Vaca Pinta 44. Edición en galego

• ESPECIAL: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

• ACTUALIDADE: XORNADA TÉCNICA AFRICOR LUGO-VACA PINTA E XXIV PREMIO ARESA PARA MOEXMU

• ENTREVISTAS A MARC PINEDA (PICOVETS) E JOSÉ LAFUENTE (KUHN)

• A PÉ DE PISTA: CONCURSO AUTONÓMICO DE GALICIA

• NA GRANXA: CASA ALONSO (A CORUÑA)

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 44 marzo 2024 | Edición en galego

CAMPAÑA DE FORRAJE 2024

MERGENTO

Rastrillos hileradores de cinta arrastrados

Rotoempacadoras de cámara

fija y variable

Rastrillos hileradores con 1 o 2 rotores IMPRESS

NOVACAT

Segadoras de discos suspendidas, arrastradas y combinadas

Rastrillos henificadores suspendidos y arrastrados

JUMBO

Remolques autocargadores

Todas las máquinas de la campaña de forraje, en vídeo

UN SECTOR DE MILLO-NARIOS

En abril… a cousa vai de millo! Chega un ano máis o noso número monográ co sobre a sementeira do millo forraxeiro, no que repasamos as últimas actualizacións respecto deste cultivo e aproveitamos para destacar as grandes vantaxes de producir forraxes dentro das propias granxas para non depender demasiado da compra de materias primas.

Coma sempre, o dossier contén as táboas de avaliación de variedades que puxeron á nosa disposición os técnicos do Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) e do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). Ademais, volvemos contar coa colaboración de dúas ducias de expertos de casas comerciais e distribuidoras de sementes de millo, así como de empresas de fertilizantes e tosanitarios, os cales nesta edición nos falaron, entre outros temas, de como afectan as actuais condicións edafoclimáticas á hora de de nir os momentos de sementeira e de colleita, das novas restricións para a redución do uso de tosanitarios e do papel que xogarán os técnicos neste contexto.

Tamén, en canto a este cultivo, falamos da súa produtividade, estabilidade e adaptabilidade en Galicia, expoñemos o uso de apps para a súa correcta fertilización, establecemos a relación entre o cambio climático e o aumento da presenza de pragas, abordamos a adaptación do ensilado ás necesidades nutricionais das vacas leiteiras de alta produción e repasamos a nova normativa sobre o uso de tosanitarios e pesticidas.

Dentro do apartado técnico, e como complemento ao especial deste número, presentamos as estratexias para a mellora das instalacións desde o punto de vista da saúde podal, aludimos ao monitoreo do estrés por calor en vacas leiteiras e describimos os traballos de sega e de ensilado de herba.

Por outra banda, abrimos a tempada de concursos cos resultados dos certames de Galicia, Dos Torres e Trofa, ademais de recoller as poxas de Chantada, Ordes e Santa Comba. Contámosvos os principais temas abordados na última edición da Xornada Técnica Africor Lugo-Vaca Pinta e como se desenvolveu o acto de entrega do XXIV Premio Aresa, outorgado á Mostra Exposición de Muimenta (Moexmu), visitamos a granxa coruñesa Casa Alonso; afondamos en novos detalles sobre os bene cios de incluír lácteos na dieta e conversamos con Marc Pineda sobre saúde podal e con José Lafuente sobre as súas dúas décadas de traxectoria en Khun.

Chegados ao remate deste editorial, estarédesvos a preguntar a que vén o título deste texto… Efectivamente, este é un sector de millo-narios (permitídenos o xogo de palabras cun bo toque de retranca galega), e non porque os que viven del estean montados no dólar (que oxalá), senón pola calidade das persoas que o integran. Nuns tempos nos que o fácil é repetir discursos de odio, premisas sen transfondo e ideas alleas, convidámosvos a seguir sendo exemplo de respecto, dedicación, coidado e tesón. Non hai nada que enriqueza máis unha persoa que o nivel dos seus valores e, niso, fostes sempre á vangarda.

RODILLO COMPACTADOR DE SILO

BATIDOR DE PURÍN ESPECIAL PARA POZOS DE ARENA

EXTENDEDOR DE SILO TAMBOR Ø 80 Y 100. SIEMPRE GALVANIZADOS.

NIVELADORA AVÍCOLA APTA PARA SERRIN, CASCARILLA, VIRUTA, PALLETS Y CUALQUIER TIPO DE PAJA. PARA ANCLAJE A 3º PUNTO Y PARA PALAS AGRÍCOLAS O TELESCÓPICAS

PRECIOS ESPECIALES PARA PROFESIONALES

Jorge Hernández

Responsable

A UTILIZACIÓN DAS MOBILIZACIÓNS DO CAMPO POR PUROS INTERESES POLÍTICOS A ESCASOS MESES DUNHAS ELECCIÓNS EUROPEAS SON DUNHA MESQUINDADE TAN GRANDE QUE NON PODE SER MENOSPREZADA

EL BUEN GANADERO ES AQUEL QUE HACE RENTABLE Y VIABLE SU GANADERÍA, QUE PRODUCE POR ENCIMA DE TODO UNA LECHE DE ALTÍSIMA CALIDAD, QUE ES CAPAZ DE DISFRUTAR DE SU TRABAJO Y TRANSMITIRLO A LA SOCIEDAD [...], INDEPENDIENTEMENTE DEL TAMAÑO

RSobran motivos para que o campo saíse á rúa; sen dúbida, o fastío chegou a un límite inimaxinable; se non, de que forma se explica a capacidade de mobilización vivida nestes últimos dous meses?

Sairemos máis unidos?

El tamaño no importa

Ademais, declaracións coma as da vicepresidenta facendo alusión a que os que se manifestaban na rúa eramos “a patronal do campo” non axudan.

que es un tamaño suficiente para que una granja pueda ser viable económicamente; además, debemos procurar facilitar que las granjas ya existentes y cuya capacidad esté cercana a las 850 UGM puedan crecer si es necesario o si su viabilidad así lo requiere.

Doutra banda, está a capitalización que está facendo a ultradereita da defensa do sector primario. Esta situación está a levar o sector a un contexto de trincheiras, no que “ou estás comigo ou contra min”, aproveitando para botar por terra o traballo que fixeron as organizacións agrarias durante décadas. A utilización das mobilizacións do campo por puros intereses políticos a escasos meses dunhas eleccións europeas son dunha mesquindade tan grande que non pode ser menosprezada.

De igual xeito, cómpre que a burocracia non sexa un lastre más co que cargar no traballo diario das explotacións. A lexislación que permita un trato áxil, rápido e sinxelo coas Administracións debera ser unha máxima que se ha de ter en conta.

Para entender as mobilizacións desde un punto de vista obxectivo creo que hai que atender tres factores importantes:

ecientemente, tras la publicación por parte del Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación (MAPA) de la Ley de Ordenación del Sector Lácteo, mediante la cual se ha fijado el límite en 850 UGM para las explotaciones nuevas, ha vuelto a la palestra el tan manido tema del tamaño de las granjas y su vinculación con la rentabilidad.

Deberíamos tener claro que dentro de la Unión Europea somos probablemente el país que tiene una legislación más laxa respecto a la nueva construcción y al tamaño de las granjas lecheras y que, además, era necesaria una regulación que impidiera aberraciones como la que se planteaba en Soria con 23.000 vacas, que hubiera puesto en apuros a muchas granjas de la cornisa cantábrica y de Castilla y León. Creo firmemente

Por unha banda, a tremenda desafección que hai cara ao campo desde as cidades. O trato paternalista que se dá ao campo nalgúns ámbitos da lexislación amósanos como facer o noso traballo e como tomar determinadas decisións cunha estrita “tintura ecoloxista” non axudaron a crear esa necesaria relación entre quen produce alimentos e quen os consome. A esquerda erixiuse en defensora sen concesións da natureza e a ecoloxía, e venos como bárbaros contaminadores con intereses puramente economicistas.

Durante años se nos vendió como lógico y exitoso el crecimiento continuo y en ocasiones desmesurado, “el modelo americano” decían. Casi siempre esta idea partía de la propia industria (que incluso financió el crecimiento de algunas ganaderías a las que posteriormente dejó de recoger la leche en épocas de excedentes) o de empresas del sector que solo miraban por sus intereses económicos. Cualquiera que conozca un poco el sector lácteo americano sabe que cualquier granja con 300 vacas en ordeño posee una base territorial de 600-800 acres (250-350 ha), algo que dista mucho de la realidad del sector productor en España en la mayoría de las zonas.

E, por último, a tan nomeada nova PAC, unha política europea desacertada, influída por partidos ecoloxistas do norte de Europa na súa redacción e ante a cal moitos xa nos manifestamos hai catro anos. Medidas que pretenden unha maior sostibilidade e respecto cara ao medio ambiente, pero non contaron con aqueles que deben levalas a cabo e chocan coa rendibilidade das explotacións, coas propias prácticas agrícolas e mesmo coa pura lóxica campesiña.

Pero non nos enganemos, o Cambio Climático veu para quedar, as prácticas agroambientais que ata agora levamos a cabo deberán ser reorientadas e non podemos ser tan inocentes de pensar que imos recibir os pagamentos compensatorios da PAC sen obrigarnos a cumprir certas esixencias. Estamos de acordo en que será necesario un cambio nas formas de afrontar os nosos cultivos, pero ese cambio non pode chegar enfrontado ás prácticas tradicionais, aos cultivos más rendibles en cada zona ou tratando de impoñer rotacións forzosas ou cultivos non adaptados.

Además, en los próximos años, habrá que hacer frente cada vez más frecuentemente a los ataques que vienen desde los grupos animalistas, ultraecologistas y gentes urbanas ajenas al sector en general, a los que probablemente sea más fácil explicar el modelo productivo de una granja de 100 vacas que el de una de 1.000.

Esta idea, comprada por algunos ganaderos como una verdad absoluta, solo ha servido para crear disputas en el sector, catalogando a unos (los grandes) como competitivos y buenos ganaderos frente a los otros (los pequeños) como poco rentables y sin futuro.

Pero ¿quién es grande o pequeño? ¿Quién ha establecido esa línea imaginaria entre lo bueno y lo malo? Yo, que soy pequeño, o al menos así me considero (ordeño 80 vacas y tengo 160 animales), siempre he creído

As novas normativas de benestar animal deben procurar o mellor escenario para unha correcta produción, pero sen interferir na calidade do produto final. Non podemos ser meros espectadores cando se trata a rendibilidade das nosas explotacións agrícolas e gandeiras.

Sen dúbida, é tamén imprescindible dotar a Lei de cadea alimentaria dun carácter sancionador real con capacidade e medios, ademais de cun observatorio de prezos para denunciar de forma rápida calquera desequilibrio que se presente.

que el buen ganadero es aquel que hace rentable y viable su ganadería, que produce por encima de todo una LECHE DE ALTÍSIMA CALIDAD, que es capaz de disfrutar de su trabajo y transmitirlo a la sociedad de forma que pueda ayudar a mejorar la percepción que el ciudadano tiene de nosotros, independientemente del tamaño.

Obviamente, el crecimiento y el dimensionamiento de las granjas es necesario para hacer más fácil la conciliación o la rentabilidad de ciertas inversiones, pero, por favor, no usemos esto como arma arrojadiza para atacar al otro.

La única verdad absoluta que existe en el sector lácteo es que para que haya rentabilidad debemos recibir un precio justo y, por desgracia, de esto sabemos un poco. Entendamos que cuando un ganadero cierra, no se va un competidor, se va un compañero, y el tamaño no te va a proporcionar la fuerza necesaria para enfrentar los desmanes de la industria (que seguirán...).

Despois de expoñer o meu punto de vista, moito me temo que algúns fixeron moi ben o seu traballo, xerando un clima de estrés propicio para que saiamos de todo isto cun campo máis desunido que nunca, con rifas sementadas intencionadamente que só buscan debilitarnos para, desa forma, facernos máis “manexables” aos seus intereses e necesidades. Non deixa de sorprenderme como fomos quen de seguir certas “influencers de campo” que, con insultos, obscenidades e berros histriónicos, cargaban contra todo o que zumegase unha chisca de sindicalismo agrario. Creo que debemos ser conscientes da proximidade das eleccións europeas e como por parte duns e outros se tenta arrimar a ascua das mobilizacións agrarias aos seus intereses políticos.

Hemos dejado atrás casi dos años en los que el sector ha pasado una de las peores crisis que recordamos y tan solo hace unos meses que hemos alcanzado un precio digno que nos permite tener rentabilidad, pero que nadie se engañe, tenemos ese precio porque NO HAY LECHE. Que nadie crea que las caritativas almas de la Inlac pensaron que, como se nos dispararon los costes y estábamos con el agua al cuello, era imprescindible subir el precio de compra.

Non caiamos na resposta fácil de que todo depende de Europa; tanto a Administración central coma as autonómicas teñen capacidade de decisión e a elas temos que esixirlles o seu compromiso firme coa defensa do sector primario.

Por tanto, creo que non son só xustas, senón que foron moi necesarias as mobilizacións; iso si, ben encamiñadas, con ideas claras e posturas ben argumentadas, sen accións de barullo innecesario e coa única intención da defensa dun sector primario forte, con futuro e rendible.

Ahora que somos menos de 11.000 (y que seguiremos perdiendo activos) igual llegó por fin el momento de dejar de mirarnos el ombligo y pensar que todos sumamos, todos hacemos fuerza y todos somos sector.

Por favor, las lecciones que las den los mejores, ¡no los más grandes!

Gustaríame pensar que sairá de aquí un sector máis forte, con logros conseguidos e freando políticas agrarias desacertadas, pero... sairemos máis unidos?

del sector vacuno de leche de COAG Castilla y León

Jorge Hernández Responsable do sector vacún de leite de COAG Castela e León

Leche: +1701 kg

Tipo: +1,15

Longevidad: +113 Longevidad: +113

Grasa: +0,13%

Patas: +0,25

RCS: +113

Proteína: +0,01%

Ubres: +0,94

Vel. ordeño: +111

“CON LAS GOMAS DE DISMAGAN LAS VACAS CAMINAN MÁS SEGURAS Y HAY MENOS ACCIDENTES”

Elvio López, de la Ganadería Valiña, situada en la parroquia de Montecubeiro (Castroverde, Lugo), decidió incorporar a su explotación gomas de Dismagan tanto sobre las parrillas de la nave como en la zona del robot de ordeño. Su experiencia con la marca y con sus productos ha sido muy positiva.

Los propietarios de la granja introdujeron las gomas de Dismagan en sus parrillas, con una fabricación a medida: “Fue una muy buena inversión que ya se tendría que haber realizado antes”.

El motivo principal por el que apostaron por las gomas fue porque, tras analizar y estudiar su caso particular, concluyeron que el rebaño en general se iba a encontrar más cómodo.

Localización: Castroverde (Lugo)

Propietarios: Elvio López y Mercedes Veiga

N.º total de animales: 95

Vacas en ordeño: 50

Ordeño: robotizado, con 1 unidad

N.º de empleados: 1

Tipo de suelo: goma de 24 mm con agujeros para parrillas. Fabricación a medida

Tipo de cama: colchones Bioret Louisiane

Tipo de limpieza: arrobaderas Prinzing sobre parrillas

Los ejemplares andan y corren por los pasillos sin ningún problema

distribución material gandeiro

También cubrieron la zona del robot de ordeño con las gomas. A mayores, cuentan con las arrobaderas Prinzing para la limpieza.

Asimismo, confiaron en Dismagan para las camas: hace seis años que implantaron los colchones Bioret Louisiane.

Otro de los aspectos positivos que López destacó de esta marca fue su servicio técnico: “Nosotros tuvimos contacto con Toni Ferreiro y siempre fue todo muy bien. Ante cualquier problema o avería solo tienes que llamar”.

“Pensé que el proceso de colocación iba a ser más lento y complejo, pero para nada; en dos días estaba finalizado”, resaltó el socio de la explotación con respecto a la velocidad y eficiencia del trabajo de Dismagan.

Gomas y camas para vacas Limpiezas automáticas

Estabulaciones libres

“Ahora se ven mejor los celos y los animales ya no resbalan ni se caen”

A xestión de forraxes de calidade, os produtos adaptados a Galicia e os desafíos de futuro foron os tres focos da última xornada de Bayer-Dekalb

Bayer-Dekalb celebrou o pasado 6 de marzo en Toques (A Coruña) unha xornada de formación dirixida a abordar as claves para a xestión de forraxes de calidade, os desafíos de futuro e as súas solucións, os produtos adaptados ás circunstancias de Galicia e as últimas novidades en canto á dixitalización agrícola en gandería.

Os responsables de levar a cabo os catro relatorios foron Salvador Castellanos, de Granxa San José, e Monste Vázquez, Anxo Valiño e Amaya Pastrana, de Bayer-Dekalb.

Ademais, fíxoselles entrega dos premios Dekalb+Silo ás ganderías que alcanzaron mellores calidades e colleitas de millo na última campaña.

Recoñeceron os resultados de seis ganderías cos premios Dekalb+Silo

O Muvicla celebrou a terceira edición da súa Xornada sobre as Alternativas ao Uso do Petróleo en Aplicacións Agrícolas

O Museo Vivo e Integrado do Campo e da Locomoción Agraria (Muvicla), situado en Láncara (Lugo), acolleu o 7 de marzo a terceira Xornada sobre as Alternativas ao Uso do Petróleo en Aplicacións Agrícolas.

A presidenta da Asociación de Amigos do Muvicla, María José Bande, deulles a benvida aos invitados. A inauguración do encontro correu a cargo da directora da Escola Politécnica Superior de Enxeñería de Lugo, Rosa Romero, e Santiago Sousa, de Durán Maquinaria, introduciu a xornada. Deste xeito, durante toda a mañá houbo diversos relatorios e antes da pausa para a comida levouse a cabo unha visita guiada polas instalacións.

Pola tarde, tivo lugar unha mesa redonda baixo o título “Agricultura e alimentación, con que enerxía?”. O investigador do Laboratorio do Territorio da USC e

DistribuiDores soLÁ para GaLicia, asturias y cantabria

gandeiro, Quico Ónega, foi o seu moderador.

A xornada chegou ao seu n con clausura da man de Darío Antonio Piñeiro, alcalde de Láncara.

www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

Intervención de Santiago Sousa, de Durán Maquinaria

BOXEXTERIORCOLECTIVO

PEZONERASVENTILADAS

Mejoradelbienestar

Mejoradelahigiene

Estimulacióndelflujo

sanguíneo

Reduccióndelestrés

Coma un iogur, pero de herba

Nesta nova crónica describo o traballo da sega e ensilado de herba que está a acontecer durante esta época e tráiovos algúns consellos para reducir riscos que nos impidan obter un bo silo co que alimentar as nosas vacas durante todo o ano.

Durante estes días os que nos movemos polo interior de Galicia vemos unha actividade frenética: os tractores que segan herba nas praderías, outros que a transportan e descargan entre paredes de formigón e outros tractores que se moven entre esas paredes e que compactan a herba co seu peso. Ao rematar o traballo, os silos de herba sélanse cunhas láminas de plástico. Dentro de seis meses ( nal do verán), veremos unha actividade parecida, pero desta volta con plantas de millo.

Para poder fornecer a herba durante todo o ano, a forma máis económica de facelo é fermentala en forma de ensilados. En climas como

o de Galicia case é a única forma, pois o secado ao sol ou heni cado só é posible durante unha pequena parte do verán (se é que ese ano nos toca que haxa verán). Ensilando, mantemos unha achega estable de forraxe, de tal xeito que nas estacións con carestía (invernos fríos e veráns secos) compensámolos co excedente dos cortes de primavera que se ensilaron. Ademais, grazas a este sistema de conservación, en cultivos coma o do millo (que dá unha soa produción ao ano) somos quen de poder dispor del ao longo de todo o ano e aproveitar a planta enteira: mazarocas, talo e follas.

Tras recibir a luz do sol, a herba sintetiza e acumula azucres. Se

queredes comprobalo, colledes un feixe coa man e apertádelo. Entón veredes que a man vos queda untuosa coma se tivese mel. Estes azucres son transformados polas bacterias en ácido láctico obtendo enerxía. Este ácido baixa o pH do silo e impide que outras bacterias coma os clostridios, as listerias ou a Escherichia coli se apropien do silo. É exactamente igual ao que sucede nun iogur, no que, a pesar do seu contido en auga superior ao 85 % (igual que o leite pois non hai diminucións), é capaz de conservarse durante semanas. O pH inferior a 4 impide que as bacterias indesexables se multipliquen en calquera condición de humidade.

Unha vez precintado o silo, a planta segue respirando e consómese o osíxeno restante, e, cando se esgota, empeza a fermentación. As altas porcentaxes de humidade, terra e proteínas favorecen o desenvolvemento dos clostridios, que impiden que crezan as bacterias ácido-lácticas.

Os clostridios obteñen a súa enerxía con outro tipo de fermentación: a butírica a partir dos aminoácidos da proteína. Ademais do butírico, poden aparecer as aminas bioxénicas, con nomes xa repugnantes como a cadaverina ou a putrescina. Estes compostos, ademais de cheirar aínda peor ca o butírico fan que a vaca rexeite o alimento e, ademais, son tóxicos. Estes clostridios directamente tamén poden causar unha toxiinfección, multiplícanse no intestino e producen toxinas que provocan mortes repentinas e sen apenas sintomatoloxía.

Antón Camarero Veterinario de Adial

O groso da fermentación dura un mes aproximadamente, aínda que, se agardamos tres ou catro antes de ser consumido, estará máis estabilizado e será máis dixestible. Ao empezar o seu consumo, déixase aberto por un lateral. Desde ese momento entra aire cargado de osíxeno e esporas de fungos que colonizan o interior do silo. Isto sucede con maior intensidade cando non está ben compactado. Os motivos son variados: porque non se pisou con intensidade, porque está moi seco ou ben porque non se picou o su ciente.

Como consecuencia deste intenso trá co de aire ao interior do silo, este quéntase debido ao crecemento de fungos e fermentos (fungos dunha célula). Estes microorganismos ao respirar consomen os nutrientes do silo para obter enerxía. A diferenza da fermentación, a respiración é unha combustión total e hai unha perda importante de nutrientes que se van en forma de CO2 á atmosfera, en lugar de alimentar as vacas. Ademais, alteran o sabor e o cheiro. A ninguén lle gusta o sabor a mofo (ás vacas, tampouco), co que a vaca come menos e loxicamente produce

menos…, sen esquecer que eses fungos poden ser produtores de micotoxinas e as vacas enfermarían.

Para reducir riscos e asegurarnos unha boa fermentación láctica e unha boa estabilidade do silo durante o seu consumo e tras a súa apertura, temos varias estratexias: unha é usar conservantes (produtos químicos con acción bactericida ou funxicida e que en moitos casos eliminan estes microorganismos); outra estratexia consiste en inocular bacterias que utilizan unha parte do azucre da herba en producir láctico (inhibe as bacterias daniñas) ou tamén ácido acético (que inhibe o crecemento dos fungos). Estas bacterias xa existen de

forma natural, pero o que fan as bacterias é potencialas e que se apropien do silo desde o principio.

Todos estes produtos que vos describo tamén se utilizan en alimentación humana e fanse necesarios para a seguridade alimentaria e prolongar a vida útil dos alimentos. Sei que teñen mala prensa, pero son imprescindibles nun mundo en que os recursos naturais son insu cientes para manter a toda a poboación. Valla de exemplo a última crise alimentaria, un produto que presume de non levar conservantes e as súas consecuencias foron funestas. Lembrádelo?

AGRADECEMENTO DO AUTOR O meu agradecemento é para o meu compañeiro e amigo Álex Udina, que me ensinou tanto dos segredos dos silos e que me animou a facer este artigo.

Un A4 e tráfico libre durante case 6 anos

O rexurdir de Campolongo co muxido robotizado de Lely

Efrén Francisco forma parte da granxa familiar Campolongo, situada no municipio lucense de Carballedo, máis concretamente, na Barrela. Hai máis de cinco anos que decidiron implementar un Lely Astronaut A4 para evitar o peche da explotación. Na actualidade e tras ver os resultados obtidos, proximamente instalarán unha segunda unidade do A4.

86 é o número de vacas que a día de hoxe están muxindo en Campolongo, todas co Lely Astronaut A4 que adquiriron hai xa máis dun lustro. Efrén Francisco, un dos socios desta granxa familiar, contounos que hai pouco que tomaron a decisión de montar outro A4, co que empezarán a traballar moi pronto.

Efrén Francisco é veterinario, do mesmo xeito que os seus outros dous irmáns: “Sempre nos gustou un pouco máis o tema dos grandes animais, da gandería e da produción ao vir dun ambiente rural, aínda que é certo que cada un de nós nos especializamos en ramas diferentes”. O pequeno dos irmáns, Efrén, traballa como veterinario de campo.

CONTINUIDADE DA GRANXA

GRAZAS AO ASTRONAUT A4

Esta gandería naceu da fusión de dúas explotacións, por parte da nai e do pai de Efrén. “Sempre tivemos diferenzas en canto a se seguir manténdoa ou non desde que se xubilou o meu pai”, confesou. Finalmente, tomaron a decisión de optar pola robotización; grazas a iso, puideron seguir conservando o ne-

gocio. “Empezou a renacer un pouco co robot, xa que estaba estancado tanto en terras como en número de animais”, explicou. Unha vez realizado este cambio, intentaron aumentar tamén o número de animais e, ao pouco tempo, Campolongo foi deixando atrás o seu período de estancamento para iniciar o seu rexurdir.

“A verdade é que, debido á nosa situación particular na que cada un dos irmáns ten o seu traballo e o meu pai xa está xubilado, a solución pasaba

pola robótica, non había máis posibilidades para salvar a explotación”, expuxo o socio da granxa. A pesar das dúbidas que tiñan co robot ao non posuír experiencia previa con este sistema, a robotización estaba nunha fase de explosión, co cal se animaron a confiar neste método de muxido. “A verdade é que a xente que tiña robots nos alentou a que probásemos e, ao ver que así o negocio podería ter futuro, animámonos”, declararon desde Campolongo.

Efrén Francisco, socio de Campolongo

EN VÍDEO!

Actualmente, ao ver a evolución e o crecemento da gandería, os propietarios ven máis futuro e tamén outras posibilidades na súa granxa. “Xa traballas con expectativas diferentes a nivel produtivo e sabes que non estás tan limitado polo problema de man de obra”, afirmou Efrén Francisco.

LELY, UNHA APOSTA SEGURA

A decisión de escoller Lely fronte a outras marcas e opcións baseouse no que eles observaban por aquel entón en canto a seguridade e resultados. “Na zona na que traballo estaba a ver que o robot de Lely funcionaba bastante ben e nós non nos podiamos arriscar: se a experiencia co robot non era boa, había que pechar”, puntualizou Francisco.

Cando empezaron a utilizar o robot para muxir os seus animais, comezaron cuns 55 durante a fase de adaptación e, o resto –naquel momento contaban con 75 exemplares–, na sala de muxido: “Con todo, chegamos a unha fase na que vimos que non era sustentable”, expresou Efrén, co cal, ao pouco tempo, decidiron pasar a muxir todas as vacas no robot.

O SEGUINTE PASO: OUTRO A4

“Levamos xa dous anos cun volume de animais que nos esixe moita man de obra, entón si que necesitamos outra cabina para conseguir máis muxidos. Agora mesmo os nosos exemplares teñen leite, pero o robot non dá abasto, así que necesitamos outro”, manifestou Efrén Francisco con respecto á decisión de instalar outro Astronaut.

Elixiron de novo o A4 porque están moi satisfeitos co que xa posúen, apenas lles dá avarías e ten un bo rendemento, ademais de que xa coñecen o seu funcionamento.

Coa implementación da segunda cabina buscan, principalmente, aumentar a súa produción e volver aos datos que presentaban hai xa máis de cinco anos, cando adquiriron a primeira unidade do A4: medias de 42, 43 e 44 litros por vaca e día.

AS VANTAXES DO MUXIDO CON ROBOT

En Campolongo puideron observar durante todos estes anos que vantaxes lles proporcionaba o uso do robot de muxido. Un dos aspectos que máis destacan é que as súas vacas están máis tranquilas, a pesar de que a produción é maior. Isto débese ao manexo do rabaño co sistema de tráfico libre, o cal tamén resulta beneficioso en termos de saúde.

Outra das vantaxes que detectaron son os datos individualizados que obteñen dos animais. Como veterinario, o máis novo da familia indicou que a información que recibes é 100 % útil e eficaz, xa que te podes adiantar ata en 12 ou en 24 horas ao diagnóstico dalgunha afección clínica, por exemplo, a mamite: “Isto non o poderiamos facer sen robot”. Así pois, se comezas o tratamento nunha fase inicial, mellores resultados obterás.

ALIMENTACIÓN, CAMAS, RECRÍA E XENÉTICA

A xestión doutros aspectos da granxa de maneira óptima tamén é clave para aproveitarse das vantaxes que nos proporciona o muxido robotizado.

Con respecto á alimentación, en Campolongo están agora con silo de herba e pensos. Normalmente, tamén traballan con silo de millo pero, neste momento, están a reservalo para cando instalen a outra cabina. Eles mesmos cultivan as forraxes. “Hai moitos parámetros a ter en conta para dar coa tecla clave na alimentación, pero eu o que vexo é que

é complicado manter unha constante todo o ano aínda que sigas un patrón, porque as vacas non sempre están igual” –reflexionou Efrén sobre este tema–, “con todo, o punteo en robot é moi individualizado e permíteche traballar con cada exemplar dunha forma perfecta nese sentido”, engadiu.

Nas camas teñen unha mestura de carbonato con serraduras a partes iguais: “Actualmente, é o que mellor nos vai para as instalacións que temos, é o que nos está funcionando”.

“A recría é o futuro da granxa” –asegurou Efrén Francisco–, “canto mellor desenvolvas a recría, máis potencial de produción terás no robot”. Deste xeito, en Campolongo prestan grande atención a este aspecto do negocio. Tamén se centran moito na xenética ao buscar unha vaca equilibrada, de alta produción e cunha boa velocidade de muxido: “Cando te metes no mundo do robot, hai que conseguir o maior número de muxidos coa máquina que tes, co cal este parámetro é moi importante”, concluíu Efrén Francisco.

Os datos que obteñen co robot resúltanlles útiles para, por exemplo, anticiparse a algunha afección clínica

Juan Alonso, técnico de Agrotec Entrecanales

MARC PINEDA, VETERINARIO ESPECIALISTA EN SAÚDE PODAL EN PICOVETS

“A mellor forma de previr a aparición de coxeiras é proporcionarlles aos animais benestar e unhas instalacións cómodas”

Un dos relatores das XX Xornadas Técnicas de Vacún de Leite de Seragro foi o veterinario especialista en saúde podal Marc Pineda, de PicoVets. Na conversa que mantivemos con el durante o encontro, abordamos os aspectos aos que fixo mención na súa exposición, centrada no manexo e mellora de instalacións enfocados na saúde podal.

Entón, como se pode previr o desenvolvemento das coxeiras nos nosos animais? Que aspectos deben ter en conta os traballadores das ganderías para o manexo dos exemplares?

A mellor forma de previr a aparición de coxeiras é proporcionarlles aos animais benestar e unhas instalacións cómodas. Tamén é importante que non haxa sobrepoboación e que as vacas poidan estar todo o tempo que sexa posible deitadas, cómodas e, en definitiva, evitarlles ter que realizar movementos bruscos: que non fagan carreiras e que diminúa o risco de que tropecen e caian.

A maiores, débese levar un bo control nutricional, que actualmente xa se leva a cabo en case todas as ganderías.

Finalmente, facer prevención, xa sexa mediante o podólogo ao recortar e restablecer os aplomos para que teñan uns pezuños óptimos, ou prestándolle atención á hixiene e realizando baños de pezuños para evitar a aparición de lesións de orixe infecciosa.

Que pasos se deben seguir para a entrada dos animais no poldro de recorte? Recomendas a selección de algún método en específico?

Que factores adoitan ser os que provocan a aparición de coxeiras nun rabaño?

A coxeira é unha enfermidade multifactorial, é dicir, hai moitos factores que favorecen a aparición das coxeiras, xa sexan ambientais, de

manexo das instalacións etc. A alimentación tamén é un factor de risco, do mesmo xeito que a falta de prevención, tanto no recorte funcional coma noutras medidas para tentar diminuír a prevalencia de lesións de orixe infecciosa.

O ideal é seleccionar as vacas que van entrar ao poldro e, a continuación, dividilas. Habería que ter polo menos dous lotes, un pequeno, onde haxa cinco ou seis vacas, que son as que van entrar directamente ao poldro, e logo outro un pouco máis

En Vaca.tv

“VIUSE

QUE O BAÑO DE PEZUÑOS É O MÉTODO MÁIS EFECTIVO Á HORA DE PREVIR LESIÓNS DE ORIXE INFECCIOSA”

grande, onde están os animais esperando; dese lote irán entrando pouco a pouco.

En canto á selección dos exemplares que vaian entrar, sempre se deberían priorizar as vacas que están moi coxas para que non estean tanto tempo esperando; están máis débiles que as súas compañeiras, co cal as vacas sas, ás que se cadra só se lles fará un recorte funcional, poden aproveitarse delas e xerar accidentes. Por tanto, é importante facer unha selección en base ás coxeiras: en primeiro lugar, as vacas moi co-

xas; logo, as medianamente coxas; despois, as que están un pouco coxas e, para nalizar, as que tan só necesitan un recorte funcional.

O que é máis efectivo para que entren mellor, estean máis tranquilas e sexa o menos perigoso posible, tanto para elas como para os podólogos, é axudarse de mangas de manexo cun deseño especial, cunha pequena curva para favorecer que entren sen ter ti que andar apertándoas ou empuxándoas dalgunha maneira.

En que consiste o recorte funcional e cales son os seus obxectivos?

O obxectivo principal do recorte funcional é restablecer a estrutura ideal do pezuño, é dicir, restablecer os aplomos, que os dous pezuños dentro da mesma extremidade teñan o mesmo tamaño, que non haxa un talón máis alto ca outro, que teñan a lonxitude de pezuño adecuada, que a sola teña a uniformidade que debe ter e abrir os ocos axiais para diminuír a presión que exerce a terceira falanxe sobre o corion do casco.

Principalmente, baséase en tres pasos, que son recortar a punta, igualar os aplomos, é dicir, facer que os dous pezuños sexan iguais en lonxitude e que teñan a mesma altura, tanto do talón á punta como entre os dous pezuños ipsilaterais e, para rematar, abrir o oco axial para liberar a presión que exerce a terceira falanxe.

Cada canto tempo ou en que momento se deben examinar os pezuños? Hai diferentes estratexias de revisión e cada unha ten as súas vantaxes e inconvenientes. Unha delas consiste en recortar a todas as vacas no secado e despois do pico de lactación, máis ou menos ao redor dos 100-120 días. No secado, que para min é importante, é para restablecer os aplomos dos animais, afrontar todo o período transitorio que é o secado e o primeiro mes de lactación, para que estean coas máximas garantías desde o punto de vista da saúde podal e tamén para tratar lesións primarias ou iniciais. Na metade de lactación,

“O OBXECTIVO PRINCIPAL DO RECORTE FUNCIONAL É RESTABLECER A ESTRUTURA IDEAL DO PEZUÑO”

é para volver restablecer os aplomos se é necesario, para que poidan acabar a lactación coas máximas garantías e, o mesmo, se hai lesións iniciais, para poder solucionalas. Esta é unha estratexia que ten a principal vantaxe de que hai un bo control da saúde dos animais e revisas os aplomos en dous momentos críticos. Con todo, ten unha desvantaxe: é dificultoso en granxas que teñen un tamaño medio ou pequeno, polo número de animais por visita e polo número elevado de visitas ao longo do tempo, que produce un estrés no rabaño.

A segunda estratexia é recortar todos os animais do rabaño dúas veces ao ano. Con isto temos un bo control dos aplomos, que sería a principal vantaxe. A desvantaxe é que en ganderías moi grandes se che poden escapar os animais e que teñan os pezuños longos nalgún momento. Se se selecciona este método, é moi importante que, á parte de facer un recorte funcional, se leve un bo control das vacas coxas con visitas periódicas de recorte terapéutico.

Outra estratexia que se utiliza é recortar as vacas dunha forma periódica, con visitas do podólogo semanal ou mensualmente. A súa principal vantaxe é que tes un bo control dos animais, sobre todo dos coxos, pero tamén é unha desvantaxe, porque podes focalizar o traballo do recorte só nas vacas coxas e esquecer un pouco o recorte funcional.

Son eficientes os baños de pezuños para as enfermidades podais infecciosas?

Viuse que o baño de pezuños é o método máis efectivo á hora de previr lesións de orixe infecciosa, pero hai que ter claro que é un método de prevención e non de curación. Se o utilizas da maneira correcta e tes en conta o deseño do baño, o manexo, o número de pases e o volume por vacas, será unha ferramenta indispensable á hora do control das lesións podais.

Con respecto ao deseño doutras instalacións existentes nas ganderías, coma os bebedoiros, os cubículos etc., que recomendacións farías para asegurar a saúde podal dos nosos animais?

En canto aos bebedoiros, é importante ter en conta que beber auga é un factor limitante, así que ten que haber suficientes puntos de auga para que os animais non se acumulen e non teñan interaccións nin pelexas por beber; ás veces ocorre que, por exemplo, queren beber dez vacas ao mesmo tempo e van só as que teñen un rango social máis forte. Ao aumentar o número de bebedoiros na instalación xa reducimos esas interaccións non desexadas.

Con respecto á cornadiza, o mesmo: ten que haber unha por animal para que todos, se o desexan, poidan comer no mesmo momento, e esta ten que estar axustada segundo o tamaño das vacas; debería estar un pouco inclinada. Tamén favorece a alimentación dos animais que o comedeiro estea máis elevado que o chan onde están a pisar as vacas: comerán máis rapidamente, o cal desembocará en que estean menos tempo de pé, que é o que nos interesa.

Por último, os cubículos tamén inflúen na saúde podal e poden ser un factor de risco ao estar directamente relacionados co tempo que as vacas pasan deitadas. Se son cómodos, os exemplares quererán estar alí e pasarán menos tempo de pé: isto reducirá o risco de xerar presións non desexadas sobre o pezuño e non haberá accidentes á hora de tombarse ou de levantarse.

Como deben ser as instalacións da recría para favorecer a súa saúde podal?

Sempre se tendeu a pensar que o que é bo para as vacas, tamén o é para a recría. Porén, actualmente está a aparecer un tipo novo de lesión: os pezuños mediais en forma de espiral, cando tradicionalmente era nos laterais. Descubriuse que empeza en idades moi temperás.

Para intentar evitar este problema, aconséllase que as xovencas teñan unha alimentación libre en lugar de cornadizas durante o máximo tempo posible, que os chans non teñan moita tracción para intentar evitar que exerzan un exceso de presión sobre os pezuños mediais á hora de alimentarse e, no caso de que haxa cubículos, evitar usar area: esta cae nos corredores e pode estimulalas a que exerzan máis presión ao ter máis tracción buscando alimentarse. É importante que as instalacións estean ben deseñadas tendo en conta o tamaño de crecemento de cada etapa do animal para que non haxa que exercer forzas excesivas. Finalmente, hai que arrimar bastantes veces a comida, para que tampouco teñan que facer ese esforzo excesivo sobre os pezuños mediais para alimentarse.

Que impresión che están xerando estas xornadas? Paréceche unha boa iniciativa que pode influír de maneira positiva no sector para difundir e ampliar coñecementos? Estas xornadas parécenme unha moi boa iniciativa por parte de Seragro. É unha forma de concentrar os gandeiros e a xente involucrada no sector do vacún para aprender das cousas novas que van saíndo ou lembrar o que todos xa sabemos. Creo que é positivo para a educación de todo o sector; ademais, teñen moito éxito e vexo que cada ano vén máis xente, o cal resulta beneficioso.

Por ti, los primeros.

Anticipa tu PAC 1 con la ayuda de nuestros especialistas Agro y llévate la suscripción al Cuaderno de Campo Digital 2 .

1. Operación sujeta a previa aprobación por parte del banco. Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es

2. Oferta válida hasta el 31/12/2024, una suscripción por cada NIF/CIF y por anticipar un mínimo de 2.500€. Suscripción válida hasta el 31/12/2024. La promoción no incluye retribución en efectivo. Retribución en especie a efectos fiscales y sujeta a ingreso a cuenta según normativa fiscal vigente.

JOSÉ LAFUENTE, DIRECTOR XERAL DE KUHN DURANTE OS ÚLTIMOS 17 ANOS

“Hai que producir máis con menos e para iso debemos incorporar a tecnoloxía á maquinaria agrícola, ao campo e á gandería”

José Lafuente foi director xeral de Kuhn Ibérica durante os últimos 17 anos e unha figura clave para alcanzar o éxito que tivo a marca no noso país. A última edición da Feira Internacional da Maquinaria Agrícola (FIMA) significou algo especial para el, pois no último día de feira deixaría atrás a súa grande etapa profesional para xubilarse e comezar unha nova andaina na súa vida persoal. Aproveitamos a ocasión para facer un repaso de toda a súa traxectoria e analizar o futuro do sector.

Antes de nada, como están a ser estes últimos días de traballo e dedicación profesional? Supoño que con sentimentos encontrados. Si. Están a ser días moi intensos e á vez moi emotivos. Xa tomei a decisión de despedirme en FIMA porque

aquí teño a posibilidade de encontrarme coa competencia, cos meus compañeiros, tanto de Kuhn Ibérica como das fábricas, coa nosa rede de concesionarios, e cos clientes, pois ao longo da miña carreira profesional coñecín moitos agricultores e

gandeiros de todo o país e apetecíame non despedirme por e-mail, que é moi frío, ou incluso por WhatsApp, senón despedirme persoalmente. Efectivamente, está a ser moi emotivo, porque, ademais, estou a vervos a todos durante estes días.

Poderiamos comezar facendo un breve repaso pola súa traxectoria profesional?

Empecei moi novo. Traballaba e estudaba pola noite, e xa nese momento tiven a sorte de empezar a traballar nunha empresa, onde co exemplo dos meus compañeiros espertou bastante o meu instinto comercial. Despois, comprendín que para dedicarme á venda tiña que formarme para saber vender produtos de distintos prezos. Pode ser tan fácil ou difícil vender un produto dunha peseta como dun millón de pesetas daquela.

Intentei, para o meu oficio, adquirir eses coñecementos e finalmente aterrei na agricultura a comezos dos anos 80 nun concesionario en Huesca, onde xa tiven o primeiro contacto con Kuhn, porque tiñamos varias marcas, en Kuhn vimos algo diferente e empecei a vender os seus produtos.

Despois, pasei unha curta etapa no sector do automóbil, onde si teño que dicir que comercialmente me afinaron, porque nese tempo se levaba máis a formación do persoal e, sobre todo, a técnica de venda.

En Vaca.tv

Logo, por medio dun vello colega da competencia, chamáronme dun concesionario novo de maquinaria agrícola en Huesca. O primeiro que lles dixen foi que non volvía, porque no sector do automóbil estaba quente no inverno e fresco no verán; pero insistiron e, valoreino coa miña muller, que me coñecera na maquinaria agrícola, e díxome: “Se é o que che gusta, volve”. Alí estiven sete anos ata que xurdiu a posibilidade de entrar a traballar no primeiro equipo de Kuhn Ibérica, coa súa fundación en 2003.

Estiven como delegado comercial ata 2005. Entón, ofrecéuseme o posto de xefe de vendas e, en 2007, o de director xeral. Desde ese momento ocupei o cargo ata o pasado agosto e estes últimos meses fun aterrando pouco a pouco como asesor sénior, que é o posto que me correspondeu para acompañar o novo director xeral nos primeiros tempos, aínda que nós nesta empresa facemos as cousas con moitísimo tempo e xa levamos tres anos co proceso da sucesión.

Como lembra a chegada de Kuhn a España?

Aquilo foi unha revolución, porque aparecemos cunha fórmula, que xa se utilizaba noutros países con Kuhn, baseada en precampañas.

Mentres os concesionarios estaban acostumados a que co importador ou cos importadores pedían unha unidade e despois tiñan o mesmo desconto para o resto da campaña, nós contabamos con condicións moi vantaxosas xa en precampaña. Hai que ter en conta que fabricamos todos os anos, mínimo, 60.000 máquinas. Aí ten que haber moita orde e moita programación, pero rapidamente a rede de Kuhn entendeu o sistema, a fórmula, e ata hoxe. Seguramente, aqueles inicios foron un piar fundamental para o éxito de Kuhn en España, para rematar como líder do mercado como marca única.

A que retos se tivo que enfrontar o mercado da maquinaria agrícola por aqueles anos?

Non falabamos de todo o que falamos hoxe, pero internamente si que xa viñamos traballando en todas as ideas da dixitalización, viamos que o sector ía ter que enfrontarse a eses retos; non tanto así na gandería, porque para min, dentro do que é a agricul-

“TEMOS PERSOAL QUE VÉN DA AGRICULTURA, DA GANDERÍA, DA MAQUINARIA AGRÍCOLA, XENTE DE ALDEA QUE COÑECE AS NECESIDADES DO AGRICULTOR E DO GANDEIRO PORQUE AS VIVIU”

tura e a gandería no noso país, a gandería xa ía un paso por diante. Esa necesidade que ten o gandeiro do tempo abre o espectro a que hai que avanzar e modernizarse dalgunha maneira. O maior reto era chegar aos cultivos e transmitir iso mesmo.

Como foi a súa posterior expansión? En canto á expansión no país, contamos cos concesionarios que había nese momento, pero xa comprendemos que para a nosa fórmula de distribución necesitabamos máis rede, máis concesionarios.

España, xeograficamente, era e é complexa, e para nós un concesionario tiña eficacia en 50 quilómetros á redonda da súa base. En algúns lugares, había que traballar incluso sobre 25 quilómetros, porque a orografía non permitía que os clientes chegasen tan facilmente.

Entón o que fixemos foi crear a nosa propia rede de concesionarios ata arrincar co proxecto dos Kuhn Center. Por exemplo, na zona noroeste do país –Galicia, Asturias, Cantabria– é onde máis Kuhn Center temos a día de hoxe.

O primeiro foi en Lugo, Talleres Churrillo, unha fermosa instalación, un concesionario que debe levar 45 anos vendendo a nosa marca, e cando llo propuxemos non o pensou nin un segundo.

A sede central está en Huesca e a elección do lugar non foi algo anódino. É certo que esta decisión está moi ligada á filosofía de Kuhn? Empezamos en Madrid porque buscabamos unha referencia a nivel nacional e intentamos localizarnos o máis cerca do campo, non dentro da capital.

Tíñase barallado tamén algunha outra localización nese momento, pero axiña comprendemos que non estabamos tan ben localizados, porque non conseguiamos o persoal que nós necesitabamos, con todos os meus respectos para a xente de Madrid, que hai profesionais marabillosos para todo; pero nós somos do campo, da gandería.

En todos os países, dentro das nosas empresas, temos persoal que vén da agricultura, da gandería, da maquinaria agrícola, xente de aldea que coñece as necesidades do agricultor, do gandeiro, porque as viviu na súa casa, con xente que leva moitos anos na maquinaria agrícola e comprende o medio.

Entón, despois de barallar varias localizacións novas como foron Castela e León, Aragón e Cataluña, decantámonos por Aragón, por estar no campo e porque xa tiñamos unha experiencia bastante grande en canto a desenvolvemento de máquinas, probando prototipos na provincia de Huesca principalmente, onde

O último exemplo da relación de colaboración que existe entre Kuhn Ibérica e a Escola Politécnica Superior de Huesca foi a doazón dun arado seccionado que servirá como ferramenta educativa nas clases relacionadas con estudos de agricultura

“VOUME CONTENTO PORQUE TODO O TRABALLO QUE REALIZAMOS DURANTE TANTOS ANOS VAI AXUDARLLES MOITÍSIMO AOS NOVOS AGRICULTORES E, EN DEFINITIVA, A TODO O PAÍS, A SER MÁIS COMPETITIVOS”

sempre atopamos clientes con moita intensidade de traballo, con moita disposición para axudarnos.

Estes foron os motivos e, ademais, o noso concesionario na cidade de Huesca facilitounos o acceso para comprar unhas instalacións que estaban construíndo.

A día de hoxe, o noso persoal, desde o seu posto de oficina, está vendo o campo, vén andando ou en bicicleta traballar e ten calidade de vida.

Ademais, conseguimos empregados con coñecemento do medio e iso axudounos moitísimo a crecer durante todos estes anos, sobre todo desde 2009, que foi cando nos trasladamos a Huesca.

Se falamos de evolución, que cifras podemos destacar?

Na primeira campaña, en 2003, a rede de concesionarios entregoulle a cliente final 980 máquinas e facturamos 10.200.000 euros. Na pasada campaña, que rematou o 31 de agosto, contando coa evolución da dimensión das máquinas, entregamos as mesmas unidades, pero facturamos 21.400.000 euros. A previsión de crecemento para este ano é dun 5 % máis.

Durante todos estes anos a evolución veu dada, por suposto, por movementos de tarifas, sobre todo do IPC e dalgún momento puntual como a pandemia, na que as tarifas evolucionaron máis bruscamente con aquela situación de falta de compoñentes, e tamén pola dimensión das máquinas. Cada vez temos máis clientes grandes, máis empresas de servizos. Neste sentido, somos especialistas, porque vimos investindo moito en I+D+i, en desenvolver novas máquinas para cubrir as necesidades dos clientes e da agricultura.

Efectivamente, Kuhn foi referente na incorporación de novidades ao mercado. ¿Que importancia lle deu a marca á dixitalización?

Para entender a importancia que supón para nós podo dicirvos que nos últimos dez anos investimos 400 millóns de euros en investigación e desenvolvemento e outros 400 millóns de euros na modernización

e ampliación das nosas plantas de produción en todo o mundo. Investimos 800 millóns de euros para poder presentarlles aos nosos clientes unha ampla gama de servizos e de produtos relacionados coa incorporación da tecnoloxía á maquinaria agrícola.

Sen ir máis lonxe, xa estamos comezando a presentar o robot Aura, que é unha revolución en canto á alimentación, e na feira de Hannover presentamos a Karl, que é o noso robot para os grandes cultivos, é a revolución do apeiro. Karl vai ser un punto e á parte na tecnoloxía incorporada á maquinaria agrícola, porque é autónomo, como o é Aura para a gandería, pero aquí quen decide, quen dá as instrucións, é o apeiro.

Entendo que cada paso supuxo un grande esforzo, adaptación e formación por parte dos profesionais. Como o viviu?

Temos moi claro que o noso persoal ten que estar formándose continuamente. Ademais, axúdanos moito esa filosofía de contratar persoas novas do medio para formalas desde a base e que en Huesca temos a facultade de agrónomos, que nos facilita profesionais cunha gran formación. Así, é moito máis fácil que o noso persoal dea o talle.

Se tivera que destacar unha máquina de todos estes anos de traxectoria, cal sería?

A gama de forraxe, porque é o noso piar. Nós somos líderes no mundo e en España na gama de forraxe e, nas miñas épocas de comercial, vendín moitas segadoras, moitos restrelos, que o que me trouxeron é o poder coñecer a moitos grandes amigos do sector.

É certo que hai moitas máquinas ás que lles teño agarimo, pero quedo coa forraxe.

¿En que punto nos encontramos, en que punto cre que deixa o sector e cara onde terán que camiñar todos os seus compañeiros?

Estamos nun momento dun cambio importante, que non se dará tan rapidamente como se pensaba, porque

é que non podemos pasar da 2.0 á 5.0 de hoxe para mañá, pero quedo con que estes días, nos que estiven nalgunha manifestación apoiando os nosos clientes, e vin moita xente nova. Quedo con que os seus pais ou os seus tíos ou quen gobernase a explotación familiar entendesen que hai que darlles paso, porque nos anos atrás marchou xente do sector porque non se terminaban de entender o pai, o fillo, o tío ou o sobriño.

Afortunadamente, estou a ver iso e é moi motivador, porque xa temos diante, esixíndonos tecnoloxía, aqueles que naceron co teléfono na man.

Entón, nos próximos anos poderemos avanzar máis, por suposto, sempre que escoiten aos seus antecesores porque lles van dar moi bos consellos, iso si.

Vou contento por iso, porque todo o traballo que estivemos realizando durante tantos anos os que nos dedicamos á maquinaria vai axudar moitísimo aos mozos agricultores e, en definitiva, a todo o país.

É moi importante aplicar a agricultura de precisión no país para sermos máis competitivos, porque o mercado así nolo demandará. Hai que producir máis con menos e para iso debemos incorporar a tecnoloxía á maquinaria agrícola, ao campo e á gandería.

Moitas grazas, Pepe, por esta valoración esperanzadora que nos dás. Foi un verdadeiro pracer poder traballar xuntos e desde Vaca Pinta estamos convencidos de que este vai ser o camiño a seguir. Agradecémosche enormemente o teu traballo e o teu esforzo neste sentido e desexámosche o mellor para esta nova etapa.

Grazas a vós e anímovos a que sigades polo camiño que ides, porque é enriquecedor ver nos vosos medios, en Vaca Pinta, en Vaca TV, nas vosas publicacións, que lle dades unha volta a isto e que estades continuamente traballando para axudarlle ao sector, porque sodes moi profesionais, os vosos artigos son moi precisos e moi interesantes. Anímovos a que continuedes por aí durante moitos anos.

Xornada de portas abertas de Lely

Un sistema

de

traballo máis tranquilo

EN VÍDEO!

en Compte Isern grazas ao

tráfico libre

Tres Lely Astronaut A5 son os robots dos que dispoñen os propietarios de Compte Isern, unha gandería familiar situada en Vic, moi preto de Barcelona. Jordi Compte é socio do negocio xunto coa súa muller, seu pai e seu fillo. Para as tarefas diarias da gandería contan coa axuda de algúns empregados; aínda que antigamente contaban con máis persoal e xa alcanzaban os tres muxidos diarios, agora séntense moito máis tranquilos e cómodos co muxido robotizado.

Lely organizou no mes de febreiro unha xornada de portas abertas nunha gandería de referencia en Cataluña: Compte Isern, situada en Vic (Barcelona), para ensinarlles aos visitantes o funcionamento dos Lely Astronaut A5 e do Lely Juno que posúen nesta explotación. Actualmente teñen 250 vacas en lactación –das cales case 190 se moxen en robot – e aproxímanse aos tres muxidos diarios, cunha produción de 45 kg de leite por vaca ao día. Os animais distribúense en tres lotes diferenciados, cun robot en cada un deles.

UN ANO DE MUXIDO ROBOTIZADO

Os dous primeiros A5 instaláronos en Mas Isern hai xa máis dun ano, cunha diferenza dun mes entre os dous e, seis meses despois, decidiron implementar na granxa unha terceira unidade. Así pois, combinan o muxido robotizado coa sala de muxidura, que aínda manteñen e utilizan.

O principal motivo polo que decidiron levar a cabo este cambio no negocio foi para buscar un sistema de traballo un pouco

menos estresante: “Non somos unha grande explotación e custa manexar unha media de tres muxidos diarios, así que decidimos optar polo robot para conseguir máis tranquilidade no traballo”, explicou Jordi Compte, un dos propietarios da granxa.

MÚLTIPLES BENEFICIOS COS ASTRONAUT

Desde Compte Isern puideron observar durante todo este tempo que vantaxes lles outorgou o muxido robotizado.

Compte manifestou que “de momento mantivemos a produción e a melloramos un pouco; non é sinxelo mellorar cando xa estás en tres muxidos ao día de media. Ademais, o robot dános liberdade tanto para nós coma para o gando”.

Outro dos beneficios que destacou Jordi Compte dos robots foi a información que consegues con eles: datos de ruminación, inxestión, mamites, temperatura… “Cunha ollada á pantalla, xa case sabes que vaca está enferma”, afirmou.

Arnau Compte, Montse Colom e Jordi Compte, socios de Compte Isern

Os robots de Lely resultan ser tamén moi fiables na granxa: “Ao día teñen unha media dun fallo ou quizais de dous”, apuntou Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely no País Vasco, Navarra e Cataluña.

POR QUE LELY? A IMPORTANCIA DO TRÁFICO LIBRE

A razón máis significativa pola cal escolleron Lely fronte a outras opcións e compañías foi polo benestar dos animais dentro do robot. Outro modelo de muxidura que se ve moito pola zona é o de batch milking, o cal os socios de Mas Compte descartaron por completo: “Para unha gandería como a nosa non é rendible, á parte de que segues traballando nun sistema de sala de muxidura: as vacas van a unha sala a esperar. Non teñen a liberdade que teñen co tráfico libre”.

Así pois, os bos resultados que se conseguen nas explotacións que con-

fían nos Lely Astronaut, como é o caso de Mas Isern, débense en gran parte ao sistema de manexo de tráfico libre, concepto que Lely tivo en conta desde os seus inicios, tal e como sinalou Alberto Sánchez, responsable de vendas e márketing de Lely Center Los Corrales. Unai Etxaiz explicou neste sentido que así as vacas van descansar, comer e beber cando elas queren, o cal redunda nunha maior produción, menos man de obra e mellora a vida do gandeiro e o comportamento dos animais; nesta explotación, de feito, obsérvase que os exemplares están moi tranquilos. “En definitiva, conseguimos que as vacas sigan sendo vacas”, destacou Etxaiz.

“Se os animais están cómodos no robot, hai uns bos datos de produción e posúen unha alimentación óptima, non fai falta moito máis. Con Lely, a vaca vaise muxir cando quere e como quere”, concluíu Jordi Compte.

O PROCESO DE INSTALACIÓN DOS ROBOTS

Pedro García é o coordinador de proxectos de Lely en Cataluña e tamén asistiu á xornada de portas abertas. O seu traballo consiste, principalmente, en acompañar ao gandeiro durante a obra e a instalación do robot. “O noso traballo empeza desde que se produce a venda por parte do comercial ata que empeza a funcionar o robot”, relatou García.

Deste xeito, toda a parte que leva de obra civil un robot, desde a realización dos muros aos desaugadoiros, pasando pola escavación e polos temas relacionados coa luz e a auga, que son necesarios para o funcionamento da máquina, son responsabilidade do coordinador de proxectos.

O primeiro paso é definir o lugar onde irá o robot falando co gandeiro, “sempre atendendo a dous principios básicos de Lely: o tráfico libre e o confort animal”, puntualizou García, que tamén expresou que isto é importante porque adoita desembocar en que as vacas visiten máis o robot. “A longo prazo, os gandeiros observan por eles mesmos que aplicar estes principios é o correcto”, engadiu.

“O robot é unha máquina feita para o benestar das vacas e o que é mellor para elas tamén o vai ser para o gandeiro”, razoou o coordinador de proxectos.

Alberto Sánchez, Unai Etxaiz e Pedro García, equipo de Lely

Tamén posúen o arrimador de comida Lely Juno

Por que é importante incluír lácteos na nosa dieta?

A ciencia e a medicina ditaminaron que o consumo de lácteos trae consigo contrastados beneficios saudables. Na actualidade, debemos ter coidado coas loiadas que se estenden pola sociedade sobre estes produtos e lembrar que as bebidas vexetais non substitúen os lácteos e que a intolerancia á lactosa non nos impide tomalos. De feito, unha dieta sa e equilibrada implica a inxestión de 2 a 4 racións destes produtos cada día.

AInterprofesional Láctea (InLac) pon de manifesto, dentro da campaña “Conta cos produtos lácteos europeos” e a través das declaracións de Rosa María Ortega e Rosaura Leis, as razóns médicas e cientí cas polas que resulta bene cioso inxerir tres racións de lácteos ao día entre leite, queixo e iogur. Estas expertas de referencia internacional alertan sobre as loiadas e falsas crenzas que penalizan inxustamente o seu consumo, a pesar do seu carácter esencial para previr certas enfermidades.

“Son unha fonte importante de proteínas, minerais, vitaminas, áci-

dos graxos, compoñentes antioxidantes, antiin amatorios ou péptidos bioactivos; ademais, estudos recentes indican que modulan favorablemente a composición da microbiota intestinal” a rma a doutora en Farmacia, catedrática de Nutrición e membro do Comité de Sustentabilidade Láctea da InLac e de diversas asociacións nacionais e internacionais, Rosa María Ortega.

Tal e como valora Ortega, a inxestión recomendada de lácteos é de 2 a 4 racións ao día. Con todo, unha maior será compatible con grupos que teñen as necesidades de calcio máis elevadas, como adolescentes,

embarazadas, persoas en idades avanzadas, deportistas… “A posibilidade de alternar a toma de diversos alimentos como o leite, o iogur ou o queixo facilita alcanzar o consumo aconsellado”, explica.

O PERIGO DOS FALSOS MITOS

Así mesmo, Rosa María Ortega chama a atención sobre as falsas crenzas dos consumidores que pensan de forma errónea que estes alimentos se poden substituír facilmente por outros. Lembra esta experta, por exemplo, que as bebidas vexetais non substitúen de ningún xeito o leite nin outros lácteos: “As bebi-

das de soia, améndoa ou avea poden tomarse dentro dunha alimentación correcta, pero sen perder de vista que son vexetais e nunca lácteos. Algunhas están enriquecidas con calcio e outros nutrientes para aproximalas na súa composición ao leite, pero o produto resultante nunca será igual”, puntualiza.

Outro dos temas que inflúe considerablemente na toma dos lácteos nos últimos tempos é a intolerancia á lactosa. Ortega expón, neste sentido, que as persoas con intolerancia á lactosa poden inxerilos perfectamente ao elixir versións con menor contido ou libres dese azucre, “polo que non hai razón para suprimir o seu consumo por iso; de feito, moitas veces esta intolerancia nin sequera se diagnostica correctamente, senón que foi asumida polo individuo cos seus coñecementos e percepción, o que, en moitos casos, demostrou ser un diagnóstico erróneo”, aclara a experta sobre este asunto.

A xuízo de Ortega, son alimentos valiosos que non deben ser excluídos da dieta, dado que o consumo de leite, queixo e iogur no marco da dieta mediterránea ou atlántica e un estilo de vida activo se asocian con grandes beneficios na saúde. “Pola contra, as mensaxes que circulan sobre os perigos asociados á súa inxestión son erróneos”, avisa.

Pola súa banda, a doutora Rosaura Leis, catedrática da Facultade de Medicina na Universidade de Santiago de Compostela e membro do Comité de Sustentabilidade Láctea da InLac, corrobora que o abandono dos lácteos é un erro que hai que evitar. “Facer unha restrición alimentaria na nosa dieta non é algo superfluo, xa que supón cambios no patrón alimentario e pode representar un risco nutricional importante”, advirte esta experta de referencia.

UNHA DIETA EQUILIBRADA, CON TRES LÁCTEOS AO DÍA

Estes alimentos formaron sempre parte das dietas tradicionais saudables e sustentables, que explican en boa parte, tal e como subliña Leis, o motivo de por que temos unha alta esperanza de vida no noso país e en comunidades como Galicia, que goza dunha lonxevi-

UNHA DIETA SA E EQUILIBRADA INCLÚE DE 2 A 3 RACIÓNS DE LÁCTEOS AO DÍA EN NENOS E ADULTOS

dade na súa poboación similar á do Xapón. A experta destaca tamén a especial importancia de non descoidar a súa inxestión nas primeiras etapas de vida, ao ser “un alimento fundamental para o crecemento e o desenvolvemento dos nenos e para unha boa mineralización ósea”. Rosaura Leis sinala que a evidencia científica aconsella tomar unha media de tres lácteos ao día durante toda a vida: “De feito, estes alimentos proporcionan unha inxestión de macro e micronutrientes que axudan a cumprir as recomendacións para manter unha boa saúde. Son a principal fonte de calcio, pero tamén de vitaminas liposolubles, proteínas de alto valor biolóxico e compoñentes bioactivos; isto sen esquecer as graxas dos lácteos, xa que cada vez máis investigacións científicas observan a súa asociación cun menor risco de sufrir certas enfermidades”.

Así pois, unha dieta sa e equilibrada inclúe de 2 a 3 racións de lácteos ao día en nenos e adultos, e de 3 a 4

en certas etapas da vida ou nalgúns casos concretos de colectivos con necesidades adicionais, tal e como apuntan ambas as expertas. Unha ración de leite equivale a entre 200 e 250 mililitros, é dicir, unha cunca ou un vaso; a de iogur sitúase nos 250 gramos, que son dous iogures; a porción de queixo semicurado ou curado recomendada aproxímase aos 30 gramos e, no caso do queixo fresco, chega ata os 60.

Neste contexto, Leis concluíu con que non debemos esquecernos de que unha das enfermidades máis prevalentes e dexenerativas durante a idade adulta é a osteoporose: “Cunha adecuada inxestión de lácteos poderemos alcanzar un máximo pico de masa ósea ao final da adolescencia, aínda que logo deberemos manter o seu consumo ao longo de toda a nosa vida”.

¿A qué aspectos clave presta atención el sistema Nanta Dairy Robot

Nanta Dairy Robot aporta una herramienta de evaluación de la eficiencia del robot de ordeño que permite el seguimiento y la valoración de una amplia variedad de factores. De esta manera, es posible identificar las oportunidades de mejora y las alarmas alejadas de las recomendaciones de Nanta, que limitan la eficiencia del robot y, por tanto, la rentabilidad de la granja. En esta segunda parte, ahondamos en los parámetros analizados relativos a las instalaciones y a los indicadores clave de rendimiento.

LA DENSIDAD DEL REBAÑO

La densidad de las vacas en el lote de lactación afecta a la rentabilidad de la granja, ya que influye en el comportamiento del animal, en cómo usa su tiempo, en su salud y en la producción de leche.

Habitualmente, pasan de 10 a 14 horas/día acostadas, pero cuando se ven privadas de este tiempo, los niveles de cortisol en sangre asociados con el estrés aumentan, mientras que los niveles de hormona de crecimiento relacionados con la producción de leche disminuyen. De hecho, las vacas priorizan el descanso sobre otras actividades diarias y sacrificarán el tiempo de alimentación y los comportamientos sociales para maximizar su reposo. Para generar este tiempo, deben tener acceso a un cubículo cómodo y con una densidad de animales ≤100 % (cierto nivel de sobrepoblación es aceptable, pero no debería exceder el 120 % o 1,2 vacas/cubículo).

Para analizar el porcentaje de vacas primíparas, el punto de referencia debe ser <30 % y el ideal financiero es del 25 %.

LOS CUBÍCULOS

(II)?

LOS TRES PILARES EN LOS QUE SE BASA NUESTRO MODELO

Trabajo de consultoría. Nuestro equipo de técnicos especializados en alimentación y manejo de robots le ofrecen un soporte personalizado para optimizar el rendimiento del robot y de sus vacas.

Diseño de un plan de alimentación personalizado. Combinamos los forrajes de la granja y un concentrado para el carro unifeed con un pienso para robot llamado Dairy Robot.

Análisis continuo de los principales parámetros e indicadores proporcionados por los robots para identificar las oportunidades de mejora y las alarmas de su granja.

Las novillas suelen producir entre un 75 y un 80 % de la cantidad de leche que generan las multíparas. Las novillas suelen ser más nerviosas y van al robot muy a menudo (especialmente con tráfico libre), lo que resulta en altos rechazos y, por lo tanto, reduce el tiempo de ordeño del robot.

Los cubículos deben estar bien mantenidos y secos para ayudar a que las vacas estén limpias y reducir las lesiones en los corvejones. También deben ser cómodos para que estén tumbadas y no de pie, lo que dificulta el paso de primerizas y, por tanto, aumenta el tiempo entre ordeños. Así mismo, asegurar unas ubres limpias y libres de pelos es importante, ya que reducirá el tiempo de preparación y contribuirá a limitar el tiempo en el box.

Por el contrario, si la granja tiene problemas de jerarquía, irán menos al robot por tener un orden social más bajo, harán menos visitas y bajarán la frecuencia de ordeño/día.

Más info

EL AGUA, LA VENTILACIÓN Y LA INCIDENCIA DE COJERAS

Se debe suministrar agua dulce y limpia en todo momento con un mínimo de 10 centímetros lineales de bebedero por vaca. Así mismo, la ventilación debe permitir el control de la temperatura y la humedad en épocas de estrés por calor. Lo ideal es disponer de un ventilador justo encima del robot que dirija el aire hacia la zona de la grupa de la vaca. Por otra parte, la incidencia de cojeras es relevante en las granjas con robot. Las vacas cojas no suelen ir voluntariamente a ordeñarse y, generalmente, retrasan y reducen la frecuencia de ordeño.

EL ACCESO AL ROBOT

El establo debe tener el espacio adecuado para permitir a todas las vacas un fácil acceso al robot, sin escalones que dificulten su entrada y salida. El área que está delante del robot debe ser lo suficientemente grande como para evitar problemas (debe haber 5,5 metros entre el robot y la última fila de cubículos).

KPI’S ANALIZADOS

Días en leche (DEL). Están estrechamente relacionados con la duración del período seco y son un buen indicador de la eficiencia reproductiva y el manejo del rebaño. El promedio para 12 meses es de 160 a 170 días. Cada día por encima de los 160 resulta en una pérdida de 0,1 kg/vaca/día.

Vacas >45 kg de leche. Cuando el valor está entre el 5 y el 15 % indica que la nutrición no es limitante. Si hay menos del 5 % de vacas, podría significar que la nutrición está limitando la producción, que hay falta de comida en el pesebre o que se arrima pocas veces, que tenemos permisos de accesos al robot o tablas de alimentación incorrectas o que la frecuencia de ordeño es demasiado baja (<2,5/vaca/día).

Porcentaje de vacas primíparas. El punto de referencia debe ser <30 % y el ideal financiero es del 25 %. Las novillas suelen producir entre un 75 y un 80 % de la cantidad de leche que generan las multíparas. Además, acostumbran a ser más nerviosas y van al robot muy a menudo, lo que resulta en altos rechazos y, por lo tanto, reduce el tiempo de ordeño del robot.

El pico de producción. Lo ideal es que sea del >75 % al <80 %. Valores inferiores al 75 % indican que las novillas no alcanzan el pico de producción deseado y habrá que revisar su desarrollo durante el parto, la energía de la ración, las tablas de leche, la adaptación al robot y sus accesos. Si la ratio es superior al 80 %, esto es señal de que las multíparas no llegan al punto máximo de producción de leche, por lo que se debe observar la condición corporal durante el primer mes postparto, el programa de transición y las incidencias de enfermedades metabólicas, la digestibilidad de los forrajes y las tablas de leche.

En Nanta estamos orgullosos de ofrecer un soporte de consultoría total sobre la alimentación y el manejo del ordeño en robot. Contamos con un equipo de técnicos con un excelente conocimiento y una amplia experiencia en el manejo de las granjas con robot, los cuales están en continuo proceso de aprendizaje e intercambio de conocimientos con todos los proveedores de robots de ordeño para mejorar los resultados técnicos y financieros de las granjas robotizadas.

Cualquiera que sea el momento en el que se encuentre, ya sea si está pensando en instalar su primer robot de ordeño o si tiene un robot desde hace muchos años, estaremos encantados de trabajar con usted y ayudarle a sacar la máxima rentabilidad a su inversión.

La densidad del rebaño afecta al comportamiento y la salud de los animales y, por consiguiente, impacta en el rendimiento de la granja

Calidad y composición del pellet del robot. Nanta ha desarrollado piensos específicos para el robot de ordeño llamados Dairy Robot que, con una ración PMR equilibrada, consiguen unos impresionantes resultados gracias al tipo y la calidad del pellet. El denominador común es que la calidad del gránulo, la combinación de ingredientes específicos y la palatabilidad sen excelentes. Son la “golosina” necesaria para que las vacas hagan más visitas al robot.

O papel das ADSG nos programas sanitarios, o manexo da recría e a xestión de datos centraron a Xornada Técnica de Africor Lugo e Vaca Pinta

A reunión, celebrada na Facultade de Veterinaria de Lugo, incluíu no seu programa oito exposicións e unha mesa redonda cos relatores do día. O manexo de enfermidades coma a EHE e a BVD, a integración de novas tecnoloxías de intelixencia artificial en granxa e as prácticas aconsellables para o coidado das xatas lactantes foron algúns dos aspectos tratados na sesión.

Africor Lugo e a revista Vaca Pinta celebraron o xoves 29 de febreiro no auditorio da Facultade de Veterinaria de Lugo a súa xornada técnica anual. Os relatores desta edición puxeron o foco en temáticas como a enfermidade hemorráxica epizoótica (EHE), a diarrea vírica bovina (BVD), o manexo da recría, a xestión dos datos en granxa, os programas sanitarios e o papel das Agrupacións de Defensa Sanitaria Gandeira (ADSG) en Galicia.

EHE, BVD E PROGRAMAS SANITARIOS OBRIGATORIOS E VOLUNTARIOS

O encontro comezou cun relatorio de José Bernardo, director territorial de Agroseguro na zona noroeste, quen se centrou na evolución da implantación do seguro agrario en Galicia e describiu o seguro para cultivos forraxeiros, de grande importancia na nosa comunidade. “Hoxe en día non se entende unha explotación de leite en Galicia sen un cultivo de millo e, produto diso, este tipo de contratacións foi medrando.

Concretamente, o ano pasado o capital asegurado en todas as liñas de Galicia rozou os 1.000.000.000 de euros”, destacou Bernardo.

A continuación, subiu ao estrado Manuel Morales, responsable da sección de vacún do equipo veterinario de Oceva SC, referencia na provincia de Zamora, para repasar a situación actual da enfermidade hemorráxica epizoótica (EHE), así como para compartir as súas experiencias coa mesma e para adiantar as recomendacións que se valoran

LA GENÓMICA PERMITE INCREMENTAR LA FIABILIDAD DE LOS ÍNDICES GENÉTICOS DESDE UN 35 % APROXIMADAMENTE, QUE PUEDEN TENER LOS ÍNDICES DE PEDIGRÍ, HASTA VALORES PRÓXIMOS AL 70 %

A EHE ESTÁ TENDO, DESDE O ANO PASADO, UN FORTE IMPACTO NA SAÚDE

E NO RENDEMENTO ECONÓMICO NAS GRANXAS

La cetosis es

más

común de lo que piensas

para facerlle fronte. “Trátase dunha enfermidade que ata certo punto é descoñecida e que este ano nos pillou de forma inesperada, está a ter un impacto forte na saúde e no rendemento económico nas granxas”, apuntou Morales. “Xa coñeciamos algo por referencias do ano pasado en Andalucía, pero nunca pensamos que ía afectar tan gravemente nas explotacións de vacún leiteiro”.

Cuanto más rápida sea la velocidad, más necesario es tener una hoja de ruta, saber a dónde se quiere llegar; por eso, los coches de rally llevan copiloto. Todo lo que acelere el progreso genético (genómica, semen sexado...) hace imprescindible un programa de apareamientos, no solo en su concepción clásica de buscar el mejor toro para cada vaca, sino para establecer unas directrices hacia donde dirigir la mejora genética de la granja.

Incluso granjas de alta producción y buen manejo pueden tener más del 40% de sus animales en riesgo.1,2

Estos cambios también hacen cambiar el trabajo de los técnicos para ayudar en esta mejora genética, pues hasta ahora este consistía fundamentalmente en buscar la mejor combinación de las vacas de la ganadería con los toros seleccionados por el ganadero para su rebaño, pero en este nuevo escenario el trabajo comienza por seleccionar las hembras que deben ser las madres de la siguiente generación, una labor más laboriosa y en la que, sin duda, van a surgir discrepancias entre técnicos y ganaderos.

Da EHE pasouse a falar doutra enfermidade tamén importante nas granxas leiteiras, como é a diarrea vírica bovina (BVD). Desta terceira charla encargouse Juan Manuel Loste, veterinario especializado en reprodución de Albaikide SA (Navarra). Especificamente, tratou o seu enfoque dentro das granxas e como as novas ferramentas tanto de diagnóstico como de plans de vacinación lles permitiron afrontala mellor.

Seguidamente, tomou a palabra Ignacio Arnaiz, responsable do Laboratorio de Sanidade Animal de Galicia. Durante a súa exposición realizou un breve resumo da nova normativa que afecta os programas sanitarios de vacún, explicou os motivos da súa realización, enunciou os principais aspectos para o seu funcionamento (tanto dos de obrigado cumprimento como dos voluntarios) e expuxo exemplos do seu desenvolvemento sobre diferentes enfermidades recollidas nos programas das Agrupacións de Defensa Sanitaria Gandeira.

El técnico debe arse de los datos, fundamentalmente los índices genéticos que nos re ejan el genotipo del animal (lo que va a transmitir) y el ganadero va a pensar en el fenotipo (lo que se ve): “Este animal produce mucho y no da problemas y no lo has seleccionado; en cambio, aquel que da muchos problemas sí lo has seleccionado”. Estas son cosas difíciles de entender, pero, con ando en la ciencia, ese animal seleccionado por sus índices va a tener una descendencia mejor que el otro, aunque por algún motivo él no pudiera expresar ese potencial genético en su fenotipo, por ejemplo, porque sufrió una neumonía de cría que redujo su capacidad pulmonar, condicionando toda su vida productiva, pero no es algo que se trasladase a su ADN, así que su descendencia sí puede expresar ese potencial que esa vaca no pudo.

Precisamente do labor das ADSG continuou falando Gloria Martínez, coordinadora do equipo veterinario da ADSG Xundeva (Lalín). Para finalizar a mañá, analizou a evolución da prevalencia e a gravidade das enfermidades incluídas no seu programa sanitario e evidenciou a mellora no status sanitario das explotacións adscritas á súa agrupación: “Despois de vinte anos traballando, en Xundeva dispoñemos dunha gran variedade de datos que nos permiten ver claramente como avanzaron positivamente as granxas neste tempo”, valorou.

Con estas herramientas, está claro que el progreso genético se puede acelerar de forma sustancial, con la selección de las madres de la próxima generación, lo que va a hacer que parte de las vacas sean cubiertas con toros de aptitud cárnica en la búsqueda de un mayor valor de esa descendencia. No obstante, debemos tener en cuenta factores como la duración de la gestación y la facilidad de parto,

Los niveles de cetosis observados en la granja pueden ser ampliamente subestimados. A menos que estés buscando activamente, es posible que no asocies necesariamente las altas tasas de enfermedad de transición, el bajo rendimiento y fertilidad con niveles elevados de BHB

¿Tu rebaño está en riesgo?

Pregunta a tu veterinario hoy mismo cómo prevenir la cetosis en tu granja. También puedes contactar con el Equipo de Elanco. Más en https://vetconecta.elanco.com/plataformas-de-conoci miento/descubre-que-es-vital-90tm-days

1. Duffield

High Producing Italian Dairy Farms” Congresso Nazionale della Società Italiana di Buiatria, 8 Noviembre, Parma;

José Bernardo

RECRÍA E XESTIÓN DE DATOS

As intervencións da tarde dedicáronse á recría e á xestión de datos. Concretamente, sobre recría versou a intervención de Carlos Carbonell, de MSD Animal Health, quen examinou os cambios no manexo das xatas lactantes durante os últimos anos nas ganderías galegas e presentou os que, na súa opinión, son os principais retos e áreas que se deben potenciar durante estas idades, así como as novas oportunidades ás que sería necesario prestar atención. “A progresión nesta área foi moi importante nos últimos anos. As ganderías fixeron fronte a unha serie de desafíos e foron capaces de identificar nichos de mellora que foron claves”, aseverou Carbonell.

Seguiuno Jesús Combarro, director de Banca Sectorial de Abanca, quen expuxo como as normativas ambientais poderán afectar á hora de solicitar financiamento, tendo en conta que a Unión Europea “ten previsto que esta sexa unha das ferramentas para axilizar o avance cara a unha economía máis sustentable en todos os ámbitos”.

Finalmente, do último tema do encontro, a xestión de datos, encargouse Fernando Mazeris, director xeral de Dairy Data Warehouse e referente a nivel mundial neste campo. O experto subliñou o valor, cada vez máis importante, dos datos recollidos nas explotacións e o potencial que van supoñer para un manexo preventivo dos rabaños. “A recolección de datos de boa calidade pode influír positivamente na eficiencia das ganderías e mesmo se poden valorizar aínda máis a través de novas tecnoloxías de intelixencia artificial e, desa maneira, contribuír fortemente á rendibilidade e a eficiencia dos produtores”, remarcou Mazeris.

O FUTURO

DO MANEXO DA GRANXA

PASA POLA IA

O evento concluíu cunha mesa redonda na que interviñeron os relatores Carlos Carbonell e Fernando Mazeris; o xerente de Africor Lugo, Fernando Rodríguez; o asesor en Nutrición e vogal de Nutrición de Anembe, Ángel Ávila, e o veterinario de Gando, Guillermo Lorenzo. Durante este coloquio, tratáronse aspectos como os cambios que im-

MAZERIS INCIDIU EN QUE A RECOLECCIÓN DE DATOS DE BOA CALIDADE PODE INFLUÍR

POSITIVAMENTE NA EFICIENCIA DAS GANDERÍAS

plicou o uso de novas tecnoloxías de intelixencia artificial (IA) no desempeño diario, a utilidade que están a dar desde control leiteiro a estas informacións e as principais barreiras á hora de sacarlles todo o rendemento posible.

O rexistro de datos no sector en Galicia está bastante ao día, coincidiron en sinalar todos, así como no feito de que o futuro pasará, irremediablemente, pola súa interpretación e valorización mediante o uso de IA. “Unha parte disto dependerá dos técnicos, pero outra será xa cousa da propia IA, que marcará o camiño polo que teña que ir a granxa”, vaticinou o veterinario de Gando, ao que Carbonell engadiu que hai un oco interesante no mercado no relacionado coa xestión da información para poder tomar mellores decisións.

Pola súa banda, Fernando Rodríguez lembrou que en control leiteiro son pioneiros na recollida de datos e apuntou que a súa potencialidade

“é a posibilidade de establecer comparacións entre granxas, algo que vimos facendo desde hai moitos anos coa mesma metodoloxía”, destacou. No entanto, son conscientes de que “non podemos chegar a sacarlles todo o valor que realmente teñen, entón unha das nosas funcións é poñelos a disposición dos técnicos e dos asesores das granxas para que traballen con eles”.

Seguidamente, Mazeris lanzou á mesa unha cuestión: como de rápido será o proceso de comezar a facer verdadeiramente caso ao que di unha máquina? O vogal de nutrición de Anembe afirmou que non tardará en ser o habitual, tendo en conta que “imos a unha velocidade de vertixe, non é algo que vaia vir, é que xa está aquí”, remarcou. O cambio, así pois, radicará nas novas funcións que poida desempeñar esta nova tecnoloxía: “Ata o de agora, usamos os datos para anticiparnos ou identificar antes posibles problemas, pero nunha

Manuel Morales

Ignacio Arnaiz

Juan Manuel Loste

É PREVISIBLE QUE A INTERPRETACIÓN E A VALORIZACIÓN DE DATOS MEDIANTE O USO DE INTELIXENCIA ARTIFICIAL SEXA MOI PRONTO ALGO HABITUAL

segunda fase estas ferramentas poderán dicirnos cando prepararnos porque saberán que determinado animal vai ter un problema”, enunciou Ávila.

Mazeris sumouse a esta reflexión, sobre a que engadiu que “as decisións estratéxicas (onde estou e onde quero ir), polo menos de momento

seguirán dependendo do gandeiro e do seu asesor, pero as pequenas, as do día a día (a que vaca lle baixo o concentrado e cal insemino no próximo celo), dependerán cada vez máis da tecnoloxía da que dispoñamos”.

Unha das cuestións lanzadas desde o público estivo relacionada con como de rápido se está adaptando a

universidade, en canto a validación e preparación dos estudantes para este novo contexto, para poñerse á vez coas esixencias da industria. Sobre isto, o relator Carlos Carbonell destacou a soltura das novas xeracións de veterinarios para traballar coa IA, á vez que expresou certa preocupación pola posible falta de

Carlos Carbonell

Gloria Martínez

Fernando Mazeris

Jesús Combarro

El BIG DATA para los veterinarios y las explotaciones de vacuno de leche

Diseñada por VETERINARIOS expertos

Gráficos y análisis sencillos

Accesible, práctica y fácil de usar 100% ONLINE

Optimización de tiempo y procesos

Visita nuestra web y contáctanos

www.gando.es

É NECESARIO DEDICAR HORAS DE ESTUDO PARA CHEGAR A CONVERTER OS DATOS EN INFORMACIÓN E ESA INFORMACIÓN EN COÑECEMENTO

capacidade para entender o transfondo da información que lles xera esta ferramenta.

No que se re re á recepción deste tipo de tecnoloxías por parte das ganderías, Lorenzo explicou que hai dúas tipoloxías: aquelas que xa levan tempo tecni cándose e van á vangarda, e outras que, por diversos motivos, non entraron nesta dinámica e, como consecuencia diso, están a quedarse atrás. “En xeral, eu creo que a progresión nesta área está a ser boa e a nós, como técnicos, non nos queda máis que evolucionar á vez que o fai a tecnoloxía”, remarcou.

Respecto disto último, os participantes na mesa redonda subliñaron que faltan profesionais preparados para asesorar no ámbito das decisións estratéxicas. “Hai gandeiros que xa piden máis, e iso esíxelles aos técnicos dedicar tempo a formarse nun ámbito que está un pouco á marxe do que se re re aos animais;

a formación é distinta á que tivemos normalmente”, explicou Carbonell.

É necesario dedicar horas de estudo para chegar a converter os datos en información e esa información en coñecemento e, falando das principais barreiras á hora de sacarlle o máximo partido a todas estas novas ferramentas, foron unánimes á hora de sinalar a falta de tempo para aprender a xestionalas correctamente. “Todo este proceso de dixitalización e traballo con IA vai tan rápido que é complicado absorber todo o que nos chega. Aos técnicos e aos gandeiros de máis idade é a quen máis nos está custando adaptarnos”, valorou Ávila. “Vexo, por exemplo, que os llos de gandeiros, que se están incorporando agora, son os que máis rendemento lles están sacando; aprendo con eles”, apuntou.

“A moitos gandeiros tamén lles falta buscar un oco para sentarse e interpretar os datos. Unha vez que o fan e ven o impacto que isto ten, em-

pézano a tomar máis como rutina”, contou o veterinario de Gando, quen sinalou tamén outro factor limitante: ter que traballar introducindo datos en varios sistemas á vez, posto que polo momento non é posible a integración de todos eles nunha soa plataforma. “A loita hoxe en día está en integrar todo para traballar desde un mesmo sitio”, destacou.

O director de Dairy Data Warehouse coincidiu na necesidade de camiñar nesta dirección, xa que “no momento no que se poidan compartir estes datos haberá un progreso importante neste ámbito; o impacto será moi positivo”.

Carlos Carbonell, Guillermo Lorenzo, Fernando Rodríguez, Fernando Mazeris e Ángel Ávila durante a súa participación na mesa redonda

Modelo Lely de granxas XL

A filosofía Lely para o muxido en grandes explotacións (VII): o día a día na cooperativa San Miguel de Aralar

Esta cooperativa conta con máis de 500 animais en lactación e é unha das explotacións pioneiras en muxido robotizado de granxas XL. No ano 2001 comezou cun robot; a día de hoxe, nove Lely Astronaut traballan nesta granxa situada en Oskotz (Navarra).

A cooperativa San Miguel de Aralar naceu en 1964, con 27 socios. Actualmente é unha das mellores granxas robotizadas de España, tanto por eficiencia na súa xestión coma por litros producidos de leite diarios.

San Miguel de Aralar ten a día de hoxe cinco socios que traballan na granxa e varios empregados que colaboran nas tarefas diarias. O presidente da cooperativa, Ismael Lorente, cóntanos como se xestiona o día a día dunha explotación con 540 vacas en muxido robotizado da firma holandesa.

A cooperativa traballa actualmente con nove robots de muxido Lely A3 Next e supera a cifra dos 600.000 litros de leite entregados á industria mensualmente, algo que para o seu presidente é “un moi bo dato que nos permite traballar con moita comodidade diariamente”.

A granxa está distribuída en seis parques diferenciados: tres lotes con dous robots e 120 animais por lote, e outros tres parques con entre 50 e 55 animais e un robot en cada un deles. “Un dos lotes témolo destinado ao posparto, algo que nos dá unha facilidade de manexo moi grande, xa que antes faciamos este

traballo na sala de muxido, pero coa instalación do noveno robot eliminamos a sala por completo”, destacou Lorente.

UN TRABALLO MÁIS SINXELO CON LELY E O TRÁFICO LIBRE

Actualmente “temos en muxidura unhas

540 vacas e producimos máis de 21.000 litros diarios de leite, cunha media de produción por vaca e día duns 40 litros”, comentou Ismael Lorente.

En canto ao traballo diario cos robots de muxido, nesta cooperativa simplifícano ao máximo, xa que unha das premisas de traballo da xente que conforma San Miguel de Aralar é “aproveitar ben o tempo e saber que ten que facer cada persoa en cada momento do día. Cos robots só realizamos dúas accións: metemos as vacas con algún atraso pola mañá e pola tarde, e limpamos as máquinas dúas veces ao día”.

As xornadas de traballo nesta cooperativa navarra son continuas. “Tanto os socios coma os empregados traballamos en quendas corridas de oito horas” –afirmou Lorente–, “faise moi duro atopar persoal para o muxido e grazas aos robots é todo máis fácil”.

En total, na granxa traballan dez persoas, pero “sempre hai que ter en conta os días libres e as vacacións, así como as quendas, que son en horario continuo; así mesmo, de cada tres fins de semana só se traballa unha”, recalcou Ismael, “porque a xente ten que descansar, ademais de estar satisfeita e contenta”.

Resaltou tamén como algo básico “o labor do nutrólogo, porque o equilibrio coa enerxía é a base de todo para que as vacas acudan de forma regular aos Astronaut”.

Coa instalación do último A3 Next, o noveno, deixaron de traballar na sala, e segundo Lorente “melloramos moito máis o manexo da gandería. Nese robot temos unha cama quente por detrás da máquina e unha zona con cubículos diante, algo que nos favorece moito no día a día, porque así os animais non teñen por que pasar pola sala de muxido, algo que ás veces supoñía un problema”, confesou.

Para Ismael unha das finalidades do robot é non molestar as vacas: “Non te podes obsesionar con movelas acotío, porque están moito máis a gusto con este sistema robotizado, co cal nós intentamos entrar na nave o menor número de veces posible para non molestalas e que vaian ao seu aire. É a clave do tráfico libre”.

A EFICAZ DISTRIBUCIÓN DAS TAREFAS NA GRANXA

Nesta gandería da zona navarra de Oskotz, catro persoas encárganse do traballo diario cos robots de muxido, dúas pola mañá e outras dúas pola tarde. En canto ao número de animais que arriman por cada cabina, “a media é dunhas cinco vacas por robot pola mañá e pola tarde, pero iso, en comparación co traballo da sala de muxido, non é nada”, aclarou o presidente da cooperativa.

Segundo conta Ismael, ese traballo cos robots realízase nunhas seis ou sete horas diarias, xa que, á parte das tarefas xa mencionadas, os empregados tamén limpan as áreas de espera e os patios de cruzamento, así coma os bebedoiros.

A maiores do traballo coas vacas e os robots de muxido, teñen empregados para levar a cabo segundo que rutinas diarias. Por exemplo, unha persoa en-

cárgase da alimentación, para o que contan cun carro arrastrado de 35 m³, outra da limpeza dos cubículos e outra atende a recría.

Grazas á simplicidade do traballo diario, tanto o presidente como unha das súas socias encárganse todos os días de observar os datos no programa de xestión Lely Horizon para ver se hai algunha vaca con problemas ou que requira da atención dos gandeiros.

UNHA XESTIÓN IMPECABLE E UNHA BOA RENDIBILIDADE

Lorente declarou que “hoxe en día a rendibilidade está nos tres muxidos, aínda que non todas as vacas teñen que ir sempre e de forma obrigada tres veces: hai vacas que con dúas lles chega e outras que igual necesitan catro muxidos ao día; depende da súa produción diaria”.

Os baños de patas realízanos sempre dúas veces á semana nas vacas de produción, cun sistema na saída dos robots e unha dosificación de formol e auga. No resto dos animais utilizan pediluvios de plástico unha vez á semana. A reprodución fana cada dez días, xa que para Lorente “é unha forma de levar un bo control dos animais xestantes”.

Tamén contan con colares cos que obteñen datos do celo, a ruminación, a inxestión e o estrés por calor no rabaño.

A ración de comida prepárase sempre unha vez ao día para todos os animais. No robot “damos unha media de 5,5 kg por vaca e por día. Esta ración fai que vaian moi ben ao robot e teñamos menos problemas de dixestibilidade na granxa”, puntualizou Ismael Lorente.

A distribución doutro tipo de tarefas téñena moi ben dividida en diferentes días da semana: “Hai que pensar que non só hai que xestionar o rabaño, senón tamén o persoal, e por iso hai que ter todo moito máis protocolizado”.

Os avisos de problemas nos robots téñenos totalmente cuantificados, con sete chamadas por robot e por ano. “Creo que é unha cifra dificilmente mellorable, xa que todo vai moi ben”, concluíu o presidente da cooperativa.

Se queres saber máis sobre o modelo de Lely para robotizar grandes explotacións de leite, no dubides en poñerte en contacto con nós no seguinte enderezo de correo electrónico: elmodelolelyparalasgrandesexplotaciones@cor.lelycenter.com e lembra que unha vaca feliz é unha vaca máis produtiva.

A Moexmu recibe o XXIV Premio Aresa de Desenvolvemento Rural no seu cuadraxésimo aniversario

O acto de entrega do Premio tivo lugar no auditorio da Facultade de Veterinaria de Lugo o pasado 1 de marzo. O xerente da Moexmu, José Manuel Rus, recolleu a placa conmemorativa do Premio Aresa e o galardón coa parte económica.

Antonio López, reitor da Universidade de Santiago de Compostela; Álvaro Rodríguez, presidente de Aresa, e José González, conselleiro do Medio Rural, presidiron o venres 1 de marzo o acto de entrega do XXIV Premio Aresa de Desenvolvemento Rural á Mostra Exposición de Muimenta (Moexmu).

A esta cita tamén acudiron o vicerreitor do Campus de Lugo, Francisco José Fraga; a conselleira e directora de Marketing e Exportación de Aceites Abril, Elena Pérez; a catedrática de Tecnoloxía dos Alimentos da USC, Ángeles Romero; a vicepresidenta de Aresa, Carlota López, e a alcaldesa de Lugo, Paula Alvarellos.

Así pois, o reitor da USC deu inicio á gala e concedeulle a palabra a Elena Pérez, membro do xurado desta edición, que impartiu a conferencia maxistral “O aceite que pon en valor a gastronomía local”. Durante o relatorio falou de como construír marca reivindicando o patrimonio culinario, as festas gastronómicas ou as tradicións e fixo referencia á premiada deste ano

tamén neste senso, como unha feira de gran prestixio que celebrará en abril a súa 40 edición.

Posteriormente, o vicerreitor de Organización Académica e do Campus de Lugo, Francisco Fraga, leu publicamente a acta coa resolución do xurado na que destacaron o papel da Moexmu para a profesionalización do sector gandeiro, a remuda xeracional, o desenvolvemento rural e a posta en valor da gastronomía local.

José González entregoulle a placa conmemorativa do Premio Aresa ao xerente da Moexmu, José Manuel Rus, e Álvaro Rodríguez deulle o galardón cos 10.000 euros.

A 40.ª EDICIÓN DA FEIRA, EN ABRIL

José Manuel Rus dirixiuse ao auditorio e comezou agradecéndolle o premio ao grupo Aresa, á Universidade e aos membros do xurado: “É moi gratificante para min e para todo o equipo recibir este premio” foron algunhas das súas palabras.

A continuación enumerou os obxectivos principais da feira, entre os que destacou “potenciar o sector

primario, sobre todo a través do concurso, da exposición, da poxa e tamén da artesanía, co exemplo dos zoqueiros; loitar contra o despoboamento, gran problema do rural a día de hoxe, e recoñecer tamén o espírito emprendedor da veciñanza de Muimenta”.

Rus finalizou a súa intervención reivindicando que Aresa e a USC “deberían tamén ter algún tipo de recoñecemento por promover iniciativas como a deste Premio” e convidou a todos os asistentes a achegarse á próxima edición da Moexmu, que cumprirá o seu corenta aniversario a primeira fin de semana de abril.

O FUTURO DO RURAL, RETOS E OPORTUNIDADES

Tras a entrega do Premio interveu o presidente de Aresa, quen reforzou unha vez máis a contribución desta feira ao rural lucense e agradeceu a asistencia de todo o público. Inmediatamente, deulle paso á vicepresidenta do grupo Aresa, Carlota López, que tomou a palabra no nome da entidade.

Carlota López, Paula Alvarellos, Ángeles Romero, José Manuel Rus, Álvaro Rodríguez, Antonio López, José González, Francisco José Fraga e Elena Pérez

En Vaca.tv

López destacou a transformación do rural durante os vinte e catro anos de celebración deste premio. Así mesmo, puxo de manifesto os retos aos que se terá que enfrontar o mundo rural, “a adaptación á normativa ambiental, a remuda xeracional e a competitividade”, pero tamén enumerou as oportunidades coas que xa se contan, coma “o alto grao de tecnificación e profesionalización das empresas, das que son exemplo a gran parte das candidaturas ao Premio”. Da Moexmu, a vicepresidenta de Aresa puxo en valor “a súa ampla traxectoria, a súa implicación

JOSÉ MANUEL RUS

Xerente da Mostra Exposición de Muimenta (Moexmu)

“A MOEXMU SEMPRE INTENTOU AXUDAR E POÑER EN VALOR O SECTOR PRIMARIO”

Que supón para a Moexmu gañar o Premio Aresa? Para a veciñanza de Muimenta é todo un recoñecemento ao traballo levado a cabo ao longo destas catro décadas. A xente está encantada e feliz co Premio polo prestixio e a importancia que ten recibilo. É

cos empresarios e empresarias da comarca e o desenvolvemento de novas iniciativas cada ano”.

Por último, Carlota López agradeceulle á Universidade de Santiago de Compostela a súa total dedicación para seguir adiante co Premio Aresa, aos membros do xurado –Antonio López, reitor da USC; Francisco José Fraga, vicerreitor do Campus de Lugo; Elena Pérez, conselleira e directora de Marketing e Exportación de Aceites Abril, e Ángeles Romero, catedrática de Tecnoloxía dos Alimentos da USC– o seu esforzo para resolver esta edición e ao conselleiro e a todos os asistentes, a súa presenza no acto.

Pola súa banda, o reitor da USC, Antonio López, felicitou unha vez máis á Moexmu e ao resto das candidaturas presentadas nesta edición. Recoñeceu a Álvaro Rodríguez como “un exemplo de vitalidade e de compromiso co rural” e augurou “un futuro por diante para moitas máis edicións do Premio Aresa”.

A gala foi clausurada polo conselleiro do Medio Rural, José González, que resaltou “o seu compromiso pleno co sector e con este tipo de certames como a Moexmu, porque un dos nosos obxectivos debe ser apoiar todos os proxectos que estean encamiñados a mellorar o medio rural”.

certo que para sacar esta feira adiante contamos con moitas colaboracións tanto públicas coma privadas, pero o motor e a alma da Mostra segue sendo o pobo, a través dos seus empresarios. Durante estas corenta edicións vivimos algúns momentos complicados; porén, a Moexmu sempre intentou axudar e poñer en valor o sector primario co esforzo de todos os veciños e veciñas.

Como foi a evolución da feira durante estes 40 anos?

Dos pouco máis de vinte participantes entre artesáns e expositores da primeira edición aos máis de 25.000 m² que temos hoxe, a evolución foi constante; de feito, non coincide nin a data de celebración, que pasou de xullo a abril. A parte principal do programa da feira é o apoio ao sector produtor, pero tamén se foron consolidando outras actividades que gustaron ou que foron demandadas polos asistentes.

Igualmente fomos testemuñas da transformación que viviu o rural de Galicia. O número de ganderías que están abertas a día de hoxe dista moito en número das existentes na década dos oitenta. Agora son máis grandes, cun maior número de cabezas, con mellor xenética, con máis produtividade etc., e a feira acompañou nesa revolución tecnolóxica ás granxas; con todo, tamén vivimos o gran problema que temos a día de hoxe: o abandono do rural.

Que actividades ou iniciativas da Moexmu consideras que influíron máis á hora de ser recoñecida con este galardón?

Na memoria que se elaborou para presentar a feira ao Premio Aresa incidimos sobre todo no Concurso da Raza Frisona, a Exposición de Raza Rubia e a Poxa de Gando Selecto, que axudaron á profesionalización do sector ao apoiar a remuda xeracional nas ganderías, pero tamén nas tradicións que ao longo destes anos se mantiveron na Moexmu: os artesáns en xeral e a presenza dos zoqueiros en particular, principal motor económico de Muimenta durante as décadas dos corenta e cincuenta do século pasado.

Que proxectos tedes en mente para futuras edicións?

A alma do programa son as actividades relacionadas co gando, aínda que tamén teñen cabida as demostracións dos artesáns, o campionato de cans de palleiro… Esta cuadraxésima edición vai ser un pouco continuísta, xa que estamos limitados polo espazo.

A nosa idea, unha vez celebrada a Festa da Filloa, será realizar un acto de homenaxe aos 89 homes e 10 mulleres que forman ou formaron parte das seis comisións de empresarios que organizan a Moexmu de maneira rotatoria.

CONCURSO AUTONÓMICO DA RAZA FRISONA FEFRIGA 2024.

Rey 814 Beemer Yuri continúa imbatible e álzase por cuarta vez co título de gran campiona do rexional galego

A gandería Rey de Miñotelo (A Pastoriza) foi a gran vencedora da xornada: da súa propiedade foron tanto a xovenca gran campiona como a vaca gran campiona do certame.

Do 23 ao 25 de febreiro, Santa Comba (A Coruña) converteuse unha vez máis na capital galega da gandería ao acoller, no marco da súa feira sectorial, o 32.º Concurso Autonómico da Raza Frisona Fefriga, no que exerceu como xuíz o barcelonés Pol Collell.

O sábado a primeira hora da mañá comezou a valoración das seccións de xatas e xovencas. Rey 1217 Haxl Amara e Rey 1174 Thunderstorm Holy, ambas as dúas propiedade de Rey de Miñotelo, fixéronse cos galardóns de xata campiona e xovenca campiona, respectivamente. O título de xovenca gran campiona recaeu, finalmente, en Rey 1174 Thunderstorm Holy. A gandería pastoricense

fíxose, ademais, cos premios de mellor criador de xovencas e mellor criador de Galicia.

Nas seccións de produtoras, A Lagoa Serabel (Xermade) conseguiu, con Vilarmor Cayenne Nanci, o título de vaca intermedia campiona. Así mesmo, un dos seus titulares, Abel Carballo, recibiu o recoñecemento a mellor manexador do certame.

Pola súa banda, Miñotelo alzouse cos campionatos de vaca nova campiona, con Rey 1066 Chief Bruna, e de vaca adulta campiona, con Rey 814 Beemer Yuri. Este último exemplar, que saía a pista a defender o seu primeiro posto no podio galego, o cal ocupa ininterrompidamente desde 2021, logrou revalidar o

título tras recibir a palma da vitoria do xuíz Collell.

Tamén durante esta feira se celebraron o Concurso de Novos Preparadores de Gando e o Concurso de Novos Manexadores. En ambos os casos, a participante que conseguiu o primeiro posto foi María Ote-

ro, da gandería Fontixón (Castro de Rei, Lugo). No de preparadores, quedou en segunda posición Lorena Iglesias, de Rey de Miñotelo, mentres que no de manexadores o segundo lugar foi para Claudia López, da granxa López Fontela (Aranga, A Coruña).

SANTA COMBA (A CORUÑA)

Rey 1174 Thunderstorm Holy, xovenca gran campiona de Galicia

CATEGORÍA

XATAS DE 5 A 7 MESES

XATAS DE 8 A 10 MESES

XATAS DE 11 A 13 MESES E XATA CAMPIONA

XATAS DE 14 A 16 MESES

XOVENCAS DE 17 A 20 MESES, XOVENCA CAMPIONA E

XOVENCA GRAN CAMPIONA

XOVENCAS DE 21 A 26 MESES

MELLOR CRIADOR DE XOVENCAS

VACAS ATA 30 MESES

VACAS DE 30 A 36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

VACAS DE 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA

VACAS DE 4 ANOS

VACAS DE 5 ANOS

VACAS DE MÁIS DE 6 ANOS

VACA PRODUCIÓN VITALICIA, VACA ADULTA CAMPIONA E VACA

GRAN CAMPIONA

MELLOR CRIADOR DE GALICIA

MELLOR MANEXADOR

PALMARÉS

GAÑADORA GANDERÍA

Casa-Nova MR Sugus Choice ET Carro (Mesía, A Coruña)

Asuncion King Doc Chanel Finca La Asunción (Touro, A Coruña)

Rey 1217 Haxl Amara Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Rey 1201 Haxl Zyana Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Rey 1174 Thunderstorm Holy Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Casas Disgol 601 Ganadería Casás (Carballo, A Coruña)

Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Casa Nova Galir Denver 1497 Carro (Mesía, A Coruña)

Rey 1066 Chief Bruna Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Vilarmor Cayenne Nanci A Lagoa Serabel (Xermade, Lugo)

Asuncion Mogul Promesa Finca La Asunción (Touro, A Coruña)

Baroncelle Undenied Abigail Rato (Rodeiro, Pontevedra)

A Vereda Deman Cerdeña

Rey 814 Beemer Yuri

A Vereda (Castro de Rei, Lugo)

Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo)

Abel Carballo (A Lagoa Serabel, Xermade)

Asuncion King Doc Chanel, mellor xata de 8 a 10 meses

Rey 1217 Haxl Amara, xata campiona Casa-Nova MR Sugus Choice ET, mellor xata de 5 a 7 meses

Rey 1174 Thunderstorm Holy, xovenca campiona

Rey 1217 Haxl Amara, mellor xata de 11 a 13 meses

Rey 1201 Haxl Zyana, mellor xata de 14 a 16 meses

Casas Disgol 60, mellor xovenca de 21 a 26 meses

Rey 1174 Thunderstorm Holy, mellor xovenca de 17 a 20 meses

Vilarmor Cayenne Nanci, mellor vaca de 3 anos

Rey de Miñotelo, mellor criador de xovencas

Casa Nova Galir Denver 1497, mellor vaca ata 30 meses

Rey 1066 Chief Bruna, mellor vaca de 30 a 36 meses

Rey 1066 Chief Bruna, vaca nova campiona

Asuncion Mogul Promesa, mellor vaca de 4 anos

Vilarmor Cayenne Nanci, vaca intermedia campiona

Baroncelle Undenied Abigail, mellor vaca de 5 anos

A Vereda Deman Cerdeña, mellor vaca de máis de 6 anos

Rey 814 Beemer Yuri, mellor vaca produción vitalicia

Rey 814 Beemer Yuri, vaca adulta campiona

Abel Carballo, mellor manexador

María Otero conseguiu o primeiro posto nos certames de Novos Preparadores de Gando e Novos Manexadores

Rey 814 Beemer Yuri, vaca gran campiona de Galicia

Rey de Miñotelo, mellor criador de Galicia

“Hemos notado una mejora en la detección precoz de problemas y hemos reducido a la mitad el gasto en hormonas”

Mejorar la detección de celos y el control de la salud de sus animales eran los dos obje�vos que Eduard Aymerich quería conseguir con la monitorización de sus vacas y novillas hace dos años y medio. Contento con los resultados, ahora ha decidido ampliar su plan de trabajo para realizar un mejor manejo de sus grupos y solucionar los problemas provocados por el estrés por calor.

¿Por qué decidieron inver�r en un sistema de monitorización como SenseHub®?

Decidimos tener la monitorización de celos y de salud de las vacas para mejorar la detección de celos, que era una asignatura pendiente en nuestra granja. Nuestra tasa de detección estaba al 55 % y ahora estamos por encima del 73 %.

También por el control de la salud y de la rumia, pues son temas que te ayudan a mejorar mucho los resultados de la granja.

¿Cuándo instalaron el sistema SenseHub®, con qué plan y en qué animales?

Comenzamos a trabajar con el plan básico para novillas hace dos años y medio. Luego, ampliamos para todas las vacas y, ahora, estamos probando el Premium, para así ver las ru�nas de grupo y estrés por calor. La idea es poder adaptar la dieta teniendo en cuenta la rumia y ajustar el sistema an�estrés por calor que tenemos en verano.

“La rentabilidad más clara que podemos ver es la reducción a la mitad del gasto en hormonas”

¿La adaptación fue complicada?

No, porque quizás fuimos un poco radicales. Nosotros estábamos programando todo para la inseminación y, desde que tenemos los collares, vamos directos, sin programar nada.

Es verdad que se sacrifica un poquito la fer�lidad a la primera inseminación, sobre todo en primíparas, pero compensa por no tener que pinchar a ninguna vaca.

El gasto en hormonas se ha reducido a la mitad y solo programamos vacas paradas, repe�doras o vacías en control.

¿Cómo lo u�lizan en el día a día?

Al llegar a la granja puedes revisar a los animales con alarmas de salud y celos. Así, cuentas con vacas para inseminar cada día y, si quieres ajustarte a la hora que te indica el programa, puedes inseminar también por la tarde.

Aparte, verificamos el informe de vacas frescas, para controlar las que acaban de parir y ver cómo está subiendo su rumia. Ante cualquier alerta, puedes intervenir rápido.

¿Han mejorado la ges�ón de la reproducción de la granja?

Con la instalación del programa hemos mejorado la edad de la primera inseminación y las inseminaciones de las vacas. Además, gastábamos en hormonas unos 38 euros por vaca y año y en estos momentos estamos gastando tan solo 16 euros por vaca y año.

“El equipo que hay detrás, tanto comercial como técnico, te resuelve las dudas de inmediato”

Nombre de la explotación: Aymerich de Can Thió

Localización: Caldas de Malavella (Girona)

Número total de animales: 500

Vacas en producción: 195

Media de producción total: 42,7 litros/vaca/día

Porcentaje de grasa: 4 %

Porcentaje de proteína: 3,40 %

Media de partos por vaca: 2,2

Media de inseminaciones por preñez: 2,3 para vacas y 1,9 para novillas

¿Y en cuanto al control de la salud de los animales?

Por un lado, lo que hemos notado es una mejora en la detección precoz de problemas, porque rápidamente te saltan las alarmas. Por ejemplo, nosotros, que ordeñamos en sala, cuando vemos una mami�s, en muchos casos ya nos ha avisado el sistema de que había algún problema de salud.

Por otro lado, ante un caso de mami�s, vemos muy claramente si el an�bió�co está funcionando o no en cues�ón de horas, igualmente sucede con problemas diges�vos.

¿Cómo ayuda este sistema en la ges�ón de los grupos?

Por poner un ejemplo, antes de ayer estábamos saneando y, cuando estaba a punto de soltar a las vacas, ya me estaba sonando el móvil con una alarma de estrés de grupo. Es muy rápido.

Por otra parte, nos ayuda mucho a formular una dieta sin sacrificar el máximo de producción. Con una dieta en la que las vacas estén rumiando de promedio 600 minutos diarios, los animales �enen muchísima salud. Quizás puedes intentar mejorar la producción sacrificando un poco la fibra de la dieta, porque �enes margen para reducir la rumia diaria, añadir más e incrementar la leche. Esto, de hecho, es lo que estamos probando ahora.

¿Qué importancia �ene el servicio técnico posventa?

El servicio técnico posventa �ene importancia porque a veces puedes tener problemas puntuales con la aplicación o con el programa y el equipo que hay detrás, tanto comercial como técnico, te resuelve las dudas de inmediato.

¿Han calculado ya la rentabilidad en cuanto al precio?

La rentabilidad más clara que podemos ver es la reducción a la mitad del gasto en hormonas y el descenso de gastos en medicamentos.

Al adelantarte a las enfermedades, las vacas mejoran más rápido.

¿Recomendarían este sistema a otros ganaderos?

Sí, por supuesto. Yo recomiendo este sistema por varios mo�vos: primero, porque es un sistema muy fiable tanto para las inseminaciones como para la salud, no hay vaca que se le pase por alto; segundo, por la reducción del uso de medicamentos, hormonas y an�bió�cos, y tercero, porque es un monitor que te está ayudando a rentabilizar más la granja y a potenciar tus vacas, que tengan una buena salud y, consecuentemente, un retorno en mayor producción de leche, que es lo que estamos buscando todos los ganaderos.

“SenseHub® aporta, sobre todo, la tranquilidad de tener la información de cada animal individual durante todo el año para poder tomar correctas decisiones”

¿Por qué recomendaron SenseHub® para esta ganadería?

Porque tenía una detección de celos bastante baja y SenseHub® aporta en ese sen�do una información muy precisa y muy fiable 24 horas al día, los 7 días a la semana y todos los días del año.

Querían inseminar en el momento adecuado para incrementar la tasa de detección y, en defini�va, la fer�lidad y la tasa de preñez.

¿Cómo ha sido su evolución?

Por un lado, al monitorizar a todas las novillas, consiguieron pasar de sincronizarlas a todas a inseminarlas según las alertas del sistema; por otro, con las alertas de salud para las vacas, han logrado dedicar el �empo necesario a los animales que realmente lo necesitan.

¿Están centrados ahora en algún aspecto concreto?

Después de dos años y medio trabajando con las alertas de celo y salud, están probando la aplicación Premium, para mejorar las ru�nas de grupo y comprobar si el sistema que usan para mi�gar el estrés por calor es adecuado.

¿Qué beneficios aporta SenseHub® a los ganaderos?

Sobre todo, la tranquilidad de tener la información de cada animal individual durante todo el año para poder tomar correctas decisiones.

¿Qué apoyo técnico se ofrece a los clientes tras la venta del sistema?

Estamos presentes a dis�ntos niveles, tanto para la instalación del software como para ofrecer un apoyo más técnico a posteriori y proporcionar recomendaciones de manejo según la información que estamos recopilando.

Una vez instalado el sistema, dejamos un margen para que el ganadero se familiarice con la aplicación y a los diez días le explicamos de manera más profunda cada área del programa.

Luego, estamos disponibles para cualquier duda, información, preocupación o inquietud que tengan en cuanto al propio funcionamiento o a cualquier aspecto que les interese mejorar para hacer la granja más rentable, que es de lo que se trata.

LAURA FERREIRA Veterinaria especialista en SenseHub® de MSD Animal Health

Foto: El Campo de Asturias

CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. TROFA (PORTUGAL)

Pereira Undenied Alxina conquista o podio de Trofa

Esta produtora, propiedade de Vilas Boas & Pereira, foi a elixida como a máis destacada de entre todas as presentadas en pista.

USÍAS HOLSTEINS. DOS TORRES (CÓRDOBA)

Pereira Undenied Alxina, un exemplar da gandería Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima), foi a escollida polo xuíz galego Santiago García como vaca

H.Tobias Meridian Nerea, nova vaca gran campiona do Usías

Na décimo sexta edición do Usías Holsteins, celebrada o 8 e o 9 de marzo en Dos Torres (Córdoba), participaron 85 vacas chegadas de 11 ganderías.

gran campiona do Concurso da Raça Holstein Frísia de Trofa, certame que tivo lugar o 2 e o 3 de marzo nesta rexión de Portugal.

Oxuíz uruguaio Martín Artucio foi o encargado de valorar os exemplares participantes na última edición do Usías Holsteins, no que se alzou como gran vencedora H.Tobías Meridian Nerea, un exemplar adulto, previamente elixido como vaca sénior campiona, propiedade de Huerta Los Tobías (Dos Torres). Esta mesma gandería recibiu os galardóns de mellor criador e mellor rabaño de vacas.

No campionato de vacas júnior venceu Vistahermosa Octane Aitana, de Vistahermosa (Dos Torres), que tamén se fixo co gran campionato de xatas e xovencas con Vistahermosa Moovin*RC Ritch.

POXA DE GANDO DE RAZA FRISONA. ORDES (A CORUÑA)

A poxa de Ordes alcanzou un prezo medio de venda de 3.127 euros

Na mañá do domingo 10 de marzo levouse a cabo na localidade de Ordes (A Coruña) a V Poxa de Gando Frisón que organiza Africor Coruña en colaboración co Concello de Ordes.

Cerdeiras Pepsi Clarisa ET foi o animal que tivo o prezo

máis elevado na venda, presentado por Granxa Cundins de Zas (A Coru-

POXA DE GANDO FRISÓN. SANTA COMBA (A CORUÑA)

O animal mellor valorado na poxa de Santa Comba foi Grille Delta Lambda

Al 1756

O recinto feiral da localidade coruñesa de Santa Comba (A Coruña) acolleu a vixésimo segunda edición da súa Poxa de Gando Frisón o 21 de xaneiro.

Un total de 41.800 euros facturados na poxa de Chantada

ña). A Ganadería Carreira, do Incio (Lugo), adquiriuno por 3.950 euros.

En total facturáronse 34.400 euros e o prezo medio foi de 3.127 euros.

Vendéronse 18 dos 19 exemplares sacados a pista, cun prezo medio de 2.749 euros e un volume total de vendas de 50.300 euros.

Grille Delta Lambda Al

1756, da cooperativa Grille (Cospeito, Lugo), logrou o prezo máis alto nesta edición: 3.900 euros. Foi mercada por Granxa Riveiro, de Vimianzo (A Coruña).

Africor Lugo, en colaboración co Concello de Chantada e a cooperativa Aira, celebraron o sábado 2 de marzo no mercado gandeiro de Chantada unha nova edición da poxa de gando frisón da localidade.

Durante o desenvolvemento do encontro, vendéronse 17 dos 19 exemplares. O volume de facturación chegou aos 41.800 euros e o prezo medio alcanzou os 2.459 euros.

Penelas Logistics Candelaria, presentada pola gandería Penelas (Castro

de Rei, Lugo) foi o animal cun maior prezo de venda: a gandería López Lampaza, de Sober (Lugo), adquiriuno por 3.100 euros.

Todos os compradores recibiron, por cortesía de Xenética Fontao, tres doses de Sundowner e tres de Ripley por cada exemplar adquirido no encontro.

POXA DE GANDO DE RAZA FRISONA. CHANTADA (LUGO)

CASA ALONSO. O PINO (A CORUÑA)

O seu proxecto de futuro: unha nave nova con muxido robotizado

Este é o número especial sobre a sementeira do millo forraxeiro, por iso, este espazo dedicado a coñecer unha granxa a fondo protagonízao nesta ocasión Casa Alonso, gañadora do noso concurso “Outra vaca no millo 2023”. Roberto Alonso, un dos seus propietarios, cóntanos a historia e o futuro da súa gandería, con varios cambios importantes en marcha.

Localización: O Pino (A Coruña)

Propietarios: Victoriano Alonso e Roberto Alonso

N.º total de animais: 88

Vacas en muxidura: 44

Media de produción anual: 38 l/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 4,4 %

Porcentaxe de proteína: 3,4 %

RCS: 100.000 cél./ml

Venda do leite: Celega

ARoberto Alonso, as vacas gustáronlle desde pequeno, segundo di, “no momento no que te crías con elas, lévalo dentro”, pero ao ter que decidir que estudos cursar decantouse pola automoción. A crise que houbo arredor do 2010 fixo que se repensase o seu futuro e no 2014 incorporouse á explotación familiar.

A día de hoxe é socio, xunto ao seu tío, Victoriano Alonso, da granxa na que tamén traballa a súa nai, Carmen Baleato. Entre os tres

distribúen as tarefas que implican os seus 88 animais.

Lembra como a primeira nave que fixeran os seus tíos “estaba dedicada a 8 vacas en cadeas. Logo, ampliouse para outras 4 máis; seguidamente, para 5 máis e así pouco a pouco. Facíanse obras e despois nunca chegaban. Agora, estamos no mesmo problema, por iso temos un plan de mellora solicitado para mudarnos de terreo e construír unha instalación nova pensada xa para 100 vacas”, afirma.

O ROBOT CHEGARÁ Á GRANXA PARA SUPLIR

GAÑADORES DO CONCURSO “OUTRA VACA NO MILLO 2023”

Con esta imaxe na que saen Martina e Elia, a gandería Casa Alonso gañou a última edición do noso concurso fotográfico en Facebook “Outra vaca no millo”, no que participaron un total de 94 imaxes referentes aos traballos de ensilado.

O ano anterior quedaron en segunda posición. “Ás nenas facíalles ilusión participar de novo e nesta ocasión conseguimos gañar”, comenta Roberto.

Tras converterse en vencedores con 1.272 reaccións, viaxamos ata O Pino para facerlles entrega da nosa parte do premio, o noso trofeo Vaca Pinta, e para coñecer máis de preto a súa gandería.

ESTABLO NOVO Á VISTA

Sen data aínda para poder comezar as obras, farán a nave moi pretiño da localización actual e alí centrarán as vacas, as secas e as xovencas máis maiores. A recría nun principio quedará nas instalacións actuais para “ir vendo pouco a pouco como vai indo a cousa”, matiza o gandeiro.

O rabaño ata entón está distribuído da seguinte maneira: na nave principal descansan a maioría das vacas en produción, unhas 32, porque “como

“A RECRÍA ADOITABA SER A GRANDE ESQUECIDA DAS EXPLOTACIÓNS E AGORA COMPRENDEMOS QUE SON O NOSO FUTURO; ENTÓN INTENTAMOS MELLORAR UN POUCO CADA DÍA”

non hai suficientes cubículos, temos outra anexa con 12 máis”, sinala Roberto. As camas son de carbonato e serraduras, que limpan e acondicionan tres veces ao día; a limpeza dos corredores realízana con arrobadeiras de cable, e para o benestar animal contan cun cepillo rascador e con dous ventiladores para loitar coas altas temperaturas do verán. Roberto asegura que “durante estes últimos veráns si que notamos a baixada de produción, porque os estíos cada vez son máis calorosos. Cando poñemos a andar os ventiladores todas veñen para debaixo deles”.

Ten claro que sería bo instalar algún máis, pero agora, coa previsión das obras, prefire esperar a facer o investimento xa no novo establo.

Tamén están moi pendentes da limpeza dos bebedoiros, que hixienizan dúas veces ao día, á mañá e á noite.

As vacas secas mantéñenas nun único lote con cama quente de palla ou herba seca e a recría está agrupada en diferentes lotes segundo a súa idade.

As xatiñas ata a desteta están en boxes individuais con cama de palla. “A idea é eliminar estes boxes e facer un único lote con amamantadora”, comenta. Conta que a máquina lle chegue xa para finais do mes de marzo ou principios de abril, xa que agora mesmo está dando moita prioridade a este grupo de animais: “A recría adoitaba ser a grande esquecida das explotacións e agora comprendemos que son o noso futuro; entón intentamos mellorar un pouco cada día”.

XESTIÓN DA ALIMENTACIÓN

“Desde que nacen, analizamos o costro cun calostrímetro e dámosllelo canto antes”, ao que engade que “se non é suficientemente bo, suplementamos con costro en po con base natural e logo xa pasamos a leite das vacas”.

Ao redor dos tres meses, cando chegan a un peso e a unha talla que consideran óptimas, inician a súa desteta e a partir de aquí comen penso e palla ou herba seca, “en función do prezo da palla”.

A partir dos seis meses ata que se inseminan comen ración das vacas de leite e desde que son inseminadas, aliméntanse coa ración das secas.

Procuran non inseminalas ata os 14 meses. “O certo é que moitas, case o 100 %, podiamos inseminalas antes, pero vemos que despois cústalles moito arrancar, están máis baixas. É por iso que non seguimos esa pauta de inseminalas canto antes”, recoñece.

A ración das vacas de leite leva 36 kg de silo de millo, 14 kg de silo de her-

ba, 10 kg de concentrado e 0,5 kg de palla, mentres que a das vacas secas está composta por 12 kg de silo de millo e 7 kg de palla picada. “A maiores, dámoslles todos os días penso individualmente, porque o carro das secas non se fai todos os días, prepárase cada dous ou tres”, apunta.

O servizo do carro mesturador téñeno contratado coa Cooperativa Perpetuo Socorro, de Arzúa, á que pertencen e coa que tamén realizan outro tipo de traballos de campo.

O ROBOT, EN MENTE

Na actualidade, moxen as súas 44 produtoras nunha sala antiga de seis puntos en espiña de pescado.

O gandeiro coruñés adianta que un dos puntos do plan de mellora da súa granxa é a robotización do muxido por falta de persoal e por buscar máis flexibilidade no traballo e mellor conciliación familiar. “O muxido é un dos traballos máis delicados dentro da gandería e conseguir

O ano pasado, con parte do millo,

Moxen un total de 44 vacas cunha media de 38 litros por vaca e día

As camas das produtoras son de carbonato e serraduras, e as das secas e a recría, de palla

fixeron gran húmido para intentar abaratar a ración

TODOSNUESTROSPRODUCTOSEN:

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

www.sancristobalsl.net

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanquesverticales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Tanqueshorizontales

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Unidadesderefrigeración

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdetubos

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Preenfriadoresdeplacas

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Recuperadoresdecalor

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Controladoresdegranja

Generadoresdefrío www.sancristobalsl.net

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

Generadoresdefrío

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

SistemasdeordeñotradicionalyrobotizadoNuevossistemasdeidentificaciónygestiónderebaño

Monterroso(Lugo)-Negreira(ACoruña)

Monterroso(Lugo)-Negreira(ACoruña)

Telf:982377103-699468985-697486779

Telf:982377103-699468985-697486779

sancristobalsl@sancristobalsl.net

sancristobalsl@sancristobalsl.net

@sancristobalsl

@sancristobalsl

Nuestrasotrasmarcas:

Nuestrasotrasmarcas:

Nuestrasotrasmarcas:

Nuestrasotrasmarcas:

persoal responsable e cualificado é cada vez máis difícil. O robot non che quita todo o traballo, pero cremos que nos permitirá traballar doutra maneira e acomodarnos mellor, sobre todo para o coidado das nosas fillas”, resume.

AUTOSUFICIENTES CON HERBA E MILLO

En canto a cultivos, centran os seus esforzos e as súas 35 hectáreas na rotación de millo e de herba. “Tan só rotamos o millo coa herba en 25 ha, porque o resto as deixamos como pastos permanentes”, concreta.

Botan sempre o millo o antes posible, “o ano pasado sementamos un ciclo 500 o 28 de abril e un ciclo 400 o 30 de maio. Recollemos a primeira parte a mediados de setembro e a outra a finais de mes”, recorda.

Ensilan todo para a ración das súas produtoras e o ano pasado, a maiores, dedicaron unhas 3 ha a facer gran húmido. “Esperamos abaratar os custos da ración, xa que a idea é reducir a cantidade de penso, pero ímolo comprobar agora, pois en breve abriremos as salchichas onde o fixemos”, detalla.

Para a herba utilizan mesturas de vezas, trevos e raigrás co obxectivo de cumprir os requisitos para o cobro das axudas da Política Agraria Común (PAC). Na pasada campaña conseguiron rendementos de millo de 54.000 kg/ha e de herba, en materia verde, de 14.000 kg/ha. Con isto, Roberto confirma que son autosuficientes e que tan só teñen que comprar a palla.

“ESTAMOS FACENDO QUEIXOS PARA A CASA, PORQUE TEMOS EN MENTE A IDEA DE MONTAR UNHA QUEIXERÍA PEQUENA”

Os labores de fertilización, arado, sementeira e recolección contrátanos a empresas de servizos externas, así como tamén a xestión dos xurros, que utilizan na súa totalidade para fertilizar as súas parcelas. Teñen unha fosa aberta de 300.000 litros que cubrirán coas obras do plan de mellora.

XENOTIPAR PARA MELLORAR CON SEGURIDADE

Roberto Alonso está dándolle bastante prioridade á xenética dos seus animais e para iso decidiu xenotipar a todos aqueles que nacen na súa granxa, co fin de mellorar con pasos máis seguros.

Entre os criterios aos que máis importancia lles dá están a lonxevidade, os trazos de saúde e a conformación dos ubres e das patas. “Tamén reviso a velocidade de muxido, porque non queremos vacas duras; de feito, aquelas que temos con esta característica xa non as estamos recriando”, concreta.

A detección de celos en Casa Alonso continúa a ser visual, aínda que con certas vacas que presentan problemas botan man de protocolos de sincronización. A media de inseminacións por preñez é de 2,3 para vacas e de 1,5, para xovencas e a media de número de partos aproxímase a 2,5.

é seme de azul belga ou de angus para conseguir animais para venda”, describe.

Segundo di Roberto, o seme de angus aporta máis facilidade de parto e é máis fértil, mentres que co azul belga se obteñen animais con mellor rendemento para a venda: “O último becerro que saíu de aquí vendeuse na poxa de Silleda por 498 euros. Hai moita diferenza con respecto aos frisóns, que andan polos 100 euros”.

MÁIS VALOR AO LEITE

Tamén conta con dous exemplares doutras razas, unha jersey e outra montbeliarde. “A presenza destas dúas vacas na granxa ten un fundamento e é que estamos facendo queixos para a casa, porque temos en mente a idea de montar unha queixería pequena”, desvela.

Tanto a jersey como a montbeliarde dan leite cun rendemento queixeiro superior ao das holsteins. “Nos últimos meses antes do secado –remarca–, a jersey chegou a dar un 9 % de graxa e case un 6 % de proteína”.

A muller de Roberto, Alba Fernández, pretende incorporarse ao proxecto familiar cunha rama que valorice a venda do seu leite. Sen unha data fixa polo momento, será ela quen lidere a xestión desta futura queixería.

Ata facer efectivos todos estes plans, véndenlle toda a súa produción a Celega e están cobrando uns 45 céntimos por litro, a graxa a 2 euros por tonelada e a proteína a 6 euros por tonelada. O

Apostan ao 100 % pola raza holstein e ao 90 % por seme sexado. “Todas aquelas vacas que queremos recriar inseminámolas con sexado e o resto

Dispoñen de 35 hectáreas, das que dedican 25 a rotación de millo e dunha mestura de raigrás, veza e trevos

100 % das vacas son holstein, pero teñen unha jersey e unha montbeliarde coas que están estudando o seu rendemento queixeiro

Ampliagamadeventiladoresparaconseguiruna óptimarefrigeraciónenfunción delas característicasdecadaproyectoganadero.

MotoresBrushlessparagarantizarelmenor consumoenergéticoygenerarelmáximoflujode aire.

Ampliagamadeventiladoresparaconseguiruna óptimarefrigeraciónenfunción delas característicasdecadaproyectoganadero. MotoresBrushlessparagarantizarelmenor consumoenergéticoygenerarelmáximoflujode aire.

MAYORPOTENCIA,MENORCONSUMO

MAYORPOTENCIA,MENORCONSUMO

CADAGOTAESIMPORTANTE

CADAGOTAESIMPORTANTE

Nuevosensorqueúnicamente mojaalanimalcuandoestácerca.

Nuevosensorqueúnicamente mojaalanimalcuandoestácerca. Refrigeraciónsindesperdiciarniunagotacon elobjetivodereducirelconsumoyser respetuososconelmedioambiente.

Refrigeraciónsindesperdiciarniunagotacon elobjetivodereducirelconsumoyser respetuososconelmedioambiente.

LAREFRIGERACIÓNMÁSEFICIENTE ESCRÍBENOS

¿QUIERESQUEANALICEMOSTUCASO?

¿QUIERESQUEANALICEMOSTUCASO?

Calculamoscuántosventiladoresyduchasnecesitatu instalaciónytedamospresupuestosincompromiso

Calculamoscuántosventiladoresyduchasnecesitatu instalaciónytedamospresupuestosincompromiso

www.etxeholz.netetxeholz@etxeholz.net+34948983390+34683612406

Casa Alonso

O Pino (A Coruña)

PRODUCIÓN

Animais en total: 88

Vacas en muxidura: 44

Litros/vaca/día: 38

Graxa: 4,4 %

Proteína: 3,4 %

CULTIVOS E ALIMENTACIÓN

35 ha

25 ha para rotación de millo e mestura de vezas, trevos e raigrás

10 ha para pastos permanentes

Rendemento de millo: 54.000 kg/ha

Rendemento de herba (en materia verde): 14.000 kg/ha

INSTALACIÓNS

Muxido: sala 2x3

Número de muxidos: 2

Camas de produtoras: carbonato e serraduras

Camas de secas e recría: palla

Fosas: 1 sen cubrir

Capacidade: 300.000 litros

Dúas racións:

- Vacas secas: 12 kg de silo de millo, 7 kg de palla picada e punteo manual de concentrado

- Vacas de produción: 36 kg de silo de millo, 14 kg de silo de herba, 10 kg de concentrado e 0,5 kg de palla

REPRODUCIÓN E XENÉTICA

Idade media para a 1.ª inseminación: 14 meses

Seme sexado en todas as vacas a recriar

Seme de angus ou azul belga para o resto

Parámetros con prioridade: lonxevidade, saúde, ubres e patas

VENDA DO LEITE

Celega

Prezo do leite: 45 cts./l

FUTURE COW, A PREPARACIÓN DAS VACAS PARA O MUXIDO NUNCA FOI TAN FÁCIL

• Mellor calidade do muxido

• Redución dos tempos de traballo

• Máis comodidade para os traballadores

• Redución de custos

Para máis información: GEA.com/es

CALIDADE DE MUXIDO, NUN SÓ PASO

Future Cow é a solución ideal de GEA para esquecerse de todo o proceso previo ao muxido, pois encárgase nunha única colocación do lavado, a desinfección, a estimulación e o secado do teto. Na Ganadería Sar, de Touro (A Coruña), lévano utilizando un ano e medio e están encantados cos seus resultados. Falamos cun dos seus propietarios, José Sandá, e co director comercial de Posvenda de GEA, Francesc Oliva, para coñecer todos os seus beneficios.

O sistema Future Cow está formado por unha unidade de cepillado mecánico que lava, desinfecta, estimula e seca os tetos para preparar rapidamente a vaca para o muxido.

Segundo explica o responsable de Posvenda de GEA en España, Francesc Oliva, “a gran vantaxe deste sistema é que conseguimos realizar toda a rutina previa ao muxido nun só paso”, o que lle permite ás ganderías esquecerse do uso de papeis ou trapos.

Con Future Cow redúcense os tempos de muxido e lógrase unha mellor calidade de muxido e calidade de leite, porque as vacas son preparadas de maneira homoxénea e dan leite máis rápido. “Todo, por suposto, debe ir acompañado dun bo manexo das camas, dunha correcta alimentación e dun bo xogo de muxido coas súas correctas tetoeiras”, matiza Oliva.

Todo a base de dióxido de cloro e auga O sistema Future Cow funciona cun produto con base en dióxido de cloro e auga. A máquina realiza a mestura e

inxecta directamente o produto na pistola. O operario non ten que facer ningún preparativo. “O produto elabórase ao momento para conseguir todas as vantaxes da preparación instantánea”, puntualiza o técnico de GEA.

Outra das súas grandes vantaxes, con respecto a outras máquinas que existen no mercado, é que o seu motor está fóra do sistema, o que facilita unha gran redución de custos de mantemento. “Só nos temos que preocupar –indica Francesc Oliva– de cambiar os seus cepillos cada 10.000 muxidos. A inxección do produto é totalmente automática”. O que si se recomenda é programar un plan de mantemento para que a máquina funcione durante todo o muxido, non falle e non haxa problemas.

Para uns bos datos de calidade de leite é aconsellable que o asesor correspondente da granxa traballe en equipo co gandeiro e cos técnicos de GEA para personalizar e adaptar a mestura do produto ás necesidades de cada gandería. “Esta persoa debe

alertarnos de posibles problemas con patóxenos como Staphylococcus aureus ou uberis para poder traballar en consecuencia e efectuar a eliminación ou a prevención de certas enfermidades”, engade Oliva.

Adaptable a todo tipo de salas Future Cow está pensado para granxas de muxido en convencional, ben sexan salas rotativas, paralelas ou en espiña de peixe. Podería adaptarse a ganderías de 50 ou de 5.000 vacas e a salas de GEA ou de calquera outra marca.

Francesc Oliva, director comercial de Posvenda de GEA en España

“O produto elabórase ao momento para conseguir todas as vantaxes da preparación instantánea”

ganadería sar

Localización: Touro (A Coruña)

Número total de animais: 1.300

Vacas en muxidura: 650

Número de muxidos: 3

Media de produción: 42-43 l/vaca/día

Porcentaxe de graxa: 3,60 %

Porcentaxe de proteína: 3,45 %

RCS: 190.000 cél./ml

Que sistema de muxido teñen?

Muximos 3 veces ao día nunha sala 2×16 de muxido traseiro de GEA. Contamos con identificación dos animais por podómetros e o programa da sala facilítanos datos de actividade e celos.

Por que decidiron adquirir o sistema Future Cow?

Interesábanos reducir tempos no muxido, lograr unha mellor comodidade na rutina de muxido e conseguir maior benestar animal.

Cando comezaron a utilizalo?

Empezamos a traballar con Future Cow hai ano e medio, máis ou menos.

Como se utiliza?

Cun só paso limpa, desinfecta, estimula e seca o teto da vaca e, inmediatamente, pódese colocar o xogo de muxido.

En cada muxido traballan dous operarios e a sala dividímola en dúas partes con dous sistemas Future Cow. A primeira metade, con 16 puntos, oito de cada lado, e a outra metade con exactamente o mesmo.

Prepararíanse os oito animais dun lado co Future Cow, logo colócanse as tetoeiras e, seguidamente, prepáranse os outros oito animais do outro lado. Cada operario realiza ese mesmo proceso.

Que beneficios lles achega o sistema Future Cow?

Con respecto a realizar o proceso manualmente, notamos que os tempos son menores e a rutina é sempre igual e homoxénea. Sexa o operario que sexa, a máquina leva a cabo a limpeza, a desinfección, a estimulación e o secado tal e como queremos.

“Logramos reducir cada quenda de muxido media hora e os traballadores están encantados”

Logramos reducir cada quenda de muxido media hora, é dicir, un total dunha hora e media ao día. Con iso, aforramos tamén moito na factura da luz.

En canto á comodidade do traballador, ao principio é verdade que a máquina lles pesaba un pouco, pero, en canto pasaron quince días, estaban encantados co novo proceso e non queren nin acordarse do sistema anterior.

Ademais, grazas a este investimento, non utilizamos trapos nin papel. O seu uso só implica un protocolo de mantemento sen máis gastos engadidos.

Tras ano e medio de traballo con este sistema, recomendaríano?

Si. Recomendaríallo a calquera gandeiro porque logramos unha mellor rutina de muxido, un aforro importante en papel e unha mellora nos tempos de traballo, que se nota moito xa que o muxido é un dos traballos máis pesados.

Monitoreo do estrés por calor nas vacas leiteiras (II): automatización e sensores

Neste segundo artigo dedicado ao monitoreo do estrés por calor no noso rabaño describo os métodos existentes baseados en sensores para monitorear as respostas individuais ao estrés por calor do gando, a través de indicadores de conduta e fisiolóxicos, así como os índices climáticos.

Israel Flamenbaum Cow Cooling Solutions Ltd, Israel

Aperda de produción relacionada co estrés por calor, o benestar comprometido e a mortalidade do gando son preocupacións globais que están a aumentar no contexto do cambio climático e o quecemento global. Para manter o benestar e o rendemento do gando, é importante monitorear os efectos dos extremos climáticos. Os sistemas de produción están a volverse cada vez máis automatizados e o monitoreo remoto/automatizado dos animais é unha necesidade fundamental para superar as limita-

cións da observación humana para a caracterización continua da situación das vacas e para o manexo da granxa. Están a avaliarse varias técnicas de monitoreo remoto/automatizado, e outras xa foron validadas para monitorear o comportamento e a saúde do gando, entre eles incluído o estrés por calor, e están en uso en granxas leiteiras avanzadas en todo o mundo.

O obxectivo deste artigo é revisar os métodos existentes baseados en sensores para monitorear as respostas individuais ao estrés por ca-

lor do gando, a través de indicadores de conduta e fisiolóxicos (puntuación de abafo e temperatura corporal central) e índices climáticos (índice de temperatura e humidade, ITH e índice de carga de calor, HLI).

As devanditas tecnoloxías poden axudar a identificar individuos ou grupos de vacas que sofren estrés por calor, coa finalidade de tomar medidas para mitigalo e, así mesmo, para atopar animais susceptibles á calor para unha estratexia de mitigación illada a través dun sistema de sensores avanzado.

PARA MANTER O BENESTAR E O RENDEMENTO DO GANDO, É IMPORTANTE MONITOREAR OS EFECTOS DOS EXTREMOS CLIMÁTICOS

SENSORES EN ANIMAIS

Sensor de monitorización da frecuencia respiratoria

Os cambios de presión asociados co ton muscular, o movemento do peito e o aire exhalado pódense monitorear de forma autónoma. A taxa de respiración rexistrada continuamente, utilizando sensores de presión de película delgada e unha pequena microcomputadora alimentada por batería, detectou un cambio claro nos animais sen sombra e con sombra. Un sistema de sensores similar, coa

adición dun algoritmo e un filtro de datos para eliminar os sinais pouco fiables, atopou que os rexistros monitoreados da taxa de respiración correspondían á temperatura corporal e as condicións térmicas ambientais (ITH). Desenvolveuse e validouse un sistema automatizado de monitoreo da taxa de respiración a longo prazo en vacas leiteiras con alta asociación co movemento dos flancos.

O sistema microelectromecánico (MEMS) baseado en sensores magnéticos proporciona sinais de respiración máis precisas e maiores resolucións espaciais con menores erros de medición. Este sistema presenta unha alternativa aos sensores de taxa de respiración existentes, con algunhas modificacións necesarias para o gando en lugares comerciais.

Sensores de temperatura radiotelemétricos

Desenvolvéronse biosensores para rexistrar a temperatura corporal do gando e dar conta da variabilidade

EXPERTOS EN VENTILACIÓN Y COWCOOLING

Con tecnología 100% italiana, combinamos sistemas de ven�lación y aspersión para la mejora de las condiciones ambientales, mejorando el bienestar animal y la produc�vidad

individual na capacidade de termorregulación. Con todo, os sensores de rexistro de temperatura sen transmisión remota de datos limitan o monitoreo en tempo real. Os crotais sensibles á temperatura, os bolos reticulares do rume, os dispositivos intrarrectais e intravaxinais e os dispositivos portátiles e implantables (microchips) con capacidade de transmisión remota de datos necesitan un maior desenvolvemento en canto aos modelos de predición do estrés por calor, baseados na temperatura en tempo real. Os sensores biolóxicos inxeribles e os sensores de identificación por radiofrecuencia (RFID) poden monitorear a temperatura interna do gando con identidade individual. Os datos do rexistrador térmico radiotelemétrico suxiren que monitorear as respostas termorreguladoras do gando require unha medición continua da temperatura corporal. Con todo, as medicións telemétricas seguen a ser custosas e só poden operar en distancias curtas, cun pequeno

O SISTEMA MICROELECTROMECÁNICO (MEMS) BASEADO EN SENSORES MAGNÉTICOS

PROPORCIONA SINAIS DE RESPIRACIÓN MÁIS PRECISAS E MAIORES RESOLUCIÓNS

ESPACIAIS CON MENORES ERROS DE MEDICIÓN

número de animais e por períodos curtos de tempo. A radiofrecuencia desviada, absorbida, interferida ou distorsionada pode proporcionar datos falsos na transmisión de datos en tempo real. A medición radiotelemétrica da temperatura corporal central, realizada mediante a implantación dun transmisor e un rexistrador de datos na cavidade abdominal do gando leiteiro, mostrou que o cambio na temperatura corporal central depende das condicións ambientais e un atraso da temperatura ambiente de 1 a 5 h.

Rastreadores de localización con sensores de temperatura e movemento O uso de tecnoloxía baseada no sistema de posicionamento global (GPS) para monitorear animais ao aire libre está a aumentar. Os colares receptores GPS liviáns son adecuados para monitorear a posición dos animais en intervalos de 5 minutos. As características do comportamento animal e a utilización dos pastos pódense avaliar importando os datos do GPS a un sistema de información xeográfica (SIX). O uso de colares GPS con temperatura adicional e sensores de movemento de dobre eixe (2D) en gando vacún manexado intensivamente revelou que as vacas pasaban un tempo inactivo preto dun punto de auga cando os rangos de temperatura eran de 30 a 35 °C, e comezaban a pastar secuencialmente cando a temperatura comezaba a diminuír. Hai potencial para continuar a investigación nesta área para estudos

secuenciados no tempo da resposta condutual ao estrés por calor. As etiquetas de orellas que integran rastreadores GPS alimentados por enerxía solar tamén están dispoñibles comercialmente. Están a xurdir tecnoloxías de cercado virtual (VF) baseadas en GPS montadas no pescozo para gando e presentan unha solución en tempo real para o monitoreo de animais, o control do movemento dos animais e mesmo a mellora específica da calor a través do illamento do gando susceptible se se integra con sensores adicionais de temperatura e movemento. Os sistemas de localización en tempo real (RTLS) son sistemas de seguimento que consisten nun receptor ou lector fixo que le a información de localización dun animal sen fíos desde unha pequena etiqueta de identificación adherida a eles, que se utilizan principalmente en condicións de interior ou nunha área confinada específica. A localización e o movemento dun animal individual nas proximidades do sitio de alimentación, auga e refrixeración pódense detectar e utilizar para desenvolver índices de comportamento. Os datos de localización baseados en RTLS pódense usar para desenvolver algoritmos para predicir comportamentos para comer, beber e deitarse. Os devanditos sistemas poden identificar animais individuais que pasan máis tempo preto da auga, a sombra ou o lugar de arrefriamento e, por tanto, determinar a súa susceptibilidade á calor.

Sensores baseados en acelerómetros Os acelerómetros son dispositivos que miden a aceleración do movemento dunha estrutura nun espazo 2D ou 3D. Funcionan rexistrando a aceleración estática e dinámica, mediante sensores electromecánicos. Estes datos de aceleración pódense converter a través de algoritmos efectivos para comprender o estado dun obxecto. Cada comportamento dun animal ten un movemento característico do corpo ou a ociosidade. Os movementos estáticos ou dinámicos dos animais capturados en 3D pódense utilizar para clasificar os comportamentos principais a través dunha transformación algorítmica definida. Por exemplo, comer, beber, pastar, rumiar,

deitarse/descansar, parar e a actividade do gando foron detectados por acelerómetros con boas correlacións e especificidade de sensibilidade moderada a alta, en comparación coas observacións visuais. Utilizáronse acelerómetros triaxiais para medir a resposta de estremecemento, paso e patada para avaliar o estrés e a incomodidade en vacas leiteiras nun sistema baseado en pastos. Ademais, avaliouse o abafo, xunto con outras dinámicas respiratorias, coma un indicador potencial de abafo para o monitoreo baseado en acelerómetros da resposta ao estrés por calor en gando leiteiro e de engorde. Por tanto, os datos de monitoreo de gando baseados en acelerómetros poderían permitir un modelo multimodal de predición/ alarma de estrés por calor baseado no comportamento para intervencións temperás de mitigación estratéxica e, recentemente, tamén na xestión de granxas leiteiras comerciais a grande escala. Os sensores de acelerómetro de crotais son os máis prometedores neste sentido, xa que foron validados en condicións moderadas a quentes para a puntuación de abafo. Con todo, requírese máis traballo para validar os devanditos sistemas durante os eventos de vagas de calor, onde se rexistran puntuacións de abafo significativamente máis altas. Débense utilizar datos de sensores validados para determinar os limiares superiores de duración do abafo, por enriba dos cales se poden activar as medidas de mitigación do estrés por calor. O devandito monitoreo proporcionará información práctica útil sobre o animal individual que permitirá melloras potenciais no benestar do gando en problemas de estrés por calor, saúde e produción.

DISPOSITIVOS FÓRA DOS ANIMAIS

Aplicacións para teléfonos intelixentes baseadas en datos climáticos Os datos climáticos pódense obter continuamente das estacións meteorolóxicas no sitio e pódense procesar para o monitoreo remoto e automatizado das condicións térmicas. As estacións meteorolóxicas con conectividade sen fíos poden transmitir datos a unha rede á que se accede practicamente desde calquera lugar. Desenvolvéronse aplicacións baseadas en teléfonos intelixentes

que utilizan protocolos similares que combinan información meteorolóxica actual e proxectada con información animal individual, o que axuda ao proceso de toma de decisións mediante o envío de alertas para reducir o estrés por calor. Os dispositivos portátiles de recompilación de datos climáticos con conectividade Bluetooth poden calcular o ITH en diferentes áreas microclimáticas en espazos agrícolas a grande escala. Con todo, as avaliacións baseadas en datos climáticos son medidas indirectas da resposta animal ao estrés por calor e un limiar fixo de índices elixidos nestas aplicacións pode servirlles aos granxeiros para monitorear a “situación do rabaño”, pero esta información non pode ser igualmente aplicable para o gando individual.

Imaxes de profundidade, videovixilancia e intelixencia artificial

A videovixilancia baseada en visión por computadora podería ser o último dispositivo de monitoreo fóra dos animais no futuro. Utilizouse unha cámara de vídeo (vídeo de luz vermella na noite) para observar os cambios fisiolóxicos e de comportamento do gando leiteiro exposto ao clima de verán e atopouse que a taxa de respiración, a temperatura da pel e a temperatura corporal aumentaron xunto co ITH. A rede neuronal artificial, o clasificador de lóxica difusa e os enfoques baseados na aprendizaxe automática, que utilizan a fisioloxía

animal e as variables climáticas, resultaron prometedores para monitorear o estado térmico dos animais en condicións experimentais. Tendo en conta a velocidade do desenvolvemento tecnolóxico, é moi probable que sexan útiles en condicións prácticas nun futuro próximo. O tamaño dos datos rexistrados pode ser un problema para o almacenamento e a transmisión de información. O desenvolvemento de métodos de compresión de datos en imaxes ou vídeos que consuman menos memoria (ou que se transformen nun sinal diferente) e os métodos avanzados de extracción de características dos datos transformados, preferiblemente do almacenamento na nube, poderían ser posibles melloras futuras neste espazo. O desenvolvemento de capacidades para a análise instantánea de datos in situ pode minimizar os requisitos de transmisión e almacenamento de datos.

Termografía infravermella (IRT)

A termografía infravermella (IRT) pode estimar a temperatura da superficie corporal do gando. As imaxes IRT de diferentes rexións do corpo recompiláronse para medir os patróns de temperatura da superficie corporal e atopouse que estaban altamente correlacionadas coas temperaturas do ITH e do flanco dereito, o flanco esquerdo e a fronte. Ademais, a temperatura da fronte tamén mostrou unha boa correlación coa temperatura rectal. Usáronse ima-

A VIDEOVIXILANCIA BASEADA EN VISIÓN POR COMPUTADORA PODERÍA SER O ÚLTIMO DISPOSITIVO DE MONITOREO FÓRA DOS ANIMAIS NO FUTURO

xes infravermellas para medir a taxa de respiración para avaliar o estrés e a incomodidade en vacas baixo un sistema baseado en pastos. A taxa de respiración medida por imaxes IRT continuas do fluxo de aire a través das fosas nasais tivo unha boa concordancia coas medicións en vivo e baseadas en gravacións de vídeo. Este resultado suxire que, cun maior desenvolvemento, a IRT podería incorporarse para o monitoreo remoto da resposta á calor do gando. Con todo, as imaxes e os vídeos de IRT requiren un ambiente controlado que involucre un manexo adicional do gando para o rexistro de datos e un software sofisticado para a análise. Por exemplo, a temperatura da fronte, a papada e a superficie corporal baseada en imaxes de IRT variaron cun valor de ITH similar e, ademais, os datos de vídeo de IRT sen procesar estaban pouco correlacionados coa temperatura corporal interna e o estado térmico do gando, e só podían usarse despois de manipulacións extensas.

CONCLUSIÓN

As novas e sofisticadas tecnoloxías de “detección e transmisión” que se están a desenvolver nestes días axudarán aos produtores leiteiros a identificar individuos ou grupos de vacas que sofren estrés por calor e activar medios de mitigación de calor a tempo e de maneira eficiente, así como atopar animais susceptibles á calor para tratamentos de mitigación illados.

O manexo e a mellora de instalacións enfocados na saúde podal (2): estratexias e pequenas modificacións

Nesta segunda entrega abordo o manexo e a mellora das instalacións mediante pequenas modificacións ou cambios que permiten unha melloría na saúde das vacas, especialmente na saúde podal do rabaño.

Antes de empezar a desenvolver esta segunda parte temos que entender que as vacas “falan”, é dicir, co seu comportamento e tendencias están a mostrarnos as deficiencias que poden ter tanto as nosas instalacións como o manexo que facemos dos animais. Así, é moi importante miralas e fixarnos nos detalles que nos mostran a fin de detectar os posibles fallos ou deficiencias. Debemos fixarnos no comportamento, o

tipo de lesións, a cantidade de sucidade que presentan as extremidades, como medran os pezuños, o tipo de estrés animal-persoal de granxa, o tempo que permanecen deitadas, a presenza e tipo de mazaduras, ferida ou inchazóns e un longo etcétera que nos vai encamiñar a detectar deficiencias no ambiente onde se atopan os animais.

Por exemplo, naquelas ganderías onde haxa unha elevada porcentaxe de enfermidades podais de orixe infecciosa deberanse adoptar ou readaptar as medidas preventivas enfocadas á diminución destas. Principal-

mente, este tipo de lesións son tres: a dermatite dixital, o flegmón interdixital e a erosión dos talóns. Débese ter en conta que o tratamento destas lesións en estados activos é sempre tópico e individual. O control dentro do rabaño destas lesións baséase sempre na prevención mediante unha boa hixiene, co obxectivo de manter o epitelio nas mellores condicións posibles e utilizando métodos de desinfección dos pezuños, como pode ser o uso de baños de pezuños. Tamén é posible axudar nestas estratexias de prevención mediante o uso de correctores específicos para a saúde podal.

Marc Pineda DVM, especialista en saúde podal

NAQUELAS GANDERÍAS ONDE HAXA UNHA ELEVADA PORCENTAXE DE ENFERMIDADES PODAIS DE ORIXE INFECCIOSA DEBERANSE ADOPTAR OU READAPTAR AS MEDIDAS PREVENTIVAS ENFOCADAS Á DIMINUCIÓN DESTAS

1.BAÑOS DE PEZUÑOS

O uso dos baños de pezuños é un dos métodos máis e caces e rápidos para o control das enfermidades podais de orixe infecciosa, pero debemos ter en conta que a súa e cacia se ve diminuída cando as condicións que predispoñen á aparición de lesións infecciosas non son recti cadas adecuadamente. Débese ter moi presente que os pediluvios son un método de prevención e que non son un método de tratamento de lesións

activas, as cales deberán tratarse de forma tópica. Co obxectivo de maximizar a e cacia dos baños de pezuños hai que respectar unhas premisas básicas:

a) Pases de animais polo pediluvio antes de cambialo

O baño deberíase cambiar cada 150-300 animais, xa que, se non, a acumulación de materia orgánica fará que a capacidade desinfectante do pediluvio diminúa considerablemente.

GALVANIZACIÓN GRATIS

Betimax RDS galvanizado por el precio del pintado + ¡revestimiento de resina de 3 componentes gratis!

3 Oferta válida hasta el 30/04/24 al comprar un Betimax RDS nuevo / outlet de la gama JOSKIN. Para más información, póngase en contacto con su distribuidor JOSKIN.

Imaxe 1. Lesión de dermatite dixital

Imaxe 2. Flegmón interdixital

DÉBESE TER MOI PRESENTE QUE OS PEDILUVIOS SON UN MÉTODO DE PREVENCIÓN E QUE NON SON UN MÉTODO DE TRATAMENTO DE LESIÓNS ACTIVAS, AS CALES DEBERÁN TRATARSE DE FORMA TÓPICA

Gráfica 1. Relación do volume dos pediluvios e os litros por vaca nun estudo realizado en España en 125 ganderías de 18 provincias

Pineda et al., 2017

Gráfica 2. Relación dos litros por vaca e o número de animais que pasan polo pediluvio antes de cambialo nun estudo realizado en España en 125 ganderías de 18 provincias

Se se observa que o baño presenta demasiada acumulación, este recambio deberá ser máis frecuente.

b) Litros por animal

As recomendacións do volume dos baños é que deben ter 1 litro de disolución desinfectante por cada animal que pasa polo baño de pezuños, é dicir, se polo baño pasan 100 vacas de cada vez, este deberá ter un volume de 100 litros.

Estes dous principios deberían cumprirse sempre e marcarán a frecuencia de cambiar e repor a disolución desinfectante do baño de pezuños. As recomendacións de concentración dos baños deberán ser as que indique o fabricante do produto que se vai usar. Estas recomendacións deberán ser respectadas, xa que concentracións superiores ás indicadas poden producir queimaduras químicas na pel e concentracións inferiores ocasionarán unha diminución na capacidade desinfectante.

Co obxectivo de utilizar a concentración de solución desinfectante adecuada, o primeiro paso que se deber ter en conta é o volume da bañeira que se vai utilizar. Para coñecer o volume desta, haberá que medila en centímetros utilizando a seguinte fórmula:

Pineda et al., 2017

Actualmente, só existe un estudo onde se compararon diferentes medidas de pediluvios, e viuse que o baño que se mostrou máis e caz no control de enfermidades infecciosas é o que presentaba unhas medidas de 3-3,7m*50-60 cm (imaxe 3), cunha profundidade de disolución de 15 cm e con paredes laterais para evitar que os animais non mergullen algunha das extremidades e favorecer, tamén, o paso rápido destes no baño. O motivo principal destas medidas de baño é que con esta lonxitude se asegura que todos os animais mergullen 2 veces cada extremidade.

As frecuencias de uso semanal que se mostraron máis e caces no control das enfermidades infecciosas son aquelas nas que o baño se usaba dúas veces á semana; no entanto, esta frecuencia de uso debe

adaptarse en cada gandería especicamente segundo as prevalencias de dermatite que haxa. Nos casos onde estas prevalencias sexan moi elevadas deberase aumentar a frecuencia de uso mesmo a unha vez ao día.

Imaxe 3. Baño de pezuños con paredes laterais en forma de V Foto: cortesía de Rogadri

Hablemos

Tras la aparición de los primeros brotes en 2004, la amenaza del virus de la lengua azul es constante tanto en España, como en varios países de Europa.

Tras la aparición de los primeros brotes en 2004, la amenaza del virus de la es constante tanto en España, como en varios

Desde hace más de 20 años, trabajamos codo con codo con veterinarios y ganaderos, protegiendo a millones de vacas y ovejas frente al virus BTV.

Desde hace más de 20 años, con veterinarios y ganaderos, protegiendo a millones de vacas y ovejas

Nuestra experiencia en la investigación y desarrollo de vacunas nos permite ofrecer una vacunación con sentido.

Nuestra experiencia en la investigación y desarrollo de vacunas nos permite ofrecer una vacunación con sentido.

Sede Central: Parque Tecnológico de León

Sede Central: Parque Tecnológico de León

Calle Nicostrato Vela M 20 • 24009 León - España

Calle Nicostrato Vela M 20 • 24009 León - España

Tel.: 987 800 800 • e-mail: mail@syva.es • www.syva.es

Tel.: 987 800 800 • e-mail: mail@syva.es • www.syva.es

www.facebook.com/syvacontigo

www.facebook.com/syvacontigo

É moi importante usar tamén os baños nas xovencas e nas vacas secas. No caso das primeiras, débese ter en conta que, se un animal se infectou de dermatite dixital durante a etapa de crecemento, terá ata un 50 % máis de posibilidades de desenvolver un episodio de dermatite dixital durante a primeira lactación. No caso das vacas secas, é recomendable o uso dos baños, xa que se presentan lesións iniciais de dermatites dixitais durante o secado, cando inicien a lactación terán moitas máis posibilidades de padecer un episodio activo de dermatite dixital.

2. CHANS

O tipo e raiado dos chans teñen tamén un efecto importante nas lesións que afectan á integridade do estoxo córneo. Recoméndase un raiado o su cientemente ancho para que cada pezuño da extremidade se apoie nunha super cie plana sen diferentes puntos de presión.

O uso de gomas en todo o chan da nave pode enmascararnos as coxeiras; no entanto, a miña recomendación persoal é que os chans de goma se utilicen na sala de espera (imaxe 5), nos corredores de acceso á sala de muxido e na zona 8-9

da cornadiza (unha liña de gomas para as extremidades anteriores e outra para as posteriores). Débese ter en conta que os chans de goma teñen unha vida útil e que cando estas se gastan son moi perigosos, xa que favorecen os esvaróns e accidentes.

Outro factor importante na aparición das coxeiras é o tempo no que os animais están de pé sen moverse. Cando os animais están demasiado tempo de pé, as veas dixitais que nutren o pezuño vense comprometidas e a osixenación deste diminúe considerablemente. Debido a este motivo, deberíase tentar que os tempos de muxido non superen as tres horas por día. Deberanse adaptar os tamaños dos lotes de muxido á capacidade de muxido de cada sala co obxectivo de que cada lote non supere en exceso unha hora desde que o animal sae do cortello para muxirse ata que volve a el.

3. BEBEDOIROS

O número e tipo de bebedoiros dun curral tamén deben terse en conta desde o punto de vista da saúde podal. Debido a que estes poden ser unha zona onde nos aumenten as interaccións non desexadas, o que

DÉBESE TER EN CONTA QUE OS CHANS DE GOMA

TEÑEN UNHA VIDA ÚTIL E QUE CANDO ESTAS SE GASTAN SON MOI PERIGOSOS, XA QUE FAVORECEN OS ESVARÓNS E OS ACCIDENTES

pode aumentar os movementos e xiros bruscos e incrementar o risco de accidentes, recoméndase que exista unha lonxitude de bebedoiro de polo menos 10 cm por animal, e que estean colocados en varias localizacións do cortello. Outro factor importante á hora de decantarse polos diferentes modelos de bebedoiros que existen é que deben ser profundos e presentar un caudal de 10 a 20 litros por minuto. Aumentar o número de bebedoiros nun cortello é unha medida relativamente fácil e económica que vai mellorar a saúde dos pezuños das vacas.

Imaxe 6. Bebedoiro longo e profundo de fácil limpeza

Imaxe 5. Sala de espera con chans de goma cun tipo de raiado que aumenta a tracción

Imaxe 4. Exemplo de chan con raiado que permite o apoio de todo o pezuño nunha superficie plana

Saca lo mejor de tus vacas

Más confortable

Excelente calidad de ordeño

Menor consumo de agua y energía Óptima preparación del pezón con pezonera independiente Línea de leche sin restricciones para un flujo de leche continuo

Análisis individual del rendimiento y de la salud de cada cuarterón

Descubra el futuro: mejore el rendimiento de su granja con nuestra solución exclusiva para su rebaño

boumatic.com/gemini-up

AS ANORMALIDADES NO TEMPO QUE EMPREGAN AS VACAS EN DEITARSE OU O NÚMERO DE VACAS QUE ESTÁN A FACER PERCHING SON UN BO INDICADOR DA COMODIDADE DOS CUBÍCULOS

4. CUBÍCULOS E CAMAS

Outro factor de risco destacable nas ganderías de leite é o deseño dos cubículos. As medidas destes deberían adaptarse ao tamaño das vacas de cada gandería en concreto; as anormalidades no tempo que empregan as vacas en deitarse ou o número de vacas que están a facer perching son un bo indicador da comodidade dos cubículos. Na maioría dos casos, pequenas modificacións na colocación e altura da barra educadora dos cubículos existentes en cada gandería poden ser de grande axuda á hora de aumentar a comodidade dos cubículos e aumentar así o tempo no que os animais están deitados.

5. CORNADIZA

O deseño da cornadiza e o comedeiro son tamén un factor de risco na saúde podal. Co obxectivo de diminuír os esforzos mecánicos e os excesos de presión que sofren as extremidades dianteiras cando as vacas están a comer, recoméndase que o comedeiro estea máis elevado con respecto ao chan das vacas. Esta diferenza de altura debería ser duns 15 a 25 cm de diferenza; ademais, a cornadiza debería presentar unha inclinación duns 15° para favorecer que non se exerza unha elevada

presión sobre os ombreiros e, polo tanto, sobre os pezuños dianteiros cando o animal está a comer. Con estas dúas premisas, á parte de diminuír as forzas e presións sobre as

extremidades anteriores, tamén se van conseguir acurtar os tempos de alimentación e, como consecuencia, o tempo no que a vaca permanece de pé sen moverse.

Imaxe 7. Cubículos coas mesmas medidas fóra da barra educadora. Na liña da dereita, a barra educadora está colocada 5 cm máis baixa en altura con respecto á liña de cubículos esquerda

Imaxe 9. Lesións típicas ocasionadas por un mal deseño de cornadizas e/ou comedeiros

Imaxe 10. Exemplo de cornadiza inclinada 10°

Imaxe 8. A mesma cuadra; a diferenza é que a barra educadora se adiantou 7 cm

Tenemoslosrepuestos quenecesitas

6. INSTALACIÓNS NA RECRÍA

Como parte final deste relatorio, considerouse interesante falar dunha afección que está a ocorrer a nivel mundial e que está a empezar a ser considerada unha síndrome por parte dalgunhas asociacións científicas. Cada vez é máis frecuente observar a recría con deformacións nos pezuños anteriores mediais. Considérase que hai un factor xenético neste proceso, pero tamén se descubriu que este problema se exacerba cun deseño deficiente dos currais de recría. As instalacións de recría deben estar adaptadas ao tamaño das xatas e xovencas ao longo de toda a súa etapa de crecemento. Observouse que a recría que se criou en instalacións onde o comedeiro está á mesma altura que o chan do curral é un factor de risco para esta patoloxía, así como a que se criou en cortellos de cubículos con camas de area, xa que a area que acaba caendo ao chan fai aumentar a tracción que teñen os animais e, por tanto, fai aumentar a presión á hora de alimentarse sobre as extremidades anteriores, especialmente sobre o pezuño medial. É por estes motivos polos que se recomenda que os animais en etapas de crecemento non se aloxen en cubículos, especialmente se as camas son de area.

CONCLUSIÓN

Como puidemos ver nestas liñas, un bo deseño das instalacións axuda a que o rabaño presente unha boa saúde podal; o problema é que, en moitas ocasións, as instalacións están deseñadas con base nos estándares que están anticuados ás necesidades de produción actuais. Debido a este motivo, a adopción de pequenas melloras e cambios nas instalacións poden axudar significativamente a mellorar a saúde podal dos rabaños leiteiros.

NOTA DO AUTOR

Coma no artigo do número anterior de Vaca Pinta, este capítulo baséase no relatorio que se impartiu nas XX Xornadas de Vacún de Leite de Seragro, titulado “O manexo e a mellora de instalacións enfocados na saúde podal”

A ADOPCIÓN DE PEQUENAS

MELLORAS E CAMBIOS NAS INSTALACIÓNS PODEN AXUDAR SIGNIFICATIVAMENTE A MELLORAR A SAÚDE PODAL DOS RABAÑOS LEITEIROS

Imaxe 11. Inicio da deformación dos pezuños mediais dunha xata de 6 meses debido a un mal deseño da zona de alimentación

Imaxe 12. Deformación do pezuño medial anterior dunha vaca adulta

“Vaian onde vaian, os meus fillos sempre van ter os valores que aprenderon no campo”

A paixón e a emoción coa que narra Mariano Calle a súa vida en El Tremedal, unha pedanía situada a 1.500 metros de altitude, en plena serra de Gredos, é digna de escoitar. Gandeiro de profesión e defensor do campo por devoción, o noso novo protagonista de #YoSoyCampo fálanos da importancia de defender o bo facer do mundo rural e de como lles está transmitindo os seus valores aos seus fillos.

“Sempre fun gandeiro, sempre vivín na aldea”, preséntase Mariano Calle, un pioneiro da gandería ecolóxica en Castela e León. Concretamente, leva 30 anos criando vacas: ten unha explotación con 120 cabezas de asturiana de montaña e con outras 50 de limousin. Respecto desta segunda raza, forma parte do seu programa de mellora xenética e é participante habitual de concursos morfolóxicos rexionais e nacionais.

“Son unha persoa afortunada por facer o que fago con ilusión, e agora aínda máis, porque podo ensinarlles aos meus fillos todo o que sei e o que me transmitiron a min”, celebra.

Esteban e Kike serán algún día, con sorte, a súa remuda xeracional, “e non só dunha profesión tan bonita e necesaria como a gandería, senón tamén dunha forma de vida”, subliña. “Todo o mundo fala da España baleirada, dos problemas do mundo rural e da extinción dunha chea de especies, pero non se preocupan pola desaparición das aldeas, que aos poucos están a agonizar”. Con elas, perderase un estilo de vida, “unha sabedoría infinita e unha maneira de traballar e de vivir con respecto e con humildade, algo que nos fai moita falta hoxe en día” advirte.

Co tempo, lamenta, “xa ninguén saberá afillar un becerro, ou desbravar un poldro, e todo por unhas políticas absurdas, conservacionistas, feitas por ecoloxistas de azotea que, desde os seus despachos, non saben distinguir un año dunha cabrita ou unha cerva dunha corza”.

Calle apunta cara á chave que son as novas xeracións para cortar esta situación: “Aínda non é tarde para con-

servar todo isto ensinándolles aos nosos fillos, e ao resto do mundo, que nós soamente queremos traballar no que nos gusta, con ilusión”.

Isto non parece fácil, xa que vivimos unha época na que a gandería asemella estar baixo constante escrutinio público. “Todo o mundo opina sobre o que facemos, falan de que somos uns maltratadores e uns explotadores de animais... dino mesmo os que teñen dous cans en 50 metros cadrados e lles dedican media hora ao día!”, remarca. “A realidade é que ninguén ve o agarimo e o esmero co que tratamos o noso gando, non ven o frío e a calor que pasamos por eles cando están enfermos ou de parto… Viven tan afastados do campo que non comprenden como nos desvivimos polo seu benestar”.

Falando do futuro, Calle explica que todo o que espera dos seus fillos é que sexan felices e que se dediquen ao que máis lles guste, como el mesmo puido facer. “O que si creo que é necesario é que coñezan isto, a nosa forma de vida, como traballamos, a nosa sensibilidade cos animais… e, desde logo, esas cousas soamente se aprenden aquí, no monte, facendo o que facemos”, salienta. “Os meus fillos montan a cabalo e son quen de distinguir a pegada dun cervo, dun xabaril ou dun corzo, e, á vez, non son alleos ao que saben todos os demais nenos”, enuncia Mariano, con orgullo. “Creo que son afortunados por poder vivir todo isto, é unha lección que lles vai valer para toda a vida. Vaian onde vaian e fagan o que fagan, sempre van ter os valores que aprenderon no campo”.

Úsalo las veces

que necesites durante los 10 días siguientes a su apertura

BOVISAN® DIAR - Emulsión para inyección. Composición: Una dosis (3 ml) contiene: Rotavirus Bovino, inactivado, cepa TM-91, serotipo G6P1 (inactivado) ≥ 6.0 log2 (VNT)* Coronavirus Bovino, inactivado, cepa C-197 (inactivada) ≥ 5.0 log2 (HIT)** Escherichia coli, inactivado, cepa EC/17 (inactivada) expresado como F5 (K99) Adhesina ≥ 44.8 % de inhibición (ELISA)*** *VNT – test de neutralización del virus (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) **HIT – test de inhibición de hemoaglutinación (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) ***ELISA – Valoración inmunosorbente ligado a enzima (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) Adjuvante: Montanida ISA 206 VG 1.6 ml. Especies de destino: Bovino (vacas y novillas gestantes). Indicaciones de uso: inmunización activa, con el fin de conferir protección pasiva a sus terneros vía calostro/leche, para reducir la gravedad de la diarrea causada por rotavirus bovino, coronavirus bovino y el enteropatógeno E. coli F5 (K99) y reducir la eliminación del virus por los terneros infectados con rotavirus y coronavirus bovino. La inmunidad pasiva se inicia con el calostro y depende de si recibe suficiente calostro después del nacimiento. Vacunar solo animales sanos. Precauciones para el usuario: Este producto contiene aceite mineral. La inyección/autoinyección accidental puede provocar un dolor e hinchazón severo, que en raros casos podría resultar con la pérdida del dedo afectado si no se da atención médica inmediata. Si el dolor persiste más de 12 horas después del examen médico, acudir de nuevo al médico. Reacciones adversas: Frecuentemente hinchazón leve de 5-7 cm de diámetro en el sitio de la inyección y a veces acompañado inicialmente por un aumento de la temperatura local que se resuelve en unos 15 días. Puede observarse un ligero y transitorio incremento de la temperatura (hasta 0.8ºC) 24 horas después de la vacunación, que se resuelve dentro de los 4 días después de la vacunación. Posología: Administración im.. Una dosis en cada gestación, administrada en un periodo de 12 – 3 semanas antes de la fecha esperada del parto. Alimentación de calostro: La protección de los terneros depende de la adecuada ingesta de calostro de las vacas vacunadas. Si los terneros no consiguen suficientes anticuerpos por calostro poco después de que nazcan, tendrán fallos de transferencia pasiva de anticuerpos. Es importante que todos los terneros reciben una cantidad suficiente de calostro del primer ordeño en las primeras seis horas después del parto. Se recomienda que se alimenten de al menos 3 litros de calostro dentro de las primeras 24 horas y esta cantidad equivale aproximadamente al 10% del peso de un becerro. Tiempo de espera: Cero días. Conservar en la nevera (2 - 8°C). Proteger de la luz. No congelar. Formatos: 15 ml (5 dosis), 90 ml (30 dosis) y 450 ml (150 dosis) – Nº reg: 3301 ESP. Titular: FORTE Healthcare Ltd –Co Dublin (Irlanda). Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Administración bajo control o supervisión del veterinario.

En caso de duda consulte con su veterinario.

Produtividade,

estabilidade

e

adaptabilidade

de

cultivares

de millo forraxeiro en Galicia

Presentamos os resultados do noso estudo, cuxo obxectivo foi avaliar a produtividade, adaptabilidade e estabilidade da produción de materia seca de tres cultivares de millo forraxeiro (XU1-200, FAO-200; XU2-300, FAO-300 e XU3-400, FAO-400) durante tres anos (2014, 2015 e 2016) en catro zonas de Galicia, usando o método MHPRVG.

J.A. Oliveira1, M.J. Bande2

1Área de Produción Vexetal, Departamento de Bioloxía de Organismos e Sistemas, Universidade de Oviedo (Asturias)

2Departamento de Pastos e Cultivos, Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)-Axencia Galega de Calidade Alimentaria (Agacal), Xunta de Galicia (Galicia)

INTRODUCIÓN

Aprodución española de millo forraxeiro concéntrase no norte de España. Galicia, Asturias e Cantabria son as principais rexións produtoras con 73.836 ha, 7.033 ha e 4.610 ha, respectivamente (MAPA, 2023). Estas tres rexións representan o 89 % a superficie española de millo forraxeiro.

Un dos factores estruturais limitantes para aumentar a rendibilidade das explotacións gandeiras do norte de España é a escasa base territorial dispoñible para a produción de forraxes.

Este feito, unido á irregularidade estacional da produción, levou a moitos gandeiros a adoptar estratexias de intensificación da produción forraxeira. Na actualidade, estas explotacións manteñen a tendencia crecente cara ao uso de millo forraxeiro conservado en forma de ensilado, xa que a planta enteira de millo se considera unha materia prima ideal para ensilar pola súa alta produción de materia seca de alto valor nutritivo, rápida recolección, non requirir ningún tratamento previo para ser ensilado e porque

é fácil de integrar en sistemas de alimentación unifeed. Centrándonos na alimentación de ruminantes, o ensilado de millo forraxeiro constitúe unha mestura única de gran e fibra dixestible de grande utilidade en nutrición animal (Martínez-Fernández et al., 2021).

En 1999 e en colaboración con empresas produtoras de sementes, iniciouse en Galicia un proceso de avaliación de cultivares comerciais de millo híbrido para ensilado por parte do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) e,

A MAIOR ESTABILIDADE E ADAPTABILIDADE XENÉTICA DOS CULTIVARES, MENOR INTERACCIÓN XENOTIPO X AMBIENTE (GXE)

desde entón, vén realizando ano tras ano en catro zonas de Galicia (Bande, 2023). Debido á alta variación interanual dos resultados por mor da climatoloxía (temperaturas, precipitacións etc.), é importante dispor de datos de máis dun ano para caracterizar agronomicamente un cultivar.

Os modelos de cultivos baseados en procesos (funcionais) son excelentes ferramentas para estudos que implican a cuanti cación dos efectos das prácticas de manexo, a xenética, o chan e o clima sobre o rendemento e a fenoloxía dos cultivos (Addiscott e Wagenet, 1985). En millo forraxeiro, Oliveira et al. (2023) iniciaron a adaptación do modelo CSM-CERES-

cunha alta produtividade en diferentes ambientes (localidades, anos) é a interacción xenotipo x ambiente (GxE). Os novos cultivares, ademais de ter unha boa produción/rendemento, deberán ter unha boa estabilidade (capacidade de comportarse ben nunha grande amplitude de condicións ambientais) e adaptabilidade (capacidade de resposta á mellora do ambiente, por exemplo ao laboreo, fertilización, rega etc.). A maior estabilidade e adaptabilidade xenética do cultivares, menor interacción GxE.

Varios métodos de análises de adaptabilidade e estabilidade propuxéronse por diversos autores (Linn e Binns, 1988; Annicchiarico, 1992). Estes métodos asumen que

se poden investigar as interaccións) e con heteroxeneidade de varianzas (cando a varianza dos erros non é constante en todas as observacións realizadas). Por outra banda, nos modelos mixtos (que combinan efectos aleatorios con efectos xos), a predición dos valores xenotípicos dos xenotipos polo Mellor Predictor Lineal Innesgado (BLUP) e a estimación dos compoñentes da varianza polo Método de Máxima Verosimilitude Residual ou Restrinxida (REML), permiten a predición dos efectos xenéticos (asumidos aleatorios) libres dos efectos xos do modelo (Henderson, 1975; Piepho et al., 2008k). A avaliación da signi cación dos efectos aleatorios nos modelos mixtos non se fai coa proba F da análise de varianza, senón coa razón de verosimilitude (LRT) que se obtén na análise de desvianza (Re-

UN DOS MAIORES PROBLEMAS NA SELECCIÓN DE XENOTIPOS (CULTIVARES) CUNHA ALTA PRODUTIVIDADE EN DIFERENTES AMBIENTES É A INTERACCIÓN XENOTIPO X

AMBIENTE (GXE)

Este método probouse útil con diferentes cultivos, como é o caso do millo (Mendes et al., 2012).

O obxectivo deste traballo foi o avaliar a produtividade, adaptabilidade e estabilidade da produción de materia seca de tres cultivares de millo forraxeiro (XU1-200, FAO-200; XU2-300, FAO-300 e XU3-400, FAO400) durante tres anos (2014, 2015 e 2016) en catro zonas de Galicia, usando o método MHPRVG.

MATERIAIS E MÉTODOS

Sitios experimentais

Esta avaliación de cultivares de millo realizouse en ensaios experimentais de campo en catro lugares de Galicia: Ribadeo (43,5458, -7,0816, 43 m.s.n.m.), Ordes (43,0432, -8,4458, 300 m.s.n.m.), Deza (43,6995, -8,3192, 400 m.s.n.m.) e Sarria (42,8194, -7,3758, 520 m.s.n.m.) durante os anos 2014, 2015 e 2016.

Os chans dos ensaios en Ribadeo, situado na Mariña Oriental (nordeste de Lugo), Ordes (centro da Coruña) e Deza teñen unha textura franco-areenta, sendo o chan de Ribadeo sobre lousas, e os de Ordes e Deza, sobre xistos. En cambio, o chan dos ensaios de Sarria ten unha textura francoarxilo-areenta e son chans de lousas.

O sitio experimental de Ribadeo, segundo a clasificación climática de Köppen-Geiger (Kotteck et al., 2006)

pertence ao clima temperado húmido con verán cálido (tipo Cfb). A temperatura media do mes máis frío é menor de 18 °C e superior a -3 °C. A temperatura media do mes máis cálido non chega aos 22 °C, pero supéranse os 10 °C durante catro ou máis meses ao ano. As choivas están repartidas ao longo do ano, non hai unha estación seca. En cambio, os outros tres sitios experimentais pertencen ao clima temperado chuvioso con verán seco e cálido (Csb). A temperatura media do mes máis frío é menor de 18 °C e superior a -3 °C. A temperatura media do mes máis cálido non chega aos 22 °C, pero supéranse os 10 °C durante catro ou máis meses ao ano. As precipitacións exceden á evaporación. Dáse unha diminución considerable das choivas no verán, momento que coincide coas altas temperaturas (Arnfield, 2021).

Os datos meteorolóxicos obtivéronse das estacións meteorolóxicas máis próximas aos campos experimentais a través da páxina web de Meteogalicia (www.meteogalicia.gal) e preséntanse na figura 1.

Cada experimento de campo incluíu a preparación do chan, a fertilización, a sementeira dos cultivares nas parcelas e os tratamentos fitosanitarios. A sementeira realizouse manualmente nas datas habituais no catro localidades de ensaio.

Os cultivares híbridos utilizados foron XU1-200 (FAO 200), XU2-300 (FAO 300) e XU3-400 (FAO 400).

Como cultivo de inverno sementouse unha mestura de raigrás italiano con trevos anuais para realizar un ensilado na primavera.

Previamente á sementeira, aplicáronse 200 kg N ha-1 xunto coas emendas calcarias e fertilización fosfopotásica necesarios segundo os resultados das análises previas do chan, para compensar as extraccións polo cultivo de inverno en rotación co millo.

A densidade de plantación inicial foi de 180.000 plantas ha-1. Cando as plantas acadaron uns 20 cm de altura, realizouse un aclareo para alcanzar a densidade final de 90.000 plantas ha-1

O millo forraxeiro para a súa conservación como ensilado débese recoller cando a concentración de materia seca de todo o cultivo sitúase entre o 30 % e o 35 %, intervalo no que se alcanza o momento óptimo para producir ensilado (Khan et al., 2015). O momento ideal para ensilar considérase cando o estado medio do gran das mazarocas para cada cultivar alcanza o estado de gran pastoso-vítreo (Bande, 2023). A altura de corte das plantas de millo foi de 20-25 cm por encima da superficie do chan.

Datos meteorolóxicos observados diarios durante os anos de avaliación (2014-2016) nas fincas experimentais de Ribadeo, Ordes, Deza e Sarria (Galicia)

Utilizouse un deseño experimental de bloques completos ao azar con tres repeticións. As subparcelas elementais tiñan unha super cie de 11,7 m2 con tres liñas de 6,5 m de lonxitude e unha separación entre liñas de 0,6 m. A mostraxe no momento da colleita realizouse recollendo as plantas en pé existentes en 5 m de lonxitude da liña central por parcela. Separáronse ao azar dez plantas das cultivadas en cada parcela. De cada unha destas plantas separouse a mazaroca (grans + raque) e a follaxe (talos + follas + espatas das mazarocas).

As mazarocas e a follaxe picáronse independentemente cunha pica-

dora eléctrica. Co material picado por separado, as fraccións de mazarocas e follaxe secáronse nunha estufa de circulación de aire a unha temperatura de 80 °C ata peso constante para determinar o peso seco das mazarocas e o da follaxe. Posteriormente, as mostras das dúas fraccións moéronse nun muíño de martelos “Christy and Norris” 8” a un tamaño de partícula de 1mm, e enviáronse ao Laboratorio de Pastos e Cultivos do CIAM onde se determinaron os diferentes parámetros químicos mediante o método NIRS (Near Infrared Re ectance Spectroscopy [espectroscopía de re ectancia no infravermello próximo]).

En cada lugar experimental tomáronse mostras de chan para determinar as principais características físicas e químicas do chan (táboa 1). En todos os campos experimentais, o contido inicial de auga do chan supúxose igual á capacidade de campo.

O carbono orgánico do chan (SOC) calculouse a partir da materia orgánica do chan (OM) utilizando a seguinte ecuación (Périé e Quimet, 2008): SOC chan (%) = 0,4724 × OM chan (%).

Análise estatística

A variable considerada na análise de produtividade, estabilidade e adaptabilidade foi a produción de materia seca no momento do corte para ensilado (kg MS ha-1).

As análises estatísticas realizáronse co modelo 54 do programa SELEGEN-REML/BLUP (Resende 2007), asumindo o modelo mixto: y = Xb + Zg + Wc + y, onde “y” é o vector das observacións da variable produción de materia seca, “b” é o vector do efecto da repetición ou bloque dentro dos diferentes ambientes (asumido xo), “g” é o vector do efecto dos xenotipos (asumido aleatorio), “c” é o vector do efecto da interacción GxE (asumido aleatorio) e “y” é o vector do erro ou residuo (aleatorio). X, Z e W son as matrices de incidencia (compostas duns e ceros) para “b”, “g” e “c” respectivamente. Os parámetros xenéticos estimáronse mediante o método REML/BLUP. A avaliación da signi cación dos efectos aleatorios do modelo realizouse mediante a proba LRT (proba Chi-cadrado) da análise de desvianza (Resende, 2007).

O efecto ambiente creouse como combinación das localidades x anos, obtendo 12 ambientes (4 localidades x 3 anos).

A media harmónica do rendemento relativo dos valores xenotípicos (MHPRVG) calculouse para todos os xenotipos segundo a seguinte expresión proposta por Resende (2002):

Onde: n é o número de ambientes onde o xenotipo i se avaliou; Vgij = uj + gi + geij, é o valor xenotípico do xenotipo i no ambiente j, expresado como proporción da media do de-

Ribadeo Ordes Deza Sarria

O MÉTODO MHPRVG

MOSTROUSE ADECUADO

PARA A IDENTIFICACIÓN

DE CULTIVARES DE MILLO

FORRAXEIRO CUNHA BOA

PRODUCIÓN DE MATERIA

SECA, ESTABLE E CON BOA

ADAPTABILIDADE

vandito ambiente, onde uj é a media do ambiente j, gi o efecto do xenotipo i e geij o efecto da interacción entre o xenotipo i e o ambiente j.

RESUTADOS E DISCUSIÓN

Análise de desvianza

A presenza de interaccións GxE é un reto en mellora xenética vexetal, tanto no proceso de selección coma no de recomendación de cultivares. A avaliación da interacción GxE trata de explicar o feito de que o mellor xenotipo para un ambiente determinado pode non selo noutro ambiente diferente (Crossa, 2012).

A análise de desvianza dos efectos aleatorios mostrou que a interacción GxE foi significativa ao nivel 5 % pola proba Chi-cadrado (táboa 2). Debido a que a interacción GxE foi significativa, isto indicou que hai unha variabilidade na produción de materia seca dos xenotipos nos diferentes ambientes. Por tanto, parece interesante estudar a estabilidade e a adaptabilidade dos xenotipos co fin de recomendar os mellores xenotipos (cultivares) para todos os ambientes avaliados.

O valor de 13,1 % obtido para o coeficiente de variación residual (CVe) neste traballo indica unha boa precisión experimental, o que é importante para obter unha boa exactitude na selección ou recomendación de xenotipos.

O valor da herdabilidade en sentido amplo ao nivel de parcela individual é baixo, indicando que o am-

1 . Características do perfil do chan nas fincas experimentais de Ribadeo, Ordes,

e Sarria (Galicia)

Táboa 2. Valores da análise de desvianza e estimacións dos compoñentes da varianza (método REML): varianza xenotípica (Vg), varianza da interacción xenotipo x ambiente (Vint), varianza residual (Ve), varianza fenotípica (Vf), herdabilidade en sentido amplo (h2g), exactitude na selección dos xenotipos (Acgen), correlación xenética entre ambientes (rgloc), coeficiente de variación residual (CVe%) e media xeral do ensaio (MG) para a produción de materia seca (kg MS ha-1) de tres cultivares de millo forraxeiro en 12 ambientes (4 localidades x 3 anos) de Galicia

modelo axustado sen os efectos correspondentes

bLRT = razón de verosimilitude

* = significativo por próbaa Chi-cadrado con 1 grao de liberdade ao 5 % de probabilidade (3,84)

biente ten unha grande influencia na expresión fenotípica do carácter produción de materia seca. A maior contribución ao valor fenotípico da produción de materia seca está asociada á varianza ambiental (Ve) que representa o 61,7 % da varianza fenotípica total (Vf), polo que a contribución da varianza xenotípica (Vg) foi baixa.

A varianza de interacción (Vint) obtida neste traballo representou un 25,3 % da varianza fenotípica total, o que se traduce nunha baixa correlación xenética entre ambientes (rgloc=0,34), indicando unha

baixa similitude entre os ambientes avaliados, o que xustifica unha avaliación en varias localidades.

A exactitude na selección de xenotipos (Acgen = 0,88) foi alta, o que indica unha boa calidade experimental.

Valores xenotípicos estimados (valores BLUP)

Os valores xenotípicos estimados (VG = u + g) de cada cultivar considerando todos os ambientes obtivéronse mediante unha técnica que permite estimar o mérito xenético dun xenotipo, libre do efecto da

ɫSOC, carbono orgánico do chan; LL, punto de marchitez permanente; DUL, capacidade de campo; SAT, humidade de saturación; BD, densidade aparente

Táboa

Deza

A táboa 3 mostra os cultivares avaliados ordenados polos mellores valores xenotípicos para un ambiente medio que representa os 12 ambientes avaliados.

Táboa 3. Valores xenotípicos estimados (VG en kg MS ha-1) para a produción de materia seca (corte no momento óptimo para ensilado) de tres cultivares de millo forraxeiro en 12 ambientes (4 localidades x 3 anos) de Galicia, cos seus respectivos intervalos de confianza

XU3-400 20161 18.565,6-21.756,2

XU2-300 19988 18.392,3-21.582,9

XU1-200 18303 16.707,5-19.898,1

Táboa 4. Estabilidade e adaptabilidade dos valores xenotípicos (MHPRVG) e valores xenotípicos medios combinando produtividade, estabilidade e adaptabilidade (MHPRVG*MG) para produción de materia seca de tres cultivares de millo forraxeiro en 12 ambientes (4 localidades x 3 anos) en Galicia interacción xenotipo x ambiente, onde u é a media xeral de todos os ambientes e g o efecto xenotípico (Robinson, 1991).

estabilidade mostraron que os cultivares XU3-400 e XU3-300 son os mellores debido á súa boa produción de materia seca, estabilidade e adaptabilidade (táboa 4). O índice do comportamento relativo do valor xenotípico destes dous cultivares é de 1,03 a 1,04 veces maior que a media xeral nos 12 ambientes (MG).

CONCLUSIÓN

Os cultivares de millo forraxeiro XU3400 (FAO-400) e XU2-300 (FAO-300) tiveron un mellor comportamento que o cultivar XU1-200 (FAO-200) en relación á produción de materia seca, estabilidade e adaptabilidade.

O método MHPRVG mostrouse adecuado para a identificación de cultivares de millo forraxeiro cunha boa produción de materia seca, estable e con boa adaptabilidade. Ademais, este método proporciona resultados nas mesmas unidades obtidas nos ensaios agronómicos, o que pode interpretarse directamente como un valor xenotípico relacionado coa produción e os índices de estabilidade e adaptabilidade.

BIBLIOGRAFÍA

Addiscott, T.M., Wagenet, R.J., 1985. Concepts of solute leaching in soils: a review of modeling approaches. J. Soil Sci. 36: 411–424.

- Annicchiarico, P., 1992. Cultivar adaptation and recommendation from alfalfa trials in northern Italy. Journal of Genetics and Plant Breeding, 46: 269-278.

Dodds Science Publishing, Cambridge, United Kingdom (http://dx.doi. org/10.19103/AS.2019.0061.10).

- Khan, N.A., Peiqiang Y., Mubarak A., Cone, J.W., Hendriks, W.H., 2015. Nutritive value of maize silage in relation to dairy cow performance and milk quality. J. Sci. Food Agric. 95: 238-252.

- Kotteck, M., Grieser, J., Beck, C., Rudolf, B., Rubel, F., 2006. Meteorologische Zeitschrift, Vol. 15, No. 3: 259-263.

- Lin, C.S., Binns, M.R., 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar x location data. Canadian Journal of Plant Science, 68: 193-198.

- MAPA, 2023. Encuesta sobre superficies y rendimiento de cultivos (ESYRCE). Resultados Provisionales Nacionales y Autonómicos. Edita Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación (MAPA), Madrid, 47 p. https://www.mapa.gob.es/es/estadistica/temas/estadisticas-agrarias/agricultura/esyrce/

- Martínez-Fernández, A., Carballal Samalea, A., Argamentería Gutiérrez, A., De La Roza Delgado, B., 2021. Conservación del maíz forrajero: papel de los aditivos en el ensilado. Mundo Ganadero, 299: 20-24.

- Mendes, F.F., Guimarães, L.J.M., Souza, J.C., Guimarães, P.E.O., Pacheco, C.A.P., Machado, J.R.A., Meirelles, W.F., da Silva, A.R., Parentoni, S.N., 2012. Adaptability and stability of maize varieties using mixed model methodology. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 12: 111-117.

- Oliveira, J.A., Boote, K.J., Oliveira, F.A.A., Hoogenboom, G., Carballal, A., Martínez-Fernández, A., 2023. Adaptación del modelo CSM-CERES-Maize (DSSAT) para simular la producción de maíz forrajero: variación interanual en Asturias. Vaca Pinta, 40: 140-155. -Périé, C., Quimet, R., 2008. Organic carbon, organic matter, and bulk density relationships in boreal forest soils. Can J Soil Sci. 88: 315–325.

Estabilidade e adaptabilidade da produción de materia seca

A metodoloxía dos modelos mixtos (Resende, 2016) usouse para a selección simultánea de cultivares baseada na produtividade, estabilidade e adaptabilidade. Estimouse a media harmónica do rendemento relativo dos valores xenotípicos (MHPRVG) (táboa 4) que indica a produtividade, estabilidade e adaptabilidade esperadas. Esta estimación pódese usar cando se considera a sementeira en diferentes localidades con interaccións GxE. Deberíanse seleccionar os cultivares cunha MHPRVG maior ou igual a 1 (Torres et al., 2015). A cantidade MHPRVG*MG é o produto de MHPRVG pola media xeral en todos os ambientes (MG). Os resultados do estudo MHPRVG de adaptabilidade e

- Arnfield, A.J., 2021. Koppen climate classification: Encyclopedia Britannica 2021. Available: https://www.britannica.com/science/Koppen-climateclassification.

- Bande, M.J., 2023. Evaluación de variedades de maíz forrajero en Galicia (1999-2022). Actualización 2023. Vaca Pinta, 37: 124-132.

- Crossa, J., 2012. From genotype x environment interaction to gene x environment interaction. Current Genomics, 13: 225-244. http://dx.doi.org/%20 10.2174/138920212800543066

- Henderson, C.R., 1975. Best linear unbiased estimation and prediction under a selection model. Biometrics, 31: 423-447.

- Hoogenboom, G., Porter, C.H., Boote, K.J., Shelia, V., Wilkens, P.W., Singh, U., White, J.W., Asseng, S., Lizaso, J.I., Moreno, L.P., Pavan, W., Ogoshi, R., Hunt, L.A., G.Y. Tsuji, G.Y., Jones, J.W., 2019. The DSSAT crop modeling ecosystem. In: pp.173-216 [K.J. Boote, editor] Advances in Crop Modeling for a Sustainable Agriculture. Burleigh

- Piepho, H.P., Möhring, J., Melchinger, A.E., Büchse, A., 2008. BLUP for phenotypic selection in plant breeding and variety testing. Euphytica, 161: 209-228.

- Resende, M.D.V., 2002. Genética biométrica e estatística no melhoramento de plantas perennes. Embrapa Florestas, Colombo, Brasil, 975 p.

- Resende, M.D.V., 2007. Software SELEGEN-REML/BLUP: Sistema estatístico e seleção genética computarizada via modelos lineares mistos. Embrapa Florestas, Colombo, Brasil, 350 p.

- Resende, M.D.V., 2016. Software Selegen-REML/BLUP: A useful tool for plant breeding. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 9: 313-319.

- Robinson, G.K., 1991. That BLUP is a good thing: the estimation of random effects. Statistical Science, 6(1): 15-32. http://dx.doi.org/10.1214/ ss/1177011926

- Torres, F.E., Teodoro, P.E., Sagrilo, E., Ceccon, G., Correa, A.M., 2015. Genotype x environment interaction in semiprostra de cowpea genotypes via mixed models. Bragantia, 74: 255-260.

Cultivares VG Intervalo de confianza

Cultivares MHPRVG MHPRVG*MG (kg MS ha-1)

POR SU CALIDAD DE SILO SOUFFLET

Leche eche ES LA

Avaliación de variedades de millo forraxeiro en Galicia (1999-2023) Actualización 2024

Nas seguintes páxinas recompílanse os resultados dos ensaios realizados nos campos de experimentación do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM), correspondentes ao ano 2023, onde se avaliaron as características produtivas e nutricionais de diversas variedades de millo forraxeiro, que foron enviadas polas casas comerciais de sementes (incluíndo testemuñas).

Galicia cultivou no ano 2023 case 74.000 hectáreas de millo forraxeiro, o 77,5 % do total estatal, destacando tanto por superficie coma por produción (cuns 2,5 millóns de toneladas), como vén sendo habitual desde hai anos.

O millo forraxeiro é un cultivo dos máis rendibles para o gandeiro, xa que é doado de ensilar e obtéñense altos rendementos. Ultimamente experimentou un grande auxe, converténdose o seu ensilado na principal fonte de enerxía para

o gando, base da ración en moitas explotacións leiteiras, xa que achega fibra de alta calidade e alta dixestibilidade, e ten un alto valor nutricional. Ao subministrarlles ás vacas en produción, ten altas taxas de inxestión e o seu impacto sobre a produción de leite é moi positivo.

As principais multinacionais produtoras de sementes de millo teñen repartidos centos de campos de ensaios por toda a xeografía galega nos que proban novas variedades, que poderán chegar ao mercado en próximas campañas. Debido á

importancia do cultivo no sector agrario e á diversidade de condicións climáticas nas que se cultiva, estas empresas traballan na mellora xenética para obter novos híbridos desde hai anos. Buscan nas variedades un elevado contido en amidón (fonte principal de enerxía) e unha elevada dixestibilidade da parte verde, que salienta por incrementos significativos do rendemento ou pola prolongación do seu verdor (stay green).

É importante a avaliación das variedades obtidas mediante a

María José Bande Castro Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) Axencia Galega de Calidade Alimentaria (Agacal), Xunta de Galicia

É IMPORTANTE A AVALIACIÓN DAS VARIEDADES OBTIDAS MEDIANTE A MELLORA XENÉTICA, XA QUE CANDO SE CULTIVAN EN GALICIA PODEN TER UNS RESULTADOS DIFERENTES AOS ACADADOS NOS PAÍSES DE ORIXE, DEBIDO Á SINGULARIDADE DAS CARACTERÍSTICAS EDAFOCLIMÁTICAS

mellora xenética, xa que cando se cultivan en Galicia poden ter uns resultados diferentes aos acadados nos países de orixe, debido á singularidade das características edafoclimáticas.

A avaliación de variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia iniciouse no ano 1999, mediante unha rede de catro campos, usando un deseño experimental de bloques ao chou con tres repeticións.

O obxectivo desta avaliación é dispor de información válida e adaptada en canto a rendemento e calidade do cultivo, o que permite aconsellar aos agricultores e gandeiros da comunidade á hora de elixir a variedade ou variedades que van sementar ao ano seguinte, que mellor se axusten ás súas necesidades.

Cada ano realízanse ensaios en campos experimentais sementados en catro localidades, situadas nas

comarcas rurais de maior produción de millo forraxeiro e abranguendo tamén zonas xeográ cas distintas: 1) A Mariña Oriental (nordeste de Lugo), 2) Sarria (centro-sur de Lugo), 3) Deza (nordeste de Pontevedra) e 4) Ordes (centro da Coruña). Estes ensaios repítense, ano tras ano, coa inclusión de variedades novas, que substitúen aquelas que foron avaliadas polo menos durante dous anos. Así mesmo, analízanse anualmente todos os datos dispoñibles desde 1999 polo método estatístico de mínimos cadrados, incorporando os novos, de modo que cada variedade avaliada se pode comparar con todas e cada unha das restantes.

Durante a avaliación, os pasos seguidos son os seguintes: preparación concienciuda da cama de sementeira, toma de mostra de solo para análise físico-química completa, cálculo da dose de fertilizante, fertilización, aplicación de tosanitarios (insecticida e herbicida), delimitación das parcelas, sementeira manual

cunha densidade inicial de 180.000 plantas ha-1, rareo manual para deixar 90.000 plantas ha-1, e control da data de oración feminina, das alturas e da produción de cada variedade en cada repetición.

A colleita realízase no momento en que o estado medio das mazarocas das tres repeticións acada o estado pastoso-vítreo (liña de leite a 1/3-1/2 do ápice), pois preténdese recoller cada variedade no momento óptimo recomendado para ensilar. Isto obriga a facer unha recollida progresiva e graduada das variedades durante aproximadamente un mes e medio, o que implica realizar ata tres controis semanais, demandando moita man de obra e desprazamentos aos lugares de ensaio.

As mostras de millo despois da colleita envíanse ao laboratorio onde se determina o contido en materia seca en estufa, e o seu valor nutritivo mediante a recollida de espectros no NIRS (Espectrofotómetro de Reflectancia no Infravermello Próximo).

Os resultados obtidos publícanse anualmente nun díptico informativo, que se distribúe entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais, e tamén está dispoñible na páxina web: http://www.ciam.gal.

É moi importante elixir ben a variedade que se vai sementar, dados os elevados custos que supón a súa sementeira, ao redor de 1.100 euros por hectárea.

RESULTADOS

Nas seguintes táboas exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade a usar, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira; pódese dar o caso de que un mesmo gandeiro pode elixir distintas variedades para diferentes parcelas.

Os resultados aparecen divididos en dúas táboas: táboa 1, na que se atopan as variedades que polo menos, foron avaliadas durante dous anos e, polo tanto, con datos de maior abilidade, e a táboa 2, na que se atopan aquelas variedades cun só ano de experimentación na rede, polo que os resultados se consideran provisionais, dado que un só ano non é su cientemente signi cativo para facer unha avaliación acertada.

Distribuidor de Semillas

RAGT para Galicia y Asturias

Venta de semillas de maíz, sorgo, girasol, colza, soja, trigo, veza... Polígono

(Po)

gilangel@hotmail.es

Tel.: 670 535 636

Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación

Débese ter en conta que os datos de rendemento serven para comparar unhas variedades con outras, pero non son aplicables para estimar a produción real. Os resultados presentados obtivéronse en condicións óptimas de coidados de cultivo, en pequenas parcelas experimentais, polo que os rendementos obtidos son moi superiores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo.

Táboa 2. Resultados das variedades cun só ano de avaliación

LA INNOVACIÓN EN MAÍZ

LID 7001C

CICLO LARGO

BERLIOZ

CICLO MEDIO

Nº1 M illo forraxeiro

C IA M-M ABEGO NDO 202 4

No 1 SERIDA (Asturias, zona costa occidental)

LID 6130C

CICLO MEDIO

LID 4111C

CICLO CORTO

EL MAÍZ QUE QUIEREN TUS VACAS

MÁS INFORMACIÓN

LID 2888C

CICLO CORTO

UN CICLO CORTO MUY SEGURO

DÉBESE TER EN CONTA QUE OS DATOS DE RENDEMENTO SERVEN PARA COMPARAR UNHAS VARIEDADES CON OUTRAS, PERO NON SON APLICABLES PARA ESTIMAR A PRODUCIÓN REAL

INTERPRETACIÓN DAS TÁBOAS

Días s-c . Este valor é un índice do ciclo ou precocidade de maduración, é dicir, os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes, é dicir, con menor integral térmica. Nas zonas con maior integral térmica, temperaturas máis altas no verán, débense restar uns 15 días á cifra da táboa.

Altura . Altura total da planta. Unha variedade de elevada altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo nunha zona de fortes ventos.

Espiga . Porcentaxe que representa a mazaroca (carozo+gran) sobre o rendemento en materia seca, compoñente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe.

RMS . Expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

RMOD . Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. Considérase o dato máis importante para avaliar o rendemento dunha variedade, xa que recolle a produción de alimento aproveitable polo animal , é dicir, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente.

IP . Índice produtivo. É a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas “Agrostar”, “Clarica” e “Pharaon” (13,3 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaña. Este permite de xeito rápido ver aquelas variedades que superan a media das testemuñas, facilitando a selección das variedades máis produtivas.

DMO . Dixestibilidade in vitro da materia orgánica. Ademais da produción de materia orgánica dixestible por hectárea, é importante a dixestibilidade da ración, dado que in úe noutros parámetros da alimentación, pois dúas variedades poden ter un similar RMOD, ben debido a unha alta produción de materia seca por hectárea cunha baixa dixestibilidade, ben debido a unha menor produción de materia seca cunha dixestibilidade maior, polo que non son equivalentes ambas as dúas producións.

PB . Proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determinada polo NIRS. Aínda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha ración, hai diferenzas significativas entre as variedades estudadas.

Anos . N.º de anos nos que a variedade foi ensaiada.

Comercial . Entidade comercializadora da variedade.

CV (%) . Coeficiente de variación. É un índice da calidade estatística dos experimentos. Canto máis baixo, mellor.

DMS (5 %) . Diferenza mínima significativa. É a menor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.

ELECCIÓN DA VARIEDADE

Non existe a mellor variedade en sentido absoluto. Débese sementar unha variedade que posúa as características máis axeitadas e tamén que sexa capaz de dar a máxima produción en MOD e calidade nas condicións de cada explotación.

A COLLEITA REALÍZASE NO MOMENTO EN QUE O ESTADO MEDIO DAS MAZAROCAS DAS TRES REPETICIÓNS ACADA O ESTADO PASTOSO-VÍTREO (LIÑA DE LEITE A 1/3-1/2 DO ÁPICE), POIS PRETÉNDESE RECOLLER CADA VARIEDADE NO MOMENTO

ÓPTIMO RECOMENDADO PARA ENSILAR

O máis importante para a correcta elección da variedade é axustar o ciclo do millo á zona e ó momento da sementeira, é dicir, de nir os días transcorridos entre a sementeira e a colleita(días s-c) . Isto virá dado pola data na que queiramos sementar, condicións climáticas da zona xeográ ca onde se

desenvolva o cultivo, alternativa forraxeira, condicións da explotación e data prevista de colleita.

Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días s-c) que se pode utilizar na explotación, e dado que o obxectivo será obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie,

escolleremos aquela variedade con maior IP . No caso de IP moi semellantes, deberemos atender outros parámetros, como poden ser a porcentaxe de mazaroca ou a dixestibilidade da materia orgánica ou proteína bruta.

REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓN

• Departamento de Investigación e Transferencia (Agacal)

• Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (Agacal)

• Servizo de Sanidade e Produción Vexetal

AGRADECEMENTOS

Agradéceselles a súa dedicación e apoio aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios e, aos técnicos, a axuda e contribución no desenvolvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo e do Departamento de Investigación e Transferencia da Agacal de Santiago).

PORTFOLIO

La constante mejora y la selección de las variedades más adaptadas, parte del ADN de KWS

Con motivo de la campaña de siembra del maíz de 2024, técnicos de KWS Semillas Ibérica desgranan a continuación los últimos resultados obtenidos de su campo de ensayos por bandas y en microparcelas en Ordes (A Coruña).

Un centenar de ganaderos y agricultores de las zonas de A Coruña, Lugo, Asturias y Cantabria acudieron, a principios de septiembre del pasado año, a la jornada de presentación de variedades de KWS organizada en Ordes (A Coruña). Allí, esta casa de semillas alemana dispone de un campo de microparcelas, donde prueban 19 híbridos antes de su salida al mercado, y de un campo de ensayo de bandas, con otras 16 variedades ya comerciales.

“Estos campos de ensayo los realizamos para ver tanto la calidad que conseguimos para silo como el volumen de producción que podemos sacar”, explica Ángel Blanco, delegado comercial para Galicia, Asturias y Cantabria de KWS Semillas Ibérica. “También prestamos atención a aspectos sanitarios, que sean resistentes a hongos y a distintas enfermedades, y aprovechamos estas jornadas de visita para intercambiar opiniones con los agricultores y para enseñarles nuestras novedades”.

DEMOSTRACIÓN DE VARIEDADES KWS EN ORDES

El campo de Ordes está dividido en dos tipos de ensayo: por un lado, las variedades sembradas en bandas (son super cies un poco más grandes, donde están los híbridos comerciales, testigos internos y, además, toda la genética más avanzada y seleccionada espe-

En vídeo

cí camente para esta región de Galicia) y, por el otro, las sembradas en microparcelas (áreas mucho más pequeñas, con repeticiones, en las que se encuentra el material más experimental, también con testigos; lo que estará en bandas en unos tres años, aproximadamente).

“Estos dos tipos de ensayos nos permiten mostrar la adaptación de toda nuestra genética más puntera”, apuntan los técnicos de la zona. “Además, avanzar y seleccionar variedades en microparcelas posibilita desde mucho antes encontrar genotipos que nos servirán para el futuro y, obviamente, todo lo que tenemos

El delegado comercial de la marca para Galicia, Asturias y Cantabria, Ángel Blanco, destaca la oportunidad que les dan estos campos para analizar tanto la calidad como la cantidad de silo que pueden obtener

ya más ltrado, más seleccionado, se adapta mucho mejor a condiciones venideras”, añaden. Junto con las microparcelas, todos los años realizan un ensayo en el Centro de Investigaciones Agrarias de Magebondo, lo que “nos aporta todavía más información de variedades adaptadas a la zona”, valoran.

KWS 5581, KWS MIKAELO Y KWS LUSITANO, LOS HÍBRIDOS ESTRELLA EN GALICIA

En KWS trabajan continuamente en la selección y obtención de nuevas variedades que se suman al equipo de híbridos que ya tienen en Galicia en ciclos de 350 a 450.

“En estas bandas tenemos toda nuestra genética, desde ciclos 500-550 hasta las variedades más cortas, de FAO 200. Digamos que son el corazón de lo que sembramos aquí”, presenta el Product Manager de la compañía. Siempre siembran, a mayores, algo más largo, pero los ciclos entre 500 y 400 son los más importante de esta región. “Además, tenemos algunas de ciclo más corto para mostrar esta parte fuerte que tenemos como empresa de selección de maíz y mejora genética. Nuestro objetivo siempre será ofrecerle al agricultor el mayor rango de opciones posible”.

En la actualidad, en FAO 500 destacan KWS 3563 y, muy especialmente, KWS5581. Esta última está muy preparada para silo desde las etapas iniciales de la selección y, más recientemente, se adapta de manera especí ca a la zona de A Coruña. Se trata de un híbrido que muestra un buen comportamiento ante enfermedades, con potencial de rendimiento y estabilidad a través de los años. Es el claro ejemplo del resultado del trabajo que KWS viene haciendo en cuanto a genética alrededor de los ciclos 400.

Así mismo, hace unos dos años que comenzaron a trabajar con KWS Inteligens, un ciclo 400 que tuvo buena adaptación y una acogida muy grande por parte de los ganaderos. Tiene adaptabilidad a los distintos usos y reúne todas las características necesarias para obtener un buen silo.

KWS Lusitano, resultado de un largo trabajo de selección y cribado, es el candidato perfecto para esta región y está preparado para demostrar todo su potencial

En este campo de ensayo cuentan también con KWS Mikaelo, una novedad para la zona en ciclo 430, así como con KWS Lusitano, que viene a reemplazar al KWS Kon tes. KWS Lusitano, resultado de un largo trabajo de selección y cribado de variedades, es el candidato perfecto para esta región y está preparado para demostrar todo su potencial. Destaca por su buen comportamiento, su rendimiento productivo, el tamaño de su mazorca y una notoria sanidad de hoja en lo que se re ere a Helminthosporium.

Ensayos como el de Ordes permiten a esta casa de semillas desarrollar su material experimental, así como mostrar la adaptación de toda su genética más puntera

Millo forraxeiro en Asturias. Avaliación de variedades (1996-2023). Actualización 2023

Nas seguintes páxinas amosamos a análise levada a cabo en 2023 de 18 variedades enviadas polas casas de sementes (incluíndo testemuñas), das cales 9 o foron por primeira vez. Como resultado destes ensaios, e tras 28 anos de investigación ininterrompida, avaliáronse, en colaboración coas empresas de sementes, un total de 348 variedades nas diferentes zonas edafoclimáticas de Asturias.

INTRODUCIÓN

Omillo forraxeiro é fundamental para a alimentación do vacún leiteiro durante todo o ano. É unha fonte de enerxía imprescindible, aínda que deba complementarse coa achega de fibra e proteína para cubrir as necesidades dos animais. Centrándonos no ensilado de millo, podemos dicir que é a base da enerxía da ración do noso gando.

Agora ben, a boa calidade da forraxe condiciona a súa apetencia e consumo por parte dos animais, de maneira que unha adecuada selección do híbrido de millo a sementar pode determinar en parte o nivel de rendibilidade da gandería.

Pola súa importancia na alimentación (animal e humana), o millo foi e é unha das especies máis estudadas xeneticamente no último século.

A principios do século XX obtivéronse os primeiros híbridos polo método de cruzamento simple de liñas puras obtidas por autofecundación e, a partir de entón, os procesos de mellora xenética avanzaron coa selección de poboacións, ata deseñar e obter cultivares híbridos na segunda metade do século XX. A etapa máis recente da mellora xenética do millo complementouse incorporando melloras biotecnolóxicas nos cultivares híbridos máis modernos.

Agora ben, as diferenzas observadas entre híbridos comerciais tanto na calidade nutricional e a proporción dos distintos compoñentes morfolóxicos, coma nas súas calidades agronómicas, determinaron a necesidade de identificar os híbridos de mellor comportamento. Por iso é de suma importancia que produtores, técnicos e asesores dispoñan dunha información veraz e adaptada á súa zona de cultivo das variedades presentes no mercado, para poder elixir as variedades a sementar ao ano seguinte.

Dispor desta información é o obxectivo dos ensaios de avaliación de variedades de millo híbrido para ensilar iniciados en Asturias en 1996 en colaboración coas empresas de sementes e que se seguiron realizando de maneira ininterrompida ata o presente.

RESULTADOS DA AVALIACIÓN

CORRESPONDENTE AO ANO 2023

En 2023 avaliáronse 18 variedades (incluíndo testemuñas), das cales 9 o foron por primeira vez. Como resultado de 28 anos ininterrompidos de ensaios, avaliáronse un total de 348 variedades nas catro zonas agroclimáticas aptas para o cultivo en Asturias.

Alfonso Carballal Samalea, Consuelo González García, Mario Menéndez Miranda, Isabel Piñeiro Sierra, María Elena Corral Corrales, Adela Martínez Fernández Programa de Investigación en Pastos e Forraxes Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida). admartinez@serida.org

Campo de avaliación de variedades comerciais de millo 2023. Zona costeira oriental de Asturias (Villaviciosa). Finca experimental do Serida

DISPOR DESTA INFORMACIÓN É O OBXECTIVO DOS ENSAIOS DE AVALIACIÓN DE VARIEDADES DE MILLO HÍBRIDO PARA ENSILAR INICIADOS EN ASTURIAS EN 1996 EN COLABORACIÓN COAS EMPRESAS DE SEMENTES

Táboa 1. Rango de temperaturas (ºC) e cantidade de choiva acumulada (L/m2), en 2023, durante os meses de desenvolvemento vexetativo do cultivo de millo, nas catro zonas edafoclimáticas consideradas en Asturias

No proceso de avaliación correspondente a 2023, ademais das variedades a avaliar, consideráronse unha serie de testemuñas. Detállanse a continuación:

• Testemuñas de primeiro ano: FABIO (Koipesol) e SY TORINO (Syngenta).

Maio201338211050211053211061

Xuño2316782515922615732615115

Xullo2417162616727163261515

Agosto241777271693281627261639

Setembro2416112271456261472271475

Outubro2214136241210723111322411108

Tmáx.: Media das temperaturas máximas de cada mes

Tmín.: Media das temperaturas mínimas de cada mes

• Testemuñas de segundo ano: CONBRIO (Rocalba) e ADAPTICO (KWS).

• Testemuña de terceiro ano: BOND (LIDEA) e SY ARNOLD (Syngenta).

• Testemuña plurianual: LG 30.369 (LG).

As condicións termopluviométricas para cada zona de ensaio durante os meses de desenvolvemento do cultivo móstranse na táboa 1.

En relación coas condicións termopluviométricas de 2023, durante o período de cultivo do millo, con

Ds 1917 Ds 1916Brv 2604

PARA DETER A PROPAGACIÓN DESTA PRAGA E MINIMIZAR

OS DANOS CAUSADOS

FOI NECESARIO APLICAR

TRATAMENTOS INSECTICIDAS

COMPLEMENTARIOS

ESPECÍFICOS E MESMO FACER

RESEMENTEIRAS PARCIAIS

temperaturas por riba do normal, clasificouse coma un ano “moi cálido”. Pola súa banda, o ano hidrolóxico rematou “ moi seco ”, cun déficit dun 23 % de choiva caída con respecto á media de anos anteriores e unha acusada falta de precipitacións durante a primavera e o comezo do verán. Totalizáronse 966 mm de precipitación, fronte ao valor medio climatolóxico para este mesmo período que ascende a 1.259 mm, polo que este ano hidrolóxico foi o sexto ano máis seco do período 1961-2023. Ambos os factores influíron de maneira negativa, sendo, en xeral, un ano difícil para o cultivo de millo forraxeiro na cornixa cantábrica ao non dispor de instalacións de rega.

As elevadas temperaturas durante a primavera, despois dun inverno suave, provocaron infestacións de verme gris (Agrotis segetum), coñecido tamén como rosquilla do millo, cando as plántulas estaban en fase temperá de desenvolvemento (ver imaxe 2). Para deter a propagación desta praga e minimizar os danos causados foi necesario aplicar tratamentos insecticidas complementarios específicos e mesmo facer resementeiras parciais.

As anomalías climáticas continuaron durante o desenvolvemento vexetativo do cultivo. Así, as elevadas temperaturas e o estrés hídrico do mes de xullo provocaron a presenza de

novos ataques de insectos na zona costeira oriental, que requiriron un novo tratamento insecticida para facer viable o cultivo (ver imaxe 3).

Tras os tratamentos insecticidas aplicados para salvagardar o cultivo e en función dos controis en campo e as determinacións analíticas realizadas, os resultados da avaliación correspondente a 2023 tabúlanse por variedade segundo zona edafoclimática.

Na táboa 2 móstranse as datas de sementeira, recolección, días de cultivo e rendemento en materia seca en función do momento en que as variedades a ensaiar foron alcanzando o momento de madurez idóneo para ensilar.

A continuación, inclúese a Lista Principal (PR) para cada zona edafoclimática e a lista de resistencia ao encamado das variedades avaliadas no período 1996-2023.

Táboa 2. Datas de sementeira, recollida segundo enchido do gran, media de días de cultivo e rendemento do ensaio de avaliación de variedades de millo correspondente a 2023 segundo zona edafoclimática de Asturias

Imaxe 2. Ataque de rosquilla nas fases iniciais de desenvolvemento vexetativo do cultivo

Imaxe 3. Ataque de eiruga nas fases finais do crecemento vexetativo do cultivo Fotografías tomadas o 08/06/2023 (esquerda) e o 09/08/2023 (dereita) no campo de ensaio de Villaviciosa (Zona Costeira Oriental)

LINKEAEXTASIA LINKEA EXTASIA

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL

UNA

La solución más completa y avanzada de Fertiberia Tech.

UNA TECNOLOGÍA ÚNICA PARA INVERTIR EN RIQUEZA

NSAFE es vida en acción. NSAFE es recuperar la armonía. Volver a lo importante.

Proteger la vida que nos sostiene. Microganismos desempeñando funciones únicas:

01. 02. 03. EVITA LAS PÉRDIDAS DE NITRÓGENO

PROTEGE LA BIODIVERSIDAD Y MICROBIOMA DEL SUELO

ELEVA EL RENDIMIENTO DE LOS CULTIVOS

LISTA

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA

Bienvenido a una nueva generación de híbridos y servicios

CoteN™ Mix

Fertilizante de liberación controlada

El secreto está en la cápsula

1.- Gránulos de fertilizantes con recubrimiento polimérico

2.- El vapor de agua penetra a través de la cubierta

3.- La humedad comienza a disolver los gránulos fertilizantes

4.- Se produce la difusión de los nutrientes hacia el suelo

5.- Después de que la liberación finalice, la cubierta se rompe y degrada

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA

RESISTENCIA AO ENCAMADO (resultados 1996-2023)

PR LIDEA 2 LID 6130C A*

PR Semillas Batlle 2 MADISSON C

PR Codisem 2 MAMILLA e

PR Caussade Semillas 2 MARTELI A*

PR Maïsadour 3 MAS 33 A C

PR Caussade Semillas 2 MISTERI e

PR WAM 2 NS 5051 C

PR Soufflet Seeds 2 PEDINI -*

PR Rocalba 2 PERSEO e

PR Caussade Semillas 2 PESCALI A*

PR Soufflet Seeds 2 PIANELLO A*

PR Caussade Semillas 2 PIXARI A*

PR Caussade Semillas 2 QUERZI d

PR Semillas Batlle 2 RAVENNA A*

PR Caussade Semillas 3 ROBERI B

PR RAGT 3 RULEXX B

PR Koipesol 3 SANDRO -*

PR KWS 2 SELECTO -*

PR Koipesol 3 SENKO A*

PR RAGT 3 SILEXX A

PR KWS 3 SIMPATICO KWS C

PR Koipesol 2 SOLANDRI -*

PR Semillas Batlle 3 SUM 330 B*

PR Semillas Batlle 2 SURPRISE B

PR Syngenta 3 SY ARNOLD A*

PR Syngenta 3 SY BILBAO C*

PR Syngenta 3 SY GIBRA B

PR Syngenta 3 SY ORPHEUS d

PR RAGT 3 TAXXOA B

PR LG 2 TORQUAZ

(*): Resultado provisional debido ao reducido número de observacións baixo condicións adversas.

(-*): Non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera observación.

NOTA DOS AUTORES

A información contida neste artigo é un extracto do informe técnico do Serida titulado Evaluación de variedades de maíz (1996-2023). Actualización año 2023 (dispoñible en www.serida.org). Este traballo foi financiado pola FICYT mediante o grupo de investigación consolidado NYSA (PCTIIDI2021-000102) cofinanciado con fondos FEDER.

Los híbridos de Syngenta, preparados para resistir las campañas más atípicas

Syngenta continúa mejorando su red de campos de ensayo en la búsqueda de los híbridos más potentes para España y Portugal. A continuación, conocemos las novedades de su catálogo de maíz para esta campaña, las cuales han sido testadas en los campos de microparcelas que la empresa tiene en la zona de A Coruña.

“Nos encontramos en un campo de ensayo de microparcelas, en Boqueixón, al lado de Santiago, en el que tenemos un total de 57 variedades”, presenta Gabriel Tilve, Field Expert Noroeste Iberia de Syngenta. En él, se realizan tres repeticiones de ciclos de 200 hasta 500. A fecha de 11 de julio de 2023, el maíz en estas parcelas estaba en torno a las 12-14 hojas. “En unos 15 días llegará a las 18 hojas, entrará la oración y, a partir de ahí, podremos tener un cálculo de cuándo podría cosecharse este campo. Será en torno a nales de septiembre, aunque dependerá de cómo venga el verano, de las temperaturas y las olas de calor”, apunta.

Evolución del cultivo en un campo de ensayo en microparcelas entre mediados de mayo y nales de septiembre de 2023

LOS TÉCNICOS PRESENTAN LAS VARIEDADES TESTADAS EN BOQUEIXÓN

“En este campo tenemos ciclos que van desde los más cortitos, 180-200 de FAO, hasta los más largos, 500-600, con los que arriesgamos un poco más para ver cómo se comportan”, explica David Millán, jefe de producto de Maíz & Hyvido.

Con SY Minerva tienen microparcelas de cuatro surcos por ocho metros de largo, con tres repeticiones. “Es una de nuestras apuestas más fuertes en el mercado de silo para ciclos medios. Estamos hablando de un FAO 400-420, aproximadamente”, explica Millán. Posee muy buen stay green, es una planta de porte impresionante, que gusta al ganadero, y con unas calidades de silo que sobresalen particularmente por la digestibilidad. Bajando un poco, se encuentra SY Arnold, la otra apuesta de la casa en ciclos medios-cortos. Es un 400 puro o un 300 largo, depende de la zona. Se trata de una planta también de porte de alto y que destaca en sanidad. “En comparación con SY Minerva, la diferencia es el potencial de grano, que convierte a SY Arnold en un silo más energético. La elección de uno u otro dependerá de lo que el ganadero quiera para su ración: materia seca altamente digestible o combiEn

nar esa alta digestibilidad con más contenido en almidón”, explican los técnicos de la casa. Una tecnología con la que ya llevan trabajando tres años es MAXIMAIZE, con el que se busca combinar a la vez en la misma parcela tres híbridos diferentes. “En concreto, la mezcla que tenemos aquí se llama MAXIMAIZE 501, que mezcla tres híbridos de ciclo 400 a 500”, enuncian. De esta manera, se pueden aplicar diferentes estrategias para contrarrestar cualquier tipo de estrés. “Tenemos tres variedades jugando en la misma parcela y con comportamientos distintos frente a estrés térmico, estrés hídrico, presión de plagas o enfermedades, con lo cual, logramos una mejor adaptabilidad a cualquier situación que nos podamos encontrar en un sector tan variable como es el agro”.

RESULTADOS DE LA CAMPAÑA 2023

“Puede ser un año de buenas producciones, pero en las zonas en las que haya falta de agua será una campaña difícil”

PEDRO MARTINS

Responsable de ventas de Syngenta para Portugal, Galicia, Asturias y Cantabria

¿Cómo se ha desarrollado la campaña de maíz de 2023?

Ha sido un año muy difícil, muy atípico. Se ha empezado con mucho calor al inicio, se ha sembrado temprano, se ha terminado antes y ha habido mucha incidencia de plagas. En algunas ncas nos hemos encontrado con di cultades para que el maíz germinase bien y pudiera emerger, y por eso vemos maíces muy desfasados.

En el sur y centro de Portugal los maíces se están quedando más pequeños. No es que en silo sea algo determinante, pero in uye. Pienso que 2023 puede ser un año de buenas producciones, pero no en general, porque en las zonas en las que haya falta de agua será una campaña difícil.

¿Será necesaria una recogida más temprana?

En estos momentos, a mediados de julio, la sensación es que sí, porque ha hecho mucho calor, pero después dependerá mucho de cómo se desarrolle el cultivo. Aún no estamos en la oración, faltan 15 días, pero hasta ahora las condiciones han sido muy buenas. Ha llovido, ha hecho calor... y eso es lo que el maíz necesita.

¿Hay diferencias entre la campaña que ha habido en la zona noroeste de la península y Portugal?

Muchas veces las variedades son las mismas, pero con condiciones diferentes. Allí, todo es regado con agua y por eso son maíces un poco más grandes, crecen más naturalmente, y hacia el litoral también hacemos ciclos más largos. No obstante, como decía, el año ha sido desa ante también en Portugal, con muchas plagas, mucho calor, poca agua en algunos sitios… Ha sido una campaña complicada.

¿Cuáles son las razones para esta mayor presencia de plagas este año?

Como ha hecho más calor, el desarrollo de la plaga estaba más adelantado. Por eso ha habido gusanos más grandes y han hecho mucha más presión, han atacado muy fuerte. Los insecticidas usados en un principio no fueron su cientes y hubo que cambiar a otros más especí cos. Se pudo resolver el problema, pero con muchos daños y mucha resiembra, de ahí que ahora te encuentres con maíces con tres hojas y otros casi en la oración. La cosecha tanto en Portugal como aquí empezará a nales de agosto y se alargará hasta nales de septiembre o inicios de octubre.

fueron otros se

A aplicación web RAX de recomendación de fertilización con xurro no millo forraxeiro e as perdas de nitróxeno por volatilización de amoníaco

Neste estudo explicamos polo miúdo o funcionamento da aplicación RAX no millo forraxeiro, a cal proporciona unha recomendación de fertilización deste cereal tendo en conta como fonte principal de nutrientes a reciclaxe do xurro, unha recomendación que pode vir complementada co uso de fertilizantes minerais.

INTRODUCIÓN

Nas explotacións de gando vacún do norte de España a alimentación baséase no consumo de concentrados mercados e de forraxes producidas nas terras da propia explotación. As forraxes presentes son pradeiras, prados e pasteiros, que son pastoreados ou cortados para ensilado, herba seca ou consumo na corte e millo forraxeiro, raigrás italiano ou mesturas de cereal ou raigrás con leguminosas..., que son cortados para ensilar.

Segundo un estudo feito para o norte de España (Gonzalo et al., 2017), o 58,7 % das explotacións leiteiras sementaban millo forraxeiro. Destas só o 15,5 % cultivaban millo sen intercalar ningún cultivo e as rotacións máis frecuentes foron: millo-raigrás italiano (53,7 % das explotacións), millo-pradeira (20,3 %), millo-cereal de inverno (5,3 %) e millo-outros cultivos (6,6 %). O 20,4 % da SAU estaba ocupada polo millo forraxeiro, incrementándose esta porcentaxe dende o

9,7 % nas explotacións con producións inferiores a 25 t de leite anuais ata o 44,2 % nas que tiñan producións superiores ás 500 t. O silo de millo representaba o 13,5 % da ración media das vacas de lactación, incrementándose esta porcentaxe coa intensificación produtiva dende o 3,6 % ata o 30 %.

A superficie de millo forraxeiro en España no ano 2021 foi de 118 251 ha, representando a superficie cultivada no norte (Galicia, Asturias, Cantabria, País Vasco e Navarra) o 74 % do total,

M.I. García Pomar, D. Báez Bernal, J. Castro Insua Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo-Agacal

para la fabricación de piensos compuestos (3ª edición). C. de Blas, G.G. Mateos y P. García Rebollar. 2010. Fundación Española para el Desarrollo de la Nutrición Animal. Madrid. 502 pp.

Fernández ML & West KL (2005). Mechanisms by which dietary fatty acids modulate plasma lipids. Journal Nutrition 135: 2075–2078.

Fievez V, Vlaeminck B, Dhanoa MS, Dewhurst RJ (2003). Use of principal component analysis to investigate the origin of heptadecenoic and conjugated linoleic acids in milk. Journal of Dairy Science 86: 4047–4053.

Flores-Calvete G, González-Arráez A, Castro J, Castro P, Cardelle M, FernándezLorenzo B, Valladares J (2005). Evaluación de los métodos de laboratorio para la predicción de la digestibilidad in vivo de la materia orgánica de ensilajes de hierba y planta entera de maíz. Pastos, 32: 5-99.

Flores-Calvete G, Fernández-Lorenzo B, Pereira-Crespo S, Aguión-Sanda A, Valladares J, Dagnac T, Resch C, GonzálezArráez A, Díaz-Díaz N (2014). Productividade e valor nutricional do xirasol cultivado para forraxe (II). Afriga 112: 68-72.

Flores-Calvete G, Fernández-Lorenzo B, Dagnac T, Resch C, Pereira-Crespo S, Lorenzana R, González L, Agruña MJ, Barreal M., Veiga M, Botana A (2015). Relación entre dieta y calidad de la leche en un panel de explotaciones lecheras gallegas. Afriga 118: 130-146.

Flores-Calvete G, Martínez-Fernández

cunha super cie en secaño de 83 276 ha e en regadío de 4 266 ha (MAGRAMA, 2022). Na gura 1 pode verse o incremento da super cie nos últimos vinte anos.

AS APLICACIÓNS WEB RAX

A, Doltra J, García-Rodríguez A, EguinoaAncho P (2017). Informe estructura y sistemas de alimentación de las explotaciones lecheras de Galicia, Cornisa Cantábrica y Navarra, 52 pág.

As aplicacións web RAX de Recomendación de Fertilización con Xurro teñen a gran vantaxe de integrar e valorizar os nutrientes producidos nas explotacións gandeiras de vacún de leite. Neste artigo explicaremos o funcionamento da aplicación RAX no millo forraxeiro, que fai unha recomendación de fertilización no millo considerando como fonte principal de nutrientes a reciclaxe do xurro, recomendación que pode vir complementada co uso de fertilizantes minerais.

Goering HK, Van Soest PJ (1970). Forage Fiber Analyses (Apparatus, reagents, procedures and some applications). Agricultural Handbook 379. Ed. Agricultural Research Services, United States Department of Agriculture. Washington D.C.

Grummer RR (1991). Effect of feed on the composition of milk fat. Journal of Dairy Science 74, 3244–3257.

Gaines WL (1928). The energy basis of measuring milk yield in dairy cows. Illinois Agricultural Agricultural Experimental Station Annual Report pp 308.

Griinari, JM, Bauman DE 1999. Biosynthesis of Conjugated Linoleic Acid and its composition, incorporation into meat and milk in ruminants. In: Advances in CLA research. AOCS Press, Champaign, Il. pp: 180-200.

Para acceder á aplicación, hai que meterse na páxina web do CIAM

Kalac P, Samkova E (2010). The effects of feeding various forages on fatty acid composition of bovine milk fat: A review. Czech Journal of Animal Science 23: 521-537.

Khan NA, Yu P, Ali M, Cone JW, Hendriks WH (2015). Nutritive value of maize silage in relation to dairy cow performance and milk quality. Journal Science Food Agricultural 95 (2), 238-252.

Leduc M, Létourneau-Montminy MP, Gervais R, Chouinard PY (2017). Effect of dietary ax seed and oil on milk yield, gross composition, and fatty acid pro le in dairy cows: A meta-analysis and metaregression. Journal of Dairy Science 100: 8906-8927.

Leite A, Braga R, Guimarães P, Helton MS, Gesteira S, Rocha G (2017). Performance of lactating dairy cows fed sun ower or corn silages and concentrate based on citrus pulp or ground corn. Revista Brasileña de Zootecnia 46 (1), 56-64.

Mafakher E, Meskarbashee M, Hassbi P, Mashayekhi MR (2010). Study of chemical composition and quality characteristics of corn, sun ower and corn-sun ower mixture silages. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances 5 (2), 175-179.

MAFF 1984. Energy Allowances and Feeding Systems for Ruminants, Reference Book 443. (Ed. Mccarthy J.R., Klusmeyer T., Vic). Her Hajesty’s Stationary Of ce. London. United Kingdom.

(www.ciam.gal), na parte superior dereita premer sobre “Aplicacións RAX e REN” e entrar na aplicación. Unha vez que se entra na aplicación, o primeiro paso é rexistrarse; o rexistro é completamente gratis, e só ten como misión coñecer os usuarios conectados e ofrecer un mellor servizo. O nome de usuario e o contrasinal introducidos serven para o acceso a calquera das aplicacións RAX e REN.

Mcguffey RK, Schingoethe DJ (1980). Feeding Value of a High Oil Variety of Sunowers as Silage to Lactating Dairy Cows. Journal of Dairy Science 63, 1109-1113.

Mosley E, Powell G, Riley M, Jenkins T (2002). Microbial biohydrogenation of oleic acid to trans isomers in vitro. Journal Lipid Research 43, 290–296.

Palmquist DL, Beaulieu AD (1993). Feed and animal factors in uencing milk fat composition. Journal of Dairy Science 76, 1753–1771.

para su minimización en las explotaciones lecheras de Cantabria. Serie Monografías

A produción do millo inflúe nas cantidades totais de nutrientes extraídos

Slots T, Butler G, Leifert C, Kristensen T, Skibsted LH, Nielsen JH (2009). Potentials to differentiate milk composition by different feeding strategies. Journal of Dairy Science 92: 2057-2066.

SPSS (2006). SPSS for Windows, version 15.0 Ed. SPSS Inc., Chicago (USA).

lloran a e ciencia na utililización do nitróxeno do xurro.

Ulbricht & Southgate (1991). Coronary heart disease: Seven dietary factors. Lancet 338: 985–992.

Por todo isto, para obter a recomendación de fertilización coa aplicación RAX é necesario introducir os seguintes datos:

Valdez FR, Harrison JH, Fransen SC (1988). Effect of Feeding Corn-Sun ower Silage on Milk Production, Milk Composition, and Rumen Fermentation of Lactating Dairy Cows. Journal of Dairy Science, 71, Issue 9, 2462-2469.

• Composición química do xurro

• Nome da parcela

• Produción de materia seca

• Análise do solo

DATOS DE ENTRADA DO PROGRAMA

Phouc L, Suksombat W (2015). Milk yield, composition, and fatty acid pro le in dairy cows fed a high-concentrate diet blended with oil mixtures rich in polyunsaturated fatty acids. Asian Australas. Journal Animal Science Vol. 28, Nº 6, 796-806.

Para realizar unha correcta fertilización do millo forraxeiro con xurros hai que coñecer a composición química do xurro, a riqueza en nutrientes do solo, as extraccións de nutrientes do millo segundo a produción e o momento da aplicación. Así mesmo, o uso de técnicas e condicións de aplicación axeitadas me-

Riveros E y Argamentería A (1987). Métodos enzimáticos de predicción de la digestibilidad in vivo de la materia orgánica de forrajes. 1. Forrajes verdes. Avances en producción animal 12: 49-58.

Salcedo G, Villar A (2016). Interpretación del contenido de urea leche. Claves

• Se vai fraccionarse a aplicación da fertilización

• Fertilizante mineral complementario á cantidade de xurro aplicada (opcional)

Van Soest, PJ, Robertson JB, Lewis BA (1991). Methods for dietary ber, neutral detergent ber and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science 74: 3583-3597. Welter KC, Martins CM, de Palma MR, Martins ASV, dos Reis MM, Schmidt BR, Saran BLU, Netto A (2016). Canola oil in lactating dairy cow diets reduces milk saturated fatty acids and improves its omega-3 and oleic fatty acid content. PLOS ONE, 11(3).

Yildiz S, Erdogan S (2018). Using of sun ower silage instead of corn silage in the diets of goat. Indian Journal Animal Research 52 (10), 1446-1451.

• Técnicas e condicións de aplicación do xurro para cuanticar as perdas por volatilización do nitróxeno amoniacal.

Figura 1. Evolución da superficie de millo forraxeiro en España. Anos 2002-2021

OS CONTIDOS DE NUTRIENTES DUN XURRO PODEN EXTRAPOLARSE A PARTIR DOS VALORES MEDIOS DUN NÚMERO ELEVADO DE MOSTRAS, PERO É MELLOR CARACTERIZALO EN CADA EXPLOTACIÓN NOS MOMENTOS DA SÚA APLICACIÓN

Composición química do xurro

Os contidos de nutrientes dun xurro poden extrapolarse a partir dos valores medios dun número elevado de mostras, pero é mellor caracterizalo en cada explotación nos momentos da súa aplicación, pois o contido en nutrientes do mesmo presenta variabilidade entre sistemas de alimentación (Báez et al., 2023) e dunhas explotacións a outras (Castro, 2000).

A caracterización da composición química para coñecer o contido en nutrientes pode facerse mediante unha análise no laboratorio ou mediante unha estimación a partir de medidas indirectas (densidade e/ou condutividade). As medidas indirectas presentan a vantaxe de facer estimacións en tempo real e in situ, sen apenas procesado de mostras, dun xeito rápido, suprimindo o tempo que pasa dende a recollida da mostra para análise en laboratorio ata a entrega do resultado analítico ao gandeiro.

A aplicación permítenos catro opcións (A, B, C e D) para introducir o contido en nutrientes do xurro.

A) Considerar un valor medio de nutrientes no xurro

Pódese seleccionar un valor medio de contido en nutrientes do xurro de vacún de leite, obtido a partir de 255 mostras de explotacións galegas analizadas nos últimos anos no Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo e un valor medio de contido en nutrientes do xurro de porcino de ceba ou xurro de porcino de xestación-lactación-transición, obtidos a partir de 22 e 12 mostras, respectivamente (táboa 1).

Para un xurro de vacún medio, se se aplica 10 m3 de xurro, estanse aplicando 33 kg de N, 14 kg de P2O5 e 38 kg de K2O, o que sería equivalente á aplicación duns 225 kg dun fertilizante complexo 14-7-17.

B) Introducir a análise do xurro A análise do xurro farase nun laboratorio e solicitarase a realización das seguintes analíticas: pH, % de materia seca, nitróxeno, nitróxeno amoniacal (% sobre materia seca) –no caso que o laboratorio non faga esta análise o programa o estima seleccionando o tipo de xurro–, fósforo (% sobre materia seca), potasio (% sobre materia seca) e densidade (kg/l).

Se non se ten o valor da densidade, o programa suxire empregar para o xurro de vacún o valor medio de 1,14 kg/l, para o xurro de porcino de ceba: 1,02 kg/l e para o xurro de porcino de xestaciónlactación-transición: 1,008 kg/l. Unha vez que se teñan estes datos, introdúcense os seus valores

no programa, na pestana “Análise xurro”.

A mostra de xurro para análise química debe tomarse da fosa, remexendo previamente o xurro ou da cisterna. A cantidade de mostra estará ao redor do litro, o envase será de plástico e non se encherá na súa totalidade. O almacenaxe antes de enviala ao laboratorio será en lugar fresco e durante non máis de tres días.

Para ver as necesidades de fertilización cun xurro de vacún de carne só se ten a opción de introducir a análise de laboratorio.

C) Estimar a composición do xurro a partir da densidade

A densidade do xurro relaciónase coa súa materia seca e coa súa composición química (García et al., 2015). Na pestana “Densidade xurro” seleccionamos o tipo de xurro: vacún ou porcino e introducimos o valor da densidade (kg/l) e a aplicación estima os contidos en nutrientes.

Táboa 1. Contido medio de nutrientes e o valor fertilizante dos xurros en Galicia

Datos de entrada da aplicación RAX de fertilización de millo forraxeiro

El fertilizante para maíz DE ÚLTIMA GENERACIÓN

¿Por qué elegir Protech® by Agroland?

•Tecnología de última generación para mayor eficiencia y rendimiento.

•Fórmulas exclusivas con la mayor concentración

NPK del mercado: 26.9.10 y 24.10.6

•Menor impacto ambiental.

•Fácil de aplicar y compatible con múltiples tipos de abonadoras.

•Opción de DMPP para retardar la liberación del nitrógeno.

máxima eficiencia EN CULTIVOS DE MAÍZ

www.aresa-agricola.com

Táboa 2. Necesidades de nutrientes do millo forraxeiro

Táboa 3. Niveis de fertilidade do solo segundo contidos en fósforo e potasio

Fósforo (P) 1

Potasio (K)2

A MOSTRA DE XURRO PARA ANÁLISE QUÍMICA DEBE TOMARSE DA FOSA, REMEXENDO PREVIAMENTE O XURRO OU DA CISTERNA. A CANTIDADE DE MOSTRA ESTARÁ AO REDOR DO LITRO, O ENVASE SERÁ DE PLÁSTICO E NON SE ENCHERÁ NA SÚA TOTALIDADE

A toma de mostras será igual que para a análise en laboratorio e despois deposítase o xurro recollido nunha probeta ou nun caldeiro coa suficiente profundidade, reméxese e introdúcese un densímetro, facendo a lectura aos cinco minutos.

D) Estimar a composición do xurro a partir da condutividade e a densidade

Unha estimación máis precisa da composición química do xurro de vacún de leite faise a partir da medida da condutividade (mS/ cm) e a densidade (kg/l) (García et al., 2015; García et al., 2018), o que mellora notablemente, respecto a ter en consideración só a densidade, a estimación dos contidos de nitróxeno e potasio e lixeiramente a estimación dos contidos de fósforo.

Para determinar a condutividade (mS/cm) reméxese previamente o xurro e tómase unha mostra de 100 ml da cisterna ou da fosa que se introduce nunha probeta de 1000 ml de capacidade que logo se enche con auga ata os 1000 ml. Reméxese e, cun condutímetro (previamente calibrado), mídese a condutividade eléctrica introducíndoo directamente no xurro diluído.

A determinación da densidade faise como o indicado no apartado anterior.

Para que o programa estime os contidos de nutrientes do xurro só é necesario na pestana “Condutividade e densidade xurro” elixir o tipo de xurro: vacún ou porcino, e introducir os valores da condutividade do xurro diluído 1:10 (mS/cm) e da densidade (kg/l).

Produción de materia seca

Un cultivo extrae do solo unhas cantidades de nitróxeno (N), fósforo (P2O5) e potasio (K2O). Estas cantidades deben poñerse a disposición do cultivo (fertilización de mantemento), incrementándose para producións altas ou diminuíndo para producións baixas.

A aplicación permite introducir a produción de materia seca esperada (t/ha) nunha parcela da cal o comportamento produtivo sexa coñecido polo agricultor. De non introducir ningún valor o programa toma o valor de 15 t/ha.

Para unha produción estimada de 15 t/ha de materia seca de millo, tendo en conta o que extrae o cultivo por tonelada de materia seca (táboa 2), deben aplicarse sobre 180 kg/ha de N, 90 kg/ha de P2O5 para un solo con nivel de fertilidade medio de fósforo

e 210 kg/ha de K2O para un solo cun nivel de fertilidade medio de potasio.

Análise do solo

Cando se fai unha análise de fertilidade de solo, hai dúas determinacións básicas, que son os contidos de fósforo (P) e de potasio (K), expresados en partes por millón (ppm), datos que nos pide o programa.

Tendo en conta estas dúas determinacións (táboa 3), temos solos ricos, onde o nivel elevado de nutrientes permite economizar fertilizantes; solos pobres, onde, á parte da fertilización de mantemento para achegar as extraccións que realiza a colleita, é necesario facer unha fertilización de corrección para ir incrementando o nivel de nutrientes ata os dun solo medio, e solos de riqueza media, onde non é necesario facer a fertilización de corrección para elevar as reservas dos solos, pero si a fertilización de mantemento.

Un solo cun nivel medio debe alcanzar as 16 ppm de P e as 121 ppm de K. O nivel de riqueza do solo en fósforo e potasio é tido en conta polo programa para incrementar ou reducir as achegas destes nutrientes respecto das extraccións que realiza o millo forraxeiro.

1Método Olsen (extracción en CO3HNa); 2 extracción en NO3NH4 ou CH3COONH4

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio nas terras de cultivo é recomendable aplicar emendas calcarias ou magnésicas.

O millo esixe un pH de entre 6 e 7.

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)

Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 %

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO)

Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 %

• EMENDA CALCARIA, CAL VIVO (80 % CaO)

Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 %

• EMENDA CALCARIA, CAL APAGADO (65 % CaO)

Valor neutralizante: 65 %

Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación.

• EMENDA CALCARIA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO)

Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta.

Valor neutralizante: 83 %

• EMENDA CALCARIA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)

Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos.Valor neutralizante: 56 %

• EMENDA CALCARIA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)

Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 %

• EMENDA CALCARIA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO)

Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 %

• EMENDA CALCARIA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO)

Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio.

Valor neutralizante: 59 %

DURANTE O CULTIVO DEBEMOS POÑER O NITRÓXENO A DISPOSICIÓN DA PLANTA CANDO O NECESITA

Táboa 4. Acidez e doses recomendadas de encalante dun 100 % de pureza

Outro parámetro importante da fertilidade dos solos galegos é a porcentaxe de saturación de aluminio, que nos indicará se é necesario ou non encalar (táboa 4). O coñecer as necesidades de encalado é de moita importancia, xa que os fertilizantes non serán ben aproveitados polo millo forraxeiro se non se corrixe a acidez do solo. Este labor de baixo custo é fundamental dada a súa elevada repercusión nos rendementos produtivos.

A introdución da porcentaxe de saturación de aluminio (%Al) nas aplicacións permítenos obter a recomendación con calcaria (CaCO3) cun 100 % de riqueza, pero recoméndase utilizar a aplicación REN de “Recomendación de Encalado”, que permite coñecer a cantidade dun material encalante concreto necesario para corrixir a acidez do solo (García et al., 2014).

Momento de aplicación e fraccionamento da fertilización

Para mellorar a utilización do nitróxeno convén diminuír ao mínimo as perdas por lixiviación dos nitratos; así, se é posible dende un punto de vista práctico, deben evitarse aplicacións a finais de outono e no inverno (período de precipitacións elevadas), posto que a choiva pode lavar o nitróxeno antes de ser asimilado polo millo.

1% de Aluminio (Al+++) no complexo de cambio

Figura 2. Fraccionamento da aplicación de nitróxeno para mellorar a eficiencia da fertilización

Estratexia: varias aplicacións de N

Fonte: Lammel, 2005

Estas perdas redúcense ao mínimo aproximando a aplicación do fertilizante mineral ou do xurro á sementeira. O atraso das aplicacións de xurro para o millo forraxeiro a finais de inverno, comezo da primavera incrementará a utilización do nitróxeno.

Durante o cultivo é moi importante o fraccionamento da aplicación do nitróxeno. Poñer a disposición da planta o nitróxeno a medida que o necesita incrementa o seu aproveitamento e diminúe as perdas por lixiviación durante períodos de choiva (figura 2).

Para o millo forraxeiro o nitróxeno convén distribuílo en dúas metades, un 40 % en fondo e un 60 % en cobertoira co fin de adaptarse aos requirimentos do cultivo ao longo do seu desenvolvemento, aínda que o xurro pode aplicarse todo en fondo, pois é un fertilizante orgánico cunha liberación progresiva do nitróxeno ao longo do tempo. Existen tamén no mercado fertilizantes de liberación lenta ou con inhibidores da nitrificación que alongan o período de liberación do nitróxeno.

Na aplicación RAX pódese elixir entre facer unha aplicación en presementeira ou facer dous aplicacións: unha en presementeira, que pode ser con xurro ou fertilizante mineral (neste caso no apartado cantidade de xurro a aplicar introduciremos o valor de 0 m3/ha), e outra aplicación dun nitroxenado en cobertoira, cando o millo estea no estado V6 de 6 follas completamente desenvolvidas, que se corresponde cunha altura da planta duns 30 cm.

O nitróxeno mineral en fondo e en cobertoira convén que teña parte en forma nítrica e parte en forma amoniacal, para que o seu efecto sexa en parte de acción inmediata e en parte máis lento.

Nos últimos anos estanse implantando nas explotacións os aplicadores de xurro con tubos colgantes para o seu uso nas pradeiras. Algúns destes aplicadores poden utilizarse tamén para aplicar o xurro en cobertoira do millo forraxeiro facendo adaptacións na maquinaria ou no entreliñado do cultivo.

O NIVEL DE RIQUEZA DO SOLO EN FÓSFORO E POTASIO É TIDO EN CONTA POLO PROGRAMA PARA INCREMENTAR OU REDUCIR AS ACHEGAS DESTES NUTRIENTES RESPECTO ÁS EXTRACCIÓNS QUE REALIZA O MILLO FORRAXEIRO

Na ferramenta RAX, para dúas aplicacións de fertilizantes orgánicos, recoméndase para a presementeira e a cobertoira facer os cálculos para a metade da produción esperada e introducir o valor analítico do fertilizante orgánico dispoñible para cada momento. Hai que ter en conta que na presementeira nun solo de fertilidade media recoméndase como mínimo achegar o 40 % do nitróxeno, o 55 % do potasio e o 25 % do fósforo das necesidades totais do cultivo.

Cubas de purín Samson TG24

Fertilizante mineral complementario á cantidade de xurro aplicada

A aplicación permite establecer os metros cúbicos por hectárea de xurro que queremos aplicar. Hai tres opcións:

1. Non cubrir a dose e o programa toma o valor de 50 m3/ha.

2. Cubrir a dose previamente á recomendación que vai obterse.

3. Cubrir a dose posteriormente aos cálculos obtidos, para axustala á recomendación obtida.

 Calidad, alto rendimiento y fiabilidad

 Aplicación eficiente y precisa de purines

 Mínimo mantenimiento

 Configuración adaptable a las necesidades del cliente

 Sistema de carga vía Ejector

O programa, despois, calcula as unidades fertilizantes complementarias ás aplicadas co xurro para cubrir todas as necesidades do millo, permitindo tamén elixir entre diferentes fertilizantes para satisfacer as necesidades pendentes en nitróxeno, fósforo ou potasio. En función do tipo de fertilizante pódese elixir o nutriente que se quere achegar na súa totalidade: N, P2O5 ou K2O e o programa posteriormente indicará se quedan pendentes de satisfacer as necesidades dalgúns deles. Ao igual que no caso do xurro, pódese elixir o fertilizante a posteriori para adaptalo ao equilibrio entre nutrientes obtido na recomendación. Tamén se ten a opción “Sen fertilizante mineral (0-0-0)”.

Técnicas e condicións de aplicación dos xurros. Perdas do nitróxeno amoniacal

O ciclo do nitróxeno e as perdas ao medio ambiente

Ao contrario do que pasa co fósforo e potasio, a fertilización nitroxenada

 Alta velocidad de carga (6 m3 de estiércol/min)

 Sin pérdida de potencia al tiempo de trabajo

 Bomba centrífuga de descarga de alta potencia (10 m3/min)

 Paso de rueda con guardabarros

 Tratamiento Epoxi dentro de la cuba

non ten un efecto acumulativo no solo ao longo dos anos, aínda que poden encontrarse niveis altos de nitróxeno no solo ao inicio dun cultivo cando previamente se cultiva unha leguminosa ou cando se incorpora ao terreo un cultivo como fertilizante verde.

Polo tanto, para realizar a fertilización nitroxenada débense achegar as extraccións que realiza a colleita e facer un balance tendo en conta, ademais, as ganancias por mineralización do nitróxeno a partir da materia orgánica do solo..., e as posibles perdas por lixiviación de nitratos (NO3-), desnitrificación con emisións de óxido nitroso (N2O) e volatilización de amoníaco (NH3). Polo xeral, estas ganancias e perdas son de difícil cuantificación dependendo moito das condicións edafoclimáticas e do manexo.

PARA MELLORAR A UTILIZACIÓN DO NITRÓXENO CONVÉN DIMINUÍR DOS NITRATOS, APROXIMANDO A APLICACIÓN DO FERTILIZANTE Á SEMENTEIRA Produtos orgánicos N atmosférico Fertilizantes

Se aplicamos o fertilizante nitroxenado no momento correcto (ver apartado “Momento de aplicación”), e tendo en conta que nos meses de cultivo non chove moito, as perdas por lixiviación son pequenas. Estas perdas, xunto ás producidas pola desnitrificación, pódense considerar que son compensadas co nitróxeno mineralizado a partir da materia orgánica do solo. O que si debemos cuantificar á hora de facer un plan de fertilización no millo forraxeiro son as perdas pola volatilización do amoníaco (NH3) cara á atmosfera, pois poden ser importantes no caso de fertilizar con fertilizantes ureicos e/ou con xurros.

As perdas deben minimizarse o máximo posible pois afectan ao

Na aplicación dos xurros o uso de técnicas de baixa emisión é o máis efectivo para reducir a volatilización do amoníaco

medio ambiente. Os nitratos lixiviados van cara ás augas contribuíndo xunto co fósforo á eutrofización.

O óxido nitroso (N2O) é un gas efecto invernadoiro que contribúe ao cambio climático. O amoníaco combínase con outros ións na atmosfera formando partículas ácidas nocivas para o sistema respiratorio das persoas ou dos animais e provocando acidificación dos solos ao ser arrastradas polo aire e depositarse posteriormente. Por outra banda, ese nitróxeno depositado transfórmase unha parte no gas efecto invernadoiro N2O e nos ecosistemas naturais afecta á competencia entre as plantas presentes e favorece a invasión de novas especies.

A volatilización de amoníaco nas explotacións gandeiras

A agricultura é a actividade que máis contribúe ás emisións de amoníaco cara á atmosfera, cun 94 % da emisión global (Steinfeld et al., 2009). En España a emisión do sector agrogandeiro supón o 97 %, sendo a gandería a responsable da maior parte das emisións. Así, os animais estabulados emiten amoníaco xerado a partir das dexeccións durante o seu almacenamento, manexo e tratamento (47 %), coas aplicación ao campo (26 %) e durante o depósito no pastoreo dos animais (8 %).

A emisión pola aplicación de fertilizantes nitroxenados minerais,

Figura 3. Ciclo do nitróxeno

Fonte: Camino et al., 2014

PIONEROS POR NATURALEZA

D-CODER

TOP

Mayor eficiencia de las unidades NPK.

Disminución de pérdidas.

Multiplicación de la actividad rizosférica.

Mayor producción y calidad del cultivo.

CALCIMER

Óptima corrección del pH.

Mejor estructura del suelo.

Activación de la vida microbiana.

Mayor disponibilidad y absorción de nutrientes.

fundamentalmente a urea, supón o 15 %. O sector do gando vacún emite un 26% do total (MITECO, 2023).

Polo tanto, a aplicación dos xurros e estercos aos campos contribúe ao redor do 34 % ás emisións totais de NH3. A redución destas emisións é moi importante, así como a súa cuantificación, pois unha estimación destas perdas por debaixo do seu valor real leva a unha subfertilización e ao contrario, unha estimación por encima do seu valor real leva a unha sobrefertilización nitroxenada.

As normativas para evitar a contaminación por amoníaco no sector do gando vacún

A necesidade de conseguir modelos de produción sostibles onde se conxugue a competitividade económica e as boas prácticas que minimizan o impacto das actividades agrarias sobre a calidade dos recursos naturais (auga, aire e solo) e que permitan obter produtos con maiores garantías para a saúde é unha demanda social que obriga á UE a establecer unha serie de normativas.

Así, co obxectivo de reducir os impactos do amoníaco, desenvolveuse a nivel nacional a seguinte lexislación:

- Real Decreto 818/2018, do 16 de xullo, sobre medidas para a redución das emisións nacionais de determinados contaminantes atmosféricos. Establece o compromiso de reducir as emisións para o ano 2030 respecto ás do ano 2005 nun mínimo do 16 %. A raíz deste Real Decreto realizouse o I Programa Nacional

de Control da Contaminación Atmosférica (ano 2019), que recollía as medidas para controlar as emisións de NH3 en todos os sectores. As medidas no sector agrogandeiro que afectan ás explotacións de gando vacún foron desenvolvidas nos dous seguintes reais decretos.

- Real Decreto 1053/2022, do 27 de decembro, polo que se establecen normas básicas de ordenación das granxas bovinas. Establece que é obrigatoria a redución de emisións nalgunhas explotacións bovinas que non teñan a condición de explotación extensiva: nas novas do grupo III (de 180 ata 850 UGM inclusive cun incremento ata un 10 %) e tanto nas novas como nas existentes do grupo IV (> 850 UGM na data de entrada en vigor do Real Decreto). Estas explotacións deberán adoitar técnicas para mitigar as emisións de amoníaco nos ámbitos de alimentación e dieta dos animais, instalacións de aloxamento de animais e durante o almacenamento do xurro.

- Real Decreto 1051/2022, de 27 de decembro, polo que se establecen normas para a nutrición sostible nos solos agrarios. Entre os seus obxectivos están unha achega sostible de nutrientes e a redución das emisións de gases efecto invernadoiro e outros gases contaminantes como o amoníaco. Para a redución das emisións de amoníaco na aplicación dos xurros obriga ao emprego

PARA REALIZAR A FERTILIZACIÓN NITROXENADA DÉBENSE ACHEGAR AS EXTRACCIÓNS QUE REALIZA A COLLEITA E FACER UN BALANCE TENDO EN CONTA, ADEMAIS, AS GANANCIAS E AS POSIBLES PERDAS

de sistemas de banda ou inxección e prohíbese a aplicación do xurro con prato exceptuando zonas con pendentes superiores ao 10% nas que tras a aplicación con prato é obrigatorio empregar polo menos algunha medida de mitigación como pode ser, a incorporación, o uso no xurro de inhibidores da ureasa/nitrificación ou a acidificación. Cando se utilice urea ou solucións nitroxenadas ureicas é obrigatorio empregar algunha medida de mitigación como pode ser incorporala tras a súa aplicación, con labra ou auga de rego, utilización de inhibidores da ureasa ou recubrimento con polímeros.

O contido de nitróxeno amoniacal nos xurros e a súa volatilización segundo as técnicas e condicións de aplicación

O nitróxeno amoniacal representa aproximadamente un 48 %, 55 % e 59 % do nitróxeno total presente nos xurros de vacún de leite, de porcino de ceba ou de xestación-lactacióntransición, respectivamente (táboa 1).

As emisións de NH3 coas aplicacións do xurro dependen da composición deste, das condicións do solo e das condicións climáticas no momento da aplicación. Os factores que máis afectan ás emisións son a concentración total de N amoniacal, a materia seca do xurro, a velocidade de infiltración no solo e algúns parámetros meteorolóxicos: temperatura do aire, radiación, velocidade do vento e choiva (Sommer e Hutchings, 2001).

O MÁIS EFECTIVO PARA REDUCIR AS PERDAS POR VOLATILIZACIÓN DE AMONÍACO É O USO DE TÉCNICAS DE APLICACIÓN DE BAIXA EMISIÓN, COMO SON A INCORPORACIÓN, OS TUBOS COLGANTES OU A INXECCIÓN

Figura 4. Simulación da volatilización de nitróxeno amoniacal para unhas condicións meteorolóxicas medias para xurro de vacún sen soterrar e inxectado

Táboa 5. Eficiencia de utilización do nitróxeno do xurro, en función das técnicas e condicións de aplicación

O máis efectivo para reducir estas perdas é o uso de técnicas de aplicación de baixa emisión, como son a incorporación, os tubos colgantes ou a inxección (Sommer e Hutchings, 2001; Sanz Cobena et al., 2014).

Se non se utilizan estas técnicas, pódese volatilizar a totalidade do nitróxeno amoniacal. O 50 % das perdas de amoníaco acontece dentro das 4-12 horas despois da aplicación dos xurros; a incorporación con grades pode diminuír as perdas arredor do 80 % e a inxección en profundidade na súa totalidade (Oenema et al., 2008).

Na táboa 5 temos a eficiencia de utilización do nitróxeno en función das técnicas e condicións de aplicación (García et al., 2010). Canto maior sexa a eficiencia (valor entre 0 e 1) menor cantidade de xurro necesitaremos para satisfacer as necesidades de nitróxeno do cultivo.

En Europa desenvolveuse un modelo o Alfam2-Model (Hafner et al., 2019) para calcular a volatilización do nitróxeno amoniacal tras a aplicación dos xurros.

Na figura 4 móstrase unha simulación con este modelo da volatilización de nitróxeno amoniacal segundo a técnica de aplicación. O modelo ten unha versión Excel v2.3 (https://projects.au.dk/alfam) e considera os seguintes factores: tipo de xurro (vacún, porcino ou outros), nitróxeno amoniacal (kg/t), materia seca (%) e pH do xurro, dose (t/ha) e método de aplicación (prato ou abano, tubos colgantes, tubos colgantes con patíns, inxector con discos ou cultivadores), así como

(*) Condicións óptimas:

- Elevada humidade relativa do aire: orballo, ao amencer ou ao atardecer

- Vento en calma

- Baixas temperaturas

(**) Condicións malas:

- Tempo seco, mediodía

- Forte vento

- Altas temperaturas

as condicións ambientais nas 24 horas seguintes á aplicación: as temperaturas máxima e mínima do aire (ºC), a velocidade do vento (m/s) e a choiva (mm/h). No caso de aplicación con prato ou abano pódese elixir o tipo de incorporación (ningunha, superficial de 5 a 10 cm ou profunda de 15 a 20 cm) e o tempo que transcorre entre a aplicación e a incorporación.

A cuantificación da volatilización do nitróxeno amoniacal nas aplicacións RAX

Por conseguinte, un factor moi importante que debemos ter en conta para mellorar o aproveitamento do nitróxeno é o uso de técnicas de aplicación do xurro de baixa emisión (incorporación, tubos colgantes ou inxección), que diminúen as perdas do nitróxeno amoniacal cara á atmosfera e por conseguinte a contaminación. Estas técnicas recóllense nas aplicacións RAX

e, segundo a técnica utilizada, o programa permítenos coñecer a mellora da eficiencia na utilización do nitróxeno. Así mesmo, nas recomendacións de fertilización obtidas coas aplicacións RAX as perdas por volatilización do nitróxeno amoniacal son compensadas cunha maior achega de nitróxeno para non diminuír nin a produción nin a calidade.

A eficiencia na utilización do nitróxeno pódese calcular de dous xeitos diferentes, o cálculo estándar a partir da táboa 4 ou o cálculo co modelo Alfam2.

A) Cálculo estándar da eficiencia na aplicación do nitróxeno (figura 5). No programa podemos elixir:

• Aplicación en cobertoira e, neste caso, a época de aplicación (primavera, finais de inverno ou outono) e as condicións de aplicación (óptimas, regulares e malas).

• Aplicación con enterrado e, neste caso, condicións de

EL ABONADO RENTABLE Y EFICAZ DE CULTIVOS

FORRAJEROS

MAYOR EFICIENCIA EN EL USO DEL NITRÓGENO

AHORRO OPERACIONAL Y APLICACIONES FLEXIBLES

COMPATIBLE CON LA PROTECCIÓN DEL CLIMA Y DEL MEDIO AMBIENTE

EXCELENTE ALMACENAMIENTO Y APLICACIÓN PRECISA

Fertilizantes estabilizados que reducen la nitrificación y aseguran el suministro de N

Menor número de aplicaciones y menor dependencia del clima

Reducción de las pérdidas de nitratos por lavado y de las emisiones de gases de efecto invernadero

Granulometría homogénea y con ausencia de polvo para garantizar una distribución uniforme de los nutrientes

NAS RECOMENDACIÓNS DE FERTILIZACIÓN OBTIDAS COAS APLICACIÓNS RAX, AS PERDAS POR VOLATILIZACIÓN DE AMONÍACO SON

COMPENSADAS CUNHA MAIOR ACHEGA DE NITRÓXENO

PARA NON DIMINUÍR NIN A PRODUCIÓN NIN A CALIDADE

aplicación (óptimas, regulares e malas) e momento: enterrado inmediatamente, en menos de 4 horas (incorporación dentro das 4 horas despois da aplicación do xurro) ou no mesmo día (incorporación dentro das 12 horas despois da aplicación do xurro).

B)Cálculo co modelo Alfam2 da eficiencia na aplicación do nitróxeno (figura 6).

Cómpre seleccionar opcións para método de aplicación, tipo de xurro e incorporación no caso de aplicación con prato ou abano e introducir os seguintes valores: pH do xurro, condicións ambientais nas 24 h seguintes á aplicación: temperatura mínima do aire (°C), temperatura máxima do aire (°C), velocidade do

vento (km/h) e choiva (mm/día) e o tempo ata incorporación (h), que é o tempo que transcorre entre a aplicación con prato ou abano e a incorporación.

Os valores de nitróxeno amoniacal (kg/t), materia seca do xurro (%) cólleos dos valores da composición química do xurro e a dose de aplicación (t/ha) do valor establecido na recomendación.

No caso de non ter algúns valores o programa suxire introducir o valor de referencia correspondente: pH 7.5, 13 °C, 10 km/h e 0 mm/día.

DATOS DE SAÍDA DO PROGRAMA

Unha vez introducidos os datos indicados anteriormente, a aplicación mostra unha saída de datos, que pode imprimirse ou gardarse:

- O valor fertilizante de 1 m 3 de xurro, expresado en unidades fertilizantes de nitróxeno (kg de N), de fósforo (kg de P 2O 5) e de potasio (kg de K 2O).

- A equivalencia de 10 m 3 do xurro en fertilizantes simples.

- Análise de terra: valores introducidos polo usuario.

- A recomendación de encalado en t/ha de calcaria cun 100 % de riqueza. Para outras riquezas ou materiais encalantes pode utilizarse a aplicación REN.

- O momento de aplicación da fertilización e o número de aplicacións:

• Unha soa aplicación en presementeira (NPK).

• Unha aplicación en presementeira (NPK) máis unha en cobertoira (N).

- As cantidades de xurro necesario para satisfacer as necesidades do millo forraxeiro en nitróxeno (N), fósforo (P) e potasio (K) expresadas como m3 de xurro/ha.

- As unidades fertilizantes de nitróxeno (kg/ha de N), de fósforo (kg/ha de P2O5) e de potasio (kg/ha de K2O) que faltarían por achegar ao millo cando se aplica a dose de xurro que se seleccionou previamente, pero convén modi car a dose en función dos resultados do apartado anterior.

- Necesidades que quedarían por satisfacer tras complementar a aplicación do xurro coa aplicación dun determinado fertilizante. Este fertilizante pode seleccionarse ao principio indicando o nutriente que se quere achegar na súa totalidade, pero convén modi calo en función dos resultados do apartado anterior, para que os valores se aproximen a 0.

Figura 6. Pantalla de introdución de datos para o cálculo da eficiencia na aplicación do nitróxeno co modelo Alfam2

Figura 5. Pantalla de introdución de datos para o cálculo da eficiencia na aplicación do nitróxeno segundo táboa estándar

O PROGRAMA PERMITE FACER NO MILLO FORRAXEIRO UNHA

BOA XESTIÓN DOS XURROS ACUMULADOS NO INVERNO NA FOSA, COAS SUBSEGUINTES MELLORAS AMBIENTAIS E ECONÓMICAS

PARA A EXPLOTACIÓN

CONCLUSIÓNS

• O cultivo do millo forraxeiro para ensilado e consumo polas vacas de leite no norte de España incrementouse nos últimos anos cunha maior presenza a medida que se intensifican as explotacións.

• Este cultivo recibe unha gran parte dos xurros acumulados na fosa da explotación nos meses de inverno e unha boa xestión na súa aplicación supón melloras ambientais e económicas.

• A aplicación web RAX de Recomendación de Fertilización con Xurro no millo forraxeiro permite facer unha correcta fertilización do millo forraxeiro con xurros a partir da composición química do xurro, a riqueza en nutrientes do solo e as extraccións de nutrientes do millo. Tamén ten en conta cales son as técnicas e condicións de aplicación que inflúen nas perdas do nitróxeno amoniacal cara á atmosfera en forma de amoníaco, gas contaminante que forma partículas ácidas nocivas para o sistema respiratorio das persoas ou dos animais e que provoca acidificación dos solos.

• Segundo a técnica de aplicación de xurro utilizada, o programa permítenos coñecer a mellora da eficiencia na utilización do nitróxeno e compensar as perdas por volatilización en forma de amoníaco cunha maior achega de nitróxeno para non diminuír nin a produción nin a calidade.

AGRADECEMENTOS

Á Unión Europea, ao Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA) e á Xunta de Galicia polo financiamento da acción de cooperación AC2021C-07 “Mellora das aplicacións on-line do CIAM de recomendacións de abonado con xurros (RAX)” e dos proxectos Feader2012/31 e Feader 2007/08, que o CIAM desenvolveu en colaboración coa Cooperativa Agraria Provincial da Coruña.

BIBLIOGRAFÍA

Báez, M.D.; Santiago, C.; García, M.I. 2023. Nutrient composition and fibre contents of slurry from different feeding systems in NW Spain. Libro de resúmenes del 18th International RAMIRAN Conference, 163. Cambridge (Reino Unido).

Camino, M.A.; Pérez, F.; Gómez, E.; Barcala, E.D. 2014. Guía de boas prácticas agrícolas, gandeiras e forestais. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. 127 pp.

Castro, J. 2000. O manexo do xurro nas explotacións de leite galegas: problemática e planes de manexo do xurro como abono. Curso de residuos agrarios, EGAP.

García, M.I.; Báez, D; Castro, J. 2014. Recomendación de encalado nos cultivos forraxeiros. Afriga, 114: 106-114.

García, M.I.; Báez, D.; Castro, J.; Gilsanz, C. 2015. A aplicación web RAX de recomendación de abonado con xurro no millo forraxeiro. Utilización de métodos rápidos de análise de xurro. Afriga, 115, 132-140.

García, M.I.; Báez, M.D.; García, V.; Castro, J.; Blanco, J.M.; Fernández, M.; Giménez, M.; Presedo. 2018. Estimación in situ del contenido en nutrientes del purín de porcino por métodos rápidos. Actas de la 57ª Reunión Científica de la Sociedad

Española de Pastos, 84-92. Teruel.

García, M.I.; Castro, J.; Báez, D; Camba , J.; López, J. 2010. Directrices para fertilizar con xurros o millo forraxeiro. Afriga, 85: 66-73.

Flores-Calvete, G.; MartínezFernández, A.; Doltra, J.; García, A. y Eguinoa, P. 2017. Encuesta sobre estructura y sistemas de alimentación de las explotaciones lecheras de Galicia, Cornisa Cantábrica y Navarra. Informe del Proyecto INIARTA2012-00065-C05. http://ciam. gal/pdf/informeinia.pdf

Hafner S.D. et al. 2019. A flexible semi-empirical model for estimating ammonia volatilization from fieldapplied slurry. Atmospheric Environment, 199, 474-484.

Lammel, J. 2005. Cost of the different options available to the farmers: current situation and prospects. IFA International Workshop on Enhanced-Efficiency Fertilizers, París, Francia.

MAGRAMA. 2022. Anuario de Estadística Agraria.

MITECO. 2023. Inventario Nacional de Emisiones a la Atmosfera. Emisiones de Contaminantes Atmosféricos. Serie 1990-2021.

Oenema, O.; Bannink, A., Sommer, S.G.; Van Groenigen, J.W.; Velthof, G.L. 2008. Gaseous nitrogen emissions from livestock farming systems. En. Nitrogen in the Environment: Sources, Problems and Management, Ed: Hatfield & Follet, 395-441.

Sanz Cobena et al. 2014. Yield-scaled mitigation of ammonia emission from N fertilizaciton: The Spanish case. Environmental Research Letter, 9. 12 pp.

Sommer, S.G.; Hutchings, N.J. 2001. Review: Ammonia emission from field applied manure and its redution- invited paper. European Journal of Agronomy, 15, 1-15.

Steinfeld, H; Gerber, P.; Wassenaar, T.; Castel, V.; Rosales, M.; De Haan, C. 2009. La Larga Sombra del Ganado. Problemas ambientales y opciones. FAO. 465 pp.

Grandes retos de los ganaderos en la producción y en la conservación del maíz

La recolección del maíz silo en la fase adecuada en un contexto de calentamiento global, la conservación de la cantidad y calidad del ensilado en el silo y la optimización de la digestión del almidón en el rumen son los tres retos principales en la producción y conservación del maíz ensilado.

Marta Oviedo Romero

Responsable de Marketing en MAS Seeds Iberia

Durante dos años, los equipos de MAS Seeds analizaron más de 5.000 silos de maíz en 10 países europeos. Estos diagnósticos revelaron los tres principales retos a afrontar.

Primer reto: cosechar el maíz ensilado en la fase adecuada Solo el 40 % de las explotaciones son capaces de cosechar entre el 32 y el 35 % de la materia seca, lo que ofrece el mejor compromiso entre rendimiento, valor alimenticio y conservación.

Las cosechas demasiado tempranas limitan el rendimiento y el valor energético del ensilado, mientras que las cosechas tardías, aunque proporcionan un aumento en el rendimiento de MS/ha, conllevan un cambio en la composición química del maíz. Por un lado, el nivel de almidón aumenta al mismo tiempo que disminuyen los azúcares solubles, la digestibilidad de la fibra y el nivel de proteínas. Mientras que, por otro lado, la compactación y la conservación del silo son más difíciles, porque el ensilado está más seco.

La selección de variedades con mayor stay green –capacidad genética de un híbrido para comportarse bien en condiciones cálidas y secas, permaneciendo verde hasta la fase de cosecha– es una de las prioridades de los programas de selección de maíz ensilado.

La rentabilidad de las explotaciones lecheras pasa por disponer de forraje en cantidad y con la calidad necesaria, independientemente de las condiciones climáticas del año, y los programas de selección de maíz ensilado son fundamentales para conseguirlo.

Una evolución más lenta de la materia seca permite alargar el periodo de recolección de 5 a 10 días dependiendo de las condiciones climáticas y, por tanto, ampliar el periodo de recolección para que los agricultores cosechen en el momento adecuado.

Segundo reto: conservar la cantidad y calidad del forraje en el silo

El 50 % de los silos tienen puntos de calentamiento. La temperatura del frente del silo es un primer indicador de su estabilidad aeróbica y de su calidad de conservación.

El calentamiento del silo es consecuencia directa de una gran cantidad de aire en el silo que reactiva las fermentaciones aeróbicas (levaduras y hongos) y este aumento de temperatura conlleva pérdidas de ensilado en cantidad y calidad. Una buena compactación del silo elimina la máxima cantidad de oxígeno para un rápido inicio de la fermentación y una mejor conservación.

Las variedades con elevado stay green aportan un alto nivel de azúcares solubles que alimentan a las bacterias lácticas al inicio de la fermentación. Asimismo, las partes verdes consumen más rápidamente el oxígeno del silo.

Estos híbridos permiten que comience la fermentación y que el pH baje más rápidamente después del cierre del silo, es decir, limitan las pérdidas de ensilado; con esto se consigue un 3 % más de volumen del silo.

Tercer reto: valorar el almidón en el rumen de la vaca En el 50 % de los silos los granos no están lo suficientemente rotos y la degradabilidad del contenido de almidón del forraje está estrechamente ligada a la rotura de los granos.

Además, el contenido de almidón de los granos mal partidos no se valora en el rumen de la vaca, especialmente si estos están vítreos en el momento de la cosecha, y el almidón vítreo, más duro, es menos degradable por las bacterias ruminales y, por tanto, menos digestible.

El contenido de almidón de las variedades con mayor stay green tiene una evolución más lenta entre el 30 y el 35 % de materia seca y, por otro lado, los granos son menos vítreos y más fáciles de romper cuando se cosechan. Por ello, el almidón se degrada más rápidamente, logrando un 5 % más de almidón digestible aprovechable en el rumen

Thomas y Salcines Voto, Cantabria

Con MAS 400.D tengo la tranquilidad de obtener producciones altamente rentables con un ciclo que me permite no correr riesgos con el clima.

Ganadería Barilongo Santa Comba, A Coruña

Encontré en MAS 400.D un maíz con la mejor sanidad de los últimos tiempos y más productivo que otros.

Ganadería Areta Zizurkil, Gipuzkoa

Sembré MAS 400.D por primera vez la campaña pasada, y sin duda, repetiré. Arrancó muy bien, gran producción, sanidad excepcional con plantavigorosa y mazorcas de hasta 18 filas.

É o cambio climático o causante do aumento de

pragas no cultivo de millo?

O cambio climático está a modificar a distribución de pragas e enfermidades, algo que é cada vez máis patente nos últimos anos. No seguinte artigo describimos os seus principais causantes e ofrecemos algúns consellos para combatelos.

Javier Blázquez Pindado1, Manuel Barreiro Gigirey2 1Business Development. FMC Agricultural Solutions 2Galicia Sales Representative. FMC Agricultural Solutions

INTRODUCIÓN

Oaumento de temperaturas, con invernos cada vez máis suaves, as precipitacións cada vez máis irregulares, con períodos prolongados de seca ou choivas copiosas en curtos períodos de tempo, están a propiciar cambios no ecosistema, de forma que se alteran as interaccións entre pragas, plantas, fauna auxiliar e hóspedes.

Este feito dá lugar á aparición cada vez máis temperá de pragas, cun maior número de xeracións ao ano, a aparición de vectores que transmiten virose e, en definitiva,

supoñen unha seria ameaza para a produción e a rendibilidade dos nosos cultivos. Todo isto, unido ao menor número de solucións fitosanitarias e a retardación dos novos rexistros, dificúltanos máis un manexo sustentable do cultivo.

Segundo a Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura, ata o 40 % dos cultivos alimentarios pérdense por culpa das pragas e enfermidades das plantas (FAO, 2022). Isto é unha seria ameaza que os vindeiros anos pode afondar co cambio climático.

No caso do millo, os últimos anos está a facerse patente este feito con danos importantes en moitas zonas de millo. Todos lembramos en Galicia as noticias e incidencias que se detectaron o ano pasado con enormes custos de resesementeira e perdas de produción ocasionadas polo verme gris ou rosquilla do millo (Agrotis spp.), a aparición da eiruga defoliadora do millo (Mythimna unipuncta), que arrasou leiras ou a presenza localizada de heliotis (Helicoverpa armigera), que puido afectar á calidade do ensilado.

SEGUNDO A ORGANIZACIÓN DAS NACIÓNS UNIDAS PARA A ALIMENTACIÓN E A AGRICULTURA, ATA O 40 % DOS CULTIVOS ALIMENTARIOS SE PERDEN POR CULPA DAS PRAGAS E ENFERMIDADES DAS PLANTAS

Todas estas pragas, así como algúns trades do millo, son do xénero dos lepidópteros pertencentes á familia Noctuidae. Son pragas con hábitos defoliadores nocturnos e debemos prestar especial atención mediante observación visual do noso cultivo, para determinar e constatar a presenza destas no millo. Xa que estas pragas non teñen de nido un limiar de actuación, é importante realizar este seguimento no campo

ou a través da utilización de trampas de feromonas para contabilizar as capturas de adultos e poder anticiparnos a un ataque das larvas sobre o cultivo.

Agrotis spp., tamén chamadas rosquillas, son larvas de diferentes especies de lepidópteros, principalmente A. segetum, A. ipsilon e A. exclamationis Agrotis segetum é unha especie que inverna no mesmo campo de cultivo ano tras ano, polo que os seus

danos son máis ou menos predicibles se a campaña anterior se produciron danos e adoitan darse con antelación aos producidos por Agrotis ipsilon. Esta última é unha especie migratoria e a súa presenza é máis impredicible xa que teñen máis dunha xeración ao ano e o seu paso por España pode producirse en diferentes épocas que fagan coincidir con momentos de maior ou menor risco para o noso millo.

Danos de Agrotisspp. Danos por Helicoverpaarmigera Danos por Mythimnaunipuncta

O SEGUIMENTO A PÉ DE CAMPO DO MILLO E UN BO ASESORAMENTO TÉCNICO SON IMPORTANTÍSIMOS PARA FACER FRONTE Á APARICIÓN DESTAS

PRAGAS QUE TANTAS PERDAS OCASIONAN ANO TRAS ANO

Os danos por rosquilla prodúcense na base do talo, efectuando mordeduras circulares en plantas novas que murchan inicialmente a planta e nalmente sécana, provocando perda de planta e, nalgúns casos, a resesementeira da nosa leira. Para esta praga é moi importante actuar con anticipación para que o nivel de dano non sexa alto.

Para esta Campaña 2024, FMC Agricultural Solutions vaise levar a cabo un seguimento destas especies de rosquillas en varias zonas produtoras de millo de Galicia mediante trampas de feromonas. Isto permitirá coñecer a presión de praga existente e anticiparse á chegada da praga ao cultivo.

Os trades son barrenadores de millo e as especies que causan maiores danos son sesamia (Sesamia

nonagrioides), heliotis (Helicoverpa armigera) e a piral (Ostrinia nubiales). Tras a eclosión dos ovos, as larvas aliméntanse das follas ata empezar a tradear os talos. Esta entrada nos talos ocasiona unha perda de planta e de vigor en caso de ataques temperáns ou normalmente unha rotura da planta (encamado) e a caída de mazarocas, no caso de ataques máis tardíos. Cando as larvas se alimentan das mazarocas, ademais de reducir a produción do cultivo, as feridas causadas son vías de entrada doutros patóxenos que poden dar lugar ao desenvolvemento de micotoxinas no millo.

Un novo concepto de protección do millo é Coragen® 20SC, coa potencia de Rynaxypyr® é o innovador produto de FMC Agricultural Solutions, que dota dun excelente control destas pragas (eirugas) e che permiten gozar dun cultivo san e produtivo desde o inicio. Tras máis de dez anos con diferentes experiencias e problemáticas no cultivo de millo, converteuse no produto de referencia para o control destas pragas grazas á protección inmediata que achega á planta e á súa excelente persistencia de acción.

No caso do millo, Rynaxypyr® ten a peculiaridade de proporcionar unha sistemia ascendente e descen-

dente, o que permite controlar esas pragas situadas no interior do talo ou no pescozo da planta de millo.

Ademais, Coragen® 20SC permítenos tratar antes que outros insecticidas convencionais grazas á súa persistencia prolongada e á súa tripla actividade ovicida, ovolarvicida e larvicida.

Por último, como comentamos anteriormente, os danos por trades están directamente relacionados coa presenza de micotoxinas no millo. Por tanto, realizando un correcto seguimento do cultivo e sempre que o tratamento sexa necesario, Coragen® 20SC axudaranos a reducir o risco de micotoxinas grazas ao control duradeiro sobre eirugas que non destrúen as mazarocas de millo.

RESULTADOS DE ANÁLISE DE MICOTOXINAS DE PARCELAS TRATADAS CON CORAGEN® 20SC FRONTE A PARCELAS NON TRATADAS

Para nalizar e respondendo á pregunta do título do artigo, está claro que o cambio climático está a elevar o risco da proliferación de pragas nos cultivos en xeral. O seguimento a pé de campo do millo e un bo asesoramento técnico son importantísimos para facer fronte á aparición destas pragas que tantas perdas ocasionan ano tras ano.

Imaxes nas que se aprecian danos nun ataque temperán de Sesamianonagrioides

Adaptación do millo ensilado ás necesidades nutricionais das vacas leiteiras de alta produción

Tendo en conta o aumento do nivel produtivo do noso rabaño, neste estudo analizamos as principais características das granxas galegas na actualidade, poñendo o foco no tipo de muxido, cada vez máis robotizado, o cal incrementa a importancia da produción vexetal que se debe cultivar para adaptarse ás necesidades nutricionais da cabana gandeira existente.

maior produción de leite. Este aumento da produción non é debido a un elemento en concreto, senón que na capacidade produtiva dun animal inflúen absolutamente todos os factores que interactúan con el:

INTRODUCIÓN

Nos últimos anos, o sector leiteiro galego experimentou grandes cambios desde todos os puntos de vista: social, ambiental, benestar animal etc. Estes grandes cambios afectan tamén ao potencial produtivo dos animais. Cada ano observamos explotacións con maior produción leiteira e animais con

• Factores ambientais: mellorando as condicións de humidade e temperatura nas que viven os animais

• Factores de comportamento como a ausencia de estrés e posuír un alto grao de benestar animal

• Nutrición animal: alimento e auga da máis alta calidade. Forraxes de alta calidade nutri-

cional. Un punto clave na produción de forraxes, ademais da parte cualitativa é a sanidade vexetal. Para iso é fundamental seleccionar variedades que toleren os principais fungos da zona (roya, Helminthosporium etc.).

• Instalacións

• Manexo

• Big Data: sistemas de identificación e monitorización animal individualizados (pasos, ruminación etc.)

• Sanidade animal

Hai algúns anos, vacas con producións superiores aos 10.000 litros por lactación eran considerados ani-

Pablo Amado Delegado comercial Limagrain Ibérica

mais de alta produción leiteira. Na actualidade, cada vez vemos máis explotacións con medias de produción que superan os 12.000 litros de leite por animal.

A medida que aumenta o nivel produtivo dun animal, tamén o fan os seus requirimentos nutricionais, polo que necesitan unha maior cantidade de nutrientes; pero non só

iso, estes nutrientes deben ser proporcionados ocupando un volume que o animal sexa capaz de inxerir e, unha vez inxerido, este alimento debe ser metabolizado polo sistema dixestivo á velocidade adecuada.

O tempo de tránsito intestinal é a cantidade de tempo que lles leva aos alimentos ir desde a boca ata o nal do intestino (ano).

A ración diaria que o animal consome é a cantidade de comida que inxire diariamente; como esta cantidade aumenta a medida que o nivel produtivo tamén o fai, podemos dicir que, a maior nivel produtivo do animal, necesita alimentos máis nutritivos, alimentos máis dixestibles, e non só iso, senón que a ración se metabolice e se dixira a unha velocidade alta.

NA MAIORÍA DAS EXPLOTACIÓNS LEITEIRAS DA CORNIXA, O MILLO FORRAXEIRO É A PARTE MAIORITARIA DA RACIÓN, A CAL SE COMPLEMENTA CO CONCENTRADO E, NORMALMENTE, CON ENSILADOS DE HERBA E PALLA

Na maioría das explotacións leiteiras da cornixa, o millo forraxeiro é a parte maioritaria da ración, a cal se complementa co concentrado e, normalmente, con ensilados de herba e palla. No apartado anterior viamos como os animais de alta produción presentan características nutricionais máis estritas, con altos niveis de nutrientes, altas dixestibilidades e velocidades de dixestión tamén altas.

A produción de forraxes debe adecuarse ás necesidades dos animais; por tanto, para satisfacer as necesidades das vacas de alta produción, a forraxe debe presentar características adaptadas a esas necesidades, con altos niveis nutricionais (proteína, amidón, graxa, azucre…), pero tamén con elevadas velocidades de dixestión.

CARACTERÍSTICAS DAS

EXPLOTACIÓNS ACTUAIS

A tecnoloxía actual e o dimensionamento das explotacións, con sistemas de muxido cada vez máis eficientes e automatizados, como son as modernas salas de muxido ou o muxido robotizado, permiten aumentar o número de muxidos por unidade de traballo. Isto tradúcese en máis muxidos por vaca e día.

Se hai uns anos a práctica totalidade das explotacións realizaban 2 muxidos diarios, na actualidade cada vez hai máis vacas que son muxidas tres ou máis veces diarias. Un dos factores limitantes á hora de obter altas producións, é a capacidade do ubre, xa que, unha vez alcanzada a capacidade máxima de almacenamento, a produción de leite se ve limitada porque non hai espazo físico e empezan a producirse perdas polos esfínteres.

Coa introdución dun novo muxido diario, o baleirado do ubre prodúcese cada 8 horas, en lugar de cada 12 horas, como sucede cos dous muxidos diarios. Ao aumentar o número de muxidos, esa limitación de produción que era a capacidade volumétrica do ubre desaparece, pasando de dous ciclos diarios de enchido e baleirado a tres ciclos diarios. Por tanto, a capacidade produtiva do animal, no que a capacidade volumétrica se refire, pasa de ser de dúas veces a capacidade volumétrica do ubre a tres veces a capacidade volumétrica deste, se dispón de todos os demais factores que son limitantes (xenética, manexo, calidade de forraxes, dixestibilidade, velocidades de metabolización etc.).

O tipo de muxido

Naquelas explotacións que optaron por realizar un terceiro muxido ou nas que se instalou un robot de muxido, ábrese unha nova oportunidade de produción, xa que os animais coa posibilidade dun novo muxido diario poden ser máis produtivos.

A continuación, desagregamos por provincias galegas o número de explotacións e vacas que realizan tres muxidos ou que son muxidas mediante robot.

Explotacións galegas con produción normalizada anual superior a 12.000 litros

A Coruña

Na provincia da Coruña, o número de explotacións que superan os 12.000 litros por vaca e ano de lactación normalizada é de 147 explotacións. Destas, en 51 delas efectuábase muxido tres veces diarias ou ben muxido robotizado, é dicir, un 34,7 % das explotacións da Coruña con produción superior aos 12.000 litros anuais moxen as súas vacas tres ou máis veces diarias.

O número de vacas que superan esa produción é de 17.399 animais en total, muxíndose no robot ou 3 veces 8.121 animais, o que representa o 46,7 % das vacas con máis de 12.000 litros de produción anual normalizada.

Lugo

Na provincia de Lugo, o número de explotacións que superan os 12.000 litros anuais de produción normalizada é de 185 explotacións, das cales en 98 delas o muxido se realiza en robot, ou ben tres veces diarias en sala de muxido, o que representa o 53 % das explotacións. O número de animais con produción superior a 12.000 litros anuais

é de 31.551 vacas, das cales 11.929 son muxidas no robot ou tres veces diarias, o que representa o 37,8 % dos animais con produción superior a 12.000 litros.

Pontevedra

Na provincia de Pontevedra, hai 26 explotacións en Control Leiteiro que superan os 12.000 litros de leite (produción normalizada) por vaca e ano, das cales 11 realizan ou ben muxido robotizado, ou ben tres muxidos diarios, o que representa o 42 % das explotacións con produción normalizada superior a 12.000 litros. O número de vacas con produción normalizada superior a 12.000 litros é de 2.336 animais, e o número de animais que se moxen con robot ou ben 3 veces é de 1.237 animais, que representa o 53 % das vacas con máis de 12.000 litros de produción anual (normalizada).

Galicia

Unificando os datos das provincias a nivel galego, temos que en Galicia un total de 51.895 vacas superaron os 12.000 litros de leite de produción normalizada durante 2022. Destas, 21.287 son muxidas ou tres veces en sala ou en robot de muxido, e este dato non para de crecer durante 2023, coa instalación de numerosos robots que, probablemente, aumentarán o número de muxidos nas ganderías e a produción de leite por vaca.

A produción vexetal ha de acompañar e adaptarse ás necesidades da cabana gandeira existente. Debemos buscar sementes vexetais que nos permitan obter altas producións de forraxe, pero cada vez máis, o proceso de selección de variedades vexetais debe proporcionar as características nutritivas que o animal necesita. Factores como D-FND, dixestibilidade do amidón, proteína dispoñible etc., son os que marcarán a diferenza nunha alta produción leiteira. Estas forraxes con boa conservación e boas dixestibilidades son as que, a longo prazo, lles dan estabilidade na produción animal. Unha alta produción animal baseada en forraxes e unha boa estabilidade na produción láctea serán as claves para que a explotación maximice o seu beneficio económico.

O MILLO COMO BASE PARA A ALIMENTACIÓN

O ensilado de millo converteuse nos últimos anos no ingrediente principal da alimentación das vacas leiteiras, sobre todo naquelas explotacións con producións de leite por vaca máis altas. Ao aumentar a produción por vaca, tamén aumentan as necesidades nutritivas do animal, polo que precisan de máis nutrientes para satisfacer as necesidades vitais e para as necesidades produtivas. Á fin e ao cabo, o animal utiliza o alimento que con-

EN GALICIA, UN TOTAL DE 51.895 VACAS SUPERARON OS 12.000 LITROS DE LEITE DE PRODUCIÓN NORMALIZADA DURANTE 2022

some para satisfacer primeiro as súas necesidades vitais e despois as súas necesidades produtivas.

A parte dos alimentos que o animal aproveita (ben sexa para as súas necesidades vitais ou ben para as súas necesidades produtivas) é a parte asimilable ou dixestible dos alimentos. A parte do alimento que non se aproveita é excretada vía ouriños e excrementos. A eficiencia produtiva nun rabaño de vacas leiteiras consiste en transformar a maior parte do alimento que consome en litros de leite.

Frecuentemente, atopámonos con racións con máis de 30 kg de silo de millo por vaca e día, e poden chegar nalgúns casos a inxestións de máis de 40 kg de silo de millo por vaca e día. A cantidade de ensilado de millo que o animal consome varía en función da capacidade de inxestión dos animais, composición analítica do millo, dispoñibilidade de forraxe na granxa etc. A medida que aumenta a cantidade de alimento que o animal consome, tamén aumenta a velocidade de tránsito intestinal.

O ensilado de millo está composto por amidón, fibra, proteína, graxa e azucres. Os ruminantes como as vacas poden dixerir parte da fibra presente na forraxe e utilizala como fonte de enerxía para a súa posterior transformación en leite. Esta parte da fibra que o animal aproveita podemos calculala no laboratorio

TOMA EL CONTROL DE LA CALIDAD DEL ENSILADO

Ser altamente eficiente en la producción de leche requiere un enfoque estratégico y las herramientas adecuadas. Optimiza la producción de ensilado y maximiza el valor de tu forraje con los inoculantes MAGNIVA ™ de Lallemand Animal Nutrition, científicamente probados.

Nuestra línea de inoculantes premium para forraje protege el valor de tu forraje en dos puntos críticos: fermentación y estabilidad en el desensilado. Como especialistas en fermentación microbiana, Lallemand Animal Nutrition te ofrece soluciones específicas para los desafíos, optimizando el proceso y preparándote para ganar.

Información sobre nuestra gama de inoculantes para forraje:

LallemandAnimalNutrition.com

Un manual para el control de su ensilado:

QualitySilage.com

ALIMENTAR AS VACAS LEITEIRAS DE ALTA PRODUCIÓN CON FORRAXES CAPACES DE DIXERIRSE A UNHA VELOCIDADE SIMILAR Á VELOCIDADE DE TRÁNSITO INTESTINAL PERMITIRÁ MAXIMIZAR O BENEFICIO ECONÓMICO DAS EXPLOTACIÓNS LEITEIRAS

e é o que coñecemos como DFND ou dixestibilidade da fibra neutro deterxente. Canto máis alto sexa este valor, máis aproveitarán os animais a forraxe.

Sempre debemos buscar a maior calidade nas nosas forraxes para poder conseguir estas altas producións que este tipo de animais e manexo nos permiten alcanzar, pero este punto é de especial importancia nas granxas que moxen con robot.

Na maioría de muxidos con robot para facilitar a entrada das vacas ao robot damos aí una parte do concentrado, por tanto restamos esta porcentaxe de concentrado da ración unifeed, facendo que a ración ás veces sexa menos apetecible para as vacas. Para evitar isto, debemos ser moi estritos á hora de manexar as forraxes para vacas en robot, buscando forraxes con altas dixestibilidades de FND e moi palatables (non elevada materia seca) e nun excelente estado de conservación. Se non o facemos así, corremos o risco de que a ración non sexa o suficientemente apetecible, e non coman o necesario no presebe, con eles non alcanzaremos a produción que esas vacas nos permitirán neste sistema de muxido e nalgúns casos provocar problemas de saúde (se comen máis porcentaxe de concentrado no robot e pouca fibra no presebe podemos ter problemas de acidose).

CARACTERÍSTICAS

DAS VARIEDADES ACTUAIS PARA ENSILADO

No proceso de desenvolvemento de novas variedades destinadas a ensilado, á parte de buscar variedades produtivas, con boa sanidade foliar fronte aos principais fungos de cada zona, resistencias a golpes de calor ou estrés hídrico, é fundamental seleccionar variedades con altas dixestibilidades para asegurarnos que o incremento de necesidades nutritivas dos animais que describiamos no punto anterior sexa cuberto polas forraxes coas que alimentemos o gando, neste caso ensilado de millo. A igualdade de todos os parámetros produtivos (fertilización, densidade, auga, ciclo vexetativo etc.), observamos grandísimas diferenzas entre variedades, tanto desde o punto de vista cuantitativo como desde o punto de vista cualitativo.

Na rede de ensaios que Limagrain realiza para ensilado na cornixa cantábrica, vemos que as diferenzas de DFND entre variedades no ano 2023 foi, de media, de 7 puntos, oscilando estas diferenzas entre 5 e 13 puntos.

Esta gran diferenza de DFND entre variedades ten un impacto directo na conversión de forraxe en leite e, por tanto, de rendibilidade nas ganderías.

As diferenzas máximas en amidón en variedades dentro do mesmo ensaio son de 12 puntos de me -

dia, oscilando esta diferenza entre 7 e 17 puntos.

Estas grandes diferenzas en parámetros de suma importancia á hora de transformar a forraxe en leite demostran que non só é importante que a variedade teña bo nivel produtivo e bo estado sanitario. Canto maior é a inxestión de millo por parte da vaca, maior importancia ten a parte cualitativa, sobre todo as partes dixestibles.

VARIACIÓN NA PRODUCIÓN DE LEITE SEGUNDO A FORRAXE QUE SE CONSOME

Con frecuencia observamos como o nivel produtivo dos animais varía ao cambiar o silo que estamos a consumir, mesmo en silos de colleitas do mesmo ano.

As variacións no rendemento de leite despois de cambios de forraxe son resultado de carbohidratos: fibra e amidón. Estes altibaixos no nivel de produción explícanse polo modo en que a fibra é metabolizada no rume da vaca.

Aproveitamento da fibra

Tradicionalmente, estamos afeitos a falar da dixestibilidade da fibra (DFND), que é a cantidade de fibra que é aproveitada polo animal.

Na actualidade, coas novas técnicas de laboratorio e os novos métodos de formulación dinámica, podemos ver nas analíticas de certos laboratorios o indicador que se describe na seguinte epígrafe.

Taxa de dixestión da fibra (kd, %) É como a velocidade á que se dixire a fibra no rume da vaca. En racións con alta proporción de forraxes, esta “velocidade de dixestión” da fibra cobra suma importancia. Esta kd % FND é a porcentaxe da FND que se dixire por hora. Se conseguimos unha forraxe con alta taxa de dixestión, melloraremos o aproveitamento deste por parte do animal. Este tipo de factores explican cambios existentes na produción dos animais ao cambiar de ensilado de millo, xa sexa por cambio de ensilado dunha campaña a outra ou xa sexa por cambio de ensilado para outro silo efectuado cunha variedade diferente.

Nas mostras de silos fermentados analizados polo equipo técnico de Limagrain Cornisa, os valores de kd oscilaron entre min. 3,9; max. 5,56; media 4,29.

CADA VEZ MÁIS, O PROCESO DE SELECCIÓN DE VARIEDADES VEXETAIS DEBE PROPORCIONAR AS CARACTERÍSTICAS NUTRITIVAS QUE O ANIMAL NECESITA

Na táboa 2 podemos ver os dous casos máis extremos (máximo e mínimo de kd %). Nos dous primeiros casos, tanto coa kd máxima como coa media das kd, as taxas de dixestión da FND son superiores á FND inxerida, pero coa kd mínima, vemos que existe unha diferenza negativa entre a taxa de dixestión ás 24 horas e a cantidade de FND inxerida polo animal (-0,24 kg de FND). Isto significa que a forraxe non presenta unha taxa de dixestión adecuada para as necesidades das vacas de alta produción. Neste caso, as recomendacións pasarían, ben por buscar variedades de millo con maior taxa de dixestión das fibras, ou ben adiantando a data de colleita para buscar taxas de dixestión maiores.

Dixestibilidade do amidón

Do mesmo xeito que ocorre coa fibra, as técnicas de laboratorio tamén

nos permiten estimar as dixestibilidades do amidón. Sabemos que o amidón do gran de millo é menos dixestible en fresco que unha vez fermentado, e sabemos que esta dixestibilidade mesmo aumenta co tempo de ensilado. Outro factor moi influente na dixestibilidade do amidón do gran de millo é o procesado deste. Durante o ensilado debemos ser meticulosos co procesado do gran, posto que un mal procesado deste terá consecuencias nefastas para a conversión en leite.

CONCLUSIÓNS

As vacas leiteiras de alta produción presentan unhas elevadas necesidades nutritivas e, por tanto, requiren de alimentos nutritivos e metabolizables. O compoñente principal das racións das vacas leiteiras é o millo forraxeiro, o cal debe proporcionar os nutrientes de acordo coas necesidades dos

Táboa 2. Exemplos de aproveitamento da FND en función da kd %

animais. Como falamos de animais de alta produción e altas capacidades de inxestión de alimentos, a velocidade de tránsito intestinal tamén vai ser alta e as forraxes empregadas na alimentación deben poder dixerirse de acordo con esas velocidades.

Alimentar as vacas leiteiras de alta produción con forraxes capaces de dixerirse a unha velocidade similar á velocidade de tránsito intestinal permitirá maximizar o beneficio económico das explotacións leiteiras.

BIBLIOGRAFÍA

Digestibilidad de la fibra, John Goeser, Ph.D., PAS, and Diplomate ACAN

Africor Coruña: www.africorcoruna.com

Africor Lugo: www.africorlugo.com Africor Pontevedra: http://africorpontevedra.com/

Semillas LG refuerza su apuesta por variedades altamente digestibles y resistentes al estrés hídrico

Los técnicos de Limagrain Ibérica nos ofrecen una visita por dos de sus campos de ensayo, situados en los ayuntamientos coruñeses de Mazaricos y Ponteceso, para conocer de primera mano las caracterís�cas de las variedades más vendidas de la zona, así como las especificidades de las novedades que presentan para la campaña 2024.

MAZARICOS, ZONA MAICERA POR EXCELENCIA

“Con�nuamos en nuestra línea de buscar variedades muy diges�bles y lo más rús�cas posible, porque cada vez tenemos años más complicados debido a las sequías”, introduce Gustavo García Riveiro, jefe regional de Cornisa y Portugal y responsable de Forrajeras de Limagrain Ibérica, desde el campo de ensayo que la compañía �ene en la zona de Mazaricos, en donde estudian la evolución de un total de 16 variedades.

Territorio tradicionalmente de ciclos 200-300, en los úl�mos años se han alargado hasta los 300-400. Aquí, la variedad más sembrada es Bowen (FAO 400) y LG 31.388 (FAO 300). También disponen de variedades para siembras más tempranas, desde finales de abril hasta mediados de mayo, como

Los labels de calidad de LG

En vídeo

LG 31.479 (400 largo) y LG 31.459 (300 largo o 400 muy corto). Otra de las variedades que analizan es el LG 31.331 (un 280-300, según vaya la siembra de finales de mayo).

En lo que se refiere a las problemá�cas de la campaña 2023, García explica que, debido a la lluvia, se intensificó la presencia de Helminthosporium y que, en mayo, durante la siembra, esta área fue de las más afectadas por la rosquilla. Así mismo, próximos a la cosecha surgió una plaga de Mythimna unipuncta que, si bien no fue global, causó fuertes daños en las parcelas que se vieron afectadas.

No obstante, la cosecha fue óp�ma: “Vino un poco adelantada, unos diez días con respecto a lo habitual, pero las temperaturas han sido buenas en general y ha llovido un poco cada 10-15 días, entonces hemos conseguido un buen maíz”, valora este técnico.

• LG Nutrición Animal (LGNA) es un label que se adjudica a aquellas variedades que sobresalen por sus buenas calidades de silo, sus altas diges�bilidades y sus destacadas conversiones de kilos de materia seca a leche.

• Hydraneo es la marca de LG para aquellas variedades que resisten el estrés hídrico, que man�enen un buen stay green y que son capaces de producir, en condiciones de secano, altas can�dades de forraje de la máxima calidad.

Gustavo García Riveiro, jefe Regional de Cornisa y Portugal de Limagrain Ibérica

PONTECESO, LAS SINGULARIDADES DE UNA SIEMBRA PRÓXIMA AL MAR

En este campo, destacan especialmente las variedades LG 31.390, por el grandísimo porte y volumen de forraje que �ene; LG 31.455, por presentar unas mazorcas con un tamaño inmenso y una superficie foliar muy sana, y LG 31.630, ya en ciclo 600.

“La proximidad de Ponteceso con el mar permite la introducción de ciclos largos, así como alcanzar un estado de madurez fisiológica del maíz en unas fechas acertadas para ensilar pronto”, destaca Pablo Amado, delegado comercial de Limagrain Ibérica. Cuatro meses después de la siembra, el maíz presenta una buena sanidad y muy buena producción. “Los ciclos 300 y 400 ya estarían para cosechar (con un 33-34 % de materia seca y buenos niveles de almidón), a los ciclos 500 les faltaría en torno a una semana y, a los FAO 600, unos 15 días”, enumera.

LG trabaja en este campo para conseguir variedades (de ciclos desde 300 hasta 700) produc�vas, pero también para ver su adaptación a enfermedades foliares, stay green y, sobre todo, diges�bilidad y conversión en leche.

“Los �empos cambian y nuestras granjas cada día �enen más producción de leche por vaca y día, por lo que necesitan un forraje que cumpla con sus necesidades, esto es, una diges�bilidad muy alta”, apunta Amado.

Pablo Amado, delegado comercial de Limagrain Ibérica

Las destacadas de la temporada

LG 31.331

NOVEDAD

Variedad precoz de FAO 280-300. Pese a su ciclo corto, la planta es muy alta, con buena mazorca, posee un buen nivel de almidón y una gran calidad. Asegura una alta diges�bilidad de fibras y un buen rendimiento.

LG 31.390

Ciclo 300 para producir muchos kilos de la máxima calidad en condiciones di�ciles. Tiene un porte extraordinariamente alto y un aspecto muy homogéneo, es muy frondosa, con hojas verdes y sanas. Posee una mazorca con grano dentado y profundo (�ene 20 filas de granos) y una muy buena producción de grano. Presenta un secado rápido de grano a final de ciclo, con lo cual no es un ciclo excesivamente largo. En cuatro meses está en el punto perfecto para ensilar y man�ene de manera óp�ma el stay green y la sanidad.

LG 31.459

NOVEDAD

Novedad en 300 largo o 400 muy corto. Encaja en gran parte de Galicia. Destaca su vigor de arranque: excelente implantación, con una hoja muy erecta y de un verde intenso, y �ene muchísima sanidad. Posee un grano muy dentado y asegura secados del grano rápidos, con la planta todavía muy verde. Garan�za el máximo de leche por hectárea. Con respecto a anteriores variedades, como LG 30.444, mejora en sanidad y rus�cidad, aumenta la tolerancia a la sequía y man�ene un porte similar.

LG 31.455

Variedad de ciclo 400 muy adaptada a prác�camente toda Galicia. Posee un porte normal, no es excesivamente alta, pero sí destaca por tener una hoja muy grande, muy verde, muchísima superficie foliar y unas mazorcas con entre 18 y 20 filas de grano. Tiene una inserción baja que aporta una gran seguridad frente al vuelco. Recomendada para zonas donde se quiera sembrar un ciclo 300 largo (400 o 450), ya que, por producción y calidad, es una apuesta segura. Rús�ca, adaptada a todo �po de terrenos y con unos resultados excelentes.

LG 31.479

NOVEDAD

Ciclo 400 más largo. Es una planta frondosa, con caracterís�cas similares al LG 34.90, la variedad más an�gua del catálogo, que mejora en aspectos rela�vos a la sanidad, la tolerancia hacia el Helminthosporium, la rus�cidad y el stay green.

LG 31.545

NOVEDAD

Gené�ca nueva en ciclo 500 y con doble ap�tud grano-silo. Producción de grano y estabilidad. Presenta unas mazorcas destacadas, con gran diámetro y con granos muy profundos que darán una gran producción por hectárea. Inserción media-baja. Muy adaptada para grano húmedo. Tiene un buen tallo que evitará problemas de caída y asegurará una mayor resistencia durante el invierno. Sanidad remarcable: hojas completamente verdes y superficie foliar muy grande que aportará un ensilado con muchas partes nobles (hojas y granos), buenos niveles de almidón y muy buena diges�bilidad.

A nova normativa sobre o uso de fitosanitarios e pesticidas

Nas seguintes páxinas resumimos algunhas das principais normas que establece o novo decreto en materia de aplicación de fitosanitarios e pesticidas nos nosos cultivos, co fin de lograr unha achega sustentable de nutrientes aos chans agrarios para reducir a emisión de gases de tipo invernadoiro e outros gases contaminantes, así como os riscos e os efectos derivados da utilización de produtos para a nosa saúde.

Marta Blanco Pena ESAD Bayer Cropscience SL.

En Europa cada ano observamos un clima máis cambiante, un tema que hoxe en día é unha preocupación mundial. Está claro que, aínda que non sexa só función do medio rural mitigar o cambio climático, formamos parte das posibles formas de frealo. A Unión Europea pretende encamiñar a agricultura e a gandería cara á mitigación deste, a protección do medio ambiente e do consumidor, por iso é

polo que se levan a cabo cambios na xestión das explotacións tanto gandeiras coma agrícolas para que toda contaminación diminúa.

É un ano de transición, no que pasaremos de rexistrar o estritamente necesario a rexistrar cada un dos nosos pasos nas nosas explotacións. Non obstante, malia que se incrementa claramente o traballo, tamén ten unha parte beneficiosa, dado que poderemos reducir

custos tanto en fertilizantes coma en fitosanitarios, de forma que pasemos a utilizar só o necesario para o noso cultivo. Dentro de cada un dos puntos indicados, temos a axuda da tecnoloxía que, malia que adaptarse nos pareza complicado, será de grande axuda en cada un destes procesos.

Os desafíos da agricultura actualmente son cada vez máis: cada ano cómpre producir máis alimentos baixo condicións climáticas flutuantes, con superficies de cultivos e recursos máis limitados.

A poboación mundial medra de maneira exponencial, considérase que en 2025 haberá 10.000 millóns de habitantes.

E, sobre todo isto, debemos ter en conta os cambios nos patróns de consumo da poboación mundial en xeral, tendendo cada vez máis cara ao ecolóxico.

A Administración desenvolveu unha normativa que indica que se debe reducir un 50 % o uso xeral e o risco de pesticidas químicos, así como unha redución dos fertilizantes e a obrigatoriedade de rexistrar e xustificar cada aplicación realizada.

EN EL CONTEXTO ACTUAL DE NUTRICIÓN ANIMAL TODAS LAS PARTES SON CONSCIENTES DE QUE DEBEMOS ANALIZAR NUESTRO ENSILADO PARA CONOCER SU CALIDAD

É UN ANO DE TRANSICIÓN, NO QUE PASAREMOS DE REXISTRAR O ESTRITAMENTE NECESARIO A REXISTRAR CADA UN DOS NOSOS PASOS NAS NOSAS EXPLOTACIÓNS

Gráfico 1. Datos e información

- Fomentar a Xestión Integrada de Pragas (GIP): esta consiste en considerar todas as técnicas posibles para combater e diminuír o desenvolvemento de pragas. Na GIP a parte principal é a utilización dos produtos tosanitarios en función do limiar de dano económico do cultivo, de forma que sexa rendible economicamente para o produtor en función da porcentaxe de cultivo afectado.

formará en conocimiento a través de algunas de las siguientes acciones, como por ejemplo comparación con otros elementos, predicción de consecuencias, etc.

tante, contar co apoio técnico de persoal cuali cado.

Actualmente e de cara a un futuro non moi afastado, está a traballarse na aplicación variable de tosanitarios, boquillas que detecten as malas herbas etc.

USO SUSTENTABLE DE FITOSANITARIOS

Establécese por parte do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), en común co Comité Fitosanitario Nacional, comunidades autónomas e outros departamentos da Administración xeral un “Plan de Acción Nacional para o Uso Sustentable dos Produtos Fitosanitarios”. Neste plan establécense 2 obxectivos xerais:

- Reducir os riscos e efectos derivados da utilización de produtos tosanitarios, especialmente no ámbito da saúde humana e do medio ambiente (EPI, SIGFITO, LMR etc.).

Un punto moi importante á hora de adquirir un produto tosanitario é consultar a súa folla de rexistro no Rexistro O cial de Produtos Fitosanitarios, comprobando que está vixente, autorizado para o cultivo e a praga existente e as restricións de uso ben sexan ao produto ou á materia activa (aplicacións cada 2-3 anos…).

Débese alternar o uso de produtos químicos co uso de produtos biolóxicos, así como rotación de cultivos e medios mecánicos co n de diminuír o uso de tosanitarios.

A maiores, debemos calibrar a maquinaria, non realizar aplicacións a diario senón dirixidas en función do problema detectado e o máis impor-

APRENDER A GESTIONAR NUESTROS DATOS ¿Qué tiene que ver todo esto con un ensilado de pradera? En el contexto actual de nutrición animal todas las partes son conscientes de que debemos analizar nuestro ensilado para conocer su calidad. Cuando recibimos una analítica, lo que tenemos son un conjunto de datos sobre los que muchas veces pensamos que el 95 % de ellos no hacen falta.

BATIDORES DE PURIN

Batidores de toma de fuerza, batidores eléctricos, batidores con motor hidráulico y agitadores sumergidos. ¡Tenemos el batidor apropiado para sus necesidades individuales!

Imaginemos que el cuadro amarillo del grá co 1 representa en análisis todos los parámetros relacionados con el nitrógeno. Si estamos con la idea de que el nitrógeno es proteína, tendremos un valor, más alto, más bajo o intermedio, pero si, además, disponemos de porcentaje de nitrógeno amoniacal respecto a la proteína bruta, el porcentaje de nitrógeno ligado a la bra ácida y, como consecuencia, el valor de proteína disponible, la que se va a utilizar, estamos teniendo una información de la parte nitrogenada del ensilado. En la tabla 1 (pág. sig.) aparecen estos valores para cuatro muestras diferentes.

Por outra banda, é imprescindible rotar nas parcelas produtos con materias activas de distinto modo de acción. Neste punto debemos ter en conta, ademais, que a rotación de cultivos nas parcelas xoga un papel fundamental na aparición de resistencias, axudando a que estas non aparezan, dado que cada cultivo conta con produtos autorizados para este e con pragas distintas na maior parte deles.

+34 (0) 678432835

MEDIANTE O USO DE FERRAMENTAS DIXITAIS E USANDO

OS MAPAS DE VIXILANCIA EXISTENTES, PODEMOS REALIZAR APLICACIÓNS VARIABLES DE FERTILIZANTES REDUCINDO O

USO DESTES OU OPTIMIZÁNDOO, CO FIN DE SACAR O MÁXIMO

POTENCIAL DE CADA METRO CADRADO DA NOSA PARCELA

Hoxe en día instaurouse mediante o Real Decreto 1170/2023, do 27 de decembro, mentres non saia unha actualización da normativa co contrario, que se debe levar a cabo o rexistro electrónico de todas as aplicacións de fitosanitarios, salvo nos seguintes casos:

- As que conten cunha superficie agraria total menor ou igual a 5 hectáreas, a condición de que teñan unha superficie de regadío menor ou igual a 1 hectárea, excepto no caso dos invernadoiros.

- Dispoñan unicamente de superficie de pastos, sempre que non realicen aplicacións de fertilizantes nas devanditas superficies.

- As devanditas explotacións poden optar por utilizar o caderno dixital voluntariamente ou ben manter os rexistros en papel que determina a normativa sectorial, a disposición da autoridade competente.

A aplicación do caderno de explotación dixital realizarase de forma progresiva a partir do 1 de setembro de 2024 e será obrigatorio para as explotacións que conten cun total de 30 ha, as que conten con máis de 5 ha en regadío ou cultiven baixo invernadoiro; e a partir do 1 de setembro de 2025, para o resto dos produtores, salvo os excluídos e os que posúan unicamente superficie de pastos sen fertilización.

É importante levar a cabo un correcto rexistro das aplicacións efectuadas na explotación, dado que no momento en que levamos a cabo a compra dun fitosanitario o distribuidor debe comunicarllo ao RETO. De aí a importancia de posuír un carné básico de fitosanitarios se só realizamos aplicacións ou compras para

a nosa explotación, ou cualificado cando contamos cunha empresa de servizos, cooperativa, CUMA, nas cales levan a cabo aplicacións fitosanitarias a terceiros. Neste punto cabe lembrar que as ITEAFS de sulfatadoras e sementadoras (no caso de que conten con posibilidade de aplicación de insecticida en liña) terán que realizarse cada tres anos, como se indica no Decreto 60/2014, do 15 de maio. Cómpre ter a maquinaria inscrita no ROMA e a empresa no ROPO como usuario profesional e como aplicadores, cun caderno propio onde se deben indicar as adquisicións e aplicacións de fitosanitarios na parcela do cliente que se realicen.

No caderno de explotación debemos rexistrar tamén a cantidade de semente utilizada, pois, como mínimo, contará cun tratamento funxicida, así como o insecticida aplicado ao chan no momento da sementeira.

Cabe lembrar tamén que non se poden aplicar fitosanitarios a menos de 50 metros de canles ou puntos de captación de auga, nin realizar a limpeza das máquinas a menos de 25 metros destes. Debemos ter en conta a normativa con relación ao almacenamento e recollida de envases de fitosanitarios, os cales é importante manter nun lugar pechado e illado, ademais de afastado de calquera materia prima de alimentación animal ou humana. Tamén se debe destacar a obrigatoriedade de lavar os envases tres veces antes de que sexan recollidos por unha empresa autorizada, recollendo o respectivo xustificante.

Co obxectivo de facilitar o traballo aos agricultores o máximo posible, Bayer chegou a un acordo con X-Farm para poder rexistrar mediante Field

View os datos de cada aplicación realizada nas nosas parcelas cubrindo directamente o caderno de campo. Dentro da páxina web www.mapa.gob.es, no apartado de agricultura temos acceso a cada apartado acerca da lexislación vixente, dos produtos aos que se lles cae o rexistro, dos novos autorizados, normativas que debemos cumprir etc.

En resumo, non é complicado levar a cabo unha redución da cantidade de produtos químicos utilizados; a idea é tecnificar a análise de cada cultivo e a aplicación do produto indicado no momento adecuado, de tal forma que aumentamos a súa eficacia e reducimos custos, incrementando a sustentabilidade da explotación e a conservación do medio ambiente reducindo os riscos para a saúde, ao mesmo tempo que melloramos a xestión da nosa explotación con axuda dos técnicos presentes en campo.

USO SUSTENTABLE DE FERTILIZANTES

No ano 2023, despois de tres anos de tramitación, levouse a cabo a aprobación do Real Decreto 1051/2022, do 27 de decembro, polo que se establecen normas para a nutrición sustentable nos chans agrarios, no cal se indican os cambios que se deben aplicar na xestión de xurros e fertilizantes. O devandito decreto entrou en vigor o 1 de xaneiro do 2024.

Mediante a aplicación deste real decreto preténdense establecer normas básicas para conseguir unha achega sustentable de nutrientes aos chans agrarios coa mínima emisión de gases de tipo invernadoiro e outros gases contaminantes, sobre todo amoníaco, á atmosfera, ao mesmo tempo que reducir a contaminación de augas e de chans. Prevese xestionar de maneira sustentable a nutrición dos cultivos, incrementar a produción agroalimentaria de forma

VANTAXES

 Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.

 Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.

 Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

PRODUTOS FERTILIZANTES

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal. Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo. AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

CÓDIGO TIPO

NOME COMERCIAL

F0001757/2022 Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal AGROTHAME ORGANITE START

F0001894/2022 Emenda orgánica compost

F0001895/2022 Emenda orgánica compost

F0001896/2022 Emenda orgánica húmica

F0001897/2022 Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

F0001919/2023 Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

F0001925/2023 Fertilizante órgano-mineral NK líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

AGROTHAME ORGANITE PURINE

F0001926/2023 Fertilizante órgano-mineral NP líquido

F0001980/2023 Emenda orgánica húmica

F0002420/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002421/2025 Fertilizante órgano-mineral NPK

F0002422/2025 Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

AGROTHAME ORGANITE AGRO

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

sustentable, así como a cantidade de materia orgánica dos chans agrarios. Con todo iso contribúese a loitar contra o cambio climático.

Todas as explotacións agrícolas e forestais serán responsables da elaboración e aplicación dun plan de fertilización en cada unidade de produción integrante da explotación, excepto as que teñan menos de 10 ha, todas elas en secaño. O citado plan poderase modi car ao longo da campaña segundo a evolución do cultivo. No plan de fertilización terase en conta o volume de auga achegada normalmente polas precipitacións na zona e a súa distribución anual. Dentro de Bayer co programa Field View poderemos dixitalizar esta parte seguindo os mapas de monitoreo, saúde e dispoñibilidade de auga en cada parcela, axudándonos a xestionar este apartado. Para levar a cabo o devandito plan será necesario a toma de mostras de terra das parcelas, que, segundo a cantidade de xurro e esterco producido en cada explotación, será indicado o número necesario das citadas mostras ao ano.

Terán que levar a cabo un caderno de campo dixital, no cal anotarán cada unha das operacións en achega de nutrientes ou materia orgánica ao chan antes dun mes da data de realización.

Non se deberán levar a cabo achegas de fertilizantes en terreos xeados ou con neve e períodos de avisos meteorolóxicos por precipitacións.

Poderase desenvolver regulamentariamente por orde do MAPA o sistema de revisións periódicas das fertilizadoras e apeiros utilizados nas aplicacións de fertilizantes.

Impleméntase a prohibición da aplicación de xurros mediante sistemas de prato, abano e por canón, salvo nos seguintes casos:

NO CADERNO DE EXPLOTACIÓN DEBEMOS REXISTRAR TAMÉN A CANTIDADE DE SEMENTE UTILIZADA, POIS COMO MÍNIMO CONTARÁ CUN TRATAMENTO FUNXICIDA, ASÍ COMO O INSECTICIDA APLICADO AO CHAN NO MOMENTO DA SEMENTEIRA

- Recintos con pendentes superiores ao 10 %.

- Nas explotacións nas cales os recintos con máis do 10 % de pendente supoña máis da metade da super cie total da explotación ou cando a super cie dos recintos con pendentes medias iguais ou inferiores ao 10 % non superen as dúas hectáreas.

Os estercos ou produtos orgánicos deben ser enterrados canto antes tras a súa aplicación e sempre nas primeiras 12 horas, excepto cando se practique sementeira directa, ou fosen aplicados por inxección ou mediante sistemas de bandas con mangueiras ou reixas, ou cando fosen previamente compostados ou dixeridos cun certi cado de contido en nitróxeno amoniacal inferior ao 0,6 % respecto ao fresco.

Mediante o uso de ferramentas dixitais e usando os mapas de monitoreo existentes, podemos realizar aplicacións variables de fertilizantes reducindo o uso destes ou optimizándoo, co n de sacar o máximo potencial de cada metro cadrado da nosa parcela.

Poderemos rexistrar as aplicacións de fertilizantes con maquinaria ISOBUS desde o tractor con Field View.

CONCLUSIÓNS

Aínda que todos somos conscientes do esforzo burocrático que estas normativas supoñen, podemos mellorar o rendemento das nosas explotacións e producir dunha forma máis sustentable. É importante coidar o medio ambiente e o medio rural porque son o noso medio de vida, e a base da vida de toda a poboación mundial. Trátase de que as xeracións futuras atopen un planeta vivo e unhas terras nutridas que lles permitan continuar producindo alimentos.

Cada vez é máis necesaria a gura do técnico nas explotacións agrícolas, non só para cumprir a normativa vixente senón tamén para optimizar os recursos; será o encargado da produción de alimentos de calidade, minimizando ou mesmo evitando as perdas de rendemento provocadas por todos os factores limitantes.

Estamos ante un proceso de transformación da agricultura, na que a súa dixitalización da mesma xogará un papel importante. Serán as ferramentas dixitais as que nos axuden a realizar esta transformación.

A VOZ DO TÉCNICO

Obxectivo: un cultivo de millo rendible, controlado e sostible

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima e rendible? Como debemos adaptarnos ás novas normativas sobre redución do uso de fertilizantes e fitosanitarios? Como nos poderán afectar este ano as novas condicións edafoclimáticas, a seca ou a aparición de novas pragas? Neste especial, xa habitual do noso número de marzo, falamos con diversos técnicos de casas comerciais e distribuidoras de sementes de millo, fertilizantes e fitosanitarios para abordar as respostas a estas e outras preguntas relacionadas con este cultivo.

JOSÉ MARÍA VIVERO

Bayer

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Temos que buscar unha correcta fertilización, unha boa sementeira e unhas datas de sementeira e de colleita óptimas. Debemos coller forraxes dunha boa calidade para reducir ao máximo as materias primas dos concentrados que tan flutuantes están no mercado.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Efectivamente son factores importantes. É esencial elixir ben os ciclos, xa que, en zonas nas que non podemos utilizar ciclos moi longos, temos que ter sempre en conta o factor limitante das precipitacións. Debemos coñecer ben as nosas parcelas.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

A produción mínima debería andar polos 30.000 kg/ha. Nos últimos anos, o prezo mínimo da tonelada de millo foi duns 70 euros, polo tanto, se a produción mínima é inferior, sería moito mellor compralo.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Vimos facendo ao ano un medio centenar de campos, onde expomos os nosos ciclos, as nosas variedades, a condicións reais de estrés hídrico. Á parte disto, valoramos a súa produción, a súa calidade e a súa estabilidade. Outro factor importante que tamén analizamos nos nosos híbridos e nos nosos ciclos de millo é a sanidade.

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Para cultivar o millo de maneira óptima debemos ter en conta varios aspectos: a selección de ncas, o protocolo de fertilización, o plan de actuación tosanitaria e as datas estimadas de sementeira e colleita.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de de nir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Si. Nalgunhas zonas adiantan as datas de sementeira para que o millo chegue nun momento diferente do seu desenvolvemento ás épocas con maior estrés hídrico e térmico. Por outra banda, en lugares onde o terreo ten unha humidade excesiva, debe esperarse a que se poida traballar en perfectas condicións.

En canto á colleita, in úe moito o cultivo seguinte na rotación, a súa data de sementeira e o tipo de solo.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de tosanitarios e fertilizantes?

Debemos acostumarnos a crear plans de fertilización e tamén de actuación tosanitaria.

O cultivo do millo ten unhas necesidades nutricionais que varían dependendo do rendemento, polo que debemos facer unha fertilización acorde a estas.

En canto ao uso de tosanitarios, a miña recomendación é variar as materias activas para non crear resistencias. Este ano hai que estar moi pendentes das pragas de insectos e,

por iso, deben facerse controis de prevención máis exhaustivos.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Situaríaa ao redor das 25-27 t/ha.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Todas as empresas de sementes se esforzan ano tras ano en desenvolver novas variedades. Vese en que cada vez son máis produtivas e ofrecen unha maior calidade de ensilado. Esa calidade re icte tamén a tolerancia das variedades á seca, aínda que o millo é un ser vivo e soporta o que soporta.

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Facer unha boa selección do ciclo e do híbrido, escoller ben o momento da sementeira e realizar unha fertilización adecuada. Hai que saber con antelación cales son as necesidades das nosas ncas e conseguir un bo control tanto de malas herbas como das posibles pragas que poñen en risco o cultivo nos seus primeiros estadios.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de de nir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Si, de forma decisiva. Cada vez é máis habitual que as sementeiras se adianten para buscar certa humida-

de no terreo. A intención é adiantar a oración e poder recoller a nais de agosto ou a comezos de setembro.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de tosanitarios e fertilizantes?

Condiciona moito. En tosanitarios, a escaseza de opcións en preemerxencia obríganos a ir en postemerxencia con mesturas de produtos.

En canto á fertilización, a nova normativa tamén lle afecta ás aplicacións de xurros. Nos próximos anos estaremos aínda máis condicionados.

Desde logo, a xenética das sementes ofrece cada vez potenciais produtivos máis altos, pero os condicionantes normativos di cultan que estes se alcancen.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Deberiamos aproximarnos ás 35 t/ha.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

En Corteva temos un catálogo abondo amplo, coa mellor tecnoloxía e xenética como para poder ofrecerlle a cada cliente unha ou varias solucións personalizadas, que axuden a maximizar a súa produción e a reducir o impacto asociado ao estrés hídrico.

EVA ALBA Lidea

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Para optimizar o cultivo do millo é necesario alcanzar o máximo

FERNANDO NÚÑEZ Caussade Semillas

MIGUEL ÁNGEL POSE Corteva

potencial existente en cada semente. Para iso, é primordial buscar a mellor calidade de nacenza, que se traduce nunha boa homoxeneidade de planta e rapidez na emerxencia. A implantación ideal conséguese cunha boa preparación do solo, unha correcta fertilización e un manexo adecuado de pragas e enfermidades.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de de nir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Co aumento xeneralizado das temperaturas e o alongamento da época cálida, o sentido común dinos que é posible cultivar ciclos máis longos, sempre e cando a dispoñibilidade de auga o permita, xa que, en situacións de estrés hídrico, o máis axeitado é decantarse por variedades rústicas que aguanten mellor estas circunstancias adversas.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de tosanitarios e fertilizantes?

A redución das cantidades aplicables de tosanitarios e fertilizantes vai obrigar ao agricultor a especializarse aínda máis. Deberá aprender a facer un uso máis e ciente dos recursos químicos que terá á súa disposición.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

A produción mínima á que se debe chegar nunha explotación é aquela que o xestor considere, buscando o equilibrio entre os investimentos realizados e o retorno que xera o cultivo.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

O contexto é moi cambiante a nivel climático. Por iso, dende Lidea consideramos que é prioritario poñer no mercado variedades que se adapten a estas situacións de estrés hídrico sen comprometer a produción.

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Son varias: unha boa preparación do terreo, unha fertilización correcta, un bo control de herbas e unha variedade adaptada á zona que sexa capaz de conseguir o mellor silo posible para a alimentación do noso gando.

TOMÁS PÉREZ Koipesol

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de de nir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

O cambio climático é unha realidade e hai que convivir con el. Por iso, as sementeiras cada vez adiántanse máis e temos máis risco de ter períodos prolongados de ausencia de choiva. Por este motivo, a nosa empresa desenvolve variedades capaces de soportar as escasas precipitacións e de alcanzar unhas producións óptimas aturando os intervalos de falta de choivas mellor que outras variedades.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de tosanitarios e fertilizantes?

No cultivo do millo, esperamos que a UE dea marcha atrás nalgún dos seus anuncios. No caso de Galicia, o control de herbas é de suma importancia, se queremos lograr unha boa produción con calidade. Tamén é desexable que as empresas ofrezan solucións herbicidas para un futuro próximo.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Neste sentido cada explotación é un mundo, os inputs subiron moito de prezo e haberá ncas onde non se alcance a produción mínima para garantir a rendibilidade. Quizais haxa que pensar noutros cultivos menos esixentes en auga e en fertilización que nos axuden a complementar a nosa ración dunha maneira rendible, como é o caso do xirasol.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca? No noso catálogo hai dúas palabras importantes. Unha é powercell, tecnoloxía que permite atrasar o momento de corte, mantendo a dixestibilidade e aumentando o amidón, e outra é artesian, coa que se logra manter o nivel produtivo cando temos algún período prolongado de ausencia de choivas durante o cultivo.

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira

óptima?

Principalmente, hai que ter en conta a temperatura da zona para acertar co ciclo, a cantidade de auga que se emprega e a fertilización da parcela. Ademais, é importante realizar un bo manexo do cultivo, unha correcta preparación do leito de sementeira e unha aplicación precisa dos distintos tosanitarios no momento óptimo.

ÁNGEL BLANCO KWS

Tanto os herbicidas como os insecticidas e os funxicidas ven minguado o seu poder de acción se non se aplican correctamente.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Nos últimos anos, o cambio nas condicións edafoclimáticas estanos obrigando a axustar os ciclos en varias zonas, alongándose en moitos casos. Ás veces, adiantan as sementeiras e, outras, atrasan as colleitas. Isto sucede no norte, pero hai outras zonas do país, con menor dispoñibilidade de auga para rega, onde tamén se teñen que axustar os ciclos.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Coa subida de insumos, debe ser de 25 t/ha, como mínimo.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

En KWS a resistencia ao estrés hídrico é unha das nosas maiores preocupacións á hora de seleccionar híbridos. As nosas variedades son das que mellor comportamento teñen neste sentido nos distintos ciclos.

PABLO AMADO Limagrain Ibérica

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

En primeiro lugar, deben coñecerse as características edafoclimáticas da zona e tamén o potencial produtivo das parcelas.

Despois, hai que saber cal é o destino dese millo, para planificar o cultivo en función do uso que lle vaiamos dar. Non é o mesmo millo para gran que para silo.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Si. Na actualidade, debido ás novas condicións edafoclimáticas, aos niveis de fertilización e encalado dos solos, e ás novas tecnoloxías que incorporamos nas sementes, como os produtos bioestimulantes, as sementeiras temperás nos solos galegos desenvólvense moi ben.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes? Estas reducións mellorarán a eficiencia na produción de millo, con aplicacións de fitosanitarios no momento óptimo e con fertilizacións máis adaptadas ao potencial de cada finca.

En cambio, estas novas limitacións posiblemente comprometan a viabilidade do cultivo de millo en certas parcelas, por exemplo, en fincas con altas poboacións de malas herbas difíciles de controlar.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

De forma xeral podemos dicir que uns 30 ou 35.000 kg por ha, dependendo dos custos de produción.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

No proceso de mellora xenética e avaliación das novas variedades de millo para ensilado que realizamos na cornixa, buscamos aquelas adaptadas ás condicións edafoclimáticas da zona e ás necesidades nutritivas das vacas leiteiras de alta produción que se alimentarán desta forraxe. Estes animais precisan un alimento con altas calidades nutricionais e altas dixestibilidades.

Dentro do catálogo comercial, destacaría as variedades máis adaptadas a tolerar o estrés hídrico durante o ciclo do cultivo.

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Para obter o maior rendemento coa mellor calidade debemos prestarlle especial atención á análise do solo, para así coñecer de onde partimos e calcular a cantidade necesaria que debemos achegar de fertilizante; a selección da variedade adecuada a cada zona e o seu posterior manexo, e a conservación do silo.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Si. Afectan notablemente á hora de definir os momentos de sementeira e colleita. Tamén á elección do ciclo do cultivo, xa que se están vendo cambios significativos ao longo dos últimos anos, como son o aumento de temperatura e a redución de choivas, primordiais para o bo desenvolvemento do millo.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

As novas normativas non afectarán ao cultivo do millo sempre e cando se realice unha boa xestión de fitosanitarios e de fertilizantes. Incluso se poderá aumentar o rendemento incorporando novos produtos como os bioestimulantes.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

A rendibilidade depende de moitos factores, pero o máis importante non é saber se o cultivo é rendible ou

LAURA VÁZQUEZ Delagro

non (que tamén) senón analizar se a explotación pode ser rendible sen a produción de millo.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Antes de lanzar calquera novidade ao mercado, Delagro e as cooperativas asociadas xunto cos seus colaboradores poñen á proba as variedades nas condicións máis desfavorables. Posteriormente, realiza un estudo exhaustivo sobre os resultados obtidos dos diferentes campos de ensaio. Búscanse as variedades que mellor se adapten ás diferentes zonas e aos problemas que se poidan presentar.

Como saber que carencias ten o solo para fertilizar en consecuencia?

É primordial extraer unha mostra do solo para a súa análise en laboratorio. Sen iso non podemos saber cales son as carencias que ten o cultivo.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

Sen análise non se pode facer unha boa recomendación. Se esta non é posible, o ideal é optar por un fertilizante cun equilibrio que se adecúe ás necesidades de cada cultivo. Trátase de realizar un encalado periódico, xa que os solos da cornixa son moi ácidos.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

A consecuencia máis grave é que pode prexudicar o cultivo, facéndoo menos produtivo e de menor calidade.

En que afectarán as novas restricións para a redución do uso de fertilizantes ás ganderías?

As novas lexislacións implican a realización dun plan de nutrición vexetal optimizado. Debe adecuarse ás necesidades de cada cultivo e, sobre todo, ao que xa temos presente no solo.

E as referentes ao uso de fitosanitarios?

As novas restricións implican a redución do número de materias activas de alto perfil de risco e alta toxicidade. Este cambio daralles entrada a novos produtos de baixo perfil toxicolóxico que axudarán a solucionar os problemas do gandeiro.

Que alternativas valoran desde a empresa para afrontar estas reducións? Unha delas é a busca de produtos de baixo perfil toxicolóxico que teñan un menor impacto no medio ambiente. Tamén se porá especial interese no papel do asesor, que será fundamental á hora de tomar decisións.

Ademais, debémonos enfrontar aos cambios edafoclimáticos. Como afectan á correcta utilización dos fitosanitarios para que sexan efectivos?

Os cambios edafoclimáticos máis notables son as temperaturas máis altas e a menor abundancia de choivas. Na actualidade, obsérvase que se incrementou o uso de bioestimulantes para minimizar o estrés ao que está sometida a planta. O obxectivo é que esta supere estes eventos minimizando as minguas de produción. Naquelas zonas onde a auga sexa o factor limitante, teranse que implementar cambios na xestión da explotación. Incluso haberá que valorar a instalación de sistemas de rega máis efectivos.

Estas novas condicións provocan en moitos casos a aparición de novas pragas. Que consellos daría para previlas e para controlalas? Para previr e controlar as pragas é primordial apoiarse no coñecemento do asesor.

JUAN PABLO GNATA MAS Seeds

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

En primeiro lugar, está a elección da variedade, que se aproxima ao 15 % do éxito do cultivo. Outro 15 % de-

penderá do laboreo. En terceiro lugar, hai que destacar a importancia que teñen a data de sementeira, un laboreo ben feito ou a data de colleita elixida, diso dependerá o 25 % do rendemento final. As operacións de colleita e o bo axuste da maquinaria representan outro 20 %. Por último, a construción do silo achegará o 25 % da produción.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo u outro?

O cambio climático ten un efecto real no campo e debemos adaptar os labores a esta circunstancia. Contamos con ferramentas para aforrar tempo e tomar as decisións axeitadas. En canto á elección do ciclo, esta dependerá das condicións particulares de cada zona e ano, pero é certo que vemos unha certa tendencia a buscar variedades máis precoces de alto potencial produtivo.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

En primeira instancia, presenta dificultades adaptarse á nova normativa. Parte do noso traballo como asesores no cultivo implica recordar a importancia dun uso eficiente e adecuado dos insumos e explicar os elementos claves na xestión. A resposta a esta situación é un dos retos dos programas de selección dirixidos á busca de variedades máis sas e eficientes no uso dos nutrientes.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Dúas das grandes ferramentas desta campaña para a cornixa cantábrica son unha variedade que está a xerar alto nivel de satisfacción entre os profesionais do sector e un novo servizo que nos axuda a estimar a evolución de materia seca do millo silo e tamén a seleccionar a data óptima de colleita.

Wing-P®

Cuida el maíz desde el principio

La formulación de Wing-P combina el amplio espectro de acción de la Dimetenamida-P y la persistencia de la Pendimetalina, resultando una solución que ofrece un excelente control contra gramíneas y dicotiledóneas en el cultivo del maíz.

®

Wecreate chemistry

®

BEATRIZ VÁZQUEZ RAGT

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

É importante saber que finalidade lle daremos ao cultivo, gran ou silo, e a sementeira debe realizarse coas condicións meteorolóxicas axeitadas para unha boa nacenza e densidade.

É necesario unha boa fertilización de fondo con fertilizantes orgánicos producidos na propia explotación, que se poden complementar, se é necesario, con fertilizantes inorgánicos.

É mellor optar por variedades estables, produtivas en gran, con bo stay green e tolerancia ao estrés hídrico e ás enfermidades endémicas da zona. Hai que aplicar herbicidas e insecticidas cando sexa necesario, respectando os momentos máis idóneos para facelo.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Por suposto. Na cornixa cantábrica é unha especie de lotería, xa que, se hai sorte e chove o suficiente, o noso cultivo será produtivo e con calidade e, se non o fai, a colleita verase reducida.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

As novas lexislacións establecen como meta para o 2030 reducir polo menos á metade as perdas de nutrientes, sen deteriorar a fertilidade do solo. Isto minguará o uso de fertilizantes preto dun 20 %. O mesmo ocorre cos produtos fitosanitarios que deben reducirse nun 50 %. O

cultivo de millo, igual que outros, verase afectado en termos de superficie, se o agricultor ou gandeiro considera que estas medidas afectan á rendibilidade final.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Precisamos coñecer os custos de produción e a produción media que obtivemos deste durante os últimos anos. No caso do millo para silo, producido e consumido xeralmente na propia explotación, tamén se debe considerar o que custará o produto que substituirá na ración ese millo.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Os cambios no clima e as consecuencias que teñen nos solos de cultivo son un reto para as empresas que traballamos en xenética vexetal. Son necesarias variedades máis tolerantes ao estrés hídrico, que manteñan a súa produción con menos achega de auga.

ÓSCAR

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

É preciso escoller o ciclo que mellor se adapte ás nosas condicións e á data de sementeira. Logo, optar por un híbrido que combine rendemento e calidade. A fertilización faise en función do potencial produtivo, do precedente do cultivo e da fertilidade do solo. Por último, hai que controlar de forma eficiente as malas herbas e ensilar no momento óptimo de produción e calidade.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Existe a tendencia a alongar os ciclos en cada zona. Como as temperaturas medias soben, en lugares onde ata non hai moito só cabían ciclos curtos ou medios, agora poden cultivarse con éxito ciclos máis longos. De todas as maneiras, somos partidarios de respectar as integrais térmicas definidas para cada zona, sempre que non sexan revisadas á alza.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

O sector mostra certa inquedanza por este tema. Parece claro que o futuro está en producir máis con menos. Isto só se conseguirá con herbicidas eficientes en preemerxencia e/ou estadios precoces para evitar o efecto pantalla do propio cultivo.

No referente á fertilización, non queda outra que xestionar o balance entre o que achegamos e o que extraemos. Para iso, requírese analizar periodicamente o solo, establecer unha correcta rotación de cultivos, escoller fertilizantes con tecnoloxía de liberación lenta e fraccionar a súa achega.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Podemos dicir que para ciclos curtos teriamos que chegar a 30-35 toneladas/ha de materia verde e, para ciclos medios, a 40-45 t/ha.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Contamos con dous híbridos novos de xenética de nova xeración que combinan bos rendementos con excelente calidade. Incorporan moi boa resistencia ao frío e teñen bo vigor de partida, o que permite avanzar a data de sementeira co conseguinte mellor aproveitamento da humidade do solo na primavera. Con todo iso, unido a un potente sistema radicular, lógrase a máxima eficiencia na absorción da auga.

LANZACO Rocalba

Con Bioera, ganas rendimiento.

ANA CALMARZA

Procase Semillas

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Unha das claves para obter bos rendementos é a elección correcta da parcela, engadindo a esta un bo laboreo e unha boa fertilización. No momento da sementeira, as sementes deberán quedar a unha profundidade na que a terra teña humidade suficiente. É importante que estean todas á mesma altura para que xermine ao mesmo tempo. Posteriormente, será preciso facer un bo control das malas herbas e das pragas, xa que poden ser determinantes para unha boa produción.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Atravesamos unha etapa na que as temperaturas son máis altas. Isto confírelle ao solo unha temperatura maior en meses máis fríos, o que permite sementar antes con ciclos un pouco máis longos.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

Cada vez hai máis control dos produtos que se poden utilizar para combater as malas herbas e as pragas no cultivo do millo. O uso de fertilizantes tamén se reduciu nas zonas vulnerables. Cada ano vemos como se limitan e se eliminan produtos que funcionaron ben para o coidado do cultivo. Ao agricultor non lle queda outra que adaptarse a esta realidade e para usar menos os fertilizantes e fitosanitarios debe contar como alternativa coa rotación de cultivos e outras prácticas de laboreo.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

Debemos ter en conta as datas de sementeira, xa que, se sementamos un híbrido moi cedo, por exemplo, a comezos de abril, gañaremos en produción de gran, pero perderemos en desenvolvemento vexetal. En cambio, se sementamos moi tarde, gañaremos en masa foliar e perderemos en potencial de gran, en materia enerxética para o animal. O ideal é conseguir un equilibrio entre a fibra da parte vexetativa e a materia enerxética na produción de gran, sen sacar en ningún caso menos de 35.000 kg/ha para atopar esa rendibilidade.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca? Nesta campaña, a tendencia do mercado é usar variedades de ciclo máis longo e que sexan rústicas para aguantar mellor a carencia de auga e as altas temperaturas. Por este motivo, todos os ensaios están encamiñados a atopar variedades máis tolerantes fronte ao estrés hídrico, coa mellora do stay green e o fin de chegar nas mellores condicións á fase de maduración, para intentar conseguir o mesmo potencial produtivo con variedades máis tolerantes aos períodos de rega espazados.

DAVID MILLÁN Syngenta

Que claves hai que ter en conta para cultivar millo de maneira óptima?

Se apostamos polo millo, deberemos salvagardar o potencial produtivo que poñemos no solo coidando a preparación do terreo, extremando a precisión na sementeira, cubrindo

eficientemente a nutrición e a rega e recollendo no momento no que o millo cumpra as nosas necesidades cuantitativas e cualitativas.

As novas condicións edafoclimáticas afectan á hora de definir os momentos de sementeira e de colleita e de decantarse por un ciclo ou outro?

Por suposto. Se agora temos veráns máis amplos, debemos adaptarnos a estes, elixir variedades máis tolerantes ao estrés e sementar antes con ciclos máis precoces que intenten salvar os períodos estivais máis duros. Outra solución é implantar sistemas de rega que nos garantan a viabilidade dos cultivos.

Como pode afectar a nova normativa sobre redución do uso de fitosanitarios e fertilizantes?

Afecta de maneira crítica, coma ao resto dos cultivos. Contar con menos ferramentas para controlar pragas e enfermidades expón o potencial produtivo e pode chegar un momento no que sexa inviable sementar. Aínda así, estas limitacións teñen o seu lado positivo, pois espertan a imaxinación e a necesidade, polo que xurdirán novas solucións sorprendentes.

Cal é a produción mínima que habería que alcanzar para que un cultivo sexa rendible?

En zonas sen rega, con estercaduras e pouca carga en renda, deberiamos ter un cultivo rendible con 14 t/ha de materia seca, pero, se contamos con gastos ligados á rega, á fertilización química, rendas etc., seguramente debamos intentar superar as 22 t/ha.

Que novidades destacaría para esta campaña? Como se afronta o problema da seca?

Un dos nosos piares é a innovación e, por iso, lanzamos ao mercado variedades que superan os catálogos actuais. Ademais, na mellora vexetal o fluxo de variedades é continuo e, por suposto, seguimos loitando contra o cambio climático con variedades máis adaptadas ás temperaturas extremas e á falta de auga ou con tratamentos bioestimulantes innovadores que axuden ao cultivo a afrontar o estrés.

JOSÉ PRIETO Aresa

Como saber que carencias ten o solo en relación con cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

Para o diagnóstico da fertilidade dos solos, os produtores e asesores dispoñemos de ferramentas a través de análises foliares e de solo, ademais da propia experiencia e observación directa dos síntomas visuais de déficit de nutrientes.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

As accións básicas para poñer en marcha un solo son as seguintes: o encalado, que consiste en incorporar ao solo calcio e magnesio para neutralizar a súa acidez; a fertilización racional, que conxuga fertilizantes orgánicos e minerais coa fertilización biolóxica, e a fertilización biolóxica, o último elo no que interveñen seres vivos, para aumentar a dispoñibilidade e o aproveitamento dos nutrientes esenciais por parte das plantas.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

Nun ano de chuvias normais, fariamos unha fertilización de fondo antes da sementeira e unha fertilización de cobertura na época de maior desenvolvemento vexetal.

Se non chove e o cultivo comeza a presentar síntomas de amarelamento por falta de nitróxeno e outros nutrientes, prodúcense dúas situacións que agravan o problema: estrés, debido á imposibilidade de cubrir as necesidades mínimas de auga, e incapacidade de tomar os nutrientes necesarios para o seu desenvolvemento.

Estes problemas soluciónanse coa achega foliar de fertilizantes no momento máis axeitado ás necesi-

dades vexetativas: fósforo e boro, en prefloración; nitróxeno, previo ao maior desenvolvemento vexetal; calcio, en momentos de desenvolvemento do froito, e potasio, para o engorde do froito.

Ademais, podemos incorporar microelementos necesarios para o adecuado desenvolvemento do cultivo e tamén algunhas formulacións con efecto bioestimulante do estrés, que axudan a regular o equilibrio da auga na planta.

En que afectarán as novas restricións para a redución do uso de fertilizantes ás ganderías?

O sector debe adaptarse a unha nova realidade na que a protección do medio ambiente está moi presente. A nutrición sostible ou nutrición racional é un dos eixes que vertebran o que vai ser a agricultura do presente e do futuro. Non poderá haber agricultura se non hai unha fertilización eficiente, racional e sostible.

ALBERTE MOMÁN Calfensa

Como saber que carencias ten o solo en relación con cada cultivo para fertilizar en consecuencia? Para rendibilizar ao máximo a aplicación de fertilizantes é fundamental analizar o solo con regularidade. Desta maneira, non só chegaremos a coñecer en que nutrientes somos deficitarios, tamén poderemos ver a evolución dos solos co paso do tempo e en función das distintas prácticas ás que sometamos ao terreo.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

O máis importante é coñecer a situación de partida na que se atopa o noso solo. Hai que saber como inflúen

na súa evolución todos os labores que realizamos e economizalas na medida do posible. Así, pódese ofrecer unha recomendación á medida.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

A seca severa é un problema cada vez máis frecuente e é evidente que implica unha peor expansión dos fertilizantes na superficie. Poderiamos falar dos sistemas de rega ou dos fertilizantes líquidos como complemento aos sólidos en épocas nas que estes non se dilúen correctamente, pero, a longo prazo, sería máis interesante reconsiderar a implantación dos actuais cultivos, así como o modelo de produción que agora impera.

En que afectarán as novas restricións para a redución do uso de fertilizantes ás ganderías?

Creo que é o momento de reflexionar seriamente sobre a mellora de calidade dos nosos xurros, así como doutros recursos orgánicos dos que dispoñan as explotacións, para rendibilizalos por medio da fertilización. Considero que esa será a senda que a lexislación seguirá nos próximos anos e que a norma actual instaura.

IGNACIO DELGADO Fertinagro Biotech

Como saber que carencias ten o solo en relación con cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

O primeiro paso para coñecer o solo é realizar unha análise para ver o seu estado. En Fertinagro, ademais, realizamos tamén estudos metaxenómicos en diferentes proxectos para monitorizar o microbioma do solo.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

Algo que nos diferencia en Fertinagro é que non facemos recomendacións xerais de fertilización. En todos os casos traballamos con plans de fertilización feitos á medida das diferentes parcelas dos nosos clientes.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

Si, por suposto. En primeiro lugar, actuamos sobre o solo coa incorporación de fertilizantes orgánicos e leonardita, xa que aumentan a súa capacidade de retención da auga. A normativa vixente obríganos en todos os casos a manter ou a aumentar os niveis de materia orgánica e, nese sentido, a compañía dedica unha planta en exclusiva a traballar niso.

En segundo lugar, traballamos con diferentes liñas de bioestimulantes que melloran a resposta da planta ao estrés abiótico producido pola escaseza de auga e a subida da temperatura.

En que afectarán as novas restricións para a redución do uso de fertilizantes ás ganderías?

En Fertinagro temos sempre en conta a rendibilidade para o agricultor, o respecto ao medio ambiente e a diminución da pegada de carbono.

Estamos protexendo e pondo en valor as unidades fertilizantes que achegan os xurros. Para iso dispoñemos do primeiro inibidor da ureasa certificado a nivel europeo.

Outro novo enfoque, co que poñemos toda a nosa I+D+i ao servizo do agricultor, baséase no uso de bacterias que aportan unidades fertilizantes ao cultivo, fixándoas da atmósfera ou solubilizando nutrientes retidos no solo.

Todo se combina co uso de bioestimulantes e outras tecnoloxías que fan que o fertilizante granulado sexa máis eficiente, evite perdas de nutrientes e achegue valor ao cultivo.

Como saber que carencias ten o solo en relación a cada cultivo para fertilizar en consecuencia? A forma máis eficiente e sostible de achegarlles aos nosos cultivos o que precisan é realizar unha análise do solo. Despois, debemos ter en conta o xurro e o esterco que temos á disposición e ver en que cantidade os aplicaremos ao solo. Así, podemos comezar a elaborar o noso plan de fertilización.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

Hai tres puntos a ter en conta na fertilización do millo.

En primeiro lugar, é preciso ter un pH óptimo para unha mellor implantación do millo. Recomendamos un encalado previo cun produto granulado que facilite a aplicación, con boa relación calcio/magnesio e que achegue nitróxeno.

En segundo lugar, e máis importante, é elixir un fertilizante alto en nitróxeno dobremente protexido, de tal forma que poidamos garantir que o nitróxeno e demais nutrientes permanezan ata o final do ciclo do millo.

Finalmente, acompañaremos os tratamentos fitosanitarios en postemerxencia cun produto foliar compatible que achegue nutrientes e mitigue o estrés da planta.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

Debemos anticiparnos aos problemas da seca e ter en conta no noso plan de fertilización algúns aspectos importantes.

É fundamental introducir produtos biotecnolóxicos, como fixadores de

nitróxeno, solubilizadores de fósforo e materia orgánica, baseados en fermentacións de varios microorganismos, capaces de actuar tanto no que respecta ao solo como á planta. Ademais, hai que incorporar estratexias de fertilización foliar, xa que en períodos de seca é unha boa forma de aportar as unidades necesarias.

En que afectarán as novas restricións para a redución de uso de fertilizantes ás ganderías?

Afectarán á hora de realizar o plan de fertilización. Teremos que utilizar produtos máis tecnolóxicos que garantan que as unidades utilizadas sexan máis eficientes e que fagan máis aproveitables as achegas de materia orgánica.

JOSÉ LUIS CAUDEVILLA Haifa

Como saber que carencias ten o solo en relación a cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

Para saber que calidade ten o solo temos que analizar o cultivo anterior. Co millo, hai que observar, sobre todo, a parte final do ciclo. A clorose internervial significa falta de magnesio; unha franxa amarela, ampla nas puntas das follas está relacionada coa falta de nitróxeno; a coloración morada nas puntas débese ao fósforo e unha punta seca ata a metade, é consecuencia do potasio.

Unha vez realizada a colleita e antes de aplicar esterco ou xurro, habería que facer unha análise do solo. Interprétase e corríxense as carencias.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

As necesidades en nutrientes calcúlanse por tonelada e están

CLARA BARCIA Fertiberia Tech

Potencia el vigor de tu maíz

Cepas exclusivas:

•Fijación de nitrógeno

•Solubilización de fósforo

•Liberación de potasio

Consorcio microbiano que permite optimizar los aportes de fertilizantes minerales sin pérdidas de rendimiento.

Autorizado en España por reconocimiento mutuo Reglamento (UE) N° 2019/515. Registrado en Finlandia con N° de inscripción 2012- 016864.

INOCULACIÓN GARANTIZADA

Combinación de cepas aerobia (Azotobacter vinelandii cepa AS80) y anaerobia (Clostridium pasteurianum cepa AS52) para asegurar su adaptación e inoculación en todo tipo de suelo.

BIODISPONIBILIDAD NPK

Nuestras cepas exclusivas combinan una capacidad elevada de fijación de nitrógeno atmosférico con un alto potencial de solubilización de fósforo y potasio.

certisbelc him.es

REGENERACIÓN DEL SUELO

Nuestro formulado genera un gel estructurador en el suelo que reduce la conductividad y protege la fauna microbiana benéfica para su óptimo desarrollo.

estipuladas nunhas táboas. O millo necesita de 20 a 28 unidades de nitróxeno, de 10 a 12 unidades de fósforo e de 20 a 25 unidades de potasio por tonelada. Estas unidades multiplícanse pola colleita estimada. Deste xeito, coñécense as necesidades totais de nutrientes e hai que repor esa extracción con fertilizante inorgánico, pero, se dispoñemos dalgún xurro ou algunha materia orgánica, hai que coñecer a riqueza que ten segundo a súa orixe e o que a lexislación nos permite aplicar.

Unha vez calculado, e segundo a produción estimada, hai que descontar ás unidades necesarias as procedentes da materia orgánica. O resto cubrímolo con inorgánicos de fertilizante químico, sempre de calidade.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

Si, na xestión da planta. Desde o principio hai que preparar a planta para o estrés hídrico posterior. Para iso, necesitas que o cultivo se implante ben, que teña un sistema radical potente, ben implantado; explorar o máximo volume de solo posible e preparalo para a austeridade hídrica que lle poida sobrevir. Para iso, hai que equilibrar o seu desenvolvemento vexetativo, evitando desenvolvementos excesivos por un consumo de luxo de nitróxeno.

Co millo, o obxectivo é obter quilos de amidón e iso conséguese cunhas plantas adecuadas en altura, unhas mazarocas con maior número de grans, un sistema radical adaptado e unha vexetación dimensionada correctamente.

En que afectarán as novas restricións para a redución de uso de fertilizantes ás ganderías? O gandeiro debe demostrar que ten superficie suficiente para destruír os seus xurros. Debe facer os cálculos do que xera cada animal e da superficie de terra necesaria para aportar ata o tope de 170 unidades de nitróxeno orgánico. Unha vez feita a repartición de todo o seu esterco propio, deberá restituír con fertilización inorgánica as que lle falten ata a estimación de colleita.

IAGO DOMÍNGUEZ

Como saber que carencias ten o solo en relación a cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

As condicións do terreo cambian dependendo da zona na que queiramos cultivar. Iso si, ter unha estabilidade no pH do noso solo é fundamental para que calquera cultivo poida desenvolverse en condicións óptimas.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

Hai tres factores básicos que marcan as condicións de calquera terreo: a materia orgánica, a súa saturación por aluminio e a súa acidez.

Por iso, a recomendación básica é conseguir un pH o máis neutro posible. Isto conséguese, sobre todo se pensamos nos terreos galegos, a base de encalar para corrixir a acidez. Desta forma, avanzaremos moito na fertilización, xa que unha gran cantidade de nutrientes estarán dispoñibles para ser asimilados en futuras colleitas.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

No noso caso non afecta demasiado a seca, xa que o que máis aplicamos son emendas cálcicas. O cal funciona como estabilizador do solo e non importa a época do ano na que se aplique.

En que afectarán as novas restricións para a redución de uso de fertilizantes ás ganderías?

Está claro que as novas normativas de fertilización que veñen de Europa pisan forte. No noso caso, as calcarias son 100 % naturais, polo que non existe ningún tipo de restrición

para a súa aplicación. Hai gandeiros que teñen producións en ecolóxico ou en plans agroambientais e que recorren ao encalado priorizándoo no seu plan de fertilización. O motivo é que poden variar as doses e incluso aplicalas varias veces por ano.

ALBERTO QUIÑOY

Como saber que carencias ten o solo en relación a cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

A mellor maneira de coñecer as carencias do solo é realizar unha análise. Despois, faise unha fertilización acorde cos resultados que esta nos achegue.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

As recomendacións deben facerse tendo en conta a información proporcionada pola análise e despois de ver as extraccións propias do cultivo en función da produción esperada.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

Baixo o meu punto de vista deberiamos introducir un matiz e é que a maior parte da superficie que se destina a millo en Galicia é en secaño, é dicir, non se rega. Tamén hai unha pequena zona na que existe a posibilidade de regar. O criterio de fertilización difire dun caso a outro. No primeiro caso, o maioritario, cando o cultivo sufra de estrés hídrico, poderiamos levar a cabo unha intervención de produtos aplicados foliarmente para minimizar esta circunstancia, pero nunca nos van suplir a auga.

Galical

Soaga

En que afectarán as novas restricións para a redución de uso de fertilizantes ás ganderías?

As novas normativas que afectan á fertilización dos cultivos céntranse en dous elementos: o nitróxeno e o fósforo. No caso de limitacións dalgún destes produtos, poderiamos suplir a acción destes elementos con produtos innovadores e tecnoloxicamente avanzados para o aproveitamento e optimización do nitróxeno ou con produtos que axuden a solubilizar e desbloquear ese elemento principal. Ambas ferramentas están á disposición dos agricultores e os gandeiros para evitar a perda de produción que poida derivar destas normativas.

RODRIGO ARDURA

Timac Agro

Como saber que carencias ten o solo en relación a cada cultivo para fertilizar en consecuencia?

Hai que coñecer ben o punto de partida para recomendar unha fertilización adecuada ao cultivo e ás necesidades do cliente. Para iso, apoiámonos en análises físico-químicas do solo, na calidade dos xurros e nunha profunda entrevista ao gandeiro para investigar o manexo e as particularidades da zona.

Cales son as súas recomendacións básicas de fertilización?

A corrección da acidez é primordial nos solos galegos. Adoitamos recomendar, na maior parte dos casos, a nosa emenda de algas para corrixir o pH e mellorar a dispoñibilidade dos nutrientes. Despois, facemos a recomendación de fertilización. A fórmula e a dose necesarias son definidas polos nosos enxeñeiros de campo, que sempre buscan a máxima rendibilidade do cultivo.

O problema da seca agrávase cada ano. Ten algunha consecuencia nos plans de fertilización?

As necesidades hídricas dos cultivos dependen da variedade, do ciclo e da época de sementeira. A maior parte dos fertilizantes son solubles na auga, polo que son moi dependentes desta. O noso sistema de liberación e transporte depende máis dos ácidos orgánicos e menos da humidade para ter un funcionamento óptimo.

En que afectarán as novas restricións para a redución de uso de fertilizantes ás ganderías? Imos cara a un mundo no que se esixirá máis respecto ao medio ambiente, menos emisións e menor contaminación. Timac Agro adiantouse a este escenario e, desde hai máis de dez anos, dispoñemos de gamas de produtos que reducen as emisións tanto ao solo como á atmosfera.

En que afectan as novas restricións para a redución de uso de fitosanitarios de cara ao 2030?

Comezamos a notar as restricións en 2021 coa terbutilazina. A máis recente foi a non renovación da aprobación da substancia activa s-metolacloro, principal activo herbicida utilizado no cultivo. Esta decisión está a afectar e a dificultar o manexo do cultivo, xa que agora debemos adoptar a nosa solución herbicida en función do aplicado noutras campañas e non en base á casuística de malas herbas presente no noso millo.

É de agardar que aumente o uso doutros herbicidas do grupo das cloroacetamidas que seguen autorizados, como a petoxamida.

Poden estes cambios afectar aos rendementos dos cultivos?

Si, se queremos seguir co que viñamos facendo e sen ter en conta que estes activos quizais requiren dun momento de aplicación diferente. As solucións fitosanitarias cada vez son máis específicas e requiren dun uso nun determinado momento.

Que alternativas valoran dende a empresa para afrontar estas reducións?

En FMC dispoñemos dun catálogo de solucións herbicidas para o millo que se adapta perfectamente aos tratamentos que se realizan en Galicia, en moitos casos de postemerxencia temperá. Temos produtos para as malas herbas e tamén para a xunca, moi localizada en Galicia.

Ademais, debémonos enfrontar aos cambios edafoclimáticos. Como afectan á correcta utilización dos fitosanitarios para que sexan efectivos?

No caso dos herbicidas, os cambios edafoclimáticos afectan de maneira decisiva para que exerzan a súa función correctamente. Non é o mesmo aplicar herbicidas de preemerxencia que herbicidas de postemerxencia. Os primeiros deben adecuar a súa dose segundo a textura da parcela e son menos dependentes da temperatura. Os de aplicación en postemerxencia (absorción foliar) son máis dependentes das condicións climáticas.

Estas novas condicións provocan en moitos casos a aparición de novas pragas. Que consellos daría para previlas e para controlalas?

A miña principal recomendación é pisar campo. Na maioría de cultivos, incluído o millo, non vale sementar, aplicar o herbicida e esquecerse.

A miña segunda recomendación é anticiparse aos problemas. Dispoñemos dun insecticida que é moi eficaz desde o momento da súa aplicación en postemerxencia.

Grazas a esa protección inmediata e á súa alta persistencia de acción fronte a rosquilla, o millo pode desenvolverse sen ter perda de planta nin atraso no vigor vexetativo.

MANUEL BARREIRO FMC

LORENA PÉREZ

Bayer

En que afectan as novas restricións para a redución de uso de fitosanitarios de cara ao 2030?

A UE fixou un dobre obxectivo: reducir o uso xeral e o risco dos pesticidas químicos nun 50 % e o mesmo para os pesticidas máis perigosos.

Esixirase que o Indicador de Uso Individualizado calculado para cada explotación estea por baixo do Valor de Referencia Nacional e, ao mesmo tempo, reduciranse o número de materias activas dispoñibles co fin de cumprir o obxectivo. Tamén haberá que cubrir o caderno dixital para a trazabilidade dos produtos.

Poden estes cambios afectar aos rendementos dos cultivos? Dispoñemos de menos materias activas, o que implica unha maior dificultade á hora de controlar pragas, enfermidades e malas herbas, e pode provocar unha redución do rendemento, unha diminución do valor nutritivo dos cultivos e unha menor seguridade alimentaria.

Que alternativas valoran desde a empresa para afrontar estas reducións?

Séguese traballando na obtención de novas materias activas máis respectuosas co medio ambiente, todo iso complementado co uso da tecnoloxía dixital e, sobre todo, coa dispoñibilidade de técnicos cualificados co obxectivo de dar soporte ao distribuidor e agricultor.

Ademais, debémonos enfrontar aos cambios edafoclimáticos. Como afectan á correcta utilización dos fitosanitarios para que sexan efectivos? As condicións ambientais son moi importantes para conseguir a maior

eficacia eludindo riscos. Á hora de aplicar, debemos evitar as temperaturas elevadas, para non ter vapores tóxicos; a fitotoxicidade do cultivo, e o vento, para reducir a deriva.

Estas novas condicións provocan en moitos casos a aparición de novas pragas. Que consellos daría para previlas e para controlalas? A saúde das plantas e o cambio climático están irreversiblemente relacionados. O cambio climático está a influír no movemento e nos ciclos de vida das pragas de maneira impredicible. Un exemplo disto é a eiruga defoliadora, que provocou graves perdas. É importante ter o cultivo limpo de malas herbas e, en caso de ataque, aplicar un insecticida autorizado.

En que afectan as novas restricións para a redución de uso de fitosanitarios de cara ao 2030?

A Directiva Europea 2009 busca reducir o consumo de produtos fitosanitarios ata o 50 % no ano 2030. Iso significa menos alternativas e menor capacidade para o control de determinadas enfermidades e pragas. A xestión técnica e o asesoramento serán pezas importantes para o futuro, pero tamén será unha oportunidade para as empresas que apostan pola bioprotección, a biofertilización e a bioestimulación como método efectivo e sostible para producir.

Poden estes cambios afectar aos rendementos dos cultivos?

É un reto evitar que o rendemento se vexa afectado. Hai cultivos que contan con moi poucos produtos autorizados e outros nos que a redución de uso de fitosanitarios non é sinxela de realizar.

Que alternativas valoran desde a empresa para afrontar estas reducións?

É importante que os equipos técnicos de asesoramento aos agricultores teñan a máxima preparación e o máximo coñecemento do medio. Hai un factor que pode axudar: reducir sensiblemente os tempos de autorizacións de rexistros de produtos de nova xeración con perfís ecotoxicolóxicos dentro da nova estratexia da UE.

Ademais, debémonos enfrontar aos cambios edafoclimáticos. Como afectan á correcta utilización dos fitosanitarios para que sexan efectivos?

A inestabilidade e a variabilidade do clima xa é unha constante e hai que establecer estratexias que nos permitan contrarrestar estes efectos adversos.

O factor limitante máis importante na agricultura é a auga e, por iso, debemos xestionala de forma eficiente. Esta variabilidade provoca cambios nos períodos de aparición de pragas, enfermidades, cambios nos momentos de brotación dos cultivos...

Non podemos dar nada por suposto. Xa non hai tratamentos a calendario. Debemos ser precisos no momento de aplicación e na materia activa que se vai empregar. Hai que ter coñecemento do cultivo e do medio, dos ciclos de pragas e enfermidades, dos factores de predisposición para a súa aparición e das malas herbas nos estadios iniciais.

Estas novas condicións provocan en moitos casos a aparición de novas pragas. Que consellos daría para previlas e para controlalas?

O primeiro é recoñecer a praga para poder actuar de forma correcta.

O segundo é a comunicación coas autoridades competentes, por se son necesarias actuacións das administracións, debido á perigosidade para os cultivos, a efectos de limitar a súa propagación.

Por último, é clave a colaboración entre as administracións, as empresas de protección e o propio sector, para atopar de forma áxil, rápida e efectiva as ferramentas necesarias e, logo, implementalas con flexibilidade, levando a cabo unha xestión integrada da nova praga.

MARCOS EXPÓSITO Sipcam

Ensayos para grano húmedo en Lugo con Koipesol

El equipo de Koipesol Semillas organizó en la ganadería Coto de Goi (Lugo) una jornada de puertas abiertas para mostrarles a sus comerciales y distribuidores la amplia y potente gama de híbridos para maíz que tienen disponibles este año.

En Coto de Goi, Koipesol cuenta con un ensayo para grano húmedo o pastone, técnica que tiene cada vez más aceptación en el mercado del silo en Galicia, con el que buscan mostrar el potencial de la casa, es decir, qué es lo que pueden ofrecerle al ganadero en lo que a producción de materia seca o de grano se refiere. Producción, stay green, sanidad vegetal, digestibilidad, rusticidad y lograr que la ración de las vacas sea lo más efectiva y rentable posible son los pilares que conforman su regla de oro.

EL CATÁLOGO DE KOIPESOL PARA LA CAMPAÑA 2024 Como base, se sitúa la mezcla MaxiMaize714 en ciclos 500-600. Así mismo, ya se está introduciendo esta tecnología también en ciclos más cortos, como MaxiMaize 401. Se adapta a muchas zonas del mercado gallego (en donde se trata de combinar la sanidad con el potencial productivo) y se compone de una serie de mezclas con los mejores híbridos de su segmento.

Su gama de productos continúa con nuevas variedades que se integran en el mercado de silo, como Cromatic, así como con otras sobradamente conocidas como Sandro, referencia por productividad, sanidad, potencial y calidad de silo.

En la línea de este último híbrido, y como novedades, destacan Kursor (ciclo un poco más largo que Sandro, que aporta características similares y algo más de calidad de grano) y Fabio (ciclo más corto que mantiene los rasgos de Sandro y cumple con las exigencias de la casa en cuanto a sanidad, productividad y calidad de silo).

También cabe mencionar, ya para zonas con menos integral térmica y en siembras más tardías, a Infinite y a Solandri, un pilar fundamental del catálogo que, dentro de su segmento, es de las variedades más productivas para la división de grano lo que, a su vez, le otorgará también potencial productivo para el mercado de silo.

Tomás Pérez

Delegado comercial de Oleokelsa

“Aconsejo dejar un porcentaje de maíz para grano húmedo, porque todo lo que sea meter en la ración la harina de maíz en grano húmedo aportará más riqueza al silo y supondrá menos coste de ración por vaca y día, lo que se traduce en más rentabilidad para el ganadero”

Carlos Blanco

Delegado comercial para la zona norte de Koipesol Semillas

“Calidad, productividad, sanidad… cada una de las variedades que están dentro de la mezcla MaxiMaize aporta una cualidad que, en conjunto, redundan en la rentabilidad del negocio”

¡En vídeo!

Y POTENCIACIÓN DE LA AGRICULTURA VARIABLE

Bayer afronta esta nueva campaña de maíz con un catálogo en el que combinan variedades rústicas y altamente productivas que aseguren siempre la mejor digestibilidad de fibras, todo ello sin descuidar los tres pilares esenciales de la empresa: la mejora genética, la protección de cultivos y el avance en todos los ámbitos de la agricultura de precisión.

EXPERIENCIA CON EL DKC5432 EN SARRIA

Dekalb lleva años haciendo ensayos en los alrededores de Sarria (Lugo) para adaptar sus variedades a las condiciones climáticas específicas de la zona. “Aquí tenemos FAO entre 500 y 300, y en esta campaña vamos a presentar un híbrido que va a

de los más demandados en esta área”, presenta Lorena Pérez, asesora agronómica de la marca.

En este campo de ensayo, tienen tanto variedades muy rústicas, que se adaptan bien a cualquier tipo de terreno, como otras más pensadas para zonas con mayor potencial productivo. “Aquí nos centramos, sobre todo, en ciclos 400. Disponemos de dos ya conociDKC5110 (se adaptan en 400 y en 300 largo), y el nuevo DKC5432, que mejora en rusticidad a ambos y destaca por su stay ”, enuncia Pérez.

es un 400 de porte medio-alto, de hoja erecta, que sobresale por su alta tolerancia a enfermedades de hongo (como el Helminthosporium o la roya), por su buena

adaptabilidad a casi todo el territorio gallego (el 99 % es de secano, luego es un híbrido notablemente rústico) y por su grano vítreo, por adaptarse bien a las altas densidades. Es muy digestible y genera excelentes producciones de materia seca por hectárea.

AVANCES EN GENÉTICA A NIVEL LOCAL

En el área de genética, en Galicia el avance de silo de Bayer CropScience se hace de manera local. No traen variedades desarrolladas en otros países y para implantarlas en este territorio sin conocer la zona, sino que trabajan directamente desde aquí. De hecho, en toda la comunidad disponen de una treintena de campos de ensayo, de los cuales extraen muestras que envían a analizar al laboratorio, que les remite los parámetros más destacados para esta casa, entre los que sobresale particularmente la digestibilidad de la fibra.

“Se trata de un híbrido que se ha avanzado en Galicia, principalmente en zona de silo, por sus cualidades de digestibilidad de la fibra”, apunta Anxo Valiño, responsable de desarrollo de Bayer de la zona noroeste. “Jugamos muy bien con él: en zonas donde tenemos alto potencial productivo aumentamos densidad y, en áreas más secas, más arenosas, la bajamos”.

DEMOSTRACIÓN DEL POTENCIAL DE BAYER EN LOREDO

“En el campo de ensayo que tenemos en Loredo (Cantabria) disponemos de variedades que van desde ciclos 500 hasta 300 cortos, empezando por DKC5911 , bajando a DKC5144 , también la nueva DKC5110 y alguna más de ciclo 300 que estamos ensayando y que utilizamos a lo largo de toda la cornisa cantábrica y Galicia con excelentes resultados”, presenta José María Vivero, asesor agronómico de Bayer para la zona de Lugo norte, Asturias y Cantabria.

Para Dekalb, es primordial hacer la selección de variedades de manera local, probando todos los híbridos en sus distintas redes de ensayo para asegurarse de conseguir maíces muy adaptados para el ensilado. “Aparte, también solemos hacer campos de enfermedades, en los que evaluamos nuestra genética ante plagas”, añade Vivero.

En este campo se ha realizado una preemergencia con Adengo®, un herbicida con registro bianual. “Las condiciones de humedad durante su aplicación favorecieron su buena actuación, sin necesitar repasar en post con ningún otro producto”, apunta Montse Vázquez, delegada comercial de Bayer para Galicia, Asturias y Cantabria. “Se han conseguido muy buenos resultados en esta parcela, como han podido comprobar los cerca de 70 ganaderos que han participado en nuestra jornada de visita, en la que hemos tenido la oportunidad de hacer una demostración de FieldView®, así como una cosecha en directo en la que hemos visto el rendimiento real del cultivo”.

DKC5432, el nuevo híbrido de Bayer de ciclo 400, sobresale por su tolerancia a enfermedades, por su adaptabilidad en Galicia y por su digestibilidad

FIELDVIEW® Y LA AGRICULTURA VARIABLE

SAT Arronte (Loredo, Cantabria) es una de las ganaderías clientas de la marca que emplea la plataforma informática Climate FieldView® con la que, entre otras cosas, ha podido llevar a cabo una zonificación del suelo para, posteriormente, adaptar las densidades de siembra a las zonas de más y menos producción.

FieldView® combina imágenes de satélite, mapas de rendimiento y toda la información que pone a disposición la maquinaria con la que se trabaje para desarrollar una agricultura variable, es decir, aplicar en cada metro cuadrado de las parcelas las dosis adecuadas tanto de semillas como de abono, de herbicidas o de insecticidas, todo ello con el objetivo de optimizar y rentabilizar lo máximo posible los cultivos.

COSECHA EN DIRECTO

Durante sus jornadas de visita a campos de ensayo, los técnicos de Bayer CropScience realizan cosechas en directo y, posteriormente, llevan a cabo analíticas con NIR portátil para obtener una estimación de kilos reales por hectárea.

Entra en ww w.dekalb.es y descubre todas las tecnologías que DEK ALB puede ofrecerte, en cada una de las fases del ciclo de cultivo, para sacar el mayor partido a tu DKC3575