Vaca Pinta 41. Edición en galego by TRANSMEDIA COMUNICACIÓN

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 41 outubro 2023 | Edición en galego

• ESPECIAL: RECRÍA • A PÉ DE PISTA: AGROSEMANA, CONCURSO NACIONAL E ESCOLA INICIACIÓN DE FUTUROS GANDEIROS • ENTREVISTAS A ALBERTO JURADO, FERNANDO MAZERIS E CARLOS NEVES • ACTUALIDADE: ANEMBE DEDICA UNHA XORNADA Á ENFERMIDADE HEMORRÁXICA EPIZOÓTICA EN TALAVERA DE LA REINA • NA GRANXA: QUINTA DO SINAL (PORTUGAL) E SAT BUSTO CORZÓN (A CORUÑA)

vp041_portada_galego.indd 1

25/10/23 18:07

DOUBLEDARE 288HO00315 HIL-PORT DOUBLEDARE ET Hatchet x Artist

Nº 1 del mundo en tipo (+4.53),

con semen disponible y libre de clones

PRUEBA GENÓMICA USA 08/2023

• Tipo: +4.53 • Ubres: +3.37 • Patas: +1.82 • Leche: +655 Lbs. • Somáticas: +2.87

4ª Madre: A-L-H Atwood Diamond ET EX-92

Bisabuela: Agresti Doorman Diamond ET EX-90

Abuela: Agresti Doc Dymond ET EX-91

Camino de la Enmesnada, nº 55 33392 Gijón - Principado de Asturias - España Telf.: +34 985 266 676 - ascol@ascol.es - www.ascol.es

vp041_anuncio_ascol.indd 2

20/10/2023 11:16:07

SUMARIO

DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO E MAQUETACIÓN Sabela Díaz, Silvia Gayoso, Sandra Lodi, Marcos Sánchez, Martín Sánchez EDICIÓN E REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Gemma Martínez, María Melle, Mónica Palacios FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV Raquel Anido, Eva Sarmiento COLABORAN NESTE NÚMERO Asociación Profesional de Podología Bovina (APPB), Roger Bellet, Alexandre Udina, Antón Camarero, Bea Abad, Israel Flamenbaum, Alessia Tondo, Dario Pasetti, Anna Jubert, Rogelio Grille, Noelia Mourazos, Marcos Inácio Marcondes, Luiza Carneiro da Silva, Jessica Marcela Vieira Pereira, José Manuel Pereira, Carlos Carbonell, Laura Elvira ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: +34 982 221 278, +34 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISNI: 0000 0004 7662 5947 ISBN: 978-84-09-55392-1 Tiraxe do número actual: 15.500 exemplares Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados

Desconfinar a agricultura é o título do libro que publicou o gandeiro e comunicador portugués Carlos Neves. Neste número, visitamos a súa granxa e desvelamos que quixo transmitir con esta obra

José Manuel Fernández é un dos catro socios da SAT Busto Corzón, unha gandería coruñesa cuxos piares son equipo, instalacións, xenética e forraxe

OPINIÓN

Poxa de Gando Frisón de Friol ........................ 58

Desviar a mirada. Xabier Iraola ......................... 8

Escola Iniciación de Futuros Gandeiros ........... 58

EN VACA TV

NA GRANXA

O LEITE A integración de lácteos na dieta por saúde, por educación… e por gusto! ........................... 14

CRÓNICAS VAQUEIRAS Nai non hai máis que unha .............................. 18

ENTREVISTA Alberto Jurado, enxeñeiro agrónomo ................ 24

Distribución media durante o ano 2022: 16.362 exemplares

ALIMENTACIÓN A lactación empeza no secado ......................... 94

Os produtores italianos aprenderon a lidar co estrés por calor; agora é o momento dos produtores de España ..................................... 102

Que necesitan os gandeiros dos veterinarios nos vindeiros anos? ........................................... 34

Xornada Anembe sobre a Enfermidade Hemorráxica Epizóotica en Talavera de la Reina (Toledo) ................................................ 20

Space volveu converter Rennes na capital internacional da gandería en setembro ............... 44

A PÉ DE PISTA Concurso Nacional de Portugal (Agrosemana) ... 48

www.vacapinta.com

O control da inflamación, un punto clave para controlar as coxeiras ................................. 90

Carlos Neves, gandeiro e comunicador ............. 78

Lectura da saúde das vacas a través dos datos de control leiteiro ...................................... 40

Auditada por:

SAÚDE PODAL

MANEXO

ACTUALIDADE O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:

Quinta do Sinal. Vila do Conde (Portugal) ......... 84

Fernando Mazeris, Dairy Data Warehouse ........ 30

CON LUPA Transmedia pertence a:

SAT Busto Corzón. Mazaricos (A Coruña) ......... 62

Concurso Nacional da Raza Frisona ................. 54 Concurso Nacional da Raza Parda .................... 56

Sequieres queres recibir la a revista Si revista na túa casa ou negocio, ponte en tu casa o negocio, ponte en en contacto contacto con nós a través con nosotros a través de: de:

ESPECIAL: RECRÍA Como subministrar o calostro? Métodos para o seu almacenamento e a súa conservación ........ 110 Diferentes estratexias de alimentación e manexo na etapa de leite na recría ............. 118 Prácticas de manexo no cruzamento leite x carne ............................................... 132

NOVAS TECNOLOXÍAS Produción leiteira de precisión: sensorización do gando (I) ..................................................... 148

CALIDADE DO LEITE Dar para recibir: manexo da vaca seca de alta produción ........................................... 156

transmedia@ctransmedia.com transmedia@ctransmedia.com +34 675 974 194

675 974 194

@revistavacapinta

@VacaPinta_

@vacapinta_

@transmedia.vacatv Revista Vaca Pinta 10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 3

vp041_sumario_galego.indd 3

26/10/23 10:53

NUEVA MARCA EN DURÁN MAQUINARIA Equipos para ganadería Baja demanda de energía Amplia gama de capacidades hasta 60 m3 Sinfines verticales para bultos compactos Mezclas menos propensas a fragmentación excesiva

RINO Carros mezcladores verticales

Sinfines horizontales para trituración más rápida Mayor aumento de peso en ganado de carne Mayor producción en vacas lecheras

PUMA Carros mezcladores horizontales Esparcidor ancho de dos molinetes Ejes verticales con placas inferiores con palas Fragmentado y esparcido uniforme Ancho de esparcido de hasta 12 metros

BUFFALO Esparcidores de estiércol

Pasillos de alimentación limpios Menos trabajo físico Mayor consumo de alimento Producción de leche más eficiente

VIPER y LIZARD Arrimadores de alimento hidráulicos y robotizados

vp041_publicidade_duran_castelan.indd 4

19/10/2023 12:25:13

, n o h c i P Samson y os por la UE d a g o l o m ho

n recibir e s e r o id c r spa e purín y e documento legal d s a n r e t n e cis recibirán u ricantes d b s a lo f u da país. s a íc o c r h e e e v d im s r n u p ió s s c a ay e lo ión Europe mplazará a la certific S es uno d n / A U p la u o e r d G n ió ee Samson homologac rmidad (COC), que r e d n ió c a b o onf la apro icado de C if t r e C l e , único

Síguenosen: en: Síguenos

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

vp041_publicidade_duran_castelan.indd 5

19/10/2023 12:25:21

EDITORIAL

O ÚLTIMO MONO

principios setembro, a Federación Nacional de Industrias Lácteas (FeNIL) alertou da perda de competitividade do sector lácteo español fronte ao resto de Europa apuntando que, de acordo cos datos do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación e da Comisión Europea, o prezo de pago ao gandeiro polo leite cru de vaca en España é o máis alto da UE. Alerta: o produtor está a recibir unha remuneración xusta. Para a FeNIL, o problema do alto prezo que perciben os gandeiros polo leite producido está a provocar a perda de posicionamento da industria láctea española e a entrada no noso territorio de produtos chegados doutros países próximos. Non é nada novo que España, como rexión deficitaria na produción de leite, necesita importar, canto menos, unha cuarta parte dos produtos lácteos que se consomen. Entón, cal era o motivo desta mensaxe alarmista? A resposta non se fixo esperar e unhas semanas despois foron moitas as asociacións agrarias que denunciaron rebaixas no prezo de pago ao produtor durante ese mes (estímase que, de media, a redución foi do 20 %); isto é, a Federación lanza primeiro un comunicado alertando da situación precaria do sector para xustificar despois o reaxuste dos contratos cos produtores. Foron varias as organizacións que advertiron que esta rebaixa non implicará un impacto na carteira dos consumidores. Coidado con este tipo de comparacións, porque o tiro pode saír pola culata. En ningún caso lle interesará ao produtor unha baixada no prezo de venda no lineal, porque, sen dúbida, carrexará un descenso irremediable no valor do leite producido. Curiosamente, no comunicado da FeNIL que mencionabamos ao comezo, o seu director xeral alertaba “dunha serie de factores estruturais” que habería que ter en conta para garantir a continuidade do sector, vendo que, aínda tendo unhas condicións superiores á media europea, non se consegue estimular a pro-

vp041_editorial_galego.indd 6

dución. Non podemos nin imaxinarnos cales serán eses factores estruturais. Estamos seguros de que en absoluto terán que ver co feito de reducir as marxes de beneficio do produtor sen máis xustificación que a de aumentar as ganancias doutros actores. É evidente que partes son as que saen beneficiadas dese xogo. Con todo, preguntámonos canto tempo será sostible ese beneficio. Ninguén está disposto a traballar se non é a cambio dunha remuneración xusta e é importante lembrar que a tendencia ao peche de ganderías na última década non parou. Só en Galicia, en oito anos cesaron a súa actividade o 40 % das granxas. Apunta acertadamente Xabier Iraola no artigo de opinión deste número que “os responsables das estruturas cooperativas, comerciais e industriais, máis que preocupados polo futuro dos gandeiros, están realmente alarmados ao temer que [...] o seu futuro como cooperativa, intermediario, comercial, matadoiro, transportista, envasadores e plantas industriais etc. perige”. Pero que futuro terán se se esforzan en espremer ata as últimas consecuencias un sector produtor sen o que, non o esquezamos, ningún poderiamos desempeñar a nosa actividade? A ver se imos estar tratando como o último mono ao elo sen o que a cadea non tería razón de ser.

25/10/2023 16:28:31

, A TENDA DE MERCHANDISING OFICIAL DE VACA PINTA Camisetas, suadoiros, peluches, accesorios... Faite con todas as nosas creacións exclusivas!

tienda.vacapinta.com

vp041_publicidade_vacashop_galego.indd 7

25/10/2023 16:26:58

OPINIÓN

Desviar a mirada

Xabier Iraola Agirrezabala Euskal Nekazarien Batasuna (ENBA) Gipuzkoa

OCORRE O QUE OCORRE PORQUE DESVIAMOS A MIRADA DO OBXECTIVO ORIXINAL E PORQUE NINGUNEAMOS, ANO VAI E ANO VÉN, O PRODUTOR. É HORA DE MIRAR OS GANDEIROS AOS OLLOS

eo con estupor o informe de perspectivas gandeiras para o ano 2031 elaborado polo Consello de Cámaras de Agricultura de Francia que prevé unha terrible baixada na cabana bovina. Segundo o devandito informe a cabana de vacas abastecedoras descendeu un 2 % anual entre os anos 2016 e 2020 e, ademais, vaticina unha baixada do 3 % anual ata o 2031, o que suporía unha nova contracción do 33 %. Na cabana de vacas leiteiras, igualmente, prevé unha importante caída e así, mentres do ano 2015 ao 2019 se deu unha baixada do 1 % anual, do 2019 ao 2031 prevé un 2 % anual o que implicaría unha caída adicional do 22 %. A alarma xerada no sector primario francés e en toda a estrutura cooperativa, comercial e industrial impulsada sobre a produción da carne de bovino e o leite de vaca é innegable e difícil de ocultar tras unha cortina de datos macroeconómicos.

Coma sempre, haberá quen tentará poñer panos fríos dicindo que a baixada no número de cabezas será perfectamente compensada por unha alza, froito da mellora xenética, nos rendementos cárnicos e leiteiros. Na miña opinión, mesmo eles son sabedores de que nin a mellora xenética, necesaria por outra banda, compensará a desaparición de explotacións gandeiras nin a drástica redución da cabana gandeira. Agora ben, moito me temo que os responsables das estruturas cooperativas, comerciais e industriais, máis que preocupados polo futuro dos gandeiros, están realmente alarmados polo seu futuro, ao temer que, de materializarse as perspectivas recollidas no informe, o seu futuro como cooperativa, intermediario, comercial, matadoiro, transportista, envasadores e plantas industriais etc. periga, e moito. Di o refrán que “en todas as casas cocen fabas, e na miña, a caldeiradas” ou aqueloutro de “mal de moitos, consolo de parvos” e é que, na miña humilde opinión, as perspectivas máis abaixo dos Pireneos non distará moito da previsión gala; máis aínda, se tal como ocorre no conxunto da Unión Europea, pero con maior crueza se cabe no caso do Estado español, os produtores menores de 40 anos nin alcanzan o 10 % dos produtores e os que se atopan en idade de estar xa xubilados supoñen aproximadamente o 40 % dos gandeiros. No noso caso, máis aló dos propios gandeiros e das súas organizacións, que auguran un futuro non moi afastado sen asociados, son os responsables das estruturas sectoriais e con iso estoume referindo a cooperativas, transportistas, matadoiros, queixerías, envasadores, industrias, carnicerías, comercios e cadeas de distribución (particularmente as máis vinculadas ao produto local), pois todos eles son os que mostran maior preocupación en tanto que basearon o seu negociado ao redor da produción deses produtores que minguan. A alarma instalouse nos despachos dalgunhas destas estruturas e

algunhas hai que se cuestionan, a semellanza das grandes empresas alimentarias, que para poder manter as súas instalacións produtivas ao máximo rendemento e os seus persoais intactos, baixar ao campo, adquirir terras e/ou naves gandeiras e contratar man de obra, o máis barata posible, iso si, coa que asegurarse a materia prima coa que manter a súa estrutura e os seus compromisos comerciais cos seus clientes e, moi particularmente, coas grandes cadeas de distribución. Chegados a este punto, máis dun de vostedes se preguntará cal é o motivo, ou os motivos, que provocaron que chegásemos a este punto no que contamos cun entramado cooperativo, comercial e industrial agroalimentario que funciona, mentres o entramado produtivo conformado por eses miles de agricultores e gandeiros que provén a cooperativas, comerciais e industrias vai, aos poucos, pero de forma imparable, reducíndose e, o que é peor, ninguén lle ve saída á situación. O motivo, na miña humilde opinión e sen descubrirlles o mar Cantábrico, é que os obxectivos fundacionais de moitas estruturas, crear valor engadido para o produto e con iso repercutírllelo aos produtores que lle dan sentido á cadea, pasaron a un segundo plano e así, na actualidade, o que prevalecen son os intereses e prioridades dos cadros de persoa e responsables desas estruturas fronte aos intereses dos gandeiros, prevalecen os compromisos cos clientes fronte aos compromisos cos provedores que son os seus gandeiros, prevalece o saneamento financeiro das estruturas fronte á microeconomía das explotacións e prevalecen o mantemento dos cadros de persoal das estruturas, aínda que sexa á conta da drástica redución do sector gandeiro. En definitiva, ocorre o que ocorre porque desviamos a mirada do obxectivo orixinal e porque ninguneamos, ano vai e ano vén, o produtor. É hora de mirar os gandeiros aos ollos.

8 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_opinion_iraola_galego.indd 8

26/10/23 10:55

INNOVACIÓN, COMPROMISO Y GARANTÍA TRITURADORAS SERRAT GAMA AGRÍCOLA, FORESTAL, SUELO, CABEZALES, ESPACIOS VERDES, BIOMASA

¡CONSÚLTANOS SIN COMPROMISO!

CUIDAMOS EL BIENESTAR ANIMAL NOVEDAD

RODILLOS AGRÍCOLAS ARRASTRADOS AUTONIVELANTES DESDE 1-2-3 CUERPOS DE 3 A 11 M DE LABOR. TUBOS 711X14, 820X18 Y DE 3000 KG A 8000 KG.

NIVELADORA AVÍCOLA APTA PARA SERRIN, CASCARILLA, VIRUTA, PALLETS Y CUALQUIER TIPO DE PAJA. PARA ANCLAJE A 3º PUNTO Y PARA PALAS AGRÍCOLAS O TELESCÓPICAS

GRADILLAS DE CAMAS DE PÚAS

NIVELADORA AGRÍCOLA DE 3 PUNTOS

PRECIOS ESPECIALES PARA PROFESIONALES

DISPONEMOS DE TODO TIPO DE PIEZAS DE DESGASTE DE ARADOS, GRADAS Y CULTIVADORES

ENCONTRARÁS CUALQUIER TIPO DE RECAMBIO AGRÍCOLA

WWW.CORBARSLL.COM

ENCAMADORA DE CUBÍCULOS DE 1.7 M3 Y 2.1 M3

BATERÍAS CON 3 AÑOS DE GARANTÍA

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Poligono Industrial O Morelle, nave 4 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

vp041_anuncio_corbar.indd 9

19/10/2023 12:23:40

Gomas y camas para vacas Limpiezas automáticas Estabulaciones libres

distribución material gandeiro

LAS

MEJORES GANADERÍAS

ELIGEN NUESTROS PRODUCTOS

MÁS DE L A MITAD D E LAS VACA S GALLEG AS COMEN O DU CORNADIZ ERMEN EN AS, CUBÍC ULOS O CAMAS VENDIDAS POR NOSOTRO S

CORNADIZAS

GOMAS PARA PASILLOS Y CAMAS CUBÍCULOS FLEXIBLES

Todas las fotografías proceden de instalaciones vendidas por nuestro equipo en Galicia, Asturias, Cantabria, Cataluña, Córdoba y Madrid.

GARANTÍA OFRECIDA S S DISMAGÁN POR SE RESOLV QUE ERÁ ESPAÑA BA N EN LAS NORM JO AS DEL PAÍS

Gomas y Camas para Vacas

Limpiezas Automáticas

vp041_publirreportaxe_dismagan_castelan.indd 10

Tubular Bovino

Tubular Flexible

19/10/2023 13:04:18

“DESDE QUE UTILIZAMOS LAS GOMAS BIORET HAY MENOS ACCIDENTES Y LAS VACAS ESTÁN MÁS CÓMODAS” Tras 18 años confiando en esta marca, hablamos con José Manuel Castro, de la ganadería lucense Dematías SC, sobre su experiencia con los pasillos de goma Bioret y las camas de colchoneta Bioret Elista de 50 milímetros. ¿A qué problemas se enfrentaban antes de apostar por los productos Bioret? Cuando se construye una granja nueva, hay que comprar los materiales y conocía estos productos por mediación de otras granjas que me hablaron muy bien de ellos. Ese fue el motivo por el que los probé y, pasados los años, al ir aumentando las instalaciones, como estaba contento, seguí apostando por la marca. Además, con el paso del tiempo, los pasillos se empezaron a alisar y colocamos en los patios las gomas, porque no es lo mismo que las vacas se caigan en una goma a que se caigan en el hormigón. Probamos con las vacas secas y, al ver la mejora que supuso para este lote, las colocamos también para todas las de producción. ¿Por qué buscaban soluciones para el confort de los animales? Porque, lógicamente, todos los accidentes que sufren los animales te van al bolsillo. Al final, tienes que decidir si se mejora o si sigues con los accidentes. Buscamos mejorar la comodidad del rebaño.

Localización: Lugo Propietarios: José Manuel Castro y Lucía Castro N.º total de animales: 210 Vacas en ordeño: 105 Ordeño: robotizado, con 2 unidades N.º de empleados: 1 Tipo de suelo: goma Bioret Tipo de cama: colchón Bioret Elista de 50 milímetros Tipo de limpieza: arrobadera de cable Prinzing

EN VÍDEO

sí están funcionando bien. Por ello, seguí apostando por la misma marca. Además, conocía al distribuidor y ese fue otro de los motivos. ¿Qué ha cambiado tras su instalación en lo referente a su trabajo? Desde que utilizamos las gomas Bioret hay menos accidentes, porque las vacas lógicamente si se caen en el hormigón siempre se van a lastimar más. Veo también que, desde que utilizamos las gomas, las vacas están más cómodas.

Habéis cambiado los colchones y habéis vuelto a confiar en la misma marca. ¿Qué os ha llevado a tomar esta decisión? Después de 18 años, nada es interminable, y cambiamos las camas de nuevo. Volví a apostar por la misma marca porque me funcionan bien y estamos contentos con estos productos Bioret.

¿Y en qué ha mejorado la comodidad de las camas? Antes teníamos una cama de hormigón con una loneta sencilla. Era muy dura y las vacas resbalaban al levantarse. Desde que puse la cama con una goma de 50 milímetros se notó que mejoraron bastante en comodidad. JOSÉ MANUEL CASTRO Y TONI FERREIRO, DE DISMAGAN, EN LAS INSTALACIONES DE DEMATÍAS

¿Por qué eligieron los productos de Bioret? Siempre te informas de lo que está funcionando bien a través de otros ganaderos conocidos y me hablaron bien de ellos. Los empecé a probar y, efectivamente,

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico)

vp041_publirreportaxe_dismagan_castelan.indd 11

19/10/2023 13:04:24

EN VACA TV

O CIAM abordou os métodos para mellorar a sustentabilidade das ganderías de vacún de leite O martes 19 de setembro o Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) acolleu unha xornada orientada cara á mellora da sustentabilidade das ganderías de vacún leiteiro. Na primeira intervención, o profesor da Universidade de Santiago de Compostela Francisco Sineiro presentou a situación da produción láctea en Nova Zelandia tras a entrada en vigor das últimas restricións ambientais. A continuación, Solenn Challali, de L’Institut de l’Élevage, expuxo os resultados obtidos logo da aplicación do programa Bas Carone en Francia. Os últimos oradores, César Resch e Adrián Botana, investigadores do CIAM, centraron a súa exposición nos fundamentos e o desenvolvemento do Proxecto Climate Neutral Farms.

En Vaca.tv

Francisco Sineiro

Solenn Challali

César Resch

Adrián Botana

CONCESIONARIO CONCESIONARIOOFICIAL OFICIAL NEW LUGO, NEW HOLLAND HOLLANDPARA PARA ASTURIAS, CANTABRIA Y LA LUGO, ASTURIAS COMARCA DEL DEZA Y CANTABRIA

12 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_enVacaTV_galego.indd 12

27/10/23 9:31

EN VACA TV

Xornada sobre a vida do solo, o aumento das producións e a rendibilidade O Grupo Operativo “Vacún de carne e pasto: identificación e fomento de manexos gandeiros económica e ambientalmente máis sustentables" ofreceu o venres 22 de setembro no Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) unha serie de conferencias sobre a vida do solo e a súa relación co aumento das producións a través de técnicas rexenerativas. A investigadora do CIAM Gabriela Quiroga abriu a rolda de exposicións abordando a importancia dos fungos como microrganismos impactantes na saúde do chan. Seguidamente,

En Vaca.tv

Paula Pérez (UVigo) impartiu unha charla titulada “A vida no solo e a compactación”. Durante a súa quenda, o biólogo Rüdiger Schmelz tratou o papel das miñocas como promotoras dunha gandería sustentable e, tras el, o viticultor Bernardo Estévez presentou ferramentas que

promoven a rendibilidade da agricultura rexenerativa. A modo de conclusión, o asesor de ganderías Xan Pouliquen enunciou as últimas técnicas dispoñibles para a mellora das produtividades.

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 13

vp041_enVacaTV_galego.indd 13

27/10/23 9:32

O LEITE

A integración de lácteos na dieta por saúde, por educación… e por gusto! A ciencia e a arte culinaria coinciden ao sinalar o valor nutricional e nutritivo que lle achegan os lácteos á nosa alimentación. Como parte esencial que son das dietas mediterránea e atlántica, seguir modas que os exclúan é totalmente desaconsellable e, é máis, sería necesario mellorar a educación dos máis pequenos en canto ao seu consumo.

edicina e gastronomía saen en defensa do consumo de lácteos nunha nova acción de promoción da Interprofesional Láctea (InLac) dentro da campaña “Conta cos produtos lácteos europeos”. Nesta ocasión, recollen as declaracións da doutora Rosaura Leis e da chef Pepa Muñoz, ambas as dúas firmes defensoras de incluír derivados lácteos en calquera dieta que queira ser saudable.

COMELOS POR SAÚDE A doutora e profesora da Facultade de Medicina na Universidade de

Santiago de Compostela Rosaura Leis advirte dos riscos que implica o abandono dos lácteos, que sempre foron parte das dietas tradicionais saudables e sustentables, e sinala que esta práctica debería causar alerta social. Estes alimentos inclúense en dietas como a mediterránea e a atlántica, as cales, lembra, “explican en boa parte que teñamos a maior expectativa de vida no noso país e que rexións como Galicia poidan presumir dunha lonxevidade na súa poboación similar á do Xapón”. O abandono destes produtos, explica, vén motivado por modas e

mitos e advirte que, por exemplo, as mensaxes relacionadas coa intolerancia á lactosa son incorrectas e estanse transmitindo mal. “Son moi poucas as persoas que non toleran as cantidades recomendadas de lácteos, aínda que a industria xa está a elaborar produtos sen lactosa que nos permiten facer unha mellor elección dos alimentos en función das características persoais”, apunta, á vez que lembra que realizar calquera restrición alimentaria na dieta non é algo superfluo, xa que “leva a cambios no patrón alimentario e pode representar un risco nutricional importante”.

14 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_eslaleche_inlacDieta_galego.indd 14

25/10/2023 16:27:57

O LEITE

“DEBEMOS POÑER EN VALOR A NOSA RIQUEZA LÁCTEA, DEDICAR TEMPO Á COCIÑA DOS RECORDOS E DAS EMOCIÓNS QUE NOS REMONTAN Á INFANCIA, Á ALIMENTACIÓN DE TODA A VIDA”

Información e ciencia son os dous factores que enuncia Leis para combater mitos e falsas crenzas e para evitar que a poboación abandone os alimentos das dietas tradicionais. Así, fronte aos que foxen dos lácteos alegando que o ser humano é o único animal que toma leite durante toda a súa vida, a doutora responde: “O ser humano tamén é o único animal que conseguiu aumentar a súa esperanza de vida ata case os 90 anos, e fíxoo en boa parte grazas á alimentación saudable”.

SABOREALOS POR GUSTO

Pola súa banda, a chef Pepa Muñoz subliña que “os cociñeiros teñen a responsabilidade de poñer en valor estes produtos porque a cociña é alimentación e esta, á súa vez, é medicina preventiva”. Por iso, avoga por “dedicarlle tempo á alimentación e por pasar de pais a fillos o receitario centrado na dieta mediterránea e atlántica, porque é un gran tesouro da nosa cultura e da nosa vida”. No devandito receitario teñen un elevado protagonismo os lácteos, xa que o noso país ten unha extensa cultura no que respecta á cociña tradicional, marcada por ingredientes obtidos das áreas máis inmediatas, de forma sustentable. Ben é sabido que todos os lácteos tiveron sempre un papel relevante na nosa cociña, respectuosa cos recursos próximos, coa agricultura e a gandería de quilómetro cero. Con todo, apunta Muñoz que a cociña de vangarda, por moda,

adoita recorrer menos a eles. “Hai que tentar que isto non pase. Debemos poñer en valor a nosa riqueza láctea, dedicar tempo á cociña dos recordos e das emocións que nos remontan á infancia, á alimentación de toda a vida”. Evidentemente, esta chef non pode deixar de facer alusión ao papel dos lácteos na repostería: “Teño predilección polo arroz con leite que tomaba cando chegaba do colexio, ao que engadiría o requeixo con nata e mel; o queixo con marmelo e a nosa afamada torta de queixo”. E, se falamos de entrantes, “diríache que non coñezo a ninguén a quen non lle gusten as croquetas, onde os lácteos cobran protagonismo como grande ingrediente central”, destaca.

COÑECELOS POR EDUCACIÓN Educar en nutrición é unha tarefa pendente. Por iso, Leis defende establecer patróns nutricionais que axuden a guiar os gustos en alimentación dos máis pequenos. “Cando un aprende a comer dunha maneira determinada, de forma saudable, mantén este hábito durante o resto da súa vida”, remarca. Estas preferencias alimentarias inícianse xa no útero materno e nos primeiros anos de vida e, polo tanto, é esencial empoderar a escola como lugar de educación nutricional e introducir no currículo os estilos de vida saudables. Ademais, engade como factor interesante fomentar que os nenos reciban clases de cociña e que saiban ler a etiquetaxe, elixir os alimentos de proximidade e

TRES PORCIÓNS AO DÍA Na actualidade, as principais causas de enfermidade e morte teñen que ver cos estilos de vida non saudables, resumidos fundamentalmente en mala alimentación, ausencia de actividade física e aumento do sedentarismo. Neste sentido, cabe lembrar un hábito que a ciencia aconsella e a evidencia corrobora: tomar unha media de tres lácteos ao día durante toda a vida carrexa innumerables beneficios para a saúde. Estes alimentos achegan a inxestión dos macro e micronutrientes recomendados, como principal fonte que son de calcio e de vitaminas liposolubles, entre outros. A profesora da USC destaca especialmente a importancia do consumo de lácteos durante os primeiros anos de vida, posto que son un alimento “fundamental para o crecemento e desenvolvemento do infante, así como para unha boa mineralización ósea nestas idades”, explica.

coñecer a tradición cultural gastronómica do país. Neste contexto, Muñoz súmase a Leis ao reivindicar a necesidade de reforzar a educación alimentaria nos colexios para que os máis pequenos aprendan a integrar os lácteos na gastronomía. “Queixos en ensaladas, aliños con iogur, con ourego emulsionado, comiño ou noces; con alcachofas ou espárragos verdes… Os lácteos son insuperables”, aclama.

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 15

vp041_eslaleche_inlacDieta_galego.indd 15

25/10/2023 16:28:03

SISTEMA DE LIMPIEZA DE PEZONES Conseguirás una eficiente y rápida desinfección de los pezones. Sistema de secado disponible en la misma pistola. Elimina la contaminación cruzada entre vacas, ya que el cepillo se desinfecta automáticamente entre cada pezón. Con los tres cepillos se garantiza un procedimiento de limpieza completo.

GOMAS PARA ESTABLOS

vp041_anuncio_elmega.indd 16

19/10/2023 12:22:50

e d s e D

1976

BOX TERNEROS

BEBEDEROS Disponibles de izquierdas o derechas en medidas...

0.7M - 1M - 1.5M -2M

ARROBADERA R S RA Siguenos en

INSTAGRAM o

FACEBOOK y no pierdas detalle! vp041_anuncio_elmega.indd 17

Y MUCHO MUCHO MÁS! MÁS! C/ CAMINO VIEJO DE MOURELLE, SN 15840 - SANTA COMBA - A CORUÑA

19/10/2023 12:23:04

CRÓNICAS VAQUEIRAS

Nai non hai máis que unha AS HOLSTEIN CHEGAN A PRODUCIR ATA OITENTA LITROS DE LEITE NUN SÓ DÍA. ESTA ESPECIALIZACIÓN TAN POSITIVA [...] TEN ALGÚN INCONVENIENTE, POIS SON ANIMAIS MÁIS “DELICADOS” QUE PERDERON O QUE SE COÑECE COMO RUSTICIDADE

Tras o parto, as vacas producen tanto que non lles chega o que comen, polo que, para obter enerxía, queiman as súas reservas de graxa, o que trae consigo perda de peso e outras consecuencias nas que poño o foco nesta nova crónica. Antón Camarero Veterinario de Adial

“

Máis madeira, que é a guerra!” gritaba Groucho en Los hermanos Marx en el Oeste, mentres lanzaban á caldeira dunha locomotora as táboas de madeira que arrincaban do vagón porque a leña xa se esgotou. Algo parecido lles sucede ás vacas leiteiras despois de parir: producen tanto que o que comen despois non lles chega. Entón, que fan para obter enerxía? A resposta está na queima das reservas de graxa dos depósitos corporais que foron “aforrando” no final da anterior lactación. A consecuencia directa é que a vaca adelgaza. Se esta queima non fose suficiente, tócalles a quenda ás proteínas da súa masa muscular (que neste caso fan o papel da locomotora na película dos Marx).

Aparece entón unha especie de oquedade no medio da coxa das vacas recentemente paridas. Como vedes na foto superior, isto faise moi visible onde está o músculo chamado semitendinoso: a frecha amarela sinala o oco que deberían ocupar as fibras musculares.

As vacas leiteiras actuais son un produto de máis dun século de selección xenética que empezou nos Estados Unidos e no Canadá a partir da raza frisoa (vaca de orixe holandesa e que se coñece tamén como vaca pinta). De como se fi x o esta selección xenética merece outro capítulo, pero deu como resultado o que actualmente se coñece coma raza holstein. Estes animais chegan a producir ata oitenta litros de leite nun só día. Esta especialización tan positiva desde o punto de vista produtivo ten algún inconveniente, como veremos, pois son animais máis “delicados” que perderon o que se coñece como rusticidade.

Adage Starbuck

18 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_cronicasVaqueiras_galego.indd 18

26/10/23 10:56

CRÓNICAS VAQUEIRAS

UNHA CONSECUENCIA IMPORTANTE DO ADELGAZAMENTO POSPARTO É O ATRASO DA ENTRADA EN CELO, POLO QUE NON PODE QUEDAR PREÑADA ATA QUE EMPECE A RECUPERAR PESO (SE NON HAI XESTACIÓN, NON HAI LACTACIÓN)

Na fotografía (páxina anterior) podedes admirar a beleza dun exemplar que foi campioa de España nos anos noventa e tamén o meu máis ilustre cliente: Adage Starbuck. As vacas menos selectas (máis rústicas) cobren en primeiro lugar as necesidades de nutrientes e enerxía para o seu propio mantemento e os excedentes destínanos á produción de leite. Isto obedece ao que se coñece en bioloxía como homeostase. Pero as vacas leiteiras holstein non funcionan así, son moi maternais. E como consecuencia danlle preferencia á lactación, onde invisten todos os seus recursos de enerxía e nutrientes. A lactación está asociada á viabilidade da cría e a vaca sacrifica os seus recursos metabólicos por ela (nai non hai máis que unha...) e este comportamento acentúase canto máis selecto é o animal. Basta dicir que unha ducia de litros de leite é o máximo consumo que pode ter un xato nun día e a vaca non necesita producir o oitenta litros que vos comentei anteriormente. É o seu

metabolismo o que dalgunha maneira “cre” que son necesarios. Este comportamento metabólico coñécese en fisioloxía como homeorrese: o individuo dá preferencia a funcións como a reprodución, o exercicio físico ou a lactación (como é o noso caso). Resumindo, a homeostase dálle prioridade á supervivencia do individuo mentres que a homeorrese á perpetuación da especie. Outro exemplo de homeorrese, onde se ve favorecida a lactación sobre outras funcións; é o que ocorre co calcio na febre do leite. Esta patoloxía é típica de vacas moi produtoras e con moitas lactacións. Cando chega o momento do parto, as necesidades de calcio son moi altas para poder cumprir a demanda que esixe a síntese do leite (lembrade que o leite é unha rica fonte de calcio). Cando unha vaca se pon de parto destina todo o calcio dispoñible cara ao ubre e descalcifícase. Consecuencia? Non queda calcio no organismo (necesario para a contratación do músculo e para o sistema nervioso central), así que a vaca cae e entra en coma.

Actualmente, unha intervención rápida coa aplicación intravenosa de gliconato cálcico adoita resolver o problema. Anos atrás, para evitar isto, atábanselle os tetos á vaca. Así, a propia presión do leite sobre a glándula mamaria impedía que se producise tanto leite, baixando a demanda de calcio. Era como favorecer a homeostase sobre a homeorrese. Desgraciadamente, era frecuente que a vaca con este método collese unha infección no ubre (mamite)... e o remedio era peor que a enfermidade. Unha consecuencia importante do adelgazamento posparto é o atraso da entrada en celo, polo que non pode quedar preñada ata que empece a recuperar peso (se non hai xestación, non hai lactación). Isto convértese nun problema económico para os gandeiros, pero é tamén un sistema de autodefensa: outra cría cunha nova lactación sen tempo para a recuperación acabaría coa nai. Dalgunha forma está a dicirnos: “Que volva quedar preñada a túa tía… Bastante teño xa con isto!”. Ata a próxima entrada!

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 19

vp041_cronicasVaqueiras_galego.indd 19

26/10/23 10:56

A C T U A L I DA D E

Relatorios dispoñibles en Vaca Podcast

En Spotify

En Ivoox

Anembe aborda a enfermidade hemorráxica epizoótica nunha xornada presencial en Talavera de la Reina O encontro, que tivo lugar a principios do mes de outubro, contou con tres relatorios e unha mesa redonda con veterinarios que compartiron as súas experiencias reais fronte a esta enfermidade.

nte a forte e rápida extensión da enfermidade hemorráxica epizoótica (EHE) polo centro e sur de España ao longo deste ano, así como a súa chegada paulatina tamén ao norte nos últimos meses, a Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (Anembe) celebrou o pasado 6 de outubro unha xornada presencial especializada nesta patoloxía. Os tres relatores puxeron o foco en temáticas como os seus vectores principais, o seu desenvolvemento e os seus efectos nos animais ou os diferentes métodos de loita que se poden levar a cabo. A cita comezou cun relatorio online de Javier Lucientes, catedrático de Parasitoloxía e Enfermidades Parasitarias do Departamento de Patoloxía Animal da Facultade de Veterinaria de Zaragoza e, na actualidade, profesor emérito da Universidade de Zaragoza. Iniciou a súa explicación presentando aos Culicoides imicolas e Culicoides obsoletus, “os insectos que provocan a transmisión da EHE da

maneira que o estamos vivindo”. Repasou os seus lugares de cría e as súas maneiras de desprazamento, “importante ter en conta que se se dan as condicións perfectas de vento, temperatura e humidade, pódense suspender e desprazar ata 700 km”. Seguidamente, presentou o ciclo de transmisión da enfermidade e o seu período de incubación. A última parte da charla centrouse nos métodos de loita que temos ao noso alcance para combater esta enfermidade. “Como controlar os mosquitos é moi difícil, o que temos que facer é protexer os nosos animais das súas picaduras”, sentenciou o catedrático. Describiu como máis eficaces os tratamentos tópicos pour-on, por “ser fáciles de usar”; iso si, recomendou “a súa aplicación por partes iguais e tendo moi en conta aquelas nas que adoita haber máis picaduras, como a cabeza, as axilas ou as patas”.

INVESTIGACIÓN E VACINACIÓN A segunda intervención foi desenvolvida por Eva Calvo, investigadora no

Centro de Investigación en Sanidade Animal (CISA), pertencente ao Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) en España. A súa investigación está centrada principalmente no estudo de estratexias de inmunización para os virus da lingua azul, a peste equina e a enfermidade hemorráxica epizoótica. Calvo comezou describindo o tipo de animais que sofren a EHE, sobre todo cervos, bovinos, ovellas e cabras, e repasando a cronoloxía das principais epidemias que afectaron a bovinos. Entre os signos clínicos que provoca nos animais infectados comentou unha longa lista: “Febres que poden chegar aos 40 ou 41 graos, debilidade corporal, coxeiras, anorexias por falta de apetito, edemas de cabeza e pescozo, inflamación na cavidade oral, hiperemias conxuntivas, dificultades respiratorias, abortos e, nos casos máis graves, hemorraxias”. Ante esta situación, reclamou que “hai unha necesidade urxente de desenvolver vacinas e investigar sobre a resposta inmunitaria dos animais

20 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_actualidade_xornadaEHE_galego.indd 20

25/10/2023 16:25:34

A C T U A L I DA D E

fronte á EHE”. A investigadora defendeu que “o ideal sería poder centrarse en vacinas de nova xeración, vacinas bivalentes, que son moito máis seguras, aseguran que non hai replicación nin transmisión, permiten diferenciar os animais vacinados dos realmente enfermos (DIVA) e actúan ante múltiples serotipos”. Eva Calvo confirmou que a día de hoxe en España non temos acceso a ningún tipo de vacina. “Sempre quedamos con aquelas vacinas que permiten controlar a enfermidade, pero o realmente necesario é evolucionar e conseguir vacinas bivalentes, que mesmo reducen custos, porque protexen de varios serotipos á vez”, finalizou.

LOITA INTERNACIONAL O último dos relatorios correu a cargo do italiano Alessio Lorusso, doutor veterinario pola Universidade de Bari, con doutoramento sobre coronavirus animal obtido tras un período de formación de dous anos na División de Viroloxía da Universidade de Utrecht (Países Baixos). Lorusso compartiu como interveu ante a epidemia de 2021 xurdida en Tunes con compañeiros do país africano e tamén de Francia e como están a traballar agora a nivel europeo, pois afirmou que “o traballo en conxunto é esencial para realizar comparacións, comprobar o virus que se expande e concretar como se actúa”. Tras explicar experiencias pasadas, o doutor italiano concluíu que “o que estamos a observar é o mesmo escenario que xa investigamos no pasado con diferentes cepas. O que debemos facer pensando no futuro é apostar por unha forte vixilancia entre países do Mediterráneo para desenvolver un banco de antíxenos e de vacinas que poidamos utilizar en casos de emerxencia como o que estamos a vivir agora”.

JUAN CARLOS GONZÁLEZ: “XA QUE A SÚA ERRADICACIÓN É IMPOSIBLE, FAREI O QUE ESTEA NAS MIÑAS MANS PARA QUE AS ADMINISTRACIÓNS SE ABRAN ÁS NOSAS PETICIÓNS CO FIN DE FAVORECER A VIXILANCIA, O DIAGNÓSTICO E O CONTROL DA EHE”

Juan Carlos González, presidente de Anembe

Primeiramente, Vicente Peña, veterinario e socio fundador do Hospital Veterinario Costa de la Luz (Conil de la Frontera), resaltou, tras as súas experiencias, que a enfermidade afecta máis a final do verán e no outono, que este ano está a ter menos virulencia e menos mortalidade porque os animais xa teñen inmunidade, e que pode ser que implique maior gravidade nos machos. O seguinte en compartir as súas sensacións e os resultados dunha rápida investigación con base en 30 vacas foi Joaquín Ranz, veterinario e xerente da empresa Vet-Rumen e actual vogal de Relacións Institucionais de Anembe. Como conclusións apuntou que normalmente “non hai un trastorno nos factores de coagulación, non existe agregación plaquetaria e si se comproba un reconto baixo de plaquetas, por dano na medula e nas células endoteliais”. A continuación, a atención centrouse en Alfonso Monge, veterinario especialista en gando bovino, director de Monge Veterinarios SLP e fundador e primeiro presidente de Anembe.

Fixo fincapé no grande impacto económico que si carrexa nas explotacións, “non só hai que recontar a mortalidade senón tamén os gastos en visitas veterinarias e tratamentos, os trastornos posteriores en fertilidade e as enfermidades das nais xestantes e dos xatos”, advertiu. Por último, o veterinario zamorano Manuel V. Morales destacou unha vez máis que é unha enfermidade que lles xera elevadas perdas ás explotacións e alertou das dificultades reais coas que se atopa nas ganderías: “Existen moitas dúbidas sobre como actuar, moita lentitude para o diagnóstico e levar a cabo os diferentes tratamentos nas granxas supón grandes alteracións no manexo e na organización do persoal”. O encontro rematou cun pequeno tempo para o debate e o presidente de Anembe, Juan Carlos González, puxo o colofón final cun compromiso: “Xa que a súa erradicación é imposible, farei o que estea nas miñas mans para que as Administracións se abran ás nosas peticións co fin de favorecer a vixilancia, o diagnóstico e o control da EHE”.

A EHE, A DEBATE O último apartado do programa do encontro dedicouse a unha mesa redonda na que participaron os veterinarios Vicente Peña, Joaquín Ranz, Alfonso Monge e Manuel V. Morales. Cada un deles expuxo unha breve exposición da situación real que se están atopando nas granxas, os signos máis comúns que se repiten en cada unha das súas zonas e os tratamentos e consellos que lle están a dar aos seus rabaños e gandeiros.

Vicente Peña, Joaquín Ranz, Manuel V. Morales e Alfonso Monge, participantes na mesa redonda

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 21

vp041_actualidade_xornadaEHE_galego.indd 21

25/10/2023 16:25:44

Impacto positivo con dous Lely Astronaut A5

EN VÍDEO! Jordi Erra, propietario de Can Soca

O bo funcionamento do tráﬁco libre agrada e sorprende a partes iguais en Can Soca Jordi Erra é o propietario da gandería Can Soca, que se sitúa en Calldetenes, comarca de Osona e provincia de Barcelona. Nesta explotación, que é recoñecida dentro do sector pola súa frecuente presenza en concursos morfolóxicos, dispoñen de dous robots Lely Astronaut A5 desde hai xa dous anos. Os robots de muxido A5 son unha aposta clara para moitas explotacións de toda a península ibérica. Un exemplo disto é a de Jordi Erra, único propietario de Can Soca, en Calldetenes, comarca de Osona (Barcelona). Hai dous anos que adquiriu dous A5. Erra dispón de 240 cabezas –100 xatas e 140 vacas–, das cales hai 110 en muxidura. Actualmente produce unha media de 42 litros/vaca/día, aínda que este verán, coa excesiva calor, notou un pequeno descenso. En canto a calidades, atópase nun 3,30 % de proteína e nun 3,70 % de graxa. Para levar a cabo todas as tarefas da granxa, conta coa axuda de varios traballadores.

non baixaban de 3 muxidos en ningún momento e que conseguían chegar mesmo a unha media de 3,4. “Alcanzamos os 45 litros/vaca/día no pleno verán. É certo que por aquel entón tiñamos boa comida e nestes últimos anos non é así debido á seca”. Comezaron con 50 vacas en robot, pero grazas ás boas sensacións e aos resultados que estaban observando, axiña aumentaron a cifra a 75. Pouco despois, decidiron instalar o outro robot.

O TRÁFICO LIBRE, RAZÓN DE PESO PARA OPTAR POR LELY Son varios os motivos polos cales Jordi Erra adquiriu estes robots e os beneﬁcios que percibiu ao longo destes anos reaﬁrman que a súa elección foi a correcta: “De momento vai fantástico, moi ben. Aforras moito traballo”. Erra explicou que un dos aspectos máis importantes polos que se decantou por Lely en contraposición a outras marcas e opcións foi o feito de como funciona o Astronaut no momento da muxidura:

OS INICIOS: O PRIMEIRO ROBOT E SALA Cando en Can Soca se decidiu mercar o primeiro A5, compaxinaron durante un tempo a muxidura en robot coa de sala, xa que o número de exemplares era demasiado elevado como para poder xestionalo cunha soa unidade do Astronaut. Xa desde o principio, Erra notou rapidamente que a produción de leite ía en aumento con este novo sistema, que

vp041_publirreportaxe_lely_cansoca_galego.indd 22

25/10/2023 16:23:20

“Vai seguindo á vaca: non importa se está máis cara diante ou máis cara atrás; polo tanto, o ubre cólleo moito mellor”. Tamén destacou en positivo que aos animais non lles aperta para nada. Outra das causas polas que apostou por esta marca foi o tráﬁco libre. O propietario aseverou que non quería obrigar as vacas a que tivesen que beber auga ou comer para muxirse. “Aínda alucino cando vexo que, por exemplo, están comendo, ven o robot baleiro, e de golpe van muxirse soas. Van cando queren”, confesou. Ademais, anotou que con este método non se xera ningún tipo de competencia entre elas á hora de ir á muxidura. “Non se amontoan, é algo moi curioso”.

O BENESTAR DOS ANIMAIS EN ÉPOCAS CALOROSAS “En Lely sempre dicimos que as protagonistas son as vacas e nos días de calor, que se pode chegar ata os 40 ºC, temos que pensar que podemos facer por elas”, expuxo Guiomar Aguilar, Farm Management Support (FMS) de Lely. Co uso do colar, que mide diversos parámetros –entre eles, o estrés–, en Can Soca poden saber facilmente cando actuar en épocas calorosas: “Proporciónanos información sobre aqueles exemplares que requiren da nosa atención ao medir a diﬁcultade respiratoria do animal”, indicou Aguilar. É moi importante que as vacas se sintan frescas e que non estean expostas a altas temperaturas e en pleno sol, para así evitar que sufran de estrés por calor. A FMS explicouno claramente: “Se tivésemos que levalas a muxirse a un lugar externo, por exemplo, a uns 100 metros en batch milking, estarían sometidas a moitísimo máis estrés e podería haber bullying animal. Polo tanto, a ﬁlosofía de Lely consiste en levarlles o muxido ás vacas, e non as vacas ao muxido”.

Co colar obtense información precisa sobre o estrés que sofren as vacas

Guiomar Aguilar, Camilo Gutiérrez e Unai Etxaiz, equipo de Lely

Durante o verán, o uso de ventiladores é importante para axudar ao arrefriamento, o que se complementa cos principios da compañía. “O que lles convén ás vacas é ter todo preto, o muxido incluído, e non ter que levalas lonxe. Hai que pensar nos animais para que nós tamén consigamos uns bos resultados. O que é mellor para a vaca vai ser sempre mellor para o gandeiro”, asegurou a FMS. Guiomar Aguilar manifestou que “en Lely cremos que hai que deixar as vacas ser vacas. Son animais de rabaño e hai que intentar que estean o máis tranquilas posible”.

A FIABILIDADE, OUTRO ASPECTO CLAVE “Para nós, como marca, o robot sempre ten que ter cero fallos ou menos de cinco. É a mesma máquina en todas as partes do mundo e as vacas sempre son vacas”, relatou Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña. Jordi Erra está satisfeito coa ﬁabilidade dos seus A5: “Aquí levaba moitísimo tempo sen ter nin un fallo. Hoxe tivemos un polo exceso de calor, pero foi algo excepcional”. O propietario resalta que ese animal que fallou volverá ao robot un pouco máis tarde e muxirase igualmente: “Non é necesario que vaia eu detrás da vaca a conectala”.

UNHAS VACAS DE CONCURSO Can Soca participa habitualmente en concursos morfolóxicos. Por tanto, os exemplares brillan polo seu alto nivel xenético, o cal se ve reflectido en que, por exemplo, posúen un fluxo de muxido alto pero, ao mesmo tempo, en moitos casos dispoñen de ubres difíciles de conectar e moi altos, ou de tetos pequenos ou invertidos. “É incrible como o A5 se adapta a isto tan ben en comparación con outros robots, que son máis fixos”, contou o propietario da gandería.

“Invitámosvos a todos desde Cataluña a que coñezades de preto como é unha gandería Lely: esperámosvos en Can Soca”, concluíu Camilo Gutiérrez, delegado de vendas de Lely en Cataluña.

LOS CORALES DE BUELNA TRAZO

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este ﬁto no muxido.

OUTEIRO DE REI

AIZOAIN VILA NOVA GAIA

AVILA

vp041_publirreportaxe_lely_cansoca_galego.indd 23

Lely Center Los Corrales Lely Center Outeiro Lely Center Aizoain Lely Center Trazo Lely Center Ávila Lely Center Vila Nova

+34 606 022 405 +34 671 646 745 +34 676 182 349 +34 685 117 350 +34 665 772 747 +351 227 538 339

25/10/2023 16:23:28

ENTREVISTA

ALBERTO JURADO, ENXEÑEIRO AGRÓNOMO

En Vaca.tv

“Se nunha granxa hai máis produción, rendibilidade e lonxevidade, notarase na conta de resultados e o gandeiro quedará satisfeito” Alberto Jurado, enxeñeiro agrónomo responsable de instalacións gandeiras na Covap, participou o pasado mes de maio no XXV Congreso de Anembe cunha charla sobre o time budget en ganderías de alta produción. Cabe destacar que en novembro tamén estará presente na nova edición das Xornadas de Seragro. Nesta entrevista falamos con el sobre o seu desenvolvemento profesional e sobre as principais claves tratadas na comunicación impartida no Congreso de Anembe.

Como foi evolucionando a túa traxectoria desde o principio ata o día de hoxe? Nos meus inicios, estudei Enxeñería Agrónoma na Universidade Politécnica de Madrid e traballei na granxa

familiar que os meus tíos teñen en Córdoba. As miñas tarefas como profesional sempre estiveron ligadas á parte práctica, na que hai que pasar moito tempo nas ganderías de forma directa e presencial. Máis tarde,

empecei nun estudo de enxeñería e, logo, comecei o Máster en Produción de Leite da Universidade de Santiago de Compostela (USC). Con posterioridade, rematei na Cooperativa Agraria Provincial da Coruña (CAP). Agora, desde hai sete anos, traballo na Cooperativa Ganadera del Valle de los Pedroches (Covap), onde me dedico ao tema de instalacións e xurros, así como á xestión técnico-económica. En definitiva, a miña función céntrase nunha xestión global do que é a explotación. Que temáticas tocaches durante o teu relatorio no congreso? Falei da importancia do time budget en ganderías de alta produción. Consiste en saber en que invisten as vacas o tempo para reflexionar sobre como darlles unhas boas condicións e aplicar certas medidas de maneira que poidan aproveitar ao máximo o seu potencial, é dicir, trátase de saber canto tempo dedican a comer, a muxirse etc., e, a raíz disto, buscar como interactuar pouco cos animais para que poidan estar o máis cómodos posible.

24 | Vaca Pinta n.º41 | 10.2023

vp041_entrevista_AlbertoJurado_galego.indd 24

26/10/2023 13:44:53

ENTREVISTA

“É VITAL QUE COIDEMOS AS VACAS E QUE LLES DEMOS O TEMPO QUE ELAS REALMENTE NECESITAN PARA COMPORTARSE DE FORMA NATURAL”

FUTURA PARTICIPACIÓN NAS XORNADAS DE SERAGRO O enxeñeiro agrónomo, responsable de instalacións gandeiras na Covap, formará parte proximamente das XX Xornadas Técnicas de Vacún de Leite de Seragro, que se celebrarán na Facultade de Veterinaria de Lugo o 16 e o 17 de novembro. Jurado inaugurará o segundo día do encontro, o venres 17 ás 11:00 horas, coa súa presentación, que leva por título “Por que o meu veciño produce máis ca min? Deseño e manexo das instalacións”.

O resumo que eu faría da conferencia é que lles debes proporcionar ás vacas o tempo que necesitan para ser vacas e sentirse cómodas, que teñan un comportamento natural, o cal desemboca nunha mellor saúde dos nosos animais, unha maior produción e, sobre todo, máis lonxevidade. Eu sempre insisto en que nós como técnicos temos que conseguir que os produtores obteñan ganancias; non debemos esquecer que son os que nos pagan o soldo. Entón, se nunha granxa hai máis produción, rendibilidade

e lonxevidade, notarase na conta de resultados e o gandeiro quedará satisfeito co noso labor. Cales son os puntos da túa exposición que che gustaría que a xente poña en práctica? Fundamentalmente, que os muxidos sexan rápidos e que as vacas nunca estean máis dunha hora na sala, xa que ese é o momento no cal máis interactuamos con elas e limitamos o seu comportamento natural. Outro factor é que hai que encontrar un equilibrio tanto na eficiencia

produtiva das vacas como na laboral; se non poñemos as cousas fáciles aos empregados, que son os que realmente teñen esa tarefa de outorgarlles comodidade aos animais, non a van realizar correctamente e fai falta que se leve a cabo de maneira eficaz. Para rematar, é vital que coidemos as vacas e que lles demos o tempo que elas realmente necesitan para comportarse de forma natural.

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 25

vp041_entrevista_AlbertoJurado_galego.indd 25

26/10/2023 13:45:43

LÍDER MUNDIAL EN METIONINA PROTEGIDA

Jornada de Adisseo para celebrar el 30 aniversario del lanzamiento de Smartamine®

EN VÍDEO

Con motivo de los 30 años en el mercado de Smartamine, la primera metionina protegida comercializada, Adisseo organizó una reunión técnica de actualización de los conocimientos relacionados con esta línea de investigación y desarrollo de la compañía.

n centenar de técnicos veterinarios de España y Portugal acudieron el viernes 8 de septiembre en A Coruña a la jornada de Adisseo sobre nutrición de precisión para el rendimiento, el valor y la sostenibilidad vitalicia de las vacas lecheras.

Con esta convocatoria de jornada técnica, señaló González, la intención de Adisseo fue ofrecerles a veterinarios de toda la península un completo repaso por los avances que se han logrado en el empleo de la metionina desde los inicios de su utilización.

“Adisseo es la empresa pionera en investigar sobre metionina y la que más proyectos sigue desarrollando en torno a esta. Nuestro Smartamine, que cumple 30 años de comercialización, fue la primera metionina protegida que salió al mercado y sigue siendo la que tiene mayor biodisponibilidad”, destacó Juan Antonio González, responsable técnico y de ventas de rumiantes en España y Portugal de la empresa.

Para ello contaron con las exposiciones de reconocidos expertos en esta área. “Para nosotros es esencial establecer colaboraciones con universidades y con otras empresas a través de las cuales podemos avanzar en la investigación y el desarrollo que nos permite ver nuevos usos y efectos de nuestros productos”, señaló Enrique Fraile, responsable del asesoramiento técnico para rumiantes en la península ibérica de Adisseo.

vp041_publirreportaxe_adisseo_castelan.indd 26

19/10/2023 13:07:02

BALANCE DE AMINOÁCIDOS EN TRANSICIÓN Phil Cardoso, profesor asociado de la Universidad de Illinois, en Urbana-Champaign, trató el balance de aminoácidos en vacas en transición y la relación entre nutrición y reproducción, así como la manera en que la alimentación con aminoácidos protegidos afecta a la placenta, que, a su vez, impacta en la futura ternera. “El éxito reproductivo también radica en trabajar en la alimentación de la ternera cuando todavía está en el vientre de la vaca, esto es, en prestar atención a los efectos epigenéticos que tiene una determinada nutrición”, aseguró Cardoso. Su propuesta, explicó, se centra en el desarrollo de un trabajo más holístico. “Con la nutrición podemos impactar en la salud de la vaca, en su producción, en su fertilidad y también hacer que la futura ternera llegue a producir más leche. Si conseguimos todo esto, creo que las ganaderías serán más rentables y productivas”, afirmó. NOVEDADES EN CUANTO A METABOLISMO Y AMINOÁCIDOS Intervino, así mismo, el responsable global de investigación y desarrollo de Adisseo, Daniel Luchini, quien abordó la incidencia de los aminoácidos en el metabolismo de los animales, así como las consecuencias que tiene tanto sobre la producción como sobre la longevidad de los animales, factores fundamentales para el desarrollo económico de las granjas. “Originariamente, la metionina se usó para aumentar la producción de proteína en la leche, pero con el tiempo nos hemos dado cuenta de que, aparte de ser un aminoácido esencial, es un aminoácido funcional, idea en la que se han centrado todos los proyectos de investigación que hemos llevado a cabo en los últimos 15-20 años”, expuso Luchini. ACTUALIZACIÓN DEL CNCPS El rumen, la nutrición y el ganado lechero son las tres líneas de trabajo del orador Michael Van Amburgh, profesor de la Universidad Cornell, en Ithaca (Nueva York). Van Amburgh está al frente del desarrollo del Sistema de Proteínas y Carbohidratos Netos de Cornell (CNCPS). Sobre la nueva versión del CNCPS versó su exposición. “Hace unos 13 años comenzamos a reconstruir el modelo. Está siendo un proceso largo”, apuntó el investigador. “Creo que la clave es que ahora tenemos un modelo dinámico. Tiene plena capacidad para el reciclaje ruminal y el manejo del nitrógeno. Básicamente, hemos aislado los requerimientos de nitrógeno ruminal, lo que nos permite formular de mejor manera dietas específicas para satisfacer los requerimientos del rumen”, expuso.

vp041_publirreportaxe_adisseo_castelan.indd 27

“Adisseo es la empresa pionera en investigar sobre metionina y la que más proyectos sigue desarrollando en torno a esta” Smartamine® M: mayor rentabilidad para las granjas Smartamine® M es una metionina protegida, una DL-metionina recubierta de un polímero que confiere una protección especial y evita la degradación ruminal. De esta manera, se consigue el producto de mayor biodisponibilidad del mercado. Entre su gran variedad de beneficios, todos ellos enfocados a mejorar la rentabilidad de las explotaciones, destacan, además de sus efectos positivos en el rendimiento lechero, la reducción de los trastornos metabólicos, ya que tiene un efecto directo sobre el funcionamiento hepático, y la mejora de los parámetros reproductivos. Otra de las ventajas de Smartamine® M es que es un producto indicado para todo tipo de granjas. Los técnicos deberán adaptarlo a las necesidades y requerimientos de cada cliente, pero puede encajar en cualquier situación con los objetivos de rendimiento de las ganaderías. Los clientes destacan que es interesante aplicarlo en explotaciones que tienen problemas con la calidad de leche y en las que no tienen mucho volumen de producción, ya que contribuye a aumentar considerablemente su beneficio económico. Siempre partiendo de un manejo adecuado del ganadero, las vacas que consumen Smartamine se observan mucho más sanas. Además, en cuanto a reproducción, la mejora es evidente.

19/10/2023 13:08:37

EVALUACIÓN Y APLICACIÓN PRÁCTICA En tercer lugar, tomó la palabra el asesor técnico de rumiantes de Adisseo para la península Enrique Fraile. Su presentación se enfocó en dar una visión más práctica de toda la ciencia vista durante la jornada. “Mi objetivo es que todos los técnicos que hemos reunido hoy se queden con una idea clara de cuál puede ser el nivel que deben utilizar del aminóacido, en qué momento, por qué, a qué pueden aspirar y cómo deben manejarlo en sus racionamientos”, apuntó Fraile. Seguidamente, el director técnico senior de rumiantes de Adisseo en Europa, Sion Richards, se centró en hablar de cómo determinar la biodisponibilidad de los aminoácidos, los mejores métodos para hacerlo y la forma en que se evalúan los diferentes productos, mostrando biodisponibilidades realmente buenas de Smartamine y MetaSmart, ambos productos Adisseo. “También he presentado una manera de compararlos con otros productos a través de un método tipo. Eso nos da una valiosa medida estándar para el análisis de la biodisponibilidad de los aminoácidos”, destacó Richards.

Phil Cardoso

Juan Antonio González

Enrique Fraile

Daniel Luchini

Sion Richards

Michael Van Amburgh

“Con esta propuesta temática, buscamos transmitir de manera eficiente tanto los aspectos técnicos, como las nociones prácticas respecto a la utilización del producto; esto es, tanto las investigaciones, como su puesta en funcionamiento”, aseveró el técnico y de ventas de Adisseo.

PARA LAS MICOTOXICOSIS

PARA LA PALATABILIDAD

Unike®Plus Toxi-Nil®Plus Toxy-Nil®

Gusti® Plus Aroma Fruity Gusti FI

Aflatoxinas Toxinas T-2 y HT-2 Fumonisinas Ocratoxina A Zeralenona Deoxinivalenol

Piensos granulados de robot Piensos comerciales Ración completa Forrajes

*Incluye la aplicación móvil Mycoman®

PARA EL ESTRÉS

PARA LA DEPLECIÓN GRASA

Selisseo® Calor, periparto, alta producción, reproducción Aporte 100 % seleniometionina

RumenSmart™ Posibilidad de racionar con materias primas ricas en insaturados Alta producción Alta velocidad de tránsito ruminal

Microvit® A Supra Ruminant Fuente protegida de vitamina A

PARA LA DIGESTIBILIDAD Nutri®-Ferm Prime Combinación de las enzimas de dos hongos: Aspergillus oryzae & aspergillus niger Garantiza un alto nivel de enzimas fibrolíticas: celulasas, hemi-celulasas, pectinasas, alpha-amylasa, beta-glucanasa, xylanasa y mananasa

A SM021-02 A SM021-02

Soluciones de Adisseo para rumiantes

“Con esta propuesta temática, buscamos transmitir de manera eficiente tanto los aspectos técnicos, como las nociones prácticas respecto a la utilización del producto”

r www.adisseo.com vp041_publirreportaxe_adisseo_castelan.indd 28

r 19/10/2023 13:12:32

Producción Producción Más Más Rentable Rentable

Producción Producción

Reproducciòn Reproducciòn

Salud Salud

Sostenibilidad Sostenibilidad

Smartamine , ¡INIGUALABLE! Smartamine , ¡INIGUALABLE! Una forma de producir rentable y sostenible en el tiempo ® ®

Una forma de producir rentable y sostenible en el tiempo

A SM021-02 A SM021-02

Adisseo, lider mundial en aminoácidos Adisseo, lider mundial protegidos desde 1990.en aminoácidos protegidos desde 1990. Consulta a tu técnico de confianza. Consulta a tu técnico de confianza. +34 974316092 +34 974316092 @ Info.nasp@adisseo.com @ Info.nasp@adisseo.com

ruminants.adisseo.com/es/ ruminants.adisseo.com/es/ vp041_publirreportaxe_adisseo_castelan.indd 29

19/10/2023 13:12:43

ENTREVISTA

FERNANDO MAZERIS, DAIRY DATA WAREHOUSE

En Vaca.tv

“A maneira na que se utilicen os datos é o que pode facer destacar unha granxa” Conversamos co director da compañía holandesa Dairy Data Warehouse, especializada na análise de datos no sector lácteo, Fernando Mazeris, sobre os últimos avances en canto a tecnificación e xestión de datos en gandería.

Que tipo de labor desenvolven no referente á análise de datos en granxa? A nosa compañía dedícase a traballar con datos de explotacións leiteiras de forma global e a achegar valor a estes datos desenvolvendo algoritmos de intelixencia artificial cuxo obxectivo é axudar aos gandeiros a incrementar o rendemento das súas granxas. Isto contribúe, ao mesmo tempo, a mellorar a súa sustentabilidade e a xerar todo tipo de beneficio para potenciar a eficiencia produtiva.

A que nivel diría que está a tecnificación en España en comparación con outras zonas de Europa? Non coñezo España como para poder establecer unha diferenza cos países nórdicos. Si podo dicir que, no norte de Europa, tanto en Escandinavia coma en Holanda, estas tecnoloxías estanse a utilizar desde hai máis anos que no resto do mundo en xeral. Na actualidade hai moitísima tecnoloxía que chega ás granxas e iso significa unha gran colección de datos. A forma en que se utilicen eses datos é o que pode facer destacar a

unha granxa, facela moito máis produtiva que outra. Con isto non me refiro soamente a como os manexe o gandeiro, senón tamén o seu equipo de asesores: o seu nutrólogo, o seu veterinario... Que áreas identifica como as máis innovadoras no que se refire a tecnificación dentro da granxa? O máis destacable respecto do que estivo acontecendo nas ganderías de leite é a incorporación masiva de sensores que permiten monitorizar diferentes parámetros fisiolóxicos

30 | Vaca Pinta n.º41 | 10.2023

vp041_entrevista_mazeris_galego.indd 30

25/10/2023 16:23:45

ENTREVISTA

“CREO QUE O USO DA IA NA GRANXA SE VAI MASIFICAR NOTORIAMENTE, COMO ESTÁ A ACONTECER EN MOITAS OUTRAS ACTIVIDADES”

do animal e, despois, utilizar esa información para determinar o estado das vacas e como proceder con elas. Nós utilizamos eses datos, que están no computador do gandeiro, para axudalos a sacarlle máis proveito, valorizamos eses datos, e para iso utilizamos ferramentas de intelixencia artificial, especificamente a tecnoloxía de aprendizaxe profunda. Por exemplo, unha das ferramentas que nós utilizamos serve para predicir a aparición de certas enfermidades nas vacas ao momento do secado. Predicimos cal é a posibilidade de que eses animais enfermen na lactación seguinte. Isto permítelles ao gandeiro e ao seu asesor deseñar estratexias preventivas para evitar que suceda. Desa maneira, diminúese o seu potencial impacto e, ao aumentar a saúde dos animais, promóvese un incremento na produción.

Interveu como relator na última edición do Congreso Anembe, onde falou do impacto da IA na gandería. O seu emprego será cada vez máis habitual? Si. Creo que o uso da IA na granxa se vai masificar notoriamente, como está a acontecer en moitas outras actividades. Nós usamos intelixencia artificial todos os días en distintos ámbitos, xa sexa para seleccionar que película ver ou para ir dun lugar ao outro e evitar o tráfico. É constante. Durante a miña charla, presentei unha pequena analoxía coas tecnoloxías que se usaron no Mundial de Fútbol de Qatar: da mesma maneira que un árbitro ten que decidir que é falta, un gandeiro debe identificar se esta vaca vai enfermar ou non, se este animal ten que deixar a granxa ou quedar, cal é máis ou menos produtivo... Diría que se están xestionando de maneira correcta este tipo de datos na actualidade? Unha cuestión moi importante é que estas aplicacións que se están desenvolvendo teñen que ser extremadamente fáciles de usar, teñen que simplificarlle a vida á persoa que as usa e non ao contrario. Por exemplo, nós damos a opción de que o usuario reciba a información das predicións por WhatsApp, por SMS ou por e-mail, o que lle

sexa máis conveniente e á hora que mellor lle vaia. Pode configurar máis ou menos alarmas en base a como de sensible quere que sexa a ferramenta á hora de identificar animais que requiren de atención. Todo isto é esencial para que haxa unha óptima utilización destas novas tecnoloxías, tanto por parte dos propietarios das granxas como polos asesores. O rol do veterinario segue sendo moi importante para achegar o contexto adecuado ás aplicacións e poder, á súa vez, sacarlle todo o proveito. Neste sentido, fai falta máis formación no campo das novas tecnoloxías para os profesionais do sector? Si, pero polo menos como primeira medida hai que perderlles o medo. Na miña charla preguntáronme sobre o nivel de preparación que deberían ter os gandeiros para poder adaptarse a estas ferramentas e eu manteño que de ningunha maneira creo que vaia ser necesario que haxa un científico de datos nunha granxa. Ese non é o propósito, pero si hai que entender realmente como funciona o concepto, cales son as limitacións, saber que non hai que obedecer cegamente o que unha aplicación electrónica di. É importante ter en conta todo isto e, para iso, é fundamental a formación dos profesionais. 10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 31

vp041_entrevista_mazeris_galego.indd 31

25/10/2023 16:23:56

ENTREVISTA A ROGELIO GRILLE, ASESOR TÉCNICO DO CENTRO DE RECRÍA CASTRO

En vídeo

“Tivemos que aplicar agora unha subida forte de tarifas cando o razoable sería telo feito gradualmente desde hai ano e medio” Ata hai apenas uns meses era o xerente de Recría Castro e, agora, Rogelio Grille asumiu o cargo de asesor técnico do centro, situado no concello lucense de Castro de Rei. Nesta charla, fálanos dos obxectivos que cumpriron e das principais trabas coas que deben loitar cada día. Como transcorreron estes cinco anos de historia de Recría Castro? Firmamos coa Deputación a concesión o 8 de novembro de 2017, ou sexa que vai facer agora seis anos xa, pero non empezamos a incorporar animais ata o 5 de xuño do 2018. Iniciámonos cuns trinta clientes e, desde aquela, fomos medrando. Hai xa un par de anos que conseguimos estar ao 98 % e contamos con 69 clientes da provincia de Lugo. A día de hoxe temos 2.600 animais. Cantos animais saíron de aquí nestes cinco anos de actividade? Ata o día de hoxe saíron de aquí 4.036 xovencas, cun peso medio de saída de 628 kilos e uns 21,7 meses de idade. Así, logramos unha previsión media a parto de 24 meses, que era un dos nosos obxectivos iniciais. Cando collemos a concesión e nos diriximos aos gandeiros, dixémoslles que entregariamos os animais con máis de

vp041_publirreportaxe_RecriaCastro_galego.indd 32

600 kg de peso e 24 meses ao parto. Cinco anos despois, cumprimos o compromiso con fartura. Se miramos agora os datos do último ano, podemos dicir que saíron, no que vai de 2023, uns 1.130 animais, con 614 kilos de peso e 21,1 meses, é dicir, cunha media de idade ao parto de 23,6. Con que idade poden entrar no centro? En 2023 entraron 1.263 animais, con 22 días de vida e 49 kg de peso de media. Un 30 % entra co que nós chamamos admisión condicionada, pois o día que entran, pesámolos, medímolos, mirámoslles temperatura, embigos, diarreas, auscultamos, identificámolos cun crotal noso, vacinámolos e descornámolos. En función de todos eses datos, se non hai nada relevante, dámoslles a admisión satisfactoria e incorpóranse con normalidade; pero se vemos algo que non nos gusta, que non está ben, como pode ser temperatura alta, disnea, diarrea ou calquera cousa, dámoslles admisión condicionada. Antes, eran moitos máis, pero froito de ir falando cos clientes para mellorar estas condicións fomos reducindo esta taxa. Aínda así estamos nun 30 %. Como é a evolución destes casos? O noso compromiso cos clientes é que, cando un animal entra con admisión satisfactoria, se lle pasa algo, nós indemnizámolos, devolvémoslles todo o que gastou aquí ata ese día.

25/10/2023 16:24:20

“Para conseguir o obxectivo do parto a 24 meses, estamos inseminando con 13,8 meses de media”

Pola contra, se un animal entra con admisión condicionada, non nos vemos na obriga de indemnizar. Aínda así, unha porcentaxe alta deses animais, con tratamento e coidados cun pouco máis de cariño, saen para diante, algúns cun pouco máis de atraso no crecemento que os seus compañeiros, pero saen. Eso si, é verdade que do total de baixas que temos, arredor dun 75 % son de animais que entraron con admisión condicionada. Que protocolos seguides para as inseminacións? Para acadar o obxectivo do parto a 24 meses, estamos inseminando con 13,8 meses de media. Tamén falamos cos clientes e, en función do que eles queren, decidimos data de inseminación e seme. Hai xente que quere seme sexado, hai xente que quere seme estranxeiro, que é máis caro, outros prefiren seme de Xenética Fontao. Adaptámonos un pouquiño tamén ás súas peticións e, a partir de aí, escollemos a nosa lista de touros. De Fontao, xenómicos, sexados, convencionais etc., sempre intentamos que estean entre os 20 primeiros dos rankings e con estes facemos os acoplamentos. Arredor dun 50 % da xente quere solo seme de Fontao e outro 50 %, máis menos, prefire nas primeiras inseminacións seme estranxeiro. As xovencas que non preñan, a partir da cuarta inseminación, intentamos que preñen cun touro que temos aquí e, se non, xa van a matadeiro. Como vos influíron no centro as diferentes conxunturas que afectaron tamén ao sector, como a pandemia, a guerra de Ucraína ou o consecuente incremento dos custos de produción? Iso foi tremendo. Para que vos fagades unha idea, nós comprabamos ao inicio o leite en po a 1,80 €/kilo e agora estámolo comprando a 2,52 €/kilo. A principios de ano, chegou a estar a 3,20 €/kilo. Subiu algo máis dun 40 % desde que empezamos. Podo dar outro exemplo coa colza, pois o primeiro ano fixen un peche de colza a 228 €/tonelada e hai 6 meses tivémola a 380 €/tonelada. Agora mesmo está en 350 €/tonelada. A fariña de millo pasou de estar en 170 ou 180 €/tonelada, cando arrancamos, a moverse na segunda metade do 2022 e toda a primeira metade do 2023 entre os 330 e os 350 €/tonelada. Todo isto fixo que a alimentación se nos disparase máis dun 40 % e, para acabar de rematala, en 2023 chagou a subida da palla. En 2017 comprabamos a palla en Castela a 24 €/tonelada máis 30 euros de porte, ou sexa a 55-60 €/tonelada, e agora mesmo estanos saíndo a 160-170 €/tonelada. Subiu tres veces máis, un 150 %. E non falemos doutros custos, como pode ser o salario

vp041_publirreportaxe_RecriaCastro_galego.indd 33

base, que subiu varias veces. O incremento salarial foi importante, pero o custo máis grande que temos na recría é a alimentación, que supón un 60 % do custo total da recría. Ademais, como nós non podemos modificar as tarifas sen permiso da Deputación, as nosas tarifas soben cada dous anos como firmamos na concesión e levamos desde a primavera de 2022 traballando por debaixo de custo. Levamos máis de 18 meses traballando a perdas. Os clientes entenden que as tarifas deberan ser máis altas? Por suposto, eles mesmos, ao longo de toda a segunda metade de 2022 e do que vai de 2023, nos preguntaron sobre como somos capaces de aguantar isto. Somos capaces de aguantalo con cargo á póliza de crédito, porque non hai outra forma. Nós investimos moito na finca, pois estaba case en semiabandono, e a consecuencia dese investimento achéganos moita forraxe en cantidade e calidade, pero non a suficiente para estes 2.600 animais. Aínda que producimos forraxes a un prezo axeitado, temos que ir ao mercado a comprar penso, leite en po e moitísima palla; estamos gastando 7.500 kilos de palla diarios. Isto é un limitante moi grande. Cal é o principal reto ao que vos afrontades? Aos gandeiros de leite subiulles o leite dunha forma máis ou menos proporcional, aínda que un pouco tarde, á subida das materias primas. En cambio nós non podemos repercutir esa mesma subida das materias primas ás nosas tarifas desde o ano 2021. Iso fai que esteamos nunha situación de indefensión. Deberiamos poder estar dentro do mercado e, cando soben as materias primas ou sobe o leite, poder subir o prezo acorde aos nosos custos. Da mesma maneira, cando os custos baixan, poder baixar os prezos. É o razoable. Agora mesmo estamos fóra de mercado e tivemos que aplicar agora unha subida forte de tarifas, cando o razoable sería telo feito gradualmente desde hai ano e medio. A situación que mantemos non é boa nin para nós nin para os clientes.

25/10/2023 16:24:30

C O N LU PA

En Vaca.tv

Que necesitan os gandeiros dos veterinarios nos vindeiros anos? Unha das novidades máis destacadas do XXV Congreso de Anembe, que aconteceu a finais de maio en León, baseouse na celebración de dúas mesas redondas con gandeiros. Nunha delas, catro produtores do sector leiteiro explicaron que esperan dos seus veterinarios nun futuro próximo. Nós puidemos falar con todos en profundidade sobre as temáticas que abordaron na xornada, así como coñecer as súas opinións sobre o asunto e os casos concretos de cada un deles.

aría Guadalupe Prado, José María Pont, Víctor Rodríguez e José Vilariño foron os catro participantes dunha das dúas mesas redondas que tivo lugar no XXV Congreso de Anembe, na capital leonesa, do 24 ao 26 de maio. Así, estes produtores do sector leiteiro compartiron diferentes enfoques e pareceres sobre o papel dos técnicos nas ganderías de cara ao futuro. Esta actividade, totalmente innovadora na historia dos congresos de Anembe, levouse a cabo co obxectivo de dar un xiro á hora de enfrontarse ás problemáticas que xorden nas ganderías por parte dos veteri-

narios. Desta forma, en lugar de intentar buscar solucións unicamente tendo en conta os criterios dos clínicos, a idea pasaba por recorrer ao punto de vista de gandeiros de distintas zonas de España e darlles voz para, entre todos, poder chegar a conclusións factibles e útiles co fin de dar un cambio que beneficie o sector en xeral. Durante a celebración do congreso tivemos a oportunidade de conversar con estes catro relatores para coñecer máis en profundidade as súas circunstancias e perspectivas. María Guadalupe Prado, de SAT Arealba, en Vilalba (Lugo), puxo

o foco na importancia que teñen as Administracións á hora de conseguir avances e melloras e que, por tanto, deben tomar parte no asunto e implementar algunha modificación que poida ser positiva para o sector. Directamente desde Granja San José, situada en Tamarite de Litera (Huesca), José María Pont resaltou, entre outros aspectos, a importancia dunha forte unión entre todos os traballadores. Víctor Rodríguez forma parte do equipo de SAT Rote (Zamora) e unha das propostas que nos comentou centrábase en que os técnicos poderían xestionar eles mesmos as explotacións que,

34 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_conlupa_gandeirosanembe_galego.indd 34

26/10/2023 13:40:46

C O N LU PA

A IMPORTANCIA DE TER UN BO EQUIPO

MARÍA GUADALUPE PRADO: “AS ADMINISTRACIÓNS CARECEN DE PROFESIONAIS QUE SEXAN CONSCIENTES DA REALIDADE QUE TEMOS AGORA MESMO NO CAMPO”

por falta de remuda xeracional, están a punto de desaparecer, para así asegurar a súa continuidade. Finalmente, José Vilariño, en representación de As Travesas Agropecuaria, en Carral (A Coruña) indicou que, ao remate do encontro, a pesar das variadas posicións e as distintas circunstancias dos catro participantes, as conclusións ás que chegaron foron bastante similares. A continuación, recompilamos as opinións destes produtores coa finalidade de que, entre todos, se asegure o futuro do sector ao aplicar cambios e medidas que resulten positivas.

FALTA DE UNIÓN NAS ADMINISTRACIÓNS SAT Arealba é a gandería familiar da que Lupe Prado forma parte. Esta naceu en 2006 e, actualmente, posúen un total de 125 vacas en muxidura que producen 38 litros ao día. En canto a calidades, anotan unha media de 3,87 % de graxa e 3,37 % de proteína. Nesta granxa dispoñen dunha sala de muxido traseira 2x10 que utilizan dúas veces ao día e contan coa axuda de dous empregados para realizar todas as tarefas relacionadas coa gandería. O traballo de campo téñeno externalizado: manexan 69 hectáreas de herba. Actualmente, desde hai dous anos, mercan todo o millo. Prado contounos que na súa granxa todo o persoal ten cohesión, aspecto que ve necesario para o traballo entre veterinarios e gandeiros: “Traballamos con seis equipos externos de nutrición, reprodución,

calidade de leite, xestión económica, clínica e podoloxía. Reunímonos asiduamente” −engadiu−, “para tratar problemas e todos respectamos os nosos criterios para poder así solucionar con eficacia os contratempos. Nese aspecto, eu síntome moi satisfeita”. A gandeira considera que o problema non reside na parte técnica, senón nas novas lexislacións que parten das Administracións: “Creo que carecen de profesionais que sexan conscientes da realidade que temos agora mesmo no campo. O problema máis grave está hoxe nas Administracións e nos políticos, ademais de nas políticas agrarias que aproban. A maiores, fáltalles esa cohesión que tan importante me parece”, manifestou.

O veterinario José María Pont é socio de Granja San José, unha gandería familiar da provincia de Huesca que remonta os seus inicios ao ano 1951. Pont pertence á terceira xeración da explotación e dirixe todo o relacionado coa produción láctea. “Eu creo que realmente as miñas aptitudes son máis empresariais que de veterinario, que é realmente do que exerzo neste momento”, confesou. O seu avó empezou este negocio cun socio e a familia foi apostando pouco a pouco polo mundo da vaca leiteira; esta foi a maneira de ir crecendo e profesionalizándose ata o día de hoxe. A media de produción en Granja San José está en 47 quilos/vaca/día, cun 3,75 % de graxa e un 3,32 % de proteína. O reconto celular é de 130.000 cél./ml. “Neste momento estamos muxindo 3.700 vacas nunha sala rotativa de 80 prazas e traballamos case 90 persoas”, explicou. En canto á xestión do campo, dispoñen de 1.300 hectáreas: 400 propias e o resto, arrendadas. Neste caso, os técnicos cos que traballan forman parte do persoal; neste momento, un total de 7 veterinarios. “Tamén temos asesores externos en varias ramas da produción”, aclarou. Desde a gandería non dubidan que “ter os mellores integrantes é o que vai marcar as diferenzas. En cada unha das parcelas debemos atopar os mellores profesionais pero que tamén sexan boas persoas”.

JOSÉ MARÍA PONT: “CADA VETERINARIO TEN QUE IMPLEMENTAR SOLUCIÓNS QUE MELLOREN A VIDA DOS SEUS GANDEIROS PARA QUE O NEGOCIO SIGA ADIANTE”

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 35

vp041_conlupa_gandeirosanembe_galego.indd 35

26/10/2023 13:41:00

C O N LU PA

EMPREGADOS SATISFEITOS CO SEU TRABALLO

VÍCTOR RODRÍGUEZ: “ESTARÍA BEN QUE OS TÉCNICOS TIVESEN O VALOR DE XESTIONAR EXPLOTACIÓNS PARA EVITAR O SEU PECHE”

Granja San José é un exemplo de como xestionar unha grande empresa dentro do sector e, aínda que é certo que isto pode supoñer moitas vantaxes, implica saber dirixir un negocio así para que todo funcione correctamente: “Temos moitos plans de formación para o persoal, ademais, contamos cunha persoa de recursos humanos para a contratación e os problemas que nos xorden día a día. Non podes xestionar máis de 80 persoas como xestionabas 4”, indicou Pont. Outro dos aspectos que tocou na nosa conversación foron os movementos reivindicativos animalistas, que abundan na zona na que se sitúa a súa explotación. “A nós non nos está supoñendo ningún contratempo, pero creo que, como sector, non lle estamos transmitindo ben á sociedade o noso labor”, confesou. Neste senso, contou que moitos dos que visitan a súa gandería quedan sorprendidos en positivo de todo o traballo que se fai no sector leiteiro: “O problema é o descoñecemento”.

APOIO MUTUO PARA MELLORAR E AVANZAR En canto á súa participación na mesa redonda, José María Pont expresou que a súa opinión e a súa realidade non ten por que trasladarse a todo o sector. É consciente de que cada circunstancia é distinta e que hai moitas variables a ter en conta, como a localización da granxa, o seu tamaño, o tipo de manexo que se empregue etc.: “Cada veterinario ten que implementar solucións que melloren a vida dos seus gandeiros para que o negocio siga adiante”.

En Granja San José teñen claro que é o que precisan dun veterinario para poder traballar con eles: implicación, formación e vocación. “Esta profesión tenche que gustar, tes que desenvolvela con ganas, con paixón, con intensidade”, sostivo. Outro dos puntos clave que destacou foi que o clínico teña ganas de mellorar cada día e de dar solucións aos problemas que poden ir xurdindo. Precisamente, tamén expuxo que eles sempre tratan de buscar un progreso continuo, fixándose noutras explotacións referentes e en diversas publicacións técnicas: “Analizamos os datos, vemos onde están os nosos puntos débiles e intentamos implementar melloras”. A maiores, comunicou que, en canto detectan algún contratempo, non teñen ningún tipo de inconveniente en contratar un asesor especializado que lles poida axudar e achegar ideas. Tamén remarcou que non hai que conformarse con medias de produción baixas, senón que se deben optimizar os niveis produtivos. No referente ás novas tecnoloxías como posibles substitutas de man de obra, non dubidou na súa resposta: “Que non se asusten os clínicos: hai moito traballo no campo e moitas oportunidades. Ademais, detrás da tecnoloxía terá que estar un veterinario. O traballo tradicional seguirase exercendo durante moito tempo e as últimas novidades tecnolóxicas implementaranse conforme se vaia demostrando que son rendibles para as granxas”.

Víctor Rodríguez é o encargado de SAT Rote, en Zamora. Trátase dunha gandería familiar e forma parte da segunda xeración: “Levo 15 anos traballando alí, pero antes viaxei, formeime, estiven noutras explotacións e, ao final, rematei na casa, intentando mellorar o que fixeron os meus pais e o meu tío”. A día de hoxe teñen 1.100 cabezas, das cales 650 están en muxidura. Realizan tres muxidos diarios e intentan que as quendas sexan continuas, para que os traballadores encargados desta tarefa non teñan que facer ningunha outra función e facilitar así os seus horarios: “Polo tanto, non temos unha sala excesivamente grande, porque está condicionada a esas horas”, argumentou. “Como xa non crecemos, intentamos ter altas producións”, comentounos. Certamente, producen 44 kg por vaca e día. En canto ao reconto celular, este sitúase en 180.000 cél./ml. e sofren moi poucos casos de mamites. Outro dato a recalcar é que esta granxa pertence a Leite Gaza: “Somos socios fundadores. O meu avó constituíu aquela empresa con outros compañeiros”, aclarou. O negocio céntrase en toda Castela e León e parte de Madrid, o que contribúe a promover o comercio local e a coidar o medio ambiente: “Intentamos non ter que traer materias primas de lonxe e que todo proveña de Castela e León. Ademais, o leite que se reparte non sae de España”. En SAT Rote hai 15 traballadores, entre eles, un veterinario no persoal, que se encarga de temas de xestión e de reprodución xunto ao propio Víctor. Para as cuestións de nutrición, calidade de leite, podoloxía e cow confort requiren de servizos técnicos externos. En canto ao que esperan dos seus asesores, foi claro na charla que mantivemos con el. A nivel profesional, buscan que estean ao día do que é unha gandería e que non se centren unicamente na súa especialidade senón que teñan unha visión máis global.

36 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_conlupa_gandeirosanembe_galego.indd 36

26/10/2023 13:41:15

C O N LU PA

JOSÉ VILARIÑO: “ESIXÍMOSLLES MOITA IMPLICACIÓN NO TRABALLO QUE DESENVOLVEN E UNHA FORMACIÓN CONSTANTE”

Outro dos aspectos que teñen moi en conta, ao igual que en Granja San José, é o factor humano: queren que tanto os asesores externos coma os empregados estean cómodos e a gusto no seu traballo, para así ter un bo ambiente xeral e non transmitir incomodidade e apatía duns a outros. “Queremos mellorar día a día e que cada xornada sexa mellor que a anterior. O ideal é que, cando todos os empregados cheguemos á granxa, o gocemos e que non o sintamos coma unha penitencia”, expresou.

PROPOSTA: ASEGURAR A CONTINUIDADE DAS GRANXAS QUE PERIGAN O encargado de SAT Rote explicou que leva asistindo a Anembe desde o ano 2007 e que lle fai moita ilusión ver a evolución que viviron tanto outros compañeiros coma el mesmo. De feito, comentounos que un dos puntos que sacou a relucir durante a

celebración da mesa redonda céntrase na falta do remuda xeracional que sofren moitas ganderías. Así, achegou a idea de que os técnicos poidan facerse cargo destas granxas: “Estaría ben que tivesen o valor de xestionar explotacións para evitar o seu peche, porque, ao final, o leite vaise demandar sempre”.

DIFERENTES PUNTOS DE VISTA, CONCLUSIÓNS SIMILARES José Vilariño formaba parte naquel momento do equipo directivo de As Travesas Agropecuaria en Carral (A Coruña), onde estivo 10 anos, aínda que actualmente traballa en ABS. Nesta granxa dispoñen de 630 animais, 340 en muxidura. En canto a calidades, están nun 3,50 % de graxa e nun 3,40 % de proteína, cun reconto celular de 200.000 cél./ml. Hai tres anos comezaron a xenotipar co obxectivo de mellorar a súa xenética.

A súa media de muxidos sitúase en 3, cunha sala de muxido 12x2 de saída rápida e obteñen 42 litros/vaca/día. Para a alimentación dos animais posúen 120 hectáreas de terreo que destinan a millo, a unha mestura de leguminosas con raigrás híbrido e a outra mestura que achega materia orgánica verde ao chan. En As Travesas Agropecuaria traballan cun total de sete veterinarios externos: “Esixímoslles moita implicación no traballo que desenvolven e unha formación constante e de actualidade para que non queden atrás coas novas tecnoloxías, que é algo que vexo moi interesante a día de hoxe”, afirmou. Este xestor explicou que para progresar un debe centrarse nas instalacións que ten, no seu persoal e en marcarse obxectivos realistas: “No canto de pensar ata onde tes que chegar con respecto a outras granxas, creo que é mellor meditar como aplicar certas ideas á túa propia gandería”. José Vilariño narrounos que era a primeira vez que asistía a un Congreso Anembe e falounos da súa experiencia na actividade da que formou parte: “No encontro expuxemos as deficiencias e as virtudes dos veterinarios nas granxas, e tratamos de facer achegas ao respecto entre todos ao expresar diversos enfoques”. Tamén manifestou que, a pesar das distintas opinións existentes, as conclusións ás que chegaron foron bastante similares. Un dos temas máis destacados foi o feito de empezar a ver as ganderías como unha empresa e non tan só como un negocio familiar que vai indo de xeración en xeración: “Por exemplo, na miña situación, o propietario é de Madrid e eu estou xestionando a granxa en Galicia”, declarou con respecto ao seu contexto daquel momento. Sobre esta iniciativa na que os catro participaron, a opinión de Vilariño foi clara: “Paréceme moi interesante porque se pode obter unha visión diferente ao outorgarlles a oportunidade ás ganderías de dar directamente a súa opinión aos técnicos”, concluíu.

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 37

vp041_conlupa_gandeirosanembe_galego.indd 37

26/10/2023 13:41:28

Ganados Carballo, la primera ganadería española en ordeñar con el Gemini doble box de

EN VÍDEO

Tras el lanzamiento en Portugal de este modelo el año pasado, BouMatic ha comenzado ahora con su implantación en España. La primera unidad en ser instalada y puesta en funcionamiento ha sido la de la granja coruñesa Ganados Carballo. Luego de quince días trabajando a pleno rendimiento con el Gemini doble box de BouMatic, Ganados Carballo nos abre las puertas de su explotación para presentarnos las peculiaridades de este modelo de robot con ordeño trasero y capacidad para asistir a un centenar de cabezas. “Hace 14 años que estamos en esta nave, el mismo tiempo que hemos empleado para el ordeño una sala de 10 puntos en espina”, cuenta Bruno Pena, copropietario del negocio. Con 101 cabezas en ordeño, la sala comenzaba a quedárseles pequeña y, viendo las dificultades cada vez mayores para encontrar mano de obra cualificada, la robotización les pareció la opción más segura. En concreto, explica Pena que dos de las características de este modelo de robot que les interesaron especialmente fueron el ordeño trasero y la cabina doble. “Buscábamos el ordeño trasero porque creemos que de esta manera los animales se estresan menos y están más cómodos. Además, la doble cabina no solo posibilita el ordeño de dos vacas a la vez, sino que

vp041_publirreportaxe_Boumatic_castelan.indd 38

permite meter retrasos en uno de los boxes, mientras que el otro sigue funcionando con normalidad”, señala. Se trata del primer robot de este modelo que BouMatic pone a funcionar en España, si bien ya tienen otros cinco más vendidos y pendientes de instalación y en Portugal hace algo más de un año que comenzaron a trabajar las primeras unidades. “La valoración del robot, especialmente del doble, está siendo muy buena porque se adapta muy bien al tipo de granjas que tenemos en España y en Portugal”, afirma Javier Liste, delegado de ventas de BouMatic para la península. En las ganaderías típicas de esta zona, con 80-90 vacas, un robot simple no es suficiente y dos pueden ser demasiado, pero “nuestro robot doble, con capacidad para 100 vacas, encaja perfectamente”. En el diseño de sus robots, BouMatic busca un ordeño suave, rápido y completo de la vaca. “Centramos siempre la atención, desde que estructuramos la implantación hasta que realizamos la instalación, en el animal. Todo el robot está pensado para ordeñar buscando la producción, la eficiencia y la suavidad”, enumera Liste.

20/10/2023 11:40:31

MEJORAS Y PROCESO DE ADAPTACIÓN Tras el cambio, han aumentado la media de ordeños de los 2 que realizaban en sala hasta los 2,4 que están alcanzando ya en el robot. Se centran especialmente en las calidades puesto que, aunque un porcentaje de la leche se la entregan a Celega, también destinan una parte a la elaboración de su propio queso fresco. “En esta granja priorizan la longevidad y evitar problemas de patas y de fertilidad, entre otros. Además, como tienen muchas hectáreas en propiedad, la alimentación es sobre todo a base de hierba; sus vacas comen muy poco concentrado, y todo se lo suministran directamente en el robot”, expone Ismael Grandal, comercial de Frior, empresa a cargo de la instalación del Gemini en Ganados Carballo. En lo que se refiere al proceso de adaptación al robot, apunta este ganadero que fue algo muy llevadero. “Hicimos la obra y a los tres días ya las teníamos entrando a comer el pienso. Primero dejamos que se acostumbraran y luego cortamos la sala y empezamos a ordeñar en el robot”, recuerda. “Fue mucho mejor de lo esperado. Es verdad que durante un par de días tienes que estar muy pendiente, pero las vacas se adaptaron bien y no estamos teniendo grandes retrasos. Ellas van al pienso, que es lo que les gusta”.

LAS CARACTERÍSTICAS DEL GEMINI DOBLE BOX La versión doble del Gemini optimiza al cien por cien el funcionamiento del brazo robotizado, lo que permite ordeñar más vacas por hora. Gracias a la inteligencia artificial, se optimizan las tareas y se pueden combinar trabajos en los 2 boxes al mismo tiempo.

LA ROBOTIZACIÓN, CON BOUMATIC Y JUNTO A FRIOR “Para mí, en la elección de la máquina la mitad del peso lo tienen el distribuidor y el servicio técnico”, afirma Bruno Pena, que en este cambio ha seguido confiando en Frior, con quienes lleva trabajando 14 años. “Nos gustaba mucho este modelo, pero la experiencia con ellos fue decisiva, porque siempre se han portado muy bien con nosotros y sabemos que, cuando los necesitemos, la gente de Frior está aquí”. La instalación fue un proceso de aprendizaje tanto para los distribuidores como para este ganadero. “Este era el primer robot que montábamos, pero pudimos resolver sin problema el reto y creo que estuvimos a la altura”, cuenta Grandal. “También recibimos el apoyo de nuestros compañeros de Agros Comercial, de Portugal, que nos ayudaron a resolver dudas, y con personal de la fábrica de BouMatic, que estuvo aquí el día de la instalación”. Para Frior, empezar en el ordeño robotizado supuso una serie de cambios y retos: por un lado, la formación de los técnicos y, por otro, la inversión en material de stock para, en el caso de que haya una avería, darle solución lo antes posible. Ahora, con la primera unidad robotizada ya instalada y con otros tres robots dobles y dos simples en camino, aseguran que su apuesta por este mercado ha sido la acertada y que están “preparados para afrontar los desafíos que nos plantee el ordeño robotizado”.

El Gemini incluye el software OneView, que permite manejar tanto el rebaño como los ajustes de la máquina.

El ordeño trasero, una patente de BouMatic, hace que el brazo esté menos expuesto a la suciedad y a las patadas del animal, lo que alarga su vida útil, ya que durante el ordeño el brazo no está situado debajo de la vaca. La situación del brazo en la parte posterior es lo que posibilita la colocación de dos puertas de entrada y dos de salida. En la versión simple, esto permite que el propio robot actúe como puerta selectora, y en el doble, hace posible que entren dos vacas a la vez, lo que favorece la adaptación y promueve la tranquilidad de la vaca, ya que tiene una compañera al lado durante todo el proceso. El brazo del Gemini es hidráulico, lo que lo hace muy preciso en sus movimientos, y no genera ningún tipo de ruido, aspecto que ayuda a mejorar el bienestar de las vacas. Este robot ofrece al animal una visión lateral perfecta del establo, lo que elimina la sensación de estar aislado en un box.

Junto con el OneView, disponen del Herdmetrix, que ayuda a hacer una gestión general de toda la granja y da acceso a informaciones de servicios externos, como Conafe o control lechero. Así mismo, han instalado el sistema RealTime, con el que monitorean las 24 horas del día aspectos como la actividad, la rumia o el descanso de sus animales. Todos estos programas están interconectados, de manera que es posible cruzar datos y simplificar el trabajo de gestión.

El robot viene completamente montado de fábrica, por lo que el proceso de instalación en la granja es muy rápido.

For the life of your dairy

vp041_publirreportaxe_Boumatic_castelan.indd 39

20/10/2023 11:40:45

A C T U A L I DA D E

En Vaca.tv

Lectura da saúde das vacas a través dos datos de control leiteiro Sobre as múltiples posibilidades que ofrece a avaliación do perfil de ácidos graxos no leite conversan os investigadores Aurélien Thery e Ramiro Fouz nas liñas que seguen.

o marco do Congreso Anembe deste ano, tivo lugar un simposio sobre nutrición e produción en gando leiteiro no que un dos oradores foi o enxeñeiro de desenvolvemento de ruminantes de Valorex Aurélien Thery, que presentou un novo produto baseado en sementes de liño seleccionadas polo seu contido en omega-3. Un dos aspectos máis importantes para conseguir a mellor eficiencia alimentaria é lograr unha redución do metano que producen as vacas. Neste sentido, apunta o francés, o produto que desenvolveron actúa seleccionando a flora ruminal e potenciando máis propiónico e non

tanto acético e butírico, o que permite baixar as emisións de metano, á vez que se aumenta a produción grazas á ganancia acadada.

CÁLCULO DE METANO A TRAVÉS DO LEITE Galicia é pioneira na análise de ácidos graxos directamente no leite, labor que realiza o control leiteiro. A través deste, estímase a emisión de metano que están a producir as vacas con base nesa configuración de ácidos graxos. “As aproximacións que realizamos agora son moito máis próximas á realidade porque teñen en conta todos os ácidos graxos presentes no

leite”, sinala Thery. Empregan os datos que facilita o control leiteiro ao respecto para calcular a produción de metano, o que á vez permite controlar como está a ser a fermentación no rume. Thery participou no seu momento, xunto con outros investigadores como o profesor da Universidade de Santiago de Compostela Ramiro Fouz, nun programa apoiado pola Unión Europea para desenvolver un programa en varios países de Europa, entre eles España, cuxo obxectivo era medir os ácidos graxos. “Empregamos os datos que nos proporcionou o control leiteiro para calcular o metano, tamén medimos este

40 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_actualidade_ramiroValorex_galego.indd 40

25/10/2023 16:24:45

A C T U A L I DA D E

de maneira física e fixemos unha correlación que nos facilitou validar a ecuación que usamos. Todo isto non o poderiamos levar a cabo sen o labor do control leiteiro en Galicia”, remarca. Este proceso estase implementando de maneira sistemática, conta Fouz. “Cada vez que se realiza o control leiteiro, faise unha estimación en todas as vacas, sobre todo a partir do palmítico, que é o ácido graxo que máis se correlaciona coa produción de metano”. O obxectivo inicial e central tras a posta en marcha deste proceso, explica, radicaba en axudar ao gandeiro a concienciarse de que é un produtor de gases de efecto invernadoiro “e, sobre todo, proporcionarlle unha ferramenta para que vexa como calquera cambio no manexo da súa granxa pode facer que vaia cambiando mes a mes esa produción de metano; en definitiva, que comprobe el mesmo como pode ser máis ou menos eficiente neste sentido”, destaca. Son datos moi necesarios, valora o francés. “Á hora de medir os efectos dos nosos produtos é moi importante ter esta información en canto ao equilibrio nutricional entre enerxía e proteína, pero tamén, máis aló diso, poder ler a saúde dese animal no leite, porque sabemos que unha vaca sa presenta un correcto perfil de ácidos graxos no leite”, explica o enxeñeiro de Valorex. Ademais, esta información tamén se está empregando para coñecer a porcentaxe de ácidos graxos de novo e preformados. “En función da súa orixe podemos establecer tamén unhas estimacións para ver a saúde ruminal”, apunta Fouz, quen engade que é interesante tratar de que as vacas produzan moita graxa e que esta teña unha alta porcentaxe de ácidos graxos de novo, porque a presenza destes se correlaciona directamente con como está a funcionar o rume.

“Á HORA DE MEDIR OS EFECTOS DOS NOSOS PRODUTOS É MOI IMPORTANTE TER A INFORMACIÓN EN CANTO A ENERXÍA E PROTEÍNA, PERO TAMÉN PODER LER A SAÚDE DESE ANIMAL NO LEITE”

“Se queremos que unha vaca dea moito leite debe ter saúde ruminal”, lembra. Así mesmo, todo isto impacta na cantidade de graxa: se no rume da vaca non hai unha ruminación suficiente, non produce graxa. “Ao final, desta maneira estamos a lograr traballar cun amplo abanico de parámetros que antes non se podían medir, así que se podería dicir que xa non só a saúde ruminal, senón tamén a metabólica, se poden ler no leite”, aseveran estes investigadores.

CLASIFICACIÓN DE ÁCIDOS GRAXOS Os ácidos graxos do leite pódense clasificar segundo a súa orixe en “de novo”, “preformados” ou “mixtos”. Os de novo proceden dos ácidos graxos que se sintetizan na glándula mamaria, os preformados veñen directamente do alimento ou da mobilización da graxa corporal e os mixtos teñen ambas as orixes. Así, dada a súa procedencia, unha baixa porcentaxe de de novo correlaciona cun mal funcionamento ruminal e unha alta porcentaxe de preformados tras o parto correlaciona co feito de que a vaca estea a perder moita condición corporal.

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 41

vp041_actualidade_ramiroValorex_galego.indd 41

25/10/2023 16:24:54

Modelo Lely de granxas XL

A filosofía Lely para o muxido en grandes explotacións (IV): xestión da man de obra con robots de muxido Ás veces, dirixir o persoal dunha gandería pode resultar complicado. Porén, isto non é sempre así, xa que o manexo da man de obra vai depender do sistema de muxido que se use e, precisamente, os robots de Lely son unha opción que facilita moito o traballo diario nunha granxa XL. Son varias as vantaxes que ofrecen os robots de muxido Lely nas explotacións de gran tamaño; unha delas, a comodidade coa que os empregados traballan. Isto desemboca en que os gandeiros teñan menos problemas no seu día a día, co que poderán dedicar máis tempo a outras tarefas que non teñan que ver unicamente coa organización da granxa. O enfoque que se require para xestionar o persoal dunha gandería con robots de muxido é diferente ao dunha convencional, tanto con sala de muxido como con sala rotativa. A continuación, amosaranse as claves para a correcta organización do persoal nunha granxa con robots, así como as súas funcións e tarefas que deben realizar, sempre desde a filosofía do tráfico libre e o benestar animal.

e aumenta a súa produción. Os animais sempre deben decidir por eles mesmos cando comer, beber, deitarse na cama ou muxirse; iso facilitará que o rabaño estea moito máis tranquilo e que o traballo con eles se reduza de forma drástica. A xestión do persoal ten que ir enfocada a aumentar tamén a produtividade laboral de cada traballador, que sexan máis eﬁcientes en menos tempo e, polo tanto, que estean máis cómodos coas súas tarefas diarias. Para iso, nos deseños das ganderías con robots de muxido Lely búscase que o acceso ao robot para as persoas sexa limpo e estea libre de obstáculos, ademais de que teña unha manga pola que poder mover os animais de forma segura se os queremos cambiar dun lote a outro, buscando que poida facelo unha única persoa.

TRÁFICO LIBRE

ÁREAS DE CONTENCIÓN

Nas granxas XL os empregados ocúpanse da rutina diaria na explotación baseándose no tráﬁco libre, xa que unha vaca máis cómoda e libre de facer o que queira e cando queira presenta un maior benestar

Para facilitar o traballo cos exemplares que se deben arrimar ao robot, xa sexa no caso dunha xata nova ou con vacas que por algún motivo non entraron, deséñanse unhas portas de contención para

vp041_publirreportaxe_LelyXL_galego.indd 42

facer unha sala de espera temporal dentro do patio. Esas áreas, a onde se levan as vacas que posteriormente entrarán no robot, prepáranse para que unha única persoa poida buscar os animais dentro da

26/10/2023 13:43:27

gandería e os poida levar alí, o que minimiza o traballo e a cantidade de xente que necesitará o gandeiro para desempeñar estas tarefas. O maior problema hoxe en día dos produtores é atopar empregados que estean altamente motivados, organizados e con ganas de traballar con vacas. Por iso, as estratexias e protocolos de traballo lóxicos son importantes.

LELY HORIZON Unha suxestión que fai Lely para organizar o traballo diario parte dunha simple lista de tarefas que os empregados deben realizar ao longo da xornada. Esta pódese organizar co programa de xestión Lely Horizon, xa que cada traballador pode ter no seu móbil a aplicación, saber que tarefa ten que desempeñar en cada momento e marcala como feita, para que ninguén máis teña que ir detrás revisando se o traballo está acabado ou non. Isto facilita moito o día a día tanto nas explotacións grandes como nas medianas. As tarefas pódense deﬁnir previamente para cada granxa; por exemplo, que un empregado se ocupe dos atrasos dos robots, outros do manexo das vacas nas áreas de separación, reprodución e inseminacións, podoloxía etc.

TRABALLO DIARIO DO ROBOT Unha gandería de, por exemplo, 1.000 vacas en muxidura, que funciona con 16 robots Lely Astronaut, ten unha media de 100 vacas secas e unhas 3 vacas de parto diarias. Para este modelo de explotación os empregados deberían ter en conta as seguintes cuestións con respecto ao robot de muxido: cobertura para vacas paridas e alarmas do robot, tratamentos sanitarios e administración de tarefas no ordenador, e introdución das vacas atrasadas dúas veces por día. O ideal é que un empregado se poida encargar de dous robots de muxido e que teña máis tempo para outras tarefas da granxa, como a limpeza dos patios e as camas, ou arrimar a comida e atender a recría.

darlles estabilidade durante a lactación. Por exemplo, unha vaca que inicia a súa lactación no robot 1, o ideal é que pase toda esa etapa nese robot; será no seguinte parto cando a poidamos mover de zona. Desta maneira, os animais estarán mellor, actuarán dunha forma máis natural e terán moitos menos problemas ao longo de toda a súa lactación. Ao igual que ás persoas, ás vacas non lles gusta que se lles cambien os costumes semana a semana, por iso é importante darlles aos animais esa estabilidade e continuidade necesaria dentro dos lotes. Isto fai que estean máis sans e que produzan unha maior cantidade de leite.

REPRODUCIÓN Un apartado moi sinxelo de xestionar nunha granxa con robots de muxido, e á par moi importante, é a reprodución. O gandeiro necesita que as súas vacas teñan

unha boa media de días en lactación para producir máis cantidade de litros diarios. Os colares detectarán o celo e, ademais, dirannos cal é o momento óptimo para poder inseminar. Grazas a isto simplifícase moito esta tarefa e, ao ser más preciso, aumenta o cociente de inseminacións na gandería e a taxa de crecemento.

LOTES Un dos consellos que Lely dá é agrupar as vacas por lotes de 120 a 180 cabezas, con dous ou tres robots de muxido e que sexa un único empregado o que os poida xestionar de forma autónoma. Ademais de ter ben atendidos os animais, é importante sabelos asistir no robot, non cambialos de lotes e

vp041_publirreportaxe_LelyXL_galego.indd 43

Se queres saber máis sobre o modelo de Lely para robotizar grandes explotacións de leite, non dubides en poñerte en contacto con nós no seguinte enderezo de correo electrónico: elmodelolelyparalasgrandesexplotaciones@cor.lelycenter.com e lembra que unha vaca feliz é unha vaca máis produtiva.

26/10/2023 13:43:42

A C T U A L I DA D E

Space volveu converter Rennes na capital internacional da gandería en setembro Durante a 37.ª edición do Salón Internacional de Gandería Space sucedéronse ducias de actividades, entre conferencias, exposicións, entregas de premios, presentacións de produtos, poxas de gando e concursos morfolóxicos.

tema da enerxía, punto de inflexión moi significativo para o sector primario en xeral e especialmente para a gandería, estivo moi presente nos debates e nas presentacións da última edición de Space, celebrada en Rennes (Francia) do 12 ao 14 de setembro. “Fronte ao aumento dos custos enerxéticos, os gandeiros deben atopar solucións para que as súas ferramentas de produción sexan máis eficientes. Estes desafíos supoñen o desenvolvemento de competencias e coñecementos para o uso e a xestión de novos equipos”, destacaron desde a organización. Durante os tres días de feira, os visitantes puideron descubrir as novidades e solucións existentes neste ámbito,

comparar as diferentes propostas e obter consellos por parte de expertos para tomar decisións e dirixir mellor os seus investimentos.

PREMIOS INNOV’SPACE Na xornada do martes, como vén sendo habitual, o evento central foi a cerimonia de entrega dos premios Innov’Space. Nesta convocatoria foron premiadas 37 das 188 candidaturas presentadas, logo dun rigoroso exame por parte dun xurado de expertos multidisciplinares. De todas elas, catro recibiron a mención de honra: Pudama (Kverneland Francia), Watt’N’Wall (Leretrif Rossard Batiment), Mastatest (Mastaplex) e Vetscan MastiGram+ (Zoetis France).

As grandes temáticas do palmarés deste ano abordaron a agricultura de precisión e a redución do impacto ambiental mediante maquinaria agrícola, así como as solucións que optimizan o uso da enerxía e melloran as instalacións, a seguridade sanitaria e a saúde dos animais. Na área da saúde animal foron favoritos Mastatest e Vetscan MastiGram+, os cales lles dan a posibilidade aos gandeiros de diagnosticar e tratar rapidamente ás vacas en caso de problemas nos ubres. No relativo á agricultura de precisión, sobresaíu a candidatura presentada polo grupo Kverneland, que permite introducir fertilizantes no chan á beira de cada gran. No campo da enerxía destacou Watt’N’Wall, un produto para a

44 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_actualidade_space_galego.indd 44

25/10/2023 16:28:54

A C T U A L I DA D E

“SPACE NON SÓ PRESENTA SOLUCIÓNS PARA OS NOSOS EXPOSITORES, SENÓN TAMÉN ESPAZOS PARA QUE OS ASISTENTES INTERACTÚEN ENTRE SI”

cría de porcos que inclúe unha rede hidráulica para quentar as instalacións e que aposta polo benestar dos gandeiros e dos animais. Durante a feira tamén tivo lugar a presentación de proxectos candidatos ao Tech’Agri by Innove’Space, un concurso iniciado por Bretagne Développement Innovation, Innozh e Space, que pretende que mozos en formación reflexionen sobre problemáticas agrícolas concretas e deseñen xuntos solucións técnicas para abordalas. Nesta primeira edición, quince alumnos procedentes de escolas agrícolas e de enxeñaría participaron nesta acción. Repartidos en catro grupos, traballaron en conxunto desde o mes de marzo de forma presencial e por videoconferencia co fin de crear unha solución técnica para os problemas agrícolas que eles mesmos identificaron previamente. Un xurado especialmente creado para o concurso estudou os expedientes antes de asistir ás presentacións que se ofreceron durante o transcurso de Space. “Por unha banda, participar neste concurso permite que estudantes procedentes de formacións centradas no terreo dixital identifiquen saídas e oportunidades nas que quizais non pensaran inicialmente. Pola outra, aos educandos da rama agraria este exercicio dálles a posibilidade de saír da súa liña habitual de aprendizaxe para deseñar e probar solucións tecnolóxicas”, apuntaron os membros do tribunal.

UN ESPAZO PARA OS MOZOS E O FUTURO “Space non só presenta solucións para os nosos expositores, senón tamén espazos para que os asistentes interactúen entre si, intercambien opinións e debatan sobre temas im-

Unha trintena de candidaturas foron premiadas na última edición dos premios Innov’Space

O Espace Jeunes congregou cada día a un centenar de persoas

portantes para a agricultura do presente e do futuro”. Neste sentido, o “Espace for the Future” deste ano tratou o tema da enerxía e deulles aos visitantes as claves no referente ás expectativas para as súas explotacións gandeiras a longo prazo. A oferta completouse co Espace Jeunes, un proxecto realizado conxuntamente coas redes de ensino

agrícola que pretende darlles voz aos mozos que están a cursar formacións agrícolas e contribuír, desta maneira, á remuda xeracional no mundo agrícola. “Hoxe en día, a metade das nosas explotacións están dirixidas por persoas maiores de 55 anos, e unha cuarta parte delas teñen máis de 60 anos. Chegou o momento de que os mozos se integren”, sinalaron os portavoces da feira.

10.2023 | Vaca Pinta n.º 41 | 45

vp041_actualidade_space_galego.indd 45

25/10/2023 16:28:58

A C T U A L I DA D E

Así, Espace Jeunes acolleu cada día un cento de estudantes, os cales tiveron a ocasión de debater sobre os temas que máis lles interesan en relación co sector. Como incorporarse, as posibilidades respecto dos días de descanso, aspectos relacionados cos ingresos, os problemas derivados da caída da produción e a utilidade de realizar prácticas foron algúns dos temas que saíron a colación. “Espace Jeunes, xunto co Tech’Agri Challenge, puxo de manifesto toda a determinación e a capacidade das novas xeracións, ás que podemos confiar o noso futuro”, aplaudiron os organizadores.

CERTAMES DE GANDO No que se refire á exhibición de animais, entre o martes e o xoves sucedéronse unha ducia de campionatos de vacún nos que participaron 500 bovinos de 13 razas. As razas homenaxeadas desta edición, a charolesa e a simmental, celebraron, respectivamente, o seu certame nacional e o trofeo europeo. Como vén sendo habitual, a xornada do xoves estivo dedicada aos exemplares frisóns: 166 animais competiron no Prim’Holstein Atlantique, que foi xulgado polo normando Luc Sassel. O exemplar ao que o xuíz deu a palmada vencedora foi Paisley Feunteun Sané, copropiedade do Gaec de Kresker e o Gaec de Feunteun Sané. Esta vaca impúxose ás outras produtoras que entraron en pista e que foran previamente preseleccionadas para competir polos sindicatos da raza das rexións do Grand-Ouest francés. Tamén volveu celebrarse, na tarde do mércores, a poxa Génomic Elite, na que foi posible poxar de forma dixital e física. Poxáronse exemplares de 7 razas diferentes. En total, 31 xovencas (10 delas presentes na feira) e 7 lotes de embrións de seme sexado.

UNHA FEIRA QUE SEGUE INNOVANDO E EN EXPANSIÓN A organización salientou que, nesta edición, inscribíronse un total de 1.207 expositores (cen máis que en 2022) e que, deles, 241 o fixeron por primeira vez. “Tivemos 365 casetas de empresas internacionais (22 delas, españolas), chegadas de 39

OS SECTORES DA NUTRICIÓN, DA ALIMENTACIÓN ANIMAL E DA ENERXÍA EXPERIMENTARON UN NOTABLE AUMENTO CON RESPECTO AO ANO PASADO

Elmega foi uno dos expositores habituais que non faltou á súa cita con Space

Paisley Feunteun Sané alzouse coa vitoria no Prim’Holstein Atlantique

países, e recibimos ao redor 91.000 visitantes durante estes tres días”, subliñaron, ademais de destacar que concretamente os sectores da nutrición e da alimentación animal, xunto co da enerxía, experimentaron un notable aumento con respecto ao ano anterior.

Con esta edición xa finalizada, Space encamíñase cara á organización da reunión de 2024, que terá lugar os días 17, 18 e 19 de setembro e na cal prometen continuar poñendo o foco nas tendencias que permitan promover un sector agrogandeiro rendible e sustentable.

46 | Vaca Pinta n.º 41 | 10.2023

vp041_actualidade_space_galego.indd 46

25/10/2023 16:29:04

Ministero degli Affari Esteri e della Cooperazione Internazionale

Juez y subastador

Paul Trapp

78ª edición

2023 del 30 de NOVIEMBRE al 2 de DICIEMBRE Centro de Exposiciones de Cremona, Italia

Nici Nosbisch

La única exposición internacional de ganado en Europa

Programa de actividades disponible en www.ﬁerezootecnichecr.it vp041_anuncio_feria_cremona.indd 47

20/10/2023 11:30:12

A PÉ DE PISTA

40.º CONCURSO NACIONAL DA RAZA HOLSTEIN FRISIA DE PORTUGAL. PÓVOA DO VARZIM

En Vaca.tv

A gandería Eusébio Pacheco Viana levou o podio portugués PT723772827, filla do touro asturiano Emilio, recibiu na gran final de vacas a palmada do triunfo de parte do xuíz canadense Brian Masters.

esta cuadraxésima edición do Concurso Nacional da Raza Holstein Frisia de Portugal, que se celebrou en Póvoa do Varzim os días 2 e 3 de setembro no marco da Feira Agrícola do Norte Agrosemana 2023, participaron un total de 20 ganderías e uns 120 animais, xulgados polo canadense Brian Masters. O primeiro día saíron ao ring as xatas e xovencas e as dúas grandes elixidas foron Balazeiro Hammer 2072, da gandería Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde), que logrou o título de xata campiona, e Pereira Pc TStorm O´Kazen, de Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima), a cal se

converteu en xovenca campiona. A máis nova impúxose na gran final proclamándose xovenca gran campiona. O premio de mellor criador levouno Vilas Boas & Pereira e o de segundo mellor criador, Balazeiro do Sobrado. Na xornada seguinte, Masters repartiu os títulos de vaca nova campiona, vaca intermedia campiona e vaca adulta campiona. A nova Pereira Jacoby Alicia, de Vilas Boas & Pereira; a intermedia Emilio PT723772827, de Eusébio Pacheco Viana (Odemira), e a adulta QL Muu 5941, de Qualileite (Ovar), competiron na gran final de vacas e, finalmente, a in-

termedia conseguiu o esperado título de vaca gran campiona. A gandería Vilas Boas & Pereira foi recoñecida co título de mellor rabaño e Qualileite recibiu o de segundo mellor rabaño.

NOVAS PROMESAS O sábado, como preámbulo ao certame nacional, os máis pequenos déronlle sentido ao 6.º Concurso de Mozos Manexadores. O xuíz Brian Masters proclamou como gañadores a José Pedro Marinho (Maria Manuela Pereira Marinho), na primeira sección, e a Leonor Marques (Vale de Leandro), na segunda.

48 | Vaca Pinta n.º41 | 10.2023

vp041_aPeDePista_nacionalAgrosemana_galego.indd 48

25/10/2023 16:27:21

A PÉ DE PISTA

PALMARÉS CATEGORÍA

GAÑADORA

GANDERÍA

XATAS DE 6 A 9 MESES

Balazeiro Doral-red Catia

Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde)

XATAS DE 10 A 12 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Balazeiro Hammer 2072

Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde)

XATAS DE 13 A 15 MESES

Pereira Haxl Camikaze