Tribal Art Fair 2019 by Tribal art fair

TRIBAL ART FAIR 2019 Africa Oceania Asia Americas

AMSTERDAM 25, 26, 27 OKTOBER

e 25 OCTOBER – 27 OCTOBER 11.00 – 18.00

PREVIEW 24th October 15.00 -19.00 (invite only) LOCATION De Duif: Prinsengracht 756, Amsterdam Admission Fee € 7,50 www.tribalartfair.nl

Organisation Tribal Art Fair Amsterdam Finette Lemaire Reguliersgracht 80 1017 LV Amsterdam T +31 (0)20 6237027 M +31 (0)6 24905585 Vormgeving burodeboo, Amsterdam Interviews tekst en foto’s Finette Lemaire English translation Alice Tetley-Paul

PARTICIPANTS 2019 1 Artconcern, Baarn 2 Astamangala, Amsterdam 3 Ben Hunter, London 4 Bryan Reeves - Tribal Gathering, London 5 Dick Meijer - Antiquities and Curiosities, Amsterdam 6 Ethnic Adornment, Barcelona 7 Ethnographic Art Books, Leiden 8 Frans Faber - Tribal Arts, Amsterdam 9 Galerie Lemaire, Amsterdam 10 Galerie Punchinello, Paris 11 Galerie Willem Zwiep, Amsterdam 12 Handbury Tribal Art, UK 13 Hermann Sommerhage, Duisburg 14 Jack Nelis - Asian & Tribal Art, The Hague 15 Louis Nierijnck, Maastricht 16 Michael Woerner - Oriental Art, Bangkok - Hong Kong 17 Rob Temple, Gent 18 Sisi Tatu, Gent 19 Stothert & Trice, London 20 Tribal Design, Amsterdam Tribal Art Magazine

ARTCONCERN drs Poekelien Lingbeek Faas Eliaslaan 26 3742 AT BAARN T + 31 (0)35 5436688 M + 31 (0)6 55727615 info@artconcern.com www.artconcern.com

1937 photo from the Photo album of Maurits de Raaf with description ‘KIBAU GOARIBARI POURRI-POURRI MAN’ and right annotation.

‘Tihi Ebiha’ Ancestral spirit board Papua New Guinea, Papuan Gulf, Goaribari Island, Kerewa People Carved wood, painted with natural pigments (red, white and black) H 156 cm W 36 cm D 4 cm Early 20th century Provenance: collected in situ 1937 by Maurits de Raaf (1902-1982); thence by descent to his daughter

ASTAMANGALA Sjoerd de Vries Keizersgracht 574 1017 EM Amsterdam T + 31 (0)20 6234402 M + 31 (0)6 21546317 asta@xs4all.nl www.astamangala.com

Two Citipatis, the Lords of the Cemeteries These bones have been part of a tantric apron, worn by priests during special excorcism-rituals Tibet carved human bone each high: 11 cm ca. 16th century

BEN HUNTER London, UK T + 44 (0)7931747428 rbjhunter@gmail.com www.benhunter.co.uk

Magic staff finial - tongkat malehat Karo Batak, Sumatra wood, glass, horse hair, cotton 24 cm 19th century ex Auguste Krug, Cannes, France

BRYAN REEVES - TRIBAL GATHERING 335 Ladbroke Grove London W106HA T + 44 (0) 2072216650 M + 44 (0) 7939166148 art@tribalgatheringlondon.com www.tribalgatheringlondon.com

Pair of rare ancestral figures, male and female Konso culture, Ethiopia H 70 cm 1st half 20th century Ex-private collection UK

DICK MEIJER - ANTIQUITIES AND CURIOSITIES Keizersgracht 539 1017 DP Amsterdam T +31 (0)20 6249288 M +31 (0)6 29733955 info@dickmeijer-antiquities.nl www.dickmeijer-antiquities.nl

Fetish statue, Babinji/Songye, H 49 cm War shield, Aboriginal, Australia, H 114 cm Staff with warrior, Bambara Mali. H 56 cm Statue, seated woman with bowl, W. Mexico, Nayarit. H 28 cm

ETHNIC ADORNMENT Leonor Arnรณ Showroom (by appointment) in Eixample, Barcelona Postal address: Apartat de correus 5037 08080 Barcelona T +34 647 645 086 welcome@ethnicadornment.com www.ethnicadornment.com

Katawaz earrings/temple adornments, Pakistan High-grade silver with gilded remains on the front side and small glass beads From the end of the 19th or beginning of the 20th century

ETHNOGRAPHIC ART BOOKS C. Zwartenkot c/o National Museum of Ethnology Steenstraat 1a 2312 BS Leiden T + 31 (0)71 5289128 info@ethnographicartbooks.com http://www.ethnographicartbooks.com

Book presentation: Saturday 26 October 14.00 Geelvink Bay ritual art by Raymond Corbey

FRANS FABER -TRIBAL ARTS Singel 39 1012 VC Amsterdam T + 31 (0)20 6279422 M + 31 (0)6 51171356 fj.faber@planet.nl www.fransfaber.com

Stone figure Papua New Guinea, Korewori River 30 cm

GALERIE LEMAIRE Finette Lemaire Reguliersgracht 80 1017 LV Amsterdam T + 31 (0)20 6237027 M + 31 (0)6 24905585 info@gallery-lemaire.com www.gallery-lemaire.com

Drum, Kundu Papua New Guinea, Sepik River, Ramu 45 cm Bought at Galerie Lemaire circa 1978 when situated on the Prinsengracht Early 20th century

GALERIE PUNCHINELLO Jacques Lebrat 16, Rue du Parc Royal 75003 Paris T +33 (0)1 42720060 M +33 (0)603016601 punchinello@wanadoo.fr www.punchinello.fr

Kriss hilt Central-East Java, Indonesia wood, brass and iron pyrites Length : 10,5 cm XIXth century

GALERIE WILLEM ZWIEP Amsterdam M +31 (0)6 51826810 wizarts@xs4all.nl www.tribalartsonline.com

Arca Lingga or Pratima Bali, Indonesia Wood with gold-leaf 17 cm 19th century

HANDBURY TRIBAL ART Sam Handbury-Madin U.K. M + 44 (0) 7847358809 enquiries@handburytribalart.com www.handburytribalart.com by appointment only

Mounted healing figure Panama, Kuna H 23.5 cm Early 20th Century Provenance: Private UK Collection

HERMANN SOMMERHAGE -KunsthandelDickelsbachstrasse 11 D-47053 Duisburg T +49-173-5148533 hsommerhage@gmail.com www.sommerhage-afrika.com

Kpelie mask Senufo 34,5 cm Ex-collection Germany

JACK NELIS - ASIAN & TRIBAL ART The Hague - The Netherlands By appointment T +31 (0)6 51332575 Jack.nelis@planet.nl www.trocadero.com/jacknelis www.chineesantiekdenhaag.com

Luba/Tabwa, Congo Stool H 33 cm 19th century Ex. private collection The Netherlands, ex. Adrian Schlag, Brussels, ex. Philip Laermans, Brussels

LOUIS NIERIJNCK Maastricht The Netherlands By appointment M +31(0)6 55897485 louisnierijnck@gmail.com www.primitiveart.nl www.tribalartnepal.com

Wooden votive shrine figure West Nepal 45 cm 1st half 20th century

MICHAEL WOERNER - ORIENTAL ART Bangkok - Hong Kong By appointment M + 66-89-224 9678 WhatsApp + 49 172 660 45 22 M during TAF + 49 172 660 45 22 Email: micwoerner@yahoo.com

Korwar Probably Wandammen region, Geelvink Bay area, Irian Jaya Wood with black red and yellow pigments; blue glass trade beads for the eyes H 30.4 cm Provenance: • Private Collection, Netherlands • Anthony J.P. Meyer, Paris (1995) • Philipp Konzett, Vienna • Private Collection, France Published: Anthony J.P. Meyer, Oceanic Art (Cologne: Könemann Verlagsgesellschaft, 1995) Plate 32, pp. 54-55

ROB TEMPLE Gent Belgium M +32 (0) 486447670 info@robtemple.com www.robtemple.com

Small power figure Bakongo, D.R. Congo H 16 cm Ex. U.K. Collection 19th / Early 20th century

SISI TATU Sophie Van Assche & Domenico Tomei Zingemkouterstraat 74 9040 Gent Belgium T +32 92336842 info@sisitatu.com www.sisitatu.be

Shield Kenya, Luo Hide, pigment, woord H 104 cm W 70 cm

STOTHERT & TRICE Works of Art & Antiques London By appointment telephone T + 44 (0)7817 689198 M + 44 (0)7921 357649

Gulmari Shield Queensland, Australia, H 58cm Collected by Captain Norman Godfrey Macalister (1861-1927)

TRIBAL DESIGN Drs E.M.M. Verhey Spiegelgracht 8 1017 JR Amsterdam T +31 (0)20 4216695 M +31(0)6 54290009 elsverhey@planet.nl www.tribaldesign.nl

Stilt Stirrup Marquesas Islands, French Polynesia H 32 cm Hardwood with thick brown patina. Very nice patina of use. Provenance: Collected by the captain Frégate Eugène Brunet Monthélie, who, on 1 January 1847 is part of the staff of the Governor and Commissioner of the King near the Queen of the Islands of the Society, Pomaré IV. Transmitted by descent to Jacques Brunet of Monthélie, Castle of Melin. Auxey Duresse, Côte d’Or Presumed period: late eighteenth century / early nineteenth

TRIBAL ART MAGAZINE

Rondleidingen | Lezingen | Films 25, 26 en 27 October

Aanmelden via info@gallery-lemaire.com 020 6237027 | 06 24905585

VRIJDAG 25 OKTOBER 14.00 Benen neusornamenten van de Asmat (Nieuw Guinea): symbolische betekenis

Henk Tabak Op oude foto’s dragen de bewoners van het Asmat gebied van Nieuw Guinea vrijwel zonder uitzondering ‘sieraden’. Die kunnen uitbundige vormen aannemen wanneer bijzondere ceremoniën gehouden worden, maar maken ook deel uit van het normale dagelijkse leven. Typische voorbeelden van dit laatste zijn de staaf vormige benen ornamenten die in het doorboorde neus tussenschot worden gestoken. Op twee aspecten van deze voorwerpen willen we ons nader richten: valt nog te achterhalen van welk dier, vogel of organisme het gebruikte been afkomstig is? Heeft de voor ons ogenschijn lijk abstracte vormgeving voor de Asmat speciale betekenis? Voor beantwoording van die laatste vraag is enig inzicht nodig in het wereldbeeld en de rituele uitingen van de Asmat, waarvoor we kunnen putten uit de kennis van pater Zegwaard die enkele jaren bij de Asmat heeft doorgebracht. Ook vergelijking met afbeelding en op andere gebruiksvoorwerp en helpt om de symboliek van neusornamenten te begrijpen.

VRIJDAG 25 OKTOBER 16.00 De Papoea’s E. Jannink, 1956 Nederlands, 51 min.

Egbert Jannink werkte in 1956 als bestuursambtenaar voor Nederland in Nieuw Guinea. Hij legde zijn ervaringen vast op 16mm film. De documentaire begint met zijn tocht naar de bestuurspost Képi aan de Oba rivier in het Mapi gebied. Van daaruit reist hij per prauw en te voet naar de binnenlanden om de dorpen te controleren op koppensnellen. De dorpelingen moeten deze gesnelde koppen inleveren. Jannink heeft ook opnames gemaakt van monseigneur Tillemans, bisschop van Merauke, die aanwezig was bij de feestelijke opening van een landbouwtrainingscentrum in Képi. En hij heeft gefilmd bij de Asmat waar hij getuige was van verschillende rituelen. Tenslotte heeft hij een tocht naar Otsjanep aan de Casuarine kust vastgelegd, waar weer moest worden gecontroleerd op koppensnellen. De authentieke film over het dagelijkse leven van de bevolking in Nieuw Guinea, wordt afgesloten door Kees van den Meiracker, conservator Oceanië Museum voor Volkenkunde (nu Wereldmuseum), Rotterdam en Victor Kaisiepo, die zich inzette voor de rechten van Papoea’s.

SATURDAY 26 OCTOBER 14.00 Geelvink Bay ritual art A talk by Raymond Corbey

Dutch Protestant missionaries have provided the most extensive sources regarding the ritual art of the Papuan peoples of the Geelvink Bay, New Guinea. Here, from the very beginning of the mission in 1855, they were confronted with spirit cults, head-hunting, Âendemic violence, effigies with large genitals, slavery, etc. They have been responsible for the presence of a thousands of ritual items in public and private collections, including numerous korwar ancestor effigies. While converting the missionaries collected, but they also destroyed, or had destroyed, at least as many items. This talk addresses these goings-on. Raymond Corbey is an anthropologist attached to Leiden University, the Netherlands. His book Korwar: Geelvink Bay ritual art according to missionary sources (c.400 pp. and 320 illustrations) will be published in September by C. Zwartenkot Art Books.

SATURDAY 26 OCTOBER 16.00 Healing rituals and material culture of the Melanau of Sarawak/Malaysia Rolf Schlömer

The Melanau people of Sarawak/ Malaysia on the island of Borneo represent a small ethnical group which lives mainly in the coastal areas and along the rivers of the Mukah District. The Melanau developed a culture which was formed and influenced by the specific conditions of their life between mangroves and lowlands, high and low tides and the open sea. Due to the conversion to Islam and Christian religions, the traditional Melanau custom is more and more changing and partly disappearing. Modern medicine substitutes the traditional health rituals and subsequently the material culture around the healing procedures lost significance. Consequently, the number of wood carvers involved in the health rituals decreased. This affected also in general the use of charm figures, esp. the fishing charms (Sou´). While certain basic structures of the Melanau health rituals can also be found among other ethnical groups on the island of Borneo or elsewhere, the wooden figures (Belum) used in the Melanau healing ceremony are absolutely unique. The lecture explains the use of the Belum, shows examples and answers the collector’s question, why these objects are extremely rare on the tribal art market. The lecture of collector Rolf Schlömer will be in English and is based on several visits to Melanau areas, on the Melanau relating literature and on interviews with local Melanau experts.

ZONDAG 27 OKTOBER 14.00 Voor ons gemaakt. Vroege toeristenkunst uit Zuid-Soedan? Gerard van den Heuvel

Authenticiteit speelt een cruciale rol op de markt voor klassieke Afrikaanse kunst. Toch blijkt er een categorie sculpturen te be staan die zich in dat commerciële circuit onttrekt aan de strenge echtheidscriteria. Namelijk voorwerpen die toegeschreven worden aan de Zande en die in het eerste kwart van de twintigste eeuw gemaakt zijn in een werkplaats in de stad Yambio in zuidelijk Soedan. Waarschijnlijk betreft het kunstuitingen die zijn ontstaan als reactie op de vraag van westerse reizigers in dat gebied. Reden om in deze lezing wat meer aandacht te besteden aan dit intrigerende fenomeen.

Vrouwelijke figuur. Zande. 48 cm. Minneapolis Institute of Art, Inv. Nr. 85.112, Bequest of Putnam Dana McMillan

ZONDAG 27 OKTOBER 16.00 Kopfjäger von Borneo, 1936 Regiseur: Victor von Plessen Duits, 65 min.

De film speelt in Pelben in Kalimantan (Borneo), dit dorp leeft op vijandelijke voet met een dorp verderop. Tegen deze achtergrond wordt een liefdesverhaal verteld, Romeo en Julia in het tropische regenwoud. De acteurs komen uit Kayan en Kenyah Dayak, waar de film is opgenomen. Het verhaal is gebaseerd om een sage uit dit gebied. Kopfjäger von Borneo (Head Hunters of Borneo) is an ethnographic film made in the 1930s in Indonesia. The story is based on an old local legend, enacted by people from the Kayan and Kenyah Dayak. Two young people from rivalry villages fall in love, Romeo and Julia in the tropical rainforest.

25, 26 EN 27 OKTOBER: 13.00 EN 15.00 Rondleidingen door Marianne Poort

Voorouderverering speelt op diverse continenten een belangrijke rol, soms zelfs naast de officiële religie’s zoals de Islam bij de Mandé, Mali en het Christendom bij de Toraja’s van Sulawesi. De levende hebben een belangrijke taak bij het begeleiden van de ziel van de overledene op de grote reis naar het hiernamaals; er loert gevaar en verdwalen kan. Vanaf de nieuwe verblijfplaats treedt de voorouder op als bemiddelaar tussen beide werelden. Om dat goed te kunnen doen zijn steeds inspanning van de levende vereist. Tijdens de 30 minuten durende rondleiding wordt aan de hand van een aantal objecten verschillende vormen van voorouderverering bekeken. Yam masker, Abelam De Yam wortelknol die wel tot 3 meter lang kan groeien, vormt het hoofdbestanddeel van het dieet bij de Abelam in de Sepik-rivier regio. De geïnitieerde mannen die deze knollen verbouwen wed ijveren met elkaar om de grootste knol te produceren. Tijdens het oogsten worden de grootste exemplaren aangekleed met maskers, veren, schelpen en fel gekleurd fruit en tentoongesteld voor het mannenhuis, de centrale plaats in het dorp. De versierde knollen vertegenwoordigen de voorouder wiens naam ze dragen. Yam-telers hebben eens sterke band met hun knollen, het eten van de zelf geteelde knol is vergelijkbaar met een incestueuze daad en zou ziekte en zelfs de dood uitlokken. De relatie van de Abelam met de wereld van de doden blijkt uit het bezigen van dezelfde uitdrukking voor ‘een yam planten’ en voor ‘een dode begraven’. De Abelam-jongens dragen tijdens hun initiatie lichaamsversieringen zoals die op de yam, ze komen immers terug uit het land van de doden. De knollen worden in paren uitgewisseld waarbij de producent van de grootste Yam hoog aanzien verwerft. Voor de ander geldt serieus gezichtsverlies binnen de Big Man hiërarchie.

AMANDA PINATIH

Ik verzamel waar ik verliefd op wordt.

Vier Afrikaanse maskers hangen boven aan de trap als je bij Amanda Pinatih binnenkomt. Over de stoelen aan de eettafel hangen prachtige doeken uit Indonesië en op een stoel in de hoek ligt een vos je aan te kijken. Verder staan in het hele huis opgezette dieren, hedendaags design en etnografica. Amanda houdt van reizen. Vorig jaar ging ze naar Indonesië, waar ze onder andere op bezoek ging bij haar familie op Bali. Tijdens die reis kocht ze doeken op Sumba, Roti en Timor en bezocht zij met veel plezier de vele galeries in Yogyakarta. Voor haar is de ouderdom van een object niet belangrijk; het gaat haar erom of een object haar aanspreekt. Na aanschaf zoekt ze op internet of kijkt ze, en dat doet ze het liefst, in boeken over het verhaal achter haar aankoop. In 2016 heeft zij samen met haar partner Jorge Mañes Rubio onderzocht of er interesse was om een design museum te openen in Dharavi, een wijk in Mumbai. Dharavi is een zogenaamde home grown neighbourhood, ontwikkeld door de bewoners zelf met weinig of geen hulp van de officiële instanties. De wijk had al scholen, politiebureaus en ziekenhuizen maar nog geen museum. Het was de ideale plek om de functie van een museum te herontdekken en een museum zou de wijk echt op de kaart zetten en zo een ander licht op Dharavi schijnen. Uiteindelijk is er samen met de buurt een jaar lang aan een mobiel museum gewerkt. In Design Museum Dharavi werden objecten van lokale ambachtslieden tentoongesteld, maar ook gebruikt, bijvoorbeeld tijdens een crickettoernooi. Binnenkort gaat zij beginnen aan haar promotieonderzoek. Zij wil gaan onderzoeken hoe Indonesische objecten in Nederlandse volkenkundige musea een betekenisvolle rol kunnen spelen voor personen met voor ouders voor wie deze objecten belangrijk waren. Amanda zegt hierover: ‘We zouden de objecten weer kunnen reactiveren door erover te praten, ze te voelen en te kijken hoe ze zijn gemaakt. Zo kunnen er nieuwe relaties

tussen gemeenschappen ontstaan, waarbij de objecten fungeren als middel voor de constructie en expressie van culturele identiteit’. Amanda werkt bij Crafts Council Nederland, een platform dat zich bezighoudt met het hedendaagse ambacht. Dit doen zij door het organiseren van masterclasses en tentoonstellingen, daarnaast is er een programma voor jongeren en online worden de beste meesters en gespecialiseerde musea gepresenteerd. Zij ziet dat Nederlandse ontwerpers ook interesse hebben in en inspiratie halen uit materialen en technieken van ambachts lieden uit Afrika, Oceanië en Azië. Amanda is 31 jaar en ze ziet dat haar generatiegenoten weinig interesse hebben in etnografische voorwerpen. Het is natuurlijk wel een bepaalde esthetiek die je mooi moet vinden. Wel ziet ze dat bepaalde hippe winkels objecten verkopen zoals schelpen kettingen uit Papua. Dat die niet echt gebruikt zijn en er anders uit zien dan de traditionele objecten is blijkbaar niet belangrijk. Net zoals het verhaal achter het object voor de koper niet meespeelt, zij vindt dat jammer. Bovendien is de trend bij jongeren van nu om zo min mogelijk te bezitten, het zogenaamde nomadisch huis. Hoewel het een generatie is die veel reist en zich makkelijk vestigt in andere landen is er blijkbaar weinig interesse in de objecten uit andere culturen. Zelf neemt ze van elke reis wel iets mee zoals een moderne aardewerken pot uit Kreta en kleine houten figuurtjes uit Korea. Ze koopt waar ze verliefd op wordt. Ze bezoekt ook graag galeries waar ze jammer genoeg niet altijd even hartelijk wordt ontvangen. Daarom gaat ze ook graag naar de Tribal Art Fair want daar raak je makkelijk in gesprek met de galeriehouder. Alle galeriehouders bij elkaar hebben zoveel kennis en willen dat graag delen. Ze vraagt zich wel af hoe dat in de toekomst zal gaan, zal haar generatie het stokje overnemen?

I collect whatever I fall in love with.

When you step inside Amanda Pinatih’s house, you are greeted by four African masks hanging at the top of the stairs. Wonderful fabrics from Indonesia are draped over the chairs at the dining table and a fox observes you from a chair in the corner. The whole house is full of stuffed animals, contemporary design and tribal art. Amanda loves travelling. Last year she went to Indonesia. As part of this trip, she visited family in Bali. She bought fabrics in Sumba, Rote and Timor and enjoyed visiting the many galleries in Yogyakarta. The age of an object isn’t important to her; it’s all about whether the object appeals to her. After purchasing an object, she looks online or, preferably, in books, to find out the story behind her purchase. In 2016, she investigated, together with her partner Jorge Mañes Rubio, whether there was interest in opening a design museum in Dharavi, a district of Mumbai. Dharavi is a so-called homegrown neighbourhood, developed by the residents themselves with little or no help from the official authorities. The district already had schools, police stations and hospitals, but didn’t have a museum. It was the perfect place to rediscover the role of a museum and the museum was intended to really put the district on the map and shine a different light on Dharavi. In the end, work on a mobile museum was carried out, together with the community, for a year. In Design Museum Dharavi, objects made by local craftsmen were not only exhibited, but also used, for example during a cricket tournament. Soon, she will start her PhD research. She wants to examine how Indonesian objects in Dutch ethnographic museums can play a meaningful role for people with ancestors for whom these objects were important. Amanda explains: ‘We should be able to reactivate these objects by talking about them, feeling them and seeing how they were made. As such, new relationships between our communities can come about, whereby the objects serve as a way of constructing and expressing cultural identity’. Amanda works for Crafts Council Nederland, a platform that focuses on contemporary crafts. They organise masterclasses and exhibitions, there’s a

programme for young people and the best masters and specialised museums are presented online. She notes that Dutch designers are also interested in and gain inspiration from materials and techniques from craftsmen from Africa, Oceania and Asia. Amanda is 31 and sees that her contemporaries have little interest in ethnographic objects. Of course, it is a certain aesthetic that you need to like. She has noticed that certain hip shops are selling objects such as shells and necklaces from Papua. It is apparently unimportant that these aren’t real and don’t look the same as the traditional objects. The same way that the story behind the object is irrelevant to the purchaser; she finds this a shame. Furthermore, the trend among today’s young people is to have as few possessions as possible, the so-called nomadic house. Although this generation travels a lot and easily relocates to other countries, there seems to be little interest in objects from other cultures. She brings something back with her from every trip, such as a modern earthenware pot from Crete or small wooden figurines from Korea. She collects whatever she falls in love with. She also enjoys visiting galleries where, unfortunately, she isn’t always given a warm welcome. That’s why she also enjoys visiting the Tribal Art Fair, where it’s easy to strike up a conversation with the gallery owners. Together, the gallery owners have so much knowledge, which they like to share. She wonders what will happen in the future; will her generation take over the baton?

AMANDA PINATIH

Ik verzamel waar ik verliefd op wordt. I collect whatever I fall in love with. FOLKERT DE JONG

Ik ben bang dat ik mij helemaal te buiten ga aan het kopen van tribale kunst, de drempel is laag en de opwinding hoog! I’m scared that I’ll get completely carried away buying tribal art, the threshold is low and the excitement high! STEFFEN PATZWAHL

Dit houten een Asmat substituut hoofd komt uit de collectie van Mata Hari. This wooden Asmat substitute head comes from Mata Hari’s collection. RUSCHA LANGELAAN

Ik voel mij helemaal geen verzamelaar maar op een gegeven moment heb je ergens veel van. I don’t feel like a collector at all, but then one day you somehow have a lot of objects.

FOLKERT DE JONG

Ik ben bang dat ik mij helemaal te buiten ga aan het kopen van tribale kunst, de drempel is laag en de opwinding hoog!! Folkert de Jong is beeldend kunstenaar. Hij kwam al vroeg met bijzondere voorwerpen in aanraking die door zijn ouders verzameld werden. De schoonheid van de natuur en ambacht was voor hen erg belangrijk en daardoor stond het huis vol met gevonden dingen uit de natuur. Zoals stenen, stukken drijfhout maar ook houtsnijwerk en keramiek. De herinneringen uit zijn jeugd zitten vol met verhalen die zijn ouders hadden bij ieder voorwerp. Dat heeft hem zeker beïnvloedt om zichzelf te omringen met voorwerpen die verhalen in zich meedragen. Hij krijgt positieve energie van objecten met een boodschap of een bedoeling. Folkert verzamelt van alles en nog wat. Tribale kunst uit Borneo, Papoea, en Toraja. Maar ook keramiek uit Peru en twee geweldige houten beelden uit de Filipijnen. Recentelijk is hij begonnen met het aanleggen van een collectie succulenten (vetplanten en cacti.). Het is wel opmerkelijk dat hij als hedendaagse kunstenaar eigenlijk vooral oude kunst in huis heeft staan. Samen met zijn vrouw, Delphine Courtillot, ook beeldend kunstenaar, houdt hij meer van oude voorwerpen. ‘Het lijkt alsof via deze dingen het verleden nog doorwerkt in het heden, en ons een gevoel van vertraging geeft in deze snel veranderende tijd’ Geschiedenis is een thema in zijn werk en ook in wat hij verzamelt. Verbinden met het verleden via verzamelobjecten is voor hem een soort vertragen. ‘Je beseft je erdoor dat je intens moet leven met mensen en voorwerpen die je positieve kracht geven’. Hoe meer spullen hij bezit, hoe meer hij nadenkt over de dood. Via zijn verzameling probeert hij grip te houden op de tijd die langzaam uit zijn handen weg glijdt. Daardoor koopt hij ook steeds nieuwe dingen, om het touw van de tijd langer te maken en te kunnen genieten van zijn leven op deze planeet. De objecten waar hij zich mee omringt hebben invloed op zijn werk. Als hij ’s ochtends wakker wordt en een paar prachtige godenbeelden uit

Indonesië ziet, dan denkt hij: dit is een goede dag om mooie en krachtige kunstwerken te maken. De objecten zijn voor hem een soort batterijen. Heel erg gehecht is hij aan een klein beeld van een gehurkt mensfiguur afkomstig van de Ifugao uit de Filipijnen. Het animistische beeldje doet hem denken aan De Denker van Rodin. En het verbeeldt voor hem de universele mens die nadenkt over zijn lot. Folkert kijkt graag naar voorwerpen die animistisch zijn omdat zij hem verbinden met iets waar hij in het dagelijks leven ver van af staat: de eenheid tussen mens en natuur, gebruiksvoorwerpen en religie. Hij vindt het echt mooi om te zien hoe gepassioneerd verzamelaars over kunst kunnen praten. Alsof het hun religie is, iets wat diepgang en zingeving geeft aan de betrekkelijkheid van hun eigen bestaan. Dit ziet hij ook bij verzamelaars van zijn eigen werk. Hij koopt bij online veilingen maar het liefst koopt hij in galerieën omdat hij daar informatie krijgt van de verkoper. En daar kan je het voorwerp zien en voelen voordat je het koopt. Hij heeft een paar keer de Tribal Art Fair bezocht en hij vindt het een hele leuke beurs. Het is laagdrempelig en iedereen is vriendelijk. Ook vindt hij het leuk om te zien wie er rond kijken en wat voor bijzondere en mooie dingen er te koop zijn. Maar het blijft voor hem best moeilijk om ontspannen rond te kijken. Hij ziet zichzelf niet als specialist. Zo kan hij, omdat hij naar zijn idee er te weinig vanaf weet, de financiële en culturele waarde van iets moeilijk inschatten. Dat maakt het voor hem ongemakkelijk om vragen te stellen. Bovendien zegt hij ‘Ik ben bang dat ik mij helemaal te buiten ga aan het kopen van tribale kunst, de drempel is laag en de opwinding hoog!!’

I’m scared that I’ll get completely carried away buying tribal art, the threshold is low and the excitement high!!

Folkert de Jong is a visual artist. He was introduced to special objects at an early age because his parents used to collect them. The beauty of nature and handicraft was very important to them, which is why their house was full of items collected from nature, such as stones, driftwood, but also wood carvings and ceramics. His childhood memories are full of stories his parents would tell relating to each object. That certainly influenced his decision to surround himself with items that have stories attached to them. He gains positive energy from objects with a message or a meaning. Folkert collects all sorts of things: tribal art from Borneo, Papua and Toraja, but also ceramics from Peru and two wonderful wooden sculptures from the Philippines. Recently, he started building up a collection of succulents. How ever, it is rather remarkable that, despite being a contemporary artist, his home mainly contains ancient art. Together with his wife, Delphine Courtillot, who is also a visual artist, he prefers old objects. ‘It’s as if via these objects, the past is still working its way through to the present and giving us a sense of deceleration in these rapidly changing times’. History is a theme in his work and in what he collects. For him, connecting with the past via collectables is a type of slowing down. ‘Through that, you realise that you need to live intensely with people and objects that are a positive force for you.’ The more items he owns, the more he thinks about death. Through his collection, he attempts to keep a grip on the time that is slowly slipping out of his hands. This is why he is always buying new things, to remove the pressure of time and to be able to enjoy his life on this planet. The objects he surrounds himself with influence his work. If he wakes up in the morning and sees a pair of wonderful deities from Indonesia, he thinks: this is a good day to make beautiful and powerful works of art. The objects are a type of battery for him. He is very attached to a small statue of a crouching human figure originating from the Ifugao from the Philippines. The animist statue reminds him of Rodin’s The Thinker. To Folkert, it represents the universal man who is contemplating his fate. Folkert enjoys looking at objects that are animist

because they connect him with something he is distanced from in his daily life: the unity between humankind and nature, objects and religion. He really likes seeing how passionately collectors are able to talk about their art, as if it is their religion; something that gives depth and meaning to the relativity of their own existence. He also sees this with collectors of his own work. He buys from online auctions, but he prefers to buy from galleries so that he can get information from the owner. Another bonus is that you can see and feel the object before you buy it. He has visited the Tribal Art Fair a couple of times and thinks it’s a great fair. It’s approachable and everyone is friendly. He also enjoys seeing who’s having a look around and which special and beautiful objects are for sale. But he struggles to look around feeling relaxed. He doesn’t see himself as a specialist. As such, he struggles a bit when it comes to estimating the financial and cultural value of an object, because he thinks he doesn’t know enough about it. That makes it uncomfortable for him to ask questions. He also says, ‘I’m scared that I’ll get completely carried away buying tribal art, the threshold is low and the excitement high!!’

AMANDA PINATIH

Ik verzamel waar ik verliefd op wordt. I collect whatever I fall in love with. FOLKERT DE JONG

Dit houten een Asmat substituut hoofd komt uit de collectie van Mata Hari. This wooden Asmat substitute head comes from Mata Hari’s collection. RUSCHA LANGELAAN

Ik voel mij helemaal geen verzamelaar maar op een gegeven moment heb je ergens veel van. I don’t feel like a collector at all, but then one day you somehow have a lot of objects.

STEFFEN PATZWAHL

Dit houten een Asmat substituut hoofd komt uit de collectie van Mata Hari.

Steffen Patzwahl is al 25 jaar zoölogisch directeur van Pairi Daiza (België), een dierentuin, botanische tuin en etnografisch museum in een. Het park is ruim opgezet, je kunt er makkelijk een hele dag vertoeven. Wanneer je Pairi Daiza binnenkomt en naar de eerste wc gaat die je tegenkomt, merk je meteen hoe bijzonder het park is. De hele ruimte is ingericht met traditioneel geld van over de hele wereld, zoals een verengeldrol uit de Salomons eilanden en een grote gelsteen uit Yap en nog veel meer andere voorwerpen. Omdat de toiletten een plek is die iedereen bezoekt wilde Steffen juist daar iets bijzonders van maken. Zo is er ook een wc te vinden in het aquarium en daar zit je letterlijk tussen de vissen. Het park is gevestigd op het terrein van een 12de eeuwse abdij en er wordt nog steeds speciaal abdijbier gebrouwen. Momenteel wordt er ook hard gewerkt aan het eerste hotel op het park en aan een nieuw onderkomen voor de ijsberen. In het park worden planten en dieren zoveel mogelijk gepresenteerd in hun natuurlijke leefomgeving. Daarom reisde Steffen, ter inspiratie voor de inrichting van een groot terrein voor de beren en wolven, naar Canada om daar hun leefgebied te bezoeken. Ook werkt hij bij het ontwerpen van nieuwe leefwerelden graag samen met lokale specialisten. Zo worden er in Vancouvereiland totempalen voor het park gemaakt. En één van de tempels uit het Koninkrijk Ganesha, gemaakt door ambachtslieden uit Bali, is net ingewijd door 10 Balinese priesters. Steffen woont op het park en in zijn huis is overal zijn passie voor etno grafica en het dierenrijk te zien. Aan het plafond vliegt een grote albatros, in de alkoof bij het raam hangen schilden uit Australië en op de schouw staat een collectie korwars. Verder zijn er onder andere bijlen en knotsen uit Oceanië, een schaal met neusbotten en andere kleine etnografische objecten te bewonderen. De tafel ligt vol boeken.

Hij is al van jongs af aan geïnteresseerd in alles wat met de natuur te maken heeft. De stenen, veren en botjes die hij als kind buiten vond nam hij mee naar huis. Met de etnografica maakte hij kennis door een dorpsgenoot die een verzameling daarvan had. Steffens interesse gaat vooral uit naar objecten uit Oceanië en Zuid- Amerika. In zijn verzameling heeft hij een groot aantal versierde en bewerkte schedels. Deze schedels vertellen hem iets over hoe men in de verschillende culturen omgaat met leven en dood, iets waar hij in zijn werk in de dierentuin ook regelmatig mee geconfronteerd wordt. Tussen de schedels staat een Asmat substituut hoofd uit de collectie van Mata Hari. Ook heeft hij een shrunken head, een zgn. tsantsa, van de Jivaro uit Ecuador en Peru. De hoofden waren trofeeën die gebruikt werden bij rituelen. De tsantsa uit de verzameling van Steffen is ter plekke verzameld door de Marquis de Wavrin, een Belgische filmmaker en antropoloog die begin 20ste eeuw naar Zuid-Amerika vertrok en zeer betrokken raakte bij de Jivaro cultuur. Toen Steffen met verzamelen begon, kocht hij wel eens objecten waarbij hij later ging twijfelen over de authenticiteit. Maar hij ziet dit als iets onontkoombaars, als een soort leergeld die je betaalt als verzamelaar. Een van zijn lievelings objecten is een kleine korwar. Het voorouderbeeld heeft een bijzonder karaktervolle expressie en bij een bepaald zonlicht zie je een kleine glittering in het hout. Maar ook met veel andere objecten uit zijn verzameling heeft hij een persoonlijke band. Zo deed hij een bijzonder aankoop tijdens een reis door Papua Nieuw Guinea. Daar kocht hij in een supermarkt een armband van een kaak, deze was achtergelaten als betaling voor tabak. Vorig jaar bezocht Steffen Patzwahl voor het eerst de Tribal Art Fair en hij was aangenaam verrast. Hij was onder de indruk van het gebouw, van de goeie sfeer en het zeer diverse aanbod. En de kans is daarom zeer groot dat hij ook dit jaar weer op de beurs aanwezig zal zijn.

This wooden Asmat substitute head comes from Mata Hari’s collection.

For 25 years, Steffen Patzwahl has been the zoological director of Pairi Daiza (Belgium), a zoo, botanical garden and ethnographic museum rolled into one. The park is vast; you can easily while away a whole day there. If you enter Pairi Daiza and visit the first toilet, the first thing you will realise is that it is a very unique park. The whole area is decorated with traditional money from all over the world, such as a feather currency roll from the S olomon Islands and a large money stone from Yap among many others. Because the toilets are somewhere everyone visits, Steffen wanted to turn them into something special. There is also a toilet in the aquarium, where you literally sit amongst the fish. The park is located on the site of a 12th-century abbey and special abbey beer is still brewed there today. Work is currently underway on a first hotel-project and a new shelter for the polar bears. In the park, plants and animals are presented in their natural environment as much as possible. That’s why Steffen travelled to Canada, where he gained inspiration for the design of vast bear and wolf enclosures by visiting their natural habitat. He also enjoys working together with local specialists on the design of new living environments. On Vancouver Island, for example, totem poles were made for the park. And one of the temples from the Kingdom of Ganesha, made by craftsmen from Bali, has just been consecrated by 10 Balinese priests. Steffen lives in the park and his passion for tribal art and the animal kingdom can be seen all over his house. A large albatross appears to be flying off from the ceiling, shields from Australia are visible in the alcove by the window and a collection of korwars adorns the mantelpiece. There are also axes and clubs from Oceania, a bowl with nose bones and other small ethnographic objects to admire. The table is full of books. Ever since he was a boy, he’s been interested in everything related to nature. The stones, feathers and bones that he found outside when he was a child came with him to the house. He was introduced to tribal art by an old collector from his village.

Steffen is mainly interested in objects from Oceania and South America. He has a large number of adorned and treated skulls. These skulls tell him something about how people deal with life and death in different cultures, something which he is also regularly confronted with in his work in the zoo. Between the skulls is an Asmat substitute head from Mata Hari’s collection. He also has a shrunken head, a so-called tsantsa, from the Jivaro tribes of Ecuador and Peru. The heads were trophies that were used during rituals. The shrunken head from Steffen’s collection was collected by the Marquis de Wavrin, a Belgian adventurer ,filmmaker and anthropologist who left for South America at the start of the 20th century and became very involved in the Jivaroan culture. When Steffen started collecting, he sometimes bought objects whose authenticity he later started to doubt. But he sees this as the inevitable, almost like the dues you have to pay as a collector in order to gain knowledge and train your eye. One of his favourite objects is a small korwar. The ancestral sculpture has an especially characterful expression and the wood glistens slightly if the sun catches it in a certain way. But he also has a personal connection with many other objects from his collection. He made a special purchase during a trip through Papua New Guinea, namely a bracelet made from a jaw, which he found in a supermarket. This had been left behind as payment for tobacco. Last year, Steffen Patzwahl visited the Tribal Art Fair for the first time and was pleasantly surprised. He was impressed by the building, great atmosphere and very diverse range of objects on offer. It’s therefore very likely that he’ll be returning to the fair this year.

AMANDA PINATIH

Ik verzamel waar ik verliefd op wordt. I collect whatever I fall in love with. FOLKERT DE JONG

Dit houten een Asmat substituut hoofd komt uit de collectie van Mata Hari. This wooden Asmat substitute head comes from Mata Hari’s collection. RUSCHA LANGELAAN

Ik voel mij helemaal geen verzamelaar maar op een gegeven moment heb je ergens veel van. I don’t feel like a collector at all, but then one day you somehow have a lot of objects.

RUSCHA LANGELAAN

Ik voel mij helemaal geen verzamelaar maar op een gegeven moment heb je ergens veel van. Ruscha Langelaan is schilder, ze woont in een stijlvol ingericht appartement. Ze houdt ervan om objecten aan de muur te hangen dus aan de muur hangt, naast een aantal van haar schilderijen, ook etnografica: kissi pennies - traditioneel geld uit Sierra Leone, een staf uit Ethiopië en een Asmat-sculptuur. Daarnaast heeft ze een vitrine met een aantal kleinere objecten en midden in de kamer staan op een boekenkastje en aantal tjuringa’s uit Australië. Ruscha kwam eigenlijk toevallig met etnografica in aanraking. Zo’n twintig jaar geleden fietste zij over de Spiegelgracht en kwam collega- kunstenaar Ronald Noorman tegen. Hij stond op het punt om een galerie met etnografica binnen te gaan en vroeg haar mee. Ze was direct onder de indruk, maar ze was ook overtuigd dat ze dit niet kon betalen en veel te duur voor haar was. Toen ze zag dat haar collega Ronald wel objecten kocht, dacht Ruscha: als hij dat kan, kan ik het ook. Haar eerste aankoop was een Wunda-schild uit Australië. Vervolgens vroeg ze Ronald vaak advies bij aankopen. Omdat ze ooit ergens gelezen heeft dat je nooit alleen bij één handelaar moet kopen, bezoekt ze verschillende galeries. Ook kijkt ze op internet bij veilingen van bijv. Christie’s en Sotheby’s en verbaast zich dan over de peperdure dingen die daar worden geveild. Momenteel is goede vriend Gerard van den Heuvel haar belangrijkste adviseur. Hij weet echt heel veel van etnografica. Hij was gastconservator voor twee tentoonstellingen in het Afrika Museum in Berg en Dal en hij werkte mee aan het belangrijke Ubangi-project in dat museum. Onlangs hielp hij Ruscha nog bij de aankoop van een Arawe-schild uit Nieuw- Brittannië. Ze had het gezien op internet bij Lempertz in Brussel en vond het meteen prachtig. Behalve dat hij haar meer informatie kon geven over deze schilden, adviseerde hij ook hoe ze het beste kon bieden. Heel spannend omdat ze dit niet vaak doet.

Van al haar aankopen houdt Ruscha een map bij met daarin informatie over het gebruik en de herkomst van de objecten en de rekening. De kennis over herkomst en authenticiteit van een object vindt ze heel belangrijk. Ze is heel blij dat ze alle informatie bij elkaar heeft, omdat het een goed overzicht geeft van de objecten die ze in de loop der jaren gekocht heeft. Ze probeert elk jaar de Parcours des Mondes in Parijs te bezoeken. Vroeger kwam ze daar ook graag met haar echtgenoot Ed de Moor en wanneer ze samen een galerie binnenkwamen, dan ging men er meestal van uit dat hij de verzamelaar was. Hij stuurde ze dan met de woorden ‘ma femme, ma femme’ direct door naar Ruscha. Ze vindt het raar dat deze wereld eigen lijk nog steeds een mannenwereld is. Eigenlijk is ze nooit echt op zoek naar objecten, maar wordt overvallen door iets wat ze tegenkomt. ‘Opeens wil je het dan heel graag hebben, dan gebeurt er iets raars met je’. Zo kocht ze onlangs uit Papoea-Nieuw- Guinea een Boiken-beeld dat ze zag op de website van een handelaar uit de Verenigde Staten en ze was verbaasd dat het opeens te koop was. Om het te krijgen moest ze in dit ze geval snel handelen en kon ze niet overleggen. Ze is nog altijd heel blij met deze snelle aankoop. En dat terwijl ze normaal gesproken bijna nooit iets impulsief koopt, ze koopt eigenlijk altijd weloverwogen. Ze heeft ook geen last van die enorme hebberigheid die sommige verzamelaars hebben. Ze voelt zich ook niet echt een verzamelaar ‘maar op een gegeven moment heb je ergens veel van’. Als de Tribal Art Fair is, gaat ze daar altijd wel een paar keer heen, en ze woont ook met veel plezier de lezingen bij. Haar advies aan beginnende verzamelaars is om veel te kijken maar vooral ook te praten over de objecten. Er is namelijk zoveel, dat het moeilijk is om te weten waar je moet beginnen. Er over praten is leuk en leerzaam.

I don’t feel like a collector at all, but then one day you somehow have a lot of objects!

Ruscha Langelaan is a painter, her apartment is stylishly furnished. She loves hanging objects on the wall, alongside a number of her own paintings, her walls are adorned with tribal art: kissi pennies - traditional money from Sierra Leone, a staff from Ethiopia and an Asmat sculpture. In addition, she has a display cabinet containing a number of smaller objects. Tjuringas from Australia can be found on a bookcase in the middle of the room. Ruscha actually came into contact with tribal arts by chance. About twenty years ago, she was cycling over the Spiegelgracht when she met fellow artist Ronald Noorman. He was about to visit a gallery showing tribal art and asked if she would like to join him. She was immediately impressed, but she was also convinced that she couldn’t afford it and it was way too expensive for her. When she saw her colleague Ronald buying objects, Ruscha thought: if he can do that, so can I. Her first purchase was a Wunda shield from Australia. In the years that followed, she often turned to Ronald for advice about purchases. She once read somewhere that you should never buy everything from one dealer, so she visits various galleries. She also looks at online auction houses, such as Christie’s and Sotheby’s, and marvels at the extortionate items that are auctioned there. At the moment, her good friend Gerard van den Heuvel is her main adviser. He knows a great deal about tribal arts. He was guest curator for two exhibitions in the Afrika Museum in Berg-en-Dal and worked on the important Ubangi project there. Recently, he helped Ruscha with the purchase of an Arawe shield from New Britain. She had seen it online on the Lempertz auction site in Brussels and fell in love with it immediately. He not only gave her more information about these shields, but also advised her about how to bid. It was really exciting because it’s not something she does very often. Ruscha keeps a folder containing information about the use and origin of each of the objects she purchases and the invoice. Information about the origin and authenticity of an object is very important to her. She is very pleased that she

has all the information in one place, because it provides a good overview of the objects she’s bought over the years. Each year, she tries to visit the Parcours des Mondes in Paris. She used to enjoy going there with her husband Ed de Moor and whenever they went inside a gallery together, people would assume that he was the collector. He would then steer them towards Ruscha with the words ‘ma femme, ma femme”. She finds it strange that this world is still very much a man’s world. She’s never really looking for objects, but is sometimes overwhelmed by something she comes across. ‘Suddenly you really want to have it, then something funny happens to you.’ She recently bought a Boiken sculpture from Papua New Guinea, which she saw on the website of a dealer from the United States and she was surprised that it was suddenly for sale. In order to get her hands on it, she had to act quickly and wasn’t able to deliberate. She’s still thrilled with this quick purchase, especially considering she never usually buys anything impulsively; she always makes well-considered purchases. She doesn’t struggle with the enormous greed that some collectors have either. She doesn’t feel like a collector at all, ‘but then one day you somehow have a lot of objects!’ Whenever the Tribal Art Fair is on, she always visits a few times, and she really enjoys attending the readings. Her advice to new collectors is to look a lot, but above all to talk about the objects. There’s so much that it’s difficult to know where to begin. And talking about it is both fun and educational.

Special Tribal Art Auction VIEWING DAYS Thursday 24th - Sunday 27th October 10.00 - 17.00 hours and also Thursday 24th from 19.00 - 21.00 hours

SALE DATE Tuesday November 5th

Papua Barat, Asmat, shield. H. 167 cm Provenance ex collection Ernst Heinrich, Stuttgart, Bad Cannstatt, Germany Loed and Mia van Bussel, Amsterdam Tom Lenders (1942-2019) private collection Amsterdam

Veilinggebouw de Zwaan • Keizersgracht 474 • 1017 EG AMSTERDAM • 020 622 0 447 www.dezwaan.nl

KUNSTHANDEL AALDERINK B.V. Sinds 1929

ORIENTAL ART AND ETHNOGRAPHICAL SPECIMEN

SPIEGELGRACHT 15 W 1017 JP AMSTERDAM TEL. 0031206230211 www.aalderinkorientalart.nl

SALES EXHIBITION

OCTOBER 23 - NOVEMBER 2, 2019

Sculptures - Objects - Jewelry - from Indonesia

POLAK WORKS OF ART

SPIEGELGRACHT 3, 1017 JP AMSTERDAM 11.00 A.M. - 18.00 P.M. and by appointment +31 (0)20 6279009 M. +31 (0)653262153

tribal art fair