คํานํา ในอดีต การดําเนินงานดานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมของประเทศ ไทยเป น การดํ า เนิ น งานโดยอาศั ย อํ า นาจตามพระราชบั ญ ญั ติ ส ง เสริ ม และรั ก ษา คุ ณภาพสิ่งแวดลอ มแห งชาติ พ.ศ.2518 ซึ่งในป พ.ศ.2524 มี ก ารประกาศ กระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและการพลังงาน กําหนดใหโครงการจํานวน 10 ประเภท ตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตอมา ในป พ.ศ.2535 ไดมีการตราพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ.2535 ขึ้ น ใหม และมี ก ารประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม กํ า หนดให โ ครงการรวม 22 ประเภท เข า ข า ยต อ งจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอ ม เมื่อ ป พ.ศ.2552 ไดมีการเปลี่ยนแปลงขึ้นอีกครั้ง โดย สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เปนหนวยงานใน สั ง กั ด กระทรวงทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม ได อ อกประกาศกระทรวง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม กําหนดประเภทและขนาดโครงการหรือกิจการฯ ที่เขาขายตองจัดทํารายงานฯ รวมทั้งสิ้น 34 ประเภท รวมทั้งมีการปรับปรุงหลักเกณฑ วิธีการ ในการจัดทํารายงานฯ ดวย นอกจากการเปลี่ยนแปลงดังกลาวแลว สืบเนื่อง จากรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 67 ที่ใหความสําคัญ กั บ ผลกระทบที่ จ ะเกิ ด กั บ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรง ทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ท รั พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ติ แ ล ะ สุ ข ภ า พ จึ ง ไ ด มี ก า ร อ อ ก ป ร ะ ก า ศ ก ร ะ ท ร ว ง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ ม เพื่อ กําหนดหลักเกณฑ วิธีการในการจัดทํา รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มสํ า หรั บ โครงการที่ อ าจก อ ให เ กิ ด ผลกระทบรุนแรงฯ ขึ้น
สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ไดเล็งเห็น วา กระบวนการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ไดมีการพัฒนาอยางตอเนื่องและมี การปรับเปลี่ยนหลายอยาง โดยเฉพาะในเรื่องของกฎ ระเบียบ กฎหมายตาง ๆ ที่ จะตองปฏิบัติตาม ตามที่ไดกลาวมาแลว จึงจําเปนตองสรางความเขาใจใหเปนที่ทราบ อยางแพรหลาย สํานักงานฯ จึงไดจัดพิมพหนังสือ “ระบบการวิเคราะหผลกระทบ สิ่ ง แวดล อ มของประเทศไทย” นี้ ขึ้ น เพื่ อ เผยแพร ใ ห กั บ หน ว ยงานต า ง ๆ สถาบันการศึกษา นักพัฒนา นักวางแผน และประชาชนทั่วไป ไดรับทราบและมี ความรูความเขาใจไปในทิศทางเดียวกัน และสามารถปฏิบัติไดถูกตองตามที่กฎหมาย กําหนดไว เมษายน 2553 สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
หนังสือ “ระบบการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมของประเทศไทย” สารบัญ 1. พระราชบั ญ ญั ติ ส ง เสริ ม และรั ก ษาคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ พ.ศ. 2535 สวนที่ 4 การทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม 2. ศัพทที่ควรรู 3. ระยะเวลาและขั้นตอนในการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม 4. ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เรื่อง หลักเกณฑ และ วิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) 5. ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เรื่อง หลักเกณฑ และ วิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 34 (พ.ศ. 2552) 6. ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เรื่อง หลักเกณฑ และ วิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 35 (พ.ศ. 2552) 7. ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนด ประเภทและขนาดโครงการซึ่งตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางการ จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
หนา 1 7 9 12
16
18
23
สารบัญ (ตอ) หนา 49
8. ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนด หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการ วิ เคราะห ผลกระทบสิ่ งแวดล อม สํ าหรั บโครงการหรื อกิ จการที่ อาจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพ สิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ 9. ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวยการประสานงานการใหความเห็น 74 ขององคการอิสระในโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553 10. คําสั่งสํานักนายกรัฐมนตรี ที่ 18/2553 เรื่อง แตงตั้งคณะกรรมการ 82 ประสานงานการใหความเห็นขององคการอิสระ 11. แนวทางการประเมิ นผลกระทบทางสุ ขภาพในรายงานการวิ เคราะห 85 ผลกระทบสิ่งแวดลอม 12. แนวทางการมี ส วนร วมของประชาชนและการประเมิ นผลกระทบ 113 สิ่งแวดลอมทางสังคมในกระบวนการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม 13. การกําหนดประเภทและขนาดโครงการที่ตองเสนอรายงานการวิเคราะห 167 ผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับปาอนุรักษเพิ่มเติม (13 กันยายน 2537) 14. ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนด 170 ประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการ และหลักเกณฑ วิธีการที่ โครงการหรือกิจการสามารถขอรับการยกเวนไมตองจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
สารบัญ (ตอ) หนา 15. กฎกระทรวง ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2527) ออกตามความในพระราชบัญญัติ 191 สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2518 16. ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ที่ 7/2528 เรื่อง หลักเกณฑ 199 เกี่ยวกับประสบการณในการปฏิบัติงานการสงเสริมและรักษาคุณภาพ สิ่งแวดลอม 17. กฎกระทรวง ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบัญญัติ 202 สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535
1
พระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535
2
พระราชบัญญัติ สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ.2535 ------------------------------------------------------------------------
สวนที่ 4 การทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม -----------------------------------------------มาตรา 46 เพื่อประโยชนในการสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม ให รัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ มีอํานาจประกาศ ในราชกิจจานุเบกษากําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการของสวน ราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชนที่มีผลกระทบสิ่งแวดลอมซึ่งตองจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมเพื่อเสนอขอความเห็นชอบตามมาตรา 47 มาตรา 48 และมาตรา 49 ในการประกาศตามวรรคหนึ่ง ใหกําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ แนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตลอดจนเอกสารที่ เกี่ยวของซึ่งตองเสนอพรอมกับรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สําหรับ โครงการหรือกิจการแตละประเภทและแตละขนาดดวย ในกรณีที่โครงการหรือกิจการประเภท หรือขนาดใดหรือที่จะจัดตั้งในพื้นที่ ใดมีการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมไวแลว และเปนมาตรฐานที่สามารถใชกับ โครงการหรือกิจการประเภทหรือขนาดเดียวกัน หรือในพื้นที่ลักษณะเดียวกันได รัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติอาจประกาศใน ราชกิจจานุเบกษากําหนดใหโครงการหรือกิจการในทํานองเดียวกันไดรับยกเวนไม ตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมก็ได แตทั้งนี้ โครงการหรือ
3 กิจการนั้นจะตองแสดงความยินยอมปฏิบัติตามมาตรการตาง ๆ ที่กําหนดไวในการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการนั้นตามหลักเกณฑและ วิธีการที่รัฐมนตรีกําหนด มาตรา 47 ในกรณีที่โครงการหรือกิจการซึ่งตองจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมาตรา 46 เปนโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือโครงการรวมกับเอกชน ซึ่งตองเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีตามระเบียบ ปฏิบัติของทางราชการใหสวนราชการหรือรัฐวิสาหกิจซึ่งเปนผูรับผิดชอบโครงการหรือ กิจการนั้น จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตั้งแตในระยะทําการศึกษาความ เหมาะสมของโครงการเสนอตอคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เพื่อเสนอความเห็น ประกอบการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี ในการพิจารณาใหความเห็นชอบรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ที่ เ สนอตามวรรคหนึ่ ง คณะรั ฐ มนตรี อ าจขอให บุ ค คลหรื อ สถาบั น ใด ซึ่ ง เป น ผูชํานาญการหรือเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมทําการศึกษาและ เสนอรายงานหรือความเห็นเพื่อประกอบการพิจารณาดวยก็ได สําหรับโครงการหรือกิจการของสวนราชการหรือรัฐวิสาหกิจตามมาตรา 46 ซึ่งไมจําตองเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีตามวรรคหนึ่ง ให สวน ราชการหรือรัฐวิสาหกิจ ซึ่งเปนผูรับผิดชอบโครงการหรือกิจการนั้นจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมเพื่อเสนอขอความเห็นชอบกอนที่จะดําเนินการ ตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดไวในมาตรา 48 และมาตรา 49 มาตรา 48 ในกรณีที่โครงการหรือกิจการซึ่งตองจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมาตรา 46 เปนโครงการหรือกิจการซึ่งจะตองไดรับอนุญาต จากทางราชการตามกฎหมายกอนเริ่มการกอสรางหรือดําเนินการ ใหบุคคลผูขออนุญาต เสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตอเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจตามกฎหมาย นั้นและตอสํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอม ในการเสนอรายงานดังกลาว อาจ
4 จัดทําเปนรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนตามหลักเกณฑและวิธีการที่รัฐมนตรี กําหนดตามมาตรา 46 วรรคสอง ก็ได ใหเจ าหน าที่ซึ่ งมีอํ า นาจอนุ ญ าตตามกฎหมายรอการสั่ง อนุญ าตสํ าหรั บ โครงการหรือกิจการตามวรรคหนึ่งไวกอนจนกวาจะทราบผลการพิจารณารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมาตรา 49 จากสํานักงานนโยบายและแผน สิ่งแวดลอม ใหสํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอม ตรวจสอบรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมและเอกสารที่เกี่ยวของที่เสนอมา หากเห็นวารายงานที่เสนอมา มิไดจัดทําใหถูกตองตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดไวในมาตรา 46 วรรคสอง หรือมีเอกสารขอมูลไมครบถวน ใหสํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอมแจงให บุค คลผูข ออนุญาตที่เสนอรายงานทราบภายในกําหนดเวลาสิบ หาวันนับแตวันที่ ไดรับการเสนอรายงานนั้น ในกรณีที่สํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอมพิจารณาเห็นวา รายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมและเอกสารที่เกี่ยวของที่เสนอมาถูกตองและมี ขอมูลครบถวน หรือไดมีการแกไขเพิ่มเติมใหถูกตองครบถวนตามวรรคสามแลว ให สํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอมพิจารณาเสนอความเห็นเบื้องตนเกี่ยวกับ รายงานดังกลาวใหแลวเสร็จภายในกําหนดสามสิบวัน นับแตวันที่ไดรับการเสนอ รายงานนั้น เพื่อนําเสนอใหคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณาตอไป การแต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการตามวรรคสี่ ให เ ป น ไปตาม หลั ก เกณฑ แ ละวิ ธี ก ารที่ ค ณะกรรมการสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ กํ า หนด ซึ่ ง จะต อ ง ประกอบดวยผูทรงคุณวุฒิหรือผูเชี่ยวชาญในสาขาวิชาการตาง ๆ ที่เกี่ยวของ และ จะตองมีเจาหนาที่ผูมีอํานาจอนุญาตตามกฎหมายสําหรับโครงการหรือกิจการนั้น หรือผูแทนรวมเปนกรรมการอยูดวย มาตรา 49 การพิจารณาของคณะกรรมการผูชํานาญการตามมาตรา 48 ให กระทํ า ให แ ล ว เสร็ จ ภายในสี่ สิ บ ห า วั น นั บ แต วั น ที่ ไ ด รั บ รายงานการวิ เ คราะห
5 ผลกระทบสิ่งแวดลอมจากสํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอม ถาคณะกรรมการ ผูชํานาญการมิไดพิจารณาใหเสร็จภายในกําหนดเวลาดังกลาว ใหถือวาคณะกรรมการ ผูชํานาญการใหความเห็นชอบแลว ในกรณีที่คณะกรรมการผูชํานาญการใหความเห็นชอบ หรือในกรณีที่ใหถือ วาคณะกรรมการผูชํานาญการใหความเห็นชอบแลว ใหเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจตาม กฎหมายสั่งอนุญาตแกบุคคลซึ่งขออนุญาตได ในกรณีที่คณะกรรมการผูชํานาญการไมใหความเห็นชอบ ใหเจาหนาที่รอ การสั่งอนุญาตแกบุคคลผูขออนุญาตไวกอน จนกวาบุคคลดังกลาวจะเสนอรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตามที่คณะกรรมการผูชํานาญการสั่งใหทําการ แกไขเพิ่มเติมหรือจัดทําใหมทั้งฉบับ ตามแนวทางหรือรายละเอียดที่คณะกรรมการ ผูชํานาญการกําหนด เมื่อบุคคลดังกลาวไดเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมซึ่ง ไดทําการแกไขเพิ่มเติมหรือไดจัดทําใหมทั้งฉบับแลว ใหคณะกรรมการผูชํานาญการ พิจารณารายงานดังกลาวใหแลวเสร็จภายในสามสิบวันนับแตวันที่ไดรับการเสนอ รายงานดังกลาวแตถาคณะกรรมการผูชํานาญการมิไดพิจารณาใหแลวเสร็จภายใน กําหนดเวลาดังกลาวใหถือวาคณะกรรมการผูชํานาญการเห็นชอบและใหเจาหนาที่ ดังกลาวสั่งอนุญาตแกบุคคลผูขออนุญาตได ในกรณีที่เห็นเปนการสมควร รัฐมนตรีจะประกาศในราชกิจจานุเบกษา กําหนดใหโครงการหรือกิจการตามประเภทและขนาดที่ประกาศกําหนดตามมาตรา 46 ตองเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมในการขอตออายุใบอนุญาต สําหรับโครงการหรือกิจการนั้น ตามวิธีการเชนเดียวกับการขออนุญาตดวยก็ได มาตรา 50 เพื่ อประโยชน ในการพิ จารณารายงานการวิ เคราะห ผลกระทบ สิ่งแวดลอมตามมาตรา 48 และมาตรา 49 ใหกรรมการผูชํานาญการหรือพนักงานเจาหนาที่ ซึ่งไดรับมอบหมายจากคณะกรรมการผูชํานาญการ มีอํานาจตรวจสถานที่ซึ่งเปนที่ตั้งของ
6 โครงการหรื อกิ จการที่ เสนอขอรั บความเห็ นชอบในรายงานการวิ เคราะห ผลกระทบ สิ่งแวดลอมไดตามความเหมาะสม เมื่อคณะกรรมการผูชํานาญการไดใหความเห็นชอบในรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมาตรา 49 แลว ใหเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจตามกฎหมายใน การพิจารณาสั่งอนุญาตหรือตออายุใบอนุญาต นํามาตรการตามที่เสนอไวในรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมไปกําหนดเปนเงื่อนไขในการสั่งอนุญาตหรือตอ อายุใบอนุญาตโดยใหถือวาเปนเงื่อนไขที่กําหนดตามกฎหมายในเรื่องนั้นดวย มาตรา 51 เพื่อประโยชนในการปฏิบัติตามมาตรา 47 และมาตรา 48 รัฐมนตรี โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติอาจกําหนดใหรายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตามมาตรา 46 ตองจัดทําหรือไดรับการรับรองจากบุคคล ซึ่งไดรับอนุญาตใหเปนผูชํานาญการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอมก็ได การขอและการออกใบอนุญาต คุณสมบัติของผูชํานาญการศึกษาผลกระทบ สิ่งแวดลอมที่จะมีสิทธิทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม การควบคุมการ ปฏิบัติงานของผูได รับ ใบอนุ ญ าต และการเสี ย คา ธรรมเนีย มการขอและการออก ใบอนุญาตใหเปนไปตามหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขที่กําหนดในกฎกระทรวง
7
ศัพทควรรู การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม (Environmental Impact Assessment : EIA) เปนการศึกษาเพื่อคาดการณผลกระทบสิ่งแวดลอมทั้งในทางบวก และทาง ลบ จากการพัฒนาโครงการหรือกิจการที่สําคัญ เพื่อกําหนดมาตรการปองกัน และ แกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม และใชในการประกอบการตัดสินใจพัฒนาโครงการ หรือกิจการ ผลการศึกษาจัดทําเปนเอกสารเรียกวารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม รายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน (Initial Environmental Examination : IEE) เป น การตรวจสอบเบื้ อ งต น ถึ ง ผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น จาก โครงการที่เสนอ มักใชขอมูลเบื้องตนที่มีอยูหรือขอมูลที่สามารถหาไดทันที IEE เปน การศึกษาเพื่อใหทราบวาจะตองทํา EIA ตอหรือไม สําหรับประเทศไทยไดนํามาใช ในการกําหนดใหโครงการที่คาดวามีผลกระทบสิ่งแวดลอมบางประเภทที่มีขนาดเล็ก หรือไมมาก จัดทําเปนรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน การกลั่นกรองโครงการ (Screening) เปนกระบวนการเพื่ อ ตัดสิ น ใจวา โครงการที่ เ สนอนั้ นจํ าเปนต อ งจั ดทํ า รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมหรือไม การกลั่นกรองจะเกี่ยวของกับการ ใชวิจารณญาณพิจารณาวาผลกระทบจากโครงการที่มีตอสิ่งแวดลอมนั้นอยูในระดับมี นัยสําคัญหรือไม
8 การกําหนดขอบเขต (Scoping) เป น กระบวนการในการชี้ ป ระเด็ น ที่ สํ า คั ญ ทางเลื อ กที่ จํ า เป น ต อ งมี การศึกษาและประเมิน ทั้งนี้ เนื่องจากหัวขอในเรื่องสิ่งแวดลอมมีหลากหลาย ดังนั้น การกําหนดขอบเขต จึงทําใหการศึกษาในการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมตรงประเด็น ลดความขัดแยง ประหยัดเวลาและคาใชจายในการศึกษาดวย ผลที่ไดจากการกําหนดขอบเขตจะนําไปจัดทําเปนเอกสาร เรียกวา ขอบเขตการศึกษา ดานสิ่งแวดลอม (Terms of Reference : TOR) การมีสวนรวมของประชาชน เปนกระบวนการที่นําเอาความหวงกังวลของสาธารณชน ความตองการและ คานิยมผนวกเขาไปกับการดําเนินการตัดสินใจของรัฐ กระบวนการมีสวนรวมของ สาธารณชนจึงเปนสื่อกลางสองทาง มีจุดมุงหมายเพื่อนําไปสูการตัดสินใจที่ดีกวาที่ สาธารณชนโดยสวนราชการสนับสนุน การมีสวนรวมของประชาชนในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม (Public participation in EIA) เปนกิจกรรมที่จัดใหมีขึ้นในกระบวนการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม ของโครงการ โดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหประชาชน องคกรพัฒนาเอกชน ตลอดจน หนวยงานตาง ๆ ที่ไดรับผลกระทบจากโครงการสามารถเขารวมแสดงความคิดเห็น นําเสนอขอมูล ขอโตแยง หรือขอเสนอแนะที่เกี่ยวของกับการประเมินผลกระทบ สิ่งแวดลอม
9
ระยะเวลาและขั้นตอนในการพิจารณา รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
10 ขั้นตอนการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการตามประกาศ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือ กิจการ ซึ่งตองทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบ ปฏิบัติและแนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม กรณีโครงการของรัฐ รัฐวิสาหกิจ โครงการรวมกับเอกชน ซึง่ ตองเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี รัฐ รัฐวิสาหกิจ
เสนอ TOR ตอ สผ. เพื่อใหความเห็น
จัดทํารายงานตั้งแตขั้นศึกษา ความเหมาะสมของโครงการ คณะกรรมการผูช ํานาญการฯ สผ. สรุปความเห็นของ คณะกรรมการผูช ํานาญการฯ คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เสนอความเห็น ครม.
บุคคล / สถาบัน ผูเชี่ยวชาญ เสนอความเห็น
พิจารณา หมายเหตุ การจัดทํา TOR ยังไมเปนขั้นตอนที่บังคับแตเปนขอเสนอแนะที่ควรดําเนินการ เพือ่ ให การจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมมีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ที่มา สํานักวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม, 2552
11 ขั้นตอนการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการ ตามประกาศกระทรวงเรื่อง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการ ซึ่งตองจัดทํา รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติและแนวทางการ จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม กรณีโครงการที่ตอ งไดรบั อนุญาตจากทางราชการ และโครงการที่ไมตอ งเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี ผูยื่นขออนุญาต + ที่ปรึกษาจัดทํารายงานฯ เสนอรายงานตอ สผ. และเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจอนุญาต
รายงานไมถูกตอง / ขอมูลไมครบถวน
สผ. ตรวจสอบรายงาน (15 วัน) รายงานถูกตอง / ขอมูลครบถวน สามารถเสนอมาตรการ ปองกันและแกไข ผลกระทบที่ทําการแกไข เพิ่มเติม หรือจัดทําใหมทั้ง ฉบับ โดยเสนอกลับเขาสู กระบวนการพิจารณาใหม ตามมาตรา 48 และ 49
สผ.พิจารณาเสนอความเห็นเบื้องตน (15 วัน) คณะกรรมการผูชํานาญการฯ พิจารณา (45 วัน)
เห็นชอบ
ไมเห็นชอบ ผูยื่นขออนุญาต
เจาหนาที่ ซึ่งมีอํานาจอนุญาต
เสนอรายงานฉบับแกไขตอ สผ. และเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจอนุญาต สผ. สรุปผลการพิจารณาเสนอ (30 วัน) ไมเห็นชอบ ผูยื่นขออนุญาต
เห็นชอบ
เจาหนาที่ ซึ่งมีอํานาจอนุญาต
จบกระบวนการพิจารณารายงานฯ
กรณีเห็นดวยกับความเห็น คชก.ที่ไมเห็นชอบ
ผูยื่นขออนุญาต
กรณีไมเห็นดวย กับความเห็น คชก.ที่ไมเห็นชอบ มีสิทธินําคดีไปสู ศาลปกครองภายใน 90 วัน
----------------------------------------------------------------------------------------------------ที่มา สํานักวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม, 2552
12
ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑและวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการ พิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม _____________________ อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 48 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ครั้งที่ 6/2539 เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2539 จึงใหยกเลิก “ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติ ฉบับ ที่ 3 (พ.ศ. 2535) เรื่อง หลักเกณฑและวิธีการในการแตงตั้ง คณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม” และ ใหใช “ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑและวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม” แทน ดังตอไปนี้ ขอ 1 ใหมีคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่ง แวดล อ มสํา หรั บ โครงการหรือ กิจ การของภาคเอกชน โดยให ค ณะ กรรมการแตละคณะประกอบดวย 1.1 เลขาธิการสํานักงานนโยบาย และแผนสิ่งแวดลอม เปนประธานกรรมการ 1.2 หัวหนาสวนราชการหรือรัฐวิสาหกิจ ผูมีอํานาจอนุญาตตามกฎหมาย สําหรับโครงการหรือกิจการ ที่จะตองจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมหรือผูแทน เปนกรรมการ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 126 ตอนพิเศษ 159 ง วันที่ 30 ตุลาคม 2552
13 1.3 หัวหนาสวนราชการหรือ รัฐวิสาหกิจที่เกี่ยวของหรือผูแทน เปนกรรมการ 1.4 ผูทรงคุณวุฒิไมเกินเจ็ดคนซึ่งคณะ กรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ แตงตั้ง เปนกรรมการ 1.5 เจาหนาที่สํานักงานนโยบายและ แผนสิ่งแวดลอม เปนฝายเลขานุการ ขอ 2 ใหมีคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการของภาครัฐ โดยใหคณะกรรมการ แตละคณะประกอบดวย 2.1 กรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ที่คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหง ชาติมอบหมาย เปนประธานกรรมการ 2.2 เลขาธิการสํานักงานนโยบาย และแผนสิ่งแวดลอม เปนกรรมการ 2.3 หัวหนาสวนราชการที่เปนเจาของ โครงการหรือกิจการ เปนกรรมการ 2.4 หัวหนาสวนราชการที่เปนผู อนุญาตโครงการหรือกิจการ เปนกรรมการ 2.5 ผูทรงคุณวุฒิไมเกินเจ็ดคน ซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติแตงตั้ง เปนกรรมการ
14 2.6 ผูแทนภาคเอกชนไมเกินสามคน ซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติแตงตั้ง เปนกรรมการ 2.7 เจาหนาที่สํานักงานนโยบายและ แผนสิ่งแวดลอม เปนฝายเลขานุการ ขอ 3 ผูทรงคุณวุฒิซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้งเปน กรรมการผูชํานาญการจะตอง 3.1 ไมเปนบุคคลลมละลาย 3.2 ไมเปนคนไรความสามารถหรือเสมือนไรความสามารถ 3.3 ไมเคยไดรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก เวน แตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือ ความผิดลหุโทษ 3.4 ไม เ คยทํ า หรื อ มี ส ว นร ว มในการทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมซึ่งเปนเท็จ 3.5 ระดั บ การศึ ก ษาของผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ ซึ่ ง คณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้งเปนกรรมการผูชํานาญการ ตองมี วุฒิการศึกษาไมต่ํากวาระดับปริญญาตรีหรือเทียบเทา ใหกรรมการผูทรงคุณวุฒิมีวาระอยูในตําแหนงคราวละสามป แตอาจไดรับ การแต ง ตั้ ง ใหม ไ ด เ ป น ระยะเวลาติ ด ต อ กั น ไม เ กิ น อี ก หนึ่ ง วาระ หากกระทรวง วิทยาศาสตร เทคโนโลยีและสิ่งแวดลอมเห็นวากรรมการผูทรงคุณวุฒิทานใดมีความ เหมาะสม ควรอยูในวาระนานกวานี้ ใหนําเสนอคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ พิจารณาเปนราย ๆ ไป
15 ในกรณีที่มีการแตงตั้งกรรมการผูทรงคุณวุฒิเพิ่มขึ้น ในระหวางที่กรรมการ ผูทรงคุณวุฒิซึ่งแตงตั้งไวแลวยังมีวาระอยูในตําแหนง ใหผูไดรับการแตงตั้งใหเปน กรรมการผูทรงคุณวุฒิเพิ่มขึ้นอยูในตําแหนงเทากับวาระที่เหลืออยูของกรรมการ ผูทรงคุณวุฒิที่ไดรับการแตงตั้งไวแลว ขอ 4 นอกจากการพนจากตําแหนงตามวาระหรือขาดคุณสมบัติตามขอ 4 กรรมการผูทรงคุณวุฒิซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้งพนจากตําแหนง เมื่อ 4.1 ตาย 4.2 ลาออก 4.3 คณะกรรมการสิ่งแวดลอ มแห งชาติใหอ อก เพราะไมอ าจ ปฏิบัติหนาที่ไดตามปกติ หรือมีความประพฤติเสื่อมเสีย หรือมีสวนไดเสียในหาง หุ น ส ว นหรื อ บริ ษั ท ที่ ป ระกอบกิ จ การในด า นการจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม หรือเปนผูชํานาญการประจําหางหุนสวนหรือบริษัทดังกลาว ในกรณี ที่ ก รรมการผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ พ น จากตํ า แหน ง ก อ นวาระ กรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติอาจแตงตั้งผูอื่นเปนกรรมการผูทรงคุณวุฒิแทนได และใหผูที่ ไดรับแตงตั้งใหดํารงตําแหนงแทนอยูในตําแหนงเทากับวาระที่เหลืออยูของกรรมการ ผูทรงคุณวุฒิที่ตนแทน
ประกาศ ณ วันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2540 พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ
16
ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 34 (พ.ศ. 2552) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการ พิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม _____________________ โดยที่เปนการสมควรแกไขปรับปรุงประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการแตงตั้ง คณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอ ม เพื่ อ ให ก ารแต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม สําหรับโครงการหรือกิจการของภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ โครงการร ว มกั บ เอกชนที่ เ ข า ข า ยต อ งจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม ตามมาตรา 46 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม แหงชาติ พ.ศ. 2535 ที่รัฐมีนโยบายใหตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมดวย เปนไปในแนวทางเดียวกัน อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 18 และ มาตรา 48 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 และตามมติคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ในคราวการประชุมครั้งที่ 3/2552 เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 2552 คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติจึงออกประกาศ ไว ดังนี้ ขอ 1 ใหเพิ่มขอความในบทอาศัยอํานาจของประกาศคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการ แต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม หนาคําวา “มาตรา 48” เปน “มาตรา 18 และ” ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 126 ตอนพิเศษ 159 ง วันที่ 30 ตุลาคม 2552
17 ขอ 2 ใหเพิ่ม ขอ 5 ลงในประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการ พิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ดวยขอความดังตอไปนี้ “ขอ 5 ใหนําหลักเกณฑและวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญ การพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม มาใช กั บ การแต ง ตั้ ง คณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอ ม สําหรับโครงการหรือกิจการของภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือโครงการรวมกับเอกชนที่ เขาขายตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามมาตรา 46 แหง พระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ที่รัฐบาลมี นโยบายใหตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมโดยอนุโลม” ประกาศ ณ วันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2552 นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ
18
ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 35 (พ.ศ. 2552) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการ พิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม _____________________ โดยที่เปนการสมควรแกไขปรับปรุงประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการแตงตั้ง คณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอ ม เพื่อใหองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอมและองคการเอกชนดานสุขภาพ ที่เปนองคการ ภาคประชาชน และผูแทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือ ทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพที่มีความเปนอิสระทางวิชาการ ไดเขามามีสวน รวมใหความเห็นในการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตั้งแตตน ซึ่งจะทําใหการพิจารณารายงานฯ ครอบคลุมและสามารถนําไปใชในการแกไขปญหา ผลกระทบจากการดําเนินโครงการหรือ กิจการที่ส อดคลองกับความคาดหวังของ ประชาชนในสังคมไดมากยิ่งขึ้น อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 18 และมาตรา 48 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 และ ตามมติคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ในคราวประชุมครั้งที่ 4/2552 เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2552 ประธานกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติจึงออกประกาศไว ดังนี้ ขอ 1 ใหเพิ่มความตอไปนี้ ระหวาง 1.4 กับ 1.5 ของขอ 1 แหงประกาศ คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และ วิ ธี ก ารในการแต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม และใหเลื่อน 1.5 เดิมไปเปน 1.6 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 126 ตอนพิเศษ 169 ง วันที่ 20 พฤศจิกายน 2552
19 “1.5 ผูแทนองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม ดานสุขภาพ หรือผูแทน สถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือ ดานสุขภาพอยางหนึ่งอยางใด ซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้งไมเกิน 3 คน เปนกรรมการ” ขอ 2 ใหเพิ่มความตอไปนี้ ระหวาง 2.6 กับ 2.7 ของขอ 2 แหงประกาศ คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่องหลักเกณฑ และ วิ ธี ก ารในการแต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม และใหเลื่อน 2.7 เดิมไปเปน 2.8 “2.7 ผูแทนองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม ดานสุขภาพ หรือผูแทน สถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือ ดานสุขภาพอยางหนึ่งอยางใด ซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้งไมเกิน 3 คน เปนกรรมการ” ขอ 3 ใหเพิ่มความตอไปนี้เปนขอ 3/1 ของประกาศคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการ แต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม “ขอ 3/1 กรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม ตาม 1.5 และตาม 2.7 ของขอ 1 และขอ 2 แหงประกาศคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการ แต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม ตอง (1) มีอายุไมต่ํากวา 35 ปบริบูรณ ในวันที่ไดรับการเสนอชื่อ
20 (2) เปนสมาชิกขององคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม หรือองคการเอกชน ดานสุขภาพอยางหนึ่งอยางใดมาแลวไมนอยกวา 5 ป ในวันที่ไดรับการเสนอชื่อ (3) เปนขาราชการ พนักงานราชการ หรือเจาหนาที่ของสถาบันอุดมศึกษา ที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพมาแลว ไมนอยกวา 5 ป ในวันที่ไดรับการเสนอชื่อ และจบการศึกษาไมต่ํากวาระดับปริญญา ตรี โดยไดทํางานในสายงานที่เริ่มจากระดับปริญญาตรีมาไมต่ํากวา 10 ป นับตั้งแตจบ การศึกษา หรือทํางานในสายงานที่เริ่มจากระดับปริญญาโท หรือปริญญาเอกอยาง หนึ่งอยางใด มาไมต่ํากวา 5 ป นับตั้งแตจบการศึกษา แลวแตกรณี (4) ไม เ ป น ผู ดํ า รงตํ า แหน ง ในทางการเมื อ ง สมาชิ ก ท อ งถิ่ น ผู บ ริ ห าร ทอ งถิ่น กรรมการหรือ ผูดํารงตําแหนงที่รับผิดชอบในการบริหารพรรคการเมือ ง กรรมการ ผูจัดการ หรือที่ปรึกษาในหางหุนสวน บริษัท ที่ดําเนินการเกี่ยวของกับการ จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม หากดํารงตําแหนงภายหลังที่ไดรับ การพิจารณาคัดเลือกจากคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแลวจะตองลาออกจาก ตําแหนงดังกลาวกอนประธานกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติจะมีคําสั่งแตงตั้ง (5) ไมเปนบุคคลลมละลาย หรือผูที่ศาลมีคําสั่งใหพิทักษทรัพย (6) ไมเปนคนไรความสามารถหรือเสมือนไรความสามารถ (7) ไมเคยรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก เวนแตเปนโทษ สําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ (8) ตองไมเคยทําหรือมีสวนรวมในการทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมอันเปนเท็จมากอน ใหกรรมการผูชํานาญการฯ ซึ่งเปนผูแทนองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม ดานสุขภาพ หรือผูแทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือ ทรัพยากรธรรมชาติ หรือดานสุขภาพมีวาระอยูในตําแหนงคราวละสามป แตอาจ
21 ไดรับการแตงตั้งใหมไดเปนระยะเวลาติดตอกันไมเกินอีกหนึ่งวาระ หากกระทรวง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมเห็นวากรรมการผูชํานาญการฯ ซึ่งเปนผูแทน องคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม ดานสุขภาพ หรือผูแทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการ การศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพคนใด มีความ เหมาะสมและควรใหอยูในวาระนานกวานี้ ใหนําเสนอคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติพิจารณาเปนราย ๆ ไป ในกรณีที่มีการแตงตั้งคณะกรรมการผูชํานาญการฯ ซึ่งเปนผูแทนองคการ เอกชนดานสิ่งแวดลอมดานสุขภาพ หรือผูแทนสถาบันอุดมศึกษาดานสิ่งแวดลอม หรือทรัพยากรธรรมชาติ หรือดานสุขภาพเพิ่มขึ้น ในระหวางที่กรรมการผูชํานาญการฯ ซึ่ ง เป น ผู แ ทนองค ก ารเอกชนด า นสิ่ ง แวดล อ ม ด า นสุ ข ภาพ หรื อ ผู แ ทน สถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือ ด า นสุ ข ภาพที่ แ ต ง ตั้ ง ไว แ ล ว ยั ง มี ว าระอยู ใ นตํ า แหน ง ให ผู ไ ด รั บ การแต ง ตั้ ง เป น กรรมการผูชํานาญการฯ ดังกลาวที่ไดรับแตงตั้งเพิ่มขึ้นอยูในตําแหนงเทากับวาระที่ เหลืออยูของกรรมการผูชํานาญการฯ ที่ไดรับการแตงตั้งไวแลว” ขอ 4 ใหยกเลิกความในขอ 3 วรรคสอง แหงประกาศคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการ แต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม และใหใชความตอไปนี้แทน “ให ก รรมการผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ มีว าระอยูใ นตํ า แหน ง คราวละสามป แต อ าจ ไดรับการแตงตั้งใหมไดเปนระยะเวลาติดตอกันไมเกินอีกหนึ่งวาระ หากกระทรวง ทรัพ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เห็นว า กรรมการผู ท รงคุ ณวุ ฒิค นใดมีค วาม เหมาะสม และควรใหอยูในวาระนานกวานี้ ใหนําเสนอคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติพิจารณาเปนราย ๆ ไป”
22 ขอ 5 ใหยกเลิกความในขอ 4 วรรคหนึ่ง แหงประกาศคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 14 (พ.ศ. 2540) เรื่อง หลักเกณฑ และวิธีการในการ แต ง ตั้ ง คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม และใหใชความตอไปนี้แทน “ขอ 4 นอกจากการพนจากตําแหนงตามวาระเนื่องจากขาดคุณสมบัติตาม ขอ 3 และขอ 3/1 ผูทรงคุณวุฒิ และกรรมการเปนผูแทนองคการเอกชนดาน สิ่ ง แวดล อ ม ด า นสุ ข ภาพ หรื อ ผู แ ทนสถาบั น อุ ด มศึ ก ษาที่ จั ด การการศึ ก ษาด า น สิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพที่คณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติแตงตั้ง แลวแตกรณี พนจากตําแหนงเมื่อ” ประกาศ ณ วันที่ 19 ตุลาคม พ.ศ. 2552 อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ
23
ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม เรื่อง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการซึ่งตองจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม _____________________ โดยที่ไดมีการปฏิรูประบบราชการโดยใหมีการจัดตั้งกระทรวงทรัพยากร ธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ มขึ้ น และให โ อนภารกิ จ ของกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยีและสิ่งแวดลอม ในสวนที่เกี่ยวของกับพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ไปเปนของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่ ง แวดลอ ม ประกอบกับ เปน การสมควรแกไ ขปรับ ปรุ ง เพิ่ม เติม การกํ าหนด ประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชน ที่ ต อ งจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มและหลั ก เกณฑ วิ ธี ก าร ระเบียบปฏิบัติและแนวทางในการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามประกาศกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดประเภท และขนาดของโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชน ที่ตอง จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม และประกาศกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และ แนวทางในการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 46 มาตรา 48 มาตรา 49 และมาตรา 51 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 แกไข โดยมาตรา 114 แหงพระราชกฤษฎีกาแกไขบทบัญญัติใหสอดคลองกับการโอน อํา นาจหนา ที่ข องสว นราชการใหเ ป น ไปตามพระราชบั ญ ญั ติป รับ ปรุ ง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2545 รัฐมนตรีวาการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 126 ตอนพิเศษ 125 ง วันที่ 31 สิงหาคม 2552
24 สิ่งแวดลอมโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ จึงประกาศไว ดังตอไปนี้ ขอ 1 ใหยกเลิก (1) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรื อ เอกชนที่ ต อ งจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม ลงวั น ที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2535 (2) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชนที่ตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2535) ลงวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2535 (3) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชนที่ตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2539) ลงวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2539 (4) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํ ารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ลงวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2535 (5) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2535) ลงวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2535
25 (6) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดหลั กเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2539) ลงวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2539 (7) ประกาศกระทรวงวิ ท ยาศาสตร เทคโนโลยี แ ละสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กําหนดหลั กเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิ บัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2543) ลงวันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2543 ขอ 2 ในประกาศนี้ “อาคารประกอบธุรกิจการคาปลีกหรือคาสง” หมายความวา อาคารตาม กฎหมายวาดวยการควบคุมอาคารที่ใชในการประกอบกิจการคาปลีกหรือกิจการคาสง ซึ่งสินคาอุปโภคบริโภคที่ใชสวนบุคคลหรือใชในครัวเรือน ในชีวิตประจําวันเปน สวนใหญ “ธุรกิจคาปลีกหรือคาสง” หมายความวา กิจการคาปลีกหรือกิจการคาสงซึ่ง สินคาอุปโภคบริโภคที่ใชสวนบุคคลหรือใชในครัวเรือน ในชีวิตประจําวันเปนสวน ใหญ” “คาปลีก” หมายความวา การประกอบธุรกิจโดยการขายสินคาในจํานวน นอยใหแกผูบริโภค “คาสง” หมายความวา การประกอบธุรกิจโดยการขายสินคาในจํานวนมาก ใหแกผูซื้อ เพื่อนําไปขายใหแกผูบริโภคหรือนําไปใหบริการตอ ขอ 3 ประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการซึ่งตองจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ ใหเปนไปตาม เอกสารทายประกาศ 1 เวนแตประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการ ลําดับที่ 1.5
26 และ 26.2 ตามเอกสารทายประกาศ 1 ใหจัดทําเปนรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอม เบื้องตน ขอ 4 แนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมหรือ รายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน ใหเปนไปตามเอกสารทายประกาศ 2 การจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มหรื อ รายงาน ผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนดังกลาว ตองจัดทําโดยบุคคลซึ่งไดรับอนุญาตใหเปน ผูชํานาญการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอม ขอ 5 ใหนําความในขอ 3 มาใชบังคับสําหรับการขยายขนาดของโครงการ หรือกิจการซึ่งตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม หรือรายงาน ผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนโดยอนุโลม ขอ 6 โครงการหรือกิจการตามประกาศในขอ 1 (1) (2) หรือ (3) ที่ไดยื่น เสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมอยูกอนวันที่ประกาศนี้ใชบังคับ ให ปฏิบัติตามหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตามประกาศตามขอ 1 (4) (5) (6) หรือ (7) ตอไป จนกว า คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณารายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอมจะมีความเห็นอยางใดอยางหนึ่ง ขอ 7 ประกาศนี้ใหใชบังคับเมื่อพนกําหนดหนึ่งรอยยี่สิบวันนับแตวันถัด จากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเปนตนไป ประกาศ ณ วันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2552 สุวิทย คุณกิตติ รัฐมนตรีวาการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
27 เอกสารทายประกาศ 1 1. กรณีโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือโครงการรวมกับเอกชน ซึ่งตองเสนอ ขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี ใหเสนอรายงานในขั้นกอนขออนุมัติตอคณะรัฐมนตรี 2. กรณีโครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ ซึ่งไมตองเสนอขอรับความเห็นชอบจาก คณะรัฐมนตรี ใหเสนอรายงานในขั้นขออนุมัติโครงการ หรือขออนุมัติง บประมาณ หรือกอนดําเนินการก อสรา ง แลวแตกรณี 3. กรณีโครงการหรือกิจการซึ่งจะตองไดรับอนุญาตจากทางราชการตามกฎหมายใหเสนอรายงานตาม ตารางทายนี้
ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ
1
การทําเหมืองแรตามกฎหมายวาดวยแร 1.1 โครงการเหมืองแรดงั ตอไปนี้ 1.1.1 เหมืองแรถา นหิน 1.1.2 เหมืองแรโพแทช 1.1.3 เหมืองแรเกลือหิน 1.1.4 เหมืองแรหนิ ปูนเพื่อ อุตสาหกรรมปูนซิเมนต 1.1.5 เหมืองแรโลหะทุกชนิด 1.2 โครงการเหมืองแรใตดนิ 1.3 โครงการเหมืองแรทุกชนิดที่ตงั้ อยูใน พื้นที่ดงั ตอไปนี้ 1.3.1 พื้นทีช่ ั้นคุณภาพลุมน้าํ ชั้น 1 ตามมติคณะรัฐมนตรี 1.3.2 ทะเล 1.3.3 ปาอนุรักษเพิ่มเติมตามมติ คณะรัฐมนตรี 1.3.4 พื้นทีช่ ุมน้ําที่มีความสําคัญ ระหวางประเทศ 1.3.5 พื้นที่ที่อยูใกลโบราณสถาน แหลงโบราณคดี แหลงประวัติศาสตรหรือ อุทยานประวัติศาสตรตามกฎหมายวาดวย โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และ พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ แหลงมรดกโลก
ขนาด
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ
ทุกขนาด ทุกขนาด ทุกขนาด ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
28 ลําดับ
2
ประเภทโครงการหรือกิจการ ที่ขึ้นบัญชีแหลงมรดกโลกตามอนุสัญญา ระหวางประเทศ ในระยะทาง 2 กิโลเมตร 1.4 โครงการเหมืองแรที่มกี ารใชวัตถุ ระเบิด 1.5 โครงการเหมืองแรชนิดอื่น ๆ ตาม กฎหมายวาดวยแร ยกเวนตามขอ 1.1 ขอ 1.2 ขอ 1.3 และขอ 1.4 การพัฒนาปโตรเลียม 2.1 การสํารวจปโตรเลียม โดยวิธีการเจาะ สํารวจ
ขนาด
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ
ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด
ใหเสนอในขัน้ ขอประทานบัตร
ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นตอนการขอรับ ความเห็นชอบจากหนวยงาน ผูรับผิดชอบหรือหนวยงานผู อนุญาตตามกฎหมายวาดวย ปโตรเลียม ใหเสนอในขั้นตอนการขอรับ ความเห็นชอบจากหนวยงาน ผูรับผิดชอบหรือหนวยงานผู อนุญาตตามกฎหมายวาดวย ปโตรเลียม ใหเสนอในขั้นขอใบอนุญาต หรือขั้นขอรับความเห็นชอบ จากหนวยงานผูรับผิดชอบ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
2.2 การผลิตปโตรเลียม
ทุกขนาด
3
โครงการระบบขนสงปโตรเลียมและน้ํามัน เชื้อเพลิงทางทอ
ทุกขนาด
4
นิคมอุตสาหกรรมตามกฎหมายวาดวยการ นิคมอุตสาหกรรม หรือโครงการที่มี ลักษณะเชนเดียวกับนิคมอุตสาหกรรมหรือ โครงการจัดสรรที่ดินเพื่อการอุตสาหกรรม อุตสาหกรรมปโตรเลียมที่มีกระบวนการ ผลิตทางเคมี
ทุกขนาด
5
6
อุตสาหกรรมกลั่นน้ํามันปโตรเลียม
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 100 ตันตอวัน ขึ้นไป
ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ
29 ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ
ขนาด
7
อุตสาหกรรมแยกหรือแปรสภาพกาซ ธรรมชาติ
ทุกขนาด
8
ที่มีกําลังผลิตสาร ดังกลาว แตละชนิด หรือรวมกัน ตั้งแต 100 ตันตอวัน ขึ้นไป
9
อุตสาหกรรมคลอ – แอลคาไลน (Chloralkaline industry) ที่ใชโซเดียมคลอไรด (NaCl) เปนวัตถุดิบในการผลิต โซเดียม คารบอเนต (Na2 CO3) โซเดียมไฮดรอก ไซด (NaOH) กรดไฮโดรคลอริก (HCI) คลอรีน (Cl2) โซเดียมไฮโพคลอไรต (NaOCl) และปูนคลอรีน (Bleaching Powder) อุตสาหกรรมผลิตปูนซิเมนต
10
อุตสาหกรรมผลิตเยื่อกระดาษ
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 50 ตันตอวันขึ้นไป
11
อุตสาหกรรมที่ผลิตสารออกฤทธิ์หรือสาร ที่ใชปองกันหรือกําจัดศัตรูพืชหรือสัตวโดย ใชกระบวนการทางเคมี
ทุกขนาด
12
อุตสาหกรรมผลิตปุยเคมีโดยกระบวนการ ทางเคมี
ทุกขนาด
ทุกขนาด
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี
30 ลําดับ 13
ประเภทโครงการหรือกิจการ อุตสาหกรรมประกอบกิจการเกี่ยวกับ น้ําตาล ดังตอไปนี้ 13.1 การทําน้าํ ตาลทรายดิบ น้ําตาล ทรายขาว น้าํ ตาลทรายขาวบริสุทธิ์
ขนาด
ทุกขนาด
13.2 การทํากลูโคส เดกซโทรส ฟรักโทส หรือผลิตภัณฑอื่นที่คลายคลึงกัน
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 20 ตันตอวัน ขึ้นไป
14
อุตสาหกรรมเหล็ก หรือเหล็กกลา
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 100 ตันตอวัน ขึ้นไป
15
อุตสาหกรรมถลุงหรือแตงแร หรือหลอม โลหะซึ่งมิใชอุตสาหกรรมเหล็กหรือ เหล็กกลา
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 50 ตันตอวัน ขึ้นไป
16
อุตสาหกรรมผลิตสุรา แอลกอฮอล รวมทัง้ ผลิตเบียรและไวน 16.1 อุตสาหกรรมผลิตสุรา แอลกอฮอล
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 40,000 ลิตรตอเดือน (คิดเทียบที่ 28 ดีกรี)
16.2 อุตสาหกรรมผลิตไวน
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 600,000 ลิตรตอเดือน
16.3 อุตสาหกรรมผลิตเบียร
ที่มีกําลังผลิตตั้งแต 600,000 ลิตรตอเดือน
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี
31 ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ
ขนาด
17
โรงงานปรับคุณภาพของเสียรวมเฉพาะ สิ่งปฏิกูลหรือวัสดุที่ไมใชแลวตามกฎหมาย วาดวยโรงงาน
ทุกขนาด
18
โรงไฟฟาพลังความรอน
19
ระบบทางพิเศษตามกฎหมายวาดวยการ ทางพิเศษ หรือโครงการที่มีลักษณะ เชนเดียวกับทางพิเศษ ทางหลวงหรือถนน ซึ่งมีความหมายตาม กฎหมายวาดวยทางหลวง ที่ตดั ผานพื้นที่ ดังตอไปนี้ 20.1 พื้นที่เขตรักษาพันธุสัตวปาและเขต หามลาสัตวปา ตามกฎหมายวาดวยการ สงวนและคุมครองสัตวปา 20.2 พื้นที่เขตอุทยานแหงชาติตาม กฎหมายวาดวยอุทยานแหงชาติ 20.3 พื้นที่เขตลุมน้าํ ชัน้ 2 ตามที่ คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบแลว 20.4 พื้นที่เขตปาชายเลนที่เปนปาสงวน แหงชาติ 20.5 พื้นทีช่ ายฝงทะเลในระยะ 50 เมตร หางจากระดับน้ําทะเลขึ้นสูงสุดตามปกติ ทางธรรมชาติ 20.6 พื้นที่ที่อยูในหรือใกลพนื้ ที่ชุมน้าํ ที่มี ความสําคัญระหวางประเทศ หรือแหลง มรดกโลกที่ขึ้นบัญชีแหลงมรดกโลกตาม อนุสัญญาระหวางประเทศในระยะทาง 2 กิโลเมตร
20
ที่มีกําลังผลิต กระแสไฟฟาตั้งแต 10 เมกกะวัตต ขึ้นไป ทุกขนาด
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางเพื่อประกอบกิจการ หรือขั้นขออนุญาตประกอบ กิจการ แลวแตกรณี ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
ทุกขนาด ทุกขนาด ทุกขนาด
ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
32 หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ
ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ
ขนาด ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
21
20.7 พื้นที่ที่ตงั้ อยูใกลโบราณสถาน แหลง โบราณคดี แหลงประวัติศาสตรหรือ อุทยานประวัติศาสตรตามกฎหมายวาดวย โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุและ พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ ในระยะทาง 2 กิโลเมตร ระบบขนสงมวลชนที่ใชราง
ทุกขนาด
22
ทาเทียบเรือ
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
23
ทาเทียบเรือสําราญกีฬา
24
การถมที่ดินในทะเล
25
การกอสรางหรือขยายสิ่งกอสรางบริเวณ หรือในทะเล 25.1 กําแพงริมชายฝง ติดแนวชายฝง 25.2 รอดักทราย เขื่อนกันทรายและคลื่น รอบังคับกระแสน้าํ 25.3 แนวเขื่อนกันคลื่นนอกฝงทะเล
26
โครงการระบบขนสงทางอากาศ 26.1 การกอสรางหรือขยายสนามบินหรือ ที่ขึ้นลงชั่วคราว เพื่อการพาณิชย
รับเรือขนาด ตั้งแต 500 ตันกรอส หรือ ความ ยาวหนาทา ตั้งแต 100 เมตร หรือมีพื้นที่ทา เทียบเรือรวม ตั้งแต 1,000 ตารางเมตร ขึ้น ไป ที่รองรับเรือไดตงั้ แต 50 ลํา หรือ 1,000 ตารางเมตร ขึ้นไป ทุกขนาด
ความยาวตั้งแต 200 เมตร ขึ้นไป ทุกขนาด ทุกขนาด
ความยาวทางวิ่งตัง้ แต 1,100 เมตร ขึ้นไป
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
33 ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ 26.2 สนามบินน้าํ
27
อาคาร ตามกฎหมายวาดวยการควบคุม อาคาร ซึ่งมีลักษณะที่ตงั้ หรือการใช ประโยชนในอาคารอยางหนึ่งอยางใด ดังนี้ 27.1 อาคารที่ตงั้ อยูริมแมนา้ํ ฝงทะเล ทะเลสาบหรือชายหาด หรือที่อยูใกลหรือ ในอุทยานแหงชาติ หรืออุทยาน ประวัติศาสตร ซึง่ เปนบริเวณที่อาจจะ กอใหเกิดผลกระทบตอคุณภาพสิ่งแวดลอม
ขนาด ทุกขนาด
ความสูงตั้งแต 23.00 เมตร ขึ้นไป หรือมี พื้นที่รวมกันทุกชั้น หรือชั้นหนึ่งชั้นใดใน หลังเดียวกัน ตัง้ แต 10,000 ตารางเมตรขึ้น ไป
27.2 อาคารที่ใชในการประกอบธุรกิจคา ปลีกหรือคาสง
ความสูงตั้งแต 23.00 เมตร ขึ้นไป หรือมี พื้นที่รวมกันทุกชั้น หรือชั้นหนึ่งชั้นใดใน หลังเดียวกัน ตัง้ แต 10,000 ตารางเมตร ขึ้น ไป
27.3 อาคารที่ใชเปนสํานักงานหรือที่ทํา การของเอกชน
ความสูงตั้งแต 23.00 เมตร ขึ้นไป หรือมี พื้นที่รวมกันทุกชั้น หรือชั้นหนึ่งชั้นใดใน หลังเดียวกัน ตัง้ แต 10,000 ตารางเมตร ขึ้น ไป
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ ใหเสนอในขั้นขออนุญาต จัดตั้งหรือขออนุญาตขึ้น-ลง อากาศยาน
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น
34 หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ
ลําดับ
ประเภทโครงการหรือกิจการ
ขนาด
28
การจัดสรรที่ดินเพื่อเปนที่อยูอาศัยหรือเพือ่ ประกอบการพาณิชยตามกฎหมายวาดวย การจัดสรรที่ดิน โรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลตาม กฎหมายวาดวยสถานพยาบาล 29.1 กรณีตั้งอยูใกลแมน้ํา ฝงทะเล ทะเลสาบ หรือชายหาด ในระยะ 50 เมตร
จํานวนที่ดนิ แปลงยอย ตั้งแต 500 แปลง หรือ เนื้อที่เกินกวา 100 ไร
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต จัดสรรที่ดินตามกฎหมายวา ดวยการจัดสรรที่ดิน
ที่มีเตียงสําหรับผูปวย ไวคางคืนตั้งแต 30 เตียง ขึ้นไป
29.2 กรณีโครงการที่ไมอยูในขอ 29.1
ที่มีเตียงสําหรับผูปวย ไวคางคืนตั้งแต 60 เตียง ขึ้นไป
30
โรงแรมหรือสถานทีพ่ กั ตากอากาศตาม กฎหมายวาดวยโรงแรม
ที่มีจํานวนหองพัก ตั้งแต 80 หอง ขึ้นไป หรือมีพื้นที่ใชสอย ตั้งแต 4,000 ตาราง เมตร ขึ้นไป
31
อาคารอยูอ าศัยรวมตามกฎหมายวาดวยการ ควบคุมอาคาร
ที่มีจํานวนหองพัก ตั้งแต 80 หองขึ้นไป
ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น ใหเสนอในขั้นขออนุญาต กอสรางหรือหากใชวิธีการแจง
29
35 ลําดับ
32
ประเภทโครงการหรือกิจการ
เขื่อนเก็บกักน้ําหรืออางเก็บน้ํา 32.1 ปริมาตรเก็บกักน้าํ 32.2 พื้นที่เก็บกักน้าํ
33
การชลประทาน
34
โครงการทุกประเภททีอ่ ยูในพืน้ ที่ที่ คณะรัฐมนตรีไดมีมติเห็นชอบกําหนดให เปนพื้นทีช่ ั้นคุณภาพลุม น้ําชัน้ 1
ขนาด
หลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ
หรือมีพื้นที่ใชสอย ตั้งแต 4,000 ตาราง เมตร ขึ้นไป
ตอเจาพนักงานทองถิน่ ตาม กฎหมายวาดวยการควบคุม อาคารโดยไมยื่นขอรับ ใบอนุญาตใหเสนอรายงานใน ขั้นการแจงตอเจาพนักงาน ทองถิ่น
ตั้งแต 100 ลาน ลูกบาศกเมตร ขึ้นไป ตั้งแต 15 ตาราง กิโลเมตร ขึ้นไป ที่มีพื้นที่การ ชลประทานตัง้ แต 80,000 ไร ขึ้นไป ทุกขนาด
ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ ใหเสนอในขั้นขออนุมตั ิหรือ ขออนุญาตโครงการ
36 เอกสารทายประกาศ 2 ก. แนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ประกอบดวย 1. สาระสําคัญ 1.1 รายงานฉบับยอ ตองประกอบดวยสาระสําคัญดังนี้ 1.1.1 ประเภทและขนาดโครงการ พรอมกิจกรรมที่เกี่ยวของ 1.1.2 ที่ตั้งโครงการโดยมีภาพและแผนที่ที่ตั้งโครงการ รวมทั้งแผนที่แสดง องคป ระกอบทางสิ่ ง แวดลอ มในบริ เ วณที่อ าจไดรั บ ผลกระทบจากโครงการตาม มาตราสวน 1 : 50,000 หรือมาตราสวนที่เหมาะสม 1.1.3 ทางเลือกที่ตั้งโครงการและวิธีการดําเนินการโครงการพรอมเหตุผล และขอพิจารณาในการตัดสินใจเลือกแนวทางที่เสนอ 1.1.4 รายงานการแสดงผลกระทบตอสิ่งแวดลอมที่สําคัญ พรอมดวยมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบดังกลาว และมาตรการติดตามตรวจสอบตามแบบ สผ.1 1.2 รายงานหลัก ตองประกอบดวยสาระสําคัญดังนี้ 1.2.1 บทนํา : กลาวถึงที่มา วัตถุประสงคของโครงการ เหตุผลความจําเปน ในการดําเนินโครงการ วัตถุประสงคการจัดทํารายงาน ขอบเขตการศึกษา และวิธีการ ศึกษา 1.2.2 ที่ตั้งโครงการ : โดยมีภาพและแผนที่ที่ตั้งโครงการ รวมทั้งแผนที่ แสดงองคประกอบทางสิ่งแวดลอม ในบริเวณที่อาจไดรับผลกระทบจากโครงการ มาตราสวน 1 : 50,000 หรือมาตราสวนที่เหมาะสม 1.2.3 รายละเอียดโครงการ : ใหมีรายละเอียดที่สามารถแสดงภาพรวมได ชัดเจน ไดแก ประเภท ขนาดที่ตั้งโครงการ วิธีการดําเนินการโครงการหรือกิจกรรม ประกอบของโครงการ เปนตน ตลอดจนแผนผังการใชที่ดินของโครงการโดยแสดง ทิศและมาตราสวนที่เหมาะสม
37 1.2.4 สภาพแวดลอมในปจจุบัน : ใหแสดงรายละเอียดพรอมภาพถาย ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมดานกายภาพ ชีวภาพ โดยจําแนกเปนชนิดที่ฟนฟู ไดและฟนฟูไมได รายละเอียดคุณคาการใชประโยชนของมนุษย และคุณคาคุณภาพ ชี วิ ต ตลอดจนสภาพป ญ หาป จ จุ บั น บริ เ วณพื้ น ที่ โ ครงการพร อ มแสดงแผนที่ สภาพแวดลอมบริเวณโครงการ การใชประโยชนที่ดินโดยรอบโครงการตลอดจน บริเวณที่อาจไดรับผลกระทบจากการดําเนินโครงการทั้งในระยะสั้นและระยะยาว 1.2.5 การประเมินทางเลือกในการดําเนินการ และการประเมินผลกระทบที่ อาจเกิดขึ้นจากโครงการ (1) ทางเลือกในการดําเนินโครงการ : ในรายงานฯ จะตองเสนอ ทางเลื อ กซึ่ง อาจเป นทั้ ง ทางเลือ กที่ตั้ ง โครงการหรือ วิ ธี ก ารดํา เนิ น โครงการ โดย ทางเลือกที่เสนอทุกทางเลือกจะตองสอดคลองกับวัตถุประสงค มีเหตุผลวาบรรลุ เปาหมายและความจําเปนในการมีโครงการหรือไมมีโครงการอยางไร มีมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบในทุกทางเลือก และจะตองระบุทางเลือกที่เหมาะสม ที่สุดที่จะดําเนินโครงการ พรอมแสดงเหตุผลและความจําเปนประกอบ (2) การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม : ใหประเมินผลกระทบที่ อาจเกิดขึ้นจากโครงการ ทั้งที่เปนผลกระทบโดยตรง และผลกระทบทางออมตอ ทรัพยากรสิ่งแวดลอมและคุณคาตาง ๆ ตาม 1.2.4 พรอมทั้งแยกประเภททรัพยากร เปนชนิดที่สามารถฟนฟูไดและฟนฟูไมได รวมทั้งใหประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น ในทุกทางเลือกของโครงการเปรียบเทียบกัน 1.2.6 มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมและการชดเชย : ใหอธิบายรายละเอียดในการปองกันและแกไขผลกระทบที่เกิดขึ้นตาม 1.2.5 และใน กรณีที่ความเสียหายไมอาจหลีกเลี่ยงไดใหเสนอแผนการชดเชยความเสียหายดังกลาว ดวย
38 1.2.7 มาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม : ใหเสนอมาตรการ และแผนการดําเนินการในการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอมที่เหมาะสม ทาง วิชาการและการปฏิบัติการ ซึ่งจะเปนสวนหนึ่งของการติดตามและประเมินผลภายหลัง การดําเนินโครงการดวย 1.2.8 ตารางสรุปผลกระทบสิ่งแวดลอมที่สําคัญพรอมดวยมาตรการปองกัน และแกไขผลกระทบดังกลาว ทั้งนี้ จะตองดําเนินการตามแนวทางการมีสวนรวมของประชาชนและการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม และแนวทางการประเมินผลกระทบทาง สุขภาพในรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม 2. เอกสารหลักฐานที่ตองนําเสนอ 2.1 รายงานหลัก จํานวนไมนอยกวา 15 ฉบับ 2.2 รายงานยอ จํานวนไมนอยกวา 15 ฉบับ 2.3 ปกหนาและปกในของรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตาม แบบ สผ.2 2.4 หนังสือรับรองการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามแบบ สผ.3 2.5 สํ า เนาใบอนุ ญ าตเป น ผู มี สิ ท ธิ ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม 2.6 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตาม แบบ สผ.5 2.7 แบบแสดงรายละเอี ย ดการเสนอรายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอมตามแบบ สผ.6
39 ข. แนวทางการจัดทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน ประกอบดวย 1. สาระสําคัญ 1.1 บทนํา : กลาวถึงวัตถุประสงคของโครงการ เหตุผลความจําเปนในการ ดําเนินการโครงการ วัตถุประสงคการจัดทํารายงานฯ ขอบเขตการศึกษา และวิธีการศึกษา 1.2 ที่ตั้งโครงการ : โดยมีภาพและแผนที่ที่ตั้งโครงการ รวมทั้งแผนที่แสดง องคประกอบทางสิ่งแวดลอมในบริเวณที่อาจไดรับผลกระทบจากโครงการ ในมาตราสวน ที่เหมาะสม 1.3 ทางเลือกที่ตั้งโครงการ และวิธีการดําเนินโครงการ : พรอมเหตุผลและ ขอพิจารณาในการตัดสินใจเลือกแนวทางที่เสนอ 1.4 รายละเอียดโครงการ : ใหมีรายละเอียดที่สามารถแสดงภาพรวมไดชัดเจน ไดแก ประเภท ขนาดที่ตั้ง ทางเลือกที่ตั้งโครงการ และวิธีการดําเนินการโครงการ พรอม เหตุผลและขอพิจารณาในการตัดสินใจเลือกแนวทางที่เสนอ รายละเอียดกระบวนการ หรือกิจกรรมประกอบของโครงการ แผนผังการใชที่ดินของโครงการโดยแสดงทิศ และ มาตราสวนที่เหมาะสม 1.5 สภาพแวดลอมในปจ จุบั น : ใหแสดงรายละเอียดพรอมภาพถาย ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมดานกายภาพ ชีวภาพ โดยจําแนกเปนชนิดที่ฟนฟู ไดและฟนฟูไมได รายละเอียดคุณคาการใชประโยชนของมนุษย และคุณคาคุณภาพ ชี วิ ต ตลอดจนสภาพป ญ หาป จ จุ บั น บริ เ วณพื้ น ที่ โ ครงการพร อ มแสดงแผนที่ สภาพแวดลอมบริเวณโครงการการใชประโยชนที่ดินโดยรอบโครงการ ตลอดจนบริเวณ ที่อาจไดรับผลกระทบจากการดําเนินโครงการทั้งในระยะสั้นและระยะยาว 1.6 ผลกระทบหลักที่อาจเกิดขึ้นจากโครงการ : ใหประเมินผลกระทบ สิ่งแวดลอมเบื้องตนโดยใหความสําคัญในการประเมินผลที่มีนัยสําคัญ ซึ่งอาจเกิดขึ้น
40 จากโครงการที่เปนผลกระทบโดยตรง และผลกระทบทางออมตอทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมและคุณคาตาง ๆ ตาม 1.5 1.7 มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมและการชดเชย : อธิบาย รายละเอียดในการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมที่เกิดขึ้นตาม 1.6 และในกรณี ที่ความเสียหายไมอาจหลีกเลี่ยงไดใหเสนอแผนการชดเชยความเสียหายดังกลาวดวย 1.8 มาตรการติดตามตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดลอม : เสนอมาตรการและ แผนการดําเนินการในการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอมที่เหมาะสมทาง วิชาการและการปฏิบัติ ซึ่งจะเปนสวนของการติดตามและประเมินผลภายหลังการ ดําเนินโครงการดวย 1.9 ตารางสรุปผลกระทบสิ่งแวดลอมที่สําคัญพรอมดวยมาตรการปองกัน และแกไขผลกระทบดังกลาว ทั้งนี้ จะตองดําเนินการตามแนวทางการมีสวนรวมของประชาชนและการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม ในรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน 2. เอกสารและหลักฐานที่ตองนําเสนอ 2.1 รายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน จํานวนไมนอยกวา 15 ฉบับ 2.2 ปกหนาและปกในของรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนตามแบบ สผ.7 2.3 หนังสือรับรองการจัดทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนตาม แบบ สผ.8 2.4 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนตามแบบ สผ.9 2.5 สําเนาใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม
แบบ สผ.1
41 แบบรายการแสดงผลกระทบตอสิ่งแวดลอมที่สําคัญ มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม องคประกอบทาง สิ่งแวดลอมและคุณคาตางๆ
ทรัพยากรสิ่งแวดลอม ทางกายภาพ
ทรัพยากรสิ่งแวดลอม ทางชีวภาพ
คุณคาการใชประโยชน
คุณคาตอคุณภาพชีวิต
ผลกระทบตอ สิ่งแวดลอมที่สําคัญ
มาตรการปองกันและแกไข ผลกระทบสิ่งแวดลอม
มาตรการติดตามตรวจสอบ ผลกระทบสิ่งแวดลอม
แบบ สผ.2
42 รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
ชื่อโครงการ......................................................................................................................................... ที่ตั้งโครงการ....................................................................................................................................... ชื่อเจาของโครงการ.............................................................................................................................. ที่อยูเจาของโครงการ........................................................................................................................... การมอบอํานาจ ( ) เจาของโครงการไดมอบอํานาจให................................................................... เปนผูดําเนินการเสนอรายงาน ดังหนังสือมอบอํานาจที่แนบ ( ) เจาของโครงการมิไดมีการมอบอํานาจแตอยางใด
จัดทําโดย
......................................................................... (ชื่อนิติบุคคลผูจัดทํารายงานฯ)
แบบ สผ.3
43
หนังสือรับรองการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม วันที่..............เดือน................................ พ.ศ. ................. หนังสือฉบับนี้ขอรับรองวา........................................................เปนผูจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการ..................................................................................... ใหแก.................................................................................................................................................... เพื่อ................................................................................ตามคําขอเลขที่............................................... โดยมีคณะผูชํานาญการและเจาหนาที่ผูรับผิดชอบในการจัดทํารายงานดังตอไปนี้ ผูชํานาญการ
ลายมือชื่อ
..................................................................
...............................................................
เจาหนาที่
ลายมือชื่อ
..................................................................
...............................................................
..................................................................
...............................................................
..................................................................
...............................................................
.................................................................... (...................................................................) ตําแหนง...................................................... (ประทับตรานิตบิ ุคคล)
แบบ สผ.5
44 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ชื่อ
ดาน / หัวขอที่ทําการศึกษา
สัดสวนผลงานคิดเปน % ของงานศึกษาจัดทํา รายงานทั้งฉบับ
45
แบบ สผ.6
แบบแสดงรายละเอียดการเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม เหตุผลในการเสนอรายงานฯ ( ) เปนโครงการเขาขายตองจัดทํารายงานฯ ตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่ ง แวดล อ ม เรื่ อ ง กํ า หนดประเภทและขนาดโครงการหรื อ กิ จ การซึ่ ง ต อ งทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม และหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม ประเภทโครงการ........................................................................................................... ( ) เปนโครงการที่จัดทํารายงานฯ เนื่องจากมติคณะรัฐมนตรี เรื่อง...................................... เมื่อวันที่..................................................................(โปรดแนบมติคณะรัฐมนตรีและเอกสารที่เกี่ยวของ)
( )
จัดทํารายงานฯ ตามความตองการของสํานักงานคณะกรรมการสงเสริมการ
ลงทุน ( ) อื่น ๆ (ระบุ) .................................................................................................... วันที่ลงนามในสัญญาวาจางจัดทํารายงานฯ .................................................................................... การขออนุญาตโครงการ ( ) รายงานฯ นี้จัดทําขึ้นเพื่อประกอบการอนุญาตจาก............................................ (ระบุชื่อหนวยงานผูใหอนุญาต) กําหนดโดย พ.ร.บ. ...................................................................... มาตรา/ประเภทที่/ขอ/ลําดับที่ ......................................................................................................... ( ) รายงานฯ จัดทําขึ้นเพื่อประกอบการขออนุมัติจากคณะรัฐมนตรี ( ) โครงการนี้ไมตองยื่นขอรับอนุญาตจากหนวยงานราชการและไมตองขออนุมัติ จากคณะรัฐมนตรี ( ) อื่น ๆ (ระบุ) .................................................................................................... สถานภาพโครงการ (ระบุไดมากกวา 1 ขอ) ( ) กอนการศึกษาความเปนไปไดของโครงการ ( ) กําลังศึกษาความเปนไปไดของโครงการ ( ) ยังไมไดกอสราง ( ) เริ่มกอสรางโครงการแลว (แนบภาพถายพรอมระบุวันที่) ( ) ทดลองเดินเครื่องแลว ( ) เปดดําเนินโครงการแลว สถานภาพโครงการนี้รายงานเมื่อวันที่......................................................................................
แบบ สผ.7
46 รายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน
ชื่อโครงการ......................................................................................................................................... ที่ตั้งโครงการ....................................................................................................................................... ชื่อเจาของโครงการ.............................................................................................................................. ที่อยูเจาของโครงการ........................................................................................................................... การมอบอํานาจ ( ) เจาของโครงการไดมอบอํานาจให................................................................... เปนผูดําเนินการเสนอรายงาน ดังหนังสือมอบอํานาจที่แนบ ( ) เจาของโครงการมิไดมีการมอบอํานาจแตอยางใด
จัดทําโดย
......................................................................... (ผูจัดทํารายงานฯ)
แบบ สผ.8
47 หนังสือรับรองการจัดทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน
วันที่..............เดือน................................ พ.ศ. ................. หนังสือฉบับนี้ขอรับรองวา........................................................เปนผูจัดทํารายงาน ผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนโครงการ..................................................................................... ใหแก.................................................................................................................................................... เพื่อ..................................................................ตามคําขอเลขที่............................................................ โดยมีคณะผูชํานาญการและเจาหนาที่ผูรับผิดชอบในการจัดทํารายงานดังตอไปนี้ ผูชํานาญการ
ลายมือชื่อ
..................................................................
..........................................................
เจาหนาที่
ลายมือชื่อ
..................................................................
..........................................................
..................................................................
..........................................................
..................................................................
..........................................................
.................................................................... (...................................................................) ตําแหนง...................................................... (ประทับตรานิติบุคคล)
แบบ สผ.9
48 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน ชื่อ
ดาน / หัวขอที่ทําการศึกษา
สัดสวนผลงานคิดเปน % ของงานศึกษาจัดทํา รายงานทั้งฉบับ
49
ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม เรื่อง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติและแนวทางในการจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิด ผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ _____________________ โดยที่การจัดทํารายงานและการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรงมีลักษณะเฉพาะแตกตางจากการพิจารณารายงานในโครงการหรือกิจการทั่ว ๆ ไป และเพื่อใหมีการดําเนินกระบวนการพิจารณาใหเปนไปโดยครบถวนตามแนวทาง ของมาตรา 67 ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยอาศัยอํานาจตามความใน มาตรา 46 และมาตรา 51 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม แหงชาติ พ.ศ. 2535 รัฐมนตรีวาการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแห งชาติ จึงกําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางในการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรง ทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพไวดังตอไปนี้ ขอ 1 โครงการหรือกิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจหรือเอกชนที่อาจ กอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรง ตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ และจัดใหมี กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย รวมทั้งใหองคการ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 126 ตอนพิเศษ 188 ง วันที่ 29 ธันวาคม 2552
50 อิสระใหความเห็นประกอบกอนมีการดําเนินการ ตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนด ในทายประกาศนี้ ดังนี้ 1.1 โครงการหรื อ กิ จ การใดซึ่ ง มี ก ารประกาศหรื อ กํ า หนดตาม กฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่น ใหเปนโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ 1.2 โครงการหรือกิจการใดซึ่งคณะอนุกรรมการวินิจฉัยขอรองเรียน สําหรับ โครงการหรื อ กิจ การที่อ าจก อ ใหเกิ ด ผลกระทบตอ ชุ ม ชนอย างรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรั พ ยากรธรรมชาติ และสุ ข ภาพ ที่ ค ณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้ง วินิจฉัยภายใน 30 วัน หลังจากไดรับขอรองเรียน วา โครงการหรื อ กิจการดั งกลาวอาจสงผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดาน คุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ ขอ 2 ผูที่จัดทํารายงานตามประกาศนี้จะตองเปนผูที่ไดรับอนุญาตใหเปนผู มีสิทธิจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมและไดขึ้นทะเบียนไวแลวกับ สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ทั้งนี้ หากการจัดทํา รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมดังกลาว มีกฎหมายอื่นบัญญัติเกี่ยวกับการ ได รับ อนุญ าตไวและมีก ระบวนการที่จะให ผูมี สิท ธิจัดทํารายงานดําเนินการตาม กฎหมายดังกลาวไวแลว ผูมีสิทธิจัดทํารายงานจะตองไดรับอนุญาตตามที่บัญญัติไว ในกฎหมายนั้น ๆ ดวย ขอ 3 เมื่อสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ไดรับรายงานจากผูที่จัดทํารายงานตามขอ 2 แลว ใหดําเนินการตามมาตรา 48 แหง พระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 โดยเสนอ ตอคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
51 เพื่อพิจารณาตามที่บัญญัติไวในมาตรา 49 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ตอไป ขอ 4 เมื่อคณะกรรมการผูชํานาญการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมเห็นชอบกับรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมแลว ใหสํานักงาน นโยบายและแผนทรั พยากรธรรมชาติ และสิ่ งแวดล อมจั ดส งผลการพิ จ ารณาของ คณะกรรมการผูชํานาญการฯ ใหหนวยงานของรัฐซึ่งเปนผูรับผิดชอบโครงการหรือ กิจการนั้น หรือหนวยงานของรัฐผูอนุญาตโครงการเพื่อใหหนวยงานดังกลาวจัดใหมี การดํ า เนิ น การรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ของประชาชนและผู มี ส ว นได เ สี ย ทั้ ง นี้ ตาม กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียที่กําหนดตามเอกสาร ทายประกาศ ขอ 5 เมื่อคณะกรรมการผูชํานาญการฯ ไดใหความเห็นชอบรายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบ ตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ แลว ใหสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมจัดสงรายงาน ฉบับที่ไดรับความเห็นชอบแลวนั้น พรอมทั้งความเห็นของคณะกรรมการผูชํานาญการฯ และสรุปสาระสําคัญของมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม ใหองคการ อิสระใหความเห็นประกอบ กอนมีการดําเนินการหรือการอนุญาตของหนวยงานของรัฐ ที่รับผิดชอบ ขอ 6 ในกรณีที่เปนโครงการหรือกิจการตามขอ 1 ซึ่งเปนโครงการหรือ กิจการของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือโครงการรวมกับเอกชนซึ่งตองเสนอขอรับ ความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีใหสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอมเสนอความเห็นของคณะกรรมการผูชํานาญการฯ ความเห็นขององคการ อิ ส ระ และรายงานการรั บฟ งความคิ ดเห็ นของประชาชนและผู มี ส วนได เสี ย ของ
52 หนวยงานซึ่งเปนผูรับผิดชอบโครงการหรือกิจการนั้นตอคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติ เพื่อใหความเห็นประกอบการพิจารณาของคณะรัฐมนตรีดวย ขอ 7 ประกาศนี้ใหใชบังคับตั้งแตวันถัดจากวันประกาศในราชกิจจา นุเบกษาเปนตนไป ประกาศ ณ วันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2552 สุวิทย คุณกิตติ รัฐมนตรีวาการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
53 เอกสารทายประกาศ ก. แนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการ หรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพ สิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ ประกอบดวย 1. สาระสําคัญ 1.1 รายงานฉบับยอ ตองประกอบดวยสาระสําคัญดังนี้ 1.1.1 รายละเอียดของโครงการหรือกิจการ พรอมกิจกรรมที่เกี่ยวของ 1.1.2 ที่ตั้งของโครงการหรือกิจการโดยมีภาพและแผนที่ที่ตั้งโครงการ หรือกิจการรวมทั้งแผนที่แสดงองคประกอบทางสิ่งแวดลอมในบริเวณที่อาจไดรับ ผลกระทบจากโครงการตามมาตราสวน 1 : 50,000 หรือมาตราสวนอื่นที่เหมาะสม 1.1.3 ทางเลือกที่ตั้งโครงการหรือกิจการและวิธีการดําเนินการโครงการ หรือกิจการพรอมเหตุผลและขอพิจารณาในการตัดสินใจเลือกแนวทางที่เสนอ 1.1.4 รายงานการแสดงผลกระทบตอ สิ่งแวดลอมที่สําคัญ มาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบ สิ่งแวดลอมตามแบบ สผร.1 1.1.5 สรุปผลกระทบที่อาจมีผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งดาน คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสุ ข ภาพ พร อ มระบุ เ หตุ ผ ลหรื อ หลักเกณฑประกอบขอสรุปดังกลาว 1.2 รายงานหลัก ตองประกอบดวยสาระสําคัญดังนี้ 1.2.1 บทนํา : กลาวถึงที่มา วัตถุประสงคของโครงการหรือกิจการ เหตุผลความจําเปนในการดําเนินโครงการหรือกิจการ วัตถุประสงคการจัดทํารายงาน ขอบเขตการศึกษาและวิธีการศึกษา
54 1.2.2 ที่ตั้งของโครงการหรือกิจการ : โดยมีภาพและแผนที่ที่ตั้งโครงการ หรือกิจการรวมทั้งแผนที่แสดงองคประกอบทางสิ่งแวดลอมในบริเวณที่อาจไดรับ ผลกระทบจากโครงการหรือกิจการ มาตราสวน 1 : 50,000 หรือมาตราสวนอื่นที่ เหมาะสม 1.2.3 รายละเอียดของโครงการหรือกิจการ : ใหมีรายละเอียดที่สามารถ แสดงภาพรวมไดชัดเจน ไดแก ประเภท ขนาด ที่ตั้งโครงการหรือกิจการ วิธีการ ดําเนินการโครงการหรือกิจการประกอบของโครงการหรือกิจการดังกลาว ตลอดจน แผนผังการใชที่ดินของโครงการหรือกิจการโดยแสดงทิศและมาตราสวนที่เหมาะสม 1.2.4 สภาพแวดลอมในปจจุบัน : ใหแสดงรายละเอียดพรอมภาพถาย ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมดานกายภาพ ชีวภาพ โดยจําแนกเปนชนิดที่ฟนฟู ไดและฟนฟูไมได รายละเอียดคุณคาการใชประโยชนของมนุษย และคุณคาคุณภาพ ของชีวิต ตลอดจนสภาพปญหาปจจุบันบริเวณพื้นที่โครงการหรือกิจการพรอมแสดง แผนที่ ส ภาพแวดล อ มบริ เ วณโครงการหรื อ กิ จ การสภาพป จ จุ บั น ด า นสั ง คมและ สุขภาพของประชาชนบริเวณที่อาจไดรับผลกระทบจากการดําเนินโครงการหรือ กิจการ การใชประโยชนที่ดินโดยรอบโครงการหรือกิจการตลอดจนบริเวณที่อาจ ไดรับผลกระทบจากการดําเนินโครงการหรือกิจการ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว 1.2.5 การประเมิ น ทางเลื อ กในการดํ า เนิ น การ และการประเมิ น ผล กระทบที่อาจเกิดขึ้นจากโครงการหรือกิจการ (1) ทางเลือกในการดําเนินโครงการหรือกิจการ : ในรายงานการ วิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มสํ า หรั บ โครงการหรื อ กิ จ การที่ อ าจก อ ให เ กิ ด ผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ จะตองเสนอทางเลือก โดยอาจเปนทั้งทางเลือกเกี่ยวกับสถานที่หรือ วิธีดําเนินการของโครงการหรือกิจการ ทั้งนี้ ทางเลือกที่เสนอทุกทางเลือกจะตอง
55 สอดคลอ งกั บ วั ตถุ ประสงค มี เหตุผ ลว าบรรลุเ ปา หมายและความจํ าเปน ในการมี หรือไมมีโครงการหรือกิจการอยางไร มีมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบในทุก ทางเลือก และจะตองระบุทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดที่จะดําเนินโครงการหรือกิจการ โดยจะตองคํานึงถึงขอมูลดานสุขภาพและสังคมของประชาชนบริเวณที่อาจไดรับ ผลกระทบจากการดําเนินโครงการหรือกิจการทั้งในระยะสั้นและระยะยาวพรอม แสดงเหตุผลและความจําเปนประกอบ (2) การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม : ใหประเมินผลกระทบที่อาจ เกิดขึ้นจากโครงการหรือกิจการ ทั้งที่เปนผลกระทบโดยตรง และผลกระทบทางออม ตอทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดลอมและคุณคาตาง ๆ ตาม 1.2.4 พรอมทั้งแยกประเภท ทรัพยากรธรรมชาติเปนชนิดที่สามารถฟนฟูไดและฟนฟูไมได รวมทั้ง ใหประเมิน ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นในทุกทางเลือกของโครงการหรือกิจการเปรียบเทียบกัน โดย การประเมิ น ผลกระทบด า นสุ ข ภาพ ให ดํ า เนิ น การตามข อ ข. และการจั ด ให มี กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย ใหดําเนินการตาม ขอ ค. ทั้งนี้ ใหระบุผลกระทบที่อาจมีผลตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งดานสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ พรอมกับใหระบุเหตุผลหรือหลักเกณฑประกอบ การประเมินดังกลาวดวย 1.2.6 มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมและการชดเชย : ใหอธิบายรายละเอียดในการปองกันและแกไขผลกระทบที่เกิดขึ้นตาม 1.2.5 และใน กรณีที่ความเสียหายไมอาจหลีกเลี่ยงไดใหเสนอแผนการชดเชยความเสียหายดังกลาว ดวย โดยในมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมและการชดเชย ตอง คํานึงถึงมาตรการปองกันและแกไขดานสุขภาพและสังคมดวย 1.2.7 มาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม : ใหเสนอ มาตรการและแผนการดําเนินการในการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอมที่
56 เหมาะสม ทางวิชาการและการปฏิบัติการ ซึ่งจะเปนสวนหนึ่งของการติดตามและ ประเมิ น ผลภายหลั ง การดํ า เนิ น โครงการหรื อ กิ จ การโดยในมาตรการติ ด ตาม ตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอมต องผนวกเรื่องมาตรการติดตามตรวจสอบดาน สุขภาพและสังคมดวย 1.2.8 ตารางสรุปผลกระทบสิ่งแวดลอมที่สําคัญ พรอมดวยมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบดังกลาว 2. เอกสารหลักฐานที่ตองนําเสนอ 2.1 รายงานหลัก จํานวนไมนอยกวา 15 ฉบับ 2.2 รายงานยอ จํานวนไมนอยกวา 15 ฉบับ 2.3 ปกหนาและปกในของรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามแบบ สผร.2 2.4 หนังสือรับรองการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามแบบ สผร.3 2.5 สําเนาใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอม 2.6 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมตาม แบบ สผร.5 2.7 แบบแสดงรายละเอียดการเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมตามแบบ สผร.6
57 ข. แนวทางการประเมินผลกระทบทางสุขภาพสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ จากโครงการหรือกิจการดังกลาวขางตน ใหปฏิบัติตามแนวทางการประเมินผลกระทบทางสุขภาพในรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมของประเทศไทย ฉบับเดือนธันวาคม 2552 ที่จัดทําโดย สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม กระทรวง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมหรือที่มีการปรับปรุงแกไขเพิ่มเติมโดยใหเพิ่ม ขั้นตอนเพื่อใหสอดคลองกับหลักเกณฑ วิธีการในการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ ที่เกิดจากนโยบายสาธารณะของสํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ ดังตอไปนี้ 1. เพื่อใหประชาชน ผูมีสวนไดเสีย และภาคสวนตาง ๆ ไดเขามามีสวนรวม ในการนําเสนอประเด็นหวงกังวลและแนวทางในการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ และเพื่อใหการประเมินผลกระทบดานสุขภาพเปนไปอยางครบถวนรอบดานใหมาก ที่สุด ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ หรือผูขออนุมัติอนุญาตใหดําเนิน โครงการหรือกิจการ จัดเวทีกําหนดขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบดาน สุ ข ภาพโดยสาธารณะ และจั ด ส ง รายงานการกํ า หนดขอบเขตและแนวทางการ ประเมิ น ผลกระทบด า นสุ ข ภาพดั ง กล า วต อ คณะกรรมการผู ชํ า นาญการพิ จ ารณา รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ทั้งนี้ การจัดกระบวนการรับฟงความ คิ ด เห็ น ในการกํ า หนดขอบเขตและแนวทางการประเมิ น ผลกระทบด า นสุ ข ภาพ จะตองดําเนินการตามแนวทางการรับฟงความคิดเห็นตามที่กําหนดไวในเอกสารทาย ประกาศ ค.1 2. ในการประเมินผลกระทบดานสุขภาพในรายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง
58 รุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ จะตองมี การศึกษาครอบคลุมปจจัยที่อาจสงผลกระทบตอสุขภาพดังตอไปนี้เปนอยางนอย 2.1 การเปลี่ยนแปลงสภาพและการใชทรัพยากรธรรมชาติ ไมวาจะเปน ทรัพยากรที่ดิน ทรัพยากรน้ํา ทรัพยากรประมง ทรัพยากรปาไม ความหลากหลายทาง ชีวภาพ ทรัพยากรแรธาตุ ทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ และระบบนิเวศ 2.2 การผลิ ต ขนส ง และการจั ด เก็ บ วั ต ถุ อั น ตราย โดยจะต อ งแจ ง ประเภท ปริมาณ และวิธีดําเนินการของวัตถุอันตรายทุกชนิด 2.3 การกําเนิดและการปล อยของเสียและสิ่งคุกคามสุขภาพจากการ กอสราง จากกระบวนการผลิต และกระบวนการอื่นใด ไมวาจะเปนขยะ กากของเสีย กากของเสียอันตราย น้ําเสีย ขยะติดเชื้อ ความรอน มลสารทางอากาศ ฝุน แสง เสียง กลิ่น การสั่นสะเทือน และกัมมันตภาพรังสี 2.4 การรับสัมผัสตอมลพิษและสิ่งคุกคามสุขภาพ ไมวาจะเปนเสนทาง การรับสัมผัสเขาสูรางกาย เชน โดยการหายใจ การรับประทาน การสัมผัสทางผิวหนัง เปนตน การรับสัมผัสของคนงานหรือผูปฏิบัติงานในโครงการหรือกิจการ การรับ สัมผัสของประชาชนโดยรอบโครงการหรือกิจการ เปนตน 2.5 การเปลี่ยนแปลงและผลกระทบตออาชีพ การจางงาน และสภาพ การทํางานในทองถิ่น ทั้งทางบวกและทางลบ เชน ความเสี่ยงและอุบัติเหตุจากการ ทํางาน การเปลี่ยนแปลงในระบบนิเวศ ทรัพยากร และหวงโซอุปทานของสินคาและ บริการที่เปนฐานการดําเนินชีวิตหลักของประชาชนกลุมใดกลุมหนึ่งในพื้นที่ 2.6 การเปลี่ยนแปลงและผลกระทบตอความสัม พันธของประชาชน และชุมชนทั้งความสัมพันธภายในชุมชนและภายนอกชุมชน โดยเฉพาะอยางยิ่งการ อพยพของประชาชนและแรงงาน การเพิ่ม/ลดพื้นที่สาธารณะของชุมชน และความ ขัดแยงที่อาจจะเกิดขึ้นจากการดําเนินโครงการหรือกิจการดังกลาว
59 2.7 การเปลี่ ย นแปลงในพื้ น ที่ ที่ มี ค วามสํ า คั ญ หรื อ เป น มรดกทาง ศิล ปวัฒ นธรรม เช น ศาสนสถาน สถานที่ที่ ประชาชนสักการะบู ชา หรือ สถานที่ ประกอบพิธีกรรมของชุมชนทองถิ่น พื้นที่ที่มีความสําคัญทางประวัติศาสตร และ โบราณสถานสําคัญ 2.8 ผลกระทบที่ เ ฉพาะเจาะจงหรื อ มี ค วามรุ น แรงเป น พิ เ ศษต อ ประชาชนกลุมใดกลุมหนึ่งโดยเฉพาะกลุมประชาชนที่มีความเปราะบาง เชน เด็ก ผู พิการ ผูสูงอายุ พอแมเลี้ยงเดี่ยว ชนกลุมนอย เปนตน 2.9 ทรัพยากรและความพรอมของภาคสาธารณสุข ทั้งในแงของการ สร า งเสริ ม การป อ งกั น การรั ก ษา และการฟ น ฟู สุ ข ภาพของประชาชน ที่ อ าจ เกี่ยวเนื่องกับโครงการหรือกิจการ รวมถึงความพรอมของขอมูลสถานะสุขภาพใน พื้ น ที่ ก อ นมี ก ารดํ า เนิ น การ การจั ด ระบบฐานข อ มู ล เพื่ อ ติ ด ตามผลกระทบ ขี ด ความสามารถการสํารวจโรค และการรับมือกับอุบัติภัยและภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น 3. เพื่อใหรายงานการประเมินผลกระทบทางสุขภาพเปนไปอยางครบถวน สมบูรณ ใหห นวยงานเจาของโครงการหรือ กิจ การ หรือหนวยงานที่มีห นาที่ตาม กฎหมายในการอนุมัติ หรืออนุญาตจัดกระบวนการรับฟงความคิดเห็นเพื่อทบทวน รางรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ โดยสาธารณะ และจัดสงรายงานสรุปความคิดเห็น ของประชาชนผูมีสวนไดเสีย และสาธารณชน พรอมทั้งความเห็นและคําชี้แจงใหแก คณะกรรมการผูชํานาญการฯ เพื่อพิจารณาดําเนินการตอไป โดยหลักเกณฑในการจัด กระบวนการรับฟงความคิดเห็นในการทบทวนรางรายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมและสุขภาพใหเปนไปตามแนวทางการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน และผูมีสวนไดเสียที่กําหนดไวในเอกสารทายประกาศ ค.3
60 ค. แนวทางการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียในกระบวนการ วิเ คราะห ผลกระทบสิ่ งแวดลอมสํา หรับ โครงการหรื อกิ จการที่ อ าจกอ ใหเ กิ ด ผลกระทบตอ ชุมชนอยา งรุนแรงทั้งทางดานคุณ ภาพสิ่ งแวดลอ ม ทรัพ ยากร ธรรมชาติ และสุขภาพ ค. 1 กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียในการกําหนด ขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ 1. ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ จัดเวทีรับฟงความคิดเห็นเพื่อ กําหนดขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ เพื่อให ประชาชน ผู มี ส ว นได เ สี ย และหน ว ยงานที่ เ กี่ ย วข อ งได เ ข า มามี ส ว นร ว มในการ นําเสนอประเด็นหวงกังวลและแนวทางในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและ สุข ภาพ และเพื่ อ ให ก ารประเมิน ผลกระทบสิ่ งแวดล อ มและสุข ภาพเปน ไปอย า ง ครบถวน 2. การจั ด เวที รั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น เพื่ อ กํ า หนดขอบเขตและแนวทางการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ จะตองดําเนินการตามขั้นตอน ดังตอไปนี้ 2.1 ต อ งแจ ง ล ว งหน า ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม สํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ และสาธารณชน ทราบไมนอยกวา 1 เดือน โดยแจงใหสาธารณชนทราบผานทางชองทางการสื่อสาร สาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง เพื่อใหหนวยงานและสาธารณชนที่สนใจสามารถ เตรียมตัวเขารวมไดอยางทั่วถึง 2.2 ต อ งเป ด เผยเอกสารโครงการ โดยระบุ ถึ ง ความเป น มา ความ จํ า เป น แหล ง เงิ น ทุ น กระบวนการ และแนวทางในการดํ า เนิ น โครงการ รวมถึ ง นําเสนอขอมูลเบื้องตนเกี่ยวกับปจจัยที่อาจสงผลกระทบตอสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และรางขอเสนอการกําหนดขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ
61 เพื่อใหผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนพิจารณาลวงหนาไมนอยกวา 15 วัน กอน การจัดเวทีผานทางชองทางการสื่อสารสาธารณะ ไมนอยกวา 3 ชองทาง 2.3 จัดระบบการลงทะเบียนเพื่อใหประชาชน ผูมีสวนไดเสีย และ หนวยงานที่เกี่ยวของ ซึ่งมีความประสงคที่จะใหความเห็นในการกําหนดขอบเขตและ แนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพสามารถลงทะเบียนลวงหนา ไดโดยสะดวก 2.4 การจัดกระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวน ได เ สี ย ต อ งจั ด ช ว งเวลาที่ เ หมาะสมเพื่ อ ให ผู มี ส ว นเกี่ ย วข อ งและสาธารณชนได นําเสนอประเด็นหวงกังวล ขอมูลที่เกี่ยวของ และนําเสนอแนวทางในการประเมินผล กระทบทางสิ่งแวดลอมและสุขภาพไมนอยกวา 2 ชั่วโมง และไมนอยกวาครึ่งหนึ่ง ของเวลาในการจัดเวทีทั้งหมด 2.5 ภายหลังการจัดเวทีรับฟงความคิดเห็นฯ จะตองเปดชองทางใน การรับฟงความคิดเห็นอยางตอเนื่องไมนอยกวา 15 วัน โดยตองมีชองทางอยางนอย 2 ชองทาง 3. ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ หรือผูขออนุมัติอนุญาตให ดําเนินโครงการหรือกิจการจัดทํารายงานสรุปความคิดเห็นของผูมีสวนเกี่ยวของและ สาธารณชน พรอมทั้งคําชี้แจง และนําเสนอขอบเขตและแนวทางการประเมินผล กระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ เพื่อการดําเนินการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม และสุ ข ภาพ โดยส ง ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ สิ่ ง แวดล อ มเพื่ อ ทราบ และส ง ให สํ า นั ก งานคณะกรรมการสุ ข ภาพแห ง ชาติ เ พื่ อ เผยแพรแกสาธารณชนตอไป
62 ค. 2 กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียในขั้นตอนการ ประเมินและจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการ หรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพ สิ่งแวดลอมทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ ในขั้ น ตอนการประเมิ น และจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ ใหเจาของ โครงการหรือผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ดําเนินการตาม แนวทางการมี ส ว นร ว มของประชาชนและการประเมิ น ผลกระทบทางสั ง คมใน รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ที่จัดทําโดยสํานักงานนโยบายและแผน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เพื่อใหเกิดการมีสวนรวมและการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนได เสียอยางรอบดาน โดยเจาของโครงการหรือผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมฯ จะตองปฏิบัติตามหลักเกณฑ ดังตอไปนี้ 1. ใหผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ทําการเปดเผย ข อ เท็ จ จริ ง ที่ เ กี่ ย วกั บ โครงการหรื อ กิ จ การที่ กํ า ลั ง ดํ า เนิ น การจั ด ทํ า รายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ โดยจะตองมีขอมูลอยางนอยดังตอไปนี้ 1.1 ขอมูลเกี่ยวกับประเภท ขนาด กําลังการผลิต และขนาดพื้นที่ของ โครงการหรือกิจการ 1.2 ขอมูลเกี่ยวกับมลพิษในดานตาง ๆ ที่จะเกิดขึ้นจากการ ดําเนินโครงการหรือกิจการ ขอมูลเกี่ยวกับแหลงน้ําหรือที่ดินสาธารณะที่จะใชเปน สถานที่ ร องรั บ น้ํ า ทิ้ ง หรื อ ของเสี ย จากโครงการหรื อ กิ จ การ (ถ า มี ) รวมถึ ง ข อ มู ล เกี่ยวกับปจจัยที่อาจมีผลกระทบตอสุขภาพ
63 1.2 แนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และ มาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ (ถามี) 1.3 ระยะเวลาที่คาดวาจะสามารถเริ่มดําเนินโครงการหรือกิจการ 1.4 ชื่อเจาของโครงการหรือหนวยงานที่มีอํานาจในการอนุมัติหรือ อนุญาตตามกฎหมาย หมายเลขโทรศัพทและสถานที่ติดตอเพื่อขอรับขอมูลเพิ่มเติม 1.5 วัน เวลา และสถานที่ที่จะมีการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน และผูมีสวนไดเสีย 1.6 ปายแสดงขอมูลตาม 1.1 - 1.5 จะตองมีสถานที่ตั้งและขนาดที่ ประชาชนและผูมีสวนไดเสียสามารถเขาถึงและอานขอมูลไดโดยสะดวก 2. ในการสํารวจและรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย ใหผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ แสดงชื่อโครงการหรือกิจการ วัตถุประสงค เปาหมายและประเด็นที่จะมีการสํารวจหรือรับฟงความคิดเห็นของ ประชาชนฯ ใหชัดเจน โดยประเด็นที่จะสํารวจแตละประเด็นจะตองสอดคลองกับ รายละเอียดของโครงการหรือกิจการนั้น ๆ ดวย 3. ในการสํารวจและรับฟงความคิดเห็นฯ ควรใหความสําคัญกับการเก็บ รวบรวมขอมูลและการศึกษาทําความเขาใจถึงวิถีชีวิตและสภาพแวดลอมของชุมชน ในพื้นที่ที่อาจไดรับผลกระทบทางสิ่งแวดลอมและสุขภาพจากการดําเนินโครงการ หรือกิจการดังกลาว 4. ในการสํารวจและรับฟงความคิดเห็นของผูจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ อาจทําโดยวิธีดังตอไปนี้ 4.1 การสัมภาษณรายบุคคล 4.2 การแสดงความคิดเห็นทางไปรษณีย โทรศัพท โทรสาร ระบบ เครือขายสารสนเทศหรือทางอื่น
64 4.3 การเปดโอกาสใหประชาชนและผูมีสวนไดเสียมารับขอมูลและ แสดงความคิดเห็นตอหนวยงานของรัฐที่รับผิดชอบโครงการ 4.4 การสนทนากลุมยอย 4.5 การประชุมเชิงปฏิบัติการ 4.6 การประชุมระดับตัวแทนของกลุมบุคคลที่เกี่ยวของหรือมีสวนได เสีย 5. เมื่อผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ทําการสํารวจ ความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียแลว จะตองสรุปผลการสํารวจความ คิดเห็น ทั้งในดานบวกและในดานลบภายใน 15 วัน นับแตวันที่ดําเนินการสํารวจ ความเห็นเสร็จสิ้น โดยใหแสดงรายงานไวยังที่สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่ ง แวดล อ มจั ง หวั ด สํ า นั ก งานสาธารณสุ ข จั ง หวั ด ที่ ว า การอํ า เภอ สํ า นั ก งาน สาธารณสุขอําเภอ ที่ทําการขององคกรปกครองสวนทองถิ่น กํานัน ผูใหญบาน และ สถานบริการสุขภาพของรัฐในพื้นที่ซึ่งเปนที่ตั้งของโครงการหรือกิจการ ในจุดที่ ประชาชนหรือผูมีสวนไดเสียเขาถึงและพบเห็นไดโดยงาย ทั้งนี้จะตองแสดงรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ในสถานที่ดังกลาวขางตนไวเปนเวลาไมนอย กวา 15 วัน ค.3 กระบวนการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ของประชาชน และผู มี ส ว นได เ สี ย ในการ ทบทวนรางรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือ กิ จ การที่ อ าจก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพ สิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ 1. ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ จัดเวทีทบทวนรางรายงานการ วิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มสํ า หรั บ โครงการหรื อ กิ จ การที่ อ าจก อ ให เ กิ ด ผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ
65 และสุขภาพ เพื่อใหประชาชน ผูมีสวนไดเสีย และหนวยงานที่เกี่ยวของไดตรวจสอบ ความถูกตอง และความครบถวนสมบูรณของรางรายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมฯ รวมถึงนําเสนอขอมูล ขอเท็จจริง และขอคิดเห็นเพิ่มเติม ตอรางรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ดังกลาว 2. การจัดเวทีรับฟงความคิดเห็นฯ เพื่อทบทวนรางรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ จะตองดําเนินการตามขั้นตอน 2.1 ต อ งแจ ง ล ว งหน า ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากร ธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม และสํ า นั ก งานคณะกรรมการสุ ข ภาพแห ง ชาติ แ ละ สาธารณชนรับทราบไมนอยกวา 1 เดือน โดยในสวนของสาธารณชนใหผานทางชอง ทางการสื่อสารสาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง 2.2 ต อ งเป ด เผยร า งรายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มฯ ฉบับสมบูรณ เพื่อใหผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนพิจารณาลวงหนาไมนอยกวา 15 วันกอนการจัดเวทีผานทางชองทางการสื่อสารสาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง 2.3 การจั ด เวที ก ารทบทวนร า งรายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอมฯ ตองจัดชวงเวลาที่เหมาะสมเพื่อใหผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนได นํ า เสนอข อ มู ล ข อ เท็ จ จริ ง และข อ คิ ด เห็ น เพิ่ ม เติ ม ต อ ร า งรายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ ดังกลาวไมนอยกวา 3 ชั่วโมง และไมนอยกวาครึ่งหนึ่งของ เวลาในการจัดเวทีทั้งหมด 2.4 ภายหลั ง การจั ด เวที ก ารทบทวนร า งรายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมฯ จะตองเปดชองทางในการรับฟงความคิดเห็นอยางนอย 2 ชองทาง อยางตอเนื่องไมนอยกวา 15 วัน 3. ให ห น ว ยงานเจ า ของโครงการหรื อ กิ จ การ จั ด ทํ า รายงานสรุ ป ความ คิ ด เห็ น ของประชาชนและผู มี ส ว นได เ สี ย พร อ มทั้ ง ความเห็ น และคํ า ชี้ แ จงของ
66 หนวยงานเจาของโครงการ หนวยงานอนุมัติ หนวยงานอนุญาต หรือหนวยงานอื่น ๆ ที่ เ กี่ ย วข อ ง พร อ มส ง ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ สิ่ ง แวดล อ มเพื่ อ ทราบ และส ง ให สํ า นั ก งานคณะกรรมการสุ ข ภาพแห ง ชาติ เ พื่ อ เผยแพรแกสาธารณชนตอไป ง. กระบวนการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสียของหนวยงาน อนุมัติหรือหนวยงานอนุญาต 1. ใหหนวยงานของรัฐซึ่งเปนผูมีอํานาจในการอนุมัติหรืออนุญาตตอ ง แต ง ตั้ ง คณะกรรมการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ของประชาชนและผู มี ส ว นได เ สี ย ซึ่ ง ประกอบดวยประธานกรรมการคนหนึ่งและกรรมการอื่นอีกไมนอยกวา 2 คนแตไม เกิน 4 คน ประธานกรรมการและกรรมการต อ งไม มี ส ว นไดเ สี ย กั บ โครงการหรื อ กิจการในเรื่องนั้น และกรรมการอยางนอยหนึ่งในสามใหแตงตั้งจากผูที่มิไดเปน ขาราชการ สมาชิกรัฐสภา สมาชิกสภาทองถิ่นหรือผูบริหารทองถิ่น 2. ใหคณะกรรมการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย ดําเนินการดังนี้ 2.1 ศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับโครงการหรือกิจการที่จัดใหมีการรับฟง ความคิดเห็นฯ ดังกลาว 2.2 กําหนดกระบวนการ วิธีการ สถานที่และเวลาในการรับฟงความ คิดเห็นฯ โดยคํานึงถึงความสะดวกของผูเกี่ยวของทุกฝาย 2.3 ลงประกาศในหนังสือพิมพรายวันอยางนอย 1 ฉบับที่มีการอาน แพรหลายทั่วไป โดยเฉพาะในพื้นที่การกอสรางโครงการ และเขตใกลเคียงเปนเวลา ไมนอยกวา 3 วัน เพื่อใหประชาชนและผูมีสวนไดเสียที่ประสงคจะเสนอความ คิดเห็นมาลงทะเบียนไวกับคณะกรรมการรับฟงความคิดเห็นฯ กอนวันที่รับฟงความ
67 คิดเห็นดังกลาวลวงหนาไมนอยกวา 15 วัน และจะตองมีระยะเวลาในการเปดรับ ลงทะเบียนไมนอยกวา 5 วัน 2.4 แจงใหประชาชนและผูมีสวนไดเสียที่ไดลงทะเบียนไวแลวทราบ ถึงวันที่จะรับฟงความคิดเห็นดังกลาว โดยระยะเวลาในการรับฟงความคิดเห็นฯ นั้น จะตองมีเวลาไมนอยกวา 15 วัน 2.5 ปดประกาศเผยแพรขอมูลขาวสารที่เกี่ยวของกับโครงการหรือ กิจการดังกลาวโดยเปดเผย ณ สํานักงานของหนวยงานของรัฐที่มีอํานาจในการอนุมัติ หรืออนุญาตโครงการหรือกิจการนั้น องคกรปกครองสวนทองถิ่นที่โครงการหรือ กิ จ การนั้ น ตั้ ง อยู และบนเว็ บ ไซต ข องหน ว ยงานของรั ฐ ที่ ดํ า เนิ น การรั บ ฟ ง ความ คิดเห็นฯ โดยทั้งนี้จะตองดําเนินการลวงหนากอนเริ่มกระบวนการรับฟงความคิดเห็นฯ ดังกลาวไมนอยกวา 15 วัน ให ค ณะกรรมการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ฯ คํ า นึ ง ถึ ง ข อ โต แ ย ง ของทุ ก ฝ า ย ตลอดจนผลกระทบในดานตาง ๆ และใหดําเนินการดวยความยืดหยุน สุจริตและเปน ธรรม เพื่ อ ให ไ ด ม าซึ่ ง ข อ มู ล ประกอบการตั ด สิ น ใจของหน ว ยงานอนุ มั ติ ห รื อ หนวยงานอนุญาตที่ชัดเจนและถูกตองตามหลักวิชาการและสภาพความเปนจริงมาก ที่สุด 3. เมื่อคณะกรรมการรับฟงความคิดเห็นฯ ไดรับฟงความคิดเห็นเสร็จแลว ใหทํารายงานการรับฟงความคิดเห็นฯ ซึ่งอยางนอยตองประกอบดวย 3.1 รายชื่อกรรมการ ประชาชน ผูมีสวนไดเสียที่ลงทะเบียนและเขา รวมการประชุม 3.2 ขอเท็จจริงโดยสรุปเกี่ยวกับกระบวนการ วิธีการ วัน เวลาและ สถานที่ที่รับฟงความคิดเห็น
68 3.3 บั น ทึ ก ความคิ ด เห็ น ของประชาชนและผู มี ส ว นได เ สี ย ทุ ก ความเห็นเปนลายลักษณอักษร 3.4 ประมวลผลที่ไดรับจากการรับฟงความคิดเห็นฯ ในดานความ เหมาะสม ผลกระทบทางเลือกอื่น และขอเสนอแนะอื่น ๆ 4. ใหคณะกรรมการรับฟงความคิดเห็นฯ เสนอรายงานตามขอ 3 พรอมทั้ง คําชี้แจงของหนวยงานที่เกี่ยวของเสนอตอหนวยงานของรัฐที่แตงตั้งภายใน 15 วัน นับจากกระบวนการรับฟงความคิดเห็นฯ สิ้นสุดลงและใหถือเปนเอกสารที่เผยแพร ตอสาธารณะและเผยแพรบนเว็บไซตดวย 5. หนวยงานของรัฐซึ่งเปนผูมีอํานาจในการอนุมัติหรืออนุญาต จะตองนํา ความคิ ด เห็ น ที่ ไ ด รั บ จากประชาชนและผู มี ส ว นได เ สี ย พร อ มทั้ ง คํ า ชี้ แ จงของ หนวยงานที่เกี่ยวของเขาสูกระบวนการตัดสินใจพรอมทั้งใหคําชี้แจงเหตุผลในการ ตัดสินใจในโครงการหรือกิจการดังกลาวในแตละประเด็นเปนลายลักษณอักษร และ เผยแพรคําชี้แจงเหตุผลดังกลาวตอสาธารณะและเผยแพรบนเว็บไซตดวย
แบบ สผร.1
69 รายงานการแสดงผลกระทบตอสิ่งแวดลอมที่สําคัญ มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม องคประกอบทาง สิ่งแวดลอมและคุณคาตางๆ
ทรัพยากรสิ่งแวดลอม ทางกายภาพ
ทรัพยากรสิ่งแวดลอม ทางชีวภาพ
ระบบนิเวศ
คุณคาการใชประโยชน ของมนุษย
คุณคาตอคุณภาพชีวิต
ผลกระทบตอ สิ่งแวดลอมที่สําคัญ
มาตรการปองกันและ แกไขผลกระทบ สิ่งแวดลอม
มาตรการติดตาม ตรวจสอบผลกระทบ สิ่งแวดลอม
แบบ สผร.2
70 รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม
ชื่อโครงการ......................................................................................................................................... ที่ตั้งโครงการ....................................................................................................................................... ชื่อเจาของโครงการ.............................................................................................................................. ที่อยูเจาของโครงการ........................................................................................................................... การมอบอํานาจ ( ) เจาของโครงการไดมอบอํานาจให................................................................... เปนผูดําเนินการเสนอรายงาน ดังหนังสือมอบอํานาจที่แนบ ( ) เจาของโครงการมิไดมีการมอบอํานาจแตอยางใด
จัดทําโดย
......................................................................... (ชื่อนิติบุคคลผูจัดทํารายงานฯ)
แบบ สผร.3
71
หนังสือรับรองการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม วันที่..............เดือน................................ พ.ศ. ................. หนังสือฉบับนี้ขอรับรองวา........................................................เปนผูจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการ..................................................................................... ใหแก.................................................................................................................................................... เพื่อ..................................................................ตามคําขอเลขที่............................................................ โดยมีคณะผูชํานาญการและเจาหนาที่ผูรับผิดชอบในการจัดทํารายงานดังตอไปนี้ ผูชํานาญการ
ลายมือชื่อ
..................................................................
..........................................................
เจาหนาที่
ลายมือชื่อ
..................................................................
..........................................................
..................................................................
..........................................................
..................................................................
..........................................................
.................................................................... (...................................................................) ตําแหนง...................................................... (ประทับตรานิติบุคคล)
แบบ สผร.5
72 บัญชีรายชื่อผูจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ชื่อ
ดาน / หัวขอที่ทําการศึกษา
สัดสวนผลงานคิดเปน % ของงานศึกษาจัดทํา รายงานทั้งฉบับ
73
แบบ สผร.6
แบบแสดงรายละเอียดการเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม เหตุผลในการเสนอรายงานฯ ( ) เปนโครงการเขาขายตองจัดทํารายงาน ตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติและแนวทางในการจัดทํารายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่ งแวดลอมสํ าหรับโครงการหรือกิ จการที่อาจกอใหเกิด ผลกระทบต อชุมชนอยา งรุนแรงทั้ ง ทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ ประเภทโครงการ ............................................. ( ) เปนโครงการที่จัดทํารายงานฯ เนื่องจากมติคณะรัฐมนตรี เรื่อง...................................... เมื่อวันที่...................................................(โปรดแนบมติคณะรัฐมนตรีและเอกสารที่เกี่ยวของ) ( ) จัดทํารายงานฯ ตามความตองการของสํานักงานคณะกรรมการสงเสริมการลงทุน ( ) อื่น ๆ (ระบุ) .........................................................................................................
วันที่ลงนามในสัญญาวาจางจัดทํารายงานฯ............................................................................... การขออนุญาตโครงการ ( ) รายงานฯ นี้จัดทําขึ้นเพื่อประกอบการอนุญาตจาก................................................... (ระบุชื่อหนวยงานผูใหอนุญาต) กําหนดโดย พ.ร.บ. ............................................... มาตรา/ประเภทที่/ขอ/ลําดับที่ .................................................................................. ( ) รายงานฯ จัดทําขึ้นเพื่อประกอบการขออนุมัติจากคณะรัฐมนตรี ( ) โครงการนี้ไมตองยื่นขอรับอนุญาตจากหนวยงานราชการและไมตองขออนุมัติ จากคณะรัฐมนตรี ( ) อื่น ๆ (ระบุ) .............................................................................................................
สถานภาพโครงการ (ระบุไดมากกวา 1 ขอ) ( ( ( ( ( (
) ) ) ) ) )
กอนการศึกษาความเปนไปไดของโครงการ กําลังศึกษาความเปนไปไดของโครงการ ยังไมไดกอสราง เริ่มกอสรางโครงการแลว (แนบภาพถายพรอมระบุวันที่) ทดลองเดินเครื่องแลว เปดดําเนินโครงการแลว
สถานภาพโครงการนี้รายงานเมื่อวันที่ ...............................................................................................
74
ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวยการประสานงานการใหความเห็นขององคการอิสระ ในโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553 _____________________ โดยที่เปนการสมควรกําหนดแนวทางการประสานการดําเนินการเพื่อจัดตั้ง และดํ า เนิ น งานขององค ก ารอิ ส ระ ซึ่ ง ประกอบด ว ย ผู แ ทนองค ก ารเอกชนด า น สิ่ ง แวดล อ มและสุ ข ภาพ และผู แ ทนสถาบั น อุ ด มศึ ก ษาที่ จั ด การการศึ ก ษาด า น สิ่งแวดลอมหรื อทรั พยากรธรรมชาติ ห รือดานสุขภาพ เพื่อ ใหค วามเห็นประกอบ โครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรง ตามมาตรา 67 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 11 (8) แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหาร ราชการแผนดิน พ.ศ. 2534 นายกรัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี จึง วางระเบียบไว ดังตอไปนี้ ขอ 1 ระเบียบนี้เรียกวา “ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวยการประสานงาน การใหความเห็นขององคการอิสระในโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553” ขอ 2 ระเบียบนี้ใหใชบังคับตั้งแตวัดถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา เปนตนไป ขอ 3 ในระเบียบนี้ “องค ก ารอิ ส ระ” หมายความว า องค ก ารอิ ส ระ ซึ่ ง ประกอบด ว ย ผู แ ทน องคการเอกชนดานสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และผูแทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการ การศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพ ซึ่งทําหนาที่ให ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 127 ตอนพิเศษ 4 ง วันที่ 12 มกราคม 2553
75 ความเห็นประกอบโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรง “โครงการหรื อ กิ จ กรรม” หมายความว า โครงการหรื อ กิ จ กรรมที่ อ าจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ “คณะกรรมการ” หมายความว า คณะกรรมการประสานงานการให ความเห็นขององคการอิสระ ขอ 4 ใหนายกรัฐมนตรีรักษาการตามระเบียบนี้ หมวด 1 คณะกรรมการประสานงานการใหความเห็นขององคการอิสระ ____________________ ขอ 5 ใหมีคณะกรรมการคณะหนึ่ง เรียกวา “คณะกรรมการประสานงาน การใหความเห็นขององคการอิสระ” ประกอบดวย (1) ผูทรงคุณวุฒิซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้งเปนประธานกรรมการ (2) ปลั ด กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ ม ปลัดกระทรวง สาธารณสุข ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม และเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา (3) ผูแทนภาคประชาชนซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนสี่คน (4) ผูแทนภาคเอกชนผูประกอบการอุตสาหกรรมซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนสี่คน (5) ผูทรงคุณวุฒิซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนหาคน ใหอธิบดีกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอมเปนกรรมการและเลขานุการ
76 ขอ 6 ประธานกรรมการและกรรมการซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง มีวาระการ ดํารงตําแหนงคราวละสองปนับแตไดรับแตงตั้ง เมื่อครบกําหนดตามวาระ หากยังไมมีการแตงตั้งประธานกรรมการหรือ กรรมการขึ้นใหม ใหผูซึ่งพนจากตําแหนงตามวาระนั้นอยูในตําแหนง เพื่อปฏิบัติ หนาที่ตอไปจนกวาผูซึ่งไดรับแตงตั้งใหมจะเขารับหนาที่ ขอ 7 นอกจากการพนจากตําแหนงตามวาระ ประธานกรรมการและกรรมการ ซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้งพนจากตําแหนงเมื่อ (1) ตาย (2) ลาออก (3) เปนคนไรความสามารถหรือคนเสมือนไรความสามารถ (4) ไดรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก ขอ 8 ในกรณีที่ประธานกรรมการหรือกรรมการซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง พนจากตําแหนงกอนครบวาระ ใหแตงตั้งบุคคลในประเภทเดียวกันเปนประธาน กรรมการหรือกรรมการแทน และใหผูซึ่งไดรับแตงตั้งอยูในตําแหนงเทากับวาระที่ เหลืออยูของบุคคลซึ่งตนแทน ในกรณีที่ประธานกรรมการหรือกรรมการพนจากตําแหนงกอนครบวาระ ใหคณะกรรมการประกอบดวยกรรมการทั้งหมดเทาที่มีอยูจนกวาจะมีการแตงตั้งใหม ในกรณีที่ผูซึ่งพนจากตําแหนงกอนครบวาระเปนประธานกรรมการ ใหกรรมการ เลือกกรรมการคนหนึ่งทําหนาที่เปนประธานกรรมการ ขอ 9 การประชุมคณะกรรมการตองมีกรรมการมาประชุมไมนอยกวากึ่ง หนึ่งของจํานวนกรรมการทั้งหมด จึงจะเปนองคประชุม ในการประชุมคณะกรรมการ ถาประธานกรรมการไมมาประชุมหรือไมอาจ ปฏิบัติหนาที่ไดใหที่ประชุมเลือกกรรมการคนหนึ่งเปนประธานในที่ประชุม
77 การวินิจฉัยชี้ขาดของที่ประชุมใหถือเสียงขางมาก กรรมการคนหนึ่งใหมี เสียงหนึ่งในการลงคะแนน ถาคะแนนเสียงเทากันใหประธานในที่ประชุมออกเสียงชี้ ขาด ขอ 10 ใหคณะกรรมการมีอํานาจหนาที่ ดังตอไปนี้ (1) ประสานการดําเนินการใหผูแทนองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอมและ สุ ข ภาพและผู แ ทนสถาบั น อุ ด มศึ ก ษาที่ จั ด การการศึ ก ษาด า นสิ่ ง แวดล อ มหรื อ ทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพตกลงรวมกันจัดตั้งเปนองคการอิสระ (2) สนับสนุน ใหคําปรึกษา แนะนํา และชวยเหลือในการดําเนินการของ องคการอิสระใหเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ (3) เสนอแนะตอคณะรัฐมนตรีในการกําหนดแนวทางการปฏิบัติราชการ ของหนวยงานของรัฐที่เกี่ยวของเพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงาน ตลอดจนคาใชจายของ องคการอิสระ (4) ประสานงานกับ หนวยงานของรัฐ ที่เกี่ยวของเพื่อ ประโยชนในการ ดําเนินการใหความเห็นขององคการอิสระ (5) พิ จ ารณาเสนอแนะการแก ไ ขป ญ หาที่ เ กี่ ย วกั บ การดํ า เนิ น การตาม ระเบียบนี้ตอคณะรัฐมนตรี หนวยงานของรัฐ หรือองคการอิสระ (6) แต ง ตั้ ง คณะอนุ ก รรมการหรื อ คณะทํ า งานเพื่ อ ปฏิ บั ติ ก ารตามที่ คณะกรรมการมอบหมาย (7) ปฏิบัติการอื่นตามที่คณะรัฐมนตรีมอบหมาย ขอ 11 ใหกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอม ทําหนาที่สนับสนุนการปฏิบัติงาน ของคณะกรรมการ และชวยเหลือการดําเนินการขององคการอิสระตามที่คณะกรรมการ มอบหมาย ทั้งนี้ ภายในขอบเขตอํานาจหนาที่ของกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอม
78 ขอ 12 คาใชจายสําหรับการปฏิบัติงานของคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทํางานที่แตงตั้งโดยคณะกรรมการ คาใชจายเพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของ องคการอิสระรวมทั้งคาใชจายที่จําเปนอยางอื่น ใหจายจากงบประมาณของกรมสงเสริม คุณภาพสิ่งแวดลอม ถางบประมาณไมเพียงพอแกรายจายใหรายงานรัฐมนตรีวาการ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เพื่อนําเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติ การสนับสนุนงบประมาณตอไป หมวด 2 การประสานการดําเนินการขององคการอสิระ ____________________ ขอ 13 ใหคณะกรรมการดําเนินการประกาศเปนการทั่วไปใหองคการเอกชน ดานสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอม หรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพ ซึ่งประสงคจะรวมกันจัดตั้งเปนองคการอิสระ แจงรายชื่อผูแทนของแตละแหงตามรายละเอียดในวรรคสอง ใหคณะกรรมการทราบ ภายในระยะเวลาที่กําหนดเพื่อเขารวมประชุมทําความตกลงในการจัดตั้งองคการอิสระ เพื่ อ ประโยชน ใ นการดํ า เนิ น การตามวรรคหนึ่ ง ให ค ณะกรรมการแจ ง รายละเอี ย ดของลั ก ษณะองค ก ารเอกชน ด า นสิ่ ง แวดล อ มและสุ ข ภาพ และ สถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดานสิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือ ดานสุขภาพที่จะมีสิทธิแจงรายชื่อ คุณสมบัติและจํานวนผูที่ไดรับการเสนอรายชื่อ พรอมทั้งเอกสารหลักฐานที่ตองเสนอไวในประกาศตามวรรคหนึ่งดวย ในการดําเนินการตามขอนี้ คณะกรรมการอาจมีหนังสือแจงใหองค การ เอกชนดานสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดาน
79 สิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพที่มีลักษณะตามที่คณะกรรมการ ประกาศกําหนดเพื่อทราบโดยตรงดวยก็ได ขอ 14 ใหคณะกรรมการจัดใหมีการประชุมรวมกันระหวางผูแทนขององคการ เอกชนด านสิ่ งแวดล อมและสุ ขภาพ และสถาบั นอุ ดมศึ กษาที่ จั ดการการศึ กษาด าน สิ่งแวดลอมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพ เพื่อทําความตกลงในการจัดตั้ง องคการอิสระ เมื่อที่ประชุมตกลงรวมกันจัดตั้งเปนองคการอิสระ ใหคณะกรรมการแจง คณะรัฐมนตรีเพื่อประกาศการจัดตั้งองคการอิสระ วิธีการประชุมใหเปนไปตามที่คณะกรรมการกําหนด ขอ 15 การกําหนดใหมีคณะกรรมการบริหารองคการอิสระ หลักเกณฑการ บริหารงานและหลักเกณฑการใหความเห็นโครงการหรือกิจกรรมขององคการอิสระ ใหเปนไปตามที่องคการอิสระกําหนด ใหคณะกรรมการมีหนาที่สนับสนุน ใหคําปรึกษา แนะนํา และชวยเหลือ การดํ า เนิ น การขององค ก ารอิ ส ระ แต ต อ งไม ขั ด แย ง กั บ ความเป น อิ ส ระในการ ดําเนินงานขององคการอิสระ ขอ 16 เพื่อประโยชนตอการดําเนินการตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการ หรื อการช วยเหลื อการดํ าเนิ นการขององค การอิ สระ คณะกรรมการอาจเสนอเรื่ องต อ คณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณามีมติใหหนวยงานของรัฐที่เกี่ยวของใหการสนับสนุนหรือให ความรวมมือตามอํานาจหนาที่ได ขอ 17 ในกรณีมีเหตุที่ทําใหองคการอิสระไมอาจดําเนินการตอไปได ให คณะกรรมการรายงานตอคณะรัฐมนตรี เพื่อพิจารณาประกาศการสิ้นสุดขององคการ อิสระ และใหคณะกรรมการดําเนินการตามความในหมวดนี้ เพื่อใหมีการจัดตั้งองคการ อิสระขึ้นใหม
80 หมวด 3 การใหความเห็นโครงการหรือกิจกรรม ____________________ ขอ 18 โครงการหรือกิจกรรมใดซึ่งตองสงใหองคการอิสระใหความเห็น ประกอบด ว ยรายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มสํ า หรั บ โครงการหรื อ กิจกรรมที่คณะกรรมการผูชํานาญการตามกฎหมายวาดวยการสงเสริมและรักษา คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ ไ ด ใ ห ค วามเห็ น ชอบแล ว พร อ มทั้ ง ความเห็ น ของ คณะกรรมการผู ชํ า นาญการ และสรุ ป สาระสํ า คั ญ ของมาตรการป อ งกั น และลด ผลกระทบสิ่งแวดลอม ใหองคการอิสระพิจารณาใหความเห็นประกอบ และแจงให คณะกรรมการทราบดวย ขอ 19 ใหคณะกรรมการประสานงานกับองคการอิสระเพื่อติดตามการ พิจารณาใหความเห็นใหแลวเสร็จภายในเวลาหกสิบวัน นับแตวันไดรับขอมูลจาก สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมตามขอ 18 ในกรณี ที่ อ งค ก ารอิ ส ระร อ งขอ คณะกรรมการอาจประสานงานกั บ สํา นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ มให จั ด สง ข อ มู ล เกี่ยวกับสาระสําคัญของโครงการหรือ กิจ กรรมใหองคการอิส ระทราบเพื่อ ศึก ษา ลวงหนา และสามารถพิจารณาใหความเห็นใหแลวเสร็จภายในกําหนดเวลาตามวรรค หนึ่งได ขอ 20 เมื่อองคการอิสระพิจารณาใหความเห็นเสร็จเรียบรอยแลว ใหจัด ส ง ไปยั ง หน ว ยงานของรั ฐ ที่ รั บ ผิ ด ชอบหรื อ เป น ผู อ นุ ญ าตเพื่ อ นํ า ความเห็ น ไป ประกอบการพิจารณากอนการดําเนินการตอไปตามอํานาจหนาที่ ในกรณีที่โครงการหรือกิจกรรมตามวรรคหนึ่งเปนโครงการหรือกิจกรรม ของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือโครงการรวมกับเอกชนที่ตองไดรับความเห็นชอบ
81 จากคณะรัฐมนตรี ใหองคการอิสระจัดสงความเห็นใหสํานักงานนโยบายและแผน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เพื่อเสนอตอคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ในการเสนอความเห็นประกอบการพิจารณาของคณะรัฐมนตรีตอไป ทั้งนี้ เพื่อใหเปนไปตามมาตรา 67 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย บทเฉพาะกาล ____________________ ขอ 21 ในวาระเริ่มแรกใหคณะกรรมการดําเนินการประกาศใหองคการ เอกชนดานสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาดาน สิ่งแวดลอม หรือทรัพยากรธรรมชาติหรือดานสุขภาพแจงรายชื่อตามขอ 13 และ จัดการประชุมตามขอ 14 ใหแลวเสร็จภายในเวลาหกสิบวัน นับแตวันที่มีการแตงตั้ง กรรมการครบตามขอ 5
ประกาศ ณ วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2553 อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี
82
คําสั่งสํานักนายกรัฐมนตรี ที่ 18/2553 เรื่อง แตงตั้งคณะกรรมการประสานงานการใหความเห็นขององคการอิสระ ----------------------------------ตามระเบี ย บสํ า นั ก นายกรั ฐ มนตรี ว า ด ว ยการประสานงานการให ความเห็นขององคการอิสระในโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553 ขอ 5 กําหนดใหมีคณะกรรมการคณะหนึ่งเรียกวา “คณะกรรมการประสานงานการใหค วามเห็น ขององคก ารอิ ส ระ” ประกอบด ว ย ผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ ซึ่ ง คณะรั ฐ มนตรี แ ต ง ตั้ ง เป น ประธานกรรมการ ปลั ด กระทรวง ทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม ปลั ด กระทรวงสาธารณสุ ข ปลั ด กระทรวง อุ ต สาหกรรม เลขาธิ ก ารคณะกรรมการกฤษฎี ก า ผู แ ทนภาคประชาชนซึ่ ง คณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนสี่คน ผูแทนภาคเอกชนผูประกอบการอุตสาหกรรมซึ่ง คณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนสี่คน ผูทรงคุณวุฒิซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง จํานวนหาคน เป น กรรมการ โดยให อ ธิ บ ดี ก รมส ง เสริ ม คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ มเป น กรรมการและ เลขานุการ และขอ 6 ประธานกรรมการและกรรมการซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้ง มีวาระ การดํารงตําแหนงคราวละสองป นับแตไดรับแตงตั้ง นั้น อาศัยอํานาจตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการประสานงาน การให ค วามเห็ น ขององค ก ารอิ ส ระในโครงการหรื อ กิ จ กรรมที่ อ าจก อ ให เ กิ ด
83 ผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553 จึงแตงตั้งคณะกรรมการประสานงานการ ใหความเห็นขององคการอิสระ โดยมีองคประกอบและอํานาจหนาที่ ดังตอไปนี้ 1. องคประกอบ 1.1 นายอานันท ปนยารชุน ประธานกรรมการ ภาครัฐ 1.2 ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม 1.3 ปลัดกระทรวงสาธารณสุข 1.4 ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม 1.5 เลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา
กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ
ภาคประชาชน 1.6 นายชูชัย ศุภวงศ 1.7 นางเรณู เวชรัชตพิมล 1.8 นายสุทธิ อัชฌาศัย 1.9 นายหาญณรงค เยาวเลิศ
กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ
ภาคเอกชนผูประกอบการอุตสาหกรรม 1.10 นายชายนอย เผื่อนโกสุม 1.11 นายพยุงศักดิ์ ชาติสุทธิผล 1.12 นายมหาบีร โกเดอร 1.13 นายรุงโรจน รังสิโยภาส
กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ
84 ผูทรงคุณวุฒิ 1.14 นายเดชรัต สุขกําเนิด 1.15 นายธงชัย พรรณสวัสดิ์ 1.16 นายสุทิน อยูสุข 1.17 นางสาวสมฤดี นิโครวัฒนยิ่งยง 1.18 นายสมรัตน ยินดีพิธ 1.19 อธิบดีกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอม
กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ และเลขานุการ
2. อํานาจหนาที่ ใหคณะกรรมการมีอํานาจหนาที่และวิธีดําเนินการตามที่กําหนดไว ในระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการประสานงานการใหความเห็นขององคการ อิสระในโครงการหรือกิจกรรมที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรง พ.ศ. 2553 สําหรับการเบิกจายเบี้ยประชุมใหเปนไปตามพระราชกฤษฎีกาเบี้ย ประชุมกรรมการ พ.ศ. 2547 และคาใชจายอื่น ๆ (ถามี) ใหเบิกจายจากกรมสงเสริม คุณภาพสิ่งแวดลอม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ทั้งนี้ ตั้งแตบัดนี้เปนตนไป สั่ง ณ วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2553
(นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ) นายกรัฐมนตรี
85
แนวทางการประเมินผลกระทบทางสุขภาพใน รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม*
*เปนสวนหนึ่งของ แนวทางการประเมินผลกระทบทางสุขภาพในรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม, 2549
86 แนวคิดเกี่ยวกับสุขภาพ องค ก ารอนามั ย โลกได ใ ห คํ า จํ า กั ด ความของคํ า ว า สุ ข ภาพ ว า หมายถึ ง สภาวะความสมบู ร ณ ท างร า งกาย จิ ต ใจ และความเป น อยู ที่ ดี ท างสั ง คม ไม ไ ด หมายความเพียงแตการไมมีโรคหรือความเจ็บปวยทุพพลภาพเทานั้น มุมมองและ ความรูเกี่ยวกับสุขภาพจึงไดมีความเปลี่ยนแปลงมากและเปนที่ยอมรับวาสุขภาพเปน เรื่องที่มากกวาการไมมีโรคหรือความเจ็บปวย แตมีความสัมพันธกับปจจัยทางสังคม วัฒนธรรมและเศรษฐกิจดวย ผลที่เกิดขึ้นจากการกระทําของปจจัยเหลานี้ผนวกกับ ปจ จัย ด านสิ่งแวดลอ มถักทอเปนสายใยที่ซับ ซอน ซึ่งสงผลตอ การมีคุณภาพชีวิต สุขภาพและความเปนอยูที่ดีของมนุษย นอกจากนี้ พระราชบัญญัติสุขภาพแหงชาติ พ.ศ. 2550 ซึ่งประกาศใชเมื่อ วันที่ 19 มีนาคม 2550 ไดกําหนดนิยามวา สุขภาพ หมายความวา ภาวะของมนุษยที่ สมบูรณทั้งทางกาย ทางจิต ทางปญญาและทางสังคม เชื่อมโยงกันเปนองครวมอยาง สมดุล ทั้งนี้ การพัฒนาอาจสงผลกระทบทางลบตอสุขภาพและความเปนอยูที่ดี ของมนุษย ไดแก ผลกระทบตอสุขภาพทางกาย เชน การตาย ความเจ็บปวย เนื่องจาก โรคติ ด ต อ โรคไม ติ ด ต อ ผลกระทบต อ สุ ข ภาพจิ ต เช น ความเครี ย ด ความกั ง วล ความรูสึกแตกตาง สูญเสียความรูสึกหรือการควบคุมตนเอง ผลกระทบทางสังคมและ อนามั ย ชุ ม ชน ความรุ น แรง ความแตกแยกของชุ ม ชน เป น ต น ซึ่ ง นอกจากการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สามารถชวยลดผลกระทบทางลบจากการพัฒนา โครงการโดยการกํ า หนดมาตรการลดผลกระทบที่ เ หมาะสม และมาตรการด า น สิ่งแวดลอมหลายมาตรการในการปองกันปญหาสิ่งแวดลอม สามารถชวยในการลด ผลกระทบดานสุขภาพอนามัยของมนุษยไดดวย เชน การกําหนดมาตรการดานมลพิษ ทางน้ํา ทางอากาศ ชวยใหแ นใจวาระดับความเขม ขนของมลพิษ อยูในมาตรฐาน
87 คุณภาพสิ่งแวดลอมและสุขภาพอนามัยของมนุษย และนอกจากการลดผลกระทบ ในทางลบแลว การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสามารถชวยเพิ่มผลประโยชนใน ทางบวกทางดานสุขภาพได เชน มาตรการสงเสริมสุขภาพในชุมชน เปนตน แนวทางการประเมินผลกระทบทางสุขภาพในการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมไดจัดการ ประชุมรวมกับหนวยงานที่เกี่ยวของ โดยไดศึกษาขอมูลการประเมินผลกระทบทาง สุขภาพของประเทศตาง ๆ เชน แคนาดา ออสเตรเลีย นิวซีแลนด เปนตน รวมทั้ง กรณีศึกษารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมดานสาธารณสุขในปจจุบัน และไดพิจารณาขั้นตอนของการประเมินผลกระทบทางสุขภาพซึ่งจะบูรณาการอยูใน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ซึ่งที่ประชุมเห็นวา การประเมินผลกระทบทาง สุขภาพสามารถบูรณาการไวในการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมได ในขั้นตอน ตาง ๆ ไดแก 1. การกลั่นกรองโครงการ 2. การกําหนดขอบเขตการศึกษา 3. การประเมินผลกระทบ ประกอบดวย 3.1 การรวบรวมขอมูลพื้นฐาน 3.2 การประเมินผลกระทบและจัดลําดับความสําคัญ 3.3 การเสนอแนะ มาตรการปองกัน เฝาระวัง แกไข และติดตามตรวจสอบ ผลกระทบ 3.4 การจัดทํารายงาน 4. การพิจารณารายงาน และ การตัดสินใจ 5. การติดตามตรวจสอบและประเมินผล
88 การจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมในสวนที่เกี่ย วกับ ประเด็นดานสุขภาพ ควรจะตองจัดทําโดยผูที่มีความรูและประสบการณ หรือผูมี วิชาชีพทางดานสุขภาพ เชน ระบาดวิทยา พิษวิทยา การประเมินความเสี่ยงตอสุขภาพ เวชศาสตรชุมชน สุขาภิบาลสิ่งแวดลอม อนามัยสิ่งแวดลอม อาชีวอนามัย อาชีวเวช ศาสตร วิทยาศาสตรสุขภาพ เปนตน รวมทั้งใหความสําคัญในเรื่องการมีสวนรวมของ ประชาชน โดยมีการประชุมหารือรวมกับชุมชน รวมทั้งหนวยงานที่เกี่ยวของ เพื่อ เปดโอกาสใหผูที่เกี่ยวของไดเขามามีสวนรวม ใหขอเสนอแนะตอโครงการ กอนถึง ขั้นตอนการตัดสินใจในการพัฒนาโครงการ หลักทั่วไป การจั ด ทํ า รายงานการประเมิ น ผลกระทบทางสุ ข ภาพในรายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ควรเปนไปตามหลักการ ดังตอไปนี้ คือ 1. หลั ก ประชาธิ ป ไตย กล า วคื อ ต อ งรั บ รองและส ง เสริ ม สิ ท ธิ ข อง ประชาชนทุกภาคสวน ในการมีสวนรวมในการตัดสินใจที่สําคัญอันเกี่ยวเนื่องกับการ ดําเนินการของโครงการหรือกิจกรรม ซึ่งจะสงผลกระทบตอการดํารงชีพและความ เปนอยูของประชาชน รวมทั้งตองกอใหเกิดการรวมมือระหวางหนวยงานและภาค สวนตาง ๆ ในสังคม 2. หลักความเปนธรรมและเสมอภาค กลาวคือ ตองศึกษาและวิเคราะหถึง ผลกระทบต อ สุ ข ภาพที่ อ าจเกิ ดขึ้น กับ ชุม ชนและประชากรแต ล ะกลุ ม ของชุ ม ชน โดยเฉพาะประชากรกลุมเสี่ยงที่อาจไดรับผลกระทบตอสุขภาพรุนแรงกวาประชาชน ทั่วไป 3. หลักการใชขอมูลหลักฐานอยางเหมาะสม กลาวคือ ตองระบุและใช ข อ มู ล หลั ก ฐานที่ เ ป น จริ ง อย า งดี ที่ สุ ด โดยใช ข อ มู ล และเหตุ ผ ลเชิ ง ประจั ก ษ จ าก สาขาวิชาและวิธีการที่หลากหลาย ทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ และควรใชขอมูล
89 หลั ก ฐานอย า งมี จ ริ ย ธรรม โดยไม เ ลื อ กใช ข อ มู ล หลั ก ฐานที่ จ ะมี ผ ลโน ม น า วการ ตัดสินใจไปในทางใดทางหนึ่ง 4. หลักเปดเผยและโปรงใส กลาวคือ กระบวนการประเมินผลกระทบ ทางสุ ข ภาพ ต อ งได รั บ การบั น ทึ ก และจั ด ทํ า รายงานโดยนิ ติ บุ ค คลผู มี สิ ท ธิ จั ด ทํ า รายงานตามที่กําหนดไวในกฎหมายนี้หรือกฎหมายที่เกี่ยวของ โดยตองไมเปนผูมี สวนไดสวนเสีย ทั้งนี้ เพื่อใหเกิดความมั่นใจวามีความเปดเผยและโปรงใส 5. หลักความเหมาะสมในทางปฏิบัติ กลาวคือ ตองออกแบบใหเหมาะสม กับเวลาและทรัพยากรที่มีอยู และขอเสนอแนะจากการประเมิน ควรมุงใหเกิดการ สะสมทรัพยากรและความรวมมือทางสังคม ภายใตบริบทที่เหมาะสมและเปนไปได 6. หลักการสุขภาวะองครวม กลาวคือ ตองมองภาพรวมของปจจัยทาง สังคมและสิ่งแวดลอมที่กําหนดสุขภาพหรือมีผลกระทบทางสุขภาพของชุมชนและ ของประชาชนแบบเชื่อมโยงเปนองครวม 7. หลักความยั่งยืน กลาวคือ ตองมุงเนนใหเกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และ เปนไปตามหลักการปองกันไวกอน เพื่อปองกันผลกระทบทางลบที่อาจเกิดขึ้นตอ สุขภาพของประชาชนทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
90 นอกจากหลักการที่กลาวมาแลว การประเมินผลกระทบทางสุขภาพในแตละ ขั้นตอนก็ควรยึดหลักการเฉพาะ ดังตอไปนี้ ขั้นตอน 1. การกลั่นกรองโครงการ 2. การกําหนดขอบเขตของ การศึกษา
3. การประเมินผลกระทบ
4. การพิจารณารายงานและการ ตัดสินใจ
5. การติดตามตรวจสอบและ ประเมินผล
หลักการเฉพาะ การระบุสิ่งคุกคามสุขภาพ พื้นที่และประชากรที่ออนไหว การมีดุลยภาพระหวางหลักฐานทางวิชาการของผลกระทบที่ อาจเกิดขึ้นกับความกังวลของผูมีสวนไดเสีย เพื่อใหเห็น ประเด็นชัดเจนขึ้นวาควรประเมินอะไร รวมทั้งกลไกการ ตรวจสอบ เพื่อใหเกิดดุลยภาพ - ตองครอบคลุมสุขภาพทั้ง 4 มิติ โดยใชหลักฐานทั้งเชิง ปริมาณ และ เชิงคุณภาพ รวมทั้งควรมีการคาดการณผลกระทบ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ทั้งนี้การประเมินผลกระทบทางกายและ จิตใจ ควรใหน้ําหนักกับหลักฐานเชิงปริมาณ ขณะที่การ ประเมินผลกระทบทางสังคมและปญญา ควรใหน้ําหนักกับ หลักฐานเชิงคุณภาพ - ในกรณีที่ไมมีขอมูลและองคความรูจ ากการศึกษาวิจัยใน ประเทศ ควรใชขอมูลและองคความรูจ ากการศึกษาวิจัยใน ตางประเทศ การพิจารณาใหครอบคลุมประเด็นตาง ๆ และการมีสวนรวม ของภาคสวนใหครบ ทั้งนี้ การเขามามีสวนรวมควรมีการ เตรียมการมากอน เชน การไดรับความรูพื้นฐาน และการเขาถึง ขอมูลพื้นฐาน - การติดตามตรวจสอบวามาตรการ เงื่อนไข เพือ่ การปองกัน และลดผลกระทบไดถูกนําไปปฏิบัติ - การคาดการณเกี่ยวกับผลกระทบและมาตรการเพื่อการลดและ ปองกันที่จัดเตรียมไวนั้นมีความถูกตองและเหมาะสม - ผลกระทบตอสุขภาพ ทั้งเชิงบวกและเชิงลบ เปนไปตามการ คาดหมาย
91
ขั้นตอนการจัดทํารายงาน 1. การกลั่นกรองโครงการ ขั้ น ตอนการกลั่ น กรองโครงการเป น ขั้ น ตอนที่ จ ะบอกว า โครงการหรื อ กิจการที่จะดําเนินการนั้นจําเปนจะตองทําการประเมินผลกระทบทางสุขภาพหรือไม โดยจะพิจารณาวาโครงการหรือกิจการอาจกอใหเกิดผลกระทบทางสุขภาพมากนอย เพียงใด และหากจะตองดําเนินการประเมินผลกระทบทางสุขภาพควรจะตองทําการ ประเมินหรือวิเคราะหในระดับใด การศึกษาผลกระทบทางสุขภาพนี้จะเปนการศึกษา ควบคู ไ ปกั บ การวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม โดยในขั้ น ตอนการกลั่ น กรอง โครงการเปนการจําแนกดังนี้ 1.1 โครงการดังกลาวเขาขายตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการซึ่งตองจัดทํา รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมและหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และ แนวทางการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 2552 1.2 โครงการดังกลาวเขาขายตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม เรื่อง กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ระเบียบปฏิบัติ และแนวทางการ จัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ ทั้งนี้ ในขั้นการศึกษารายละเอียดโครงการ ตองพิจารณาขอมูลพื้นฐาน (ดู ตารางที่ 1) เกี่ยวกับโครงการวา เปนโครงการอะไร มีรายละเอียดอยางไร ดําเนินการ ในชวงระยะเวลาใด มีใครเปนผูที่เกี่ยวของ เชน - หลักการ วัตถุประสงคและเปาหมายของโครงการ
92 - รายละเอียดของโครงการรวมทั้งกระบวนการ สารเคมี เครื่องมือ อุปกรณ แผนผังที่ตั้งโครงการ - รายละเอียดเกี่ยวกับแผนงานโครงการ ตั้งแตการวางแผน การ ออกแบบ การกอสราง การดําเนินการ การดูแลรักษา การปดโครงการ - ประเภทและปริมาณของวัตถุดิบที่ใช รวมทั้งพลังงาน น้ํา สารเคมี ที่ใชกระบวนการกรณีโครงการอุตสาหกรรม และผลผลิต ผลพลอยได รวมทั้งของ เสี ย รายละเอี ย ดเกี่ ย วกั บ กระบวนการบํ า บั ด และการกํ า จั ด ของเสี ย ระบบ สาธารณูปโภคตาง ๆ รวมทั้ง สาธารณูปโภคที่ตองใช เชน ไฟฟา น้ําประปา ระบบ บําบัดน้ําเสีย ถนน เปนตน - กลุมคนที่อยูใกลโครงการ กลุมที่มีความเสี่ยงทางดานสุขภาพจาก การดําเนินโครงการ โครงการที่มีแนวโนมจะมีประเด็นความเปนหวงดานสุขภาพ มาก ไดแก โครงการเหมืองแร อุตสาหกรรมโดยเฉพาะที่มีการผลิตทางเคมี พลังงาน การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ การจัดการของเสีย รวมทั้ง ระบบสาธารณูปโภคและ การพัฒนาทางการเมือง เชน สนามบิน ทางหลวง รถไฟ เปนตน
93 ตารางที่ 1 ขอมูลสุขภาพที่ควรไดรับการพิจารณาในขั้นศึกษารายละเอียดโครงการ ประเภทโครงการ ขอมูลโครงการ
-
ขอมูลการสัมผัส ของมนุษย
-
รายละเอียด ที่ตั้ง สภาพสิ่งแวดลอมโดยรอบ ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ เชน ขั้นกอสราง ขั้นดําเนินการ ขั้นปด โครงการ เปนตน กิจกรรมโครงการ เชน การขนสงวัตถุดิบ / สินคา การจัดการของ เสีย เปนตน อั น ตรายที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น จากโครงการหรื อ การประกอบกิ จ กรรม โครงการ เชน เสียง ฝุน รังสี เชื้อโรค เปนตน กลุ ม คนที่ อ าจได รั บ ผลกระทบรวมทั้ ง คนงานและประชาชน โดยรอบ กลุมคนที่อาจมีความเสี่ยงเปนพิเศษ เชน เด็ก สตรีมีครรภ หรือคนที่ ไวตอการไดรับอันตราย เปนตน ผลกระทบหรือการเปลี่ยนแปลงที่จะมีผลตอการสัมผัสของมนุษย โอกาสการเปลี่ยนแปลงปจจัยการติดตอของโรคการเพิ่มพาหะนํา โรค เชน ยุง หนู เปนตน
ทั้งนี้ รายละเอียดเกี่ยวกับโครงการ ควรจัดเตรียมโดยเจาของโครงการหรือ ผูจัดทํารายงาน ซึ่งความเขาใจอยางดีเกี่ยวกับประเด็นสิ่งแวดลอมและสุขภาพ นอกจากนี้ หากโครงการหรือกิจการเขาขายเปนโครงการหรือกิจการที่อาจ ส ง ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นสุ ข ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรั พ ยากร ธรรมชาติ และสุ ข ภาพ ให จั ด ทํา รายงานการประเมิ น ผลกระทบทางสุ ข ภาพตาม แนวทางที่กําหนดไว
94 2. การกําหนดขอบเขตการศึกษา (Scoping) การกําหนดขอบเขตการศึกษาที่เหมาะสมชวยใหไดรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยในการศึกษาควรจะตอง รวมประเด็นที่สําคัญในความเห็นของสาธารณชนและผูเชี่ยวชาญ ที่ผานมาอาจไมไดมีการกําหนดขอบเขตการศึกษาหรือไมไดดําเนินการให ครอบคลุม ดังนั้น ประเด็นทางดานสุขภาพมักไมไดรับการพิจารณาหรือมีการนํามาหารือ กันในภายหลั งอาจเกิ ดป ญหาดานสุ ขภาพ จะเกิดความขัดแยงระหว างประชาชนกั บ เจาของโครงการได รวมทั้ง จะทําใหเจาของโครงการมีภาพลักษณที่ไมดีและเสียชื่อเสียง การกําหนดขอบเขตการศึกษาที่เหมาะสมควรพิจารณาจากเกณฑตาง ๆ ดังนี้ 1. ขนาดและลักษณะโครงการ 2. ข อ มู ล ทั่ ว ไปที่ มี อ ยู ด า นสิ่ ง แวดล อ ม ทรั พ ยากรธรรมชาติ สุ ข ภาพ เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ฯลฯ 3. ขอบเขตพื้นที่ สภาพทางสิ่งแวดลอมของพื้นที่ เชน สภาพการใชที่ดิน ลักษณะลุมน้ํา เปนตน 4. ประชาชนที่อาจไดรับผลกระทบ 5. ผลกระทบสิ่ ง แวดลอ มในพื้น ที่ ที่ ผา นมา ป จ จุ บัน และแนวโน ม ใน อนาคตที่อาจเกิดขึ้นจากโครงการ โอกาสและลักษณะการเกิดผลกระทบสะสม ในการกําหนดขอบเขตการศึกษา ควรพิจารณาโอกาสที่จะเกิดผลกระทบตอ สุขภาพ โดยพิจารณาจากปจจัย ดังนี้ 1. สิ่งคุกคามสุขภาพ - สิ่ ง คุ ก คามทางกายภาพ เช น แสง เสี ย ง ความร อ น รั ง สี ความ สั่นสะเทือน ฝุน เปนตน
95 - สิ่งคุกคามทางเคมี เชน โลหะหนัก สารอินทรียระเหยงาย (VOCs) การผลิต ขนสง และการจัดเก็บวัตถุอันตราย เปนตน - สิ่งคุกคามทางชีวภาพ เชน ปรสิต ยุง แบคทีเรีย ไวรัส เปนตน - สิ่งคุกคามทางการยศาสตร เชน การยกของหนัก ลักษณะทาทางการ ทํางานที่ไมเหมาะสม เปนตน - สิ่งคุกคามตอจิตใจ เชน ความเครียด ความกังวล ความรําคาญ เปนตน - สิ่ ง คุ ก คามทางสั ง คม เช น การขาดความสั ม พั น ธ ท างสั ง คมหรื อ ชุมชน เปนตน 2. ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม - การเปลี่ยนแปลงสภาพและการใชทรัพยากรธรรมชาติ ไมวาจะเปน ทรัพยากรที่ดิน ทรัพยากรน้ํา ทรัพยากรประมง ทรัพยากรปาไม ความหลากหลายทาง ชีวภาพ ทรัพยากรแรธาตุ ทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ และระบบนิเวศ - แหลงพักผอนหยอนใจ แหลงประวัติศาสตร วัฒนธรรม สิ่งสําคัญ ทางศาสนา - ทรัพยากรหรือชนิดพันธุของสิ่งมีชีวิตที่มีความสําคัญทางดานการคา หรือในดานอื่น ๆ - การกําเนิดและการปลอยของเสียและสิ่งคุ กคามสุขภาพ จากการ กอสราง จากกระบวนการผลิต และกระบวนการอื่นใด ไมวาจะเปนขยะ กากของเสีย อันตราย น้ําเสีย ขยะติดเชื้อ ความรอน มลสารทางอากาศ ฝุน แสง เสียง กลิ่น การ สั่นสะเทือน และกัมมันตภาพรังสี - ระดับการปนเปอนในสิ่งแวดลอม เชน อากาศ ดิน สิ่งมีชีวิต เปนตน - การกอใหเกิดสื่อหรือพาหะนําโรคเพิ่มขึ้น
96 - สาธารณูปโภคในชุมชน เชน น้ําดื่ม การบําบัดน้ําเสีย การจัดการ ของเสีย การขนสง และการอยูอาศัย เปนตน - ความปลอดภัยตอชีวิตและทรัพยสิน 3. ปจจัยตอการรับสัมผัส - เส น ทางการรั บ สั ม ผั ส เข า สู ร า งกาย เช น โดยการหายใจ การ รับประทาน การสัมผัสทางผิวหนัง เปนตน - การรับสัมผัสของคนงานหรือผูปฏิบัติงานในโครงการ - การรับสัมผัสของประชาชนโดยรอบโครงการ - การระบุกลุมเสี่ยง กลุมที่มีความเสี่ยงสูง - ปริมาณและระยะเวลาที่ไดรับเขาสูรางกาย 4. ลักษณะผลกระทบตอสุขภาพ - อัตราการตาย - อั ต ราการเจ็ บ ป ว ย ทั้ ง จากโรคติ ด ต อ และไม ติ ด ต อ ผลกระทบที่ เกิดขึ้นแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง - อัตราการเกิดผลกระทบทางจิตใจ ความเครียด - การบาดเจ็บและอุบัติเหตุ - การเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม - ผลกระทบตอคนรุนหลัง - ผลกระทบตอกลุมที่ความเสี่ยงสูง - การกระตุนหรือสงเสริมสุขภาพ ความรุนแรงของโรค - ผลกระทบสะสม
97 5. ผลกระทบตอระบบสุขภาพ - ความตอ งการพัฒ นาระบบสุข ภาพโดยรวม ตามพระราชบั ญ ญั ติ สุขภาพแหงชาติ พ.ศ. 2550 - ความตองการดูแลสุขภาพเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือประชากรกลุมใด กลุมหนึ่งโดยเฉพาะ - การพัฒนาระบบบริการสุขภาพ โดยเฉพาะ ดานอนามัยสิ่งแวดลอม ดานอาชีวอนามัย และอาชีวเวชศาสตร 6. ผลกระทบตอสังคมและชีวิตความเปนอยู - การเปลี่ยนแปลงและผลกระทบตออาชีพ การจางงาน และสภาพการ ทํางานในทองถิ่น ทั้งทางบวกและทางลบ เชน ความเสี่ยงและอุบัติเหตุจากการทํางาน การเปลี่ยนแปลงในระบบนิเวศ ทรัพยากร และหวงโซอุปทานของสินคาและบริการที่ เปนฐานการดํารงชีวิตหลักของประชาชน กลุมใดกลุมหนึ่งในพื้นที่ - การเปลี่ยนแปลงและผลกระทบตอความสัมพันธของประชาชนและ ชุมชน ทั้งความสัม พันธภายในชุมชนและภายนอกชุมชน โดยเฉพาะอยางยิ่งการ อพยพของประชาชนและแรงงาน การเพิ่ม/ลดพื้ นที่ส าธารณะของชุมชน (Public Space) และความขัดแยงที่อาจจะเกิดขึ้นจากการดําเนินโครงการ หรือกิจการดังกลาว - ผลกระทบตออนามัยสิ่งแวดลอม - ผลกระทบตอสังคม วัฒนธรรมและวิถีชีวิต - ผลกระทบตอการศึกษา - ผลกระทบตอเครือขายสนับสนุนทางสังคม - ประโยชนทางสุขภาพที่จะไดรับจากโครงการ ทั้งนี้ กลไกการกําหนดขอบเขตการศึก ษา ควรใช ขอ มูล จากการปรึกษา หารือกับทั้งผูเชี่ยวชาญและจากประชาชน มาชวยในการกําหนดระดับความสําคัญ
98 และความละเอียดของการศึกษา ซึ่งขึ้นอยูกับความรุนแรงของระดับผลกระทบที่อาจ เกิดขึ้น 3. การประเมินผลกระทบ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ มีวัตถุประสงคหลั กในการคาดการณ ผลกระทบตอสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากการดําเนินการของโครงการหรือกิจการ โดย พิจารณาจากปจจัยที่เกี่ยวของตามหลักการของการประเมินความเสี่ยง ไดแก การระบุสิ่ง คุกคามสุขภาพ (hazard identification) ความสัมพันธระหวางปริมาณกับการตอบสนอง (dose-response relationship) การประเมินการสัมผัส (exposure assessment) และการ จําแนกลักษณะความเสี่ยง (risk characterization) ตามที่ไดกําหนดไวในขั้นตอนการ กําหนดขอบเขตการศึกษา (scoping) และควรมีองคประกอบที่สําคัญ คือ 1. การนําเสนอขอมูลของสิ่งคุกคามสุขภาพ การเจ็บปวย โรค การบาดเจ็บ ความพิการและปจจัยตาง ๆ ที่มีผลตอสุขภาพ 2. ขนาดของความเสี่ยงและผลกระทบทางสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นทั้งทางบวก และลบ 3. ความเชื่อมโยงระหวางปจจัยที่มผี ลตอสุขภาพกับผลกระทบทางสุขภาพ 4. มาตรการในการลดผลกระทบทางสุขภาพ และมาตรการติดตามตรวจสอบ ขั้นตอนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ ประกอบดวย 1. การรวบรวมขอมูลพื้นฐาน (Baseline Information/Profiling) เปนการรวบรวมขอมูลสิ่งแวดลอมและขอมูลสถานะทางสุขภาพปจจุบัน ของผูที่อาจไดรับผลกระทบในพื้นที่ ทั้งนี้ ขอมูลพื้นฐานดานสิ่งแวดลอมและสถานะ ทางสุขภาพที่รวบรวม จะตองสัมพันธกับประเด็นที่ระบุไวในขั้นตอนการกําหนด ขอบเขตการศึกษา และขอมูลเหลานี้จะเปนขอมูลที่ใชในการประเมินผลกระทบทาง
99 สุข ภาพ เฝ า ระวั ง และติ ด ตามตรวจสอบความเปลี่ ย นแปลงทางด า นสุ ข ภาพหรื อ อนามัยสิ่งแวดลอมหลังจากมีโครงการหรือกิจการ 2. การประเมินและจัดระดับความสําคัญของผลกระทบ เมื่อทําการรวบรวมขอมูลแลว ก็จะเขาสูขั้นตอนการประเมินผลกระทบและ การจัดระดับความสําคัญของผลกระทบ โดยมีเกณฑในการประเมินและจัดระดับ ความสําคัญของผลกระทบ ดังในตารางที่ 2 ตารางที่ 2 เกณฑในการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ ลักษณะของผลกระทบ ขนาด
ขอบเขตทางภูมิศาสตร
ระยะเวลาและความถี่ ผลกระทบสะสม
ความเสี่ยง ความสําคัญทางดาน เศรษฐกิจและสังคม
คําจํากัดความ โอกาสที่จะเกิดความรุนแรงจากผลกระทบทางสุขภาพในทางลบทํา ให เ กิ ด การเปลี่ ย นแปลงมากหรื อ ไม ความรวดเร็ ว ในการ เปลี่ยนแปลงหรือการเปลี่ยนแปลงอยางฉบับพลันการเปลี่ยนแปลง ดังกลาวเกินขีดความสามารถของทองถิ่นที่จะจัดการไดหรือไม การ เปลี่ยนแปลงนั้นเกินคาที่ยอมรับไดหรือไม ผลกระทบที่เ กิด ขึ้น จะขยายวงออกไปเพี ย งใด (ในระดั บ ท อ งถิ่ น ภูมิภาค หรือระดับโลก) หรือขยายไปสูพื้นที่ที่มีความสําคัญหรือไม (เชน พื้นที่สงวนหรืออนุรักษ เปนตน) ความยาวของเวลาที่ เ กิ ด ผลกระทบและลั ก ษณะของการเกิ ด ผล กระทบ เชน เกิดเปนชวง ๆ หรือเกิดตอเนื่อง เปนตน ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจะทําใหผลกระทบเดิมที่มีอยูเพิ่มขึ้นหรือไม ทั้ ง นี้ เ พื่ อ พิ จ ารณาว า ผลกระทบจะสะสมเกิ น กว า ระดั บ สู ง สุ ด ที่ ยอมรับไดหรือไม โอกาสที่ผลกระทบจะเกิดขึ้น ระดับของผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจะสงผลตอเศรษฐกิจของชุมชน หรือโครงสรางทางสังคม
100 ลักษณะของผลกระทบ ประชาชนที่ไดรับ ผลกระทบ ความไวของชุมชน
การฟนคืนสภาพเดิม
คาใชจาย ศักยภาพของหนวยงาน ที่เกี่ยวของ
ผลกระทบในทางบวก หรือประโยชน
คําจํากัดความ การกระจายผลกระทบไปยั งประชากรกลุม ต า ง ๆ โดยเฉพาะที่ มี ลักษณะทางประชากรตางกัน และคนที่เปนกลุมเสี่ยง เชน ชุมชน ดั้งเดิม เด็กผูสูงอายุ สตรีมีครรภ เปนตน ประชาชนมีความรูสึกที่ไวหรือตระหนักตอผลกระทบที่จะเกิดขึ้น มากน อ ยเพี ย งใด เคยมี ป ญ หาลั ก ษณะที่ ค ล า ยกั น เกิ ด ขึ้ น ในอดี ต มาแล ว ในพื้ น ที่ นี้ ห รื อ ไม มี ก ารจั ด ตั้ ง กลุ ม หรื อ องค ก รที่ มี ก าร เคลื่อนไหวในประเด็นเหลานี้หรือไม ตองใชเวลาในการลดผลกระทบหรือเวลาในการฟนคืนสูสภาพเดิม ทั้งโดยมนุษยหรือธรรมชาติเปนผูลดผลกระทบเปนเวลานานมาก นอยเพียงใด ตองใชคาใชจายในการลดผลกระทบมากนอยเพียงใด ใครเปนผูจาย ตองใชเงินเพื่อลดผลกระทบในทันทีหรือไม ศักยภาพปจจุบันของหนวยงานที่เกี่ยวของกับการจัดการผลกระทบ ทางสุขภาพเปนอยางไร รวมทั้ง กฎหมายหรือระเบียบที่มีอยูสามารถ รองรับไดหรือไม รัฐบาลทองถิ่นสามารถจัดการกับผลกระทบที่จะ เกิดขึ้นไดหรือไม โครงการได ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบในทางบวกหรื อ ไม อย า งไร โครงการที่จะสนับสนุนในดานคุณภาพชีวิต หรือความเปนอยูของ ชุมชนหรือไม อยางไร
ทั้งนี้ ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นควรพิจารณาใหครอบคลุมทั้งผลกระทบตอ สุข ภาพดานตาง ๆ เชน ผลกระทบทางกายของกลุม ที่มีก ารสัม ผัส ผลกระทบตอ ความเปนอยูที่ดีทางสังคมและวัฒนธรรม ผลกระทบดานการบริการทางการแพทย และอาชีวอนามัย เปนตน และควรพิจารณาผลกระทบทางสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นใน ระยะสั้นและระยะยาว จนถึงเวลาหลังโครงการหรือกิจการสิ้นสุด และผลกระทบ ทางสุขภาพที่อาจสงตอไปยังประชากรรุนหลัง เชน กรณีผลกระทบทางพันธุกรรม
101 หลังจากนั้น ใหนําผลการประเมินผลกระทบทางสุข ภาพไปจัดระดับความสําคัญ และกําหนดมาตรการในการลดผลกระทบ 3. การเสนอมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบและการจัดทํารายงาน การประเมินผลกระทบทางสุขภาพจะนําเสนอไวในรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม ในหัวขอผลกระทบทางสุขภาพ โดยการประเมินจะตองแสดง ใหเห็นความเชื่อมโยง ทั้งผลกระทบสิ่งแวดลอมในทางกายภาพ ชีวภาพ สังคม ที่จะ สงผลกระทบทางสุข ภาพ เมื่อประเมินแลวพบวามีผลกระทบทางสุขภาพ จะตอ ง นําเสนอมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบดังกลาวดวยโดยพิจารณาวาผลกระทบ ทางสุ ข ภาพที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น จะสามารถป อ งกั น หรื อ ทํ า ให ล ดลงได อ ย า งไร หรื อ มี ทางเลือกในการดําเนินการที่ดีกวาหรือไม ประโยชนที่ประชาชนหรือชุมชนจะไดรับ ในการดูแลดานสุขภาพมีไดหรือไม อยางไร โดยที่มาตรการลดผลกระทบทางสุขภาพ ควรจะลดให อ ยู ใ นระดั บ ความเสี่ย งที่ย อมรับ ไดโ ดยเปรีย บเที ย บกับ ค าเฉลี่ ย ของ ประเทศ ทั้ ง นี้ ความรุ น แรงของผลกระทบรวมทั้ ง สภาพสิ่ ง แวดล อ ม สั ง คม วัฒนธรรม การเมืองและเศรษฐกิจจะเปนปจจัยสําคัญสงผลในการกําหนดมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบ บางกรณีมาตรการดังกลาวอาจเกี่ยวของกับหนวยงาน อื่นนอกเหนือจากหนวยงานดานสาธารณสุข ดังนั้น ผูมีวิชาชีพดานสาธารณสุขที่ เกี่ ย วข อ ง ควรจะช ว ยให คํ า แนะนํ า แก ห น ว ยงานอื่ น ๆ เพื่ อ ให เ กิ ด มาตรการที่ มี ประสิทธิภาพในการปองกันและแกไขผลกระทบตอสุขภาพดวย การเสนอมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบและการจัดทํารายงาน ตอง ทําเปนลายลักษณอักษรและเก็บไวในที่ที่เจ าหนาที่ของรัฐตรวจสอบได และควร คํานึงถึงประเด็นตอไปนี้เปนอยางนอย
102 ผลกระทบทั้งตอบุคคล และตอชุมชน การปองกันหรือแกไขระดับปฐมภูมิ เชน จัดการที่แหลงกําเนิด ใหขอมูลสิ่งคุกคามสุขภาพแกหนวยงานที่เกี่ยวของ แผนการติดตามตรวจสอบและ ประเมินผล เปนตน การปองกันหรือแกไขระดับทุติยภูมิ เชน การลดการสัมผัส โดย การจัดระบบหมุนเวียนปฏิบัติงาน การใชเครื่องปองกันสวนบุคคล การใหความรู เพื่อใหสามารถดูแลตนเอง และการเฝาระวังการสัมผัส เปนตน การปองกันหรือแกไขระดับตติยภูมิ เชน การเฝาระวังอาการและ อาการแสดง/โรคที่สอดคลองกับสิ่งคุกคามสุขภาพ เปนตน การป อ งกัน หรื อ แก ไ ขระยะฉุ ก เฉิ น เช น การจั ด ทํ า แผนรั บ มื อ อุบัติภัยสารเคมีสําหรับพนักงานและประชาชนโดยรอบโครงการ โดยเฉพาะการแจง ขอ มูล สารเคมี ใหห นวยงานที่เกี่ยวของทราบอยางรวดเร็ว กรณีมีการรั่วไหลของ มลพิษ เปนตน การป อ งกั น หรื อ แก ไ ขระยะสั้ น เช น การประชาสั ม พั น ธ ใ ห ประชาชนทราบวากําลังมีการบํารุงรักษา ระบบการผลิต อาจมีการรั่วไหลของมลพิษ เปนตน การปองกันหรือแกไขระยะยาว เชน การจัดสรรงบประมาณของ โครงการหรือกิจกรรมเพื่อการเฝาระวังสุขภาพของประชาชน 4. การพิจารณารายงาน และการตัดสินใจ (Review and Decision Making) ในการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมที่มีการบูรณา การดานการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ ขั้นตอนการพิจารณารายงานจะเปนไป ตามที่ พ.ร.บ.สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 กําหนดดังที่ เสนอไวในตอนตน ผูพิจารณารายงานในเบื้องตนและคณะกรรมการผูชํานาญการ จะ
103 พิจารณาโดยใหความสําคัญดานสุขภาพอนามัยมากขึ้น โดยคํานึงถึงประชากรกลุม เสี่ ย ง ผลกระทบที่ แ ต ล ะกลุ ม จะได รั บ ทั้ง ผลกระทบในทางลบและผลกระทบใน ทางบวก โดยคํานึงถึงผลกระทบทางสุขภาพในเชิงองครวมซึ่งมีความสัมพันธกันทั้ง ปจ จัยทางสิ่ งแวดลอ มทางกายภาพ ทางชีวภาพ ทางสั งคม ทั้งในส ว นของการใช ประโยชนของมนุษย และคุณภาพชีวิต รวมทั้งความเหมาะสมของมาตรการปองกัน และแกไขผลกระทบทางสุขภาพสําหรับแตละกลุม และมาตรการที่จะสงเสริมให เกิดผลกระทบในทางบวกตอสุขภาพ ขั้ น ตอนสุ ด ท า ยเป น การตั ด สิ น ใจว า ควรมี ก ารอนุ ญ าตให มี ก ารดํ า เนิ น โครงการหรือ ไม ซึ่ งระบบการวิเ คราะหผ ลกระทบสิ่ง แวดล อ มของประเทศไทย รายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมเปนเครื่องมือที่ชวยใหขอมูลประกอบการ ตัดสินใจของผูมีอํานาจตัดสิน ใจหรือ อนุมัติโครงการ ซึ่งกรณีโ ครงการของสวน ราชการ หรื อ โครงการร ว มกั บ เอกชนที่ ต อ งเสนอขอรั บ ความเห็ น ชอบจาก คณะรัฐมนตรี จะมีคณะรัฐมนตรีเปนผูอ นุมัติโครงการ สวนกรณีโ ครงการที่ตอ ง ไดรับอนุญาตจากทางราชการตามกฎหมาย จะมีหนวยงานอนุญาตเปนผูพิจารณาให อนุญาตโดยจะตองนํามาตรการในรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมไป กําหนดเปนเงื่อนไขแนบทายใบอนุญาต 5. การติดตามตรวจสอบและประเมินผล (Monitoring and Evaluation) การติดตามตรวจสอบมีวัตถุประสงคเพื่อตรวจสอบความถูกตองแมนยําของ การประเมินผลกระทบที่ศึกษาไว ประเมินวามาตรการลดผลกระทบไดถูกนําไป ปฏิบัติหรือไม และเพื่อประเมินประสิทธิภาพของมาตรการดังกลาว ในปจจุบันภายใต ระบบการวิเคราะหผลกระทบดานสิ่งแวดลอม การติดตามตรวจสอบดานสุขภาพยังมี การพัฒนานอย ทั้งที่จริงแลวการติดตามตรวจสอบอาจเปนเรื่องที่สําคัญที่สุด ที่จะทํา ใหเกิดความเขาใจในเรื่องผลกระทบสิ่งแวดลอมจากการพัฒนาที่มีตอสุขภาพทางกาย
104 และความเปนอยูที่ดีทางสังคมซึ่งจะเปนประโยชนอยางยิ่งตอการนํามาใชกับการ พัฒนาโครงการในอนาคต ดว ยสถานการณ ดังกล า วข างตน จึงจําเปนตอ งมีแผนดํา เนิ น การติด ตาม ตรวจสอบและประเมินผลที่มีการจัดสรรงบประมาณดําเนินการในแผนดําเนินการฯ อยางชัดเจน และมีการปรับแผนใหเหมาะสมกับเหตุการณที่เปลี่ยนแปลงไป เพื่อเฝา ระวัง เตือนภัย ควบคุม ปองกัน ตลอดจนลดผลกระทบตอสุขภาพของบุคคลและ ชุมชน การติ ด ตามตรวจสอบการปฏิ บั ติ ก ารตามมาตรการป อ งกั น และแก ไ ข ผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามคุณภาพสิ่งแวดลอม จะครอบคลุมถึงการ ติด ตามตรวจสอบในสว นของมาตรการดานสุข ภาพทั้ ง ระหว า งการกอ สร า งและ ดําเนินการดวย ประเด็นนี้ตองมีการพิ จารณาตอ ไปวาหนวยงานอนุญาตอาจไมมี อํานาจไปติดตามตรวจสอบดานสุขภาพ ดังนั้น หนวยงานอนุญาตตองประสานกับ หนวยงานดานสาธารณสุขในการติดตามและเฝาระวังผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการ ดําเนินงานดังกลาว การจัดทํารายงานการประเมินผลกระทบทางสุขภาพสําหรับโครงการหรือกิจกรรม เข า ข า ยเป น โครงการหรื อ กิ จ กรรมที่ อ าจส ง ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ ในการจัดทํารายงานการประเมินผลกระทบทางสุขภาพของโครงการหรือ กิจ การที่อาจสงผลกระทบตอ ชุมชนอยางรุนแรง ทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอ ม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ มีขั้นตอนการพิจารณารายงาน ดังภาพที่ 3 และ 4 ทั้งนี้ เพื่อใหเปนไปตามมาตรา 67 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 จึงกําหนดใหมีกลไก กระบวนการ ขั้นตอนและวิธีการ ดังนี้
105 1. การเตรียมขอมูล ผูจัดทํารายงาน ควรจัดเตรียมขอมูลที่ถูกตองครบถวนและทันกาล สําหรับ ใชในการประเมิน ประกอบดวยขอมูลตอไปนี้เปนอยางนอย 1) ขอมูลพื้นที่ โดยเฉพาะการเปนเขตควบคุมหรือคุมครองเฉพาะ ตาม กฎหมายตาง ๆ เชน เขตควบคุมมลพิษ เขตผังเมือง การใชประโยชนที่ดิน เปนตน 2) ขอมูลขีดความสามารถในการรองรับ (carrying capacity) ของพื้นที่ หากมี 3) ขอมูลการตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดลอม 4) ขอ มูลประชากร เชน กลุม เสี่ย ง (เด็ก สตรีมีค รรภ ผูสูงอายุ ผูมีโ รค ประจํ า ตั ว ) จํ า นวนประชากรแยกตามอายุ เพศและอาชี พ สั ด ส ว นการว า งงาน แนวโนมการจางงาน การมีงานทํา ดัชนีสุขภาพ เปนตน 5) ข อ มู ล บั ญ ชี ส ารเคมี ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ กระบวนการผลิ ต ทุ ก ขั้ น ตอน โดยเฉพาะสารเคมีที่เปนสารกอมะเร็ง group 1 หรือ 2A ตามการจําแนกของ International Agency for Research on Cancer (IARC) ปริมาณสารเคมี ความเปนพิษ วิธีการจัดเก็บ สถานที่จัดเก็บ การขนสง การเคลื่อนยาย การเปลี่ยนแปลงและการ ปนเปอนของสารในสิ่งแวดลอม นอกจากนั้น ผูจัดทํารายงานฯ ควรประสานการเตรียมขอมูลกับหนวยงาน ในพื้นที่ โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถิ่น หนวยงานราชการ หนวยงานอนุมัติ หรือ หน วยงานอนุญ าต ผู มีส วนเกี่ ย วขอ ง เช น นายกองคก ารบริ ห ารส วนจัง หวั ด นายกเทศมนตรี นายกองคการบริหารสวนตําบล สํานักงานสาธารณสุขจังหวัด ผูแทน ชุมชน องคกรพัฒนาเอกชน นักธุรกิจ สื่อมวลชน ผูมีสวนไดเสีย เปนตน
106 2. การกําหนดขอบเขตการศึกษา ในขั้ น ตอนการกํา หนดขอบเขตการศึก ษานี้ ผู จั ดทํ า รายงานประเมิน ผล กระทบทางสุขภาพของโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยาง รุนแรงทั้งทางดานคุณภาพสิ่งแวดลอมทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ จัดทําการ กํ า หนดขอบเขตการศึ ก ษาดั ง ระบุ ไ ว ใ นการกํ า หนดขอบเขตการศึ ก ษาในการ ประเมินผลกระทบทางสุขภาพ ในขณะเดียวกัน จะตองเพิ่มขั้นตอนเพื่อใหสอดคลอง กั บ หลั ก เกณฑ วิ ธี ก ารในการประเมิ น ผลกระทบด า นสุ ข ภาพของสํ า นั ก งาน คณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ โดยมีวัตถุประสงค คือ การเปดโอกาสใหประชาชน ผู มี ส ว นได เ สี ย และภาคส ว นต า ง ๆ ได มี ส ว นร ว มในการนํ า เสนอประเด็ น และ แนวทางในการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ เพื่อใหการประเมินผลกระทบดาน สุขภาพเปนไปอยางครบถวนมากที่สุด โดยมีขั้นตอนการดําเนินการ ดังตอไปนี้ 2.1 ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ จัดเวทีรับฟงความคิดเห็น เพื่อกําหนดขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ เพื่อ ประชาชน ผู มี ส ว นได เ สี ย และหน ว ยงานที่ เ กี่ ย วข อ ง ได เ ข า มามี ส ว นร ว มในการ นําเสนอประเด็นหวงกังวลและแนวทางในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและ สุ ข ภาพ และเพื่ อ ให ก ารประเมิ น ผลกระทบสิ่ งแวดล อ มและสุข ภาพเป น ไปอย า ง ครบถวน 2.2 การจัดเวทีรับฟงความคิดเห็นเพื่อกําหนดขอบเขตและแนวทางการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ จะตองดําเนินการตามขั้นตอน ดังตอไปนี้ (1) ตองแจงลวงหนาใหสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม สํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ และสาธารณชนทราบไม นอยกวา 1 เดือน โดยแจงใหสาธารณชนทราบผานทางชองทางการสื่อสารสาธารณะ
107 ไมนอยกวา 3 ชองทาง เพื่อใหหนวยงานและสาธารณชนที่สนใจสามารถเตรียมตัวเขา รวมไดอยางทั่วถึง (2) ตองเปดเผยเอกสารโครงการ โดยระบุถึงความเปนมา ความ จํ า เป น แหล ง เงิ น ทุ น กระบวนการ และแนวทางในการดํ า เนิ น โครงการ รวมถึ ง นําเสนอขอมูลเบื้องตนเกี่ยวกับปจจัยที่อาจสงผลกระทบตอสิ่งแวดลอมและสุขภาพ และรางขอเสนอการกําหนดขอบเขตและแนวทางการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ เพื่อใหผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนพิจารณาลวงหนาไมนอยกวา 15 วันกอนการ จัดเวที ผานทางชองทางการสื่อสารสาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง (3) จัดระบบการลงทะเบียนเพื่อใหประชาชน ผูมีสวนไดเสีย และ หนวยงานที่เกี่ยวของ ซึ่งมีความประสงคที่จะใหความเห็นในการกําหนดขอบเขตและ แนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพสามารถลงทะเบียนลวงหนา ไดโดยสะดวก (4) การจั ด กระบวนการรั บ ฟ ง ความเห็ น ต อ งจั ด ในช ว งเวลาที่ เหมาะสมที่ผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนสามารถเขามามีสวนรวมไดสะดวก รวมทั้งตองจัดใหนําเสนอประเด็นหวงกังวลขอมูลที่เกี่ยวของ และนําเสนอแนวทาง ในการประเมินผลกระทบทางสิ่งแวดลอมและสุขภาพไมนอยกวา 2 ชั่วโมง และไม นอยกวาครึ่งหนึ่งของเวลาในการจัดเวทีทั้งหมด (5) ภายหลังการจัดเวทีรับฟงความคิดเห็นเพื่อกําหนดขอบเขตและ แนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ จะตองเปดชองทางในการรับ ฟงความคิดเห็นอยางตอเนื่องไมนอยกวา 15 วัน โดยตองมีชองทางอยางนอย 2 ชองทาง 2.3 ใหหนวยงานเจาของโครงการ หรือกิจการ หรือผูขออนุมัติอนุญาตให ดําเนินโครงการหรือกิจการจัดทํารายงานสรุปความคิดเห็นของผูมีสวนเกี่ยวของและ
108 สาธารณชน พรอมทั้งคําชี้แจง และนําเสนอขอบเขตและแนวทางการประเมินผล กระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ เพื่อการดําเนินการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม และสุ ข ภาพ โดยส ง ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ สิ่งแวดลอมเพื่อทราบ และสงใหสํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติเพื่อทราบ และเผยแพรแกสาธารณชนตอไป 3. การประเมินผลกระทบ (assessment) ให จั ด ทํ า รายงานตามแนวทางที่ กํ า หนดไว ใ นแนวทางการประเมิ น ผล กระทบสุขภาพ 4. การทบทวนรายงาน (public reviewing) ในขั้นตอนการทบทวนรายงานนี้ ผูจัดทํารายงานประเมินผลกระทบทาง สุขภาพของโครงการหรือกิจการที่อาจกอใหเกิดผลกระทบตอชุมชนอยางรุนแรงทั้ง ทางดานคุณภาพสิ่งแวดล อ ม ทรัพ ยากรธรรมชาติและสุขภาพ จัดทําการทบทวน รายงานดังระบุไวในหัวขอการพิจารณาและการตัดสินใจ ในขณะเดียวกัน ตองเพิ่ม ขั้นตอนเพื่อใหสอดคลองกับหลักเกณฑ วิธีการในการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ ที่เกิดจากนโยบายสาธารณะของสํานักงานคณะกรรมการสุข ภาพแหงชาติ โดยมี ขั้นตอน ดังตอไปนี้ 4.1 ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ จัดเวทีทบทวนรางรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ สําหรับโครงการหรือกิจการที่อาจ ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ ชุ ม ชนอย า งรุ น แรงทั้ ง ทางด า นคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ เพื่อใหประชาชน ผูมีสวนไดเสียและหนวยงานที่ เกี่ยวของไดตรวจสอบความถูกตอง และความครบถวนสมบูรณของรางรายงานการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ รวมถึงนําเสนอขอมูล ขอเท็จจริง และ
109 ขอ คิดเห็นเพิ่ ม เติม ตอ รางรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ ดังกลาว 4.2 การจัดเวทีรับฟงความคิดเห็นเพื่อทบทวนรางรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ จะตองดําเนินการตามขั้นตอน (1) ตองแจงลวงหนาใหสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่ ง แวดล อ ม และสํ า นั ก งานคณะกรรมการสุ ข ภาพแห ง ชาติ แ ละสาธารณชน รับทราบไมนอยกวา 1 เดือน โดยในสวนของสาธารณชนใหผานทางชองทางการ สื่อสารสาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง (2) ตองเปดเผยรางรายงานการศึกษาและวิเคราะหผลกระทบดานสุขภาพ ฉบับสมบูรณ เพื่อใหผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชนพิจารณาลวงหนาไมนอยกวา 15 วัน กอนการจัดเวทีผานทางชองทางการสื่อสารสาธารณะไมนอยกวา 3 ชองทาง (3) การจัดเวทีการทบทวนรางรายงานการศึกษาและวิเคราะหผลกระทบ สิ่ ง แวดล อ มและสุ ข ภาพ ต อ งจั ด ในช ว งเวลาที่ เ หมาะสมที่ ผู มี ส ว นเกี่ ย วข อ งและ สาธารณชนสามารถเขามามีสวนรวมไดสะดวก รวมทั้งตองจัดใหนําเสนอประเด็น หวงกังวล ขอมูล ขอเท็จจริง และขอคิดเห็นเพิ่มเติมตอรางรายงานการประเมินผล กระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพดังกลาวไมนอยกวา 3 ชั่วโมง และไมนอยกวา ครึ่งหนึ่งของเวลาในการจัดเวทีทั้งหมด (4) ภายหลังการจัดเวทีการทบทวนรางรายงานการศึกษาและวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมและสุขภาพ จะตองเปดชองทางในการรับฟงความคิดเห็นอยาง นอย 2 ชองทาง อยางตอเนื่องไมนอยกวา 15 วัน 4.3 ใหหนวยงานเจาของโครงการหรือกิจการ จัดทํารายงานสรุปความ คิดเห็นของผูมีสวนเกี่ยวของและสาธารณชน พรอมทั้งความเห็นและคําชี้แจงของ หนวยงานเจาของโครงการ/หนวยงานที่ใหใบอนุ มั ติ อนุญ าต/หนวยงานอื่น ๆ ที่
110 เกี่ ย วข อ ง พร อ มส ง ให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ สิ่งแวดลอม เพื่อทราบ และสงใหสํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติเพื่อทราบ และเผยแพรแกสาธารณชนตอไป 5. การติดตามตรวจสอบและประเมินผล ใหจัดทํารายงานตามแนวทางที่กําหนดไวในการติดตามตรวจสอบและ ประเมินผลที่กลาวมาแลว
111 ภาพที่ 3 ขั้นตอนการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับ โครงการหรือกิ จการที่อาจกอ ใหเกิดผลกระทบตอ ชุม ชนอยางรุนแรงทั้งทางดาน คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสุ ข ภาพ กรณี โ ครงการของรั ฐ รั ฐ วิ ส าหกิ จ โครงการร ว มกั บ เอกชน ซึ่ ง ต อ งเสนอขอรั บ ความเห็ น ชอบจาก คณะรัฐมนตรี รัฐ รัฐวิสาหกิจ จัดทํารายงานตั้งแตขั้นศึกษา ความเหมาะสมของโครงการ
คณะกรรมการผูช ํานาญการพิจารณารายงานฯ
เสนอ TOR ตอ สผ. เพื่อใหความเห็น
ไมเห็นชอบ
เห็นชอบ
สผ. สงผลการพิจารณาของ คชก. หนวยงานของรัฐผูรับผิดชอบโครงการหรือ หนวยงานของรัฐผูอนุญาตโครงการจัดรับฟง ความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย
สงรายงาน EIA ที่เห็นชอบ ความเห็น คชก. และสรุปสาระสําคัญของมาตรการฯ
สผ. สรุปความเห็น ของ คชก.
องคการอิสระใหความเห็น ประกอบ สผ.
เสนอความเห็น คชก. ความเห็นองคการอิสระ และรายงานการรับฟงความคิดเห็น
คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เสนอความเห็น
คณะรัฐมนตรี พิจารณา
บุคคล / สถาบัน ผูเชี่ยวชาญเสนอความเห็น
112 ภาพที่ 4 ขั้นตอนการพิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสําหรับ โครงการหรือกิ จการที่อาจกอ ใหเกิดผลกระทบตอ ชุม ชนอยางรุนแรงทั้งทางดาน คุณภาพสิ่ ง แวดล อ ม ทรัพ ยากรธรรมชาติแ ละสุข ภาพ กรณีโ ครงการที่ตอ งไดรั บ อนุ ญ าตจากทางราชการและโครงการที่ ไ ม ต อ งเสนอขอรั บ ความเห็ น ชอบจาก คณะรัฐมนตรี ผูยื่นขออนุญาต + ที่ปรึกษาจัดทํารายงานฯ เสนอรายงานตอ สผ. และเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจอนุญาต
รายงานไมถูกตอง/ ขอมูลไมครบถวน
สผ. ตรวจสอบรายงาน (15 วัน) รายงานถูกตอง / ขอมูลไมครบถวน
สผ. พิจารณาเสนอความเห็นเบื้องตน (15 วัน) คณะกรรมการผูช ํานาญการฯ พิจารณา (45 วัน) เห็นชอบ
สผ. สงผลการพิจารณาของ คชก.
หนวยงานของรัฐผูร ับผิดชอบโครงการหรือ หนวยงานของรัฐผูอ นุญาตโครงการ จัดรับฟง ความคิดเห็นของประชาชนและผูมีสวนไดเสีย
ไมเห็นชอบ
ผูยื่นขออนุญาต
เสนอรายงานฉบับแกไขตอ สผ. และเจาหนาที่อํานาจอนุญาต
สผ. สรุปผลการ พิจารณา (30 วัน) สงรายงาน EIA ที่เห็นชอบ ความเห็น คชก. และสรุปสาระสําคัญของมาตรการฯ
องคการอิสระใหความเห็นประกอบ
เจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจอนุญาต
113
การมีสวนรวมของประชาชน* ในการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม หลักการมีสวนรวมของประชาชน ความหมายของการมีสวนรวมของประชาชนในการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม การมี ส ว นร ว มของประชาชนในการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม (Public Participation in EIA) เปนกระบวนการที่จัดใหมีขึ้นในกระบวนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมของโครงการ โดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหประชาชน องคกร พัฒนาเอกชน ตลอดจนหนวยงานตาง ๆ ที่ไดรับผลกระทบจากโครงการสามารถเขา รวมแสดงความคิดเห็นนําเสนอขอมูล ขอโตแยง หรือขอเสนอแนะที่เกี่ยวของกับการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม กรอบแนวคิดการมีสวนรวมของประชาชน ดั ง ที่ ไ ด ก ล า วแล ว ว า การดํ า เนิ น กิ จ กรรมต า ง ๆ ด า นการมี ส ว นร ว มของ ประชาชนในแตละโครงการจะดีหรือไมขึ้นอยูกับประสบการณของโครงการนั้น ๆ อยางไรก็ตาม ในระยะที่ผานมากรอบแนวคิดด านการมีสวนรวมในกระบวนการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมไดถูกนํามาใชในการพิจารณาโครงการ โดยขั้นตอน ของการดําเนินการดานการมีสวนรวมเปนดังนี้ ขั้นตอนการดําเนินการดานการมีสวนรวม - จําแนกหัวขอดานสังคมและการมีสวนรวม - จําแนกผูมีสวนไดเสีย
*เปนสวนหนึ่งของ แนวทางการมีสวนรวมของประชาชนและการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม ทางสังคมในการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม, 2549
114 - จัดทําแผนการมีสวนร วมของประชาชน กรอบการมีสวนรวม และ กิจกรรมที่จะดําเนินงานรวมกับผูมีสวนไดเสีย - ใหขอมูลกับสาธารณะ - ดําเนินการปรึกษาหารือ โดยดําเนินการรวมกับกลุ มผูมีสวนไดเสีย ตลอดกระบวนการ - จัดทําแผนการติดตามผลอยางมีสวนรวม การจําแนกผูมีสวนไดเสีย (Stakeholders) (ปรับปรุงจากสํานักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดลอม รวมกับสถาบันนโยบาย ศึกษา, 2539) การจํ า แนกผู มี ส ว นได เ สี ย เป น เรื่ อ งที่ มี ค วามสํ า คั ญ โดยปกติ ค วรยึ ด หลักการรวมผูที่เกี่ยวของไวใหมากที่สุด (inclusiveness) ผูมีสวนไดเสียในการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมสามารถแบงออกไดเปน 7 กลุมหลัก ๆ ดังนี้ 1. ผูรับผลกระทบ “กลุมผูเสียประโยชน” เปนกลุมที่ไดรับผลกระทบจากโครงการในดานลบ เช น เป น ผู สู ญ เสี ย ที่ ทํ า กิ น กลุ ม นี้ จ ะต อ งเป น กลุ ม ที่ ไ ด รั บ น้ํ า หนั ก มากที่ สุ ด ใน การศึกษาผลกระทบและการจัดการมีสวนรวม “กลุมผูไดรับประโยชน” (Beneficiaries) เปนกลุมที่ไดรับผลกระทบจาก โครงการในดานบวก เชน โรงงานอุตสาหกรรมที่ใชประโยชนกระแสไฟฟาจากการ สรางเขื่อนผลิตกระแสไฟฟา หรือประชาชนที่อาศัยอยูในพื้นที่เปาหมายของเขื่อนเพื่อ การชลประทาน เนื่ อ งจากกลุ ม นี้ จ ะเป น กลุ ม ที่ จ ะได รั บ ประโยชน จึ ง อาจถื อ ว า ประโยชนของกลุมนี้ไดรับการพิทักษและนําเสนอโดยเจาของโครงการแลวไมจําเปน ที่จะตองเปดชองทางการมีสวนรวมใหเปนพิเศษกวากลุมอื่น ๆ
115 2. หนวยงานที่รับผิดชอบจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม หนวยงานที่รับผิดชอบจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมใน ที่ นี้ ห มายถึ ง หน ว ยงานที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ การจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอม ไดแก • เจาของโครงการ อาจหมายถึงหนวยงานราชการ / รัฐวิสาหกิจ หรือหนวยงานเอกชน • นิติบุคคลผูมีสิทธิทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม หรือที่ปรึกษา หมายถึงมหาวิทยาลัย บริษัทเอกชน หรือผูที่ไดรับอนุญาตเปนผูมีสิทธิ ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มจากสํ า นั ก งานนโยบายและแผน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 3. หนวยงานที่ทําหนาที่พิจารณารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม • สํานักวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอ ม สํานักงานนโยบายและ แผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม • ผูชํานาญการ หรือคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ • หนวยงานที่มีหนาที่ตัดสินใจอนุมัติโครงการ เชน คณะรัฐมนตรี / รัฐมนตรีและหนวยงานที่มีอํานาจออกใบอนุญาตตาง ๆ 4. หนวยงานราชการในระดับตาง ๆ ในที่นี้รวมถึงหนวยงานทั้งในสวนกลาง สวนภูมิภาคและทองถิ่นที่เกี่ยวของ เชน กรมชลประทาน กรมปาไม องคกรปกครองสวนทองถิ่น สํานักงานสิ่งแวดลอม ภาค สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมจังหวัด เปนตน
116 5. องคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม องคกรพัฒนาเอกชน สถาบันการศึกษา ภายในทองถิ่น และในระดับอุดมศึกษา และนักวิชาการอิสระ • กลุมองคการเอกชนดานสิ่งแวดลอม : Environmental NonGovernmental Organization (ENGO) สวนใหญจะเปนองคกรที่ไดขึ้นทะเบียนกับ กรมส ง เสริ ม คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม เช น โครงการฟ น ฟู ชี วิ ต และธรรมชาติ มู ล นิ ธิ คุมครองสัตวปาและพรรณพืชแหงประเทศไทย เปนตน • องคกรพัฒนาเอกชน (NGO) หมายถึงกลุมหรือองคกรตาง ๆ ที่อยู ในเขตพื้นที่หรือเขาไปใชประโยชนพื้นที่ เชน หอการคา ชมรมดูนก กลุมองคกร เอกชนในระดับรากหญา เชน ศูนยขอมูลทองถิ่นเพื่อการพัฒนา เปนตน • สถาบั น การศึ ก ษา หมายถึ ง สถาบั น การศึ ก ษาภายในพื้ น ที่ โครงการหรือสถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษา • นักวิชาการอิสระ หมายความรวมทั้งผูเชี่ยวชาญเฉพาะดาน และ นักวิชาการจากภายนอก 6. สื่อมวลชน สื่อมวลชนในที่นี้รวมถึงในแขนงตาง ๆ ทั้งระดับทองถิ่นและสวนกลาง ซึ่ง มีบทบาทในการนําเสนอขอมูลขาวสารเกี่ยวกับโครงการ ผลกระทบของโครงการ และความกาวหนาในการจัดทํารายงาน 7. ประชาชนทั่วไป ประชาชนทั่ ว ไปหมายถึ ง “สาธารณชน” ที่ มี ค วามต อ งการและสนใจ โครงการ จะมีบทบาทในฐานะผูสังเกตการณ การแบงกลุมผูมีสวนไดเสียอาจแบงยอยกวานี้ หรือบางพื้นที่อาจไมมีบาง กลุม ผูจัดการการมีสวนรวมตองพิจารณาใหเหมาะสมกับสถานการณ
117 แนวทางการบริหารจัดการการมีสวนรวมของประชาชน การจัดการการมีสวนรวมของประชาชนเปนเรื่องที่มีความละเอียดออนและ จํ า เป น จะต อ งดํ า เนิ น งานโดยผู มี ค วามรู ค วามเข า ใจและมี ป ระสบการณ ใ นการ ปฏิบัติงานรวมกับชุมชน มิฉะนั้นอาจประเมินสถานการณไมถูกตองและอาจทําให เกิดปญหาที่ไมคาดคิดขึ้น การปฏิบัติงานจึงควรใชผูที่เปนมืออาชีพที่เขาใจหลักการ และแนวทางในการจัดการการมีสวนรวมใหประสบผลสําเร็จ การมีสวนรวมของ ประชาชนจึ ง ต อ งมี ก ารวางแผนให เ ป น ขั้ น เป น ตอนและมี ก ารประเมิ น ป ญ หา ความสํ า เร็ จ ในแต ล ะขั้ น ตอน และนํ า มาปรั บ วิ ธี ก ารดํ า เนิ น งานในขั้ น ต อ ไปให เหมาะสมกับสถานการณ แนวทางการบริหารจัดการการมีสวนรวมใหประสบผลสําเร็จ ควรตองให ความสําคัญใน 2 สวน คือ (คูมือการมีสวนรวมของประชาชน, 2546) 1. หัวใจหรือหลักการพื้นฐานของการจัดการการมีสวนรวมของประชาชนที่ ผูบริหารโครงการตองยึดถือ ประกอบดวยหลัก 4 S คือ 1.1 Starting Early (การเริ่มตนเร็ว) กระบวนการการมีสวนรวมของ ประชาชนจะตองเริ่มตนตั้งแตระยะแรก มีการใหขอมูล กระตุนใหเกิดความคิดเห็น และใหมีการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนกอนการตัดสินใจ นอกจากนี้ การให ประชาชนเขามามีสวนรวมในกระบวนการตั้งแตตน มีประโยชนชวยใหประชาชนมี เวลาคิดถึงทางเลือกหรือแนวทางแกปญหาของชุมชนที่เหมาะสมมากขึ้น และเปน ขอมูลในการพัฒนาโครงการ 1.2 Stakeholders (ครอบคลุมผูที่เกี่ยวของ) การใหประชาชนเขามามี สวนรวมอยางกวางขวาง ผูที่ไดรับผลกระทบหรือผูมีสวนไดเสียทุกฝายไมวาโดยตรง หรือโดยออมถือวาเปนผูมีสวนไดเสียควรมีโอกาสเขาสูกระบวนการการมีสวนรวม
118 แตกลุมที่ไดรับผลกระทบโดยตรงอาจถือวาตองรับฟงขอมูลหรือปรึกษาหารือเปน อันดับแรก ๆ 1.3 Sincerity (ความจริงใจ) การมีสวนรวมเปนกระบวนการที่มีความ ละเอียดออน และความสัมพันธระหวางหนวยงานที่รับผิดชอบในการจัดกระบวนการ มีสวนรวมและประชาชนถือวาเปนมิติที่มีความสําคัญในการบริหารการมีสวนรวมให ประสบผลสําเร็จ หนวยงานเจาของโครงการหรือผูมีอํานาจอนุมัติตองจัดกระบวนการ อยางจริงใจ เปดเผย ซื่อสัตย ปราศจากอคติ และมีการสื่อสารสองทางอยูตลอดเวลา โดยเฉพาะการใหขอมูลที่ถูกตองและเพียงพอ ตอบสนองตอความสงสัยของผูมีสวน ไดเสีย รวมทั้งแจงความกาวหนาหรือการเปลี่ยนแปลงของโครงการอยางตอเนื่อง 1.4 Suitability (วิธีการที่เหมาะสม) การเลือกเทคนิคหรือรูปแบบการมี สวนรวมของประชาชนที่เหมาะสม โดยพิจารณาจากประเภทและขนาดของโครงการ ความหลากหลายและลักษณะที่แ ตกตางกันของพื้นที่และของกลุมผูมีสวนไดเสีย ตลอดจนความแตกตางดานวัฒนธรรม สังคม และคานิ ยม ระดับความสนใจของ ชุมชนในประเด็นหรือโครงการ ความสามารถและความพรอม รวมทั้งขอจํากัดของ หนวยงานที่รับผิดชอบในการจัดกระบวนการมีสวนรวม 2. การมีสวนรวมของประชาชนที่มีประสิทธิภาพควรมีการวางแผน ซึ่ง ประกอบดวย 3 ขั้นตอนหลัก คือ 2.1 ขั้นเตรียมการ โดยจะตองกําหนดทีมงานหรือผูรับผิดชอบ ตรวจสอบ สถานการณภายในหนวยงานที่รับผิดชอบในการตัดสินใจ เชน ระเบียบที่เกี่ยวของ ระยะเวลาการจั ด กิ จ กรรม และงบประมาณ เป น ต น และประเมิ น สถานการณ สาธารณะ เชน กําหนดระดับความสนใจของสาธารณะหรือชุมชนในประเด็นที่ตอง ตัดสินใจ เปนตน
119 2.2 ขั้นการวางแผน จากขอมูลตาง ๆ ในขั้นการเตรียมการ ทีมงานตอง นํามาวิเคราะหเพื่อจัดทําแผนการมีสวนรวมของประชาชน โดยกําหนดผูมีสวนไดเสีย และวิเคราะหความสําคัญของผูมีสวนไดเสียกลุมตาง ๆ ตลอดจนนํามาเขียนแผนการ มีสวนรวมเพื่อใหเกิดความชัดเจนและกอใหเกิดความรวมมือในการประสานงาน 2.3 ขั้นนําไปสูการปฏิบัติ หลังจากมีแผนการมีสวนรวม ตอไปคือการ ดําเนินการตามแผน ซึ่งตองมีการจัดทําแผนปฏิบัติการของแตละกิจกรรมการมีสวน รวม เชน การจัดเวทีสาธารณะตองตัดสินใจวาจะจัดที่ใด ใครเปนวิทยากร เปนตน
องคประกอบสําคัญของการจัดการมีสวนรวมของประชาชน เพื่อใหไดผลลัพธที่มีความหมายอยางแทจริง (Meaningful Participation) การที่จะจัดการมีสวนรวมของประชาชนมีประสิทธิภาพและมีความหมาย นั้น ควรเตรียมการและการวางแผนการใหขอมูลการหารือกับชุมชนอยางเปนระบบ ตอเนื่องและสอดคลองกับบริบททางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และวัฒนธรรมของ ผูเขารวมหารือนั้นเปนเรื่องสําคัญ ในการหารือ ผูวางแผนและดําเนินการหารือควร คํานึงถึงองคประกอบหลักของการหารือดังนี้ 1. การเปดเผยขอมูลขาวสารของโครงการ โครงการควรจัดใหมีการเปดเผย ข อ มู ล ข า วสารโครงการอย า งครบถ ว น ทั้ ง ในด า นประโยชน ที่ จ ะได รั บ และด า น ผลกระทบทางลบใหแกผูมีสวนไดเสียและสาธารณชนทั่วไปไดรับทราบ โดยขอมูลที่ เจาของโครงการจะตองเผยแพรแกประชาชน ซึ่งตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วา ดวยการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน พ.ศ. 2548 ขอ 7 ระบุวาอยางนอยตอง ประกอบดวย
120 ก) เหตุผลความจําเปนและวัตถุประสงคของโครงการ ข) สาระสําคัญของโครงการ ค) ผูดําเนินการ ง) สถานที่ที่จะดําเนินการ จ) ขั้นตอนและระยะเวลาดําเนินการ ฉ) ผลผลิตและผลลัพธของโครงการ ผลประโยชนในดานบวกที่ผูมีสวน ไดสวนเสียแตละกลุมจะไดรับ ช) ผลกระทบในด า นลบที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น แก ป ระชาชน ที่ อ ยู อ าศั ย หรื อ ประกอบอาชีพอยูในสถานที่ที่จะดําเนินโครงการและพื้นที่ใกลเคียง และประชาชน ทั่วไปรวมทั้งมาตรการปองกันแกไขหรือเยียวยาความเดือดรอนหรือความเสียหายที่ อาจเกิดขึ้นจากผลกระทบดังกลาว ซ) ประมาณการค า ใช จ า ย ในกรณี ที่ ห น ว ยงานของรั ฐ จะเป น ผู ดํ า เนิ น โครงการของรัฐเองใหระบุที่มาของเงินที่จะนํามาใชจายในการดําเนินโครงการดวย ขอมูลตาง ๆ เหลานี้ เจาของโครงการจะตองปดประกาศไวโดยเปดเผย ณ สถานที่ปดประกาศของหนวยงานทองถิ่นของรัฐ สถานที่ที่จะดําเนินโครงการ และ ชุมชนที่เกี่ยวของ 2. ชวงเวลาของการเปดเผยขอมูล การใหขอมูลนั้นจะตองใหแนใจวา ประชาชนโดยเฉพาะผูมีสวนไดเสีย ไดรับขอมูลของโครงการลวงหนาเปนเวลานาน พอที่จะสามารถเขาใจเนื้อหาสาระและสามารถตั้งคําถามที่เกี่ยวของและใหคําแนะนํา ตอโครงการอยางเปนประโยชนได การใหขอมูลเบื้องตนของโครงการนั้นควรให ตั้งแตเริ่มออกแบบโครงการ ซึ่งตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการรับฟง ความคิดเห็นของประชาชน พ.ศ. 2548 ไดกําหนดเวลาการเปดเผยขอมูลใหเปนเวลา ไมนอยกวาสิบหาวันกอนเริ่มดําเนินการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน
121 นอกจากนี้ทางเจาของโครงการควรจะตองจัดทําแผนการใหขอมูลขาวสาร และการหารือกับผูมีสวนไดเสีย แผนการดําเนินงานนี้ควรจะประกาศใหประชาชน ได รั บ ทราบถึ ง วิ ธี ก ารให ข อ มู ล และการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ระยะเวลา สถานที่ ตลอดจน รายละเอียดอื่น ๆ ที่เพียงพอ และเหมาะสมแกการที่ประชาชนจะสามารถ เขาถึงขอมูลและเขามามีสวนรวมในการใหขอคิดเห็นในประเด็นตาง ๆ ไดตามเวลาที่ กําหนด 3. ขีดความสามารถของผูมีสวนไดเสียในการที่จะเขาใจโครงการ สามารถ ประเมิ น ทางเลื อ กต า ง ๆ ตลอดจนชี้ แ จงข อ กั ง วลและข อ คิ ด เห็ น ได อ ย า งมี อิ ส ระ ปราศจากความกลัวเกรงหรือการบังคับ ฉะนั้นขอมูลตาง ๆ โดยเฉพาะในดานเทคนิค ควรที่จะไดมีการกลั่นกรอง แยกยอยและแปลเปนภาษาทองถิ่นเพื่อใหงายตอการ เขาใจของคนในชุมชนหรือผูเขารวมในการที่จะสามารถรวมหารือในประเด็นตาง ๆ เกี่ย วกับโครงการและผลกระทบได วิธีการหารือจะตองครอบคลุมสอดคลอ งกับ บริบทของทองที่นั้น ๆ เอกสารและภาษาที่ใชควรมีการปรับใหเหมาะสมกับผูเขารวม หารือที่มีความหลากหลาย โดยเฉพาะหากผูที่ไดรับผลกระทบเปนกลุมชุมชนดั้งเดิม หรือชนเผา 4. ความโปรงใสและกลไกการปอนขอมูลกลับสูชุมชนและโครงการ วัตถุประสงคหลักอันหนึ่งของการหารือกับประชาชนก็เพื่อนําความคิดเห็น และขอเสนอแนะไปปรับปรุงการออกแบบและการดําเนินงานของโครงการ ในหลาย กรณีดวยกันประชาชนไดเขารวมแสดงความคิดเห็น แตหลังจากการหารือแลวนั้น ประชาชนมักจะไมไดรับขอมูลขาวสารเพิ่มเติมวาสิ่งที่ไดเสนอไปนั้นทางโครงการได นํามาพิจารณาเปนสวนประกอบในการปรับโครงการอยางไรบาง การไมไดรับขอมูล ยอนกลับนี้กอใหเกิดความระแวง เกิดการไมใหความรวมมือในการหารือเพราะกลัว วาตนจะถูกใชเปนเครื่องมือในการอนุมัติโครงการวาไดหารือกับภาคประชาชนแลว
122 ฉะนั้นผูเสนอโครงการและหนวยงานของรัฐจําเปนอยางยิ่งที่จะตองใหแนใจวาใน การหารือนั้นมีการจดบันทึกการหารือในประเด็นตาง ๆ อยางเพียงพอ และใหผูเสนอ โครงการหรือหนวยงานของรัฐประกาศสรุปผลการรับฟงความคิดเห็นใหประชาชน ทราบภายในสิบหาวันภายหลังวันที่เสร็จสิ้นการรับฟงความคิดเห็น และควรจัดใหมี ระบบการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น จากประชาชนตลอดระยะเวลาของโครงการ และ ประกาศใหประชาชนรับทราบถึงระบบการรับฟงความคิดเห็นและกลไกการแกไข ปญหาของทางโครงการ
หลักเกณฑการจัดการมีสวนรวมของประชาชน ตามหลักการและแนวทางการมีสวนรวมของประชาชนที่กลาวมา การมี สวนรวมของประชาชนจะมีลักษณะเปนกระบวนการ มิใชการจัดรับฟงความคิดเห็น เพียงครั้งเดียวจะสําเร็จไดทุกกรณี อยางไรก็ตาม มีความจําเปนที่จะตองมีการกําหนด เกณฑขั้นต่ําเพื่อเปนแนวทางใหผูเกี่ยวของไดปฏิบัติ เมื่อปฏิบัติจริงอาจจําเปนตอง ดําเนินการมากกวาเกณฑขั้นต่ํา ขอใหคํานึงถึงหลักการใหประชาชนมีสวนรวมมาก ที่สุดและแนวทางการจัดการมีสวนรวมใหประสบผลสําเร็จ กรณีโครงการที่ตองทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน : เจาของโครงการจะตองดําเนินการดานการมีสวนรวมของประชาชนโดย อยางนอยที่สุดตองมีการใหขอมูลขาวสารกับประชาชนและรับฟงความคิดเห็นจาก ประชาชนในพื้ นที่แ ละหน วยงานที่ เกี่ย วขอ งตั้งแตเริ่ ม ตน โครงการ และตอ งเป ด โอกาสใหประชาชนในพื้นที่และหนวยงานที่เกี่ยวของใหความเห็นในประเด็นที่เปน ขอหวงกังวล โดยผลที่ไดจากการรับฟงความคิดเห็น เจาของโครงการจะตองระบุไว ในรายงานเพื่อตองนําไปประกอบการตัดสินใจในการดําเนินโครงการ รวมทั้งจะตอง กําหนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมพรอมเปดเผยขอมูลให
123 ประชาชนทราบดวย และภายหลังจากที่โครงการผานการอนุมัติแลว เจาของโครงการ จะตองใหขอมูลรายงานที่ผานการอนุมัติแลวกับประชาชนในพื้นที่และหนวยงานที่ เกี่ยวของ นอกจากนั้น ยังตองใหขอมูลและรับฟงความคิดเห็นตลอดการกอสราง โครงการ กรณีโครงการที่ตองทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม : เจาของโครงการจะตองดําเนินการตามกระบวนการการรับฟงความคิดเห็น ของประชาชนอยางนอย 2 ครั้ง ครั้งแรก ในระหวางเริ่มตนโครงการ โดยรับฟงความคิดเห็นตอรางขอเสนอ โครงการและขอบเขตการศึกษา และ ครั้งที่สอง ในระหวางการเตรียมจัดทํารางรายงานและมาตรการปองกันและ แกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม วัตถุประสงคของการรับฟงความคิดเห็นในครั้งแรกคือเปนการใหขอมูลกับ ประชาชนและหนวยงานที่เกี่ยวของ เกี่ยวกับโครงการที่จะเกิดขึ้นและผลกระทบที่ อาจเกิดขึ้นทั้งทางบวกและทางลบ รวมทั้งขอบเขตการศึกษาดวย การรับฟงความ คิ ด เห็ น ครั้ ง ที่ ส องมี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ ให ป ระชาชนมี ค วามมั่ น ใจในรายงานและ มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม โดยขอคิดที่ไดจากการรับฟงความ คิดเห็นในครั้งที่สองจะตองผนวกไวเปนสวนหนึ่งของรายงาน สําหรับโครงการขนาด ใหญและซับซอนอาจจําเปนตองมีการรับฟงความคิดเห็นในวงกวาง การทําประชา พิจารณ และ/หรือใชเทคนิคการมีสวนรวมอื่น ๆ ที่เหมาะสม ภายหลังจากที่โครงการ ผานการอนุมัติแลว เจาของโครงการจะตองใหขอมูลรายงานที่ผานการอนุมัติแลวกับ ประชาชนในพื้นที่และหนวยงานที่เกี่ยวของ นอกจากนั้น ตองใหขอมูลและรับฟง ความคิดเห็นตลอดการกอสรางโครงการ
124
เทคนิควิธีการการมีสวนรวมของประชาชน ตามระเบี ย บสํ า นั ก นายกรั ฐ มนตรี ว า ด ว ยการรั บ ฟ ง ความคิ ด เห็ น ของ ประชาชน พ.ศ. 2548 กําหนดวิธีการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน วาอาจใช วิธีการอยางหนึ่งหรือหลายอยาง ดังตอไปนี้ 1. การสํารวจความคิดเห็น 1. การสัมภาษณรายบุคคล 2. การเปดใหแสดงความคิดเห็นทางไปรษณีย ทางโทรศัพทหรือโทรสาร ทางระบบเครือขายสารสนเทศ หรือทางอื่นใด 3. การเปดโอกาสใหประชาชนมารับขอมูลและแสดงความคิดเห็นตอ หนวยงานของรัฐที่รับผิดชอบโครงการ 4. การสนทนากลุมยอย 2. การประชุมปรึกษาหารือ 1. การประชาพิจารณ 2. การอภิปรายสาธารณะ 3. การแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสาร 4. การประชุมเชิงปฏิบัติการ 5. การประชุมระดับตัวแทนของกลุมบุคคลที่เกี่ยวของหรือมีสวนไดเสีย 3. วิธีการอื่นที่สํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรีกําหนด ทั้งนี้ ที่ผานมามีหลายหนวยงานไดรวบรวมเทคนิคและวิธีการการมีสวน รวมของประชาชนตาง ๆ ซึ่งรายละเอียดวิธีการดําเนินงาน สถานการณที่ควรนํามาใช และเงื่อนไขสําคัญที่ทําใหการดําเนินงานประสบความสําเร็จสามารถศึกษาไดจาก
125 คู มื อ การมี ส ว นร ว มของประชาชน จั ด ทํ า โดยมู ล นิ ธิ ป ริ ญ ญาโทนั ก บริ ห ารรั ฐ กิ จ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร พ.ศ. 2546
การนําเสนอขอมูลการมีสวนรวมของประชาชน 1. ในการจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม โดยเฉพาะ โครงการที่เปนไปตามเกณฑการพิจารณาโครงการที่ควรใหความสําคัญดานสังคม และการมีสวนรวมของประชาชน ควรใหประชาชนไดเขามามีสวนรวมโดยควรมีการ ใหขอมูลและรับฟงความคิดเห็นของประชาชน และรวบรวมประเด็นขอคิดเห็นและ ความเปนหวงใยของประชาชน นํามาประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม และพิจารณาวา โครงการจะสามารถตอบสนองหรือแกไ ขปญหาที่ประชาชนเปนหวงไดอยางไร พรอมทั้งเสนอมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม มาตรการติดตาม ตรวจสอบที่เหมาะสม ในกรณีที่มีการอพยพโยกยายราษฎร หรือการเวนคืน การรอน สิทธิ์ จะตองเสนอแผนปฏิบัติการในการดําเนินงานใหชัดเจนดวย 2. นําเสนอขอมูลการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนตามขอ 1 และที่ได ดําเนินการมาทั้งหมด รวมทั้งแผนการดําเนินงานในอนาคต เสนอพรอมกับรายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม (อาจเพิ่มเปนบทหนึ่งไวในรายงานหรือทําเปน เล ม แยก) ทั้ ง นี้ ร ายละเอี ย ดเกี่ ย วกั บ การดํ า เนิ น งาน เช น เทคนิ ค วิ ธี ก าร วั น เวลา สถานที่ ผูเขารวม เปนตน ใหเสนอไวในภาคผนวก
126
การมีสวนรวมของประชาชน ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม หลักเกณฑการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมเบื้องตนและการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบเต็มรูปแบบ ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมจะเนนศึกษาในประเด็น สําคัญ ๆ และในประเด็นที่ประชาชนแสดงความกังวลหวงใย มากกวาที่จะเปนการให ข อ มูลและการประเมินผลกระทบทางสัง คมทั่ว ๆ ไป ในการประเมินผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมนั้นยังไมมีการตั้งมาตรฐานขอบเขตที่ชัดเจนแนนอน ฉะนั้น การที่ จ ะวั ด ว า ประเด็ น ใดเป น ประเด็ น ที่ สํ า คั ญ นั้ น จะกํ า หนดได โ ดยการใช กระบวนการหารือเพื่อใหไดผลลัพธที่มีความหมายอยางแทจริงกับผูมีสวนไดเสียใน ทุกกลุม หรือจากการสรุปบทเรียนของโครงการที่มีลักษณะคลายคลึงกันที่มิใชใน ประเทศและตางประเทศ ประเด็นโยกยายถิ่นฐาน การเวนคืนที่ดิน และการจายคาชดเชย โดยเฉพาะ ในกรณีที่เกี่ยวของกับกลุมชนดั้งเดิม ชนเผา กลุมผูดอยโอกาส เชน เด็ก สตรี ผูสูงอายุ คนยากจน และผูพิการ ถือเปนประเด็นที่มีความสําคัญมากที่จะตองไดรับการพิจารณา ดูแลเปนพิเศษ สวนระดับความสําคัญของผลกระทบดานอื่น ๆ นั้นขึ้นอยูกับขอมูล ทางเทคนิคและขอพิจารณาของผูเชี่ยวชาญและความคิดเห็นของชุมชน ฉะนั้น หาก โครงการไดทําการประเมินแลวมีความเห็นวา จะเกิดผลกระทบที่รุนแรงในดานใด โครงการจําเปนที่จะตองทําการศึกษารายละเอียดในประเด็นนั้น ๆ ใหชัดเจน การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมจะตองทําควบคูไปกับการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนและการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมอยาง เต็ มรู ปแบบ หากแตขอบเขตและรูปแบบของการวิเคราะหประเมินนั้นจะมีความ
127 แตกตางกันตามขนาด ประเภท ที่ตั้งของโครงการ ตลอดจนสภาพทางเศรษฐกิจและ สังคม และความเขาใจของชุมชนทองถิ่นตอโครงการ ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบมีสวนรวมเบื้องตนนั้น จะตองทําในทุกโครงการในชวงของการเตรียมโครงการ โดยผูศึกษาจะตองประมวล ขอมูลประชากร สภาพเศรษฐกิจ สังคม และกายภาพของชุมชน และประเมินสภาพ สังคมของชุมชนเพื่อเปนภาพรวมของชุมชนที่คาดวาจะไดรับผลกระทบ การศึกษาจะ ตั้ ง ข อ สั ง เกตและคาดการณ ถึ ง ผลกระทบทางสั ง คมที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น พิ จ ารณา ความสัมพันธและความสอดคลองระหวางขอมูลของโครงการ และสภาพเศรษฐกิจ สังคม และวิถีชีวิตโดยรวมของชุมชนและทําการหารือกับชุมชนเพื่อสรางความเขาใจ และแสวงหาแนวคิดของชุมชนตอโครงการในดานตาง ๆ สํ า หรั บ โครงการที่ มี ค วามสลั บ ซั บ ซ อ นและคาดว า จะมี ผ ลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมตอชุมชนทั่วไปในระดับที่รุนแรงตอเนื่อง จะตองมีการทําการ ประเมินผลกระทบอยางเต็มรูปแบบตั้งแตระยะเตรียมการของโครงการ การศึกษา จะตองผสมผสานกับกระบวนการการมีสวนรวมของชุมชนและมีการเสนอมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม และการพัฒนาสังคมและชีวิตความเปนอยู ของชุมชน ขอบเขตการศึกษาจะตองสอดคลองและเปนไปตามแนวทางการปองกัน และแกไ ขผลกระทบสิ่ง แวดลอ มทางสัง คม และหลั กเกณฑ การศึกษาผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมแบบมีสวนรวม รายละเอียดดังภาพที่ 5
128 ภาพที่ 5 หลักเกณฑการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบมีสวนรวม การจัดทํา EIA สวนที่ 3 คุณคาการใชประโยชนของมนุษย สวนที่ 4 คุณคาตอคุณภาพชีวิต
ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม แบบมีสวนรวมเบื้องตน
ตัวอยางผลกระทบทางสังคมที่สําคัญ มีผลกระทบตอชุมชนทัว่ ไป โดยเฉพาะชุมชนดัง้ เดิม และกลุมคนดอยโอกาส มีผลกระทบ ที่สําคัญทาง สังคม
มีผลกระทบตอ สุขภาพของประชาชน มีผลกระทบตอวัฒนธรรม ประวัติศาสตร สุนทรียภาพ ฯลฯ
จัดทํามาตรการปองกันและแกไข ผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม
มีผลกระทบตอ การคมนาคมขนสง
กรณีมีการโยกยายถิ่นฐาน และการเวนคืน/การรอนสิทธิ์
ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม รวมทั้งกําหนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสุขภาพ รวมทั้งกําหนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบ ศึกษารายละเอียดตามประเด็นที่ประชาชนกังวล รวมทั้งกําหนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบ ศึกษารายละเอียดดานการคมนาคมขนสง รวมทั้งกําหนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบ
มีการโยกยายถิ่นฐาน/เวนคืน/รอนสิทธิ์ ที่ดินประชาชนจํานวนมาก หรือมี ผลกระทบตอการประกอบอาชีพ/รายได ของชุมชนดัง้ เดิมหรือชุมชนดอยโอกาส หรือไม
ใช
ไมใช
ไมชัดเจน
จัดทําแผนปฏิบัติการตัง้ ถิ่นฐานใหม และการกําหนดคาชดเชยหรือกรอบ การดําเนินการตั้งถิน่ ฐานใหมและการ กําหนดคาชดเชย (RCAP) จัดทําแผนปฏิบัติการอยางยอ (RCAP อยางยอ) จัดทํากรอบนโยบายการดําเนินงาน เกี่ยวกับการตั้งถิน่ ฐาน (RCAP)
129
แนวทางการกํา หนดมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม ทางสังคม โดยทั่วไปแลวแนวทางของโครงการในการปองกันและแกไขผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมหลัก ๆ ประกอบดวย 1. ความพยายามหลีกเลี่ยง หรือลดโอกาสที่จะตองโยกยายถิ่นฐานของชุมชน หากเปนไปไดโครงการควรจะพิจารณาทางเลือกที่เปนไปไดอื่น ๆ และหาก หลีกเลี่ยงไมไดตองใหความชวยเหลือผูถูกอพยพใหสามารถคงระดับมาตรฐานชีวิต ความเปนอยู ความสามารถในการเพิ่มรายไดและระดับผลผลิตของพวกเขาใหอยูใน ระดับเดิมหรือในระดับที่ดีขึ้น พยายามสนับสนุนใหชุมชนไดเขามามีสวนรวมในการ วางแผนและการดําเนินการโยกยาย การใหความชวยเหลือนี้จะครอบคลุมถึงผูที่ไดรับ ผลกระทบที่มีปญ หาที่ดินทางกฎหมายดวย มาตรการจะรวมถึง การโยกยา ยทาง กายภาพ การสูญเสียที่ดินและทรัพยสิน อันเปนผลใหมีการโยกยายหรือสูญเสียที่อยู อาศัย การสูญเสียทรัพยสินหรือการสูญเสียโอกาสในการเขาถึงแหลงทรัพยากร การ ถูกจํากัดในการเขาถึงพื้นที่สงวนหรือเขตคุมครองของรัฐ เชน พื้นที่เดิมสามารถเขา หาทรัพยากรในปาชายเลนใกลเคียงได เมื่อถูกโยกยายสูที่อาศัยใหม ชุมชนตองเสีย โอกาสในการเข า ทรั พ ยากรในป า ชายเลนนั้น เป น การสู ญ เสี ย แหล ง รายได ห รื อ ผลกระทบตอการดําเนินชีวิต และเปนการเพิ่มผลกระทบตอชีวิตความเปนอยูของผูที่ โยกยายมากขึ้น 2. การเตรียมแผนและงบประมาณอยางเพียงพอในการปองกันและลดผลกระทบ แผนการลดผลกระทบนี้จะตองมีการดําเนินการหารือกับประชาชนและ ชุมชนที่ไดรับผลกระทบอยางใกลชิด งบประมาณในการทําแผนและการหารือกับ ชุมชนจะตองรวมอยูในงบประมาณของโครงการ และการจายคาชดเชยควรจะมีการ
130 ทํากอนที่จะเริ่มการกอสรางหรือดําเนินโครงการ สําหรับแผนการปองกันและลด ผลกระทบในด านอื่ น ๆ นั้น ก็ ค วรที่ จ ะมี ก ารจั ดทํ า อย า งใกล ชิ ดกั บ ชุม ชนที่ไ ด รั บ ผลกระทบและผูที่เกี่ยวของและตองมีการจัดงบประมาณที่เพียงพอสําหรับเรื่องนี้ เชนกัน แผนการลดผลกระทบจากการโยกยายและการเวนคืนที่ดินนั้นจะตองปฏิบัติ ตามแนวนโยบายดานสิ่งแวดลอมกรณีมีการโยกยายถิ่นฐานและมีการจายคาชดเชย 3. การดําเนินการและการติดตามแผนการปองกันและลดผลกระทบอยางมีสวนรวม การดําเนินการและการติดตามแผนการปองกันและลดผลกระทบเปนปจจัย ที่สําคัญที่จะสรางความมั่นใจไดวามีการดําเนินการอยางเพียงพอในการปองกันและ ลดผลกระทบทางลบที่ไดคาดการณไว โครงการควรจะสนับสนุนใหชุมชน ผูมีสวน ไดเสียเขามามีสวนรวมในกระบวนการติดตามและประเมินผลนี้ 4. การใหขอมูลขาวสารและการหารือกับชุมชนอยางตอเนื่อง การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมจะตองใชเทคนิคการมีสวน ร ว มในหลายรู ป แบบทั้ ง นี้ ขึ้ น อยู กั บ ลั ก ษณะของโครงการและสภาวการณ แ ละ แนวความคิดของชุมชน การหารือเพื่อใหไดผลลัพธที่มีความหมายอยางแทจริงนั้น เปนสิ่งที่จําเปนที่จะชวยใหแนใจวามาตรการแกไขผลกระทบนั้นเพียงพอ สามารถทํา ไดจริง และเปนที่ยอมรับของชุมชน การเปดเผยขอมูลขาวสารและการใหขอมูลใน ระยะเวลาที่เหมาะสมเกี่ยวกับโครงการอยางตอเนื่องก็เพื่อที่จะชวยใหผูมีสวนไดเสีย สามารถใหขอคิดเห็นเสนอแนะชวยในการประเมินความเสี่ยง และกําหนดตัวชี้วัด การดําเนินการที่เปนจริง และไดรับการยอมรับ กระบวนการใหขอมูลขาวสารนั้นจะ ทํ า ให ผู มี ส ว นได เ สี ย หลั ก ของโครงการได รู แ ละเข า ใจถึ ง วั ต ถุ ป ระสงค แ ละ องคประกอบหลักของโครงการตั้งแตในระยะเริ่มแรกของโครงการ
131
หลักการในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม การทํ า การศึก ษาผลกระทบด านสั งคมที่เกี่ ยวข องกับ คน ชุม ชน วิ ถีชีวิ ต วั ฒ นธรรมของท อ งถิ่ น และความสั ม พั น ธ ข องคน และชุ ม ชนในด า นต า ง ๆ เป น ประเด็นที่มีความละเอียดออนผูศึกษาจะตองมั่นใจวาไดศึกษาแงมุมที่สําคัญทางสังคม ที่เกี่ยวของกับโครงการอยางดี ฉะนั้นเพื่อใหแนใจวาการศึกษามิไดมองขามประเด็น ทางสังคมที่อาจเกิดขึ้นไดจากโครงการ ควรจะตองมีการพิจารณาหลักการในการ ดําเนินงาน ดังนี้ 1. การศึกษาควรที่จะใหนักสังคมศาสตรที่มีประสบการณเปนผูวางกรอบ การศึกษาและดําเนินการศึกษา 2. ผูศึกษาจะตองมีแผนงานในการเขาหาชุมชน การใหขอมูล และเทคนิค แนวทางการหารือกับชุมชน แผนงานนี้จะครอบคลุมการใหขอมูลขาวสารและการ หารือกับภาคประชาชนตั้งแตในขั้นแรกของการเตรียมโครงการจนถึงการติดตาม ประเมินผลโครงการ และมีการเผยแพรใหผูมีสวนไดเสียทราบ เพื่อที่จะเขาใจขั้นตอน ระยะเวลาและประเด็นที่สามารถเขามีสวนรวมไดอยางมีประสิทธิภาพ 3. การศึกษาจะใหความสําคัญเปนพิเศษกับผูที่ไดรับผลกระทบในทางลบ โดยเฉพาะในกรณีที่มีการโยกยายถิ่นฐาน การเวนคืนที่ดิน และการจายคาชดเชย 4. การศึกษาควรมุงเนนที่จะหาแนวทางหลีกเลี่ยงหรือปองกันปญหา และ ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นมากกวาการแกไขปญหา 5. ใชดุลพินิจในการเลือกใชเทคนิคที่เหมาะสมกับสภาวการณของพื้นที่ 6. ทํ า การศึ ก ษาผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มทางสั ง คมเบื้ อ งต น และใช ผ ล การศึกษาเปนเครื่องมือในการปรับขอบเขตและจุดเนนของการทําการประเมินผล กระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบเต็มรูปแบบ
132 คําถามหลักในการประเมินผลกระทบทางสังคม ไดแก - ใครคื อ ผู มี ส ว นได เ สี ย ในโครงการ ผู มี ส ว นได เ สี ย แต ล ะกลุ ม มี ค วาม คิดเห็นอยางไรตอโครงการ - วัตถุประสงคของโครงการสอดคลองตามความตองการ ผลประโยชน และขีดความสามารถของประชาชนและชุมชนที่เกี่ยวของ - มีปจจัยทางดานสังคมและวัฒนธรรมที่จะมีผลตอความสามารถของผูมี สวนไดสวนเสียในการไดรับประโยชนจากโครงการที่เสนอ - โครงการกอใหเกิดผลกระทบอะไร ในระดับใด ตอผูมีสวนไดเสียแตละ กลุมอยางไร โดยเฉพาะกลุมชนเผา สตรี และผูดอยโอกาส - โครงการจะตองมีการโยกยายที่อยู หรือเวนคืนที่ดินของชุมชนหรือไม - ประเด็น ความเสี่ย งทางสั ง คมมี อะไรบา ง เชน ขีด ความสามารถ หรื อ เงื่อนไขของชุมชน ที่อาจมีผลตอความสําเร็จของโครงการ เปนตน - จะต อ งมี ก ารปรั บ องค ก รอย า งไรเพื่ อ ให เ อื้ อ ต อ การมี ส ว นร ว มของ ประชาชนและการดําเนินการของโครงการ - โครงการมีแผนการทํางานที่เพียงพอตอการเสริมสรางขีดความสามารถที่ จะทําใหโครงการสามารถดําเนินการไดอยางไรบาง
หลักการการมีสวนรวมของประชาชนในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอม ทางสังคม การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมมีวัตถุประสงคที่จะใหผูเสนอ โครงการสามารถเขาใจสถานการณของชุมชน วิถีชีวิต ความเปนอยูและความคิดเห็น ของชุมชนตอโครงการที่เสนอ ตลอดจนการแสวงหาแนวทางในการลดผลกระทบที่ สอดคลองกับสภาวการณและความคิดเห็นของชุมชนนั้น ๆ ฉะนั้น การมีสวนรวม
133 ของประชาชนและชุ ม ชนในการรั บ รู ข อ มู ล ข า วสารเกี่ ย วกั บ โครงการ การให ขอคิดเห็น ขอหวงใยของผูมีสวนไดเสีย รวมทั้งขอเสนอแนะในการลดผลกระทบ นับเปนปจจัยหลักที่สําคัญของกระบวนการการประเมินผลกระทบที่มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล และจะชวยทําใหกระบวนการศึกษาเกิดความชัดเจนในการจัดลําดับ ความสําคัญในเรื่องตาง ๆ ทางสังคม ในการจัดเก็บขอมูลการวิเคราะห การประมวล ขอมูลทางสังคมตลอดจนความชัดเจนในการประเมินความเสี่ยงของโครงการใน ระยะตน ในชวงของการทําการศึกษาขอมูลเบื้องตน จะมีการกําหนดกลุมตาง ๆ ใน ชุ ม ชนที่ อ าจได รั บ ผลกระทบทั้ ง ในทางตรงและทางอ อ ม ประเด็ น ทางสั ง คมใน ภาพรวมและประเด็ น เฉพาะที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น กั บ กลุ ม ในชุ ม ชน รวมทั้ ง กํ า หนดแนว ทางการมีสวนรวมของผูมีสวนไดเสียตลอดการทํางานของโครงการ การมีสวนรวม ของประชาชนโดยเฉพาะในชวงของการหารือกับผูมีสวนไดเสียนี้ อาจมีการหยิบยก ประเด็นใหม ๆ หรือประเด็นทางเลือกอื่น ๆ ที่สามารถนํามาใชในการปรับโครงการ หรือกระบวนการตัดสินใจของโครงการได โครงการใด ๆ ก็ตามจะไดรับการยอมรับและการสนับสนุนจากประชาชน มากขึ้ น ก็ ต อ เมื่ อ ประชาชนได รั บ รู ข อ มู ล ข า วสารที่ ค รอบคลุ ม อย า งเพี ย งพอและ ตอเนื่อง การไมไดรับขอมูลขาวสารและการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวม เปนปจจัยสําคัญที่จะสงผลกระทบในทางลบตอโครงการ การสนับสนุนจากผูมีสวน ไดเสียของโครงการเปนปจจัยสําคัญที่จะสงผลใหโครงการสามารถดําเนินการให บรรลุ ต ามวั ต ถุ ป ระสงค ข องโครงการ และสามารถลดความเสี่ ย งทางสั ง คมและ การเมืองที่อาจเกิดขึ้นได ดวยเหตุนี้จึงจําเปนอยางยิ่งที่จะตองใหผูมีสวนไดเสียในทุก กลุมไดมีโอกาสรับรูขอมูลที่สําคัญของโครงการ ประเด็นการตัดสินใจหลัก ๆ และ
134 โอกาสที่ พ วกเขาจะสามารถเข า มี ส ว นร ว มในการให ข อ คิ ด เห็ น ในกระบวนการ ตัดสินใจของโครงการ กอนหนาที่จะมีการอนุมัติโครงการ
ขั้นตอน กระบวนการ และวิธีการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคม แบบมีสวนรวม การประเมิ น ผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มทางสั ง คมเป น หน า ที่ ข องเจ า ของ โครงการที่จะตองเสนอผลการประเมินซึ่งอาจเสนอเปนสวนหนึ่งของรายงานการ วิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มหรื อ เสนอเป น รายงานแยก ในการทํ า การศึ ก ษา ผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมนี้จําเปนอยางยิ่งที่จะตองใหผูเชี่ยวชาญดานสังคม และการมีสวนรวมเปนผูวางกรอบการศึกษาและทําการศึกษา โดยเฉพาะโครงการ ใหญที่มีความสลับซับซอน ในการศึกษาผลกระทบทางสิ่งแวดลอมทางสังคมนั้น สามารถที่จะแบง ขั้นตอนและกระบวนการทํางาน ตลอดจนบทบาทหนาที่ความรับผิดชอบของผูที่ เกี่ยวของไดดังตอไปนี้ ขั้ น การวางแผนและเตรี ย มการ ทุ ก โครงการจะต อ งทํ า การวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมเบื้องตนควบคูไปกับการวิเคราะหผลกระทบทาง สิ่งแวดลอมเพื่อที่จะดูถึงผลกระทบทางสังคมที่อาจเกิดขึ้น การประเมินในขั้นตนนี้จะ กลั่นกรองวาโครงการจะตองมีการโยกยายหรือเวนคืนที่ดินหรือไม หากจําเปนที่ จะตองมีการเวนคืนที่ดิน การโยกยายชุมชน การจายคาชดเชยจะตองมีการจัดเตรียม แผนการโยกยายและการลดผลกระทบในดานนี้ อยางยอหรืออยางเต็มรูปแบบโดย เรงดวน เพื่อที่จะใหการโยกยายการเวนคืนที่ดิน และการชดเชยคาเสียหายสามารถทํา ใหเสร็จกอนที่จะเริ่มมีการกอสรางหรือดําเนินโครงการ
135 ขั้ น การพิ จ ารณารายงาน ในช ว งของการพิ จ ารณารายงานและอนุ มั ติ โครงการ หนวยงานรับผิดชอบการพิจารณาจะตองแนใจวารายงานการประเมินผล กระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบมีสวนรวมนั้น ไดทําตามขั้นตอนที่สอดคลองกับ หลักเกณฑและแนวนโยบายในเรื่องนี้ และมีเนื้อหาพอเพียงตอการดําเนินการและ เปนที่พอใจของหนวยงานอนุมัติ หนวยงานรับผิดชอบในการอนุมัติจะตองพิจารณา ด ว ยว า รายงานของโครงการนี้ ไ ด กํ า หนดให มี กิ จ กรรมฝ ก อบรมหรื อ กิ จ กรรม เสริมสรางขีดความสามารถเพื่อใหโครงการสามารถบรรลุวัตถุประสงค กิจกรรมที่ กอใหเกิดความรวมมือระหวางองคกรที่เกี่ยวของกับผูเสนอโครงการอันเปนปจจัย สําคัญที่จะทําใหมีการปฏิบัติตามแนวนโยบายที่วางไวใหบรรลุผลได ขั้ น ดํ า เนิ น การและการติ ด ตามผล ในช ว งการดํ า เนิ น โครงการ เจ า ของ โครงการจะเปนผูรับผิดชอบในการดําเนินการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม ทางสังคมตามแผนที่ไดรับการอนุมัติ และจะรวมรายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมและมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมในดาน ตาง ๆ ไวในรายงานการวิเคราะหผลกระทบทางสิ่งแวดลอม นอกจากนี้ มาตรา 50 แหง พ.ร.บ.สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม แหงชาติ พ.ศ. 2535 กําหนดใหเจาหนาที่ซึ่งมีอํานาจตามกฎหมายในการพิจารณาสั่ง อนุญาต หรือตอใบอนุญาต นํามาตรการตามที่ไดเสนอไวในรายงานการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมไปกําหนดเปนเงื่อนไขในการสั่งอนุญาตหรือตอใบอนุญาต โดยถื อ ว า เป น เงื่ อ นไขที่ กํ า หนดตามกฎหมายในเรื่ อ งนั้ น ด ว ย รวมทั้ ง สํ า นั ก งาน นโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เปนหนวยงานที่ดําเนินการ ติ ด ตามตรวจสอบการปฏิ บั ติ ต ามมาตรการที่ กํ า หนดในรายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม หากพบวาไมมีการปฏิบัติตาม สํานักงานฯ จะแจงหนวยงาน อนุญาตกํากับ ดูแลโครงการใหปฏิบัติตามมาตรการที่ระบุในเงื่อนไขการอนุญาต
136 ภายในระยะเวลาที่ กํ า หนด รวมทั้ ง คณะกรรมการสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ ใ นคราว ประชุมครั้งที่ 6/2548 เมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2548 มีมติใหโครงการภาครัฐ รัฐวิส าหกิจ จะต องรายงานผลการปฏิ บัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบ สิ่งแวดลอมตอคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ปละ 1 ครั้ง และใหโครงการ เอกชนจั ด ทํ า รายงานการปฏิ บั ติ ต ามมาตรการลดผลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม ส ง ให สํานักงานฯ ปละ 2 ครั้ง
แนวทางการจัดทําการประเมินผลกระทบตอสิ่งแวดลอมทางสังคมแบบมี สวนรวม การประเมิ น ผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มทางสั ง คมแบบมี ส ว นร ว มควรจะมี แนวทางและขั้ น ตอนการทํ า งานในลั ก ษณะเดี ย วกั น กั บ การทํ า การประเมิ น ผล สิ่งแวดลอมทางสัง คมตามที่สํานัก นโยบายและแผนสิ่งแวดลอ ม รว มกับ สถาบั น นโยบายศึกษาไดกลาวไวในคูมือแนวทางการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทาง สังคม 2539 ซึ่งสามารถแบงเปน 6 ขั้นตอนหลักคือ 1. การสรุป ลักษณะโครงการ ประกอบดวยขอ มูลเกี่ยวกับ เหตุผ ลของ โครงการ ขอมูลการดําเนินโครงการ และหนวยงานที่รับผิดชอบ 2. การสํารวจทางสังคมเบื้องตน ประกอบดวยการประมวลขอมูลเอกสาร จากแหลงขอมูลตาง ๆ และการประเมินสภาพสังคมอยางเรงดวนเพื่อตรวจสอบความ ทันสมัยของขอมูลและเพื่อหาขอมูลลักษณะเดนของชุมชน 3. การตั้งขอ สังเกตผลกระทบทางสังคม โดยศึกษาความสัมพันธแ ละ ความสอดคลองระหวางขอมูลลักษณะโครงการกับขอมูลประชากร เศรษฐกิจและ กายภาพของชุมชนและขอมูลลักษณะเดนของชุมชน นอกจากนี้ผูศึกษายังตองศึกษา ความสัมพันธระหวางโครงการและคุณคาทางศิลปกรรม ธรรมชาติและสุนทรียภาพ
137 4. การคาดการณ ผ ลกระทบเบื้ อ งต น โดยการจั ด ทํ า ตารางคาดการณ ผลกระทบอันประกอบดวยกิจกรรมและระยะเวลาของการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ของ โครงการควบคูกับการคาดการณถึงผลกระทบ ผูรับผลกระทบ ลักษณะผลกระทบ และมาตรการลดผลกระทบและนําตารางนี้ไปหารือกับชุมชนในพื้นที่ 5. การสรางขอมูลพื้นฐานของโครงการ โดยการเก็บขอมูลที่จะแสดงถึง สภาวะในอดีตและปจจุบันของชุมชนและโอกาสของชุมชนในกรณีที่ไมมีโครงการ 6. การประเมินผลกระทบ ผูศึกษาจะประเมินวาผลกระทบตาง ๆ ที่ได คาดการณไวมีโอกาสจะเกิดในขอบเขตและมีลักษณะความรุนแรงที่ไดคาดการณไว หรือไม ทั้งนี้โดยพิจารณาจาก baseline data ที่ไดประมวลไว และการศึกษาวิเคราะห เพิ่มเติม และการประเมินผลกระทบทางสังคมในดานตาง ๆ เชน การเปรียบเทียบ ชุมชนที่ไดรับผลกระทบจากโครงการในกรณีที่มีและไมมีโครงการ เปนตน ในขั้นตอนการศึกษาประเมินผลนั้น หนวยงานสามารถที่จะจัดทําแผนการมี สวนรวมเพื่อใหผูมีสวนไดเสียไดเขารวมในกระบวนการทํางานอยางตอเนื่องโดยจัด วางขั้นตอน แนวทางการมีสวนรวมและขอบเขตการศึกษาไดดังตอไปนี้ 1. ขั้นตอนในการประเมินผลกระทบแบบมีสวนรวม ประกอบดวย - การจัดทําการวิเคราะหผูมีสวนไดเสีย - การจัดระบบและดําเนินการใหผูมีสวนไดเสียทุกกลุมไดเขามีสวนรวม ในกระบวนการ - การใชดุลพินิจพิจารณาเลือกเทคนิคการใหขอมูล เก็บขอมูล การหารือ ที่เหมาะสมกับสภาพของชุมชนและทองที่ - การจัดระบบการบันทึกขอมูลโดยเฉพาะจากการหารือ เก็บขอมูลโดย แยกเปนประเด็นที่สําคัญ ๆ - การวิเคราะหขอมูลและประเมินระดับความสําคัญของขอมูลที่ไดมา
138 -
การพัฒนาแผนการลดผลกระทบทางสังคมรวมกับผูมีสวนไดเสีย การเสริมสรางขีดความสามารถของผูมีสวนไดเสียใหสามารถเขามี สวนรวมไดอยางพอเพียง - การปรับขั้นตอนและโครงการใหเอื้อตอการมีสวนรวม - การจัดใหมีการติดตามประเมินผลอยางมีสวนรวม 2. ขอบเขตการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมควรคํานึงถึง - แยกแยะกลุมคนที่จะไดรับผลกระทบทั้งทางตรงและทางออม - มุงศึกษาใหเขาใจถึงสภาพเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ของผูที่ไดรับ ผลกระทบเพื่อดูแนวโนมผลกระทบของโครงการ - ทําความเขาใจองคกรชุมชนและกระบวนการตัดสินใจของชุมชน - ชนิดและระดับของผลกระทบโดยมุงเนนถึงผลกระทบทางดานลบ ผลกระทบรุนแรง ผลกระทบถาวร ผลกระทบตอเนื่อง ผลกระทบที่มี โอกาสเกิดสูง และผลกระทบในวงกวาง - ศึ ก ษามาตรการลดผลกระทบทางลบและหากเป น ไปได ใ ห เ พิ่ ม กิจกรรมและมาตรการที่สงผลกระทบทางบวกตอชุมชน - ประเมินนโยบายและขีดความสามารถของผูเสนอโครงการ หากพบวา ไม มี ค วามสามารถเพี ย งพอที่ จ ะดํา เนิ น การในการแกไ ขป ญ หาทาง สังคมไดจ ะตองใหผูเสนอโครงการจัดทําแผนงานในการเสริมการ จัดการและความสามารถของโครงการ
139
เทคนิ ค การมี ส ว นร ว มที่ ส ามารถนํ า มาใช ไ ด ใ นการประเมิ น ผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคม มีอยูหลายรูปแบบดวยกัน เชน การวิเคราะหผูมีสวนไดเสีย (Stakeholder Analysis) การเปดเผยขอมูลขาวสาร การหารืออยางเปนทางการ และไมเปนทางการ การจัดทําประชาพิจารณ เปนตน ซึ่งแตละเทคนิคจะมีวิธีการที่แตกตางกัน และจะได รายละเอียดของผลการศึกษาที่ตางกัน ผูศึกษาจําเปนจะตองใชดุลพินิจในการเลือกใช เทคนิคการมีสวนรวมของประชาชนที่เหมาะสมกับบริบทและความเหมาะสมของ แตละชุมชน
แนวนโยบายดานสิ่งแวดลอม กรณีมีการโยกยายถิ่นฐานและมีการจายคาชดเชย ในขั้นตอนของการประเมิน ผลกระทบสิ่งแวดลอมและสิ่งแวดล อ มทาง สังคมนั้น หากการศึกษาเบื้องตนพบวาจากทางเลือกตาง ๆ ที่มีอยูโครงการจําเปน จะตองมีการโยกยายถิ่นที่อยูของชุมชน หรือมีการเวนคืนที่ดิน และจายคาชดเชยใน ด า นต า ง ๆ แล ว จะต อ งทํ า การศึ ก ษาในรายละเอี ย ดเรื่ อ งต า ง ๆ ที่ เ กี่ ย วข อ งอย า ง ครบถวน เชน การโยกยายถิ่นฐานและการชดเชยคาเสียหายซึ่งเปนเรื่องที่ละเอียดออน และจะตองไดรับการดูแลเปนพิเศษจากโครงการ รายละเอียดการจัดเตรียมแผนการ ตั้งถิ่นฐานใหมและการกําหนดคาชดเชย จะตองจัดเตรียมในขั้นหลังจากการจัดเตรียม โครงการ โดยการดําเนินงานดังกลาวจะตองพิจารณาถึงกฎหมายตาง ๆ ที่เกี่ยวของ ดวย
140
คําจํากัดความ ความไมสมัครใจ หมายถึง การกระทําที่อาจเกิดขึ้นโดยที่ประชาชนที่ถูก โยกยาย ไมไดยินยอมหรือไมไดมีทางเลือก การโยกยายถิ่นฐานใหม หมายความรวมถึงการอพยพโยกยาย การตั้งถิ่น ฐานใหม ที่ดิน หมายความรวมถึง พืชผลและสิ่งปลูกสรางถาวรบนที่ดินผืนนั้น เชน ตึก อาคาร ผลผลิตทางการเกษตร เปนตน
แนวนโยบาย วัตถุประสงคโดยรวมของการกําหนดแนวนโยบายนี้มีเพื่อหลีกเลี่ยงหรือลด ผลกระทบทางลบจากโครงการเนื่องจากการโยกยายถิ่นที่อยู การเวนคืน และ/หรือ การรอนสิทธิ์ของบุคคล ดังนี้ 1. หากเปนไปไดพยายามหลีกเลี่ยง หรือ พยายามลดผลกระทบที่อาจจะมี ขึ้นโดยการศึกษาทางเลือกอื่นที่สามารถทําได 2. ใหความชวยเหลือผูที่จะตองโยกยายถิ่นที่อยูใหมีมาตรฐานชีวิตความ เปนอยู ความสามารถในการหารายได และผลผลิต ใหอยูในระดับเดิมหรือในระดับที่ ดีขึ้น 3. สนั บ สนุ น การมี ส ว นร ว มของชุ ม ชนในการวางแผนและดํ า เนิ น แผนการโยกยายถิ่นฐาน 4. ใหความชวยเหลือผูไดรับผลกระทบในทุกกรณีไมวาเขาเหลานั้นจะมี สิทธิและเอกสารสิทธิ์ในที่ดินที่อาศัยอยู โดยมีนโยบายในการดําเนินงานในขั้นตาง ๆ ดังนี้
141
ขั้นการจัดเตรียมแผนปฏิบัติการ 1. หากโครงการพัฒนาใด ๆ มีการตั้งถิ่นฐานใหมของประชาชนโดยไม สมัครใจหรือการเวนคืนที่ดิน เจาของโครงการจะตองดําเนินการ ดังนี้ 1) ประเมินลักษณะและระดับความสําคัญและขนาดของการอพยพ โยกยายหรือเวนคืนที่ดิน 2) แสวงหาทางเลือกในการออกแบบโครงการที่สามารถทําได เพื่อ หลีกเลี่ย งหรือ ลดการอพยพ โยกยาย หรือเวนคืน ที่ดินให นอ ย ที่สุด 3) พิจารณากฎหมายที่เกี่ยวของ นโยบายรัฐบาล ศักยภาพและการ ดําเนินงานของหนวยงานที่เกี่ยวของในการโยกยายถิ่นฐานและ การจายคาชดเชย 4) หารือรวมกับหนวยงานที่เกี่ยวของเกี่ยวกับรายละเอียดในดานตาง ๆ ใหมากที่สุด ทั้งนี้จากผลการพิจารณาในขอ 1 - 4 จะนํามาสูการจัดเตรียมแผนการ ปฏิบัติการการตั้งถิ่นฐานใหม และการชดเชยการสูญเสีย (RCAP) จะตองเปนไปตาม หลักเกณฑการจัดการมีสวนรวมของประชาชน 2. กรณีตองมีการทําแผนปฏิบัติการ การตั้งถิ่นฐานใหมและการชดเชยการ สูญเสีย (RCAP) เจาของโครงการควรนําเสนอขอมูลในดานตาง ๆ อยางนอยดังนี้ 1) ลักษณะ ขนาดและระดับความสําคัญของการอพยพโยกยายหรือ จายคาชดเชย 2) เหตุผลในการเลือกการออกแบบของโครงการรวมทั้งมาตรการที่ จะปองกันและแกไขผลกระทบและหลีกเลี่ยงผลกระทบที่อาจ เกิดขึ้น
142 3) กฎหมายและกรอบนโยบายที่เกี่ยวของ 4) ประสบการณที่ผานมาของเจาของโครงการเกี่ยวกับประเด็นการ โยกยายถิ่นฐานใหมหรือการเวนคืน 5) ผลการประชุมหารือรวมกับหนวยงานปฏิบัติ 6) หลักเกณฑในการไดรับสิทธิ์ในคาชดเชยและการจัดหาถิ่นฐาน ใหมของบุคคลและชุมชนที่ไดรับผลกระทบ รวมทั้งหนาที่ความ รั บ ผิด ชอบของหนวยงานที่เกี่ยวขอ ง และกระบวนการในการ ดํ า เนิ น การแก ไ ขหรื อ ตอบสนองข อ เรี ย กร อ งของชุ ม ชนและ ขั้ น ตอนในการกํ า หนดค า ชดเชยตลอดจนการเตรี ย มแผนการ ติดตามผล กําหนดเวลาการติดตาม และงบประมาณ แผนการตั้งถิ่นฐานใหมและกําหนดคาชดเชยที่ดีควรจะตองประกอบดวย วั ต ถุ ป ระสงค และนโยบายที่ ชั ด เจน ครอบคลุ ม ผลกระทบที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น กํ า หนด มาตรการที่จะตองใชในการแกไขผลกระทบที่ชัดเจน เกณฑการไดรับผลประโยชน โครงสรางการเตรียมการปฏิบัติการ ซึ่งรวมถึงแผนการติดตามผล 3. หากผลกระทบนั้นไมมีนัยสําคัญ เชน มีผลกระทบกับประชาชนที่จะตอง ยายถิ่นจํ านวนน อย อาจพิจารณาจัดทําแผนปฏิบัติการตั้งถิ่นฐานใหมและกําหนด คาชดเชย ฉบับยอ โดยแผนการตั้งถิ่นฐานใหมควรมีขอมูลประกอบขั้นต่ําดังนี้ 1) การสํ า รวจจํ า นวนประชากรที่ ต อ งย า ยถิ่ น ฐานและมู ล ค า ของ ทรัพยสินที่ตองจายคาชดเชย 2) อธิบายถึงความชวยเหลือในการชดเชยและความชวยเหลือดาน อื่นที่เกี่ยวของกับการยายถิ่นฐานใหม 3) การปรึ ก ษาหารื อ กั บ ประชาชนที่ ไ ด รั บ ผลกระทบเกี่ ย วกั บ ทางเลือกที่ยอมรับได
143 4) หน า ที่ ค วามรั บ ผิ ด ชอบของหน ว ยงานในการดํ า เนิ น การและ กระบวนการรับฟงความคิดเห็น หรือขอกังวลของประชาชนและ กลไกในการตอบสนองขอคิดเห็นจากชุมชน 5) การเตรี ย มการดํ า เนิ น การและการติ ด ตาม รวมทั้ ง กํ า หนด ระยะเวลาและงบประมาณ และอื่น ๆ ตามความเหมาะสม 4. ในกรณีที่โครงการไมสามารถทราบถึงผลกระทบที่ชัดเจนที่อาจเกิดขึ้น ไดในชวงขั้นตอนการเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการอาจ จัดเตรียมเอกสารในลักษณะของกรอบแผนการตั้งถิ่นฐานใหมและการชดเชยการ สูญเสีย (Resettlement and Compensation Policy Framework : RCPF) และนําเสนอ ประกอบกับรายงาน แตกรอบแผนนี้จะตางจากแผนปฏิบัติการตั้งถิ่นฐานใหมและการ ชดเชยการสูญเสีย (หรือแผนฉบับยอแลวแตกรณี) ซึ่งจะตองมีการนําเสนอแผนในขั้น การออกแบบขั้นสุดทายหรือขั้นดําเนินโครงการ (แลวแตความเหมาะสม) การจัดทํา กรอบแผนการตั้งถิ่นฐานใหมและการชดเชยการสูญเสีย (RCPF) ควรประกอบดวย รายละเอียดขั้นต่ํา ดังตอไปนี้ 1) สรุปรายละเอียดโครงการและองคประกอบตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับ การเวนคื น และการย า ยถิ่ น ฐานที่ จํ า เป น ต อ งมี ก ารดํ า เนิ น การ รวมทั้งจะตองใหเหตุผลวาทําไมโครงการจึงไมสามารถจัดเตรียม แผนการตั้งถิ่นฐานใหมและกําหนดคาชดเชยไมวาจะเปนแบบยอ หรือแบบเต็มในขณะนี้ได 2) หลักการและวัตถุประสงคที่จะนํามาใชในการเตรียมการยายถิ่น ฐานใหมและขั้นตอนการดําเนินงาน 3) อธิบายขั้นตอนการจัดเตรียมและการอนุมัติแผนการตั้งถิ่นฐาน ใหม
144 4) คาดการณจํานวนประชากรที่จะไดรับผลกระทบ และใหทําการ จําแนกประเภทของผูรับผลกระทบ 5) หลักเกณฑในการพิจารณาจําแนกกลุมประชาชนที่จะไดรับการ ชดเชยจากผลกระทบ 6) วิ ธี ก ารและขั้ น ตอนในการพิ จ ารณาประเมิ น ค า ชดเชย ตี ค า สิ น ทรั พ ย กระบวนการในการให สิ่ ง ชดเชยตามสิ ท ธิ ที่ พึ ง ได รายละเอียดในการดําเนินงาน 7) อธิบายถึงกลไกการตอบสนองความต องการหรือความคิดเห็น ของชุมชน ตลอดจนการเตรียมการในดานงบประมาณที่จะใชใน การตั้ ง ถิ่ น ฐานใหม ซึ่ ง รวมถึ ง การเตรี ย มการและทบทวนการ ประเมินคาใชจายดานการเงิน การหมุนเวียนของเงินในโครงการ และการเตรียมการหากมีความจําเปนตองใชจายเงินในประเภท หรือในกรณีที่ไมไดเตรียมการไว 8) อธิบายมาตรการตาง ๆ ที่ใชในการปรึกษาหารือ การมีสวนรวม ของผูไดรับผลกระทบในการจัดทําแผน ขั้นตอนการดําเนินงาน และการติดตามผลการเตรียมการของโครงการซึ่งอาจดําเนินการ โดยโครงการเองหรืออาจใหหนวยงานอิสระภายนอกดําเนินการ ในกรณีที่มีการรองขอ 5. ในกรณี ที่ ก ารตั้ ง ถิ่ น ฐานใหม ห รื อ เวนคื น ที่ ดิ น มี ผ ลกระทบต อ ชุ ม ชน ทอ งถิ่นดั้งเดิม ที่มีวัฒนธรรมในการใชท่ีดิน และการผลิตแบบดั้งเดิม หรือ มีความ ซับซอน หรืออาจมีผลกระทบอยางมีนัยสําคัญกับการคงอยูทางเอกลักษณวัฒนธรรม ของชุมชน เจาของโครงการควรพิจารณาทางเลือกอื่น ๆ ที่จะหลีกเลี่ยงการที่จะตอง ยายถิ่นฐานของชุมชนนี้ หากไมส ามารถทําได โครงการจะตอ งจัดทําแผนพัฒนา
145 ชุมชนดั้งเดิม (Indigenous Development Plan : IDP) หรือกรอบนโยบายการพัฒนา ชุมชนดั้งเดิม (Indigenous Development Policy Framework : IDPF) และยื่นเสนอ พร อ มรายงานการวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม หรื อ รายงานผลกระทบ สิ่งแวดลอ มเบื้องตน โดยแผนดังกลาวจะตองจัดเตรี ย มและปรึกษาหารือ รวมกั บ ชุมชนอยางใกลชิด
ขั้นการปรึกษาหารือ 6. เพื่อใหแนใจวาไดจัดการมีสวนรวมของประชาชนและการปรึกษาหารือ ไดผลลัพธที่มีความหมายอยางแทจริง (Meaningful Participation) เจาของโครงการ จะตองใหขอมูลที่เกี่ยวของตอชุมชนที่ไดรับผลกระทบในชวงเวลาที่เหมาะสม และ ใหสอดคลองเหมาะสมกับวัฒนธรรมของชุมชน (โดยเฉพาะกับชุมชนดั้งเดิม) เจาของ โครงการจะตองคํานึงถึงความเหมาะสมในดานการใหขอมูลขาวสาร การหารือ ภาษา ที่ใช ขอมูลที่งายตอความเขาใจของชุมชน การจัดการประชุม สถานที่และวิธีการที่ให ชุมชนสามารถเขารวมและเสนอความคิดเห็นไดอยางเต็มที่ 7. จะตองแนใจวามีการใหขอมูลอยางโปรงใส เปดเผย มีขอมูลของกลุม ตาง ๆ ที่เกี่ยวของ การปรึกษาหารือ และมาตรการที่เกี่ยวของ และนํามารวบรวมไวใน ภาคผนวกของรายงานการมีสวนรวมของประชาชน ทั้งนี้ ในการดําเนินโครงการที่ดี นั้นทางโครงการควรจะตองเปดเผยแผนการตั้งถิ่นฐานใหมและการกําหนดคาชดเชย ใหประชาชนรับทราบดวย 8. แผนปฏิบัติการดังกลาวควรจะตองรวมมาตรการตาง ๆ เพื่อใหแนใจวา ประชาชนที่จะตองยายถิ่นฐานไดรับทราบขอมูลเกี่ยวกับทางเลือกและสิทธิเกี่ยวกับ การยายถิ่นฐาน ไดมีการปรึกษาหารือ ใหขอเสนอทางเลือกตาง ๆ ที่เปนไปไดในดาน เทคนิคและดานเศรษฐศาสตร รวมทั้งจัดใหมีการจายคาชดเชยตามราคาเต็มของความ เสียหายซึ่งเกิดจากโครงการอยางรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
146 9. ในกรณีที่ชุมชนดั้งเดิมหรือกลุมที่ดอยโอกาสทางสังคมไดรับผลกระทบ จะตองแนใจวาชุมชนเหลานั้นไดมีโอกาสรวมแสดงความคิดเห็นตอโครงการและ ขั้นตอนการดําเนินงาน นอกจากนั้น ตองไดพยายามหลีกเลี่ยงหรือลดผลกระทบที่อาจ เกิดขึ้นกับชุมชนเหลานั้น และหากเปนไปไดชุมชนเหลานั้นควรไดรับประโยชนจาก โครงการตามความเหมาะสมดวย
ขั้นการพิจารณาแผนปฏิบัติการ 10. ในระหวางการพิจารณาแผนปฏิบัติการ ควรพิจารณาในประเด็นเหลานี้ ดวย - ขอผูกมัดและศักยภาพของเจาของโครงการในการจัดการโยกยายถิ่น ฐานใหมและการเวนคืนที่ดิน - ความเปนไปไดของมาตรการที่เสนอเพื่อปรับปรุงหรือฟนฟูความ เปนอยูและมาตรฐานคุณภาพชีวิตของประชาชน - พิ จ ารณาเงิ น ทุ น ของโครงการว า มี ค วามเพี ย งพอต อ การดํ า เนิ น กิจกรรมการโยกยายถิ่นฐานใหม - พิจารณาความเสี่ยงหรือปญหาที่มีนัยสําคัญ รวมถึงความเสี่ยงที่เกิด จากการดําเนินมาตรการตาง ๆ ไมครบถวนเพียงพอ อันจะทําใหผู อพยพโยกยายถิ่นประสบกับปญหาความยากจน - มีการติดตามและประเมินผลการดําเนินการตามแผนการขั้นตอน และกลไกในการยายถิ่นฐานจากองคการอิสระ
ขั้นดําเนินการและติดตาม 11. เจ า ของโครงการมี ห น า ที่ ใ นการปฏิ บั ติ ต ามแผนปฏิ บั ติ ก ารที่ ไ ด นําเสนอตามขั้นตอนการอนุมัติรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม การยาย
147 ถิ่น ฐานและการจ ายค า ชดเชยจะต อ งให เสร็ จ เรี ย บรอ ยก อ นการก อ สรา ง การจ า ย ค า ชดเชยให เ สร็ จ สิ้ น ก อ นการก อ สร า งมี ค วามสํ า คั ญ มาก ทั้ ง นี้ เ พื่ อ ให มั่ น ใจว า สถานการณของผูที่ไดรับผลกระทบจะไมต่ํากวาในชวงกอนโครงการเริ่มดําเนินการ นอกจากนี้ โ ครงการควรจั ด ให มี ก ารติ ด ตามและประเมิ น อย า งมี ส ว นร ว มจาก ประชาชน 12. หนวยงานที่มีหนาที่ในการติดตามผลการดําเนินงาน ใหเปนไปตาม แผนปฏิบัติการ เพื่อใหมั่นใจวากระบวนการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอมและ ดําเนินการตามมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอมและสิ่งแวดลอมทาง สังคมเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ และนําผลการติดตามมาประมวลไวในรายงานการ ติดตามผลการดําเนินงานดวยบทเรียนตาง ๆ จากการดําเนินงานที่ผานมาควรนํามาใช ทบทวน ปรับปรุง หรือพัฒนาแนวนโยบายหรือพัฒนาแนวทางทางเทคนิควิชาการ ตามความเหมาะสม
148 ตารางที่ 1 ขั้นตอนและกิจกรรมการมีสวนรวมของประชาชน การประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมในกระบวนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมและการพัฒนาโครงการ ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม 1. ขั้นการวางแผนและเตรียมการ 1.1 ขั้นกอนการศึกษาความ เป น ไปได ข องโครงการ/การศึ ก ษา ผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน
หลักการการมีสวนรวม
กิจกรรมการมีสวนรวม
ในขั้นตอนการวางแผนและเตรียมการนี้โครงการควร เนน 1. การเปดเผยขอมูลขาวสารอยางเปนระบบตอผูมีสวน ไดเสีย 2. ทําการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตนและการ ประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมเบื้องตนอยาง มีสวนรวม โดยคํานึงเนื้อหาเทคนิค วิธีการที่สามารถ ให ผู มี ส ว นได เ สี ย ได เ ข า ร ว มในกระบวนการศึ ก ษา เบื้องตนใหมากที่สุดโดยในขั้นตอนการทําการศึกษา ผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มเบื้ อ งต น นี้ ผู ศึ ก ษาจํ า เป น ที่ จะต อ งให ข อ มู ล โครงการและทํ า การหารื อ กั บ กลุ ม ตาง ๆ ที่เกี่ยวของเพื่อกําหนดแนวโนม
1. การเปดเผยขอมูลขาวสารของโครงการใหประชาชนและ ผูมีสวนไดเสียทราบตามขอ 7 ของระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี วาดวยการรับฟงความคิดเห็นของประชาชน พ.ศ. 2548 ซึ่ง กําหนดวาขอมูลที่เจาของโครงการจะตองเผยแพรแกประชาชน อยางนอยตองประกอบดวย ก) เหตุผลความจําเปนและวัตถุประสงคของโครงการ ข) สาระสําคัญของโครงการ ค) ผูดําเนินการ ง) สถานที่ที่จะดําเนินการ จ) ขั้นตอนและระยะเวลาดําเนินการ ฉ) ผลผลิตและผลลัพธของโครงการ ผลประโยชนใน ดานบวกที่ผูมีสวนไดเสียแตละกลุมจะไดรับ
149 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม
หลักการการมีสวนรวม ผลกระทบสิ่งแวดลอมและผลกระทบสิ่งแวดลอมทาง สังคมของโครงการ ออกแบบและหาทางเลือกเกี่ยวกับ ที่ตั้งของโครงการและเลือกองคประกอบที่สํา คัญใน การวิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ มและผลกระทบ สิ่งแวดลอมทางสังคมที่จะสามารถชวยกําหนดประเด็น และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นได
กิจกรรมการมีสวนรวม ช) ผลกระทบในดานลบที่อาจเกิดขึ้นแกประชาชนที่อยู อาศัย หรือประกอบอาชีพอยูในสถานที่ที่จะดําเนิน โครงการและพื้นที่ใกลเคียง และประชาชนทั่วไป รวมทั้งมาตรการปองกันแกไขความเดือดรอนหรือ ความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากผลกระทบดังกลาว ซ) ประมาณการคาใชจายในกรณีที่หนวยงานของรัฐจะ เปนผูดําเนินโครงการของรัฐเองใหระบุที่มาของเงิน ที่ จ ะนํ า มาใช จา ยในการดํ า เนิ นโครงการและตาม ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการรับฟงความ คิดเห็นของประชาชน พ.ศ. 2548 กรณีมีการรับฟง ความคิดเห็นของประชาชน กําหนดเวลาการเปดเผย ข อ มู ล ให เ ป น เวลาไม น อ ยกว า สิ บ ห า วั น ก อ นเริ่ ม ดําเนินการรับฟงความคิดเห็นของประชาชนรวมทั้ง ใหเจาของโครงการหรือหนวยงานของรัฐประกาศ สรุปผลการรับฟงความคิดเห็นใหประชาชนทราบ ภายในสิ บ ห า วั นภายหลั ง วัน ที่ เ สร็ จ สิ้ น การรั บ ฟ ง ความคิดเห็น
150 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม
หลักการการมีสวนรวม
กิจกรรมการมีสวนรวม 2. จัดทําแผนงานการใหขอมูลขาวสารและการมีสวนรวม ของผูมีสวนไดเสียในขั้นตอนตาง ๆ ของโครงการและประกาศ ใหผูมีสวนไดเสียทราบลวงหนา เพื่อที่ชุมชนจะสามารถเขารวม การหารือไดอยางมีประสิทธิภาพ 3. จั ด ทํ า การศึ ก ษาผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มเบื้ อ งต น และ สิ่ ง แวดล อ มทางสั ง คมเบื้ อ งต น อย า งมี ส ว นร ว มโดยการใช เทคนิ คการให ขอ มูลและการหารื อที่ เหมาะสมกั บสภาพของ พื้น ที่และชุมชนโดยพิ จารณาองค ประกอบการจั ดการมีส ว น รวมของประชาชนเพื่อใหไดผลลัพธที่มีความหมายอยางแทจริง
1.2 ขั้นการศึกษาความเปนไปได ในขั้นตอนนี้เปนขั้นตอนที่ทางโครงการทราบแลว และรายละเอี ย ดของโครงการ/ การ วาโครงการอาจกอใหเกิดผลกระทบอันมีนัยสําคัญทาง ศึกษาผลกระทบสิ่งแวดลอม สิ่งแวดลอมหรือโครงการมีความจําเปนจะตองจัดทํา รายงานการวิเ คราะห ผลกระทบสิ่ งแวดล อ ม ซึ่ ง หาก โครงการมีการศึ กษาผลกระทบสิ่งแวดล อมเบื้ อ งตน และการประเมินผลกระทบสิ่งแวดลอมทางสังคมมา
1. โครงการเสนอรางขอเสนอโครงการและขอบเขตการศึกษา ตอประชาชน โดยการประกาศใหประชาชนและผูมีสวนไดเสีย ทราบ (ตามขอ 7 ของระเบียบสํานักนายกฯ) เพื่อใหขอเสนอแนะ ตอโครงการควรมีการปดประกาศไวโดยเปดเผย ณ สถานที่ปด ประกาศของหน ว ยงานท อ งถิ่ น ของรั ฐ สถานที่ ที่ จ ะดํ า เนิ น โครงการ และชุมชนที่เกี่ยวของ หากทางโครงการจะจัดใหมีการ หารือกับชุมชนในเรื่องนี้โครงการควรจะประกาศใหชุมชนทราบ
151 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม
หลักการการมีสวนรวม
กิจกรรมการมีสวนรวม
ก อ น ให นํ า ผลการศึ ก ษาเบื้ อ งต น มาประกอบการ พิจารณากําหนดขอบเขตการศึกษา ดังนั้น การมีสวน รว มในขั้นนี้ เปนการใหข อ มูล รางข อเสนอโครงการ และขอบเขตการศึกษารายงานการวิเคราะหผลกระทบ สิ่ ง แวดล อ ม เพื่ อ ให ป ระชาชนได รั บ ทราบตั้ ง แต ต น หากมี ป ระเด็ น ที่ ป ระชาชนเป น ห ว งเป น ใย จะได ทําการศึกษาใหครอบคลุมในขั้นตอไป
รายละเอียดการหารือ เปนเวลาไมนอยกวาสิบหาวันกอนการ หารือ 2. ทําการจัดเก็บขอมูลและจัดการหารือกับผูมีสวนไดเสียใน ทุกกลุม ในประเด็นสําคัญ ๆ ตาง ๆ โดยเฉพาะแนวทางเบื้องตน และมาตรการปองกันและแกไขลดผลกระทบ 3. ขอเสนอแนะทั้งหมดที่ไดจากการศึกษาและการหารือตอง นํามาผนวกไวในรายงานฉบับสุดทาย สําหรับโครงการใหญ และซ้ําซอนควรดําเนินการปรึกษาหารือและตองแนใจวาการ หารือนั้นครอบคลุมผูมีสวนไดเสียทุกกลุม 4. วางแผนการมีสวนรวมของประชาชนสําหรับขั้นตอน ตอไป กรณีมีการเวนคืนหรือโยกยายชุมชน 5. จัดใหมีการวางแผนการโยกยายชุมชน และการชดเชย ค า เสี ย หายโดยการมี ส ว นร ว มของชุ ม ชนที่ ไ ด รั บ ผลกระทบ ตอไป 6. โครงการจะตองจัดสงรายงานการหารือกลับใหชุมชน ทราบ ควรปดประกาศรายงานภายใน 15 วันหลังการหารือ
152 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม 1.3 ขั้นการศึกษาขั้นสุดทาย
2. ขั้นการพิจารณารายงาน
หลักการการมีสวนรวม
กิจกรรมการมีสวนรวม
เปดเผยรางรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม 1. เปดเผยรางรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ในประชาชนและผูมีสวนไดเสียใหขอเสนอแนะ ใหประชาชนและผูมีสวนไดเสียเพื่อใหขอเสนอแนะ โดยควรให เวลาประชาชนและผูมีสวนไดเสียไมนอยกวา 30 วัน ทั้งนี้ตอง สรุ ปผลการประชุ มหารื อและข อ เสนอแนะเพื่ อ เตรี ย มจั ด ทํ า รายงานฉบับสมบูรณและเตรียมเสนอมาตรการปองกันและแกไข ผลกระทบสิ่งแวดลอมและมาตรการติดตามตรวจสอบคุณภาพ สิ่งแวดลอม 2. ควรจัดเวทีสาธารณะ (Public meetings) หรือทําประชา พิจารณ (Public hearings) ในขั้นรางรายงานการวิ เคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม เพื่อให ผูเกี่ ยวของให ขอเสนอแนะและ พิจารณามาตรการปองกันและแกไขผลกระทบสิ่งแวดลอม ใหขอมูลผูรับผิดชอบในการพิจารณาและขั้นตอน 1.1 คณะกรรมการพิจารณา โดยมีตัวแทนขององคกร การพิจารณาพรอมทั้งระยะเวลา พัฒนาเอกชนรวมในคณะดวย 1.2 ในชวงระหวางการพิจารณานี้ประชาชนและหนวยงาน ที่เกี่ยวของสามารถสงขอเสนอแนะใหทางคณะกรรมการเพื่อเปน ขอมูลเพิ่มเติมในการพิจารณาอนุมัติ
153 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม
3. ขั้นการดําเนินการและติดตามผล
หลักการการมีสวนรวม
1. ใหขอมูลกับผูไดรับผลกระทบและชุมชนทองถิ่น เปนระยะ ๆ ในระหวางการกอสราง 2. กระตุนใหชุมชนทองถิ่นมีสวนรวมในการติดตาม 3. ในชวงของการดําเนินการและติดตามผล โครงการ จะตองจัดใหมีการเสริมสรางความเขมแข็งแกองคกรที่ ไดรับผลประโยชน การเสริมสรางขีดความสามารถใหแก ชุมชนเปาหมายในการรับประโยชนจากโครงการ
กิจกรรมการมีสวนรวม 1.3 ผลการพิ จ ารณารายงาน ควรต อ งแจ ง ผู ไ ด รั บ ผลกระทบ ชุมชนที่เกี่ยวของ และสาธารณชนไดรับทราบ 1.1 ใหขอมูลผลการอนุมัติโครงการแกผูมีสวนไดเสีย และสาธารณชนในระยะเวลาที่เหมาะสมไมควรเกิน 15 วันหลัง การอนุ มั ติ อาจใช วิ ธี ก ารป ด ประกาศในหน ว ยการปกครอง ทองถิ่นและสถานที่ตั้งโครงการ หรืออาจใชวิธีการสื่อสารอื่น เชน เสียงตามสาย วิทยุชุมชน ประกาศในหนังสือพิมพ ทั้งนี้ให เหมาะสมกับขนาดและลักษณะของโครงการ 1.2 จัดตั้งศูนยใหขอมูลกับประชาชนอยางเปนระบบ 1.3 พยายามสนับสนุนใหมีการติดตามประเมินผลอยางมี ส ว นร ว ม อาจมี ก ารตั้ ง คณะทํ า งานแบบหลายฝ า ยขึ้ น เพื่ อ ทบทวน ติดตามการทํางาน เทคนิคการติดตามอาจใชประชุม สรุปการทํางานของโครงการเปนระยะ ๆ หรือดําเนินการสํารวจ ผูไดรับประโยชนและผูรับผลกระทบจากโครงการ 1.4 ใหขอมูลแผนการติดตาม ที่กําหนดลักษณะการเก็บ ขอมูล รูปแบบการติดตามผล ระยะเวลาและแนวทางการมีสวน รวมของประชาชนในกระบวนการติดตาม
154 ขั้นตอนการพัฒนาโครงการ/ ขั้นตอนการวิเคราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม
หลักการการมีสวนรวม
กิจกรรมการมีสวนรวม 1.5 จัดการทบทวนและการประเมินประสิทธิภาพของ กระบวนการประเมิ น ผลกระทบและแผนการลดผลกระทบ รวมกับผูมีสวนไดเสียเปนระยะ ๆ 1.6 จัดกิจกรรมเสริมสรางศักยภาพของชุมชนเปาหมาย เพื่อใหไดรับผลประโยชนจากโครงการอยางเต็มที่
155 ตารางที่ 2 แนวทางการประยุกตใชเทคนิคการมีสวนรวมในการบริหารโครงการในภาพรวม ขั้นตอน
เทคนิค
เวทีสาธารณะ การพบปะแบบไมเปนทางการ คณะทํางานเพื่อแลกเปลี่ยนขอมูล การประชุมเชิงปฏิบัติการ คณะที่ปรึกษา การสัมภาษณรายบุคคล การสนทนากลุมยอย การแสดงความคิดเห็นผานเว็บไซต การสํารวจความคิดเห็น สายดวนสายตรง การปรึกษาหารืออยางเปนทางการ (ประชาพิจารณ) เอกสารขอเท็จจริง จดหมายขาว
(1) การริเริ่ม โครงการ
(2) การออกแบบ โครงสราง
(3) การวางแผน โครงการ
(4) การควบคุม ติดตามผล
(5) การประเมิน และตรวจสอบ โครงการ
y
(6) การตัดสินใจ เกี่ยวกับอนาคต ของโครงการ y
y
y y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y y
y
y
y
156 ขั้นตอน
เทคนิค
(1) การริเริ่ม โครงการ
(2) การออกแบบ โครงสราง
(3) การวางแผน โครงการ
รายงานการศึกษา y y y y y วีดิทัศน y y การจัดตั้งศูนยขอมูลขาวสาร y y การแถลงขาว y y เวทีนําเสนอขอมูล y การสื่อสารผานวิทยุกระจายเสียง y y การจั ด สั ม มนาทางวิ ช าการให แ ก สื่อมวลชน y หอกระจายขาวชุมชน y ทัศนศึกษา/เยี่ยมชมโครงการ y y y การนําเสนอ การชี้แจงประชาชนในการประชุ ม y y y ของราชการ ที่มา : คูมือการมีสวนรวมของประชาชน, มูลนิธิปริญญาโทนักบริหารรัฐกิจ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, 2546
(4) การควบคุม ติดตามผล
(5) การประเมิน และตรวจสอบ โครงการ
(6) การตัดสินใจ เกี่ยวกับอนาคต ของโครงการ
y
y
y
y
y y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
y
157 ตารางที่ 3 แสดงการประยุกตใชเทคนิคการมีสวนรวมในขั้นตอนการริเริ่มโครงการ ขั้นตอน การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม เวทีสาธารณะ ใชสําหรับหารือเพื่อเสนอแนะ สาเหตุ ข องป ญ หาให ค ณะ ทํางานแลกเปลี่ยนขอมูลนําไป ประกอบการจัดทําทางเลือกใน การจัดการตอไป การพบปะแบบ ใช สํ าหรั บการสอบถามข อมู ล ใช สํ าหรั บ การสอบถามข อ มู ล ใช สํ า หรั บ แลกเปลี่ ย นความ ไมเปนทางการ ปญหาและความตองการเฉพาะ และขอคิดเห็นเกี่ยวกับสาเหตุ คิดเห็นอยางไมเปนทางการใน กลุมอยางเฉพาะเจาะจง และเป า หมายที่ แ ต ล ะกลุ ม การกํ า หนดทางเลื อ กในการ ตองการใหเกิดขึ้น แกไขปญหา
เทคนิค
คณะทํ า งานเพื่ อ
แลกเปลี่ยนขอมูล
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา ใชสําหรับหารือสภาพปญหาและ ความต อ งการของประชาชน ผู เกี่ ยวข องในวงกว างแก คณะ ทํางานแลก เปลี่ยนขอมูล
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ใชสําหรับหารือเพื่อเสนอแนะ สาเหตุ ข องป ญ หาให ค ณะ ทํางานแลกเปลี่ยนขอมูลนําไป ประกอบการพิจารณา
ใชประกอบเทคนิคการมีสวน ร ว มประเภทอื่ น ในการรวบ รวมคํ าถามหรื อ ข อสงสั ย ของ ชุ ม ช น เ ช น เ ท ค นิ ค เ ว ที สาธารณะ
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ ใชสําหรับหารือเพื่อปรับหลักการ ของโครงการใหมีความเหมาะสม กอนเขาสูการพิจารณาอนุมัติ
ใช สํ า หรั บการนํ า เสนอหลั กการ ของโครงการเพื่ อ ให ป ระชาชน แต ล ะกลุ ม ที่ นั ด พบอย า งไม เ ป น ทางการแสดงความคิดเห็นในการ ปรับปรุงแกไข
158 ขั้นตอน
เทคนิค การประชุม
เชิงปฏิบัติการ
คณะที่ปรึกษา
การสัมภาษณ
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา ใช สํ า หรั บ การระดมความ คิ ด เห็ น เพื่ อ กํ า หนดขอบเขต ข อ ง ป ญ ห า แ ล ะ จั ด ลํ า ดั บ ความสํ า คัญของปญ หาควบคู กับ การให ค วามรู ค วามเข า ใจ เพิ่มเติม ใชสําหรับการใหขอเสนอแนะ ในการสํ า รวจและประเมิ น ป ญ ห า ค ว า ม ต อ ง ก า ร ข อ ง ประชาชนในพื้นที่
การวิเคราะห การคัดเลือก สาเหตุเพื่อกําหนด แนวทางจัดการ วัตถุประสงค/เปาหมาย ที่เหมาะสม ใช สําหรับระดมความคิ ดเห็ น ใช สําหรับระดมความคิ ดเห็ น เพื่ อ หาสาเหตุ แ ละกํ า หนด เ พื่ อ กํ า ห น ด แ ล ะ คั ด เ ลื อ ก วัตถุประสงค/เปาหมายรวมกัน ทางเลือก โดยมีการใหความรู ห รื อ ข อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ ค ว า ม เปนไปไดและความเหมาะสม ของทางเลือกตาง ๆ ใช สํ า หรั บ การให ข อ คิ ด ทาง ใชสําหรับการใหขอเสนอแนะ เทคนิคที่จําเปนตอการวิเคราะห ในการประเมินความเปนไปได สาเหตุ ค วามสั ม พั น ธ ระหว า ง ท า ง ด า น เ ท ค นิ ค สํ า ห รั บ สาเหตุดานตาง ๆ ประกอบการพิจารณาทางเลือก
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ ใชสําหรับระดมความคิดเห็นเพื่อ จัดทําหรือปรับปรุงหลักการของ โครงการ
ใชสําหรับการใหขอเสนอแนะใน การจัดเตรียมหลักการสําคัญของ โครงการ โดยคํานึงถึงขอมูลและ ขอคิดเห็นที่ไดรับจากประชาชน ผานเทคนิคประเภทอื่น ใช สํ า หรั บ การสํ า รวจป ญ หา ใ ช สํ า ห รั บ ก า ร ส อ บ ถ า ม ใช สํ า หรั บ การสอบถามแนว ใช สํ า หรั บ สอบถามข อ คิ ด เห็ น และความตอ งการแบบตั ว ตอ ขอเท็จจริงเกี่ยวกับสถานการณ ทางการแกไขปญหาที่เปนจริง ของแกนนํากลุมเกี่ยวกับหลักการ ตัวเพื่อใหทราบถึงสถานการณ ในพื้นที่ที่ อาจเปนสาเหตุข อง ในพื้นที่ที่ผานมาในอดีต ของโครงการกอนมีการปรับจริง ที่เปนจริง ปญหา
159 ขั้นตอน การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา การสนทนากลุ ม y นําขอมูลสภาพปญหาและ ยอย ความต อ งการที่ ไ ด จ ากการ สํารวจความคิดเห็นมาสอบถาม ใหเกิดความเจาะจงชัดเจน y สํารวจทัศนคติของประชาชน ต อ สภาพป ญ หาที่ เ กิ ด ขึ้ น ใน พื้นที่ การแสดงความ คิ ด เ ห็ น ผ า น เว็บไซต
เทคนิค
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ใชสําหรั บการสอบถามความ คิ ด เห็ น หรื อ ข อ มู ล เพื่ อ พิ สู จ น สมมติฐานเกี่ยวกับสาเหตุของ ปญหา
เป ด โอกาสให ป ระชาชนมี ชองทางเพิ่ มเติ มในการแสดง ความคิ ด เห็ น หรื อ ให ข อ มู ล เกี่ยวกับการเริ่มโครงการ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม ใชสําหรับการสอบถามทัศนคติ ข อ ง ก ลุ ม เ กี่ ย ว กั บ ข อ ค ว ร คํ า นึ ง ถึ ง ในการกํ า หนดและ ประเมินทางเลือกตาง ๆ ในการ จัดเก็บปญหา
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ ใชสําหรับสอบถามความคิดเห็น เพิ่ ม เติ ม เกี่ ย วกั บ หลั ก การของ โครงการเพื่ อ ประมวลความ คิดเห็นในการจัดทําโครงการใน รายละเอียดตอไป
160 ขั้นตอน
เทคนิค การสํารวจ
ความคิดเห็น
สายดวน
สายตรง
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ใช สํ าหรั บการสอบถามความ คิ ด เห็ น , ทั ศ นคติ และเป ด โอกาสในการให ข อ มู ล จาก ประชาชนในวงกว า งภายใน เวลาจํากัดเพื่อนํามาเปนกรอบ ในการทดสอบประเมิ นความ เป น จริ ง ในเรื่ อ งต า ง ๆ อย า ง เจาะจงตอไป เป ด โอกาสให ป ระชาชนมี ชองทางเพิ่ มเติ มในการแสดง ความคิ ด เห็ น เกี่ ย วกั บ การเริ่ ม โครงการ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ
161 ขั้นตอน การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา การปรึ ก ษาหารื อ ใ ช สํ า ห รั บ ก า ร รั บ ท ร า บ อยางเป นทางการ ข อคิ ดเห็ นและทั ศนคติ ที่ มี ต อ (ประชาพิจารณ) ส ภ า พ ป ญ ห า แ ล ะ ร ะ ดั บ ความสํ า คั ญ ของป ญ หาจาก ประชาชนกลุมตาง ๆ โดยมีการ ใหขอคิดเห็นจากผูชํานาญการ
เทคนิค
เอกสาร
ขอเท็จจริง
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ใช สํ า หรั บ การเป ด โอกาสให กลุ ม ผู มี ส ว นได ส ว นเสี ย ที่ หลากหลายสะท อ นทั ศ นะ เกี่ยวกับสาเหตุของปญหา โดย เป ด โอกาสให ผู ชํ า นาญการ แสดงความคิ ด เห็ น เพิ่ ม เติ ม ประกอบการพิ จ ารณาของผู รวมดวย ใช สํ า หรั บ การให ข อ มู ล ทาง สถิ ติ แ ละหลั ก การนโยบาย เ กี่ ย ว กั บ ป ร ะ ช า ช น เ พื่ อ ประกอบการพิ จารณาหรื อใช อา งอิ ง สํ าหรั บ การมี ส ว นร ว ม แส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น ริ เ ริ่ ม โครงการในขั้นตอนตาง ๆ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม ใชสําหรับรับฟ งความคิดเห็ น ของกลุ ม ผู มี ส ว นได เสี ย ที่ หลากหลายในการแสดงความ คิดเห็นเกี่ยวกับผลกระทบของ แนวทางการจั ดการปญหาใน แตละทางเลือก
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ ใ ช สํ า ห รั บ รั บ ฟ ง ข อ คิ ด เ ห็ น เกี่ ย วกั บ ความเหมาะสมของ โครงสรางเบื้องตนกอนการแกไข เพื่อเสนอใหพิจารณาอนุมัติตอไป
162 ขั้นตอน
เทคนิค จดหมายขาว
รายงาน
การศึกษา
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย yใชสําหรับการเสนอขาวสาร ความคื บ หน า ที่ ป ระชาชนให ความสนใจในระหว า งการ ริเริ่มโครงการ yเป ด โอกาสให ป ระชาชนมี ช อ งทางในการแสดงความ คิ ด เ ห็ น เ กี่ ย ว กั บ ก า ร ริ เ ริ่ ม โครงการเพิ่ ม เติ ม (เช น โดย การเขี ย นบทความข อ คิ ด เห็ น เปนตน) ใชสําหรับการเผยแพรผลสรุ ป การศึ ก ษาหรื อ ผลการแลก เปลี่ยนความคิดเห็นในขั้นตอน การริเริ่มโครงการใหประชาชน รับทราบ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ
163 ขั้นตอน
เทคนิค วีดิทัศน
การจัดตั้ง
ศูนยขอมูล ขาวสาร
การแถลงขาว
การระบุ การวิเคราะห และจัดลําดับความสําคัญ สาเหตุเพื่อกําหนด ของปญหา วัตถุประสงค/เปาหมาย ใช สํ า หรั บ การนํ า เสนอภาพ ใช สํ า หรั บ การนํ า เสนอภาพ เหตุการณปญหาจริง หรือการ เหตุ ก ารณ ห รื อ ที่ ตั้ ง จุ ด ที่ เ ป น สั ม ภาษณ ป ระชาชนในพื้ น ที่ สาเหตุของปญหา ปญหา ใช สํา หรั บ เป นแหล ง ข า วรวม ขอมูล, รายงานการศึกษาหรือ บทสั ม ภาษณ ใ นระหว า งการ ริ เ ริ่ ม โครงการในลั ก ษณะที่ ประชาชนกลุมตาง ๆ สามารถ เ ข า ถึ ง เ พื่ อ ค น ค ว า อ า ง อิ ง ประกอบการตัดสินใจได ประชาสั ม พั น ธ ใ ห ป ระชาชน เกิ ด ความสนใจเข า มามี ส ว น รวมในการริเริ่มโครงการ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม ใช สํ า หรั บ การนํ า เสนอภาพ แนวทางปฏิ บั ติ สํ า หรั บ แก ไ ข ปญหาที่เคยมีการปฏิบัติมาแลว ทั้ ง ในพื้ น ที่ ห รื อ ที่ เ ป น กรณี ศึกษาจากแหลงอื่น
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ ใช สํ า หรั บ การนํ า เสนอภาพ กิ จ กรรมการมี ส ว นร ว มของ ประชาชน ประกอบการนําเสนอ โครงการเพื่ออนุมัติ
164 ขั้นตอน
เทคนิค เวทีนําเสนอ
ขอมูล
การสื่อผานวิทยุ
กระจายเสียง
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย yใช ใ นกรณี ที่ ต อ งการให สื่อมวลชนชวยกระจายขาวให ประชาชนเกิ ด ความเข า ใจ ข อ มู ล ที่ ถู ก ต อ งในการริ เ ริ่ ม โครงการ yใช ใ นกรณี ที่ ต องการให สื่อมวลชนกระตุนความสนใจ เขามามีสวนรวม ใ ช สํ า ห รั บ ก า ร นํ า ข อ มู ล เกี่ยวกับสภาพปญหาและแนว ทางการจัดการปญหาเผยแพร ไปสู ป ระชาชนในวงกว า ง เพื่ อ ให ร ว มกั น แสดงความ คิด เห็ นผ านทางจดหมายหรื อ ไปรษณียบัตรในระหวางริเริ่ม โครงการ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ
165 ขั้นตอน
เทคนิค การจัดสัมมนา
ทางวิชาการให แกสื่อมวลชน
หอกระจายขาว
ชุมชน
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ใ ช ใ น ก ร ณี ที่ ต อ ง ก า ร ใ ห สื่อมวลชนเกิดความรูที่ถูกตอง เกี่ ย วกั บ ความจํ า เป น ที่ ต อ ง ริ เ ริ่ ม โครงการ ตามสภาพ ปญหาและแนวทางการแกไข ป ญ หาที่ เ หมาะสม เพื่ อ ช ว ย เผยแพร ข อ มู ล และทั ศ นคติ ที่ ถูกตองแกประชาชนตอไป ใ ช สํ า ห รั บ ก า ร นํ า ข อ มู ล เกี่ ย วกั บ สภาพป ญหาแล ะ แนวทางจัดการปญหาเผยแพร ไปสู ป ระชาชนอย า งเจาะจง ตามหมู บ า นที่ อ าจจะได รั บ ผลกระทบจากโครงการสู ง เพื่ อ ให ร ว มกั น แสดงความ คิดเห็นตามชองทางตาง ๆ มา
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ
166 ขั้นตอน
เทคนิค
ทั ศ นศึ ก ษา/เยี่ ย ม
ชมโครงการ
การนําเสนอ การชี้แจง
การระบุ และจัดลําดับความสําคัญ ของปญหา
การวิเคราะห สาเหตุเพื่อกําหนด วัตถุประสงค/เปาหมาย ยังคณะทํางาน ในระหวางริเริ่ม โครงการ ใชสําหรับการนําประชาชนไป พบเห็ น สถานการณ จ ริ ง หรื อ ส ภ า พ ก า ร ณ จ ริ ง ที่ จํ า เ ป น สําหรับประกอบการคิดเห็นใน การริเริ่มโครงการ ใชประกอบเทคนิคการมีสวน รวมประเภทอื่น ๆ ใช สํ า หรั บ ชี้ แ จงข อ เท็ จ จริ ง หรื อ ให ข อ มู ล เกี่ ย วกั บ ความ จําเปนในการริเริ่มโครงการ
การคัดเลือก แนวทางจัดการ ที่เหมาะสม
ประชาชนในการ ประชุ ม ของทาง ราชการ ที่มา : คูมือการมีสวนรวมของประชาชน, มูลนิธิปริญญาโทนักบริหารรัฐกิจ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, 2546
การนําเสนอ หลักการโครงการ เพื่อพิจารณาอนุมตั ิ
167
การกําหนดประเภทและขนาดของโครงการ ที่ตองเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตามมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับปาอนุรักษเพิ่มเติม (13 กันยายน 2537) 1. โครงการที่ตองเสนอรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม (Environmental Impact Assessment : EIA) 1.1 โครงการเขื่อ นเก็บ กั ก น้ํา หรือ อ า งเก็ บ น้ํ า หรื อ การชลประทานที่ มี วงเงินคากอสรางเกินกวา 200 ลานบาท 1.2 โรงฆาสัตว 1.3 โครงการจัดการกากของเสียและวัตถุอันตราย 1.4 โครงการสายสงไฟฟาแรงสูงที่กอสรางจากโรงไฟฟาซึ่งอยูในขายตอง เสนอรายงานตามมาตรา 47 แห ง พระราชบัญ ญั ติ ส ง เสริ ม และรั ก ษาคุ ณ ภาพ สิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ใหเสนอรวมไปกับรายงานของโรงไฟฟาพลังความ รอนนั้น ๆ 1.5 โครงการไฟฟาพลังน้ําขนาดเล็กประเภทเขื่อนกักเก็บน้ํา มีอางเก็บน้ํา และประเภทฝายน้ําลนไมมีอางเก็บน้ํา ที่มีวงเงินคากอสรางเกินกวา 200 ลานบาท (ไม รวมคากอสรางโรงไฟฟา) 1.6 โครงการอื่น ๆ ที่มีกระบวนการผลิตเชิงอุตสาหกรรม
168 2. โครงการที่ตองเสนอรายงานผลกระทบสิ่งแวดลอมเบื้องตน (Initial Environmental Examination : IEE) จัดทําตามแนวทางที่กําหนด 2.1 โครงการเขื่อนเก็บกักน้ํา หรืออางเก็บน้ํา หรือการชลประทานที่มีวงเงิน คากอสรางเกินกวา 50 ลานบาท แตไมเกิน 200 ลานบาท หรือมีระยะเวลาการกอสราง เกินกวา 1 ป 2.2 โครงการกอสรางและขยายถนนที่ผานปาอนุรักษเพิ่มเติม 2.3 โครงการกอสรางสายสงไฟฟาแรงสูง ที่ผานปาอนุรักษเพิ่มเติม 2.4 โครงการกอสรางทอลําเลียงตาง ๆ ที่ผานปาอนุรักษเกินกวา 5 กิโลเมตร 2.5 โครงการไฟฟาพลังน้ําขนาดเล็กประเภทเขื่อนเก็บกักน้ํามีอางเก็บน้ํา และ ประเภทฝายน้ําลนไมมีอางเก็บน้ํา ที่มีวงเงินคากอสรางเกินกวา 50 ลานบาท แตไมเกิน 200 ลานบาท (ไมรวมคากอสรางโรงไฟฟา) 2.6 โครงการฝายน้ําลนเพื่อการเกษตร 2.7 โครงการปลูกสรางสวนปา หมูบานปาไม และปาชุมชน 3. โครงการที่ตองจัดทํารายการขอมูลทางดานสิ่งแวดลอม โดยจัดทําตาม แบบฟอรมที่กําหนด 3.1 โครงการเขื่อนเก็บกักน้ํา อางเก็บน้ํา หรือการชลประทาน ที่มีวงเงินคา กอสรางไมเกิน 50 ลานบาท หรือมีระยะเวลาการกอสรางไมเกิน 1 ป 3.2 โครงการกอสรางโรงเรียน วัด โรงพยาบาล สถานที่ราชการ ฯลฯ ซึ่ง ไมมกี ระบวนการผลิตทางอุตสาหกรรมทุกขนาด 3.3 โครงการกอสรางทอลําเลียงตาง ๆ ที่มีระยะทางผานปาอนุรักษไม เกินกวา 5 กิโลเมตร 3.4 โครงการพาดสายไฟฟา ตามแนวถนนที่มีอยูเดิมทุกขนาด
169 3.5 โครงการไฟฟาพลังน้ําขนาดเล็กประเภทเขื่อนเก็บกักน้ํา มีอางเก็บน้ําที่ มีวงเงินคากอสรางไมเกิน 50 ลานบาท (ไมรวมคากอสรางไฟฟา) 3.6 โครงการบูรณะหรือบํารุงรักษาถนนตามแนวคันทางเดิมที่ผานปา อนุรักษเพิ่มเติม 3.7 โครงการขยายหรือปรับปรุงสายสงไฟฟาตามแนวสายสงเดิม 3.8 งานศึกษาสํารวจโครงการสายสงไฟฟาแรงสูง โครงการไฟฟาพลังน้ํา โครงการแหลงน้ําทุกขนาด โครงการไฟฟาพลังความรอน และโครงการเหมืองแร ลิกไนท
170
ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม เรื่อง กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือกิจการ และหลักเกณฑ วิธีการที่ โครงการหรือกิจการสามารถขอรับการยกเวนไมตองจัดทํารายงานการ วิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม _____________________ อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 46 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 อันเปนพระราชบัญญัติที่มีบทบัญญัติบาง ประการที่เกี่ยวกับการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ซึ่งมาตรา 29 ประกอบกับ มาตรา 50 ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2540 บัญญัติใหกระทํา ได โ ดยอาศั ย อํ า นาจตามบทบั ญ ญั ติ แ ห ง กฎหมาย รั ฐ มนตรี ว า การกระทรวง ทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม โดยความเห็ น ชอบของคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติ ออกประกาศกระทรวง กําหนดใหโครงการบานเอื้ออาทรของ การเคหะแห ง ชาติ สามารถขอรั บ การยกเว น ไม ต อ งจั ด ทํ า รายงานการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอมโดยยินยอมปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบ สิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดลอมตามหลักเกณฑและ วิธีการที่กําหนดตามทายประกาศนี้ และใหถือวามาตรการดังกลาวมีผลเชนเดียวกับ มาตรการตามที่บัญญัติไวในมาตรา 50 วรรคสอง แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและ รักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ประกาศ ณ วันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2548 ยงยุทธ ติยะไพรัช รัฐมนตรีวาการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 122 ตอนพิเศษ 70 ง วันที่ 24 สิงหาคม 2548
171 ทายประกาศ ขอ 1 ประเภทและขนาดของโครงการบานเอื้ออาทรของการเคหะแหงชาติที่สามารถ ขอรับการยกเวนไมตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม 1.1 อาคารอยูอาศัยรวมตามกฎหมายวาดวยการควบคุมอาคาร ที่มีจํานวน หองพักตั้งแต 80 หองขึ้นไป 1.2 การจั ด สรรที่ ดิ น เพื่ อ เป น ที่ อ ยู อ าศั ย หรื อ เพื่ อ ประกอบการพาณิ ช ย จํานวนที่ดินแปลงยอยตั้งแต 500 แปลงขึ้นไป หรือเนื้อที่เกินกวา 100 ไร ขอ 2 หลักเกณฑและวิธีการที่ใหโครงการบานเอื้ออาทรของการเคหะแหงชาติที่ ขอรับการยกเวนไมตองจัดทํารายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ตองปฏิบัติ ดังนี้ 2.1 แสดงความยินยอมปฏิบัติตามมาตรการที่กําหนดตอสํานักงานนโยบาย และแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ตามแบบ สผ.4 2.2 ปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอมและมาตรการ ติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอมดังนี้ 2.2.1 มาตรการที่โครงการจะตองดําเนินการในขั้นกอนดําเนินการ กอสราง 1) ตรวจสอบการดําเนินโครงการมีความสอดคลองกับกฎหมายวาดวย การผังเมือง กฎหมายวาดวยการควบคุมอาคาร และกฎหมายอื่นใดที่กําหนดบังคับใช เปนการเฉพาะในพื้นที่ตั้งของโครงการ 2) โครงการตองจัดใหมีพื้นที่สีเขียวภายในพื้นที่โครงการ ดังนี้ (1) โครงการบ า นเอื้ อ อาทรที่ มี ลั ก ษณะเป น อาคารชุ ด ให มี อัตราสวนของพื้นที่สีเขียวภายในโครงการตอจํานวนผูพักอาศัยภายในโครงการไม
172 นอยกวา 1 ตารางเมตร/คน โดยจะตองเปนพื้นที่สีเขียวที่เปนไมยืนตนถาวรบริเวณชั้น ลางของโครงการในอัตราสวนไมนอยกวารอยละ 50 ของพื้นที่สีเขียวทั้งหมดภายใน โครงการ พรอมแสดงผังภูมิสถาปตยที่มีสถาปนิกลงนามรับรอง (2) โครงการบานเอื้ออาทรที่มีลักษณะเปนการจัดสรรที่ดิน จัดให มีพื้นที่สีเขียวทีเปนสวนสาธารณะ สนามเด็กเลนและ/หรือสนามกีฬา ไมนอยกวา รอยละ 5 ของพื้นที่จัดจําหนายทั้งหมดของโครงการ (3) กรณี ที่ มี ค ลองหรื อ ลํ า รางสาธารณะอยู ใ นหรื อ ผ า นพื้ น ที่ โครงการ ตองจัดใหมีพื้นที่วางตลอดแนวริมคลองหรือลํารางสาธารณะ โดยมีระยะ ถอยร น ตามแนวขนานริ ม ฝ ง คลองหรื อ ลํ า รางสาธารณประโยชน ไ ม น อ ยกว า ที่ กฎหมายกํ าหนด และในการจัดทํารั้วหรือ พื้นที่สีเขียวตามริม ฝงคลองหรือ ลําราง สาธารณประโยชนตองใหมีลักษณะกลมกลืมกับสภาพแวดลอมเดิม ทั้งนี้ใหทําการ ปลูกไมยืนตน ไมพุมและพืชคลุมดินบริเวณริมคลองหรือลํารางสาธารณะดังกลาว เพื่อเปนพื้นที่เพื่อการรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม 3) ทางเขา-ออกของโครงการ ซึ่งหากอยูติดกับถนนสาธารณะขนาด 2 ชองจราจรหรือชองจราจรกวางไมเกิน 6 เมตร โครงการตองจัดใหมีทางเบี่ยงกอนเขา และออกจากโครงการ ระยะทางขางละไมนอยกวา 6 เมตร หรือจัดใหมีทางเขา-ออก กวางไมนอยกวา 10 เมตร หรือกรณีที่จัดใหรถยนตวิ่งทางเดียว ทางเขาและทางออก ตองกวางไมนอยกวา 5.0 เมตร โดยตองทําเครื่องหมายแสดงทางเขาและออกไวให ปรากฏชัดเจน หรือตองไมนอยกวาขอกําหนดของหนวยงานอนุญาต 4) ทําการสํารวจขอมูลพื้นฐานและประเมินผลดานสุขภาพและสังคม ของประชาชนโดยรอบพื้นที่โครงการ เพื่อใชเปนขอมูลเปรียบเทียบกอนและหลัง ดําเนินโครงการ
173 5) ออกแบบและจัดใหมีที่พักผูโดยสารหรือจุดนัดพบสําหรับผูอยูอาศัย ภายในโครงการบริเวณทางเขา-ออก 6) ใหพิจารณาออกแบบและวางผังโครงการใหเหมาะสมกับสภาพแวดลอม บริเวณพื้นที่ตั้งโครงการและสภาพแวดลอมโดยรอบพื้นที่โครงการ รวมทั้งไมกอใหเกิด ผลกระทบกับชุมชนบริเวณใกลเคียง 7) ที่ตั้งโครงการจะตองไมอยูใกลแหลงโบราณสถาน แหลงโบราณคดี แหลงประวัติศาสตร อุทยานประวัติศาสตร และแหลงธรรมชาติที่มีคุณคาอันควรแก การอนุรักษในรัศมี 1 กิโลเมตร 8) จัดใหมีระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการและบริการสาธารณะใน การใหบริการโครงการ เชน น้ําใช การจัดการขยะมูลฝอย แหลงรองรับน้ําทิ้งจาก โครงการ การสู บ สิ่ ง ปฏิ กู ล และตะกอนจากระบบบํ า บั ด น้ํ า เสี ย การบริ ก ารด า น คมนาคมขนสง เปนตน ใหเพียงพอ 9) ใหแสดงขอมูลผลการสํารวจความคิดเห็นของชุมชนที่อยูบริเวณ ใกลเคียงพื้นที่โครงการที่อาจไดรับผลกระทบจากการดําเนินโครงการ 2.2.2 มาตรการระหวางการกอสราง 1) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานการเปลี่ยนแปลงสภาพ ภูมิประเทศและการชะลางพังทลายดิน (1) ในการกอสรางที่มีการเปดหนาดิน หรือในการปรับหนาดิน จะตองอัดชั้นดินใหแนน โดยใหมีความราบเรียบและสม่ําเสมอ เพื่อปองกันการชะลาง หนาดินโดยเฉพาะในชวงฤดูฝน (2) ในกรณีที่มีการรวงหลนของเศษหินและดินจากการดําเนิน โครงการ ใหทําการเก็บกวาดใหสะอาดเรียบรอย
174 (3) จัดทํารั้วหรือกําแพงลอมรอบบริเวณพื้นที่กอสรางเพื่อบดบัง ทัศนอุจาดที่เกิดจากการกอสราง โดยใชรั้วหรือกําแพงที่มีความสูงอยางนอย 2 เมตร 2) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานคุณภาพอากาศ เสียง และ ความสั่นสะเทือน (1) จํากัดความเร็วของรถบรรทุกขนสงวัสดุอุปกรณกอสรางใหมี ความเร็วไมเกิน 30 กิโลเมตรตอชั่วโมง และหามการขนสงวัสดุกอสรางและกิจกรรม การกอสรางที่กอใหเกิดเสียงดังในเวลากลางคืน (2) ในการบรรทุกวัสดุกอสราง จัดใหมีวัสดุปดคลุมทายรถให มิดชิด เพื่อปองกันการปลิวฟุง หรือรวงหลนของวัสดุ (3) ตรวจสอบและบํารุงรักษาเครื่องจักรที่ใชในการกอสรางใหอยู ในสภาพดีอยูเสมอ เพื่อลดการเกิดเขมา ควันดํา และเสียงดัง (4) จั ด ให มี ป ล อ งชั่ ว คราวสํ า หรั บ ทิ้ ง เศษวั ส ดุ และป อ งกั น ฝุ น ละอองที่เกิดจากการกอสรางและการทิ้งเศษวัสดุตาง ๆ (5) ทําการฉีดพรมน้ําบริเวณพื้นที่กอสรางและกองวัสดุพวกหิน และทราย เพื่อลดการฟุงกระจายของฝุนละอองอยางนอยวันละ 2 ครั้ง (6) ใชผาใบกั้นรอบตัวอาคาร โดยยึดติดกับนั่งรานรอบอาคาร มี ความสูงเทากับความสูงของอาคารขณะกอสรางตลอดแนวอาคารและตองรักษาใหอยู ในสภาพดีตลอดการกอสรางเพื่อปองกันฝุนละอองและเศษวัสดุกอสรางรวงหลนและ ลดความดังของเสียง เลือกใชเครื่องจักร เครื่องยนตตลอดจนอุปกรณตาง ๆ ชนิดที่มี เสี ย งเบา และวางผั ง เครื่ อ งยนต ที่ มี เสี ย งดัง ให ห า งไกลจากอาคารที่พั ก อาศั ย ที่ อ ยู ใกลเคียง
175 (7) กรณี มี ชุ ม ชนอยู โ ดยรอบพื้ น ที่ โ ครงการที่ ค าดว า จะได รั บ ผลกระทบจากการดําเนินโครงการ ใหโครงการปฏิบัติตามกฎหมายในเรื่องคุณภาพ อากาศ เสียงและความสั่นสะเทือน ที่มีการบังคับใชในปจจุบันอยางเครงครัด 3) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานคุณภาพน้ํา (1) จัดใหมีระบบระบายน้ํา โดยจัดทํารางระบายน้ํา (Gutter) และ บอตกตะกอนดินขนาดเพียงพอที่จะรองรับน้ําฝนในพื้นที่กอนระบายออกสูทอระบาย น้ําสาธารณะหรือแหลงน้ําสาธารณะและดูแล บํารุงรักษาและขุดลอกตะกอนดินให อยูในสภาพที่สามารถใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพอยูเสมอ (2) จัดใหมีสวมที่ถูกสุขลักษณะ โดยมีจํานวนหองสวมอยางนอย คนงาน 20 คน ตอ 1 หอง (3) จั ด ให มี ก ารบํ า บั ด น้ํ า เสี ย จากห อ งส ว ม และน้ํ า ใช ใ นพื้ น ที่ กอสราง ดังนี้ กรณีที่ 1 ที่ตั้งของหองสวมของคนงานอยูใกลแหลงน้ําใตดินหรือ แหลงน้ําผิวดินสาธารณะในระยะที่นอยกวา 30 เมตร ตองจัดใหมีระบบบําบัดน้ําเสีย สําเร็จรูปชนิดเกรอะ – กรอง ไรอากาศเพื่อปองกันการปนเปอนตอดิน คุณภาพน้ําใต ดิน คุณภาพน้ําผิวดิน หรือคุณภาพของบอน้ําตื้นในบริเวณใกลเคียง กรณีที่ 2 หากที่ตั้งของหองสวมอยูหางจากแหลงน้ําใตดินหรือ แหลงน้ําผิวดินสาธารณะในระยะมากกวา 30 เมตร อาจจัดใหเปนบอเกรอะ-บอซึมได ทั้งนี้ เมื่อการกอสรางโครงการแลวเสร็จ ตองดําเนินการจัดการ ระบบบํ า บั ด น้ํ า เสี ย ดั ง กล า วให ถู ก สุ ข ลั ก ษณะ โดยไม ก อ ให เ กิ ด ผลกระทบต อ สิ่งแวดลอม 4) มาตรการปองกันและลดผลกระทบจากขยะมูลฝอย
176 (1) เศษวั ส ดุ จ ากการก อ สร า งตอ งแยกเก็บ และรวบรวมไวเ ป น สัดสวนในพื้นที่ที่เหมาะสม และจัดใหมีระบบการคัดแยกและนํากลับมาใชประโยชน ไดอีก เชน เศษคอนกรีตนําไปปรับถมพื้นที่ เศษเหล็กและถุงปูนซีเมนตนําไปขาย เปนตน (2) จัดใหมีภาชนะรองรับขยะมูลฝอยที่มีขนาดที่เหมาะสมและ จํานวนเพียงพอเพื่อรองรับขยะมูลฝอยจากคนงานและควบคุมใหคนงานทิ้งขยะมูล ฝอยในภาชนะรองรับที่จัดเตรียมไวอยางเครงครัด (3) นําขยะมูลฝอยที่เก็บรวบรวมไวไปกําจัดยังสถานที่กําจัดขยะ มูลฝอยที่ถูกตองตามหลักวิชาการ (4) หลังการกอสรางแลวเสร็จตองจัดการเก็บขนเศษวัสดุกอสราง ออกจากบริเวณพื้นที่โครงการไปกําจัดใหเรียบรอย 5) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานการคมนาคมขนสง (1) รถบรรทุกที่ขนสงวัสดุกอสรางจะตองไมบรรทุกน้ําหนักเกิน พิกัดที่ราชการกําหนด (2) ไมขนสงวัสดุกอสรางในชั่วโมงเรงดวน เพื่อปอ งกันความ แออัดของการจราจร (3) จัดระบบจราจรภายในโครงการและบริเวณทางเขา – ออก โครงการ ใหมีความสะดวกปลอดภัย โดยติดตั้งปายสัญญาณหรือจัดใหมีพนักงาน อํานวยความสะดวก 6) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานเศรษฐกิจและสังคม (1) วางกฎเกณฑและขอปฏิบัติแกคนงานเพื่อความเปนระเบียบ เรียบรอย พรอมทั้งกํากับดูแลความประพฤติของคนงาน (2) พิจารณาคัดเลือกคนงานในทองถิ่นเขามาทํางานเปนลําดับแรก
177 (3) มีมาตรการกํากับดูแลมิใหคนงานรบกวนหรือบุกรุกพื้นที่นอก โครงการ (4) ให นํ า ข อ คิ ด เห็ น จากการสํ า รวจทั ศ นคติ ม ากํ า หนดเป น มาตรการป อ งกั น และลดผลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม และหากมี ก ารร อ งเรี ย นขณะ ดําเนินการกอสรางจะตองดําเนินการแกไขโดยทันที 7) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานสาธารณสุข (1) จั ด เตรี ย มและกํ า กั บ ดู แ ลด า นการสุ ข าภิ บ าลและอนามั ย สิ่งแวดลอมของคนงานใหอยูในสภาพที่ดี เชน จัดหาน้ําสะอาดใหแกคนงานกอสราง สําหรับอุปโภคบริโภค จัดหาถังรองรับขยะที่ถูกสุขลักษณะ เปนตน (2) กํ า หนดให มี ห น ว ยปฐมพยาบาลเบื้ อ งต น สํ า หรั บ กรณี เ กิ ด อุบัติเหตุหรือบาดเจ็บจากการทํางาน และจัดใหมีรถฉุกเฉินที่พรอมใหบริการนําสง โรงพยาบาลไดตลอด 24 ชั่วโมง (3) กําหนดใหมีระบบขอมูลดานสุขภาพของคนงานเพื่อควบคุม การแพรระบาดของโรคติดตอ 8) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานอาชีวอนามัยและความ ปลอดภัย ปฏิบัติตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ความปลอดภัยใน การกอสราง รวมทั้งจัดใหมีที่พักคนงานที่ปลอดภัย ถูกสุขลักษณะ และเปนไปตาม ขอกําหนดตามกฎหมายวาดวยแรงงานอยางเครงครัด 9) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานสุนทรียภาพและทัศนียภาพ กํากับดูแลการกอสรางโครงการใหเปนไปตามรูปแบบลักษณะ อาคารและแบบภูมิสถาปตยที่ออกแบบไว ดูแลและจัดระเบียบบริเวณพื้นที่กอสราง และจัดการเศษวัสดุจากการกอสรางใหเปนระเบียบเรียบรอยอยูเสมอ
178 2.2.3 มาตรการระยะดําเนินการ 1) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานคุณภาพอากาศ เสียง และ ความสั่นสะเทือน (1) โครงการตองจํากัดความเร็วของรถที่เขา-ออกโครงการ ใหมี ความเร็วไมเกิน 30 กิโลเมตร ตอชั่วโมง (2) ดูแลรักษาตนไมและพื้นที่สีเขียวภายในโครงการใหมีสภาพดี อยูเสมอ (3) ดูแลรักษาถนนและที่จอดรถภายในโครงการใหอยูในสภาพดี อยูเสมอ 2) มาตรการปองกันและลดผลกระทบตอการชะลางพังทลายของดิน ดูแลรักษาตนไม และพืชคลุมดินที่ปลูกไวในโครงการใหมีสภาพ ดีอยูเสมอโดยเฉพาะบริเวณรอบบอหนวงน้ําที่มีลักษณะเปนบอเปด 3) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานการใชน้ํา (1) จัดใหมีมาตรการรณรงคใหผูเขาพักอาศัยและพนักงานของ โครงการใหใชน้ําอยางประหยัด และ / หรือ เลือกใชสุขภัณฑประหยัดน้ํา (2) ตรวจสอบดูแลระบบจายน้ํา ระบบเสนทอประปา กอกน้ํา และ เครื่องสุขภัณฑตาง ๆ ของโครงการใหอยูในสภาพที่ดีอยูเสมอ เพื่อปองกันการสูญเสีย น้ําโดยเปลาประโยชนและปองกันการปนเปอนของน้ําประปา 4) มาตรการป อ งกัน และลดผลกระทบด า นการระบายน้ํ าฝนของ โครงการ (1) จัดใหมีบอหนวงน้ําฝนหรือพื้นที่ชะลอน้ํา เพื่อเก็บกักน้ําฝน สวนเกินภายในโครงการโดยควบคุมอัตราการระบายน้ําหลังพัฒนาโครงการใหมีคา
179 ไมเกินกวาอัตราการระบายน้ํากอนมีโครงการ พรอมแสดงรายละเอียดการคํานวณ ประกอบ โดยมีวิศวกรรับรอง (2) จัดใหมีการดูแลบํารุงรักษาระบบระบายน้ํา เชน ตะแกรงดัก ขยะ และทอระบายน้ํา และบอหนวงน้ํา รวมทั้งเครื่อ งสูบ น้ํา อุปกรณตาง ๆ ใหมี สภาพดีอยูเสมอ (3) กรณี บ อ หน ว งน้ํ า เป น แบบเป ด ต อ งมี ม าตรการด า นความ ปลอดภัยที่เหมาะสม 5) มาตรการปอ งกันและลดผลกระทบดานการจัดการน้ํ าเสีย ของ โครงการ กรณี ที่ ไ ม อ ยู ใ นเขตให บ ริ ก ารบํ า บั ด น้ํ า เสี ย รวมของเมื อ งหรื อ ชุมชน (1) จัดใหมีระบบบําบัดน้ําเสียของโครงการที่สามารถรองรับน้ํา เสียจากโครงการอยางเพียงพอ และระบบบําบัดตองมีประสิทธิภาพการบําบัดน้ําเสีย โดยคุณภาพน้ําทิ้งไดตามมาตรฐานที่ทางการกําหนด และมีวิศวกรรับรอง (2) กรณีที่โครงการจัดใหมีระบบบําบัดน้ําเสียและตองระบายน้ํา ทิ้งที่ผานการบําบัดแลวลงสูแหลงน้ําสาธารณะ ใหโครงการจัดใหมีบอพักน้ําทิ้งที่ผาน การบํ า บั ด แล ว และนํ า น้ํ า ทิ้ ง ไปใช ป ระโยชน ใ นโครงการให ม ากที่ สุ ด โดยให มี มาตรการในการฆาเชื้อโรคดวยวิธีที่เหมาะสม กอนนําน้ําทิ้งที่ผานการบําบัดแลว กลับไปใชประโยชนภายในโครงการ รวมถึงใหมีมาตรการปองกันการสัมผัสน้ําทิ้ง โดยตรงของผูพักอาศัยภายในโครงการ (3) น้ําทิ้งที่ผานการบําบัดแลวใหระบายออกสูภายนอกโครงการ โดยตรง โดยไมผานบอหนวงน้ําของโครงการ
180 กรณีที่อยูในเขตใหบริการบําบัดน้ําเสียรวมของเมืองหรือชุมชน ใหโครงการนําน้ําเสียเขาสูระบบบําบัดน้ําเสียรวมของเมืองหรือ ชุ มชน โดยมี เ อกสารรับ รองจากหนวยงานขององค กรปกครองสวนทองถิ่น หรื อ หนวยงานเจาของระบบบําบัดน้ําเสียรวมและทั้งสองกรณีใหโครงการดําเนินการ ดังตอไปนี้ (1) กรณีโครงการบานเอื้ออาทรที่เปนอาคารชุด โครงการจัดใหมี บอดักไขมันที่มีประสิทธิภาพกอนเขาสูระบบบําบัดน้ําเสียของโครงการหรือกอน ปลอยสูทอระบายน้ําสาธารณะเพื่อเขาสูระบบบําบัดน้ําเสียรวมของเมืองหรือชุมชน (2) จั ดให มี การสู บ ตะกอนออกจากบอ เกรอะของโครงการไป กําจัดอยางสม่ําเสมอตามปริมาณตะกอนที่เกิดขึ้น (3) จั ด ให มี ก ารกํ า จั ด กากไขมั น ออกจากบ อ ดั ก ไขมั น อย า ง สม่ําเสมอและนําไปกําจัดโดยวิธีการที่ถูกสุขลักษณะและถูกตองตามหลักวิชาการ 6) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานการจัดการขยะมูลฝอย (1) จัดใหมีที่พักขยะมูลฝอยรวมที่ถูกสุขลักษณะ สามารถปองกัน กลิ่นและแมลงรบกวน โดยมีขนาดที่สามารถรองรับขยะมูลฝอยของโครงการไดไม นอยกวา 3 วัน และมีรายละเอียดการจัดเก็บขยะมูลฝอย การขนถาย และการกําจัดขยะ มูลฝอยของโครงการที่ถูกหลักสุขาภิบาล (2) ให มี ก ารทํ า ความสะอาดที่ พั ก ขยะมู ล ฝอยเป ย ก อย า งน อ ย สัปดาหละ 1 ครั้ง โดยน้ําเสียที่เกิดจากการทําความสะอาดที่พักขยะมูลฝอยใหระบาย สูระบบบําบัดน้ําเสียรวมของโครงการ กรณีที่โครงการอยูในเขตบริการบําบัดน้ําเสีย เมืองหรือชุมชนใหระบายสูทอระบายน้ําสาธารณะที่รวบรวมน้ําเสียเขาสูระบบบําบัด น้ําเสียเมืองหรือชุมชน
181 (3) ใหมีมาตรการลดปริมาณขยะมูลฝอยภายในโครงการ เชน การ อบรมหรือประชาสัมพันธใหโครงการมีการคัดแยกขยะมูลฝอย การจัดตั้งธนาคาร ขยะ เปนตน 7) มาตรการปองกันและลดผลกระทบดานการคมนาคมขนสง (1) จั ด ให มี ที่ จ อดรถอย า งเพี ย งพออย า งน อ ยตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 7 (พ.ศ.2517) ออกตามในพระราชบัญญัติควบคุมการกอสรางอาคาร พุทธศักราช 2497 (2) ติดตั้งปายชื่อโครงการและปายทางเขา-ออกโครงการพรอม ไฟฟาสองสวาง ใหสามารถมองเห็นไดชัดเจนในเวลากลางคืน (3) จัดใหมีเจาหนาที่คอยจัดการจราจรบริเวณทางเขา-ออกทุกแหง และจัดระเบียบการจอดรถเพื่อใหการเขา-ออกเปนไปดวยความสะดวกรวดเร็วและ เปนระเบียบไมกีดขวางการจราจร (4) จั ด ให มี ก ารประสานหรื อ อํ า นวยความสะดวกให มี บ ริ ก าร ขนสงมวลชนสาธารณะสําหรับผูพักอาศัยภายในโครงการอยางเพียงพอ รวมทั้งจัดให มีสะพานลอยสําหรับคนขาม 8) มาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอมดานอัคคีภัย (1) จัดใหมีร ะบบปองกันเพลิ ง ไหม บัน ไดและชองทางหนีไ ฟ อุปกรณดับเพลิง ใหเปนไปตามกฎกระทรวงที่ออกตามพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร เปนอยางนอย และตรวจสอบอุปกรณปองกันและระงับอัคคีภัยภายในโครงการเปน ประจําทุก 1 ป (2) กรณีอาคารชุดใหจัดทําแผนปฏิบัติการกรณีเกิดเพลิงไหมซึ่ง แสดงรายละเอียดวิธีการเขาดับเพลิงและการอพยพผูอาศัยในอาคารไปยังจุดรวมคนที่
182 ปลอดภัยและจัดใหมีการติดตั้งแบบแปลนแผนผังตําแหนงที่ติดตั้งอุปกรณดับเพลิง ตาง ๆ และปายบอกตําแหนงที่ชัดเจนในแตละชั้นของอาคาร (4) กําหนดใหมีแผนและจัดซอมอพยพหนีไฟภายในโครงการ เปนประจําทุก 1 ป 9) มาตรการป อ งกั น และลดผลกระทบด า นสุ น ทรี ย ภาพและ ทัศนียภาพ - ใหแสดงรายละเอียดวิธีการดูแลรักษาตนไมและพื้นที่สีเขียวให สวยงามเปนระเบียบเรียบรอยอยูเสมอ 2.2.4 มาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม 1) กรณีโครงการมิไดใชน้ําประปา ใหทําการตรวจวัดคุณภาพน้ําใช ของโครงการ โดยดัชนีที่ทําการตรวจวัดคือ ความขุน pH, Total Solids, Settleable Solids, Total Dissolved solids, Total Hardness, Free Chlorine และ Fecal Coliform Bacteria 2) มาตรการติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ําเสียและน้ําทิ้งเฉพาะกรณีที่ โครงการมิไดอยูในเขตบริการบําบัดน้ําเสียรวมของเมืองหรือชุมชน (1) ทําการตรวจวัดคุณภาพน้ํากอนเขาสูระบบบําบัดน้ําเสีย โดย ดัชนีที่ทําการตรวจวัด คือ pH, BOD, SS, TKN, Oil and Grease และ Fecal Coliform Bacteria อยางนอยเดือนละครั้ง ทั้งนี้ หากโครงการมีระบบบําบัดน้ําเสียแยกแตละ อาคาร ใหตรวจวัดคุณภาพน้ําเขาและออกจากระบบบําบัดน้ําเสียแบบสุม (2) ทําการตรวจวัดคุณภาพน้ําหลังผานระบบบําบัดน้ําเสียแลว โดยดัชนีที่ทําการตรวจวัดคือ pH, BOD, TKN, Oil and Grease, ไนเตรด และ Fecal Coliform Bacteria อยางนอยเดือนละครั้ง และในการเก็บตัวอยางคุณภาพน้ําหลังออก
183 จากระบบบําบัดน้ํ าเสีย ใหเก็บ ตัวอย างที่บอ พักสุดทายกอนระบายออกสูแหลงน้ํา สาธารณะ 3) กรณีที่โครงการมีสระวายน้ํา ใหทําการตรวจวัดคุณภาพน้ําของ สระวายน้ําโดยดัชนีที่ทําการตรวจวัด คือ pH คาคลอรีนตกคางและ Fecal Coliform Bacteria อยางนอยเดือนละครั้ง 4) ในระยะกอสรางและเปดดําเนินโครงการ ใหดําเนินการสํารวจ ขอมูลดานสุขภาพและสังคมของประชาชนโดยรอบพื้นที่โครงการและเปรียบเทียบ กับขอมูลกอนดําเนินโครงการ 5) จั ด ทํ า รายงานเสนอให สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมตามแนวทางการเสนอรายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการ ปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบ สิ่งแวดลอม ดังนี้ (1) สวนหนาของรายงาน (1.1) ปกหนาประกอบดวย - ชื่อโครงการ - เจาของโครงการและสถานที่อยูที่ติดตอได - สถานที่ตั้งโครงการ - บริษัทที่ปรึกษาผูจัดทํารายงาน (ถามี) (1.2) หนังสือรับรองการจัดทํารายงานฯ บัญชีรายชื่อผูจัดทํา รายงานตามแบบที่ 1 (2) บทนํา (2.1) รายละเอียดโครงการโดยสังเขป ตามแบบที่ 2 - ที่ตั้ง แผนที่ตั้งและภาพประกอบ
184 - การดําเนินงานโดยทั่วไปของโครงการ - การใช พื้ น ที่ เสนอภาพแสดงลั ก ษณะการใช ที่ ดิ น ภายในเขตพื้นที่โครงการ (2.2) ความเปนมาของการจัดทํารายงาน (2.3) แผนการดํ า เนิ น การตามมาตรการป อ งกั น และลด ผลกระทบสิ่งแวดลอมและมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม (3) ผลการดําเนินการตามมาตรการปอ งกันและลดผลกระทบ สิ่งแวดลอม จัดทําตารางเปรียบเทียบมาตรการปองกันและลดผลกระทบ สิ่ ง แวดล อ มที่ กํ า หนด และการปฏิ บั ติ ต ามมาตรการป อ งกั น และลดผลกระทบ สิ่งแวดลอมตามจริง แสดงพรอมภาพถายมาตรการปองกันและลดผลกระทบที่เปน รู ป ธรรมประกอบการพิ จ ารณาทุ ก ข อ ของมาตรการและจั ด ทํ า การบั น ทึ ก ผลการ ตรวจวัดคุณภาพน้ําตามแบบที่ 3 (4) ผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดลอม (4.1) แสดงจุดเก็บตัวอยางคุณภาพสิ่งแวดลอม เชน คุณภาพ น้ํ า เป น ต น ต อ งแสดงโดยใช แ ผนที่ ป ระกอบ พร อ มทั้ ง แสดงพารามิ เ ตอร ใ นการ ตรวจวัด และมาตรฐานเปรียบเทียบ (4.2) ใหเปรียบเทียบผลการตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดลอมกับ มาตรฐานคุณภาพสิ่งแวดลอมของประเทศไทย ผลการตรวจวัดของทุกครั้งที่ผานมา และคุณภาพสิ่งแวดลอมที่ประเมินไดโดยแสดงในรูปกราฟ ตารางหรือลักษณะอื่น ๆ ที่สามารถแสดงการเปรียบเทียบผลการตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดลอมไดอยางชัดเจน รวมทั้งวิจารณผลและใหขอเสนอแนะ
185 (4.3) ตองมีภาพถายแสดงขณะทําการเก็บตัวอยาง ภาพถาย เครื่อ งมือขณะตรวจวัด (ภาคสนาม) พรอมแสดง วันที่ และเวลาในภาพถายอยาง ชัดเจน โดยการถายภาพจะตองแสดงใหเห็นวาเปนการตรวจวัด ณ สถานที่ ตามที่ กําหนดไว (5) สรุปผลการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม สรุปผลการติดตามตรวจสอบการปฏิบัติตามเงื่อ นไขของ มาตรการป อ งกั น และลดผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มและผลการตรวจวั ด คุ ณ ภาพ สิ่งแวดลอมในการติดตามตรวจสอบ (6) ภาคผนวก ประกอบด ว ยแหล ง ที่ ม าของเอกสารอ า งอิ ง ต า ง ๆ สํ า เนา หนังสืออนุญาตขึ้นทะเบียนหองปฏิบัติการวิเคราะหเอกชน แผนภาพหรือภาพถาย อุปกรณเครื่องมือที่ใชในการเก็บตัวอยาง เพื่อตรวจวิเคราะหคุณภาพสิ่งแวดลอมและ ขอมูลประกอบอื่น ๆ เปนตน การเสนอรายงาน หนวยงานที่จัดสง : รายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการที่จัดทําขึ้น จะตอง สงใหหนวยงานที่เกี่ยวของพิจารณา ดังนี้ 1. สํานักงานนโยบายและแผน จํานวน 1 ฉบับ พรอม CD-ROM 1 ชุด ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 2. สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติ จํานวน 1 ฉบับ พรอม CD-ROM 1 ชุด และสิ่งแวดลอมจังหวัด 3. องคกรปกครองสวนทองถิ่น จํานวน 1 ฉบับ พรอม CD-ROM 1 ชุด
186 หมายเหตุ : กรณีโครงการตั้งอยูในกรุงเทพมหานคร ใหสงสํานักงาน นโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และสํานักงานเขตในพื้นที่ รับผิดชอบ ระยะเวลาที่จัดสง : สง 2 ครั้ง ตอป คือ ภายในเดือนกรกฎาคม (รวบรวมผล การติ ด ตามตรวจสอบของเดื อ นมกราคมถึ งมิ ถุ น ายน) และภายในเดื อ นมกราคม (รวบรวมผลการติดตามตรวจสอบของเดือนกรกฎาคมถึงธันวาคมของปกอน)
187 แบบที่ 1 หนังสือรับรองการจัดทํารายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการบานเอื้ออาทร ของการเคหะแหงชาติ วันที่ ............. เดือน .....................................พ.ศ. ................ หนังสือรับรองฉบับนี้ ขอรับรองวา ......................................................................เปน ผูจัดทํารายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอมและมาตรการ ติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการ ............................................................................ ของ .................................................. ประจําเดือน .....................................โดยมีคณะผูจัดทํารายงาน ดังตอไปนี้ ผูจัดทํารายงาน
ลายมือชื่อ
ตําแหนง
ขอแสดงความนับถือ ..................................................................... ตําแหนง ..................................................... ประทับตรา
188 แบบที่ 2 รายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการบานเอื้ออาทร ของการเคหะแหงชาติ 1. 2. 3. 4. 5.
ชื่อโครงการ ............................................................................................................................... สถานที่ตั้ง .................................................................................................................................. ชื่อเจาของโครงการ .................................................................................................................... จัดทําโดย ................................................................................................................................... รายละเอียดโครงการ 5.1 ลักษณะ / ประเภทโครงการ ..................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5.2 พื้นที่โครงการ .......................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 5.3 กิจกรรมในโครงการ y การบําบัดน้ําเสีย .................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. y การระบายน้ํา..... .................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. y การจัดการขยะมูลฝอย ......................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................
189 แบบที่ 3 ตารางที่ 1 แบบรายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการปองกันและลดผลกระทบสิ่งแวดลอม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดลอม โครงการ .............................................................................................................. เงื่อนไขตามมาตรการ มาตรการปองกันและลด ผลกระทบสิ่งแวดลอม 1…… 2…… 3…...
ผลการปฏิบัติตามมาตรการ
ปญหา อุปสรรค และแนวทางแกไข
ตารางที่ 2 แบบบันทึกผลการตรวจวัดคุณภาพน้ําทิ้ง ชื่อโครงการ ........................................................................................................................................ ตั้งอยูที่ ................................................................................................................................................ ครั้งที่ ….............ประจําป พ.ศ. ..................วันที่ ................ เดือน ................................พ.ศ. .............. สถานที่เก็บตัวอยาง ............................................................................................................................. ตําแหนงตรวจวัด
พารามิเตอรที่ตรวจวัด
มาตรฐาน* หมายเหตุ : *ใหใชมาตรฐานที่หนวยงานราชการที่เกี่ยวของกําหนด และมีผลใชบังคับเปนกฎหมาย ทุกฉบับ
190 แบบ สผ.4 หนังสือแสดงความยินยอมปฏิบัติตามมาตรการที่กําหนดตามมาตรา 46 วรรคสาม แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิง่ แวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 เขียนที่ ............................................................... วันที่.............เดือน.......................พ.ศ. .............. ขาพเจา .....................................................................ตําแหนง........................................... สํานักงานตั้งอยูที่..........................แขวง/ตําบล....................................เขต/อําเภอ............................... กรุงเทพมหานคร/จังหวัด............................เปนเจาของโครงการประเภท........................................... ขนาด...................................ตั้งอยูที่.....................................................(พรอมแสดงแผนผังโครงการ) กําหนดเริ่มกอสรางโครงการ...........................................กําหนดแลวเสร็จ......................................... ขอทําหนังสือแสดงความยินยอมปฏิบัติตามมาตรการที่กําหนดตามมาตรา 46 วรรคสาม แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 ตามขอกําหนดตาม ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม กําหนดประเภทและขนาดของโครงการหรือ กิจการและหลักเกณฑ วิธีการที่โครงการหรือกิจการสามารถขอรับการยกเวนไมตองจัดทํารายงาน การวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม ลงวันที่............เดือน..........................พ.ศ. ..........ทุกประการ และจะไมมีการเปลี่ยนแปลงรายละเอียดโครงการหรือกิจการรวมทั้งมาตรการที่กําหนดภายหลังการ ยินยอมปฏิบัติตามมาตรา 46 วรรคสาม ลงชื่อ...................................................ผูขอรับความยินยอม (.......................................................) ตําแหนง ...................................................... (ประทับตราหนวยงานเจาของกิจการ)
ลงชื่อ......................................................ผูใหความยินยอม (.......................................................) เลขาธิการสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม วันที่.............................................................. (ประทับตราสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม)
191
กฎกระทรวง ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2527) ออกตามความในพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2518 --------------------------อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 19 วรรคสาม และมาตรา 28 แหงพระราช บัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2518 ซึ่งแกไขเพิ่มเติม โดยพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2521 รัฐมนตรีวาการกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและการพลังงาน ออก กฎกระทรวงไว ดังตอไปนี้ ขอ 1 ผูมีสิทธิขอรับใบอนุญาตทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ไดแก (1) สถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาซึ่งมีฐานะเปนนิติบุคคลตาม กฎหมายไทย (2) นิตบิ ุคคลซึ่งไดจดทะเบียนตามกฎหมายไทย (ก) หางหุนสวนสามัญจดทะเบียนที่ผูเปนหุนสวนทั้งหมดตอง มีสัญชาติไทย (ข) หางหุนสวนจํากัดที่ผูเปนหุนสวนจําพวกไมจํากัดความรับ ผิดทั้งหมด ตองมีสัญชาติไทย และทุนของหางหุนสวนจํากัดนั้นไมนอยกวารอยละหา สิบเอ็ดตองเปนของผูเปนหุนสวนซึ่งเปนบุคคลธรรมดาและมีสัญชาติไทย
ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 101 ตอนที่ 184 ฉบับพิเศษหนา 1 วันที่ 12 ธันวาคม 2527
192 (ค) บริษัทจํากัดที่กรรมการบริษัทจํานวนไมนอยกวากึ่งหนึ่ง ตองมีสัญชาติไทย และทุนของบริษัทจํากัดนั้นไมนอยกวารอยละหาสิบเอ็ดตองเปน ของผูถือหุนซึ่งเปนบุคคลธรรมดาและมีสัญชาติไทย (3) นิติบุค คลซึ่งไดจดทะเบี ยนตามกฎหมายตางประเทศ แตนิติ บุคคลดังกลาวตองมีนิติบุคคลตาม (1) หรือ (2) ซึ่งไดรับใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํา รายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือนตอ คุณภาพสิ่งแวดลอมเขารวมในการทํารายงานดวย นิติบุคคลผูมีสิทธิขอรับใบอนุญาตทํารายงานตาม (1) และ (2) ตองมี สํานักงานใหญหรือมีที่ตั้งทําการในราชอาณาจักร สําหรับนิติบุคคลตาม (2) และ (3) ตองมีวัตถุประสงคเพื่อประกอบธุรกิจเกี่ยวกับการศึกษาวิจัยและใหคําปรึกษาทาง วิชาการดวย ผูมีสิทธิขอรับใบอนุญาตทํารายงานตามวรรคหนึ่ง ตองไมเคยถูกเพิกถอน ใบอนุญาตตามขอ 13 (3) (4) (5) หรือ (6) เวนแตระยะเวลาไดลวงพนไปแลวไมนอย กวาสามปนับแตวันที่ถูกสั่งเพิกถอนใบอนุญาต ขอ 2 การขอรับใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและ มาตรการปองกัน และแกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ใหยื่นคําขอ ตอเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติหรือผูซึ่งเลขาธิการคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติมอบหมาย พรอมดวยหลักฐานและระบุชื่อ อายุ ที่อยู การศึกษา และประสบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานการสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม ของผูชํานาญการและเจาหนาที่ซึ่งผูไดรับใบอนุญาตตองจัดใหมีตามขอ 4 ตามแบบ สวล. 3 ทายกฎกระทรวงนี้
193 ขอ 3 ใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ใหใชแบบ สวล. 4 ทาย กฎกระทรวงนี้ ใบอนุญาตตามวรรคหนึ่ง ใหมีอายุไมเกินหาปนับแตวันที่ออกใบอนุญาต ขอ 4 ผูไดรับใบอนุญาตตองจัดใหมีบุคคลดังตอไปนี้ตลอดระยะเวลาที่ ไดรับใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษา และมาตรการปองกันและ แกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม (1) ผูชํ า นาญการอย า งน อ ย 1 คน ซึ่ ง อยู ป ระจํ า เพื่ อ ทํ าหน า ที่ รับผิดชอบในการทํารายงาน โดยผูชํานาญการดังกลาวตองมีคุณสมบัติดังตอไปนี้ (ก) สําเร็จการศึกษาอยางต่ําในระดับอุดมศึกษา หรือเทียบเทา ในวิชาหนึ่งวิชาใดและสาขาหนึ่งสาขาใด ดังตอไปนี้ (1) วิชาวิทยาศาสตรสาขาสิ่งแวดลอม นิเวศวิทยา หรือ สุขาภิบาล (2) วิชาวิศวกรรมศาสตรสาขาสิ่งแวดลอมหรือสุขาภิบาล (3) วิชาเศรษฐศาสตรสาขาเศรษฐศาสตรสิ่งแวดลอม (ข) มี ป ระสบการณเ กี่ ย วกับ การปฏิ บัติ ง านการส งเสริ ม และ รั ก ษาคุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ ม ตามหลั ก เกณฑ ที่ ค ณะกรรมการสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ กําหนด (ค) ไมเคยมีสวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จ เวนแต ระยะเวลาไดลวงพนไปแลวไมนอยกวาสามปนับแตวันที่ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งตนเคย มีสวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จถูกสั่งเพิกถอนใบอนุญาต (2) เจาหนาที่อยางนอย 3 คน ซึ่งอยูประจําเพื่อรวมในการทํารายงาน โดยเจาหนาที่ดังกลาวตองมีคุณสมบัติ ดังตอไปนี้
194 (ก) สําเร็จการศึกษาอยางต่ําในระดับอุดมศึกษาหรือเทียบเทาใน วิชาวิทยาศาสตร วิศวกรรมศาสตร หรือสังคมศาสตร (ข) ไมเคยมีสวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จ เวนแต ระยะเวลาไดลวงพนไปแลวไมนอยกวาสามปนับแตวันที่ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งตนเคย มีสวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จถูกสั่งเพิกถอนใบอนุญาต ใหคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมีอํานาจยกเวนคุณสมบัติผูชํานาญการ ตาม (1) (ก) แกบุคคลหนึ่งบุคคลใด เปนกรณีพิเศษเฉพาะรายได ขอ 5 ในกรณีที่ผูไดรับใบอนุญาตรายใดขาดคุณสมบัติตามที่กําหนดไวใน ขอ 1 ใหผูไดรับใบอนุญาตดังกลาวหยุดทํารายงานจนกวาจะดําเนินการแกไขใหถูกตอง ให ผู ไ ด รั บ ใบอนุ ญ าตตามวรรคหนึ่ ง แจ ง เป น หนั ง สื อ ต อ เลขาธิ ก าร คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติหรือผูซึ่งเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติมอบหมายภายในสิบหาวันนับแตวันที่ปรากฏเหตุที่ทําใหขาดคุณสมบัติ และ ตองดําเนินการแกไขใหถูกตองภายในเกาสิบวันนับแตวันที่ปรากฏเหตุดังกลาว ในกรณีที่มีเหตุจําเปน คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมีอํานาจผอนผัน ใหผูไดรับใบอนุญาตตามวรรคหนึ่งทํารายงานในระหวางดําเนินการแกไขเกี่ยวกับ คุณสมบัติได ในการนี้จะกําหนดเงื่อนไขอยางหนึ่งอยางใดที่ผูไดรับใบอนุญาตตอง ปฏิบัติดวยก็ได ขอ 6 ในกรณีที่ผูไดรับใบอนุญาตเปลี่ยนแปลงผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ ตามที่ระบุไวในคําขออนุญาต ใหผูไดรับใบอนุญาตแจงการเปลี่ยนแปลงดังกลาวเปน หนังสือพรอมทั้งระบุชื่อ อายุ ที่อยู การศึกษาและประสบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน การสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมของผูชํานาญการหรือของเจาหนาที่ตอ เลขาธิก ารคณะกรรมการสิ่ งแวดลอ มแหงชาติห รือ ผูซึ่ งเลขาธิ ก ารคณะกรรมการ
195 สิ่งแวดลอมแหงชาติมอบหมายภายในเกาสิบวัน นับแตวันที่ไดมีการเปลี่ยนแปลง ผูชํานาญการหรือเจาหนาที่นั้น ขอ 7 รายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบ กระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอมตองมีลายมือชื่อของผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ของ ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งมีสวนรวมในการทํารายงานและใหระบุชื่อและที่อยูของผูไดรับ ใบอนุญาตไวในรายงานดังกลาวดวย ขอ 8 ในกรณีที่ใบอนุญาตสูญหาย ถูกทําลาย หรือชํารุดในสาระสําคัญใน ลั ก ษณะที่ ไ ม ส ามารถแสดงให เ ห็ น ถึ ง ความถู ก ต อ งของใบอนุ ญ าตได ให ผู ไ ด รั บ ใบอนุญาตยื่นคําขอรับใบแทนใบอนุญาตตอเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอม แหงชาติหรือผูซึ่งเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมอบหมายในสามสิบ วันนับแตวันที่ทราบถึงการสูญหาย ถูกทําลาย หรือชํารุดเสียหาย พรอมดวยหลักฐาน ตามที่ระบุไวในแบบ สวล. 5 ทายกฎกระทรวงนี้ ขอ 9 ใบแทนใบอนุญาตใหใชแบบ สวล. 4 ทายกฎกระทรวงนี้โดยมีคําวา “ใบแทน” พิมพดวยหมึกดวยสีแดงกํากับไวดานหนาเหนือตราครุฑ และใหลงวัน เดือน ป ที่ออกใบแทนใบอนุญาต พรอมทั้งลงลายมือชื่อผูอนุญาตหรือผูซึ่งอนุญาต มอบหมาย ขอ 10 ผูไดรับใบอนุญาตตองแสดงใบอนุญาตหรือใบแทนใบอนุญาตไวใน ที่เปดเผย ณ สถานที่ทําการของผูไดรับใบอนุญาต ขอ 11 ในกรณีที่มีผูรองเรียนตอเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ หรือเมื่อเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติเห็นวา (1) ผูไดรับใบอนุญาตทํารายงานดวยความประมาทเลินเลอจนอาจ เปนเหตุใหทางราชการไดรับความเสียหาย
196 (2) ผูไดรับใบอนุญาตยินยอมใหผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ของผู ไดรับใบอนุญาตอื่นซึ่งถูกเพิกถอนใบอนุญาตเพราะทํารายงานอันเปนเท็จหรือซึ่งมี สวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จ มาทํารายงาน (3) ผูไดรับใบอนุญาตขาดคุณสมบัติตามขอ 1 (4) ผูไดรับใบอนุญาตไมจัดใหมีผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ ตาม ขอ 4 (5) ขอความในคําขอรับใบอนุญาตในสวนที่เปนสาระสําคัญในกร ขอรับใบอนุญาตไมตรงกับความจริงทั้งหมดหรือบางสวน (6) ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งถูกสั่งพักใบอนุญาตตามขอ 12 ไดกระทํา การตามขอ 12 (1) หรือ (2) ซ้ําอีก (7) ผูไดรับใบอนุญาตทํารายงานอันเปนเท็จ (8) ผูไดรับใบอนุญาตฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามกฎกระทรวงนี้ ใหเลขาธิการคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมีอํานาจเสนอเรื่อง ตอคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ เพื่อพิจารณาสั่งพักหรือสั่งเพิกถอนใบอนุญาต ตามขอ 12 หรือขอ 13 ขอ 12 คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมีอํานาจสั่งพักใบอนุญาตของผู ไดรับใบอนุญาตได เมื่อปรากฏวา (1) ผูไดรับใบอนุญาตทํารายงานดวยความประมาทเลินเลอจนอาจ เปนเหตุใหทางราชการไดรับความเสียหาย (2) ผูไดรับใบอนุญาตยินยอมใหผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ของผู ไดรับใบอนุญาตอื่นซึ่งถูกเพิกถอนใบอนุญาตเพราะทํารายงานอันเปนเท็จหรือซึ่งมี สวนรวมในการทํารายงานในสวนที่เปนเท็จ มาทํารายงาน
197 (3) ผูไดรับใบอนุญาตฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กําหนดไว ในใบอนุญาต การสั่งพักใบอนุญาตตาม (1) ใหมีกําหนดครั้งละไมนอยกวาหกเดือนแตไม เกินสิบสองเดือน และการสั่งพักใบอนุญาตตาม (2) หรือ (3) ใหมีกําหนดครั้งละไม นอยกวาสามเดือนแตไมเกินหกเดือน ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งถูกสั่งพักใบอนุญาตตองหยุดทํารายงานนับแตวันที่ถูก สั่งพักใบอนุญาต ขอ 13 คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติมีอํานาจสั่งเพิกถอนใบอนุญาต ของผูไดรับใบอนุญาตได เมื่อปรากฏวา (1) ผูไดรับใบอนุญาตขาดคุณสมบัติตามขอ 1 (2) ผูไดรับใบอนุญาตไมจัดใหมีผูชํานาญการหรือเจาหนาที่ ตาม ขอ 4 (3) ขอความในคําขอรับใบอนุญาตในสวนที่เปนสาระสําคัญใน การขอรับใบอนุญาตไมตรงกับความจริงทั้งหมดหรือบางสวน (4) ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งถูกสั่งพักใบอนุญาตตามขอ 12 ไดกระทํา การตามขอ 12 (1) (2) หรือ (3) ซ้ําอีก (5) ผูไดรับใบอนุญาตทํารายงานอันเปนเท็จ (6) ผูไดรับใบอนุญาตฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามกฎกระทรวงนี้ (7) ผูไดรับใบอนุญาตฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กําหนดไว ในใบอนุญาตในกรณีที่เงื่อนไขในใบอนุญาตนั้น ไดระบุวาการฝาฝนหรือไมปฏิบัติ ตามเปนเหตุใหเพิกถอนใบอนุญาตได ผูไดรับใบอนุญาตซึ่งถูกสั่งเพิกถอนใบอนุญาตตองหยุดทํารายงานนับแต วันที่ถูกสั่งเพิกถอนใบอนุญาต
198 ขอ 14 กอนพิจารณาสั่งพักหรือสั่งเพิกถอนใบอนุญาต ใหคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติดําเนินการไตสวนโดยใหโอกาสแกผูไดรับใบอนุญาตไดทราบ ขอกลาวหาและยื่นคําชี้แจงรวมทั้งการนําพยานหลักฐานอื่นมาเพื่อแกขอกลาวหาดวย ในการนี้ คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติอ าจสั่งใหผูไดรับใบอนุญาตหยุ ดทํา รายงานจนกวาจะมีคําสั่งใหพักหรือเพิกถอนใบอนุญาตหรือมีคําสั่งใหทํารายงาน ตอไปอีกก็ได ในกรณีที่มีการสั่งเพิกถอนใบอนุญาตตามขอ 13 (5) ใหคณะกรรมการ สิ่งแวดลอมแหงชาติระบุชื่อของผูชํานาญการและเจาหนาที่ซึ่งมีสวนรวมในการทํา รายงานในสวนที่เปนเท็จของผูไดรับใบอนุญาตซึ่งทํารายงานอันเปนเท็จไวในคําสั่ง เพิกถอนใบอนุญาตนั้นดวย ขอ 15 ใหกําหนดคาธรรมเนียม ดังตอไปนี้ (1) คําขอรับใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาผล กระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ฉบับละ 20 บาท (2) ใบอนุ ญ าตเป น ผู มี สิ ท ธิ ทํ า รายงานเกี่ ย วกั บ การศึ ก ษาผล กระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ปละ 2,000 บาท
ใหไว ณ วันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2527 ดํารง ลัทธพิพัฒน รัฐมนตรีวาการกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและการพลังงาน
199
ประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ ที่ 7/2528 เรื่อง หลักเกณฑเกี่ยวกับประสบการณของผูชํานาญการในการปฏิบัติงานการ สงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม _____________________ อาศัยอํานาจตามความในขอ 4 (1) (ข) แหงกฎกระทรวง ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2527) ออกตามความในพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม แหงชาติ พ.ศ. 2518 คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติจึงกําหนดหลักเกณฑเกี่ยวกับ ประสบการณของผูชํานาญการที่ผูรับใบอนุญาตทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและ มาตรการปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม จะตองจัดให ตลอดระยะเวลาที่ไดรับอนุญาต ไวดังตอไปนี้ ขอ 1 ผูชํานาญการจะตองมีประสบการณตามระยะเวลาที่กําหนดไวดังนี้ (1) สํ า หรั บ ผู ที่ สํ า เร็ จ การศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาเอกหรื อ เที ย บเท า จะตองมีประสบการณปฏิบัติงานการสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมตามขอ 2 มาแลวเปนเวลาไมนอยกวา 1 ป (2) สํ า หรั บ ผู ที่ สํ า เร็ จ การศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาโทหรื อ เที ย บเท า จะตองมีประสบการณตามขอ 2 มาแลวเปนเวลาไมนอยกวา 3 ป (3) สําหรับผูที่สําเร็จการศึกษาปริญญาตรีหรือเทียบเทาจะตองมี ประสบการณตามขอ 2 มาแลวเปนเวลาไมนอยกวา 5 ป
200 ขอ 2 ผูชํานาญการจะตองเคยปฏิบัติหนาที่ที่เกี่ยวกับการสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมในสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ องคการระหวางประเทศ หนวยงาน ของรัฐของตางประเทศหรือบริษัทที่ปรึกษาที่มีธุรกิจที่เกี่ยวกับสิ่งแวดลอม ในการปฏิบัติหนาที่ตามวรรคหนึ่ง ผูชํานาญการจะตองเคยเปนผูดําเนินการ ทั้งหมดหรือบางสวนในการทํางานอยางหนึ่งอยางใด คือ (1) การจัดทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการปองกันและ แกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม (2) การวางแผน การจั ด การ หรื อ การศึ ก ษาและวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วกั บ สิ่งแวดลอม เชน ดานภาวะมลพิษ นิเวศวิทยา การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม ศิลปกรรม และวัฒนธรรม ขอ 3 ใหมีคณะกรรมการคณะหนึ่ง ประกอบดวยบุคคลซึ่งเลขาธิการ คณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติแตงตั้ง มีจํานวนไมนอยกวา 5 คน แตไมเกิน 8 คน มีหนาที่พิจารณาตรวจสอบคุณสมบัติและประสบการณของผูชํานาญการ เพื่อเสนอ ความเห็ น ประกอบการพิ จ ารณาของคณะกรรมการสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ ใ นการ พิจารณาออกใบอนุญาตใหเปนผูมีสิทธิทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการ ปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือนตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ขอ 4 ในการพิจารณาของคณะกรรมการตามขอ 3 ใหผูขอรับใบอนุญาต จัดทํารายงานเกี่ยวกับการศึกษาและมาตรการปองกันและแกไขผลกระทบกระเทือน ตอคุณภาพสิ่งแวดลอม มีหนาที่พิสูจนใหเปนที่พอใจแกคณะกรรมการวาผูที่จะเปน ผูชํานาญการนั้นเปนผูมีคุณสมบัติและมีประสบการณเพียงพอ
201 ในการเสนอความเห็ น ต อ คณะกรรมการสิ่ ง แวดล อ มแห ง ชาติ คณะ กรรมการตองทําความเห็นพรอมดวยเหตุผลวา บุคคลดังกลาวมีประสบการณในการ ปฏิบัติงานการสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมสมควรที่จะเปนผูชํานาญการได
ประกาศ ณ วันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2528
(ลงชื่อ) พิชัย รัตกุล (นายพิชัย รัตกุล) ประธานคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ
202
กฎกระทรวง ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพ สิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 _____________________ อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 11 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษา คุณภาพสิ่งแวดลอมแหงชาติ พ.ศ. 2535 รัฐมนตรีวาการกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยี และสิ่งแวดลอมออกกฎกระทรวงไวดังตอไปนี้ ใหกําหนดคาธรรมเนียมดังตอไปนี้ (1) คําขอรับใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอม ฉบับละ 40 บาท (2) ใบอนุญาตเปนผูมีสิทธิทํารายงานผลกระทบสิ่งแวดลอม ปละ 4,000 บาท ใหไว ณ วันที่ 24 มีนาคม 2537 พิศาล มูลศาสตรสาทร (นายพิศาล มูลศาสตรสาทร) รัฐมนตรีวาการกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและสิ่งแวดลอม เหตุผล โดยที่มาตรา 11 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม แหงชาติ พ.ศ. 2535 กําหนดใหรัฐมนตรีวาการกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและ สิ่งแวดลอมมีอํานาจออกกฎกระทรวงกําหนดคาธรรมเนียมไมเกินอัตราทายพระราชบัญญัติ ดังกลาวจึงจําเปนตองออกกฎกระทรวงนี้
เอกสารอางอิง สํ า นั ก วิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม, 2549, แนวทางการมีสวนรวมของประชาชน และการประเมิ น ผลกระทบสิ่ ง แวดล อ มทางสั ง คมในการวิ เ คราะห ผลกระทบสิ่งแวดลอม, กรุงเทพฯ สํ า นั ก วิ เ คราะห ผ ลกระทบสิ่ ง แวดล อ ม สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 2552, แนวทางการประเมินผลกระทบทาง สุขภาพในรายงานการวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม, กรุงเทพฯ
จัดพิมพเผยแพรโดย
การอางอิง
พิมพครั้งที่ 1 พิมพครั้งที่ 2 พิมพครั้งที่ 3 พิมพครั้งที่ 4 พิมพครั้งที่ 5 พิมพครั้งที่ 6 ISBN ที่ปรึกษา
คณะผูดําเนินการ
พิมพที่
: สํานักวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม 60/1 ซอยพิบูลวัฒนา 7 ถนนพระรามที่ 6 สามเสนใน พญาไท กรุงเทพฯ 10400 : สํานักวิเคราะหผลกระทบสิ่งแวดลอม สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม, 2553, ระบบการวิเคราะหผลกระทบ สิ่งแวดลอมของประเทศไทย, กรุงเทพฯ 202 หนา : พ.ศ. 2540 จํานวน 10,000 เลม : พ.ศ. 2544 จํานวน 15,000 เลม : พ.ศ. 2548 จํานวน 2,500 เลม : พ.ศ. 2550 จํานวน 2,500 เลม : พ.ศ. 2552 จํานวน 1,000 เลม : พ.ศ. 2553 จํานวน 1,000 เลม : 978-974-286-278-7 : นางมิ่งขวัญ วิชยารังสฤษดิ์ นายชนินทร ทองธรรมชาติ นางสาวสุชญา อัมราลิขิต นายสนธิ คชวัฒน : นางไรวินท ชมภูกูล นางปราวีณา ใสสะอาด นางสาวปทมา สุระสินธุอนันต : หางหุนสวนจํากัด เอสพี กอปป พริ้น