora Denver Adreta, de Flora SC (Valdés), levou o título de xovenca gran campiona.

A tarde dedicouse ás vacas en lactación. O título de vaca nova campiona asignouse a Venturo D. Lambda Ruleta, de Casa Venturo; a gañadora entre as vacas intermedias logrou ser Badiola Crushabull Kinina, de Badiola Holstein (Gozón), e o título de vaca adulta campiona conseguiuno Perrito Sneaker Randal, de Ganadería Perrito (Tineo).

Na gran final de vacas a palmada da vitoria recaeu

na frisona intermedia, Badiola Crushabull Kinina, e o título de gran campiona reserva foi para a adulta, Perrito Sneaker Randal.

O concurso finalizou coas seccións de mellor rabaño e mellor criador. Para o premio a mellor criador, polas puntuacións conseguidas ao longo do certame, houbo un empate entre as ganderías Badiola Hosltein e Casa Venturo, mentres que o segundo posto foi entregado a Flora SC. Finalmente, Badiola Holstein alcanzou o recoñecemento de mellor rabaño e Flora SC logrou o de segundo mellor rabaño.

PREMIOS E POXA ASCOL

Os animais máis destacados fillos de touros de Ascol disputaron os seus galardóns particulares. Flora Maxl Harakiri, de Flora SC, foi a xata campiona Ascol; Rey AM HT PL Haniko Adenis, de Argomota (Xixón), a xovenca campiona Ascol, e Venturo Emilio Monita, de Casa Venturo, a vaca campiona Ascol.

Ao mediodía, tivo lugar unha poxa organizada por Ascol na que se puxeron á venda catro animais e un lote de embrións. Flora Maxl Mahala obtivo a cotización máis alta, xa que se vendeu por 5.200 euros.

XLIII CONCURSO REXIONAL DA RAZA FRISONA DE ASTURIAS. XIXÓN

A frisona da imaxe converteuse en vaca intermedia campiona e posterior vaca gran campiona

PALMARÉS

CATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS DE 5 A 7 MESES

XATAS DE 8 A 10 MESES

XATAS DE 11 A 13 MESES

XATAS DE 14 A 16 MESES E XATA CAMPIONA

XOVENCAS DE 17 A 19 MESES

XOVENCAS DE 20 A 22 MESES E XOVENCA CAMPIONA

XOVENCAS DE 23 A 26 MESES

XATA CAMPIONA ASCOL

XOVENCA CAMPIONA ASCOL

VACAS ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

VACAS DE 31 A 35 MESES

Flora Maxl Harakiri Flora SC (Valdés)

Venturo Happen Rosani Casa Venturo (Salas)

Marina Master Silvia Maserones Holsteins (Ribadesella)

Venturo Chief Link Casa Venturo (Salas)

Rey AM HT PL Haniko Adenis Argomota (Xixón)

Flora Denver Adreta Flora SC (Valdés)

Patron Master Vena Patrón (Tineo)

Flora Maxl Harakiri Flora SC (Valdés)

Rey AM HT PL Haniko AdenisArgomota (Xixón)

Venturo D. Lambda Ruleta Casa Venturo (Salas)

Venturo Emilio Monita Casa Venturo (Salas)

VACAS DE 3 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E VACA GRAN CAMPIONABadiola Crushabull Kinina Badiola Holstein (Gozón)

VACAS DE 4 ANOS Badiola King Royal BibaBadiola Holstein (Gozón)

VACAS DE 5 ANOS

Flora Doorman Brithany Flora SC (Valdés)

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS E VACA ADULTA CAMPIONA Perrito Sneaker RandalGanadería Perrito (Tineo)

VACA CAMPIONA ASCOL Venturo Emilio Monita Casa Venturo (Salas)

MELLOR RABAÑO Badiola Holstein (Gozón)

MELLOR CRIADOR Badiola Holstein (Gozón)-Casa Venturo (Salas)

AUTOSPIRE

MEZCLADORA AUTOPROPULSADA 12 – 24 M3

> FRESA 200 CV ANCHURA 2M

> CINTA DE DISTRIBUCIÓN TRASERA DERECHA E IZQUIERDA

> 3 MODOS DE AVANCE: SILO, TRABAJO, CAMINO

> VELOCIDAD 40 KM/H

PARA TODA LA INFORMACIÓN, CONTACTE CON NUESTRO

CONTIGO TODOS LOS DÍAS

Vaca nova campiona

Xata campiona

Xata campiona Ascol

Mellor rabaño

Xovenca campiona

Xovenca campiona Ascol

Vaca campiona Ascol

Vaca adulta campiona

A Illa Verde xa ten a súa nova gran campiona: Melos Solomon Sabrina

A vaca intermedia Melos Solomon Sabrina, propiedade de Maria Ascensão Melo Fonseca (Ponta Delgada), acadou a vitoria do Concurso Micaelense da Raza Holstein Frisia 2023 o pasado 20 de maio. Na xornada do día anterior, foi a xata Melos Boom Zita, de Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada), a que triunfou como gran campiona de xovencas e xatas.

AAsociación Agrícola de San Miguel (Azores) organizou un ano máis unha nova edición do Concurso Micaelense, que se celebrou do 19 ao 21 de maio na coñecida como Illa Verde ou de San Miguel, a máis grande do arquipélago azoriano. O recinto feiral de Santana acolleu, como é habitual, o certame. O xuíz canadense Thierry Jaton xulgou todos os animais participantes.

Durante o primeiro día, na noite do venres, tive-

ron lugar as seccións de xatas e xovencas. Nesta categoría, a xovenca gran campiona do concurso foi a xata Melos Boom Zita, de Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada), quen tamén conseguiu ser a xata campiona. O exemplar Chilton 4027, de Mário Fernando de Câmara Serpa (Ribeira Grande), quedou como xovenca gran campiona reserva e tamén obtivo o título de xovenca campiona. Nesta primeira parte do concurso, Socie-

dade Melosfarm, de Ponta Delgada, presentou o mellor conxunto novo.

Ao día seguinte chegou o xulgamento das seccións de vacas. A vaca intermedia Melos Solomon Sabrina, de Maria Ascensão Melo Fonseca (Ponta Delgada), levou a palmada da vitoria, tal e como decidiu o xuíz Jaton. Este mesmo exemplar tamén triunfou na categoría de vaca intermedia campiona. O animal de Nuno Bernardo Araújo Amaral (Vila Franca do Campo), King Royal 1178, venceu os demais exemplares como vaca nova campiona e, ademais, outorgóuselle o título de subcampiona dentro da categoría vaca gran campiona.

O premio de vaca campiona adulta foi nesta ocasión para ORP Doorman Marilia, que pertence a Roberto Manuel Cordeiro Ponte (Ribeira Grande).

En canto á sección de mellor conxunto de vacas, Thierry Jaton optou novamente polo presentado por Sociedade Melosfarm, unha das ganderías que máis destacou durante toda a fin de semana.

DOMINGO DE CONCURSO XUVENIL

A fin de semana chegou ao seu remate co XV Concurso Xuvenil Micaelense da Raza Holstein Frisia, na mañá do domingo. En primeiro lugar, elixíronse os mellores manexadores do concurso: Manuel Raposo Melo (Ponta Delgada) foi o mellor manexador novo, e Emma Ponte Ponte (Ribeira Grande), a mellor manexadora adulta.

Posteriormente, o Concurso Xuvenil como tal deu o seu pistoletazo de saída e concluíu coa vitoria de Parfect 5570 como xata campiona, manexada por David Ferreira Arruda e pertencente a António José Ferreira Pacheco (Povoaçao). O exemplar Thunder Storm 7404 situouse en segundo lugar; estaba manexado por Pedro Afonso Patricio e forma parte da granxa Ferreira & Mirando, Exploração Agropecuária (Ponta Delgada).

XIX CONCURSO MICAELENSE DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. AZORES (PORTUGAL)

Melos Boom Zita, xovenca gran campiona e xata campiona

Melos Solomon Sabrina, vaca gran campiona e vaca intermedia campiona

PALMARÉS

CATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS DE 6 A 8 MESES

XATAS DE 9 A 11 MESES

XATAS DE 12 A 14 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

XOVENCAS DE 15 A 18 MESES

XOVENCAS DE 19 A 22 MESES

XOVENCAS DE 23 A 27 MESES E XOVENCA CAMPIONA

Melos Hanans Zulema Maria Ascensão Melo Fonseca (Ponta Delgada)

Melos Tirano Zuleika Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

Melos Boom Zita Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

Alleyoop 1233 Mário Fernando da Câmara Serpa (Ribeira Grande)

Thunder Storm Trovoada José Alexandre Braga Pereira (Ribeira Grande)

Chilton 4027 Mário Fernando da Câmara Serpa (Ribeira Grande)

MELLOR CONXUNTO NOVO Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

VACAS DE 2 ANOS JÚNIOR

Melos Crushabull Tifany Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

VACAS DE 2 ANOS SÉNIOR E VACA NOVA CAMPIONA King Royal 1178 Nuno Bernardo Araújo Amaral (Vila Franca do Campo)

VACAS DE 3 ANOS

Haroldo Maravilha António José Ferreira Pacheco (Povoação)

VACAS DE 4 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Melos Solomon Sabrina Maria Ascensão Melo Fonseca (Ponta Delgada)

VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA ORP Doorman Marilia Roberto Manuel Cordeiro Ponte (Ribeira Grande)

VACAS A PARTIR DE 6 ANOS Melos Atwood Mara Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

MELLOR CONXUNTO DE VACAS Sociedade Melosfarm (Ponta Delgada)

MELLOR MANEXADOR NOVO Manuel Raposo Melo (Ponta Delgada)

MELLOR MANEXADOR ADULTO Emma Ponte Ponte (Ribeira Grande)

XATA CAMPIONA DO CONCURSO XUVENIL Parfect 5570 António José Ferreira Pacheco (Povoaçao)

anuncio vaca pinta.qxp_Maquetación 1 14/6/23 11:48 Página 1

anuncio vaca pinta.qxp_Maquetación 1 14/6/23 11:48 Página 1

Vitoria na categoría de mellor conxunto de vacas para Sociedade Melosfarm

Chilton 4027, xovenca campiona

Sociedade Melosfarm presentou o mellor conxunto novo

Parfect 5570, xata campiona do Concurso Xuvenil

King Royal 1178, vaca nova campiona

ORP Doorman Marilia, vaca adulta campiona

O premio a mellor manexadora adulta levouno Emma Ponte Ponte (Ribeira Grande)

Manuel Raposo Melo (Ponta Delgada) foi o mellor manexador novo do concurso

Calidade e Comodidade no muxido Coa nova T8900

Carlos Busto e Teresa Ares dirixen a granxa familiar Finca Varela, no municipio coruñés de Rois, e moxen un total de 270 animais.

Ata inicios deste ano realizaban o muxido de todas as súas produtoras nunha sala de espiña de peixe de 18 puntos, 9 de cada lado, e tardaban en cada quenda, mañá e tarde, unhas catro horas.

Mellorar o tempo e a calidade de muxido eran os seus dous obxectivos principais e, da man de Agrícola Coruñesa, distribuidor de GEA na zona, decantáronse por apostar pola sala rotativa T8900 de 32 puntos.

Ao proxecto sumaron a incorporación dun novo tanque, de 30.000 litros, e a monitorización de todas as súas frisonas cos colares CowScout, con detección de celos e información da ruminación.

Reduciron a máis da metade o tempo de muxido, o traballo fáiselles moito máis cómodo e agradable, e notan as vacas moito máis tranquilas.

Para máis información: GEA.com/es

finca varela

Localización: Rois (A Coruña)

Número total de animais: 530

Vacas en muxidura: 270

Número de muxidos: 2

Media de produción: 37 litros/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 3,80 %

Porcentaxe de proteína: 3,50 %

RCS: 180.000 cél./ml

Que sistema de muxido tiñan antes?

Tiñamos unha sala de espiña de peixe de 2×9.

Por que se decidiron polo modelo de rotativa T8900? Levabamos moito tempo valorando a opción de cambiar porque investiamos moito tempo no muxido, unhas 4 horas.

Valoramos a opción de colocar 4 ou 5 robots, pero o investimento determinábanos moito a cantidade de vacas a muxir. Por exemplo, hai dous meses que muxiamos unhas 30 ou 40 vacas menos e ese cambio en número de animais, se nos decantásemos por catro robots, implicaría necesitar un robot máis.

A sala T8900 pareceunos máis cómoda para o muxido e por iso nos decidimos por este modelo.

Por que elixiron GEA?

A principal causa foi o seu distribuidor na zona. Traballamos con eles sempre, xa nos instalaron os sistemas de muxido anteriores e coñecemos como responden.

A maiores, unha das cousas que máis me gustou desta T8900 foi o tipo de cabinete. Ao ser baixo, facilita moito a entrada e a saída dos animais ao posto de muxido.

Outro detalle a destacar son as tetoeiras IQ, coas que nunca hai perda de aire. Finalmente, tamén me gustou moito o brazo posicionador sobre o equipo de muxido, pois axuda a que se manteña ben colocado durante todo o proceso.

Como recordan o proceso de cambio?

O cambio foi fácil. O 13 de febreiro pasamos de muxir pola mañá na espiña de peixe a facelo pola tarde na rotativa.

Como foi a adaptación dos animais?

Os primeiros dous ou tres días lémbroos bastante duros, porque non sabían entrar ben e tivémoslles que axudar tanto a entrar como a saír. Despois dunhas cantas veces, xa comezaron a facelo soas perfectamente.

Que beneficios están a notar?

A principal diferenza é o tempo de muxido. Antes tardabamos 4 horas e agora en 1 hora e 40 minutos témolo feito. Logo, é unha sala moi cómoda para traballar, moito máis ampla e ten moita máis luz.

Por último, vemos as vacas moi tranquilas. Creo que o estar cada unha delas na súa praza individual benefíciaas nese sentido.

Incorporaron outros equipos GEA?

dunhas incorporamos

Ademais da sala, incorporamos un tanque de frío novo e monitorizamos todas as vacas cos colares CowScout.

“Muximos en menos da metade de tempo e os nosos animais están moi cómodos”

Achégannos datos de celos e de ruminación, que miramos todos os días.

Detectamos o momento óptimo para inseminar a cada animal e os datos de ruminación permítennos adiantarnos a posibles enfermidades.

Tras catro meses de traballo con esta rotativa, que valoración fan do cambio?

Estamos satisfeitos coa máquina, porque muximos en menos da metade de tempo e os nosos animais están moi cómodos, co cal cremos que iso lles fará incrementar a súa produción un pouco máis.

“Coas tetoeiras IQ nunca hai perda de aire e o brazo posicionador mantén mellor colocado o equipo de muxido”

“Cos colares detectamos o momento óptimo para inseminar e os datos de ruminación adiántannos a posibles enfermidades”

En Finca Varela instalouse un empuxador na sala de espera para garantir o ritmo de muxido e unha porta postselectora

Francisco Antelo Agrícola Coruñesa, distribuidor na zona

Por último, o seu sistema IQ garante que non existan perdas de baleiro durante o muxido.

E do proxecto en Finca Varela?

Na sala de espera colocamos un empuxador para que os animais entren ao ritmo do muxido e á saída todos pasan por unha porta de postselección que os dirixe ao establo ou a unha zona de enfermería, en función das necesidades.

Co cambio de sala, en Finca Varela instalamos tamén os colares CowScout, que lles achegan datos de ruminación e de celos.

Que características destacaría da rotativa T8900?

Desta rotativa destacaría, en primeiro lugar, o seu novo cabinete. A vaca, tan pronto chega ao sitio de saída, xira moito mellor, porque pasa a cabeza por encima e sae sen dificultades.

Ademais, o seu brazo posicionador axuda a colocar a tetoeira e a que o xogo de muxido se suxeite ben no ubre, sen causarlle tanto peso ao animal.

Como están a ser os primeiros resultados con este novo sistema de muxido?

Carlos e Teresa están encantados con ela, porque, á parte de reducir o tempo de muxido de 4 horas a 1 hora e media, notan moita máis comodidade para traballar. De facer o traballo nun foso a facelo nestas instalacións, con moita máis luz, a actitude cambia moito. A xente que moxe está moito máis contenta.

“O seu baixo cabinete facilita moito a saída dos animais do posto de muxido”

Os cabinetes das novas salas rotativas de GEA son máis baixos para facilitar a saída dos animais

“O seu sistema IQ garante que non existan perdas de baleiro durante o muxido”

CASA GRANDE. LALÍN (PONTEVEDRA)

Traspaso xeracional, efectivo e ilusionante

Uxía e Brais comparten xa a xestión da gandería familiar cos seus pais. Casa Grande pode presumir de ter o futuro garantido grazas a dous mozos con inmensas aspiracións por seguir mellorando cada día a xenética das súas frisonas, a súa alimentación, as súas cifras de produción e o seu benestar.

Localización: Lalín (Pontevedra)

N.º total de animais: 268

Vacas en muxidura: 150

Media de produción: 40 litros/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 3,87 %

Porcentaxe de proteína: 3,35 %

RCS: 160.000 cél./ml

Venda do leite: Río de Galicia

Sendo o traspaso xeracional unha das eivas máis comúns do mundo gandeiro actual, nesta gandería pontevedresa do concello de Lalín tiveron a sorte de poder superar este reto, pois ao día a día de Casa Grande incorporouse hai un ano Uxía Pérez, que con tan só 23 anos é a máis nova da familia. Entre ela, o seu irmán maior, Brais Pérez, e os seus pais, José Antonio Pérez e María Cruz García, coidan dun rabaño de 268 animais, dos cales 150 son vacas en produción.

A pesar da súa xuventude, Uxía decidiu quedar traballando na granxa, porque soubo “desde moi pequerrecha que os animais eran a súa paixón”, afirma. Optou por estudar o Ciclo Superior de Gandería e Sanidade Animal no Centro de Formación e Experimentación Agroforestal de Sergude, quedou un ano a traballar na gandería e así se deu conta de que esta sería a súa vida profesional.

A granxa ten a súa orixe nos avós de Uxía. Os pais do seu pai tiñan vacas de carne e os pais da súa nai, vacas de leite. “Cando os meus pais casaron déronse conta de que das vacas de carne sería difícil vivir tantos membros da familia e fixeron un cambio. Para a casa da miña nai foron as vacas de carne e para aquí –a localización actual– viñeron as de leite”, apunta a gandeira.

Naquel momento o negocio iniciouse tan só cunhas 20 vacas e o crecemento continuado ata o día de hoxe marcou a súa historia.

RABAÑO E BENESTAR

Os animais repártense principalmente en tres espazos diferenciados. No primeiro deles, encontramos a recría, dous lotes coa amamantadora e varios grupos de frisonas xa destetadas en desenvolvemento. No segundo permanecen as xovencas preñadas e as secas, e no terceiro, correspondente á nave máis grande, están as vacas en produción.

“Os xatiños e as xatiñas, cando nacen, pasan unha semana en boxes individuais para darlles ben o costro, que vaian collendo quilos e inmunizándose cada vez máis”, comenta Uxía. A partir destes primeiros sete días, lévanos xa para o espazo con amamantadora, no que diferencian dous lotes. Nun deles están as xatiñas que criarán para a gandería e no outro están os becerros para a venda.

“Aquí intentamos que vivan uns 70 días, ata a desteta, xa toman o leite que lles suministra a amamantadora, herba seca e penso ad líbitum”, describe.

“SOUBEN DESDE PEQUERRECHA QUE OS ANIMAIS ERAN A MIÑA PAIXÓN”

Alta Calidad Alemana Asegurada!

Seguidamente, están dous meses comendo herba seca, palla e penso e, tras este tempo, comezan a comer a comida do carro unifeed das secas, ademais de puntearlles un pouco de penso para que vaian collendo quilos. “En torno aos 13 meses están noutro lote no que intentamos inseminalas e, no momento en que son diagnosticadas de preñez, xa as pasamos para o seguinte grupo”, explica.

Nas naves máis antigas teñen comedeiros altos e nas máis novas, onde están as xovencas preñadas, as secas e as vacas, xa contan con corredores de alimentación, con baldosas ou resina para unha maior conservación da comida. “Os bebedoiros son de volteo, limpámolos todos os días á mañá e á tarde e unha vez á semana facémoslles unha limpeza máis a fondo para que non collan verdor e as vacas poida beber unha auga o máis limpa posible”, apunta Uxía.

Para o descanso do rabaño traballan con dous tipos de cama: colchonetas recubertas con carbonato cálcico e serraduras, para as xovencas e secas, e camas de area, para as vacas. “Intentamos revisar as camas todas as mañás e as tardes, para limparlles a sucidade ou as partes húmidas e que as vacas estean limpas e secas”, indica.

A limpeza das instalacións realízana con arrobadeiras en todas as naves, menos nos lotes de recría máis nova, que aínda hai parrillas e teñen que realizar a limpeza manual unha ou dúas veces ao día. Todo o esterco se acumula nun total de tres fosas con capacidade para 2.600.000 litros.

VALORAN A FUTURA COLOCACIÓN DE VENTILADORES, PORQUE A CALOR NA ZONA SE FAI CADA VEZ MÁIS IMPORTANTE

Destinados a mellorar o benestar das vacas, colocaron cepillos rascadores por todas as naves. “Temos tres para as vacas adultas, un para as primíparas, outro para secas e un último para as xovencas preñadas”, enumera.

Neste mesmo senso, tamén valoran a colocación futura de ventiladores porque a calor na zona se

fai cada vez máis importante. Xa os teñen nas naves da recría e das secas, pois “son instalacións máis baixas con teitos de uralita nas que vai moita calor”, recoñece. Nas das vacas en muxidura, de recente creación, máis abertas e máis ventiladas, nótase menos a temperatura, pero, aínda así, é algo que xa se están empezando a pensar.

Os bebedoiros son de volteo, límpanos dúas veces ao día e, a fondo, unha vez á semana

Todos os lotes de vacas contan con este tipo de rascadores

As vacas de leite descansan en camas de area, mentres que as xovencas e as secas o fan sobre colchonetas con carbonato e serraduras

ROBOTS, CALIDADE DE VIDA PARA TODOS

Un dos cambios máis radicais e máis valorados durante toda a traxectoria de Casa Grande foi o paso ao muxido robotizado.

Uxía recorda como “segundo a gandería foi crecendo en número de vacas, a sala comezaba a quedarse pequena”. Estaban muxindo nunha sala de espiña de peixe de 2x8, botaban moitas horas e o muxido, para eles, era un momento dos máis importantes, polo tanto, “non podía depender de xente externa. Sempre tiña que estar un de nós e eran moitas horas alí no foso”, engade.

Cada vez necesitaban máis xente para traballar, conseguir man de obra non lles era tarefa fácil e consideraban que para as vacas sería moi bo o terceiro muxido. Por estes tres motivos comezaron a barallar a idea de investir en robots. Uxía estaba estudando e vendo como funcionaba este sistema e comezaron a visitar moitas granxas robotizadas para coñecer in situ o seu manexo, os seus pros e os seus contras.“Non sabiamos que marca escoller e grazas ao noso asesor Ángel Ávila puidemos coñecer moitas ganderías robotizadas cos diferentes robots”, afirma.

Non sen dúbidas, tomaron a decisión de robotizar o muxido con tres máquinas e arrincaron con dúas delas polo mes de setembro de 2022. A terceira comezou a traballar neste mes de marzo. “Estabamos moi preocupados, porque todo o mundo nos contaba a experiencia coma se fose unha guerra”, comenta entre risas, “e finalmente non era para tanto. A xente da marca axudounos os tres primeiros días e fomos metendo nelas pouco a pouco, faciamos como unha manga manual e case non houbo nin que empuxalas”, lembra.

O que máis notaron os primeiros días foi que a comida case quedaba toda no comedeiro, “co cambio case non miraban para ela –di–, pero desde que se habituaron xa foron cambiando a súa rutina”.

Maior produción, tranquilidade nos animais e mellor calidade de vida para eles son as tres melloras que destacan de ter dado este paso. “As vacas pasaron de muxirse dúas veces ao día a aproximarse aos tres muxidos, con 2,7 de media, a media de leite diaria aumentou de 34 litros por vaca a 40, as vacas están moito máis tranquilas e relaxadas e nós temos máis tempo para nós, para pasalo en familia e gozar do tempo libre”, subliña Uxía.

A maiores, a monitorización dos datos que facilita o robot axúdalles a manter un control maior sobre a saúde dos animais. “Se a ruminación empeora, podemos actuar para evitarlles calquera enfermidade, unha mamite, un desprazamento de abomaso… Así tamén logramos reducir o uso de antibióticos”, explica.

Precisamente, para conseguir unha maior redución de uso de antibióticos están aplicando o secado selectivo. “Evitámolos o máximo, utilizámolos tan só para aquelas vacas que manteñen as células moi altas no momento do secado”, afirma.

“A MEDIA DE LEITE DIARIA AUMENTOU DE 34 LITROS POR VACA A 40, AS VACAS ESTÁN MOITO MÁIS TRANQUILAS E NÓS TEMOS MÁIS TEMPO LIBRE”

Comezaron a muxir cos dous primeiros robots, os de adultas, en setembro de 2022 e co de xovencas, no pasado mes de marzo

DIXERIBILIDADE, CLAVE DA SÚA NUTRICIÓN

Actualmente, están preparando catro carros unifeed ao día: vacas adultas, primíparas, xovencas preñadas e secas, e xovencas máis novas.

Realizan e distribúen as racións todas as mañás agás no verán, que adoitan facer os carros dúas veces ao día, mañá e tarde.

A ración das vacas adultas está formada por 31 kg de silo de millo, 21 kg de silo de herba, 8,5 kg de penso e 0,5 kg de palla, mentres que o unifeed das primíparas contén 27 kg de silo de millo, 10 kg de silo de herba, 8,5 kg de penso e 0,5 kg de palla. Ademais, subminístranlles a todas unha media de 6,5 kg de penso nos robots.

As xovencas preñadas e secas comen outra ración composta por 8 kg de silo de millo, 6 kg de silo de herba, 5 kg de palla e 3,5 kg de penso, e as xovencas máis novas desde os cinco meses ata que preñan toman esa mesma mestura con 1,5 kg de penso a maiores.

As forraxes de todas estas racións proveñen de cultivos propios que conseguen nunhas 70 hectáreas. “Facemos rotación de millo e herba nunhas 55 ha e o resto está con herba todo o ano”, asegura Uxía.

“Intentamos sementar o millo o antes posible, dependendo do ano, polo mes de abril ou maio, e buscamos plantas con amidón e dixeribles, que se manteñan verdes o maior tempo e que a espiga madure”, especifica.

Dispoñen de seis silos, dous deles de 8 m de ancho, outro de 9 e outros tres que andan entre os 10 e os 12 m de ancho. Todos son de 4 m de alto. “Adoitamos utilizar os máis estreitos para a herba e os máis anchos para o millo”, indica.

Para os traballos de campo pertencen a unha Cooperativa de Utilización de Maquinaria Agrícola en Común (CUMA) grazas á cal poden contar co persoal e coa maquinaria necesaria.

Os cambios que poidan afectar á alimentación dos animais ou as decisións relacionadas cos cultivos son revisados sempre polo seu asesor Ángel Ávila. “Temos un trato con el de confianza e amizade máis que de traballo –valora Uxía–. Son moitos os anos traballando xuntos e á mínima chamámonos ou pasa a facernos unha visita se anda pola zona. Tamén nos controla os datos e nos avisa se temos cousiñas que mellorar”.

Preparan catro carros unifeed ao día: vacas adultas, primíparas, xovencas preñadas e secas, e xovencas máis novas

A RACIÓN DAS VACAS ADULTAS ESTÁ FORMADA POR 31 KG DE SILO DE MILLO, 21 KG DE SILO DE HERBA, 8,5 KG DE PENSO E 0,5 KG DE PALLA

Distribúen as racións todas as mañás excepto no verán, que adoitan facelo dúas veces ao día

Sementan o millo canto antes e buscan plantas con amidón e moi dixeribles

CULTIVAN RAIGRÁS CON TREVO CO OBXECTIVO DE LOGRAR UNHA MELLOR DIXERIBILIDADE E UN PUNTO DE PROTEÍNA MÁIS ALTO

ÁNGEL ÁVILA

Asesor de nutrición e xestión económica en Casa Grande

Inoculan tanto o millo como a herba para conseguir un ácido láctico alto

Por unha banda, as vacas de leite de dous partos ou máis están con 31 kg de silo de millo, 21 kg de silo de herba, 8,5 kg de penso e medio quilo de palla. O silo de herba é bastante húmido e botámoslle a palla para facelo máis esponxoso. As primíparas, pola contra, están tomando 27 kg de silo millo e 10 kg de silo de herba, o mesmo de penso e de palla. A maiores, asignámoslles as táboas de alimentación de penso en robot tanto por días en leite como por produción.

Por outra banda, facemos outra ración para secas e preñadas –8 kg de silo de millo, 6 kg de silo de herba, 5 kg de palla e 3,5 kg de penso– e outra para xovencas máis pequenas –12 kg da mestura para secas con 1,5 kg máis de penso–.

Dálles asesoramento en canto á calidade das forraxes e aos cultivos?

En todas as granxas nas que ofrezo o servizo de nutrición intentamos buscar altísimas dixeribilidades. Neste caso, cultivamos raigrás con trevo co obxectivo de lograr unha mellor dixeribilidade e un punto de proteína máis alto. Ademais, desde hai uns anos estamos inoculando todo, tanto o millo como a herba, para conseguir un ácido láctico alto. Estamos tendo un láctico dun 10 %, un acético dun 2 % e un butírico de 0. Desta maneira, non só conseguimos que as forraxes sexan dixeribles, senón que tamén sexan máis palatables, é dicir, máis apetecibles para as vacas.

Que rendementos están obtendo nos cultivos?

Desde cando traballa nesta gandería e por que comezou?

Empecei a traballar en Casa Grande no ano 1995, hai uns 28 anos máis ou menos. José Antonio e Cruz acababan de casar e os fillos aínda non vivían.

A historia xurdiu porque, daquela, traballaba nunha fábrica de pensos e demandaron o meu servizo de nutrición.

En que consiste o seu asesoramento?

Esta é unha granxa familiar, son practicamente amigos e, sempre que me demandan calquera tipo de servizo, eu dóullelo, aínda que me centro na nutrición e na xestión económica da granxa.

Cando empecei, tamén revisaba a calidade do leite, pois tiñan un problema de Staphilococcus aureus e sacámolo para adiante.

Non levo a cabo ningunha visita rutineira, porque sempre que ando pola zona achégome a saudalos e coméntanme as súas inquietudes.

Actualmente, arrancaron con tres robots e tamén traballamos nese sentido.

Que racións está recomendando?

Facemos dous tipos de racións para as vacas de leite, porque temos un lote de vacas adultas con dous robots e un de primíparas con outra máquina de muxido. As de primeiro parto necesitan unha alimentación distinta ás vacas adultas.

É curiosa a situación actual porque as xovencas están alcanzando unha media de 40 litros ao día, case o mesmo que as vacas. Isto sucede porque as xovencas teñen unha media menor en días en leite que as vacas adultas.

Cando os días en leite sexan máis normais, non tan avanzados, e as vacas volvan parir no robot, creo que poderemos chegar a picos de 45 litros.

Como foi a adaptación ao robot?

Recordo que José Antonio tiña moito medo e a adaptación foi espectacular e moi rápida. Hoxe falei con eles e dixéronme: “Ás 9 da noite estamos todos ceando na casa, todos xuntos, e iso antes era moi complicado”.

En canto á alimentación, ao principio, baixamos un pouquiño o concentrado no carro, tan só uns 2 kg, porque as vacas realmente non comen todos os quilos de penso que lles suministra o robot. Poden chegar a comer unha media de 2 kg. Despois, unha vez que levan 15 días nos robots, é cando metemos as táboas, porque xa temos as producións reais das vacas.

Eu son un namorado dos robots. Levo unhas 65 granxas robotizadas e o benestar é enorme, porque a vaca vai comer cando quere, vai muxirse cando quere, descansa cando quere e bebe cando quere. Cando entras nunha granxa con robots, as vacas están supertranquilas.

Sería interesante en todas as granxas ter unha pesa para coñecer todo o que entra e todo o que sae, pero en case ningunha existe isto. Polos niveis de altura dos cultivos, calculo que andaremos por uns 35.000-40.000 kg de millo por hectárea e por uns 20.000-22.000 kg de herba por ha.

Están intentando mellorar algún aspecto?

Neste momento estamos centrados na incorporación dos robots, pero de cara ao futuro un aspecto no que podemos lograr melloras é na recría das xatas, sobre todo nos primeiros días.

Despois, o foco debe estar en conseguir cada día mellores forraxes; é fundamental. Se tes unhas boas forraxes, o traballo posterior é moi fácil e conseguiranse producións cada vez máis altas. O meu obxectivo é que o próximo ano cheguemos aos 45 litros de media por animal e día.

Agora mesmo estamos en plena adaptación a robots cunha media de 40 litros ao día, con 3,87 % de graxa, 3,35 % de proteína e unhas 160.000 células somáticas por mililitro.

Contan con boa xenética e con moi bo benestar animal, polo que podemos conseguir a miña meta.

“O MEU OBXECTIVO É QUE O VINDEIRO ANO CHEGUEMOS AOS 45 LITROS DE MEDIA POR ANIMAL E DÍA”

CAPACIDADE DE PRODUCIÓN E DURABILIDADE

“Canto mellor é a xenética das nosas vacas, vemos que teñen máis capacidade de producir, maior número de partos e máis durabilidade na granxa”, detalla Uxía.

Tanto é así que á hora da selección dos seus sementais lles dan prioridade a un bo tipo xeral, a unhas boas patas e a un bo ubre. “Ao fin e ao cabo, a conxunción de todos estes parámetros debe ser a correcta, para que cada animal sexa o máis idóneo posible e que tamén conformemos un rabaño igualitario”, resume.

Apostan en todos os casos pola raza holstein e decántanse máis por touros probados ca xenómicos, aínda que utilizan de ambos os tipos. “Outros aspectos nos que tamén nos fixamos, agora cos robots, –engade– son a colocación e a lonxitude dos tetos”.

Á hora de practicarlles a primeira inseminación ás xovencas, que intentan que sexa ao redor dos 13 meses, asegúranse de que teñan unha boa conformación e un peso axeitado para poder criar un becerro. “Utilizamos normalmente para este primeiro intento seme sexado, porque adoita facilitar o parto e, no caso de ter que repetir o proceso xa imos a convencional”, comenta Uxía. O mesmo fan coas vacas de primeiro parto e coas mellores en xenética. A media do número de partos do rabaño está en 2,88.

A detección de celos da gran maioría dos animais xa a están realizando grazas aos colares de identificación, pero “como non llelos temos colocados a todos, sobre todo ás xovencas, si que aínda as identificamos a ollo”.

No apartado de reprodución traballan man a man con outro asesor, Carlos Suárez. “Tamén leva toda a vida con nós, tanto como Ángel Ávila. Adoita vir unha vez ao mes, revisa as preñadas, sincroniza aquelas que abortaron ou que tardan en xestar e deixanos apuntados os deberes”, confesa rindo Uxía.

MOZOS CON GANAS

A pesar de estar en plena adaptación aos robots e cunha media de días en leite moi elevada, están producindo uns 40 litros de media por vaca cunhas porcentaxes de graxa e proteína de 3,87 % e 3,35 %.

Venden a Río de Galicia e no momento da nosa visita á gandería estaban cobrando por cada litro uns 52 céntimos.

A súa meta de cara ao ano que vén é chegar aos 45 litros por vaca e día, mellorar a xestión da recría e ir facendo o cambio xeracional o máis levadío posible. “Somos dúas persoas que non nos queremos estancar; ao contrario, pretendemos evolucionar e mellorar aos poucos para chegar a producións máis altas. Non buscamos máis número de animais, pero si sacar o mellor deles”, resume Uxía.

Visualiza un sector nun momento complicado, “debido ao elevado prezo das materias primas, á situación que provoca a seca, cada vez máis recorrente, e á desaparición de moitas granxas, por falta de traspaso ou pola escasa rendibilidade”. Aínda así, cre que “existe escaseza de leite e as granxas imos ter que seguir aumentando a produción”.

“Se algo bo podemos extraer destes últimos tempos e da pandemia concretamente, é a visión que a sociedade comeza a ter do rural. Creo que a xente puido recoñecer o noso traballo nese momento e quero pensar que, grazas a iso, nos valora doutro xeito”, remata ilusionada esta moza gandeira.

“NON BUSCAMOS MÁIS NÚMERO DE ANIMAIS, PERO SI SACAR O MELLOR DELES”

Na selección dos seus sementais danlles prioridade ao tipo xeral, ás patas e ao ubre

Dúas das súas metas para o ano que vén son chegar aos 45 litros por vaca e día, e mellorar a xestión da recría

Casa Grande

Lalín (Pontevedra)

PRODUCIÓN

Vacas en muxidura: 150

Secas: 15-20

Recría: 101

Litros vaca/día: 40

Graxa: 3,87 %

Proteína: 3,35 %

INSTALACIÓNS

Lotes de produción:

- primíparas

- vacas adultas

Robots: 3

Media de muxidos: 2,7

Camas:

- colchoneta con carbonato e serraduras para xovencas e secas

- area para vacas en produción

Fosas: 3 I Capacidade: 2,6 millóns de litros

CULTIVOS E ALIMENTACIÓN

70 ha

Millo | 35.000-40.000 kg/ha

Herba: mestura de raigrás e trevo | 20.000-22.000 kg/ha

Obxectivos: alta dixeribilidade e palatabilidade

CUMA para a maquinaria

Catro racións unifeed:

- Adultas: 31 kg de silo de millo, 21 kg de silo de herba, 8,5 kg de penso e 0,5 kg de palla

- Primíparas: 27 kg de silo millo,10 kg de silo de herba, 8,5 kg de penso e 0,5 kg de palla

- Secas e xovencas preñadas: 8 kg de silo de millo, 6 kg de silo de herba, 5 kg de palla e 3,5 kg de penso

- Xovencas: 12 kg da mestura para secas e 1,5 kg de penso

As produtoras toman unha media de 6,5 kg de penso en robot.

REPRODUCIÓN E XENÉTICA

Desteta: 74 días

Idade media para a 1.ª inseminación: 13 meses

Media de partos do rabaño: 2,88

Seme sexado para primeiras inseminacións en xovencas, vacas de primeiro parto e vacas top

Parámetros con prioridade: tipo, patas e ubre

A maioría dos touros utilizados son probados.

VENDA DO LEITE

Río de Galicia

Prezo do leite: 52 cts./l

Liña financiamento Agro multidestino.

Simplificamos e axilizamos oacceso ás principais liñas de financiamento de circulante cun novo produto.

Anticipos das axudas PAC

Financiamento de primas de seguros agrarios

Gastos de campaña

Permítelle ao cliente un importante aforro dos custos de formalización e en condicións moi vantaxosas*.

Ti queres chegar lonxe pero cos mellores preto. Próbanos.

Os bancos son como son ata que ti os fas doutra maneira.

*A concesión do financiamento que se recolle nesta oferta está suxeita, en calquera caso, á análise previa do risco por ABANCA. ABANCA MEDIACIÓN, OPERADOR DE BANCA-SEGUROS VINCULADO, S.L. con domicilio social na avenida da Mariña núm. 1, 4ª planta, A Coruña, inscrita no Rexistro Mercantil da Coruña, tomo 3321, folio 64, folla C-38698 e no Rexistro Administrativo Especial de Mediadores de Seguros, Corredores de Reaseguros e dos seus altos cargos da Dirección Xeral de Seguros e Fondos de Pensións co núm. OV-0044, provisto do CIF B-70049630 e con seguro de responsabilidade civil e capacidade financeira esixidos pola normativa de distribución de seguros vixente. Compañías aseguradoras: Caser, Allianz, Plus Ultra Seguros, Axa, Reale, Generali, FIATC, Pelayo, Zurich, Liberty e Grupo MAPFRE. Máis información na rede de oficinas de ABANCA Corporación Bancaria S.A. ou en www.abanca.com.

O grupo operativo GO_AMSOS 360 ten como principal obxectivo captar e conectar toda a información dispoñible para cada animal nun sistema de produción con muxido automatizado con base en dúas ferramentas: a primeira é unha aplicación de manexo intelixente 360 e a segunda, orientada á mellora xenética. Describímolo polo miúdo nas seguintes páxinas.

á intensificación da gandería que tivo repercusións económicas positivas debido, fundamentalmente, ao gran progreso no rendemento produtivo dos animais. Con todo, a devandita intensificación afectou negativamente a outros aspectos da sustentabilidade, coma o benestar dos animais, o medio ambiente, a seguridade e o benestar dos traballadores etc. Efectos negativos, cada vez máis evidentes, que esixen unha nova evolución na gandería de leite para garantir un alimento sustentable para un consumidor que cuestiona cada vez máis os sistemas de produción intensivos.

Os primeiros robots de muxido datan da década do noventa do século pasado e foron implementados en Dinamarca e nos Países Baixos, países pioneiros en tecnoloxías da automatización e a xestión dixital;

estreáronse neses dous países, dúas potencias en industrialización gandeira, aínda que aqueles robots non teñen nada que ver cos actuais.

A gandería de vacún de leite evolucionou ao longo das últimas décadas ata converterse nunha importante fonte de nutrición de alta calidade para unha parte importante da poboación mundial. Os avances tecnolóxicos contribuíron

A innovación tecnolóxica pode ser a clave para iso. Os robots de muxido e os sistemas de monitorización son bos exemplos de como a tecnoloxía pode ser un bo aliado para garantir o benestar dos animais e a eficiencia produtiva.

En España os robots chegaron ás ganderías de vacún de leite con certo atraso en comparación con outros países da nosa contorna. Con todo,

GO_AMSOS 360, un proxecto de innovación e de colaboración para maximizar a sustentabilidade das ganderías cun muxido robotizado

Noureddine Charfeddine1, Mauro Vega Valdés2 1Departamento Técnico de Conafe 2Ascol

O PRIMEIRO FACTOR MÁS RELEVANTE NUNHA GANDERÍA CON ROBOT É A DISPOÑIBILIDADE DUN VOLUME INMENSO DE DATOS A NIVEL CADA ANIMAL

Cadro 1. Distribución das ganderías socias de Conafe con ID electrónica e con muxido automatizado por comunidade autónoma

Comunidade autónomaGanderías con ID electrónica Ganderías con AMS

nos últimos anos a súa implementación está a expandirse a unha gran velocidade e o número de ganderías que se incorporan a este novo sistema de produción medra de forma exponencial.

En 2019, as ganderías socias de Conafe que teñen un muxido automatizado representan só o 7 % do total; con todo, en 2022 a devandita porcentaxe xa alcanzou o 12 %. En países do norte de Europa como Finlandia, Dinamarca e os Países Baixos o muxido automatizado é actualmente o sistema de muxido maioritario nas ganderías de vacún de leite.

É certo que a innovación leva cambios importantes e pode introducir consecuencias inesperadas, imprevistas e indesexables, que son experimentadas de forma distinta por cada gandeiro. Por iso, un dos principais retos é converter a dispoñibilidade de moita información coa chegada da tecnoloxía “intelixente” á gandería de leite nun punto de inflexión cara a unha maior sustentabilidade, baseándose nos conceptos de conectividade, avaliación, anticipación aos problemas, inclusión, reflexibidade e capacidade de resposta.

EN QUE CONSISTE O O GRUPO OPERATIVO GO_AMSOS 360?

O grupo operativo GO_AMSOS 360 é un proxecto de innovación que ten como obxectivo captar e conectar toda a información dispoñible para cada animal nun sistema de produción con muxido automatizado, respectando a lexislación vixente en materia de protección de datos e crear dúas ferramentas que axudan a gandería con muxido automatizado sexa máis sustentable:

1. A primeira é unha aplicación de manexo intelixente 360 que dá soporte na toma de decisión baseada no concepto 360, que ten en conta todas as perspectivas á hora de utilizar a información, é dicir, integrar todas as fontes de información dispoñibles e facer que o seu uso sexa máis accesible a todos os técnicos que colaboran co gandeiro na toma da decisión.

2. A segunda é unha ferramenta de mellora xenética, que se basea en incorporar novos caracteres que axuden a criar vacas coas características adecuadas e ter dispoñibles solucións de monitoreo intelixentes para suplir o contacto diario que ten o gandeiro con cada animal nunha sala de muxido.

SITUACIÓN ACTUAL DO MUXIDO AUTOMATIZADO EN ESPAÑA

Actualmente, hai máis de 800 ganderías socias de Conafe que teñen identificación electrónica, das cales hai máis de 500 teñen un robot de muxido (cadro 1). As ganderías da cornixa cantábrica e Galicia son os que máis apostaron polo muxido robotizado. O fabricante máis popular é Lely, seguido por DeLaval e, en terceiro lugar, GEA.

Cadro 2. Distribución das ganderías socias de Conafe con muxido automatizado segundo o construtor

Casa comercialNúm. de ganderías

A distribución mostrada no gráfico 1 indica que a maioría das ganderías con robot en España son ganderías de tamaño medio que precisen a instalación de dúas unidades de muxidura. Tendo en conta o factor limitante que supón o robot á hora de crecer a medio ou longo prazo, contar con dúas unidades dá máis flexibilidade que un só robot.

Energía + ω-3 by-pass

Mejora la calidad ovocitaria

Disminuye la mortalidad embrionaria

Reduce los días abiertos

Mejora la eficiencia reproductiva

Gráfico 1. Distribución das ganderías con robot segundo o número de vacas en lactación

TENDO EN CONTA O FACTOR LIMITANTE QUE SUPÓN O ROBOT Á HORA DE MEDRAR A MEDIO OU LONGO PRAZO, TER DÚAS UNIDADES DÁ MÁIS FLEXIBILIDADE QUE UN SÓ ROBOT

A SUSTENTABILDADE DA GANDERÍA CON ROBOT

A gandería de vacún de leite vive unha revolución continua co fin de adaptarse ás condicións de mercado, aos novos estandartes de benestar animal e ás esixencias ambientais. Tanto o custo dos cereais coma o prezo do leite a nivel mundial determinan en gran medida a viabilidade económica das explotacións leiteiras. Xa de seu, esta dependencia é moi complexa de xestionar nunha gandería tradicional, pero, se imos a unha gandería que fixo un grande investimento en instalacións e introduciu novas tecnoloxías co fin de maximizar a eficiencia do sistema de produción, a sustentabilidade no seu termo máis amplo xa non é tan sinxela e convértese nunha ecuación con moitos parámetros que precisan moita información para chegar á solución. Por iso, o primeiro paso cara a esta é facer a idea de que é un sistema de produción diferente e que precisa un manexo diferente.

O primeiro factor más relevante nunha gandería con robot é a dispoñibilidade dun volume inmenso de datos a nivel cada animal. Sacarlle partido a esta información é unha tarefa moito máis complexa e consome moito máis tempo que muxir os animais dúas ou tres veces ao día. Os fabricantes dos robots dotan o seu programa de control con aplicacións que lle dan soporte ao gandeiro emitindo alertas cando se cumpren certas circunstancias. Con todo, o inconveniente destas aplicacións reside na súa forma de analizar a información. Úsase só a información xerada polo robot e non é fácil incorporar información externa; ademais, non

permite unha visión máis ampla e máis completa da situación da granxa e das súas necesidades á hora de intervir nos procesos de toma de decisións.

Doutra banda, o gandeiro busca atopar a mellor alternativa para aumentar a rendibilidade da súa gandería e, por tanto, preocúpase por avaliar a proposta de valor de cada decisión que toma. No caso destas ferramentas ou alertas a proposta de valor non sempre é evidente. Detrás de cada aplicación pode haber un gran número de cálculos e algoritmos sofisticados que, ás veces, mostran resultados que non sempre son intuitivos aos ollos do usuario. A complexidade dos cálculos en si non é o principal obstáculo senón a forma en que o gandeiro percibe os resultados.

Por exemplo, a maioría dos gandeiros confían nas avaliacións xenéticas, aínda que non entendan todos os cálculos e algoritmos subxacentes. Os gandeiros saben, por experiencia, que poden aumentar o progreso xenético dos seus rabaños seleccionando os mellores touros e as mellores vacas como pais das seguintes xeracións. A presentación clara dunha posible proposta de valor, xa sexa unha simple aplicación de soporte para a toma de decisión (DSS) ou unha DSS integrada (IDSS), axudará a resolver un problema relevante.

O feito de que a IDSS estea apoiada pola revisión técnica levada a cabo polo propio técnico da ganadería fai que o gandeiro teña máis confianza na decisión e poida atopar unha proposición de valor a unha decisión consensuada entre a intelixencia artificial e a intelixencia humana.

CONCLUSIÓN

A proposta desenvolvida neste grupo operativo tenta combinar a sofisticación da intelixencia artificial, a diversificación das fontes de información e a sinxeleza da mensaxe, así como e o feedback e a fiabilidade da intelixencia humana para articular dúas ferramentas, unha de manexo intelixente 360 que axuda a detectar problemas de coxeiras e mamites e tomar decisións respecto diso, e a outra é unha ferramenta de selección para identificar os pais dunha seguinte xeración de vacas que producen moito leite, que permanecen pouco tempo no robot e que non xeren ningunha incidencia.

A evolución da calidade da produción láctea de Galicia

Neste estudo analizamos a situación actual e a evolución da calidade físico-química e hixiénico-sanitaria do leite cru producido na comunidade galega, de acordo coas seguintes variables: composición en materia graxa, materia proteica e reconto bacteriolóxico e de células somáticas, as cales condicionan en gran medida o sistema de pago por calidade diferenciada dos operadores aos produtores.

seus aspectos químicos, microbiolóxicos e organolépticos, é dicir, pola súa calidade nutricional, hixiénico-sanitaria e tecnolóxica-organoléptica. En segundo lugar, o produto debe reunir necesariamente as características de ser seguro desde o punto de vista do consumo humano e de ser trazable ao longo de todos os elos da cadea láctea.

INTRODUCIÓN

Aprodución e a composición do leite bovino son variables que se ven afectadas por múltiples factores, entre os que se poden destacar a raza, o sistema de alimentación e o racionamento, o estado de lactación, a xenética, a sanidade ou a estación do ano.

A calidade do leite, desde unha perspectiva holística, vai alén dos parámetros incluídos no sistema de pago por calidade do operador lácteo ao pro-

dutor, é dicir, á súa composición físicoquímica, á calidade hixiénico-sanitaria e ao control dos residuos de inhibidores en leite, abarcando os compoñentes de cohesión social, a xestión territorial ou a defensa do medio ambiente, así como a súa contribución á loita contra o cambio climático.

Focalizando a calidade do leite como materia prima para a alimentación humana, esta adoita ser definida, en primeiro lugar, polo valor nutritivo e os

O obxecto deste artigo é analizar a situación actual e a evolución da calidade físico-química e hixiénico-sanitaria do leite cru producido en Galicia, medida polas variables da súa composición en materia graxa, materia proteica e reconto bacteriolóxico e de células somáticas, determinacións que, en gran medida, condicionan o sistema de pago por calidade diferenciada dos operadores aos produtores lácteos, sistema contractualizado entre as partes.

OS CONTIDOS EN MATERIA GRAXA E PROTEICA

Galicia é a principal zona de produción láctea de bovino de España, cun volume entregado á industria duns tres millóns de toneladas, que representan o 40,6 % do total (Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación [MAPA], 2022), sendo a segunda Castela e León, co 12,6 %. As catro seguintes comunidades autóno-

Roberto Lorenzana Fernández1, Paula Prado Sánchez1, Gonzalo Flores Calvete2

1Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (Ligal)

2Axencia Galega da Calidade Alimentaria (Agacal)-Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)

AS CATRO SEGUINTES COMUNIDADES AUTÓNOMAS MÁIS IMPORTANTES DO TOP 5 (CASTELA E LEÓN, CATALUÑA, ANDALUCÍA E ASTURIAS) SUMAN ENTRE TODAS ELAS UNHA PRODUCIÓN TOTAL PRÓXIMA Á

GALEGA, CO 38 %

Cadro 1. Produción de leite e contidos graxo e proteico nas principais comunidades autónomas

mas máis importantes do Top 5 (Castela e León, Cataluña, Andalucía e Asturias) suman entre todas elas unha produción total próxima á galega, co 38 %. Ese peso da nosa comunidade no contexto español ten traslado ao resto da Unión Europea, pois Galicia é a 10.ª rexión produtora da UE-27 (Eurostat, 2021), mentres que España é o 7.º país membro, por orde de importancia, en produción de leite de vaca.

Agora ben, que características en canto á produción de sólidos ten a nosa produción?

No último ano o contido medio do leite galego en materia graxa foi de 3,87 g/100 g e o de proteína de 3,34 g/100 g. Estes valores foron superiores en 0,9 décimas á media nacional para o primeiro parámetro e en 0,1 décima para o segundo. En relación ás principais rexións produtoras do Estado, Galicia rexistra un contido de materia graxa superior, que se sitúa entre 0,5 e 1,0 décimas comparado

coas comunidades da cornixa cantábrica (Asturias e Cantabria) e entre 1 e 2 décimas respecto das tres restantes (Castela e León, Cataluña e Andalucía). As diferenzas nos valores medios de proteína son pouco significativas, coa excepción de Cantabria, cuxo valor medio está media décima por baixo do valor galego (cadro 1). Os valores combinados de produción e contidos graxo e proteico dan como resultado que Galicia produce o equivalente ao 41 % dos sólidos entregados á industria en España.

Cadro 2. Distribución da produción e contidos graxo e proteico nos principais países produtores da UE-27

A porcentaxe de sólidos no leite de Galicia e España sitúase á cola do grupo dos 10 principais países produtores da Unión Europea, especialmente no debido ao contido en materia graxa. Agás Italia, os restantes países superan de 3 a 7 décimas o contido graxo medio do leite en España, sendo a maior diferenza a obtida polos Países Baixos e Dinamarca con 6 e 7 décimas máis, respectivamente. En canto á proteína, as diferenzas son menores, superando case todos unha media de entre 1,1 e 2,2 décimas a España, marxe que se amplía ata as 2,4 a 2,9 décimas cando se compara cos valores medios de Dinamarca e os Países Baixos, mentres que Polonia e Italia fican nun nivel similar ao noso (cadro 2).

Os datos dispoñibles de control leiteiro permítennos cuantificar as diferenzas en sólidos para a raza holstein/frisona. No ano 2021 a graxa da frisona española sitúase 3,75

g/100 g, valor inferior entre 3 e 4 décimas ao da maioría dos países, acadando os Países Baixos 6 décimas máis, mentres Italia produce cunha porcentaxe máis próxima ao valor do conxunto do Estado. Nesta comparación, o leite galego mostra un nivel medio de graxa superior en 1,1 décimas ao de España. Polo que á proteína se refire, os valores medios de Galicia e de España son moi similares mentres que serían superados por unha marxe ao redor de 1 a 2 décimas na maioría dos outros países, diferencial que se amplía ata as 3 décimas no caso de Países Baixos e Irlanda. Italia é o país cuxos valores medios son máis próximos aos nosos, se ben supera en 0,7-0,3 décimas a graxa e proteína do leite español (cadro 3).

As causas destas diferenzas nos contidos graxo e proteico son múltiples, se ben a demanda e esixencias da industria transformadora con

base no panel de produtos que oferta é clave para a demanda e perfilado nos sistemas de pago do contido en sólidos a producir nas explotacións aprovisionadoras. Dito doutro xeito, un contido máis ou menos elevado en sólidos do leite cru non implica necesariamente unha mellor calidade do produto, senón que en gran medida se trata da resposta da produción aos requirimentos da industria para a transformación posterior do leite cru.

Desde o ano 2013 obsérvase un incremento dos sólidos nos principais países produtores da UE-27, liderando o incremento Irlanda, cun aumento de 2,9 décimas na graxa e de 1,6 na proteína. A maior parte dos países sitúanse con incrementos de graxa moderados entre 0,9 e 1,3 décimas, quedando os Países Baixos, Austria e Alemaña cos menores aumentos. En canto á proteína, a evolución neste período tamén foi positiva coa maioría dos países, gañando entre 0,5 e 1,2 décimas; tan só nos Países Baixos, Austria e Italia o aumento é inferior ás 5 centésimas, polo que ao leite galego se refire, o incremento experimentado no seu contido graxo sitúase arredor das 6 centésimas, aproximadamente a metade do conxunto do Estado, mentres que o incremento no contido proteico é de 9 centésimas, que case duplica ao de España (gráfico 1).

Cadro 3. Raza holstein: produción por animal e contidos graxo e proteico nunha selección de países da UE-27

Fonte: Eurostat, 2021

OS VALORES COMBINADOS DE PRODUCIÓN E CONTIDOS GRAXO E PROTEICO DAN COMO RESULTADO QUE GALICIA PRODUCE O EQUIVALENTE AO 41 % DOS SÓLIDOS ENTREGADOS Á INDUSTRIA EN ESPAÑA

ITALIA É O PAÍS CUXOS VALORES MEDIOS SON MÁIS PRÓXIMOS AOS

SE BEN SUPERA EN 0,7-0,3 DÉCIMAS A GRAXA E PROTEÍNA

Gráfico

Evolución do contido graxo:

Evolución do contido proteico:

cia é común no resto dos principais países produtores, sendo as diferenzas mesmo inferiores no noso caso. No resto dos países analizados, as variacións sitúanse ao redor das 2-3 décimas na materia graxa e nas 2 décimas na proteína. Cómpre destacar o caso de Irlanda, que rexistra fortes variacións como consecuencia das súa marcada estacionalidade, consecuencia do propio sistema de produción en base a herba pastoreada e agrupación de partos, con valores de amplitude anual de case unha unidade para a graxa e de 6 décimas para a proteína (gráfico 3).

A CALIDADE HIXIÉNICO-SANITARIA

ESTACIONALIDADE

NOS CONTIDOS DE GRAXA E PROTEÍNA

Para avaliar o efecto da estación sobre os contidos graxos e proteicos do leite, en primeiro lugar analízanse os resultados medios do último quinquenio (2018-2022) dispoñible no Ligal e, posteriormente, compáranse cos dalgúns dos principais países produtores da Unión Europea.

Aínda que no caso dos datos do Ligal os valores medios non están ponderados por volume, as diferenzas cos ofrecidos no informe do último ano do MAPA son reducidas,

manténdose en calquera caso ao considerar o momento concreto do ano. Segundo podemos observar no gráfico 2, os valores medios do quinquenio son de 3,86 g/100 g para a graxa e de 3,25 g/100 g para a proteína, advertíndose unha marcada estacionalidade estival, que presenta os valores máis baixos de graxa e proteína do leite nos meses de xuño a agosto. A amplitude das diferenzas (valor máximo menos mínimo) é de 2,5 décimas na graxa e algo menor na proteína con 1,5 décimas.

Este fenómeno descrito para Gali-

O leite cru, ademais de ser un alimento completo e excelente para os seres humanos, tamén é un medio idóneo para a proliferación de bacterias e axentes etiolóxicos, polo que se fai preciso contar e extremar as condicións hixiénicas na súa produción, así como manter os animais nas mellores condicións sanitarias. Unha deficiente calidade hixiénicosanitaria terá implicacións negativas sobre os procesos industriais, principalmente nos baseados na fermentación bacteriana, pero tamén sobre a saúde pública. O sector debe acadar uns estándares mínimos nesta calidade que garantan a súa seguridade e inocuidade, establecidos na lexislación. Entre os factores que afectan á calidade hixiénico-sanitaria do

1. Evolución no período 2013-2021 dos contidos graxo e proteico nos principais países produtores da UE-27 e en Galicia

Fonte: Eurostat e Ligal

(1) Datos de Galicia como estimación en base a Ligal e FEGA-MAPA

Gráfico 2. Estacionalidade da graxa e da proteína en Galicia

Contido graxo:

Contido proteico:

leite, cómpre citar a rutina de muxido, a hixiene das unidades produtivas e do persoal que intervén, as condicións de conservación e transporte do leite ou a presenza de mamite nas vacas.

O esforzo do sector no control destes parámetros, froito das crecentes esixencias normativas e canalizadas a través das análises paramétricas no Ligal, resulta nun volume duns 3,3 millóns de mostras anuais, que equivalen a máis de 10.000 mostras diarias procesadas tanto de tanque de frío das explotacións e cisternas de transporte como de vacas individuais e os controis oficiais. Este volume fai do leite cru galego o produto de gran consumo máis controlado e analizado e, polo tanto, do que os consumidores poden ter maior certeza do aseguramento da calidade polos operadores e a Administración.

Os parámetros que se utilizan para medir a calidade hixiénico-sanitaria nos sistemas de autocontrol e tamén nos controis oficiais realizados pola Autoridade Competente son os seguintes: o reconto bacteriolóxico (RB), medido en unidades formadoras de colonias, para a calidade hixiénica e o reconto de células somáticas (RCS) para a calidade sanitaria. Os limiares están marcados pola lexislación de referencia e fixados nas 100.000 unidades formadoras de colonias por mililitro (ufc/ml) para o RB e nas 400.000 células somáticas por mililitro para o RCS.

O leite galego acada uns resultados excelentes no relativo á calidade hixiénico-sanitaria con valores no último ano de 19.000 ufc/ml para o RB e de 199.000 células/ml para o RCS (gráfico 4). Estes valores son comparables cos das principais rexións

DESDE O ANO 2013

OBSÉRVASE UN INCREMENTO DOS SÓLIDOS NOS PRINCIPAIS PAÍSES PRODUTORES DA UE-27, LIDERANDO O INCREMENTO IRLANDA, CUN AUMENTO DE 2,9 DÉCIMAS NA GRAXA E DE 1,6 NA PROTEÍNA

produtoras de leite da UE, que é a zona de produción láctea mundial con maiores esixencias normativas de control de calidade. Ademais, obsérvase que a tendencia é de mellora continua, o cal se pon de evidencia desde os primeiros rexistros observados desde a creación do Ligal, no ano 1989. O punto de partida inicial estaba representado por unha situación na que unha parte do leite incluso non estaba sometida a refrixeración ata a chegada á industria, pasando pola consolidación dos programas de calidade en toda a cadea e chegando á referida situación dos últimos anos con resultados de moi alta calidade. En concreto, neste período a mellora da calidade hixiénica foi do 89 % e a da calidade sanitaria de case o 50 % sobre os valores iniciais (gráfico 4). De forma progresiva, en cada década fóronse acadando resultados superiores á anterior, o

Fonte: Ligal (media 2018-2022, valores non ponderados por volume)

Fonte: Ligal (media 2018-2022, valores non ponderados por volume)

KESSENT® y LysiGEM™

LIDERANDO UNA

GANADERÍA MÁS SOSTENIBLE

GANADERÍA

GANADERÍA

La metionina y la lisina son los dos aminoácidos esenciales más limitantes para la producción lechera en los rumiantes.

Los beneficios de la metionina y la lisina son bien conocidos pero, cuando se utilizan de forma concertada, proporcionan beneficios adicionales más allá de la suplementación con el aminoácido individual. Sin su inclusión nunca podremos llegar a maximizar ni optimizar nuestra producción.

KEMIN, como único proveedor de metionina y lisina ampliamente contrastadas, pone a su disposición KESSENT y LYSIGEM.

ESPECIAL: CALIDADE DO LEITE E MUXIDO

Gráfico 3. Estacionalidade da graxa e da proteína nunha selección dos principais países da UE-27

Contido graxo:

Fonte: Eurostat (media de 2019 a 2021)

Contido proteico:

Fonte: Eurostat (media de2019 a 2021) (1) Datos de proteína en Francia convertidos a materia proteica total

Gráfico 4. Evolución da calidade hixiénico-sanitaria en Galicia

NO ANO 2021 A GRAXA DA FRISONA ESPAÑOLA SITÚASE 3,75 G/100 G, VALOR INFERIOR ENTRE 3 E 4 DÉCIMAS AO DA MAIORÍA DOS PAÍSES

Fonte: Ligal 1989-2022

que evidencia o referido proceso de mellora continuada que merece os parabéns a todo o sector no seu conxunto por ter acadado e progresado tanto neste sentido cualitativo.

CONCLUSIÓNS

• En canto ao contido medio de graxa e proteína e a súa evolución:

mentres que o rendemento medio por vaca das explotacións galegas e españolas é comparábel ao dos principais países produtores da UE, a porcentaxe de sólidos do leite de Galicia e de España sitúase entre os valores máis baixos deste grupo, en particular polo que ao contido graxo se refire.

• En canto á estacionalidade da produción do leite: existe unha marcada estacionalidade anual na concentración de graxa e proteína do leite, con valores marcadamente inferiores no período estival. Esta tendencia é semellante para diferentes países e situacións produtivas na UE.

• En canto á calidade hixiénico-sanitaria: o leite cru galego presenta uns resultados excepcionais en canto á calidade hixiénico-sanitaria, froito do esforzo do sector nun proceso de mellora continua desde inicios dos anos 90 do pasado século, sendo o produto de gran consumo máis controlado

analizado.

Tecnología para su

HerdMonitor® combina una diversidad inigualable de funciones de monitoreo y herramientas de manejo en un sistema muy avanzado, pero fácil de usar, para el monitoreo de las vacas las 24 horas del día.

Identificación

Identificación electrónica de vacas aprobada por la ISO para todos sus sistemas automatizados.

Detección de celo

De te cció n de celo muy precisa con asesoramie nto para el mome nto óptimo de insemina ción, así como

conocimientos de reproducción.

Cone xión e integración

Conecte fácilme nte el sist em a HerdMonitor® a los sistemas de aut om atización de su ganado y al programa de manejo.

Seguimiento y evaluación

SmartTag

Haga un seg uimiento de los patrones de comportamiento de los lotes y de todos sus animales Reciba alertas cuando los patrones ca mbi en. Evalúe el impacto que tiene n las decisiones de manejo.

Localización de las vacas

Localice de forma rápida y sencilla las vacas que necesitan atención o tr atamiento.

Monitore o de la salud

De te cte los problemas de salud de forma temprana. Supervise a las vacas en tr a nsición y en recuperació n po sterior a un tr atamiento.

Accesibilidad

Todos los miembros del eq tiene n a cceso a infor relevante y en tiempo r se ajusta a sus necesidades.

o s d el e quip o f o r ma ción mp o r ea l qu e ce si da d e s

100% adaptable

SERVICIOS

Nube

Dispositivo de localización para las vacas

Antena

Unidad de procesamiento

GENE X HerdMonit or ® e s a lt a ment e f le x ible y e s t á diseñado p a r a ada pt a r se a cua lquier t ipo y t a ma ño de granja E sf ácil de ins t a la r, e sca la ble y f le x ible p a r a e xp a ndir se con sus otr a s solucione s de aut omat iz ación Ademá s, f unciona de for ma loca l y e s t á conec t ado a la nube S e accede a tr avé s del naveg ador web; ¡no e s nece sar io ins t a la r sof t wa re o a plic acione s en sus disposit ivos!

Impacto económico das células somáticas segundo o seu nivel de produción

Expoñemos os resultados do estudo levado a cabo co fin de procesar datos dunha mostra de control leiteiro en Galicia durante catro anos, para detectar as diferenzas económicas existentes entre as curvas de lactación de animais sans, a poboación e animais enfermos con test correspondente á mastite clínica-subclínica

Oobxectivo desta investigación foi procesar datos dunha mostra de control leiteiro en Galicia no período comprendido entre o 1 de xaneiro de 2019 ata o 12 de febreiro do 2023, sobre 307.274 controis, que corresponden a 482 granxas e 40.549 vacas diferentes para detectar as diferenzas económicas existentes entre as curvas de lactación con base nos seguintes parámetros:

• Animales sans (<200 x células somáticas)

• A poboación (todos os datos)

• Animais enfermos con test correspondente a mastite clínica-subclínica (>200 x células somáticas)

Atendendo como factor de variación ao nivel de produción desa lactación a 305 días segundo datos de Control Leiteiro e considerando os seguintes grupos que se observan na táboa 1 (páx. seg.).

FORMULACIÓN MATEMÁTICA

A representación matemática da produción láctea no tempo representa unha das aplicacións de máis éxito no modelado de datos. No subcampo matemático da análise numérica, denomínase ‘interpolación’ á obtención de novos puntos partindo do coñecemento dun conxunto de puntos.

1Manuel Fernández, 2Ana María Benítez Sánchez 1Webmaster de www.cowsulting.com

2TPM Consultant, Angestellt Düsseldorf, Alemaña

A REPRESENTACIÓN MATEMÁTICA DA PRODUCIÓN LÁCTEA NO TEMPO REPRESENTA UNHA DAS APLICACIÓNS DE MÁIS ÉXITO NO MODELADO DE DATOS

La cetosis es más común de lo que piensas

En todo caso, trátase de, a partir de n parellas de puntos (xk, yk), obter unha función f que veri que f (xk) = yk, k = 1, … , n…, á que se denomina ‘función interpolante dos devanditos puntos’. Aos puntos xk chámaselles ‘nodos’. Algunhas formas de interpolación que se utilizan con frecuencia son a interpolación lineal, a interpolación polinómica (da cal a anterior é un caso particular) e outras funcións non lineais.

Los niveles de cetosis observados en la granja pueden ser ampliamente subestimados. A menos que estés buscando activamente, es posible que no asocies necesariamente las altas tasas de enfermedad de transición, el bajo rendimiento y fertilidad con niveles elevados de BHB

Pregunta a tu veterinario hoy mismo cómo prevenir la cetosis en tu granja. También puedes contactar con el Equipo de Elanco. Más en https://vetconecta.elanco.com/plataformas-de-conoci miento/descubre-que-es-vital-90tm-days

O primeiro paso na análise de datos é a súa visualización. A máis sinxela sería para cada grupo gra car a súa media por días en leite, o cal nos dá idea da variabilidade dos datos por grupos, tal e como se ve no grá co dos nosos propios datos, agrupados en grupos de produción e células somáticas.

1. Enfoque lineal

Táboa 1

2. Enfoque non lineal

Incluso granjas de alta producción y buen manejo pueden tener más del 40% de sus animales en riesgo.1,2

¿Tu rebaño está en riesgo?

Datos agrupados en grupos de produción e células somáticas

Con todo, o noso enfoque é moito máis ambicioso, xa que pretendemos unha verdadeira modelización das curvas de lactación para cada grupo e subgrupo. Para iso, o que pretendemos é axustar os datos ás funcións non lineais que máis se usaron tradicionalmente na modelización de curvas de lactación.

Describímolas e vemos como se axustan ao mesmo set de datos: exponenciais de primeira orde (lineal), segundo, terceiro, cuarto ou quinto (non lineal)…

f(x)= a0xn + a1xn-1 + a2xn-2....+an,m

Wilmink : yn = a + b e-kn + c n

Só nos falta elixir un criterio para saber que función se axusta mellor aos nosos datos (expresar de forma matemática o que vemos a ollo no axuste da curva aos datos da propia gráfica):

• Suma de cadrados do erro (SCE): é a suma das diferenzas ao cadrado

• Erro absoluto medio (MAE): é a media das diferenzas

• Erro cuadrático medio (RMSE): raíz cadrada da media das diferenzas

• R-cadrado (e R-cadrado axustado): Escala é intuitiva, vai de 0 a 1

Nós eliximos como criterios AIC e BIC e, en función diso, decidimos que a función que mellor se axusta ao noso set de datos é a de Wood, o modelo paramétrico de maior uso desde 1967 (Wood, Nature, Vol 216, outubro 14, 1967).

A función de Wood describe a curva de lactación en función do tempo a través de tres parámetros que caracterizan a curva de forma moi práctica:

• Produción ao pico de lactación

• Días ao pico de lactación

• Persistencia: mide canto tempo a vaca mantén o nivel máis alto de produción despois de alcanzar o pico.

Como comparamos estatisticamente as diferenzas

Ali e Schaeffer: yn = a + b0 u + b1 u2 + c0 v + c1 v2 ; u = n / 305, v = Ln(1 / u)

• Outros posibles criterios:

o Akaike info crit (AIC)

o Bayesian info crit (BIC)

Imos comparar e graficar as curvas de lactación dos diferentes grupos (células altas e poboación total segundo o seu grupo de produción), pero cal é a formulación matemática que nos pode validar que esas diferenzas son significativas?

Wood: yn = a tb e-cn

O PRIMEIRO PASO NA ANÁLISE DE DATOS É A SÚA VISUALIZACIÓN. A MÁIS SINXELA SERÍA PARA CADA GRUPO GRAFICAR A SÚA MEDIA POR DÍAS EN LEITE, O CAL NOS DÁ IDEA DA VARIABILIDADE DOS DATOS POR GRUPOS

48h

Antibiograma en 24h con 14 opciones de antibióticos disponibles en veterinaria

SPEED MAM COLOR DETECTA EL ANTIBIÓTICO ADECUADO EN 24 HORAS

Listo para utilizar

Siembra fácil y rápida, en menos de 3 minutos

Lectura e interpretación clara y rápida

Ayuda a prevenir resistencias y a bajar la tasa de crónicas

A función de Wood exprésase matematicamente a través de tres parámetros:

Y t = a . tb . e-ct o n d e:

Yt = produción de leite o día t;

t = día de lactación;

E os tres parámetros son:

• a = parámetro para o nivel de produción;

• b = parámetro para o ritmo de aumento

• c = taxa de descenso despois do pico de produción.

Os tres conceptos que se derivan dos tres parámetros estimados (a, b y c) son:

• Produción no pico de produción= a(b/c)b e -b

• Tempo para alcanzar o pico de produción = b/c

• Persistencia= - (b + 1) log n. c

O que facemos é comprobar estatisticamente que os parámetros da función de Wood entre os diferentes grupos e subgrupos teñen un P value altamente signi cativo, e nunca se solapan tendo en consideración os límites superiores e inferiores e límites do 95 % de intervalo de con anza, o que quere dicir que as distribucións son claramente diferentes.

Para entendelo, poñamos un exemplo para o grupo de 12 >.000 litros a 305 días comparando os parámetros calculados para o grupo con máis de 200 x células e a poboación total (imaxes superiores).

Primeiro, quero facer notar que o R cadrado explica sobre o 50 % da variación, así que o axuste que xemos é moi razoable (unha regresión lineal só explicaría un 20 % máis ou menos).

A

COMPARACIÓN DE CURVAS DE LACTACIÓN É UNHA FERRAMENTA MOI PRÁCTICA PARA AVALIAR DIFERENZAS ENTRE GRUPOS E CUANTIFICAR O SEU IMPACTO ECONÓMICO

Se seguimos o exemplo do parámetro “a” no grupo de 200 >x células, o valor é de 26,47, pero está calculado (para un 95 % de abilidade) entre 25,06 e 26,88 (26,47 +- 0,41) e, se facemos o mesmo para o parámetro “a” do grupo de todos os animais, o seu valor é 30,1, pero está calculado (para un 95 % de abilidade) entre 29,91 e 30,289 (30,1 +- 0,189), de forma que constatamos que “nunca se solapan” e ese é o criterio matemático que tomamos para dicir que as curvas de vacas enfermas e de vacas sas no grupo de <12.000 litros a 305 días son diferentes.

ANÁLISE DE RESULTADOS

Aínda que ao gra calas xa se ve que son claramente diferentes, xándonos que a curva de cor azul corresponde a “todos os animais”, a de cor negra aos “animais sans” e a de

cor verde á dos “animais enfermos”, sendo a negra unha mellor grá ca que a de todos os animais (e moito mellor que a dos enfermos), e esta mellor que a dos animais enfermos (imaxe resultados 1)

Para cuanti car canto de diferentes son, aproveitamos o seguimento da grá ca e, por exemplo, para o grupo de <9.000 litros vemos que as vacas enfermas producen 1,76 l/v/d menos de media, facendo un pico 0,91 litros menor e cunha peor persistencia (1,4 % maior descenso da curva desde o pico), así como tamén vemos que as sas (<200 x) teñen unha mellor curva en canto a produción, pico e persistencia. Con esta formulación, facémoslle o seguimento ao resto dos grupos expostos (imaxes de resultados 2, 3, 4 e 5; páx. seg.).

Imaxe de resultados 1

ESPECIAL: CALIDADE DO LEITE E MUXIDO

Imaxe de resultados 2

Imaxe de resultados 3

PARA TODOS OS GRUPOS ESTUDADOS O NIVEL DE PRODUCIÓN É MENOR E A PERSISTENCIA PEOR PARA AS VACAS CON 200 >X CÉLULAS E AO CONTRARIO PARA AS SAS

Vemos en todos eles unha tendencia similar, que se resume na táboa 2. Tamén o visualizamos nas seguintes grá cas para a súa mellor comprensión.

Imaxe de resultados 4

A porcentaxe de vacas enfermas está entre o 15-19 % para cada grupo (bastante estable).

Imaxe de resultados 5

A baixada diaria en litros/vaca/día varía segundo o grupo de produción, aínda que parece que hai unha certa tendencia a que a maior produción menos impacto ten na baixada ou, visto doutra forma, ten máis impacto nas vacas de menos produción.

A baixada ao pico de lactación varía entre grupos e parece que ten maior incidencia no grupo de baixa produción; repunta algo no grupo de moi alta produción, de forma que parece que poderiamos cuestionarnos se a maior produción hai menor impacto na produción das vacas enfermas.

Para tentar achegar algún dato máis, facemos unha regresión lineal entre produción e células somáticas sobre uns 260.000 datos de robot de muxido con medición diaria (datos achegados por Albakide-Jorge Eseverri).

Na imaxe de Eseverri-Albakide observamos que aparece unha certa relación negativa entre produción e células (correlación -0,15), pero o seu R cadrado é baixísimo (2,3 %), co cal non nos serve para explicar nada.

Se analizamos o mesmo procedemento sobre datos mensuais de control leiteiro sobre uns 255.000 datos (www. cowsulting.com 2023), a conclusión aínda é peor. Como se detecta na imaxe dos datos de Control Leiteiro (Africor Lugo), a recta de regresión é case plana, cunha correlación de -0,06 e cun R cadrado de 0,4 %; polo tanto, cos datos estudados non podemos concluír nada neste sentido.

CONCLUSIÓNS

• A comparación de curvas de lactación é unha ferramenta moi práctica para avaliar diferenzas entre grupos e cuanti car o seu impacto económico.

• Para todos os grupos estudados o nivel de produción é menor e a persistencia peor para as vacas con 200 >x células e ao contrario para as sas.

• A porcentaxe de vacas con 200> x células vai aumentando co nivel de produción, salvo que o grupo de >9.000 litros presenta maior porcentaxe de afectadas e maior variabilidade.

• Cando o nivel de produción da lactación é maior de 12.000 litros a 305 d aparece unha maior porcen-

taxe de vacas con 200 x >células somáticas e a incidencia na curva de lactación é de menor produción e peor persistencia comparado co resto de grupos

• Desta forma, o efecto “nivel de produción” ten incidencia tanto no impacto económico (menor produción: entre 1,2 e 1,76 l/v/d), como no pico de leite (a persistencia da curva de lactación (entre 0,76 e 1,4 % menos).

Propoñemos esta metodoloxía de traballo para calcular o impacto económico en forma de descenso de produción de forma personalizada para cada gandeiro, tendo en conta a súa curva de lactación calculada tamén de forma personalizada por métodos paramétricos. Este procedemento matemático está integrado de forma automatizada no grupo de traballo www.cowsulting.com.

NOTA DOS AUTORES

Os datos utilizados neste estudo proveñen maiormente do Grupo de Calidade do Leite de Laboratorios Virbac, onde se integran e analizan datos de control leiteiro e de robots de muxido. Este sistema de traballo está integrado en www.cowsulting.com.

O meu agradecemento aos integrantes e impulsores deste, así como a Laboratorios Virbac España.

O que ben comeza, ben acaba: preparación ao secado das vacas de alta produción

Presentamos o primeiro do que será unha serie de artigos sobre o manexo integral do secado das vacas de alta produción. Nesta entrega damos o primeiro paso: preparar as vacas que imos secar proximamente e revelamos cal é o obxectivo de deixar de muxir os animais durante un tempo.

Carlos Carbonell, Laura Elvira Servizo Técnico de Ruminantes MSD Animal Health

Asabedoría popular transmitiuse a través das xeracións mediante os refráns. Esta ciencia natural non envellece, dá consello e consolo de forma breve aplicando sempre o sentido común. Enmarcado dentro do refraneiro popular, presentaremos unha serie de artigos breves cuxo obxectivo é reflexionar sobre o anexo integral do secado das vacas de alta produción. E como todo ten un principio, comezaremos polo primeiro paso, que é preparar as vacas que imos secar proximamente. Pero, antes de nada, é importante saber cal é o

obxectivo de deixar de muxir os animais durante un tempo.

POR QUE SE SECAN AS VACAS?

Esta pregunta, que podería parecer sinxela a primeira vista, pode nalgúns casos requirir un intre para respondela, sobre todo porque en moitas ocasións, temos rutinas de traballo instauradas desde sempre e esquecemos por que o facemoss.

O período seco é un tempo de descanso necesario para que a vaca rexenere o seu tecido mamario co obxectivo de maximizar a súa produción na seguinte lactación. Se non fose interesante a nivel produtivo e económico, probablemente non se secarían as vacas. Por iso é polo que o produtor debe, xunto co seu técnico,

definir as estratexias de manexo deste período para maximizar a produtividade da seguinte lactación. Sen esquecer, que, para iso, é indispensable manter unha boa saúde do ubre do rabaño.

É IMPORTANTE O PERÍODO SECO NA SAÚDE DO UBRE DO RABAÑO?

Probablemente se trate da fase máis importante, xa que, por unha banda, é o período de maior risco para adquirir novas infeccións mamarias por patóxenos ambientais, e, á súa vez, é o mellor momento para a curación das infeccións adquiridas durante a lactación previa.

De feito, na gráfica 1, con datos de 400 granxas españolas, podemos ver como iniciar a lactación “sa” (< 200.000 cls/ml) é un bo punto de partida que reduce o grao de vacas “enfermas” (> 200.000 cls/ml) ao longo da lactación, xa que a porcentaxe de vacas que ao primeiro control posparto están “sas” garda unha relación inversa coa media de vacas “enfermas” durante a lactación. Este estudo confirma a importancia que ten na saúde de ubre do rabaño que as vacas pairan sas.

Para conseguir moitas vacas sas ao parto teremos que traballar en dous aspectos:

1) Previr as novas infeccións durante o secado, para o que contamos

É FUNDAMENTAL MANTER UN BO ESTADO INMUNITARIO E BENESTAR DA VACA SECA, ASÍ COMO ESTABLECER XUNTO AO SEU TÉCNICO CALES VAN SER OS CRITERIOS DE SELECCIÓN DE VACAS PARA TRATAR CON TERAPIA ANTIBIÓTICA DE SECADO

Gráfica 1. Relación entre a porcentaxe de vacas “sas” (<200.000 cls/ml) no primeiro control posparto e a porcentaxe de vacas “enfermas” (>200.000 cls/ml) durante a lactación en 400 gandarías españolas no ano 2021

coa axuda de ferramentas eficaces como os seladores internos.

2) Curar as infeccións existentes. Hai que ter en conta que en todos os rabaños leiteiros hai unha porcentaxe de vacas que chegan infectadas ao secado e que se deben tentar curar durante o período seco.

É IMPORTANTE SELECCIONAR AS VACAS QUE NECESITAN TERAPIA ANTIBIÓTICA DE SECADO?

As vacas que non se curan durante o secado terán un reconto de células so-

% vacas "sas" en 1.º control posparto (< 200.000 cls/ml)

Series 1 Ganderías Polinómico (series 1) Liña de tendencia

máticas superior ao resto na seguinte lactación. Ademais, producirán menos leite, presentarán maior risco de padecer mamite clínica e unha menor supervivencia no rabaño.

Por iso é polo que é fundamental manter un bo estado inmunitario e benestar da vaca seca, así como establecer xunto ao seu técnico cales van ser os criterios de selección de vacas para tratar con terapia antibiótica de secado. Se contamos con control leiteiro, poderémolo monitorizar vendo a evolución das porcentaxes de curación ao parto.

INMUNO NEBRIX

Para animales adultos

CON VITAMINAS ESTABILIZADAS Y SALES MINERALES

Completar las distintas clases de pienso con INMUNO NEBRIX, mejora el mantenimiento del equilibrio nutricional de los animales de producción normalizando el desarrollo. Con ello aumentamos la inmunidad y disminuimos los problemas reproductivos, de cojeras, mamitis, etc.

Para más información:

info@lebriquim.com

Tel.: 955 97 20 20

C/ Sanlúcar, 21

41740 Lebrija (Sevilla)

Como exemplo, nunha gandería de 200 vacas e un reconto de 250.000 cls/ml no tanque de leite, a diferenza entre ter un 50 % ou un 75 % de curacións ao parto supón unhas 14 vacas máis ao ano que empezan a lactación cun reconto celular alto, ademais de maior probabilidade de teren mamite clínica ou seren eliminadas. De aí a recomendación de que a terapia antibiótica se aplique tanto como sexa necesaria e tan pouco como sexa posible.

Volvendo ao principal obxectivo de maximizar a produción de leite, a

Gráfica 2. Distribución da duración do secado nas vacas de dúas ganderías españolas

A RECOMENDACIÓN É QUE A TERAPIA ANTIBIÓTICA SE APLIQUE TANTO COMO SEXA NECESARIA E TAN POUCO COMO SEXA POSIBLE

duración do período seco é un dos principais factores a considerar.

CAL SERÍA A DURACIÓN ADECUADA DO PERÍODO SECO?

Existe certo consenso científico en que as primíparas necesitan un período seco maior (>55 d) que as multíparas (35-45 d). Con todo, nun estudo recente as vacas con maiores producións na lactación anterior obtiñan peores producións na seguinte lactación cando o seu período seco era curto (<45 días), o que suxire que estes animais de alta produción poderían necesitar un tempo de descanso un pouco maior. Aínda así, o que ocorre en moitas ocasións é xusto o contrario, xa que continuamos a muxir as vacas que producen moito leite, reducindo con iso a duración do secado.

Entón, que pasa en realidade en moitas ganderías?

Pois que hai outros factores que tamén inflúen moito na decisión de cando secar as vacas. Por exemplo:

• O custo da ración e o prezo do leite: en función desta relación adiántase ou atrásase a data de secado.

• A produción de leite e eficiencia reprodutiva: cámbiase a data de secado en función da produción do animal.

• O amoreamento do curral de leite e o número de xovencas a parir: en función da dispoñibilidade de espazo sécanse animais ou non para facerlles sitio ás xovencas paridas.

• Ter en conta a porcentaxe de vacas secas como obxectivo económico: adoita atrasar as datas de secado, o que pode ser adecuado a condición de que non penalice a produtividade futura.

De acordo con estes factores atopámonos con dous tipos de granxas reais, tal e como as que se observan na gráfica 2.

A gandería 1 ten unha estratexia de secado definida, con máis do 70 % dos seus animais secos entre 45 e 60 días. Mentres, na gandería 2, case un 40 % das vacas están menos de 45 días secas e en risco de perder produción na seguinte lactación. Pola contra, un de cada tres animais está máis de 60 días seco, debido en parte a un problema reprodutivo, o que incrementa o risco de problemas metabólicos ao parto por exceso de condición corporal.

Por iso, recomendámoslle analizar co seu técnico a súa situación e que criterios debe cumprir para decidir secar ou non unha vaca no seu rabaño

Doutra banda, unha das principais preocupacións por parte do gandeiro é a produción de leite coa que chegan as vacas ao secado e o risco de mamite. De aí que nun estudo de 2021 se viu que dous de cada tres gandeiros en España aplican medidas para diminuír a produción de leite antes de secar, principalmente cambios de ración ou redución do número de muxidos, e iso a pesar de que non son medidas fáciles de implementar en moitas ganderías. Entón...

CAL SERÍA A PRODUCIÓN IDEAL PARA SECAR AS VACAS?

Esta é a pregunta do millón de dólares e non ten fácil resposta. Desde o punto de vista técnico, ao deixar de muxir increméntase a presión dentro do ubre, o que provoca o acurtamento e a dilatación da canle do teto que facilita o goteo de leite, atrasa a formación do tapón de queratina e lles abre a porta aos patóxenos ambientais

Así mesmo, increméntase o risco de sufrir dor no ubre provocando cambios de comportamento, redución do tempo de descanso e, como consecuencia, un aumento do estrés no

animal. Todos estes factores incrementan o risco de entrada de novas infeccións. De feito, se revisamos os estudos publicados, case todas as investigacións sitúan entre 15 e 21 litros de leite diarios como límite para secar as vacas.

Con todo, na práctica, moitas ganderías traballan en secado selectivo con producións moito maiores ao secado logrando bos resultados de saúde de ubre. Ademais, recentemente se publicou un estudo que non atopa diferenzas aplicando secado selectivo nos resultados de mamite subclínica nin clínica en tres grupos diferentes en función da produción ao secado (alta, media e baixa).

Como é posible que isto ocorra? Pois entendendo que a mamite é unha enfermidade multifactorial e que este a produción de leite só un máis dos factores a ter en conta dentro do manexo integral do secado.

Para compensar a alta produción ao secado, haberá que ser máis exquisito noutras pautas máis fáciles de aplicar para reducir o risco de novas infeccións, aínda que esta parte a trataremos no seguinte artigo sobre o procedemento de aplicación de tratamentos de secado. Esperamos velo no vindeiro capítulo e lembre: “O que ben comeza, ben acaba…”.

Gandería 1 Gandería 2

Nanta Dairy Start, el programa para la optimización del bienestar y la longevidad del vacuno lechero

El programa Start de Nanta es el mejor aliado de los ganaderos que buscan mejorar la rentabilidad de sus rebaños y simplificar el manejo en las granjas, a la vez que se preocupan por mantener inalterables el bienestar y la salud del ganado.

Nanta acaba de lanzar Dairy Start, un completo programa para optimizar el bienestar y la longevidad de las vacas lecheras atendiendo a sus necesidades especiales en el periodo seco y de transición. Se trata de un modelo integral de trabajo para granjas cuyo objetivo es incrementar la vida útil productiva de sus animales y la de su descendencia para conseguir una mayor rentabilidad.

EVALUACIÓN DE LAS GRANJAS CON EL ÍNDICE START

La clave para maximizar el potencial de producción del rebaño es incrementar la vida útil productiva de las vacas y la de su descendencia. Para ello, se debe prestar atención a aspectos clave de las fases de secado y transición, dados los cambios fisiológicos, metabólicos y nutricionales que los animales experimentan durante este periodo de tiempo y que impactan directamente en su ciclo productivo y reproductivo.

Así, Nanta Dairy Start analiza diez de estos aspectos (agua, cama, instalaciones, manejo, maternidad, nutrición, ración, salud, puntuación de la condición corporal y calostro) a través de la medición de puntos de control para los que se proponen soluciones de nutrición.

Para ello, Nanta ha desarrollado una herramienta práctica con 58 puntos y 4 niveles de implementación que permite identificar los puntos más limitantes de una granja. El resultado final es un índice Start de la granja, en cuya evaluación se ponderan los tres aspectos clave del programa (nutrición, bienestar y sanidad), y el cual refleja el estado de sus programas de secado y transición.

De esta manera, se establecen valores recomendados para cada uno de los puntos analizados, se asocian los problemas con sus causas probables y se proponen soluciones con el programa de alimentación de Nanta a través de un método de trabajo completo, exigente y científicamente probado, que aporta soluciones nutricionales y de manejo únicas.

PIENSOS DISEÑADOS PARA VACAS SECAS Y EN TRANSICIÓN

Nanta Dairy Start se desarrolla bajo el paraguas de una completa gama de óptimas soluciones nutricionales, esto es, una selección de piensos para el periodo seco y el de transición con los que garantizar el adecuado aporte de nutrientes.

Novalac Start Transición, formulado para vacas secas y novillas preñadas durante el periodo de preparto, y Novalac Start 28 y Novalac Start 26, para vacas secas y novillas preñadas en raciones a base de ensilados y henos, se pueden administrar tanto en secados cortos como tradicionales. Todos ellos son opciones altamente palatables y con un óptimo balance de nutrientes.

Por su parte, Novalac Start Impulse, pienso para el periodo de transición, ha sido desarrollado para impulsar el inicio de la lactación con una combinación equilibrada de vitaminas y minerales que ayudan a cubrir las altas necesidades del periodo seco.

LOS TRES PILARES DE NANTA DAIRY START

CONOCE LOS PIENSOS DE LA NUEVA GAMA DAIRY START

NOVALAC START 26 Y NOVALAC START 28

• Altamente palatables gracias a una cuidada combinación de hidratos de carbono y fibra digerible.

• Niveles altos de magnesio.

NUTRICIÓNBIENESTARSANIDAD

• Combinación equilibrada de vitaminas y minerales para cubrir las altas necesidades del periodo seco.

• Altos niveles de vitamina E y de selenio orgánico.

• Aportan sales aniónicas.

Maximizan el desarrollo del rumen y mantienen una baja condición corporal, lo que evita el engrasamiento; aumentan la ingestión de materia seca y minimizan la aparición de enfermedades metabólicas tras el parto; favorecen la síntesis de calostro y fortalecen el sistema inmune de la vaca.

BENEFICIOS DE DAIRY START

Con Dairy Start, Nanta da un paso más en su compromiso con restar preocupaciones a los ganaderos.

• Ayuda a simplificar el manejo en la granja al fomentar la reducción tanto de cambios de ración como de lotes.

• Incrementa la rentabilidad de la granja al favorecer el aumento en la producción de leche y mejorar la salud y la fertilidad de los animales.

• Reduce el volumen de trabajo al garantizar que el período de transición y el inicio de la lactación transcurran sin problemas.

• Maximiza el potencial genético de las terneras nacidas de vacas alimentadas con este programa. De esta manera, se consigue un efecto epigenético positivo mediante una mayor concentración de IgG en el calostro, una mayor eficiencia de absorción intestinal de IgG en las terneras, una mayor ingesta de materia seca durante los primeros 21 días de vida, un mayor desarrollo de las terneras entre el destete y el parto y una mayor producción leche en las primíparas.

Nanta Dairy Start es un método de trabajo completo, exigente y científicamente probado que ayuda a evaluar cada momento de la fase de secado y transición, y que aporta soluciones nutricionales únicas y de manejo para mejorar el bienestar y la longevidad de las vacas.

Para obtener este programa y/o solicitar un racionamiento específico y adecuado para su granja, consulte a nuestros técnicos especializados.

NOVALAC START IMPULSE

• Niveles altos de magnesio.

• Combinación equilibrada de vitaminas y minerales para cubrir las altas necesidades del periodo seco: altos niveles de vitamina E y de selenio orgánico, aporte de vitaminas del grupo B protegidas y aporte de colina protegida.

• Aporte de levaduras vivas.

Aumenta la producción de leche, la grasa y la proteína láctea, aumenta la ingestión de materia seca y minimiza los problemas asociados al periparto, fortalece el sistema inmune de la vaca y la ternera, evita la acumulación de grasa en el hígado y favorece un mayor desarrollo de la ternera en el destete-parto.

NOVALAC START TRANSICIÓN

• Altamente palatable gracias a una cuidada combinación de hidratos de carbono y fibra digerible.

• Niveles altos de magnesio.

• Combinación equilibrada de vitaminas y minerales para cubrir las altas necesidades del periodo seco.

• Altos niveles de vitamina E y de selenio orgánico.

• Aporta sales aniónicas que contribuyen a un DCAD negativo en la ración.

Maximiza el desarrollo del rumen y mantiene una baja condición corporal, lo que evita el engrasamiento; aumenta la ingestión de materia seca y minimiza la aparición de enfermedades metabólicas tras el parto, además de favorecer la síntesis de calostro y fortalecer el sistema inmune de la vaca.

ADEMÁS, NANTA TAMBIÉN PONE A DISPOSICIÓN DEL PRODUCTOR EL CORRECTOR MINERAL NANTAMIX SECADO Y EL SUPLEMENTO NANTAPAK PREPARTO

As micotoxinas, unhas vellas coñecidas nas forraxes

Neste estudo describimos en que consisten as micotoxinas, ofrecemos algunhas recomendacións para evitar a súa presenza nas nosas forraxes e damos conta das consecuencias que pode carrexar para a saúde das vacas e, xa que logo, para a produción e a rendibilidade da nosa granxa.

INTRODUCIÓN N

o edi cio do instituto de Vigo que aparece na imaxe da dereita aínda se pode ler gravado no friso “Instituto Bioquímico Miguel Servet”. É todo o que queda da farmacéutica que foi

creada alí en 1935 para a transformación en Galicia do caruncho do centeo en medicamentos. Ata entón esa materia prima cruzaba os mares sen deixar na nosa terra o alto valor engadido que xeraba a manufacturación.

1Frederico Melo e Castro, 2Paco Sirvent Alonso, 3Antón Camarero Suanzes

1Enxeñeiro agrónomo de Adial Portugal

2Veterinario de Adial Sur

3Veterinario de Adial Noroeste

O Instituto Bioquímico Miguel Servet foi o embrión do que hoxe coñecemos por Zeltia, fabricante, entre outras cousas, dun antiparasitario externo moi estendido en veterinaria: Zoogama®. Hoxe o laboratorio de veterinaria chámase Vetia e está moi especializado en vacinas. Pharmamar (que é unha rama desta farmacéutica para humanos) fabrica o anticanceríxeno Yondelis. Outra rama da farmacéutica, Zendal, traballa nunha vacina española contra o coronavirus sen necesidade de refrixeración para o seu transporte.

Volvamos ao pasado: a nais do século XIX desde os portos de Vigo e A Coruña saían barcos cargados co caruncho (Claviceps purpurea), con destino a portos de Inglaterra, Os Estados Unidos ou O Canadá para a elaboración de medicamentos. Os campesiños galegos encargábanse de recoller este fungo, unha praga coñecida xa desde a Idade Media. Esta maldición dos campos ao nal resultou unha bendición moi rendible para un campesiñado empobrecido. Chegouse dalgunha forma a cultivar inoculando as espigas, tema que se trata en a seguinte folla divulgativa do ministerio (ver imaxe superior).

O principio activo do caruncho é unha micotoxina, a ergotamina, que provoca o ergotismo, lume do inferno ou de Santo Antón. A causa desta intoxicación era a inxestión accidental de pan fabricado con centeo contaminado. Había tamén quen o consumía voluntariamente para aproveitar o efecto alucinóxeno (ao derivar a ergotamina a LSD ou ácido lisérxico). Ademais destas alucinacións,

provocaba unha sensación de quemazón e gangrenas que podían acabar coa perda de dedos, mans ou pés.

A doses moderadas, a ergotamina utilizábase con efectos medicinais: como abortivo e antihemorráxico en medicamento humano e en medicamento veterinario formaba parte do Pariespulsin®, un medicamento que prescribiamos con moi bos resultados para a expulsión da placenta. Esta dualidade avala a frase de Paracelso: “Todas as substancias son velenos, non hai cousa que non, a dose correcta diferencia un veleno dun remedio”.

As micotoxinas son pequenas moléculas (metabolitos secundarios) producidas polos fungos e son extremadamente resistentes. A maioría contén grupos epoxi (o mesmo que o das resinas industriais) que as fan resistentes mesmo a temperaturas de autoclave (121 °C). Podemos atoparnos con situacións nas que o fungo desapareceu, pero persiste a micotoxina, moito máis resistente que este, ou ben a situación de que haxa fungo pero que non se dean as circunstancias para que pro-

duza micotoxina, polo que a presenza ou ausencia de fungos non implica a presenza ou ausencia de micotoxinas. As situacións de estrés nas plantas: seca, pragas, xeadas etc. favorecen a produción de micotoxinas por parte do fungo.

Para algúns fungos, as micotoxinas son o armamento dunha auténtica guerra biolóxica contra outros competidores microbianos. Afectan a persoas e animais domésticos que accidentalmente se meten nesta batalla e sofren as consecuencias do “lume amigo”. Poden provocar danos renais, respiratorios, reprodutivos, dixestivos e, sobre todo, inmunosupresión segundo o tipo de micotoxina. A estas enfermidades denomínaselles insidiosas, causan dano con disimulo, lentamente, e, cando tomas consciencia, é demasiado tarde; o mal xa está feito.

As micotoxinas pódense producir durante o seu cultivo no campo (micotoxinas de campo) como a vomitoxina ou o caruncho do que falamos. Hai outras, as chamadas de conservación, que se producen durante o almacenamento do gran, forraxe ou outro alimento. Neste caso as materias primas foron transportadas ou almacenadas en condicións de alta humidade e calor. A micotoxina de conservación máis coñecida é a a atoxina B, que, ademais de á vaca, pode afectar as persoas. Hoxe coñecemos as causas e podémolas combater mellor. O control mediante analíticas rutineiras das materias primas tanto para pensos coma para alimentos de consumo humano fai moi improbable que exista unha intoxicación.

Volviendo a Paracelso, Campoamor e a relatividade: a penicilina descuberta por Fleming é outro exemplo que poderiamos considerar como micotoxina. O seu descubrimento foi

“NESTE MUNDO TRAIDOR NADA É VERDADE NIN MENTIRA, TODO É SEGUNDO A COR DO CRISTAL CON QUE SE MIRA” (CAMPOAMOR)

consecuencia dun descoido. Unha placa de cultivo esquecida nun recuncho do laboratorio contaminouse co fungo do xénero Penicillium. Alexander Fleming observou que se produciu unha zona na que as bacterias deixaran de crecer. Formouse un halo ou “calva” ao redor do fungo, descubrindo que a penicilina era a causa dese halo de inhibición.

A penicilina salvou moitas vidas, e tanto en medicamento humano como veterinaria poderíase falar dun antes e despois do seu descubrimento. Desde logo Fleming foi un gran home de ciencia, capaz de sacar partido a un erro grazas á observación. Ademais, foi unha gran persoa que non patentou a penicilina para que calquera nación por pobre que fose a puidese fabricar. Todo un exemplo se o comparamos co que está a pasar agora. Non credes?

ACTUALIDADE SOBRE AS MICOTOXINAS NO VACÚN DE LEITE: ASPECTOS LEGAIS

As micotoxinas englóbanse dentro do conxunto de substancias indesexables reguladas pola UE pola directiva 2002/32 CE, transcrita á lexislación española polo Real Decreto 465/2003. Ademais, débense considerar os niveis máximos de cada micotoxina para cada especie animal segundo lexislación actual, recomendacións e problemas produtivos que poidan ocasionar. En canto á lexislación sobre micotoxinas na UE, débense considerar os R.D. que lexislan para a a atoxina e as recomendacións de niveis do resto de micotoxinas:

• Límites legais A . B1 (subs. indesexables). Real Decreto 465/2003, do 25 abril, sobre as substancias indesexables en alimentación animal/ recomendacións doutras micotoxinas, Recomendación da Comisión do 17 agosto de 2006 sobre a presenza de deoxinivalenol, zearalenona, ocratoxina A, toxinas T-2 e HT-2 e fumonisinas en produtos destinados a alimentación animal/recomendacións doutras micotoxinas, Recomendación da Comisión do 27 de marzo de 2013 sobre a presenza das toxinas T-2 e HT-2 en cereais e produtos a base de cereais/recomendacións doutras micotoxinas, Recomendación da Comisión do 4 de novembro de 2013 sobre a presenza das toxinas T-2 e HT-2 en pensos de gatos/ límites legais para micotoxinas para consumo humano, Regulamento (CE)

n.º 1126/2007 a Comisión do 28 de setembro de 2007 que modi ca o Regulamento (CE) n.º 1881/2006 que xa o contido máximo de determinados contaminantes nos produtos alimenticios polo que se re re ás toxinas de Fusarium en millo e produtos do millo/límites legais para A atoxina B1, B2, G1 i G2. RD 475/1988 (publicado 20-05-1988), útil se a materia primeira non está no RD 1881/2006.

En resumo, a lexislación considera uns niveis máximos para a atoxinas en penso e materias primas para a atoxina B1 e en leite para a atoxina M1 (ver táboa de niveis) e, por tanto, será de importancia o seu control para poder comercializar o leite.

RECOMENDACIÓNS DE MANEXO PARA EVITALAS

Hai que evitar o crecemento de fungos no campo, xa que estes se desenvolven sempre nun mesmo substrato. Se sempre se fai o mesmo cultivo e, sobre todo, por sementeira directa, estamos a axudar ao crecemento de determinados tipos de fungos. Así, antes da sementeira débese considerar o uso de variedades resistentes, a rotación de cultivos, utilizar sementes tratadas e evitar o amoreamento das plantas.

A preparación do terreo arando e enterrando os restos do cultivo anterior (eliminación de restos de canas) etc. axudará á sanidade do cultivo. Durante o cultivo e antes da colleita hai que considerar melloras no manexo do cultivo, evitar estrés da planta por falta de rega.

Reducir o dano por insectos, por aves ou por outros animais; reducir danos mecánicos, control de pragas e malas herbas, uso de funxicidas, evitar a rega por aspersión no momento da oración etc.

A selección xenética das sementes pódenos axudar, plantas con elevadostay green, resistentes ao Helminthosporium, evitarán que a folla se seque e mellorarase a compactación.

Se o millo vai destinado a gran húmido ou pastone, hai variedades na que a espiga se corda, o que evita que entre choiva ao interior da mazaroca. Así, nos silos crecen fungos por situacións que permitan un exceso de circulación de aire: falta de compactación, exceso de materia seca, pouco avance do silo, rotura de plásticos etc.

O crecemento dos fungos está intimamente relacionado cun factor dos ensilados que se chama ‘estabilidade

aerobia’. Defínese como o tempo medido en días que tarda un silo en empezar a quentarse. Unha vez que se abre o silo, isto vai ocorrer en maior ou menor medida; aquí non existe a perfección, debemos minimizar a entrada de aire que trae osíxeno e esporas de fungos e fermentos. Canto máis rápido sexa o consumo e “varramos”, maior cantidade da fronte menos se quentará. Nos rolos plasti cados sempre que non se furen e compáctense e encinten ben, este problema está solucionado. Ao consumirse o mesmo día na súa totalidade non hai tempo ao seu quecemento. Os inconvenientes son que son moito máis caros e a di cultade para usarse enteiros nos carros mesturadores: hai que picalos e o seu peso é variable. O maior problema que observamos nos silos de pila ou entre paredes é a falta de compactación. Os silos que hai vinte e cinco anos se tardaban en enchelos tres días, hoxe fanse en tres horas, e non se fan capas nas para compactalo. As capas de máis de 15 centímetros compórtanse como colchóns

A MICOTOXINA DE CONSERVACIÓN MÁIS COÑECIDA É A AFLATOXINA B, QUE, ADEMAIS DE Á VACA, PODE AFECTAR AS PERSOAS

Táboa 1. Fungos produtores de micotoxinas

Xénero Especies Toxinas

Aspergilus (almacenaxe)

Penicillium (almacenaxe)

Fusarium (campo)

Claviceps

A. Flavus

A. Parasiticus

A. Ocrhaceus

A. nigri

P. Verrucosum

P. Expansum

F. Culmorum

F. Graminearum

F. Verticilloides

F. Proliferatum

C.Purpurea

Aflatoxina B1, B2

Aflatoxina B1, B2, G1, G2 Ochratoxina

Ochratoxina

Ochratoxina

Patulina

Tricotecenos, zearalenona

Tricotecenos, zearalenona

Fumonisina B1, B2, B3

Fumonisina B1

Alcaloides (Ergotamina...)

A RECOMENDACIÓN NUNHA GRANXA DE VACÚN DE LEITE É FACER UN MONITOREO

DAS MICOTOXINAS, CON ANALÍTICAS DA MESTURA UNIFEED DE RUTINA OU CANDO HAXA UN CAMBIO DE FORRAXES

elásticos e non se compactan. Hai un indicador mínimo de compactación de 240 kg de materia seca por metro cúbico de silo que en moitos casos constatamos que non se consegue. Isto facémolo sacando unhas mostras cun densitómetro e coa analítica de materia seca do silo. Un problema frecuente é sobredimensionar o silo por riba das paredes quedando as típicas “barrigas”, onde o silo se quenta porque é imposible compactalo.

Outra recomendación sería o uso de aditivos de ensilado e conservantes con acción antifúnxica (inhibición de fungos) no momento do ensilado: benzoico ou benzoato, sórbico ou sorbato, propiónico ou propionato, acético ou acetato. Isto utilízase como unha axuda, sobre todo para as capas superiores e bordos coas paredes, onde se compacta menos. Tamén hai a opción de usar bacterias lácticas que sexan heterofermentativas e produtoras de ácido acético

(Lactobacillus buchneri) que actúa como un funxicida natural.

A recomendación nunha granxa de vacún de leite é facer un monitoreo das micotoxinas, con analíticas da mestura unifeed de rutina ou cando haxa un cambio de forraxes. Se o total é alto ou ben algunha micotoxina está por riba dos límites recomendados, deberase valorar o efecto sinérgico destas e usar un adsorbente de micotoxinas. A continuación, débese facer máis analíticas das materias primas para saber a fonte e en qué concentración están. Podemos limitar a inclusión das materias primas con máis alta concentración e diluír a súa concentración. Hai que ter en conta no monitoreo a problemática de facer mostras representativas pola alta variabilidade de niveis de micotoxinas, así como os erros analíticos pola presenza de micotoxinas enmascaradas (conxugados de glicosa con micotoxinas) que non se detectan en analíti-

cas. É interesante saber que, ademais da súa maior incidencia, a Aflatoxina B e de Vomitoxina (DON), son indicadores de malas condicións de conservación ou de campo respectivamente. As analíticas de cada micotoxina son caras e hai centos de micotoxinas. Estas dúas micotoxinas indicadoras ou trazadoras son as primeiras que debemos analizar, tamén recomendamos analizar a zearalenona en caso de problemas reprodutivos.

EXPERIENCIAS E ANALÍTICAS DE ADIAL EN GALICIA

As micotoxinas concéntranse en “bolsas” e non teñen unha distribución homoxénea, o que complica a mostraxe e, por tanto, o seu illamento. Os síntomas clínicos dos animais servirannos para poder, polo menos, sospeitar dunha determinada micotoxina e poder facer un diagnóstico.

Nun estudo realizado por Adial de mostras de micotoxinas de ganderías

Táboa 2. Niveis máximos recomendados de micotoxinas

Adaptado de A. Gimeno

VANTAXES

 Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.

 Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.

 Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

PRODUTOS FERTILIZANTES

CÓDIGO TIPO

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal. Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo. AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

NOME COMERCIAL

F0001757/2022 Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal AGROTHAME ORGANITE START

F0001894/2022 Emenda orgánica compost

F0001895/2022 Emenda orgánica compost

F0001896/2022 Emenda orgánica húmica

F0001897/2022 Emenda orgánica húmica

F0001919/2023 Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

F0001925/2023 Fertilizante órgano-mineral NK líquido

F0001926/2023 Fertilizante órgano-mineral NP líquido

F0001980/2023 Emenda orgánica húmica

F0002420/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002421/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002422/2025 Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

AGROTHAME ORGANITE PURINE

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

AGROTHAME ORGANITE AGRO

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

de vacún de leite de clientes de Galicia (período 2013-2018) analizadas no laboratorio ELAB, recóllense os datos de máis de sesenta analíticas, aínda que nalgunhas só se realizou a determinación dunha soa micotoxina, había 34 mostras de unifeed e en todas estas se analizaron a atoxinas e DON, e, nalgúns casos, tamén zearalenona, T-2 e fumonisinas. O resto eran mostras de penso, ensilados de millo, de herba, henos, alfalfa e bagazo. Segundo a táboa de niveis máximos adxunta, deron positivo no total das mostras e en porcentaxe sobre a micotoxina analizada: DON (vomitoxina): 30/43 (69 %); a atoxinas:15/54 (27 %); T-2: 2/7 (28 %); zearalenona: 9/32 (28 %); fumonisina: 0/14 (0 %)

Isto signi ca que hai unha alta incidencia de vomitoxina (DON) nas mostras analizadas en Galicia e, en menor medida, de zearalenona, T-2 e a atoxinas. Detectáronse niveis altos en todas as mostras de silo de millo e tamén nas de alfalfas. A maioría analizouse por algunha sospeita, de modo que é lóxico que aparezan niveis altos na súa determinación, non son mostraxes efectuadas ao chou. Chamaron a atención os récords de vomitoxina (DON) que se rexistraron nos grans húmidos de millo na colleita do ano 2019. Ese ano en Galicia empezou a chover a mediados de setembro e non parou ata decembro, os tractores non puideron entrar nas terras para ensilar o millo. As espigas á intemperie sometidas a temperaturas moderadas e alta humidade foron un óptimo medio de cultivo para o crecemento de Fusarium. Estes fungos produciron vomitoxina (DON), que entrou nos silos de gran húmido e deron moitas mostras positivas. Varias mostras analizadas superaron os 10.000 ppb, sendo o máximo recomendado os 250 ppb. Estas análises foron requiridas pola presenza de diarreas nas vacas ou aumento do RCS no leite das explotacións de orixe.

HAI UNHA ALTA INCIDENCIA DE VOMITOXINA (DON) NAS MOSTRAS ANALIZADAS EN GALICIA E, EN MENOR MEDIDA, DE ZEARALENONA, T-2 E AFLATOXINAS

CONSECUENCIAS

En canto aos efectos das micotoxinas en vacún de leite, están descritos efectos da zearalenona en problemas reprodutivos (prolapsos, morte embrionaria, vulvovaxinite, ovarios císticos...). Efectos inmunosupresores e problemas dixestivos polos tricotecenos (T-2, DON), baixada de producións, baixada de inxestión etc.

A a atoxina B é a máis temible pois transfórmase na atoxina M no fígado da vaca que se elimina no leite e é potencialmente canceríxena. Ademais do problema hepático que lle causa á vaca, é, sobre todo, un problema sanitario cando se excede de 0,5 ppb a súa presenza en leite. A lexislación europea é moito máis esixente que a americana por exemplo que consente ata 5 ppb.

Nos ensilados medran tamén fungos que producen micotoxinas con efectos negativos nas producións (patulina, ácido micofenólico, roquefortinas, fumitremorgens, cerruculogen).

A patulina, ademais, pode provocar cadros de tipo nervioso.

Así, describíronse efectos negativos no vacún de leite do ácido micofenólico, roquefortina C e toxina P, que producen gastroenterite, intestino hemorráxico, redución funcionalidade ruminal e de absorción intestinal, diarrea e cetose; do ácido micofenólico, que produce inmunosupresión; e da roquefortina C, que produce problemas locomotores.

As cores branca, verde, branca, gris azulada, alaranxada ou vermella dos fungos son unha axuda para a súa identi cación. Hai que ter en conta que nunha fase inicial son todos brancos. Os monascus, “pelotas vermellas” son moi rechamantes e moi frecuentes a medio metro do bordo superior, é coma se necesitasen algo de aire, pero non demasiado. Afortunadamente, o seu metabolito, a monoculina, non é das micotoxinas máis tóxicas.

Hai unha alta incidencia de vomitoxina (DON) nas mostras analizadas en Galicia e, en menor medida, de zearalenona, T-2 e aflatoxinas

As cores branca, verde, branca, gris azulada, alaranxada ou vermella dos fungos son unha axuda para a súa identificación

O Aspergillus fumigatus pode causar infeccións directas, micose pulmonar por inhalación tanto nas vacas coma nos gandeiros coma técnicos. É fundamental considerar o uso de máscara e luvas e evitar olfatear os silos sospeitosos de ter fungos.

USO DE SECUESTRANTES NO CASO DE SOSPEITA OU DE CONTAMINACIÓN VERIFICADA

É importante ter en conta que descoñecemos gran parte dos tipos de micotoxinas que producen os fungos. Coñécense máis de trescentos cincuenta tipos de micotoxinas e estúdanse a fondo unicamente cincuenta familias e estamos enfocados en seis. É imposible bloquear o 100 %, polo que o máis importante sempre é actuar na prevención.

No caso de estarmos seguros de que a mestura ou o silo está contaminado con micotoxinas, debemos de avaliar se merece a pena ou non o seu consumo. Sabendo a cantidade, polo menos podemos tentar diluír a concentración. Tamén nos podemos axudar do uso dun (secuestrante) adsorbente de micotoxinas de amplo espectro a engadir ao penso ou á mestura unifeed. Debe ser eficaz para adsorber, secuestrar, inactivar por biotransformación e aumentar as defensas (inmunomodulación) contra os distintos tipos de micotoxinas, cunha acción de amplo espectro para o control de aflatoxinas e para o control do resto das micotoxinas con efectos máis negativos na vaca de leite (tricotecenos e zearalenona). A EFSA fai unha clasificación dos diferentes axentes detoxificadores ou redutores de micotoxinas, diferenciando os axentes adsorbentes e os axentes biotransformadores. Entre os axentes adsorbentes hai o minerais tipo aluminosilicatos (bentonitas, zeolitas, illitas, caolinitas, HSCAS) ou tipo carbón activo, así como os orgánicos (paredes de fermento ou betaglucanos, fibras mi-

cronizadas, polímeros, ácidos húmicos etc.). A bentonita 1m 558 é a que recomenda a Unión Europea para o secuestro da flatoxinaB que debido á súa polaridad e baixo peso molecular quedaría atrapada entre as súas láminas. Os axentes biotransformadores son encimas como as epoxidasas que cortan, ou cambian a conformación do grupo epoxi, común á maioría das micotoxinas.

As paredes de fermentos conteñen unhas substancias como os betaglucanos que secuestran as micotoxinas dos fungos, outra curiosa forma de guerra biolóxica, así os cadáveres de fermentos seguen a ser útiles para defender as vivas dos ataques dos fungos.

Por último, cabe dicir que recomendamos sempre o seu uso preventivo no penso ou no carro unifeed Así evitaremos problemas na saúde humana pola presenza da flatoxina M no leite ou ben problemas que nos fagan enfermar os nosos animais con consecuencias económicas. Ademais de secuestrar directamente o máximo posible de micotoxinas, debemos mellorar a integridade intestinal e evitar que as que non foron bloqueadas sexan absorbidas.

A inmunoestimulación dos betaglucanos compensará a inmunodepresión provocada polas sinerxías entre as diferentes micotoxinas, mesmo con concentracións por baixo do nivel legal e/ou recomendado.

CONCLUSIÓN

Está ben estudado que a nivel global aumenta cada vez máis a contaminación por fungos tanto en cultivos coma en grans almacenados para a alimentación. Ademais, o cambio climático favorece situacións de alta humidade e temperatura que estimulan o crecemento de fungos e a produción de micotoxinas. Como detectar, cuantificar e categorizar as micotoxinas non é tarefa fácil: débese considerar o uso dalgún secuestrante de forma sistemática.

A TOXICIDADE, EN XERAL, DEPENDE NON SÓ DA CONCENTRACIÓN, SENÓN TAMÉN DO TEMPO DE EXPOSICIÓN

O

Villa Villera: queixería propia, interese na xenética e plena confianza en Lely

Mario Somada, xunto co seu irmán, José, son os donos da gandería familiar Villa Villera, situada na provincia de Huesca. Hai catro anos adquiriron un Lely Astronaut A5 e, grazas aos resultados obtidos, están pensando en instalar unha segunda unidade.

En Sieso de Huesca sitúase Villa Villera, a explotación xestionada por Mario e José Somada. Actualmente posúen dous robots de muxido, un dos cales é un Lely Astronaut A5. Nesta granxa familiar contan con ao redor de 130 vacas en muxido, entre 10 e 15 secas e sobre 90 animais de recría. O número de cabezas aproximado é de 240. A día de hoxe, están preto de tres muxidos diarios por animal, cunha media de produción de 28-30 litros por vaca e día. “Estamos moi altos en calidades. Desde outubro estivemos a 4,6-4,7 % de graxa e por riba de 4 % de proteína”, explica Mario.

En canto ao número de empregados, mantivéronse tal e como estaban dende a instalación dos robots; porén, o manexo é moito mellor agora: “Se non tivésemos o robot, teriamos que ter contratado máis traballadores. Deste xeito, as horas que facemos son similares, pero moito máis cómodas, e as vacas están mellor”.

VANTAXES DA ROBOTIZACIÓN CON LELY

Os irmáns Somada posúen dous robots de muxido. Son varios os beneficios que percibiron dende a súa instalación na explotación e, máis concretamente, dende que optaron hai catro anos polo Lely Astronaut A5. Logo da boa experiencia con Lely, están pensando en instalar outra unidade do A5 para substituír o primeiro exemplar que adquiriron no seu momento e así unificar.

“Nunha granxa pequena, facer máis de dous muxidos é moi complicado.

A gran vantaxe do manexo con robot é que agora as vacas están practicamente a tres muxidos, cun traballo parecido ou menor”, indican.

O benestar animal está sendo clave en Villa Villera co uso de robots. A tranquilidade das vacas é evidente, xa que poden facer o que queiran. “Están moi ben de inmunidade, así que, dende hai anos, nin sequera usamos o selador despois do muxido. As células somáticas están tamén baixísimas”, comentan.

tráfico libre, aspecto clave para Lely

Mario Somada, socio de Villa Villera, e Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña

Nesta gandería están pensando en adquirir unha segunda unidade do A5

EN VÍDEO!

En canto ao A5, aseveran que se decantaron por este fronte ao outro robot que xa tiñan e a outras posibles alternativas, porque é tremendamente robusto e ás vacas gústalles moito: entran e saen facilmente. Ademais, en Villa Villera sempre optaron polo tráfico libre, aspecto clave para Lely, e esta máquina está deseñada precisamente para iso. Dende a explotación fálannos da súa experiencia: “Tivemos durante anos unha sala de espera, pero agora non a usamos. Ao mellor tes que levar cada día un par de vacas ou porque están moi pasadas de días de leite ou porque sempre hai algunha á que lle gusta menos, pero compensa”.

Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña, destaca do A5 o seu brazo de muxido: “A vaca entra e sae en recto e é moi sinxelo e cómodo á hora de muxir”.

Outro dos aspectos salientables que sinala deste robot é a súa fiabilidade e que, respecto ao muxido, “é o que mellor se adecúa ás granxas, porque non require de man de obra do gandeiro”. Ademais, non realiza muxidos incompletos.

USO DE CUBÍCULOS E DE CAMA FRÍA

En Villa Villera teñen dous lotes de muxido. O primeiro deles é de cubículos e con cama de palla. En cambio, para o segundo, optaron por cama fría, con serraduras. “A diferenza é moi grande: en cubículos as vacas novas están ben, pero vacas moi grandes ou con bastantes partos están moito máis cómodas da outra forma. É máis sinxelo para elas deitarse e levantarse, ademais de ser máis natural”.

Con respecto ao manexo da cama fría, usan dúas veces ao día un apeiro de labranza para osixenar, descompactar e mesturar así todo. A humidade contrólana coas serraduras, principalmente no inverno. Nas épocas máis cálidas do ano, primavera e verán, botan menos.

A QUEIXERÍA DE VILLA VILLERA

Hai trinta anos, comezaron un negocio co que continúan a día de hoxe e a través do cal todo o leite que producen o aproveitan para elaborar despois queixos frescos, iogures, sobremesas lácteas etc. Os seus produtos repártense pola provincia de Aragón e mantén o mesmo nome que a gandería.

“Como traballamos con produto fresco, nós elaboramos o que imos vender”, declaran. Tras instalar o segundo robot, producen máis cantidade de leite, entón venden a que lles sobra. Cabe resaltar que antes de dispoñer do A5, cada semana tiñan que mercar varios litros de leite para poder pechar a produción.

A XENÉTICA DAS VACAS, NA GRANXA

Nos seus inicios, Villa Villera era unha explotación de frisonas. Hai dez anos, empezaron a cruzar exemplares para mellorar a calidade do leite, con resultados moi óptimos: agora teñen un produto moi estable durante todo o ano. Na actualidade, están implementando de novo algúns cambios sobre a xenética das vacas na granxa.

Dende a gandería resaltan que a xenética dos animais non inflúe no uso do robot: “É indiferente, o que hai son variacións individuais”. Así, explican que é necesario ter en conta os trazos individuais e seleccionalos correctamente en relación co uso dos A5; por exemplo, buscar exemplares que teñan unha velocidade de muxido alta. “Hai máis variación individual dun animal a outro que dunha raza a outra; por tanto, iso si é importante telo en conta á hora de seleccionar a xenética”, expón Mario Somada.

A maiores, Unai Etxaiz explica que para algunhas razas concretas Lely ofrece un box adaptado a estas. Porén, para Villa Villera non foi necesaria a implementación deste box: “Nesta granxa non houbo ningún problema de adapta-

ción das vacas ao robot por cuestións de tamaño”, afirma o técnico.

PENSANDO NO FUTURO

Outra das opcións que valoran é automatizar a alimentación co Lely Vector, para que así a ración estea sempre fresca no presebe e facilitar o traballo dos operarios. “En Villa Villera sempre foron moi proactivos con respecto á automatización das tarefas”, comenta Etxaiz.

As vantaxes deste robot son moi claras. Ademais de asegurar unha alimentación en presebe sempre fresca, poderían saber con claridade os seus custos, as ganancias e as conversións ao día por vaca e por rabaño. Ademais, Unai Etxaiz apunta que o número de vacas coas que se traballe é indiferente para o Lely Vector: “Nós imos preparar a ración para as vacas, independentemente das que teñamos”. O operario regula a altura mínima que quere de alimento no presebe e, conforme baixe de nivel, o robot encargarase de repoñelo automaticamente; por tanto, o que varía en canto a número de animais só é a frecuencia coa que Lely Vector repoñerá ese alimento.

“Estamos moi satisfeitos. Sen robot, unha granxa deste tamaño é difícil de xestionar hoxe por hoxe”, confesan. Dende a explotación, conclúen que de cara ao futuro os seus plans a curto prazo son mellorar, non tanto medrar.

Contan con queixería propia dende hai 30 anos

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

alimenticia das vacas nos climas cálidos

Neste novo artigo sobre o estrés térmico nas vacas, poño o foco de interese nas consecuencias que pode carrexar na súa eficiencia alimentaria e, por conseguinte, no rendemento económico das granxas leiteiras, principalmente nos climas cálidos.

Israel Flamenbaum, Ph.D Cow Cooling Solutions, Ltd, Israel

Nas últimas décadas publicouse moita información sobre o efecto negativo do estrés por calor estival nas características produ-

tivas e reprodutivas das vacas de alto rendemento. Con todo, existe información moi limitada, ata os últimos anos, sobre o efecto do estrés por calor na eficiencia alimenticia das vacas (estimada pola relación alimento/leite). Coñecer o alcance total das perdas económicas causadas debido á carga de calor pode axudar a presentar os pro-

dutores leiteiros as súas perdas e, por tanto, axudar a convencelos de investir na instalación e operación adecuada de medios de mitigación de calor nas súas granxas.

Unha publicación especial da NRC, de principios dos anos oitenta, mostrou que, en comparación coas vacas en condicións normais, os requisitos de enerxía para o mantemento das vacas en muxidura son un 20 % máis altos cando se expoñen a temperaturas ambientais de 30 °C, e un 35 % máis para aquelas expostas a temperaturas de 40 °C. Os requirimentos de enerxía das vacas de alto rendemento que comen dietas de mantemento múltiple ×4 e están expostas a condicións de estrés por calor aumentarán nun 5-10 % por riba das vacas mantidas en condicións térmicas normais.

Estudos levados a cabo nas instalacións da granxa experimental da Secretaría de Agricultura dos Estados Unidos (USDA) mostraron que a relación alimento-leite era un 10 % máis alta nas vacas que parían no verán, en comparación coas que parían no inverno. O contido de enerxía do leite foi só o 60 % da enerxía consumida, cando as vacas estaban en condicións normais, pero só o 35 % cando as vacas estiveron expostas durante 2 semanas a condicións de estrés por calor en cámaras climáticas (32 °C).

Nunha enquisa a grande escala realizada en 13 granxas leiteiras comerciais en Alabama, as vacas produciron 1,4 kg de leite por cada kg de MS que

Os efectos do estrés por calor e do arrefriamento na eficiencia

ARREFRIAR AS VACAS NO VERÁN PODE MELLORAR A SÚA EFICIENCIA ALIMENTICIA NUN

5-10 %, CASE O MESMO QUE SE PODE OBTER CON VACAS EN CONDICIÓNS CLIMÁTICAS NORMAIS

consumiron, nos meses de inverno, en comparación con só 1,3 kg de leite nos meses de verán (diminución do 5 % en “eficiencia alimenticia”).

Investigadores da Universidade de Arizona publicaron un estudo realizado nas súas novas cámaras climáticas situadas en Tucson. As vacas de alto rendemento mantidas en condicións climáticas normais, e cuxo consumo de alimento se restrinxiu ao das vacas estresadas por calor, reduciron a súa produción a só a metade da caída obtida nas vacas estresadas por calor (30 % e 15 % nas vacas estresadas por calor e restrición alimenticia), respectivamente. Noutras palabras, a caída no consumo de alimento das vacas estresadas pola calor pode explicar só a metade da diminución na produción de leite, supoñendo que a metade restante se pode atribuír ao feito de que parte da enerxía consumida se utilizou para a activación de mecanismos corporais co fin de disipar a calor, así como a outros cambios metabólicos no sistema dixestivo da vaca. Noutras palabras, o estrés por calor causa “ineficiencia nutricional”.

Facendo uso do mesmo protocolo experimental, levamos a cabo hai uns anos en Israel unha investigación realizada nas instalacións da granxa leiteira experimental do ministerio de agricultura. Dous grupos de 21 vacas de alto rendemento cada un, cunha media de 45 kg/d, foron alimentados ad líbitum, unha ración TMR (proporcionada en caixas de alimentación individuais pesadas diariamente) e muxidas 3 veces ao día. Todas as vacas foron arrefriadas intensivamente por unha combinación de aspersores e ventilación forzada, durante 6 horas acumulativas por día, en 8 “sesións de arrefriamento”. A mediados do verán, o tratamento de arrefriamento detívose gradualmente nun dos grupos, mentres que a subministración de alimento ás vacas do outro grupo, onde continuou o arrefriamento, restrinxiuse (por parellas) ao consumido polas vacas non arrefriadas e estresadas por calor. Do mesmo xeito que no estudo en Arizona,

OS

tamén na nosa investigación, a diminución do 20 % no consumo de alimento (de 24,4 a 19,4 kg/vaca/día), causado polo estrés por calor, podería explicar só a metade da diminución na produción de leite. A caída na produción de leite nas vacas estresadas por calor foi case o dobre da obtida en vacas arrefriadas e restrinxidas no seu consumo de alimento (14 e 8 kg/vaca/día), respectivamente. Noutras palabras, arrefriar as vacas no verán pode mellorar a eficiencia alimenticia das vacas nun 5-10 %, case o mesmo que se pode obter con vacas en condicións climáticas normais.

É ben sabido que tamén se obtén unha deterioración na eficiencia alimenticia por efecto directo da máis baixa produción anual de leite das vacas debido á calor estival, o que se suma ao obtido polo efecto directo do estrés calórico sobre a eficiencia alimenticia, presentado ata agora. Sabemos que o requirimento enerxético para o mantemento é constante e a mesma cantidade requirida para manter vacas que producen 10 ou 40 kg de leite por día. Por tanto, os gastos de enerxía para o mantemento por unidade de leite producido serán menores en vacas de alto rendemento, xa que se son “repartidos” en máis litros de leite por día. Nunha enquisa realizada en Israel con 40 granxas leiteiras e durante un período de 20 anos, rexistrouse a cantidade de materia seca por litro de leite producido anualmente en granxas cuxa produción anual oscilou entre 9.000 e 14.000 kg. Nesta enquisa atopouse que se requiren 0,78 kg de materia seca para producir 1 kg de leite a un rendemento anual de 10.000 KG, mentres que a un rendemento anual de 12.000 kg, só se necesitan 0,70 kg de alimento (10 % menos).

Baseado nun artigo ben citado, publicado hai case 20 anos por St. Pierre da Universidade de Ohio, pódese esperar unha caída de 2,000 kg de leite por vaca ao ano nas granxas leiteiras do sur dos EE. UU., debido á calor do verán e a falta do uso eficaz dos medios de mitigación da calor. Hoxe sabemos, de acordo coa nosa experiencia en Israel, que a implementación adecuada de medios de arrefriamento pode evitar a maior parte desta diminución. Agregar 2.000 kg á produción anual de vacas nestes climas significa unha redución do 10-15 % nos gastos anuais de alimentación para a produción da mesma cantidade de leite, cando como se mencionou, esta mellora na eficiencia é adicional e súmase á mellora descrita anteriormente.

Para ilustrar ao lector o significado económico da caída na eficiencia alimenticia e o beneficio que xorde do arrefriamento das vacas, fixen un cálculo baseado nos resultados dos estudos presentados anteriormente. Describo un escenario para unha granxa en España, onde o custo diario de alimentación por vaca é de aproximadamente 8 euros e a granxa leiteira está situada nunha rexión con 120 días de anuais de verán estresante (centro-sur do país), parecido ás condicións en Israel, sur dos EE. UU., sur de Europa e parte de América Latina. Neste caso, calculo un custo de alimentación (maio de 2023) de 0,33 euros por 1 kg de MS (rango entre 0,30-0,35), as vacas consomen entre 22 e 24 kg de MS por día e a eficiencia alimenticia neste período cae en aproximadamente un 15 %.

O cálculo mostra que neste caso o arrefriamento adecuado das vacas ten o potencial de aumentar o ingreso anual por vaca en más de 200 euros, é dicir, 4 veces o investimento requirido para activar os sistemas de arrefriamento para as vacas no verán. Asumo que podemos esperar entre o 50 % deste beneficio nas granxas leiteiras situadas en partes máis frías, que se localizan no norte do país.

CONCLUSIÓN

A caída na eficiencia alimenticia baixo condicións de estrés por calor ten un impacto significativo na economía da granxa leiteira, especialmente para aquelas granxas situadas en climas cálidos, pero tamén para aquelas situadas en rexións temperadas.

A presentación destes números, así como o beneficio esperado do arrefriamento intensivo e adecuado das vacas, alentará os produtores de leite de todo o mundo a investir na implementación e operación adecuada dos medios de mitigación da calor. Isto será, en primeiro lugar e sobre todo, en beneficio do gandeiro, pero tamén do medio ambiente, xa que se pode producir leite con menos vacas, menos alimentos para o mantemento e a produción, e, ao mesmo tempo tamén, menos emisións de GEI á atmosfera.

GASTOS DE ENERXÍA PARA O MANTEMENTO POR UNIDADE DE LEITE PRODUCIDA SERÁN MENORES EN VACAS DE ALTO RENDEMENTO, XA QUE SON “REPARTIDOS” EN MÁIS LITROS DE LEITE POR DÍA

Novas conversacións sobre o estrés por calor

Cada verán vemos como as ganderías sofren estrés por calor con cada vez maior intensidade, durante máis tempo e en rexións onde antes non existía este problema. Daquela, a repercusión sobre a produción, o benestar e a saúde das vacas xera maiores perdas económicas nas explotacións. Analizámolo nas seguintes páxinas.

Alejandra Valentín Xefa de produto do Departamento de Ruminantes Trouw Nutrition

QUE SE COÑECE COMO ESTRÉS POR CALOR?

Cando a sensación térmica aumenta por riba do valor limiar que os nosos animais son capaces de tolerar, a eficiencia vese

comprometida porque os nutrientes son redirixidos a manter a normotermia. Preservar a temperatura corporal convértese na máxima prioridade e a produción de leite ou carne queda relevada a un segundo plano. Se o cambio climático continúa pola liña actual, os efectos negativos do estrés por calor no benestar animal e a produción cada vez serán un problema máis grave.

O índice de temperatura e humidade, comunmente coñecido como

THI polas súas siglas en inglés (temperature humidity index), utilizámolo para medir o valor limiar e intégrase non só a temperatura senón tamén na humidade do ambiente, xa que esta variable mingua a capacidade do aire de absorber a evaporación, diminuíndo a capacidade do corpo de eliminar calor a través da suor e, por tanto, aumentando a sensación térmica. O cálculo do estrés por calor podería ser máis exacto incluíndo o efecto que produce a carga de calor radiante (sol ou sombra) ou os efectos de convección (velocidade do aire). Xa que logo, nalgúns casos, poderíanse estar subestimando os efectos causados pola calor cando unicamente utilizamos o valor THI.

Tradicionalmente pensouse que as vacas sofren estrés por calor a partir dun valor limiar 72 de THI. No entanto, recentes estudos demostraron que, a índices moi inferiores, de 62, xa empezan a verse efectos no fenotipo das vacas procedentes do estrés ambiental. O interesante destes efectos é que non son só dependentes do valor THI en si senón dos intervalos de tempo nos que o THI está no seu mínimo e o seu máximo ao longo do día e dos días. Ademais, este valor limiar pode estar supeditado a diferentes variables como especie, raza, produción, situación xeolóxica e mesmo xenética.

Avances en manexo e melloras nas instalacións poden aliviar algúns dos impactos negativos que o estrés térmico inflixe no animal, pero hai ocasións nas que, aínda así, a produción decrece durante o verán.

NALGÚNS CASOS, PODERÍANSE ESTAR SUBESTIMANDO OS EFECTOS CAUSADOS POLA

COMO AFECTA O ESTRÉS TÉRMICO AO NOSO GANDO?

O mecanismo polo cal o estrés por calor conduce a perdas de leite involucra moitos e diversos sistemas. O proceso de aclimatación ao estrés por calor supón axustes no comportamento, a fisioloxía e o metabolismo dos animais, encamiñados a minimizar os seus efectos e aumentar as posibilidades de supervivencia, pero, á súa vez, reducen a produtividade do rabaño.

• Redución da inxestión

• Aumento do consumo de auga

• Abafo e hiperventilación, coa consecuente perda de saliva e o seu efecto tamponante do pH no rume, que supón un maior risco de acidose e, por compensación, alcalose respiratoria

• Sudoración, relacionada con perdas importantes de potasio

• Vasodilatación periférica e redistribución da circulación sanguínea cara á pel para aumentar a capacidade de disipar calor

• Alteración do perfil endócrino, incluíndo cambios en hormonas anabólicas e catabólicas

• Altera o metabolismo de carbohidratos, lípidos e proteína tras a súa absorción

• Células epiteliais da glándula mamaria son directamente afectadas pola hipertermia

Todo este proceso de aclimatación acaba tendo como resultado no animal os seguintes efectos:

• Baixada de produción

• Redución da eficiencia reprodutiva (detección de celo, fertilidade, morte embrionaria…)

• Problemas respiratorios

• Acidose ruminal e intestinal con consecuencias derivadas en problemas podais, maior incidencia de mamites, caída da porcentaxe de graxa etc.

• Alteracións do comportamento: frecuencia de comidas, horas de pé etc.

• Morte en casos máis extremos

CALIDAD DE CONFIANZAPARA TODA LA VIDA

»Nuestra familia cría vacas desde hace tres generaciones. En base a nuestra vasta experiencia, hace unos años, decidimos recurrir a las vacas Brown Swiss debido a sus buenas condiciones de salud y durabilidad. En nuestra región, los veranos pueden ser muy calurosos y es un desafío para nosotros y para los animales. Nuestras vacas Brown Swiss son extremadamente tolerantes al calor, por lo que nunca tenemos que preocuparnos por ellas. Eso nos da tranquilidad y una leche excelente para nuestros clientes.«

Familia Moraga, Andujar-Jaen/España

A redución de inxestión de alimento é, en aparencia, unha estratexia de supervivencia, xa que o proceso de dixestión do alimento xera calor, en especial en ruminantes polo efecto da fermentación do alimento no rume. Tradicionalmente, pensábase que esta baixada de consumo era a responsable da diminución de produción de leite. Con todo, recentes estudos demostraron que só unha porcentaxe da diminución da produción podería estar relacionada coa baixada en consumo.

Estes experimentos pair feed, nos que sometían as vacas á redución do consumo que terían se sufrisen estrés por calor, pero sen sufrilo, demostra que esta baixada de inxesta só demostra entre o 20-50 % da redución da produción de leite.

Xeralmente, durante períodos de balance enerxético negativo, como sucede en vacas en inicio de lactación ou vacas mal alimentadas, o organismo reacciona modificando o seu metabolismo coma un mecanismo de supervivencia. Entre estes cambios atopamos:

• A mobilización de ácidos graxos non esterificados (comunmente coñecidos como NEFA polas súas siglas en inglés) desde o tecido adiposo,

• a diminución da lipoxénse mediada pola insulina,

• así como a utilización de glicosa.

Os NEFA circulantes, xunto cos corpos cetónicos derivados destes, supoñen unha fonte de enerxía importante para estas vacas en balance enerxético negativo. Desta maneira, a glicosa pode ser dirixida cara á glándula mamaria, o que reduce a súa contribución como fonte de enerxía a tecidos extramamarios.

Pode considerarse que unha vaca termoneutra en balance enerxético negativo é metabolicamente flexible, xa que pode depender de fontes de enerxía alternativas, como NEFA e corpos cetónicos, para aforrar glicosa e que esta poida ser utilizada pola glándula mamaria para produción de leite. En todo isto ten un papel importante a insulina, cuxa concentración na circulación se atopa reducida xunto cunha diminución sistémica de sensibilidade á insulina.

No entanto, esta adaptación metabólica para facer fronte ao balance enerxético negativo non se dá lugar en animais que sofren estrés por calor. Son animais inflexibles metabolicamente.

Os niveis de NEFA están xeralmente reducidos en animais tensos por calor a pesar da marcada redución en inxestión de materia seca, cando se compara con animais que consumiron a mesma materia seca, pero en condicións neutrotérmicas.

RECENTES ESTUDOS DEMOSTRARON QUE SÓ UNHA

PORCENTAXE DA DIMINUCIÓN DA PRODUCIÓN PODERÍA

ESTAR RELACIONADA COA BAIXADA EN CONSUMO

Esta redución de NEFA non vén tampouco dunha mellora na oxidación ou acelerada conversión dos NEFA en corpos cetónicos, xa que a concentración dos corpos cetónicos en sangue decrece e nos ouriños mantense estática cando se incrementan as temperaturas ambientais.

Gráfico 2. Redución dos niveis basais de NEFA no sangue

Estrés por calor: en Trouw Nutrition te ofrecemos las mejores soluciones para prevenirlo

Os niveis de insulina en gando que sofre estrés por calor non mostran esa redución en sangue de insulina ou redución da sensibilidade a esta senón que mostran uns niveis basales de insulina e unha resposta á insulina incrementada. De feito, a lipoproteína lipasa atópase aumentada no tecido adiposo durante estrés por calor, o cal suxire que ten unha capacidade intensi cada de captar e almacenar triglicéridos derivados do fígado e do intestino.

Con todo, se nos xamos na oxidación hepática, esta atópase aumentada en animais que padecen estrés por calor, o cal nos leva a inclinarnos pola segunda opción, que nos indica que a glicosa está a ser preferentemente utilizada por procesos que non son a produción de leite durante o estrés por calor.

OS NIVEIS DE NEFA ESTÁN XERALMENTE REDUCIDOS EN ANIMAIS ESTRESADOS POR CALOR MALIA A MARCADA REDUCIÓN EN INXESTIÓN DE MATERIA SECA

É especialmente inusual que estes cambios se dean lugar nunha vaca que está claramente en balance enerxético negativo por unha restrición severa de nutrientes de entre o 3040 %, o cal nos volve demostrar que o estrés por calor ten un efecto directo, e non mediado pola inxestión, no metabolismo enerxético. No caso do metabolismo dos carbohidratos, de xestión da glicosa, tamén ocorren cambios.

A secreción de lactosa no leite en vacas que sofren estrés por calor está diminuída en comparación con vacas que teñen o mesmo consumo reducido de materia seca pero en comparacións neutrotérmicas.

Estudos recentes calcularon que esta redución se atopa entre 200-400 g, e cabe preguntarse se é unha cuestión de menor produción de glicosa ou un aumento do consumo desta por tecidos extramamarios. Se nos xamos na produción hepática de glicosa, os estudos móstrannos que os cocientes de produción seguen a ser parecidos.

De todos estes procesos de adaptación do metabolismo ao estrés por calor, poderiamos dicir que se trata dun paradoxo biolóxico. A insulina é unha potente hormona anabólica e emite un sinal antilipolítico que evita a mobilización do tecido adiposo reducindo a utilización de NEFA e a oxidación da graxa como fonte de enerxía.

Por que sendo o estrés por calor unha condición intensamente catabólica, esta hormona anabólica se atopa aumentada? A resposta podería estar na in amación.

Animais que sofren endotoxemia e estrés por calor comparten moitas similitudes siolóxicas e metabólicas, coma o aumento de insulina, que, como diciamos, é difícil de explicar, porque en ambos está severamente deprimida a inxestión.

A orixe desta inflamación podería atoparse no intestino. Como falabamos ao principio do artigo, nun intento de aumentar a disipación da calor hai unha redistribución do sangue á periferia xunto con vasodilatación periférica. Para manter a presión sanguínea durante este proceso, o tracto gastrointestinal sofre o proceso contrario, vasoconstrición e o fluxo de sangue que chega aos tecidos esplénicos redúcese nun 50 %.

Os enterocitos son extremadamente sensibles á hipoxia e á restrición de nutrientes, o que resulta nun esgotamento da enerxía e estrés oxidativo. Isto sumado ao feito de que o estrés por calor, por unha perda da saliva e, polo tanto, da súa capacidade tamponizante, podería causar acidose, o que contribúe a unha disfunción das unións estreitas e cambios morfolóxicos que fan que a barreira gastrointestinal se atope gravemente comprometida e, en consecuencia, resulta nun aumento do paso do contido do lumen ao sangue portal e sistémica.

O incremento da absorción de LPS (glicolípido que forma parte da parede da membrana exterior das bacterias GRAM negativas) do lumen á circulación causa unha resposta proinflamatoria local e, se se agrava o suficiente, endotoxemia sistémica.

O mecanismo polo cal LPS incrementa a insulina é descoñecido, pero diferentes estudos reportan que po-

POR QUE SENDO O ESTRÉS POR CALOR UNHA CONDICIÓN INTENSAMENTE CATABÓLICA, ESTA HORMONA ANABÓLICA SE ATOPA AUMENTADA? A RESPOSTA PODERÍA ESTAR NA INFLAMACIÓN

dería estar mediado pola indución de LPS de citoquinas proinflamatorias.

A inflamación inducida por LPS ten un custo enerxético que redirixe os nutrientes dos procesos que soportan a produción de leite e músculo. Estas células inmunes activadas convértense en utilizadores de glicosa obrigados. Ademais da utilización aumentada de glicosa incrementada polo sistema inmune, simultaneamente ocorre a diminución da inxestión de materia seca inducida pola infección, o cal fai que haxa aínda menos nutrientes dispoñibles para a síntese de leite, carne etc.

Este proceso explicaría a diferenza que viamos anteriormente en produción láctea que ten un animal baixo os efectos do estrés por calor e un animal cun consumo da inxestión diminuído. A glicosa en estrés por calor é utilizada para facer fronte ao reto inmune que supón a inflamación intestinal no canto de ser utilizada para a produción láctea.

O coñecemento deste proceso ábrenos unha xanela de oportunidade para novas formas de tentar facer fronte ao estrés por calor, un reto que cada vez cobra máis importancia na saúde dos nosos animais e na rendibilidade das nosas granxas.

Cambios marcados de conformación e redución da función de barreira intestinal

BIBLIOGRAFÍA

Lance H. Baumgard1 and Robert P. Rhoads Jr. 2012 Effects of Heat Stress on Postabsorptive Metabolism and Energetics Department of Animal Science, Iowa State University. Annu. Rev. Anim. Biosci. 2013. 1:311–337

S. Rodriguez-Jimenez, DVM, MS; E. A. Horst; E. J. Mayorga, MS; S. K. Kvidera, PhD; M. A. Abeyta; B. M. Goetz;

S. Carta, MS; L. H. Baumgard, MS, PhD. The what, why, and physiologic cost of leaky gut syndrome. Iowa State University, Department of Animal Science

FINANCIACIÓN HASTA 10 AÑOS, LEASING

SISTEMAS DE VENTILACIÓN Y REFRIGERACIÓN POR AGUA

CON CENTRALITAS DE CONTROL DE TEMPERATURA, HUMEDAD Y VELOCIDAD DEL AIRE

PRESUPUESTOS Y DISEÑOS A MEDIDA, CON DIFERENTES OPCIONES DE VENTILACIÓN

MÁS DE 50 ESTABLOS CON ESTE SISTEMA

GARANTÍA DE DOS AÑOS*

IMPORTADORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL

Made

EL RUMEN: UN POTENTE MOTOR

QUE IMPULSA EL RENDIMIENTO DE TU GRANJA

obtÉN más potencia del rumen DURANTE EL PERIODO DE ESTRÉS POR CALOR

LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, puede mejorar el rendimiento de tu granja durante todas las etapas de producción de leche y carne, incluso en situaciones de Estrés por Calor.

LEVUCELL SC ayuda a maximizar la energía y a mejorar el pH del rumen (reduciendo el riesgo de acidosis subaguda ruminal), a favorecer el desarrollo del rumen y a aumentar la digestibilidad de la fibra.

hasta

7 6

hasta % MÁS LECHE % MÁS CARNE

Alimenta cada día con LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, y pon a punto tu granja para alcanzar la máxima eficiencia.

*Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077

Fermentos vivos na ración das vacas para soportar o estrés térmico

Presentamos os resultados dun novo ensaio segundo o cal a inclusión dun fermento vivo específico para o rume nas racións das vacas leiteiras axuda a manter un bo ambiente no rume e minimiza as perdas de produción de leite durante os períodos de estrés por calor.

Lallemand Animal Nutrition

Os gandeiros leiteiros poden reducir o impacto do estrés por calor nos seus rabaños incluíndo nas racións un fermento vivo específica para o rume. Esa foi a mensaxe clave dun proxecto de investigación, dirixido por Lallemand Animal Nutrition, levado a cabo en dúas explotacións leiteiras comerciais de Polonia no verán de 2021.

O director de Lallemand nese país, Maciej Piekniewski, afirma que os resultados do ensaio poñen de relevo unha ferramenta que os gandeiros poden utilizar para axudar a protexer os seus rabaños durante os períodos de calor, algo a ter en conta á hora de planificar o verán de 2023.

CONDICIÓNS DO ENSAIO

O ensaio púxose en marcha para avaliar o impacto da alimentación do gando leiteiro co fermento vivo Sacharomyces cerevisiae CNCM I-1077 de Lallemand, específica para o rume, coñecida co-

Equipo Técnico de Ruminantes

mercialmente como Levucell SC, durante períodos de estrés térmico. O ensaio levouse a cabo durante 82 días en dúas explotacións durante períodos de condicións de estrés térmico moderado, definido como pasar ata 800 minutos, ou 13 horas, ao día baixo estrés térmico. Débese ter en conta que as vacas empezan a expresar signos de estrés por calor a partir dos 21 °C, aínda que as perdas empezan a producirse a partir dos 18 °C.

As vacas leiteiras na metade de lactación dividíronse en dous grupos e equipáronse con bolos de pH ruminal nas dúas granxas que participaron no proxecto. A un grupo de cada granxa, grupo tratamento, administróuselle Levucell SC. Ao outro grupo, grupo control, non se lle administrou o fermento vivo.

Durante o ensaio medíronse unha serie de parámetros clave; entre eles, a produción, o pH do rume, a temperatura e a humidade, e a calidade do esterco, e comparáronse entre os dous grupos o control e o tratamento, Levucell SC

RESULTADOS DOS ENSAIOS

A análise dos datos rexistrados durante os 82 días de proba mostra un claro beneficio de alimentar o gando con Levucell SC. Os datos mostran que a inclusión do fermento vivo na dieta axudou a aumentar o pH ruminal do gando do grupo de tratamento.

O pH medio do retículo nos grupos tratados foi de 6,23, fronte ao 6,06 dos grupos de control, mentres que o pH mínimo do retículo foi 0,15 máis alto nos grupos tratados, con 6,04.

Ademais, a análise do pH do rume ao longo de todo o período mostra que a cantidade de tempo que o gando pasou en acidose durante o período de estrés por calor foi moito menor no grupo tratado con Levucell SC.

En canto á función do rume, na análise do esterco das vacas que participaron no ensaio, mostrouse unha diminución da cantidade de partículas de alimento non dixeridas no esterco dos animais alimentados con Levucell SC. Isto demostra que, en xeral, a inclusión do fermento vivo, CNCM I-1077 axudou a mellorar a dixestibilidade da fibra para o gando do grupo de tratamento.

Por último, a análise dos datos de produción leiteira diaria mostra un incremento da produción leiteira para os do grupo Levucell SC en cada explotación: un aumento de 0,6 kg ata 33,9

kg nunha explotación e un aumento de 0,7 kg ata 34,7 kg na outra.

A comparación dos rendementos lácteos medios antes e durante o período de estrés térmico tamén mostra unha diminución da perda de produción de leite durante o período de estrés.

A produción diaria de leite diminuíu en 1,3 kg no grupo de control durante o período de estrés térmico, en cambio só se reduciu en 0,4 kg no grupo de vacas ás que se administrou Levucell SC.

Os resultados do ensaio puxeron de manifesto que Levucell SC pode utilizarse como ferramenta para axudar o gando durante os períodos de estrés térmico.

Así mesmo, o ensaio demostrou que o gando ao que se lle administrou o fermento vivo específica para o rume de Lallemand experimentou un aumento da produción de leite e do pH do rume, o que se traduciu nunha menor cantidade de partículas de alimento sen dixerir nos seus excrementos.

Finalmente, o ensaio tamén demostrou que en períodos de desafío por estrés térmico a inclusión do fermento vivo na dieta non só mellorou a contorna ruminal do gando do grupo Levucell SC, senón que tamén limitou calquera perda na produción de leite durante o período de desafío.

A PRODUCIÓN DIARIA DE LEITE DIMINUÍU EN 1,3 KG NO GRUPO DE CONTROL DURANTE O PERÍODO DE ESTRÉS TÉRMICO, EN CAMBIO SÓ SE REDUCIU

0,4 KG NO GRUPO DE VACAS ÁS QUE SE ADMINISTROU LEVUCELL SC

DATOS CLAVE DO ENSAIO

• Ensaio en dúas granxas de Polonia durante 82 días no verán de 2021.

• Grupo de tratamento ao que se administrou o fermento vivo Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077 específico para o rume de Lallemand, coñecida comercialmente como Levucell SC.

• O pH do rume foi superior nas vacas que recibiron Levucell SC; o pH medio do retículo foi 0,17 superior no grupo Levucell SC (6,23).

• A análise do esterco mostra menos partículas de alimento sen dixerir no esterco do gando ao que se administrou Levucell SC.

• A produción diaria de leite é superior no grupo de tratamento nunha media de 0,65 kg.

• A perda de produción de leite durante o período de estrés térmico foi de 0,4 kg no grupo tratamento, Levucell SC, fronte a 1,3 kg no grupo control

Refrigeración

Refrigeración

Estructuras metálicas y de hormigón Aislamientos térmicos

Circulación de aire

Circulación de Aire

Cortavientos automatizados

Cortavientos Automatizados

Aspersión y nebulización (INOX, LATÓN o PVC)

Aspersión y Nebulización (INOX, LATÓN o PVC)

Regulación y control

Regulación y Control

A revolución das tecnoloxías chega tamén ao sector agrícola

Nas seguintes páxinas reflexionamos sobre a importancia da denominada Revolución Dixital no ámbito agrogandeiro e describimos algunhas ferramentas doadas de usar, que nos permiten abrir a porta á dixitalización do noso tecido produtivo.

INTRODUCIÓN

Contra todo tipo de evidencias, segue vivo o estereotipo de que o mundo agrario é un mundo refractario á innovación tecnolóxica.

Calquera observador non prexuizoso pode constatar que a historia agraria é tamén a historia da incorporación de novas ferramentas, de novas sementes, de cambios na forma de producir. Unha tendencia que non só se deu desde a chegada da Revolución Verde nos anos sesenta do século pasado senón que é unha constante histórica. O vizoso mundo de Los Pazos de Ulloa

Ramón Rama

Dimensiona Consultoría Tecnolóxica

A DIXITALIZACIÓN APLÍCASE

Á PRODUCIÓN EN SI MESMA, Á LOXISÍTICA, O QUE PERMITE

O CONTROL DA CADEA DE SUBMINISTRACIÓN DENDE A PRODUCIÓN ATA O TRANSPORTE

E A DISTRIBUCIÓN E A ATENCIÓN AO CLIENTE

de Emilia Pardo Bazán non se pode explicar sen a incorporación do millo no século XVII, por non falar das novas maquinarias que chegan no século XX con datos paradoxais, como que vai ser en Galicia, un dos territorios menos cerealeiros da península e, segundo o tópico, un dos menos propensos aos cambios, onde se produza a maior introdución de maquinas de mallar de toda España (1).

Este é outro dos tópicos cos que rachar. Ao igual que pasa na industria, a extensión da innovación no se fai como unha mancha de aceite que se vai espallando desde un hipotético centro no que nace ata chegar aos confíns do mundo. Realmente é un proceso de base rexional, a imaxe da propagación das novas tecnoloxías sería máis ben o da pel de leopardo, machas descontinuas e de diferente intensidade. Así foi e así é, como queda de manifesto en cada número de Vaca Pinta. O sector agrario afronta agora, coma o resto da sociedade, a revolución das tecnoloxías dixitais.

DIXITALIZAR, PARA QUE?

O obxectivo de introducir ferramentas dixitais nunha explotación non é só mellorar a eficacia, é dicir, lograr o efecto que se desexa ou agarda, senón mellorar a eficiencia, lograr os resultados desexados co menores recursos posibles. Pode parecer unha obviedade, pero hai que recordar estes principios cando se pensa adquirir algún tipo destas ferramentas. Non terá sentido se require multiplicar os recursos; por exemplo, o tempo que se lle ten que dedicar a un traballo determinado co novo procedemento ou co vello.

As novas ferramentas o que basicamente permiten son dúas cousas: por unha banda, automatizar tarefas

e procesos, reducindo o tempo e o esforzo para realizalos e, pola outra, recompilar datos relativos á explotación en tempo real (estado dos animais, as pragas...), o que permitirá tomar decisións mellor informado e con maior rapidez.

A dixitalización aplícase á produción en si, á loxística, o que facilita o control da cadea de subministración dende a produción ata o transporte e a distribución e ao atención ao cliente.

Basicamente, estamos a falar de dispositivos que van dicir como vai a explotación, a saúde das plantas, datos de humidade, crecemento, datos fisiolóxicos dos animais... Estes datos utilizaranse para identificar problemas, pragas ou enfermidades, planificar o traballo, cando e como aplicar fertilizantes etc. Neste apartado é onde se inclúen o uso de drons ou UAV para a análise fotográfica dos terreos, os dispositivos nos propios animais como os aneis colocados nos rabos das vacas que analizan as pulsacións do animal para a predicción de partos ou predicción de enfermidades, os colgantes que permiten un seguimento da xeolocalización, a sensórica nas granxas para medir niveis de humidade, pH, ou o cálculo de alimento nos silos para mellorar a loxística do seu uso... Por outra banda, está o uso da propia robótica, por exemplo para a recolección, muxido etc., ou as tecnoloxías de precisión, como o GPS ou o control automático de maquinaria

Esta gran cantidade de parámetros, útiles e valiosos, non se poden xestionar cos métodos tradicionais de lapis e papel, cando se precisa implementar novas ferramentas de xestión, empezando polo básico e imprescindible caderno dixital, para poder darlles un uso eficiente.

FERRAMENTAS GLOBAIS, EXPLOTACIÓNS LOCAIS

A recente rehabilitación da catedral de Santiago de Compostela popularizou algunhas curiosidades de como se traballaba antes da Revolución Industrial. Por exemplo, non hai dous parafusos iguais; facíanse na propia obra, na praza do Obradoiro. Ese xeito de traballar desaparece coa extensión da industria que estende formas, protocolos en todos os procesos e en todo o mundo. A Revolución Dixital opera do mesmo xeito. Son ferramentas globais de acordo a un modelo estándar ideal.

As vantaxes da homoxenización, de saber que as pezas son intercambiables, é evidente pero ten as súas limitacións. Moitos dos programas, dos equipos globais deséñanse pensando un ecosistema, un tamaño de explotacións, de xeitos de producir, concretos e logo se queren estender a todo o mundo. Poucas cousas son máis evidentes na produción agrogandeira que cada comarca ten o seu réxime de choivas e ventos propios, que os solos nunca son idénticos etc. pero tamén é verdade que as ferramentas dixitais teñen a posibilidade de adaptarse, de “personalizarse”, ás necesidades de cada explotación, é dicir, á hora de adquirir unha ferramenta dixital, tan necesario como analizar o prezo ou as prestacións é ver como se pode adaptar ás nosas necesidades e quen o pode facer.

O márketing dixital, como non podía ser doutro xeito, destaca as grandes vantaxes dos produtos pero, conscientemente ou non, evita falar de que os problemas existen e as ferramentas fallan. Nin o mellor coche imaxinable, nin a mellor lavadora, nin calquera outro produto están exentos de poder ter un problema, pero tal que como se presentan as ferramentas dixitais parecería que nunca van fallar ou ter un problema. A realidade non é esa.

A diferenza do mundo industrial, as ferramentas dixitais, sobre todo os programas, pódense distribuír de xeito case gratuíto desde calquera parte do mundo a calquera lugar. Podemos adquirir programas de xestión feitos no Brasil, nos Estados Unidos ou Australia con total facilidade, o que, sen lugar a dúbidas, fai posible que os prezos diminúan sensiblemente. Do mesmo xeito, a atención ao cliente

faise globalmente desde os famosos call center e aquí atopamos un posible problema que non sempre se ten en conta. Vivimos onde vivimos e todos pasamos polo problema de ter que explicar nunha desas chamadas algo tan sinxelo como onde vivimos. Non en todo o mundo poden entender algo obvio para calquera galego, que vivimos no “lugar de” que pertence a “unha parroquia” dun concello determinado. Non é “avenida tal, número cal”. E a partir de aquí as cousas pódense enguedellar moito. Outro dos aspectos que hai que valorar cando se adquira unha ferramenta dixital é como vai ser o mantemento, con quen teremos que falar, quen nos vai atender. De momento non é o mesmo falar cunha persoa que cunha máquina. A proximidade tamén é un valor no mundo dixital real.

ALGUNHAS FERRAMENTAS BÁSICAS PARA DIXITALIZAR UNHA GRANXA

A continuación, gustaríanos describir certas ferramentas de uso sinxelo que permiten abrir a porta a dixitalizar o noso tecido productivo.

A base desta debe ser a automatización e dixitalización das tarefas do día a día. Neste senso referímonos ao famoso caderno dixital que no futuro próximo vai ser de uso obrigatorio na UE. Este permite o seguimiento e rexistro de todas as accións levadas a cabo na nosa explotación agrícola: dende entradas e saídas de produtos do almacén, o seguimento de fertilizantes e enfermidades experimentadas (ou visitas de veterinarios nas explotacións gandeiras), a xeolocalización das tarefas en cada parcela, a recompilación dos datos de solo e fenómenos atmosféricos (chuvias, secas...), a visualización de todos estes datos nunha única pantalla (dashboard) e a creación de informes personalizados para a análise de cada situación concreta. No mercado adoitamos ver esta ferramenta adaptada ás diferentes actividades, concretamente de uso agrícola ou gandeiro, e mesmo adaptada a cada cultivo particular ou raza de animal (porcino, avícola, vacún).

É de destacar un resultado non obvio, como é a disminución de uso de produtos químicos que ameazan os nosos solos ou o aumento do benestar animal. Debido á falta de datos e á limitación humana, o produtor

ESTA GRAN CANTIDADE DE PARÁMETROS, ÚTILES E VALIOSOS, NON SE PODEN XESTIONAR COS MÉTODOS

TRADICIONAIS DE LAPIS E PAPEL CANDO SE NECESITAN IMPLEMENTAR NOVAS FERRAMENTAS

el momento de digitalizar tu ganadería GRATIS!

Continúa abierto el plazo para solicitar el Kit Digital, la iniciativa del Gobierno de España que promueve la digitalización de pequeñas y medianas empresas.

TODAS NUESTRAS SOLUCIONES TECNOLÓGICAS SON 100% SUBVENCIONABLES.

Hasta 2000€ en empresas de 0 a 2 empleados

Hasta 5000€ en empresas de 3 a 9 empleados

Nosotros nos encargamos de la tramitación y justificación, para que no tengas que preocuparte por nada.

Rumi se adapta a tu ganadería, ya sea intensiva, extensiva o semiextensiva.

ALERTAS DE CELO con seguimiento en tiempo real y ventana óptima de inseminación

ALERTAS DE ENFERMEDAD con seguimiento en tiempo real de su evolución

GESTIÓN REPRODUCTIVA

REGISTRO DE GENEALOGÍA

CUADERNO DE PASTOREO AUTOMÁTICO

LOCALIZACIÓN GPS

non pode concretar a dose exacta de fertilizantes ou medicamentos necesarios para o cultivo ou os animais, o seguimento exacto de cada acción achéganos á dose ideal onde sexamos capaces de protexer as plantas e animais pero non excedernos das cantidades necesarias.

Por último, queremos mencionar tres campos de dixitalización básica: a loxística, o comercio electrónico e a presenza web.

• A trazabilidade é de vital importancia para as explotación do século XXI, non só para a optimización dos procesos organizativos e o control destes senón polo alto valor engadido que nos pode proporcionar. A seguridade da procedencia dos alimentos é o que vai distinguir o produto da competencia mundial, xustificando desta maneira a diferenza de prezos e axudando ao posicionamento no mercado.

• O comercio electrónico, xa sexa de uso para provedores, comerciantes intermedios ou o cliente final permite mellorar a comunicación e coñecemento da oferta e necesidades entre o productor e consumidor. Esta ferramenta permite o encaixamento dos datos recabados da produción (trazabilidade e loxística, valor e datos do produto) coa rama de vendas. Así saberemos onde, como, canto e cales dos nosos produtos se comercializa mellor e poderemos tomar decisións de maneira máis rápida para axustar a nosa oferta coa demanda do mercado. Podemos medir como un cambio na produción se traslada ás vendas, por exemplo ver como o cambio de uso de fertilizantes nos nosos cultivos afecta á calidade do produto e como este produto se comporta nas diferentes canles de comercialización.

• A presenza na web. No mundo globalizado no que vivimos, a necesidade de diferenciarnos da competencia global aumenta día a día. Como empresa debemos achegarlle máis información e transparencia ao cliente; desta maneira conseguiremos crear un clima de confianza onde os nosos clientes teñen claro quen somos, que facemos e porque queren seguir en contacto connosco. Esta situación non é mais que a actualización da capacidade de información local do século pasado, onde todos os clientes sabían perfectamente como producía e se comportaba o seu provedor de confianza.

Á HORA DE ADQUIRIR UNHA FERRAMENTA DIXITAL, É TAN NECESARIO ANALIZAR O PREZO OU AS CARACTERÍSTICAS COMO VER COMO SE ADAPTA ÁS NOSAS NECESIDADES E QUEN PODE FACELO

REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA

(1) Selección de innovaciones en una agricultura atlántica de pequeñas explotaciones, Galicia, 1900-1936. La adopción de las trilladoras mecánicas, Lourenzo Fernández Prieto, Noticiario de Historia Agraria. 11.’ 14

A ordenación do sector bovino

Neste primeiro artigo analizamos e resumimos os aspectos máis importantes do Real Decreto 1053/2022 que establece as normas básicas de ordenación das granxas bovinas.

Ata finais do ano 2022 o sector bovino carecía dunha norma específica a nivel estatal que establecese os requisitos básicos de ordenación sectorial, ao contrario do que ocorría noutras especies importantes de produción animal coma as aves e o porcino. Esta situación considerábase unha incoherencia debido á importancia económica do gando bovino dentro da produción final agraria nacional e o peso específico que ten España como país produtor dentro da UE.

Outros factores que se tiveron en conta no desenvolvemento desta lei foron a necesidade de atender as demandas dos consumidores, aumentar a profesionalización dos gandeiros e a obriga de cumprir os compromisos climáticos, ambientais, de sustentabilidade, sociais, de seguridade alimentaria, trazabilidade, benestar animal, e bioseguridade etc., que obrigan a Política Agraria Común (PAC), o Pacto Verde Europeo (European Green Deal), a Estratexia da Biodiversidade e o Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima de España (PNIEC).

Por tanto, esta norma reúne nun único documento multitude de aspectos lexislativos fundamentais e necesarios para unha xestión eficaz e correcta da actividade das diferentes explotacións (cadro 1) nas que se críen ou manteñan bovinos, adecuando a terminoloxía ao marco legal vixente, especialmente ás definicións recollidas na Lei 8/2003 de sanidade animal do RD 479/2004, que establece e regula o rexistro xeral das explotacións gandeiras.

A súa aplicación ten en conta os diferentes tipos de explotación e as necesidades na produción de carne e leite, modulando as esixencias nas granxas en función do seu tamaño (cadro 2), a orientación zootécnica e se estas explotacións son de nova instalación con respecto ás xa existentes (que terán un período transitorio de adaptación a diferentes requisitos en materia de biose-

C. Rodríguez1, J. Cantalapiedra2, ME Rodríguez2, E. Fernández3, M. Camiña4 1Técnico de xestión da Deputación de Lugo 2 Veterinario/a 3 Departamento de Enxeñería Agroforestal, USC 4 Departamento de Fisioloxía, USC

ESTA NORMA REÚNE NUN ÚNICO DOCUMENTO MULTITUDE DE ASPECTOS LEXISLATIVOS FUNDAMENTAIS E NECESARIOS PARA UNHA XESTIÓN EFICAZ E CORRECTA DA ACTIVIDADE DAS DIFERENTES EXPLOTACIÓNS

Cadro 1. Clasificación das explotacións

Por tipo de explotación Por clasificación zootécnica Por sistema produtivo Por capacidade produtiva Produción e reproduciónProdución de leite Extensiva Grupo I Pastos Produción mixtaSemiextensiva Grupo II

Outras* Recría de xovencasNon extensiva Grupo IIII

Cebadeiros Grupo IV

Cadro 2. Clasificación por capacidade produtiva

Mediante normativa, as AC poderán ampliar a capacidade produtiva do Grupo III ata un 10 % redefinindo o limiar inferior do Grupo IV

*Outras: centros de testaxe/selección ou reprodución, explotacións ou centros de corentena, centros de concentración de lidia, explotación de cabestros, tratantes/operadores comerciais, centros de concentración guridade, medio ambiente e benestar animal).Tamén establece unha serie de limitacións en función da capacidade produtiva, ao establecer un tamaño máximo nas granxas novas baseado nas UGM (equivalencia para cada tipo de animal por idade e sexo (cadro 3), e dos requisitos que se deben cumprir nas ampliacións nas granxas que xa están en funcionamento.

DESCUBRE EL PODER DE LOS

TEST GENÓMICOS

1 TOMA MUESTRAS DE TEJIDO DE TUS VACAS

2 ENVÍO DEL MATERIAL A

…combina los Test Genómicos con nuestro innovador Programa de Acoplamientos

Optimiza el PPV (valor futuro previsto)

Enfocado a obtener la máxima rentabilidad económica de todo el rebaño

Minimiza la consanguinidad y maximiza la rentabilidad

3 EVALUACIONES GENÓMICAS Resultados entre 30 y 45 días, tras la recepción de las muestras

4 TOMA DE DECISIONES Con toda la información, selecciona las mejores madres para la siguiente generación y asegura un rápido progreso genético

Resultados Genomicos

Superior

Usa semen de toros elite en Ultraplus

Intermedio

Usa semen de toros elite en convencional

Según los resultados genómicos, clasifica tus hembras en 3 grupos y utiliza el método reproductivo más rentable para cada grupo

TEST GENÓMICOS

Toda la información para tomar tus mejores decisiones

Inferior

Usa semen de carne sexado macho en Ultraplus

SUPERIOR, INTERMEDIO, INFERIOR Y si quieres acelerar el progreso genético…

Cadro 3. Valores de equivalencia para o cálculo de UGM

Outros aspectos que considera esta norma e que aborda no seu conxunto son:

A sanidade animal: donde incide na prevención de enfermidades transmisibles dos animais por parte dos titulares dos animais e das explotacións, os operarios das granxas, os veterinarios da explotación e as autoridades competentes (AC) seguindo o esquema One Health (Unha Saúde).

A bioseguridade: ao esixir un nivel mínimo de condicións que eviten a entrada e transmisión de enfermidades en función do tamaño e sistema produtivo das granxas, regulando tamén os movementos autorizados entre estas tendo en conta o status sanitario.

O medio ambiente: aplicando unhas condicións mínimas de localización e capacidade máxima.

O benestar animal: regulando os requisitos estruturais das instalacións, así como os procedementos de cría e manexo prohibidos, como é o caso das mutilacións etc.

O cambio climático: debido á importancia da gandería bovina como fonte emisora de gases de efecto invernadoiro e amoníaco á atmosfera e a contaminación que produce nas augas pola vertedura de nitratos, expón a xestión adecuada dos estercos responsabilizando os titulares da súa administración no chan ou a posible entrega a terceiros. Tamén desenvolverá os preceptos da normativa da nutrición sustentable nos solos agrarios.

A contaminación atmosférica e loita contra o cambio climático: incorpora a necesidade de reducir as emisións de gases contaminantes e de efecto invernadoiro nalgúns tipos de granxas mediante o uso obrigatorio de técnicas de redución de emisións análogas denominadas melloras técnicas dispoñibles (MTD) respecto da alimentación e dieta dos animais, as instalacións de aloxamento, o almacenamento do xurro etc.

O réxime específico de coordinación e sancións: que se desenvolverá na Mesa de ordenación dos sectores gandeiros.

Os requisitos comúns: establecendo obrigacións en materia de identificación, rexistro e formación dos gandeiros mantendo a obrigación de realizar cursos dunha duración mínima de 20 horas e reciclaxe cada 5 anos con cursos de 10. Este requisito exceptúase aos operadores que teñan unha formación profesional da rama agraria (GASA etc.), acreditacións, titulacións superiores ou mediante validacións por experiencia profesional de 3 anos a criterio da autoridade competente (AC).

Conforme a normativa de vixilancia do operador e do Plan Sanitario Integral das Granxas, as persoas e entidades con responsabilidade nas explotacións repartiranse unha serie de funcións e deberes. Estes requisitos, que serán esixibles pola AC, estarán documentados e protocolizados a través do Sistema Integral de Xestión das Explotacións Bovinas (SIGE) e incluirán:

• A identificación do veterinario de explotación

• O plan sanitario integral das explotacións gandeiras no relativo ás obrigacións de vixilancia do titular da explotación

• O plan de benestar animal

• O plan de formación en materia de benestar animal, medio ambiente e manexo dos animais

• O plan de xestión ambiental, que integrará:

- As medidas para a optimización do uso de auga e enerxía

- As medidas para o control de ruídos, partículas, po e cheiros

- O plan de xestión de residuos

- O plan de produción e xestión de estiércol, que especificará o sistema de recollida e instalacións previstas para o seu almacenamento, a produción anual estimada, a descrición da xestión prevista sinalando a cantidade que se desti-

nará directamente á valorización agronómica ou a tratamentos autorizados, a superficie agrícola ou forestal para a aplicación ao chan dos estercos e identificación das parcelas destinatarias, así como identificación das instalacións de tratamento ou dos operadores ou xestores autorizados aos que se lles entregou o esterco.

BIBLIOGRAFÍA

Lei 8/2003, do 24 de abril, de sanidade animal.

Real Decreto 348/2000, do 10 de marzo, polo que se incorpora ao ordenamento xurídico a Directiva 98/58/CE, relativa á protección dos animais nas explotacións gandeiras

Real Decreto 479/2004, do 26 de marzo, polo que se establece e regula o Rexistro xeral de explotacións gandeiras

Real Decreto 1053/2022 que establece as normas básicas de ordenación das granxas bovinas

Decreto 1051/2022, do 27 de decembro, polo que se establecen normas para a nutrición sustentable nos chans agrarios

Real Decreto 364/2023, do 16 de maio, polo que se establecen as bases de desenvolvemento da normativa da Unión Europea de sanidade animal, no relativo ás obrigas de vixilancia do titular da explotación e ao plan sanitario integral das explotacións gandeiras, e polo que se modifican varias normas de ordenación gandeiras

A SÚA APLICACIÓN TEN EN CONTA OS DIFERENTES TIPOS DE EXPLOTACIÓN E AS NECESIDADES NA PRODUCIÓN DE CARNE E LEITE

FINCA LA ASUNCIÓN: ROBOTIZACIÓN

Y DIFERENCIACIÓN

PARA ALCANZAR LA EXCELENCIA

La tendencia hacia la robotización de tareas fue la que siguió Santiago García cuando, hace cinco años, decidió dar más peso a la producción de leche dentro de su ganadería, actividad que compagina con la importación de animales. Hace tres décadas que confía en los equipos de DeLaval y, en esta nueva etapa, ha seguido contando con ellos: en la actualidad, dispone de 3 robots DeLaval VMS™ V300, de una nodriza, de una instalación de fotoperiodo controlado y del sistema cow cooling de la marca sueca.

SANTIAGO GARCÍA

“LA

TRABAJO MENOS ESTRESANTE, DE MÁS

LIDAD Y QUE FACILITA LA BUENA RELACIÓN DE TODO EL EQUIPO EN EL DÍA A DÍA”

FINCA LA ASUNCIÓN

Localización: A Muíña (Touro, A Coruña)

Propietario: Santiago García Souto

Empleados: 3

Vacas en ordeño: 170

Media de producción: 13.950 litros/lactación

normalizada a 305 días

Porcentaje de grasa: 3,7 %

Porcentaje de proteína: 3,5 %

Recuento celular: 140.000-180.000 cél./ml

¡En vídeo!

ROBOTIZACIÓN NOS HA AYUDADO A TENER UN

CA-

En los años sesenta comenzó a funcionar Finca La Asunción. La pusieron en marcha los padres de Santiago García, el actual propietario, ya con la actividad diversificada: por un lado, la producción de leche y por otro, la importación de animales de Europa. “Desde hace unos seis años, que fue cuando decidí potenciar más la rama de producción, ambas divisiones tienen el mismo peso para mí”, cuenta García Souto.

Lo hizo pensando en poder pasar más tiempo en la ganadería y en mejorar en calidad de vida, lo que lo llevó a la senda de la robotización. En 2018 empezaron a ordeñar con el DeLaval VMS™ V300 y, en la actualidad, disponen de tres unidades de este robot. La relación de confianza y cercanía con el soporte técnico, así como determinadas características de este modelo, como la posibilidad de colocación manual de las pezoneras y el foso, fueron los puntos esenciales para decantarse por esta máquina.

UNA TRANSICIÓN SIN APUROS

El proceso para retirar definitivamente su antigua sala de 2x8 de espina de pescado duró alrededor de un año. En 2018 instalaron el primer robot, para las primerizas; seis meses después, el segundo, para las intermedias, y ya en 2019, el tercero y último, para las adultas y recién paridas. “La granja apenas necesitó reforma y la transición fue lenta para estar seguros de hacer una buena adaptación, tanto de los animales como nuestra, a este nuevo sistema de trabajo”, explica.

En general, asegura, el cambio resultó más complejo para el equipo humano que para el rebaño. “Los animales se adaptan rápidamente, sobre todo cuando hacen la siguiente lactación; desde que los instalamos, en cuestión de 3 o 4 semanas los retrasos se redujeron notablemente y el sistema productivo empezó a funcionar de manera normal”, expone. En contrapartida, “a nosotros nos implicó adaptarnos a un nuevo programa y contar con trabajadores preparados y que se adaptasen a este sistema de producción; todo ello para llegar a alcanzar unos resultados que justifiquen la inversión hecha, por supuesto”.

Con el cambio en el sistema de ordeño, en La Asunción también sustituyeron el programa de gestión con el que llevaban dos décadas trabajando por la aplicación DeLaval DelPro™. “Al principio me costó, pero la mejora con el cambio fue notable; ahora tanto los trabajadores como yo nos veríamos incapacitados si no tuviéramos la información que nos proporciona para poder trabajar en el día a día”, afirma.

EL EQUIPO HUMANO

“Cuando inicié la robotización de la granja, lo hice pensando en mejorar la calidad de vida tanto de los animales como de las personas. Si mis animales están bien y mis trabajadores están bien, eso implica que yo estoy bien”, resume el propietario de Finca La Asunción.

En este sentido, remarca el valor de rodearse de un buen equipo. “A mí me costó mucho trabajo, pero hoy tengo la suerte de contar con un grupo de personas que estamos realmente compenetrados y nos llevamos bien y creo que, en parte, la robotización del sistema de ordeño, la nodriza, etc. nos ha ayudado a tener un trabajo menos estresante, de más calidad y que facilita nuestra buena relación en el día a día”.

CAMBIOS EN EL TRABAJO, EN LA PRODUCCIÓN Y EN EL BIENESTAR

Hablando de las mejoras experimentadas, señala que lo más destacable para él ha sido el cambio en la calidad del trabajo: “Son labores más de oficina, más técnicas. Además, el robot te permite dedicar más tiempo a tu vida familiar o a asuntos propios y, a la hora de distribuir vacaciones o días libres, que falte una persona nunca es un problema, cuando antes era casi una desgracia”.

También han sido destacados los cambios en la longevidad y en la producción de las vacas: “Producen más porque se ordeñan más veces y sus ubres sufren menos porque soportan en los ligamentos menos peso y menos kilos de leche en la ubre”. En el caso de esta ganadería, pasaron de 11.800 litros por lactación normalizada a 305 días a 13.950 litros y, en cuanto a la longevidad, registraron un incremento en la media: de las 2,7 que tenían antes, ahora están en las 3,1 lactaciones en granja.

La gran variedad de posibilidades para la gestión de la granja que ofrece el programa DeLaval DelPro™ ha sido otra mejora reciente que destacan en La Asunción

El bienestar animal, pilar esencial de esta ganadería

Disponen de 3 robots DeLaval VMS™ V300 con los que están ordeñando 170 vacas

PALABRA DE TÉCNICO UN ROBOT GRANDE PARA UNAS GRANDES VACAS

Cow Cooling Creando el clima adecuado para sus vacas

Cow Cooling Creando el clima adecuado para sus vacas

Cow Cooling Creando el clima adecu para sus vacas

Hace 30 años que en Finca La Asunción confían en el trabajo de esta casa. “De hecho, la primera instalación de ordeño que tuvieron, una sala, se la montamos nosotros”, recuerda José Ramón Sebio, gerente de Agrícola Sebio, empresa distribuidora de DeLaval en A Coruña. En el paso a la robotización han vuelto a confiar en los equipos de DeLaval, compañía cuya línea de negocio se dirige, en general, hacia la automatización de todos los sistemas de un establo.

Actualmente, en esta granja cuentan con tres robots DeLaval VMS™ V300, máquinas que disponen de un equipamiento bastante elevado: desinfección entre vaca y vaca, limpieza de pezuñas, cierres magnéticos…

La elección de robotizar la granja vino defi nida por las tendencias del mercado: no solo facilita el tercer ordeño sin necesitar más personal, sino que

con ellos la dependencia de mano de obra se ve reducida y, por otra parte, al no depender del factor humano, se garantiza que el ordeño se va a hacer siempre de la misma manera.

“A Santiago le gustan las vacas muy voluminosas, por lo que en Finca La Asunción el tamaño de los animales fue un factor determinante a la hora de seleccionar la estación de ordeño robotizado”, señala el distribuidor de DeLaval. En este sentido, la ventaja del V300 es que es confi gurable en función del animal: es posible adaptarse a vacas pequeñas, como las jersey, o a vacas muy grandes, tanto en estatura como en longitud. En La Asunción adquirieron el modelo más grande, el XL, para asegurarse de que los animales entrasen con fl uidez.

“Teníamos nuestra propia solución de enfriamiento, pero vacas, visitas al VMS y salud animal. Después de instalar el sistema de enfriamiento de vacas DeLaval, las visitas han vuelto prácticamente al nivel que tenemos en invierno. Lo mismo ocurre con la producción de leche.”

José María Miguel, ganadero.

Talavera la Nueva, Toledo

COW COOLING, FOTOPERIODO CONTROLADO Y NODRIZA

El cow cooling es un sistema domotizado de ventilación que ayuda a controlar la temperatura y la humedad. “Valoramos mucho que, cuando echa el agua, la gota sea gorda, que penetre la piel de la vaca y, por lo tanto, haga un enfriamiento rápido”, destaca García. Después, la turbina de aire que está encima de la cornadiza las seca y el ventilador, ubicado encima del cubículo, mueve el aire para evitar cualquier tipo de problemas con amoniacos y garantizar que los animales respiren un aire limpio.

Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos y a terneras con menos peso en el nacimiento.

Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos y a terneras con menos peso en el nacimiento.

Enfriar las

Así mismo, cuentan con fotoperiodo controlado, un sistema de iluminación, también domotizado, a través de luces en tres colores (blanco, amarillo y azul). Cuando los lúmenes de la granja bajan, el sistema enciende las lámparas para garantizar que les llegue a los animales la suficiente luz para potenciar su bienestar y su producción.

La nodriza fue una sorpresa muy positiva en Finca La Asunción: “Es una inversión muy barata de la que se obtiene un resultado óptimo y que supone una liberación de trabajo para nosotros. Cierto es que hay que aprender a trabajar con ella, a nosotros nos llevó como año y medio, pero ahora estamos encantados: la mortalidad de terneras nacidas vivas del año 2022 y 2021 fue del 0 % y conseguimos que la ingesta sea muy superior, a veces de entre 12 y 15 litros de leche. Además, la máquina hace una mezcla perfecta, con una temperatura ideal, y las terneras pueden ir siempre que quieran a ella”.

Si su explotación esta en un clima en el que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que la investigación le informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando la temperatura excede de 22°C, las vacas comienzan a sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos y produzcan menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar a índices de preñez mas bajos y a terneras con menos peso en el nacimiento.

es la forma adecuada de aumentar su producción

vacas

Enfriar las vacas es la forma adecuada de aumentar su producción

Enfriar las vacas es la forma adecuada de aumentar su producción

Cow cooling

Nodriza

Sistema de iluminación

El tamaño superior a la media de los animales de esta ganadería llevó a García Souto a decantarse por el modelo XL de robot de DeLaval para asegurar una entrada cómoda en la máquina