Róża – piękna i pożyteczna

Róża (Rosa)

Tekst: Andrzej Pawłowski

Do rodzaju róża zaliczamy krzewy o różnym pokroju i wysokości, wyprostowane, pnące lub płożące. Pędy są często kolczaste lub pokryte szczecinkami. Znanych jest około 100 gatunków róż, głównie na półkuli północnej. W Polsce dziko rośnie 20 gatunków. W uprawie występuje nieokreślona liczba gatunków cenionych ze względu na barwę, kształt i zapach kwiatów oraz owoców.

Róża od stuleci używana jest w projektowaniu parków, terenów miejskich oraz ogrodów prywatnych. Mimo wyłącznie walorów ozdobnych, a nie użytkowych, hodowana w ogrodach od średniowiecza. Prawie wszystkie gatunki mają sezonowe ulistnienie, co wynika z chłodnego klimatu. Większość gatunków uprawianych na terenie Polski wymaga okrycia w czasie zimy.

CHARAKTERYSTYKA

Wielkość poszczególnych form jest zróżnicowana, od miniaturek do pnączy osiągających 30 m (Rosa gigantea) długości. Liście róży przybierają różne barwy: od jaskrawozielonej do czarnozielonej i niebieskawej. Kolce wyrastające na pędach są szersze u podstawy, a u góry haczykowo zgięte. Niektóre spośród odmian dziko rosnących mają pędy pokryte ostrymi szczecinkami. Kwiaty odmiany ogrodowych są półpełne lub pełne – to wynik prac hodowlanych, podobnie jak różnorodność kwiatów, w barwie od prawie czarnej do niebieskiej, poprzez dwubarwne, wąskie lub tworzące rozety. Dzikie gatunki oraz naturalne odmiany mają 5-płatkowe pojedyncze kwiaty. Gatunki dziko rosnące również przybierają różne barwy, jednak kwiaty są wyłącznie jednobarwne. U gatunków dziko rosnących grona jaskrawoczerwonych owoców pojawiają się na jesieni, owocem właściwym są pokryte gęstymi włoskami niełupki. Czerwona, czasem pomarańczowa mięsista osłona jest dekoracją ogrodów i przysmakiem ptaków w zimie. Wyjątkowo duża zawartość witamin i związków smakowych sprawiła, że róża była i jest cenionym składnikiem wielu leków i artykułów spożywczych. Jej prozdrowotne właściwości znane są od wieków na terenie Europy. Produkowane z owoców wina, nalewki i konfitury uważane są za wyjątkowe regionalne produkty. Stare zgrubiałe pędy to źródło wysoko cenionego pachnącego drewna, z którego produkowane są przedmioty będące składnikiem galanterii, figurki, oprawy obrazów i intarsje. Do legendy przeszedł olejek różany będący synonimem bogactwa i dobrego smaku. Ten produkowany w Bułgarii specyfik nadal cieszy się niesłabnącym powodzeniem.

REKLAMA

U gatunków dziko rosnących grona jaskrawoczerwonych owoców pojawiają się na jesieni, owocem właściwym są pokryte gęstymi włoskami niełupki. Czerwona, czasem pomarańczowa mięsista osłona jest dekoracją ogrodów i przysmakiem ptaków w zimie.

UPRAWA I GATUNKI

Do uprawy róże wymagają stanowisk półcienistych, osłoniętych, o żyznej, przepuszczalnej glebie. Sąsiedztwo dużych drzew i krzewów źle wpływa na rozwój korzeni róży, przez co rośliny rosną słabo i często chorują. Do najczęściej spotykanych gatunków występujących na terenie Polski należy Rosa canina – szypszyna zwana też różą psią, wierzono bowiem, że jest lekiem na wściekliznę psów. Dorasta do 3 m, jej czerwone owoce używane są do wyrobu przetworów. Najpospolitsza spośród krajowych róż jest też używana jako podkładka do szczepień. To gatunek bardzo zmienny – jej rozrośnięte okazy wyróżniają się na ugorach latem, kiedy pokryte są białymi kwiatami.

Rosa rugosa, czyli róża pomarszczona zwana też czasem japońską, to drugi bardzo popularny gatunek występujący na terenie naszego kraju. Tym, co odróżnia ją od innych dziko rosnących róż, są duże różowoczerwone kwiaty pojawiające się w czerwcu. Kwitnienie trwa do późnej jesieni, obfite czerwone owoce zawiązują się na pędach w miarę kwitnienia. Zaletą tej róży są małe wymagania glebowe – rozrasta się przez podziemne rozłogi, tworząc gęste skupiska, dlatego używana bywa do obsadzania torowisk, pasów przy drogach czy miejsc po wyrobiskach kruszywa. Łatwość uprawy i małe wymagania sprawiły, że jest też uprawiana na plantacjach, na terenach śródleśnych i ugorach. Zastosowanie róży pomarszczonej nie ogranicza się do upraw użytkowych, jest ona również składnikiem ogrodów. Wyjątkowo długi czas kwitnienia i owocowania wyróżnia ją spośród innych roślin ogrodowych. Jej owoce zawierają 10 razy więcej witaminy C od czarnej porzeczki. ■

Producent w 100% ekologicznego opału do kominków, gastronomii i grilla.

ECOMAX® PREMIUM

ECOMAX® PREMIUM to najwyższej jakości ekologiczny opał kominkowy w formie wałków. Wytwarzany z czystych wiórów dębowo-bukowych charakteryzuje się m.in bardzo wysoką kalorycznością, minimalną ilością pozostawianego popiołu, efektem czystej szyby i przewodów kominowych. Kupując ECOMAX® PREMIUM dbasz nie tylko o swój kominek, ale również o środowisko - nasz produkt jest całkowicie nieszkodliwy dla środowiska i zdrowia.

To opał produkowany ze specjalnie selekcjonowanej trociny bukowej, bez dodatku kory (która nadaje potrawom goryczy i kwasowości), dzięki czemu każda przygotowana na nim potrawa ma niepowtarzalny smak i aromat. Zajmuje on mniej miejsca w piecu w stosunku do drewna, pozostawia minimalną ilość popiołu i ma powtarzalną wartość energetyczną, dlatego wypiek pizzy czy chleba staje się dużo bardziej komfortowy.

ECOMAX® PROFI

MMH ECO-PAL Maciej Piotrowski i Wspólnicy Sp. j. Mokronosy 37 • 62-110 Damasławek tel. +48 577 336 006 • +48 67 26 13 144 e-mail: biuro@eco-pal.pl

www.eco-pal.pl

DO KOŃCA LUTEGO Z KODEM: „DZGLUTY2021” ZAPŁACISZ 10% MNIEJ ZA ZAKUPY NA: www.sklep.eco-pal.pl

REKLAMA

Przygotowania do zasiewów Jak zaprojektować dom swoich marzeń?

DOSTAWCA URZĄDZEŃ WENTYLACYJNYCH SPEŁNIAJĄCYCH WYMOGI RZĄDOWEGO PROGRAMU CZYSTE POWIETRZE

www.vents-group.pl

VUT VB EC A21/A14 A+

motor

BUILDING MANAGEMENT SYSTEMS

*Aktualne wymogi programu (obowiązujące od 15.05.2020 r.) to: Zakupiona i zamontowana wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła musi spełniać wymogi określone w Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) nr 1254/2014 z dnia 11 lipca 2014 r. oraz w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 z dnia 4 lipca 2017 r. ustanawiającym ramy etykietowania energetycznego i uchylającym dyrektywę 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej systemów wentylacyjnych przeznaczonych do budynków mieszkalnych. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła musi spełniać wymagania klasy efektywności energetycznej minimum A na podstawie karty produktu i etykiety energetycznej.

wysoki profil i idealna symetria stylowe przetłoczenia wzmacniające precyzja i dokładność w każdym detalu