Restytucja sokoła wędrownego w Polsce Peregrine falcon population restitution in Poland
2014
© Børre Østensen
Powszechnie znana jest historia sokoła wędrownego. W wyniku działania DDT skorupki jaj były zbyt cienkie i liczebność wielu populacji tego gatunku na całym świecie gwałtownie spadła. Na dużych obszarach Europy i Ameryki Północnej sokół wędrowny wyginął całkowicie.
Styczeń Poniedziałek
Monday / Montag
2014
January / Januar Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
1 6
The story of the Peregrine falcon is known all over the world. Its populations declined because of the effects of DDT. Eggshells became thin and many populations worldwide crashed. Over large areas of Europe and North America Peregrines became extinct.
Nowy Rok (PL) New Year’s Day (US) (GB) Neujahrstag (DE)
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
2
3
4
5
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Trzech Króli (PL) Heilige Drei Könige (DE)
Martin Luther King, Jr. Day (US)
28
29
30
31
Zeznanie podatkowe PIT-16A PIT-19A PIT-28
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612 Bezpłatny program do rozliczania podatku PIT dostępny na: www.peregrinus.pl
Grudzień Pn Wt 2 3 9 10 16 17 23 24 30 31
Śr Czw 4 5 11 12 18 19 25 26
Pt So 6 7 13 14 20 21 27 28
Nd 1 8 15 22 29
Luty Pn Wt 3 4 10 11 17 18 24 25
Śr Czw 5 6 12 13 19 20 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22
Nd 2 9 16 23
© Torsten Pröhl
Sytuacja sokoła wędrownego w Polsce była o wiele gorsza niż w innych krajach. Na obszarze Polski (oraz północno-wschodnich Niemiec, Białorusi i środkowej Rosji) żyła wyjątkowa populacja nadrzewna. Populacja ta wyginęła w latach 60-tych XX wieku.
Luty Poniedziałek
Monday / Montag
The Peregrine situation in Poland was much worse than elsewhere. Poland (together with East-North Germany, Belarus and Central Russia) had a unique tree-nesting population. This population became extinct by the 1960’s.
2014
February / Februar Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
President’s Day (US)
28
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612 Bezpłatny program do rozliczania podatku PIT dostępny na: www.peregrinus.pl
Styczeń Pn Wt 6 7 13 14 20 21 27 28
Śr Czw 1 2 8 9 15 16 22 23 29 30
Pt 3 10 17 24 31
So 4 11 18 25
Nd 5 12 19 26
Marzec Pn Wt 3 4 10 11 17 18 24 25 31
Śr Czw 5 6 12 13 19 20 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22 29
Nd 2 9 16 23 30
© Torsten Pröhl
Pod koniec XX wieku sytuacja sokoła wędrownego w Europie i na świecie poprawiła się – dzięki zakazowi stosowania DDT oraz licznym projektom reintrodukcji. W niektórych krajach jego populacja jest obecnie bardziej liczebna niż przed kryzysem.
Marzec Poniedziałek
Monday / Montag
The situation of the Peregrine in Europe and worldwide at the end of 20th century has improved, thanks to ban on DDT use and to numerous reintroduction projects. In some countries its population is now even higher than before the crisis.
2014
March / Marz Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Dzéń Jednotë Kaszëbów (CSB)
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612 Bezpłatny program do rozliczania podatku PIT dostępny na: www.peregrinus.pl
Luty Pn Wt 3 4 10 11 17 18 24 25
Śr Czw 5 6 12 13 19 20 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22
Nd 2 9 16 23
Kwiecień Pn Wt Śr Czw 1 2 3 7 8 9 10 14 15 16 17 21 22 23 24 28 29 30
Pt 4 11 18 25
So 5 12 19 26
Nd 6 13 20 27
© Pirkka Aalto
W latach 60-tych XX wieku sokolnicy zapoczątkowali hodowlę sokoła wędrownego – najpierw w USA, potem w Niemczech i w innych krajach. Te same techniki hodowli obecnie stosuje się w przypadku wielu innych gatunków ptaków drapieżnych. Założony przez sokolników Peregrine Fund jest dziś największą i najważniejszą na świecie organizacją zajmującą się ochroną ptaków drapieżnych.
Kwiecień Poniedziałek
Monday / Montag
Falconers started to breed Peregrines in the 1960’s, first in USA, then in Germany and worldwide. The same management techniques are used now for many other birds of prey species. Falconers founded the Peregrine Fund which is the biggest and most important birds of prey conservation organisation in the world.
2014
April / April
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
23
24
25
26
27
Poniedziałek Wielkanocny (PL) Easter Monday (GB) Ostermontag (DE)
21
28
29
30
Zeznanie podatkowe PIT-36, PIT-36L PIT-37, PIT-38 PIT-39
Good Friday (GB) Karfreitag (DE)
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612 Bezpłatny program do rozliczania podatku PIT dostępny na: www.peregrinus.pl
Marzec Pn Wt 3 4 10 11 17 18 24 25 31
Śr Czw 5 6 12 13 19 20 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22 29
Nd 2 9 16 23 30
Maj Pn 5 12 19 26
Wielkanoc (PL) Easter (GB) Ostern (DE)
Wt 6 13 20 27
Śr Czw 1 7 8 14 15 21 22 28 29
Pt 2 9 16 23 30
So 3 10 17 24 31
Nd 4 11 18 25
© Mariusz Urban
Pierwsze projekty restytucji sokoła wędrownego rozpoczęły się w USA w latach 70tych XX wieku, kolejny – w Niemczech. Sokoły wędrowne dzięki reintrodukcji ponownie zasiedliły wiele obszarów, w szczególności w Ameryce Północnej, Niemczech czy Szwecji.
Maj
2014
May / Mai
Poniedziałek
Monday / Montag
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
1
2
3
Święto Państwowe (PL) Tag der Arbeit (DE)
5
The first Peregrine release projects started in USA in the 1970’s, followed by a release project in Germany. Peregrines, thanks to reintroduction projects, have now repopulated the whole of North America, as well as Germany, Sweden and many other areas.
Sunday / Sonntag
Święto Narodowe Trzeciego Maja (PL)
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
28
29
30
31
26
May Day Bank Holiday (GB)
Spring Bank Holiday (GB)
27
Memorial Day (US)
Christi Himmelfahrt (DE)
Kwiecień Pn Wt Śr Czw 1 2 3 7 8 9 10 14 15 16 17 21 22 23 24 28 29 30
Pt 4 11 18 25
So 5 12 19 26
Nd 6 13 20 27
Czerwiec Pn Wt 2 3 9 10 16 17 23 24 30
Śr Czw 4 5 11 12 18 19 25 26
Pt 6 13 20 27
So 7 14 21 28
Nd 1 8 15 22 29
© Torsten Pröhl
Ekotypy sokoła wędrownego w ciągu ostatnich 50 lat przeszły ogromne zmiany. Tradycyjnie sokoły gnieździły się na półkach skalnych, w górach lub na klifach wzdłuż rzek czy nad brzegiem mórz. Na północy sokoły gnieżdżą się na ziemi, we Wschodniej i centralnej Europie na drzewach. Mamy teraz nowe, coraz bardziej liczne populacje sokołów gniazdujących w miastach, które należy lepiej zbadać.
Czerwiec Poniedziałek
Monday / Montag
Peregrines went through a huge change with regards to ecotypes during last 50 years. Traditionally Peregrines nested on shelves in mountains or cliffs along rivers or the coast. In the north they nested on the ground, in Eastern and Central Europe in trees. We now have new populations of Peregrines nesting in cities. City-dwelling pairs need to be better studied, populations are still growing.
2014
June / Juni
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1 2
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
9
30
Pfingstmontag (DE)
Boże Ciało (PL) Fronleichnam (DE)
Maj Pn 5 12 19 26
Wt 6 13 20 27
Śr Czw 1 7 8 14 15 21 22 28 29
Pt 2 9 16 23 30
So 3 10 17 24 31
Nd 4 11 18 25
Lipiec Pn Wt 1 7 8 14 15 21 22 28 29
Śr Czw 2 3 9 10 16 17 23 24 30 31
Pt 4 11 18 25
So 5 12 19 26
Nd 6 13 20 27
© Zdeněk Tunka
Program reintrodukcji sokoła wędrownego w Polsce rozpoczął się w połowie lat 80-tych XX wieku od powstania ośrodków hodowli w Czempiniu, następnie we Włocławku, w Krakowie, Lesznie i Tucholi. Od początku naszym głównym celem jest przywrócenie populacji nadrzewnej. Drugim celem jest przywrócenie samej w sobie populacji sokoła wędrownego, który jako gatunek wymarł w Polsce w latach 60-tych XX wieku.
Lipiec Poniedziałek
Monday / Montag
In Poland the Peregrine release project started in the mid-1980’s with breeding projects in Czempin, later in Wloclawek, Krakow, Leszno and Tuchola. From the beginning our main aim has been the restoration of the tree-nesting Peregrine. The secondary aim is Peregrine population itself, as the species was extinct in Poland since 1960’s.
2014
July / Juli Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
1
2
3
4
7
8
9
10
14
15
16
21
22
28
29
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
5
6
11
12
13
17
18
19
20
23
24
25
26
27
30
31
Independence Day (US)
Czerwiec Pn Wt 2 3 9 10 16 17 23 24 30
Śr Czw 4 5 11 12 18 19 25 26
Pt 6 13 20 27
So 7 14 21 28
Nd 1 8 15 22 29
Sierpień Pn Wt 4 5 11 12 18 19 25 26
Śr Czw 6 7 13 14 20 21 27 28
Pt 1 8 15 22 29
So 2 9 16 23 30
Nd 3 10 17 24 31
© Paolo Taranto
W latach 60-tych XX wieku Czesław Sielicki zapoczątkował nowoczesne polskie sokolnictwo. W Technikum Leśnym w Tucholi założył pierwszy klub sokolników, a w 1972 roku wraz z Zygmuntem Pielowskim i innymi – Gniazdo Sokolników. W 1980 roku stworzył ośrodek hodowli sokoła wędrownego we Włocławku. Stowarzyszenie Sokół jest kontynuatorem tych tradycji.
Sierpień Poniedziałek
Monday / Montag
Czesław Sielicki started a modern Polish falconry in the 1960’s, organising the first falconers club in the forestry school in Tuchola and creating the Polish falconers' club Gniazdo Sokolników in 1972, together with Zygmunt Pielowski and others. In the 1980’s he started a Peregrine breeding center in Włocławek. The Falcon Society is the successor of these traditions.
2014
August / August Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
16
17
Wniebowzięcie NMP (PL) Mariä Himmelfahrt (DE)
11
12
13
14
15
18
19
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
25
Summer Bank Holiday (GB)
Lipiec Pn Wt 1 7 8 14 15 21 22 28 29
Śr Czw 2 3 9 10 16 17 23 24 30 31
Pt 4 11 18 25
So 5 12 19 26
Nd 6 13 20 27
Wrzesień Pn Wt 1 2 8 9 15 16 22 23 29 30
Śr Czw 3 4 10 11 17 18 24 25
Pt 5 12 19 26
So 6 13 20 27
Nd 7 14 21 28
© Christian Aussaguel
Polski program restytucji sokoła wędrownego rozpoczął się w 1990 roku. W latach 1990–2009 wypuszczono na wolność 345 młodych sokołów, z czego większość w lasach (85%, tj. 291 ptaków). Rokrocznie reintrodukowano średnio 17 piskląt.
Wrzesień Poniedziałek
Monday / Montag
1
The Polish release project started in 1990. In the 1990–2009 period 345 Peregrine eyasses were released, most of them in forests (85%, i.e. 291 birds). The average number of chicks reintroduced every year was 17.
2014
September / September
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Labour's Day (US)
Sierpień Pn Wt 4 5 11 12 18 19 25 26
Śr Czw 6 7 13 14 20 21 27 28
Pt 1 8 15 22 29
So 2 9 16 23 30
Nd 3 10 17 24 31
Październik Pn Wt Śr Czw 1 2 6 7 8 9 13 14 15 16 20 21 22 23 27 28 29 30
Pt 3 10 17 24 31
So 4 11 18 25
Nd 5 12 19 26
© Andrew Jenkins
W 1998 roku po raz pierwszy sokoły zagnieździły się w Polsce – na szczycie najwyższego budynku w kraju, Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Do 2009 roku wykluły się łącznie 124 dzikie sokoły – 97 w miastach, pozostałe w górach.
Październik Poniedziałek
Monday / Montag
Wtorek
In 1998 we had our first wild nest – in Warsaw, on the top of the Palace of Culture, the highest building in the country. Until 2009 a total of 124 Peregrines were hatched in the wild, 97 of them in cities, the rest in the mountains.
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
1
2
3
6
7
8
9
14
15
20
21
27
28
13
Columbus Day (US)
2014
October / Oktober Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
4
5
10
11
12
16
17
18
19
22
23
24
25
26
29
30
31
Tag der Deutschen Einheit (DE)
Wrzesień Pn Wt 1 2 8 9 15 16 22 23 29 30
Śr Czw 3 4 10 11 17 18 24 25
Pt 5 12 19 26
So 6 13 20 27
Nd 7 14 21 28
Listopad Pn Wt Śr Czw 3 4 5 6 10 11 12 13 17 18 19 20 24 25 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22 29
Nd 2 9 16 23 30
© Jan van Dijk
W roku 2010 Stowarzyszenie Sokół rozpoczęło nowy program restytucji nadrzewnej populacji sokoła wędrownego. Wytypowano kilka miejsc wsiedleń, zwiększono liczbę wypuszczanych ptaków, w większości są to samce.
Listopad Poniedziałek
Monday / Montag
Since 2010 the Society Falcon started a new project for Tree-nesting Peregrines. A limited number of release sites were chosen, the number of reintroduced birds substantially increased, most of them are males.
2014
November / November
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
21
22
23
28
29
30
Święto Niepodległości (PL) Veterans Day (US)
10
11
17
18
19
20
24
25
26
27
Thanksgiving (US)
Wszystkich Świętych (PL) Allerheiligen (DE)
Październik Pn Wt Śr Czw 1 2 6 7 8 9 13 14 15 16 20 21 22 23 27 28 29 30
Pt 3 10 17 24 31
So 4 11 18 25
Nd 5 12 19 26
2
Grudzień Pn Wt 1 2 8 9 15 16 22 23 29 30
Światowy Dzień Sokolnictwa World Falconry Day
Śr Czw 3 4 10 11 17 18 24 25 31
Pt 5 12 19 26
So 6 13 20 27
Nd 7 14 21 28
© Fabrice Croset
W ciągu czterech lat realizacji nowego programu wypuszczono w polskich lasach w sumie 339 sokołów, średnio 85 rocznie. Stowarzyszenie Sokół wypuszcza sokoły w czterech miejscach – w okolicach Barlinka, Żmigrodu, Włocławka i Nowych Ramuk.
Grudzień Poniedziałek
Monday / Montag
During a four year period a total of 339 Peregrines were released in Polish forests, an average of 85 per year. The Falcon Society releases Peregrines in four areas – near Barlinek, Żmigród, Włocławek and Nowe Ramuki.
2014
December / Dezember
Wtorek
Tuesday / Dienstag
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
27
28
Boże Narodzenie (PL) Christmas Day (US) (GB) Weihnachtstag (DE)
Boże Narodzenie (PL) Boxing Day (GB) Weihnachtsfeiertag (DE)
22
23
24
25
26
29
30
31
Listopad Pn Wt Śr Czw 3 4 5 6 10 11 12 13 17 18 19 20 24 25 26 27
Pt 7 14 21 28
So 1 8 15 22 29
Nd 2 9 16 23 30
Styczeń Pn Wt 5 6 12 13 19 20 26 27
Śr Czw 1 7 8 14 15 21 22 28 29
Pt 2 9 16 23 30
So 3 10 17 24 31
Nd 4 11 18 25
© Sławomir Sielicki
Pierwsze dwa dzikie pisklęta sokoła wędrownego, które wykluły się w nadrzewnym gnieździe, zaobrączkowano w 2012 roku w okolicach Barlinka, po raz pierwszy od 1964 roku. W 2013 roku para sokołów w tym samym gnieździe dochowała się 4 młodych. W następnym sezonie lęgowym mamy nadzieję znaleźć więcej takich par.
Styczeń Poniedziałek
Monday / Montag
Two Peregrines chicks from a tree nest were ringed in 2012 near Barlinek, for the first time in Poland since 1964. The pair repeated the clutch in 2013 with four chicks. We are looking for more pairs in the coming season.
2015 2014
January / Januar Wtorek
Tuesday / Dienstag
5
6
12
Środa
Wednesday / Mittwoch
Czwartek
Thursday / Donnerstag
1
7
13
19 26
Nowy Rok (PL) New Year’s Day (US) (GB) Neujahrstag (DE)
Piątek
Friday / Freitag
Sobota
Niedziela
Saturday / Sanstag
Sunday / Sonntag
2
3
4
8
9
10
11
14
15
16
17
18
20
21
22
23
24
25
27
28
29
30
31
Trzech Króli (PL) Heilige Drei Könige (DE)
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612 Bezpłatny program do rozliczania podatku PIT dostępny na: www.peregrinus.pl
Grudzień Pn Wt 1 2 8 9 15 16 22 23 29 30
Śr Czw 3 4 10 11 17 18 24 25 31
Pt 5 12 19 26
So 6 13 20 27
Nd 7 14 21 28
Luty Pn Wt 2 3 9 10 16 17 23 24
Śr Czw 4 5 11 12 18 19 25 26
Pt 6 13 20 27
So 7 14 21 28
Nd 1 8 15 22
© Sławomir Sielicki
Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół” to grupa pasjonatów – sokolników, myśliwych, ornitologów, leśników, specjalistów i wolontariuszy – którzy razem działają na rzecz ochrony przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem sokoła wędrownego.
Styczeń / January / Januar Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Luty / February / Februar Pn Wt Śr Cz Pt 2 3 4 5 6 9 10 11 12 13 16 17 18 19 20 23 24 25 26 27
So Nd 1 7 8 14 15 21 22 28
Maj / May / Mai Pn Wt Śr Cz Pt 1 4 5 6 7 8 11 12 13 14 15 18 19 20 21 22 25 26 27 28 29
Czerwiec / June / Juni Pn Wt Śr Cz Pt 1 2 3 4 5 8 9 10 11 12 15 16 17 18 19 22 23 24 25 26 29 30
So 6 13 20 27
So 2 9 16 23 30
Nd 3 10 17 24 31
Wrzesień / September / September Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Nd 7 14 21 28
Październik / October / Oktober Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Society for Wild Animals “Falcon” is a group of passionates interested in protection of nature, especially the Peregrine Falcon. We are a group of falconers, hunters, ornithologists, foresters, specialists and volunteers, working together for nature conservation.
2015
Marzec / March / Marz Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Kwiecień / April / April Pn Wt Śr Cz Pt 1 2 3 6 7 8 9 10 13 14 15 16 17 20 21 22 23 24 27 28 29 30
So 4 11 18 25
Nd 5 12 19 26
Lipiec / July / Juli Pn Wt Śr Cz Pt 1 2 3 6 7 8 9 10 13 14 15 16 17 20 21 22 23 24 27 28 29 30 31
Sierpień / August / August Pn Wt Śr Cz Pt So 1 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 17 18 19 20 21 22 24 25 26 27 28 29 31
Nd 2 9 16 23 30
So Nd 4 5 11 12 18 19 25 26
Listopad / November / November Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Grudzień / December / Dezember Pn Wt Śr Cz Pt So Nd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Sokoły wędrowne w Polsce 2013
Peregrine falcons in Poland 2013
Populacja
Population
Stowarzyszenie „Sokół” opiekuje się gniazdami dzikich sokołów w Polsce. W znanych nam terytoriach zajętych przez pary sokołów zakładamy na budynkach sztuczne gniazda. Są one regularnie kontrolowane. Obecnie wszystkie znane pary sokołów w miastach gniazdują w naszych sztucznych gniazdach. Staramy się zaobrączkować wszystkie młode sokoły wędrowne, korzystając ze stałego systemu kolorowych obrączek. Udaje się to z reguły w miastach i lasach. Niestety znane nam gniazda w górach są z reguły niedostępne, a zatem sokołów tych nie obrączkujemy.
25 sokołów wędrownych reintrodukowanych jednego dnia we Włocławku 25 Peregrines reintroduced in Włocławek in one day
Falcon Society takes care of the nests of wild falcons in Poland. We install artificial nest on buildings in the known territories occupied by pairs of falcons. They are regularly inspected. Currently, all known pairs of Peregrines nest in cities in our artificial nests. We try to ring all the young Peregrine falcons using the permanent system of coloured rings. It is possible in cities and forests. Unfortunately, the nests we know in the mountains are generally not accessible, and therefore these chicks are not ringed.
Rok 2013 jest piętnastym sezonem, w którym obrączkowaliśmy sokoły wędrowne w naturze. Z roku na rok coraz więcej młodych wykluwa się na wolności. W roku 2012 było 30 piskląt we wszystkich gniazdach, w 2013 roku już 36.
Year 2013 is the fifteenth season in which we ring Peregrine falcons in the wild. From year to year more and more young hatched in the wild. In 2012, it was 30 chicks in all nests, in 2013 already 36.
Najwięcej młodych jak zwykle było w gniazdach miejskich. W tym roku doszły dwa nowe stanowiska – w Zakładach Azotowych w Puławach oraz w gdańskim LOTOS-ie. W obu tych miejscach zainstalowaliśmy kilka lat wcześniej gniazda dla sokołów, ale dopiero w tym po raz pierwszy ptaki przystąpiły w nich do lęgów. Łącznie w lęgach na terenach miejskich wyleciały z gniazd 22 młode sokoły.
The highest number of chicks as usual, was in the city nests. This year we have two new pairs – at the Nitrogen Plant in Puławy and LOTOS in Gdansk. In both places we have installed artificial nests for falcons several years earlier, but only tis year birds started to breed. A total of 22 young falcons were flown from urban nests.
Na terenach górskich w tym roku wykluło się co najmniej 10 piskląt w trzech gniazdach.
In the mountain areas this year at least 10 chicks hatched in three nests. Sztuczne gniazdo, z którego wypuszczane są sokoły Artificial nest for releasing Peregrines
Jednak najważniejszym dla nas gniazdem jest to, które znaleźliśmy w roku 2012 na drzewie w Nadleśnictwie Barlinek. Wówczas tamtejsza para wyprowadziła dwa młode, w 2013 roku – już cztery. Podczas obrączkowania dwa z nich, samiec i samica, dostały nadajniki satelitarne. Ich losy będzie można śledzić w zakładce Telemetria satelitarna na naszej stronie internetowej.
Reintroductions
Reintrodukcje Rok 2013 jest czwartym sezonem naszych intensywnych reintrodukcji. Kontynuowaliśmy wsiedlenia w dotychczasowych lokalizacjach – w Nadleśnictwach Włocławek, Barlinek, Żmigród i Milicz oraz Nowe Ramuki. Łącznie w 2013 roku udało się w tych miejscach wypuścić aż 138 ptaków. Tak dobry wynik udało się osiągnąć dzięki kontynuacji współpracy z DFO (Niemieckim Zakonem Sokolników), ale przede wszystkim dzięki otrzymanej w tym roku dotacji z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. W poszczególnych miejscach otrzymaliśmy także wsparcie z WFOŚiGW w Toruniu, we Wrocławiu i w Olsztynie, zakładów Barlinek SA, Nadleśnictwa Nowe Ramuki. Korzystaliśmy również ze środków własnych uzyskanych z 1% podatku. Poza zakupionymi sokołami z poszczególnych funduszy, otrzymaliśmy nieodpłatnie cztery ptaki z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (prof. Zbigniew Bonczar). Na początku sezonu 2013 mieliśmy pewne obawy, czy uda się nam pozyskać od hodowców przynajmniej minimalną założoną na ten rok liczbę 80 sokołów, chociaż po cichu marzyliśmy nawet o stu sokołach, które wypuścimy. W trakcie sezonu okazało się jednak, że udało się pozyskać zdecydowanie więcej niż planowaliśmy. W tym miejscu należą się wielkie podziękowania dla naszego społecznego koordynatora z Niemiec Pani Elisabeth Leix, dzięki której udało się zakupić z Niemiec aż 40 osobników. Oprócz nich zakupiliśmy 46 sokołów z Czech, 10 ze Słowacji oraz 6 z Holandii, dzięki pomocy tamtejszego klubu sokolników Orde der Nederlandse Valkeniers, z którym nawiązaliśmy współpracę. Oczywiście najważniejszym dla nas źródłem są krajowe hodowle sokolników, z których mieliśmy 36 sokołów wędrownych, w tym 4 otrzymaliśmy nieodpłatnie. I tak odpowiednio: w Nadleśnictwie Włocławek wsiedliliśmy 38 sokołów, w tym za pierwszym razem jednorazowo przywieźliśmy aż 25 ptaków. Jest to jak na razie największe jednorazowe wsiedlenie sokołów w jednym miejscu. W Nadleśnictwach Żmigród i Milicz wsiedliliśmy 40 ptaków. W Nadleśnictwie Barlinek – 32 młode oraz w Nadleśnictwie Nowe Ramuki – 28 osobników. Niezależnie od naszego Programu Nadleśnictwo Krynki koło Białegostoku wsiedliło 4 sokoły wędrowne z hodowli sokolnika Dariusza Poznańskiego. Również w tej reintrodukcji braliśmy czynny udział.
Młode sokoły spędzą w gnieździe dwa tygodnie, zanim zostanie otwarte Young Peregrines will spend two weeks in the nest, before it will be opened
Year 2013 is the fourth season of our intensive reintroduction. We continued releases in existing locations - in Forest Districts of Wloclawek, Barlinek Żmigród, Milicz and New Ramuki. In total, in 2013, We released in these places let 138 birds. This result was achieved thanks to continued cooperation with DFO (German Order of Falconers), but above all thanks to a grant we received this year from the European Regional Development Fund in the framework Programme Infrastructure and Environment. In the places we also received support from WFOŚiGW in Torun, Wroclaw and Olsztyn, company Barlinek SA and Forest District Nowe Ramuki. We also used the own resources of the 1% tax. In addition to falcons purchased from different funds, we received for free four birds of the University of Agriculture in Krakow (Prof. Zbigniew Bonczar). At the beginning of the season 2013 we had some concerns about whether we can obtain from breeders at least the number minimum established for this year of 80 falcons, though secretly dreamed of even a hundred Peregrines that we shall release. During the season it turned out that it was able to gain far more than planned. Here are a big thank you to our volunteer coordinator of Germany Mrs. Elisabeth Leix, thank to her help we managed to purchase from Germany 40 individuals. Apart from these, we purchased 46 falcons from the Czech Republic, 10 from the Slovak Republic and 6 of the Netherlands, with the help of local falconers club Orde der Nederlandse Valkeniers, with whom we have partnered. Of course the most important a source for us are Polish falconers from which we had 36 Peregrine falcons, including 4 received free of charge.
Pierwsze w Polsce od 1964 roku sokoły nadrzewne zaobrączkowane w 2012 roku First in Poland since 1964 ringed Peregrines born on tree in 2012
Finally the results are, respectively, at the Forestry District Wloclawek we released 38 falcons, including 25 birds reintroduced at the same time. It is so far the largest single reintroduction of Peregrines in one place. At the Forest Divisions Żmigród and Milicz 40 birds were released. At the Forestry District Barlinek – 32 chicks and in the Forest District Nowe Ramuki – 28 individuals. Regardless of our Programme in Foredt District Krynki near Bialystok 4 chicks of Peregrine falcons were reintroduced, from the breeding by falconer Dariusz Poznanski. Also in this reintroduction we took an active part. In conclusion – in 2013 a total of 178 Peregrine chicks entered wild population (142 reintroduced and 36 of wild origin) which is an increase by up to 73 compared to the previous year. Such a large number of falcons released in one season caused some logistical difficulties, but finally we managed to overcome them.
Podsumowując – w roku 2013 do środowiska naturalnego trafiło łącznie aż 178 młodych sokołów (142 sokoły z reintrodukcji i 36 z lęgów naturalnych), co stanowi wzrost aż o 73 w porównaniu do roku wcześniejszego.
All chicks in our reintroduction were ringed by us in accordance with the rules adopted since the beginning of the program.
Tak duża liczba sokołów wsiedlonych w jednym sezonie powodowała pewne trudności logistyczne, ale ostatecznie udało się je pokonać. Wszystkie pisklęta w ramach reintrodukcji zostały przez nas zaobrączkowane zgodnie z zasadami przyjętymi od początku Programu.
But the most important for us is the nest that we found in 2012 on a tree in the Forest District Barlinek. Then the couple reared two young, in 2013 – four. While ringing the two of them, male and female, got satellite transmitters. Their fate can be tracked on the Satellite Telemetry tab on our website.
Pamiątkowe zdjęcie z obrączkowania nadrzewnych sokołów wędrownych w 2012 roku Memorial photograph form ringing tree-nesting Peregrines in 2012
Przekaż
podatku!
Rozliczając podatek dochodowy – pomyśl o sokołach! KRS: 0000133612
www.peregrinus.pl Na naszej stronie udostępniamy bezpłatny program do rozliczania podatku PIT
Tekst / Text Janusz Sielicki, Sławomir Sielicki Zdjęcia / Photos Pirkka Aalto, Christian Aussaguel, Fabrice Croset, Jan van Dijk, Andrew Jenkins, Børre Østensen, Torsten Pröhl, Sławomir Sielicki, Paolo Taranto, Zdeněk Tunka, Mariusz Urban, Robert Zmuda Trzebiatowski Zdjęcie tytułowe / Cover photo Sławomir Sielicki Redakcja / Editor Robert Zmuda Konsultacje językowe / English language consultations Gary Timbrell Opracowanie graficzne / Design Ewa Szelatyńska / ScanSystem.pl Druk / Printer PROFESJAdruk Wydawca / Publisher TURUL Robert Zmuda, PO Box 11, 00-837 Warszawa 22, Poland, turul@konto.pl Dla / For Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół” ISBN 978-83-920969-8-6
www.falconline.pl www.falconline.eu © Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół”, Włocławek 2013
9 788392 096986
Stowarzyszenie Na Rzecz Dziki Zwierząt „Sokó
Stowarzyszenie Na Rzecz Dzikich Projekt współfinansowany przez Unię Europ Zwierząt „Sokół” Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach P Stowarzyszenie Na Rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
Dofinansowano ze środków
Dofinansowano ze środ Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowis Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej