Travel Polska 1 2025 by MajerMedia

STYCZEŃ/LUTY 2025 › NUMER 66

ŚWIAT NA TALERZU Turcja – kebab i nie tylko CZECHY Ścieżki w koronach drzew

Zachodnia

Kanada ISSN 2353-2416

CENA 19,90 ZŁ (+ 8% VAT)

JAMAJKA Tu czas płynie w rytmie reggae

OD REDAKCJI

Mam przyjemność powitać Państwa na łamach kolejnego wydania magazynu

W bieżącym wydaniu – wbrew dacie na okładce – prezentujemy tematy nie tylko zimowe! Nowy rok to okazja do nowych wyjazdów. Warto więc odpowiednio zaplanować urlop, by połączyć go z przewidzianymi długimi weekendami. Po niedawnej zmianie, wprowadzającej Wigilię jako dzień wolny, liczba takich dni w tym roku wzrośnie. O tym, jak efektywnie wykorzystać urlop, by cieszyć się dłuższymi przerwami od pracy, szerzej w poradniku na s. 78-80. Kanadyjskie Góry Skaliste zimą to sceneria niczym z magicznej kuli śnieżnej. Ośnieżone góry, oblodzone jeziora i śliczne miasteczka są pełne atrakcji nie tylko dla szusujących po stokach. Zarówno latem, jak i zimą ta część Kanady zachwyca niepowtarzalnym pięknem. Zapraszamy na s. 18-24. W ostatnim okresie organy ochrony konkurencji i konsumentów różnych państw UE podjęły postępowania, w których bada się praktyki stosowania dynamicznych cen przez internetowe biura podróży. Również polski UOKiK podjął takie postępowania wobec kilku biur – portali, które oferują wyszukiwarkę i sprzedają przez internet wycieczki różnych organizatorów usług turystycznych. Polecamy materiał na s. 94-96. Jamajka, karaibski kraj wyspiarski, ma bujną topografię gór, lasów deszczowych i plaż otoczonych rafami. Słynie też z narodzin muzyki reggae, a jej stolica, Kingston, jest domem dla Muzeum Boba Marleya, poświęconego słynnemu artyście. Jamajka niezmiennie plasuje się w pierwszej piątce najlepszych kierunków turystycznych na świecie, a kraj ten odwiedza ponad 4 miliony osób rocznie. Więcej na ten temat na s. 72-77. To zaledwie kilka propozycji spośród wielu innych – mam nadzieję – równie interesujących.

Z życzeniami inspirującej lektury

Redaktor naczelny

PISZĄ I FOTOGRAFUJĄ DLA WAS

Karina O’Neill

Kasia Jaszczuk

Zapraszamy na strony naszego wydawnictwa: facebook.com/TravelPolskaMagazyn

instagram.com/TravelPolska_Magazyn

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI 14 Gadżety, trendy, inspiracje TEMAT WYDANIA 18 Zachodnia Kanada

ŚWIAT NA TALERZU 28 Kebab i nie tylko – gastrowycieczka po Turcji PRZEWODNIK HOTELOWY 34 Hotel Lokalist – Stambuł 36 Hotel Tuğcan – Gaziantep 46 Prawie jak w igloo DOOKOŁA ŚWIATA 38 Podróżnicze inspiracje 2025 NA RYNKU 50 Na stoku w dobrym stylu! 70 Przydatne w podróży i nie tylko...

FOTO: AMPERSAND STUDIOS, UNSPLASH

NOWOŚCI WYDAWNICZE 26 Z księgarskiej półki

TRAVEL & POLSKA Polska nie tylko na weekend

ROZMAITOŚCI Ciekawostki ze świata

PODRÓŻE Z PASJĄ Czechy: ścieżki w koronach drzew

Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA Jamajka – tu czas płynie w rytmie reggae

PORADNIK Jak zorganizować krótki urlop? Długie weekendy 2025 TRAVEL & NATURA Pieniny – atrakcje, które trzeba zobaczyć PRAWO W PODRÓŻY Dynamiczne ceny imprez turystycznych w internetowych biurach podróży

TRAVEL & AUTO Land Rover Defender

102

Z DALEKA I Z BLISKA Pełna uroku Białka Tatrzańska

FOTO: PIXABAY

SPIS TREŚCI

GADŻETY / TRENDY / INSPIRACJE

KOMPAKTOWA SYMFONIA Sennheiser AMBEO Mini to elegancki kompaktowy soundbar, który zapewnia niesamowicie wciągający dźwięk przestrzenny. Najnowocześniejsza technologia wirtualizacji AMBEO odtwarza system kina domowego 7.1.4 z wbudowanymi dwoma subwooferami, bez zaśmiecania pokoju kablami i dodatkowymi głośnikami. Listwa dźwiękowa jest kompatybilna z najnowszymi kodekami i funkcjami dźwięku 3D: Dolby Atmos, DTSX, MPEG-H i 360 Reality Audio. Zamień swój salon w kino i ciesz się najbardziej wciągającym dźwiękiem na świecie z jednego kompaktowego urządzenia zaprojektowanego dla miłośników filmu i muzyki. Cena: 2459 zł sennheiser.pl

DBAJ O SIEBIE Z KOLAGENCITO Dyskomfort związany z bólem bioder, kolan, kręgosłupa, karku i barków, zwiotczałe mięśnie, cellulit, zmarszczki, zszarzała twarz czy matowe włosy – to wszystko może sygnalizować niedobór kolagenu. Warto regularnie go uzupełniać. Jednak musi to być produkt wysokiej jakości. KolagenCito od firmy Reutter zawiera w każdej miękkiej pastylce aż 400 mg cennego kolagenu. Dodatkowo jest wzbogacony w odpowiednią ilość witaminy C, która wspiera jego przyswajanie. Już trzy sztuki dziennie pozwalają nam przywrócić równowagę w organizmie. KolagenCito jest chroniony prawem patentowym na świecie. Kupisz go w dobrej cenie w aptekach i sklepach zielarskich. Producent: Reutter/Niemcy izakpol.pl

STYL W PRAKTYCZNYM WYMIARZE Zegarki Guess to połączenie luksusowego stylu, nowoczesnych trendów oraz doskonałej jakości. Od momentu pojawienia się na rynku w 1983 roku marka zyskała popularność na całym świecie dzięki swoim unikalnym czasomierzom, które łączą modę z funkcjonalnością. Cena: 839 zł / model GUESS GW0265G14 timetrend.pl

ZĘBY POD DOBRĄ OPIEKĄ GUM PRO to profesjonalna szczoteczka do zębów, która umożliwia dostęp do trudno dostępnych obszarów jamy ustnej i skutecznie usuwa płytkę nazębną podczas rutynowego szczotkowania dzięki specjalnym cechom: dwupoziomowemu, stożkowemu włosiu, antypoślizgowemu uchwytowi Quad-Grip. Cena: 21,99 zł sunstargum.pl

GADŻETY / TRENDY / INSPIRACJE

CORENDON AIRLINES UTRZYMA POŁĄCZENIA Z POLSKI DO TURCJI W ZIMOWYM SEZONIE 2024/25 Corendon Airlines, od 2005 roku przewoźnik milionów europejskich turystów do najpopularniejszych kurortów nad Morzem Środziemnym, kontynuuje zimowe połączenia z polskich lotnisk w sezonie 2024/25. W sezonie zimowym 2024/25 Corendon Airlines oferuje ponad 32 tysiące miejsc na trasach z Warszawy (Lotnisko Chopina) i Katowic do słonecznej Antalyi na malowniczej Tureckiej Riwierze. Jest to odpowiedź na rosnące zainteresowanie podróżami do ciepłych krajów w okresie zimowym oraz na sukcesy osiągnięte w poprzednich sezonach. Corendon Airlines konsekwentnie dąży do zwiększenia dostępności swoich połączeń i zapewnienia pasażerom komfortowej podróży na najwyższym poziomie. Aktualny rozkład lotów Corendon Airlines zima 2024/25 z Polski wygląda następująco: • 06.11.2024- 09.04.2025 AYT-WAW-AYT w każdą środę i sobotę • 06.11.2024- 09.04.2025 AYT-KTW-AYT w każdą środę i sobotę Pełne informacje na temat zimowych lotów Corendon Airlines w sezonie 2024/25 dostępne są na stronie corendonairlines.com oraz w wybranych biurach podróży.

PODRÓŻUJ BEZPIECZNIE Wybierasz się w podróż? Zadbaj o solidne zabezpieczenie swojego komputera, smartfona, tabletu i kont online, by czerpać radość z pobytu w odwiedzanym miejscu, a nie mierzyć się ze skutkami potencjalnego cyberataku. Oszuści często żerują na twojej nieuwadze, więc nie zostawiaj dla nich otwartych furtek. Zainstaluj na swoich urządzeniach rozwiązanie Kaspersky Premium, które zadba o kompletną ochronę sprzętu i wszystkich twoich kont. kaspersky.com.pl

SUPER DEO – DLA NIEJ I DLA NIEGO Gdy szukasz dobrego dezodorantu, zastosuj Super Deo, bo to produkt z wysokiej jakości krystalicznej skały. Jest bezwonny, nie zawiera alkoholu i nie koliduje z ulubionym zapachem wody toaletowej. Doskonale neutralizuje przykry zapach potu pach oraz stóp u pań i panów, młodzieży. Nie zostawia plam, gdyż jest produktem oryginalnym. Starcza na rok. Testowany dermatologicznie. Już po pierwszym użyciu zauważysz jego dobroczynne działanie. Dostępny w aptekach i sklepach medyczno-zielarskich w cenie ok. 19 zł. Producent: Reutter/Niemcy izakpol.pl

NA KEMPING I NIE TYLKO Newell CampBlaze to wszechstronne urządzenie, które doskonale sprawdzi się na kempingu, podczas ogrodowych imprez lub jako efektowna ozdoba balkonu czy sypialni. To wielozadaniowe połączenie mocnej latarki i sznura świetlnego o długości 10 m. Girlanda oferuje wiele trybów świecenia: ciepłe lub naturalne światło, migające efekty RGB, a także ściemnianie i rozjaśnianie. Mechanizm zwijania sznura świetlnego zapobiega splątaniu i ułatwia przechowywanie. Wbudowana latarka z 3 trybami pracy (w tym stroboskop) będzie niezawodnym źródłem światła w każdych warunkach. Dzięki wytrzymałej konstrukcji i odporności na deszcz CampBlaze doskonale sprawdzi się w terenie. W razie potrzeby funkcja power banku pozwoli podładować towarzyszące ci urządzenia. Mocny magnes i zawieszka umożliwią łatwy montaż. shop.newell.pro

KOMFORT, JAKOŚĆ I RZETELNOŚĆ

IDEALNY WYPOCZYNEK O JAKOŚCI PREMIUM FIRMA STWORZONA Z PASJI

SANNEL SP. Z O.O. WWW.SANNEL.EU BIURO@SANNEL.EU

temat wydania

Zimowe marzenie

Wyjazd do zachodniej Kanady TEKST KARINA O'NEILL

Banff

FOTO: DUSTIN BOWDIGE, UNSPLASH

Kanadyjskie Góry Skaliste zimą to sceneria niczym z magicznej kuli śnieżnej. Ośnieżone góry, oblodzone jeziora i śliczne miasteczka pełne atrakcji nie tylko dla szusujących po stokach. Odwiedzenie kanadyjskich Gór Skalistych zawsze było moim marzeniem. Zarówno latem, jak i zimą ta część Kanady zachwyca niepowtarzalnym pięknem. W 2020 roku miałam już zaplanowaną podróż na lipiec, ale jak wiele innych planów, została odwołana z powodu pandemii. Chociaż potem wróciłam jeszcze do Kanady, to jeszcze nie dotarłam w Góry Skaliste. Wierzę, że są nietuzinkowe przez cały rok, jednak zima ma w sobie szczególny urok. Dla tych, którzy nie chcą spędzić całego czasu na nartach lub snowboardzie, jest mnóstwo innych atrakcji i zakątków do odkrycia, co czyni to miejsce celem podróży dla każdego. A śnieg jest tam gwarantowany!

temat wydania

FOTO: PIXABAY

Hotel Fairmont Chateau Lake Louise

acie dwa tygodnie i uwielbiacie śnieg? Zobaczcie, jakie propozycje przygotowałam dla was w zachodniej Kanadzie!

Calgary

Następny przystanek: Banff. Wypożyczcie auto (z łańcuchami!) albo zdecydujcie się na transfer busem. Polecam tę drugą opcję. Można się wtedy zrelaksować i podziwiać krajobrazy. Tutaj transfery busami to czysta przyjemność! Banff zimą to prawdziwa magia. Może wasz pobyt zbiegnie się akurat z festiwalem SnowDays?

FOTO: NATALIIA KVITOVSKA, UNSPLASH

Wasza zimowa przygoda mogłaby się rozpocząć w Calgary (zwane bramą do Gór Skalistych), na przykład na jedną czy dwie noce. Przejdźcie się po East Village, wejdźcie na Calgary Tower, skąd rozpościera się panoramiczny widok na zaśnieżone miasto i otaczające je Góry Skaliste. Hokej to kwintesencja kanadyjskich doświadczeń, które wprowadzą was w nastrój zimowej przygody. Jeśli macie szczęście i podczas pobytu akurat odbywa się mecz hokejowy, to macie szansę obejrzeć go na żywo.

FOTO: WIKIPEDIA FOTO: MAXIME DORE, UNSPLASH

Kanion Johnston

Jest to coroczne, trwające miesiąc, święto wszystkiego, co wiąże się z zimowym czasem! Rozpocznijcie zwiedzanie, ślizgając się na lodowisku w centrum miasta lub podziwiając rzeźby lodowe. Dla aktywnych idealne będzie chodzenie na rakietach śnieżnych po szlakach. A może przejażdżka saniami ciągniętymi przez konie wśród zaśnieżonego krajobrazu, albo kolejką Banff Gondola, która oferuje zapierające dech w piersiach widoki na miasto i otaczające szczyty z wierzchołka Sulphur Mountain! Nie przegapcie parku snowtubingowego na Mount Norquay, gdzie można zjeżdżać po specjalnym torze na dmuchanym kole! Po wszystkim możecie się odprężyć w Banff Upper Hot Springs, gdzie zanurzycie się w ciepłych, bogatych w minerały wodach, podziwiając zaśnieżony krajobraz. Dla entuzjastów narciarstwa doskonałą opcją jest 3-dniowy karnet na wyciągi w Banff i Lake Louise, który zapewnia dostęp do światowej klasy stoków i oczywiście niezapomnianych górskich widoków. Samo pisanie o Banff wprawia mnie w zimową ekscytację. Może wybiorę się tam na swoje 40. urodziny… hmm!

Sulphur Mountain

FOTO: PIXABAY

temat wydania

Niedaleko Banff znajduje się miasteczko o tej samej nazwie co jezioro – Lake Louise. Jest to bez wątpienia klejnot Gór Skalistych. Wybierzcie się na spokojny spacer wzdłuż zamarzniętych brzegów jeziora i podziwiajcie piękno otaczających szczytów. Tak jak nie mam w zwyczaju polecania hoteli, tak tutaj zdecydowanie odwiedziłabym wytworny pięciogwiazdkowy hotel Fairmont Chateau Lake Louise. Lake Louise jest znakomity na popołudniową herbatę czy lunch z widokiem na lodowy krajobraz. Słynie… z najpiękniejszego lodowiska na świecie! Wypożyczcie łyżwy i ślizgajcie się po zamarzniętej tafli właśnie tego jeziora otoczonego górami. Podobno to lodowisko jest oświetlone także wieczorem. Na narciarzy i snowboardzistów czeka tu 145 tras, z których najdłuższa ma ponad 8 km. Marzą wam się zamarznięte wodospady i lodowe jaskinie? Wybierzcie się do kanionu Johnston! Tutaj też możecie spróbować snowtubingu i wycieczek na rakietach śnieżnych z przewodnikiem.

FOTO: ALEC FAVALE, UNSPLASH

Lake Louise

FOTO: JACK BORNO, WIKIPEDIA

Columbia Icefields Skywalk

FOTO: SAND CRAIN, UNSPLASH

W Banff i Lake Louise można spokojnie spędzić tydzień i dłużej. Stąd możecie wrócić na lotnisko w Calgary albo wybrać się w podróż legendarnym szlakiem Icefields Parkway aż do Jasper, jedną z najpiękniejszych tras widokowych na świecie. Odpocznijcie w wygodnym busie, mijając lodowce i góry pokryte śniegiem. Wypatrujcie łosi!

Lodowiec Athabasca

W Jasper warto spędzić 3-4 noce. Stąd możecie się wybrać specjalnym pojazdem Ice Explorers na wielki lodowiec Athabasca. Nie przegapcie wizyty na Columbia Icefields Skywalk, przeszklonej ścieżce zawieszonej wysoko nad doliną Sunwapta. Możecie spędzić parę dni, eksplorując niezatłoczone stoki Marmot Basin, ośrodka narciarskiego znanego z szerokiego wyboru tras i przyjaznej atmosfery. Niezależnie od tego, czy jesteście doświadczonymi narciarzami, czy początkującymi, znajdziecie tu coś dla siebie. Dla odmiany spróbujcie zimowego spaceru lub odwiedźcie wąwóz Maligne, gdzie zamarznięte wodospady tworzą niezwykły

temat wydania

FOTO: GUAVILA, WIKIPEDIA

Sunwapta Falls

Park Narodowy Jasper

FOTO: BANFFJASPERCOLLECTION.COM

Czyż kanadyjskie Góry Skaliste nie kojarzą się z zimową baśniową krainą? Niezależnie od tego, czy szukacie ekscytujących aktywności na świeżym powietrzu, czy przytulnych chwil w malowniczych miejscach z pięknymi widokami na ośnieżone krajobrazy, ta podróż będzie jedyna w swoim rodzaju i na pewno długo będziecie ją wspominać. ■

FOTO: ZAC PORTER, UNSPLASH

krajobraz. I jeszcze mam coś dla was, czego nie wymieniłam! Park Narodowy Jasper to doskonałe miejsce na spacer z doświadczonym przewodnikiem, który pomoże wam dostrzec łosie, karibu i inne rodzime zwierzęta żyjące w śnieżnej krainie. Wieczorami rozgrzejcie się w jednym z przytulnych pubów w Jasper lub spróbujcie lokalnej kuchni w urokliwych restauracjach w mieście. Jasper to ostatnia okazja, żeby nasycić się zapierającymi dech w piersiach krajobrazami przed dotarciem do miasta Edmonton. Tutaj trzeba się pożegnać z kanadyjskimi Górami Skalistymi, udając się na lotnisko i w podróż powrotną.

Maligne Lake

z księgarskiej półki

NOWY JORK. 400 LAT W 2024 roku minęło równo 400 lat od założenia Wielkiego Jabłka. Z tej okazji pojawia się wiele jubileuszowych publikacji o słynnej amerykańskiej metropolii. Jedną z nich jest album z unikalnymi zdjęciami autorstwa Czesława Czaplińskiego, światowej sławy artysty fotografika i dziennikarza, mieszkającego w Nowym Jorku od 1979 roku. Przedstawia on swoją wizję tego miasta na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Opisy zdjęć są w językach polskim i angielskim. Oprawa miękka, format 21 x 29,7 cm, 132 s. Cena: 69,90 zł WYDAWNICTWO BERNARDINUM ksiegarnia.bernardinum.com.pl

INDIE. W MOIM HINDUSKIM DOMU Święte krowy, monumentalny Tadż Mahal, bogowie o wielu twarzach, ubóstwo slumsów kontrastujące z bogactwem i przepychem pałaców. Tak kojarzą się Indie, ale dla autorki są zupełnie inne. Aleksandra Zalewska od 2019 roku mieszka w Indiach i obala mity na temat tego kraju. Z wykształcenia magister arabistyki i islamistyki. Specjalistka do spraw komunikacji międzykulturowej, mówczyni TEDx. Od 2008 roku związana z branżą turystyczną. Swoją pasją do odkrywania kultur i religii dzieli się na blogu „Atelier Podróży” oraz w mediach społecznościowych. Uwielbia przybliżać to, co dalekie, i odkrywać to, co na pozór już odkryte. Indie stały się jej drugim domem dzięki mężowi, Indusowi. Oprawa miękka, format 14,5 x 20,5 cm, 352 s. Cena: 79,99 zł WYDAWNICTWO PASCAL pascal.pl

RZYM. MIASTO NAD MIASTAMI Ta książka to nie metodyczne przedstawienie najważniejszych, najczęściej odwiedzanych przez turystów rzymskich zabytków, lecz raczej zapis osobistych wędrówek autora po Wiecznym Mieście, w którym mieszka od ponad dziesięciu lat. Wędrówek – wydawałoby się – bez żadnego scenariusza, a jednak dających obraz Rzymu i, co ciekawe, jego współcześnie żyjących mieszkańców. To oni, parafrazując słowa autora, ciągle opowiadają mu miasto i tworzą w jego wyobraźni kolejne labirynty stolicy, bo przecież historyczne zabytki, pałace i domy to tylko dekoracje, które czasem się rozpadają. Książka ma charakter bardzo osobisty, autor nie opisuje w niej klasycznych i sztandarowych zabytków Rzymu, jak Koloseum czy bazylika Świętego Piotra, lecz to, co – jego zdaniem – jest warte obejrzenia: stadion sportowy, dawna Wioska Olimpijska, Narodowe Muzeum Sztuki XXI wieku Maxxi, kompleks sal koncertowych Auditorium Parco della Musica, nietypowa „galeria poezji” nad Tybrem, architektura z okresu faszyzmu, Regina Coeli, jedno z najstarszych i najcięższych więzień we Włoszech, lub w czym osobiście uczestniczył: interesujący spektakl teatralny podczas trzęsienia ziemi, święto zakonu kawalerów maltańskich. Innym niezwykle interesującym elementem jest staranność autora w wyszukiwaniu, gdzie to tylko możliwe, polskich akcentów. Oprawa miękka, format 16 x 22 cm, 376 s. Cena: 64,90 zł WYDAWNICTWO LUNA wydawnictwoluna.pl

ŚWIAT NA TALERZU

Kebab i nie tylko

Gastrowycieczka po Turcji TEKST MACIEJ MAJERCZAK ZDJĘCIA BARTŁOMIEJ KUCZER

Czy dzisiaj w Polsce, gdzie według szacunków codziennie zjada się nawet 5 mln kebabów, a rynek szacowany jest na 2,5 mld zł (jak podaje TNS OBOP), jest to prawdziwy bliskowschodni, oryginalny döner? Biorąc pod uwagę wolumen oraz popularność tego fast foodu, można by rzec, że kebab to nasza nowa narodowa potrawa.

a początku grudnia postanowiłem sprawdzić, jak wygląda prawdziwy kebab, i udałem się w kilkudniową podróż nad Bosfor, do Stambułu oraz do Gaziantepu, uważanego za kulinarną stolicę Turcji. Czym jest właściwie kebab? Kebab czy kebap? Döner czy şiş? A może adana, czy też cağ kebap? Jeżeli chodzi o „kebab” czy też „kebap”, to w gruncie rzeczy jest to jedno i to samo danie, a pisownia zależy od miejsca, w którym występuje. W Turcji zazwyczaj używa się pisowni „kebap”, zaś w innych krajach Bliskiego Wschodu – „kebab”. Jest jeszcze shoarma, np. w Egipcie czy Arabii Saudyjskiej, lecz tym razem skupimy się wyłącznie na Turcji. Kebap to – uogólniając – wszelkiego rodzaju mięso, które jest przyrządzane na wiele sposobów: obrotowy, wertykalny döner, najbardziej znany w Polsce, jego odpowiednik na horyzontalnej, obrotowej szpadzie, czyli cağ kebap, czy np. szaszłyki z grilla, które nazywamy şiş kebap, lub też adana kebap (mielony odpowiednik).

STAMBUŁ W Stambule skupiłem się głównie na dönerze, gdyż chciałem porównać go do naszych polskich kebabów. Zasadniczo, jeżeli chodzi o mięso, döner w Turcji jest złożony w 70-80% z wołowiny i odpowiednio w 20-30% z baraniny. W wielu przypadkach jedynym baranim mięsem jest tłuszcz, którym przekłada się co kilka warstw wołowinę. To właśnie ten barani tłuszcz podkręca smak kebabu, ale przede wszystkim sprawia, że mięso jest soczyste. Przygotowanie dönera polega na rozcięciu całych tusz mięsa na bardzo cienkie plastry, które są następnie marynowane od 24 godzin do nawet kilku dni. Sekretu marynaty oczywiście nikt mi nie zdradził, lecz głównymi składnikami są: sok z cebuli, sól, pieprz i jogurt. Następnie, po zakończeniu procesu marynowania, plastry mięsa są układane, nadziewane na szpadę i przekładane właśnie baranim tłuszczem (co 3-4 warstwy). Są też miejsca, w których zamiast całych warstw baraniego tłuszczu używało się po prostu bardziej tłustego mięsa.

ŚWIAT NA TALERZU

Döner podaje się na kilka sposobów. Porcja mięsa na kawałku cienkiego chleba lawasz, a do tego, na osobnych talerzach, cebula posypana sumakiem, suszone płatki chilli oraz grillowana papryczka chilli. Dodatkowo, gdy döner serwowany jest do stolika, podaje się do niego sałatkę z pomidora, sałaty, ogórka, skropioną winegretem z melasy z granatu i oliwy. Drugi sposób to mięso zawinięte w lawasz, już z dodatkami, lecz serwowanymi bardzo skromnie. Nad Bosforem to mięso odgrywa główną rolę, nie dodatki. Może też być mięso w chlebie pide, a raczej lokalnej bułce, także często bez dodatków. No i teraz pewnie pomyślicie, ale zaraz, bez sosów? W żadnej z tych wersji nie ma sosów! Zasadniczo sosów do mięsa w Turcji się nie podaje.

GAZIANTEP Gaziantep to pod względem wielkości piąte miasto Turcji, położone na południowy wschód od Stambułu, niedaleko granicy z Syrią. Powszechnie uważa się, że Antep, potocznie nazywane tak przez mieszkańców, jest kulinarną stolicą Turcji. To tutaj rosną pistacje, uważane za jedne z najlepszych na świecie, a co za tym idzie – Gaziantep ma najlepszą baklavę, jaką kiedykolwiek dane mi było zjeść.

Döner kebap to nie jest specjalność Antepu i wręcz jest rzadziej spotykany niż w Stambule. Dlatego tutaj skupiłem się przede wszystkim na mięsach grillowanych. Warto wspomnieć, że do specjalności tego regionu należą również słodkości, jak katmer, pistacjowy, słodki i chrupiący naleśnik, oraz baklava. Mięsa w Antepie z pewnością mogę zaliczyć do jednych z najlepszych, jakie miałem kiedykolwiek okazję kosztować. Również marynowane wcześniej, prawdopodobnie w podobnych mieszankach jak döner, ale z korzennymi przyprawami, są bardzo krótko grillowane nad rozżarzonymi kawałkami drewna. Jest klasyczny, barani şiş kebab, nadziewany na szpadę w małych kawałkach, mielona adana, a raczej siekana i mieszana z mnóstwem ziół i przypraw, a następnie także grillo-

wana, czy też wariacje wyżej wymienionych szaszłyków serwowane na paście z bakłażana i jogurcie z masłem (ali nazik kebap) albo np. na sosie pomidorowym i chlebie, także oblane palonym masłem. Do wybitnych wręcz przysmaków na pewno należy tutejsza baklava. Powszechnie uważa się, że Gaziantep to miejsce „narodzin” tego słodkiego, deserowego wypieku. Z racji masowo dostępnych pistacji, które rosną w całym regionie, baklava wręcz nimi opływa. Sprzedawców baklavy jest w mieście mnóstwo, na każdej ulicy można spotkać po kilka sklepów serwujących ten specjał i rzecz jasna herbatę, zawsze podawaną w małych, cienkich szklaneczkach. Zrobienie baklavy jest prawdziwym rzemiosłem i śmiem twierdzić, że to prawdopodobnie najtrudniejszy deser do zrobienia.

ŚWIAT NA TALERZU

Katmer to kolejna specjalność regionu, zazwyczaj jadana na śniadanie. Przygotowywana jest podobnie do baklavy, gdzie rozwałkowuje i rozciąga się ciasto na przezroczyste, cienkie, wręcz niewiarygodnie elastyczne płaty, obficie posypuje jasnozielonymi zmielonymi pistacjami i cukrem, dodaje kilka kleksów kajmaku, zawija i piecze w opalanym drewnem piecu. Warto nadmienić, że turecki kajmak to nie to samo co ten dostępny w puszce w polskich sklepach. Kajmak w Turcji to rodzaj treściwego, pełnotłustego kremu, który robi się z mleka i bawolego i śmietanki. Porównać to można do mascarpone o trochę mniej słodkim smaku. Czy dzisiaj w Polsce nasze kebaby można porównać do tych znad Bosforu? Częściowo tak, na pewno te w punktach zlokalizowanych obok siebie przy warszawskiej alei Jana Pawła, czy też legendarnym Efesie. Wprawdzie serwowane są nieco inaczej, np. z sosami, których w Turcji nie ma, ale my się do tych sosów po prostu przyzwyczailiśmy i je bardzo polubiliśmy. Lecz to tylko niewielki odsetek tych tysięcy, mizernych niestety, masowo robionych „mielonek”, jakie mamy nad Wisłą. Pocieszające jest to, że coraz częściej powstają kebaby „kraftowe” (jak ja nie lubię tego określenia)… a więc można powiedzieć, że widać światełko w tunelu. ■

POLECAMY W STAMBULE

POLECAMY W GAZIANTEP

Gdzie zjeść: 1. Bayramoğlu Döner Rüzgarlıbahçe, Cumhuriyet Cd. No: 2, 34805 Beykoz

Gdzie zjeść: 1. İmam Çağdaş Kebap ve Baklava Salonu Şekeroğlu, Uzun Çarşı, Hamdi Kutlar Cd. No: 49, 27010 Şahinbey

2. Karadeniz Döner Asim Usta Sinanpaşa, Köyiçi Cd No: 6, 34353 Beşiktaş

2. Beyoğlu Katmercim Tabakhane, Kozluca Mah, Caddesi No: 6,27400 Şahinbey/ Gaziantep 6, 27400 Şahinbey

3. Nato Lokantasi Kemankeş Karamustafa Paşa Mahallesi Necatibey Caddesi, Karanlık Fırın Sk. No: 4 Karaköy, 34425 Beyoğlu 4. Mahir Lokantasi Cumhuriyet, Tavukçu Feth Sokağı 28/B, 34380 Şişli Gdzie spać: Lokalist, Istanbul, a Tribute Portfolio Hotel Gümüşsuyu, Mete Cd. No: 28, 34437 Beyoğlu

3. Koçak Baklava Mücahitler, Abdulkadir Behçet Cd. No: 44, 27090 Şehitkamil 4. Kebapçı Halil Usta Mithatpaşa, Karşıyaka Mah Tekel Cad, Ocukoğlu Sk. No: 6, 27500 Şehitkamil Gdzie spać: Tuğcan Hotel Akyol, Atatürk Blv. No: 34, 27010 Şahinbey

Rozpoczął się okres wczesnej rezerwacji w Barut Hotels

F OR M

- TRA

Nie przegap korzystnych cen

Główny sponsor wykopalisk w starożytnym mieście Side

ZIELO

Hotel Lokalist – Stambuł TEKST BARTŁOMIEJ KUCZER

Podczas naszego pobytu w Stambule wybieramy hotel Lokalist, zachęceni jego wysokimi ocenami i obietnicą wyjątkowego klimatu. Od samego początku robi na nas pozytywne wrażenie, które towarzyszy nam przez cały czas. Hotel mieści się w sercu dzielnicy Beyoğlu, kilka minut spacerem od tętniącej życiem ulicy Istiklal. Lokalizacja okazuje się doskonała – świetnie skomunikowana z resztą miasta i jednocześnie zapewniająca spokój, którego potrzebujemy po dniu pełnym wrażeń. Okolica pełna jest klimatycznych kawiarni, restauracji i małych sklepików, które dodają miejscu autentyczności.

okój, w którym się zatrzymujemy, jest przestronny, czysty i urządzony z niezwykłym smakiem. Styl łączy nowoczesność z elementami tureckiego wzornictwa, co tworzy wyjątkowy klimat. Szczególnie podoba nam się widok z okna – możemy podziwiać zapierającą dech w piersiach panoramę cieśniny Bosfor. Wygodne łóżko, klimatyzacja, minibar, szybkie Wi-Fi – wszystko bez zarzutu. Łazienka jest nieskazitelnie czysta, a detale, takie jak ręcznie wykonane dodatki, umilają spędzony tu czas. Śniadania w hotelowej restauracji są prawdziwą ucztą. Możemy spróbować różnorodnych lokalnych składników i klasycznych europejskich dań. Obsługa w restauracji jest profesjonalna i miła, a atmosfera sprzyja relaksowi. Warto również wspomnieć o social barze zlokalizowanym tuż przy recepcji. Można tutaj napić się kawy w swobodnej atmosferze i porozmawiać z innymi gośćmi. Ogromnym plusem hotelu jest świetnie wyposażona siłownia czynna 7 dni w tygodniu 24 godziny na dobę. Personel hotelu zasługuje na szczególne wyróżnienie. Gdy zgłaszamy drobną usterkę w łazience, problem zostaje rozwiązany w mgnieniu oka. Obsługa chętnie

dzieli się również rekomendacjami dotyczącymi lokalnych atrakcji i miejsc wartych odwiedzenia. Cena za pobyt w hotelu okazuje się wyjątkowo atrakcyjna, biorąc pod uwagę jego lokalizację i wysoki standard. W cenę wliczone jest śniadanie oraz dostęp do wszystkich udogodnień. Lokalist możemy polecić każdemu, kto szuka przytulnego i klimatycznego miejsca w Stambule, niezależnie od tego, czy podróżuje w celach turystycznych, czy biznesowych. Chętnie wrócimy tu podczas kolejnej wizyty w Stambule i z pełnym przekonaniem wystawiamy ocenę 9/10. ■

ZDJĘCIA: LOKALIST HOTEL ISTANBUL

PRZEWODNIK HOTELOWY

ZIMOWY CHILL W SŁOŃCU ANTALYI Zima 2024/25 połączenia z Warszawy i Katowic do Antalyi w każdą środę i sobotę.

PRZEWODNIK HOTELOWY

Hotel Tuğcan – Gaziantep

Hotel Tuğcan, zlokalizowany w sercu malowniczego miasta Gaziantep w Turcji, to obiekt, który zasługuje na uwagę zarówno turystów, jak i osób podróżujących służbowo. Połączenie nowoczesnych udogodnień z lokalnym kolorytem czyni go jednym z najbardziej prestiżowych hoteli w regionie. Wyjątkowy standard obsługi oraz szeroka gama udogodnień sprawiają, że pobyt tutaj staje się niezapomnianym doświadczeniem.

uż od pierwszych chwil po przekroczeniu progu hotelu uwagę przykuwa przestronny i elegancki hol. Jasne oświetlenie, stylowe meble i nowoczesne detale architektoniczne tworzą atmosferę luksusu i komfortu. Obsługa recepcji zapewnia szybkie i profesjonalne zameldowanie, a uśmiechnięty personel dba o spełnienie wszelkich oczekiwań. Wrażenie przestronności i otwartości towarzyszy w całym obiekcie, co sprzyja odpoczynkowi po intensywnym dniu zwiedzania lub pracy. Jednym z największych atutów hotelu jest doskonale zaprojektowana strefa relaksu. Kryty basen, dostępny przez cały rok, oferuje idealne warunki do aktywnego wypoczynku lub odprężenia po całym dniu. Nowoczesne zaplecze obejmuje także różnorodne sauny, w tym saunę suchą i parową. Wysoki standard czystości i dbałość o szczegóły sprawiają, że korzystanie z tych udogodnień jest niezwykle przyjemne. Wyjątkową atrakcją hotelu jest restauracja zlokalizowana na dachu budynku, oferująca nie tylko wykwintne dania, ale także zapierające dech w piersiach widoki na panoramę miasta Gaziantep. Menu restauracji łączy w sobie elementy tradycyjnej kuchni tureckiej z nowoczesnymi akcentami kulinarnymi. Specjalności szefa kuchni, takie jak lokalne przysmaki z pistacjami, są prawdziwą ucztą dla podniebienia. Elegancki wystrój

i profesjonalna obsługa sprawiają, że to idealne miejsce na romantyczną kolację, spotkanie biznesowe czy niezobowiązujące spotkanie towarzyskie. Hotel oferuje szeroką gamę pokoi, od standardowych po luksusowe apartamenty. Wszystkie pomieszczenia są przestronne, nowocześnie urządzone i wyposażone w najnowsze technologie. Łazienki, wykończone w wysokim standardzie i nieskazitelnie czyste, zapewniają komfort oraz prywatność. Tuğcan łączy w sobie nowoczesność, luksus i turecką gościnność. Bez względu na cel podróży zapewnia komfortowy pobyt w atmosferze elegancji i spokoju. Polecamy to miejsce wszystkim, którzy pragną poznać piękno Gaziantep, korzystając jednocześnie z najwyższego standardu usług hotelowych. ■

ZDJĘCIA: HOTEL TUĞCAN

TEKST BARTŁOMIEJ KUCZER

DOOKOŁA ŚWIATA

Podróżnicze inspiracje 2025 Rok 2025 z pewnością dostarczy wielu niezapomnianych podróżniczych wrażeń. Przedstawiamy dziesięć propozycji, które naszym zdaniem warto rozważyć w nadchodzących miesiącach jako pomysły na krótsze lub dłuższe urlopy w dalekich od banału miejscach.

FOTO: PIXABAY

Ho Chi Minh

FOTO: CHMEE2, WIKIPEDIA

Szkocja – wyspa Lewis

HO CHI MINH Największe miasto Wietnamu to tętniąca życiem metropolia, gdzie dawna francuska architektura kolonialna styka się z nowoczesnymi drapaczami chmur. Pełne życia ulice miasta wypełnione są motorami przemykającymi obok gwarnych targów i stoisk z ulicznym jedzeniem. Nigdzie indziej klasyki wietnamskiej kuchni, takie jak zupa pho i kanapki bánh mì, nie smakują tak znakomicie. Podczas wizyty w mieście nie można jednak przegapić zabytków, które pozwalają zanurzyć się w bogatej historii kraju. W mieście powstało też w ostatnim czasie wiele nowych przestrzeni kulturalnych. To dynamicznie rozwijające się miasto jest obowiązkowym punktem na mapie miejskich eksploratorów.

SZKOCJA

GRENLANDIA Kraina skuta lodem i położona w większości za północnym kołem podbiegunowym – to nadal miejsce trudno dostępne, ale otwarcie nowego międzynarodowego lotniska w stołecznym Nuuk oraz inauguracja bezpośrednich połączeń z Ameryką Północną ułatwiają dotarcie na największą wyspę świata. Na miejscu czeka wiele atrakcji, choćby podziwianie ogromnych gór lodowych w fiordzie Ilulissat czy zwiedzanie ośrodka kultury Inuitów w Kulusuk.

FOTO: PIXABAY

Tutaj można odnaleźć malownicze wrzosowiska, ruiny zamków i warowni, legendy o potworach i wciąż żywe opowieści o szkockich klanach. Archipelag wysp

o nazwie Hebrydy Zewnętrzne to efektowne krajobrazy i celtyckie dziedzictwo. Można je poznać dzięki Hebridean Way. Ten blisko 320-kilometrowy szlak pieszy i rowerowy łączy 10 wysp i mija srebrzyste plaże, destylarnie whisky, dzikie, pełne kwiatów łąki machair czy zabytki neolityczne, na czele z kręgiem megalitów w Calanais sprzed 5 tys. lat. Wielkim świętem języka i muzyki gaelickiej jest zaś lipcowy Hebridean Celtic Festival w Stornoway na wyspie Lewis.

Grenlandia

Po spowodowanej pandemią czteroletniej przerwie luksusowy pociąg Eastern & Oriental Express w 2024 roku powrócił na tory – po gruntownym liftingu. Wśród piętnastu wagonów, wykończonych drewnem czereśniowym i malezyjskim jedwabiem, jest nawet jeden z odkrytym tarasem do podziwiania widoków. Pociąg kursuje na dwóch trasach z Singapuru – pokonanie każdej z nich trwa trzy doby. Jedną z atrakcji jest wycieczka „Dzika Malezja”, obejmująca wizytę w Parku Narodowym Taman Negara, gdzie pasażerowie mogą poznać krytycznie zagrożone wyginięciem tygrysy malajskie i wziąć udział w warsztatach fotografii przyrodniczej.

WULKAN FUEGO Znajduje się w Gwatemali i jest jednym z najbardziej aktywnych tego typu obiektów na świecie. Z wierzchołka sąsiedniego Acatenango można podziwiać widoki spektakularnych erupcji. Szlak mozolnej wspinaczki prowadzi przez plantacje kawy i mgliste lasy porastające zbocza góry. Na miejscu dostępne są też jedno- lub dwudniowe wyprawy na szczyt z kolonialnego miasta Antigua – pełnego brukowanych ulic, urokliwych placów oraz wpisanego na listę UNESCO.

FOTO: RODRIGO CORONADO

STYLOWA PODRÓŻ KOLEJĄ

FOTO: LUDOVIC BALAY / BELMOND MANAGEMENT LIMITED

FOTO: IAN LLOYD / BELMOND MANAGEMENT LIMITED

DOOKOŁA ŚWIATA

Velo Baltica to zachodniopomorska część dwóch międzynarodowych tras rowerowych EuroVelo 10 i EuroVelo13. Jest to jedna z najdłuższych oznakowanych tras rowerowych w Polsce, mierząca ok. 540 km. Rozpoczyna się w Świnoujściu, a kończy w Elblągu i w większości prowadzi blisko morza. Czasem biegnie nawet jego brzegiem. Po drodze mija Kołobrzeg, Darłowo, Ustkę, Łebę, Puck oraz Trójmiasto. Niewątpliwym atutem trasy jest możliwość nieustannego cieszenia się nadbałtyckimi plażami, zwłaszcza tymi odludnymi, które są dostępne niemal wyłącznie dla rowerzystów. Trasa wyróżnia się także dobrym zapleczem usługowym. Różnorodne opcje noclegowe, liczne restauracje, serwisy rowerowe oraz bliskość stacji kolejowych sprawiają, że podróż na siodełku jednośladu staje się prawdziwą przyjemnością.

FOTO: MOS810, WIKIPEDIA

WYBRZEŻE BAŁTYKU Z PERSPEKTYWY CYKLISTY

GRUZJA Batumi, trzecie co do wielkości miasto kraju i stolica autonomicznej republiki Adżarii położone w południowo-zachodniej części Gruzji jest jednym z najbardziej znanych wakacyjnych kurortów gruzińskich. Jednak to miejsce ma do zaoferowania znacznie więcej. Jest pełne kontrastów: z jednej strony pretenduje do miana gruzińskiego Las Vegas, a z drugiej jest symbolem socjalistycznego bloku wschodniego. Będąc w Batumi na wakacjach czy na krótkiej wycieczce, obowiązkowo trzeba wybrać się do starej części miasta, gdzie można zobaczyć wille z początku XX wieku. Turyści powinni odwiedzić plac Piazza, przypominający włoskie pałace. Ma 5700 m2 powierzchni i jest symbolem miasta. Do Batumi można jechać przez cały rok. Panuje tu subtropikalny klimat, który powoduje, że najniższe temperatury występujące w styczniu oscylują wokół granicy 6-10 stopni Celsjusza. Latem temperatura powietrza nie przekracza raczej 24 stopni.

FOTO: VISIT BATUMI

Batumi

FOTO: ALI LAJAMI, WIKIPEDIA

FOTO: PIXABAY

Rijad

Hegra

ARABIA SAUDYJSKA

FOTO: VISIT BATUMI

Batumi

FOTO: HAIDAN, UNSPLASH

W dzisiejszych czasach rzadko ma się okazję być nowym, nieznanym kierunkiem podróży, gdyż jeździmy praktycznie wszędzie. Arabia Saudyjska jest jednak takim wyjątkowym przypadkiem, ponieważ do września 2019 roku kraj ten w ogóle nie wydawał wiz turystycznych. Obecnie królestwo otwiera się na świat, a dzięki licznym planowanym megaprojektom wkrótce zepchnie w cień swoich arabskich sąsiadów. Najważniejsze atrakcje podróży obejmują starożytne skalne miasto Hegra w Al-Ula i dziewicze rafy koralowe w Morzu Czerwonym. Zakwaterowanie jest dostępne we wszystkich przedziałach cenowych – od prostych namiotów safari po zapierające dech w piersiach luksusowe kurorty międzynarodowych sieci z prywatnymi basenami lub bungalowami nad wodą.

Mekka

UZBEKISTAN Ten niezadeptany jeszcze przez masową turystykę kraj to prawdziwa perła. Przez jego terytorium wiódł legendarny Jedwabny Szlak. Zrodziła się tam niezwykle bogata i złożona kultura. Odkryjemy tu tajemniczy świat Wschodu, a w nim: pustynne szlaki, którymi przez wieki ciągnęły karawany oraz wspaniałe miasta, jak Buchara, Samarkanda czy Taszkent. Warto zwiedzić miasteczko Chiwa, które do dziś jest symbolem wielkości Jedwabnego Szlaku. Uzbekistan to również tysiącletnie meczety, klejnoty pochodzące z haremów oraz piękne mozaiki. Miłośnicy historii będą mogli prześledzić pozostałe ślady królestw Aleksandra Wielkiego, Czyngis-chana i Timura Lenka. Do tego odwiedziny na lokalnych targach, między koszami z przyprawami i orientalnymi dywanami.

SULAWESI

FOTO: PIXABAY

DOOKOŁA ŚWIATA

FOTO: AXP PHOTOGRAPHY, UNSPLASH

Z dala od turystycznych hotspotów, takich jak Bali, Sulawesi jest prawdziwym klejnotem wyspiarskim. Należący do Indonezji region między Borneo a Molukami oferuje piękne plaże, możliwość trekkingu przez gęstą i dziewiczą dżunglę oraz niesamowity podwodny świat. Nurkowie szczególnie cenią sobie północną część wyspy – Bunaken i cieśninę Lembeh. W regionie Tana Toraja na zachodzie do dziś odbywają się fascynujące rytuały pogrzebowe. Ci, którzy szukają idyllicznych rajskich krajobrazów na wyspach, nie powinni przegapić Wysp Togian. Ukrytym klejnotem jest region Banggai, który jest szczególnie znany z jeziora Paisu Pok o zjawiskowym kolorze wody. ■

Sulawesi

FOTO: MICAH YOUNG, UNSPLASH

FOTO: KONDEPHY, WIKIPEDIA

Opracowanie: Renata Nawrocka

COSMIC BLUE Idealny upominek carandache.com

PRZEWODNIK HOTELOWY

Prawie jak w igloo TEKST ROBERT NIENACKI

Interesujące hotele w niebanalnej scenerii można znaleźć w wielu rejonach świata, ale tylko nieliczne wyróżniają się naprawdę oryginalnym wyglądem. Jedną z takich hotelowych ciekawostek jest położony w Szwajcarii hotel Whitepod.

Z pewnej odległości kompleks hotelowy przypomina zbiór ogromnych... piłek do golfa lub igloo. Domki/kapsuły to rodzaj namiotów, ale w wersji high-tech. Owe „kapsuły” (to określenie chyba najlepiej oddaje nietypowy charakter budowli) umieszczono na drewnianych platformach na wysokości 1400 m n.p.m. Z wielkich okien roztaczają się wspaniałe i niczym nieprzysłonięte widoki na Alpy oraz Jezioro Genewskie. Trzeba przyznać, że hotel zlokalizowany w kantonie Valais (ok. 1 godziny jazdy z Lozanny i ok. 1,5 godziny z lotniska w Genewie) w udany sposób łączy komfort i ekologię. Namioty zwane podami zapewniają wszystko, co niezbędne do wypoczynku w scenerii szwajcarskich Alp. Na terenie kompleksu znajduje się recepcja, bar, w którym można się ogrzać po zimowych szaleństwach, restauracja, strefa wellness. Do ośrodka należą dwa prywatne wyciągi i 7 km tras narciarskich. Dla bardziej wymagających narciarzy w odległości 30 km znajduje się 400 km tras o różnym stopniu trudności. Oprócz jazdy na nartach można wypróbować przejażdżki na snowscootach, psimi zaprzęgami czy spacerów w rakietach śnieżnych. W sezonie letnim miejsce zamienia się w raj dla paralotniarzy.

PRZEWODNIK HOTELOWY

ZDJĘCIA: HOTEL WHITEPOD

Wnętrza podów urządzono w nowoczesnym stylu, z akcentami lokalnej kultury i tradycji. Budowle (w każdej może mieszkać od 2 do 4 osób) zostały wyposażone w łóżka typu king, łazienki z toaletą i prysznicem, piece na drewno, niewielkie, ale funkcjonalne kuchnie, krzesła i stoły oraz tarasy. Dzięki temu są komfortowe jak pokoje w konwencjonalnym hotelu, a do tego posiadają zapierający dech w piersiach widok na Alpy, które można podziwiać z tarasu. „Namiotowy” charakter podów sprawia, że podczas śnieżnych zimowych wieczorów ciepłe i nastrojowo oświetlone wnętrza robią się naprawdę przytulne. ■

COSMIC BLUE COSMIC BLUE Idealny upominek Idealny upominek Dystrybutor w Polsce:

carandache.com

PBS Connect Polska Sp. z o.o. www.pbspolska.eu

NA RYNKU

NA STOKU W DOBRYM STYLU!

Skarpety narciarskie dla doroslych SIDAS Ski z welny merynosowej. Umiarkowany naciąg i grubość pozwalają na dopasowanie do stóp bez uszczerbku dla dopasowania buta narciarskiego. Cena: 139,99 zł decathlon.pl

Męska kurtka narciarska puchowa Alpine Pro Ferer idealnie sprawdzi się zarówno podczas jazdy na nartach, jak i podczas górskich wypraw w chłodne dni. Cena: 1399 zł alpinepro.pl

Bezramkowe gogle Radium Pro Sigma Photochromic to połączenie wyśmienitej wentylacji oraz poprawiającej kontrast widzenia kolorów i automatycznie dopasowującej się do warunków świetlnych szybki z powłoką Anti Fog+. Cena: 900 zł salomon.com

Damska kurtka narciarska Alpine Pro Malefa to wygodna i doskonale dopasowana kurtka dla aktywnych kobiet. Model będzie niezastąpiony zarówno na nartach, desce, jak i podczas zimowego górskiego trekkingu. Cena: 559 zł alpinepro.pl Kominiarka narciarska to dodatek, który dzięki swoim właściwościom termicznym stanowi doskonały wybór jako warstwa docieplająca. Cena: 49,99 zł 4f.com.pl

Damskie buty zimowe ocieplane Alpine Pro Kolata to doskonały wybór dla kobiet, które pragną połączyć styl z funkcjonalnością. Świetnie sprawdzą się zarówno w miejskich warunkach, jak i podczas krótkich wypadów w teren czy po nartach. Cena: 399 zł alpinepro.pl

Timberland and

TRAVEL & POLSKA

k l y t e i n POLSKA

NA WEEKEND

Miejsca bardzo znane oraz te odwiedzane nieco rzadziej. Urokliwe zakątki wtopione w górskie, nadmorskie, czy po prostu sielskie krajobrazy. Wielkomiejskie atrakcje i urocze małe miasteczka. To właśnie w Polsce o każdej porze roku każdy znajdzie coś dla siebie. Mamy do dyspozycji wspaniałe góry, niesamowite jeziora i rzeki, stare zamki, warownie, dworki i ruiny, jaskinie, liczne parki narodowe i krajobrazowe. Nasz kraj stwarza niemal nieograniczone możliwości do zwiedzania i do wypoczynku. Wciąż powstają nowatorskie i przyjazne turystom miejsca, obiekty i wydarzenia, które gwarantują wysoką jakość i możliwość doznania wielu niezapomnianych wrażeń. W połączeniu z pięknymi tradycjami oraz gościnnością Polska jest wręcz idealnym miejscem do podróżowania i spędzania wolnego czasu, bo atrakcji jest tu bez liku!

FOTO: YEVHENII DUBROVSKYI, UNSPLASH

Tatrzański Park Narodowy

Dom prefabrykowany Optimo od 99.000 zł w wersji DIY Zbuduj sam, od 135.000 zł netto z montażem

Twój dom za 99.000 zł

W ostatnich latach Polska wyrosła na potentata, jeśli chodzi o modułowe budownictwo szkieletowe i drewnianą prefabrykację. Rynek się zmienia, a producenci stale poszerzają ofertę, idąc za tymi zmianami. Jedną z takich nowości jest możliwość zakupu działki od partnera Castor (działki budowlane o odpowiednich parametrach pod budownictwo rekreacyjne czy mieszkalne), a następnie zamówienie tam domu prefabrykowanego, który stanie w kilka dni. Klient otrzymuje więc „gotowiec inwestycyjny” przy niedużym wysiłku ze swojej strony. Inną taką nowością wprowadzoną przez Castor w 2024 r. są domy do samodzielnego montażu. Tu z kolei można złożyć dom samodzielnie, oszczędzając nawet kilkadziesiąt proc. ceny budowy domu. – Inwestor może postawić dom prefabrykowany w górach, w lesie czy na odludziu w dowolnym momencie. Nie jest skrępowany terminami. – wyjaśnia Krzysztof Rydziński z Castor Domy Drewniane. Dom prefabrykowany Optimo DIY Zbuduj Sam to dom o pow. zabudowy 33 m2 z dużym tarasem dostępny w wariancie rekreacyjnym i mieszkalnym. Ten drugi spełnia normy WT2021, więc może być realną alternatywą dla tradycyjnego budownictwa. Cena za stan deweloperski zaczyna się od 99 tys. zł netto.

Więcej informacji: www.castor.net.pl e-mail: castor@castor.net.pl tel 661 95 95 95

Zimowy relaks w luksusowym SPA

Pośród natury zanurzonej w zimowym śnie i okrytej białym puchem, znajdziesz miejsca pełne ciepła wypełnione niezwykłą atmosferą. W luksusowych Hotelach SPA Dr Irena Eris spędzicie wyjątkowe chwile. Mazurskie ferie z... nartami Co robić zimą, gdy nie jesteśmy miłośnikami narciarstwa zjazdowego? Ciekawą alternatywą dla zatłoczonych górskich stoków są mazurskie wzniesienia Wzgórz Dylewskich. Panujący tu mikroklimat sprawia, iż zimowe miesiące są równie śnieżne jak na południu Polski, a krajobraz o tej porze roku potrafi być bardziej malowniczy. Mazurskie leśne szlaki i okoliczne pagórki są znakomitą okazją do spróbowania sił... w narciarstwie biegowym. To, obok rakiet śnieżnych, sanek czy jazdy konnej, jedna z wielu atrakcji na świeżym powietrzu, jakie proponuje pięciogwiazdkowy Hotel SPA Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie wraz z kompleksem 14 Siedlisk. Okazją do wspaniałego wypoczynku w tym czasie może być specjalny pakiet zimowy Ferie na Mazurach. Okoliczne lasy i morenowe wzniesienia, zapewnią wyjątkowe doświadczenia. Komfortowe wnętrza hotelu pozwolą gościom rozkoszować się tutejszą pełną swobody aurą oraz przygotowanymi atrakcjami. A co można robić? Wszystko lub... po prostu tylko się relaksować. Program animacji dla dzieci wypełni każdy dzień dobrą zabawą i zajęciami rozwijającymi umiejętności twórcze. Na atrakcje mogą liczyć także dorośli, wybierając coś dla siebie z bogatej oferty zajęć poprawiających kondycję. A tym, którzy potrzebują przejścia w tryb slow, hotel poleca Centrum SPA z basenami, kompleksem saun, jacuzzi i studio cardio. Także miłośnicy idei wellness będą usatysfakcjonowani długą listą zabiegów pielęgnacyjnych firmowanych marką Dr Irena Eris, high-tech oraz masaży wzbogacanych o aromaterapię, dzięki którym doświadczą głębokiego odprężenia oraz zadbają o piękno i zdrowie ciała. Dla miłośników białego szaleństwa Zapaleni narciarze i snowboardziści mogą skorzystać z propozycji dwóch pozostałych Hoteli SPA Dr Irena Eris - Polanica Zdrój i Krynica Zdrój 12+, które przygotowały pakiet SKI & SPA. Połączenie miłości do białego szaleństwa z relaksem w Kosmetycznym Instytucie sprawi, że każda spędzona tu chwila będzie źródłem przyjemności. A wieczorne z seanse saunowe z sauna mistrzem, aromaterapią i specjalnymi przekąskami odkryją przed gośćmi nowe niezapomniane doznania. Ucztą dla ducha i ciała będzie też wizyta w wybranej hotelowej restauracji, gdzie każdy posiłek jest celebracją smaków – zarówno dań klasycznych, jak i wegetariańskich - dopełnionych listą wybornych win. Spędzony niespiesznie czas podczas wykwintnej kolacji z daniami a la carte lub celebrowanie wieczoru w drugiej hotelowej restauracji typu fine dining, nabierze nowego i wyjątkowego znaczenia.

Hotel z ofertą dla dorosłych Na tle hoteli z ofertą wypoczynkową w sezonie zimowym z pewnością wyróżnia się Hotel SPA Dr Irena Eris Krynica Zdrój 12+. To jedyny w grupie SPA Dr Irena Eris hotel z ofertą dla gości powyżej dwunastu lat. Jest to nie tylko jest świetnie położony obiekt, zaledwie kilkaset metrów od największej stacji narciarskiej w Beskidach – na Jaworzynie Krynickiej z nowymi trasami narciarskimi, ale zapewnia także idealny spokój i ciszę, która stanowi kwintesencję każdego udanego wypoczynku. Komfortowo wyposażone pokoje (m.in. w serwis kawowy, szlafroki i miękkie kapcie, mini kosmetyki do ciała, zaciemniające zasłony i wygodne łóżka) oraz bogaty program animacji wypełniony zajęciami sportowymi (w tym dla młodzieży), warsztatami tematycznymi, są odpowiedzią na potrzeby dorosłych gości hotelowych. Wolnej chwili mogą również korzystać z atrakcji jakie zapewnia Klub Rebus i Bar Przy Kominku. A bajkowy widok z okien pokoi, restauracji i basenu zachwyci każdego, kto tu zawita. Polanickie uzdrowisko i narty w Zieleńcu A co wyjątkowego ma w sobie polanicki Hotel SPA Dr Irena Eris? Już na wjeździe do bogatego w tradycję uzdrowiska, z odrestaurowanymi, zabytkowymi willami przedwojennymi oraz imponującym Parkiem Zdrojowym i Pijalnią Wód, czuje się niesamowitą aurę miejsca. Położony nieopodal centrum hotel idealnie wpisuje się w klimat historycznego kurortu, a spędzony tu czas płynie znacznie wolniej. Lecz Hotel SPA zapewnia również zimowe atrakcje. Do położonej niedaleko stacji narciarskiej w Zieleńcu goście są dowożeni ski busem. A po całym dniu białego szaleństwa, bezcenną przyjemnością jest spędzenie chwil relaksu w hotelowym Centrum SPA oraz podczas nastrojowej kolacji z daniami serwowanymi a la carte. Swoje miejsce w hotelu odnajdą również najmłodsi goście, gdzie w sali zabaw ciekawie spędzą czas na różnego rodzaju zajęciach i animacjach. A dla młodzieży dostępna jest sala multimedialna z PlayStation, planszówkami i piłkarzykami. W pędzącej codzienności, taki spowalniacz czasu, wyciszasz emocji i dawca radości, jak ten właśnie hotel, jest na wagę złota.

DrIrenaErisSPA.com

rozmaitości

Ciekawostki ze świata Zmiany klimatu to bardzo złożony problem, który pogłębia się z roku na rok. Oprócz rosnących temperatur, topniejących lodowców i częstszych niepokojących zjawisk pogodowych naukowcy zauważają, że w ciągu ostatnich 30 lat aż 77,6% powierzchni lądów na Ziemi wyschło. Jeśli ten trend się utrzyma, do końca XXI wieku dotknie on 5 miliardów ludzi. Wzrost powierzchni suchych terenów, odpowiadający wielkości Indii, prowadzi do degradacji gleb, spadku zasobów wód gruntowych i znikania ekosystemów. Proces ten jest nieodwracalny. Coraz wyższe temperatury przyspieszają parowanie wody, co potęguje efekt cieplarniany. To zjawisko stanowi poważne zagrożenie dla rolnictwa i jakości życia na całym świecie. Raport ONZ wskazuje, że problem dotyczy już 40% terenów rolnych i ponad 2 miliardów ludzi. Teoretycznie powstrzymanie tego trendu jest możliwe, ale wymagałoby to odpowiedniego podejścia rządów na całym świecie do zmian klimatycznych. Jedynym ratunkiem jest drastyczne obniżenie emisji dwutlenku węgla, czego wiele krajów nie przyjmuje do wiadomości..

FOTO: METTE KOSTNER, UNSPLASH

CHODZI O TO, ŻEBY CHODZIĆ

Chociaż popularne jest zalecenie wykonywania 10 tysięcy kroków dziennie dla zdrowia, nie uwzględnia ono różnorodności ludzkich stylów życia. Siedzący tryb życia zwiększa ryzyko chorób serca, raka, cukrzycy oraz przedwczesnej śmierci, a codzienne spacery mogą to ryzyko zmniejszyć. Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Sydney na 72 tys. osób wykazało, że każde dodatkowe kroki do około 10 tys. dziennie zmniejszają ryzyko zgonu i chorób układu krążenia, niezależnie od czasu spędzonego w pozycji siedzącej. To pierwsze badanie, które obiektywnie zmierzyło, czy codzienne kroki mogą zrównoważyć skutki siedzącego trybu życia. Uczeni obliczyli, że optymalna liczba kroków dziennie, aby przeciwdziałać długiemu siedzącemu trybowi życia, wynosiła od 9 do 10 tys. kroków dziennie, co zmniejszało ryzyko śmiertelności o 39 proc., a ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych o 21 proc. W obu przypadkach 50 proc. korzyści osiągnięto przy liczbie 4000-4500 kroków dziennie, co można przyjąć za absolutne minimum, pozwalające zadbać o własne zdrowie.

FOTO: CLARK WILSON, UNSPLASH

ZIEMIA STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ SUCHA

7 grudnia 2024 roku planetoida 2024 XS2, o wielkości samochodu, zbliżyła się do Ziemi na odległość 196 000 km, co stanowi połowę odległości do Księżyca. Obiekt o średnicy około 4,6 metra nie stanowił zagrożenia, ponieważ w przypadku wejścia w atmosferę po prostu spaliłby się. Został zauważony w marcu 2024 roku i należy do grupy tzw. planetoid Apollo, które regularnie przecinają orbitę Ziemi. Dla porównania planetoida, która weszła w atmosferę naszej planety nad Czelabińskiem w 2013 roku, miała średnicę rzędu 20 metrów. Fala uderzeniowa wywołana jej eksplozją w atmosferze wybiła okna w całym mieście. Warto dodać, że przed przelotem planetoidy 2024 XS2, w pobliżu Ziemi, to znaczy w odległości 2,2 mln km, przemknęła także bezszelestnie znacznie większa planetoida 2020 XR, której rozmiary szacuje się na 300 metrów. Mogłoby się wydawać, że doszło do jakiegoś nietypowego zagęszczenia interakcji tego typu w ciągu jednego tygodnia. Tymczasem astronomowie bezustannie monitorują ponad 30 tysięcy (!) planetoid, które na swojej drodze wokół Słońca zbliżają się regularnie do Ziemi. Wśród nich jest ponad 2,3 tys. planetoid potencjalnie niebezpiecznych, czyli takich o rozmiarach powyżej 140 metrów i zbliżających się do nas na mniej niż 7,5 mln km.

NIEZNISZCZALNE OPONY ROWEROWE Holenderska firma Supreme Dutch opracowała rewolucyjne opony rowerowe, które nigdy się nie przebijają, nie wymagają napraw i zachowują kształt nawet po tysiącach kilometrów. Wykonane z wytrzymałej pianki termoplastycznej, eliminują problemy z przebiciami, a ich struktura zapewnia elastyczność i stabilność. Opony te są także bardziej ekologiczne od tradycyjnych, ponieważ są trwałe i wymagają mniej wymian, co zmniejsza odpady. Dostępne w rozmiarach od 20 do 28 cali, pasują do różnych rowerów miejskich i hulajnóg elektrycznych. Jeśli opony rzeczywiście trafią do masowej produkcji i na rynek, może to oznaczać koniec ciągłych napraw dętek i niepotrzebnych wydatków. ■ Opracowanie: Renata Nawrocka

FOTO: GREG ROSENKE, UNSPLASH

GRAFIKA: PIXABAY

KOSMICZNA „KRUSZYNA” PRZELECIAŁA OBOK ZIEMI

PODRÓŻE Z PASJĄ

Czechy: ścieżki w koronach drzew Nie tylko punkty widokowe TEKST I ZDJĘCIA DAWID BIAŁOWĄS

Ścieżki w koronach drzew, choć z roku na rok zyskują na popularności, to w Europie Środkowej są wciąż całkiem nową formą podziwiania okolicy. Zwykle budowane w atrakcyjnym widokowo punkcie, mogą stanowić atrakcję nie tylko dla całej rodziny, ale przede wszystkim dla osób niepełnosprawnych, dzięki wysokiej dostępności i szeregowi technicznych udogodnień. W polskich górach w ostatnich latach powstały dwa takie obiekty – w Krynicy Górskiej i w Świeradowie-Zdroju. Mniejsze, działające na podobnej zasadzie, znajdziemy również w innych regionach, choćby na Kaszubach czy Mazowszu. My jednak udamy się do naszych południowych sąsiadów i odwiedzimy trzy górskie ścieżki w koronach drzew zasługujące na uwagę. Dwie z nich znajdują się tuż za granicą – w czeskiej części Karkonoszy i Sudetach Wschodnich, a trzecia, nieco bardziej oddalona, nad jeziorem Lipno – czyli u brzegu tzw. czeskiego morza. Nie ma na co czekać, ruszamy w drogę do Czech!

Dolna Morawa

PODRÓŻE Z PASJĄ

Jańskie Łaźnie

rzyznam, że jeszcze kilka lat temu nie miałem zbyt dobrej opinii o tego typu atrakcjach – kojarzyły mi się raczej z leniwą alternatywą wobec wędrowania po górskich szlakach. Masywne obiekty zdawały się mocno ingerować w krajobraz i być synonimem pójścia na łatwiznę – jaki jest sens płacić za wejście na „ścieżkę” tylko po to, by zobaczyć widok na okolicę? Przecież obok są wysokie pasma, szczyty – z nich na pewno widok będzie atrakcyjniejszy – tak myślałem. Jednak ciekawość zwyciężyła – na pierwszą ścieżkę wszedłem za granicą – podczas rowerowej wyprawy przez czeską część Karkonoszy. Co prawda namówiła mnie żona, która zwykle wyszukuje alternatywnych atrakcji wobec moich zapędów zdobywania kolejnych gór na rowerze, więc uległem, początkowo z niechęcią. Okazało się, że pierwsza ścieżka w koronach drzew spodobała mi się na tyle, że parę dni później już wchodziliśmy na następną! Szybko zmieniłem zdanie przede wszystkim dzięki temu, że odwiedzone przez nas obiek-

ty niosły za sobą także walory edukacyjne, pozwalające na szersze poznanie i zrozumienie otaczającej flory i fauny. Ale… po kolei. Kompleksowe obiekty z prawdziwego zdarzenia stoją obecnie w pięciu miejscach Republiki Czeskiej i mają z zasady spełniać nie tylko funkcję obiektu widokowego, ale również edukacyjnego: 1. Ścieżka w koronach drzew w Karkonoszach 2. Ścieżka w obłokach w Dolnej Morawie 3. Ścieżka w koronach drzew w Lipnie 4. Ścieżka w Javorowej 5. Ścieżka Valaška

KTÓRE OBIEKTY WARTO ODWIEDZIĆ? W tej podróży zabiorę was na trzy ścieżki – co prawda jedna z nich jest określana jako spacer w chmurach, ale… konstrukcyjnie wpisuje się typowo w schemat innych obiektów i podobnie jak one, stoi w bardzo atrakcyjnym krajobrazowo miejscu.

Pierwszy obiekt znajduje się w Jańskich Łaźniach (zaledwie 23 kilometry od naszej granicy), po czeskiej stronie Karkonoszy. Druga, czyli wspomniana „ścieżka w obłokach”, jest wybudowana w Masywie Śnieżnika, na przełęczy nieopodal szczytu Slamník, na wysokości aż 1116 m n.p.m. Polskie góry widać stąd jak na wyciągnięcie ręki – od Kotliny Kłodzkiej dzieli nas właściwie jeden masyw. Trzecia drewniana konstrukcja jest również w pełni symetryczna, ale z kolei znajduje się na samym południu kraju. Najwyższa kondygnacja oferuje widok… na góry i morze! „Morze” w cudzysłowie – bowiem tak Czesi nazywają swoje największe jezioro.

PRZEBIEG ŚCIEŻKI POZNAWCZEJ Zanim wejdę na najwyższy punkt widokowy, zaczynam spacer po długiej drewnianej kładce unoszącej się w koronach drzew. Co jakiś czas zatrzymuję się przy informacyjnych tabliczkach. Do barierki przymocowane są „lornetki”, patrząc w nie, mogę lepiej przyjrzeć się otaczającej naturze. Są tu także niewielkie platformy widokowe, z których można podziwiać ptaki i leśne zwierzęta – podobno często pojawiają się sarny. Wsłuchuję się w świergot ptaków – praktyka może mi się przydać do rozwiązania zagadek na szczycie wieży.

PODZIEMNE CENTRUM EDUKACYJNE Ze szczytów wszystkich wież można szybko się przemieścić na dół przy użyciu zjeżdżalni… naprawdę! Przetestowałem tę atrakcję, która poza oszczędnością czasu, daje całkiem sporo frajdy.

Krótka wycieczka pod ziemię przenosi mnie w fascynujący świat gleboznawstwa. Wchodzę do ciemnego, okrągłego pomieszczenia, gdzie ze stropu zwisają żywe korzenie drzew.

„KARKONOSZE” – PIERWSZA ŚCIEŻKA W JAŃSKICH ŁAŹNIACH

Jakie procesy fizyczne, biologiczne i chemiczne zachodzą w glebie? Dlaczego czasem roślina się przyjmuje i rośnie „jak na drożdżach”, a czasem, choć regularnie podlewana, usycha? Dowiaduję się, dlaczego sucha gleba jest lżejsza od błota, skąd organizmy czerpią składniki odżywcze i ile waży życie w jednej tonie gleby.

Ścieżka „Karkonosze” znajduje się na skraju Karkonoskiego Parku Narodowego. Warto wiedzieć, że sama dziesięciokondygnacyjna wieża widokowa to dopiero zwieńczenie trasy, która ma ok. 1,5 km.

Karkonosze, podziemne centrum edukacji

PODRÓŻE Z PASJĄ

45 METRÓW NAD ZIEMIĄ – CO STĄD ZOBACZYMY? Na szczycie spiralnego podejścia znajduje się taras widokowy, który mogę obejść dookoła, podziwiając widoki z każdej strony – zwłaszcza że jestem w najwyższym punkcie w okolicy. Na barierkach umieszczono tabliczki kierunkowe, które pokazują odległości do ciekawszych miejsc – jak Śnieżka, Szklarska Poręba, inne ścieżki w koronach drzew, a nawet Warszawa. Z tego miejsca, wysoko nad koronami drzew, roztacza się wspaniały widok na czeskie Karkonosze, gęste iglaste lasy i miasteczko Jańskie Łaźnie. Przy dobrej pogodzie naprawdę trudno oderwać wzrok od tych widoków. Ciekawostką jest interaktywny ptasi zegar – mogę dzięki niemu posłuchać odgłosów ptaków żyjących w Karkonoszach. Schodząc, mam dwie opcje: wrócić ścieżką lub spróbować zjechać metalową zjeżdżalnią za niewielką dodatkową opłatą. Zjazd jest dostępny tylko dla osób powyżej 1,2 metra wzrostu. Chociaż zjeżdżalnia z góry wygląda stromo, nie ma powodów do obaw

Jańskie Łaźnie

– zjeżdżam na specjalnym materiale, który trochę mnie wyhamowuje. Dzięki temu po niecałej minucie jestem znów na dole.

ŚCIEŻKA W OBŁOKACH „DOLNA MORAWA” Podążając wzdłuż polsko-czeskiej granicy, przenosimy się na południowy wschód, w rejon Kotliny Kłodzkiej, na czeską stronę masywu Śnieżnika. To tu, w Dolnej Morawie, znajduje się druga, warta uwagi ścieżka w koronach drzew. A właściwie to ścieżka w obłokach – obiekt po czesku nazywa się przecież „Stezka v oblacích Dolni Morava”. W odróżnieniu od poprzedniego obiektu ścieżka znajduje się w sercu masywu górskiego, na przełęczy Slamenka, na wysokości 1116 m n.p.m. Nieregularnie wijąca się kładka prowadzi mnie dodatkowe 55 metrów wyżej. Tutaj konstrukcja kompletnie nie jest symetryczna – wygląda bardzo ciekawie! Do budowy stalowo-drewnianej konstrukcji użyto modrzewia z austriackich Alp, który rósł na wysokości powyżej 1000 m n.p.m. Cała trasa ma 710 metrów, a z góry można również dostać się na dół zjeżdżalnią (o długości 100 metrów).

Dolna Morawa

TRASA ZWIEDZANIA Wspinając się po krętej drewnianej kładce mam wrażenie, jakby wisiała w powietrzu. Dziś pogoda już nie dopisuje – towarzyszą mi przelotne deszcze, a na górze potwornie wieje. Ze względu na duże wyeksponowanie obiektu sprawdźcie wcześniej prognozę pogody i ubierzcie się stosownie – ja tym razem tego nie zrobiłem. W drodze na szczyt odnajduję kilka zagadek i ciekawostek, np. tunel z gałęzi (w którym można przeczekać deszcz) czy zbudowany z mocnej siatki rękaw, którym wspinam się na czworakach na wyższe piętro.

brej przejrzystości powietrza ze szczytu ścieżki można dojrzeć grzbiety Jesioników, a nawet Karkonoszy. Spoglądając w dół, przyglądam się dolinie rzeki Morawa, którą tu przyjechałem. Bezpośrednio pod wieżą biegną dwa singletracki rowerowe – możemy prześledzić ich przebieg. Na ostatniej kondygnacji wieży w obłokach jest tzw. łezka – zawieszona bezpośrednio nad ziemią siatka, tylko dla odważnych. Próbuję przełamać swój lęk wysokości – i mimo silnego wiatru jakoś się udaje. Polecam i wam!

Z WIDOKIEM NA „CZESKIE MORZE” Także tutaj można zjechać z najwyższego piętra zjeżdżalnią, która wygląda na całkiem karkołomną. Niestety, ze względu na kiepską aurę podczas mojej wizyty była wyłączona z użytku.

NA JAKIE WIDOKI MOŻEMY LICZYĆ? Oczywiście piękne! Będąc niemal 1200 metrów nad poziomem morza, osiągam najwyższy punkt w okolicy – dzięki temu cały masyw Śnieżnika widzę jak na dłoni. Dosłownie kilka kilometrów stąd jest Polska. Przy do-

Dla odmiany przenieśmy się na samo południe Czech, pod austriacką granicę, nieopodal największego w kraju parku narodowego. Zalesione góry parku Szumawa przypominają trochę nasze Beskidy i ciągną się ponad 100 kilometrów od Nýrska po sztuczne, spiętrzone na Wełtawie jezioro Lipno – którego okolice są, swoją drogą, niezłym punktem wypadowym w góry. Największym, dość dużym turystycznym ośrodkiem nad wodą jest właśnie Lipno nad Wełtawą, gdzie można wdrapać się na kolejną ścieżkę w koronach drzew.

PODRÓŻE Z PASJĄ

Lipno

Ta ma w sumie długość 675 metrów – drewniany pomost prowadzi do punktu widokowego na wysokości 40 metrów. Ścieżka konstrukcyjnie przypomina tę z Karkonoszy – starano się zaprojektować ją w taki sposób, by harmonijnie wtapiała się w otaczający krajobraz. Również tutaj natrafiam na tablice edukacyjne, które przybliżają naturalny ekosystem i charakterystyczne cechy leśnych mieszkańców. Wbrew pozorom to ciekawostki nie tylko dla najmłodszych! Na szczycie z rozległego tarasu widokowego podziwiam nie tylko okoliczne góry i panoramę turystycznego Lipna, ale i szmaragdową toń pięknego jeziora. W oddali wyraźnie wybija się pasmo Szumawa – tamtejsze szczyty sięgają nawet 1300 metrów. Wspominam ostatnie dni na rowerze i niekończące się podjazdy – Szumawa bowiem słynie ze świetnie przygotowanych szlaków rowerowych. Ale to opowieść na inny raz. Przyzwyczaiłem się już do szybkiej ewakuacji z górnego poziomu zjeżdżalnią – ta w Lipnie ma 52 metry.

SPOJRZENIE NA ŚWIAT Z INNEJ PERSPEKTYWY Po wizycie w trzech czeskich obiektach zupełnie zmieniłem postrzeganie ścieżek w koronach drzew. Może nie chciałbym, aby taka atrakcja stała od teraz w co drugiej górskiej miejscowości, jednak – co tu dużo mówić – przekonałem się, że można dzięki nim spojrzeć na naturę z zupełnie nowej perspektywy. Bo to nie tylko piękne widoki, ale także, a może przede wszystkim – edukacyjne doświadczenia, które przybliżają piękno otaczającej przyrody i pomagają ją zrozumieć. Karkonosze, Dolna Morawa, Lipno – niezależnie od tego, na którą z tych ścieżek się wybierzecie, moim zdaniem warto. Wszystkie mają cechy wspólne, a jednak każda jest zupełnie inna. Podstawowym, wspólnym mianownikiem są oczywiście pagórki i góry, które nas otaczają – w końcu około 90% powierzchni Czeskiej Republiki jest pofałdowana. I właśnie dzięki temu jest tu tak malowniczo. ■

Kasia i Dawid Białowąs – aktywnie podróżujące małżeństwo – zawsze na własną rękę i blisko ludzi. Przemierzają świat na rowerze, autostopem i lokalnym transportem, najbardziej lubią zgłębiać tajemnice byłych republik radzieckich. Od zatłoczonych kurortów wolą naturę i nocowanie na dziko w namiocie. Od 8 lat prowadzą bloga i kanał na YouTubie „Gdzie Los Poniesie”, na którym zachęcają do ruszenia w swoją własną podróż. Film ze ścieżek i innych czeskich atrakcji znajdziecie tutaj:

TERMALNA OAZA W SERCU KARKONOSZY ODKRYJ LUKSUSOWY HOTEL Z BASENAMI Z WODĄ TERMALNĄ

Termy Karkonosze Resort & Spa ul. Zdrojowa 2 | 58-500 Staniszów +48 534 886 001 | rezerwacja@termykarkonosze.pl www.termykarkonosze.pl

NA RYNKU

PRZYDATNE W PODRÓŻY I NIE TYLKO... Wyposażony w czytelny dotykowy wyświetlacz cyfrowy, Timberland TBL.TDIGB0064503-SET zapewnia wygodę obsługi i dostęp do wszystkich funkcji na wyciągnięcie ręki. Zegarek posiada szkło hesalitowe, które chroni ekran przed uszkodzeniami. Zaawansowane funkcje zdrowotne i sportowe obejmują pulsometr, kontrolę jakości snu oraz dane treningowe, które pomogą w monitorowaniu aktywności fizycznej. Smartwatch oferuje także funkcje „znajdź telefon”, alarmu, stopera, prognozy pogody i wygodne sterowanie muzyką. Na wyposażeniu są dwa wymienne paski. Cena: 799 zł timetrend.pl

Newell FL1000LUV USB-C to zaawansowana latarka taktyczna zamknięta w solidnej metalowej obudowie. Zapewnia maksymalny strumień świetlny wynoszący 1000 lm, co czyni ją idealnym narzędziem zarówno w plenerze, jak i w pomieszczeniach. Latarka oferuje aż 6 trybów pracy, w tym światło ultrafioletowe (UV) oraz czerwony laser. Dzięki ruchomej głowicy, którą można ustawić pod kątem 90 stopni, latarka może oświetlać drogę, będąc przypiętą do paska lub plecaka. Cena: 289 zł shop.newell.pro Sportowe słuchawki klasy premium Sennheiser MOMENTUM Sport charakteryzują się nie tylko świetnym brzmieniem, ale też oferują zaawansowane funkcje osobom uprawiającym aktywność fizyczną. Słuchawki mają precyzyjne czujniki temperatury ciała i tętna, są odporne na wstrząsy, kurz i pot, a do tego są kompatybilne z najpopularniejszymi platformami i sprzętem dla sportowców. Cena: 899 zł sennheiser.pl

Newell Asvala Crank to stacja zasilania o pojemności 22500 mAh, która wyróżnia się kompaktowymi wymiarami i ponadprzeciętną funkcjonalnością. Ten unikalny power bank to idealny wybór dla miłośników outdooru i osób, które spędzają dużo czasu poza domem. Jej znakiem rozpoznawczym jest unikalna dźwignia ręcznego ładowania. Obracając ją, możesz samemu wytworzyć prąd w sytuacji awaryjnej. A gdy masz dostęp do tradycyjnych źródeł energii, stację naładujesz z poziomu gniazd USB-C lub micro USB. Cena: 379 zł shop.newell.pro

Zegarek męski POLICE Forever Batman PL.PEWGD0022602 to czasomierz dla fanów Mrocznego Rycerza. Ten limitowany do 10 tys. sztuk model ma złoty kolor i minimalistyczny design z charakterystycznym symbolem nietoperza. Jest wyposażony w podświetlenie cyferblatu, które sprawia, że zegarek jest gotowy pełnić swoją misję zarówno w dzień, jak i w nocy. Zegarek jest dostarczany w kolekcjonerskim pudełku z kartą autentyczności. Cena: 1139 zł timetrend.pl

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

z notatnika podróżnika

FOTO: SHUTTERSTOCK

JAMAJKA

TU CZAS PŁYNIE W RYTMIE REGGAE TEKST MICHAŁ STOLAREWICZ

Jamajka to wyspa z własnym sercem. Od szumu wodospadów po tańce na ulicach miasta, cały kraj porusza się w rytm wiekowej melodii. Każdy mały zakątek tętni życiem, ale żadna z niesamowitych rzeczy, które się tu dzieją, nie jest nigdy pospieszna. Miejscowi z pewnością opanowali Island Time do perfekcji. Kokos w dłoni, muzyka reggae w uchu i widok na turkusowe morze. Jamajka to kwintesencja karaibskich wibracji. Tutejsza radość życia jest zaraźliwa. Białe piaszczyste plaże, dźwięki reggae i rum – Jamajka to styl życia! 73

z notatnika podróżnika

amajka, karaibski kraj wyspiarski, ma bujną topografię gór, lasów deszczowych i plaż otoczonych rafami. Wiele kurortów all inclusive jest skupionych w Montego Bay, z jej brytyjsko-kolonialną architekturą. Negril to znane miejsce do nurkowania i snurkowania. Jamajka słynie też z narodzin muzyki reggae, a jej stolica, Kingston, jest domem dla Muzeum Boba Marleya, poświęconego słynnemu artyście. Ale prawdziwy urok Jamajki tkwi w jej mieszkańcach: ciepłych i przyjaznych. Pełni życia, uśmiechnięci Jamajczycy powitają cię z serdeczną gościnnością, która jest cechą charakterystyczną wysp karaibskich. Jamajka niezmiennie plasuje się w pierwszej piątce najlepszych kierunków turystycznych na świecie, a kraj ten odwiedza ponad 4 miliony osób rocznie.

JAMAJKA – KTÓRĄ CZĘŚĆ WYSPY WYBRAĆ?

MONTEGO BAY – DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ? Montego Bay to drugie co do wielkości miasto na Jamajce i prawdopodobnie lotnisko docelowe. Najlepsze rzeczy do zrobienia w Montego Bay to spędzanie czasu na Hip Strip, Sam Sharpe Square, zwiedzanie Rose Hall Plantation i spędzenie popołudnia w Margaritaville. Spływ rzeką bambusową – Martha Brae – i pływanie w bioluminescencyjnej zatoce Falmouth to popularne jednodniowe wycieczki z Montego Bay. Ja na swój tygodniowy pobyt na tej wyspie wybrałem jednak Negril.

FOTO: SHUTTERSTOCK

FOTO: ALVIN MARRIOTT, WIKIPEDIA

• Negril położony w dalekiej zachodniej części Jamajki: czyste karaibskie uczucie! Tutaj znajdziesz raj Seven Mile Beach. • Montego Bay (nazywane również „MoBay”) i okolice: popularne miejsce wśród turystów (między innymi dlatego, że cumują tu statki wycieczkowe i dociera większość międzynarodowych linii lotniczych), z niezliczoną ilością hoteli.

• Wybrzeże południowe: to dziewicze plaże, np. Treasure Beach w zachodniej części południowego wybrzeża. • Blue Mountains: najsłynniejszy i najdłuższy łańcuch górski Jamajki w dalekim zachodnim zakątku wyspy. Najwyższy punkt to Blue Mountain Peak (2256 m n.p.m.). • Kingston: stolica Jamajki, położona w pobliżu Gór Błękitnych. W Kingston nie ma zbyt wielu atrakcji, a niektórzy podróżnicy w ogóle pomijają stolicę wyspy podczas podróży w obie strony.

FOTO: SHUTTERSTOCK

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

NAJLEPSZA IMPREZA I ZACHODY SŁOŃCA W Rick’s Cafe zawsze trwa impreza. Rick’s jest uznawany za jeden z najlepszych barów na świecie i tak się składa, że jest miejscem oferującym najlepszą rozrywkę na Jamajce. Można tu podziwiać zapierające dech w piersiach widoki z klifu i odważnie skakać z jego krawędzi albo oglądać, jak robią to śmiałkowie, którzy po skoku zanurzają się w kuszącej turkusowej wodzie. Możemy tu także rozkoszować się słynącym na cały świat rumowym ponczem Rick’s podawanym do świeżych owoców morza, takich jak krewetki w pieprzu i chrupiące smażone kalmary. To idealne miejsce, aby podziwiać niezapomniany zachód słońca w Negril, podczas gdy muzyka i artyści zapewniają gorącą atmosferę aż do późnej nocy. Ceny są wysokie jak na jamajskie standardy, ale atmosfera jest naprawdę świetna. Co może być lepszego niż wznoszenie toastu chłodnym piwem Red Stripe przy zachodzie słońca i muzyce reggae na żywo? Mówiąc o muzyce na żywo, warto wspomnieć, że Bob Marley nawet kiedyś tu występował. W każdym razie jego stare hity są tu grane do dziś. Niepisana zasada jest taka: nie możesz opuścić Jamajki, nie będąc choć raz w Rick’s Cafe. Jest czymś w rodzaju instytucji na Jamajce i cieszy się kultowym statusem.

RASTAFARIANIZM I MARIHUANA Rastafarianie z dredami są synonimem Jamajki tak samo jak reggae. Rozwinięty w latach 30. XX wieku rastafarianizm ewoluował jako nurt biednych, czarnych Jamajczyków poszukujących spełnienia. Palenie marihuany (ganja) jest sakramentem dla wielu (jeśli nie wszystkich) rastafarian, który pozwala im zdobyć mądrość i wewnętrzną boskość poprzez zdolność do „rozumowania” bardziej jasno. Zapuszczanie dredów jest symbolem

grzywy Lwa Judy. Pomimo pozornie bojowej świadomości ten ruch religijny głosi miłość i niestosowanie przemocy, a wyznawcy żyją według ścisłych biblijnych kodeksów, opowiadając się za sposobem życia w harmonii z tradycjami Starego Testamentu.

JAMAJKA – LOKALNA KUCHNIA I TRUNKI • Jerk – najsłynniejsze danie jamajskie, a jednocześnie metoda przyrządzania potraw: dusi się je w marynacie, która rozgrzewa język, a następnie wędzi nad ogniem! • Ryby i owoce morza – popularne są snapper (lucjan) i papugoryba. Ulubionym daniem jest escoveitched fish, czyli marynowana w occie, a następnie smażona i gotowana na małym ogniu ryba z papryką i cebulą. • Breadkinds – zbiorcze określenie wszystkich skrobiowych dodatków, od bananów i batatów po chleb z manioku w kształcie naleśnika i johnnycakes (smażone pierożki). • Saltfish & Ackee – narodowe danie Jamajki i pyszne śniadanie. Ackee to mięsisty, nieco mdły owoc. Saltfish to solona ryba. Gdy się je wymiesza, są pyszne, nieco przypominają jajecznicę. • Gulasz brązowy – nie w postaci zupy gulaszowej, lecz przyrządzany kolejną popularną tu metodą gotowania, polegającą na duszeniu mięsa, ryb lub warzyw w słono-słodkim sosie. • Paszteciki patties – pieczone muszle z ciasta francuskiego wypełnione pikantną wołowiną, kurczakiem, warzywami lub rybą. • Rum – czyste i lekkie białe rumy, rumy smakowe, głębokie ciemne rumy i rzadki bursztynowy nektar najlepszych rumów premium. Nie zapomnijmy o rumie overproof, który „rozwala mózg”. Nazywa się je „151 proof”, zawierają ponad 75,5% alkoholu objętościowo, czyli znacznie więcej niż typowy rum, który ma 35-40%.

z notatnika podróżnika

JAMAJKA – KIEDY ODWIEDZIĆ?

CZY NA JAMAJCE JEST BEZPIECZNIE?

Na Jamajkę możemy podróżować przez cały rok. Jest ciepło przez cały czas, a temperatura waha się między 25 a 30 stopniami Celsjusza. W nocy trochę spada. Jednak Jamajka – podobnie jak wszystkie wyspy karaibskie – jest podatna na trudniejsze warunki pogodowe. Warto na przykład wspomnieć o sezonie huraganów, który trwa na Karaibach mniej więcej od lipca do listopada. Prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest największe w sierpniu i wrześniu. Najlepsza pogoda panuje od grudnia do kwietnia, ale jest to również szczyt sezonu turystycznego i wyspa jest wtedy bardzo zatłoczona. Okres przejściowy między kwietniem a lipcem to bardzo dobra opcja, jeśli chcemy uniknąć tłumów (i nawet trochę obniżyć koszty podróży).

Według Travel Safe Abroad Jamajka jest raczej średnio bezpieczna dla podróżnych. Istnieje duże ryzyko zaatakowania przez kieszonkowców i napadnięcia. Możemy też stać się ofiarą oszustwa, więc należy zachować czujność w transporcie publicznym. Spacerujmy z dala od odludnych ulic zarówno w dzień, jak i w nocy. Zawsze korzystajmy z hotelowego sejfu, trzymajmy rzeczy blisko ciała i nie wystawiajmy na widok publiczny drogich przedmiotów. Najbardziej niebezpieczne na Jamajce są obszary miejskie w nocy, np. Kingston jest uważane za takie miasto. Ja czułem się bezpiecznie, ale to dlatego, że zawsze chodziliśmy wszędzie dużą grupą znajomych. Z kolei ryzyko ataku terrorystycznego na Jamajce jest niskie.

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Jamajka ma dwie pory deszczowe w roku, od maja do czerwca i od września do listopada. Sezon huraganów trwa od czerwca do listopada, to również niski sezon w turystyce. Pora sucha to czas od końca listopada do połowy kwietnia.

Faktem jest, że oczywiście Jamajka jest bardziej niebezpieczna niż, powiedzmy, Europa. Powód jest dość prosty: przestępczość gangów. Jamajka ma jeden z najwyższych wskaźników morderstw na świecie! Jakkolwiek źle to wygląda dla miejscowej ludności, jako turyści zazwyczaj nie mamy z tym kontaktu.

JAK PŁACIĆ NA JAMAJCE? Na Jamajce jest niewiele banków i niezawodnych bankomatów. Warto zabrać ze sobą gotówkę w małych banknotach na zakupy i napiwki. Nie spodziewajmy się, że sklepy wydadzą nam resztę w dolarach amerykańskich. Większość dużych lokali akceptuje karty Mastercard i Visa. Zaleca się dawanie napiwków w restauracjach w wysokości 10-20%, a wiele miejsc na Jamajce ma surowe zasady dotyczące braku napiwków. Niektóre restauracje dodają automatyczną opłatę za obsługę do rachunku.

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE PODRÓŻOWANIA PO JAMAJCE: • Samochody poruszają się lewą stroną. Pamiętajmy, aby spojrzeć w lewo przed przejściem przez ulicę. • Trzeba tu unikać picia wody z kranu.

• Jamajka to miejsce, w którym panuje kultura targowania się. Jeśli się nie targujemy, przepłacimy. • Noszenie wzorów kamuflujących jest na Jamajce nielegalne i zarezerwowane wyłącznie dla funkcjonariuszy organów ścigania. • Zaoszczędzimy pieniądze, dzieląc się przejazdem taksówką z kimś innym. • Relacje homoseksualne na wyspie są nielegalne, skazanym grozi kara do 10 lat więzienia, a przemoc wobec osób otwarcie homoseksualnych jest powszechna. • Na Jamajce jest mnóstwo komarów, szczególnie wieczorem. • Nie wolno ignorować natrętnych lokalsów, próbujących nam coś sprzedać. Zamiast tego mówimy: „Nie, dziękuję” lub „Wszystko w porządku”. ■

Michał Stolarewicz – podróżnik, dziennikarz mieszkający dotychczas w Warszawie, Londynie i na Krecie. Prowadził młodzieżową audycję radiową „Trendymaniak” i grał w Teatrze PROdukcyjnym. Jest autorem bloga www.BlogGlobtrotera.pl i miłośnikiem spontanicznych podróży na własną rękę na drugi koniec świata. Zwiedził także Europę autostopem.

Jak zorganizować krótki urlop?

Długie weekendy 2025 Nowy rok to okazja do nowych wyjazdów. Warto więc odpowiednio zaplanować urlop, by połączyć go z przewidzianymi długimi weekendami. Po niedawnej zmianie, wprowadzającej Wigilię jako dzień wolny, liczba takich dni w tym roku wzrośnie. Sprawdźmy zatem, jak efektywnie wykorzystać urlop, by cieszyć się dłuższymi przerwami od pracy.

FOTO: JULENTTO PHOTOGRAPHY, UNSPLASH

PORADNIK TURYSTYCZNY

DNI USTAWOWO WOLNE OD PRACY W 2025:

FOTO: ELEMENT5, UNSPLASH

• 1 stycznia (środa) – Nowy Rok • 6 stycznia (poniedziałek) – Trzech Króli • 20 kwietnia (niedziela) – Wielkanoc • 21 kwietnia (poniedziałek) – Poniedziałek Wielkanocny • 1 maja (czwartek) – Święto Pracy • 3 maja (sobota) – Święto Narodowe Trzeciego Maja • 8 czerwca (niedziela) – Zielone Świątki • 19 czerwca (czwartek) – Boże Ciało • 15 sierpnia (piątek) – Święto Wojska Polskiego i Wniebowzięcia NMP • 1 listopada (sobota) – Wszystkich Świętych • 11 listopada (wtorek) – Narodowe Święto Niepodległości • 24 grudnia (środa) – Wigilia • 25 grudnia (czwartek) – pierwszy dzień Bożego Narodzenia • 26 grudnia (piątek) – drugi dzień Bożego Narodzenia Dzięki sprzyjającemu układowi świąt w 2025 roku można zaplanować aż kilka tzw. długich weekendów. Wystarczy odpowiednio skorzystać z przysługującego urlopu, aby wydłużyć czas odpoczynku. Pierwsza okazja pojawia się już na początku roku. Wypadający w środę Nowy Rok i poniedziałkowe (6 stycznia) święto Trzech Króli po dodaniu dwóch dni urlopu (2-3 stycznia) dają możliwość solidnego przedłużenia noworocznego weekendu! R EK L A M A

PORADNIK TURYSTYCZNY

Druga połowa kwietnia to kolejna okazja, by wykorzystać urlop i sprytnie zaplanować dłuższy wyjazd. Wielkanoc w 2025 roku przypada na trzecią niedzielę kwietnia. Oznacza to, że wolny jest także lany poniedziałek (21 kwietnia). W te trzy dni (wliczając w to Wielką Sobotę) najlepiej postawić na krótki city break, jednak – przy wykorzystaniu kilku dni urlopu – wolny tydzień pozwoli nam zorganizować wspaniały wyjazd od 19 do 27 kwietnia.

Urlopowy przełom roku (22.12 – 6.01): dzięki wolnej Wigilii i wzięciu dwóch dni urlopu (22-23 grudnia) można mieć tydzień wolnego na święta Bożego Narodzenia. Dodatkowe pięć dni urlopu między Bożym Narodzeniem a świętem Trzech Króli (29, 30, 31 grudnia oraz 2 i 5 stycznia) pozwoli zaplanować aż dwutygodniowe zimowe wakacje!

W tym roku bardzo optymistycznie zapowiada się majówka. Święto Pracy przypada w czwartek, a Święto Narodowe Trzeciego Maja w sobotę. Jeśli pracodawca zgodzi się na udzielenie wolnego dnia za sobotnie święto w piątek, można cieszyć się czterodniowym weekendem bez konieczności wykorzystywania urlopu.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy mamy prawo do dodatkowego dnia wolnego, jeśli ustawowe święto przypada w sobotę. W 2025 roku taka sytuacja pojawi się dwukrotnie, co otwiera dodatkowe możliwości na wydłużenie czasu wolnego od pracy.

W trzecim tygodniu miesiąca, a dokładnie w czwartek 19 czerwca, wypada Boże Ciało. W tym czasie również warto przemyśleć wzięcie wolnego – najlepiej w piątek 20 czerwca, dzięki czemu stworzymy sobie świetną okazję do czterodniowego długiego weekendu.

Święto Narodowe Trzeciego Maja przypada w sobotę. Pracodawca może więc wyznaczyć dodatkowy dzień wolny w piątek (2 maja). W sobotę (1 listopada) wypada Wszystkich Świętych, co również daje pracownikom prawo do dodatkowego dnia wolnego, który może zostać wyznaczony na piątek (31 października) lub poniedziałek (3 listopada). Listopadowy długi weekend to wręcz idealna okazja, by zorganizować choćby krótką wycieczkę. ■ Opracowanie: Renata Nawrocka FOTO: PIXABAY

Listopadowy długi weekend (9-11 listopada): Narodowe Święto Niepodległości przypada we wtorek. Wystarczy zatem wziąć wolne w poniedziałek (10 listopada), aby cieszyć się trzydniowym lub czterodniowym (jeśli w soboty nie pracujemy) weekendem.

DNI WOLNE ZA ŚWIĘTA PRZYPADAJĄCE W SOBOTĘ

TRAVEL & NATURA

Pieniny

Atrakcje, które trzeba zobaczyć TEKST URSZULA SAWICKA, TRAVELPLANET.PL

FOTO: PIXABAY

Pieniny to malownicze pasmo górskie, będące częścią Karpat. Leżą w południowej Polsce i północnej Słowacji, przyciągając miłośników turystyki spektakularnymi widokami, bogatą historią i unikalną regionalną kulturą. Jeśli lubisz góry i najlepiej wypoczywasz na szlaku, sprawdź atrakcje, które warto zobaczyć podczas pobytu w tym fascynującym regionie Polski.

TRZY KORONY

FOTO: MACIEK SULKOWSKI, UNSPLASH

To najwyższy szczyt w Pieninach Środkowych, o wysokości 982 m n.p.m. Nazwa nawiązuje do kształtu góry, przypominającego właśnie „koronę”. Warto włożyć trochę wysiłku i podejść pod sam szczyt, gdzie znajduje się punkt widokowy. Roztaczają się stąd fantastyczne widoki na Tatry, Beskidy i okolicę. Legenda głosi, że w dawnych czasach znajdowała się tu strażnica, która umożliwiała miejscowej ludności wypatrywanie wroga i odpowiednio wczesne przygotowanie obrony. To właśnie tutaj powstała jedna z pierwszych tras turystycznych w Polsce, a miejsce to ma długą tradycję wśród miłośników górskich wędrówek. Bywał tu sam Jan Paweł II, który cenił sobie spokój i wyjątkowy klimat Pienin. Aby tu dotrzeć, najlepiej z Krakowa kierować

się na Zakopiankę, a potem na Nowy Targ i Krościenko nad Dunajcem.

SOKOLICA To popularny szczyt o wysokości 747 m n.p.m. Zasłynął z sosny, która liczy sobie już ponad 500 lat i stała się symbolem Pienin. Sosna na Sokolicy niestety została poważnie uszkodzona przez śmigłowiec podczas akcji ratunkowej kilka lat temu. Z tego miejsca rozciągają się także wyjątkowe widoki na przełom Dunajca i szczyt Trzy Korony. Nazwa pochodzi od drapieżnych ptaków – sokołów, które wiły sobie w tej okolicy gniazda. Szczyt znajduje się w Pienińskim Parku Narodowym, można na niego wejść pieszo od strony miejscowości Krościenko nad Dunajcem.

Sosna na Sokolicy niestety została poważnie uszkodzona przez śmigłowiec podczas akcji ratunkowej kilka lat temu.

SPŁYW DUNAJCEM Ta niezwykła wodna trasa będzie atrakcją dla każdego miłośnika przygód. Start spływu znajduje się w Sromowcach Wyżnych. Bilety (lipiec 2024) kosztują ok. 65 zł (normalny), 32 zł (ulgowy). Jest to jedna z najstarszych i najpopularniejszych atrakcji turystycznych w Polsce, a jej historia sięga XIX wieku. Trasa ma 18 km i prowadzi do Szczawnicy lub Krościenka nad Dunajcem. Warto skorzystać z okazji, by podziwiać piękne, wapienne skały Pienin (niektóre mają po 300 metrów!) i bujną roślinność otaczającą rzekę. Spływy odbywają się na tradycyjnych, ręcznie konstruowanych tratwach, kierowanych przez flisaków. To ważna część kultury regionu – flisacy śpiewają tradycyjne pieśni i są ubrani w charakterystyczny strój ludowy. To miejsce w Pieninach z pewnością trzeba odwiedzić!

FOTO: MARIUSZ RZEPKOWSKI, WIKIPEDIA

TRAVEL & NATURA

ZAMEK W NIEDZICY

FOTO: PIXABAY

Położony nad Jeziorem Czorsztyńskim (kierunek Nowy Targ), zwany też zamkiem Dunajec, powstał w XIV wieku na polecenie węgierskiego możnowładcy Kokosza Berzeviczego. Warto odwiedzić tutejsze muzeum oraz komnatę tortur i doskonale zachowaną kaplicę z dawnych czasów. To tu miała być ukryta tajemnicza mapa skarbów, prowadząca do bogactw zgromadzonych przez Inków. Miejsce to jest pełne zagadkowych historii, które od lat rozpalają wyobraźnię nie tylko poszukiwaczy kosztowności. W zamku kręcono wiele filmów, m.in. „Janosika”. Wstęp kosztuje 19 zł (normalny), 14 zł (ulgowy).

FOTO: ANDRZEJ OTRĘBSKI, WIKIPEDIA FOTO: ANDRZEJ OTRĘBSKI, WIKIPEDIA

WĄWÓZ HOMOLE Uznawany za jeden z najpiękniejszych wąwozów Pienin. Liczy sobie ok. 800 metrów długości. Płynie przez niego krystalicznie czysty potok o nazwie Kamionka, który tworzy tu liczne wodospady. Miejscowe historie głoszą, że w tym wąwozie kryją się skarby rozbójników, ukryte tu przed wiekami. Wybierając się na wycieczkę, można podziwiać bogate formacje skalne, mające swoje nazwy, jak „Głowa psa” czy „Wielka brama”. Latem organizowane są tu szkolne warsztaty przyrodnicze i edukacyjne. Wąwóz jest siedliskiem endemicznych gatunków roślin, których nie spotkamy w żadnym innym miejscu w Polsce. Aby dotrzeć do wąwozu Homole, najlepiej dojechać do Jaworek, a stamtąd dalej wybrać się pieszo.

FOTO: PIXABAY

TRAVEL & NATURA

W to niezwykłe miejsce najlepiej dostać się, jadąc do Niedzicy lub Czorsztyna. Jezioro powstało w trakcie budowy zapory wodnej na Dunajcu w latach 90. Zbiornik pełni dziś funkcję ochrony przeciwpowodziowej, choć z czasem stał się również popularnym miejscem wypoczynku. Organizowane są tu nawet rejsy statkiem, które prowadzą do okolicznych zamków w Niedzicy i Czorsztynie. To także miejsce spotkań miłośników sportów i aktywności wodnych – takich jak żeglarstwo, kajakarstwo oraz wędkarstwo. Latem odbywają się tu lokalne imprezy i festiwale.

ZAMEK W CZORSZTYNIE Ten niezwykły obiekt powstał już w XIV wieku, jako strażnica na granicy Polski z Węgrami. Miał on spore znaczenie w dziejach Polski, był oblężony m.in. przez wojska Władysława Jagiełły. Legenda mówi, że w jego podziemiach ukryto skarb templariuszy. Dziś znajduje się tu muzeum prezentujące dawne dzieje tego regionu i jego mieszkańców. Do zamku najlepiej trafić bezpośrednio z centrum Czorsztyna, skąd można dojść pieszo – oznakowaną trasą.

FOTO: PIOTR LOTOCKI, WIKIPEDIA

JEZIORO CZORSZTYŃSKIE

To klimatyczne miasteczko uzdrowiskowe w Pieninach, które z roku na rok staje się coraz popularniejsze. Jest jednym z najstarszych uzdrowisk w Polsce, a panujący tu korzystny mikroklimat był doceniany przez gości z kraju i z zagranicy. Znajdują się tu Pijalnia Wód Mineralnych oraz Dworek Gościnny. Gościli tu słynni artyści – m.in. Henryk Sienkiewicz czy Adam Mickiewicz. Do dziś woda mineralna ze Szczawnicy cieszy się popularnością wśród osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego i trawiennego. Będąc w okolicy, warto odwiedzić Muzeum Pienińskie i poznać historię tego niezwykłego regionu. Najlepiej dojechać tu z Nowego Targu.

FOTO: MARTA KAWALEC, WIKIPEDIA

FOTO: ROBSUPER, WIKIPEDIA

SZCZAWNICA

ZDJĘCIA: PIXABAY

TRAVEL & NATURA

CZERWONY KLASZTOR Znajduje się blisko granicy polsko-słowackiej. Najlepiej kierować się do Sromowiec Niżnych, skąd pieszo można przejść na stronę Słowacji. Za bilety wstępu zapłacimy 5 euro (normalny) oraz 2,5 euro (ulgowy). Warto odwiedzić ten kompleks klasztorny, założony jeszcze w XIV wieku przez zakon kartuzów. Obecnie działa tam muzeum. Miejscowa legenda głosi, że jeden z dawnych mnichów, Cyprian, był wynalazcą i odkrywcą, podobno potrafił latać na skrzydłach własnej konstrukcji. Zasłynął w okolicy także jako znakomity zielarz, a jego receptury są stosowane do dziś. Klasztor posiada bogatą bibliotekę, w której znajdują się jego cenne rękopisy. ■

WEJDŹ DO ŚWIATA RELAKSU W PIENIŃSKIM SPA

PREZENTACJA PARTNERA

Luksusowy zimowy wypad w słowackie Tatry Wysokie! TEKST I ZDJĘCIA MICHAELA MARTINEK

Jeżeli marzysz o połączeniu luksusu, przygody i niezapomnianych wrażeń w jednym z najpiękniejszych regionów Europy, ten starannie przygotowany plan podróży po słowackich Tatrach Wysokich spełni twoje oczekiwania. W ciągu przedłużonego weekendu odkryj wyjątkowe miejsca, delektuj się najwyższym komfortem i pozwól się oczarować pięknu tatrzańskiej przyrody.

DZIEŃ 1: WIECZÓR ELEGANCJI W HOTELU LOMNICA (TATRZAŃSKA ŁOMNICA) Twoja podróż rozpoczyna się w sercu Tatr Wysokich, w Hotelu Lomnica 5* położonym tuż przy granicy z Polską. To prawdziwa perełka luksusu i stylu. Ten zabytkowy hotel, będący jednym z najbardziej rozpoznawalnych w regionie, oferuje połączenie tradycji, nowoczesne udogodnienia, takie jak wellness centrum oraz sala kongresowa, z galerią sztuki. Wieczorem czeka cię kolacja z ekskluzywnym doborem słowackich win, przygotowana przez uznanego szefa kuchni Patrika Pokrývkę. Każde danie jest tu małym dziełem sztuki, a starannie dobrane wina podkreślają wyrafinowany smak potraw. Restauracja Sissi w Hotelu Lomnica to nie tylko uczta dla podniebienia, ale tak-

że dla oczu – elegancki wystrój i kameralna atmosfera sprawiają, że wieczór staje się niezapomniany. Po kolacji możesz skorzystać z luksusowych udogodnień hotelu, zrelaksować się w eleganckim lobby lub podziwiać widok na Tatrzańską Łomnicę z przestronnych tarasów.

DZIEŃ 2: MAGICZNY PORANEK NA ŁOMNICKIM SZCZYCIE Drugi dzień rozpoczyna się w sposób absolutnie wyjątkowy – śniadaniem na Łomnickim Szczycie, jednym z najwyższych punktów w Tatrach Wysokich. To przeżycie, które na długo zapadnie w pamięć. Panorama ośnieżonych gór, cisza i majestatyczne widoki tworzą niepowtarzalny nastrój.

Po śniadaniu warto przenieść się do Starego Smokowca, wjechać kolejką linową na Hrebienok i odwiedzić Tatrzańską Świątynię Lodową. Ta sezonowa atrakcja zachwyca misternymi rzeźbami z lodu, które zmieniają się każdego roku, tworząc magiczną przestrzeń pełną światła i lodowych detali. W tym roku jest poświęcona papieżowi Janowi Pawłowi II. Znajdują się tam arcydzieła przedstawiające katedrę wawelską i kościół św. Wojciecha w Krakowie. Atrakcja będzie otwarta do 21 kwietnia 2025 roku.

Wieczorem czeka na ciebie wyjątkowa atrakcja – przejażdżka ratrakiem. To nie tylko okazja do poznania tajników przygotowywania stoków narciarskich, ale także niezwykła przygoda, która pozwala spojrzeć na góry z zupełnie nowej perspektywy. Kolacja w restauracji Humno Tatry kończy dzień pełen wrażeń. To ponowna okazja, by delektować się doskonałą kuchnią słowacką i tradycyjnymi koktajlami.

DZIEŃ 3: NARCIARSKIE PRZYJEMNOŚCI Dla miłośników aktywności został przygotowany zjazd saneczkowy wraz z powrotem do Starego Smokowca, który przeniesie cię w zimową bajkę i do czasów dzieciństwa. Obiad w restauracji Slowenská to doskonałe zakończenie poranka – serwowane są tu regionalne specjały przygotowane z lokalnych składników, które zachwycają smakiem i jakością. Po południu meldujesz się w prestiżowym Grand Hotelu Kempinski High Tatras, który oferuje najwyższy standard wypoczynku. Słynne Zion Spa to miejsce, gdzie odnajdziesz pełen relaks – podgrzewane baseny z widokiem na jezioro Štrbské Pleso, sauny fińskie i aromatyczne, a także indywidualne zabiegi pielęgnacyjne to idealny sposób na regenerację po aktywnym dniu.

Trzeci dzień to ukłon w stronę miłośników narciarstwa. Narciarski ośrodek Štrbské Pleso docenią miłośnicy wysokiej jakości czerwonych, szerokich tras zjazdowych z najpiękniejszymi widokami. Największym przeżyciem w tym cudownym miejscu jest wjazd kolejką linową na Solisko na wysokość 1840 m n.p.m., skąd widać piękne szczyty Tatr Wysokich, ale także cały masyw Tatr Niskich: od Kráľovej Holi po Chopok. Do dyspozycji jest również 26 kilometrów tras biegowych. Oczywistą rzeczą są usługi, takie jak wypożyczalnia sprzętu najwyższej jakości oraz szkółki narciarskie dla dzieci i początkujących. W Après Ski Pekyland możesz wybierać z szerokiej oferty napojów. Serwowane są: welcome drink na rozgrzanie przed wyruszeniem na stok, kawa i przekąski podczas sportowego odpoczynku oraz ciepłe dania, które dodadzą energii na dalsze szusowanie.

PREZENTACJA PARTNERA

Po dniu pełnym sportowych emocji czas na odprężenie w hotelowym spa. Masaże, kąpiele w basenach z widokiem na Tatry i relaks w saunie pozwolą zregenerować ciało i umysł. Wieczorem warto odwiedzić Spiską Sobotę, malowniczą historyczną miejscowość, której zabytkowe kamienice i klimatyczne uliczki przenoszą w czasie. To doskonałe miejsce na spokojny spacer i zakończenie intensywnego dnia. Kolacja w restauracji Doma u nás jest okazją do kulinarnych doznań. Menu opracowane przez Gabo Kocáka charakteryzuje się efektownym połączeniem i różnorodnością smaków, wysoką jakością produktów i ich prezentacją. Połączenie sezonowych potraw ze słowackim winem pobudzi wszystkie zmysły.

DZIEŃ 4: SPOKOJNY PORANEK W Grand Hotelu Kempinski możesz cieszyć się ekskluzywnym barem śniadaniowym, w którym nie może zabraknąć tradycyjnych przysmaków oraz śniadań à la carte. Przy wyjeździe hotel zapewnia klientom pakiet przekąsek na podróż. Tatry Wysokie to bez wątpienia idealne miejsce na luksusowy zimowy wypoczynek, a ten starannie opracowany plan podróży pozwala doświadczyć wszystkiego, co najlepsze w tym regionie. Od niezapomnianych widoków po relaks w najnowocześniejszych spa, każdy moment tej podróży został zaplanowany z myślą o najbardziej wymagających gościach. Jeśli szukasz wyjątkowego doświadczenia, które łączy przygodę, luksus i piękno natury, ten wyjazd spełni wszystkie twoje oczekiwania.

DLACZEGO WARTO? Ten ekskluzywny plan wyjazdu łączy w sobie najlepsze aspekty podróży: luksusowe zakwaterowanie, doskonałą kuchnię, unikalne atrakcje i aktywność na świeżym powietrzu. Oto kilka powodów, dla których warto rozważyć tę podróż: • Wyjątkowe lokalizacje: Hotel Lomnica i Kempinski High Tatras to miejsca o niezrównanym standardzie, idealne dla wymagających podróżników. • Zróżnicowane doświadczenia: od śniadania na szczycie góry, poprzez jazdę na nartach, po relaks w spa – każdy dzień jest inny i pełen wrażeń. • Luksus i wygoda: pełna obsługa, najwyższej klasy usługi i dbałość o detale sprawiają, że możesz w pełni cieszyć się wypoczynkiem. • Bliskość natury: Tatry Wysokie oferują nie tylko piękne widoki, ale także kontakt z przyrodą w jej najczystszej formie. • Doskonała kuchnia: każdy posiłek to prawdziwa uczta, przygotowana z lokalnych składników przez najlepszych szefów kuchni. ■

Witaminy te są ważne dla zdrowia, ponieważ wspomagają wiele ważnych funkcji naszego organizmu: Witamina A – prawidłowe widzenie, odporność, zachowanie zdrowej skóry i błon śluzowych, metabolizm żelaza. Witamina D3 – odporność, przyswajanie wapnia dla zdrowych kości i zębów, produkcji enzymów trawiennych oraz dla funkcji mięśni. Witamina E – ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym i spowalnianie procesów starzenia (witamina E to jeden z najsilniejszych antyutleniaczy). Witamina K2 – prawidłowa krzepliwość krwi, zdrowie kości i zębów.

P RO D U

ANCJ A

Witaminy A, D 3 , E i K 2 MK-7

Dr. Jacob’s dla odporności KT MIE

SIĄCA

D r. J a c o b

’s

20 ml produktu Witamina ADEK to aż 640 kropli po: 240 μg (800 j.m.) A; 20 μg (800 j.m.) D3; 4 mg E (tokoferole); 20 μg K2 MK-7. Jedna kropla – porcja dla dzieci, 2 krople – porcja dla dorosłych. Krople podjęzykowe wchłaniają się już w ustach. Witaminy są już rozpuszczone w hipoalergicznym oleju MCT.

B12 Liposomalna Forte

Kwercetyna Liposomalna Magnez Potas Wapń Cytryniany

Witamina C Liposomalna

Wegańska B12 w kompleksie fosfolipidowym dla świetnej bioprzyswajalności. Proszek podjęzykowy wchłania się już w ustach! Dla odporności, pracy układu nerwowego, energii i tworzenia krwinek czerwonych.

20 razy większa biodostępność kwercetyny dzięki połączeniu z bromelainą, papainą i fosfolipidami. Enzymy te działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie oraz usprawniają gojenie ran.

Magnez, potas, wapń i cynk w formie naturalnych cytrynianów dla głębokiego odkwaszania, pracy układu nerwowego, funkcji mięśni, trawienia, zdrowia kości i zębów. Ważne: nie zmienia pH żołądka i jelit.

Liposomalna witamina C z dzikiej róży i aceroli. Połączona z fosfolipidami dla zwiększonej bioprzyswajalności. Wchłania się już w ustach! Dla odporności, wytwarzania kolagenu dla stawów, kości, zębów, skóry, naczyń.

DHA-EPA Wegańskie kwasy Omega-3 DHA i EPA dla funkcji mózgu, dobrego widzenia, pracy serca, funkcji poznawczych, koncentracji, pamięci i odporności. Ważne w czasie ciąży dla rozwoju układu nerwowego i oczu dziecka.

Witamina D 3 K 2 Forte

Aż 640 porcji po 50 μg (2000 j.m.) D3 i 50 μg K 2 MK-7. Dla zdrowych zębów i kości, funkcji mięśni, odporności oraz witalności. Krople podjęzykowe wchłaniają się już w ustach.

Jod + Selen probio

Żelazo liposomalne

Nowatorski produkt: jod z alg morskich, selen, witamina B12 oraz miliardy bakterii probio dla przyswajania tych składników w jelitach (często przyczyną problemów z tarczycą jest złe wchłanianie) oraz dla odporności.

Żelazo połączone z fosfolipidami dla zwiększonej bioprzyswajalności. Proszek podjęzykowy o przyjemnym smaku mango. Wchłania się już w ustach! Dla tworzenia krwi, odporności, energii, funkcji poznawczych.

Wiedza w s ł u żbie zdrowiu

Najwyższej jakości suplementy diety Dr. Jacob’s są tworzone z najlepszych składników naturalnych przez doktorów nauk medycznych.

Sklep.DrJacobs.pl

Suplementy diety Dr. Jacob’s są odpowiednie dla wegetarian, większość także dla wegan.

PRAWO

TEKST PRAWNIK OKTAWIA BUDNIK, KANCELARIA PRAWNA BUDNIK, POSNOW I PARTNERZY W ostatnim okresie organy ochrony konkurencji i konsumentów różnych państw UE podjęły postępowania, w których bada się praktyki stosowania dynamicznych cen przez internetowe biura podróży. Również polski UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów) podjął takie postępowania wobec kilku biur – portali, które oferują wyszukiwarkę i sprzedają przez internet wycieczki różnych organizatorów usług turystycznych.

a jedno z takich biur UOKiK nałożył nawet karę pieniężną w kwocie ponad miliona złotych („za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów przedsiębiorcy grozi kara pieniężna do 10 procent rocznego obrotu”), uznając stosowane praktyki wobec konsumentów za niedozwolone. Internetowe biura podróży nie zgadzają się z taką oceną ich działalności. Problem ten w ostatnich miesiącach ponownie stał się przedmiotem dyskusji, głównie za sprawą orzeczenia Sądu Rejonowego w Rotterdamie z dnia 24 września 2024 r. Sąd ten rozpatruje skargę trzech tamtejszych biur podróży, na które przez ACM (holenderski organ ochrony konsumentów i rynków) zostały nałożone kary pieniężne w analogicznych sprawach. Sąd Rejonowy w Rotterdamie nie uchylił kar pieniężnych nałożonych przez ACM, niemniej na razie, zawieszając ich wykonanie, uznał, że w świetle wyjaśnień udzielonych przez skarżące biura istnieją poważne wątpliwości co do za-

sadności uznania ich sposobu działalności za „naruszenia” w świetle prawa konkurencji i konsumentów. Istota tego sporu sprowadza się do tego, że internetowe biura podróży stosują praktyki handlowe polegające na podawaniu w przypadku imprez turystycznych ceny wyjściowej, która może jeszcze ulec zmianie podczas procesu rezerwacji. Znamienne jest, że z reguły zmiana tych cen następowała w górę. Biura podróży tłumaczą tę sytuację tym, że zawsze cena wyjściowa wyświetlana po raz pierwszy była prawidłowa i aktualna w momencie umieszczenia imprezy turystycznej na stronie internetowej. Jednak ze względu na zmiany dostępności oraz dynamiczne lub płynne ustalanie cen przez dostawców elementów imprezy turystycznej (wycieczki) cena ta szybko stawała się nieaktualna. Nieco inna jest sytuacja w sprawie polskiej, bowiem według komunikatu UOKiK organ ten zarzucił polskiemu

FOTO: JAKUB ŻERDZICKI, UNSPLASH

Dynamiczne ceny imprez turystycznych w internetowych biurach podróży

przedsiębiorcy prowadzącemu portal prezentowanie na swojej stronie cen wielu wycieczek w sposób nieaktualny lub niepełny. Bowiem inne ceny pokazywały się w wyszukiwarce, a inne po rozwinięciu szczegółów oferty. Według UOKiK taka praktyka utrudnia podjęcie efektywnych decyzji zakupowych przez użytkowników portalu, czyli przez konsumentów, pozostających pod szczególną ochroną prawa w swoich relacjach z przedsiębiorcami. UOKiK zarzucił, że konsument powinien móc wpisać na stronie internetowej kryteria własnych preferencji i według nich wyszukać oferty. W szczególności powinien móc je sortować od najtańszych do najdroższych oraz filtrować według cen. Po wyświetleniu się listy ofert wraz z cenami w wielu przypadkach nie zgadzały się one z cenami podanymi po kliknięciu w szczegóły oferty. W wypadku kontrolowanego polskiego internetowego biura podróży wskazane ceny często nie zawierały obowiązkowej składki na fundusz gwarancyjny lub były to ceny historyczne. UOKiK w toku postępowania wskazał, że problem różnic cenowych dotyczył co najmniej 40% sprawdzonych ofert i aż 85% cen wyjazdów podawanych przez tego agenta okazało się nieprawdziwych, bo w toku procesu rezerwacyjnego ceny te zmieniły się. W sposób oczywisty powodowało to zafałszowanie wyników wyszukiwania, bowiem w rzeczywistości niektóre z nich powinny się plasować na innych miejscach w rankingu najtańszych ofert, a jeszcze inne oferty mogły w ogóle nie być widoczne według zadanych przez konsumenta kryteriów. UOKiK podkreśla, że w takich wypadkach konsumenci nie otrzymują wiarygodnych i porównywalnych informacji o cenach wycieczek (różnych organizatorów), podczas gdy tzw. listingi mają za zadanie umożliwić konsumentom prawidłowe porównanie ofert bez konieczności własnej analizy i weryfikacji każdej propozycji z osobna. W efekcie konsumenci nie docierali do ofert, które spełniłyby ich kryteria, a zapoznawali się z takimi, które im nie odpowiadały. Według UOKiK poprzez takie nierzetelne działanie wyszukiwarki konsumenci są wprowadzani w błąd, wskutek czego mogą podejmować nieoptymalne decyzje zakupowe (pełny tekst komunikatu tutaj: https://uokik.gov.pl/wakacjepl-decyzja-prezesa-uokik). Według Prezesa UOKiK „nie można oczekiwać, że konsument będzie podchodził z podejrzliwością do przekazywanych mu informacji, tak samo jak nie można doprowadzać do sytuacji, aby wyszukiwarka ofert wprowadzała konsumentów w błąd”.

Internetowe biura podróży tłumaczą, że prowadzone przez nich serwisy zbierają i prezentują oferty innych biur podróży. Z tego względu za wskazane różnice w cenach ofert tych biur podróży, które mogą występować pomiędzy ceną wyświetlaną na wynikach wyszukiwania a widoczną następnie na szczegółowym widoku ich oferty, to one powinny ponosić odpowiedzialność. UOKiK nie może pomijać okoliczności, że serwis agentów turystycznych prezentuje zawsze ceny, jakie zostały mu przesłane przez biura podróży, i na żadnym etapie nie wpływają na ich poziom. Ich zdaniem nie ma takiej czynności, którą mogliby samodzielnie wykonać, żeby likwidować te rozbieżności. Wskazuje się oczywiście, że ceny prezentowane w systemach rezerwacyjnych ulegają z przyczyn obiektywnych nieustannej zmianie („i jest to istota dynamicznych cen”). Z uwagi na ilość danych („w przypadku internetowych biur podróży są to miliony ofert”), gdzie zmiana nawet jednej składowej wpływa na cenę tysięcy ofert, musi ona najpierw zaktualizować się w systemach wewnętrznych organizatorów, a następnie być wyeksportowana do tysięcy biur podróży w całej Polsce. I ten proces trwa. Przy tym sposób działania kontrolowanych przez UOKiK portali nie różni się od tego, jak działają inne, podobne platformy w innych państwach. Zdaniem internetowych biur podróży proces aktualizowania cen w systemach wymaga określonego czasu i nie zawsze może się odbyć w czasie rzeczywistym. Zawsze jednak, w momencie dokonywania rezerwacji, system potwierdza aktualną cenę. A więc konsument zawiera umowę świadomie, znając dokładną cenę imprezy i wiedząc, co ona zawiera. Biura tłumaczą też, że kwestia zmieniających się cen w czasie procesu sprzedażowego dotyczy w największej mierze pakietowania dynamicznego. Przykładowo organizator pakietujący dynamicznie nie może kupić wcześniej biletu od linii lotniczej, żeby klientowi pokazać cenę. A ona w czasie ulega ciągłej zmianie, choćby ze względu na dynamikę wypełnień miejsc w samolotach. Nadto sankcje powinny dotyczyć w pierwszej kolejności dostawców usług turystycznych nierzetelnie podających do portali zaniżone ceny, z góry wiedząc, że zostaną one już w procesie rezerwacji zmienione. Przedstawiony problem jest istotny, można uznać, że dotyczy on ofert prezentowanych masowo milionom konsumentów. Niezależnie od rozstrzygnięć organów ochrony konsumentów, rynków i konkurencji (ACM,

PRAWO

UOKiK) oraz sądów należy dążyć nie do likwidacji obecnego systemu portali internetowych biur podróży, ale jego poprawy. Jest oczywiste, że we współczesnym świecie, przemożnej obecności informatyki w naszym życiu codziennym, nie ma powrotu do systemu prezentowania jednej, stałej, statycznej ceny. Ale rację ma UOKiK, że w wypadku cen dynamicznych należy uprzedzić o tym konsumenta, aby to konsument wybrał, czy woli system otwarty z cenami dynamicznymi, czy z cenami statycznymi.

Wskazać tutaj można, że nie jest satysfakcjonujące dla konsumentów wzajemne przerzucanie „odpowiedzialności” za te „różnice cenowe” pomiędzy organizatorami usług turystycznych i internetowymi biurami podróży prowadzącymi portale. Należałoby raczej oczekiwać odpowiedniego kontraktowania pomiędzy tymi podmiotami, tak aby organizatorzy na każdym etapie prezentacji swojej oferty na portalach byli zobowiązani do przedstawiania wyłącznie rzetelnych ofert, pod rygorem odpowiedzialności kontraktowej wobec biur prowadzących portale, także jako warunek czy wymóg współpracy. Choćby przez odpowiednie postanowienia regulaminu portalu lub ogólnych warunków współpracy (tzw. OWU). Niezależnie też od ostatecznego zakończenia sprawy polskiej, obiektywnie trudnej i spornej, budujące jest, że UOKiK podjął tę problematykę i spowodował szeroką dyskusję nad zasadami funkcjonowania internetowych biur podróży i prowadzonych portali. Konsumenci, pojedynczo bezradni, na tym przykładzie mogą mieć poczucie, że są organy państwa, które czuwają nad ich prawami. ■ GRAFIKA: PIXABAY

Dodatkowo istotą sprawy polskiej jest nie tylko kwestia prezentowanych na portalach cen dynamicznych („zmieniających się z przyczyn obiektywnych i rynkowych już po zaprezentowaniu pierwotnej oferty"), ale także cen zaniżanych. Cena ta nie ulega zmianie w wyniku okoliczności pojawiających się dopiero po przekazaniu oferty, ale organizator z góry zakłada, że będzie ona podwyższona. Tak się dzieje, gdy organizator celowo wprowadza do systemu rezerwacyjnego niższą cenę, żeby ją później zmienić. Typowym ujawnionym na rynku polskim przykładem jest pomijanie w cenie obowiązkowej składki na fundusz gwarancyjny. Oprócz naruszenia praw konsumentów takie praktyki są jednocześnie naruszeniem zasad uczciwej konkurencji. W ten sposób nierzetelny organizator nieuczciwie

uzyskuje „wyższe” lokowanie, pozycjonowanie swojego produktu na portalu, z pokrzywdzeniem rzetelnych organizatorów.

TRAVEL & AUTO

Defender

W teren i nie tylko ZDJĘCIA: ARKADIUSZ JASKUŁA

TEKST PAWEŁ ILCZUK

Pojechałem luksusowym SUV-em na kolację u znanego szefa kuchni – to stwierdzenie, choć zgodne z prawdą, zupełnie nie oddaje tego, co przeżyłem podczas dnia spędzonego z Defenderem. Ten wyjazd był dużo bardziej ekscytujący, niż mogłem przypuszczać. Wyruszając spod hotelu w centrum Warszawy, nie spodziewałem się jeszcze, że za kilka godzin wyląduję na poligonie, brnąc przez wodę sięgającą po pas. 98

amochód, do którego wsiadłem rano, mocno różnił się wyglądem od auta, z którego wysiadłem kilka godzin później. Metaliczna szarość pokryła się kurzem i zaciekami z błota, a 22-calowe opony zmieniły kolor na beżowy. W takim wydaniu Defender podobał mi się jeszcze bardziej. Zacznijmy jednak od początku. To było moje drugie spotkanie z tym modelem. Podczas pierwszego, które opisałem na łamach „Travel Polska” w zeszłym roku, wybrałem Defendera 110 w możliwie najniższej wersji wyposażenia z 200-konnym silnikiem wysokoprężnym. Choć nadal uważam, że to świetny wóz i nie mam mu nic do zarzucenia, teraz zapragnąłem przetestować auto z drugiego końca spektrum. Tym razem był to Defender w najdłuższej wersji nadwoziowej 130, z ośmiocylindrowym, pięciolitrowym silnikiem, generującym potężne 525 KM. Zarówno gabaryty samochodu, jak i rasowy bulgot silnika z miejsca wzbudziły mój respekt, ale bynajmniej nie utrudniły pierwszego zadania, którym było wydostanie się ze stolicy w kierunku południowym. Zwrotność Defendera znów pozytywnie mnie zaskoczyła. Trasa „Wyprawy po smak” nie prowadziła jednak krajową siódemką, ani nawet drogami lokalnymi. Większość trasy wiodła przez drogi gruntowe malowniczego jabłkowego zagłębia. Gdybym jednak nie widział drogi przed sobą, byłbym święcie przekonany, że jedziemy

po zwykłym, typowo polskiej jakości asfalcie. Pneumatyczne zawieszenie Defendera wygładzało wszelkie nierówności, a poziom hałasu we wnętrzu i właściwości jezdne praktycznie nie zmieniły się po zjechaniu z utwardzonej drogi. Po dojechaniu do pierwszego przystanku na trasie wyprawy, którym była restauracja Karma House w Gościeńczycach, Defender znów stał się na chwilę reprezentacyjnym i eleganckim (choć nieco zakurzonym) autem. Brunch zjedzony na świeżym powietrzu, nad jeziorem nieopodal fiołkowego pola, był fantastyczny, ale dużo bardziej ucieszył mnie kolejny przystanek na trasie. Był nim Poligon 4x4 w Górze Kalwarii. Po zobaczeniu toru, który miałem za chwilę pokonać Defenderem, nieco ugięły się pode mną nogi. Nie dlatego, że wątpiłem w możliwości samochodu, ale raczej we własne. Moje umiejętności jazdy w terenie ograniczały się dotąd do pokonywania błotnistych kałuż na polnych drogach zwykłą osobówką. Mając z tyłu głowy blisko siedmiocyfrową wartość testowanego samochodu, zdecydowałem się jednak zaryzykować. Wertepy, wykrzyże, równoważnie, strome podjazdy i zjazdy po wąskich betonowych płytach i wreszcie głęboki na 70 cm zbiornik wodny. Tę ostatnią przeszkodę, znajdującą się na końcu toru, potraktowałem nieco zbyt nonszalancko, wzbijając przed sobą falę, która zalała nawet maskę samochodu. Na szczęście Defender radzi sobie nawet z głębszymi akwenami – jego głębokość brodzenia to 90 cm.

TRAVEL & AUTO

Najstraszniejszy był zdecydowanie stromy podjazd, w czasie którego widziałem przez przednią szybę tylko niebo. Podczas pierwszej próby ratował mnie jedynie podgląd z pokładowych kamer Defendera, skierowanych na przednie koła. Wrażenie było naprawdę przerażające, a w połączeniu z doskonałą trakcją i potężnym silnikiem przypominało raczej start wahadłowca niż jazdę samochodem. Za drugim razem udało mi się na tyle wyczuć samochód, że poradziłem sobie już bez spoglądania na ekran. Dzięki rozmaitym trybom jazdy terenowej, reduktorowi, regulowanemu prześwitowi oraz innym udogodnieniom udało mi się pokonać tor trzykrotnie bez żadnych strat. Defender przeniósł mnie przez wszystkie przeszkody z gracją i spokojem. Po tym doświadczeniu nabrałem więcej szacunku do tego auta. To prawdziwa terenówka, która nawet na chwilę nie przestaje być bezpieczna i luksusowa.

ZDJĘCIA: ARKADIUSZ JASKUŁA

Za to zupełnie bez szacunku podszedłem do drugiego toru na Poligonie, który był prawdziwą piaskownicą dla dużych zabawek. Ciasne zakręty wymuszały jazdę – do-

100

słownie – po bandzie, a grząski piach wymagał pełnego skupienia. Raz nawet udało mi się w nim utknąć, ale wystarczyło przez chwilę przytrzymać delikatnie wciśnięty gaz, a napęd zrobił swoje i bez trudu wydobył przeszło 2,5-tonowego Defendera z pułapki. Te kilka kilometrów leśnej trasy dało mi już poczucie, że potrafię jeździć w terenie. Z każdym kolejnym okrążeniem bawiłem się lepiej, bez opamiętania zarzucając tyłem i coraz szybciej atakując kolejne wydmy. Wtedy już zapomniałem, że siedzę za kierownicą samochodu wartego prawie 900 tysięcy złotych. Zabawa była zbyt dobra, by się tym przejmować. Zapomniałem o pieniądzach tak bardzo, że postanowiłem wrócić tam kiedyś swoim własnym Defenderem! Udało mi się ochłonąć dopiero po przyjeździe do miejsca docelowego – Forgotten Fields Farm w Dębówce. Zgadza się – szefem kuchni, o którym wspominałem we wstępie, był sam Wojciech Modest Amaro, który wywarł na mnie wrażenie równie silne i niezapomniane, co Defender. ■

PRODUCENT PŁYTEK na ściany | podłogi | tarasy | schody | parapety

!#$ $ 9MEAEHDHDN;@AEQ CDNA9MFOMDJFG;Q= MODH=EDBFMXG z]gcdf{hd`^[fgbh

Z[\]^`abcde[fgbh

%[}dgk{d&\h'gbh

j^k]f[ephuk|uxZdexj^[m^d}[f]r

j^]k]glmnop[q[ogbh]rt]e]^durhj^k]eghv\h[^unf hj^du[edfunfwj^k]eghv\h[^uxyqo

j^]k]g(dk[fh]ubh]m[)^k]gk]phd *dpeo+,j^k]}xgc+h.gc+m

FMODH=EDBFMEA

9:;<=>@ABC;D:=EFGDHAG CDJD@K LDMFNFG;OF9MFOMDJP9MFJF@Q=

9F:>RD9ME;N>=S<=FM@EFUV

tel. +48 46 856 40 40 | tel. +48 602 292 707 biuro@elkaminodom.pl | www.elkaminodom.pl

9DBMFHDB=G>WXYWMD@D

0123

4567879 4"- -/-670971/26038" 56 7670787

Pełna uroku

Białka Tatrzańska Podhale to często odwiedzany region w Polsce, zwłaszcza w okresie zimowym. Nie brakuje tu znakomitych kurortów, w których znajdziemy wiele ciekawych atrakcji. Oprócz Zakopanego turyści często odwiedzają też okoliczne miasteczka, m.in. kierują swoje kroki do Białki Tatrzańskiej. 102

FOTO: YEVHENII DUBROVSKYI, UNSPLASH

ZDALEKAIZBLISKA

Białka Tatrzańska ma status podhalańskiej wsi. Położona jest na południu Polski, w obrębie województwa małopolskiego, w gminie Bukowina Tatrzańska. To długa na 8 km miejscowość, która sąsiaduje m.in. ze wspomnianą Bukowiną. Urokliwe widoki w Białce Tatrzańskiej zapewniają Tatry oraz rzeka Białka, nad którą miejscowość jest położona.

ZIMOWY NAJAZD NARCIARZY Jak tylko spadnie pierwszy śnieg, w Białce zaczyna się robić tłoczno. Przybywają tu bowiem miłośnicy narciarstwa, ponieważ Białka Tatrzańska jest górskim kurortem stwarzającym znakomite warunki do uprawiania tzw. białego szaleństwa. Na nartach można tu jeździć w ośrodkach narciarskich: • Kotelnica, • Bania, • Kaniówka, • Litwinka-Grapa, • Wysoki Wierch, • Zebra. Dysponują one licznymi wyciągami krzesełkowymi, orczykowymi i talerzykowymi. Wzorem alpejskich kurortów narciarskich także Białka Tatrzańska wprowadziła wspólne karnety (Tatry Ski) pozwalające na łatwiejsze i wygodniejsze korzystanie przez narciarzy z różnych stoków i stacji.

FOTO: JERZY OPIOŁA, WIKIPEDIA

FOTO: WIKIPEDIA

FOTO: BIALKATATRZANSKA24.PL

POŁOŻENIE BIALKI

103

ZDALEKAIZBLISKA

PRZEŁOM BIAŁKI Niedaleko miejscowości Białka Tatrzańska, w kierunku Białki-Grapy, można dotrzeć do rzeki Białka. Pomiędzy wapiennymi skałami Pienin Spiskich – Kramnica i Oblazowa – znajduje się przełom Białki, nazywany po prostu Skałkami. To ścisły rezerwat przyrody, o malowniczych krajobrazach.

Zarówno dla dorosłych, jak i najmłodszych turystów atrakcją Białki Tatrzańskiej będzie Lodowy Zamek. To konstrukcja z lodu, która pojawia się w Białce zimą, przy sprzyjających warunkach atmosferycznych – kiedy temperatury są ujemne. Kolejną atrakcją Białki Tatrzańskiej jest mały piętrowy budynek nazywany „Domem do góry nogami”. Iluzja tego, że wszystko stanęło dosłownie na głowie, jest bardzo dobrze przygotowana i co roku przyciąga w to miejsce wielu turystów. Natomiast rezerwat przyrody znany jako Skałki to atrakcja nie tylko dla miłośników natury, lecz również dla fanów popularnego serialu „Janosik”. Właśnie w tych naturalnych sceneriach nakręcono wiele ujęć obrazujących przygody słynnego rozbójnika. ■ Opracowanie: Renata Nawrocka

104

ZDJĘCIA: WIKIPEDIA

DLA NAJMŁODSZYCH I NIE TYLKO

: . n i . m u i n a d y W następnym w

o d a r o l o K n o i n a K i k l e Wi Zapraszamy na strony naszego wydawnictwa: facebook.com/TravelPolskaMagazyn instagram.com/TravelPolskaMagazyn

Wydawnictwo MajerMedia ul. Sidorska 2G 21-500 Biała Podlaska Tel. 535 089 641 www.majermedia.com redakcja@majermedia.com prenumerata@majermedia.com reklama@majermedia.com DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY: Maciej Majerczak

106

REDAKCJA: Redaktor naczelny: Rafał Nowicki Redaktor prowadząca: Katarzyna Jaszczuk Zespół redakcyjny: Renata Nawrocka, Robert Nienacki, Karina O’Neill Współpraca: Michał Stolarewicz Korekta: Anna Nalikowska Skład i fotoedycja: Paweł Ilczuk

REKLAMA: Dyrektor ds. sprzedaży: Jakub Kleszcz Specjaliści ds. sprzedaży: Monika Jaroszuk, Dorota Matwiejuk

Okładka: fot. Redd Francisco, Unsplash Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Wydawnictwo MajerMedia jest członkiem Izby Wydawców Prasy

FO TO : STI G OV E PE

TT ER SEN , UN SPL AS

IKA N Ż Ó R D O P A Z NOTATNIK

CZARTER PRYWATNYCH SAMOLOTÓW O GLOBALNYM ZASIĘGU Zapewniamy najwyższa jakość usług w zakresie czarteru prywatnych odrzutowców. Wybierz swoj styl podróży i latania.

JETPARTNER.PL | +48 512 308 935, +48 512 227 030 | SALES@JETPARTNER.PL