Vaca Pinta 40. Edición en galego

Revistatécnicadovacúnleiteiro|N.º40agosto2023|Ediciónengalego

• ESPECIAIS: ENSILADO DO MILLO | CULTIVOS PRATENSES

• A PÉ DE PISTA: FEIRADEZA (LALÍN) E ESCOLA INICIACIÓN DE FUTUROS GANDEIROS

• ENTREVISTAS A PABLO NO, VÍCTOR CABRERA E MARK RUETH

• NA GRANXA: GANDERÍA QUINTIÁN (LUGO)

• O LEITE: MENTIRAS E VERDADES A MEDIAS DA INFORMACIÓN PSEUDOCIENTÍFICA SOBRE O SECTOR

Superior en tipo y ubres, con más de mil libras de leche

4ª Madre: Kings-Ramsom DM Debonair ET EX-94 Bisabuela: Kings-Ransom Delta Destiny EX-92

Madre: Blondin Dropkick Debora ET VG-87

288HO0 0301 BLONDIN DI ABLO ET A ll eyoo p x D ro pkic k

DIRECTOR EXECUTIVO

JoséManuelGegúndez

DIRECTOR DE ARTE

MarcosSánchez

DESEÑO E MAQUETACIÓN

SabelaDíaz,SilviaGayoso,SandraLodi, MarcosSánchez,MartínSánchez

EDICIÓN E REDACCIÓN

AlexandraCabaleiro,GemmaMartínez, MaríaMelle,MónicaPalacios

FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV RaquelAnido,EvaSarmiento

COLABORAN NESTE NÚMERO

AntónCamarero,AsociaciónProfesionalde PodologíaBovina(APPB),ServiciodeAlimentación deSeragroSCG,ElioLópez,CarlotaAntelo,Jesús Cantalapiedra,CarlosRodríguez,MercedesCamiña, ManuelFernández,CarlosCarbonell,LauraElvira, IsraelFlamenbaum,GerardoRivero,J.A.Oliveira, K.J.Boote,F.A.A.Oliveira,G.Hoogenboom,A. Carballal,A.Martínez-Fernández,MaríaHermida, BeaAbad,AlexandreUdina,JorgeRamos

ENDEREZO

RondadasFontiñas,272, EntreplantaA.27002LUGO

Teléfonos:+34982221278,+34636952893 e-mail:transmedia@ctransmedia.com

Web:www.transmedia.es

DepósitoLegal:LU28-2018

ISSN:2603-8080

ISNI:0000000476625947

ISBN:978-84-09-53822-5

Tiraxedonúmeroactual:16.500exemplares

TransmediaComunicacionesyPrensaSLnonseresponsabiliza docontidodosartigosasinados

Transmediapertencea:

Opapelutilizadonesta publicaciónfoielaboradode maneirasostible:

Auditadapor:

Distribuciónmediaduranteoano2022: 16.362exemplares

www.vacapinta.com

A posta en valor do leite que producen e a súa firme convicción por defender os sabores de sempre, a cultura e o territorio son dous dos piares que conforman a filosofía de vida de Gandería Quintián, a granxa que coñecemos neste número

Desmontamos algunhas das falacias que se verten sobre o consumo de produtos de orixe animal co experto en nutrición Francisco Javier Giráldez

Se queres recibir a revista na túa casa ou negocio, ponte en contacto con nós a través

Si quieres recibir la revista en tu casa o negocio, ponte en contacto con nosotros a través

MARCA EN DURÁN MAQUINARIA

Baja demanda de energía

Amplia gama de capacidades hasta 60 m3

Sinfines verticales para bultos compactos

Mezclas menos propensas a fragmentación excesiva

RINO

Carros mezcladores verticales

Sinfines horizontales para trituración más rápida

Mayor aumento de peso en ganado de carne

Mayor producción en vacas lecheras PUMA

Carros mezcladores horizontales

Pasillos de alimentación limpios

Menos trabajo físico

Mayor consumo de alimento

Producción de leche más eficiente

VIPER y

BUFFALO

Esparcidores de estiércol

Esparcidor ancho de dos molinetes

Ejes verticales con placas inferiores con palas

Fragmentado y esparcido uniforme

Ancho de esparcido de hasta 12 metros

A PÉE DE PISTA

Comezamos a despedir a época estival sacando de imprenta a edición 40 de Vaca Pinta. Un número redondo para dar comezo ao novo ano escolar!

Nesta ocasión, poñemos o foco no ensilado do millo e os cultivos pratenses e afondamos en aspectos como os novos modelos de simulación de produción de millo, a dixestibilidade e a fermentabilidade. Tamén abordamos temas como o estrés por calor, o uso de novas tecnoloxías na gandería e o secado selectivo.

No apartado de actualidade, conversamos co avogado Pablo No sobre a actualización da lexislación no que aos veterinarios de explotación se re re, e co analista Víctor Cabrera sobre a tecni cación do traballo en granxa. Así mesmo, nunha nova batalla contra o desprestixio do consumo de produtos de orixe animal, desmontamos unha nova batería de falacias co experto en nutrición Francisco Javier Giráldez e, con motivo da tempada concurseira que é setembro, analizamos co xuíz internacional Mark Rueth como evolucionaron estes certames.

A granxa protagonista nesta ocasión é a lucense Gandería Quintián, con cuxos propietarios repasamos o seu progreso, marcado polo paso á distribución do seu propio leite primeiro e pola creación dunha queixería despois. Calidade de vida, robotización, conservación do territorio e conxugación dos sabores de sempre coas calidades sanitarias actuais son algúns dos factores destacados deste negocio.

Como vedes, volvemos das vacacións cunha Vaca Pinta cargada de contido e encaramos o novo curso con novidades e empezando a darlle forma a próximos proxectos. Facémolo pensando tamén na importancia de seguir traballando para dar a coñecer o sector fóra do sector.

Nuns tempos nos que, como xa todos sabemos, hai quen busca culpar a gandería de problemas que deberían asumir outros, amosar ante a sociedade a cara A deste gremio é imperativo.

Para iso, contar con profesionais da comunicación do outro lado, en medios xeneralistas, sempre foi unha baza importante, xa que son os que teñen maior capacidade para transmitir ante o gran público a nosa realidade. Cada vez son máis os que nos apoian nesta encomenda, pero mentres escribimos estas liñas acordámonos especialmente de Pepe Seijo, un compañeiro de Cadena Ser Lugo que nos deixou hai unhas semanas e que sempre valorou e apoiou o noso labor. Con sinceridade dicimos que o xornalismo lucense perdeu unha voz destacada e nós, un colega referente.

Os que o coñeceron saben que Pepe era xornalista por vocación, un profesional que tratou de contar a actualidade con franqueza e retranca, e gústanos pensar que nesta cabeceira tratamos de seguir o seu ronsel. Así, presentarlle a este sector a información con veracidade e a pé de pista foi, é e será sempre unha parte esencial da nosa marca.

MERCHANDISING OFICIAL DE VACA PINTA

Xa está dispoñible a páxina web para a compra do merchandising oficial de Vaca Pinta. A que esperas para facerte cunha das nosas camisetas con deseños exclusivos?

tienda.vacapinta.com

As 100 primeiras compras na web formarán parte dun sorteo en colaboración con Cabanas Rías Baixas para pasar dúas noites a gastos pagos nun dos seus bungalós ecoeficientes. Fai a túa compra xa para participar!

OS CONTRATOS FIRMADOS NOS ÚLTIMOS MESES

REBAIXARON OS PREZOS E NON PODEMOS CONSENTIR QUE OS PASOS GAÑADOS NO ÚLTIMO ANO SE DESANDEN TAN RAPIDAMENTE

Moito en xogo na mesma balanza

Osector leiteiro de todo o país está comenzando a camiñar cara a unha etapa na que os custos de produción parece que non van virar á baixa e na que os prezos do leite xa levan varios meses cun descenso que non parece chegar aínda ao fin.

Os contratos firmados nos últimos meses rebaixaron os prezos e non podemos consentir que os pasos gañados no último ano se desanden tan rapidamente, porque a nosa situación para producir o produto non é diferente, nin por suposto mellor; é exactamente a mesma.

Desde as asociacións frisonas que represento, tanto Africor Lugo como Fefriga e recentemente Conafe, estamos convencidos de que faremos o posible por defender o noso traballo e os nosos negocios, xa que cada unha destas entidades ten como un dos seus principais obxectivos defender a situación dos seus gandeiros e gandeiras. Así o faremos!

Ademais, estamos centrados na mellora das nosas explotacións, en canto a rendibilidade se refire, porque estamos chamados a ser cada día máis eficientes. Debemos ter a mente aberta a todas as innovacións que chegan ao noso sector, para aplicalas nas nosas granxas e sacarlles o máximo partido.

Nestas liñas quero facer especial mención ao noso Control Leiteiro, referencia non só a nivel europeo senón tamén a nivel internacional. É unha ferramenta que segue a ser indispensable, porque se adapta aos continuos cambios e avances que chegan á gandería, e a recollida e análise de datos que supón está sendo aproveitada por granxas, entidades e industrias. Neste senso, creo que as industrias deberan incidir moito máis sobre os seus gandeiros para que todos aqueles que lles venden o leite formen parte deste sistema, un programa do que as propias industrias tamén sacan os seus rendementos.

Ao mesmo tempo, tamén quero destacar a importancia de seguir actualizando e rexistrando como debemos o Libro Xenealóxico da raza. Manter identificados todos os nosos animais permite ter acceso a todo tipo de información sobre eles e continuar logrando unha mellora constante do noso rabaño, asunto do que nos beneficiamos todos.

Outro piar básico do día a día das asociacións é a formación continua. Queremos que os nosos gandeiros e gandeiras estean ao día das últimas innovacións e que as novas xeracións teñan acceso a coñecer como pode ser o seu futuro se apostan por manter a gandería de leite en Galicia. De feito, este verán en Fefriga non nos conformamos cunha soa Escola de Iniciación para Futuros Gandeiros, senón que agora en setembro, imos celebrar unha nova edición.

É un orgullo ver como a xente nova vén detrás pisando forte, con interese por aprender e ganas de loitar por esta profesión.

Non nos esquezamos de que o futuro de toda a sociedade está en xogo. Sobre a balanza está que poidamos continuar comendo alimentos de proximidade, con garantías de calidade e a uns prezos razoables, que non dependamos doutros países estranxeiros, como nos demostrou claramente a pasada pandemia. Sobre a balanza está que se manteñan miles de familias que viven directa ou indirectamente do lácteo e sobre a balanza está que a paisaxe na que vivimos se conserve como nos gusta.

Será unha responsabilidade conxunta poder seguir vendo, dentro duns anos, as nosas terras coidadas, os negocios e as industrias coas portas abertas, sen as súas reixas baixadas, e a xente comendo alimentos de calidade a uns prezos xustos para toda a cadea. Esta imaxe depende de todos!

Manuel Sandamil PresidentedeAfricorLugo,FefrigaeConafe

INNOVACIÓN, COMPROMISO Y GARANTÍA

TRITURADORAS

¡CONSÚLTANOS SIN COMPROMISO!

NOVEDAD

RODILLOS AGRÍCOLAS ARRASTRADOS AUTONIVELANTES DESDE 1-2-3 CUERPOS DE 3 A 11 M DE LABOR. TUBOS 711X14, 820X18 Y DE 3000 KG A 8000 KG.

CUIDAMOS EL BIENESTAR

CUCHILLA MAÍZ

M CON LATERALES ABATIBLES

PRECIOS ESPECIALES PARA PROFESIONALES

DE TODO TIPO DE PIEZAS DE DESGASTE DE ARADOS, GRADAS Y CULTIVADORES BATERÍAS CON 3 AÑOS DE GARANTÍA

DE 4.50

CUCHILLA MAÍZ 2.80 M HIDRAULICA

ENCAMADORA DE CUBÍCULOS DE 1.7 M3 Y 2.1 M3

Asturias prepárase para celebrar o 43.º Concurso Nacional da Raza Frisona

Un ano máis, o recinto feiral Luis Adaro, de Xixón (Asturias), será o escenario dunha nova edición do Concurso Nacional da Raza Frisona, organizado pola Confederación Nacional da Raza Frisona (Conafe). A cita será a n de semana do 23 e 24 de setembro.

O xuíz español Paulino Badiola foi elixido para xulgar as diferentes seccións do concurso. Asturiano de nacemento, é veterinario, formación que completa cun Máster en Gandería Integral pola Unesco. Tamén é director técnico da Ganadería Badiola Holstein, situada en Condres (Gozón, Asturias), da que é socio xunto con seu pai. Como xuíz, posúe unha ampla experiencia a nivel internacional e nacional, pois xa xulgou un gran número de concursos.

Como xa é habitual dende o ano 2002, o certame celébrase durante a Feira Monográ ca do Campo e as Industrias Agrícolas, Gandeiras, Fores-

tais e Pesqueiras de Asturias, Agropec.

O concurso conta coa colaboración de Asturiana de Control Leiteiro-Asociación Frisona (Ascolaf) e está patrocinado pola Consellería de Desenvolvemento Rural e Cohesión Territorial

Principado de Asturias, o Concello de Xixón, o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), a Cámara de Comercio de Xixón, Central Lechera Asturiana, Caja Rural de Gijón e Caja Rural de Asturias.

CONCESIONARIO OFICIAL NEW HOLLAND PARA LUGO, ASTURIAS, CANTABRIA Y LA

COMARCA DEL DEZA

CONCESIONARIO OFICIAL NEW HOLLAND PARA LUGO, ASTURIAS Y CANTABRIA

Paulino Badiola, xuíz do 43.º Concurso Nacional da Raza Frisona

Xixón acollerá unha nova edición do nacional de pardas o vindeiro 22 de setembro

A 33.ª edición do Concurso Nacional de Raza Parda, organizado pola Asociación de Gandeiros de Raza Parda (Arapar), celebrarase o próximo venres 22 de setembro no pavillón central do recinto feiral Luis Adaro, de Xixón (Asturias), a partir das 17:00 horas.

O evento, que se levará a cabo no marco da Feira Monográ ca do Campo e as Industrias Agrícolas,

Gandeiras, Forestais e Pesqueiras de Asturias, Agropec, será xulgado polo suízo Stefan Hodel. É enxeñeiro agrónomo e xefe do Departamento de Avaliación de Animais de Braunvieh Suíza. No seu palmarés como xuíz destaca ter xulgado o concurso máis importante do seu país, BRUNA BS/OB, tres veces

(2006, 2017 e 2022) e a Swiss Expo 2020. A maiores, dirixe o equipo de cuali cadores suízos e as harmonizacións de cuali cadores e xuíces europeos na Federación Europea Brown Swiss.

Manto Maquinaria SLU

Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

Stefan Hodel, xuíz do 33.º Concurso Nacional de Raza Parda

distribución material gandeiro

LIMPIEZAS AUTOMÁTICAS

Gomas y camas para vacas

Limpiezas automáticas

Estabulaciones libres

LAS ELIGEN MEJORES GANADERÍAS

NUESTROS PRODUCTOS

CORNADIZAS

MÁS DE LA MITAD DE LAS VACAS GALLEGAS COMEN O DUERMEN EN CORNADIZAS, CUBÍCULOS O CAMAS VENDIDAS POR NOSOTROS

BOXES PARA RECRÍA

INDIVIDUALES Y COLECTIVOS

Gomas

FEIRADEZA 2023. LALÍN (PONTEVEDRA)

Kergo Ozalid 6818 recibiu a palmada da vitoria en Feiradeza

A vaca intermedia propiedade de A Lagoa Serabel foi o animal vencedor na trixésimo oitava edición do certame frisón celebrado o 1 e o 2 xullo no municipio pontevedrés de Lalín.

Bonet Cid foi o xuíz internacional encargado de xulgar a XXXVIII Feiradeza, isto é, o Concurso de Gando Vacún Frisón de Lalín, o cal tivo lugar, como vén sendo habitual, a primeira fin de semana de xullo no Lalín Arena.

Na xornada do sábado, en horario de mañá, saíron a pista os animais máis novos, entre os que sobresaíron os exemplares de SAT Rey de Miñotelo (A Pastoriza), gandería que se fixo co título de xovenca campiona e gran campiona con Rey 1085 Moovin Soly ET e tamén recibiu o galardón de mellor criador de xovencas. Así mesmo, Casa-Nova Motomami MR Happen, de Ganadería Carro (Mesía), alzouse co título de xata campiona.

Xa durante a xornada do domingo valoráronse as

seccións de vacas. Entre as produtoras novas destacou como campiona Cundins Adele Moovin ET, de Ganadería Pistulario (Santa Comba), mentres que nas intermedias venceu Kergo Ozalid 6818, de A Lagoa Serabel (Xermade), e en adultas sobresaíu Pozosaa Krusader 9450 Xela, de Casa Pozo (Lugo). Finalmente, no gran campionato Cid escolleu á produtora intermedia de A Lagoa Serabel como vaca gran campiona. Ademais, o representante desta granxa, Abel Carballo, foi o sinalado como mellor manexador do concurso.

No que respecta ao resto dos títulos do certame, Pozosaa Atwood 7128 Tamara (Casa Pozo) obtivo o premio a mellor produción vitalicia, CasaNova Electra Lamborgini

En Vaca

Rey 1085 Moovin Soly ET, xovenca campiona e gran campiona

Casa-Nova Motomami MR Happen, xata campiona

(Ganadería Carro) erixiuse en mellor descendencia de vacas e esta mesma

granxa coruñesa foi a que recibiu o recoñecemento a mellor criador.

DISTRIBUIDOR OFICIAL DE McCORMICK EN GALICIA

McCORMICK X7.617

Entregado a Servicios Agrícolas Manuel Ángel (Outeiro de Rei, Lugo)

David Fernández: “Adquirimos este segundo McCormick porque estábamos

contentos con el primero y no dudamos qué comprar”

RED DE CONCESIONARIOS

AGROFORESTAL ROUCO SLU

C/ Xistral, n.º 23

27770 O Valadouro · Lugo

Tfno.: 982 574 613

TALLERES MOSFER SC

P. Ind. Monterroso, Parcela 14 27560 Monterroso · Lugo

Tfno.: 982 378 011

PABLO GONZÁLEZ RODRÍGUEZ

C/ Fonteboa, n.º 1

32570 Maside · Ourense

Tfno.: 696 687 726

TAIL MAQUINARIA

Parque empresarial de Xinzo, Parcela 12

32630 Xinzo de Limia · Ourense

Tfno.: 988 550 502

TALLERES JOMABE SL

C/ Arenal, n.º 52

36500 Lalín · Pontevedra

Tfno.: 986 780 272

AGROCOSME SL

Estrada de Tui, n.º 25, Cela

36415 Mos · Pontevedra

Tfno.: 986 344 599

CIAL. AGRÍCOLA Y CERRAJERA F. CHAVES SL

Tanoira, n.º 17, Padrenda

36968 Meaño · Pontevedra

Tfno.: 986 747 243

CATEGORÍA

PALMARÉS

GAÑADORA

GANDERÍA

XATASDE5A7MESESRey1207HappenCarinaSATReydeMiñotelo(APastoriza)

XATASDE8A10MESESEXATACAMPIONACasa-NovaMotomamiMRHappenGanaderíaCarro(Mesía)

XATASDE11A13MESESRey1174ThunderstormHolySATReydeMiñotelo(APastoriza)

XATASDE14A16MESESCasa-NovaSaharaHanans1592GanaderíaCarro(Mesía)

XOVENCASDE17A20MESESCasa-NovaSelmaMRHanans1531GanaderíaCarro(Mesía)

XOVENCASDE21A26MESES,XOVENCACAMPIONAEGRAN CAMPIONARey1085MoovinSolyETSATReydeMiñotelo(APastoriza)

MELLORCRIADORDEXOVENCASSATReydeMiñotelo(APastoriza)

VACASNOVASATA27MESESCasa-NovaValanaDoorman1463GanaderíaCarro(Mesía)

VACASNOVASDE28A36MESESEVACANOVACAMPIONACundinsAdeleMoovinETGanaderíaPistulario(SantaComba)

VACASINTERMEDIASDE3ANOSRey946JacobyMahendraSATReydeMiñotelo(APastoriza)

VACASINTERMEDIASDE4ANOS,VACAINTERMEDIACAMPIONAEGRAN CAMPIONAKergoOzalid6818ALagoaSerabel(Xermade)

VACASADULTASDE5ANOSCasa-NovaCarliBeemer1175GanaderíaCarro(Mesía)

VACASADULTASDE6ANOSOUMÁISEVACAADULTACAMPIONAPozosaaKrusader9450XelaCasaPozo(Lugo)

MELLORPRODUCIÓNVITALICIAPozosaaAtwood7128TamaraCasaPozo(Lugo)

MELLORDESCENDENCIADEVACASCasa-NovaElectraLamborginiGanaderíaCarro(Mesía)

MELLORCRIADORGanaderíaCarro(Mesía)

MELLORMANEXADORAbelCarballo(ALagoaSerabel)

Cundins Adele Moovin ET, vaca nova campiona

SAT Rey de Miñotelo, mellor criador de xovencas

Pozosaa Krusader 9450 Xela, vaca adulta campiona

Ganadería Carro recibiu o premio ao mellor criador

A II Escola Iniciación de Futuros Gandeiros foi un éxito rotundo

A Federación Frisona Galega (Fefriga), xunto co Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia, repetiu a iniciativa tras o bo recibimento que tivo o ano pasado a Escola Iniciación de Futuros Gandeiros. Finca Mouriscade, situada en Lalín (Pontevedra), acolleu esta segunda edición.

Os futuros gandeiros puideron formarse este verán grazas ao proxecto que levaron a cabo a Federación Frisona Galega e o Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia: a II Escola Iniciación de Futuros Gandeiros. Un grupo de mozos e mozas de entre 8 e 17 anos estiveron do 10 ao 14 de xullo en Finca Mouriscade (Lalín) para gozar desta experiencia, que se despediu cun acto de clausura. Con esta actividade formativa búscase asegurar o futuro do sector e xerar interese sobre este cara aos máis pequenos.

Durante a semana, os mozos formaron parte de todo tipo de actividades

que mesturaban a aprendizaxe coa diversión. Desta forma, os participantes recibiron formación teórica e práctica da man de varios instrutores. Así, levaron a cabo tarefas propias das ganderías, como pelar os animais e limpalos, entre outras. Como colofón, o último día celebraron un concurso de manexo amigable, ao que asistiron as súas familias e no cal recibiron diversas pautas e consellos para poder mellorar de cara ao futuro.

A 3.ª EDICIÓN, EN CAMIÑO Tras a posta en marcha das dúas primeiras edicións con resultados moi satisfactorios, estes días chega a III Escola Inicia-

ción de Futuros Gandeiros. Finca Mouriscade é novamente o lugar escollido e terá lugar do 1 ao 5 de setembro. O custo da matrícula foi de 200 euros

e inclúe comidas, aloxamento, documentación e material, seguro, expedición do título/diploma correspondentes e gastos de organización.

Durante esa semana, os participantes aprenderon a pelar os animais correctamente

+0,98

Muuuita calor!

A GRAN MAIORÍA DAS GRANXAS EN ESPAÑA TEÑEN SISTEMAS PARA EVITAR O ESTRÉS POR CALOR: TEITOS ALTOS, ABERTURAS NATURAIS, VENTILADORES OU ASPERSORES

Xa comeza a apertar a calor e levar a cabo o control reprodutivo nunha granxa en plena vaga de calor non é moi agradable. Os motivos? Revisámolos nas seguintes liñas.

Antón Camarero VeterinariodeAdial

Ademais da vestimenta (xa vos contei que para traballar coas vacas e evitar ensuciarme uso botas de auga, pantalón de plástico, chaleco impermeable e, a maiores, unha luva que me cobre ata o ombreiro), teño que introducir no interior da vaca man, brazo e antebrazo (a temperatura por eses “lugares interiores” está próxima aos 38,5 °C, un grao centígrado máis alto ca a nosa temperatura rectal) Que vos parece? Aínda evitando as horas centrais do día, podédesvos imaxinar… vaia sauna cando vai calor!

Aínda que a verdade é que a peor parte a levan elas, as pobres vacas. Como xa vos contarei en artigos futuros, adiántovos que os ruminantes levan incorporado un tanque de fermentación ao principio do seu aparello dixestivo. Isto, unido ao alto metabolismo necesario para producir moito leite, signi ca unha morea de reaccións químicas que xeran moitísima calor. Esta produción extra de calor fai que elas aguanten moi ben o frío (e explica por que, tras unha noite serena de xeada, as atopas pracidamente tombadas no pasto, rumiando e sen interesarse por procurar acubillo). Ben distinto é

se vai calor: a súa capacidade de transpiración vese superada e chega un momento que non son capaces de perder máis: consomen máis auga, perden o apetito, retardan o metabolismo e, como consecuencia, a produción cae. Isto último pódeo constatar tamén o gandeiro durante o muxido.

O muxido realízase normalmente dúas veces ao día na chamada “sala de muxidura”, onde é posible medir o leite producido de forma individual. Unha baixada brusca da produción indica que algo vai mal: ou a vaca está enferma ou houbo un factor estresante que xo baixar esta produción. Como xa vos dixen, o frío non lles afecta, pero a calor, moitísimo, así que a medida da produción de leite diaria é o mellor termómetro que ten o gandeiro para detectar problemas: cando unha vaca baixa bruscamente a produción de leite, é que algo lle pasa.

A gran maioría das granxas en España teñen sistemas para evitar o estrés por calor: teitos altos, aberturas naturais, ventiladores, aspersores etc.

A evapotranspiración é o mecanismo polo que un barreño arrefría a auga que contén. Unha parte da auga escapa polos poros que hai no barro. Coa calor exterior evapórase e “róuballe” calor á auga restante, o que provoca que a auga do barreño se arrefríe. Para isto cómpre que a

humidade relativa sexa baixa e se posibilite este traspaso. Unha humidade relativa alta agrava o estrés calórico, pois impide que a evaporación sexa e caz (o aire está saturado de humidade e xa non admite máis auga). Non hai traspaso, así que non hai arrefriamento. Por iso, ademais da temperatura, tense en conta a humidade, como se ve na táboa. É algo parecido á “sensación de frío” (que aumenta cando as baixas temperaturas combínanse con vento).

A MEDIDA DA PRODUCIÓN DE LEITE DIARIA É O MELLOR TERMÓMETRO QUE TEN O GANDEIRO PARA DETECTAR PROBLEMAS

Un caso especial son as zonas desérticas do mundo onde tamén se consome leite. Países como Arabia, Israel, sur dos Estados Unidos ou México teñen grandes explotacións de vacas leiteiras.

En Torreón (México) é habitual chegar a temperaturas por riba dos 40 °C. Alí puiden ver o sistema que utilizan para evitar este estrés térmico nunha explotación de 9.000 vacas. Primeiro métense por quendas nas chamadas “salas de arrefriamento”, ás que as dirixe un pastor desde os distintos lotes da explotación. Víase fácil levalas, todas ían contentas (coma se fosen á praia). Na sala de arrefriamento pulverizábanas con auga fresca durante un minuto e despois secábanse durante outros cinco. A auga que cobre á vaca se evapora, forzada pola ventilación, e facilitada tamén pola baixa humidade relativa. Para evaporarse a auga “róuballe” a calor ao resto da vaca e esta arrefríase (coma no barreño).

Isto faise ata seis veces ao día e cunha cámara termográ ca veri can o arrefriamento, aínda que o que mellor o constata é o mantemento da produción.

Así estamos todos contentos: vacas e traballadores máis fresquiños, e propietarios que non se ven afectados polas baixadas de produción.

Ata a próxima entrada. Nesta ocasión despídome cun “caloroso saúdo”!

ROBOT ARRIMADOR

ROBOT DE LIMPIEZA DE PASILLOS

24 HORAS 7DÍAS

DETECCIÓN DE CELOS

MONITOREO DE RUMIA

GESTIÓN DE LA SALUD

MONITOREO DE ACTIVIDAD

PABLONO,AVOGADO

Pablo No, licenciado en Dereito pola Universidade da Coruña (UDC), abriu en 2018 o seu propio negocio: un despacho na Coruña, Praza Avogados. No XXV Congreso de Anembe puidemos charlar con el sobre as temáticas que abordou no encontro e sobre a súa experiencia no evento; ademais, ofreceulles varias recomendacións aos veterinarios para que poidan facer fronte da mellor forma posible ás normativas relacionadas co seu día a día profesional.

Que temáticas trataches durante a túa exposición no congreso? Anembe, ao igual que outras organizacións do ámbito veterinario, padece con bastante incidencia as consecuencias da proliferación continua de novas normativas. Isto provoca unha sensación de inseguridade, porque nunca chegas a saber con

exactitude que é o que se pode facer e o que non. Hai unha selva normativa que require un esforzo de sistematización na que os xuristas intentamos navegar como podemos.

A que se debe isto? Explicábao na miña charla: ademais do que é a abundante normativa, a súa aplicación por parte do poder executivo

ou das administracións non é sempre igual. As interpretacións que se poden dar a unha mesma disposición ás veces varían, incluso dentro da mesma Administración. Entón, como comentaba antes, isto crea unha sensación de inseguridade e de impotencia que se intenta solucionar dalgún xeito por parte dos xuristas.

No meu caso, para este evento concreto, a idea era analizar un pouco cal é a situación do veterinario de explotación, é dicir, o veterinario co seu exercicio profesional en xeral, as súas obrigas, os seus dereitos, os seus límites e as súas garantías en relación co exercicio da potestade inspeccionadora por parte dunha Administración, normalmente a autonómica.

Neste senso, analizamos un pouco as bases das leis de sanidade animal, a principal e as coetáneas, tamén enfocada dende o punto de vista da responsabilidade con respecto aos medicamentos veterinarios. Na lei de garantías do medicamento hai unha serie de preceptos que non son tan interesantes por frecuentes senón por saber como está ese tema

“É un esforzo, pero hai que defenderse ante toda unha Administración que se nos vén enriba”

á hora de explicar que é o que se pode facer ou non, que non é moito.

O que intentei expoñer hoxe é que a potestade inspeccionadora é un ámbito bastante difuso no que o administrado normalmente pouco pode facer, pero si que é necesario analizar os seus límites e as súas garantías, porque nunha fase posterior, normalmente no exercicio da potestade sancionadora –cando che abren un expediente sancionador–podes así situar cal é a túa posición fronte a esa inspección.

Cales son eses límites aos que te refires?

O dereito administrativo non está tanto para dicirnos que se pode facer e que non, que tamén, senón para conter o impulso case a veces inconsciente de todo o que pode facer un aparato administrativo. Entón, o que analizamos hoxe é ata onde se poden meter na miña actividade, nos meus dereitos e ata onde me poden limitar. Resumindo: a miña liberdade neste caso ante unha inspección sanitaria ou por parte da Administración.

Estes límites son relativamente poucos, é dicir, a Lei de Sanidade Animal, por cinguirnos á máis importante, habilita o inspector para practicamente todo tipo de accións, dende entrar nos establecementos, tomar mostras, recompilar todo tipo de documentación, interrogar ás persoas responsables, esixir informes etc. Realmente, hai poucos límites.

Cales son os devanditos límites? Serían o respecto das normas de hixiene e de benestar, de sanidade, os

dereitos máis fundamentais como poden ser o de defensa, a intimidade, a confidencialidade dos teus datos… Tamén o dereito a facer constar, normalmente no documento oficial no que se plasma unha inspección, que é unha acta, cal é a túa postura, o teu desacordo, o esixir que a persoa que vaia realizar esta acción inspectora estea identificada, que cumpra cunha serie de requisitos, que a propia acta tamén respecte unhas esixencias formais etc.

Non son moitos, pero si algúns e moitas veces esa pode ser a base que permite logo defenderse ante unha posible acción sancionadora.

Que claves ou recomendacións lles darías aos veterinarios para que as sigan e as teñan en conta? Coas súas vantaxes e cos seus inconvenientes, a tendencia normativa actual é apoderar en certa maneira o veterinario de explotación dentro do que é o sistema de hixiene sanitario, porque é certo que moitas veces se atopaba entre varias frontes e os decretos que se están aprobando recentemente van nesa dirección, en axudar ao veterinario a definir ben cales son as súas funcións e os seus dereitos. Porén, isto tamén implica unha maior responsabilidade, que é aí onde se poden producir certas resistencias.

Isto leva consigo unha maior esixencia de información, a nivel xurídico e noutros ámbitos, por tanto, un maior protagonismo dos operadores xurídicos á hora de velar pola correcta aplicación de toda esta nova normativa. Dende logo, debemos ter sempre presente que, por

AMPLA CARREIRA PROFESIONAL EsteavogadoiniciouasúatraxectorianaUniversidadedaCoruña(UDC),ondeestudouDereito. Posteriormente,noano1996comezouaexercer asúaprofesióne,dende1997,émembrodo ColexiodeAvogadosdaCoruña.

Dendehaicincoanostenoseudespachopropio naCoruña,PrazaAvogados,condelegaciónsen Lugo.EstecontaconvariasramaseeléoresponsabledaÁreadeDereitoPúblico.

NoseumomentofoiavogadodoConselloGalego deColexiosVeterinariosesempreestivona ramadodereitopúblicoexercidadendeosector privado,defendendoprofesionaisveterinariose empresasdosectoralimentarioenxeral.

riba de todo isto, como cidadáns e como profesionais, estamos arroupados cunha serie de garantías e dereitos que deben ser manifestados e postos en valor ante calquera exceso dese marco xurídico no que poidamos ser vítimas.

Nese senso é un esforzo, pero hai que defenderse e non deixarse asoballar polo que pode ser toda unha Administración que se nos vén encima. É necesario saber que temos os nosos dereitos, as nosas garantías, que non todo vale e que están eses límites que non se deben superar. Neste caso, o veterinario ten que ser consciente tamén de que hai profesionais, como os que formamos Praza Avogados, que estamos para asesoralos, defendelos e acompañalos ante situacións como pode ser a dunha inspección sanitaria.

Como estás vivindo este Congreso de Anembe? Cal é a túa opinión? A miña impresión é moi positiva e felicito dende aquí a organización por prestarlle atención a este aspecto do exercicio profesional relacionado coa lexislación, que moitas veces está deixado de lado porque pensamos que nunca nos vai afectar. Entón, que este sexa un dos temas nos que se centraron nesta edición paréceme fundamental para a formación e educación neste ámbito: ao final son os nosos dereitos. Doulle tamén as grazas a Anembe por terme permitido participar e reitero os meus parabéns polo éxito deste congreso.

“HAI QUE SABER QUE TEMOS OS NOSOS DEREITOS, AS NOSAS GARANTÍAS, QUE NON TODO VALE E QUE ESTÁN ESES LÍMITES QUE NON SE DEBEN SUPERAR”

UNHA

El III Simposio #RecríaconPrima de Nanta puso el foco en cómo innovar para maximizar el bienestar de las terneras

Más de 130 profesionales del sector del vacuno de leche acudieron al tercer encuentro de Nanta centrado en la recría, el cual tuvo como objetivo principal el bienestar de las terneras a través de la puesta en marcha de iniciativas innovadoras.

Nanta celebró el miércoles 12 de julio en Santiago de Compostela su III Simposio #RecríaconPrima. Con la organización de este tipo de encuentros la compañía busca ayudar al ganadero de vacuno de leche en su trabajo diario, y lo hace mediante la enunciación de los factores determinantes para optimizar los resultados y asegurar el bienestar animal y de los trabajadores de la granja.

EL PREDESTETE, MOMENTO CLAVE PARA GARANTIZAR LA PRODUCCIÓN FUTURA

El primero de los ponentes, Leonel Leal, responsable de investigación de la nutrición en terneras lactantes en Nutreco, profundizó en el impacto de la fase de predestete, la más importante de todo el ciclo de recría, a lo largo de toda la vida productiva del animal. “La nutrición temprana afecta al metabolismo a largo plazo e influye no solo en un órgano, sino en todo el sistema”, aseveró.

Durante esta etapa, se deben cubrir las necesidades energéticas y proteicas de las terneras, al mismo tiempo que se promueve el desarrollo del rumen para que este sea funcional después del destete. Así, el consumo de concentrados es tan importante como el de leche. En cuanto a la administración de calostro, Leal desarrolló los puntos críticos de control de manejo del calostro –rapidez de administración, temperatura, calidad, cantidad e higiene– para una adecuada transferencia de anticuerpos maternos, dado que un fallo en esta incurrirá en una menor supervivencia.

TESTIMONIO EN GRANJA: FINCA LA ASUNCIÓN

Santiago García, propietario de Finca La Asunción (Touro, A Coruña), expuso su experiencia práctica para la mejora del bienestar de su recría.

Creada en la década de los 60, Finca La Asunción es una granja familiar dedicada a la producción de leche y a la importación y venta de vacas, cuya apuesta por tecnificar e innovar les ha hecho alcanzar altos estándares de bienestar animal, así como optimizar la producción y asegurar la rentabilidad, todo ello desde un enfoque sostenible.

Han implantado sistemas robotizados de ordeño y alimentación, iniciativa que consideran clave para mejorar la calidad de vida tanto de los trabajadores como de los animales. Lo han hecho apoyándose en la ayuda de los técnicos de Nanta y a través de su programa Nanta Dairy Robot, orientado a optimizar el rendimiento del robot de ordeño, la eficiencia y los resultados de la granja.

En cuanto a las terneras, el ponente explicó el manejo alimentario e higiénico-sanitario que realizan en la actualidad, con el suministro de calostro antes de las 2 horas de vida y el empleo de la gama de lactorreemplazantes Nantamilk y el pienso de arranque Novalac Starter TXT para cubrir las necesidades de la recría en sus primeras semanas de vida.

García concluyó su presentación enunciando los resultados obtenidos con la introducción de estos nuevos procedimientos, con los que ha conseguido, en general, un mayor desarrollo de las terneras y una reducción de patologías respiratorias.

ASPECTOS ESENCIALES PARA EL USO CORRECTO DE NODRIZAS

Por su parte, David Otero, gerente de ventas de rumiantes lactantes en Nanta, enunció aspectos prácticos para el uso de nodrizas. El ponente señaló las ventajas de emplear una alimentación automatizada:

“Ofrece la posibilidad de hacer distintas curvas de lactancia y establecer unas características fijas de la leche en términos de temperatura, concentración e higiene, además de implicar menos mano de obra y posibilitar la recopilación datos”.

Otero también aprovechó su presentación para mostrar los beneficios del Novalac Prima Fiber, el nuevo starter texturizado con fibra larga de Nanta para terneras lactantes que maximiza el crecimiento y la salud de la ternera, lo que potencia un desarrollo equilibrado del animal y su bienestar.

EL PROGRAMA PRIMA

OTRAS ESTRATEGIAS

DE MANEJO PARA PROMOVER EL BIENESTAR

Para finalizar el encuentro, Mark J. Thomas, socio gerente en Dairy Health & Management Services, centró su presentación en las estrategias de manejo orientadas a mejorar el bienestar de las terneras.

Partiendo de unos objetivos de crecimiento establecidos para maximizar la producción, Thomas evaluó las posibles mejoras en lo que se refiere al suministro de calostro, la alimentación y las condiciones del entorno, principalmente.

En concreto en cuanto al calostro, se sumó al resto de los ponentes al incidir en la importancia de la inmunidad pasiva, que ofrece “mejores tasas de crecimiento, una reducción en prevalencia de tratamiento y mortalidad, una disminución de la edad al primer parto y un aumento de la producción de leche en la primera y segunda lactación”. También revisó otros aspectos como la ventilación, la densidad y las condiciones de higiene y limpieza.

Todas las ponencias, en vídeo

La recría supone entre el 15 y el 20 % del coste total de producción de una granja, por lo que resulta esencial ahondar en el manejo durante esta etapa. Consciente de ello, Nanta lleva ocho años potenciando su programa Prima de recría, que tiene como prioridad el bienestar de los animales a través de cuatro factores básicos: el calostro, la lactancia, el destete y los cuidados. Desde su implantación, Nanta se ha encargado de monitorizar más de 5.000 terneras procedentes de 25 granjas de la península ibérica.

Con la organización de este tipo de encuentros Nanta busca ayudar al ganadero de vacuno de leche en su trabajo diario al frente de la granja

VÍCTORCABRERA,EXTENSIONDAIRYSPECIALIST

sumamos a parte económica. Conxugamos todo iso en modelos de simulación, o que permite ter unha mellor perspectiva do que poden facer para mellorar a súa xestión optimizando os datos dispoñibles.

O profesor da Universidade de Wisconsin-Madison (Estados Unidos) Víctor Cabrera foi un dos oradores convidados na última edición do Congreso Anembe. Nesta entrevista afonda nos temas centrais das súas charlas, orientadas cara á xestión dos datos da granxa para facilitarlles a toma de decisións aos gandeiros.

Leva máis de quince anos traballando na Universidade de Wisconsin-Madison. En que áreas está investigando e impartindo docencia?

O que fago no meu laboratorio cos estudantes é basicamente desenvolver e prover modelos de simulación que lles sirvan como ferramentas para a toma de decisións aos produtores. Normalmente están computarizadas, están en liña, e os gan-

deiros poden usalas para xestionar de maneira máis eficiente os seus negocios.

Que aspectos se teñen en conta para desenvolver estes modelos?

Tratamos de utilizar os datos que elaboran os nosos colegas e outros laboratorios para identificar que é o máis axeitado desde o punto de vista fisiolóxico e biolóxico e a estes aspectos

É a cuarta vez que a organización de Anembe conta con vostede para o programa do seu congreso. Que aspectos tratou nesta ocasión?

Sempre é un pracer asistir a unha reunión como esta, que ofrece tantas actividades e un contacto entre profesionais tan proveitoso. Esta vez tiven a oportunidade de ofrecer dúas exposicións. En ambas tratei a integración de datos para tomar mellores decisións en granxa.

De que maneira se pode mellorar a xestión nas ganderías?

En xeral, o problema de moitas ganderías (tanto nos EE. UU., como en España e ao redor do mundo) é que os produtores teñen demasiados datos que non están a ser correctamente utilizados porque non están conectados uns con outros. Para poñer solución a isto, nos Estados Unidos teño o privilexio de estar a

“Todo o que se poida facer para estandarizar os datos á hora de introducilos será de gran axuda cando se vaian procesar”

En Vaca.tv

“HAI UN VOLUME IMPORTANTE DE VALORES NAS GRANXAS QUE ESTÁN A SER INUTILIZADOS E QUE TEÑEN O POTENCIAL PARA PROVER INFORMACIÓN QUE AXUDARÍA A TOMAR DECISIÓNS DE MANEIRA MOITO MÁIS EFICIENTE”

inutilizados e que teñen o potencial para prover información que axudaría a tomar decisións de maneira moito máis eficiente, aspecto que será esencial para garantir o futuro do sector lácteo.

Con que ideas principais lle gustaría que quedasen os veterinarios que asistiron ás súas presentacións?

dirixir o proxecto Dairy Brain, no que o que estamos a facer é conectar diferentes áreas das explotacións. Por exemplo, o sistema de muxido co sistema de alimentación, co de xenética, co de control leiteiro... En resumidas contas, estamos a crear algoritmos para unir estas áreas de maneira automática e en tempo real.

Na primeira charla centrouse en como usar este sistema para mellorar a nutrición do gando mediante a formulación de dietas máis precisas. Que factores abordou en concreto?

Como sabemos, nas ganderías os produtores provén alimentos a grupos de animais. Sería ideal poder achegar alimentos individualmente, pero iso non é práctico. Existen algúns casos deste tipo de prácticas, pero en xeral alimentamos a lotes de animais. Os produtores tenden a sobrealimentar para asegurarse de achegar suficientes nutrientes e iso ocorre en gran medida porque non hai oportunidade de usar toda a información dispoñible.

Se puxesen os datos da dieta cos de produción e con outros adicionais sería posible ter un sistema automático que permitise axustar a ración e ser máis precisos. Por exemplo, na primeira charla amosamos, con informes de hai dous anos dunha gandería de Wisconsin, que o produtor podía ter un ingreso sobre custo de alimentación de máis de 200 dólares polo simple feito de axustar as súas dietas, isto é, usando eses valores integrados de maneira sistemática. Hai unha oportu-

nidade de incrementar a precisión da alimentación nas ganderías a través dos datos.

A súa segunda conferencia versou sobre a integración dos indicadores claves de rendemento no manexo da granxa. Que beneficios se extraen disto?

A miña intención era mostrar o valor e tamén a complexidade desta acción, o que representa ter os datos integrados e conseguir eses cálculos en tempo real.

Ensineilles dous exemplos sinxelos cunha granxa de Wisconsin na que estamos a conectar información de diferentes sistemas, os cales poñemos nunha base de datos de forma automática e posteriormente en liña, desde onde o gandeiro os pode revisar cando queira. Así, pode facer seguimento, por exemplo, da eficiencia alimentaria, do ingreso sobre alimentación, e ver que pode axustar para mellorar.

Tamén é posible previr problemas de estrés por calor a través de predicións climáticas ou, mesmo, mediante os datos que extraemos do Departamento de Agricultura dos Estados Unidos, estimar os prezos do leite antes de que se reciba o pago.

En última instancia, o obxectivo desta presentación era demostrar que hai un volume importante de valores nas granxas que están a ser

Con nocións sinxelas e prácticas. O primeiro é que sexan conscientes de que todo isto funciona a condición de que teñamos a información estandarizada. Un gran problema xorde ao meter os datos: unha boa parte introdúcese manualmente nas granxas e sen un criterio claro (por exemplo, que se lle chame a unha enfermidade con distintos nomes). Neste sentido, todo o que poidan facer o produtor e o veterinario para estandarizar os datos á hora de introducilos será de gran axuda cando se vaian a procesar, xa que o fará moito máis sinxelo e consistente.

Outro punto importante sería valorar a gran oportunidade que teriamos (algo que ao mesmo tempo sería un desafío) se os produtores conectasen os seus informes. É algo que agora mesmo non é posible, pero que si o será nalgún momento. Se veterinarios, nutrólogos e gandeiros puidesen poñer información en común, aínda que non fóra en tempo real, iso axudaría enormemente cando se fixese seguimento de factores como os índices de desempeño das granxas, o que contribuiría a lograr melloras máis rápido.

Xornada de portas abertas de Lely en Armoki

Catro robots de muxido Lely en Armoki, unha gandería exemplo de excelencia

O 27 de xuño Lely organizou unha xornada de portas abertas en Luquiano (Álava) para que as persoas interesadas puidesen descubrir de primeira man as prestacións do robot de muxido Astronaut A5. A gandería Armoki, xestionada pola familia Landa, foi a protagonista do evento. Nesta explotación seguen o modelo de muxido robotizado en tráfico libre con Lely.

Na localidade alavesa de Luquiano atópase Armoki, unha das granxas máis sobresaíntes de toda a zona e na que destacan especialmente o seu deseño, o benestar animal e os metros cadrados dos que dispoñen por vaca. Está rexentada pola familia Landa e son 4 propietarios: os irmáns Endika e Gaizka Landa, o seu pai Roberto e o seu tío Javier.

Cabe resaltar que hai tan só uns meses a gandería Armoki mudou de lugar e de instalacións. Actualmente, conseguen de media uns 3,6 muxidos por vaca e día e chegan aos 47/48 litros. Contan con practicamente 400 cabezas, das cales 212 son vacas en muxido. En canto a calidades, as cifras achéganse aos 3,58 % de graxa e 3,22 % de proteína; o reconto celular sitúase en 110.000 cél./ml.

OS LELY ASTRONAUT EN ARMOKI

Nesta explotación seguen o modelo que dende Lely sempre se defende: muxido robotizado con tráfico libre, grazas ao cal se reduce a necesidade de man de obra. Dispoñen de catro ro-

bots: dous Lely Astronaut A4 e dous A5, cos que obteñen resultados positivos. “Este sistema para que funcione ten que ser así. Os muxidos non se fan a base de empuxar vacas, fanse a base de que elas entren directamente ao robot”, opina Endika Landa, socio da granxa. “Ao final, levámoslles o muxido ás vacas e non as vacas ao muxido”, expresa Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña.

O número de rexeitamentos é mínimo, de pouco máis de dous. En canto

ao tempo libre dos animais, calculan que están nun 12 %: “No noso caso, como non hai moitas vacas por robot, temos permisos de muxido lixeiros para que poidan entrar bastantes veces, e de aí vén o tempo libre”, expoñen dende Armoki.

A aposta polo modelo robotizado en tráfico libre xunto con todas as modificacións que levaron a cabo na gandería supuxo unha clara mellora no benestar e na felicidade das vacas. Os exemplares que ían descartar antes destes cam-

Roberto, Gaizka, Endika e Javier Landa, propietarios da gandería Armoki

EN VÍDEO!

bios a día de hoxe melloraron en canto a produción de leite.

O obxectivo principal que se buscaba cos robots e con todos os cambios aplicados era, ademais de que os operarios traballasen mellor, que as vacas vivisen máis tempo e non só que desen máis leite, senón que durasen máis lactacións. Esta meta estase conseguindo con rapidez e efectividade.

UN DESEÑO BEN PLANIFICADO

O proceso de como estruturar as diferentes partes da explotación e de como xestionala foi premeditado. Durante bastante tempo, a familia Landa realizou unha investigación exhaustiva que lles levou a coñecer varias granxas tanto en España como en Europa para, finalmente, construír unha gandería modelo na que destaca o benestar das vacas, a altura da nave, a ventilación e, por suposto, o tráfico libre da man de Lely.

En Armoki actualmente dispoñen de tres filas dobres de cubículos, dun novo modelo de cornadizas sen ferros e de áreas de separación con trabadizas: “Démoslle bastantes voltas. Ao final, optamos por poñer unha zona de trabadizas con portas de separación e a verdade é que nos defendemos bastante ben”, conta Endika Landa. Un dos aspectos que máis chama a atención da granxa é o silencio e a harmonía que alí se sente ao non oírse ruídos de metal, o que ten moito que ver con esta elección de distribución.

Outro cambio está relacionado coas camas, xa que decidiron usar area: “Nas antigas instalacións tiñamos cama de labra e sufrimos bastantes problemas de mamites, que non se debían só á labra, pero si que influían”, expresa Endika Landa. Dende a

gandería, afirman que están moi contentos coa area, porque outorga moita saúde ao ubre, menor carga de traballo e, en definitiva, é boa para as vacas.

A EFICIENCIA DAS ÁREAS DE SEPARACIÓN

En Armoki optaron por implementar áreas de separación, ideais para o modelo de muxido de Lely, con dúas zonas diferenciadas: unha en cama quente con palla para vacas en posparto e, a outra, en serraduras para vacas en preparto. “Están separadas por temas xerárquicos e de alimentación, principalmente”, indica Gaizka Landa, outro dos socios da explotación. Así, as vacas de posparto xa comen a ración dos animais de muxido, mentres que as de preparto inxiren un pouco desa con algo de palla a maiores.

Con estas áreas de separación, nas que os animais dispoñen de comida e auga, ademais de acceso ao robot, o manexo é moi rápido e sinxelo: “Ti vés pola mañá e todas as vacas ás que hai que lles prestar máis atención, polos motivos que sexan, xa están xuntas”, explica Gaizka Landa. Así pois, o uso destas áreas, xunto co deseño elixido para a nave, fai que todo o traballo sexa máis eficiente, rápido e produtivo e que as vacas se sintan cómodas en todo momento.

MÁIS ELEMENTOS DA GRANXA

Durante a xornada de portas abertas, outras entidades que colaboran na mellora da gandería cos seus produtos e servizos tamén estiveron presentes: Juan Karlos Urritza, de Albaitaritza; Martín Alzón, de Etxe Holz; Marta Isabel Vicente e Juan José Núñez, de laboratorios MSD, cos colares Allflex, e Lucía García, de Uniform-Agri.

Dispoñen de dous robots Lely Astronaut A4 e dous A5

Apostaron polo sistema de muxido en tráfico libre

Tamén posúen un arrimador de comida Lely Juno

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

MARKRUETH,XUÍZINTERNACIONALDARAZAFRISONA

O estadounidense Mark Rueth, gandeiro, xuíz e preparador de concursos recoñecido a nivel internacional, viaxou en xullo a España para xulgar o Concurso Rexional de Asturias. Nós aproveitamos a súa visita para coñecer a súa traxectoria profesional e as claves do seu actual negocio, Rosedale Genetics, unha mestura entre unha gandería convencional co seu propio grupo de vacas de alta xenética e un hotel de vacas de concurso, propiedade doutros gandeiros, que mantén a punto para saír ás pistas.

É a primeira vez que xulga un concurso frisón en España. Como foi a experiencia?

Tivemos unhas grandes seccións de xovencas e de vacas. A experiencia foi moi boa, a xente é moi agradable, o sitio é moi acolledor e a verdade é que o pasei moi ben.

Comezou a súa andaina no sector como preparador de vacas para concursos. Como cambiou a forma de preparar os animais?

Hai moita diferenza desde que eu empecei ata o momento actual. A explotación dos meus pais era unha granxa moi pequena e non tiñamos

os clubs que existen agora. Hoxe en día, grazas a certos clubs, os mozos poden iniciarse na preparación dos animais.

Ao principio, nós só afeitabamos a cabeza e as patas, pero a medida que se foron incorporando novos equipos de preparación para os animais, que se foi mellorando a comida, o tamaño dos animais, os ubres..., apareceron outras peladoras, outros secadores e a verdade é que as cousas cambiaron moito.

Cando eu comecei nisto, o que se pedía eran vacas potentes e fortes; agora estamos a buscar vacas con máis limpeza de óso e máis carácter leiteiro. As coitelas cortan máis o pelo para potenciar ese carácter leiteiro que queremos ver e os ubres podemos pelalos con peites que deixan o pelo moi curto.

Coa súa muller creou unha das granxas máis coñecidas a nivel mundial, Rosedale Genetics. Como transcorreu a súa historia?

Toda a historia de Rosedale provén dunha xovenca que comprei, da BlackRose, o primeiro animal que tiven con xenética, porque na miña casa non había.

Estiven durante catro anos viaxando polo mundo, preparando animais e no ano 2000 aluguei unha explotación, porque non tiñamos unha propia para reunir todos os animais.

A BlackRose foi a vaca que nos puxo no mapa e nesta nova explotación, que alugamos por catro anos, fixemos todo o rabaño baseado en xenética.

En 2005 compramos a nosa propia explotación e ese ano foi incrible, porque conseguimos gañar en Madison a campiona suprema e a reserva. Eses premios foron o resultado da xenética que estiveramos buscando e recollendo durante todos os anos atrás.

“Cando eu comecei, o que se pedía eran vacas potentes e fortes; agora estamos a buscar vacas con máis limpeza de óso e máis carácter leiteiro”

Non compramos animais do exterior e o que xemos foi ir recriando a todas as nosas vacas ata chegar ás 70 cabezas.

Alí as ganderías están a crecer moito, están a incrementar moito as cabezas por explotación. En Wisconsin a media de animais estaba entre as 45 e as 50 vacas, e actualmente a media está entre 150 e 500 vacas.

Cando tivemos a nosa lla, valoramos a situación e queriamos ter máis tempo libre. O que xemos foi vender o 80-90 % do noso rabaño, practicamente todo, e manter só unha boa familia de vacas. Como exemplo do que estamos a falar, pódovos comentar que unha xata das que vendemos, por 45.000 dólares, foi campiona júnior de 2 anos e júnior de 3 anos, e o señor que a comprou revendeuna por 115.000 dólares.

Tras facer toda esta venda, comezamos co negocio de coidar as vacas doutros.

Como xurdiu a idea de crear este hotel de vacas e como traballan? É algo que se está facendo cada vez máis habitual. Os nosos clientes son persoas que queren ter vacas preparadas para concursos e non teñen as condicións adecuadas nos seus establos para que estas se manteñan nun ambiente libre de estrés, que poidan mostrar sempre un carácter leiteiro bo, cun arranxado de pezuños moito máis habitual do que se realiza nas explotacións convencionais, os seus pelados e lavados recorrentes...

Proporcionámoslles unha alimentación individualizada, con moito máis feo e concentrado que silo, co n de poder aumentar a súa capacidade e que desenvolvan un bo carácter leiteiro.

Ademais, ofrecemos a posibilidade de realizar transplante de embrións a aqueles que o soliciten.

Ao nal trátase de manter os animais en forma para poder ir a concursos. Algúns están connosco todo o ano e outros só pasan a tempada de verán para preparalos para Madison.

A día de hoxe, estamos muxindo 40 vacas e temos unhas 50-60 xovencas.

Con varias das súas vacas conseguiu gañar un dos mellores, senón o mellor, concurso de vacas a nivel internacional, o concurso de Madison. Cantas veces o conseguiu e cal cre que foi o segredo?

Tivemos a sorte entre os anos 2000 e 2010 de ter tres vacas moi boas, Paradise, BlackRose e RedRose e coas tres vacas puidemos gañar Madison. Desde entón, a verdade é que non tivemos moitos éxitos, porque é un campionato que mellora cada

ano. Hai grupos de persoas que se dedican a este tipo de concursos, que compran gando especi camente para este certame.

A principal faceta que ten que ter a vaca para gañar é un bo ubre. Se tes un animal cun ubre excepcional, contas con posibilidades de facer un bo concurso, pero cada ano está a pórse máis difícil. En cada nova edición de Madison mellórase moitísimo a calidade dos animais e a competitividade dos

“DECANTÁMONOS POR TOUROS XENÓMICOS ALTOS EN TIPO, PERO TEMOS SEMPRE EN CONTA OS CARACTERES DE SAÚDE E DE PRODUCIÓN DE LEITE”

Xulgou o Rexional de Asturias no mes de xullo

Exteriores da súa explotación Rosedale e posando coa súa muller, Nicky

Fotos: Mark Rueth

“EN

DE MADISON MELLÓRASE

MOITÍSIMO A CALIDADE DOS

ANIMAIS E A COMPETITIVIDADE DOS PARTICIPANTES”

participantes, non só nas holstein senón tamén nas roxas, e cada vez é máis difícil conseguir un éxito neste show.

Foi recoñecido dúas veces polas súas habilidades na gandería cos premios MacKenzie e Klussendorf. Que premian estes galardóns e que supoñen para vostede?

Por unha banda, o MacKenzie é un premio á persoa que mantén un equipo funcionando, está pendente de todo o que hai que facer no establo coas vacas de concurso. As vacas estarán preparadas para cada certame porque hai alguén que está pendente de todo e que fai piña co seu equipo para que todo vaia ben e resulte fácil.

Doutra banda, o Klussendorf é o premio máis alto que unha persoa pode recibir daqueles que se dedican aos concursos, porque se dá á persoa que non só é capaz de concursar ben no ring senón que tamén axuda a un rival nun momento dado, porque necesita algo, que mostra moita deportividade e que demostra un gran carácter e un bo saber estar.

Recibir o MacKenzie é unha honra, pois é un galardón que che dan porque a xente recoñece o labor que estás a realizar no establo; pero o Klussendorf ten moito máis valor, xa que é a propia xente a que cho concede.

A nivel xenético, que parámetros busca hoxe en día? Manexa a xenómica?

Actualmente, todos os touros teñen a xenómica feita e cun teléfono podes comprobar cales son os top que queres utilizar. Nós decantámonos por touros xenómicos altos en tipo, pero temos sempre en conta os caracteres de saúde e de produción de leite.

O ubre é importantísimo, tanto nos concursos como na produción.

No caso dalgunhas vacas de show, se só seleccionas por tipo, podes ter

problemas para que queden preñadas, porque teñan menos fertilidade. Entón, desde o meu punto de vista, o ideal é buscar un equilibrio entre os trazos de tipo e os de produción.

En xeral, como digo, buscamos touros balanceados. Outro exemplo importante relativo á cuestión do tamaño é que hai que darse conta de que agora as vacas xa teñen un tamaño considerable. Touros con tipo 4 ou 4,5 ás veces non son adecuados, porque teñen demasiada estatura.

Para nalizar, como describiría a situación do sector lácteo nos EE. UU.? Que diferenzas cre que existen con España?

No que viaxei por todo o mundo, en canto aos problemas do leite e ao seu prezo, creo que todos temos os mesmos problemas. Nos EE. UU. as explotacións son cada vez maiores e os prezos van subindo e baixando, subindo e baixando.

Por unha banda, temos tido bos prezos ata hai seis meses e desde entón o prezo do leite está a baixar moito. Agora mesmo os custos de produción son un dos principais problemas, porque, a pesar de que o prezo do leite está a baixar, séguense mantendo altos.

Por outra banda, temos tamén problemas con cuestións ambientais e con acceso a terreo público, porque as explotacións, ao ser cada vez máis grandes, tamén necesitan máis terreo e hai di cultades para facerse con terras.

A maiores, os custos laborais e os custos de mantemento da maquinaria tamén se incrementan. Agora mesmo tentamos diminuír os gastos en persoal e os gastos xerais da granxa porque os prezos son altos.

Grazas, Mark, polo seu tempo connosco e esperamos volver a velo pronto por terras españolas. Foi un pracer.

CADA NOVA EDICIÓN

RedRose foi a primeira roxa en ser campiona suprema da World DairyExpo, BlackRose gañou o Royal en 1995 e Paradise conseguiu ser campiona suprema en Madison nos anos 2000 e 2002

Fotos: Mark Rueth

DISTRIGEN ha sido designado como nuevo Distribuidor Autorizado de INSEME, que recientemente, ha pasado a formar parte de STgenetics.

INSEME es una empresa italiana con sede en Módena, líder del mercado de la genética bovina.

INSEME ha marcado, no solo la historia de la genética italiana, sino la mundial, con toros como Mascalese, Britt, Mtoto...

TOROS SEXADOS DISPONIBLES PRÓXIMAMENTE (Ultraplus con 4 millones)

ANSOAIN (NAVARRA)

649 466 728

689 233 030

distrigen@distrigen.es www.distrigen.es

I Subasta ElitE retortillo

28 De octubre 2023 La Marina De Retortillo

A información pseudocientífica nesgada, a outra inimiga do sector

A carne vermella produce cancro. O sector produtor é o culpable da fame no mundo. A gandería é a principal causante do quecemento global. Os animais son máis contaminantes que a industria do transporte. Sobre estas mentiras e verdades a medias conversamos a continuación co investigador Francisco Javier Giráldez.

Na última edición do Congreso Anembe, celebrado en maio en León, quíxose poñer o foco sobre a problemática que xorde por mor de informacións pseudocientí cas que empregan os medios para defender ideas como, por exemplo, o impacto da gandería na emisión de gases de efecto invernadoiro e a repercusión do consumo de carne vermella na incidencia do cancro de colon.

Para desmontar estas falacias, contaron coa exposición do doutor Francisco Javier Giráldez, experto en nutrición de ruminantes e membro do Instituto de Gandería de Montaña, dependente do Consello Superior de Investigacións Cientí cas (CSIC) e da Universidade de León. Durante a

súa carreira, Giráldez centrouse en aspectos referentes ao rendemento produtivo dos animais, á calidade dos produtos derivados (carne e leite), ao benestar animal e ao impacto ambiental que carrexa este sector.

De maneira máis concreta, durante a súa intervención no congreso este investigador analizou as evidencias cientí cas que hai respecto de temas especialmente controvertidos na actualidade, como son a relación entre a gandería e o impacto ambiental no que se re re ás emisións de gases de efecto invernadoiro; a conexión que algunhas organizacións establecen entre a gandería e a competencia polos recursos co home (consideran que a gandería é

responsable dunha parte importante da fame no mundo), e a ligazón entre o consumo de carne e a saúde (e de forma máis especí ca a relación que existe o entre consumo de carne vermella e cancro de colon).

“O meu obxectivo foi re exionar sobre as evidencias cientí cas que existen en relación con estes temas para separar o que é ciencia de opinión. Creo que é moi importante, xa que en determinadas informacións úsanse datos nesgados e estase dando unha mensaxe que non está amparada por evidencias cientí cas; en ocasións utilízanse de forma moi parcial os datos”, advirte Giráldez.

En Vaca

GANDERÍA E QUECEMENTO GLOBAL

“No que se refire ao peso da gandería no total da actividade antropoxénica a verdade é que os valores ás veces son moi parciais”, sinala. “Por exemplo, nos anos 2006 e 2013 a FAO publicou unha serie de documentos que establecían que as emisións de gases relacionadas coa gandería oscilaban entre o 18 e o 14,5 %; o problema é que no seu momento fixeron unha comparación moi inadecuada: dixeron que as emisións debidas ao gando eran maiores que as de transporte e iso, obviamente, é unha interpretación inapropiada”, aclara.

Por outra banda, e xa centrados no caso español, Giráldez avaliou como de relevantes son a nivel mundial as emisións de ruminantes derivadas do censo gandeiro do país: “Os datos reflicten que a redución da nosa gandería contribuiría moi pouco a rebaixar as emisións a nivel mundial porque temos un censo moi pequeno –ao redor de seis millóns de vacas e preto de 19.000.000 cabezas entre gando ovino e caprino.

A cuestión, apunta este experto, está en que non se debe magnificar o problema e que hai que ter en conta, en primeiro lugar, a certeza das evidencias e, despois, analizar vantaxes e inconvenientes: “A gandería ten moitas bondades, logo hai que tomar as medidas con cautela e tentando que o beneficio supere ao prexuízo”.

Por outra banda, para facer comparacións como a da FAO é esencial que se teña en conta todo o ciclo produtivo. No caso do sector lácteo, isto incluiría o cambio do uso da terra como primeira etapa, o balance de carbono dos cultivos, as emisións relacionadas co transporte, o procesado dos cereais nas fábricas, as emisións dos animais en granxa e a transformación e transporte do leite ata a súa chegada aos lineais do supermercado.

“No caso do gando vacún si se fixeron todas estas estimacións, pero co transporte só se tiveron en conta as emisións derivadas do uso dos vehículos”. Para facer unha comparativa xusta, no transporte teríanse que valorar tamén as emisións realizadas na produción de coches (aluminio, plástico, caucho, pinturas…), as do propio proceso de fabricación, as que supoñen o transporte deses vehículos, o impacto que se produce cando se utilizan e, por último, aquelas relacionadas coa súa recollida e reciclado ao final da súa vida útil.

“A FAO cometeu un erro metodolóxico, pero, de calquera xeito, creo que non ten ningún sentido comparar sectores”, puntualiza este investigador. “O interesante é facerlle seguimento ao longo do tempo para ver se mellora, ou analizalo en diferentes países; as comparativas entre sectores non teñen sentido ningún”, desbota. “Se a gandería contamina, o que temos que facer é tentar mellorar o sistema para que contamine menos e deixarnos de sinalar os que son máis contaminantes ca nós; iso non axuda en nada”.

OS DATOS DO INVENTARIO NACIONAL DE GASES DE EFECTO INVERNADOIRO

OMinisteriodeTransiciónEcolóxicapublica anualmenteoInventarioNacionaldeGasesde EfectoInvernadoiro,noqueestándistribuídas todasasemisiónsestimadasporsectorepor actividade.“Candocollesosdatosasepticamente eoscomparas,vesqueasemisiónsdetransporte representanaoredordo30%dototalanivel nacional,mentresqueasdegandosonmenos do10%,cocalcreoquenonfaifaltacomentar nadamáis”,subliñaGiráldez.

“EN DETERMINADAS INFORMACIÓNS ÚSANSE DATOS NESGADOS E ESTASE DANDO UNHA MENSAXE QUE NON ESTÁ AMPARADA POR EVIDENCIAS CIENTÍFICAS”

“SE

A COMPETENCIA DE RECURSOS

Falando da competencia de recursos incide Giráldez na importancia de facer fincapé no que é opinión e o que é evidencia científica. “Hai moitísimas ONG que falan do concepto de “alimentación xusta”; tamén o fan algúns partidos políticos e, por mor disto, desenvolveuse un discurso moi negativo cara á gandería”, lamenta.

Nalgúns casos relacionouse a gandería coa fame no mundo e considérase que se está utilizando a maior parte do alimento que se produce a nivel global (millo, trigo, centeo, cebada, colza, soia, arroz…) para a alimentación animal, no canto de ser utilizado directamente para alimentación humana. “Polo tanto, segundo eles, se se empregase para alimentación humana sería máis eficiente porque para producir un quilo de carne de calquera especie necesitamos moitos quilos de cereal”. Esgrimen o argumento de que se se reducise a produción animal e se utilizase alimentación vexetal directamente para consumo humano acabaríase coa fame no mundo.

“Nesa formulación están a mesturarse verdades con mentiras. Por exemplo, defenden que dous terzos da superficie agrícola mundial se usan para alimentación animal, e iso é verdade, pero non implica que a maior parte da produción de alimento que se produce sexa para alimentación animal”, aclara o investigador.

Para dar co porqué non fai falta afondar demasiado: do total de superficie agrícola dispoñible no mundo, non toda é adecuada para o cultivo polas características do chan. Existen moitas áreas que, pola súa orografía, só poden ser utilizadas para producir alimento para gando de forma natural, pero non para cultivos. “Considérase que, de toda a superficie agrícola do planeta, só un 40 % é apto para o cultivo e, desta porcentaxe, só un 31 % se usa para alimentación animal; o resto resérvase para consumo humano”, sinala Giráldez.

Ademais, apunta que a realidade é que a porcentaxe de cereais empregada para alimentación animal está por baixo do 25 %; a gran maioría destínase a consumo humano. “Se se utilizan 2.700 millóns de toneladas de cereais ao ano, máis de dous mil millóns de toneladas úsanse para consumo humano, é dicir, a maior parte e, se facemos o cálculo, podemos ver que nos sobraría para alimentar a toda a poboación mundial, co cal non se pode atribuír a fame no mundo á gandería”, afirma.

As causas son outras. A primeira, que os alimentos se empregan en moitas ocasións como activo financeiro e/ ou como arma de guerra. En segundo lugar, a situación de desequilibrio a nivel mundial: nestes momentos hai máis poboación con sobrepeso e obesa que desnutrida (estímase que hai ao redor de 800 millóns de persoas con desnutrición, fronte aos máis de dous mil millóns con problemas de sobrepeso e obesidade). O terceiro factor clave é o destino do alimento, xa que unha cantidade moi destacada non se dedica á alimentación, senón á obtención de produtos como bioetanol, biodiésel, cervexa… O cuarto e último factor é o malgasto: cada ano refúganse máis de 900 millóns de toneladas de alimentos, isto é, sete veces o que se necesitaría para acabar coa fame no mundo.

A REGRA DOS TRES C COMO FILTRO ANTE A PSEUDOINFORMACIÓN

Outro aspecto tratado, en relación cunha publicación en redes do Partido Animalista co Medio Ambiente (PACMA) na que se dicía que a carne vermella é igual de canceríxena que o amianto e o tabaco segundo a OMS, foi a relación entre o consumo de carne e a tendencia ao desenvolvemento deste tipo de enfermidade. “Esta información é obviamente falsa. Primeiro, porque a carne vermella foi clasificada como “probablemente canceríxena”, non como “canceríxena”, e segundo, porque se nos referimos a risco relativo, este sería moito menor ao do tabaco ou ao do amianto”, detalla o relator.

“Eu non nego que poida existir unha relación”, apunta Giráldez, “só digo que a certeza que hai nestes momentos é baixa no que respecta á asociación entre o cancro de colon e o consumo de carne vermella, e creo que non procede levantar unha alarma e facer comparacións que son falsas e que o único que fan é crear preocupación na poboación”, critica.

Neste sentido, apuntou na súa exposición cara á importancia de aplicar a regra dos tres C á hora de analizar unha información deste tipo, isto é, concepto, certeza e contexto.

• Concepto. Neste caso, pasa por ter claro o que significa “risco relativo”, xa que cando se fala de parámetros científicos estatísticos hai que saber que implican exactamente.

A GANDERÍA CONTAMINA, O QUE TEMOS QUE FACER É TENTAR MELLORAR O SISTEMA PARA QUE CONTAMINE MENOS E DEIXARNOS DE SINALAR OS QUE SON MÁIS CONTAMINANTES CA NÓS”

De toda a superficie agrícola do planeta, só un 40 % é apto para o cultivo

• Certeza. As evidencias científicas poden ter un grao alto ou baixo de certeza, algo que tamén se debe ter en consideración.

• Contexto. Para facer unha valoración xusta débese poñer o risco no conxunto xeral e en relación con todos os demais factores que entren en xogo.

Como conclusión, di este investigador que “está ben que teñamos un consumo moderado en xeral de calquera nutriente, incluída a carne, pero hai que escapar do alarmismo e ter unha visión crítica ao ler artigos na prensa ou nas redes que lanzan mensaxes moi catastrofistas e que ás veces o que fan é utilizar información científica de maneira nesgada”, advirte.

GANDERÍA

E QUECEMENTO GLOBAL

- A redución da nosa gandería contribuiría moi pouco a rebaixar as emisións a nivel mundial porque temos un censo moi pequeno.

- As emisións de transporte representan ao redor do 30 % do total, mentres que as de gando son menos do 10 %.

- Non ten sentido comparar sectores; o interesante é facer seguimento de cada un ao longo do tempo para analizar a súa melloría.

- A inmensa maioría dos cereais destínase a consumo humano.

- Causas da fame no mundo:

Uso dos alimentos como arma de guerra

Desigualdade a nivel global no acceso aos alimentos

Malgasto

A COMPETENCIA DE RECURSOS

- De toda a superficie agrícola do planeta, só un 40 % é apta para o cultivo e, desta porcentaxe, só un 31 % se usa para alimentación animal.

UN TRUCO PARA COMBATER INFORMACIÓNS FALSAS

• Concepto. Ter claro que significan as ideas que che están transmitindo.

a regra dos 3C

• Certeza. Ser conscientes de que as evidencias científicas poden ter un grao alto ou baixo de certeza.

• Contexto. Poñer o suposto risco no conxunto xeral e en relación con todos os demais factores para facer unha valoración xusta.

Giráldez é especialmente crítico coas publicacións que empregan datos nesgados para fomentar o medo entre a poboación

Falacias sobre os produtos de orixe animal que desmontamos co experto en nutrición Francisco Javier Giráldez

Confianza en Gea para deseñar o Cambio ao muxido robotizado

A incorporación paulatina da robótica foi a tónica habitual destes últimos anos na gandería lucense SAT Os Carrís (Friol).

A mellora en xestión de rabaño achegada polos colares CowScout, sumada ao desexo de lograr os tres muxidos ao día, foi o punto de inflexión para que os seis socios da granxa desen o paso de apostar pola instalación de catro robots R9500 de GEA.

O deseño do proxecto centrouse en dous puntos de muxido, cada un deles con dous robots; sala de espera; portas de preselección, para darlles acceso soamente a animais con permiso de muxido, e postselección, para ter concentrado o espazo no que vixiar aqueles animais que o necesiten.

Despois dun ano de traballo con robots, lograron os tres muxidos de media, aumentaron a produción das súas vacas e xa notan un benestar animal moito maior.

Ademais, aseguran conseguir unha rutina de traballo máis cómoda, máis sinxela e moito máis atractiva para os propios socios, os empregados e as próximas novas xeracións.

Para máis información: GEA.com/es

sat os carrís

Localización: Friol (Lugo)

Número total de animais: 390

Vacas en muxidura: 200

Media de muxidos: 2,9-3

Media de produción: 39-40 litros/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 3,70-3,80 %

Porcentaxe de proteína: 3,20-3,30 %

RCS: 120.000 cél./ml

Que sistema de muxido tiñan antes?

Tiñamos unha sala 2×10 de GEA con muxido traseiro. Estabamos moi contentos con ela, porque funcionaba ben, pero botabamos moito tempo co muxido, unhas tres horas máis ou menos. Ese foi un dos motivos polos que empezamos a pensar na robótica.

Cales foron as causas que motivaron o seu paso ao muxido robotizado?

As vacas cada vez son máis produtoras de leite e teñen que ter a mellor calidade de vida, entón criamos que tiñamos que buscar o terceiro muxido. As únicas formas de conseguilo eran con man de obra externa ou coa robotización.

Ademais, os robots permiten adaptar a xornada laboral á que se podería ter en calquera outro traballo. Ves pola mañá e pola tarde, pero vaste cedo, tes conciliación familiar e iso é moi importante. Comezamos a automatización da nosa granxa cun arrimador de comida, grazas ao que deixamos de estar tanto tempo nela.

Ao deixar de vir tanto, démonos conta de que comezabamos a perder un pouco o control dos animais e isto

levounos a instalar a identificación de todo o rabaño cos colares CowScout. Achegáronnos unha cantidade enorme de datos en canto a detección de celos, ruminación, inxestión ou actividade.

Cada paso cunha nova tecnoloxía resultábanos mellor e, valorando o tema do terceiro muxido, foi cando nos decidimos polos robots. Ao final, a robotización está aí, hai que adaptarse a ela e sacarlle o máximo partido.

Por que elixiron GEA?

Decantámonos por GEA porque xa coñeciamos a marca e porque ten algunhas diferenzas en comparación co resto.

Por unha banda, sempre quixemos o foso e non estamos arrepentidos para nada. O foso permite unha accesibilidade ao ubre grazas á cal podes atallar calquera problema que teña unha vaca sen levala a outro sitio.

Doutra banda, a separación por cuartos tamén está moi ben. Podes refugar o leite dese teto á drenaxe e seguir destinando o leite dos outros tres ao tanque.

Por último, o servizo técnico é algo fundamental. No noso caso, non podemos pedirlle nada máis ao distribuidor da marca na zona, Tecnor Lalín Maquinaria.

Como deseñaron o proxecto?

Á hora de pensar como instalar os robots démoslle bastantes voltas. Visitamos moitas granxas, barallamos diferentes opcións, mesmo o tráfico libre e, ao final, quedamos con este sistema no que cada par de robots conta con portas de preselección, sala de espera, saída guiada e postselección.

A porta preselectora só permite a entrada á sala de espera a aquelas vacas que teñen permiso de muxido e a postselección distribúenos o rabaño cara ao establo ou cara a unha zona de enfermería.

unha

Así, está todo nun circuíto moi cómodo e penso que foi unha moi boa elección. A nós achéganos moitas vantaxes e, sobre todo, moita comodidade, porque usas esta zona todos os días e non tes que molestar ao resto para localizar un ou varios animais en concreto. É moito máis fácil.

Como lembran o proceso de cambio?

Empezamos cos dous primeiros robots a última semana de xuño de 2022. Lémbroo con algo de medo ao principio, a verdade. Leva o seu tempo, porque unhas vacas

“Os robots permiten adaptar a xornada laboral á que se podería ter en calquera outro traballo”

“Os colares funcionan ao 100 % tanto en xovencas como en vacas”

“Levamos só unha semana coa amamantadora, pero vemos moi bos resultados”

adáptanse mellor que outras, pero pensei que ía ser moito peor. A adaptación foi moi boa.

Logo, tardamos seis meses en arrincar coa segunda fase e esta resultou máis difícil, porque tivemos que compaxinar a instalación do terceiro e cuarto robot no sitio da antiga sala de espera e deunos un pouco máis de guerra, pero moi ben. Mellor do esperado.

Que beneficios lles achegou a robotización do muxido? Chegamos a unha media de 2,9 ou 3 muxidos ao día e incrementamos un par de litros a produción. Ademais, o traballo é moi diferente.

En canto a produción, esperamos que o aumento aínda poida ser maior, pero levamos pouco tempo e foron moitos cambios. Ademais, notamos os animais supertranquilos.

Por outra parte, a nós o traballo cambiounos moito. Non é tan físico como antes. Podemos permitirnos unha xornada de traballo máis normal e con menos horas. Agora, cos catro robots, unha persoa soa é capaz de sacalos adiante nun momento puntual, non ten problema.

É un traballo moito máis levadío e, ademais, máis atractivo, tanto para a xente externa como para a xente nova. É moito mellor. Ten moitas vantaxes.

Como está a ser a súa experiencia cos colares CowScout?

Moi boa. Por unha banda, se unha vaca deixa de comer polo que sexa xa che salta unha alarma. Aínda que ti non a vexas mal, ela está mal e o colar funciona de maneira instantánea. Anticipámonos a calquera caso clínico.

Doutra banda, no referente á detección de celos, funciona ao 100 % tanto en xovencas como en vacas.

O último paso na robotización da granxa foi a instalación da amamantadora V640.

Si. Levamos tan só unha semana con ela, pero vemos xa moi bos resultados. Os xatos van moi ben.

Tras o tempo de traballo cos robots, que valoración fan do cambio?

Non nos acordamos de volver atrás. Penso que melloramos bastante. É que non ten nada que ver, o noso traballo é moito máis sinxelo, moi cómodo e nada pesado.

Estamos moi, moi contentos coa decisión de pór robots GEA.

De momento, a idea é estabilizarse e o crecemento dependerá do que queiran facer as novas xeracións.

“A postselección achéganos moitas vantaxes, sobre todo, moita comodidade”

1. Porta de preselección

Cada par de robots conta con portas de preselección, sala de espera, saída guiada e postselección

3. Saída guiada

2. Sala de espera

GANDERÍA QUINTIÁN. O PÁRAMO (LUGO)

Queixos con moito cariño

A inquietude de querer facer algo diferente e de pór o seu traballo e o seu territorio en valor levou a Chelo López e a Julio López a converter a súa granxa en todo un proxecto persoal, o que é hoxe en día Gandería Quintián. Queres saber que hai detrás desta marca lucense? Non perdas a seguinte reportaxe.

Localización: O Páramo (Lugo)

N.º total de animais: 120

Vacas en muxidura: 60-65

Media de produción: 33-34 litros/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 4,10-4,20 %

Porcentaxe de proteína: 3,55 %

RCS: 100.000 cél./ml

Venda do leite: produción propia (leite pasteurizado e queixos) e Queserías Prado

Quintián converteuse en 2009 nunha gandería de referencia a nivel nacional pola súa alta xenética, pero realmente non tiña o control sobre o prezo do seu produto, como a gran maioría. Cansados desa situación e coa firme aposta de transformar o seu leite nun produto diferenciado, deron o seu primeiro paso como transformadores e comezaron por ofrecer ao mercado o seu leite fresco pasteurizado.

“Queriamos vender un leite de gran calidade, con todas as súas propiedades, e que lle achegase ao cliente o valor e o sabor do leite

de sempre”, remarca Chelo López. “Tivemos claro desde o principio –engade– que debiamos primar o produto, porque en prezo nunca iamos poder competir coa grande industria”.

Esta foi unha idea coa que tiveron que loitar contra vento e marea, porque, como lembra, “as opinións eran moitas e non todas positivas; ao contrario, dicíannos que todo ía ser un fracaso, que teriamos moitos problemas, que por que non nos trasladabamos ao polígono industrial…”.

Chelo López y Julio López, con una de sus hijas, Alba

Ante todo iso, tanto Chelo coma Julio, os propietarios de Gandería Quintián, fixeron oídos xordos ás críticas e creron, aínda con máis forza se cabe, en “levar ao mercado un leite que lle devolvese o sabor do leite auténtico á xente e en diferenciarse cun servizo de proximidade. Que o cliente saiba quen está detrás, como traballamos, que comen as nosas vacas, como producimos…”.

Durante a nosa charla con Chelo, insistiu en varias ocasións en que os seus plans se basean en facer escola: “Abrimos desde o primeiro día –destaca– as portas da nosa granxa, porque criamos que era necesario. A xente debe coñecer o noso traballo, o que facemos, o esforzo diario que supón, en que consiste a produción de leite e a nosa filosofía de vida”.

O LEITE FRESCO, PROTAGONISTA DOS SEUS INICIOS

O primeiro produto que lanzaron ao mercado foi o leite fresco. Pasteurizan o leite das súas vacas mediante unha pasteurización baixa: “Non deixamos que suba de 74 graos durante 15 segundos” –explica Chelo–, e logo envásano en botellas dun litro e medio ou en bolsas de 10 litros. “Este tipo de embalaxe é máis cómodo para clientes de hostalería e así xeran moitos menos residuos”, apunta.

O seu leite non pasa por ningún outro tipo de proceso e esa “é a súa gran diferenciación”, recalca a emprendedora. Agora é unha das súas características esenciais, pero ao principio supuña certos medos, porque “a superficie ou o tapón da botella sempre pode acumular un pouco de nata, que pensamos que podería non gustar ao público xeral ou notarse á hora de preparar un café, por exemplo”.

Alta Calidad Alemana Asegurada!

CAZO DISTRIBUIDOR FORRAJE CAZO UNIFEED

“TIVEMOS CLARO DESDE O PRINCIPIO QUE DEBIAMOS PRIMAR O PRODUTO, PORQUE EN PREZO NUNCA IAMOS PODER COMPETIR COA GRANDE INDUSTRIA”

Pasteurizan o leite das súas vacas e envásano en botellas de 1,5 litros ou en bolsas de 10 litros

Deses inicios lembra que foi “un camiño duro. Non o podo contar como algo idílico, porque non o foi”. Empezou ela mesma a repartir cunha furgoneta refrixerada acabada de estrear e na localidade próxima de Sarria instalaron unha máquina expendedora. Aos poucos foi gañando clientes e o boca a boca tamén axudou ao seu crecemento. “A min gústame falar coa xente, explicar todo o proceso de elaboración e fun tamén dándome conta doutras calidades miñas”, recoñece.

Era un proxecto familiar que comezaba de cero e “cada cliente que conseguía celebrábase na casa”, asegura. Eran principiantes no sector da venda e a distribución e o proceso fíxose lento: “Ata que non afianzaba un cliente, non saía buscar o seguinte”.

Finalmente, os seus medos convertéronse en virtudes, xa que os seus clientes buscan ese leite, ese sabor, esa textura. Como define Chelo, “é o leite de sempre coas garantías sanitarias actuais”. Chegaron a ver como algúns dos seus clientes colocaban nos seus locais que alí se consumía leite local, co seu logotipo, “un detalle que nos fixo darnos conta de que estabamos a conseguir ser unha referencia de calidade e de diferenciación”, indica.

Actualmente, tras 14 anos de experiencia e de moito traballo, fan repartición de luns a venres e aquela que se vai para fóra, Madrid sobre todo e algunha outra provincia, envíase en transporte refrixerado.

SEGUINTE AVENTURA: A QUEIXERÍA Como gandeiros e transformadores de leite, Julio e Chelo foron convidados a unha quedada queixeira en Valladolid, concretamente en Medina del Campo. “Naquel momento non sabiamos moi ben a que iamos, pero alí atopámonos cunha chea de compañeiros que hoxe son referentes en España”.

Esa fin de semana elaboraron queixos e Chelo decatouse de que aquilo a apaixonaba. “Foi algo que me atrapou e comecei a viaxar para facer cursos de formación. Para un deles pregunteille ao profesor se lle

importaba que levase o meu propio leite e cara alá fun con 80 litros de leite das nosas vacas en varias cántaras no maleteiro”, comenta entre risas.

Así xurdiu todo. Visitaron varias queixerías ao longo da xeografía española, tanto de vaca como de cabra e de ovella, con diferentes formas de maduración e “empezamos a darlle forma a todo o noso proxecto coa axuda inigualable do mestre queixeiro José Luís Martín, que nos axudou con toda a posta en marcha”, asegura.

En 2019, Chelo arrincou a súa “aventura”, como ela mesma di, “é certo que eu chamaba a todo isto unha aventura, porque non sabía como ía saír. Por iso, iniciei todo nun local moi pequeno, con pouco investimento, porque así, se saía mal, non pasaba nada”.

Co novo proxecto admite que sentía “vertixe. Calquera persoa que pasase por unha situación similar, comprenderao. Era unha montaña rusa de emocións, moi duro e, á vez, moi emocionante”.

As opinións negativas, como cando deron o paso de fabricar leite fresco, volveron aparecer e a súa reacción foi a mesma. “Son unha persoa que canto máis me din que algo non pode ser, máis me empeño para que o plan saia adiante”, recalca. Neste sentido, Chelo acórdase da conversación con alguén que lle preguntou: “Ti cres no teu produto?” Ao que contestou: “Si”. A persoa díxolle inmediatamente: “Se ti cres no teu produto, xa o tes todo”. “Foi o mellor consello que me puideron dar e así o estamos demostrando”, sinala.

“A XENTE DEBE COÑECER O NOSO TRABALLO, O QUE FACEMOS, O ESFORZO DIARIO QUE SUPÓN, EN QUE CONSISTE A PRODUCIÓN DE LEITE E A NOSA FILOSOFÍA DE VIDA”

O proceso de elaboración dos queixos de Quintián é totalmente artesanal

A maduración final realízase nesta cámara a 12-13 graos de temperatura e cun 90-100 % de humidade

“TODA A NOSA CONTORNA

TEN UN VALOR INCALCULABLE

QUE NON QUERIAMOS

ESTRAGAR CUNHA

CONSTRUCIÓN MODERNA, GRANDE E SEN CARÁCTER QUE AFEASE A PAISAXE”

MADURACIÓN EN CAVA

Nese tempo en que pensaban como moldear este segundo proxecto, un aspecto que lles preocupaba tanto a Chelo e a Julio, como ás súas fillas, Alba e Laura, era a conservación do territorio e da súa contorna.

A granxa atópase situada na ladeira dunha montaña, con vistas a todo o val e ao río Miño, que transcorre enfronte. “Toda a nosa contorna –subliña– ten un valor incalculable que non queriamos estragar cunha construción moderna, grande e sen carácter que afease a paisaxe”.

Como nos seus primeiros pasos como queixeira Chelo maduraba os seus primeiros queixos nunha adega subterránea que tiña o seu sogro, deuse conta do potencial que podía achegar a humidade de forma natural. “As condicións que tivésemos na queixería darían unha autenticidade e un sabor que non lograriamos cunha cámara normal, a humidade non sería igual que se a forzásemos cun humidificador, e é por iso que optamos por unha queixería semienterrada na que temos entre un 90 e un 100 % de humidade”, aclara.

NÉBOA, AGARIMO E…

Con moito esforzo, dedicación, entusiasmo e agarimo, Chelo e o seu equipo de traballo foron dando forma nestes anos a varios tipos de queixos e a día de hoxe elaboran tres: o queixo fresco e os dous buques insignia da marca polo momento, o queixo Néboa e o queixo Agarimo.

Por unha banda, Néboa é un queixo de leite cru e pasta branda, cunha cortiza branca e unha textura cremosa. “Chámase así porque o lugar de Quintián, onde está a gandería e a queixería, caracterízase por rodearse de bastante néboa. Este queixo prepárano en dous formatos: 350-400 gramos e 650 gramos.

Por outra banda, Agarimo é o queixo tradicional que en Galicia se denomina queixo do país, un queixo de leite pasteurizado, cortiza lavada cos soros da última elaboración e cunha textura máis semidura. “Este é o típico queixo galego que sempre elaboraban as nosas avoas e é por iso o seu nome, en homenaxe a todas elas”, indica Chelo. Ofrecen tamén dous tamaños: de 450 gramos e de 2 kg.

Como novidade, no formato de dous quilos están a preparar Agarimo con maduracións de 4 ou 5 meses, “nos que conseguimos toda unha explosión de sabor”, explica Chelo. Presentáronos este ano na feira Gourmet de Madrid e xa teñen toda a remesa practicamente esgotada.

Ademais, Chelo, que non é conformista, confesounos que xa están en marcha outros dous tipos de queixos que pretenden lanzar cara a finais de ano. Así, á lista de queixos de Gandería Quintián engadiranse novos nomes que de momento non quixeron desvelar. Haberá que estar moi atentos.

NÉBOA

• Queixo de leite cru

• Cortiza branca afinada con penicilium

• Textura cremosa

• Sabor fúnxico

• Formatos: 350-400 g | 650 g

AGARIMO

• Queixo de leite pasteurizado

• Cortiza lavada con soros

• Textura semidura

• Sabor afroitado, con máis carácter segundo a súa maduración

• Formatos: 450 g | 2 kg

Optaron por unha queixería semienterrada coa que achegarlles aos queixos a humidade de maneira natural

COMO ELABORAN OS QUEIXOS EN QUINTIÁN?

O proceso para elaborar os queixos é máis ou menos similar. O leite, que provén directamente do tanque onde se vai almacenando segundo o muxido das vacas, madúrase con fermentos. No caso de Néboa así tal cal e para Agarimo, previamente pasteurizado. Seguidamente, déixano callar; logo, córtano manualmente, simplemente coa axuda duns cortadores específicos; traballan posteriormente esta callada cortada para que queden grans máis ou menos grandes en función do queixo que queiran realizar, e logo moldéano tamén a man, soamente coa axuda duns recipientes que lles dan forma.

A continuación, pasan os moldes á cámara de oreo, onde realizan un preafinado dos queixos. “Neste espazo temos uns 10 ou 12 graos de temperatura e sobre un 80 % de humidade, dependendo da época do ano temos que axustar máis ou menos este parámetro”, indica Chelo.

Na cámara de oreo, actúa o penicilium no caso de Néboa ou realizan os baños co soro se están a elaborar Agarimo.

O seguinte paso é colocar os queixos na cava de maduración, onde existe entre un 90 e un 100 % de humidade e a temperatura mantense entre os 12 e os 13 graos. Vanse volteando a man sobre madeira segundo o seu estado de maduración e, finalmente, lévanos á cámara de frío onde esperan a súa venda.

Os queixos Néboa pasan na cava un ou dous días, pero os Agarimo dependen de como se vaia formando a súa cortiza e do tipo de maduración que se pretenda.

ARTESÁNS EN TENDAS DE BARRIO E HOSTALERÍA

Os produtos de Quintián, así como os seus procesos de elaboración artesáns, están recoñecidos cos selos Galega 100 % e Artesanía Alimentaria, algo que, segundo Chelo, permite diferenciar “o que é artesán do que non” e darlles máis visibilidade nas tendas que están presentes.

“A palabra `artesán ou artesá´ utilízase en tanta publicidade que é necesario protexer o seu significado, porque desa maneira protexeremos os artesáns, os seus procesos e os nosos territorios”, alerta.

Desde Gandería Quintián defenden que os seus produtos estean en tendas de barrio, tendas gourmet, en cafeterías, en pastelerías, en pa-

naderías… alí onde haxa un sorriso que os venda, porque así “alguén explicará quen é Chelo, quen é Julio, como coidamos as nosas vacas, que comen e onde vivimos. Nunca imos estar en grandes supermercados”, afirma.

Tanto Chelo coma Julio son abandeirados dun estilo de vida, dunha filosofía propia, coa que pretenden defender o campo galego, o territorio e as tradicións. “Temos un papel moi importante –cre ela–, para que os nosos netos saiban de onde vimos e a nosa cultura se manteña”.

A maiores, son socios da Red de Queserías de Campo y Artesanas, que engloba todos os artesáns queixeiros de España e axuda a visibilizalos, a defendelos e a mantelos ao día de calquera normativa.

IMAGEN RENOVADA

IMAXE RENOVADA

EsteesellogotipodeGanderíaQuintián,formadoporelhórreofamiliarylamontañacurvaquecaracteriza sucomarca.Defensoresaultranzadesuterritorioydesuscostumbres,nopodíaserdeotraforma. Conlallegadadelosquesos,dieronunvuelcoasuimageninicialyasíquisieronplasmarsufilosofíade vida.“Porunlado,creímosqueelhórreoquepresidenuestraentradaseríareconocidoentodaEspañaycasi entodaEuropa.Cualquieraqueveaalgoasí,pensaráenGaliciayenlosgallegos.Porotrolado,elsemicírculoasuspiesrepresentalasmontañaspequeñasycurvadasdenuestrazona”,detallaChelo.

EsteéologotipodeGanderíaQuintián,formadopolohórreofamiliareamontañacurvaquecaracterizaa súacomarca.Defensoressenconcesiónsdoseuterritorioedosseuscostumes,nonpodíaserdoutraforma. Coachegadadosqueixos,déronlleunhavoltaásúaimaxeinicialeasíquixeronplasmarasúafilosofíade vida.“Porunhabanda,cremosqueohórreoquepresideanosaentradaseríarecoñecidoentodaEspañae caseentodaEuropa.Calqueraquevexaalgoasí,pensaráenGaliciaenosgalegos.Doutrabanda,osemicírculoaosseuspésrepresentaasmontañaspequenasecurvadasdanosazona”,detallaChelo.

Amayores,elnombredesumarca,GanderíaQuintián,tambiénconllevamuchoarraigo,pueseselnombre dellugardondeestáubicadalagranja,Quintián,yademásasíeranombradalacasaylafamiliadelos fundadoresdelaganadería:CasaQuintián.“EsalgomuytípicoenGaliciayennuestrasaldeas,quecada casatengasunombre”,acentúa.

Amaiores,onomedasúamarca,GanderíaQuintián,taménlevamoitoarraigamento,poiséonomedo lugarondeestásituadaagranxa,Quintián,eademaisasíeranomeadaacasaeafamiliadosfundadores dagandería:CasaQuintián.“ÉalgomoitípicoenGaliciaenasnosasaldeas,quecadacasateñaoseu nome”,acentúa.

Destaforma,estaéanovaimaxedetodososseusprodutosdesdeoano2020.

Deestaforma,estaeslanuevaimagendetodossusproductosdesdeelaño2020.

1. Callado

2. Corte

3. Moldeado

4. Oreo

5. Madurado

“A PALABRA ‘ARTESÁN OU ARTESÁ’ UTILÍZASE EN TANTA PUBLICIDADE QUE É NECESARIO PROTEXER O SEU SIGNIFICADO, PORQUE DESA MANEIRA PROTEXEREMOS OS ARTESÁNS, OS SEUS PROCESOS E OS NOSOS TERRITORIOS”

Potencia en cada situación

Maniobrabilidad, velocidad, agilidad y potencia.

Los manipuladores telescópicos Liebherr: rápidos y versátiles, equipados con un potente sistema hidráulico y capaces de manipular grandes cargas con seguridad.

www.liebherr.com

Manipulador telescópico T 36-7

“COA ELABORACIÓN DE QUEIXOS, ESTAMOS PRIMANDO A CALIDADE EN DETRIMENTO DA CANTIDADE”

RABAÑO, PRODUCIÓN E ALIMENTACIÓN

A gandería comezou coa produción de leite nos anos 60 grazas aos pais de Julio e cando estes se xubilaron, en 2002, decidiu deixar o seu traballo noutro sector para coller as rendas “de todo o que crearan –valora– con tanto esforzo durante tanto tempo”. A súa muller, Chelo, incorporouse catro anos máis tarde e foi nese momento cando crearon a sociedade.

Contan agora mesmo cun rabaño de entre 60 e 65 vacas en muxidura e dunhas 40 xatas e xovencas. “Ademais, podemos ter normalmente entre 6 e 12 vacas secas, polo que –resume Julio– sumaremos un total duns 120 animais.

Así, están a producir unha media de 33 ou 34 litros de leite ao día por vaca, cunhas porcentaxes de 4,10-4,20 % de graxa e 3,55 % de proteína. O reconto de células somáticas aproxímase ás 100.000 habitualmente. “Chegamos a ter medias moi próximas aos 40 litros diarios por animal e mesmo nalgún momento superámolos, pero con tanta produción as calidades eran inferiores e agora, coa elaboración de queixos, estamos a primar a calidade en detrimento da cantidade”, concreta Julio.

Para iso, proporciónalles unha ración ás súas produtoras con base en forraxe e penso o máis natural posible. “Usamos silo de millo e de raigrás, unha achega seca con alfalfa ou veza, o que estea a mellor prezo, e a maiores o concentrado, que é unha mestura de cereais”, enumera. Procuran que esta ración unifeed teña unha achega de materia seca do 50 %, para que non sexa moi húmida e non ter risco de fermentacións, sobre todo no verán.

As vacas en muxidura veñen comendo desta maneira uns 22 kg de silo de raigrás, uns 15 kg de silo de millo, uns 2 kg de veza ou alfalfa e uns 7 kg de concentrado. A isto engádese o penso fornecido nos robots de muxido, uns 4 kg de media. Da elaboración diaria da ración encár-

gase o carro unifeed da Cooperativa de Utilización de Maquinaria Agrícola (CUMA) á que pertencen. Faino e distribúeo unha vez ao día.

“Somos conscientes de que o litro de leite nos pode saír un pouco máis caro en relación a esta ración, pero, ao transformar nós a metade da nosa produción, non nos importa que nos custe un céntimo ou dous máis cada litro; ao contrario, non é nada para a repercusión que pode ter na calidade do produto final”, aclara Julio.

Así, para a base destas racións, sementan nunhas 40 hectáreas cultivos de millo e de herba. Para o millo utilizan unhas 10 ha e o resto están a pradería. Segundo sinala o gandeiro, “sempre utilizamos mesturas de raigrás con leguminosas, para fixar nitróxeno, e facemos un corte ou dous para ensilados, dependendo dos anos, e un terceiro para herba seca”.

Para o millo adoitan utilizar ciclos longos, para sementalo sobre mediados de maio e recollelo a metade de setembro, “a pesar de botar ciclos 300, moitas veces non podemos sementar tan axiña como nos gustaría”, di. Os labores de campaña sempre os contratan a empresas externas.

A GRANXA, AO DETALLE

Os animais de Quintián repártense en tres localizacións. Por unha banda, están as vacas en produción na nave máis nova, estreada en 2009. Por outra banda, no establo vello, onde estaban antes as vacas, agora manteñen os acabados de nacer, ata os 15 días; as secas, e as xovencas preñadas, desde que veñen do centro de recría. Por último, as xatas e

xovencas que quedan entre medias envíanas ao Centro de Recría Castro, no concello lucense de Castro de Rei. Decidiron externalizar a recría porque “nos sacamos moito traballo de encima e porque as nosas instalacións máis antigas necesitaban dun acondicionamento mellor para elas”. Envíanas aos 10-15 días e regresan xestantes de 7 meses.

Na nave máis nova, de 1.300 metros cadrados, teñen uns 70 cubículos con camas de colchón de goma á que estenden por encima unha mestura de carbonato e serraduras. Ese mesmo sistema utilizan na antiga, para as secas e xovencas preñadas. “Non nos gusta que estean masificadas, sempre hai máis cubículos que vacas”, confirma.

Os comedeiros son de chan porcelánico “para unha fácil limpeza e que non haxa fermentacións non desexadas”, os bebedoiros son de aceiro inoxidable e, para o estrés por calor, Julio indica que “na instalación das produtoras o teito leva un illante térmico e este ano instalamos uns ventiladores novos para mellorar a capacidade de ventilación e reducir ao máximo este problema para as vacas”.

Existe no recinto un almacén para forraxes, onde meten a herba seca de colleita propia ou a alfalfa e a veza que compran; varios silos para herba e millo, e tres fosas de xurro cunha capacidade total de 1,5 millóns de litros.

“Recentemente instalamos tamén placas fotovoltaicas e, aínda que no inverno loxicamente é cando menos producen, xa notamos un pequeno aforro. Agora no verán o aforro foi considerable”, puntualiza Julio.

A ración baséase en silos de millo e herba, cunha achega seca de alfalfa ou veza e o concentrado

Moxen en robot desde 2009 e incorporaron hai pouco animais da raza parda para analizar o seu rendemento queixeiro

“VENDERLLE Á INDUSTRIA O MÍNIMO POSIBLE E PECHAR AQUÍ O CICLO QUEDÁNDONOS CO VALOR ENGADIDO DO QUE PRODUCIMOS SON DOUS DOS NOSOS OBXECTIVOS”

MUXIDO CON ROBOT

Se o ano 2009 foi importante por iniciarse coa produción e venda de leite fresco, tamén o foi polo paso á robotización do muxido.

Estaban muxindo cunha sala “vella, pequena e anticuada”, así a define Julio, e querían gañar un pouco en liberdade de horario e en calidade de vida. “Coas salas de muxido as horas de traballo son moi ríxidas e o traballo é moito máis físico”, describe.

Como ían construír a nave nova, pensaron que era o momento de tomar a decisión e instalaron un robot para o muxido.

Entre os cambios máis positivos resaltan “a mellor calidade de vida que permite a flexibilización dos horarios e que o traballo se fai moito máis levadío, pois a sala cánsate moito máis fisicamente”. Ademais, destaca que á hora de buscar traballadores é tamén moito máis fácil, porque “non é necesario estar tan cualificado e adóitalles gustar máis”.

Logran unha media de muxidos de 2,5 ou 2,6 e “as vacas están máis tranquilas, menos estresadas”, apunta.

Non hai moito tempo que cambiaron a localización do robot á cabeza da nave oposta, xa que “á hora de enviar o leite á queixería os tubos agora están baixo terra, o traxecto é moito menor, máis recto, e diríxese por gravidade. O leite viaxa polo seu propio peso e así, digamos, maltrátase o mínimo posible”.

Coa instalación do robot tamén monitorizaron a todas as produtoras e melloraron a toma de decisións, pois “o sistema detecta os seus celos e a súa

actividade. Agora os celos non pasan desapercibidos e descubrimos problemas con moita máis antelación”.

XENÉTICA CON ICO, A2A2, BB E PARDAS

A maioría das vacas frisonas de Quintián proveñen de liñas americanas e canadenses. “Sempre tiven bastante afección pola xenética –acepta Julio–e desde os anos 90 fixen bastante transferencia embrionaria. Comprei animais cando existía a finca de Bos e con todo logramos estar nos primeiros postos por ICO das listaxes provinciais e rexionais e entre as 200 mellores explotacións por ICO a nivel nacional”.

Continúan coidando bastante este aspecto e están centrados en mellorar os trazos de saúde, a fertilidade e as calidades. Tamén están a seleccionar, en todos os casos, touros A2A2 e BB, porque o leite así ten maior rendemento queixeiro, e danlles prioridade aos xenómicos sobre os probados. “Podería dicir que o 80 % do noso seme é de touros xenómicos” comenta.

Ademais, cos robots, fan fincapé en detalles como a colocación dos tetos e a velocidade de muxido. “Canto maior sexa a velocidade, máis rápido será o muxido e máis tempo lle queda ao robot para o resto dos animais”, concreta.

Como para a reposición de animais adoitan utilizar as xatas e no centro as inseminan sempre con seme sexado, no resto das vacas, Julio insemina con sexado as vacas de primeiro parto e as adultas con convencional, normalmente de raza azul belga.

Para unha boa selección xenética, tamén optaron por xenotipar todo o seu rabaño, mesmo as pardas que acaban de incorporar co obxectivo de analizar o seu rendemento queixeiro ao achegar máis proteína que as frisonas.

PIARES DO PRESENTE

E PLANS DE FUTURO

Seguir mellorando as calidades do leite e continuar coidando a xenética dos animais son dúas das claves actuais do traballo diario en Gandería Quintián.

Dos 65.000 litros de leite producidos máis ou menos ao mes, destinan uns 30.000 á venda como leite pasteurizado, uns 10.000 para a elaboración de queixos e o resto véndeno a unha queixería industrial, Queserías Prado.

O seu futuro, segundo Chelo e Julio, baséase en non crecer en número de animais, pero si en incrementar a porcentaxe de leite que destinan a transformar e vender eles mesmos. “Venderlle á industria o mínimo posible e pechar aquí o ciclo quedándonos co valor engadido do que producimos son dous dos nosos obxectivos”, conclúen ambos.

REMUDA CASE GARANTIDA

UnhadasdúasfillasdeCheloeJulio,AlbaLópez, contansó22anostenbastanteclaroqueoseué dedicarseáganderíaeaosanimais.

EmpezouaestudarVeterinariaenValencia,pero botabamoitodemenos“avidaenGalicia”,así que“decidínvolver,estudaroCicloSuperiorde GanderíaeAsistenciaenSanidadeAnimaleverse asípodoutilizalocomoponteparaentrarnaUniversidadedeSantiagodeCompostelaepoderrematar VeterinariaenLugo”,resume.

Admiteserunhanamoradadoruraledagandería enparticularesempreestivoseguradesdepequena dasúavocación.“Amiñaidea–afirma–éacabaro ciclo,poderestudaroquemefaltadeVeterinariae incorporarmenunsanoságanderíafamiliar.Tampoucodescartocompaxinaresetraballoconexercer aprofesióndeveterinaria,porquenoncreoque haxaningúntipodeincompatibilidade”.

Gandería Quintián

O Páramo (Lugo)

PRODUCIÓN

Vacas en muxidura: 60-65

Secas: 6-12

Recría: 40

Litros vaca/día: 33-34

Graxa: 4,10-4,20 %

Proteína: 3,55 %

INSTALACIÓNS

1 único lote de produción

Muxido en robot: 1

Media de muxidos: 2,5-2,6

Camas:

- colchoneta de goma con mestura de carbonato e serraduras

Ventilación con ventiladores

Fosas de xurro: 3 I Capacidade: 1,5 millóns de litros

CULTIVOS E ALIMENTACIÓN

40 ha

Cultivos para ensilar con rotación: millo e mestura de raigrás e leguminosas

Ración de produción: 22 kg de silo de raigrás, 15 kg de silo de millo, 2 kg de veza ou alfalfa e 7 kg de concentrado Elaboración e repartición diaria a través de CUMA

Ademais, toman unha media de 4 kg de penso en robot.

DESTINO DO LEITE

-Produción media mensual: 65.000 litros

Transformación propia

-30.000 l leite pasteurizado

-10.000 l queixos

Venta

-25.000 l Queserías Prado

REPRODUCIÓN E XENÉTICA

Recría externalizada

Idade media para 1.ª inseminación: 13,5-14 meses

Intervalo entre partos: 397 días

Media de partos por vaca: 2,8

Seme sexado para xovencas e vacas de primeiro parto

Seme de azul belga para o resto dos casos

Parámetros principais: ICO, A2A2, BB, trazos de saúde e fertilidade

PRODUTOS

-Leite pasteurizado

Botellas 1,5 l | Bolsas de 10 l

-Queixos

Fresco | Néboa | Agarimo

Principais clientes: tendas

gourmet e hostalería

¿Circulan bien mis vacas en el robot?

Las granjas españolas optan cada vez más por la robotización de su ordeño y este cambio influye, como no puede ser de otra forma, en la alimentación y el manejo de sus rebaños.

Lo primero que debemos tener en cuenta es el número de animales atrasados que nos encontramos cada día. Si metemos las vacas retrasadas dos veces al día, está claro que, cuantas menos vacas haya que meter, será mejor. La recomendación es no superar el 10 % del total de animales en ordeño.

De lo contrario, no estaremos optimizando nuestro sistema de ordeño voluntario (AMS) y perderemos las ventajas para las que se diseñó el robot:

Mejora de la flexibilidad en el horario de trabajo y reducción del coste laboral. El cambio del estilo de vida, llevado a nuestro trabajo, ha hecho que los sistemas de

ordeño tradicional se vean como una atadura en lo que a horarios se refiere y la dificultad para encontrar nueva mano de obra ha cerrado el círculo para dar un paso adelante hacia los AMS.

Mayor número de ordeños en aquellos animales más productores. El rango medio por unidad de ordeño está entre los 2,5-3,5 ordeños/vaca/día. Concentrar esos ordeños en el grupo de vacas más productoras y con mayor potencial productivo es el objetivo de cualquier sistema de ordeño robotizado.

Entonces, ¿por qué existen establos en los que se empujan vacas más de dos veces diarias y en los que se supera el 10 % de atrasadas con respecto al número de vacas en ordeño?

DETALLES EN LAS INSTALACIONES

El diseño de las instalaciones debería tener en cuenta puntos clave como son la amplitud de pasillos y de la zona de espera, la localización del robot, en cuanto a luz y a ventilación, y la salida y la entrada al AMS, que deberían ser adecuadas para que no haya problemas de jerarquías. De haberlos, los animales

La formulación del concentrado deberá tener muy en cuenta la palatabilidad de sus ingredientes

DANIEL PRADO

Key Account de Vacuno Lechero en De Heus

La localización del robot, en cuanto a luz y a ventilación, es clave en el diseño de las instalaciones

que más los sufrirían serían, sobre todo, las primerizas durante sus primeros 150 días en leche, por lo que el problema sería más serio de lo que parece, porque, como bien sabemos, la producción total de la primera lactación determina en gran medida las producciones en las siguientes lactaciones.

EVITAR EL ESTRÉS POR CALOR

Las cada vez más habituales altas temperaturas nos obligan a que las instalaciones también eviten en la medida de lo posible el estrés que sufren las vacas por ITH elevado (Índice Temperatura Humedad). La incidencia del estrés calórico sobre el tráfico de vacas al robot es muy elevada. El flujo de vacas al ordeño y el número de visitas a la cornadiza disminuye y esto provoca un descenso en el consumo de materia seca, por lo que la caída de producción en situaciones extremas es quizás más brusca que en establos con sala de ordeño.

SALUD PODAL Y ACIDOSIS

La salud del rebaño es otro punto clave. Por un lado, es muy importante controlar la salud podal para evitar la restricción de movimiento de los animales por dermatitis, panadizos, úlceras, etc. Por otro lado, las acidosis en los AMS son más profundas, pero con un concentrado de calidad y un buen manejo del pesebre se reducirá el número de picos de bajada de pH, con lo que mejoraremos la salud ruminal de los animales con respecto a los sistemas tradicionales.

CONTROL EN LA ALIMENTACIÓN

En los sistemas AMS la alimentación es disociada, ya que parte del concentrado de la ración se va a sustituir por un pienso para el robot. El comportamiento alimentario de las vacas con robot difiere del de las vacas que están en sala de ordeño y el único motivo por el que un animal va a ir voluntariamente a ordeñarse es por alimentarse. Dicho de otra manera, el nutricionista responsable del establo va a racionar de modo que las vacas encuentren un unifeed en el pesebre

atención especial por la salud podal y por las acidosis se convierte en esencial en las granjas robotizadas

La calidad del grano del robot es determinante para un tráfico fluido y voluntario

que no va a satisfacer el 100 % de sus necesidades nutricionales, por lo que tendrán que ir a ordeñarse para completarlas. El número de ordeños dependerá de los mecanismos de saciedad de los animales.

Sabiendo esto, la calidad del grano del robot es determinante para un tráfico fluido y voluntario. Los pilares básicos para la formulación de dicho concentrado son los siguientes: el equilibrio preciso con la ración

del pesebre, la buena palatabilidad de sus ingredientes, los aditivos que camuflen otros ingredientes importantes, la ausencia de finos y la resistencia de este grano a la rotura. Como conclusión, el número de ordeños estará influido por la densidad de animales (porcentaje de tiempo libre), la calidad y la palatabilidad del concentrado, la media de producción y el diseño de las instalaciones.

El único motivo por el que un animal va a ir voluntariamente a ordeñarse es por alimentarse

La

A exitosa Summer Trimming School volveu a España con importantes novidades

A Conferencia Internacional de Salude Podal e Bienestar, Summer Trimming School (STS), regresou a España cun éxito rotundo. Durante dous días intensos (3-4 de xullo), máis de 200 expertos e profesionais de 35 países reuníronse en Mas Bes (Xirona) para compartir coñecementos e avances no sector da saúde podal. Nas seguintes liñas ofrecemos unha crónica do que deu de si este encontro.

tos do sector. Os temas viraron ao redor das técnicas máis eficientes e as prácticas máis actualizadas no coidado das pezuñas, un aspecto vital para o benestar do gando bovino.

1.º DÍA: COÑECEMENTO E APLICACIÓN PRÁCTICA NO COIDADO DE PEZUÑOS

pezuños, e incidiu en como unha técnica de recorte xoga un papel crucial e lle debemos prestar moita atención ao grosor da sola. Pola súa banda, Richard ofreceu unha clase maxistral sobre o manexo do gando vacún de carne, no cal as técnicas de manexo sen estrés son esenciais. Finalmente, a doutora Döpfer dende Wisconsin enumerou as últimais novidades para o control do dermatite dixital. Despois dunha enriquecedora experiencia de aprendizaxe, chegou o momento dun merecido descanso para recargar as nosas enerxías. E vaia se gozamos! A excepcional grellada, habilidosamente preparada pola granxa Mas Bes, deleitou os nosos padais con delicias gastronómicas locais.

Organizado por Anka e apoiado por quince asociacións internacionais, incluíndo APPB, Anembe e Conafe, este congreso consolidouse coma un evento de referencia mundial no coidado dos pezuños do gando bovino. Tras a boa acollida o ano pasado en Minnesota (Estados Unidos), este ano volvía celebrarse en España.

O evento foi unha oportunidade única para participar en talleres prácticos e escoitar charlas dos mellores exper-

O día comezou cunha cálida benvida de Daniel Zalduendo (grupo Anka), director da STS 23, seguida dunha cativadora introdución á granxa por parte de Digitrim. E iso foi só o comezo! Gozamos de catro emocionantes presentacións de destacados expertos como George Oikonomou (Universidade de Liverpool, Inglaterra), Richard Touret (Finca-Pé, Portugal) y Dorte Dopfer (Universidade de Wisconsin, EE. UU.).

George Oikonomou realizou un repaso polos últimos avances que nos axudan a entender e previr as lesións de

Daniel Zalduendo1, José María García2

1Anka

2Seragro

O EVENTO FOI UNHA OPORTUNIDADE ÚNICA PARA PARTICIPAR NOS TALLERES E ESCOITAR CHARLAS DOS MELLORES EXPERTOS DO SECTOR

O día continuou abraiándonos con sete magníficos talleres prácticos, onde adquirimos técnicas inavaliables para o recorte, afiado e mantemento dos poldros. Estendemos o noso sincero agradecemento aos talentosos George Oikonomou, Laura Randall, Andrea Fiedler, Adrian González Sagües, Jamie Sullivan, Roger Seron, John Boonstra, Eki Gonzalez e William Davy por compartir xenerosamente a súa experiencia connosco. Os obradoiros foron variados e puidemos repasar desde a importancia do período de transición, período crítico para a aparición de coxeiras ata técnicas novas para o tratamento de lesións complicadas.

Para concluír este día inaugural, volvémonos xuntar no elegante hotel L’Azure para gozar dunha cea oficial. Foi durante esta encantadora velada que se presentou con entusiasmo a Copa Mundial de Recorte. As risas encheron o ambiente mentres compartiamos momentos especiais con todos os nosos estimados colegas da conferencia.

2.º DÍA : FORMACIÓN CONTINUADA E CAMPIONATO MUNDIAL

Tras unha noite chea de ambiente de irmandade e camaradería, esta vez tivemos que erguernos cedo e partir pronto desde o hotel.

En canto chegamos, para espertarnos e prepararnos para o resto do día, comezamos con exercicios dirixidos por Gonzalo Sánchez de Witrein, unha empresa especializada en adestramento deportivo aplicado ao traballo. Ensinounos un sinxelo quecemento para previr lesións no noso traballo diario.

Despois dos exercicios, continuamos con charlas de Laura Randall, Ane Marie Ocaña, George Oikonomou e Katarzyna Rzewuska. Abordaron temas como a prevención da dermatite dixital, o Rexistro de Avaliadores de Mobilidade (RoMS), unha actualización das últimas investigacións sobre detección automática de coxeiras, así como información acerca do coidado dos pezuños en Polonia. Cabe destacar que recentemente se asinou un acordo de colaboración entre RoMS e APPB para dispor deste sistema de cualificación de mobilidade en España.

Estas interesantes charlas concluíron con consellos prácticos para recortadores de pezuños, de forma concisa: Javier Saez, Mauricio Limpias, Steve Paul, Emilio López ou Philippe Messager explicaron pequenos trucos que fan o seu traballo máis fácil.

Ao remate, a familia Vinyolas, de Mas Bes, preparou unha enorme paella que foi un grande éxito entre todos os asistentes; unha vez finalizado o xantar, chegou un dos momentos máis esperados: a Copa Mundial de Recorte de Pezuños organizada pola APPB.

Richard Touret impartiu unha charla sobre o recorte en vacas de carne

Un momento do taller de afiado, conducido por Adrián González

O taller da doutora Fiedler centrouse en tratamentos complicados

Taller de manexo sen estrés

Os xuíces valorando o traballo

18 países disputaron o pezuño de ouro

Nesta edición do Congreso Internacional de Podoloxía Bovina, organizado pola empresa ANKA e coa colaboración da APPB, incluíuse como novidade o 1.º Campionato Mundial de Recorte de Pezuños.

AAPPB asumiu a responsabilidade de levar a cabo esta emocionante adición ao congreso. A idea era crear algo diferente, entretido e divertido, que rompese coa rutina dos cursos habituais, ao tempo que fomentase a competitividade, beneficiosa para manter a ansia de aprendizaxe e mellorar as habilidades. Ademais, buscábase motivar os mozos para que continuasen loitando pola súa formación constante, o que os distinguiría no campo e lles aseguraría un futuro profesional sólido. Malia os desafíos organizativos, debemos dicir que foi todo un éxito.

No campionato participaron 18 países, os cales achegaban un participante e un xuíz cada un. Todos os asistentes ao congreso puideron seguir en directo o evento, que mesmo se puido seguir ao vivo a través da plataforma de Youtube.

As bases foron entregadas por escrito a todos os participantes, detallando os requisitos do recorte e o tempo para realizalo. Aos xuíces proporcionóuselles unha guía para cualificar o recorte e asignar puntuacións e penalizacións. O recorte que se levou a cabo foi o que a APPB promove entre os seus membros, xa que se considera o método funcional máis adecuado na actualidade (descrito polo grupo de traballo GT-FEPYBA).

Para non apartar demasiado tiempo as vacas da súa rutina habitual, e por cuestións de tempo, utilizáronse dous poldros: un en uso mentres outro estaba preparado en espera. En cada poldro, dous participantes recortaban unha pata posterior e outra anterior cada un, mentres dous xuíces os cualificaban por separado e non pertencían ao mesmo país que os participantes.

RESULTADOS MOI AXUSTADOS

As catro mellores puntuacións entre os 18 concursantes pasaron á seguinte rolda, onde se volveron a recortar unha pata posterior e outra anterior. Nesta ocasión, os 16 xuíces ausentáronse para non poder influír na distribución dos participantes, a quen se lles asignou unha cor a cada un. Desta maneira, ao regresar e sen saber quen realizara cada recorte, cada xuíz escolleu a cor gañadora, que foi escrita en papel e posteriormente contada para determinar os postos correspondentes.

Os resultados foron moi axustados, un indicativo do alto nivel do campionato, e deron como campión a Juan Sánchez, representante de España e Portugal, que se alzou como o gañador do cobizado Pezuño de Ouro. Seguíronlle Andrew Fry (Inglaterra), en segunda posición, e Jamie Sullivan (O Canadá) e Alex Pedicure (Francia), empatados a puntos na terceira praza.

É un grande orgullo que o representante da APPB (España e Portugal), Juan Sánchez, fose o vencedor deste 1.º Campionato Mundial, o que indica que imos por bo camiño en canto a formación e nivel de competencia. Esperamos repetir o próximo ano en Italia coa 2.ª edición do Congreso Mundial de Podoloxía Bovina. Parabéns á APPB e, en especial, ao gañador Juan Sánchez!

AGRADECEMENTOS

Desde estas últimas liñas, queremos expresarlles o noso sincero agradecemento a todos os asistentes por facer da 3.ª Summer Trimming School un rotundo éxito. Tamén nos gustaría agradecerlles a todos os patrocinadores: CowCare, Demotec, Zinpro, TPblock, Hipra, Ceva e Intracare, e aos colaboradores: hotel L’Azure, AVVideo e, por suposto, á granxa Mas Bes, o noso sincero agradecemento.

Esperamos vernos de novo na próxima edición.

Juan Sánchez, representante de España e Portugal, alzouse como o gañador do cobizado Pezuño de Ouro

Francia e Inglaterra, dous dos finalistas agardando o veredito

Foto de grupo dos representantes de España e Portugal

Escanea o QR para ver o vídeo do campionato

I CAMPIONATO MUNDIAL DE RECORTE

SU VIDA DEPENDE DE TÍ.

TU NEGOCIO DEPENDE DE ELLOS.

UNA SOLA DOSIS PUEDE PROTEGER A AMBOS.

PARA VACAS DE LECHE Y DE CARNE

BOVISAN® DIAR - Emulsión para inyección. Composición: Una dosis (3 ml) contiene: Rotavirus Bovino, inactivado, cepa TM-91, serotipo G6P1 (inactivado) ≥ 6.0 log2 (VNT)* Coronavirus Bovino, inactivado, cepa C-197 (inactivada) ≥ 5.0 log2 (HIT)** Escherichia coli, inactivado, cepa EC/17 (inactivada) expresado como F5 (K99) Adhesina ≥ 44.8 % de inhibición (ELISA)*** *VNT – test de neutralización del virus (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) **HIT – test de inhibición de hemoaglutinación (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) ***ELISA – Valoración inmunosorbente ligado a enzima (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) Adjuvante: Montanida ISA 206 VG 1.6 ml. Especies de destino: Bovino (vacas y novillas gestantes). Indicaciones de uso: inmunización activa, con el fin de conferir protección pasiva a sus terneros vía calostro/leche, para reducir la gravedad de la diarrea causada por rotavirus bovino, coronavirus bovino y el enteropatógeno E. coli F5 (K99) y reducir la eliminación del virus por los terneros infectados con rotavirus y coronavirus bovino. La inmunidad pasiva se inicia con el calostro y depende de si recibe suficiente calostro después del nacimiento. Vacunar solo animales sanos. Precauciones para el usuario: Este producto contiene aceite mineral. La inyección/autoinyección accidental puede provocar un dolor e hinchazón severo, que en raros casos podría resultar con la pérdida del dedo afectado si no se da atención médica inmediata. Si el dolor persiste más de 12 horas después del examen médico, acudir de nuevo al médico. Reacciones adversas: Frecuentemente hinchazón leve de 5-7 cm de diámetro en el sitio de la inyección y a veces acompañado inicialmente por un aumento de la temperatura local que se resuelve en unos 15 días. Puede observarse un ligero y transitorio incremento de la temperatura (hasta 0.8ºC) 24 horas después de la vacunación, que se resuelve dentro de los 4 días después de la vacunación. Posología: Administración im.. Una dosis en cada gestación, administrada en un periodo de 12 – 3 semanas antes de la fecha esperada del parto. Alimentación de calostro: La protección de los terneros depende de la adecuada ingesta de calostro de las vacas vacunadas. Si los terneros no consiguen suficientes anticuerpos por calostro poco después de que nazcan, tendrán fallos de transferencia pasiva de anticuerpos. Es importante que todos los terneros reciben una cantidad suficiente de calostro del primer ordeño en las primeras seis horas después del parto. Se recomienda que se alimenten de al menos 3 litros de calostro dentro de las primeras 24 horas y esta cantidad equivale aproximadamente al 10% del peso de un becerro. Tiempo de espera: Cero días. Conservar en la nevera (2 - 8°C). Proteger de la luz. No congelar. Formatos: 15 ml (5 dosis), 90 ml (30 dosis) y 450 ml (150 dosis) – Nº reg: 3301 ESP. Titular: FORTE Healthcare Ltd –Co Dublin (Irlanda). Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Administración bajo control o supervisión del veterinario. En caso de duda consulte con su veterinario.

Bovisan ® Diar, vacuna de 1 sola dosis, frente a diarreas neonatales de terneros, con una respuesta inmunitaria rápida y duradera.

Román González é o veterinario da gandería de leite SAT Prolesa (Sarria, Lugo) desde o ano 2008 e o responsable de levar o control de todo o rabaño, da xestión de todo un equipo de profesionais e de ter ao día todas as esixencias burocráticas desta granxa que naceu dous anos antes grazas á unión de 14 gandeiros con ganas de conseguir maiores producións e mellores condicións de vida. Nesta nova entrega de #YoSoyCampo quixemos coñecer o seu día a día e a súa actual experiencia como titor dunha futura veterinaria de produción, Almudena Sánchez.

Sempre quixeches dedicarte á gandería?

Son fillo de gandeiros e desde pequeno tiven claro que o meu eran as vacas. Quixen estudar Veterinaria, marchei para Lugo e, cando rematei, empecei a buscar traballo. Estiven tres anos facendo clínica cun equipo na zona de Santiago, fun collendo experiencia e, logo, por amor vinme para Sarria e empecei a traballar en SAT Prolesa como veterinario encargado da explotación.

Cales son as túas responsabilidades nesta granxa?

Como veterinario encargado da granxa, as miñas funcións son diversas. Fago o control reprodutivo, a clínica do día a día, a xestión de persoal, a burocracia de altas e baixas, e a organización de todo o traballo da granxa.

Que diferenzas existen entre o teu papel e o perfil do veterinario de granxa que esixe a nova normativa?

O meu traballo é moito máis amplo que o que require o veterinario de explotación que nos esixe agora o real decreto, porque a normativa o que prima é que exista unha figura que verifique que se cumpren uns protocolos, uns plans sanitarios e que todo iso estea rexistrado adecuadamente para poñelo a disposición da Administración. Eu, ademais de ser o que rexistra todo iso, son o propio executor ou o que garante que iso se execute de maneira correcta.

Cal é a parte que máis che gusta de ser veterinario?

O que máis me gusta son as vacas. Xa me gustaban de pequeno e séguenme gustando. Que sucede? Que na actualidade os veterinarios temos máis traballo administrativo que nada e eu onde realmente gozo é no medio dos animais.

Lembras algunha experiencia que te marcase ao longo da túa traxectoria?

Podo acordarme de varias. Marcoume moito o primeiro callar que operei ou a primeira torsión, tamén o primeiro animal que saíu adiante despois de estar moi, moi mal. Ver a evolución de todo o teu traballo, como vas crecendo e mellorando, vaiche deixando pegada.

Que aspecto é o que menos che gusta?

Agora mesmo temos 540 vacas en muxido, máis vacas secas e xovencas. Levar o control de todo ese volume de animais é o máis difícil, pero o que menos me gusta é a xestión do persoal e a prevención de riscos laborais. Se puidese delegar algo, elixiría desprenderme disto.

Como cambiou a profesión nestes anos?

O cambio máis espectacular que noto desde que empecei, hai xa algúns aniños, é a maneira en que se toman as decisións. Pasamos de facelo por sensacións a tomar todas as decisións baseadas en datos. Antes tiñamos un problema porque criamos que existía, pero só via-

“Animo a todos os estudantes a que coñezan o sector, porque moita xente non vén por descoñecemento”

mos a punta do iceberg. Hoxe analizamos unha chea de datos, estudamos onde pode estar o problema e valoramos cal é a mellor solución.

Están a ser os veterinarios recoñecidos no sistema de saúde global como merecen?

O termo One Health chegou para quedar, porque é certo que existe unha soa saúde. Hai unha porcentaxe elevada de patoloxías consideradas como zoonoses, é dicir, que proveñen de animais e cando chegan á saúde humana, a medicina necesita axuda tanto para controlar como para previr.

A formación multidisciplinar na saúde é básica e os veterinarios deberiamos formar parte dos diferentes comités asesores das consellerías e ministerios de sanidade e de medio rural.

Na nosa granxa, durante a pandemia, tivemos un traballador positivo e, segundo a lexislación daquel momento, teriamos que deixar de vir aos nosos postos de traballo todos os que formamos o equipo. Se non fose por veterinarios que contactamos da Administración, que entenderon realmente a nosa situación, nós teriamos que deixar os animais sen muxir, sen alimentación e sen coidados. Iso si que sería un delito de benestar animal e de saúde pública.

Como ves o futuro?

A curto prazo vexo un futuro moi prometedor para a nosa profesión, porque hai moito traballo e moi poucos estudantes de Veterinaria que se queiran dedicar á produción. Hai moita demanda de profesionais para cubrir as necesidades deste sector.

Iso si, veremos como nos espreme a opinión pública en canto a benestar animal e ás correntes animalistas e veganas que se están instaurando.

A miña opinión, despois do que nos pasou coa pandemia e coa guerra de Ucraína, é que sería unha temeridade que Europa non queira ter satisfeitas, cunha porcentaxe moi elevada, as súas necesidades agroalimentarias, porque, cando se depende de fóra, non se poden garantir nin as condicións dos produtos nin os seus prezos.

Se o sentido común se impón, o futuro será de moito traballo e de moita necesidade de man de obra cualificada.

Que lle dirías a unha persoa nova que queira dedicarse a isto?

Primeiro, diríalle que non o dubide e, segundo, que probe todas as modalidades que se pode atopar e que logo decida. Hai traballo moi ben remunerado e cunha calidade de vida aceptable. Non estamos a falar do de hai moitos anos, cando a calidade de vida brillaba pola súa ausencia.

Outra cousa que lle aconsellaría sería que non deixe de formarse nunca. Sempre estamos a aprender e esa é a base para permanecer no sector.

Insisto en animar a todos os estudantes da facultade para que nos coñezan, porque moita xente non vén ao sector por descoñecemento.

Eu estou agora mesmo traballando cunha estudante en prácticas e creo que todos deberiamos apoiar a xente que se interesa. A min persoalmente non me entorpece o día a día; ao contrario, estou agradecido porque me fai compañía e en poucos días comezará a facilitarme o traballo, xa que haberá cousas que xa me fará ela.

Esta moza murciana decantouse pola Veterinaria tras tres anos estudando Medicina. A falta de presentar o Traballo Fin de Grao para graduarse, chegou a Sarria desde a Facultade de Veterinaria de Canarias para realizar prácticas no vacún de produción porque cre que o traballo ao aire libre e os grandes animais formarán parte do seu futuro profesional.

Como chegaches a facer prácticas en SAT Prolesa?

O meu camiño tivo varios eses, porque empecei Medicina e deime conta de que o meu non era estar nun hospital. Veterinaria e o mundo dos animais sempre me chamaron a atención e acabei en Canarias, a facultade onde aceptaron a miña solicitude.

Como está a ser a experiencia con Román?

Levo pouquiño tempo, pero de momento estou moi contenta. Comecei facendo unhas prácticas en Murcia, cuns veterinarios ambulantes de clínica, e gustoume. Agora, de cara a rematar a carreira, quería formarme un pouco máis para ver como é o día a día real dunha explotación e como é o traballo que realiza un veterinario.

En principio, o traballo en granxas de produción paréceme bastante bonito e máis gratificante que estar nunha clínica encerrada, pero supoño que dependerá dos gustos persoais.

Como ves o futuro das ganderías?

Seguirá habendo futuro, pero con moitas pautas de benestar animal. Parece que todo será máis esixente.

“Quería ver como é o día a día real dunha explotación e como é o traballo que realiza un veterinario”

ALMUDENA SÁNCHEZ (MURCIA)

Instalacións e benestar nas vacas secas: a súa influencia na produción

Este traballo céntrase na importancia do lote de transición en canto ao seu benestar e confort e describe as principais claves para axudar a conseguilo cunhas boas instalacións e un bo manexo: descanso-confort, inxestión e ausencia de estrés térmico e social.

2. Que non estea sometido a estrés térmico nin físico.

forma o máis cómoda e sinxela posible)

PRINCIPAIS OBXECTIVOS

- Resaltar a importancia do lote de transición en canto ao seu benestar e confort.

- Como podemos axudar a conseguilo cunhas boas instalacións e un bo manexo.

- Incidir nos problemas que nos pode carrexar no presente e futuro da granxa se non o conseguimos.

Primeiro cómpre definir os catro piares de benestar en vacas (protocolos de avaliación Welfare Quality®):

1. Que non pase fame, sede nin malnutrición.

3. Que non sufra dor, nin enfermidades, nin lesións.

4. Que teña a capacidade para mostrar a maioría dos seus patróns de conduta sociais e non sufra medo na súa relación cos humanos. Á parte, nós, como técnicos/gandeiros, temos uns obxectivos nesta etapa de transición. Algúns dos aspectos máis importantes nunha granxa de leite son os seguintes:

- Minimizar estrés

- Minimizar inmunosupresión

- Aumentar consumo de materia seca

- Manter a condición corporal durante este período (todo isto da

Para saber que precisamos, debemos saber que fai unha vaca seca no seu día a día:

- A metade do día está tombada (en lactación 9-12 horas), en secas 12-14 h (das cales 10 h están remoendo)

- 6 h come e bebe (comen en 12-14 comidas de 20-35 min)

- 2 h socializa co resto da manda

Para ter todo este benestar necesitamos descanso-confort, inxestión e ausencia de estrés térmico e social, que desenvolvemos nas seguintes páxinas.

Servizo de Alimentación de Seragro SCG

O TEMPO QUE TARDA UNHA VACA EN DEITARSE É UN INDICATIVO DO CONFORT DO CUBÍCULO

CLAVE 1. DESCANSO-CONFORT

Podémolo obter mediante as seguintes actuacións:

Pastoreo: podería ser o sistema ideal para a vaca seca, en liberdade no pasto, pero en Galicia non todo o ano se está ben fóra: chove 150 d/ano, neva, temos tormentas eléctricas, sol… ademais dos problemas de malestar e mamites por moscas, ataques de lobo etc.

Nada disto nos achega benestar; por tanto, xa que están tombadas máis da metade do día, a zona de confort ten que ser o máis cómoda posible: branda, chea, seca e limpa

Cama quente ou fría: cada vez recórrese máis a este sistema, pois as vacas prefiren unha cama libre de obstáculos e branda onde descansar. Adoita utilizarse ben para o lote de secas, para o preparto, para parideira e, posteriormente, para un lote de posparto (sería importante ter parideira en cama quente, se non dispoñemos dun lote físico de preparto). En canto a dimensións, necesítase sobre 10 m²/animal de cama útil e en preparto 12 m², sen contar o corredor de alimentación.

Para manter limpa a superficie cómpre contar con pouca densidade de animais e manter un encamado regular e diario. As camas poden ser de diverso material, os máis comúns palla, serraduras, compost, area etc.

Os corredores de alimentación ou de exercicio deben ser amplos, –mínimo 5 m– con limpeza e dispoñer os bebedoiros cara a estes corredores inseridos, por exemplo, en muretes de formigón, algo importante tanto para manter a cama seca como para humedecer o patio de cara ao verán, en caso de ser necesario, e evitar que esvaren os animais.

Tamén é importante colocar cancelas entre o corredor e a cama para facilitar movementos dos animais para encamar etc. Deixar dúas zonas de acceso a camas para evitar zonas cegas que prexudiquen as vacas subordinadas.

- Ahorro de hasta un 90% en cimentación.

- Gran aislamiento y luminosidad.

- Ventilaciones automáticas.

- Menor estrés térmico.

- Mejores condiciones internas.

C/ Mª Glez “La Pondala”, nº4133393 - Gijón - Asturias

Camas frías/compost: variante económica da anterior. Consiste en encamar durante varios días ata que se alcancen, por exemplo, 30-40 cm de cama, despois airéase (cunha grade ou unha fresadora 1-2 veces ao día) para quitar humidade e para parar a fermentación. O aireado pódese facer. Entre as vantaxes deste sistema destaca, principalmente, o aforro de material.

a) Unha vaca frisona tombada ocupa 2,4-2,78 m (Antonio Callejo Ramos e Miguel Á. Majano Gamarra, Frisona Española, n.º 216) e de espazo de acometida para levantarse necesita 70-75 cm; por tanto, debemos facilitar todo iso con cubículos dun longo de 3,05 m, se son contra parede, ou 5,5 m se son cabeza con cabeza (Cook, 2004).

Estabulación libre con cubículos: os máis usados no noso territorio, por aforro de espazo, de material de encamado, por fácil manexo etc.

Poden ser de diferente material, de diferentes formas e modelos, pero todos eles teñen que estar ben dimensionados para permitir os movementos naturais dos animais. Deben colocar a vaca de maneira recta dentro do cubículo, pero sen mancarse ao tombarse nin ao erguerse.

b) De pegada no chan necesita 1,75-2 m; por tanto, o cubículo ten que permitir coller o animal nesa posición fisiolóxica (do bordo ata a almofada mínimo 1,952,00 m). Non hai unha medida fixa para os cubículos, cada granxa é diferente, debemos adaptar o dimensionamento dos cubículos ao tamaño dos nosos animais.

O tempo que tarda unha vaca en deitarse é un indicativo do confort do cubículo. Estímase que o tempo medio para deitarse dende que flexiona a extremidade anterior é de 5,20 s! e, de incrementarse, podería indicar que o espazo non se adapta ás súas necesidades. Tamén debe levantarse sen impedimentos, sen golpes e en pouco tempo.

Os principais erros cos deseños de cubículos en vacas secas son os seguintes:

- As barras domadoras: teñen que estar mínimo 1,25-1,3 m de altura dende a superficie da cama e a unha distancia en diagonal de 1,95-2,1 m dende a parte exterior do bordo.

- Acurtar a lonxitude do cubículo:

• con almofadas duras como as de formigón, tubos de plástico, listóns de madeira, que causarán lesións nas patas dianteiras

• por pouco espazo de acometida

O que conseguimos é que a vaca busque a diagonal, se nos cruce no cubículo e se meta entre os ferros porque non colle (a mellor almofada é unha boa morea de material no medio dos cubículos).

- Anchura: debemos ter en conta que son animais máis voluminosos, necesitan máis espazo; por tanto, 1,271,35 m ancho entre cubículos.

Debemos recordar as seguintes cuestións:

Cómpre destacar que en cubículos de plástico deben estar colocados a 1,20 entre postes por firmeza e garantía do fabricante!

PARA MANTER LIMPA A SUPERFICIE CÓMPRE CONTAR CON POUCA DENSIDADE DE ANIMAIS E MANTER UN ENCAMADO REGULAR E DIARIO

- Altura do bordo: debe ser baixa, 15-18 cm, incluso máis pequenos en preparto. Estamos manipulando animais moi pesados e torpes.

En canto ao material de recheo, temos varios tipos: palla, serraduras, casca de arroz, compost, area, carbonato... (tamén de colchonetas). Calquera é válido, pero ten que permitir unha cama branda, seca e limpa onde descansar.

- Evitar 3 filas de cubículos nas secas; o mellor son 2 filas para non ter tanta saturación na cornadiza. Tendo a mesma distancia de cornadiza, en sistema de 3 filas imos exceder o 90 % de ocupación de presebe (chegar incluso a un 135 %) cos problemas que iso implica. No caso de ter 3 filas, hai que pensar que a capacidade do lote a marca a cornadiza, non o número de cubículos!

Teñen que ser baixos, para evitar golpes, pois estamos traballando con animais moi pesados e moi torpes. Debe haber, como mínimo, 2 corredores laterais; así evitamos corredores cegos que entorpezan a libre circulación e facilitamos acceso ao comedeiro. Cómpre posibilitar unha zona neles para colocar o pediluvio (quincenal ou semanal según incidencia) e, sobre todo, que sexan fáciles de estreitar, con laterais inclinados para evitar que poidan colocar un pé fóra del, porque, se poden colocalo, o vai facer co pé enfermo.

- Zonas de circulación: pasos laterais amplos (3,5-4 m) en sistemas de 2 filas de cubículos e evitaremos colocar os bebedoiros nestes pasos para non entorpecer a circulación. Se tivésemos que colocar bebedoiros neles, a anchura será como mínimo de 4,2 m para que haxa vacas bebendo e poidan circular outras polo paso..

Debemos ter en conta que hai risco de dermatite por baixar a periodicidade no baño (en leite, os baños son máis frecuentes) e tamén por agrupar con xovencas, que adoitan ser un reservorio na granxa por estar en peores instalacións ou ser as máis esquecidas.

Os patios serán ben dimensionados. Aquí cómpren varias recomendacións, pero como mínimo 5 m de anchura no de alimentación para permitir circular dúas vacas ao par detrás das que están comendo, e no de exercicio tamén, porque, se colocamos bebedoiros, teñen que deixar beber e circular animais.

O raiado é importantísimo; debido ás feces máis secas, a superficie resécase facilmente e vólvese esvaradía. Callejo Ramos (2005) indica rañuras de 1-1,5 cm de anchura e de 1,25-1,5 cm de profundidade, separadas 7,5 e 10 cm. Cabe a posibilidade de mollar os patios se se necesita.

CLAVE 2. INXESTIÓN DE ALIMENTO E AUGA

O CMS en secas vai determinar o CMS en posparto; canto máis consumo, menos problemas arredor do parto (hipocalcemia, cetoses...) e máis leite durante a lactación. As secas dedican de media 6 horas a comer (12-14 comidas) e beber (aproximadamente 4555 l de auga).

En canto á comida, intentaremos facela con forraxes de mellor calidade, o máis sas posible (escoller as partes centrais nos silos) e o maior picado e mesturado posible. Iso vainos garantir que non escollan e que teñan un maior consumo.

NON HAI UNHA MEDIDA FIXA PARA OS CUBÍCULOS, CADA GRANXA É DIFERENTE, POLO QUE DEBEMOS ADAPTAR O DIMENSIONAMENTO DOS CUBÍCULOS AO TAMAÑO DOS NOSOS ANIMAIS

Exemplos de diferenzas:

Debemos facilitarlle o acceso á comida. Hai que ter en conta que as vacas secas son máis corpulentas, son xestantes; por tanto, o espazo no comedeiro/cornadiza debe ser maior, cornadizas + amplas 75 a 80 cm.

Evitar barra libre, porque, aínda que permite maior liberdade para o animal, tamén permite máis dominancia das que mandan no rabaño (90 cm lineais por animal).

A cornadiza debe ter certa inclinación cara a diante (10°-20°), para facilitar o acceso a comida no presebe ata a máxima distancia posible. Para iso tamén estará elevado o presebe 10-15 cm respecto ao corredor onde está a vaca. A superficie debe ser de fácil limpeza, que permita que non se pegue comida nel para evitar putrefacción, malos olores e quentamentos de comida (resinas, aceiro, pedra-mármore…). Existen outros tipos de cornadizas non trabantes pero semilibres, flexibles, que permiten inclinacións de ata 30° e regulables en anchura.

En todos os lotes da granxa é importante o arrimado, pero neste máis se cabe.

A comida nesta etapa de transición é máis seca, menos pesada, menos palatable, menos enerxética, fácil de escoller, por iso temos que intentar picar ben a comida, mesturala ben e terlla accesible o máximo tempo posible a todos os animais. Recordemos que sempre as prexudicadas son as vacas débiles, que irán comer cando non están as dominantes cerca (por ex., de noite). No seu afán de escoller desarriman e para permitirlles ás vacas débiles ter máis oportunidade de comer, temos que intensificar o arrimado, ben manualmente, mecanicamente ou ben robotizando este traballo e facendo que pasen máis a miúdo polo lote de secas e, sobre todo, de noite.

Ademais, cada vez que arrimamos, incentivamos os animais a ir ao presebe (verémolo moi claro coa monitorización).

En canto aos bebedoiros, serán de fácil limpeza (inox), alto caudal (30 l/min), pois unha vaca bebe 15-20 l/min. En lactación beben máis litros, pero as se-

cas poden chegar a 75-115 l/d (MWPS, 2000), dependendo da inxestión de materia seca, épocas de máis calor...

Precísanse 10 cm/animal, a altura 70-90 cm do solo, mínimo 2 bebedoiros en cada lote e colocados, a ser posible, fóra de zonas de paso e sen escapatoria. Así mesmo, hai que evitar colocar en cornadiza (por humedecer comida, zona + afluencia). A súa limpeza diaria garante auga salubre.

CLAVE 3. AUSENCIA DE ESTRÉS

TÉRMICO E SOCIAL

Evitar o estrés térmico (significa que “o animal xera máis calor metabólica do que as condicións ambientais lle permiten disipar). Medímolo mediante o THI, índice que combina T.ª ambiente e humidade relativa do aire. O estrés térmico en vacas comeza THI> 68.

Podémolo evitar con dous métodos principais: ventilación natural ou refrixeración directa por evaporación:

1. Ventilación natural

- É importante a orientación da nave se a facemos nova e tamén se remodelamos unhas instalacións vellas á hora de abrir e tirar paredes. Debemos buscar:

- Máxima claridade 200 LUX (sen incidencia directa dos raios solares en animais e comida)

Buen picado y mezclado

Mal picado y mezclado

A RAZÓN DE MITIGAR O ESTRÉS POR CALOR EN SECAS É PORQUE TRAE IMPORTANTES CONSECUENCIAS E REPERCUSIÓNS A CURTO E LONGO PRAZO NO BENVIR DA GRANXA, QUIZAIS MÁIS DAS QUE NOS IMAXINAMOS

KESSENT® y LysiGEM™

LIDERANDO UNA

GANADERÍA MÁS SOSTENIBLE

GANADERÍA

La metionina y la lisina son los dos aminoácidos esenciales más limitantes para la producción lechera en los rumiantes.

Los beneficios de la metionina y la lisina son bien conocidos pero, cuando se utilizan de forma concertada, proporcionan beneficios adicionales más allá de la suplementación con el aminoácido individual. Sin su inclusión nunca podremos llegar a maximizar ni optimizar nuestra producción.

KEMIN, como único proveedor de metionina y lisina ampliamente contrastadas, pone a su disposición KESSENT y LYSIGEM.

CLAVE 3: AUSENCIA DE ESTRÉS TÉRMICO E SOCIAL

Evitar o estrés térmico (significa que “o animal xera máis calor metabólica do que as condicións ambientais lle permiten disipar). Medímolo mediante o THI, índice que combina T.ª ambiente e humidade relativa do aire. O estrés térmico en vacas comeza THI> 68.

Podémolo evitar con dous métodos principais: ventilación natural ou refrixeración directa por evaporación:

O LOTE DE SECAS SERÁ (CON MENCIÓN ESPECIAL AO PREPARTO) O LOTE MÁIS IMPORTANTE EN CANTO Á REFRIXERACIÓN NUN ESTABLO, POR DIANTE DA SALA DE ESPERA E DO LOTE DE LACTACIÓN

1. Ventilación natural

- É importante a orientación da nave se a facemos nova e tamén se remodelamos unhas instalacións vellas á hora de abrir e tirar paredes. Debemos buscar:

- Máxima claridade 200 LUX (sen incidencia directa dos raios solares en animais e comida)

foto18

- Mellor aireación natural (sen correntes directas sobre os animais)

- Mellor aireación natural (sen correntes directas sobre os animais)

- Aire fresco no interior (libre de amoníaco, de humidade alta, de aire quente con patóxenos...)

- Aire fresco no interior (libre de amoníaco, de humidade alta, de aire quente con patóxenos...)

- Podemos colocar diferentes solucións para salvagardar os animais, evitar incidencia de raios solares directos ou correntes, sen necesidade de paredes de formigón: paneis translúcidos, paneis de madeira, toldos ou mallas.

- Illar teito con paneis sándwich, la de roca, proxectado etc.

- Podemos colocar diferentes solucións para salvargar os animais, evitar incidencia de raios solares directos ou correntes, sen necesidade de paredes de formigón: paneis translúcidos, paneis de madeira, toldos ou mallas.

Todo isto axudaranos a ter unha boa ventilación natural, pero, se non é su ciente, temos que recorrer aos seguintes métodos:

- É importante ter teitos altos para disipar o aire quente, así como a apertura de cumios (3 cm de apertura vertical por m de anchura nave).

2. Refrixeración directa por evaporación. Ventilación forzada na cornadiza e na área de descanso, combinado con duchas en presebe segundo o THI. De 21 °C a 28 °C (estrés leve-moderado) chegaría a ventilación e, cando é maior de 28 ºC (estrés moderado-severo), cómpre arrefriar as vacas.

O Dr. Israel Flabenbaum (Cow Cooling Solutions) recomenda na línea de alimentación:

- duchas de 30 a 45 segundos en ciclos cada 5 min a 10 min de ventilación

- auga 1,8-2,7 l/min (para penetrar sucientemente o pelo e chegar á pel)

- ventilación vertical e horizontal con velocidade do aire de 3 m/s

- arrefriamento acumulativo de 6 h ao día

Para cama quente, recoméndase recorrer a túneles de refrixeración (evitar humedecer a cama para non aumentar a incidencia de mamite):

- duchas de 45 a 60 segundos cada 5 min

- auga 6 l/min

- vel. aire 6-8 m/s

- duración no túnel 30-45 min

Os ventiladores que se están demandando máis son os horizontais tipo “helicóptero” polos seguintes motivos: maior eficiencia, menor consumo, maior velocidade de aire, posuír variador de frecuencia individual (regulan a súa velocidade dependendo do THI de cada zona do establo) e, sobre todo, un menor ruído.

nun establo, por diante da sala de espera e do lote de lactación (por esa orde).

Debemos situar os lotes, parideira, preparto e secas, na zona con mellor ventilación natural ou forzada das nosas instalacións, con mellor claridade, con menor densidade de animais e de maior percepción visual do rabaño.

OS VENTILADORES QUE SE ESTÁN A DEMANDAR MÁIS SON OS HORIZONTAIS TIPO “HELICÓPTERO”, ENTRE OUTROS MOTIVOS POLA SÚA MAIOR EFICIENCIA E MAIOR CONSUMO

- A razón de mitigar o estrés por calor en secas é porque trae importantes consecuencias e repercusións a curto e longo prazo no devir da granxa, quizais máis das que nos imaxinamos:

- Baixa o CMS, baixa a inmunidade e aumentan os problemas pre- e posparto (hipocalcemia, cetose, mamite…)

- Diminúe o desenvolvemento do ubre (menos costro e de menor calidade)

- Diminúe a produción láctea durante a lactación seguinte (varios estudos descríbeno cunha media de un 8,6 % menos de produción, 3,4 l menos).

- Tao et col., 2002 (J. Dairy Sci. 95:7128:7136) descubriron que as secas con estrés térmico pariron crías máis pequenas, menor IgG circulante por menor capacidade de absorción no seu intestino (-21 %), con menos defensas e máis patoloxías e posterior menor peso á desteta.

- Ademais, esas futuras xatas deron de media dende 2,2 kg en primeira lactación ata 3,8 kg menos de leite na súa terceira lactación! (Monteiro et al., 2016 J. Dairy Sci.99:8443:8450).

Por todo isto, debemos ter claro que o lote de secas será (con mención especial ao preparto) o lote máis importante en canto á refrixeración

MINIMIZAR O ESTRÉS SOCIAL

As vacas son animais de rabaño, cunhas xerarquías establecidas de dominancia e subordinación. Os factores que inflúen para determinar a posición na escala xerárquica do rebaño son o tamaño (alzada e peso), a presenza ou non de cornos, a idade ou o status hormonal, de tal xeito que as primíparas se ven relegadas a posicións máis baixas da xerarquía dentro do rabaño (Phillips e Rind, 2001; Calleja, 2005). Por tanto, temos que minimizar este tipo de “estrés social” na medida do posible, por todas as repercusións que ten a baixada de CMS e de confort na etapa de transición.

A continuación, analizamos cales son os mellores métodos para poñelo en práctica.

Facendo lotes:

- A ser posible, ter separadas adultas de primíparas preñadas tardías, por ser estas últimas máis débiles, pero tamén máis activas e con menos descanso, ata 2,5 h menos en 10 d (o Dr. Shueneman así o constatou). Se non é posible, hai que manter un control do número de xatas por exceso e por defecto respecto das secas, adiantando ou atrasando o movemento das primíparas ao lote seco (moitas primíparas con vacas prexudican as adultas e, se pasa ao revés, saen prexudicadas as primíparas).

- Facer un preparto para 2-3 semanas antes da data prevista, para maior vixilancia de patoloxías (ubre, hipocal-

cemias…), con menor movemento de animais, maior superficie dispoñible, a mesma comida que a das vacas secas e, a poder ser, con contacto entre os lotes mediante as cancelas para que poidan seguir socializando pero estean máis tranquilas.

Debido a que uns días antes do parto baixan o consumo, temos que intentar que esta baixada sexa o menos pronunciada posible para mitigar o estrés.

Este lote ten moita importancia. Cómpre facelo en dous casos:

a) Se non podemos separar xovencas a termo con secas, pois ao metelas neste lote cun estadio xa avanzado de xestación, con máis ubre e dor por inflamación, van ser menos activas e van xerar menos disputas coas vacas.

b)b) Se temos as secas no exterior, pois aquí as podemos vixiar mellor, ter menos competencia por comida, etc.

- Parideira. Para mover un animal e que estea máis tranquilo no momento do parto. Sempre cerca ou pegado

aos outros lotes secos, tanto se temos preparto coma se non.

• Os movementos dos lotes debemos facelos un día na semana, non a diario (debido a que cada vez que realizamos un cambio de animais, estes volven a xerarquizar durante 2-4 días, nos que aumentan as socializacións, disputas, golpes, risco de accidentes, menos tempo de descanso e menos tempo de inxestión de comida).

É fundamental apoiarnos na tecnoloxía para detectar problemas, sobre todo cando a gandería colle unhas dimensións importantes.

- Cámaras de vídeo. Co fin de que nos permitan detectar vacas de parto, causas de algún accidente acontecido, detectar animais moi dominantes por exemplo con cornos ou outros demasiado débiles, axustar mellor a comida (en que momento quedaron sen comida, moito tempo antes da descarga…).

- Colares de monitorización. Este tipo de tecnoloxía merece unha mención especial, pois permítenos detectar moitos dos problemas de

estrés dos que vimos falando (térmico, social, de saúde...). Se conseguimos atallalos cedo, poderemos solucionar moitos dos problemas do período seco.

Exemplo dunha granxa con colares colocados en secas, posparto e presecado, onde podemos observar diversidade de información:

1. A disposición ideal das vacas secas no conxunto da granxa, pois apenas sufriron estrés por calor, podemos ver a diferenza de bafexo entre o lote presecado (picos 250 min/d) e as de secas no mes de setembro (sen apenas cambio na súa rutina).

2. Incidencia dos movementos de animais no lote de secas. É unha granxa que ten separadas primíparas de adultas, tamén durante a lactación, e, cando estas volven como secas para o segundo parto, establecen novas xerarquías co resto do rabaño co que nunca tiveron contacto. Durante 2-3 días aumenta a actividade, incluso marcan celo, pero tamén diminúe a inxestión de alimento, horas de descanso e de ruminación durante eses días; de aí a importancia de non facer movementos dos lotes a diario, senón semanal.

Neses movementos de lote, podemos observar como se produce na inxestión de alimento un pico ás 4-5 da mañá, coincidindo co momento

que se achegan ao comedeiro esas vacas de primeiro parto secas acabadas de meter no lote (animais subordinados-débiles na escala de xerarquías).

3. Efecto do arrimado robotizado, sobre todo de noite, cada vez que pasa cada 2 horas, as vacas érguense a comer e os grandes picos de inxestión cando descarga o carro.

4. Ademais, axúdanos no parto e posparto temperán, temos unha vaca (310) con un aviso de prealerta de parto e un problema de saúde (sen apenas actividade, inxestión e apenas ruminación), coincidindo cun parto distócico. Posteriormente tivo hipocalcemia, con boa evolución posterior.

OS COLARES DE MONITORIZACIÓN PERMÍTENOS DETECTAR MOITOS DOS PROBLEMAS DE ESTRÉS DOS QUE VIMOS FALANDO (TÉRMICO, SOCIAL, DE SAÚDE...)

CONCLUSIÓNS

1. As mellores instalacións da granxa teñen que ser para o período de transición nesta orde: preparto e despois para as secas (as mellor ventiladas, con mellor claridade, con mellor visibilidade e as máis cómodas).

2. O CMS preparto determina o CMS posparto; canto máis coma de seca, máis comerá durante a lactación e iso vainos dar menos patoloxías e maior produción (a inxestión ímola ter con moito descanso, confort, con espazo en cornadiza e con moito arrimado).

3. Minimizar o estrés nesta etapa de transición.

- Estrés térmico: etapa moi crítica o secado en canto aos efectos da calor no futuro da granxa (problemas posparto, baixada de produción na lactación próxima, crías máis débiles, menos peso, con menos produción en lactacións futuras).

- Estrés social: é importante a separación de lotes: poder dispoñer dun lote de secas, lote de xovencas a termo e un preparto en cama quente/fría a ser posible, 15-20 días antes do parto; realizar movementos semanais dos lotes.

filosofía Lely para

en

explotacións (III): a alimentación no robot de muxido

A tecnoloxía revolucionou a forma en que operan as granxas leiteiras nos últimos anos e, neste sentido, un dos aspectos máis impactantes é a alimentación das vacas nun negocio con sistemas de muxido automatizado. Os robots de muxido Lely Astronaut non só transformaron a maneira en que se extrae o leite, senón que tamén impulsaron unha nova era de alimentación precisa e personalizada para as vacas.

Unha das claves para que un robot de muxido funcione á perfección, é dicir, que as vacas acudan de forma regular a muxirse sen que o gandeiro teña que levalas ou forzalas a acudir á cabina de muxido, é a alimentación.

O equilibrio alimentario entre o que os animais comen no presebe e o que comen no robot é vital para o bo funcionamento dunha explotación láctea, pero é que, ademais, o que busca unha grande explotación, por norma xeral, cando cambia a un sistema de muxido automatizado, é mellorar o rendemento do seu negocio en canto a produción de leite, ademais de ter menos man de obra e máis benestar e lonxevidade no seu rabaño.

PMR FRONTE A TMR

Unha boa ración para unha explotación con sala de muxido non adoita ser unha boa ración para unha granxa con robots. Na sala, as vacas son levadas ao muxido, non incentivadas a ir en ningún momen-

to, polo que comen unha serie de quilos de comida no presebe ao longo do día antes de acudir á hora indicada a muxirse. Cada vaca pode comer máis ou menos, sen ter en conta o que produce, os días de leite nos que está ou o seu estado de saúde.

Todo o concentrado e alimento que inxire ao longo do día parte única e exclusivamente do que hai no presebe, é

o que se chama TMR (Total Mix Ration), buscando unha ración única para todos os animais da granxa, sen importar as características individuais de cada vaca.

En cambio, co robot de muxido o que se persegue é unha alimentación baseada no PMR (Partial Mix Ration), ou o que é o mesmo, unha ración máis equilibrada e compensada vaca a vaca. Ese equilibrio conséguese no presebe, pero tamén no

A

o muxido

grandes

robot, onde a vaca, á parte de muxirse, comerá ese penso que lle fará gañar máis rendemento leiteiro, o que conseguirá que incremente a súa produción, que estabilice máis os seus picos de lactación e que acuda con moita máis frecuencia ao Lely Astronaut.

O PENSO NO ROBOT

Non se trata de “quitarlle” penso da cornadiza para darllo no robot. Débese buscar un equilibrio. O penso do presebe vai ser diferente ao que se utiliza no robot: o primeiro adoita ter máis compoñentes proteicos e o do Astronaut é máis enerxético. A vaca ten que poder manterse ben alimentada coa ración que come no comedeiro, pero necesita unha achega extra de enerxía que ten que buscar no robot.

Se as vacas cobren as súas necesidades nutricionais no comedeiro, a súa asistencia ao robot verase reducida, de aí a importancia de ter unha ración ben axustada e animais que non estean saciados no presebe, xa que un desaxuste levará a un aumento no traballo do gandeiro, que terá que levar máis vacas cara ao robot.

É crucial coidar a palatabilidade do penso do robot. Sen o incentivo da subministración de concentrado na máquina, a frecuencia de muxido será baixa e, sobre todo, variable. É necesario incentivar os animais para que acudan ao robot de forma voluntaria cun concentrado ben formulado e que incorpore na súa composición unha selección de ingredientes con alta palatabilidade, sempre granulado con máxima durabilidade.

Ademais, os robots de muxido Lely Astronaut permiten a utilización de varios pensos diferentes, mesmo líquidos. Podemos utilizar tres tipos diferentes de granulado e un corrector líquido grazas ao Lely Titania.

O concentrado nos robots Lely repártese a través de senfíns que descargan o penso nunha moega, que, á súa vez, se depositan no comedeiro por medio dun dispensador pneumático. Ese dispensador en cada ciclo de traballo fornece entre 50 e 70 gramos de penso. Cada tipo de penso debe ser calibrado para saber con exactitude a cantidade que achega o dispensador.

Grazas a esta maneira de distribuír o concentrado, a vaca come o penso aos poucos mentres está no box de muxido. Se a visita é interrompida, ou dura menos tempo do que a esa vaca en concreto lle adoita levar muxirse, non comerá todo o concentrado que tiña

pautado, xa que, se non, o que ocorrería é que este quedaría no comedeiro e se desaxustaría a fórmula para o resto das vacas do rabaño.

PENSO POR VISITA E TÁBOAS DE ALIMENTACIÓN

O concentrado fornecido a cada vaca no robot de muxido depende de varios factores. O primeiro, a cantidade diaria programada para ese animal. O segundo, o tempo transcorrido desde o último muxido e a previsión de futuras visitas. O Lely Horizon realiza de forma automática o cálculo de concentrado para ordenalo a través de cada muxido, aínda que sempre pode ser modificado polo gandeiro, tanto na propia pantalla do robot, de forma manual, coma no programa informático.

En canto ás táboas de alimentación atopamos catro posibles procesos. O primeiro é a preparación para a lactación. Hai gandeiros aos que lles gusta pasar as vacas polo robot uns días antes de parir, sobre todo as xovencas, para que non descoñezan o sistema de muxido.

O segundo período está comprendido entre o día do parto e o pico de lactación. A alimentación neste primeiro mes vai ser independente da produción da vaca e o concentrado incrementarase de forma progresiva e lineal.

O terceiro, a lactación. Este período é o comprendido desde o pico de lactación, día 45 en adultas e 70 en primíparas (dependendo de cada granxa), ata 20 días antes do secado esperado da vaca. A cantidade de concentrado neste caso vai exclusivamente en función da produción láctea do animal, entendendo que se lle dará máis penso no box a medida que a súa produción sexa superior.

O cuarto e último proceso, o secado. Durante os 20 días previos ao secado da vaca, váiselle reducindo aos poucos a cantidade de concentrado que come no robot para favorecer o secado e que logo non teña ningún problema.

Se queres saber máis sobre o modelo de Lely para robotizar grandes explotacións de leite, non dubides en poñerte en contacto con nós no seguinte enderezo de correo electrónico elmodelolelyparalasgrandesexplotaciones@cor.lelycenter.com e lembra que unha vaca feliz é unha vaca máis produtiva.

Que se agarda da gandería de leite no ano 2050 segundo a intelixencia artificial?

Neste traballo recompilamos as respostas que nos facilitou o ChatGPT no que respecta ao futuro da produción de leite, das tecnoloxías predominantes nas granxas e do traballo dos veterinarios ata o ano 2050.

1Innogando

2ConselleríadoMedioRural

3Técnicodexestión,DeputacióndeLugo

4FacultadedeVeterinaria,UniversidadedeSantiagodeCompostela(USC)

Agora que o uso da intelixencia artificial (IA) está tan de moda en todos os ámbitos e facetas da sociedade, pedímoslle a ChatGPT (sistema de chat apoiado no modelo

de linguaxe autorregresiva baseada en Deep learning) que nos esboce unha visión futurista da industria láctea fundamentada nas tendencias actuais e as expectativas do sector

ata a metade do século XXI. E aínda que debemos ter en conta que os desenvolvementos reais poden variar durante este período de tempo, esta é a súa predición sobre o futuro da produción de leite, as tecnoloxías predominantes nas granxas e o traballo dos veterinarios ata o ano 2050.

COMO SERÁ A GANDERÍA DESTINADA Á PRODUCIÓN DE LEITE NOS VINDEIROS ANOS?

Prevese un incremento do uso de novas ferramentas tecnolóxicas que permitirán unha mellora da xestión das ganderías, aumentando a produtividade e resiliencia dos animais, a sustentabilidade ambiental e as condicións de traballo e a calidade de vida dos gandeiros. Entre elas destacariamos:

A ganadería de precisión: en 2050, a industria leiteira beneficiarase da gandería de precisión, que se basea no uso de tecnoloxías avanzadas como a intelixencia artificial (IA), os sensores e o Big Data para monitorear e optimizar a produción de leite. Estas tecnoloxías

As novas xeracións terán a necesidade de coñecer e poñer en práctica os conceptos tecnolóxicos que se aplican na gandería 4.0

Elio López García1, Carlota Antelo del Río1, Jesús Cantalapiedra Álvarez2, Carlos Rodríguez Rodríguez3, Mercedes Camiña García4

poden axudar a identificar problemas de saúde nas vacas antes de que se convertan en problemas graves e a axustar a alimentación e o coidado das vacas para maximizar a produción de leite (Wolfert et al., 2017).

A sostibilidade ambiental: co cambio climático e a presión ambiental cada vez máis evidentes, a industria leiteira esforzarase por ser máis sustentable. Isto podería implicar prácticas de xestión de residuos máis efectivas, unha maior eficiencia na alimentación e a produción, e unha transición cara a fontes de enerxía renovable (Gerber et al., 2013).

A xenómica: o avance na xenómica e a biotecnoloxía permitirá unha mellor selección e cría de vacas para a produción de leite. Isto podería incluír a selección de características específicas, como a resistencia a enfermidades e a eficiencia na produción de leite (Hayes et al., 2009).

As alternativas ao leite de vaca: en resposta ás preocupacións ambientais e de benestar animal, así

como ás necesidades dietéticas dos consumidores, veremos un aumento nas alternativas ao leite de vaca, coma o leite a base de plantas e o leite de laboratorio (Stephens et al., 2018).

CALES SERÁN AS TECNOLOXÍAS PREDOMINANTES NAS EXPLOTACIÓNS?

HABERÁ MÁIS ROBOTS OU SALAS DE MUXIDO?

Nas granxas incrementaranse o uso da robótica e a automatización nas actividades cotiás nas explotacións baseadas principalmente en:

Os robots de muxido: actualmente son unha realidade en moitas granxas modernas e o seu uso expandirase a medida que a tecnoloxía mellore, se volva máis alcanzable (Hogeveen et al., 2010) e persista a falta de man de obra. Os robots de muxido poden muxir as vacas de maneira máis eficiente e constante, reducir a necesidade de man de obra e permitirlles ás vacas seren muxidas a vontade, o cal pode aumentar o benestar animal.

Entra no sorteo dunha estancia de dúas noites para dúas persoas en Cabanas Rías Baixas!

As 100 primeiras compras na web de merchandising Vaca Shop formarán parte dun sorteo en colaboración con Cabanas Rías Baixas para pasar dúas noites a gastos pagos nun dos seus bungalós ecoeficientes.

Fai a túa compra xa para participar!

Condicións xerais:

• Válido para 2 adultos ata o 31 de decembro de 2024.

• Válido para 2 noites.

• Necesítase reserva previa e confirmación de dispoñibilidade.

• Inclúe: almorzo, aparcadoiro privado, fast wifi e pellets.

• Bono non reembolsable.

• Bono non transferible

O monitoreo automatizado de saúde e benestar: a tecnoloxía de sensores pode utilizarse para monitorear a saúde e o benestar das vacas en tempo real. Por exemplo, os sensores poden medir a temperatura corporal, a frecuencia cardíaca e os niveis de actividade para detectar signos de enfermidade ou estrés. Tamén poden utilizar a intelixencia artificial para analizar os patróns de comportamento e detectar anomalías (Rutten et al., 2013).

Os sistemas de alimentación automatizada: os sistemas de alimentación automatizados poden proporcionarlles ás vacas unha dieta optimizada baseada no seu estado de saúde, etapa de lactación e rendemento leiteiro. Estes sistemas poden medir a inxestión de alimentos e axustar as racións de alimentación (Borchers e Bewley, 2015).

Os drons e a tecnoloxía de imaxes: os drons e a tecnoloxía de imaxes poden utilizarse para supervisar as vacas e os pastos. Por exemplo, os drons poden monitorear a saúde dos pastos, detectar problemas de pragas e asegurar que as vacas teñan suficiente forraxe. A tecnoloxía de imaxes pode utilizarse para detectar problemas de saúde nas vacas, como coxeiras (Islam et al., 2017).

En canto á pregunta de se haberá máis robots de muxido ou máis salas de muxido, isto dependerá en gran medida dos avances tecnolóxicos, a economía e as preferencias e necesidades individuais das granxas. Ambos os sistemas teñen as súas vantaxes e desvantaxes, e é moi probable que vexamos un aumento no uso de ambos os sistemas no futuro.

COMO SERÁ O TRABALLO DE VETERINARIO DE VACÚN LEITEIRO NOS VINDEIROS ANOS?

O traballo do veterinario no ano 2050 será moi diferente ao que coñecemos hoxe. En función dos avances tecnolóxicos e as necesidades da industria estará enfocado a:

A prevención: coa mellora da tecnoloxía de monitoreo da saúde animal, o seu traballo centrarase máis na prevención de enfermidades en lugar de tratalas unha vez que ocorren. Os sensores e a tecnoloxía de análise de datos poden

axudalos a identificar signos temperáns de enfermidade e tomar medidas para previla (Lopes e Ruegg, 2021).

Interacción coa tecnoloxía: deberán interaccionar de forma rutineira coa tecnoloxía avanzada, coma os robots de muxido, os sistemas de monitoreo da saúde animal e os sistemas de xestión de granxas, e deberán ser capaces de interpretar os datos recompilados por estas tecnoloxías e utilizalos para tomar decisións informadas sobre o coidado e o manexo das vacas (Mader et al ., 2021).

Xenómica: cos avances na xenómica e a biotecnoloxía, os veterinarios involucraranse na selección e cría de vacas para características específicas, como a resistencia a enfermidades e a eficiencia na produción de leite. Tamén poderán usar tecnoloxías de edición xenética para mellorar a saúde e a produtividade das vacas (Cue et al., 2020).

Benestar animal: cunha crecente conciencia sobre o benestar animal, os veterinarios xogarán un papel clave en garantir que as vacas sexan tratadas de maneira humana e ética. Isto podería implicar o aseguramento das condicións de vida adecuadas, o manexo da dor e do estrés, e o tratamento das enfermidades de maneira oportuna e eficaz (Hannan et al, 2020).

CONCLUSIÓN

Como conclusión poderiamos afirmar que na gandería de precisión o uso da IA se converterá nunha ferramenta de apoio fundamental para os veterinarios e gandeiros na toma de decisións e a xestión diaria das granxas. Nesta cuarta revolución industrial, a dixitalización e o procesado e monitorización dos datos contribuirán dunha maneira máis eficiente á mellora do benestar animal, ao aumento da produtividade, á trazabilidade dos produtos e á redución do impacto ambiental. Por tanto, as novas xeracións que traballen na industria láctea terán a necesidade de coñecer e poñer en práctica os conceptos tecnolóxicos que se aplican na Gandería 4.0.

BIBLIOGRAFÍA

Borchers, M; Bewley, J. (2015). An assessment of producer precision dairy farming technology use, prepurchase considerations, and usefulness. Journal of Dairy Science, 98(6), 4198-4205. DOI: 10.3168/jds.20148836

Cue, R; Palin; M; Girard, C; A. Robert, A; Lacasse, P. (2020). Genomic selection for tolerance to diseases in dairy cows. Journal of Dairy Science, 103(4), 3309–3322. DOI: 10.3168/jds.2019-17408

Gerber, P; Steinfeld, H; Henderson, B; Mottet, A; Opio, C; Dijkman, J; Falcucci; Tempio, G. (2013). Tackling climate change through livestock – A global assessment of emissions and mitigation opportunities. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Rome.

Hannan, J; Carpenter, A; Osterstock, L; Bunning, M; Dinsmore. R; (2020). Dairy Veterinarian Perspectives on Cattle Welfare in the United States. Journal of Dairy Science, 103(6), 5549–5560. DOI: 10.3168/jds.201917801

Hogeveen, H; Steeneveld, W; Kamphuis, C. (2010). Sensors and Clinical Mastitis—The Quest for the Perfect Alert. Sensors, 10(9), 7991-8009. DOI: 10.3390/s100907991

Hayes, B; Bowman, P; Goddard, M. (2009). Genomic selection in dairy cattle: Progress and challenges. Journal of Dairy Science, 92(2), 433-443. DOI: 10.3168/jds.2008-1646

Islam; M; Hannan, H; Prabuwono, A; Che Hassan,S; Salam, A. (2017). An automated system for controlling pre-milking teat preparation. Industrial Robot: An International Journal, 44(1), 82-93. DOI: 10.1108/IR-062016-0135

Mader,B; Tozer, N; Chew, L; Edwards, K.. (2021). Veterinarian satisfaction with dairy herd health management advisory services in New Zealand. New Zealand Veterinary Journal, 1–8. DOI: 10.1080/00480169.2021.1943263

Lopes, R; Ruegg, P. (2021). Usage and impact of the milking monitoring systems in the diagnosis of clinical mastitis in US dairy herds. Journal of Dairy Science, 104(3), 3349–3364. DOI: 10.3168/jds.2020-19378

Stephens, N; Di Silvio, L; Dunsford, I; Ellis, M; Glencross, A; Sexton, A. (2018). Bringing cultured meat to market: Technical, socio-political, and regulatory challenges in cellular agriculture. Trends in Food Science & Technology, 78, 155-166. DOI: 10.1016/j. tifs.2018.04.010

Rutten, C; Velthuis; Steeneveld, W; Hogeveen, H. (2013). Sensors to support health management on dairy farms. Journal of Dairy Science, 96(4), 1928-1952. DOI: 10.3168/jds.2012-6107

Wolfert, S; Ge, L; Verdouw, C; Bogaardt, M (2017). Big Data in Smart Farming - A review. Agricultural Systems, 153, 69-80. DOI: 10.1016/j.agsy.2017.01.023

CUNHA CRECENTE CONCIENCIA SOBRE O BENESTAR ANIMAL, OS VETERINARIOS XOGARÁN UN PAPEL CLAVE EN GARANTIR QUE AS VACAS SEXAN TRATADAS DE MANEIRA HUMANA E ÉTICA

O estrés como causa de enfermidade

O estrés foi recoñecido coma un dos principais factores que predispoñen á aparición da maioría das enfermidades (incluídas as humanas) e ten un papel importante na baixada de produción. Imos afondar un pouco nos seus mecanismos e tentar recoñecelo no noso día a día.

Manuel Fernández Webmaster enwww.cowsulting.com

Oestrés (do latín stringere [‘apertar’] e a través do seu derivado en inglés stress [‘fatiga de material’]) é unha reacción fisiolóxica do organismo no que entran en xogo diversos mecanismos de defensa para afrontar unha situación que se percibe como ameazante ou de demanda incrementada (Wikipedia). Dito doutra forma, é o modo no que o corpo reacciona ante un desafío e faino mediante o sistema ner-

vioso simpático de activación que dá lugar á resposta de loita ou fuxida. Debido a que o corpo non pode manter este estado durante longos períodos de tempo, o sistema parasimpático ten tendencia a facer regresar o corpo a condicións fisiológicas máis normais (homeostase).

Ultimamente, parece que cando falamos deste estado só se nomea o estrés por calor e a influencia do índice combinado de temperaturahumidade THI en saúde, produción etc., no que non imos afondar por ser un tema amplamente tratado.

A VIDA DIARIA DUNHA VACA DOMESTICADA AFRONTA SITUACIÓNS ESTRESANTES EN MOITOS CASOS, AÍNDA QUE NON TEÑEN NADA QUE VER COA QUE TERÍA EN CONDICIÓNS NATURAIS

que piensas

En humanos o índice que se usa chámase “índice WBGT” e ponse en consideración porque “a existencia de calor no ambiente laboral constitúe frecuentemente unha fonte de problemas que se traducen en queixas por falta de confort, baixo rendemento no traballo e, en ocasións, riscos para a saúde”, segundo o Instituto Nacional de Seguridade e Hixiene no Traballo.

Pero a vida diaria dunha vaca domesticada afronta situacións estresantes en moitos casos, aínda que non teñen nada que ver coa que tería en condicións naturais.

Los niveles de cetosis observados en la granja pueden ser ampliamente subestimados. A menos que estés buscando activamente, es posible que no asocies necesariamente las altas tasas de enfermedad de transición, el bajo rendimiento y fertilidad con niveles elevados de BHB

¿Tu rebaño está en riesgo?

Pregunta a tu veterinario hoy mismo cómo prevenir la cetosis en tu granja. También puedes contactar con el Equipo de Elanco. Más en https://vetconecta.elanco.com/plataformas-de-conoci miento/descubre-que-es-vital-90tm-days

A diferenza do que pensan os animalistas, a maneira máis probable de morrer para un herbívoro é ser devorado por un predador e a opción para un predador cando non pode cazar é morrer de fame. Por tanto, a domesticación trouxo unha sinerxía entre o animal e o humano que lles permitiu levar unha vida menos estresante e sufrida que a maioría dos seus conxéneres salvaxes.

La cetosis es más común de lo

Incluso granjas de alta producción y buen manejo pueden tener más del 40% de sus animales en riesgo.1,2

Digamos que eses animais nos confían a súa alimentación a cambio de darnos os seus produtos ou a súa forza e, desa forma, ambos saímos beneciados: o animal doméstico, ademais de comida, recibe protección fronte aos predadores, ampáraselles das adversidades climáticas e tamén se lles procura atención veterinaria. Por esa razón as razas que foron domesticadas reproducíronse de forma exponencial; comparade a poboación de lobos coa de cans, por exemplo (1).

inmune e, por tanto, predisponse a sufrir enfermidades. Ademais, diminúen as producións ao ter como efecto secundario unha maior demanda nas necesidades enerxéticas.

A depresión crónica da inmunidade polo estrés a longo prazo diminúe as posibilidades do animal de loitar contra as infeccións (risco) e os seus efectos foron amplamente reportados, sobre todo no posparto da vaca.

OS DOUS SÍNTOMAS MÁIS COMÚNS SON A APARICIÓN DE FEBRE [...] E UNHA RESPOSTA NO METABOLISMO DO FÍGADO, QUE ESTIMULA A SÍNTESE DE PROTEÍNAS DE FASE AGUDA NUN INTENTO DE MANTER A HOMEOSTASE DO ORGANISMO

Desde o punto de vista siolóxico, o estrés afecta á sinalización hormonal e esta, á súa vez, regula o metabolismo. En calquera caso, ao estrés respóndese de forma “rápida” vía sistema nervioso ou de forma “lenta”, vía sistema sanguíneo.

A nivel endócrino a resposta rápida consiste na activación da medula adrenal por parte do sistema nervioso simpático. A resposta endócrina (lenta) ten efectos máis duradeiros e faino a través dun aumento na produción de glicocorticoides pola cortiza adrenal (coma se nos inxectásemos pequenas doses de antiin amatorios). O cortisol é coñecido coma a hormona do estrés.

Un exemplo desa maior susceptibilidade vémolo na febre do transporte, cando transportamos animais dun sitio a outro (non só ao matadoiro), pero tamén nunha vaca recentemente parida ou no momento en que se somete a un secado.

Todo isto sóanos familiar porque na moderna sociedade de hoxe en día todos o sufrimos nas nosas carnes: temos peor fertilidade debido ao estrés, aparécenos hipertensión, problemas dixestivos etc. Aos animais pásalles o mesmo, eles adoptan comportamentos especí cos para reaccionar ante un estímulo estresante.

Os dous síntomas máis comúns son a aparición de febre (que tamén aumenta as necesidades nutricionais)

e unha resposta no metabolismo do fígado, que estimula a síntese de proteínas de fase aguda nun intento de manter a homeostase do organismo.

COMO APRECIAN O MEDIO AS VACAS

Sería importante afacernos a como aprecian o seu medio as vacas, xa que moitas veces non coincide co que nós pensamos.

A estes animais (que teñen vista panorámica de case 360º, como as mellores cámaras actuais) moléstanlles máis as cores branca, vermella e amarela e os obxectos brillantes. Poderiamos evitalos nas nosas roupas de traballo e abelorios. Tamén lles molesta pasar da luz á escuridade (facelos pasar de menos luz a máis luz).

Sen dúbida ningunha, o máis importante para nós sería poder medir o estrés que teñen as nosas vacas para poder palialo da forma máis adecuada, pero isto non sempre é fácil. E interesaríanos medilo porque o estrés (sobre todo o crónico) ten efectos directos sobre o sistema

Niveis máis baixos de haptoglobulina en entradas de xatos tratados con feromona maternal e sen feromona maternal

SALUD & NUTRICIÓN

ALTERNATIVA NATURAL PARA UN REFUERZO DE LAS DEFENSAS NATURALES Y UNA UBRE SANA

Nuestros animales suelen tener periodos de estrés en los que se reducen las defensas naturales:

Épocas frías y húmedas.

Épocas de estrés por calor. Épocas con mastitis y/o recuentos celulares altos (RCS).

Programas de vacunación. Agrupaciones de ganado, concursos.

Cuando aparecen pases víricos que pueden desembocar en catarros, toses, diarreas, etc.

SIN RETIRADA DE LECHE

SIN ANTIBIÓTICOS

SIN RECETA VETERINARIA

USO ORAL COLECTIVO EN EL CARRO UNIFEED.

Os cheiros coñecidos tranquilízanos e o non coñecidos pódenos asustar. Por iso, unha das estratexias de maior éxito adoptadas a nivel práctico é o uso de feromonas maternais aplicadas antes da chegada do estrés de xeito que o animal se sente protexido. Xatos recentemente descargados e pertencentes a diferentes orixes ás que se aplican feromonas maternais séntense seguros e desestresados fronte á situación normal na que empezarían a montarse e a establecer as súas xerarquías de forma agresiva. O mesmo sucede en leitóns que practican canibalismo e morden as súas colas. A feromona como forma de comunicación química entre animais da mesma especie (aínda que tamén existen as interespecies) neste caso consegue aplacar os ánimos do estrés. Normalmente coñécense máis polo seu uso para intervir na fertilidade (feromonas masculinas…), pero as feromonas maternais dannos unha arma que antes non tiñamos.

Respecto ao son, oen máis ca os humanos e afanse a sons familiares (sobre todo os graves) pero sons agudos excítanos (tédeo en conta á hora de manexalas).

O resumo de todo iso é que entre os animais manteñen as súas xerarquías (moi fortes nos bovinos) e, se se mantén a xerarquía, iso é un elemento de benestar. Con todo, cando algo rompe ese equilibrio (introdución de novos animais etc.), o benestar convértese en estrés. Vendo o lado positivo, se o animal pode chegar a predicir o estrés, este preséntase de forma máis moderada.

Outro dos momentos de estrés aos que se enfronta o ruminante é o momento da desteta e todas as alternativas para alivialo son benvidas como

métodos de prevención de enfermidades.

Doutra banda, que sería da síndrome respiratoria bovina sen o seu grande aliado, estrés, que o alimenta ata que se desencadea?

A inmunidade que provocan as vacinas son fundamentais na loita contra as doenzas, pero a existencia de estrés (niveis altos de cortisol) poden chegar a baixar esa inmunidade producindo verdadeiros fallos vacinais. Animais expostos a condicións climatolóxicas adversas (forte choiva…) despois dunha vacinación son candidatos a unha mala resposta de vacinación.

O MÁIS IMPORTANTE PARA NÓS SERÍA PODER MEDIR O ESTRÉS QUE TEÑEN AS NOSAS VACAS PARA PODER PALIALO DA FORMA MÁIS ADECUADA, PERO ISTO NON SEMPRE É FÁCIL

En xeral, as enfermidades ven no estrés o seu aliado e, se non, que llo digan á coccidiose, que espera acazapada a que o tenreiro se destete para aproveitar ese estrés e aumentar a liberación de ooquistes.

A castración en xatos que se van dedicar á súa cría para bois é un método amplamente usado... que maior estrés. Para alivialos usamos antiinflamatorios e tamén feromonas maternais (2). E que dicir do estrés de transporte nos animais que van ao matadoiro. Todos os medios que se poidan poñer para reducilo (espazo no camión, auga de bebida…) conseguirá mellores cortes e menos porcentaxe de carnes exudativas.

www.contextoganadero.com

O momento de entrar a un poldro de manexo para realizar o recorte funcional de patas non é igual para vacas que colaboran que para as que non o fan, o que aumenta de forma sensible o nivel de estrés nestas últimas.

E que dicir do momento do secado da vaca, cando o animal se ve sometido a un forte estrés, especialmente as vacas de moi alta produción, que se ven obrigadas a baixar de leite en pouco tempo, ás veces desde producións realmente altas.

Segundo nos din estudos como os citados por Anna Bradtmueller e Donna M. Amaral-Phillips (Universidade de Kentucky), unha vaca tensa no seu período seco terá a súa capa-

O momento de entrar no poldro para o recorte de patas tamén pode ser motivo de estrés para as vacas

Outro dos momentos de estrés é a desteta, polo que todas as alternativas para alivialo son benvidas

cidade de produción minguada para a seguinte lactación. A isto debemos sumar o feito de que o propio secado é un período de adaptacións metabólicas máis complexas canto máis se achega o periparto e o preparto (3).

UNHA DAS ESTRATEXIAS DE MAIOR ÉXITO É O USO DE FEROMONAS MATERNAIS APLICADAS ANTES DA CHEGADA DO ESTRÉS, DE XEITO QUE O ANIMAL SE SENTE PROTEXIDO

• Manexo para o arranxo de patas

• Comportamento social (xerarquías, cambios de grupo, relación cos humanos traballadores ben adestrados ou mal adestrado )

• Momento da alimentación e loita pola comida

• Transporte e reagrupamento

• Condicións ambientais (calor, frío, humidade…). Momentos en que o THI alcanza nivel de estrés severo

• Cambios na rutina de manexo e cambio de traballadores

CONCLUSIÓNS

1. As vacas están expostas de forma continua a factores estresantes que resultan dos diferentes manexos a que están sometidas neste sistema de domesticación ao que as sometemos e no que viven moito mellor que o farían no seu medio salvaxe.

2. Como profesionais interésanos minimizar o impacto dese estrés para ben do animal e para que nolo devolva cun maior, mais, sobre todo, unha maior produción.

As vacas que producen máis de quince kg de leite ao secado presentan unha maior resposta inflamatoria que as que producen menos desta cantidade, Mezzetti et al.

Seguro que a calquera de vós se vos ocorren moitas máis situacións estresantes no día a día da granxa, coma vacas nerviosas que molestan a outras levantándoas das camas (ven tantas cousas cando se pon cámaras nas naves), xovencas mamonas que succionan o leite das súas compañeiras provocándolles in amacións... Por tanto, debemos ser capaces de detectar o estrés nos nosos animais para melloralo cos métodos que temos xa ao noso alcance como mellorar o manexo dos animais, a formación dos nosos traballadores, as instalacións ou mesmo o uso puntual de feromona maternal en animais e momentos concretos mediante unha aplicación ash na caluga que reduce o estrés durante 15 días. No día a día aparecerán momentos difíciles como os seguintes:

• Parto (e partos difíciles)

• Separación do xato da nai (estrés para ambos)

• Momento do secado

• Desteta do xato

• Vacas duras que non se afán á muxidura

• Primíparas que se enfrontan por primeira vez ao robot de muxidura

• Xovencas que maman a outras

• Estrés por acceso limitado á auga Todos estes aspectos afectan sen dúbida á inmunidade, sanidade e produtividade, o que leva a incorrer en perdas ao rendemento do animal.

Na nosa man está facernos un favor diminuíndo o estrés dos nosos animais (favor por favor).

3. Por tanto, todas as ferramentas e procedementos que nos garantan e promovan o seu benestar veranse re ectidos na súa mellor produtividade.

4. Existen ferramentas modernas, coma o uso de feromonas maternais, o uso de instalacións apropiadas para mitigar o estrés por calor, a formación de traballadores especializados nun bo manexo dos animais etc., que debemos implementar, xa que investir en calidade para os animais é investir no noso bene cio.

BIBLIOGRAFÍA

(1) Razones para ser omnívoro, Juan Pascual, Editorial Servet

(2) Administering an Appeasing Substance to Improve Performance, Neuroendocrine Stress Response, and Health of Ruminants, Bruno I. Cappellozza y Reinaldo F. Cooke, Animals 2022, 12, 2432 | https://doi.org/10.3390/ ani12182432

(3) Metabolic Stress in the Transition Period of Dairy Cows: Focusing on the Prepartum Period, Osvaldo Bogado et al., Animals 2020, 10, 1419 | https:// doi.org/10.3390/ani10081419

Vísteme amodo que teño présa: procedemento de secado

Neste novo artigo centrámonos en darlles respostas á importancia e á repercusión que ten o protocolo á hora de aplicarlles o secado ás vacas sobre a saúde do ubre.

Carlos Carbonell, Laura Elvira ServizoTécnicodeRuminantesMSDAnimalHealth

Asabedoría popular dá consello a través dos refráns. Enmarcado dentro do refraneiro popular, seguimos coa nosa serie de artigos breves cuxo obxectivo é reflexionar sobre o manexo integral do secado. No artigo inicial abordamos a preparación ao secado respondendo a preguntas como por que se secan as vacas? Ou cal sería a duración máis adecuada do período seco?

Este segundo capítulo, “Vísteme amodo que teño présa”, é a quenda da seguinte fase, o procedemento de secado, onde trataremos de explicar a importancia e a repercusión que

ten o protocolo de aplicación do secado sobre a saúde do ubre do rabaño.

A calidade do leite das ganderías mellorou moito durante os últimos anos e, como consecuencia, os rabaños contan con moitas vacas con ubres sans, como se mostra no esquema 1, onde se representa a proporción de vacas “sas” e “enfermas” nun rabaño cun reconto de tanque de 200.000 células somáticas.

De aí que sexa crítico reducir a probabilidade de entrada de bacterias ambientais no ubre, para que as vacas continúen “sas” tras o parto, principalmente nos dous períodos de maior risco: ao principio do secado e ao redor do parto.

UNHA FERRAMENTA QUE SE USA PARA PROTEXER OS TETOS SON OS SELADORES INTERNOS, QUE EMULAN ARTIFICIALMENTE O TAPÓN DE QUERATINA E TEÑEN DEMOSTRADO A SÚA EFICACIA NA REDUCIÓN DAS NOVAS INFECCIÓNS IMM

Esquema 1. Estimación da porcentaxe de vacas sas e infectadas nunha granxa cun reconto en tanque de 200.000 cels./ml

80% no infectadas 20% infectadas

80 % non infectadas 20 % infectadas

POR QUE AS VACAS SON MÁIS SUSCEPTIBLES ÁS INFECCIÓNS INTRAMAMARIAS (IMM) AO COMEZO DO SECADO?

As bacterias normalmente entran ao ubre polos tetos. Por sorte, o esfínter, a canle do teto e o seu epitelio queratinizado son un e ciente mecanismo de defensa físico do animal Durante a fase de involución mamaria, que comeza cando se deixa de

Vacas " sanas" o " no infectadas"

Vacas “sas” ou “non infectadas”

Vacas “enfermas” ou “infectadas”

Vacas "enfermas " o "infectadas"

muxir o animal, inícianse unha serie de cambios físicos, inmunitarios e de composición do leite, a nivel de estrés e físicos que incrementan o risco de infeccións IMM.

Respecto dos cambios físicos, os primeiros días despois de deixar de muxir increméntase a presión intramamaria, o que provoca malestar e dor na vaca, así como unha

dilatación e acortamento da canle do teto que facilita a entrada de bacterias. A isto súmase o feito de que desaparece o efecto protector asociado ao arrastre de bacterias que se produce durante o muxido da vaca. Por iso, a natureza trata de protexer a canle do teto pechando a entrada aos patóxenos mediante o tapón de queratina. Con todo, este tarda un tempo en formarse.

Unha ferramenta que se usa desde hai anos para protexer rapidamente os tetos son os seladores internos, que emulan arti cialmente ao tapón de queratina e demostraron a súa e cacia na redución das novas infeccións IMM e as mamites clínicas na seguinte lactación. Pero xórdenos a seguinte pregunta.

COMO SE PODE INFECTAR UN CUARTEIRÓN AO COMEZO DO SECADO E TER MAMITE ATA UNHAS SEMANAS DESPOIS DO PARTO?

O ciclo dunha infección IMM iníciase cando unha bacteria coloniza un ubre san (ver esquema 2). Unha vez alí, empeza a multiplicarse, desencadeando a resposta inmune por parte da vaca, o que orixina un incremento das células somáticas no tecido mamario e inicia unha mamite subclínica (o leite, o ubre e a vaca están aparentemente normais á vista).

En moitas ocasións, esta resposta inmune é su ciente para eliminar a infección. Pero noutros casos non é su ciente, polo que se incrementa a reacción in amatoria, o que provoca cambios que poden afectar tanto ao leite como ao animal (in amación de

ubre, febre etc.) e desemboca nunha mamite clínica. Neste punto, a resposta inmune pode de novo chegar a curar bacterioloxicamente o ubre ou non ser su ciente e quedar a vaca infectada cronicamente (vacas cun alto reconto de células somáticas mantido no tempo) ou, no peor dos casos, levar á perda do cuarteirón ou mesmo á morte do animal.

O tempo que transcorre desde que a bacteria infecta o tecido mamario ata que produce unha mamite clínica varía moito en función do tipo de bacteria, o estado inmunolóxico do animal e o equilibrio entre ambos.

No caso da vaca seca, debido a que a súa resposta in amatoria vese diminuída como mecanismo de protección cara ao feto para evitar os abortos, é frecuente que unha bacteria poida infectar o ubre ao principio do secado, pero non provocar unha mamite clínica ata varias semanas despois do parto. Ademais, durante a fase de repouso do período seco prodúcense cambios na composición do leite (niveis de lactoferrina, factores antibacterianos e células do sistema inmune) que xeran un ambiente menos favorable para as bacterias, o que limita a súa multiplicación.

Un dos momentos críticos será durante a aplicación do selador interno. E é que sería unha mágoa infectar un ubre san, despois de todo o bo traballo realizado ao longo da lactación, polo mero feito de non aplicar un selador para previr as novas IMM ou por aplicalo de forma incorrecta.

Pérdida

CAL É A CLAVE PARA UN ADECUADO PROCEDEMENTO DE SECADO?

O refrán “Vísteme amodo que teño présa” é a clave do éxito na aplicación dun protocolo deste tipo. A calma, a orde e a hixiene son esenciais para evitar a entrada de patóxenos, especialmente no momento de aplicar os seladores internos. Tanto se o protocolo se aplica na vaca (cada paso aplícase nas 4 tetos) coma no teto (procedemento completo teto por teto), debemos prestar especial atención a coidar detalles frecuentemente subestimados.

SECAMOS AS VACAS EN GRUPO OU INDIVIDUALMENTE DURANTE O MUXIDO?

O ideal, sobre todo en sala de muxido, é elixir un día á semana e agrupar as vacas a secar e, se é posible, ao comezo do muxido, cando a sala de espera, a sala de muxido e a roupa dos muxidores están máis limpos. Ademais, estes estarán máis frescos e concentrados á hora de facer ben o procedemento de secado dos animais.

CALES SON OS PASOS PARA UN ADECUADO PROCEDEMENTO DE SECADO?

Por un momento, imaxine que lle teñen que facer unha pequena cirurxía ambulatoria con anestesia local, na cal, ao non necesitar anestesia xeral, está esperto en todo momento. De súpeto, ve entrar no quirófano a enfermeira e o cirurxián, un sen luvas, e o outro coas luvas sucias e co material de cirurxía na man. Ademais, como non teñen onde colocar o material, deixan o bisturí e as tesoiras no chan. E, para rematar,

Esquema 2. Evolución do estado do ubre tras unha infección por bacterias patóxenas

Una nueva barrera en la protección del pezón

SELLADO POR VACACIONES

TODAS LAS VACAS

MERECEN UN SELLADOR

¿Listos para el cambio?

Descárgate la ficha formativa de Secado Selectivo

non desinfectan o lugar onde van realizar o corte co bisturí porque consideran que parece limpo e non cómpre. Como o vería? Para evitar que esta situación nos ocorra nunha sala de muxidura, débese seguir un protocolo de secado co obxectivo de maximizar a hixiene, diminuíndo ao mínimo os posibles puntos de contaminación (esquema 3).

• Antes de comezar, preparar todo o material necesario, nunha bandexa carriño ou caixa, e evitar colocar as xiringas no chan da sala de muxido.

• Usar luvas desbotables, limpas e secas. Mellor cambialas se se muxiron vacas previamente.

• Desinfectar a punta dos tetos, con algodón e alcol ou toalliñas desinfectantes, comezando polos tetos máis afastados, para evitar a contaminación despois da desinfección.

• Aplicar o antibiótico de secado nas vacas ou cuarteiróns que así o requiran

Pinzar a base do teto cunha man para asegurar que quede coloca-

Esquema 3. Puntos de riscos de contaminación durante o procedemento de secado

do no teto e decapsular o tapón da xiringa do selador coa outra, a “man limpa”, que non toca a base do teto durante a limpeza e desinfección, para evitar a contaminación da punta da xiringa. Por suposto, nunca quitar o tapón cos dentes, aínda que estean recentemente cepillados.

• Inserir a cánula mediante inserción parcial para diminuír o risco de entrada de patóxenos e evitar a dilatación da canle do teto, o principal mecanismo de defensa físico fronte á entrada de bacterias (ver esquema 4).

• Introducir lentamente o selador, mantendo a presión na base e asegurar que quede rechea a canle do teto (ver imaxe 1, marcado en vermello).

• Mergullar os tetos nun desinfectante posmuxido e non masaxear

• Os corredores de saída da sala deben estar limpos para evitar o risco de salpicar con feces os tetos

FINALMENTE, EXISTEN PUNTOS DE MELLORA NAS GANDERÍAS?

En varios estudos que xemos recentemente sobre o manexo do secado identi camos que algúns puntos, como a desinfección de tetos previa, a entrada das vacas en grupo ou a inserción parcial da cánula, non son prácticas habituais en todas as ganderías.

Os resultados indícannos que pode existir certa falta de información ou de concienciación do gandeiro sobre certos aspectos clave do procedemento de secado, que cobran aínda máis importancia ao implementar a terapia de secado selectivo.

Por iso, ábrese unha oportunidade de traballo entre o técnico e o gandeiro, para mellorar o entendemento dos riscos neste período e o adestramento dos responsables da aplicación dos seladores internos.

Agardamos velo de novo no terceiro capítulo da serie e non esqueza que cando teña présa, sempre é mellor vestirse amodo.

BIBLIOGRAFÍA

A disposición de quen o solicite Escanea o código QR para acceder ao noso póster de procedemento de secado en sala de muxido.

Entrada de los animales

Material de ordeño

Colocación de las jeringas Guantes y limpieza

Decapsulado de las jeringas

Limpieza y desinfección de pezones

Tipo de inserción

Salida de la sala

Imaxe 1. Radiografía dun teto tras aplicar o selador interno, onde vemos como enche tanto a canle coma a cisterna do teto

A CALMA, A ORDE E A HIXIENE SON ESENCIAIS PARA EVITAR A ENTRADA DE PATÓXENOS, ESPECIALMENTE NO MOMENTO DE APLICAR OS SELADORES INTERNOS

Prevención de las costosas enfermedades del período de transición

Las tres semanas antes y después del parto, también conocidas como período de transición, están llenas de cambios hormonales, metabólicos, inmunológicos, nutricionales, ambientales y reproductivos, que afectan a la vaca y la hacen muy vulnerable. En esta etapa sensible, si una vaca sufre alguna de las enfermedades más habituales de la transición, se pueden ver afectados la producción de leche, el rendimiento reproductivo y la rentabilidad general de la explotación.

La incidencia de la enfermedad no diagnosticada en el período de transición

La detección temprana y el manejo de enfermedades en el período de transición es un aspecto crucial del éxito en la producción de leche, que generan menos efectos secundarios y, a su vez, un menor impacto en el rebaño. Sin embargo, muchas veces los veterinarios y los ganaderos no son conscientes del nivel de enfermedades de transición en un rebaño. El animal se observa bien y está produciendo una cantidad de leche aceptable por lo que se supone que, aparentemente, no hay signos de enfermedad alguna. En un estudio reciente de 2019, llevado a cabo en el Reino Unido por Macrae et al., con base en 1.748 explotaciones se encontró que, de media por granja, se presentaba una incidencia del 28,5 % de cetosis subclínica (no diagnosticada) en los primeros 20 días de lactación.

¿Podría ocurrir esto también en su explotación? ¿Podría el 28 % de su rebaño no estar alcanzando su máximo potencial genético sin que usted lo sepa? ¿Podría estar obteniendo una mayor producción de leche?

El coste de la cetosis en su explotación

Otro estudio realizado en los Países Bajos concluyó que el coste de la cetosis clínica y subclínica combinada le cuesta a una explotación, de media, 3.613 €/año para una granja estándar y 7.371 €/año para una granja con alto riesgo. Los costes para un solo caso de cetosis clínica han sido de 709 €, mientras que los costes para un solo caso de cetosis subclínica han sido, de media, de 150 € (Steeneveld et al. 2020).

Estos valores tan significativos en un entorno tan volátil y con mayores demandas no deben tomarse a la ligera.

Los beneficios de detectar anticipadamente las enfermedades del período de transición

Parte de un buen manejo en una explotación implica que el veterinario/ganadero está detectando enfermedades de transición desde

el principio. La identificación temprana y el manejo proactivo de estas enfermedades son vitales para lograr mayores rendimientos lecheros, reproductivos y unas tasas de sacrificio inferiores, debido a que:

1. Se evita que las enfermedades causen más problemas y progresen.

2. Las explotaciones reducen la gravedad y la duración de la enfermedad.

3. Se minimizan los costes de tratamiento y se reduce la necesidad de intervenciones veterinarias.

4. Ayudan a ahorrar en gastos veterinarios al minimizar el riesgo de tratamiento prolongado.

5. Se producen estrategias de manejo más específicas (ajustes nutricionales...).

Prevención versus cura

La detección temprana puede tener muchos efectos positivos para su explotación. Siempre es mejor prevenir que curar. Una forma de evitar estas enfermedades sería tratar preventivamente a todas las vacas en el período de transición; sin embargo, esto significaría altos costes y, por supuesto, algunos de estos tratamientos de prevención se administrarían innecesariamente. A día de hoy, la tecnología ha avanzado y nos ha llevado al siguiente nivel. ¿Qué pasaría si le dijéramos que ahora puede saber qué vacas están con alto riesgo de contraer una enfermedad de transición semanas antes de que realmente suceda?

En los últimos años, se han recopilado muchos datos de sensores en las explotaciones, equipos de ordeño, registros sanitarios y veterinarios, tasas de reproducción y reproducción, datos de alimentación y mucho más. Con el registro de una gran cantidad de datos a lo largo del tiempo sobre miles de explotaciones se puede crear un modelo predictivo utilizando la inteligencia artificial. Los datos de los medidores de leche o del control lechero, junto con los datos de reproducción de lactaciones anteriores, se reúnen para determinar si durante el período de transición una vaca está en riesgo de desarrollar retención de placenta, fiebre de la leche, cetosis y desplazamiento de abomaso.

Para ganaderos que no esperan hasta que sea demasiado tarde: Predicta GUARDIAN Predicta GUARDIAN se conecta con su programa de gestión y, utilizando modelos predictivos, envía alertas a los ganaderos/ veterinarios a través de WhatsApp, correo electrónico o SMS. Estas alertas se envían

durante el período de secado, mucho antes de la fase más vulnerable de la vaca. Esto le permite mejorar la gestión de la explotación y garantizar que las vacas estén sanas, alcanzar su máximo potencial genético y aumentar su rentabilidad. Lo que dicen nuestros clientes

“Rebajamos las retenciones de placenta a más de la mitad”

“Reducimos las metritis del 20 % al 10 %”

“Incrementamos la producción de leche de 42 litros por vaca y día a 45 litros”

“Disminuimos las cetosis del 27 % al 6 %”

“El intervalo parto-concepción se acortó en más de 20 días”

Conozca más

Envíe un correo electrónico a inquiries@dairydatawarehouse.com o entre en la web www.dairydatawarehouse.com/predicta-GUARDIAN para obtener más información sobre las infinitas posibilidades de disfrutar de los beneficios del uso de la inteligencia artificial en su explotación.

Federico Prieto, veterinario en Granja Rote (650 vacas)

Tecnología para su

HerdMonitor® combina una diversidad inigualable de funciones de monitoreo y herramientas de manejo en un sistema muy avanzado, pero fácil de usar, para el monitoreo de las vacas las 24 horas del día.

Identificación

Identificación electrónica de vacas aprobada por la ISO para todos sus sistemas automatizados.

Detección de celo

De te cció n de celo muy precisa con asesoramie nto para el mome nto óptimo de insemina ción, así como

conocimientos de reproducción.

Cone xión e integración

Conecte fácilme nte el sist em a HerdMonitor® a los sistemas de aut om atización de su ganado y al programa de manejo.

Seguimiento y evaluación

SmartTag

Haga un seg uimiento de los patrones de comportamiento de los lotes y de todos sus animales Reciba alertas cuando los patrones ca mbi en. Evalúe el impacto que tiene n las decisiones de manejo.

Localización de las vacas

Localice de forma rápida y sencilla las vacas que necesitan atención o tr atamiento.

Monitore o de la salud

De te cte los problemas de salud de forma temprana. Supervise a las vacas en tr a nsición y en recuperació n po sterior a un tr atamiento.

Accesibilidad

Todos los miembros del eq tiene n a cceso a infor relevante y en tiempo r se ajusta a sus necesidades.

o s d el e quip o f o r ma ción mp o r ea l qu e ce si da d e s .

100% adaptable

Dispositivo de localización para las vacas

SERVICIOS

Nube

Antena

Unidad de procesamiento

GENE X HerdMonit or ® e s a lt a ment e f le x ible y e s t á diseñado p a r a ada pt a r se a cua lquier t ipo y t a ma ño de granja E sf ácil de ins t a la r, e sca la ble y f le x ible p a r a e xp a ndir se con sus otr a s solucione s de aut omat iz ación Ademá s, f unciona de for ma loca l y e s t á conec t ado a la nube S e accede a tr avé s del naveg ador web; ¡no e s nece sar io ins t a la r sof t wa re o a plic acione s en sus disposit ivos!

Efectos do estrés por calor sobre o contido de graxa e proteína do leite

Nas seguintes páxinas centrámonos nas consecuencias que ten o estrés por calor no contido da graxa e proteína do leite das nosas vacas, como son o aumento de RCS e o reconto bacteriano, e describimos as vantaxes dunha correcta implementación dos medios de mitigación da calor para evitalas.

Israel Flamenbaum CowCoolingSolutionsLtd.,Israel

Cando falamos do impacto negativo do estrés por calor na produción de leite, xeralmente referímonos ao impacto no seu volume (litros por vaca por día ou por lactación). A realidade é que isto é só

unha parte do problema, que causa perdas económicas aos gandeiros e á industria láctea.

Como se presentará neste estudo, o estrés por calor afecta negativamente o contido de graxa e proteína do leite e reduce a calidade do leite, ao aumentar o reconto de células somáticas (SCC) e o reconto bacteriano do leite. Nalgúns casos, especialmente en países onde gran parte do leite

nacional se transforma en produtos lácteos (especialmente queixos), as perdas ocasionadas pola caída no contido e calidade de graxa e proteína do leite son maiores que só o seu volume. Doutra banda, describirei na segunda parte as vantaxes dunha correcta implementación dos medios de mitigación da calor.

Un dos maiores produtores de queixo do mundo é Italia, onde case o 75 % do leite nacional se transforma en queixos. Investigadores italianos (Bernabucci et al. 2015, J. Dairy Sci 98:1815) analizaron o leite de vaca recolectada no inverno e no verán, e atoparon que para todos os compoñentes principais (graxa láctea, proteína, sólidos totais e sólidos libres de graxa), o nivel máis baixo os valores se observaron no verán e os valores máis altos, no inverno. A fracción de caseína do leite mostrou valores significativamente máis baixos no verán e máis altos no inverno (22,6 e 27,5 g por litro de leite), respectivamente. Este fenómeno afecta de forma negativa ás propiedades de fabricación do queixo, un dos principais e máis importantes produtos que Italia exporta ao mundo.

Outra investigación de Italia, publicada recentemente (Moore et. al. J. Dairy Sci. 2022, 106:4042), analizou mostras de leite (tomadas de

NALGÚNS CASOS [...] AS PERDAS OCASIONADAS POLA CAÍDA

NO CONTIDO E CALIDADE DE GRAXA E PROTEÍNA DO LEITE SON MAIORES QUE SÓ O SEU VOLUME

Táboa 1. Contido de graxa e proteína por mes, en leite de vacas individuais e leite a granel de granxa, cando se expoñen a condicións de estrés por calor baixo, medio e alto

Grao de estrés por calor

Datos de vacas individuais

Datos do tanque de leite

probas de vacas individuais e probas a granel de granxa), en miles de granxas no norte de Italia. O efecto das condicións de estrés por calor baixo, medio e alto (caracterizado polo número de días co índice de temperatura e humidade (THI) media por riba do limiar no período de proba) mostrou que o contido de graxa e proteína no leite se reduciu a medida que aumentaron as condicións de estrés por calor (ver datos da táboa 1).

Do presentado na táboa 1 podemos ver unha caída do 10 % no

DESCUBRE EL PODER DE LOS

TEST GENÓMICOS

contido de graxa e proteína no leite cando as vacas están expostas a THI alto durante moito tempo. Supoñemos que se sumamos esta caída á diminución do volume de leite nas mesmas condicións, a perda total de graxa e proteína do leite será aínda maior (e isto é o que interesa á industria queixeira).

Un dos estudos italianos calculou o valor económico de tal diminución do contido de leite e atopou que se aproxima aos 1,5 céntimos de euro por cada litro de leite producido (preto do 4 % do prezo do leite e cun valor

…combina los Test Genómicos con nuestro innovador Programa de Acoplamientos

Optimiza el PPV (valor futuro previsto)

Resultados Genomicos

Superior

Usa semen de toros elite en Ultraplus

Intermedio

Usa semen de toros elite en convencional

TEST GENÓMICOS

Enfocado a obtener la máxima rentabilidad económica de todo el rebaño

Minimiza la consanguinidad y maximiza la rentabilidad

Inferior

Usa semen de carne sexado macho en Ultraplus

Toda la información para tomar tus mejores decisiones

Según los resultados genómicos, clasifica tus hembras en 3 grupos y utiliza el método reproductivo más rentable para cada grupo

SUPERIOR, INTERMEDIO, INFERIOR

Y si quieres acelerar el progreso genético…

diario de 0,6 € por vaca/día). Sobre a base de máis de 500.000 mostras a granel tomadas de granxas leiteiras en Lombardía (a rexión produtora de leite máis grande de Italia), atopouse que, mentres que o limiar de THI media diaria para a produción de volume de leite é de ao redor de 68, é máis baixo para a produción de proteína de leite (THI 65) e mesmo menor para a graxa láctea (THI 50).

Noutras palabras, a graxa e a proteína do leite comezan a diminuír antes que o volume de leite.

Unha investigación realizada en Irán e publicada recentemente (Toghdory et al., 2022 Animal 12:2484) probou 55.000 probas de leite a granel, tomadas de granxas leiteiras no norte deste país, entre 2016 e 2021. O contido de proteína e graxa nas mostras de leite tomadas en meses onde as temperaturas foron altas (31 °C) foron un 4,2 % e un 5,7 % máis baixas, respectivamente,

en comparación con períodos nos que a temperatura foi de 18 °C ou menos. A humidade relativa durante os períodos cálidos desempeñou un papel importante na influencia sobre a composición do leite. O aumento da humidade relativa media diaria de 54 % a 82 % provocou a caída de 3,6 % e 4,8 % no contido de proteína e graxa do leite, respectivamente.

O sector lácteo brasileiro é o máis grande de América do Sur e un dos máis grandes do mundo, con preto de 15 millóns de vacas e 36.000 millóns de toneladas de leite producidas anualmente. O sector lácteo do Brasil concéntrase en dúas rexións principais, Minas e Goisa (sueste), rexión máis cálida con case 180 e máis días estresantes por ano, e en Santa Catarina e Rio Grande do Sul (sur), con condicións relativamente máis frescas e ao redor de 120 días estresantes ao ano.

UN DOS ESTUDOS ITALIANOS CALCULOU O VALOR ECONÓMICO DE TAL DIMINUCIÓN DO CONTIDO DE LEITE E ATOPOU QUE SE APROXIMA AOS 1,5 CÉNTIMOS DE EURO POR CADA LITRO DE LEITE PRODUCIDO

Tal e como se reflicte nas gráficas 1 e 2, en ambas as rexións preséntase unha importante diminución de graxa e proteína no leite durante os meses do verán. Nas rexións de Santa Catarina (SC) e Minas Gerais (MG), o contido de proteína do leite cru cae do 3,4 % na estación máis fresca ao 3,1 % na estación máis cálida (caída de case 10 %), mentres que o contido de graxa do leite baixo do 3,8 % ao 3,5 % nos mesmos períodos (unha caída do 8,5 %). O contido de graxa e proteína láctea no leite por mes nos anos 2013-2020 nas fincas leiteiras en SC e en MG preséntanse nas figuras 1 e 2.

Como se pode observar nas figuras, a caída da graxa e proteína do leite en épocas cálidas é case igual en ambas as rexións, a pesar da diferenza nas condicións climáticas.

Agora, con respecto aos mecanismos que a provocan, consideramos que a caída da proteína do leite na estación cálida pode estar relacionada coa regulación á baixa da actividade sintética da proteína mamaria, a redución da síntese de caseína e a falta de subministración do precursor da proteína do leite por parte do sistema dixestivo da vaca. En canto ao contido de graxa do leite, a

Figura 1. Contido de graxa e proteína en leite por mes nos anos 2013-2020 en establos de SC

Graxaenliñaverdeeproteínaenliñaamarela

Graxaenliñaverdeeproteínaenliñaamarela

Figura 2. Contido de graxa e proteína en leite por mes, nos anos 2013-2020 en vaquerías de MG

Made

SISTEMAS DE VENTILACIÓN Y REFRIGERACIÓN POR AGUA

CON CENTRALITAS DE CONTROL DE TEMPERATURA, HUMEDAD Y VELOCIDAD DEL AIRE

FINANCIACIÓN HASTA 10 AÑOS, LEASING

MÁS DE 50 ESTABLOS CON ESTE SISTEMA

IMPORTADORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL

*excepto parte eléctrica por variación de tensiones

Táboa 2. Inxestión de alimento, produción de leite e contido de proteína e graxa no leite de vacas con e sen arrefriamento

O ARREFRIAMENTO ADECUADO DAS VACAS NA ESTACIÓN CÁLIDA TEN O POTENCIAL DE ELIMINAR POR COMPLETO A

diminución pódese atribuír principalmente á mingua do consumo de fibra e da taxa de ruminación das vacas, o que conduce a unha caída do pH do rume e a unha redución dos precursores de graxa no sistema dixestivo e a súa subministración á glándula mamaria.

QUE PASA CANDO ARREFRIAMOS AS VACAS?

Aliviar o estrés por calor mediante o uso de estratexias de arrefriamento intensivo é unha forma efectiva de mellorar os patróns estacionais de baixo contido de graxa e proteína no leite. A continuación, presentarei algúns traballos realizados recentemente, onde a implementación dun arrefriamento adecuado ás vacas evita a caída estival do contido de graxa e proteína do leite.

Nun estudo recente realizado por investigadores chineses, en colaboración con científicos estadounidenses (Gao et al., 2021, J. Dairy Sci. 104:1213912152), as vacas dividíronse en dous grupos: o primeiro recibiu un tratamento de arrefriamento moderado que combinaba ventiladores e aspersores durante un total de 3 horas acumulativas por día, mentres que o segundo grupo recibiu só sombra. A información presentada na táboa 2 mostra que o arrefriamento das vacas aumentou a porcentaxe de proteína do leite e a produción diaria total en case

un 10 % e un 13 % para a graxa do leite.

Os autores do citado artigo mencionaron na súa discusión que, probablemente, proporcionarlles un tratamento de arrefriamento máis intensivo ás vacas nas primeiras etapas de lactación (como se fai hoxe en Israel, con 6 horas acumuladas de arrefriamento por día), podería producir melloras aínda maiores en produción de graxa e proteína no leite.

Tal experimento levouse a cabo en Israel (Honig et al. 2012, J. Dairy Sci 95:3736-3742), onde as vacas de alto rendemento se arrefriaron mediante unha combinación de aspersores e ventilación forzada, durante diferentes duracións por día. Un grupo (período de arrefriamento curto) arrefriouse durante 3 horas acumulativas por día, mentres que o outro se arrefriou durante 6 horas acumulativas por día (período de arrefriamento longo).

Como se pode ver na táboa 3, duplicar o tempo de arrefriamento por día aumentou significativamente a inxestión diaria de alimento e a produción total de leite, proteínas e graxas.

A mellora na produción de leite, así como na produción de graxas e proteína, tamén se pode lograr arrefriando as vacas durante o período seco, que ocorre no verán. Outro estudo israelí (Adin et al., 2009, Livestock Sci 124:189) mostrou que o arrefriamen-

to intensivo das vacas catro veces ao día nos últimos 2 meses de embarazo, que sucede no período estival, aumentou o contido de graxa e proteína no leite en 5 %, nos primeiros 90 días de lactación posterior.

Do que se describiu ata agora, non hai dúbida de que o arrefriamento das vacas mellora a produción de proteína e graxa das vacas, e como o arrefriamento proporciónase durante máis tempo por día, a mellora nas vacas de alto rendemento é maior.

CONCLUSIÓN

Dos estudos presentados neste artigo pódese ver que o arrefriamento adecuado das vacas ten o potencial de aumentar a porcentaxe de graxa e proteína do leite e o contido total de graxa e proteína no leite en polo menos un 10 %. Noutras palabras, o arrefriamento adecuado das vacas na estación cálida ten o potencial de eliminar por completo a caída esperada no contido de graxa e proteína no leite.

Táboa 3. Consumo de alimento, contido de leite, proteína e graxa de vacas arrefriadas durante 3 e 6 horas acumuladas por día

O novo Real Decreto para medicamentos veterinarios

Nas seguintes liñas recollemos os novos preceptos que establece o novo Real Decreto que regula a distribución, prescrición, dispensación e uso de medicamentos veterinarios desde o pasado 21 de xullo, e enumeramos as derrogacións e principais novidades que se han de ter en conta para o seu cumprimento.

Gerardo Rivero Cuesta XefedeServizodeSeguridadeAlimentarianasProducións Gandeiras

Eo Boletín Oficial do Estado (BOE) do 20/07/2023 foi publicado o Real Decreto 666/2023, do 18 de xullo, polo que se regula a distribución, prescrición, dispensación e uso de medicamentos veterinarios.

A entrada en vigor do Regulamento (UE) 2019/6, do Parlamento Europeo e do Consello, de 11 de decembro de 2018, sobre medicamentos veterinarios, aínda que é unha norma de directa aplicación nos estados membros, fixo necesario adaptar a normativa nacional ao devandito Regulamento e conveniente complementar aqueles aspectos non regulados por este.

ESTA NORMA TEN COMO PRINCIPAL OBXECTIVO A LOITA CONTRA AS RESISTENCIAS ANTIMICROBIANAS E A REDUCIÓN DA NECESIDADE DE USO DOS MEDICAMENTOS ANTIMICROBIANOS

Esta norma está orientada a garantir un uso prudente e responsable dos medicamentos veterinarios a todo o longo da cadea de distribución, prescrición e uso, tendo como principal obxectivo a loita contra as resistencias antimicrobianas e a redución da necesidade de uso dos medicamentos antimicrobianos, en liña coa comunicación da estratexia “Da Granxa á Mesa”.

DERROGACIÓNS

É importante ter en conta que derroga practicamente toda a normativa sectorial pola que nos estabamos rexendo, concretamente o Real Decreto 109/1995, do 27 de xaneiro, sobre medicamentos veterinarios, pero tamén a derrogan:

- O Real Decreto 191/2018, do 6 de abril, polo que se establece a transmisión electrónica de datos das prescricións veterinarias de antibióticos destinados a animais produtores de alimentos para consumo humano, e

modifícanse diversos reais decretos en materia de gandaría.

- O Real Decreto 544/2016, do 25 de novembro, polo que se regula a venda a distancia ao público de medicamentos veterinarios non suxeitos a prescrición veterinaria.

- O artigo 8 do Real Decreto 1749/1998, do 31 de xullo, polo que se establecen as medidas de control aplicables a determinadas substancias e os seus residuos nos animais vivos e os seus produtos. Isto débese a que este Real Decreto 666/2023 tamén regula a venda de medicamentos veterinarios non suxeitos a prescrición e a transmisión electrónica á autoridade competente dos datos das receitas de medicamentos veterinarios antibióticos (base de datos PRESVET). Más adiante explico que significa a derrogación do artigo 8 do Real Decreto 1749/1998.

PRINCIPAIS NOVIDADES

Moitas delas xa estaban recollidas no Regulamento (UE) 2019/6; destacarei as seguintes:

- Os medicamentos antimicrobianos non se utilizarán con fins profilácticos salvo en casos excepcionais, para seren administrados a un animal determinado ou a un número limitado de animais cando o risco de infección ou de enfermidade infecciosa sexa moi elevado e as consecuencias poidan ser graves.

- Os medicamentos antimicrobianos só se utilizarán con fins metafilácticos cando o risco de propagación dunha infección ou dunha enfermidade infecciosa no grupo de animais sexa elevado e non se dispoña de alternativas adecuadas.

- Ambos, os tratamentos antimicrobianos con fins metafilácticos ou profilácticos, só poderán prescribirse durante un tempo limitado que cubra o período de risco.

- O veterinario deberá poder xustificar a prescrición veterinaria de medicamentos antimicrobianos, en particular con fins metafilácticos e profilácticos.

- Toda prescrición veterinaria deberá conter a identificación do animal ou grupo de animais obxecto do tratamento. Hai que lembrar que anteriormente isto só era preciso para as prescricións excepcionais.

- A cantidade prescrita de medicamentos limitarase á necesaria para o tratamento ou terapia de que se trate.

- As prescricións veterinarias de medicamentos antimicrobianos terán unha validez de cinco días a partir da súa data de expedición.

- Os medicamentos veterinarios utilizaranse segundo os termos da autorización de comercialización. Por tanto, queda claro que conceptos como off label, que trataba de amparar aqueles prescritos en condicións distintas das autorizadas, é dicir, utilizados para un uso non reflectido na súa ficha técnica, non teñen cabida na actual normativa comunitaria e nacional.

ASPECTOS QUE COMPLEMENTA A NORMATIVA COMUNITARIA

Centrándonos xa naqueles aspectos nos que o Real Decreto 666/2023 complementa a normativa comunitaria, resalto os seguintes:

1. Prescrición dun medicamento antimicrobiano con fins metafilácticos Ao realizar a prescrición, o veterinario establecerá medidas de mellora de hixiene e manexo a implantar polo titular dos animais na súa explotación, co fin de limitar no tempo o uso de antimicrobianos con fins metafilácticos. As devanditas medidas, ou a referencia a estas se están descritas no plan sanitario da explotación gandeira, deben recollerse por escrito, gardando unha copia asinada por ambas as partes o prescriptor e outra o propietario dos animais, e deberán ser postas a disposición da autoridade competente, previa

O NOVO REAL DECRETO ESTABLECE QUE OS MEDICAMENTOS ANTIMICROBIANOS NON SE UTILIZARÁN CON FINS PROFILÁCTICOS SALVO EN CASOS EXCEPCIONAIS

solicitude, durante un período mínimo de cinco anos desde a data na que se emite a prescrición.

2. Restricións adicionais de prescrición e uso de antimicrobianos en función da súa categoría

O Real Decreto, no seu Anexo I, establece estas restricións de uso en función da categoría; cabe recalcar que ata agora eran recomendacións e a partir de agora son de obrigado cumprimento. Neste sentido, en primeiro lugar establece cal é a fonte da categorización, concretamente a categoría considerarase “a incluída no documento Categorización de antibióticos na Unión Europea EMA/CVMP/ CHMP/682198/2017 e as súas versións posteriores”.

En segundo lugar, establece condicións adicionais para a prescrición de antibióticos en función da categoría; debido á importancia deste feito, reproduzo a norma:

“a) Categoría A: uso non permitido en animais produtores de alimentos e só aqueles que queden fóra do ámbito de aplicación do Regulamento (UE) 2022/1255 da Comisión de 19 de xullo de 2022 polo que se designan antimicrobianos ou grupos de antimicrobianos reservados para o tratamento de determinadas infeccións nas persoas, de conformidade co Regulamento (UE) 2019/6 do Parlamento Europeo e do Consello poderanse usar de forma excepcional en animais non produtores de alimentos.

Sen prexuízo de restricións adicionais derivadas doutras normativas, estes antibióticos pódense utilizar exclusivamente de forma excepcional en animais de compañía, de acordo cos requisitos para levar a cabo unha prescrición excepcional e sempre que non se dispoña de antibióticos nunha categoría inferior de risco que puidese ser efectiva.

b) Categoría B: uso restrinxido en todos os animais

Deben ser usados cando non se dispoña de antibióticos nunha categoría inferior de risco que puidese ser efectivo.

Non obstante o anterior, no caso de animais de difícil manexo ou que vivan en zonas de difícil acceso, poderanse utilizar antibióticos deste grupo que faciliten o tratamento aos animais nestas circunstancias.

O seu uso debe basearse na interpretación técnica por parte do veterinario da información achegada pola identificación etiolóxica do axente patóxeno e a súa sensibilidade ao antibiótico ou calquera outra proba diagnóstica equivalente recente.

Se isto non fose posible para instaurar un tratamento de urxencia, a terapia deberase basear en información epidemiolóxica e coñecementos de susceptibilidade no ámbito da orixe dos animais, granxa ou no ámbito local ou rexional, sempre que antes de instaurar o tratamento de urxencia se tome unha mostra biolóxica dos animais afectados, que permita, a posteriori, determinar a través dun diagnóstico etiolóxico e de sensibilidade ao antibiótico, a necesidade de utilizar un antibiótico desta categoría.

c) Categoría C: uso con cautela en todos os animais

Só deben usarse cando non existan antibióticos na categoría D que puidesen ser efectivos. Non obstante o anterior, no caso de animais de difícil manexo ou que vivan en zonas de difícil acceso, poderanse utilizar antibióticos deste grupo que faciliten o tratamento aos animais nestas circunstancias.

d) Categoría D: uso con prudencia en todos os animais

Os antibióticos desta categoría deben usarse como primeira elección.”

3. Comunicación de datos a PRESVET Establece a obriga da comunicación das prescricións de medicamentos veterinarios, independentemente da vía de administración, que conteñan antibióticos tamén para o tratamento de animais de compañía. Para saber cales son estes animais remítenos ao Anexo

I do Regulamento (UE) 2016/429

• Cans (Canis lupus familiaris)

• Gatos (Felis silvestris catus)

• Furóns (Mustela putorius furo)

• Invertebrados (excepto as abellas, os moluscos pertencentes ao filum Mollusca e os crustáceos pertencentes ao subfilum Crustacea)

• Animais acuáticos ornamentais

• Anfibios

• Réptiles

• Aves: espécimes de especies aviarias distintos das galiñas, pavos, pintadas, parrulos, gansos, paspallás, pombas, faisáns, perdices e estrucioniformes (Ratitae)

TODAS AS EXPLOTACIÓNS DE ESPECIES DE ANIMAIS DE PRODUCIÓN MANTERÁN UN REXISTRO, EN FORMATO ELECTRÓNICO OU EN SOPORTE PAPEL, DOS TRATAMENTOS ADMINISTRADOS AOS ANIMAIS COS DATOS PERTINENTES E O N.º DA RECEITA VETERINARIA

SERÁ O TITULAR DA EXPLOTACIÓN O QUE TEÑA QUE POÑER A DISPOSICIÓN DO VETERINARIO O LIBRO DE VISITAS

1749/1998, do 31 de xullo, polo que se establecen as medidas de control aplicables a determinadas substancias e os seus residuos nos animais vivos e os seus produtos. Este artigo establecía o seguinte: “O veterinario anotará nun rexistro, que deberá obrar en poder do titular da explotación, a data e a natureza dos tratamentos prescritos ou administrados incluíndo doses e duración destes, a identificación dos animais tratados, así como os prazos de espera correspondentes”. A continuación, listaba os datos a consignar no rexistro por parte do gandeiro.

Na actualidade, na que as ferramentas telemáticas facilitan tanto o diagnostico coma a prescrición, en ocasións o veterinario pode non atopase na explotación, sen que isto signifique que non poida ter un coñecemento extenso e profundo da epidemioloxía dun rabaño; tamén se podían xerar situacións de inseguridade xurídica en tanto a asumir a responsabilidade de que unha gandería non contase co rexistro de tratamentos correctamente cuberto. Por tanto, en diante só hai que aterse ao que establecen este Real Decreto e o Regulamento 2019/6 na mesma liña.

Especifica o Real Decreto que todas as explotacións de especies de animais de produción manterán un rexistro, en formato electrónico ou en soporte papel, dos tratamentos administrados aos animais cos datos pertinentes e o número da receita veterinaria. Recolle expresamente que se a información pertinente se atopa dispoñible na copia das receitas veterinarias, incluídas as procedentes do botiquín, non cumprirá rexistrar esta información por separado, salvo a data da primeira administración do medicamento e o número da receita veterinaria.

5. Libro de visitas veterinarias

o titular da explotación o que terá que poñer a disposición do veterinario o devandito libro.

6. Actividades prohibidas

Para dotar de maior seguridade xurídica tanto aos operadores como ao control oficial, o Real Decreto lista unha serie de actividades prohibidas; pola súa repercusión en veterinarios e gandeiros, destaco as seguintes actividades que quedan prohibidas:

- A tenza ou posesión de medicamentos veterinarios. Naturalmente, salvo que se amparen no establecido por esta norma; por exemplo, un veterinario poderá ter medicamentos só se ten declarado un depósito.

- A prescrición de medicamentos suxeitos a esta esixencia sen que o veterinario prescriptor efectuase un exame clínico ou unha avaliación adecuada, nos termos previstos deste real decreto, do estado de saúde do animal ou grupo de animais.

- A prescrición de medicamentos veterinarios incumprindo as condicións de autorización, salvo que se efectúe seguindo as prerrogativas extraordinarias previstas no presente real decreto.

- A firma dunha receita para xustificar unha dispensación feita previamente.

- A tenza e uso por parte do propietario ou responsable dos animais de medicamentos veterinarios suxeitos a prescrición veterinaria se non están amparados por unha receita, con excepción do sobrante de medicamentos á espera de que o seu uso sexa autorizado a través dunha nova receita de non dispensación.

• Mamíferos: roedores e coellos distintos dos destinados á produción de alimentos

4. Rexistro de tratamentos da explotación

Derroga o artigo 8 do Real Decreto

Tamén establece un rexistro de visitas veterinarias; así, naquelas especies que non teñan un libro de visitas establecido normativamente, o devandito rexistro incluirá, ademais, un apartado de visitas veterinarias no que o veterinario deberá datar e asinar a visita de forma manuscrita ou calquera outro sistema dixital que garanta a presenza física do veterinario na explotación. Será

ENTRADA EN VIGOR E APLICACIÓN DO REAL DECRETO

Estaleientrouenvigorodíaseguinteaodasúa publicaciónno Boletín Oficial do Estado,édicir,o 21dexullode2023.

Odispostonoartigo39.1paraanimaisde compañíanorelativoácomunicacióndosdatos deprescriciónsveterinariasparaantimicrobianosserádeaplicaciónapartirdo2dexaneiro de2025.

REBAÑO MONITORIZADO CON SENSEHUB® EN EL BECERRIL (CÓRDOBA)

La granja lechera El Becerril, de Añora, en pleno Valle de los Pedroches, lleva seis meses utilizando el sistema SenseHub®, de MSD Animal Health, para la monitorización de todos sus animales. La detección de celos, el control de la salud y la gestión del estrés por calor fueron los tres objetivos por los que Bartolomé López y Belén García tomaron la decisión de identificar a sus vacas de leche con estos collares. En esta entrevista comparten cómo está siendo su experiencia.

¿Por qué decidieron inver�r en un sistema de monitorización como SenseHub®?

Nos lo dieron a probar y vimos que nos facilitaba mucho el funcionamiento de la granja. Es un apoyo muy grande, porque tú puedes tardar en ver un celo o un problema, pero el programa te avisa y es una gran ventaja. Tras el �empo de prueba, decidimos incorporarlo a nuestro día a día para conseguir mayor rentabilidad y mejor manejo.

¿Cuándo instalaron el sistema SenseHub® y con qué animales?

Colocamos los collares defini�vamente hace seis meses. En un principio, comenzamos con las vacas de leche y, a la semana, cuando el programa se puso al día de los datos de cada animal, empezamos a ver cómo funcionaba y decidimos instalarlo en todos los animales, para mayor facilidad de manejo.

¿La adaptación fue complicada?

No, porque no influye en los animales y no les molesta.

¿Cómo lo u�lizan en el día a día?

Llego a la granja, o ya desde casa, y miro las alertas que tengo. Los primeros datos que consulto son los de las vacas de preparto y posparto, que son las más problemá�cas. Con base en eso ya vamos con cierta preparación al ordeño y ya sabemos qué animales pueden tener algún problema.

¿Qué ventajas o beneficios han notado desde que trabajan con este sistema?

He ganado muchísimo en fer�lidad, eso es lo principal. Luego, también he mejorado en todo lo que se refiere al diagnós�co de vacas enfermas, porque nos adelantamos a los posibles problemas. Antes de que se pongan malas, ya esta-

Bartolomé López: “Desde el minuto uno, que ves que funciona perfectamente, te preguntas por qué no lo habrías puesto antes”

Belén García y Bartolomé López, de El Becerril

Uno de los aspectos en los que más han mejorado es en la reproducción de su rebaño

Comenzaron monitorizando a las vacas de leche y acabaron instalando el sistema en todos sus animales

Nombre de la explotación: El Becerril

Localización: Añora (Córdoba)

Número total de animales: 470

Vacas en producción: 220

Media de producción total: 40 litros/vaca/día

Porcentaje de grasa: 3,80 %

Porcentaje de proteína: 3,26 %

Media de partos por vaca: 2,11

Media de inseminaciones por preñez: 2,51

mos nosotros pendientes. Anteriormente, cuando te dabas cuenta, ya estaba la enfermedad en pleno esplendor.

Además, el programa nos permite cierto ahorro de medicamentos. Por ejemplo, hemos reducido mucho el gasto en an�bió�cos y hormonas, porque gastábamos más para luchar contra enfermedades o realizar protocolos y ahora el gasto es mínimo.

Me adelanto a que las vacas se pongan enfermas y llevo el control al 100 % de todos mis animales. Me doy cuenta de que se me escapaban muchos.

Se notan los cambios rápido. Desde el minuto uno, que ves que funciona perfectamente, te preguntas por qué no lo habrías puesto antes.

Nos ha ayudado mucho, la preocupación no es la misma y nos aporta mucha seguridad.

¿Qué importancia �ene el servicio técnico posventa?

Mucha. Cuando tenemos un problema, los llamamos, nos explican cómo funciona y, si hay alguna cosa que no entendemos, al momento nos la facilitan. Dan muy buen servicio. Estamos contentos.

¿Recomendarían este sistema a otros ganaderos?

Yo se lo recomendaría a todo el mundo. Creo que no lo �enen más ganaderos porque no lo han probado. Si lo hubieran probado, lo hubieran pedido desde el minuto uno, como yo.

“Los sistemas SenseHub® dan al ganadero, sobre todo, tranquilidad, porque sus animales van a estar monitorizados de una forma homogénea 24 horas al día”

¿Cuáles eran los obje�vos a cumplir en esta ganadería con la instalación de SenseHub®?

Buscaban, principalmente, un sistema que les permi�ese op�mizar la detección de celos a la vez que ges�onar todo lo referente a la salud, para poder an�ciparse a problemas, y, algo muy importante, realizar el control de todo lo relacionado con el estrés por calor.

¿Qué beneficios aportan los sistemas de monitorización a los ganaderos?

Los sistemas de monitorización SenseHub® dan al ganadero, sobre todo, tranquilidad, porque sus animales van a estar monitorizados de una forma homogénea 24 horas al día, 7 días a la semana y 365 días al año.

El sistema permite vigilar cualquier alteración sobre el comportamiento normal de los animales, con la garan�a de que las alertas de celo van a ser muy precisas, las alertas de salud nos van a poner en preaviso y adelantarnos a posibles problemas de salud de los animales y que podremos llevar a cabo una ges�ón mejor del estrés por calor, ya que op�mizaremos los sistemas de refrigeración que se u�licen en la granja.

¿Qué apoyo técnico se ofrece a los clientes tras la venta del sistema?

Desde el equipo de SenseHub® aportamos a los clientes un soporte técnico ante cualquier �po de incidencia puramente tecnológica, pero también asesoramos a la hora de ver cuáles son los mejores ajustes que podemos hacer en el sistema para adaptarlo a un mejor funcionamiento de la granja en cues�ón. Además, las referencias de los datos las trasladamos a los técnicos de cada aspecto de las explotaciones: reproducción, alimentación...

¿Cómo trabajan con el ganadero?

Una vez instalado el sistema, seguimos manteniendo un contacto con el ganadero para revisar que todo funciona correctamente y, a veces, son ellos los que nos llaman con dudas o con alguna modificación que tengamos que hacer en el programa. Periódicamente se revisa el estatus sanitario y de alertas de cada explotación y adaptamos un poco las circunstancias que pueden ir cambiando en la granja.

Belén García: “Es una ventaja en bienestar animal y en bienestar personal. Ayuda a tener más �empo libre y más tranquilidad”

ANTONIO DÍAZ

Sales Manager de SenseHub® en MSD Animal Health

Consiguen un control del 100 % de sus animales con mucho más �empo libre

Adaptación do modelo CSMCERES-Maize (DSSAT) para simular a produción de millo forraxeiro: variación interanual en Asturias

Neste artigo preséntase o estudo realizado con base en dúas liñas de traballo: a adaptación e avaliación do modelo CSM-CERES-Maize mediante a estimación dos parámetros de cultivares a partir dun experimento de campo previo de tres anos (2012, 2013 e 2014), que inclúe tres cultivares (FAO 200, 300 e 400) en tres zonas de Asturias, e a utilización da análise estacional de DSSAT para examinar a variación interanual da produtividade do millo forraxeiro debida ao clima.

estas explotacións manteñen a tendencia crecente cara ao uso de millo forraxeiro conservado en forma de ensilado, xa que a planta enteira de millo se considera unha materia prima ideal para ensilar pola súa alta produción de materia seca de alto valor nutritivo, rápida recolección, non requirir ningún tratamento previo para ser ensilado e porque é fácil de integrar en sistemas de alimentación unifeed. Centrándonos na alimentación de ruminantes, o ensilado de millo forraxeiro constitúe unha mestura única de gran e fibra dixestible de grande utilidade en nutrición animal (Martínez-Fernández et al., 2021.

INTRODUCIÓN

Aprodución española de millo forraxeiro concéntrase no norte de España. Galicia, Asturias e Cantabria son as principais rexións produtoras, con 71.735 ha, 7.216 ha e 4.536 ha respectivamente (MAPA, 2022). Estas tres rexións representan o 91 % a superficie española de millo forraxeiro.

Un dos factores estruturais limitantes para aumentar a rendibilidade das explotacións gandeiras do norte de España é a escasa base territorial dispoñible para a produción de forraxes. Este feito, unido á irregularidade estacional da produción, levou a moitos gandeiros a adoptar estratexias de intensificación da produción forraxeira. Na actualidade,

En 1996 e en colaboración con empresas produtoras de sementes, iniciouse en Asturias un proceso de avaliación de cultivares comerciais de millo híbrido para ensilado por parte do Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida), e desde entón vénse realizando ano tras ano nas zonas edafoclimáticas aptas para o cultivo de millo forraxeiro (MartínezFernández et al., 2011; Carballal et al., 2022).

J.A. Oliveira1, K.J. Boote2, F.A.A. Oliveira2, G. Hoogenboom2, A. Carballal3, A. Martínez-Fernández3 1ÁreadeProduciónVexetal,DepartamentodeBioloxíadeOrganismoseSistemas,UniversidadedeOviedo(Asturias) 2DepartamentodeEnxeñeríaAgrícolaeBiolóxica,UniversidadedeFlorida(EE.UU.)

3ProgramadeInvestigaciónenPastoseForraxes,ServizoRexionaldeInvestigacióneDesenvolvementoAgroalimentario(Asturias)

Comezo da floración feminina

A PESAR DA IMPORTANCIA DO MILLO FORRAXEIRO PARA A ALIMENTACIÓN DO GANDO EN TODO O MUNDO, O DSSAT NON INCLÚE UN MODELO DE SIMULACIÓN DO MILLO FORRAXEIRO, AÍNDA QUE SE ESTÁ TRABALLANDO NA ACTUALIDADE NISO

A variación interanual dos resultados pode ser fundamental debido á diferente climatoloxía (temperaturas, precipitacións etc.), polo que é importante dispor de datos de máis dun ano para caracterizar agronomicamente un cultivar.

Os modelos de cultivos baseados en procesos (funcionais) son excelentes ferramentas para estudos que implican a cuanti cación dos efectos das prácticas de manexo, a xenética, o chan e o clima sobre o rendemento e a fenoloxía dos cultivos (Addiscott e Wagenet, 1985).

En cultivos forraxeiros, Oliveira et al. (2020) iniciaron a adaptación do modelo CROPGRO-PFM do paquete informático do Sistema de Apoio ás Decisións para a Transferencia de Agrotecnoloxía (DSSAT) (Hoogenboom et al., 2019) para simular o crecemento e o desenvolvemento de catro cultivares de raigrases en tres localidades galegas con diferentes condicións ambientais, determinando as limitacións de produción asociadas tanto ás limitacións de auga como de nitróxeno. O devandito modelo para os raigrases aínda non está dispoñible na última versión do DSSAT.

O modelo CSM-CERES-Maize (Ritchie et al., 1998; Jones et al., 2003) dentro do mesmo paquete informático DSSAT utilizouse amplamente para o apoio á toma de decisións sobre a xestión da rega e a fertilización, así como para a elección de cultivares de millo gran.

Os parámetros especí cos de cultivares determinan o ciclo vital e o desenvolvemento reprodutivo destes, incluíndo a duración das fases e estadios vexetativos e reprodutivos (Boote et al., 2001). Ademais, DSSAT inclúe módulos especí cos para simular a dinámica, a temperatura e a auga do chan, e os procesos de nitróxeno e carbono, incluída a variación do contido de materia orgánica do chan en función das condicións ambientais e a xestión agronómica (Jones et al., 2003).

A pesar da importancia do millo forraxeiro para a alimentación do gando en todo o mundo, o DSSAT non inclúe un modelo de simulación do millo forraxeiro, aínda que se está a traballar na actualidade niso.

OBXECTIVOS DO PRESENTE TRABALLO

1) Adaptación (calibración) e avaliación do modelo CSM-CERES-Maize mediante a estimación dos parámetros de cultivares a partir dun experimento de campo previo de tres anos (2012, 2013 e 2014), que inclúe tres (FAO 200, 300 e 400) en tres zonas de Asturias.

2) Utilización da análise estacional de DSSAT para examinar a variación interanual da produtividade do millo forraxeiro debida ao clima. Utilizarase o modelo CSM-CERES-Maize en combinación con 23 anos de datos meteorolóxicos (2000-2022) para cuantificar a variación interanual do clima sobre as producións de millo forraxeiro en Asturias.

MATERIAIS E MÉTODOS

Sitios experimentais e conxunto mínimo de datos

Esta avaliación de cultivares de millo realizouse en ensaios experimentais de campo en tres lugares de Asturias: Barcia (43,5402, -6,4954, 25 m.s.n.m.), Villaviciosa (43,4722, -5,4361, 10 m.s.n.m.) e Grado (43,3764, -6,0625, 50 m.s.n.m.).

O solo de Barcia, situado na costa occidental de Asturias, caracterízase por ser franco (orde Inceptisol, suborden Udepts, gran grupo Dystrudepts).

O chan de Villaviciosa, na zona costeira central, ten unha textura francoarxilosa (orde Entisol, suborde Fluvents, gran grupo Udifluvents). O chan de Grado, situado nun val interior na zona central de Asturias, é franco-arxilo-areento (orde Inceptisol, suborde Udepts, gran grupo Dystrudepts) (USDA-Soil Taxonomy, 1999).

Todos os sitios experimentais, segundo a clasificación climática de KöppenGeiger (Kotteck et al., 2006), pertencen ao clima temperado oceánico (tipo Cfb). O mes máis frío ten unha temperatura media inferior a 18 °C, pero superior a -3 °C. Todos os meses con temperaturas medias inferiores a 22 °C e polo menos catro meses cunha media superior a 10 °C. Sen diferenzas significativas de precipitacións entre estacións (Arnfield, 2021).

Os datos meteorolóxicos obtivéronse das estacións meteorolóxicas máis próximas aos campos experimentais a través da Axencia Estatal de Meteoroloxía (www.aemet.es) e preséntanse na figura 1.

Cada experimento de campo incluíu a preparación do chan, a fertilización, a sementeira de cultivares nas parcelas e os tratamentos fitosanitarios. A sementeira realizouse manualmente e de forma que se agrupasen os cultivos do mesmo ciclo FAO.

Previamente á sementeira, aplicáronse 150 kg N ha-1 xunto coas emendas calcarias e fertilización fosfopotásica necesarios segundo os resultados das análises previas do chan, para compensar as extraccións polo cultivo de inverno en rotación co millo. Posteriormente, engadíronse 50 kg N ha-1 cando as plantas de millo alcanzaron os 20 cm de altura (Carballal et al., 2022).

A densidade de plantación inicial foi de 120.000 plantas ha-1. Cando as plantas alcanzaron uns 20 cm de altura, realizouse un aclareo para alcanzar a densidade final de 90.000 plantas ha-1

O millo forraxeiro para a súa conservación como ensilado débese recoller

cando a concentración de materia seca de todo o cultivo sitúase entre o 30 % e o 35 %, intervalo no que se alcanza o momento óptimo para producir ensilado (Khan et al., 2015). O momento ideal para ensilar considérase cando o estado medio do gran das mazarocas das 4 repeticións para cada variedade alcanza o estado de gran pastoso-vítreo (Carballal et al., 2022). A altura de corte das plantas de millo foi de 20-25 cm por riba da superficie do chan.

Utilizouse un deseño experimental de parcelas divididas con catro repeticións, no que a “parcela principal” representa o ciclo de cultivo (FAO 200, 300 e 400) e a “subparcela” representa a variedade que se vai ensaiar. As subparcelas elementais tiñan unha superficie de 16,8 m2 con catro filas de 7 m de lonxitude e unha separación entre liñas de 0,6 m. A mostraxe no momento da colleita realizouse recollendo as plantas en pé existentes en 5 m de lonxitude das dúas fileiras centrais por parcela. Separáronse ao chou dez plantas das cultivadas en cada parcela. De cada unha destas plantas separouse a mazaroca (grans + raquis) e a follaxe (talos + follas + espatas das mazarocas).

As mazarocas e a follaxe picáronse independentemente cunha picadora eléctrica. Co material picado por separado, as fraccións de mazarocas e follaxe secáronse nunha estufa de circulación de aire a unha temperatura de 60 °C durante 24 horas (De la Roza et al., 2002) para determinar o peso seco das mazarocas e o da follaxe.

De cada parcela reconstituíuse unha mostra de cada cultivar, composta pola mestura proporcional de mazaroca e follaxe segundo os datos anteriores.

Cada unha destas mostras moeuse nun muíño de laboratorio e pasouse por unha peneira de malla de 0,75 mm, realizándose análises químicas no Laboratorio de Nutrición Animal do Serida.

Ensaio de millo forraxeiro (Grado) antes da recolección

Asegúrate lo mejor para tu ganado

11 C33 11 CFT

Máxima estabilidad, con la posibilidad de abrir el silo en solo 7 días, para una mayor conservación de los nutrientes del silo

Aumento de la digestibilidad de la fibra asociado a la garantía de estabilidad del silo

Determináronse e utilizaron en DSSAT as seguintes variables: data de floración masculina (ADAT en días tras a sementeira), data de madurez fisiolóxica do millo, nos nosos ensaios, a data de recolección do millo forraxeiro (MDAT en días tras a sementeira), produción de materia seca da planta enteira (CWAD en kg MS ha-1) e produción de nitróxeno da planta enteira (CNAD en kg N ha-1).

Debido a que o modelo CERES-Maize non permite na actualidade o cálculo de unidades forraxeiras leite (UFL) e a produción de unidades forraxeiras leite por hectárea (UFL ha-1), para poder usar esas variables en DSSAT está a modificarse o código do modelo CSMCERES-Maize. Este modelo específico para o millo forraxeiro aínda non está dispoñible en DSSAT.

En cada lugar experimental tomáronse mostras de chan para determinar as principais características físicas e químicas do chan e as condicións iniciais deste para as entradas do modelo (táboa 1). En todos os campos experimentais, o contido inicial de auga do chan supúxose igual á capacidade de campo.

O carbono orgánico do solo (SOC), que é unha variable de entrada de DSSAT, calculouse a partir da materia orgánica do chan (OM) utilizando a seguinte ecuación (Périé e Quimet, 2008): SOC solo (%) = 0,4724 × OM solo (%).

Enfoque para a adaptación (calibración) do modelo Creáronse os arquivos necesarios para executar o modelo CSM-CERES-Maize en DSSAT v4.8: arquivo X, arquivo A, arquivo T, arquivo de chans, arquivos meteorolóxicos e arquivo de coeficientes de cultivares (Jones et al., 2003; Hoogenboom et al., 2012).

Os valores das variables de crecemento do cultivo observadas nos experimentos introducíronse nos arquivos A e T. Posteriormente, para a calibración do modelo, os valores simulados do modelo comparáronse coas medicións observadas.

No ficheiro X introduciuse información sobre as condicións do campo, os tratamentos experimentais e as opcións de simulación. As opcións de auga e nitróxeno activáronse (Water = Yes e Nitrogen = Yes) na sección de control da simulación asumindo condicións limitantes para o crecemento e desenvolvemento do cultivo.

Actualmente, CSM-CERES-Maize simula sete estadios fenolóxicos: xerminación, emerxencia, fin da fase xuvenil,

iniciación floral (floración masculina), 75 % das plantas con sedas (estigmas) visibles (floración feminina), inicio do enchido do gran e madurez fisiolóxica, cunha humidade do gran entre o 30-35 %. Estas etapas non dan suficientes detalles para a produción de millo forraxeiro destinado a ensilar, xa que a colleita se determina no campo con base na posición da liña de leite no gran. Esta variable (non simulada polo modelo CSM-CERES-Maize) úsase comunmente como indicador da humidade óptima de colleita do millo forraxeiro para ensilado (Wiersma et al., 1993; Havilah et al., 1995). Para superar a limitación do modelo, asumiuse que a liña de leite do gran no momento da recolección do millo forraxeiro estaba á metade do camiño desde a coroa do gran ata a punta, 13 días antes da madurez fisiolóxica, como indican Wiersma et al. (1993) e Braga et al. (2008).

CSM-CERES-Maize require seis parámetros, coñecidos como “coeficientes xenéticos”, para caracterizar diferentes cultivares. Cada coeficiente xenético ten unha influencia directa sobre unha variable específica do modelo de cultivo (táboa 2). Catro deles (P1, P2, P5 e PHINT) controlan o momento dos estados fenolóxicos, e os dous restantes (G2 e G3) caracterizan o número de grans e a taxa de crecemento individual dos grans que determinan o rendemento potencial de gran en condicións óptimas. Estes coeficientes xenéricos obtivéronse mediante a minimización por ensaio e erro da raíz do erro cuadrático medio para cada unha das variables e o aumento do índice de axuste de Willmott (Willmott, 1981).

Este proceso utilizouse na secuencia suxerida por Hunt e Boote (1998), é dicir, primeiro P1 e P5: P1 calibrouse ata o punto en que as datas de antese (floración masculina) observada e simulada coincidían; P5 considerouse calibrado cando a data de madurez fisiolóxica simulada era 13 días posterior á data de recolección do millo forraxeiro (Wiersma et al., 1993).

En ausencia de datos de peso seco dos grans, o G3 calibrouse para alcanzar uns valores simulados próximos aos 0,35 g MS gran-1 indicados por Lizaso et al. (2018) para un cultivar de millo FAO 300 nun ensaio en Asturias. Os valores resultantes de G2 fixáronse próximos a 700 grans por planta (considerando unha mazaroca por planta), que é similar ao indicado para o norte de España nun ensaio de millo cun cultivar FAO 300 (López-Cedrón, 2006; Lizaso et al., 2017).

Comezo da antese

Simulación da variación interanual da produción de millo forraxeiro Co n de observar a variación interanual na data de antese, produción de materia seca da planta enteira e produción de nitróxeno da planta enteira, executouse o modelo con 23 anos de datos meteorolóxicos históricos (20002022) que simularon a produción e a fenoloxía dos tres cultivares en cada unha das tres localidades de estudo.

Os coe cientes xenéticos de cultivares utilizados na simulación foron os obtidos nos experimentos de campo descritos anteriormente. Cada cultivar representa unha lonxitude de ciclo diferente (días entre a sementeira e a madurez siolóxica): FAO 200, FAO 300 e FAO 400. Construíuse un arquivo DSSAT coa aplicación de análise estacional e un total de nove combi-

nacións de localidades e cultivares (3 localidades x 3 cultivares).

Para realizar esta simulación utilizouse a ferramenta de análise estacional de DSSAT.

Na simulación utilizáronse como datas de sementeira e de recolección as indicadas por Carballal et al. (2022). As opcións de auga e nitróxeno activáronse (Water = Yes e Nitrogen = Yes) na sección de control da simulación, supondo condicións limitantes para o crecemento e desenvolvemento dos cultivos.

A modo de exemplo representáronse gra camente as medias simuladas cos 23 anos de datos meteorolóxicos para a variable produción de materia seca por ha para cada un dos tres cultivares nas tres localidades de estudo ( gura 3).

Figura 1. Datos meteorolóxicos observados diarios durante os anos de avaliación (2012-2014) nas fincas experimentais de Barcia, Villaviciosa e Grado (Asturias)

01-01-1201-03-1201-05-1201-07-1201-09-1201-11-1201-01-1301-03-1301-05-1301-07-1301-09-1301-11-1301-01-1401-03-1401-05-1401-07-1401-09-1401-11-14

01-01-1201-03-1201-05-1201-07-1201-09-1201-11-1201-01-1301-03-1301-05-1301-07-1301-09-1301-11-1301-01-1401-03-1401-05-1401-07-1401-09-1401-11-14

EL ABONADO RENTABLE Y EFICAZ DE CULTIVOS FORRAJEROS

MAYOR EFICIENCIA EN EL USO DEL NITRÓGENO

AHORRO OPERACIONAL Y APLICACIONES FLEXIBLES

COMPATIBLE CON LA PROTECCIÓN DEL CLIMA Y DEL MEDIO AMBIENTE

EXCELENTE ALMACENAMIENTO Y APLICACIÓN PRECISA

Fertilizantes estabilizados que reducen la nitrificación y aseguran el suministro de N

Menor número de aplicaciones y menor dependencia del clima

Reducción de las pérdidas de nitratos por lavado y de las emisiones de gases de efecto invernadero

Granulometría homogénea y con ausencia de polvo para garantizar una distribución uniforme de los nutrientes

Táboa 1. Características do perfil do solo nas fincas experimentais de Barcia, Villaviciosa e Grado (Asturias)

Barcia

2015,452,13,05,40,1080,2660,4601,431

4018,5471,95,20,1190,2680,4691,411

6021,541,90,85,10,1300,2720,4751,391

Villaviciosa

2027,752,12,36,10,1550,3200,5011,321

4030472,260,1670,3260,5041,321

60294525,90,1620,3170,5001,331

Grado

2011,337,81,516,20,0960,2250,4291,511

4015,533,71,166,20,1100,2330,4471,471

6019,729,60,856,20,1260,2440,4601,431

Táboa 2. Parámetros que caracterizan a cada cultivar de millo

P1Tempotérmico,desdeaemerxenciaaofinaldafasexuvenil°CdDatadeantese

P2DíasdeatrasonodesenvolvementoporcadahoradeaumentonofotoperíodoDíasDatadeantese

P5Tempotérmico,desdeafloraciónfemininaataamadurezfisiolóxica°CdDatademadurezfisiolóxica

G2NúmeromáximodegransporplantaN.ºdegransNúmerodegransporplanta

G3Taxadeenchidodogranencondiciónsóptimasmgd-1Pesosecoporgran

PHINTTempotérmicoentreaaparicióndefollassucesivas°CdNúmerofinaldefollas

Táboa 3. Coeficientes xenéticos estimados en tres cultivares obtidos cos datos experimentais de 3 anos e 3 localidades en Asturias

G2 e G3 son características fisiolóxicas de cada cultivar e estimáronse indirectamente (os valores de número de grans por planta e o peso seco dos grans non se anotaron en campo).

RESULTADOS E DISCUSIÓN

Adaptación do modelo (calibración)

A duración da fenoloxía do millo exprésase en tempo térmico (° C d). Para que a planta pase dun estado a outro ten que acumular certa cantidade de tempo térmico. A temperatura base por baixo da cal se detén o desenvolvemento fenolóxico considérase en DSSAT para o millo 8 °C.

Na táboa 3, pódese observar que os valores de P1 e P5 obtidos foron directamente proporcionais á lonxi-

tude do ciclo de cultivares de maneira similar ao obtido por Braga et al (2008).

P2 é o coeficiente xenético de sensibilidade ao fotoperíodo e foi o mesmo para todos os cultivares suxerindo que non hai sensibilidade diferenciada ao fotoperíodo (Ritchie et al., 1986).

PHINT é importante para axustar o ritmo de aparición de follas e tamén afecta á duración do crecemento vexetativo en millo, non mostrando variación entre cultivares.

Avaliación do modelo adaptado

Na figura 2 preséntanse os diagramas de caixas e bigotes dos valores observados e simulados medios das variables: data de floración masculina, produción de materia seca da parte aérea da planta enteira e produción de nitróxeno da parte aérea da planta enteira. Os valores simulados das producións obtivéronse indicando no modelo, a data de recolección do millo forraxeiro en cada ensaio.

ɫSOC,Carbonoorgánicodochan;LL,puntodemurchadopermanente;DUL,capacidadedecampo;SAT,humidadedesaturación; BD,densidadeaparente;SRGF,factordedistribuciónrelativadalonxitudedasraícesdochan(0-1)

O MOMENTO IDEAL PARA ENSILAR CONSIDÉRASE CANDO O ESTADO MEDIO DO GRAN DAS MAZAROCAS DAS 4 REPETICIÓNS PARA CADA VARIEDADE ALCANZA O ESTADO DE GRAN PASTOSO-VÍTREO

Os resultados mostran que os valores simulados polo modelo se axustan ben aos valores observados para cada un de cultivares, debido a que a liña mediana das caixas dos valores observados non se sae da caixa de valores simulados, co cal non hai diferenza entre os valores observados e simulados para os tres cultivares.

Figura 2. Diagrama de caixas e bigotes dos valores medios da data de floración masculina, produción de materia seca da parte aérea da planta enteira e produción de nitróxeno da parte aérea da planta enteira para tres cultivares de millo forraxeiro en tres localidades: Barcia, Villaviciosa e Grao, e tres anos: 2012, 2013 e 2014. Simulación con limitación de auga e nitróxeno

As liñas medianas e os valores medios (representados por unha “x” nas guras) van aumentando a medida que aumenta o ciclo dos cultivares.

As caixas máis longas indican que hai maior dispersión dos valores como ocorre por exemplo cos valores observados respecto dos valores simulados, no caso da data de oración.

No caso da data de oración, os valores observados no cultivar 200 amosan unha maior dispersión (entre 59 e 85 días tras a sementeira) que no caso do cultivar 300, que mostra unha data de oración menos dispersa (entre 72 e 86 días tras a sementeira).

Simulación da variación climática interanual

Co n de observar a variación interanual na data de antese, produción de materia seca da planta enteira e produción de nitróxeno da planta enteira executouse o modelo con 23 anos de datos meteorolóxicos históricos (2000-2022) que simularon a produción e a fenoloxía dos tres cultivares en cada unha das tres localidades de estudo.

Preséntanse na gura 3 os resultados obtidos mediante simulación nas tres localidades para os tres cultivares estudados para a variable produción de materia seca da planta enteira. Na simulación utilizáronse como datas de sementeira e de recolección as indicadas por Carballal et al. (2022).

Observouse que o cultivar de ciclo máis longo (FAO 400) é o que presentou en xeral os valores máis altos para esa variable nos 23 anos de datos históricos meteorolóxicos nas tres localidades. En Villaviciosa e Grado obsérvanse algúns anos en que a produción do cultivar FAO 300 foi similar ou un pouco superior á do cultivar FAO 400.

Villaviciosa foi a localidade que presentou valores máis altos de produción de materia seca (FAO 200 = 18.790 kg MS ha-1, SD = 1.343,5; FAO 300 = 23012 kg MS ha-1, SD = 1.333,8; FAO 400 = 23.279 kg MS ha-1, SD = 1.150,1) considerando a media dos 23 anos de datos meteorolóxicos.

Figura 3. Comparación da produción de materia seca da planta enteira (kg MS ha-1) simulada mediante 23 anos de datos meteorolóxicos en Barcia, Villaviciosa e Grado para os tres cultivares estudados (FAO 200, FAO 300 e FAO 400)

Nas tres localidades, as producións máis altas alcanzáronse durante o ciclo de cultivo (período entre sementeira e recolección) cunhas temperaturas medias de máximas diarias entre 21,623,1 °C, unhas temperaturas medias de mínimas diarias entre 13,1-15 °C, unha radiación solar media diaria entre 18,1-19,4 MJ m-2 día-1 e unha precipitación total no ciclo de cultivo entre 305-313 mm.

O código do modelo CSM-CERESMaize modificarase para simular e obter a produción de millo forraxeiro (kg peso fresco ha-1), concentración de materia seca na parte vexetativa (%), concentración de materia seca na biomasa total (%), peso fresco da mazorca (kg ha-1), concentración de materia seca da mazaroca (%), produción de biomasa total (kg MS ha-1), produción de materia seca da mazaroca (kg MS ha-1), índice de colleita da mazaroca (produción de materia seca da maza-

roca /produción total de biomasa), proteína bruta da biomasa total (% MS), produción de proteína bruta (kg ha-1) e a enerxía neta da biomasa total (unidades forraxeiras leite-UFL kg MS-1 ou Mcal kg MS-1 e produción de unidades forraxeiras leite-UFL ha-1 ou Mcal ha-1) do millo en resposta ao clima, o chan e ao cultivar.

Tendo en conta un probable aumento da temperatura e diminución das precipitacións nos próximos anos no norte de España, poderíase ver como influirían estes posibles cambios na simulación da produción e calidade de biomasa de millo forraxeiro co modelo CSM-CERES-Maize usando a aplicación estacional de DSSAT. A utilización da información obtida por este modelo por parte dos usuarios/agricultores realizaríase a través do Servizo Rexional de Investigación Agroalimentaria en colaboración coa Área de Produción Vexetal da Universidade de Oviedo.

CONCLUSIÓN

A adaptación do modelo CSM-CERESMaize para simular as producións do millo forraxeiro realizouse mediante a calibración dos parámetros xenéticos de tres cultivares (FAO 200, 300 e 400) do modelo CSM-CERES-Maize con datos de avaliación destes en tres localidades de Asturias nos anos 2012, 2013 e 2014.

Esta calibración permitiu en conxunción con datos históricos meteorolóxicos (23 anos) das localidades de estudo poder simular os valores de producións dos tres cultivares estudados nos devanditos anos.

Non existe na actualidade un modelo específico para o millo forraxeiro no paquete DSSAT de modelos de cultivos. Espérase poder incorporar proximamente un modelo para o millo forraxeiro en DSSAT mediante a utilización de datos de avaliación agronómica de cultivares de millo forraxeiro en Asturias, Galicia e Estados Unidos.

AGRADECEMENTOS

Agradécese a concesión dunha bolsa para unha estancia de investigación na Universidade de Florida (Gainesville, Estados Unidos) polo “OECD Co-operative Research Programme” en 2022.

VANTAXES

 Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.

 Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.

 Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

PRODUTOS FERTILIZANTES

CÓDIGO TIPO

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal. Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo. AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

NOME COMERCIAL

F0001757/2022 Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal AGROTHAME ORGANITE START

F0001894/2022 Emenda orgánica compost

F0001895/2022 Emenda orgánica compost

F0001896/2022 Emenda orgánica húmica

F0001897/2022 Emenda orgánica húmica

F0001919/2023 Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

F0001925/2023 Fertilizante órgano-mineral NK líquido

F0001926/2023 Fertilizante órgano-mineral NP líquido

F0001980/2023 Emenda orgánica húmica

F0002420/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002421/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002422/2025 Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

AGROTHAME ORGANITE PURINE

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

AGROTHAME ORGANITE AGRO

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

El Éxito de su granja

visible del bienestar vacas y la estabilidad

Mejora visible del bienestar de las vacas y la estabilidad

ensilado Bonsilage Fit M garan�za ensilados de maíz estables y extra de propilenglicol para su ganado, incluso en condiciones extremas.

El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M garan�za ensilados de maíz estables y una aportación extra de propilenglicol para su ganado, incluso en condiciones extremas.

combinación de cas, Bonsilage Fit M grandes can� dades de ensilado de maíz. Las Bonsilage Fit M crean de propilenglicol ayuda notablemente al co de los animales cosas, la fer� lidad y partos.

estabilidad

1 Una dosis de BONSILAGE FIT M produce 11 bidones de propilenglicol

1 Una dosis de BONSILAGE FIT M produce 11 bidones de propilenglicol

1 dosis ≈ 100 t de MF ensilado de maíz (Ø 33 % de MS)

100 t MF ≈ 33 t MS

1  % en 33 t corresponde a 330 kg de propilenglicol

Gracias a su exclusiva combinación de bacterias ácido lác� cas, Bonsilage Fit M es capaz de crear grandes can� dades de propilenglicol en el ensilado de maíz. Las dosis u� lizadas de Bonsilage Fit M crean un promedio de 330 kg de propilenglicol (imagen 1), lo cual ayuda notablemente al metabolismo energé� co de los animales y mejora, entre otras cosas, la fer� lidad y los intervalos entre partos.

Mejora visible de la estabilidad

el moho aumenta las plantas de maíz. produce un recaaplica la acción inhibi-

El nivel de levaduras y el moho aumenta considerablemente en las plantas de maíz. En el ensilado de maíz se produce un recalentamiento si no se aplica la acción inhibi-

1 dosis ≈ 100 t de MF ensilado de maíz (Ø 33 % de MS)

100 t MF ≈ 33 t MS

1  % en 33 t corresponde a 330 kg de propilenglicol

Propilenglicol

estabiliza el ensilado y aporta mayor bienestar a las vacas

Bonsilage Fit M estabiliza el ensilado y aporta mayor bienestar a las vacas

Propilenglicol

toria necesaria mediante el ácido acé� co y la liberación de oxígeno durante la extracción. Con un control preciso de los ácidos de fermentación (imagen 2) se inhiben las levaduras y el moho.

2 BONSILAGE FIT M aporta una mejora visible del bienestar de las vacas y un ensilado de maíz estable

Mejora visible del bienestar de las vacas y la estabilidad

Las pérdidas energé� cas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en los ensilados de maíz pueden acarrear rápidamente un coste de más de 100 euros por hectárea de superfi cie de ensilado de maíz cul� vada (imagen 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas adicionales como consecuencia del recalentamiento también afectan al balance fi nanciero del fl ujo de producción.

Mejora visible del bienestar de las vacas y la estabilidad

Mejora visible del bienestar de

Bonsilage Fit M

toria necesaria mediante el ácido acé� co y la liberación de oxígeno durante la extracción. Con un control preciso de los ácidos de fermentación (imagen 2) se inhiben las levaduras y el moho.

El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M reduce el riesgo de recalentamiento al modifi car el patrón de los ácidos en la fermentación. Obteniendo mayor can� dad de ácido acé� co y menor can� dad de ácido lác� co y generando más propilenglicol. La porción adicional de propilenglicol y el ácido acé� co formado favorecen el bienestar de las vacas y reducen los problemas derivados de la alimentación como la acidosis y la cetosis.

toria necesaria mediante el ácido acé� co y la liberación de oxígeno durante la extracción. Con un control preciso de los ácidos de fermentación (imagen 2) se inhiben las levaduras y el moho.

toria necesaria mediante el ácido acético y la libración de oxígeno durante la extrac- ción. Con un control preciso de los ácidos de fermentación (imagen 2) se inhiben las levaduras y el moho.

Las pérdidas energé� cas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en los ensilados de maíz pueden acarrear rápidamente un coste de más de 100 euros por hectárea de superfi cie de ensilado de maíz cul� vada (imagen 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas adicionales como consecuencia del recalentamiento también afectan al balance fi nanciero del fl ujo de producción.

2 BONSILAGE FIT M aporta una mejora visible del bienestar de las vacas y un ensilado de maíz estable

2 BONSILAGE FIT M aporta una mejora visible del bienestar de las vacas y un ensilado de maíz estable

toria necesaria mediante el ácido acé� co y la liberación de oxígeno durante la extracción. Con un control preciso de los ácidos de fermentación (imagen 2) se inhiben las levaduras y el moho.

2 BONSILAGE FIT de las vacas y un

Pregunte a su asesor de Schaumann por Bonsilage Fit M.

Las pérdidas energé� cas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en los ensilados de maíz pueden acarrear rápidamente un coste de más de 100 euros por hectárea de superfi cie de ensilado de maíz cul� vada (imagen 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas adicionales como consecuencia del recalentamiento también afectan al balance fi nanciero del fl ujo de producción.

Bonsilage Fit M

Las pérdidas energéticas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en los ensilados de maíz pueden acarrear rápidamente un coste de más de 100 euros por hectárea de super- ficie de ensilado de maíz cultivada. Las pérdidas ocasionadas encarecen la producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas adicionales como consecuencia del reca- lentamiento también afectan al balance financiero del flujo de producción.

Bonsilage Fit M

Bonsilage Fit M

La cámara termográfica muestra claramente el recalentamiento en una superficie de corte aparentemente buena (punto de medición 1:17 °C; punto de medición 2:29 °C)

3 El recalentamiento cuesta mucho dinero

Las pérdidas energé� cas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en los ensilados de maíz pueden acarrear rápidamente un coste de más de 100 euros por hectárea de superfi cie de ensilado de maíz cul� vada (imagen 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas adicionales como consecuencia del recalentamiento también afectan al balance fi nanciero del fl ujo de producción.

Protección contra el recalentamiento mediante la formación de ácido acé�co

Bonsilage Fit M

El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M reduce el riesgo de recalentamiento al modifi car el patrón de los ácidos en la fermentación. Obteniendo mayor can� dad de ácido acé� co y menor can� dad de ácido lác� co y generando más propilenglicol. La porción adicional de propilenglicol y el ácido acé� co formado favorecen el bienestar de las vacas y reducen los problemas derivados de la alimentación como la acidosis y la cetosis.

El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M reduce el riesgo de recalentamiento al modifi car el patrón de los ácidos en la fermentación. Obteniendo mayor can� dad de ácido acé� co y menor can� dad de ácido lác� co y generando más propilenglicol. La porción adicional de propilenglicol y el ácido acé� co formado favorecen el bienestar de las vacas y reducen los problemas derivados de la alimentación como la acidosis y la cetosis.

Reduce el riesgo de cetosis gracias a aporte extra de propilenglicol

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

Pregunte a su asesor de Schaumann por Bonsilage Fit M.

Pregunte a su asesor de Schaumann por Bonsilage Fit M.

El aditivo para ensilado Bonsilage Fit M reduce el riesgo de recalentamiento al modificar el patrón de los ácidos en la fer- mentación. Obteniendo mayor cantidad de ácido acético y menor cantidad de áci- do láctico y generando más propilenglicol. La porción adicional de propilenglicol y el ácido acético formado favorecen el bien- estar de las vacas y reducen los problemas derivados de la alimentación como la aci- dosis y la cetosis.

Pregunte a su asesor de Schaumann por Bonsilage Fit M.

La cámara termográfica muestra claramente el recalentamiento en una superficie de corte aparentemente buena (punto de medición 1:17 °C; punto de medición 2:29 °C)

La cámara termográfica muestra claramente el recalentamiento en una superficie de corte aparentemente buena (punto de medición 1:17 °C; punto de medición 2:29 °C)

El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M reduce el riesgo de recalentamiento al modifi car el patrón de los ácidos en la fermentación. Obteniendo mayor can� dad de ácido acé� co y menor can� dad de ácido lác� co y generando más propilenglicol. La porción adicional de propilenglicol y el ácido acé� co formado favorecen el bienestar de las vacas y reducen los problemas derivados de la alimentación como la acidosis y la cetosis.

Protección contra el recalentamiento mediante la formación de ácido acé�co

Reduce el riesgo de cetosis gracias a aporte extra de propilenglicol

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

La cámara termográfi aparentemente buena

menos ácido lác�co

Contenido en % de MS 8 % Ácido láctico Protección contra miento mediante de ácido acé�

Reduce el riesgo de cetosis gracias extra de propilenglicol

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

3 El recalentamiento cuesta mucho dinero

nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es

Nutricor S.L. , C/ Jaume II, 37, 25001 Lleida, Tel: +34 973 21 25 20 nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es

3 El recalentamiento cuesta mucho dinero

Alivia el rumen: más ácido acé�co, menos ácido lác�co

A importancia da dixestibilidade do silo de millo á hora de elixir as nosas variedades

Temos claras as nosas necesidades cando mercamos a semente de millo para a sementeira? Todos pensamos o mesmo: que sexa boa, pero iso ten que complementarse coa dixestión de nutrientes. Nas seguintes páxinas detémonos neste importante aspecto para conseguir que a nosa colleita teña, ademais de cantidade, unha calidade óptima.

María Hermida RockRiverLaboratorySpain

Osilo millo é unha das forraxes por excelencia das nosas explotacións de leite. Desde a sementeira, entre abril e xuño, ata a súa recolección, entre setembro e outubro, cada gandeiro e/ou agricultor está moi pendente da súa evolución e coidado. Nas primeiras fases, a nacenza, a eliminación de malas herbas en idades temperás, a necesidade de achegas de nitróxeno e/ou outros elementos etc., así como tamén sempre mirando o tempo, aínda que non poidamos modificalo, coma a cantidade de nitróxeno.

Todos eles son factores que no seu conxunto van condicionar unha colleita en máis ou menos cantidade, pero nunha boa explotación leiteira non só necesitamos cantidade, senón tamén unha boa calidade.

Se facemos un símil coa compra dun traxe, imos á tenda e o primeiro que nos vai preguntar o dependente é que clase de traxe necesitamos, para unha festa, para domingo ordinario, para ir todos os días ao traballo etc. Con base nas nosas respostas, iranos mostrando os diferentes modelos e nós escollemos.

Realmente, cando compramos a semente de millo para a sementeira, temos claras as nosas necesidades, sabemos ben o que queremos, o que necesitamos? Todos contestariamos o

NO MOMENTO DA SELECCIÓN DA VARIEDADE DEBERIAMOS

SABER ELIXIR AQUELAS QUE NOS

ACHEGUEN NA SÚA XENÉTICA

BOA DIXESTIBILIDADE DA FIBRA E DO AMIDÓN

mesmo: que sexa bo. Pero este “bo” no caso de silo de millo ten que complementarse cun aspecto moi importante hoxe en día, a dixestión de nutrientes, que no caso do millo afecta á bra neutro deterxente (FND) e ao amidón. Necesitamos porcentaxe adecuada de nutrientes ( bra e amidón), pero que sexan dixestibles.

Por iso, no momento da selección da variedade deberiamos saber elixir aquelas que nos acheguen na súa xe-

BATIDORES DE PURIN

Batidores de toma de fuerza, batidores eléctricos, batidores con motor hidráulico y agitadores sumergidos. ¡Tenemos el batidor apropiado para sus necesidades individuales!

nética boa dixestibilidade da bra e do amidón.

É moi importante que na nosa explotación vaiamos facendo un histórico de datos das diferentes variedades, que, por un motivo ou outro, vaiamos tendo ao longo dos anos, é dicir, recompilando a nosa propia información e isto, sen dúbida, axudaranos a decidir.

Necesitamos porcentaxe adecuada de nutrientes (fibra e amidón), pero que sexan dixestibles

DIXESTIÓN DA AFNDMO: DIXESTIBILIDADE DE AFND ANALIZADA

CON AMILASA E SEN CINZAS

É un parámetro que nós non imos poder influír nel, pois vén na xenética da semente. Fagamos a comparación de tres mostras de silo millo analizadas o mesmo día, 24 de febreiro de 2023; por tanto, todas teñen un período de ensilaxe moi similar entre 5-6 meses e cunha materia seca parecida:

CANDO VAIAMOS CULTIVAR É A NOSA RESPONSABILIDADE QUE ESE GRAN QUEDE O SUFICIENTEMENTE TRITURADO PARA FAVORECER A MADURACIÓN NO PROCESO DE ENSILADO

Proteínabruta(%)6,56,96,4

FND(%)36,139,135,2

aFNDmo(%)35,037,833,8

Amidón(%)36,430,438,5

Resultados das analíticas de dixestión da FND ás diferentes horas para as tres mostras:

sFDND30horas24,5636,3032,76

sFDND48horas40,2552,2246,89

aFNDmo(%)35,037,833,8

Amidón(%)36,430,438,5

Nas seguintes gráficas (mostras 1, 2 e 3) Pódense observar as distintas curvas de dixestión de FDN.

A diferenza entre as tres mostras está moi clara (atención, porque as MS son similares). Mentres que a mostra 1 non alcanza o mínimo de dixestión −a liña azul por baixo da liña vermella−, a mostra 2 ten a liña azul da mostra solapada coa liña obxectivo e a mostra 3 está entre ambas; superou o mínimo, pero non alcanza o obxectivo. As recomendacións de Rock River Laboratory para a dixestión de FND en silo de millo son as que recollemos na táboa 2.

Mostra 1 Mostra 2 Mostra 3

Mostra 1 (%)Mostra 2 (%)Mostra 3 (%)

sFDND 24 h sFDND 30 h

Táboa 2. Recomendacións de RRL para a dixestión de FND en silo de millo

Mostra 1. Curva de dixestión FDN (1)Mostra 2. Curva de dixestión FDN (2)Mostra 3. Curva de dixestión FDN (3)

PLATINUM FORAGE INOCULANTS

CON

L. hilgardii CNCM I-4785

LIBERE EL VALOR DE SU FORRAJE

La calidad del ensilado es imprescindible para el rendimiento de sus animales. Los inoculantes para forraje MAGNIVA™ Platinum de Lallemand Animal Nutrition combinan la acción de L. buchneri NCIMB 40788 con L. hilgardii CNCM I-4785, una cepa bacteriana única y recientemente patentada que mejora la estabilidad aeróbica, reduce el pH y el desarrollo de hongos y levaduras. Esta combinación está disponible en toda la gama de inoculantes para forraje MAGNIVA Platinum.

Su explotación tiene potencial para el éxito. Alcáncelo con MAGNIVA Platinum. LallemandAnimalNutrition.com

Información sobre nuestra gama de inoculantes para forraje:

Un manual para el control de su ensilado:

ESPECIAL: ENSILADO DO MILLO

Un nutrólogo poderá axustar moito mellor a ración tendo en conta estes datos; por iso, os programas de formulación dinámica nútrense deles. Os diferentes estudos levados a cabo por Rock River Laboratory indican que por cada unidade que incrementa a dixestibilidade da FND ás 30 horas se produce un aumento de 0 ,45 litros.

SE TEMOS HISTÓRICOS DOS NOSOS DATOS ANO TRAS ANO, PODEREMOS ELIXIR CON MÁIS CRITERIO O QUE MELLOR NOS CONVÉN

Por tanto, é moi importante partir de sementes que na súa xenética leven a dixestibilidade da fibra e do amidón ao valor máximo.

DIXESTIBILIDADE DO AMIDÓN

Tan importantes coma a súa porcentaxe son a súa dixestibilidade e o procesado do gran (KPS). Á hora de mercar a nosa semente non debemos ter en conta só a cantidade de amidón que nos pode dar, senón tamén a súa dixestibilidade, e cando vaiamos cultivar é a nosa responsabilidade que ese gran quede o suficientemente triturado para favorecer a maduración no proceso de ensilado co paso do tempo como favorecela a nivel ruminal. Hoxe dispoñemos das ferramentas necesarias para avaliar isto e ter o noso histórico de valores para poder mellorar.

Comparemos dúas mostras analizadas no mes de marzo 2023 de silo millo, tempo suficiente de maduración no silo para que o amidón poida alcanzar o grao máximo de dixestibilidade (ver gráficas 4 e 5).

As diferenzas entre ambas as mostras están moi claras, M.S. iguais, contidos amidón case iguais, pero o seu comportamento ruminal vai ser moi diferente. Ás 7 horas a mostra 1 alcanzou un 86 % de dixestión e a mostra 2 queda no 71 %.

Que factores nos inflúen na dixestibilidade do amidón?

a) Tamaño de partícula

b) Dureza do gran (grao óptimo de maduración, período de fermentación, xenética semente...)

O tamaño de partícula pódese coñecer a través da análise coñecida como KPS (Kernel Processing Score) e mídese como porcentaxe de amidón que pasa a través dunha peneira de 4,75 mm.

RECOMENDACIÓNS PARA ESTA ANÁLISE

A industria considera valores óptimos a partir do 70 %; RRL considera valor bo a partir do 76,1 %. As mostras analizadas neste ano polo noso laboratorio están entre o 51,0 % e o 88,0 %.

Por tanto, estes son os nosos principais consellos para lograr os mellores resultados:

a) Á hora de elixir a nosa semente de millo para a sementeira debemos preguntar polas dixestibilidades de nutrientes que nos achega.

b) A dixestibilidade da fibra neutro deterxente non está influenciada polo tempo de almacenamento no silo, é a que nos achega a variedade de semente elixida.

c) A dixestibilidade do amidón vén na xenética da semente, pero ímola favorecer cun bo proceso de ensilado, recolección no momento óptimo e un bo procesado do gran.

d) Se temos históricos dos nosos datos ano tras ano, poderemos elixir con máis criterio o que mellor nos convén.

Mostra 5. MS: 32,3 %; amidón: 30,7 %

Mostra 4. MS: 32,3 %; amidón: 33,1 %

Analíticas do fermentativo e interpretación de resultados en ensilados de millo

Neste artigo abordamos o fermentativo do silo de millo con base en tres puntos principais: interpretación dos datos que arroxan as analíticas, principais pautas de manexo e, finalmente, problemas e uso de aditivos de ensilaxe.

Bea Abad, Antón Camarero, Alexandre Udina DepartamentoTécnicodeAdial

ANALÍTICAS DO FERMENTATIVO DO SILO DE MILLO: INTERPRETACIÓN DE RESULTADOS

Nunha analítica do fermentativo pódense pór notas, é dicir, de acordo cos valores de táboas e recomendacións, pode catalogarse un ensilado de millo segundo a súa fermentación sexa moi boa (1), boa (2), regular (3), mala (4) ou moi mala (5). Na interpretación de analíticas baseámonos desde Adial nos valores do DLG de Alemaña, que dan moita importancia tanto aos ácidos carboxílicos coma aos alcois que se producen durante a fermentación.

Na interpretación dun resultado analítico, hai que ver primeiro a MS (materia seca) e o pH medido, xa que hai unha correlación entre ambos e unhas fórmulas para calcular o pH óptimo segundo a humidade da forraxe. O pH medido sempre deberá ser igual ou inferior ao pH óptimo ou teórico.

En canto aos ácidos carboxílicos ou ácidos das fermentacións, o único que é eficiente e desexable é o ácido láctico, a forma de transformar os azucres en enerxía e de baixar o pH (acidificar). Ademais, unha fermentación láctica favorece a degradación das prolaminas que envolven parte dos amidóns, mellorando así a dixestibilidade destes.

Pódense inocular bacterias lácticas (ex.: Lactobacillus plantarum) a niveis de 100.000 ufc/g para promover e aumentar esta produción de láctico.

Debe haber unha relación de máis de 3:1 entre láctico e acético, xa que a produción de acético non é tan eficiente (pérdese un C por cada molécula de acético que se forma) pero se ten un efecto positivo como antifúnxico.

De butírico non debería haber nada, xa que está asociado a unha fermentación por clostridios proteolíticos, que degradan a proteína e forman por desaminación o butírico e por descarboxilación as aminas bióxenas, con efectos adversos na saúde dos animais.

Tamén se producen nas fermentacións algúns alcois, sendo non desexables algúns deles (etanol, propanol, butanodiol...) por estaren asociados a perdas de enerxía ou de MS na súa produción. Por exemplo, o etanol é un marcador da actividade de fermentos, que na fermentación anaerobia (ou alcohólica) consomen azucres e producen etanol. O nivel de etanol ten que ser baixo (<2 % sms), se non hai risco de formación de ésteres (reacción dun ácido carboxílico cun alcol). A combinación de etanol produce etilos (etil lactato ou etil acetato) que baixan consumos e son moi volátiles.

Hai unha substancia glicoplástica (propanodiol ou propilenglicol) que si é unha forma de enerxía positiva e que a producen algunhas bacterias heterofermentativas como Lactobacillus buchneri, que poden inocularse na forraxe a niveis de 100.000 ufc/g para producir acético e propilenglicol.

O propilenglicol é unha fonte enerxética anticetósica (substancia glicoplástica) e tamén satura menos o rume de ácidos carboxílicos de efecto acidoxénico.

Ademais, coa formación de propilenglicol redúcense os niveis de propanol ( g. 1) e, daquela, redúcese o risco de formación de propilos (outro tipo de ésteres tamén de efecto negativo en apetencia do silo de millo).

No histórico de analíticas de ensilados de millo destes últimos 10 anos (mostras maioritariamente de Galicia e de Portugal) observouse unha redución media das materias secas, pero que non foi acompañada dunha redución dos niveis de etanol, senón que este marcador de fermentos adoita aparecer en niveis superiores ao 2 % se non se usou ningún inoculante. Tamén aumentaron os casos con niveis altos de etil lactatos ou etil acetatos, aínda que este dato non é signi cativo porque non sempre se analizou en todas as mostras. Tamén houbo un aumento dos silos de millo onde se aplicou algún inoculante, medrando a porcentaxe de silos tratados ano tras ano. Do mesmo xeito, hai un incremento nas aplicacións de produtos químicos (antifúnxicos) nas últimas capas dos silos.

A estabilidade aerobia está correlacionada coa MS e a densidade de compactación, e aínda que non é un valor analítico, si debe terse en conta (facer medicións con densitómetro)

para considerar un ensilado ben fermentado e estable aerobicamente cando se abra.

PAUTAS DE MANEXO DE

Podemos resumir que os ensilados teñen dous puntos críticos: a fermentación e a estabilidade aerobia. A fermentación que ha de ser eminentemente láctica comeza unha vez pechado o silo e consómese os restos que poden quedar de osíxeno, pois é un proceso anaerobio. O groso da fermentación acaba aproximadamente

Figura 1. A valor máis alto de 1,2-propanodiol C3H8O2, máis baixo o valor de propiónico + n-propanol C3H8O

SILO

un mes despois de pechado o silo, pero… acaba esta de todo? O mesmo que se di do viño que se mantén vivo podémolo aplicar aquí e minimamente prolóngase esta fermentación durante meses ou anos.

O outro punto crítico é a estabilidade aerobia, que é o tempo que tarda un silo en empezar a quentarse unha vez que se expón ao aire. Cando se abre e se expón unha das súas caras ao aire, será moi estable se tarda unha semana e moi inestable se se quenta ao cabo dun día.

Estes dous puntos críticos, fermentación e estabilidade aerobia, poden dar orixe a dous problemas por causas diferentes. Cabe dicir que a fermentación no silo de millo está practicamente garantida que vai ser sempre láctica. Por que? Pola súa porcentaxe de humidade e proteína bruta moderada, o seu baixo contido en cinzas que indican a súa baixa contaminación con terra. Ademais, o seu alto contido en azucres e os seus precursores son o substrato necesario para unha boa fermentación láctica. A estabilidade aerobia é o gran problema co que nos atopamos nos silos de millo. O osíxeno entra pola parte superior aberta xunto a máis fungos, esporas e fermentos e sae o dióxido de carbono pola parte inferior. Os fungos e fermentos respiran coma nós e consomen os amidóns e azucres do silo de millo. A primeira consecuencia é unha perda de masa, a calor é unha forma de enerxía que se esvae e nunca é de balde: o silo volatilízasenos, aínda que non o vexamos. Esta perda é inevitable ao cento por cento, podemos asumir ata un 5 %, pero pode chegar a ser ata un 25 %. Ademais, a comida quente e con cheiro a mofo é rexeitada polas vacas, polo que o silo que nos queda é menos apetecible. A consecuencia máis drástica sería a mala sorte de que o fungo aínda por riba fose produtor de micotoxinas e as circunstancias ambientais o permitirían.

Como podemos actuar sobre a estabilidade aerobia?

Primeiro, hai que dicir con respecto á estabilidade aerobia que o “dez” non existe; unha pequena porcentaxe de silo sempre se volatiliza. Tomando as medidas oportunas, sobre todo de manexo, podemos evitar,

Táboa 1. Parámetros de calidade en silo de millo (segundo LKS)

Parámetro Unidades Millo ensilado Amidóng/kgMS300a350

Proteínabrutag/kgMS75a90

Proteínasoluble(A,B1)%dePB50-60%

Proteínaindigestible(C)%dePB<12%

UDP(proteína bypass)%dePB20-27%

Pepsina-InsolublePB%dePB<25%

NH3-N del total N % <6 %

Aminas bióxenas g/kg MS <5

Cinzasg/kgMS<45

pH 3,8-4,2(segundoMS)

Ácido acético %MS1,5-3,5

Ácido butírico %MS0

Ácido láctico %MS2,5-8,0

Etanol %daMS<1,5

poñamos, que non sexan maiores a un 5 %; principalmente co manexo: aumentando a compactación e o ritmo de consumo da fronte do silo. Ambas as accións diminúen a entrada de aire do silo. Ademais, o uso de produtos químicos funxicidas poden ser unha axuda para reducir o crecemento de fungos e aumentar a estabilidade aerobia.

Podemos usar directamente ácidos coma o propiónico, benzoico ou sórbico, de menor a maior potencia. Podemos usar tamén bacterias ácido lácticas ou inoculantes, que indirectamente producen outro ácido, o acético, que é tamén funxicida. Os ácidos usarémolos principalmente nas zonas máis propensas a entrar aire, coma os bordos e capas superiores. As bacterias aplicarémolas en toda a masa do silo, a máis efectiva é o Lactobacillus buchneri,

heterofermentativa que, ademais de láctico, produce acético.

Estes produtos por si sós non son su cientes para para evitar a expoliación, son imprescindibles as medidas de manexo que melloren a compactación:

Materia seca <35 %: canta máis humidade, máis peso especí co e mellor compactación. Materias secas superiores necesitan máis traballo de compactación. Non merece a pena esperar a ter máis amidóns se non imos ser capaces de compactar, pois unha boa cantidade se volatilizarán do silo. Hoxe en día, a xenética do millo permite recoller a planta verde cunha cantidade razoable de amidóns.

Picado: para efectos de conservación sen valorar efectos nutricionais, canto máis picado mellor fermentación e mellor compactación. A maquinaria actual permite que este proceso

“PASO ATRÁS” POR FALTA DE ESTABILIDADE AEROBIA

O PROPILENGLICOL É UNHA FONTE ENERXÉTICA ANTICETÓSICA (SUBSTANCIA

GLICOPLÁSTICA) E TAMÉN

sexa o adecuado e non se adoitan ver moitos problemas no campo.

Densidade de capas: é o proceso clave no que detectamos máis fallos no campo. A maquinaria actual permite meter no silo en tres horas as hectáreas nas que hai trinta anos se tardaba tres días. As capas anchas de máis de 10 centímetros fan un efecto colchón, son elásticas tras o paso da maquinaria que tenta compactalas. Este é o problema principal da falta de densidades nos silos de millo e algúns de herba que auditamos. O peso da maquinaria ha de ser a terceira parte do que se mete nunha hora. Se fosen 60.000 quilos por hora, a maquinaria ha de pesar veite toneladas.

Paredes, gabias ou pila? Dou por suposto que en zonas húmidas como Galicia o chan ha de estar cementado se non queremos meter barro.

As paredes son unha boa opción co plástico que, ademais de protexer das choivas, preservan as paredes da corrosión. A única pega é compactar o tramo de case un metro pegado á parede onde tentalo co tractor é moi arriscado. Aquí podemos utilizar produtos químicos ben en líquido ou ben granulado empezando entre as tres ou catro últimas capas.

A gabia: podemos compactar os bordos, pois adoita haber su ciente

terra para sustentar o tractor. A terra ás veces facilita que ratas e ratos invadan o silo.

Silo pila: a maquinaria que compacta pode traballar nas tres direccións e lograr unha excelente compactación. Necesítase polo menos que cada metro de altura se corresponda con seis metros de base. A liña da pendente ha de ser regular sen exabruptos, o que en México chaman hombros

Continente e contido> barrigas: ao sobrecargar o silo formando as barrigas asegurámonos de que esta zona se quente e teremos dous traballos: meter e sacar o silo para tiralo. Como alternativas, débese facer un silo en pila sobre terra para consumir no verán ou ben metelo nas paredes de novo cando haxa oco. Tamén convén cortar máis alto, pois é mellor renunciar á parte brosa máis indixestible que deixar que os amidóns sexan expoliados ao abrir o silo.

Peso parte superior: é moi interesante para reforzar a compactación na parte menos densa pois non ten peso enriba. As salchichas é mellor poñelas perpendiculares ao silo, pois exercen máis presión e, ademais facilítase, o seu desprazamento. A maioría ten unha asa para tirar cara atrás sen necesidade de levantalas.

Ritmo de consumo: afortunadamente as fresas dos carros non son agresivas coa fronte; antes, as desensiladoras formaban gretas por onde penetraba o aire. Ademais, as super cies desiguais aumentan a área de penetración do aire, o que non sucede coa fresa. Canto antes se barra a fronte, mellor. O mínimo de avance debe ser de 20 cm diarios.

Cando usemos carros das CUMAS ou sexa un empregado o que nos fai o carro, cómpre alertar destas normas de avance. Debemos advertilo de que avise se nota anomalías na fronte; quecementos, presenza de fungos etc. e como debe proceder para a súa limpeza.

Tempo de maduración: o tempo óptimo para abrir o silo de millo é a partir dos catro meses. As prolaminas protexen os amidóns do silo e fan que sexan moito menos dixestible con menos de catro meses. Silos abertos ao pouco tempo de ensilados teñen menos estabilidade fronte aos fungos e fermentos. Ás veces constátase pechándoo e volvéndoo a abrir pasados uns meses, o que mellora o seu comportamento. Existen cepas Lactobacillus buchneri ou asociado con outras bacterias que actúan máis rápido producindo acético e teoricamente poderíanse usar antes. Aspectos como a dixestibilidade do gran non melloran con este tipo de bacterias.

PROBLEMAS ASOCIADOS AO MILLO: MICOTOXINAS, ESTABILIDADE AEROBIA (QUECEMENTOS) POR FUNGOS E FERMENTOS ETC.

As micotoxinas: se empezamos polo cultivo de millo que destinaremos posteriormente á elaboración do silo, unha das problemáticas máis frecuentes que nos podemos atopar é a aparición de micotoxinas no propio cultivo (micotoxinas de campo), como a vomitoxina. As micotoxinas son produtos que usan os fungos para eliminar competidores como as bacterias, unha auténtica guerra biolóxica. Hai que evitar o crecemento de fungos no campo, así que antes da sementeira se debe considerar o uso de variedades resistentes, a rotación de cultivos e utilizar sementes tratadas. Tamén é importante reducir o dano por insectos, por aves ou por outros animais; reducir danos mecánicos, control de pragas e malas herbas etc. Malas fermentacións e estabilidade aerobia: unha vez que a planta chega ao seu momento óptimo de corte, toca cultivar o millo e proceder á elaboración do silo. Unha vez ensilado, as principais problemáticas que aparecen son as malas fermentacións cando se pecha o silo e quecemento durante o consumo. Ao contrario que no silo de herba, as malas fermentacións son case imposibles que se dean no silo de millo polo seu contido relativamente alto de materia seca e contido en amidóns, que terminan rendendo en azucres. O alto contido de substrato, azucres, fai que as bacterias ácido lácticas se impoñan desde o primeiro momento da fermentación. Esta situación

O OUTRO PUNTO CRÍTICO É A ESTABILIDADE AEROBIA, QUE É O TEMPO

AO AIRE

provoca que o pH baixe por baixo de 4 e se impida e a aparición de clostridios, listerias, coliformes e outros microrganismos indesexables que poidan botar o silo a perder. Por iso, podemos dicir que o quecemento do silo ou estabilidade aerobia unha vez aberto é o gran problema contra o que teremos que lidar, se non queremos quedar sen un dos alimentos principais para as nosas vacas.

A estabilidade aerobia é o tempo en días que un silo, en presenza de aire, tarda en quentar. Se lle poñemos valores a este parámetro, 1 ou 2 días sería moi mala estabilidade aerobia e 6 ou 7 días sería unha boa estabilidade aerobia. Podemos tamén medir a temperatura do silo cunha sonda-termómetro.

Moitos de nós nos estaremos preguntando: Por que se quenta o silo de millo? Pois, unha vez aberto o silo, a presenza de aire é un factor clave para a aparición e o crecemento de fungos e fermentos, os cales poderían estar xa no cultivo ou os vai traer o propio aire que penetra no silo de forma que

se van multiplicar a máis ou menos velocidade. Os fungos e os fermentos son un tipo de fungos que en presenza de aire se alimentan do noso silo. Ademais, fano dunha forma moi eciente: respirando, isto é, queimando os azucres do silo para obter enerxía necesaria para que poidan vivir e multiplicarse. Os azucres renden enerxía e CO2 que se volatiza e, como a produción de enerxía non é e ciente ao cento por cento, hai unhas perdas por quecemento unha vez aberto o silo.

Por último, se o fungo é produtor de micotoxinas (micotoxinas de almacenamento), poderiamos ter unha intoxicación con diferentes síntomas segundo a micotoxina de que se trate (pero case sempre acompañada con inmunosupresión que facilita a aparición de mamites, diarreas, redución da inxestión etc.). A micotoxina de conservación máis coñecida é a a atoxina B que, ademais de á vaca, pode afectar as persoas.

En resumo, a consecuencia dunha mala estabilidade aerobia será, por tanto, o crecemento de fungos (fer-

Figura 2. Estabilidade aerobia en silos de millo

mentos e mofos), aumento de temperatura, aumento do pH do silo, capas negras (blacklayers), perdas de materia seca e a posible produción de micotoxinas. Hoxe coñecemos as causas e podémolas combater mellor, cunha boa compactación, cun consumo rápido e “varrida” da fronte do silo, reduciremos o seu quecemento, e se o acompañamos do uso de antifúnxicos e un control rutineiro mediante analíticas, evitaremos unha intoxicación tanto dos nosos animais coma, posteriormente, das persoas.

Redución das perdas con produtos antifúnxicos: o uso de ácidos orgánicos ou os seus sales, sobre todo nas últimas capas (terzo superior) dun silo de millo con actividade funxicida ou funxistática, é unha práctica habitual para reducir as perdas por fungos. Así, adoitan usarse produtos a base de propiónico, benzoico, sórbico, acético ou algún dos seus sales, que estean autorizados como aditivos e ensilaxe ou conservantes. As mellores opcións pola súa actividade de in-

hibicións de fermentos e mofos son o benzoico (ou o benzoato sódico) e o sórbico (ou o sorbato potásico).

Existe tamén a opción de inocular todo o silo cunha bacteria láctica heterofermentativa como agora o Lactobacillus buchneri , que produce láctico, acético e propanodiol; así, ademais de mellorar a fermentación, prodúcense acético como

substancia antifúnxica e propanodiol como substancia glicoplástica (glicoxénica). As inoculacións de 100.000 ufc/g desta cepa melloran a estabilidade do silo e xeran propanodiol, mentres que inoculacións superiores non aumentan a estabilidade, senón que, ademais, aumentan perdas por incidencia fermentativa.

Figura 3. Efectos de sorbato/benzoato na estabilidade aerobia do silo de millo e do pastone

KUHN, automatización y digitalización para afrontar los retos del futuro

El centro de producción de Kuhn en Saverne (Francia) y las fincas de demostración cercanas recibieron a los medios de comunicación especializados de Europa, entre ellos Vaca Pinta, para presentar las principales novedades del fabricante de maquinaria y sus perspectivas de futuro.

El cambio climático, el aumento de los costes, la reducción de los márgenes, los mercados inestables y los trastornos macroeconómicos son solo algunos de los desafíos a los que se enfrenta la agricultura en la actualidad.

Ante este complejo panorama, Kuhn busca ofrecer soluciones concretas a sus clientes, como demostró a principios de julio en Saverne (Francia), donde reunió a los medios de comunicación para dar a conocer sus últimas novedades.

Producir más con menos

Esta es la premisa de la presentación expuesta por Thierry Krier y Rolf Schneider, CEO y gerente de Ventas Internacionales de Kuhn respectivamente, ante los 71 periodistas de prensa internacional especializada presentes en el Centro Kuhn. Ambos analizaron el futuro del sector agrícola y ganadero a nivel mundial y de sus palabras se pudieron extraer las siguientes conclusiones:

• Cualquiera que mire este sector con sencillez podría sugerir aumentar la producción –el objetivo es + 50 % para 2050– cultivando más y en más superficies. Sin embargo, no es tan simple.

• Cualquiera que viva este mundo desde dentro sabe que existen numerosos límites que inciden fuertemente en el crecimiento de la producción: el constante abandono de las zonas agrícolas en favor de las urbanizadas, el agotamiento de recursos como el agua y el suelo y la disminución de la superficie cultivable (debido a las políticas verdes y los efectos del cambio climático).

• Estos factores hacen necesario tomar otro camino para aumentar la producción, que no es más que el siguiente: incrementar los rendimientos de esa producción. Para ello, se necesitan los medios operativos adecuados capaces de obtener más con menos.

Un equipo para cada campo

La respuesta de Kuhn ante estos desafíos es ofrecer una cartera de productos compuesta por más de 1.500 modelos que satisfagan las demandas de numerosos clientes de diferentes campos, desde la ganadería hasta los cultivos al aire libre y el mantenimiento de lo verde.

En 2022, la compañía produjo más de 60.000 unidades, el 40 % de ellas configuradas ad hoc para clientes individuales, y logró una facturación total de más de 1.500 millones de euros.

Carro mezclador autopropulsado AURA

Carro mezclador SPW Power

Fernando Cuervo, de Kuhn Ibérica, durante la presentación de las novedades en carros mezcladores

Dentro de la constante apuesta por la innovación y después de presentar el carro mezclador autopropulsado autónomo AURA, Kuhn ha lanzado al mercado, en Agritechnica 2023, KARL, una máquina de funcionamiento autónomo para labores de siembra y laboreo.

Durante el encuentro con la prensa, Fernando Cuervo, jefe de Ventas y Marketing de Kuhn Ibérica, habló de la evolución del sector y destacó que “cada vez se venden menos máquinas, pero más grandes y con mayores equipaciones tecnológicas y que, a mayores de favorecer el trabajo de los usuarios, también les permiten a sus servicios técnicos gestionar los mantenimientos de una manera más e caz”.

Así, este año la filial Kuhn Ibérica está celebrando el 20 aniversario centrada en mejorar su red de profesionales con el objetivo de dar un servicio cada vez mejor a sus clientes y está dando suma importancia a la formación de todo su equipo.

Gama para la ganadería

En las dos jornadas que duró la convención para la prensa se presentaron las novedades de la marca para laboreo y recolección y manejo de forraje. Relacionadas con el vacuno de leche, destacaron las siguientes:

• Carros mezcladores. El carro mezclador autopropulsado robotizado AURA, cada día más cerca de llegar a España, volvió a ser la estrella y mostraron varios modelos con uno y dos sinfines. A mayores, el modelo SPW Power ofrece capacidades de 18 a 22 metros cúbicos.

• Segadoras suspendidas traseras. El nuevo modelo suspendido trasero FC 3515 R garantiza una anchura de trabajo de 3,5 metros y el grupo de siega se pliega hasta 126°. Algunas de sus piezas, fabricadas con materiales como el aluminio, permiten limitar su peso total. En la exposición de maquinaria también resaltó la presencia del equipo formado

por la segadora acondicionadora FC 13460 RA, combinada con la segadora frontal FC 3125 DF.

• Rastrillos hileradores. Por una parte, el modelo GA 8131 CL de doble rotor con descarga central cuenta con un pick-up exclusivo que airea y homogeneiza la hilera mucho más. Por otra parte, también mostraron los rastrillos de hilerado central con cuatro rotores serie 10231 con anchuras de trabajo de 8,40 m a 14,70 m.

• Henificadores. La prensa pudo ver en acción el primer heni cador suspendido con 12 rotores y 13 m de ancho de trabajo.

• Abonadoras. La protagonista fue la abonadora neumática suspendida AERO 32.1, con una barra de 24 difusores repartidos en 4 secciones que permite esparcir el abono con precisión a lo largo de anchuras de 24, 27, 28 o 30 metros.

Abonadora suspendida AERO 32.1

Segadora acondicionadora FC 13460 RA

Rastrillo hilerador GA 8131 CL

Rastrillo hilerador GA 15231

A dixestibilidade coma un dos alicerces fundamentais na calidade das nosas forraxes

Que nos atopamos cando analizamos distintas forraxeiras en canto a dixestibilidades? Neste estudo avaliámolas co fin de orientar os produtores para unha adecuada elección de variedades e obter así os mellores resultados para alimentación das nosas vacas.

María Hermida RockRiverLaboratorySpain

Omercado ofrécenos infinidade de variedades comerciais na época de sementeira das nosas forraxeiras e cada unha delas virá

acompañada dunha serie de características:

- Duración: un ou varios anos

- Produción de leite: alta, moi alta

- Resistencia á roya: alta, moi alta

- Indicada para: pastoreo, ensilado

- Dose de sementeira: kg/ha

Non obstante, nalgún momento faláronnos de dixestibilidade desa fo-

rraxe. Pode que nos indicasen igual que nos outros factores: alta ou moi alta.

ANÁLISE DAS DISTINTAS FORRAXEIRAS EN CANTO Á DIXESTIBILIDADE

Segundo se reflicte a partir das cinco gráficas que recollemos neste apartado, a mostra 1 ás 30 horas alcanza a dixestibilidade obxectivo, a mostra 2 excede algo o obxectivo e a mostra 3 ás 30 horas roza o mínimo. Pola súa banda, a mostra 4 só ten un 28 %, polo que non chega ao valor mínimo; por último, a mostra 5 é intermedia, por riba do valor mínimo e por baixo do obxectivo. A resposta nos nosos animais vai ser moi diferente coa utilización de cada unha delas.

En consecuencia, debemos partir daquela variedade que xeneticamente achegue unha boa dixestibilidade e nós buscar o momento óptimo de corte para que o resultado final sexa o noso obxectivo exposto.

DEBEMOS BUSCAR O MOMENTO ÓPTIMO DE CORTE PARA QUE O RESULTADO FINAL SEXA O NOSO OBXECTIVO EXPOSTO

Activador Bioprana

Tratamiento de purines por medio de la aplicación de microorganismos eficientes que aceleran su degradación.

Reducción de malos olores (reducción de hasta un 90% de metano y óxido nitroso).

Disminuye el tiempo de agitado de las fosas. Fosas e instalaciones con menos presencia de larvas, moscas e insectos.

Reduce las poblaciones de patógenos ambientales potencialmente peligrosos para los animales. Aumenta la microbiología del suelo mejorando la fertilidad.

Incrementa la cantidad y la calidad de los cultivos (incrementos en proteína bruta, digestibilidad, peso seco de raíces...).

Le asesoramos sobre el producto y su aplicación. Para más información técnica puede contactarnos en:

Mostra 1. Curva de dixestión FDN (1)

Mostra 2. Curva de dixestión FDN (2)Mostra 4. Curva de dixestión FDN (4)

Mostra 3. Curva de dixestión FDN (3)Mostra 5. Curva de dixestión FDN (5)

A importancia de contido en azucre

Outro aspecto importante na elección da nosa variedade de forraxeiras é o seu contido en azucres. A avaliación dos azucres contidos nas forraxes é fundamental porque é a primeira fonte de enerxía dispoñible para os microorganismos do rume e cunha taxa de degradación neste de polo menos 20 veces máis alta que a do amidón. Un bo contido en azucres nas forraxes mellora a inxestión, a eficiencia do uso da proteína polos microorganismos do rume e, por tanto, a síntese microbiana. Ademais, un elevado contido na forraxe fresca é esencial para a calidade de conservación (táboa 1).

O contido de azucres solubles varía moito mesmo dentro das mostras da mesma explotación como pode verse no gráfico; neste caso temos valores medios entre 3 -6, pero tamén para unha explotación que alcanza valores entre 10-15 nalgunhas mostras. Deberiamos darlle máis importancia ao nivel de azucres das nosas forraxes e telos en conta á hora de seleccionar a variedade de sementeira.

O valor relativo de forraxe química

Así mesmo, a calidade dunha forraxe tamén está avaliada por un novo concepto, o valor relativo de forraxe química (RFQ) fronte ao tradicional como valor relativo de forraxe (RFV).

CalculadosóporFADeFND

O CONCEPTO DE VALOR RELATIVO DE FORRAXE QUÍMICA É UN BO INDICADOR DA CALIDADE DA NOSA FORRAXE PORQUE É CALCULADO A PARTIR DE VARIOS PARÁMETROS IMPORTANTES

Calculadoapartirdemáisparámetrosincluíndoovalorda dixestibilidadedaFNDás30horas;portanto,unvalormoito máisrobusto

CONCLUSIÓNS

1. Nas nosas forraxeiras é moi importante ter presente o valor de dixestibilidade da fibra neutro deterxente co obxectivo de cultivar unha forraxe de calidade.

2. Debemos valorar o contido en azucres da variedade elixida, pois contribuirá a unha forraxe de calidade e influirá na súa palatabilidade a condición de que a coidemos.

3. O concepto de valor relativo de forraxe química é un bo indicador da calidade da nosa forraxe porque é calculado a partir de varios parámetros importantes.

sFDND 24 h sFDND 30 h

48 h

Táboa 1. Guía de Rock River para dixestibilidade de FND en forraxeiras a distintas horas

Figura 1. Valor relativo de forraxe (RFV)

Figura 2. Valor relativo á forraxe química (RFQ)

Táboa 2. Valores de azucres solubles en distintas mostras de forraxeiras que pasaron o proceso de fermentación de catro explotacións diferentes

Certi cación Intereco para: Caliza Agrícola e Caliza Magnesiana

As mesturas biodiversas de Fertiprado: sustentables, baratas e eficientes

Un dos moitos campos de ensaio de Fertiprado sitúase en Ganadería Sar, en Touro (A Coruña). Nun evento que tivo lugar durante a primavera, ao redor dun cento de gandeiros e agricultores de Galicia e Portugal reuníronse nesta explotación para coñecer máis sobre as sete mesturas biodiversas que a compañía sementou neste campo de ensaio. Algúns asistentes déronnos a súa opinión sobre os produtos que a entidade ofrece e técnicos de Fertiprado explicaron que a súa aposta por producir máis alimento con menos perturbación sobre o medio ambiente comezou hai máis de trinta años.

Cando empezastes con este campo de ensaio e que variedades cultivastes?

Este campo de ensaio foi sementado o 13 de outubro de 2022 con sete mesturas biodiversas: seis forraxeiras e unha que estamos presentando para mellorar o solo, porque é unha preocupación crecente. Hai que producir, pero tamén coidar os solos.

Que vantaxes ofrecen para a rotación de cultivos?

Estas mesturas, e todas as que traballa Fertiprado, son biodiversas ricas en leguminosas. Ademais, están inoculadas con rizobios, bacterias que permiten captar o nitróxeno do aire e fixalo no solo, o cal mellora a proteína das plantas. Isto é moi importante porque ao final se fai dunha forma sustentable, barata e eficiente, co que logramos dous obxectivos: mellorar a fertilidade do solo e conseguir máis proteína producida na propia explotación.

Hoxe en día outras empresas están probando mesturas con leguminosas. Como se traballa en Fertiprado para seguir coa diferenciación no mercado?

Ese é un reto que temos todos os días en Fertiprado: mellorar e seguir sendo pioneiros. Conseguímolo principalmente de dúas maneiras; por unha banda, a xenética: estar constantemente seleccionando e obtendo variedades máis produtivas, máis adaptadas, e, pola outra, os sistemas da inoculación con rizobios. A maiores, é importante o equipo técnico e comercial á hora de transferir coñecemento e pautas de manexo, para que todo produto estea equilibrado e que o gandeiro saiba utilizalo.

De que maneira estas mesturas fomentan a biodiversidade e reducen a pegada de carbono?

Estas mesturas trabállanse con múltiples especies de leguminosas e de gramíneas. As leguminosas contribúen á biodiversidade por-

que son unha fonte importante para os insectos de ter plantas con flores. Cabe destacar tamén que temos plantas fixadoras e extractoras de nitróxeno, co que conseguimos producir máis con menos necesidade de factores externos.

Cada vez se busca máis unha agricultura respectuosa co medio ambiente. Que fai Fertiprado neste senso?

Hoxe é un tema que está moi de moda, que se comenta todos os días, pero cando naceu Fertiprado hai 30 anos o seu reto xa era lograr producir máis alimento con menos perturbación sobre o medio ambiente. De feito, todo o que estamos facendo en relación coa biodiversidade é unha ferramenta moi importante para conseguilo.

Consideras que os gandeiros son cada vez máis conscientes das vantaxes destas mesturas para as súas explotacións?

Si, sen dúbida, porque creo que son conscientes dos retos ambientais que hai que cumprir. Os solos hai que coidalos para as xeracións futuras.

Como ves o futuro para este tipo de produtos?

Penso que hai un longo futuro por diante. É interesante que cada vez máis a xente poida comprender este sistema produtivo e que vexa que hai vantaxes. Creo que isto está pasando, por iso aumenta o uso deste tipo de forraxes con leguminosas e, se se entende a forma de manexar, a produción está garantida, porque son solucións que no clima de Galicia funcionan moi ben.

É un reto que temos a diario en Fertiprado: mellorar e seguir sendo pioneiros”

Joel Presa, de Fertiprado

Que nos podes contar deste campo de ensaio?

Estamos en Touro, preto de Santiago de Compostela, nun campo de ensaio de Fertiprado. É un dos moitos que temos en distintas rexións e con diferentes produtos para estar preto dos gandeiros e dos agricultores, e presentarlles as nosas mellores solucións.

Cantas variedades presentades aquí?

Neste campo temos seis mesturas forraxeiras, biodiversas e ricas en leguminosas, ademais dunha mestura de mellora do solo, un fertilizante verde, que é outro tipo de liña de produtos que estamos desenvolvendo, a gama Proterra, que ten xa oito produtos distintos con funcións diferentes. Neste caso concreto, a que temos aquí é para incrementar materia orgánica e fixar nitróxeno. Pode fixar ao redor de entre 90 e 110 unidades de nitróxeno por hectárea.

Veu hoxe xente dende Portugal?

Si. Neste campo recibimos unha visita de 60 agricultores portugueses e cremos que é moi positivo, porque veñen ver tecnoloxías noutro sitio, noutra gandería, unha moi innovadora, e entre eles intercambian experiencias. Xuntar aquí gandeiros do norte de Portugal cos de Galicia é unir os mellores produtores de leite do norte da península ibérica.

Dende cando traballas con produtos de Fertiprado?

Xa dende o comezo, dende 2004 estamos traballando con este tipo de mesturas.

Que opinas das súas mesturas ricas en leguminosas?

Eu creo que estas mesturas van seguir sendo as mellores na nosa zona. Achéganlles moito nitróxeno ao terreo e proteína aos ensilados de herba.

Que vantaxes ofrecen?

Ofrecen vantaxes tanto a nivel agronómico, porque necesitan menos aporte de nitróxeno, como para o gando, xa que son mesturas moi dixestibles e moi apetecibles.

O produtor de leite é receptivo a usar este tipo de cultivos?

Si. O gandeiro é receptivo porque agora incluso coa PAC están limitando o uso de fertilizantes; ademais, conséguense unhas boas calidades no ensilado.

Nesta zona teñen boa acollida os produtos? Si. A verdade é que foi un traballo difícil ao comezo, pero agora, cada vez teñen mellor acollida.

Tendo en conta que son vantaxosas para adaptarse ás novas políticas que buscan a redución da pegada de carbono e ás esixencias da PAC, como ves o futuro para este tipo de produtos?

Van ir a máis. A PAC está intentando reducir a pegada de carbono e con estes produtos achegamos moitos nutrientes naturais ao solo.

Dende cando traballas con produtos de Fertiprado?

Traballo dende que entrei en Ucanorte XXI, en 2013, e desenvolvín varios produtos en conxunto con eles. Cando coñecín a compañía deixoume impresionado, porque xa en 1994 falaban de leguminosas, moito antes de que todo o mundo comezase a centrarse na biodiversidade.

Que opinas das mesturas ricas en leguminosas de Fertiprado?

Só teño cousas boas que dicir. Teñen altos niveis de proteína e conseguen produtividades moi elevadas. Por tanto, estou convencido de recomendar os meus agricultores os produtos de Fertiprado.

Tendo en conta que son vantaxosas para adaptarse ás novas políticas que buscan a redución da pegada de carbono, a PAC… Como ves o futuro do mercado para este tipo de produtos?

É enorme. Mellor dito, non hai volta atrás con respecto ao futuro deste tipo de produtos. Coa lexislación actual, o raigrás puro practicamente vai desaparecer e todo vai pasar a ser mestura.

Xuntar aquí gandeiros do norte de Portugal cos de Galicia é unir os mellores produtores de leite do norte da península”

Coa lexislación actual, o raigrás puro practicamente vai desaparecer e todo vai pasar a ser mestura”

José Manuel Sebio, de Botica do Campo

Estas mesturas ofrecen vantaxes tanto a nivel agronómico como para o gando”

Miguel Marques, de Ucanorte XXI

José Freire, de Fertiprado

Cantas hectáreas traballades e que forraxes cultivades?

Traballamos un total de 350 hectáreas, unhas 320 para millo, das cales 200 son para forraxe e 100 para grao húmido. Despois temos sobre unhas 200 a raigrás ou mesturas forraxeiras.

Cal é a túa opinión acerca de Fertiprado e os seus produtos?

Fertiprado é unha casa que apostou moito polas mesturas forraxeiras, que son moi boas na nosa opinión. Ademais, no presente e no futuro vense moi interesantes pola redución da pegada de carbono e sen perda de rendibilidade en comparación aos raigrases tradicionais.

Cando empezaches a utilizar as mesturas?

Hai uns tres anos. En principio só se empezaron a usar co obxectivo de cumprir co pago verde da PAC. Anteriormente cumpriámolo deixando barbeito e agora, segundo imos collendo experiencia, estamos empezando a aumentar a cantidade de hectáreas coas mesturas forraxei-

ras e a intención é ir a máis polo motivo da facilidade de traballo do cultivo con respecto aos raigrases e, sobre todo, polo tema de redución de carbono e de fertilización.

Que tal é a calidade e a produción?

Neste campo de ensaio estamos vendo que se poden conseguir producións parecidas ou incluso superiores ao raigrás e con niveis de proteína similares ou mellores, e sempre con moito menos fertilizante de nitróxeno.

Canta máis proteína se consegue ter, máis se economizan os resultados”

dispoñer dunha mestura con proteína de calidade para alimentar as vacas e as xovencas.

Cando empezaches a utilizar estas mesturas e cales sementas?

Carlos Neves, da gandería Quinta do Sinal (Vila do Conde, Portugal)

Cantas hectáreas traballades e que forraxes cultivades?

Teño preto de 20-25 hectáreas. Traballo con raigrás ou con mesturas, con Avex ou o C-Mix.

Cal é a túa opinión sobre Fertiprado e os seus produtos?

Uso estes produtos porque é máis sinxelo ter xa a mestura feita e porque estou intentando mellorar o solo. Ademais, tamén me gusta

Xa empecei hai algúns anos e xa usei tamén o Speed-Mix, pero agora prefiro escoller entre o Avex, que é máis precoz, algo que me gusta para empezar cedo e sementar o millo aproveitando a auga da primavera, ou o C-Mix, que é mestura con cebada, o cal dá máis calidade, pero é un pouco máis lento e estouno avaliando. Xa é o segundo ano que uso estas mesturas.

Nótase na produción e na redución de custos o feito de elixir unha forraxe rica en leguminosas para a alimentación das vacas?

Si. Neste momento as proteínas da ración interesan moito. Nós temos a capacidade de facer moito millo e en boas condicións. Canta máis proteína se consegue ter, máis se economizan os resultados.

Canto tempo levades empregando as mesturas de Fertiprado?

Levamos uns catro anos.

Que mesturas utilizades?

As mesturas que adoitamos usar na granxa son de C-Mix e de Fertifeno.

Que é o que máis che gusta delas?

Sae unha moi boa cantidade e tamén destacan as súas calidades de ensilado.

Como é a calidade e a produción das forraxes?

A calidade e a produción están nuns valores altos. Polo que levo probado na explotación, podemos dicir que é boa.

En canto á alimentación das vacas, cal é a importancia de facer unha forraxe rica en leguminosas?

Pois nótase tanto na produción como na redución de pensos. Sempre tes uns altos valores tanto en graxa como en proteína e ao final iso é importante.

Manuel Sanda, de Ganadería Sar (A Coruña, España)

No presente e no futuro, as mesturas de Fertiprado vense moi interesantes pola redución da pegada de carbono”

Antonio Tato, da gandería O Salgueiro (A Coruña, España)

A calidade e a produción das forraxes están nuns valores altos”

Novo enfoque da cuestión: por que sementar mesturas biodiversas no lugar do monocultivo de raigrás?

Neste artigo presentamos as principais claves do proxecto de investigación MaisSolo, a través do cal se demostra que a utilización de mesturas biodiversas na produción de forraxes e pastos nos cultivos de inverno consegue un efecto positivo sobre os diversos bioindicadores da saúde dos solos e, por tanto, un aumento da sustentabilidade ambiental e económica.

te que estas mesturas producen maior cantidade de forraxe, de mellor valor nutricional e gastan menos recursos.

Estudos recentes están a arroxar luz sobre o porqué de que estas mesturas, cando están ben feitas, acadan máis éxito que os monocultivos. Todo apunta ás relacións que se establecen no chan entre organismos de diferentes especies. O solo é a base de toda a agricultura e aquilo que sucede nel condiciona o éxito dos cultivos.

OBSERVAR AS RAÍCES

Unha parte moi importante da alimentación das vacas leiteiras na cornisa cantábrica é o ensilado de millo. Ao ser este un cultivo de verán, nos terreos onde se produce poderiamos cultivar outras especies durante o inverno.

Para elixir que cultivo plantar durante o inverno, todos os anos os gandeiros buscan resposta á seguinte pregunta: “De todas as especies dispoñibles, cal é a que mellor cumpre o dobre propósito de ter a mellor rela-

ción cantidade/calidade?”. Case sempre, a elección recae sobre algunha variedade seleccionada de raigrás. Así, nunha enorme área sementouse unha rotación millo-raigrás, que se repetiu, sucesivamente, ao longo de décadas.

Observar as especies dispoñibles para escoller a mellor parece ser dunha lóxica indiscutible. Non obstante, responder a esta pregunta “Cal é a mellor?” limita o noso pensamento. En realidade, a nosa pregunta debería ser esta: “Cales son as mellores?”.

A elección non ten que limitarse a unha única especie. A mellor hipótese parece non recaer sobre unha en particular, senón sobre unha combinación de especies. Demostrouse repetidamen-

As diferentes especies presentes nas mesturas teñen diferentes sistemas radiculares. Unhas terán raíces que se estenden pola superficie, mentres outras medrarán máis en profundidade. É moi probable que, en conxunto, sexan máis eficientes para obter o máximo proveito de todo o chan de arriba cara abaixo. Nos últimos anos foron publicados moitos artigos científicos que demostran que se poden formar entre os sistemas radiculares das diferentes especies conexións que permiten o intercambio: por ósmose, de auga e de nutrientes entre elas. Estes intercambios poderán ocorrer por coalescencia ou enxertos de raíces. Estes últimos parecen ser extremadamente comúns. Os intercambios entre plantas poden tamén ser mediados por unha rede de fungos que forma asociacións simbióticas coas raíces-micorrizas.

Jorge Ramos Pinto TécnicocomercialdeFertiprado

A UNHA MAIOR DIVERSIDADE DE PLANTAS CORRESPONDERÁ

UNHA MAIOR BIODIVERSIDADE

GLOBAL E, ASOCIADOS A ESTA, TEREMOS SOLOS MÁIS RICOS E SANS, AUGA MÁIS PURA E CULTIVOS MÁIS PRODUTIVOS

Deste xeito, non debemos pensar nunha única planta que medra por si mesma no medio das outras, senón recoñecer verdadeiras comunidades de plantas que, xunto con algúns microrganismos, establecen fortes relacións a través de aso-

ciacións simbióticas, compartindo auga, nutrientes e eventualmente cooperando na defensa contra certas pragas e doenzas.

A PLANTA COMA UN TODO

Na cadea trófica, da cal todos formamos parte, as plantas son a base. Son os únicos seres autotróficos, isto é, que sintetizan a súa propia enerxía (que obteñen da luz solar a través da fotosíntese). Todos os demais seres, heterotróficos, dependen directa ou indirectamente das plantas. Mesmo os carnívoros son en realidade herbívoros en 2.º ou 3.º grao.

Sabemos que detrás de cada planta orbitan incontables seres que dependen dela. Sabemos tamén que cada unha delas corresponde a unha determinada “marca” de biodiversidade. Por exemplo, os insectos e outros artrópodos teñen diferentes afinidades con diferentes plantas. Así, dunha determinada planta dependen eses insectos e os seus predadores, así como os predadores deses predadores.

Consecuentemente, unha maior biodiversidade vexetal dará lugar a unha maior biodiversidade global. Cada un destes organismos presta verdadeiros “servizos” ao ecosistema: poden ser depredadores que impiden propagación de pragas e enfermidades, poden ser recicladores de materia orgánica, poden solubilizar nutrientes, algúns degradan rapidamente as toxinas do chan, outros son polinizadores, hainos que melloran a drenaxe do chan, os que filtran as impurezas da auga etc. Así, xunto con esta maior biodiversidade global teremos chans máis ricos

e sans, auga máis pura e cultivos máis produtivos.

Pola contra, os ecosistemas simplificados artificialmente, coma os monocultivos, caracterízanse pola ausencia de comunidades enteiras de seres vivos debido á imposibilidade de establecer relacións interespecíficas de depredación, comensalismo ou simbioses. Estes ecosistemas con pouca diversidade teñen chans menos fértiles onde se acumulan toxinas e son máis susceptibles ao ataque de pragas e en-fermidades. Tamén son máis fráxiles cando se ven expostos a fenómenos meteorolóxicos extremos, dos que se recuperan con maior dificultade.

Esta tese estívose poñendo a proba en diversos proxectos de investigación nos que Fertiprado participa. Nesta ocasión presentámosvos o proxecto MaisSolo; en vindeiros artigos, teremos oportunidade de presentarvos outros.

O PROXECTO MAISSOLO

A utilización de mesturas biodiversas para a produción de forraxes e o seu impacto en varios bioindicadores: aquilo que eliximos sementar ten impactos no chan.

Para cuantificar estes efectos analizaranse varios bioindicadores:

Estudo de bioindicadores no solo Os bioindicadores son metabolitos de organismos (encimas), organismos ou comunidades cuxa presenza, abundancia e condicións son indicativos biolóxicos dunha determinada condición ambiental. Ofrecen importantes pistas sobre a saúde do ambiente que nos permiten avaliar a calidade do ecosistema.

Un exemplo ben coñecido son os nematodos omnívoros no chan. Son eficientes bioindicadores da súa biodiversidade. Os nematodos omnívoros son os que comen un pouco de

ESTUDOS NOS QUE FERTIPRADO PARTICIPOU PUXERON EN EVIDENCIA QUE OS CULTIVOS DE MESTURAS BIODIVERSAS PROMOVEN MÁIS A MULTIPLICACIÓN DA MICORRIZACIÓN RESPECTO DOUTRAS OPCIÓNS PROBADAS

todo (fungos, bacterias e outros nematodos). A súa presenza indica que estas poboacións existen no chan, é dicir, hai diversidade de organismos. Así, podemos medir o número de nematodos omnívoros do chan e quitar conclusións sobre o estado da vida nel. Canto maior sexa o número de nematodos omnívoros, máis vida hai no chan.

Avaliación dos nematodos omnívoros

Neste estudo medimos o número de nematodos omnívoros no chan, que son moi eficientes na descomposición da materia orgánica, o que favorece o crecemento das plantas. A súa presenza en cantidades altas dinos que estamos na presenza de chans bioloxicamente equilibrados e con capacidade de suprimir fitopatóxenos.

Avaliación da enzima dehsidroxenasa

Tamén foi estudada a actividade da encima dehsidroxenasa como bioindicador da actividade dos microsorganismos no chan. Cando os valores desta encima son máis altos, iso indícanos que hai máis actividade dos microorganismos, máis estabilidade e máis sanidade no chan.

Gráfica 1. N.º de nematodos/500 g de chan (campo de Manique, 2018)

Bioindicadordebiodiversidade:maioronúmerodenematodosomnívoros=máisvidanochan

Tamén aquí queda demostrado que hai un efecto positivo do uso das mesturas de gramíneas e leguminosas sobre a actividade biolóxica no chan en comparación co uso de raigrás só.

Avaliación das micorrizas

As micorrizas son asociacións entre fungos e raíces de determinadas plantas. Axudan á planta a absorber auga e minerais do chan. Asociadas a estas, as plantas poden adaptarse a climas máis secos. Tamén se fan máis eficientes a solubilizar o fósforo. A frecuencia da micorrización é tamén un bo bioindicador da saúde dos chans. Estudos en que Fertiprado participou puxeron en evidencia que os cultivos de mesturas biodiversas promoven máis a multiplicación da micorrización respecto doutras opcións probadas.

Avaliación das bacterias fixadoras de nitróxeno

Os rizobios que son bacterias simbióticas fixadoras de nitróxeno foron tamén usadas como bioindicador da saúde do chan.

Estas bacterias fixan nitróxeno atmosférico en simbiose con plantas leguminosas, o que contribúe ao enriquecemento sustentable do chan en nitróxeno. Nos chans onde se practica o monocultivo de raigrás a presenza natural de rizobios é moi baixa. En cambio, as consonancias con leguminosas inoculadas con rizobios especificamente seleccionados pola súa capacidade de fixar nitróxeno aseguran o establecemento da simbiose e contribúen ao aumento da poboación de rizobios no solo.

RaigrásMesturaTestemuña

De novo queda demostrado que a utilización de mesturas de sementes con leguminosas inoculadas promove a formación de comunidades vivas e activas no chan.

Todos os proxectos de investigación nos que Fertiprado participou demostraron que a utilización de mesturas biodiversas na produción de forraxes e pastos logrou un efecto positivo sobre os varios bioindicadores da saúde dos chans.

Os solos onde se practica o monocultivo son moito menos biodiversos e esta menor biodiversidade leva a perdas das funcionalidades benéficas dos microorganismos do chan.

Cando sexa necesario escoller o que se vai sementar, debe terse en conta que a opción por usar mesturas biodiversas, máis aló de ser unha excelente solución para obter unha forraxe de calidade e con boa rendibilidade, leva á formación de solos máis vivos, fértiles e máis saudables; con máis altos estándares de materia orgánica, máis capaces de almacenar auga e onde os cultivos máis rápido recuperan en caso de ter que enfrontar condicións adversas de seca ou encharcamento.

CONCLUSIÓN

Neste escenario de guerra, inflación e escaseza é imperativo aprender a sacar o mellor partido das complexas relacións interespecíficas que se establecen no solo.

Seguramente estes novos enfoques nos vaian reducir a dependencia do exterior e aumentar a sustentabilidade tanto ambiental coma económica. De aí que as novas directivas da PAC favorezan o uso de mesturas biodiversas, ricas en leguminosas, para a produción

OS SOLOS ONDE SE PRACTICA O MONOCULTIVO SON MOITO MENOS BIODIVERSOS E ESTA MENOR BIODIVERSIDADE LEVA A PERDAS DAS FUNCIONALIDADES BENÉFICAS DOS SEUS MICROORGANISMOS

de forraxes, de pastos, para a cobertura de chans e para o fertilizante verde. Nas nosas vidas parece cobrar sentido a idea de que os organismos máis fortes non só son os que prevalecen na selección natural, senón que son os que teñen claras vantaxes competitivas; son os organismos que mellor cooperan.

BIBLIOGRAFÍA

Selection of plant growth promoting bacteria sea inoculation of pasture grasses, Fareleira P1,2, Santos A 1, Suenes R1 , Machado H1 , Barradas A3 , Castro IV1,2 1 Instituto Nacional de Investigación Agraria y Veterinaria, INIAV, I.P., Av. de la República, Casa de campo del Marquês, 2780-159 Oeiras, Portugal; 2 GREEN-IT Bioresources sea Sustainability, ITQB NUEVA, Av. de la República, 2780-157 Oeiras, Portugal; 3 Fertiprado-Semilla y Nutrientes Lda., Herdade de los Izquierdos, 7450-250 Vaiamonte, Portugal.

Innovative inoculants: the use of legumbre seeds with optimized microbiomes, Suenes R1, Santos A1, Machado H1 , Barradas A3 , Fareleira P1,2 , Vid y Castro I 1,2 1 Instituto Nacional de Investigación Agraria y Veterinaria, I.P., INIAV, I.P., Av. de la Republica, Casa de campo del Marquês, 2780-159 Oeiras, Portugal; 2GREEN-IT Bioresources sea Sustainability, ITQB NUEVA, Av. de la República, 2780157 Oeiras, Portugal. 3Fertiprado-Semillas y Nutrientes Lda, Herdade de los Izquierdos, 7450-250 Vaiamonte, Portugal.

Following the rhizobia - legumbre symbiosis in the montado ecosystem, RicardoSoares1 , Oscar Munõz1 , Paula Fareleira1,2 , Pablo Pereira1 , Isabel Vid y Castro1,2 1 Instituto Nacional de Investigación Agraria y Veterinaria, I.P., (INIAV I.P.), Laboratorio de Microbiologia del Suelo; Av. de la Republica, Casa de campo del Marquês, 2780-159 Oeiras, Portugal. 2 GREEN-IT Bioresources sea Sustainability, Instituto de Tecnología Química y Biológica António Xavier (ITQB-NUEVA), Av. de la República, 2780-157 Oeiras, Portugal.

Gráfica 2. Actividade da deshidroxenasa (μg TFF g-1 h-1)

Gráfica 3. Número de bacterias q-1 do chan

Encimadeashidroxenasa:valoresmáisaltos=+estabilidadesolo +actividadedosmicroorganismos.Bioindicadordevidanosolo

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)

Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 %

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO

(35 % MgO / 60 % CaO)

Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 %

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO (80 % CaO)

Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 %

• EMENDA CALCARIA, CAL APAGADO (65 % CaO)

Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación.

Valor neutralizante: 65 %

• EMENDA CALCARIA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO)

Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta.

Valor neutralizante: 83 %

• EMENDA CALCARIA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)

Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 %

• EMENDA CALCARIA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)

Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 %

• EMENDA CALCARIA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO) Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 %

• EMENDA CALCARIA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO) Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio. Valor neutralizante: 59 %

Estendido regulado por GPS Transporte a calquera punto de España e Portugal

E-mail:

Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio nas terras de cultivo é recomendable aplicar emendas calcarias ou magnésicas.

BLUE CYCLE, máxima eficiencia de los purines para un máximo rendimiento de las cosechas

BLUE CYCLE es un aditivo tecnológico desarrollado por Delagro conjuntamente con la multinacional Alltech, líder mundial en nutrición animal, que aumenta el valor fertilizante del purín, disminuye costras y malos olores y contribuye a una nutrición más eficiente de los cultivos.

Delagro lanza al mercado un innovador producto que busca optimizar el rendimiento de los purines para potenciar la fertilización tradicional.

BLUE CYCLE es un aditivo para purines compuesto por diferentes tipos de microorganismos y enzimas que aceleran los procesos de descomposición de restos orgánicos, al mismo tiempo que los mineraliza.

El purín es un recurso muy valioso en las explotaciones ganaderas debido a su importancia como fertilizante natural y su capacidad para mejorar la calidad del suelo y, por ende, el rendimiento de los cultivos. Contiene nutrientes esenciales para el crecimiento de las plantas, como nitrógeno, fósforo y potasio, así como macros y micros, que son fundamentales para el desarrollo de los cultivos y la producción de las cosechas.

Al utilizar el purín como fertilizante, los agricultores pueden optimizar la aplicación de fertilizantes químicos sintéticos, lo que significa un ahorro de costes. También tiene un impacto positivo en la sostenibilidad del sistema agrícola, ya que se disminuye la cantidad de productos químicos que ingresan al medio ambiente y la huella de carbono asociada a su producción, algo que va en consonancia con las nuevas legislaciones en materia ambiental de toda la Unión Europea.

Hasta el 50 % del nitrógeno que se aporta en abonado puede perderse por volatilización o lixiviado. En ambos casos se produce un perjuicio económico y medio ambiental. Las pérdidas de nitrógeno pueden acabar tanto en la atmósfera, en forma de gases nocivos para la salud y gases de efecto invernadero, como en aguas subterráneas destinadas al consumo humano. Al mismo tiempo, debido a estas pérdidas, el ganadero está desaprovechando gran parte del valor fertilizante del purín, por lo que tendrá que recurrir al uso de más fertilizantes de origen químico, con el consecuente gasto que eso supone.

BLUE CYCLE es el producto más completo para la optimización y mejora de los purines que podemos encontrar a día de hoy en el mercado. Tiene como principal objetivo ayudar al ganadero a optimizar la fertilización y mejorar el manejo del purín, ya que evita la formación de costras y malos olores. Esto se traduce en que el tiempo de manipulación y batido del purín se reduce, lo que repercute en un ahorro de costes y tiempo muy importante.

Otro de los beneficios que podemos obtener con BLUE CYCLE es evitar la pérdida de nitrógeno amoniacal, un elemento fundamental en la fertilización, evitando así pérdidas por volatilización o lixiviado. Con esto, conseguimos aumentar el valor fertilizante del purín, maximizando la disponibilidad de nutrientes para los cultivos, lo que trae consigo una mayor producción.

Los microorganismos presentes en este producto ayudan a mitigar las emisiones de amoníaco, otros gases nocivos y malos olores que se producen como consecuencia de la descomposición de los residuos, lo que reduce el impacto ambiental del uso del purín.

BLUE CYCLE es una formulación líquida que se aplica directamente en los pasillos, emparrillados o en la fosa. Su aplicación fácil y sencilla garantiza al ganadero un mejor uso y manejo de los purines. Delagro, conjuntamente con Alltech, pone a disposición del ganadero una solución novedosa, sostenible e innovadora, cuyo objetivo es contribuir a mejorar la rentabilidad y eficiencia de las granjas.

Para más información:

Daniel Baizán

Manager

Blue Cycle es un aditivo tecnológico que aumenta el valor fertilizante del purín, disminuye la costra y malos olores al tiempo que acelera su descomposición contribuyendo a una nutrición de los cultivos mas eficiente.

Uso:

Su uso está recomendado para el tratamiento de las deyecciones ganaderas y otros restos orgánicos generados en la granjas.

Dosis Aplicación:

Para aplicar en pasillos, emparrillados o directamente a la fosa a razón de 1 litro de Blue Cycle disuelto en agua para tratar en 300 m3 de purín.

BLUE CYCLE OPTIMIZA tus pur1nes

Potencia la fertilizanción tradicional

®Retiene el nitrógeno del purín en forma estable, evitando pérdidas por volatilización y lixiviado.

Evita la formación de costras, reduciendo el coste y el tiempo de manipulación en la aplicación de purines.

Ayuda a mitigar las emisiones de amoníaco y los olores emitidos por otros gases nocivos mediante mecanismos de fijación.

Aumenta el valor fertilizante de las deyecciones ganaderas maximizando su disponibilidad para los cultivos.

Estimula el desarrollo de microorganismos beneficiosos

Variedades comerciais de gramíneas e leguminosas pratenses (actualización 2023)

Neste artigo ofrecemos as listas actualizadas con data de decembro de 2022 das seguintes variedades comerciais de pratenses: 137 variedades de raigrás inglés, 44 de raigrás híbrido, 27 de RGI alternativo, 47 RGI non alternativo, 25 de trevo branco e 30 de trevo violeta, extraídas do catálogo Herbe Book 2000-2022 (GEVES, Francia).

INTRODUCIÓN

Oobxectivo da publicación destas táboas é dar a coñecer o seu valor agronómico para a sementeira de pradeiras. As listas proveñen dos datos comparativos das variedades das principais especies forraxeiras que se recollen no catálogo francés Herbe Book, elaboradas polo Groupe d’Etude et de Contrôle des Variétés et des Semences (GEVES) desde o ano 2000, actualizadas con data 14 de decembro de 2022, e distribuídas

por Association Francophone pour les Prairies et les Fourrages (AFPF), Institut du Végétal Arvalis e Semae (French Interprofessional Organisation for Seeds and Plants).

Para ser rexistrada no citado catálogo, unha variedade debe ser probada nos diferentes sitios da rede de comités técnicos permanentes de selección (CTPS), repartidos por todo o territorio galo e sometida a tres anos de probas oficiais, ao mesmo tempo que as variedades de control.

Para a súa avaliación, téñense en conta multitude de criterios: rendemento, criterios de explotación, tolerancia a enfermidades, valores alimentarios etc. Toda esta información recompílase e sométese, grazas ás testemuñas, a un tratamento estatístico que permite descartar as variacións vinculadas ás condicións climáticas dos anos nos que se realizaron estas probas. As puntuacións así obtidas son as que se poden consultar en Herbe Book; a seguir, son validados por un comité de expertos que comproban a súa coherencia coa realidade sobre o terreo.

Da lista total, para este artigo seleccionáronse seis especies forraxeiras: raigrás inglés, raigrás híbrido, raigrás italiano (RGI) alternativo, raigrás italiano (RGI) non alternativo, trevo branco e trevo violeta, con base en diversos parámetros, entre os que se atopan produción, persistencia, encamado, resistencia a enfermidades e recomendacións para sega e pasto.

RAIGRÁS INGLÉS

O raigrás inglés (ou ballico perenne), puro ou asociado ao trevo branco, é unha das gramíneas forraxeiras máis empregadas en Francia.

Aínda que é máis lento no seu establecemento, é máis resistente que outras especies (4 ou 5 anos). Ademais, ten un excelente valor nutricional, polo que é a especie preferida cando se busca unha pradería permanente en áreas con choivas regulares.

Variedade

Empresa

A boa resistencia ás pisadas, a súa flexibilidade de uso e a súa palatabilidade convértena na especie forraxeira para pastos por excelencia, aínda que tamén é posible a sega. A súa produción detense cando a temperatura supera os 25 °C e os episodios de seca afectarán a súa persistencia. Tamén é menos precoz que outras gramíneas.

É a especie forraxeira con máis variedades rexistradas no catálogo francés.

Criterios de selección de variedades

•Datadeiniciodafloración

•Ploidía

•Resistenciaaenfermidades

•Produciónedistribucióndoaproveitamento

•Flexibilidadeoperativa

•Rebrote

•Iniciodanacenza

Data de inicio da floración Data de inicio da nacenza

Flexibilidade operativa

Rebrote

Produción total Produción corte de limpeza

Calidade alimentaria

Produción da primavera Produción veránoutono Lista recomendada para pastoreo

Helmintosporiose

Contido proteico

Contención en azucres solubles

Unidade forraxeira de leite (UFL)

Persistencia Roya Ploidía Lista recomendada para sega Outras

TribalRAGTSemences13/0501/0446,93,326,52,38,87,77,86,35,34nSiSi

TorrusLidea29/0503/0464,62,81,96,12,88,98,47,17,36,24nSiSi

TorgalRAGTSemences18/0505/0450,83,11,862,98,97,27,35,762nSiSi

TimucoLGSemences27/0505/0459,732,26,32,797,66,65,55,411,321,10,922nSiSi

ThemisCerience22/0504/0456,73,21,762,48,47,86,85,75,32nNonNon

TenaceCerience15/0530/0348,43,31,86,22,58,77,68,16,3411,6210,944nSiSi

TappianaEliardSPCP30/0531/0366,83,51,96,22,38,57,87,46,76,711,219,40,924nSiSi

SynergieGrainesLoras28/0503/0460,62,51,65,92,58,48,46,96,15,61318,90,952nSiSi

SucralCerience26/0501/0461,73,41,55,92,78,686,66,25,14nSiSi

SorayaSemencesdeFrance19/0529/0356,53,826,22,48,67,37,85,65,54nSiSi

SarwalRAGTSemences01/0605/04642,31,75,92,58,47,96,76,46,54nNonNon

SalmoEliardSPCP07/0524/0343,12,83,97,22,39,57,26,46,25,6923,40,934nNonNon

Dende hai moitos anos en Galicia temos cultivo de coberteira para o inverno e, ademais, forma parte do noso patrimonio gastronómico.

Descubre a nosa gama de sementes en: www.semillaswam.com

WAMESTRADA

Ploidía

Variedade

Inscrición Explotación Produción Tolerancia ás enfermidades Calidade alimentaria Lista recomendada

Empresa

Data de inicio da floración

Data de inicio da nacenza

Flexibilidade operativa

Rebrote

Produción total Produción corte de limpeza

Persistencia

Roya

Ploidía Lista recomendada para sega Outras Helmintosporiose

Contido proteico

Contención en azucres solubles

Unidade forraxeira leite (UFL)

Produción da primavera Produción veránoutono Lista recomendada para pastoreo

RosseraSemental31/0506/0463,42,225,82,68,486,65,24,711,919,30,922nSiSi Roskalia03/0603/0467,51,91,95,32,37,686,65,95,212,417,60,922nNonNon RosadotGrainesLoras19/0531/0355,83,71,96,62,79,38,27,26,36,11219,20,914nSiSi RGTKorrigalRAGTSemences04/0610/0467,11,91,85,52,27,78,36,75,86,812,619,30,932nNonSi RGTFusealRAGTSemences06/0607/0472,83,21,35,92,28,17,96,36,77,311,721,60,944nNonSi RGTBeauvalRAGTSemences22/0503/0455,82,51,45,82,48,27,67,76,35,911,423,80,954nNonNon ReddingEliardSPCP30/0502/0466,82,22,15,82,68,47,76,65,24,511,518,80,882nSiSi

RandyCerience22/0502/0457,72,61,86,12,88,97,96,86,35,812,3210,942nSiSi

PuntoSemental02/0605/0466,12,41,86,22,28,47,78,16,611,522,40,944nSiSi

ProdigeEliardSPCP28/0505/0459,23,51,86,22,68,87,665,754nNonNon

PolimEuroGrass26/0505/0458,73,726,22,58,77,85,45,94nNonNon

PaturalEliardSPCP28/0503/0466,12,31,96,22,897,786,45,810,9230,934nSiSi

OziaSemencesdeFrance10/0525/0347,63,73,77,12,79,88,17,46,85,64nSiNon

OustalRAGTSemences10/0531/0340,82,93,46,82,59,37,55,46,14,24nNonNon

OuraganLidea14/0501/0448,72,91,862,58,58,16,75,85,813,216,90,932nNonNon

OuchiLGSemences02/0605/0465,72,22,25,82,68,47,97,35,24,212,118,70,922nSiSi

OliveLGSemences19/0501/04562,71,662,98,987,26,45,911,521,40,924nSiSi

NovelloLGSemences28/0505/0459,22,41,96,32,797,95,96,95,34nSiSi

NeuvilleSemental31/0503/0467,931,96,32,58,87,58,35,811,820,70,934nSiSi

MercedesSemental20/0504/0451,43,61,96,32,58,87,75,96,54,74nNonNon

MaxwellSemental29/0504/0463,52,11,85,62,98,57,86,966,212,918,10,922nSiSi

MaiwenRAGTSemences31/0504/0462,82,425,32,47,77,76,96,25,212,719,10,922nNonSi

MagnificatCerience18/0502/0452,72,51,75,82,38,17,87,25,46,312,819,50,942nNonNon MacarenaSemencesdeFrance02/0606/0466,52,41,95,82,78,57,36,36,24,64nNonNon LogiqueEliardSPCP25/0503/0459,52,91,76,12,38,47,67,86,15,84nNonNon LobracCerience24/0502/0460,13,21,76,32,68,98,16,765,712,517,80,912nSiSi

LegattoSemental17/0503/0452,52,21,96,82,69,48,16,35,64,411,619,70,922nSiSi

LappangoSemental04/0603/0468,82,32,15,92,78,68,26,84,94,811,617,90,92nNoSi

KimbukoEliardSPCP30/0503/0463,1225,82,88,68,36,46,26,510,920,20,932nSiSi

KendalRAGTSemences21/0503/0453,32,71,85,92,48,37,56,76,15,212,719,60,962nNoNo

KanaveralRAGTSemences01/0607/0463,52,41,96,139,17,47,76,65,81124,10,944nSiSi

JurasCerience27/0503/0462,23,11,56,12,78,87,97,76,25,811,621,40,934nSiSi

IzangalRAGTSemences16/0528/0356,12,92,16,23,39,58,26,85,65,811,720,50,922nSiSi AlfanCerience27/0503/0461,43,71,86,12,58,67,555,74nNonNon IroqueEliardSPCP03/0603/0467,32,925,62,68,27,96,35,54,612,118,60,912nSiSi CarvalloSemencesdeFrance04/0606/0468,32,71,56,12,38,47,76,666,411,121,80,944nNonSi CarvalisSemencesdeFrance20/0502/0455,82,21,96,32,68,97,86,65,85,612,218,30,912nSiSi

BarmottaBarenbrugFrance17/0502/0453,32,31,962,88,87,96,55,95,12nSiSi IrondalRAGTSemences30/0504/04642,41,962,68,67,66,46,65,94nNonNon InqueraSemencesdeFrance07/0606/04732,51,85,42,687,66,46,25,711,720,80,934nNonSi

IbizalRAGTSemences17/0501/0452,42,21,75,82,48,28,26,85,35,613,118,10,942nNonNon HurricaneSemencesdeFrance25/0503/0458,13,51,86,22,58,77,56,76,26,54nSiSi HopiLGSemences02/0603/0468,92,81,96,52,69,17,47,46,34,711,122,10,924nSiSi HerbonneHeritageSeeds05/0607/0463,32,41,85,42,78,17,66,86,25,212,817,50,912nNonSi GoyaveLGSemences06/0608/0466,82,51,95,82,78,57,66,45,75,212,718,20,922nNonSi GildasLidea21/0503/0455,32,71,86,22,58,77,86,36,15,14nSiSi GerfautLidea29/0504/0461,42,31,55,72,68,37,76,45,712,318,30,932nNonNon GalionCerience30/0505/04633,3262,58,57,76,57,25,44nSiSi GagnyCerience16/0502/0452,62,51,76,32,48,7875,96,112,318,30,912nNonNon FleuronLidea04/0606/0463,92,226,12,68,77,65,66,54,54nNonNon FellinCerience31/0506/0462,621,95,82,88,686,26,54,52nSíSí EstradaSemental02/0607/0462,62,41,75,82,98,78,16,16,65,14nSiSi

ErwanBarenbrugFrance04/0607/0469,12,81,75,92,98,87,57,26,45,511,321,70,944nSiSi

Bronsyn06/0527/0339,64,14,37,42,810,27,76,85,65,410,218,60,862nNonNon EritLGSemences01/0604/0464,92,72,162,78,78,36,266,310,820,30,932nSiSi ElixirCerience25/0501/0460,63,71,86,22,78,97,97,376,711,719,80,924nSiSi EdiLidea19/0504/0454,83,11,85,92,48,37,96,85,95,62nNonNo EcrinEliardSPCP30/0506/0462,81,8262,68,686,65,85,42nSiSi DurendalRAGTSemences30/0507/0462,221,962,68,67,96,75,85,82nSiSi DropperLidea07/0608/0467,72,51,95,62,98,57,96,365,111,821,60,982nNonSi DiwanLGSemences20/0529/0358,83,31,86,32,38,67,27,36,16,84nSiSi DigitalRAGTSemences14/0501/0443,533,77,2310,27,66,95,310,623,50,922nSiNon DésirGrainesLoras20/0504/0455,22,92,162,78,77,66,75,92nNonNon CarreoSemencesdeFrance23/0504/0457,92,51,46,32,58,87,66,95,95,511,624,40,954nSiSi CarevaSemencesdeFrance25/0529/0362,42,31,95,83,49,27,47,35,55,812,1180,912nSiSi

Caminero31/0505/0465,81,81,95,42,6886,75,74,711,421,30,912nSiSi

CaloriSemencesdeFrance31/0504/0464,22,226,62,59,17,78,36,1410,922,60,934nSiSi

CalaoSemencesdeFrance29/0504/0462,32,41,96,22,898,16,67,35,44nSiSi CabrauSemencesdeFrance27/0504/0458,62,51,85,52,78,286,86611,918,20,922nSiSi ByzanLGSemences30/0507/0459,52,81,75,738,78,57,66,26,54nSiSi BriantBarenbrugFrance23/0530/0362,92,91,76,72,99,67,97,66,45,611,322,10,924nSiSi

BowieDLFSeedsA/S10/0609/0470,63,21,85,42,78,17,55,35,24,111,920,30,922nNonSi BoviniEliardSPCP27/0504/0461,121,65,82,68,47,75,95,34,42nNonNon DelikaCerience02/0603/0467,32,62,16,22,897,86,665,712,119,80,922nSiSi

CotinaSemencesdeFrance21/0503/0453,52,21,95,72,48,17,86,54,951219,40,942nNonNon CoachEliardSPCP29/0507/0459,221,65,52,88,38,36,76,55,84nNonNon

Inscrición Explotación Produción Tolerancia ás enfermidades Calidade alimentaria Lista recomendada

Empresa

Data de inicio da floración Data de inicio da nacenza

Flexibilidade operativa

Rebrote

Produción total Produción corte de limpeza

Variedade Contido proteico

Persistencia Roya

Ploidía Lista recomendada para sega Outras Helmintosporiose

Contención en azucres solubles

Unidade forraxeira leite (UFL)

Produción da primavera Produción veránoutono Lista recomendada para pastoreo

ChoussLidea29/0504/0462,22,71,762,68,67,95,76,45,310,622,30,924nNonNon

CatariSemencesdeFrance02/0605/0466,72,21,95,92,78,67,876,45,712,317,50,92nSiSi

BarnikkiBarenbrugFrance03/0608/0465,82,41,55,52,98,48,366,24,72nNonSi

BirtleyEliardSPCP20/0531/0358,93,11,76,12,18,27,57,45,95,84nNonNon

BijouRAGTSemences22/0501/0457,13,81,66,22,48,67,86,86,45,54nNonNon

BartarelBarenbrugFrance28/0505/0463,72,41,96,32,797,385,65,310,721,40,914nSiSi

BarthyBarenbrugFrance05/0607/0468,82,11,75,92,68,57,66,56511,2220,934nNonSi

BeauSemental02/0607/0466,42,51,86,22,99,17,27,95,95,910,620,90,914nSiSi

EnoraBarenbrugFrance05/0601/046921,75,42,27,67,46,85,85,411,924,60,984nNonNon

BarmoiseBarenbrugFrance01/0607/0459,52,31,95,72,58,286,55,85,811,720,40,932nSiSi

BarmassaBarenbrugFrance29/0505/0459,61,926,42,698,17,25,85,52nSiSi

BarmaniBarenbrugFrance30/0502/0465,83,225,92,58,47,67,56,46,311,420,10,924nSiSi

BarlandsBarenbrugFrance14/0531/0351,32,42,16,92,79,68,176,15,911,818,70,912nSiSi

BarlaitHeritageSeeds02/0607/0463,12,21,55,42,88,28,47,16,76,34nSiSi

BaridolBarenbrugFrance29/0502/0463,73,41,86,42,79,18,27,55,65,74nSiSi

BarbellaHeritageSeeds22/0530/03633,51,76,22,78,97,98,57,210,923,20,934nSiSi

ReglissLidea30/0531/0365,42,82,35,72,387,77,565,311,420,60,922nNonNon

AgostoSemental04/0609/0464,62,41,75,52,587,76,96,35,212,619,20,932nNonSi

BantouLGSemences22/0501/0457,73,226,52,69,18,16,76,162nSiSi

AyanaSemental15/0530/0349,32,83,36,839,87,56,65,76,81121,50,922nSiNon

AstonenergySemental21/0531/0357,72,51,86,32,58,87,56,86,55,711,323,80,944nNonNon

ActivaSemencesdeFrance11/0504/0442,73,72,26,42,58,97,86,4654nNonNon AccessoSemental30/0501/0464,22,51,65,92,78,67,67,46,55,61220,80,934nSiSi AberstarCerience11/0502/04442,81,96,12,58,686,55,34,72nNonNon AberchoiceCerience31/0502/046332,16,22,99,17,65,45,33,310,624,50,952nSiSi AberavonCerience22/0505/0455,42,426,12,48,57,66,46,12nNonNon TryskalRAGTSemences06/0607/0468,721,75,22,57,77,86,76,15,212,517,90,922nNonSi

TwymaxSemencesdeFrance31/0505/0462,12,82,16,82,69,47,75,26,34,54nSiSi

VauclinLGSemences24/0531/0363,32,61,66,42,79,17,97,36,25,311,2240,944nSiSi

VirtuoseSemencesdeFrance23/0508/04512,826,42,38,77,15,25,44nNonNon

WilayaSemencesdeFrance07/0608/0466,82,11,95,32,88,18,176,46,112,122,70,992nNonSi YoupiSemencesdeFrance01/0605/0464,93,21,86,12,58,67,76,86,56,110,923,70,954nNonNon ZalandoSemental25/0504/04602,51,95,92,88,77,86,65,54,511,6180,922nSiSi ZorgueEliardSPCP30/0512/0455,52,11,85,92,188,46,54,95,412,119,90,932nSiSi Trevanko26/0529/0364,12,12,45,82,38,17,97,15,44,811,718,90,912nNonNon CultivalRAGTSemences13/0530/0345,12,93,87,32,810,186,45,84,810,321,80,92nSiNon CaracoEliardSPCP18/0503/0454,121,75,82,98,77,96,46,25,412,418,60,922nSiSi BaggelRAGTSemences28/0502/0463,32,11,763,19,17,96,96,85,112,819,30,932nSiSi AstonvaletSemental31/0531/0366,61,72,15,32,47,78,17,36,45,111,720,10,922nSiSi TopicalRAGTSemences14/0501/0452,82,41,76,639,68,38,16,36,411,221,70,924nNonNon Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

ESPECIAL: CULTIVOS PRATENSES

RAIGRÁS HÍBRIDO

O raigrás híbrido é unha especie forraxeira que resulta do cruzamento entre un raigrás inglés e un raigrás italiano. Dependendo da combinación dos trazos parentais, existen 3 tipos: italiano, intermedio e inglés, os cales se prestarán máis ou menos á sega, ao pastoreo ou ao uso mixto.

Está mellor adaptado a zonas frescas e húmidas de tipo oceánico. A súa maior persistencia respecto do raigrás italiano

Inscrición

convérteo nunha mellor elección para asegurar a forraxe durante dous ou tres anos, grazas a súa produción temperá e abundante. Polo tanto, permite, en moitas rexións, acumular grandes existencias ou proporcionar pastos de calidade antes dos períodos de seca.

O raigrás híbrido tolera solos lixeiramente húmidos no inverno e prefire solos frescos no verán. En xeral, prefire temperaturas frescas e non tolera ben nin a seca nin o frío.

Explotación

Produción

Criterios de selección de variedades

•Tipo(inglés,italianoouestritamenteintermedio)dependendodoobxectivo

•Resistenciaaenfermidades

•Flexibilidadeoperativa

•Rebrote

•Poidía

Flexibilidade operativa Data de inicio da floración Data de inicio da nacenza Empresa

Tolerancia ás enfermidades Lista recomendada

Variedade Produción da primavera Produción veránoutono Lista recomendada para pastoreo Produción total

Helmintosporiose

Rebrote Encamado Alternatividade Tipo parental Persistencia Roya Ploidía

Ploidía Lista recomendada para sega Xanthomonas Outras

UtopialRAGTSemences09/0521/03503,16,21,3Intermedio10,52,713,27,87,25,75,75,64nNonNon SumatraGrainesLoras04/0518/0348,12,75,51,5Intermedio10,32,512,87,96,95,35,45,34nNonNon SalariaEliardSPCP28/0416/03453,24,81,6Intermedio10,72,613,36,96,75,85,56,54nNonNon RhetoryCerience04/0513/0348,72,85,81,4Inglés10,62,713,37,376,65,96,54nNonNon RheaLidea05/0518/0350,63,86,51,5Intermedio9,72,612,37,46,35,158,12nNonNon OletaSemencesdeFrance11/0518/0353,73,16,91,3Intermedio10,52,713,287,25,85,95,64nNonNon GemdorEliardSPCP12/0521/0355,82,85,41,3Inglés9,52,5126,65,65,54,72,42nNonNon DivinialRAGTSemences12/0517/0357,14,66,41,3Intermedio10,72,813,56,77,2767,22nNonNon CalimeraSemencesdeFrance07/0517/0350,33,35,51,3Intermedio112,613,67,676,35,66,24nNonNon EnduroCerience09/0521/0350,93,36,11,7Italiano10,32,512,87,16,25,35,45,74nNonNon HybrixLGSemences14/0514/0361,95,68,4Italiano10,62,813,47,45,37,82nNonNon CadorEliardSPCP13/0519/0356,55,16,12Italiano10,52,613,15,65,554,92,72nNonNon BahialRAGTSemences12/0522/0352,63,36,92,2Inglés10,22,512,77,15,95,45,33,44nNonNon IbexSemencesdeFrance09/0509/0361,77,37,5Italiano11,32,513,865,28,94nNonNon

LAS MEJORES SEMILLAS

Garantía de producción, calidad de forraje, y una

SIEGA -pro ALTERNATIVA

LA CALIDAD HECHA FÓRMULA

HIBRID

TREBOL

LA MEZCLA DE TRÉBOL POR EXCELENCIA

TRITI

LA MÁXIMA PRODUCCIÓN SIN DESCUIDAR LA CALIDAD NUTRITIVA

PASTO

LA PRADERA DE LARGA DURACIÓN PARA SIEGA Y PASTOREO

Las mezclas que combinan semillas pratenses,

“Las mezclas que combinan semillas pratenses, leguminosas y cereales forrajeros en función de las necesidades del agricultor”

AcrobatAtoutSem07/0519/0350,24,65,6Italiano10,52,5136,76,25,93,44nNonNon

PletorCerience10/0521/0350,63,77,3Italiano10,12,612,775,65,93,22nNonNon

DorialRAGTSemences13/0517/03584,96,52Italiano10,92,613,56,16,26,15,23,12nSiSi

TonussCerience10/0516/0357,65,55,92,3Italiano11,72,814,56,36,567,622nSiSi

ScapinoEliardSPCP12/0521/0352,84,56,5Intermedio-italiano10,72,413,17,25,96,34,43,24nNonNon

LontalSemental09/0519/0352,54,75,6Intermedio10,22,712,95,86,25,76,12,62nNonNon

ElgatLGSemences04/0520/0346,53,35,2Intermedio11,2314,27,96,76,65,72,24nSiSi

DaboyaSemental06/0519/0349,23,25,3Intermedio113,214,27,46,86,85,63,94nSiSi

BastilleLGSemences04/0520/0345,63,35,1Inglés10,92,813,77,76,46,75,22,44nSiSi

PalmataEliardSPCP02/0520/0344,824,52,1Inglés10,32,7138,26,67,56,64,94nSiSi

KirialRAGTSemences11/0519/0354,43,46,21,5Inglés10,42,6137,26,45,75,24,24nSiSi

BarsennaBarenbrugFrance05/0514/0352,44,14,93,1Italiano112,613,67,35,55,35,13,32nSiSi

PachaSemencesdeFrance08/0513/0356,95,46,41,7Intermedio11,52,814,36,176,13,92nSiSi

BridgeGrainesLoras05/0523/0343,73,15,22,1Intermedio9,82,512,37,96,56,45,93,94nNonNon SofialRAGTSemences12/0520/0353,44,75,42Intermedio10,52,713,27,36,16,25,14nNonNon CabestanSemencesdeFrance08/0517/0353,44,57,12Intermedio10,72,513,26,95,86,24,64nNonNon

SEMILLAS GRAOS

DreamialRAGTSemences13/0515/0359,55,26,81Intermedio10,92,713,66,46,26,65,74,22nSiSi

RGTEverialRAGTSemences08/0520/0349,73,66,22Intermedio10,72,513,27,66,65,854nSiSi

CULTIVOS ALTERNATIVOS SEMILLAS CERTIFICADAS

LactickaSemencesdeFrance10/0520/0351,636,61,4Intermedio10,62,613,27,26,97,26,26,34nSiSi

GupinaSemencesdeFrance13/0517/03603,97,31,9Italiano11,12,613,76,27,56,76,44,42nSiSi

BaradilBarenbrugFrance04/0514/0356,43,35,91,5Italiano11,22,713,97,27,5795,34nSiSi

TODAS NUESTRAS VARIEDADES SON SELECCIONADAS EN CAMPOS DE ENSAYO Y PRODUCCION

RGTCordialRAGTSemences12/0522/0354,72,46,71,4Intermedio9,92,712,67,28,36,48,14,64nSiSi

RGTPixialRAGTSemences06/0513/0355,55,163,7Italiano11,22,613,85,76,56,35,53,92nSiSi

RGTIngenialRAGTSemences11/0519/0354,43,87,4Intermedio10,92,613,56,796,75,75,92nSiSi

BobakLidea04/0516/0350,92,65,61,6Intermedio10,82,913,77,87,56,25,594nSiSi

BarhillBarenbrugFrance10/0516/0356,24,96,4Italiano11,12,813,96,27,55,25,43,82nSiSi

2

RGTSpacialRAGTSemences09/0519/0352,12,86,11,6Inglés10,42,713,17,786,95,78,34nSiSi

BovinelHeritageSeeds11/0518/0355,33,761,6Italiano10,92,613,56,67,56,35,37,14nSiSi PalioEliardSPCP29/0418/03431,94,81,3Inglés9,82,512,386,65,75,46,44nNonNon EponialRAGTSemences03/0517/0350,73,26,31,7Italiano112,713,78,16,16,25,55,34nSiSi

LEGUMINOSAS ANUALES-PLURIANUALES

Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

PARA TUS PRADERAS

PARA TUS PRADERAS

Semillas fijadoras de nitrógeno (PAC). Nuestro departamento técnico viene desarrollando desde hace tiempo la elección de las mejores variedades leguminosas en mezclas con resultados favorables respecto a los contenidos de proteína y

combinación adaptada a cada necesidad

combinación adaptada a cada necesidad

2.1. VEZA: LEGUMINOSA ANUAL de ciclo largo. Buena implantación y enfermedades. Alto valor nutritivo (hasta 22% PROTEINA BRUTA). Cosecha en

2.2. TITARRO: LEGUMINOSA ANUAL. Variedad para terrenos pobres con climatológicas extremas.

Cultivos alternativos GRAOS, semilla certificada de CEREALES y LEGUMINOSAS

CEREALES; TRITICALE, AVENA, CEBADA, CENTENO. LEGUMINOSAS (ANUALESPLURIANUALES); VEZA, TITARRO, GUISANTE, ALFALFA, ESPARCETA...

2.3. GUISANTE: LEGUMINOSA ANUAL. Excelente cobertura de suelo, menos malas Enrriquece y mejora la estructura del suelo.

2.4. ALFALFA: LEGUMINOSA PLURIANUAL. Variedad seleccionada.

2.5. ESPARCETA : LEGUMINOSA PLURIANUAL.

1 2 3

Consulte a nuestro departamento técnico sobre las diferentes mezclas que se pueden aplicar en función de las necesidades de cada suelo.

leguminosas y cereales forrajeros

leguminosas y cereales forrajeros

4

5

Consulte a nuestro departamento técnico sobre  las diferentes mezclas se pueden aplicar en función de las necesidades de cada suelo.

Ploidía

ESPECIAL: CULTIVOS PRATENSES

RGI ALTERNATIVO

O raigrás italiano é a especie forraxeira máis sementada en Francia. Rápida de establecer, o seu porte erguido e o seu alto potencial de rendemento convértena na planta ideal para acumular rapidamente stocks de calidade.

Xunto coa festuca alta e certos bromos, é a planta con mellor saída invernal. Permite o seu aproveitamento un mes antes que cunha especie permanente.

InscriciónExplotación

No caso de seca estival ou falta de forraxe permite a súa sementeira a nais do verán, proporcionando alimento antes do inverno, xa sexa para silo ou para pasto.

As variedades alternativas preséntanse para sega ou ensilaxe no ano da sementeira, de 6 a 12 meses.

Criterios

•Ploidía

•Produción

•Resistenciaá roya

Produción

Variedade

Empresa

Data de inicio da fl oración

Rebrote Encamado

Alternatividade

Corte

1 (sementeira da primavera)

Cortes 1 e 2 (sementeira de primavera)

Produción total (sementeira de primavera)

Corte 1 (sementeira de outono)

Primavera (sementeira de outono) total

Verán-outono (sementeira de outono)

Produción total (sementeira de outono)

Roya

Tolerancia ás enfermidades Lista recomendada

Helmintosporiose

Xanthomonas

Ploidía

Outras

Ploidía

Lista recomendada para sega

AntalyoHeritageSeeds16/067,17,75,346,187,913,515,47,15,86,13,62nSi

LightningSemental09/066,94,26,84,46,47,2913,414,958,84,32nSi

MelpushSemencesdeFrance11/067,85,56,64,26,68,57,313,115,27,16,17,94,52nSi

BancoSemencesdeFrance14/066,46,56,54,16,17,97,513,615,67,96,28,14nSi

CaïdSemencesdeFrance07/067,35,58,84,46,68,17,713,715,76,16,24,52nSi

RodilloSemental12/066,66,17,14,36,47,87,913,9165,92nSi

MenvylRAGTSemences14/066,76,17,84,16,18,17,513,515,57,24nSi

MelboostEliardSPCP09/067,16,27,54,46,287,713,515,66,272nSi

MelspeedEliardSPCP14/066,87,17,73,75,77,67,513,515,67,24nSi

Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

Distribuidor de Semillas RAGT para Galicia y Asturias

Venta de todo tipo de semillas para praderas, mezclas especiales para coberteras y desinfección del suelo, mostazas, habas, guisantes, colzas, alfalfa, vezas y todo tipo de cereales

670 535

ESPECIAL: CULTIVOS PRATENSES

RGI NON ALTERNATIVO

Ao igual que sucede co raigrás italiano alternativo, ten unha excelente saída invernal, o que permite ter unha forraxe de calidade nun curto período de tempo. A diferenza das variedades alternativas, as non alternativas teñen unha persistencia que lles permite cortes ou pastoreo ata 24 meses.

Inscrición

Criterios

•P

•R

•P

Variedade

Empresa

Explotación Produción Tolerancia ás enfermidades Lista recomendada

Flexibilidade operativa Data de inicio da floración Data de inicio da nacenza

Rebrote Encamado Alternatividade

Produción da primavera

Produción outonoinverno

Produción total Persistencia

Ploidía

Roya

Helmintosporiose

Xanthomonas

Ploidía

Kuri1EliardSPCP11/0518/0356,75,86,3311,63,615,26,95,85,72,72nNon

Itaka11/0520/0355,75,26,3111,43,715,17,45,85,83,92nNon

MajestySemental06/0515/0355,36,14,712,33,215,57,15,46,162nSi

VogueBarenbrugFrance09/0512/0360,36,74,73,912,13,515,67,26,27,52,64nSi

PepsylRAGTSemences10/0511/0361,46,38,22,1123,815,87,26,88,662nNon

UdineLGSemences11/0516/0357,755,72123,315,37,46,65,75,34nSi

AvensylRAGTSemences11/0516/0359,55,83,44,111,93,515,47,46,32nNon MontoroDeutscheSaatveredelungAG-DSV(DE)10/0516/0354,367,51,811,93,415,37,25,26,794nNon

DanakylRAGTSemences13/0515/0361,14,26,911,53,314,86,86,86,21,62nSi

MaggylRAGTSemences11/0515/0357,45,66,72,111,93,615,57,36,95,55,82nSi

PepperSemencesdeFrance12/0513/03625,56,31,612,33,415,77,26,77,154nSi

VizirEliardSPCP07/0517/0353,45,27,21,711,83,415,27,26,76,36,32nNon

AncarSemencesdeFrance10/0514/0359,55,271,411,83,2157,16,16,784nNon CarbureBarenbrugFrance10/0515/0358,467,111,93,415,37,16,55,85,34nNon AbysSemencesdeFrance11/0514/0358,26,25,8211,93,515,47,26,36,26,12nNon FoxLGSemences11/0516/0356,16,22,1123,615,675,27,72nNon

Inscrición

Variedade

Empresa

Data de inicio da floración

Data de inicio da nacenza

Flexibilidade operativa

Rebrote Encamado Alternatividade

Produción de primavera

Produción outonoinverno

Ploidía

Explotación Produción Tolerancia ás enfermidades Lista recomendada

Produción total Persistencia

Helmintosporiose

Xanthomonas

Roya Ploidía

VirgylRAGTSemences10/0515/0357,15,66,91,711,73,214,97,26,26,16,14nNon

KarmylRAGTSemences12/0515/0358,75,76,81,711,83,515,37,86,97,162nNon

GalyaSemencesdeFrance08/0513/03566,15,62,712,13,615,77,36,96,94,52nNon

CocarSemencesdeFrance13/0516/0360,46,15,5123,415,46,96,35,44,92nSi

KilbylRAGTSemences08/0515/0355,34,96,712,23,415,67,176,43,44nSi

BarcrespoBarenbrugFrance14/0513/0361,56,54,81,812,23,315,57,15,96,46,42nSi

StockyCerience12/0519/0352,25,35,4123,615,66,75,35,64,72nSi

RipsyCerience13/0517/0355,66,54,6212,13,615,76,76,76,952nSi

SirmioneLGSemences12/0519/0352,25,76,212,23,615,86,84,75,55,72nNon

BondEliardSPCP13/0516/0354,55,34,9123,615,67,26762nNon

RamazzottiEliardSPCP12/0519/0353,45,95,8212,13,715,87,25,75,84,32nSi

BoostylRAGTSemences06/0512/0352,16,54,53,212,63,716,37,26,27,56,62nSi

MuranoEliardSPCP11/0515/0358,54,96,11,712,23,415,67,46,84,65,84nSi

SezinaEliardSPCP07/0515/0354,45,46,4123,415,47,27,57,254nSi

TREVO BRANCO

O seu crecemento primaveral é bastante tardío. Adáptase a todos os solos sempre que non sexan demasiado ácidos (pH inferior a 6) nin demasiado húmidos e que estean ben provistos de fósforo e, especialmente, de potasio. As súas raíces débiles non lle permiten crecer en caso de seca, pero resístea ben. En cambio, produce moito no verán se non hai escaseza de auga.

Cando se pasta ou se corta, só se recollen as follas. Os talos rastreiros permanecen intactos e, polo tanto, as reservas de planta repóñense rapidamente. Esta característica fai do trevo branco unha planta forraxeira perfectamente adaptada ao pastoreo frecuente.

Para a alimentación animal, o seu principal interese é o seu gran valor alimenticio, que provén do seu alto contido en proteínas, a súa palatabilidade e a súa dixestibilidade. Ademais, é moi rico en minerais e oligoelementos, calidades que a converten nunha planta ideal para pastos.

Porén, esta leguminosa é unha especie meteorizante. Por iso, é recomendable limitar o seu desenvolvemento na pradeira ao 50 %. Por outro lado, a súa presenza en boas proporcións (polo menos do 20 ao 30 % na primavera e 50 % no verán) nunha

pradeira de gramíneas é particularmente beneficiosa, pois mellora considerablemente a calidade da forraxe final.

Inscrición

Variedade

Empresa

Criterios de selección de variedades

•Agresividade

•Tipo

•Persistencia

Forza de saída en inverno Inicio da floración

Data de inicio da nacenza

Explotación Produción Lista recomendada Tipo Lista recomendada para sega

Persistencia Lista recomendada para pastoreo Agresividade

Produción total

AbervantageCerience27/04Intermedio69,46,4NonNon TasmanBarenbrugFrance30/04Intermedio5,69,46,4NonNon

CrusaderHeritageSeeds22/0530/046,6Intermedio6,39,26,1SiSi

MilagroLGSemences22/0530/046,6Intermedio6,29,66SiSi

AvalonBarenbrugFrance21/0502/056,4Enano5,29,26SiSi

MagnificoSemental25/0528/046,1Xiganteladino69,26,5SiSi

GrasslandsTributeSemencesdeFrance01/054,9Intermedio6,89,97,5SiSi ChieftainEliardSPCP29/046,9Intermedio6,59,86,7SiSi RGTGabbyRAGTSemences29/04Intermedio6,39,86,6SiSi CoolfinLidea/EliardSPCP30/04Intermedio5,89,86,6SiSi MelitalSemental30/04Intermedio6,5105,9SiSi DublinEliardSPCP01/05Intermedio6,710,17SiSi BargranBarenbrugFrance27/04Xigante7,210,56SiSi AsgardRAGTSemences29/045,9Intermedio6,29,76,1SiSi RGTTobbyRAGTSemences28/046,3Xigante6,59,86,4SiSi AberdaiCerience7,8Intermedio6,49,76,9NonNon BarblancaBarenbrugFrance23/0529/04Intermedio6,49,65,7NonNon GrasslandsdemandLGSemences24/0530/047Intermedio6,29,46,7NonNon MeridaSemencesdeFrance7,8Intermedio5,99,99NonNon TriffidRAGTSemences7,9Intermedio5,79,89NonNon BriannaLGSemences29/04Xigante6,99,36,7SiSi BiancaSemencesdeFrance30/04Intermedio6,49,56,4SiSi Aberystwyths184BarenbrugFranceNonNon DolbbyRAGTSemences02/05Intermedio69,86NonNon KakarikiSemencesdeFrance28/04Xigante710,57,2SiSi Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

Alfalfa de secano e regadío

Mesturas Forraxeiras -

Gama SPEEDYLMIX, 6 tipos de pradeiras anuais de sega ou pastoreo

, ,

Gama PLURIMIX, 4 tipos de pradeiras perennes para secanos frescos

Alfalfa SAN ISIDRO, elevada produción, gran perenidade, secano ou regadío

VICTORIA, a Alfalfa mellorada, para secano ou regadío

Gama REGMIX, 3 tipos de pradeiras perennes de regadío

Gama SECMIX, 2 tipos de pradeiras perennes para secano

Alfalga TIERRA DE CAMPOS, rústica e adaptada ao secano

ESPECIAL: CULTIVOS PRATENSES

TREVO VIOLETA

É a leguminosa máis fácil de combinar cunha gramínea; ten moitas vantaxes para os gandeiros. Por ofrecer a posibilidade de pastoreo en asociación, contribúe á subministración de forraxes de calidade explotados ao menor custo.

Tanto en cultivo puro como en asociación, permite importantes aforros nas achegas de nitróxeno. Mellora a estrutura do solo e, posteriormente,

posibilita un aforro na fertilización nitroxenada nos seguintes cultivos.

O trevo violeta tolera solos ácidos e húmidos, pero non tolera ben os solos pouco profundos e secos. Ten boa resistencia ao frío.

Criterios de selección de variedades

•Resistenciaaenfermidadeseencamado

•Persistencia

•Ploidía

Data de inicio da floración Encamado Data de inicio da nacenza Produción corte da limpeza Produción primavera Produción veránoutono Produción total Persistencia Oidium Ploidía Empresa Variedade Lista recomendada para sega

CorvusSemencesdeFrance4,4951496,72nNon

DiscoveryBarenbrugFrance16/044,97,29,34,914,26,75,32nNon

KindiaEliardSPCP16/045,77,79,54,5147,15,92nNon

DiploCerience16/045,27,39,35,214,57,33,42nNon

DimancheLidea16/043,57,19,3514,37,352nNon

VendelinLGSemences05/0619/046,37,49,34,513,86,77,92nNon

SuezEliardSPCP03/0617/0457,49,34,7146,472nNon

DiplomatSemental07/0617/045,77,19,24,914,17,16,52nSi

DafilaSemencesdeFrance27/0515/044,56,88,75,113,87,66,52nNon

TrevvioRAGTSemences03/0615/044,87,49,4514,475,62nSi

PastorSemencesdeFrance29/0519/044,46,88,64,713,37,16,42nNon

Merula31/0514/044,66,78,65,213,86,86,22nNon

Harmonie05/0620/0477,39,34,814,17,24,82nSi AtlantisSemencesdeFrance06/0618/046,67,59,55,214,77,14,84nSi RavviRAGTSemences04/0617/045,27,18,94,913,876,92nNon SangriaSemencesdeFrance02/0615/044,97,49,45,214,67,26,72nSi RegentGrainesLoras04/0618/045,578,9513,97,86,82nNon RGTJavvaRAGTSemences02/0616/0457,39,45,414,87,66,52nSi GanymedLGSemences02/0614/044,47,49,55,314,87,86,72nSi KeralaSemencesdeFrance15/044,37,29,2514,27,26,32nSi SinopeEliardSPCP16/044,37,19,15,114,27,46,72nSi RGTSavvorRAGTSemences03/0616/045,17,49,54,914,47,18,12nSi PapillonSemencesdeFrance07/0617/0467,39,45,214,67,25,54nSi DiademLGSemences2,69,24,914,16,76,42nNon LemmonHeritageSeeds05/0618/045,96,88,74,813,57,282nNon MerianSemencesdeFrance6,29,14,813,97,47,32nNon AristotelesSemental05/0617/045,37,39,55,114,67,57,52nSi MegalicEliardSPCP04/0621/045,87,59,24,914,17,172nSi TandyCerience07/0619/046,27,39,34,814,17,48,22nSi CallistoEliardSPCP18/044,779,1514,17,46,52nNon

NOTA EDITORIAL

Toda a información publicada neste artigo foi extraída da seguinte páxina web: https://www.herbe-book.org/

Elaboración das listas

Groupe d’Etude et de Contrôle des Variétés et des Semences (GEVES): https://www.geves.fr

En colaboración con:

• Association Francophone pour les Prairies et les Fourrages (AFPF): https://afpf-asso.fr/

• Arvalis (Institut du Végétal): https://www.potatopro.com/es/companies/arvalis-institut-du-vegetal

• Semae: https://www.semae.fr/ ©Semae

Fonte: Herbe-Book,datosactualizadoso14/12/2022

Inscrición Explotación Produción

ás enfermidades Ploidía Lista recomendada

Paso ao muxido robotizado de man do Lely A5

tráfico libre, factor ineludible para Can Raset

Lely celebrou en Can Raset unha xornada de portas abertas na que os asistentes puideron coñecer de primeira man a experiencia destes gandeiros co muxido robotizado. Esta granxa catalá está muxindo as súas produtoras con dúas unidades do Lely Astronaut A5 e, ademais, é a primeira explotación da península en incorporar duchas nos seus robots para combater o estrés por calor.

“Tiñamos claro que se montabamos robots tiña que ser con tráfico libre; para nós é básico porque cremos que a vaca ten que ir ao muxido cando queira, cando se sinta ben”, conta Francesc Raset, copropietario de Can Raset, unha gandería situada en Vidreres (Xirona) que leva catro meses traballando con dous robots Lely Astronaut A5.

Tomaron a decisión de instalalos porque non tiñan ningún traballador e porque cren que a robotización é o futuro. Nestes meses funcionando cos A5 viron como a produción aumentaba (sen que isto repercutise nas calidades), á vez que se incrementaba a media de muxidos: en primíparas chegan xa case aos 3 muxidos e en multíparas roldan os 2,6.

Na actualidade, teñen preto de 140 animais en muxido (no patio de primíparas hai unhas 68 vacas e no de multíparas, ao redor de 71), producindo unha media de 37 litros/vaca/día, cun 3,45 % de proteína e un 3,80 % de graxa e cun reconto celular por baixo das 200.000 cél./ml.

O TRÁFICO LIBRE, O MELLOR

PARA O ANIMAL E PARA O GANDEIRO

Esta é unha granxa moi especial para Lely porque lles permite mostrar perfectamente como funciona o modelo de tráfico libre: “Nesta gandería fanse máis de 190 muxidos por robot ao día, dato que se consegue deixando que sexan as vacas as que decidan cando ir muxirse”, destaca Alberto Sánchez, responsable de vendas e márketing de Lely Center Los Corrales. En Can Raset ninguén arrima vacas ao robot, van por si soas.

Diante das máquinas contan cunha zona o suficientemente ampla como para que non se molesten unhas a outras, logo nunca se darán situacións de bullying animal; o robot é, en todo momento, un lugar cómodo para elas. “Todo isto permite que ata en días de altas temperaturas, en pleno verán, non se requira a presenza de man de obra para achegar vacas. Grazas a todo isto, conseguimos o maior rendemento con menos persoal e garantindo o maior benestar animal”, valora Unai

Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña.

Para Raset é primordial deixar que os seus animais vaian ao seu ritmo, que se levanten e acudan a muxirse cando queiran, que coman cando o necesiten... “Entendemos a importancia de que estean tranquilas porque sabemos que o seu benestar se traduce en maiores ingresos a final de mes”, afirma. Os atrasos non son un problema en Can Raset con este sistema: contan que soamente dedican unha media hora á primeira hora da mañá a atender este aspecto, á que se suma outra media hora diaria de limpeza e revisión do robot. Unha hora en total para revisar todas as tarefas que engloba o muxido nesta gandería.

“Con esta xornada de portas abertas o que queremos é ensinarlle á xente que as vacas van soas muxirse, que non necesitamos facer batch milking”, afirma Sánchez. O tráfico libre é o mellor sistema para as vacas e o mellor para as vacas, subliñan, sempre será o mellor para o gandeiro.

O

¡EN VÍDEO!

ÁREAS DE SEPARACIÓN POR BENESTAR E POR COMODIDADE

Nesta gandería dispoñen, na parte posterior dos robots, de áreas de separación onde se atopan as recentemente paridas, as secas e os animais que requiren dalgunha atención especial. “Imaxinemos o traballo que sería coller a todos estes animais e movelos a unha zona afastada da área de muxido para logo volver traelos ata aquí… Non lles gustaría en absoluto”, asevera o delegado de vendas de Lely en Cataluña.

“Neste sentido, estamos a ver o útiles que son as áreas de separación dos robots, tanto para traballar con máis comodidade, como para que os animais estean máis tranquilos”, apunta Raset. Estas zonas potencian dous factores clave en calquera granxa: rendibilidade e benestar. “Podemos atender mellor ás vacas que o necesitan, o que redunda nunha maior lonxevidade e en menos coxeiras, e todo iso con moi pouca man de obra”, di o responsable de vendas da empresa.

Ademais, expón Etxaiz, nestas áreas “é máis fácil afacer as vacas ao primeiro muxido, porque van entrar ao robot sen que ninguén as moleste e será algo que farán sen que supoña unha maior carga de traballo para nós”.

SOLUCIÓNS DE MONITORIZACIÓN E PARA PALIAR O ESTRÉS POR CALOR

Can Raset é a primeira gandería da península en instalar duchas dentro dos seus robots para combater o estrés por calor.

“Sabemos os cambios de comportamento que ten a vaca ante o aumento das temperaturas, fundamentalmente a baixada de actividade física, e con este sistema o que estamos a conseguir é aumentar a frecuencia de entrada ao robot; buscamos chegar a

superar as tres asistencias diarias”, sinala Sebastià Ruiz, de Emporvet, empresa que puxo en marcha este sistema nesta gandería xerundense en colaboración con Lely.

“Poñer a ducha nos robots foi unha decisión moi beneficiosa: vemos que cando empeza a funcionar, uns dous minutos despois do inicio do muxido, o animal se relaxa notablemente e, ademais, as asistencias ao robot aumentaron desde a súa instalación; pasamos dunha media de 2,8 a case 3,2”, destaca o propietario.

Tamén no relativo á loita contra o estrés por calor en Can Raset están a potenciar o aspecto da monitorización. Recentemente colocaron a todos os seus animais adultos os dispositivos SenseHub de Allflex para facer un mellor seguimento da actividade do rabaño.

“Rexistran e analizan os datos de canto arfa cada animal e, cando estiman cales poden estar a sufrir un episodio de estrés por calor, envían unha alerta. Isto permite optimizar os sistemas de refrixeración da granxa e facelos máis eficientes”, explica Antonio Díaz, de MSD Allflex.

Cada Lely Astronaut A5 conta con báscula e con contador de células somáticas

A instalación de duchas dentro dos robots promove o benestar e fomenta a entrada do animal na máquina

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.