TÜRKLERİN KÖKENİ Kaynak: http://www.notral.com
İlkçağ Türk devletlerinin genetik yapısı, R1 ve Q baskın olmak üzere N, O, C, P ve K gruplarından oluşmaktaydı. Türkler yeni ve ara bir ırktır (P, N, O kökenli Türkler, Urallar, Avrupalılar ve Çinliler gibi ırklar diğerlerine göre daha yeni ve Orta Asya, Orta Doğu ve Endonezya milletleri birçok farklı hablogrubun göç yolundan etkilendiği için ara ırk olarak kabul edilir). Türkler tarihin her döneminde birçok farklı gruptan oluşan bir genetik yapıya sahip olmuşlardır. Sanıldığı gibi Orta Asya Türkleri, Çin ve Japonlara değil, Avrasyalı kavimlere genetik olarak daha yakındır. Örneğin günümüzde Çin’de bulunan Uygur Türkleri bir Balkan milletinden daha fazla Avrupa grubu olarak kabul edilen R1a ve R1b dizilimlerine sahiptir(Her biri %15 civarı). Başka bir önrek olarak da günümüzde Orta Asya’da bulunan Türk kavmi Altaylar, Slavların temel gurubu olarak kabul edilen R1a’yı Slavlardan daha fazla oranda bulundurmaktadırlar.(%50’den biraz fazla).
Y C R1a
B Q
N
D
Altay Türkleri
Tarihçiler, Türklerin tarih sahnesine çıktığı ve dünyaya yayıldığı noktayı Orta Asya olarak kabul etmektedirler. Elbette bunun nedeni, Türklerin yazıyı geç kullanmaya başlaması(?) ve Türklerle ilgili ilk bilgilerin Çin kaynaklarından öğrenilmesidir. Diğer yandan hablogrup incelemesine baktığımızda Türklerin çıkış noktası bilimsel olarak Hazar Denizi civarıdır. Yani Göktürkler aslında Hazar’dan doğuya, Orta Asya’ya göç etmiş Türklerdir. Bu teori kapsamında tarihte ilk bilinen Türk topluluğu İskitler(Sakalar) kabul edilir. Sakalar, Asya’dan batıya göç etmemiş, var olduklarından beri Hazar bölgesinde bulunmuş bir topluluktur. Hatta bazı tarihçilere göre Homeros’un İlyada’da bahsetiği Amazonlar, Saka topluluğundan ayrılmış kadın savaşçılardır. (Ayrıca tarihte bilinen ilk kadın hükümdar Sakalı “Tomris Hatun”dur). Kısaca Türkler, ilk Hun ve Göktürk devletleri ile ortaya çıkmış ve daha sonra batıya göç etmiş bir millet değil, Hazar denizi civarında(Avrasya-Turan) Sakalar ile ortaya çıkmış Avrupa-Asya karışımı bir millettir. Y-DNA analizleri bu teoriyi doğrulamaktadır. Q geni, Hazar denizi civarında olışmuş bir gendir ve bu nedenle Türklerin ana vatanları Orta Asya’nın batısı, Hazar Denizi’nin üstü ve civarıdır. Her ne kadar Türkler ile Japonlar, Koreliler, ve Moğollar arasında büyük oranlı bir genetik benzerlik bulunmasa da(?), bu ırkların dil yapıları aynı ailedendir(Ural-Altay Dil Gurubu). Bunun nedeni ise basittir. Türkler Hazar bölgesinde ilk kez ortaya çıktıklarında-eski çağlarda, diğer tüm topluluklar gibi dilleri ilkel insanlardı. Daha sonra büyük bir kısmı doğuya göç ederek Moğolistan civarına yerleştiği için Japonca, Korece ve Moğolca’ya benzer bir gramer yapısında sahip oldular. Anadolu Türklerine gelirsek durum biraz daha ilginç bir hal alıyor. Anadolu Türkleri binlerce yıl boyunca Anadolu ve civarında bulunduğu için temel grupları olan Q ve R1a’yı büyük oranda kaybetmişlerdir. Bulundukları bölge Anadolu olduğu için günümüz Türklerinde en çok rastlanan grup J2 yani Anadolu, Mezopotamya, Roman olarak adlandırdığımız gruptur. Ayrıca Güney kabileleriyle etkileşim sayesinde J1 ve E, Kafkasya göçleri sonucunda da G gruplarının oranları yükselmiştir. Günümüz Anadolu Türkleri, Göktürkler, Avrupa Hunları ve Sakalar arasındaki genetik benzerlik çok azdır. Türkler tarih boyunca kültürel olarak “Türklük” kimliğini korumuş ancak bir çok farklı genetik yapıdan etkilenmişleridir.
TÜRKLERİN EVRİMİ(MUTASYONU)
YARDIMCI TÜRK GRUPLARI
KARAKTERİSTİK TÜRK GRUPLARI
Q
R
P
C
N
O
Türk ırkı, K ve P gruplarının özelleşmesiyle ilk kez ortaya çıktığında Q ve R1 gruplarından oluşuyordu. (Q, R1, P). Dış görünüş olarak Avrupalı ve Asyalı karışımıydılar. Sakalar bu evreye örnektir Daha sonra Türklerin büyük bir kısmı doğuya, şimdiki Moğolistan bölgesinin yakınlarına yerleşti. Göktürkler, Hunlar ve Uygurlar gibi devletleri kurdular. Bu Orta Asya Türklerinde Q ve R1a baskın olmak üzere N, O, C grupları bulunuyordu. Asya genlerinin artmasıyla birlikte daha Asyalı ve Mongoloid bir ırka dönüştüler. Dış görünüş olarak biraz daha Asyalıydılar ancak yine de Avrupalı genleri nedeniyle de Caucasoid(Kafkasyalı) görünlüşleri de vardı. Doğuya göç etmeyen Türkler ise Hazar bölgesinde Kıpçaklar gibi çeşitli topluluklar oluşturdular. Bu toplumlar genetik olarak R1a baskınlığına sahipti. Daha Avrupalı bir görünüşe sahip oldular. Açık renk saçlı ve kumral tenliydiler. Genetik yapıları Sakalarla benzerdi.
Çin baskısı nedeniyle Orta Asya’da yaşayan Doğulu Türkler ise batıya göç ettiler. Bu göçlerde Kuzey ve Güney olmak üzere iki adet göç yolu kullanıldı. Kuzey göç yolunu kullanan Türkler, Ural kabileleri ile etkileşim sonucunda R1a ve N baskınlığına ulaştılar. Güney Çin yolunu kullanan Türkler ise Yunanlılar, Anadolu toplulukları(?), Ermeniler, Persler ve Araplar ile etkileşim sonucunda J1, J2 ve Ra1’nn farklı bir türü tarafından değişime uğradılar. Osmanlı ve Anadolu Türkleri bu gruba örnektir. Dünya üzerinde genel bir Türk tipi yoktur. Doğu Asyalı Türkler bir Çinli’ye, Moldova’lı Türkler(Gagauzlar) bir Rus’a, Anadolu’lu Türkler ise bir Arap’a veya İtalyan’a benzeyebilir. Balkanlar’a yerleşen bazı Türkler ise Slav ve Türk kombinasyonuna dönüştüler. Moldova’da yaşayan Gagauz(Gök Oğuzlar) Türkleri bu gruba örnektir.
Uygur Türkleri
Kırgız Türk’ü
Gagauz Türkleri
Anadolu Türkleri, Güney göç yolunu kullanan Oğuz boyları ile daha sonradan Kuzey ve Güney’den gelen göçler sonucu oluşmuşlardır. Bin ylı aşkın bir sürede J2 olarak adlandırılan Anadolu-Roma hablogrubu bu Türklerde baskın hale geldi. Çoğunlukla Mongoloid olarak değerlendirilen Tatarlar günümüzde büyük oranda Slavlamış ve klasik Rus görünümünü almışlardır. Bugün Tataristan’da Asyalı görünümde Tatar oranı çok düşüktür. Diğer yandan Türkiye’deki Tatar nüfusu genetik olarak daha az değişime uğramıştır. Özellikle Tatar nüfusunun fazla olduğu Eskişehir’de Asyalı görünümde Tatarlar çoğunluktadır.
Tatar Türk’ü
Hazarlar günümüzde büyük oranda Slavlaşmış bir topluluktur. 7. Yüzyılda Museviliği kabul etmiş bu Türkler, özellikle Avrupa’daki Aşkenazi Yahudileri ve Ukrayna ve Rusya’daki Türkler ve Başkurtlar ile genetik akrabalık taşırlar.
Karay Türk’ü
Kazak Türk’ü
Başkurt Türk’ü
Kazaklar Ruslar, Türkmenler ise Persler ve Afganlar tarafından genetik olarak etkilenmiş milletlerdir.
Türkmen
Yakut(Saka)
Sibirya Türkü
Özbek
Azeri Türkleri, Kıbrıs Türkleri ve Anadolu Türkleri hemen hemen benzer genetik yapıya sahiptirler.
Anadolu Türkü
Azerbaycan Türkü
TÜRKİYE’DEKİ GENETİK YAPI Türkiye Türklerinin genetik olarak en yakın oldukları milletler Yunanlılar, İtalyanlar, Rumenler ve Kafkasya topluluklarıdır. Anadolu-Roma grubu olan J2 Türkiye, Yunanistan, Güney İtalya, Suriye ve Lübnan’da görülen temel hablogruptur. J2’nin baskın olduğu bölgelerdeki toplumlar Anadolu-Roman ırkı olarak gruplandırılır. Bunun dışında Anadolu’da batıda, özellikle Balkanlar’da Orta Avrupa grubu olan I ve Kuzey Afrika grubu olan E, Kuzey Doğu’da Kafkasya grubu G ve Doğu Avrupa grubu R1a, Kuzey Batı’da, Batı Avrupa grubu R1b ve Güneydoğu’da ise Sami ırkı grubu olan J1 oranı fazladır.
Türkiye’de sayısı 60 milyon ile en fazla olan etnik grup(?) Türklerdir. Bunu yaklaşık 8 milyon ile Kürtler ve 2 milyon ile Zazalar takip eder. Bunlar dışında Çerkez, Laz ve Gürcüler Türkiye ortalamasına göre daha açık tenli, açık saçlı, açık gözlü ve uzun boyludur. Özellikle Artvin ve Rize bölgesinde sarışınlık hatta kızıl saç görülme oranı çoğu Avrupa ülkesinden daha fazladır. Çerkez nüfusunun fazla olduğu bölgelerde de ten rengi Türkiye ortalamasına göre daha açık renklidir. Kuzey Doğu Anadolu’da Ermeni ve Azeri Türk’ü etkisi olan Kars ve Ardahan gibi bölgeler daha esmer, Gürcü etkisi olan Artvin ve Erzurum gibi bölgeler ise daha kumraldır. Halk arasında “Aslında gerçek Kürtler sarışın ve mavi gözlü oluyormuş” gibi saçma ve yanlış bir inanış vardır. Kürtler, Türklere göre Pers ve Semitik genleri daha fazla oranda taşırlar ve enlem olarak daha güneydedirler. Kürtler kumral-esmer arasında bulunmaktadırlar. Ancak elbette sarışın bir Asyalı olabildiği gibi sarışın ve mavi gözlü Kürt de olabilir, lakin bunun gerçekleşme oranı çok düşüktür. Aşağıdaki haritadan da görüleceği gibi Türkiye’de açık saç görülme oranı en yüksek olan yerler İstanbul hariç Marmara Bölgesi, Ege, Samsun civarı ve Doğu Karadeniz’dir. Ten ve saç renginin en koyu olduğu bölge ise Güney Doğu Anadolu ile Hatay-Adana’dır.
Türkiye Türklerinde Orta Asyalı atalarındann kalma Hun grubu olan Q %2 civarı bir oranda hala bulunmaktadır(Q geninin ilk Türklerde bile en fazla %20 civarında olduğu tahmin ediliyor, Türklerde her dönemde-Anadolu hariç- oranı en yüksek olan grup R1 olmuştur). Ayrıca Avrupa’da Q geni Türkiye dışında Romanya, Moldova, Macaristan, İskandinav ülkeleri ve İzlanda’da bulunmaktadır. Q geninin bu ülkelere Hunlar ile yayıldığı tahmin edilmektedir. Not: Türklere özgü olarak kabul edilen Q grubu, Amerikan yerlileri ve Yakut Türklerinde %90’lara varan oranlarda bulunmaktadır. Bilimsel olarak Kızılderililer ve Türkler aynı genetik kökene sahiptirler. Türkiye’de 20’den fazla temel Y-DNA grubu bulunmaktadır. O
0,19
J
0,19
E3a
0,19
R1
0,38
E3
0,38
A
0,39
H
0,57
R2
0,96
C
1,34
Q
1,91
K
2,49
N
3,82
L
4,21
I
5,35
R1a
6,88
J1
8,99
E3b
10,71
G
10,9
R1b
15,87
J2
24,28 0
5
10
15
20
25
30
J2= %24 (Anadolu-Roma) Anadolu halkları, Yunan ve Hititler’den alınmıştır. R1b= %16 (Doğu Avrupa) Eski Türklerde var olan bir gruptur, ayrıca Hint ve Ruslar’da bulunmaktadır. G= %11(Kafkas) Gürcüler, Ermeniler ve Çerkezler gibi Kafkas milletlerinden alınmıştır. E3b= %11(Kuzey Afrika-Akdeniz) Berberiler ve Arnavutlar’dan alınmıştır. J1= %9(Sami) Araplar ve Yahudiler’den alınmışır. R1a= %7 (Batı Avrupa) Eski Türklerde var olan bir gruptur, ayrıca Batı Avrupalı millerden alınmıştır. I= %5 (Orta Avrupa) Balkan devletlerinden alınmıştır. L= %4 (Hindistan) Hintlilerden alınmıştır. N= %3(Kuzey Avrasya) Eski Türklerde var olan bir gruptur. Ural milletlerinden alınmıştır. K= %2 (Pers-Hint) Eski Türklerde var olan bir gruptur. Q= %2(Orta Asya) Eski Türklerde var olan bir gruptur. C= %1(Moğol) Moğollar’dan alınmıştır.
ESKİ TÜRKLERDE VAROLAN GRUPLAR
K
Q
(Pers-Hint)
(Orta Asya)
N
R1a
(Kuzey Avrasya)
(Batı Avrupa)
R1b (Doğu Avrupa)
Türkiye Türkleri’nin ırksal genetik olarak hangi ırklarla benzerliği olduğunu ele alalım: (Oranlar Y-DNA ve mDNA eş dizimsel benzerliklerinin oransal toplamıdır)
TÜRKİYE TÜRKLERİ'NİN IRKSAL VE GENETİK OLARAK DİĞER IRKLARLA BENZERLİKLERİ İNGİLİZ
2%
JAPON
3%
HİNT
4%
FRANSIZ
6% 8%
ÇİNLİ
11%
UYGUR ALMAN
14%
ÖZBEK
14% 16%
KIRGIZ
20%
KAZAK
22%
RUS
24%
FİNLANDİYALI
26%
MACAR
31%
TÜRKMEN
38%
ARAP
39%
İTALYAN
44%
PERS
47%
RUMEN
53%
BULGAR
62%
IRAK KÜRDÜ
64%
GÜRCÜ
68%
AZERİ TÜRKÜ
71%
ERMENİ
75%
ARNAVUT
77%
YUNAN
78%
TÜRKİYE KÜRDÜ
79%
TÜRKİYE ERMENİSİ
81%
TÜRKİYE RUMU
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
TÜRKLERİN KİMLİĞİ: AVRUPA MI ORTA ASYA MI ORTADOĞU MU? Türklerin genetik ve kültürel yapıları itibariyle arada kalmış bir millettir(?) Antik Türklerden Sakalar ve Kıpçaklar bile Asya ve Avrupa arasında bulunan ve iki tarafa da belli yakınlıkları olan milletlerdi. Türklerin kaderi geçmişte olduğu ibi şimdi de tam olarak bir bölgeye ait olamamaktadır. Bir Avrupalı’ya göre Türkler “Asyalı”, bir Asyalıya göre ise “Avrupalı”dırlar. Türkler ne Avrupalı, ne de Asyalı ne de Ortadoğuludur. Aynı şekilde Türkler gibi, Yunanlılar, Arnavutlar ve Ermeniler de arada kalmış milletlerdir. Genetik yapıları her bölgeden eşit miktarda etkilenmiş ve bunun sonucunda merkezi bir millete dönüşmüşlerdir.
Altta vereceğim haritalarda görüleceği üzere Türkiye toprakları az miktarda her genetik havuzdan ancak belli bir bölgeye baskın olarak ait olamamışlardır. Bu nedenle Türkleri ne Avrupalı ne de Asyalı olarak göremeyiz(?). Türkler bir millettir, “Avrasyalı”dırlar...
Afrikalı
Doğu Avrupalı
Akdenizli
Günay Batı Asyalı
Bat覺 Asyal覺
Kuzey-Bat覺 Avrupal覺
KAYNAKÇA National Geographics Y-DNA Project Europedia Genetics University of Illinois SCS – Prof. J. Douglas McDonald European Journal of Human Genetics 18 Natonal Center of Biotechnology Information