Leonard Cohen i niezwykła historia "Hallelujah"

Oryginał Cohena zawiera kilka biblijnych odwołań. Sam tytuł, Hallelujah, jest biblijnym zwrotem wychwalającym Boga, spotykanym przede wszystkim w Księdze Psalmów. Tekst rozpoczyna się od nawiązania do króla Dawida, który mimo bycia grzesznikiem, przy pomocy pieśni próbuje skontaktować się z Bogiem. Powtarzanie frazy Hallelujah ma być sposobem na odtworzenie tego kontaktu. W tekście w różnych miejscach możliwość takiego porozumienia się z Bogiem jest podważana, ale jednocześnie podawana jako konieczna. Następnie rozwijana jest kwestia grzechu Dawida na przykładzie cudzołóstwa z Batszebą i upadku Samsona, w związku z wyjawieniem Dalili sekretu (postacie z Księgi Sędziów).

Według niektórych interpretacji jest tu zawarty przekaz o tym, że przyziemne sprawy odrywają bohaterów od ważniejszej misji. W tej interpretacji światło księżyca oświetlające ciało Batszeby jest symbolem fałszywego postrzegania zmysłowego, które zasłania obraz duchowy. Przywołany jest tu motyw słabości bohaterów, którzy potrafią walczyć fizycznie z silnymi przeciwnikami, ale ich czujność rozprasza się w kontakcie z kobietą. Z drugiej zaś strony, obaj przywołani męscy bohaterowie biblijni, ostatecznie zostali podniesieni z upadku przez Boga. Błysk światła związany ze słowami pieśni w wersie There’s a blaze of light in every word jest interpretowany jako nawiązanie do Boskiego aktu stworzenia. W kolejnych zwrotkach Cohen opisuje stosunek płciowy językiem religijnym, przywołując mi.m. symbol gołębia wielokrotnie wykorzystywany w Biblii.

Jest to interpretowane jako porównanie miłości międzyludzkiej, także erotycznej, do miłości między Bogiem a człowiekiem. Z tej perspektywy istota boska jest interpretowana jako odpowiedź na chaos i sposób na zjednoczenie duszy i ciała. Sam Cohen twierdził, że nawiązanie do klasycznych chóralnych wykonań Alleluja symbolizuje fakt, że mimo niedoskonałości świata, powinnością ludzi jest śpiewanie tego hymnu. Istnieją interpretacje wiążące to z osobistymi poglądami religijnymi Cohena, które w dzieciństwie były kształtowane przez środowisko żydowskie i katolickie, a w dorosłym życiu przybrały formę buddyjską, przypominającą medytacyjną odmianę tych pierwszych wyznań

Pogląd Cohena o tym, że istnieje wiele różnych hallelujah, odbija się w krańcowo różnych coverach utworu, które mogą być melancholijne, delikatne, podnoszące na duchu lub radosne, zależnie od wykonawcy. Publikowane interpretacje tekstu stosunkowo rzadko odnoszą się biografii Cohena. Niektórzy przypuszczają, że za życia Cohena krytycy celowo unikali wiązania podmiotu lirycznego z nim samym, szanując jego prywatność. Wynika to z intymnego charakteru liryki tekstu, często wiązanego ze sferą seksualną. Wśród hipotez dotyczących inspiracji, pojawia się mówiąca, że inspiracją do powstania tekstu z fragmentami nieprzychylnymi dla adresata, był rozpad związku z Suzanne Elrod.

Walijski piosenkarz John Cale, pierwsza osoba, która nagrała cover Hallelujah, wykorzystał w niej idee "trzeźwości i szczerości" w kontraście do beznamiętnego wykonania Cohena. Cover amerykańskiego piosenkarza Jeffa Buckleya jest smutniejszy i był przez niego samego opisany jako oda do życia i miłości, a wręcz odniesienie do orgazmu (oryginalnie "a halleljuah to the orgasm". Crowe zinterpretował wykonanie Buckleya jako bardzo seksualne. Wainwright wykonał natomiast "oczyszczającą i prawie liturgiczną" wersję piosenki.

Tekst w tłumaczeniu Macieja Zembatego

Tajemny akord kiedyś brzmiał Pan cieszył się, gdy Dawid grał Ale muzyki dziś tak nikt nie czuje Kwarta i kwinta, tak to szło Raz wyżej w dur, raz niżej w moll Nieszczęsny król ułożył Alleluja Alleluja, Alleluja Alleluja, Alleluja...

Na wiarę nic nie chciałeś brać Lecz sprawił to księżyca blask Że piękność jej na zawsze Cię podbiła Kuchenne krzesło tronem twym Ostrzygła Cię, już nie masz sił I z gardła ci wydarła Alleluja Alleluja, Alleluja Alleluja, Alleluja...

Dlaczego mi zarzucasz wciąż Że nadaremno wzywam Go

Ja przecież nawet nie znam Go z imienia Jest w każdym słowie światła błysk

Nieważne, czy usłyszy dziś Najświętsze, czy nieczyste Alleluja Alleluja, Alleluja Alleluja, Alleluja...

Tak się starałem, ale cóż Dotykam tylko, zamiast czuć

Lecz mówię prawdę, nie chcę was oszukać

I chociaż wszystko poszło źle Przed Panem Pieśni stawię się Na ustach mając tylko Alleluja

Na przełomie marca i kwietnia do wybranych kin w całej Polsce trafi pełnometrażowy, blisko dwugodzinny dokument "Hallelujah: Leonard Cohen, A Journey, A Song". Prace nad produkcją rozpoczęły się jeszcze w 2014 r., czyli za życia zmarłego dwa lata później bohatera filmu.

Dokument zadebiutował na festiwalu Tribeca

Film w Nowym Jorku w czerwcu 2022 r. Teraz - pod tytułem "Alleluja" - trafi do polskich kin. "Klasa sama w sobie. To wielki, symfoniczny dokument" - tak o produkcji napisał Joe Morgenstern z "The Wall Street Journal".

Film opowiada nie tylko historię samego Leonarda Cohena, ale przede wszystkim jest to opowieść o jednym z najbardziej znanych utworów kanadyjskiego barda: "Hallelujah".

Początkowo odrzucona ballada, teraz jest znana na całym świecie - wykonywana przy każdej okazji od pogrzebów po wesela i coverowana przez setki wykonawców z całego świata.

Dokument w reżyserii Dayny Goldfine i Dana Gellera bazuje na wydanej w 2013 roku książce Alana Lighta "The Holy or the Broken:

Leonard Cohen, Jeff Buckley & the Unlikely Ascent of Hallelujah".

W filmie pokazano niepublikowane dotąd materiały, w tym nagrania, wywiady, notatki, pamiętniki. Udokumentowano też cały proces tworzenia "Hallelujah". Pokazano drogę, jaką przebył ten utwór, by stać się obecnie kultową kompozycją. Podczas seansu usłyszymy wiele różnych wykonań "Hallelujah". W dokumencie wypowiadają się nie tylko Leonard Cohen, ale także m.in. Bob Dylan, Jeff Buckley, John Cale, Judy Collins, Brandi Carlile, Eric Church, Rufus Wainwright i Regina Spektor. Sam Cohen puentuje filmową biografię następującymi słowami: "Rozglądasz się dookoła i widzisz świat, który jest nieprzenikniony. I albo podnosisz pięść, albo mówisz 'alleluja'. Ja staram się robić jedno i drugie". W jednym z wywiadów Cohen zażartował, że po swojej śmierci zrobi większą karierę, niż za życia... A życie to nie należało do najłatwiej- szych. Zwłaszcza pod koniec, gdy okazało się, że został okradziony przez swojego menadżera i musiał wrócić do koncertowania w bardzo podeszłym wieku.

W 1972 dzięki Maciejowi Karpińskiemu zetknął się z piosenkami Leonarda Cohena. W ciągu kilku miesi ę cy przet ł umaczy ł ich kilkana ś cie, za ś w całym swoim życiu – ponad 60. Większość z nich opublikował w tomikach, zarówno w obiegu oficjalnym, jak i poza nim. Wydał także kilka płyt z własnymi aranżacjami i wykonaniami piosenek kanadyjskiego autora. Jego tłumaczenie piosenki „Partisan” stało się jednym z nieoficjalnych hymnów „Solidarności”. Album „Alleluja” sprzedano w ponad 400 tys. egzemplarzy, dzięki czemu w 1986 uzyskał status złotej płyty. Był autorem piosenki „Ostatnia posługa”, śpiewanej na melodię marsza żałobnego Chopina

Maciej Zembaty (1944-2011)

Poeta, satyryk, scenarzysta, re ż yser radiowy, muzyk i tłumacz, głównie poezji Leonarda Cohena, którego twórczość w Polsce wypromował Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę magisterską napisał na temat polskiej piosenki i gwary więziennej. Dzięki swym badaniom sta ł si ę jednym z pierwszych specjalistów od grypsery.

Zadebiutowa ł w 1965 na Festiwalu w Opolu, gdzie uzyskał wyróżnienie jury oraz nagrodę za najlepszy debiut autorski.

Był poliglotą, znającym siedem języków, w tym z trzech tłumaczył teksty i piosenki.

Wesołych Świąt Wielkanocnych moim czytelnikom i całej Polonii życzy Seweryn Reszka

SERDECZNIE ZAPRASZAMY!

OFERUJEMY: świeże wędliny • ciasta • pieczywo

• nabiał • napoje • słodycze • polskie gazety

• wyroby domowej roboty: pierogi, gołąbki, krokiety, sałatki, zupy

• inne polskie produkty i wiele więcej...

Tel. 905-380-4026

WEBSITE: www.elvis-deli.com

GODZINY OTWARCIA poniedziałek - środa - 10:00 am - 5:00 pm czwartek - piątek - 10:00 am - 6:00 pm sobota - 10:00 am - 5:00 pm

• niedziela - nieczynne

1005 Garrison Road

FORT ERIE

Ontario L2A 1N8 issuu.com/tygodnikpuls

Sprzedajemy wyroby produkowane przez SUPER SAUSAGE Z HAMILTON

EDDIE’S MEAT & DELI MARKET i BRANDT z Mississauga i WAGNER’S MEAT z Toronto

Wielkanoc tuż, tuż...

Przyjmujemy zamówienia na świąteczne smakołyki. 905-380-4026 lub e-mail: info@elvis-deli.com

Tel. do Redakcji: 647-922-7817

Wesołych, rodzinnych

Świąt Wielkanocnych życzy całej Polonii

Elvis Deli

CZYTASZ PULS

Ę CEJ