7h5.ø<(¶'( ød %25d/$10$1,1 *(/øùø0ø
Ercüment VARDAR
8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ 3L\DVDODU *HQHO 0 G UO ÷ $QNDUD +D]LUDQ
7h5.ø<(¶'( ød %25d/$10$1,1 *(/øùø0ø
Ercüment VARDAR
'DQÕúPDQ Doç. Dr. Aziz KONUKMAN
8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ 3L\DVDODU *HQHO 0 G UO ÷ $QNDUD +D]LUDQ
ยณ.DUรบร ODรบWร รทร Qร ] SUREOHPOHUL RQX \DUDWDQ Gย รบย QFH WDU]ร \OD o|]HPH]VLQL]ยด $OEHUW (,167(,1
g16g= 7RSOXPXQ Wย P NHVLPOHULQL \DNร QGDQ LOJLOHQGLUHQ NDPX PDOL\HVL
SROLWLNDODUร VRQXFXQGD RUWD\D oร NDQ NDPX ERUFXQXQ 7ย UNL\HยถGH |]HOOLNOH
\ร Oร VRQUDVร QGDNL JHOLรบLPL LOH HNRQRPL\H HWNLOHULQLQ LQFHOHQPHVL DPDFร \OD
JHUoHNOHรบWLUGLรทLP EX oDOร รบPDGD LOHWLรบLP NDQDOODUร Qร Vย UHNOL Doร N WXWDUDN ELOJL YH
Gย รบย QFHOHUL\OH EDQD UHKEHUOLN HGHQ WH] GDQร รบPDQร P 6D\ร Q 'Ro 'U $]L]
.RQXNPDQยถD \RรทXQ Lรบ \ย Nย QH NDUรบร Q oDOร รบPDPร RNXPD\D ]DPDQ D\ร UDQ YH
GHรทHUOL HOHรบWULOHULQL EHQLPOH SD\ODรบDQ 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย Uย 6D\ร Q dLรทGHP .|VHยถ\H \DSร Fร YH \|QOHQGLULFL |QHULOHUL LOH NRQXQXQ EHOLUOHQPHVLQH NDWNร GD EXOXQDQ 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย *HQHO 0ย Gย U <DUGร PFร Vร 6D\ร Q $OL
dXIDGDUยถD ELOJL YH WHFUย EHOHULQL SD\ODรบDUDN PHYFXW NXVXUODUร Qร Q JLGHULOPHVLQH
NDWNร GD EXOXQDQ 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย +D]LQH รธรบOHPOHUL 0ย Gย Uย 6D\ร Q
+ย O\D +DQD\ยถD D\Qร Pย Gย UOย N 0ย Gย U <DUGร PFร ODUร 6D\ร Q 'U )LUGHYV รธSHN (NรบL
YH 6D\ร Q 1LKDW hQDOยถD JHUHNOL ELOJL ND\QDNODUร QD XODรบDELOPHPGH \DUGร PODUร \OD Eย \ย N SD\ VDKLEL RODQ $UDรบWร UPD YH 3DUD 3ROLWLNDVร *HQHO 0ย Gย UOย รทย %LOJL YH
%HOJH 0ย Gย UOย รทย LOH %DQNDPร ]GD JHUoHNOHรบWLULOHQ KHU WH] oDOร รบPDVร QGD ROGXรทX
JLEL oDOร รบPDQร Q ELoLPVHO NDOLWHVLQLQ DUWร Uร OPDVร QGD Eย \ย N HPHNOHUL RODQ รธQVDQ
.D\QDNODUร *HQHO 0ย Gย UOย รทย 2UJDQL]DV\RQ YH 'HรทHUOHQGLUPH 0ย Gย UOย รทย ยถQย Q
GHรทHUOL oDOร รบDQODUร QD NRQX\OD LOJLOL Wย P NXUXP YH NXUXOXรบODUร Q YHUL VDรทOD\ร Fร ELULP
oDOร รบDQODUร LOH oDOร รบPDODUร QGDQ \DUDUODQGร รทร P GHรทHUOL DUDรบWร UPDFร YH \D]DUODUD
PDQHYL GHVWHNOHULQL HVLUJHPH\HQ YH ELUOLNWH oDOร รบPD RQXUXQX SD\ODรบWร รทร P GHรทHUOL PHVDL DUNDGDรบODUร PD YDUOร NODUร QGDQ Jย o DOGร รทร P VHYJLOL DLOHPH YH \RO DUNDGDรบร P RODQ VHYJLOL HรบLP %HUQDยถ\D VRQVX] WHรบHNNย U HGHULP
%XQXQOD ELUOLNWH oDOร รบPDQร Q LoLQGH EDUร QGร UGร รทร PXKWHPHO NXVXUODUร Q
Wย P VRUXPOXOXรทX EDQD DLWWLU
dDOร รบPDQร Q NRQX\OD LOLรบNLQ RODUDN JHUoHNOHรบWLULOHFHN \HQL oDOร รบPDODUD
NDWNร VDรทODPDVร XPXGX\OD
Ercรผment VARDAR
L
ødø1'(.ø/(5
6D\ID 1R
ÖNSÖZ L
ødø1'(.ø/(5 LL
7$%/2 /ø67(6ø Y
*5$)ø. /ø67(6ø YL
ù(.ø/ /ø67(6ø YLLL
.,6$/70$ /ø67(6ø L[
(. /ø67(6ø [L
ÖZET [LLL
$%675$&7 [Y
*ø5øù %ø5ø1&ø %g/h0
.$08 $d,./$5, 9( )ø1$160$1,1$ 7(25ø. %$.,ù
.DPX .HVLPL )LQDQVPDQ øKWL\DFÕ
.DPX $oÕNODUÕQÕQ 1HGHQOHUL
.DPX $oÕNODUÕ YH )LQDQVPDQÕQD øOLúNLQ *|U úOHU .ODVLN *|U ú 'DYLG +XPH
$GDP 6PLWK
'DYLG 5LFDUGR
.H\QHV\HQ *|U ú
5LFDUGR (úGH÷HUOLN 7HRULVL
.DPX $oÕNODUÕQÕQ YH %RUoODQPDQÕQ (NRQRPL\H (WNLOHUL .DPX %RUoODQPDVÕ )L\DWODU %RUoODQPD 6ÕQÕUÕ
.DPX %RUoODQPDVÕQÕQ .XúDNODU $UDVÕ (WNLOHUL
øo %RUoODU 'ÕúODPD (WNLVL
%RUoODQPDQÕQ 3ROLWLN (WNLOHUL YH 6L\DVHW $UDFÕ 2ODUDN Borçlanma
øo %RUoODQPD Ödemeler Dengesi
LL
ø.ø1&ø %g/h0
7h5.ø<(¶'( .$08 %25&8181 7$5ø+ø 7(0(/ø <h=<,/'$1 ¶( 260$1/, 7h5.ø<(
2VPDQOÕ¶QÕQ 0DOL d|N ú < ]\ÕO
.XUWXOXú )LQDQVPDQÕ –
2.3. Genç CXPKXUL\HWLQ 0DOL\HVL –
6DYDú 6RQUDVÕ dRN 3DUWLOL '|QHP –
øWKDO *LUGL\OH hUHWLP øWKDO øNDPHFL .DONÕQPD –
/LEHUDO 0XKDID]DNDU $oÕN (NRQRPL YH .UL]OHU –
2.7. Sonuç: Genel Olarak Tarihsel Çerçeve hdh1&h %g/h0
7h5.ø<(¶'( ød %25d/$10$1,1 <$3,6,
øo %RUoODQPD <HWNLVL
3.2. Borçlanma Limiti
%RUoODQPD $UDoODUÕ 3DUD 3L\DVDVÕ 1DNLW øúOHPOHUL
'HYOHW øo %RUoODQPD 6HQHWOHUL 'ø%6 7 UOHUL +D]LQH %RQRODUÕ 'HYOHW 7DKYLOOHUL $\UÕPÕ
øVNRQWROX .XSRQOX $\UÕPÕ 6DELW )DL]OL .XSRQOX .Õ\PHWOHU
'H÷LúNHQ )DL]OL .XSRQOX .Õ\PHWOHU
<HUHO 3DUD &LQVLQGHQ '|YL] &LQVLQGHQ $\UÕPÕ
3.4. Borçlanma Yöntemleri øKDOH <|QWHPL *HQHO 2ODUDN øKDOH 7HRULVL
øKDOH 7 UOHUL 3.4.1.2.1. Amaca Göre
'H÷HUOHQGLUPH 7LSLQH *|UH
7 UNL\H¶GH øo %RUoODQPD øKDOHOHUL
6DWÕúD $U] <|QWHPL
3.4.3. Halka Arz Yöntemi
g]HO 7HUWLS .Õ\PHW øKUDFÕ
.RQVLQ\H øúOHP
øo %RUoODQPDGD %DúYXUXODQ .D\QDNODU
LLL
7LFDUL %DQNDODU YH 'L÷HU )LQDQVDO .XUXOXúODU
+DQH KDONÕ
.DPX .HVLPL
0HUNH] %DQNDVÕ
'ø%6¶OHULQ øúOHP *|UG ÷ 3L\DVDODU %LULQFLO 3L\DVD
øNLQFLO 3L\DVD
'ø%6¶OHULQ øúOHP *|UG ÷ 8OXVODUDUDVÕ 7LFDUHW 3ODWIRUPODUÕ
3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 6LVWHPL 3L\DVD <DSÕFÕ\D 6D÷ODQDQ +DNODU
3L\DVD <DSÕFÕQÕQ < N PO O NOHUL
3.7.3. Hazine’nin Yükümlülükleri
7 UNL\H¶GH 3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 6LVWHPLQH øOLúNLQ *HQHO 'H÷HUOHQGLUPH 'g5'h1&h %g/h0
7h5.ø<(¶'( <,/, 6215$6, .$08 .(6ø0ø $d,./$5, .$08 .(6ø0ø $d,./$5,1,1 )ø1$160$1, 9( ød %25&81 *(/øùø0ø
.DPX .HVLPL $oÕNODUÕ .DPX +DUFDPDODUÕ
.DPX *HOLUOHUL
.DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUH÷L
.DPX .HVLPL $oÕNODUÕQÕQ %RUoODQPD LOH )LQDQVPDQÕ 'Õú %RUoODQPD
øo %RUoODQPD
4.3. Türkiye’GH øo %RUoODQPD LOH )LQDQVPDQÕQ øNWLVDGL <DúDPD (WNLOHUL øo %RUo 6WRNXQXQ ' ]H\L
øo %RUoODQPDQÕQ %DQND %LODQoRODUÕQD (WNLOHUL
øo %RUoODQPDQÕQ 7&0% %LODQoRVXQD (WNLOHUL
øo %RUoODQPDQÕQ 6DQD\L hUHWLPL h]HULQGHNL (WNLVL %(ùø1&ø %g/h0
6218d 9( g1(5ø/(5
KAYNAKÇA
(./(5
LY
7$%/2 /ø67(6ø 6D\ID 1R
7DEOR 7HNDOLIL 0LOOL\H .XUXOX 7XWDQDNODUÕQD *|UH +DOND <DSÕODQ Ödemeler
7DEOR '|QHPL øo %RUoODQPDODUÕ
Y
*5$)รธ. /รธ67(6รธ
6D\ID 1R
*UDILN GSMHโ nin Yรผzdesi Olarak Konsolide Bรผtรงe +DUFDPDODUร
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH 7UDQVIHU +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH &DUL +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
*UDILN Konsolide Bรผtรงe Gelirleri ve GSMH (1979
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH *HOLUOHUL 'Dรทร Oร Pร
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH 9HUJL *HOLUOHULQLQ 'Dรทร Oร Pร
*UDILN Konsolide Bรผtรงe Vergi Gelirleri ve GSMH (1979
*UDILN Konsolide Bรผtรงe Dengesi /GSMH (1979
*UDILN .DPX .HVLPL 'HQJHVL ..%* YH *60+
*UDILN .DPX .HVLPL 'ร รบ %RUo 6WRNX YH *60+
*UDILN รธWID %RUoODQPD รธo %RUo <HQLOHPH 2UDQร YH *60+
*UDILN .DPX .HVLPL )DL] 'ร รบร 'HQJHVL YH รธo %RUo <HQLOHPH 2UDQร
*UDILN รธo %RUo <HQLOHPH 2UDQODUร
*UDILN รธo %RUo *HUL |GHPHOHULQLQ $QDSDUD )DL] 'Dรทร Oร Pร
*UDILN 1DNLW 1DNLW 'ร รบร YH .Dรทร GD %DรทODQPD\DQ รธo %RUo 6WRNX
*UDILN รธo %RUo 6WRNXQXQ )DL] Dรถviz Kompozisyonu
YL
*UDILN øo %RUo 6WRNXQXQ 2UWDODPD 9DGHVL
*UDILN 1DNLW øo %RUoODQPDQÕQ 2UWDODPD 9DGHVL (QIODV\RQ YH Borçlanma Faizi (1
*UDILN 1HW %RUoODQPD øo %RUo 6WRNX *60+ YH % \ PH
*UDILN øVNRQWROX 'ø%6 øKDOHOHULQGH *HUoHNOHúHQ <ÕOOÕN 2UWDODPD %LOHúLN )DL]OHULQ $\OÕN 2UWDODPDODUÕ 0D\ÕV $UDOÕN
*UDILN øo %RUo 6WRNX *60+ YH 5HHO % \ PH
*UDILN *60+ YH øo %RUo 6WRNX 5HHO $UWÕú +Õ]ODUÕ
*UDILN .DPX .HVLPLQLQ %DQNDFÕOÕN 6HNW|U QH < N PO O NOHUL
*UDILN +.9$ LOH .DPX .UHGLOHULQLQ *HOLúLPL
*UDILN .DPX .UHGLOHUL (QIODV\RQ YH )DL]
*UDILN % \ N 6DQD\L .XUXOXúX )DDOL\HW 'ÕúÕ *HOLUOHUL 1HW $NWLIOHUL YH 1HW 6DWÕú +DVÕODWODUÕ LOH øVNRQWROX 'ø%6 øKDOHOHULQGH *HUoHNOHúHQ <ÕOOÕN 2UWDODPD %LOHúLN )DL]OHULQ $\OÕN 2UWDODPDODUÕ
YLL
ù(.ø/ /ø67(6ø 6D\ID 1R
ùHNLO . o N %LU $oÕN (NRQRPLGH %RUoODQPD¶QÕQ 6HUPD\H Hareketleri Üzerindeki Etkisi
ùHNLO øKDOH 7DOHEL YH 'H÷HUOHQGLUPH <|QWHPL
YLLL
.,6$/70$ /ø67(6ø $%'
$PHULND %LUOHúLN 'HYOHWOHUL
%''.
%DQNDFÕOÕN ' ]HQOHPH YH 'HQHWOHPH .XUXOX
$(7 EN]
ÇTTH 'ø%6 '37 '8ø
()7
(0.7 (85 )')
)('
)51
*26
*60+ *9%.
+D]LQH +.9$ ,0)
,6 /0 ø'7
ø0.%
$YUXSD (NRQRPLN 7RSOXOX÷X %DNÕQÕ]
dDOÕúDQODUÕ 7DVDUUXID 7HúYLN +HVDEÕ 'HYOHW øo %RUoODQPD 6HQHWOHUL
7 & %DúEDNDQOÕN 'HYOHW 3ODQODPD 7HúNLODWÕ Düyun X 8PXPL\H øGDUHVL
(OHNWURQLN )RQ 7UDQVIHU 6LVWHPL
(OHNWURQLN 0HQNXO .Õ\PHW 7UDQVIHU 6LVWHPL (XUR $YUR
)DL] 'ÕúÕ % WoH )D]ODVÕ
)HGHUDO 5HVHUYH 6\VWHP $PHULND 0HUNH] %DQNDVÕ )ORDWLQJ 5DWH 1RWHV 'H÷LúNHQ )DL]OL .Õ\PHWOHU *HOLU 2UWDNOÕ÷Õ 6HQHWOHUL *D\UL 6DIL 0LOOL +DVÕOD
*HOLU 9HUJLVL %DVNÕVÕ .DWVD\ÕVÕ
7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ +D]LQH .ÕVD 9DGHOL $YDQV 8OXVODUDUDVÕ 3DUD )RQX
0DO YH 3DUD 3L\DVDVÕ 'HQJHVL øNWLVDGL 'HYOHW 7HúHNN OOHUL
øVWDQEXO 0HQNXO .Õ\PHWOHU %RUVDVÕ L[
ø62
øVWDQEXO 6DQD\L 2GDVÕ
..%*
.DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUH÷L
.ø7
076 1ø9
.DPX øNWLVDGL 7HúHEE VOHUL
0HUFDWR GHL 7LWROL GL 6WDWR 'HYOHW 7DKYLOOHUL 3L\DVDVÕ 1HW øo 9DUOÕNODU
2(&'
2UJDQLVDWLRQ IRU (FRQRPLF &R RSHUDWLRQ DQG 'HYHORSPHQW (NRQRPLN øúELUOL÷L YH .DONÕQPD gUJ W
5(7
5LFDUGR (úGH÷HUOLN 7HRULVL
3<
527
3L\DVD <DSÕFÕVÕ
: Rekabetçi Olmayan Teklif
66&%
6RY\HW 6RV\DOLVW &XPKXUL\HWOHU %LUOL÷L
7$3
7DS ,VVXH 6DWÕúD $U]
7&0%
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ
7DNDVEDQN ø0.% 7DNDV YH 6DNODPD %DQNDVÕ 7%00 7&=% 7()(
7(76 7/
706) TÖBANK TÜFE 86' Y G
<7/
Türkiye Büyük Millet Meclisi
7 UNL\H &XPKXUL\HWL =LUDDW %DQNDVÕ 7RSWDQ (ú\D )L\DWODUÕ (QGHNVL
7DNDVEDQN (OHNWURQLN 7UDQVIHU 6LVWHPL 7 UN /LUDVÕ
7DVDUUXI 0HYGXDWÕ 6LJRUWD )RQX 7 UNL\H g÷UHWPHQOHU %DQNDVÕ 7 NHWLFL )L\DWODUÕ (QGHNVL
8QLWHG 6WDWHV 'ROODU $PHULNDQ 'RODUÕ YH GL÷HU
<HQL 7 UN /LUDVÕ
[
(. /รธ67(6รธ (N (N
(N
(N
(N (N
(N
(N
(N
6D\ID 1R
8OXVODU $UDVร 7LFDUHW 3ODWIRUPX gUQHรทL 076 (OHNWURQLN 7DKYLO $รทร
โ '|QHPL 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6|]OHรบPHVL
Konsolide Bรผtรงe Dengesi (1979
.RQVROLGH %ย WoH 'ร รบร .DPX .HVLPL 'HQJHVL
.DPX .HVLPL 'HQJHVL YH .DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUHรทL
Konsolide Bรผtรงe Gelirleri (1979
Konsolide Bรผtรงe Vergi Gelirleri ve GSMH (1979
.RQVROLGH %ย WoH +DUFDPDODUร
Konsolide Bรผtรงe HarcDPDODUร YH *60+
(N .RQVROLGH %ย WoH +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
(N .DPX .UHGLOHUL 7&0% %LODQoR 7RSODPร +.9$ YH *60+
(N .DPX .HVLPL 'ร รบ %RUo 6WRNX YH *60+
(N .DPX .HVLPL รธo Borรง Geri ร demeleri (1980
(N .DPX .HVLPL รธo %RUoODQPDVร
(N .DPX .HVLPL รธo %RUo 6WRNX %RUoODQPD $UDoODUร %D]ร QGD 'Dรทร Oร Pร
(N .DPX .HVLPL รธo %RUoODQPDVร QD รธOLรบNLQ 6HoLOPLรบ 5DV\RODU
(N รธo %RUo 6WRNX YH *60+
(N %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย 7RSOX %LODQoRODUร QD รธOLรบNLQ 6HoLOPLรบ 9HULOHU
[L
(N % \ N 6DQD\L .XUXOXúX )DDOL\HW 'ÕúÕ *HOLUOHUL LOH øVNRQWROX 'ø%6 øKDOHOHULQGH *HUoHNOHúHQ )DL]OHU
[LL
g=(7 <LUPLQFL \ย ]\ร O HNRQRPLN ELU NDUDU DOร Fร RODUDN GHYOHWOHULQ |QHPOL
GHรทLรบLPOHU \DรบDGร รทร ELU G|QHPGLU %X GHรทLรบLPLQ VRQXFX RODUDN NDPX
NHVLPLQLQ ILQDQVPDQ LKWL\DFร JLGHUHN DUWPร รบ JHOLรบPLรบOLN Gย ]H\LQGHQ EDรทร PVร ] olarak borรงlanma, heU GHYOHWLQ EDรบYXUGXรทX ELU DUDo ROPXรบWXU %X oDOร รบPD Lo
ERUoODQPDQร Q 7ย UNL\HยถGHNL VRQUDVร JHOLรบLP Vย UHFLQL WDULKVHO ]HPLQL YH ekonomi
รผzerindeki
etkilerini
de
gรถz
รถnรผne
alarak,
analiz
etmeyi
DPDoODPDNWDGร U '|QHPH LOLรบNLQ RODUDN NDPX KDUFDPDODUร LOH NDPX
JHOLUOHULQLQ JHOLรบLPL LQFHOHQPLรบ NDPX NHVLPL ERUoODQPD JHUHรทLQLQ GD\DQDNODUร
DUDรบWร Uร OPร รบWร U %XQXQOD ELUOLNWH NDPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ YHULOHULQ
GH \DUGร Pร \OD NDPX Lo ERUFXQXQ PHUNH] EDQNDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย YH sanayi sektรถrรผ รผzerLQGHNL HWNLOHUL DQDOL] HGLOPLรบWLU Analiz sonucunda elde edilen bulgular, dรถnem boyunca uygulanan
LKUDFDWD GD\DOร VDQD\LOHรบPH VWUDWHMLVL NDSVDPร QGD \HU DODQ PDOL\H
SROLWLNDODUร Qร Q \ร Oร QD NDGDU NDPX NHVLPLQLQ Doร N YHUPHVLQH QHGHQ
ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU 6|] NRQXVX Doร รทร Q ILQDQVPDQร QGD D\Qร G|QHPH
NDGDU SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH NDPX EDQNDODUร ND\QDNODUร Qร Q \RรทXQ RODUDN
NXOODQร OPDVร VRQXFXQGD ILQDQVDO LVWLNUDU VDรทODQDPDPร รบ HQIODV\RQXQ ย o
KDQHOL UDNDPODUD XODรบWร รทร WHVSLW HGLOPLรบWLU
\ร Oร VRQUDVร QGD KHU QH NDGDU IDL] Gร รบร Eย WoH ID]ODODUร HOGH
HGLOPLรบVH GH \ย NVHN HQIODV\RQ YH ILQDQVDO LVWLNUDUVร ]Oร รทD EDรทOร RODUDN
\ย NVHOHQ IDL]OHULQ HWNLVL\OH NDPX NHVLPL Doร NODUร YDUOร รทร Qร Vย UGย UPย รบWย U
.DPX NHVLPL ERUoODQPD JHUHรทLQLQ Gย รบย Uย OHPHPHVL YH IDL]OHULQ \ย NVHN
Gย ]H\L |]HO VHNW|Uย Q NUHGL RODQDNODUร Qร |QHPOL |Ooย GH Nร Vร WODPร รบWร U
.DPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร LoLQ HNRQRPLN YH VRV\DO KL]PHW
\DWร Uร PODUร D]DOWร OPร รบ YHUJLOHPHGH LVH GROD\Oร YHUJLOHUH Dรทร UOร N YHULOPLรบWLU
'|QHP ER\XQFD VHUYHW YHUJLOHUL Gย รบย N Gย ]H\LQL NRUXUNHQ GROD\Vร ] YHUJLOHULQ
NDPX JHOLUOHUL LoLQGHNL SD\ร D]DOPร รบWร U
[LLL
%XQXQ \DQร QGD Lo ERUoODQPD IDL]OHULQLQ NDPX NHVLPL ERUoODQPD
JHUHรทLQH EDรทOร RODUDN DUWWร รทร J|Uย OPย รบWย U 6|] NRQXVX IDL]OHUGH \DรบDQDQ DUWร รบ
ERUoODQPD DUDoODUร Qร Q EDQNDFร Oร N VHNW|Uย ELODQoRODUร QGDNL Dรทร UOร NODUร Qร Q YH
VDQD\L NXUXOXรบODUร Qร Q IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHULQLQ DUWร รบร VRQXFXQX GRรทXUPXรบWXU
0DOL GLVLSOLQLQ YH EXQXQ VRQXFXQGD HOGH HGLOHFHN IDL] Gร รบร ID]ODQร Q
7ย UNL\H JLEL Lo ERUo VWRNXQXQ \ย NVHN ROGXรทX ELU HNRQRPL LoLQ YD]JHoLOPH]GLU
%XQXQOD ELUOLNWH V|] NRQXVX ID]ODQร Q HOGH HGLOPHVL LoLQ IHGDNDUOร N \DSร ODQ
ND\QDNODUร Q VHoLPL HNRQRPLQLQ X]XQ G|QHPGHNL SHUIRUPDQVร Qร GD
EHOLUOHPHNWHGLU dDOร รบPD VRQXFXQGD 7ย UNL\H HNRQRPLVLQLQ IDL] Gร รบร ID]OD
yaratma yรถntemlerinin uzun dรถnemde, bรผyรผme SRWDQVL\HOLQL Gย รบย UHELOHFHรทL
Gย รบย Qย OPHNWHGLU
$QDKWDU .HOLPHOHU .DPX )LQDQVPDQร .DPX +DUFDPDODUร .DPX *HOLUOHUL
.DPX $oร NODUร รธo %RUoODQPD
[LY
$%675$&7 Twentieth century witnessed a drastic change in governmentsâ&#x20AC;&#x2122; role
DV DQ HFRQRPLF SROLF\ PDNHU $V D UHVXOW RI WKLV SXEOLF VHFWRU ERUURZLQJ
UHTXLUHPHQWV KDV URVH ERUURZLQJ VWDUWHG WR EH XVHG DV D ILQDQFLQJ WRRO E\ nearly every government, irrespective of the countriesâ&#x20AC;&#x2122; stage of development.
7KLV VWXG\ LQWHQGV WR DQDO\]H WKH GHYHORSPHQW RI GRPHVWLF ERUURZLQJ LQ WKH
SRVW SHULRG WDNLQJ WKH KLVWRULFDO EDFNJURXQG DQG WKH HFRQRPLF LPSDFWV
LQWR FRQVLGHUDWLRQ 'HYHORSPHQW RI SXEOLF H[SHQGLWXUHV DQG UHYHQXHV KDYH
EHHQ H[DPLQHG DQG VRXUFHV RI SXEOLF VHFWRU ERUURZLQJ UHTXLUHPHQW KDYH
EHHQ LQYHVWLJDWHG IRU WKH SHULRG LQ TXHVWLRQ ,Q DGGLWLRQ WKURXJK XWLOL]DWLRQ RI
SXEOLF GHILFLW ILQDQFLQJ GDWD WKH LPSDFW RI SXEOLF VHFWRU GRPHVWLF GHEW RQ
FHQWUDO EDQN EDQNLQJ VHFWRU DQG LQGXVWULDO VHFWRU KDYH EHHQ DQDO\]HG
7KH ILQGLQJV RI WKLV DQDO\VLV VXJJHVW WKDW ILVFDO SROLFLHV DSSOLHG
GXULQJ WKH H[SRUW RULHQWHG LQGXVWULDOL]DWLRQ HUD UHVXOWHG LQ SHUVLVWLQJ SXEOLF
VHFWRU GHILFLWV XQWLO $V D UHVXOW RI WKH LQWHQVLYH XVH RI PRQHWL]DWLRQ DQG public banksâ&#x20AC;&#x2122; resources in deficit financing throughout the period, financial
VWDELOL]DWLRQ FRXOG QRW EH DFKLHYHG DQG WKH LQIODWLRQ URVH WR WKUHH GLJLW ILJXUHV
E\ WKH HQG RI
$OWKRXJK SULPDU\ VXUSOXVHV KDYH EHHQ DWWDLQHG DIWHU SXEOLF
VHFWRU EDODQFH FRQWLQXHG WR EH LQ GHSW GXH WR KLJK LQWHUHVW UDWHV UHVXOWHG
IURP KLJK LQIODWLRQ DQG LQVWDELOLW\ RI ILQDQFLDO V\VWHP 7KH IDLOXUH WR DFKLHYH D
GHFUHDVH LQ SXEOLF VHFWRU ERUURZLQJ UHTXLUHPHQW WRJHWKHU ZLWK KLJK DQG
LQFUHDVLQJ LQWHUHVW UDWHV KDV OLPLWHG WKH FUHGLW DOORFDWLRQ WR WKH SULYDWH VHFWRU
'HILFLW ILQDQFLQJ SROLFLHV KDYH EHHQ PDLQO\ EDVHG RQ D UHGXFWLRQ LQ
SXEOLF LQYHVWPHQW LQ HFRQRPLF DQG VRFLDO VHUYLFHV DQG DQ LQFUHDVH LQ WKH
VKDUH RI LQGLUHFW WD[HV 7KURXJKRXW WKLV SHULRG WKH VKDUH RI WD[HV RQ ZHDOWK
LQ WRWDO UHYHQXHV KDV EHHQ ORZ DQG WKH VKDUH RI LQFRPH WD[HV GHFUHDVHG
VLJQLILFDQWO\
[Y
)XUWKHUPRUH LW KDV EHHQ IRXQG WKDW WKH GRPHVWLF ERUURZLQJ UDWHV
URVH LQ OLQH ZLWK WKH SXEOLF VHFWRU ERUURZLQJ UHTXLUHPHQW 7KH VXUJH LQ WKHVH
UDWHV UHVXOWHG LQ DQ LQFUHDVH LQ WKH ZHLJKW RI SXEOLF GHEW LQVWUXPHQWV LQ WKH
EDODQFH VKHHWV RI WKH EDQNLQJ VHFWRU DQG LQ WKH QRQ RSHUDWLQJ UHYHQXHV RI
LQGXVWULDO ILUPV
0DLQWDLQLQJ ILVFDO GLVFLSOLQH DQG DFKLHYLQJ D VXEVWDQWLDO OHYHO RI
SULPDU\ VXUSOXV LV FUXFLDO WR HFRQRPLHV OLNH 7XUNH\ FKDUDFWHUL]HG ZLWK D KLJK
GRPHVWLF GHEW VWRFN 2Q WKH RWKHU KDQG WKH FRPELQDWLRQ RI ILVFDO PHDVXUHV
XVHG WR DWWDLQ WKH SULPDU\ VXUSOXV ZRXOG EH WKH GHWHUPLQDQW RI WKH ORQJ WHUP
JURZWK SHUIRUPDQFH RI WKH HFRQRP\ 7KH VWXG\ FRQFOXGHV WKDW WKH PHWKRG
XVHG WR DWWDLQ SULPDU\ VXUSOXVHV LQ WKH 7XUNLVK HFRQRP\ PD\ OLPLW WKH JURZWK
SRWHQWLDO
.H\ :RUGV 3XEOLF )LQDQFH 3XEOLF ([SHQGLWXUHV 3XEOLF 5HYHQXHV 3XEOLF
'HILFLWV 'RPHVWLF %RUURZLQJ
[YL
*รธ5รธรน 7DULKVHO Vย UHoWH GHYOHWOHU HNRQRPLGH HQ Eย \ย N NDUDU DOร Fร ROPD
Vร IDWร Qร HOOHULQGH EXOXQGXUPXรบODU YH DOGร รทร NDUDUODUOD \LQH NHQGL NDGHUOHULQL
EHOLUOHPLรบOHUGLU .DPX KDUFDPDODUร LOH JHOLUOHUL oRรทX ]DPDQ RUWD\D oร NWร NODUร
]DPDQ
GLOLPOHULQL
ELoLPOHQGLUPLรบ YH
]DPDQร Q NRรบXOODUร
WDUDIร QGDQ
EHOLUOHQPLรบWLU (NRQRPLOHUGHNL JHUHNVLQLPOHU GHYOHWOHULQ KDUFDPDODUร Qร Nร Vร WODU
LVH JHOLUOHULQL EHOLUOHPLรบWLU 'HYOHW \|QHWLPOHULQLQ DOGร รทร NDUDUODU WDNLS HGHQ
G|QHPGHNL ND\QDNODUร Qร Q EHOLUOH\LFLVL ROPXรบWXU
Dรผnyadaki siyasi sรผreรง, kamunun ekonomideki gรถrevlerinin ve devlet
YDVร IODUร Qร
Vย UGย UHELOPHOHUL
LoLQ
JHUHNHQ
ND\QDN
LKWL\DoODUร Qร Q
GD
GHรทLรบPHVLQH Lo YH Gร รบ GLQDPLNOHU QHGHQL\OH GHYOHWLQ ND\QDN LKWL\DFร Qร Q
DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU g]HOOLNOH XOXVDO GHYOHWOHULQ RUWD\D oร NPDVร QGDQ EX
\DQD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Vย UHNOL DUWร รบ J|VWHUGLรทL J|]OHPOHQPHNWH YH EX
Vย UHFLQ JHOHFHNWH GH GHYDP HGHFHรทL |QJ|Uย OPHNWHGLU
Vergi ve benzeri kamu gelirleri, ekonomiden รงekilen bir kaynak
NDOHPL ROPDVร QHGHQL\OH GDUDOWร Fร HWNLOHUH VDKLS RODELOPHNWH EX HWNL LVH
GHYOHW ND\QDNODUร Qร Q RSWLPDO ELU Vร Qร Uร Qร Q ROGXรทXQX LIDGH HWPHNWHGLU %X
EDรทODPGD NDPXQXQ HWNLQ ELU JHOLU \|QHWLPL LKWL\DFร RUWD\D oร NPDNWDGร U
.DPX Eย WoHOHULQLQ KDUFDPD YH JHOLU NDOHPOHULQH LOLรบNLQ RODUDN NDUรบร
NDUรบร \D EXOXQGXรทX EX LNL EHOLUOH\LFL HWNL oRรทXQOXNOD NDPX NHVLPLQL RODรทDQ
JHOLULQLQ Gร รบร QGD ND\QDN DUD\ร รบร QD \|QHOWPHNWH HNRQRPLN YH VL\DVL NRรบXOODU
sรถz NRQXVX DUD\ร รบร Jย oOHQGLUHQ HWNHQOHU RODUDN NDUรบร Pร ]D oร NPDNWDGร U
%RUFXQ HNRQRPLOHU LoLQ WDKULS HGLFL ROGXรทXQD LOLรบNLQ JHQHO NDQร KHU ]DPDQ
GRรทUX ROPDPDNOD ELUOLNWH PDOL Doร GDQ L\L |UJย WOHQPHPLรบ UDV\RQHO ROPD\DQ
ERUoODQPD NDUDUODUร Qร Q DOร QGร รทร YH VL\DVL RWRULWHOHULQ LNWLGDU ND\Jร ODU QHGHQL\OH
N|Wย \|QHWLOPLรบ ELU NDPX HNRQRPLVLQLQ X]XQ G|QHPGH ELU ERUo JLUGDEร QD
Vย Uย NOHQPHVL GH NDoร Qร OPD]Gร U
dDOร รบPDQร Q ELULQFL E|Oย Pย QGH NDPX NHVLPL Doร NODUร YH EX Doร NODUร Q
ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ WHPHO WHRULN \DNODรบร PODU DUDรบWร Uร ODFDN YH V|] NRQXVX
\DNODรบร PODU DUDVร QGDNL IDUNODU WDUWร รบร ODFDNWร U
รธNLQFL E|Oย PGH 7ย UNL\HยถGH NDPX Lo ERUFX LOH GLรทHU HNRQRPLN
J|VWHUJHOHULQ VH\ULQL EHOLUOH\HQ |QHPOL JHOLรบPHOHUH HNRQRPL FHSKHVLQGHQ
EDNร ODFDN ]DPDQ LoLQGH HNRQRPL LNOLPLQGH RUWD\D oร NDQ GHรทLรบLPOHU RUWD\D
NR\XOPD\D oDOร รบร ODFDNWร U (NRQRPL NRQXVXQGD PHYFXW OLWHUDWย Uย Q YH JHUoHN
\DรบDPGDNL X\JXODPDODUร Q WDULKVHO Vย UHoOHU VRQXFXQGD รบHNLOOHQGLรทL Gย รบย QFHVL
LOH 7ย UNL\HยถGH RUWD\D oร NDQ VL\DVL YH VRV\DO GHรทLรบLPOHULQ HNRQRPL ย ]HULQGHNL
JHQHO HWNLOHUL LUGHOHQHFHNWLU %|Oย P LoHULVLQGH \ร Oร QD NDGDU NDPX
Doร NODUร Qร Q ROXรบPD QHGHQOHUL YH ERUoODQPD NDUDUODUร GD HOH DOร QDFDNWร U
hoย QFย E|Oย PGH 7ย UNL\HยถGH PHYFXW EXOXQDQ Lo ERUoODQPD\D LOLรบNLQ
JHQHO \DSร HNRQRPLN YH KXNXNVDO Doร GDQ Doร NODQPD\D oDOร รบร ODFDNWร U .DPX
NHVLPL Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQ \|QWHPOHUL Doร N ILQDQVPDQร QGD
NXOODQร ODQ WHPHO DUDo RODQ 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHWOHUL 'รธ%6 'รธ%6ยถOHULQ
|]HOOLNOHUL YH LรบOHP J|UGย รทย SL\DVDODUร Q \DSร Vร HOH DOร QDFDN V|] NRQXVX
XQVXUODU WDQร PODQDFDNWร U
'|UGย QFย E|Oย PGH VRQUDVร G|QHPGH 7ย UNL\HยถGH NDPX
KDUFDPDODUร NDPX JHOLUOHUL NDPX NHVLPL Doร NODUร ERUoODQPD YH Lo ERUo
VWRNXQGD PH\GDQD JHOHQ JHOLรบLP YHULOHU \DUGร Pร \OD L]OHQHFHNWLU %XQXQ
\DQร QGD Lo ERUoODQPDQร Q |]HOOLNOH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย YH VDQD\L VHNW|Uย
ย ]HULQGHNL HWNLOHUL KDNNร QGD LSXoODUร QD XODรบร OPD\D oDOร รบร ODFDNWร U
6RQXo YH GHรทHUOHQGLUPH E|Oย Pย QGH 7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ NDPX
NHVLPL Doร NODUร LOH ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODQ Lo ERUoODQPDQร Q VRQXoODUร QD
LOLรบNLQ RODUDN oDOร รบPD NDSVDPร QGD HOGH HGLOHQ EXOJXODU ร รบร รทร QGD JHQHO ELU
GHรทHUOHQGLUPH \DSร ODUDN NRQX\D LOLรบNLQ |QHULOHU VXQXOPD\D oDOร รบร ODFDNWร U
%รธ5รธ1&รธ %g/h0 .$08 $d,./$5, 9( )รธ1$160$1,1$ 7(25รธ. %$.,รน .DPX NHVLPL Doร NODUร LOH Doร NODUร Q ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ RODUDN LNWLVDW
OLWHUDWย Uย QGH \HU DODQ WHPHO \DNODรบร PODUร Q HOH DOร QDFDรทร EX E|Oย PGH V|]
NRQXVX \DNODรบร PODU DUDVร QGDNL IDUNODU LUGHOHQHFHN YH NRQXQXQ WHRULN DOW\DSร Vร
ROXรบWXUXODFDNWร U
.DPX .HVLPL )LQDQVPDQ รธKWL\DFร Devletin belli bir dรถnemdeki รถz gelirlerinin (vergi, resim, harรง ve zora
GD\DOร GLรทHU JHOLUOHUL D\Qร G|QHPGH \DSWร รทร KDUFDPDODUร NDUรบร OD\DPDPDVร
GXUXPXQGD NDPX NHVLPL ILQDQVPDQ LKWL\DFร RUWD\D oร NPDNWDGร U
'HYOHW EX Wย U ELU GXUXPGD JHOLU DUWร Uร Fร SROLWLNDODU X\JXOD\DELOLU %XQD
NDUรบร Q JHOLU DUWร Uร Fร SROLWLNDODUร Q PLOOL JHOLU ย ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLVL YH SROLWLND
X\JXOD\ร Fร ODUร NDUรบร NDUรบร \D Eร UDNDFDรทร VL\DVL VRQXoODU EDNร Pร QGDQ
oRรทXQOXNOD WHUFLK HGLOPHGLNOHUL J|Uย Oย U %X QHGHQOH ERUoODQPD SROLWLND
X\JXOD\ร Fร ODUร WDUDIร QGDQ GDKD oRN WHUFLK HGLOHQ ILQDQVman biรงimidir. .DPX $oร NODUร Qร Q 1HGHQOHUL
6DYDรบ YH GRรทDO DIHWOHU JLEL RODรทDQย VWย GXUXPODU Eย WoHQLQ
KD]ร UODQPDVร Vร UDVร QGD HOH DOร QDQ ELOLPVHO \|QWHPOHULQ GRรทUXOXรทXQD YH
X\JXODPDGDNL EDรบDUร \D UDรทPHQ Eย WoHOHULQ Doร N YHUPHVLQH QHGHQ
olabilmektedir. ร zeOOLNOH NODVLN J|Uย รบย RUWD\D NR\PXรบ RODQ LNWLVDWoร YH
PDOL\HFLOHULQ oRรทXQOXรทX NDPX NHVLPL Doร NODUร QD GHรทLQLUNHQ VDYDรบ
HNRQRPLOHULQL D\Uร FD HOH DOPร รบODUGร U %XQXQ \DQร QGD GRรทDO IHODNHWOHU GH NDPX
KDUFDPDODUร QGD DQL DUWร รบODU RUWD\D oร NDUPDNWD YH EX KDUFDPDODUร Q
ILQDQVPDQร JHQHOOLNOH ERUoODQPD LOH VDรทODQPDNWDGร U
<|QHWLP YH GHQHWLP ]DDIODUร ND\QDNODUร Q HWNLQ ROPD\DQ DODQODUGD
KDUFDQPDVร QD YH NDPX ERUo VWRNXQXQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU
*HOLUOHU YH JLGHUOHU DUDVร QGDNL ]DPDQ X\XรบPD]Oร รทร NDPX
ERUoODQPDVร Qร ]RUXQOX Nร ODQ GLรทHU ELU XQVXUGXU .DPX JHOLUOHULQLQ EHOOL
G|QHPOHUGH WDKVLO HGLOPHVLQH NDUรบร Q NDPX JLGHUOHULQLQ Vย UHNOLOLN J|VWHUPHVL
GHYOHWL Nร VD YDGHOL ND\QDN EXOPDN ]RUXQGD Eร UDNร U รธNWLVDW OLWHUDWย Uย QGH Vย UHNOL
D]DOร รบ YH \ย NVHOLรบOHU J|VWHUPHOHUL QHGHQL\OH ยณGDOJDOร ERUoODUยด RODUDN ELOLQHQ
ILQDQVPDQ ELoLPL EX WLS Nร VD YDGHOL QDNLW Doร NODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ NXOODQร Oร U
(VNL ERUoODUร Q ILQDQVPDQร ERUoODQPDQร Q HQ |QHPOL QHGHQOHULQGHQ
ELULGLU %HOOL ELU Eย WoH G|QHPLQGH VDรทODQDQ IDL] Gร รบร Eย WoH ID]ODVร )') HVNL
ERUoODUร Q DQDSDUD YH IDL] |GHPHOHULQL NDUรบร ODPร \RU LVH JHUHNOL RODQ ND\QDN
\HQL ERUoODQPD LOH NDUรบร ODQDFDNWร U
)D\GDVร X]XQ YDGH\H \D\ร ODQ NDPX \DWร Uร PODUร Qร Q ILQDQVPDQร
ERUoODQPD \ROX\OD JHUoHNOHรบWLULOLU %|\OHFH EX WLS \DWร Uร PODUร Q PDOL\HWLQLQ GH
ID\GDVร JLEL EHOOL |Ooย GH JHOHFHN QHVLOOHUH DNWDUร OPDVร VDรทODQร U .DPX $oร NODUร YH )LQDQVPDQร QD รธOLรบNLQ *|Uย รบOHU
.DPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร NRQXVXQX LQFHOH\HQ LNWLVDWoร YH
PDOL\HFLOHULQ NRQX\D LOLรบNLQ J|Uย รบOHUL IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHNWHGLU %X EDรบOร N
DOWร QGD V|] NRQXVX J|Uย รบOHULQ LNWLVDW OLWHUDWย Uย QGH HQ oRN NDUรบร ODรบร ODQ YH
G|Qย P QRNWDVร QLWHOLรทL WDรบร \DQ ED]ร |UQHNOHULQH Nร VDFD GHรทLQLOHFHNWLU .ODVLN *|Uย รบ
Bu bรถlรผmde, David Hume, Adam Smith ve David Ricardoโ nun kamu
ERUoODUร QD LOLรบNLQ J|Uย รบOHUL Nร VDFD HOH DOร QDFDNWร U 'DYLG +XPH
0HUNDQWLOLVWOHULQ GHYOHW ERUoODUร Qร Q ELU VHUYHW NDOHPL ROGXรทX GHYOHW
ERUoODUร QD |GHQHQ IDL]OHULQ VDGHFH YHUJL Pย NHOOHIOHULQH \DSร ODQ ELU WUDQVIHU
QLWHOLรทLQL WDรบร Gร รทร YH E|\OHOLNOH GHYOHW ERUoODUร Qร Q HNRQRPLGH UHHO ELU HWNL
\DUDWPDGร รทร \|Qย QGHNL J|Uย รบOHULQH NDUรบร oร NDQ +XPH RODรทDQย VWย KDUFDPDODU
LoLQ |QFHNL G|QHPOHUGH YHUJL JHOLUOHULQGHQ D\Uร ODQ ELULNLPOHULQ NXOODQร OPDVร Qร Q
GDKD X\JXQ RODFDรทร Qร LOHUL Vย UPย รบWย U %|\OHOLNOH +XPH RODรทDQย VWย dรถnemlerde
ortaya
JHUoHNOHรบWLULOHFHN
0XQGHOO
รงร NDELOHFHN NDPX Doร NODUร Qร Q |QFHNL G|QHPOHUGH
Eย WoH
ID]ODODUร
LOH
NDUรบร ODQPDVร Qร
|QHUPHNWHGLU
Siyasi menfaatlere gรถre hareket eden kamu yรถneticilerinin, kendi
G|QHPOHULQGH GDKD ID]OD NDPX KL]PHWL VXQDELOPHN DPDFร \OD \ย Nย NHQGLOHULQGHQ VRQUDNL NDPX \|QHWLFLOHULQH DNWDUร ODFDN \ย NVHN ERUoODQPD
SROLWLNDODUร QD EDรบYXUPDVร Qร Q NDPX IRQODUร Qร Q N|Wย NXOODQร Pร QD QHGHQ
RODFDรทร Qร VDYXQDQ +XPH NDPX ERUoODQPDVร Qร Q ]DUDUODUร Qร EHรบ DQD EDรบOร N
DOWร QGD HOH DOPร รบWร U
+DONร Q HOLQGHNL WDVDUUXIODU ย UHWLP DUDoODUร Qร Q VDWร Q DOร QPDVร YH YH\D JHOLรบWLULOPHVL \HULQH GHYOHW ERUoODQPD DUDoODUร Qร Q VDWร Q
DOร QPDVร QGD NXOODQร OPDNWD EX QHGHQOH NDPX ERUoODQPDVร ย UHWLP
YH LVWLKGDP ย ]HULQGH ROXPVX] HWNLGH EXOXQPDNWDGร U
.DPX ERUoODQPD DUDoODUร SDUD \HULQe de geรงebildiklerinden, ticari
LรบOHPOHUGH NXOODQร ODQ SDUDQร Q DOWร Q YH Jย Pย รบ GHรทHULQLQ
Gย รบPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U %X HOHรบWLULVL\OH +XPH NDPX
ERUoODQPD DUDoODUร Qร SDUD DU]ร Qร Q ELU XQVXUX RODUDN GD
GHรทHUOHQGLUPHNWHGLU
'HYOHW ERUoODUร Qร Q IDL]OHUL\OH ELUlikte geri รถdenebilmesi iรงin, vergi
DUWร Uร Pร QD JLGLOPHNWH YH EXQGDQ KDONร Q IDNLU NHVLPOHUL \RรทXQ
RODUDN HWNLOHQPHNWHGLU %X \|Qย \OH ERUoODQPD JHOLU GDรทร Oร Pร
ย ]HULQGH ROXPVX] HWNL \DUDWPDNWDGร U
%RUoODQPD DUDoODUร Qร Q \DEDQFร ODUร Q HOLQH JHoPHVL ย ONHQLQ LNWLVDGL \DรบDPร QGD \DEDQFร ODUร Q V|] VDKLEL ROPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U
%|\OHOLNOH ERUoODQPD ย ONHQLQ HNRQRPLN EDรทร PVร ]Oร รทร ย ]HULQGH GH
ROXPVX] HWNL \DUDWPDNWDGร U
'HYOHW ERUoODQPDVร ELU UDQWL\H Vร Qร Iร ROXรบWXUPDNWD YH EX Vร Qร I ย UHWLPH
KHUKDQJL
ELU
NDWNร
VDรทODPDNVร ]ร Q
\DรบDPร Qร
Vย UGย UHELOPHNWHGLU %X QHGHQOH KDONร Q LNWLVDGL ย UHWLP Vย UHoOHULQH
HWNLQ RODUDN NDWร Oร Pร HQJHOOHQPHNWH Vร Qร IODU DUDVร Nร Uร OPDODU
GHULQOHรบPHNWHGLU
+XPH NDPX ERUoODQPDVร Qร Q ยณVDรท HOGHQ VRO HOH \DSร ODQ ELU WUDQVIHU
|GHPHVLยด ROGXรทXQX |QH Vย UHQ PHUNDQWLOLVW J|Uย รบH ERUoODUร Q |GHQPHVL LoLQ
DUWร Uร ODQ YHUJLOHU QHGHQL\OH HNRQRPLN Jย Fย Q WDKYLO VDKLSOHULQH DNWDUร OGร รทร
SROLWLN LVWLNUDU LOH RUWD Vร Qร Iร Q \RN ROGXรทX YH EXQXQ WRSOXPX IHODNHWH J|Wย UHFHรทL
Gย รบย QFHVL\OH NDUรบร oร NDU
$GDP 6PLWK 6PLWK ]DPDQร Qร Q ERUoODQPD JHUHNVLQLPL Eย \ย N |Ooย GH G|QHPLQ
VL\DVL JHOLรบPHOHUL WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPHNWH\GL %RUoODQPD\D oRรทXQOXNOD
VDYDรบ ILQDQVPDQร LoLQ EDรบYXUXOXUGX 6PLWK |]HOOLNOH EX GXUXPXQ HWNLVL
DOWร QGD NDODUDN NDPX KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบร Q FDUL NXรบDNODU \HULQH WDNLS
HGHQ NXรบDNODU WDUDIร QGDQ ILQDQVH HGLOPHVL QHGHQL\OH HWNLVLQLQ FDUL G|QHPGH
KLVVHGLOPHGLรทL YH EX GXUXPXQ VDYDรบODUร Q X]DPDVร QD QHGHQ ROGXรทXQX
VDYXQPXรบWXU 0XQGHOO
6PLWK RODรทDQย VWย KDUFDPDODUร Q ERUoODQPD \ROX\OD ILQDQVPDQร Qร Q
DQL KDUFDPD DUWร รบODUร Qร Q DQL YHUJL DUWร รบODUร \OD ILQDQVPDQร QGDQ GDKD ร Oร POร ELU
JHoLรบ \DUDWDFDรทร LoLQ NXOODQร ODELOHFHรทLQL GH EHOLUWLU $QFDN ERUFXQ ROXPVX]
HWNLOHUL ย ]HULQGH GH GXUDUDN EX ROXPVX]OXNODUร รบX รบHNLOGH Vร UDODPDNWDGร U รธo ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQ VHUPD\H ELULNLPLQL HULWLU
รธo ERUoODQPD KDUFDPD ILQDQVPDQร Qร X]XQ G|QHPH \D\VD GD ERUoODQPDQร Q PDOL\HWL RODQ IDL]LQ |GHQPHVL LoLQ YHUJLOHULQ
DUWร Uร OPDVร JHUHNLU
.ย oย N ย ONHOHU HรทHU ERUoODQPD DUDoODUร \DEDQFร ODUร Q HOLQH JHoWL\VH EDรทร PVร ]Oร NODUร Qร \LWLULUOHU
.DPX NHVLPL EHOOL ELU Gย ]H\LQ ย ]HULQGH ERUoODQร U YH ERUo VWRNXQX D]DOWPD\ร EDรบDUDPD] LVH ERUo ELULNLPOL RODUDN DUWDU YH |GHQHPH]
Gย ]H\H XODรบDELOLU
6PLWKยถH J|UH ERUoODUร Q |GHQPHVL LoLQ YHUJLOHULQ DUWร Uร OPDVร
JHUHNWLรทLQGHQ YH YHUJL DUWร รบODUร Qร Q LNWLVDGL \DรบDP ย ]HULQGH GDUDOWร Fร HWNLVL
EXOXQGXรทXQGDQ NDPXQXQ YHUJL WRSODPD Jย Fย Vร Qร UVร ] GHรทLOGLU YH ERUFXQ EHOOL
Gย ]H\OHULQ ย VWย QH oร NPDVร KDOLQGH |]HO NHVLPGH ROGXรทX JLEL |GHQHPHPHVL
sรถz konusudur.
%X \DNODรบร Pร LOH 6PLWK ERUoODQDELOPH LPNDQร Qร Q KDON YH GHYOHW
\|QHWLFLOHUL Doร Vร QGDQ DOGDWร Fร RODELOHFHรทL YH ERUoODQPDQร Q X]XQ YDGHGH
GHYOHWOHUL LIODVD Vย Uย NOH\HELOHFHรทLQL LOHUL Vย UPHNWHGLU 'DYLG 5LFDUGR
5LFDUGRยถQXQ NDPX ERUoODUร QD LOLรบNLQ J|Uย รบOHUL GDKD VRQUD 5LFDUGR
(รบGHรทHUOLN 7HRULVL 5(7 DGร DOWร QGD \HQLGHQ HOH DOร QPร รบWร U %XQD J|UH NDPX
ERUoODUร ERUoODQPD DUDoODUร Qร HOLQGH EXOXQGXUDQODUร Q ELU YDUOร รทร ROPDNOD
ELUOLNWH D\Qร ]DPDQGD YHUJL \ย Nย POย Oย รทย QLWHOLรทLQL GH WDรบร PDNWDGร U .XรบDNODU
DUDVร QGD EX YDUOร NODU YH \ย Nย POย Oย NOHU ELUELULQL NDUรบร OD\DUDN QH WRSOXPVDO
YDUOร NODUร Q DUWร รบร QD QH GH WRSOXPXQ KDUFDPDODUร Qร D]DOWDFDN YH UHIDKร Qร Q
D]DOPDVร QD QHGHQ RODFDN ELU JHOLU ND\Eร QD QHGHQ RODFDNWร U 'RUQEXVFK YH
'UDJKL 6RQUDGDQ J|Uย รบOHUL EX รบHNLOGH IRUPย OH HGLOHQ 5LFDUGRยถQXQ
JHUoHN KD\DWD LOLรบNLQ J|Uย รบOHUL EXQGDQ ELUD] GDKD IDUNOร Gร U
5LFDUGRยถQXQ PRGHOLQGH J|UHOL IL\DWODU PDOODUร Q Nร WOร NODUร LOH GRรทUX
RUDQWร Oร RODUDN ROXรบPDNWD SDUDQร Q GHรทHULQGHNL Gย รบย รบ YH\D DUWร รบODUGDQ
HWNLOHQPHPHNWHGLU %XQXQOD ELUOLNWH ERUFXQ JHUL |GHQPHPHVL DKODNL ROPDGร รทร
JLEL ERUoODQPD DUDoODUร Qร HOLQGH EXOXQGXUDQODUร Q LWIDODUGDQ HOGH HWWLNOHUL
WXWDUODUร GHYOHWWHQ GDKD D] HWNLQ NXOODQDFDNODUร QD LOLรบNLQ ELU EXOJX GD
ROPDGร รทร QGDQ ERUFXQ JHUL |GHQPHPHVL UDV\RQHO GH GHรทLOGLU YH ERUo JHUL รถdenmelidir. Bu nedenlerle borรงlanmaya konu olan faiz iรงerisinde enflasyon
YH JHUL |GHPHPH ULVNOHULQH NDUรบร ELU SLULP \HU DOPDPDNWDGร U 0XQGHOO
5LFDUGRยถ\D J|UH GHYOHW KDUFDPDODUร |]HO VHNW|U KDUFDPDODUร QD J|UH
GDKD YHULPVL]GLU .DSDOร ELU HNRQRPLGH GHYOHW KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบ YHUJL
DUWร รบร \OD ILQDQVH HGLOGLรทLQGH D\Qร PLNWDUGD |]HO NHVLP Wย NHWLPLQLQ D]DOPDVร QD
ERUoODQPD LOH ILQDQVH HGLOGLรทLQGH LVH D\Qร PLNWDUGD |]HO NHVLP \DWร Uร Pร Qร Q
D]DOPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U %XQD NDUรบร Q VHUPD\HQLQ XOXVODUDUDVร
GRODรบร Pร Qร Q VHUEHVW ROGXรทX Doร N ELU HNRQRPLGH NDPX Doร รทร FDUL Doร N LOH
ILQDQVH HGLOHFHรทLQGHQ KDUFDPDODU ย ]HULQGH KHUKDQJL ELU HWNL\H QHGHQ
ROPD\DFDN YH KDUFDPDODU EDNร Pร QGDQ NDPX Doร รทร Qร Q YHUJLOHULQ DUWร รบร \OD
ILQDQVPDQร LOH ERUoODQDUDN ILQDQVPDQร DUDVร QGD ELU IDUN ROPD\DFDNWร U
0XQGHOO
5LFDUGRยถQXQ PRGHOLQGH IDL] ERUoODQPDQร Q PDOL\HWL GHรทLO GHYOHWLQ
YHUJL YHUHQOHUGHQ ERUo YHUHQOHUH \DSWร รทร ELU JHOLU WUDQVIHULGLU %|\OHFH IDL]
|GHPHOHUL WRSODP JHOLULQ Gย ]H\LQL GHรทLO \DOQร ]FD JHOLULQ GDรทร Oร Pร Qร
HWNLOHPHNWHGLU
5LFDUGR EX J|Uย รบOHULQH NDUรบร Q JHUoHN KD\DWWD LQVDQODUร Q HNVLN ELOJL
QHGHQL\OH KHU ]DPDQ UDV\RQHO |QJ|Uย OHU \DSDPDGร รทร Qร EHOLUWHUHN NXUGXรทX
PRGHOLQ LรบDUHW HWWLรทL VRQXoODUร Q DNVLQH NDPX KDUFDPDODUร Qร Q ILQDQVPDQร
NRQXVXQGDNL WHUFLKOHULQ UHHO HWNLOHULQLQ RODELOHFHรทLQL GH EHOLUWLU .H\QHV\HQ *|Uย รบ
.H\QHV\HQ EDNร รบร Q NODVLN LNWLVDWoร ODU Doร Vร QGDQ IDUNOร ROPDVร Qร Q
DOWร QGD |]HOOLNOH SDUD DU]ร IL\DW IDL] LOLรบNLVLQLQ IDUNOร YDUVD\ร PODU LoHUPHVLQLQ
HWNLVL YDUGร U
.ODVLN J|Uย รบWH HNRQRPL DQFDN WDP LVWLKGDPGD GHQJH\H JHOPHNWHGLU
3DUD DU]ร IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQL HWNLOHPHNWH DQFDN J|UHOL IL\DWODU ย ]HULQGH
KHUKDQJL ELU HWNLGH EXOXQPDPDNWDGร U %X QHGHQOH SDUDVDO JHQLรบOHPH UHHO
JHOLU ย ]HULQGH ELU GHรทLรบLPH \RO DoPDPDNWDGร U )DL] UHHO ELU GHรทLรบNHQ RODUDN
HOH DOร QPDNWD YH SDUD DU]ร LOH LOLรบNLOHQGLULOPHPHNWHGLU 3DUD DU]ร GHรทHUOL PHWDO
NDUรบร Oร รทร DUWร Uร OGร รทร QGDQ SL\DVDGDNL SDUDQร Q VRPXW NDUรบร Oร รทร Qร Q SDUD RWRULWHVLQLQ NDVDVร QGD ROGXรทX NDEXO HGLOPHNWHGLU .ODVLN J|Uย รบย Q DQDOL] HWWLรทL
HNRQRPL Doร N HNRQRPL KDOLQH G|Qย รบWย รทย QGH IL\DW Gย ]H\LQL Gย Q\D IL\DWODUร YH
G|YL] NXUX SDUD DU]ร Qร GD SDUD\D RODQ WDOHS EHOLUOHU %X Wย U ELU HNRQRPLN
PRGHOGH EDรทร PVร ] SDUD SROLWLNDVร YH HQIODV\RQ YHUJLVL LOH ILQDQVPDQ SROLWLNDVร
HWNLVL]GLU .ร VDFDVร NODVLN RNXOXQ HNRQRPLVLQGH KHU SL\DVD NHQGL LoLQGH
GHQJH\H JHOPHNWH JHQHO GHQJH DQFDN WDP LVWLKGDPGD JHUoHNOHรบPHNWHGLU (Tรผrk, 1994). .H\QHVยถH J|UH EX \DNODรบร P \DQOร รบWร U gQFHOLNOH HNRQRPLQLQ HNVLN
LVWLKGDPGD GD GHQJH\H JHOHELOHFHรทLQL VDYXQXU )DL] RUDQร WDVDUUXI DU] YH
WDOHEL LOH GHรทLO SDUD DU] YH WDOHEL LOH EHOLUOHQPHNWHGLU *HOLU Gย ]H\L LVH \DWร Uร P
YH WDVDUUXI GHQJHVL LOH EHOLUOHQPHNWHGLU %DรทFร
.H\QHV \DWร Uร P YH NDPX KDUFDPDODUร QGDNL GHรทLรบLPLQ HNRQRPL
ย ]HULQGHNL HWNLVL EDNร Pร QGDQ NODVLN LNWLVDWoร ODU LOH ]ร W J|Uย รบOย Gย U .ODVLN
WHRULGH HNRQRPLQLQ NDSDOร ROGXรทX GXUXPGD NDPX KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบ
\LQH D\Qร PLNWDUGD ELU |]HO Wย NHWLP KDUFDPDVร YH YH\D \DWร Uร P KDUFDPDVร
D]DOร รบร LOH NDUรบร ODQร U %XQD NDUรบร Q Doร N HNRQRPLGH VHUPD\H LWKDOL D\Qร
NDOHPOHUGH VDGHFH IDL] |GHPHOHUL NDGDU ELU D]DOร รบD RODQDN WDQร U
.H\QHV H J|UH NDPX KDUFDPDODUร HNRQRPL ย ]HULQGH oDUSDQ HWNLVL
\DUDWWร รทร QGDQ KDUFDPD DUWร รบODUร Qร Q JHOLU YH LVWLKGDP ย ]HULQGHNL HWNLVL NHQGL
DUWร รบODUร QD QLVSHWOH GDKD Eย \ย N RUDQGD JHUoHNOHรบPHNWHGLU hVWHOLN EX GXUXP
NDPX Doร รทร Qร Q ILQDQVPDQ ELoLPLQHGH EDรทOร GHรทLOGLU %|\OH ELU HNRQRPLN
\DSร GD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWร Uร OPDVร WRSODP JHOLUL DUWร UDELOHFHNWLU
%X KDOL\OH .H\QHV\HQ J|Uย รบ .ODVLN J|Uย รบย Q DNVLQH HNRQRPLQLQ
NHQGLOLรทLQGHQ GHQJH\H JHOPH\HELOHFHรทLQL GHQJH LoLQ GHYOHW Pย GDKDOHVLQLQ
JHUHNOL RODELOHFHรทLQL |QH Vย UHU %RUoODQPD YH\D YHUJLOHULQ D]DOWร OPDVร \ROX\OD
\DUDWร ODQ Doร N JHOLU HWNLVL QHGHQL\OH |]HO Wย NHWLPL DUWร UDFDN EX LVH JHOLU YH
LVWLKGDPร Q DUWPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U 7DOHS LVH LVWLKGDPD \DNร Q RUDQGD
HQIODV\RQD \RO DoDFDNWร U %LU EDรบND GH\LรบOH .H\QHV Eย \ย PHQLQ HQIODV\RQ
PDOL\HWL LOH VDรทODQDELOHFHรทLQL |QH Vย UHU
.H\QHV NDPX Doร รทร EXOXQDQ Doร N ELU HNRQRPLGH WDVDUUXIODU NDPX
WDUDIร QGDQ NXOODQร OGร รทร QGDQ \DWร Uร P WDVDUUXI Doร รทร Qร Q RUWD\D oร NDFDรทร Qร EXQXQ
Lo SL\DVDGD IDL] DUWร รบ EDVNร Vร \DUDWDFDรทร Qร EHOLUWHUHN Gย Q\D IDL] KDGOHUL
GHรทLรบPHGLรทL LoLQ \DWร Uร P WDVDUUXI Doร รทร Qร Q Gร รบ SL\DVDGDQ VDรทODQDFDรทร Qร EHOLUWLU
'|YL] NXUX Gย รบย รบย QH QHGHQ RODFDN EX JHOLรบPH Gร รบ SL\DVDGDNL PDOODUร Q Lo
SL\DVDGDNL PDOODUD J|UH XFX]ODPDVร QD YH FDUL LรบOHPOHU Doร รทร Qร Q RUWD\D
oร NPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U
3DOOH\ NDPX Doร NODUร QGDNL DUWร รบร Q HNRQRPLGHNL ย UHWLP
PLNWDUร Qร DUWร UDFDรทร Qร EX ย UHWLP DUWร รบร Qร Q LVH KHP Wย NHWLP KHP GH VWRN
NDQDOODUร \ROX\OD HPLOHFHรทLQL EHOLUWLU %X LIDGHVL LOH 3DOOH\ .H\QHVยถLQ NDPX
Doร NODUร Qร Q YH NDPX ERUoODQPDVร Qร Q Q|WU ROPDGร รทร \|Qย QGHNL \DNODรบร Pร Qร
GHVWHNOHPHNWHGLU Dรผnyada
รผretim
kapitalizminin,
azalmakla
birlikte
hakimiyetini
Vย UGย UGย รทย ยถOL \ร OODUD NDGDU oRNoD X\JXODQDQ YH |]HOOLNOH LNWLVDGL
EXKUDQร Qร Q DUGร QGDQ Kย Nย PHWOHULQ LNWLVDGL YH PDOL SROLWLNDODUร Qร \|QOHQGLUHQ
EX J|Uย รบ ILQDQVDO NDSLWDOL]PLQ KDNLPL\HWLQL LODQ HWWLรทL VRQUDVร QGD
JHoHUOLOLรทLQL \LWLUPLรบ EX \DNODรบร Pร Q |QHUGLรทL SROLWLNDODUร Vย UGย UPH\H oDOร รบDQ
ย ONHOHU WDNLS HGHQ Vย UHoWH YH |]HOOLNOH ยถOร \ร OODUGD NUonik yรผksek
HQIODV\RQ \ย NVHN ERUo VWRNODUร LVWLNUDUVร ] Eย \ย PH YH LVWLKGDP Doร รทร JLEL
VRUXQODUOD \ย ]OHรบPHN YH EX VRUXQODU QHGHQL\OH RUWD\D oร NDQ SROLWLN
LVWLNUDUVร ]Oร NODUร Q \RO DoWร รทร ]DUDUODUD NDWODQPDN ]RUXQGD NDOPร รบWร U
%XQXQOD ELUOLNWH $JKLRQ YH GLรทHUOHUL PLOOL JHOLUGH Gย รบย รบ \DUDWDQ
DQL JHOLรบPHOHU QHGHQL\OH HNRQRPLQLQ GXUJXQOXรทD JLUGLรทL YH \DWร Uร PFร ODUร Q
oHรบLWOL KXNXNVDO YH\D ILQDQVDO QHGHQOHUOH DWร O IRQODUร NUHGL RODUDN
NXOODQDPDGร รทร GXUXPODUGD NDPXQXQ ERUoODQDUDN EX DWร O IRQODUร VLVWHPGHQ
รงHNPHVL JHUHNWLรทLQL VDYXQXU %X รบHNLOGH HOGH HGLOHQ ND\QDN \DWร Uร PFร ODUD
GRรทUXGDQ GHYOHW ย ]HULQGHQ NUHGL NXOODQPD LPNDQร WDQร QDUDN ย UHWLPL \HQLGHQ
FDQODQGร UDFDN รบHNLOGH NXOODQร ODELOHFHรทL JLEL YHUJL LQGLULPOHULQH JLGLOHUHN NDPX
KDUFDPDODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD GD NXOODQร ODELOHFHNWLU 5LFDUGR (รบGHรทHUOLN 7HRULVL
5LFDUGRยถQXQ JHQHO \DNODรบร Pร QD Eย \ย N |Ooย GH SDUDOHOOLN J|VWHUPHVLQH
NDUรบร Q OLWHUDWย UGH |]HOOLNOH %DUUR ยถQXQ PDNDOHVL LOH 5(7 D\Uร ELU EDรบOร NWD
LQFHOHQPHVL JHUHNHQ ELU J|Uย รบ GXUXPXQD JHOPLรบWLU
.H\QHV\HQ EDNร รบ Nร VD G|QHPGH HNVLN LVWLKGDPร Q YDUROGXรทX ELU
LNWLVDGL RUWDPGD GHQJHQLQ JHUoHNOHรบHELOHFHรทLQL LGGLD HWPHNWH E|\OH ELU
GXUXPGD NDPX KDUFDPDODUร QGDNL ELU DUWร รบร Q JHOLU ย ]HULQGH UHHO HWNL
\DUDWDELOHFHรทLQL YH EXQXQ GD LVWLKGDPร DUWร UDUDN |]HO \DWร Uร PODUร Q
Gร รบODQDFDรทร Qร VDYXQXU
6HDWHU ยถLQ 5LFDUGR HรบGHรทHUOLรทL LOH LOJLOL PDNDOHVL 5(7 LoLQ
.H\QHV\HQ EDNร รบ Doร Vร Qร UHGGHGHU 9HUJL PLNWDUร Qร Q GHรทLO PDUMLQDO YHUJL
RUDQODUร Qร Q UHHO HWNL \DUDWDELOHFHรทLQL PDUMLQDO YHUJL RUDQODUร DUWPDGร รทร Vย UHFH
GHYOHWLQ ERUoODQPDVร Qร Q JHOHFHNWHNL YHUJLOHULQ EXJย QNย GHรทHUOHUL NDUรบร Oร รทร QGD
NXOODQร OPDVร DQODPร WDรบร Gร รทร Qร EHOLUWLU g]HO NHVLP LoLQ LVH GHYOHWH ERUo
YHUHQOHULQ EXJย QNย Wย NHWLPOHULQL IDL] NDUรบร Oร รทร QGD JHOHFHรทH NDPX
KDUFDPDODUร QHGHQL\OH Wย NHWLPLQL DUWร UDQODUร Q LVH JHOHFHNWHNL Wย NHWLPOHULQL
EXJย QNย GHรทHULQGHQ KHPHQ \DSWร NODUร Qร |QH Vย UHU %X \DNODรบร PGD GHYOHWLQ
PDO YH KL]PHW VDWร Q DOPDN LoLQ KDUFDPDODUร Qร DUWร UGร รทร WHPHO YDUVD\ร PGร U
5(7 NDPX KDUFDPDPDODUร Qร Q ILQDQVPDQ ELoLPLQLQ |QHPOL ROPDGร รทร Qร
LIDGH HGHU %XQD J|UH ERUoODQPD YHUJL RUDQร Qร Q JHOLU ย ]HULQGH ELU HWNLVL
\RNWXU 7ย NHWLP KDUFDPDODUร |Pย U ER\X JHOLULQ EXJย QNย GHรทHULQGHQ |Pย U ER\X YHUJLOHULQ EXJย QNย GHรทHULQLQ Gย รบย OPHVL\OH HOGH HGLOHQ QHW VHUYHW J|]
|Qย QH DOร QDUDN EHOLUOHQLU %X oHUoHYHGH PRGHrn RET sรผrekli gelir/hayat
dรถnemi hipotezinden hareket eder. Bireyler sonsuz bir hayata sahiptir ki
EXQXQOD FDUL G|QHPGH KD\DWWD RODQODUร Q NHQGLOHULQGHQ VRQUDNL QHVLOOHUL LoLQ GH
NHQGL KD\DWODUร Qร Q GHYDPร JLEL J|Uย S Wย NHWLP tasarruf tercihlerini hiรง รถlmeyeFHNPLรบ JLEL \DSWร NODUร YDUVD\ร Pร QGD EXOXQXOPDNWDGร U
$\Qร รบHNLOGH 5(7 DQDOL]LQGH GHYOHW KD\DWร GD VRQVX] ELU |PUH VDKLS
ROGXรทXQGDQ GHYOHWLQ ELU YHUJL Gย ]HQOHPHVL \DSPDVร JHUHNLU 9HUJLOHULQ NDPX
Doร NODUร QD EDรทOร RODUDN GHรทLรบWLULOPHVL GRรทUX GHรทLOGLU %ย WoH ]DPDQ ]DPDQ R
G|QHPH DLW YHUJLOHUL DรบDELOLU YH\D RQODUร Q DOWร QGD NDODELOLU gQHPOL RODQ
Eย WoHQLQ X]XQ G|QHPGH GHQJHGH ROPDVร Gร U %DUUR
รธNWLVDGL \D]ร QGD 5(7ยถL J|]OHPVHO RODUDN GHVWHNOH\HQ YH\D oย Uย WHQ
NDQร WODU EXOPDN YHULOHULQ EHOLUVL]OLNOHU LoHUPHNVL]LQ WDP Doร NODPD Jย Fย Qย Q
ROPDPDVร QHGHQL\OH ]RUGXU รธNWLVDW WDULKLQGH GLรทHU NRรบXOODUGDQ EDรทร PVร ]
RODUDN YHUJLOHPH Gย ]H\LQLQ GHรทLรบPHVL EX GHรทLรบLPLQ LVH \DOQร ]FD DQOร N RODUDN
WDVDUUXI YH Wย NHWLPL HWNLOHPHVL JLEL ELU |UQHรทH UDVWODQร ODPD] %X QHGHQOH NRQX
ย ]HULQGH |]HOOLNOH HNRQRPHWULN oDOร รบPDODU \DSDQ LNWLVDWoร ODU WRSODP Wย NHWLP
IRQNVL\RQXQXQ GRรทDVร IDL] RUDQODUร YH JHOLU EHNOHQWLOHUL JLEL HNRQRPLN
oHYUHQLQ |]HOOLNOHULQH LOLรบNLQ oRN Jย oOย YDUVD\ร PODUGD EXOXQPXรบODU oDOร รบPDODUร
sonucunda kamu kesimi bรผtรงe Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร Qร Q Wย NHWLP YH WDVDUUXI
ย ]HULQGHNL VDI HWNLOHULQH XODรบPD\D oDOร รบPร รบODUGร U 2EVWIHOW YH 5RJRII
%HUQKHLP 5(7ยถL GHVWHNOH\HQ J|]OHPVHO ELU oDOร รบPD LOH ELUOLNWH
NRQX LOH LOJLOL HNRQRPHWULN Jย oOย NOHUH LOLรบNLQ ELU GHUOHPH VXQPXรบ DQDOL]
Jย oOย NOHUL YH EHOLUVL]OLNOHUH UDรทPHQ NDPX Doร NODUร LOH Wย NHWLP DUDVร QGD GRรทUX
\|QOย ELU EDรทร QWร ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU
%DUUR ยถQXQ DOPDรบร N WDUWร รบPDVร LVH 5(7ยถLQ JHoHUOLOLรทLQH LOLรบNLQ
GDKD Jย oOย J|]OHPVHO NDQร WODU LoHUPHNWHGLU
:LOFR[ G|QHPL $PHULND %LUOHรบLN 'HYOHWOHUL $%'
YHULOHUL ย ]HULQGH \DSWร รทร DUDรบWร UPD VRQXFXQGD VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL
JHWLULOHULQGHNL DUWร รบODU LOH WRSODP Wย NHWLP KDUFDPDODUร DUDVร QGD GRรทUX \|QOย ELU
LOLรบNL WHVSLW HWPLรบWLU %XQXQOD JHOHFHNWHNL JHOLUH LOLรบNLQ DUWร รบ EHNOHQWLOHULQLQ
EXJย QNย Wย NHWLPL GH DUWร UDFDรทร Qร |QH Vย UHU
%X GHVWHNOH\LFL oDOร รบPDODUD UDรทPHQ LNWLVDW Gย Q\DVร QGD 5(7ยถL
GHVWHNOH\HQ oDOร รบPDODUD LWLUD]ODU GD JHOPLรบWLU .DUรบร J|Uย รบWH RODQ SHN oRN
LNWLVDWoร oDOร รบPDODUGD YH 5(7ยถLQ WHRULN oHUoHYHVLQGH \HU DODQ YDUVD\ร PODU
VHWLQLQ JHUoHN KD\DWOD EDรทGDรบPDGร รทร YH EX QHGHQOH 5(7ยถLQ NDPX
Doร NODUร Doร N ILQDQVPDQร LOH WRSODP JHOLU DUDVร QGDNL LOLรบNL\L Doร NOD\DPD\DFDรทร Qร
VDYXQPXรบWXU
5(7ยถH \|QHOWLOHQ HQ |QHPOL HOHรบWLUL LQVDQ KD\DWร Qร Q Nร Vร WOร ROPDVร
QHGHQL\OH
WDVDUUXI Wย NHWLP
WHUFLKLQLQ
VRQVX]
\DรบDP
PRGHOL
LOH
Doร NODQDPD\DFDรทร WHPHOGH PLUDV Eร UDNPD GDYUDQร รบร Qร Q ]DPDQD YH
FRรทUDI\D\D EDรทOร RODUDN GHรทLรบHELOHFHรทL YH EXQXQ GD 5(7ยถL JHoHUVL]
Nร ODELOHFHรทLGLU
5LFDUGRยถQXQ NHQGL PRGHOLQH \DSWร รทร HOHรบWLULGH GH EHOLUWWLรทL JLEL 5(7ยถLQ
JHoHUOL RODELOPHVL LQVDQODUร Q JHOHFHรทL GRรทUX |QJ|UHELOPHVLQH GH EDรทOร Gร U
*HOHFHNWHNL YHUJL YH JHOLUOHULQ ELOLQPHVL ELUH\OHULQ 5(7ยถL GRรทUXOD\DFDN tรผketim tasarruf tercihini yapabilmeleri iรงin gereklidir. Bu iki nedenle gerรงek
KD\DWWD LPNDQVร ]Gร U gQFHOLNOH ELUH\OHULQ EXOXQGXNODUร ]DPDQOD |QJ|UPH\H
oDOร รบWร NODUร ]DPDQ DUDVร QGDNL IDUN Eย \ย Gย NoH |QJ|Uย EDรบDUร ODUร D]DOPDNWDGร U
รธNLQFL RODUDN GHYOHW \|QHWLFLOHUL X]XQ YDGHOL SODQODUร Qร WRSOXPOD SD\ODรบPD
NRQXVXQGD Nร VD G|QHPOL SODQODUD gรถre daha az isteklidirler ve bu nedenle
ELUH\OHULQ NDPXQXQ X]XQ YDGHGHNL \DWร Uร P KDUFDPD YH YHUJL NDUDUODUร Qร
ELOHPH\HFHNWLU %XQXQOD ELUOLNWH ELUH\OHU EX SODQODPDODUGDQ KDEHUGDU ROVD YH
VRQVX] KD\DWร QGD JHUoHNOHรบHFHN WDVDUUXI YH Wย NHWLPOHULQL UDV\RQHO RODUDN
Gย ]HQOHVH GDKL \|QHWLFLOHULQ SODQODUร KDWDVร ] RODUDN JHUoHN KD\DWD
\DQVร WPDODUร LPNDQVร ]Gร U NL EX GD ]DWHQ SROLWLND EHOLUOH\LFLVL \|QHWLFLOHULQ X]XQ
YDGHOL SODQODUร Qร WRSOXPOD SD\ODรบPD NRQXVXQGD Nร VD G|QHPOL SODQODUD J|UH
GDKD D] LVWHNOL ROPDODUร Qร Q GD VHEHELGLU %DรทFร
/LNLGLWH NRรบXOODUร Qร Q KHWHURMHQ ROXรบX GD 5(7ยถLQ JHUoHN KD\DWWD JHoHUOL
ROPDVร |Qย QGH ELU HQJHOGLU %XQD J|UH 5(7ยถLQ JHoHUOL RODELOPHVL LoLQ
ELUH\OHULQ GHYOHWOH HรบLW NRรบXOODUOD ERUoODQDELOPHVL JHOHFHNWHNL JHOLUOHULQL
รบLPGLGHQ Wย NHWHELOPH LPNDQร QD VDKLS ROPDVร JHUHNOLGLU .DPXQXQ NHQGL
ERUoODQPDVร Qร NROD\ODรบWร UPDN LoLQ |]HO NHVLPLQ VXQDPD\DFDรทร LPNDQODU
LoHUHQ ERUoODQPD DUDoODUร LKUDo HWPHVL |UQHรทLQ YHUJLVL] ERUoODQPD
HQVWUย PDQODUร ERUoODQPD HQVWUย PDQODUร Qร Q LKUDFร QGD NRPLV\RQ YH GLรทHU
PDOL\HWOHULQ |]HO NHVLP ERUoODQPDVร QGD YDU RODQGDQ GDKD \ย NVHN Gย ]H\GH
ROPDVร YH E|\OHFH NDPXQXQ |]HO NHVLPH J|UH GDKD NROD\ ERUoODQDELOPHVL
YH\D
ELUH\OHUH
NUHGL
Vร Qร UODPDODUร Qร Q
JHWLULOPHVL
5(7ยถLQ
WHPHO
YDUVD\ร PODUร QGDQ ELULQLQ RUWDGDQ NDONPDVร DQODPร QD JHOLU 6HDWHU %X
LNL GXUXP GD JHUoHN KD\DWWD YDUROPDNOD 5(7ยถLQ JHoHUOLรทLQL HQJHOOHPHNWHGLU Gรผnรผmรผzde yรผksek borรง stoku bulunan bir รงok รผlkenin hazine yรถnetimleri
ERUoODQPDODUร Qร NROD\ODรบWร UPDN ย ]HUH ERUoODQPD DUDoODUร QD oHรบLWOL YHUJL
DYDQWDMODUร VDรทODPDNWD ERUo YHUHQOHULQ ย ]HULQGHNL PDOL\HW XQVXUODUร Qร RUWDGDQ
NDOGร UDFDN Gย ]HQOHPHOHU \DSPDNWDGร U %XQXQOD ELUOLNWH ELUH\OHU VRQVX]
|Pย UOHUL LoLQ HรทHU VRQVX] |PUย Q JHUoHN KD\DWWDNL NDUรบร Oร รทร ELUH\OHULQ NHQGL
KD\DWODUร Qร EL]]DW NHQGLOHULQLQ oRFXNODUร Qร Q WRUXQODUร Qร Q |Pย UOHULQLQ WRSODPร
RODUDN GHรทHUOHQGLUGLNOHUL NDEXO HGLOLUVH NUHGL WDOHS HGHPH]OHU *HUoHN KD\DWWD
ELUH\OHU \DOQร ]FD NHQGL Vร Qร UOร |Pย UOHUL LoLQGH |GHPHN ย ]HUH FDUL JHOLUOHUL
VHUYHWOHUL YH JHoPLรบOHULQGHNL NUHGL SHUIRUPDQVODUร Qร Q EHOLUOHGLรทL Nร Vร WODU DOWร QGD
NUHGL NXOODQDELOLUOHU %LUH\OHULQ oRFXNODUร Qร Q JHOLUOHULQL GH NHQGL KD\DWODUร QGD tรผketebilmeleri hukuksal uygulamalarla bรผyรผk รถlรงรผde รถnlenmektedir. 5(7ยถH \DSร ODQ ELU GLรทHU HOHรบWLUL LVH YHUJLOHULQ HWNLVL\OH LOLรบNLOLGLU 5(7
NDPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD YHUJL borรงlanma tercihinin uzun dรถnem geliri
ย ]HULQGH ELU HWNL \DUDWPD\DFDรทร Qร V|\OHUNHQ YHUJL GHรทLรบLPOHULQLQ WRSODP YHUJL
KDVร ODWร Gย ]H\LQGHNL GHรทLรบLP RODUDN HOH DOPDNWDGร U 0DUMLQDO YHUJLOHUGHNL
GHรทLรบLP 5(7ยถWH HOH DOร QDQ YHUJL GHรทLรบLPL GHรทLOGLU 9HUJLOHULQ \DSร Vร QGDNL
GHรทLรบLPLQ 5(7ยถL JHoHUVL] Nร ODFDรทร GD |QH Vย Uย OPHNWHGLU %DรทFร
5(7 YDUVD\ร PODUร EDNร Pร QGDQ ROGXNoD Nร Vร WOD\ร Fร Gร U 7RSOXPGDNL
ELUH\OHULQ NHQGL |Oย POHULQGHQ VRQUDVร Qร |QHPVHPHPHOHUL HNRQRPL\L ER]DQ
YHUJL Gย ]HQOHPHOHUL VHUPD\H KDUHNHWOHUL ย ]HULQGHNL HQ Nย oย N Nร Vร WODPD
ELUH\OHULQ UDV\RQHO ROPD\DQ EHNOH\LรบOHUH VDKLS ROPDVร ELUH\OHULQ Wย NHWLP
WDVDUUXI WHUFLKOHULQL HWNLOH\HFHN 5(7ยถLQ JHoHUOLรทLQL \LWLUPHVLQH QHGHQ RODFDNWร U
$JHQRU YH 0RQWLHO
3HUHOPDQ YH 3HVWLDX (NRQRPLN .DONร QPD YH รธรบELUOLรทL gUJย Wย
2(&' ย ONHOHULQGH JHUoHNOHรบHQ NDPX Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD YH\D YHUJL LOH
ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ YHULOHU ร รบร รทร QGD 5(7ยถLQ JHoHUOLOLรทLQH LOLรบNLQ RODUDN
\DSWร NODUร oDOร รบPDODUร QGD 5(7ยถLQ HNRQRPLGHNL WDVDUUXI HรทLOLPL WRSOXPXQ
L\LPVHUOLรทL DGLO JHOLU E|Oย รบย Pย YH ย ONHQLQ oDรทGDรบ VRV\DO GHPRNUDWLNOLN Gย ]H\L
LOH GRรทUX RUWDODPD JHOLU Gย ]H\L Qย IXV DUWร รบร ILQDQVDO Gย ]HQOHPHOHU YH
QHVLOGHQ QHVLOH YHUJL WUDQVIHU HGLOHELOLUOLN Gย ]H\L LOH WHUV LOLรบNLOL ROarak รผlkeden
ย ONH\H IDUNOร Oร N J|VWHUGLรทL |QH Vย UPHNWHGLUOHU %XQD J|UH V|] NRQXVX XQVXUODU
DUDVร QGDNL IDUNOร ODรบPDODU ย ONHOHUGH NH\QHV\HQ SROLWLNDODUร Q HWNLQOLNOHULQL GH
IDUNOร ODรบWร UPDNWDGร U
รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD \DSWรทร GXUXP WHVSLWL YH |QHULOHUH LOรบNLQ
oDOร รบPDVร QGD 8\JXU NUL] |QFHVLQGH NDPX Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD LOH
ILQDQVPDQร Qร Q \DUDWWร รทร IDL] WUDQVIHUOHULQLQ WRSODP WDOHEL DUWร UGร รทร Qร |QH
Vย UPย รบWย U
%LU VRQUDNL ยณ.DPX $oร NODUร Qร Q YH %RUoODQPDQร Q (NRQRPL\H (WNLOHULยด
DGOร DOW EDรบOร NWD NDPX ERUoODQPDVร LOH IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L LOLรบNLVL HOH
DOร Qร UNHQ 5(7ยถH LOLรบNLQ RODUDN gQGHU YH GLรทHUOHUL LOH 6DUJHQW YH
:DOODFH JLEL LNWLVDWoร ODUร Q NDUรบร J|Uย รบOHULQH \HU YHULOHFHNWLU .DPX $oร NODUร Qร Q YH %RUoODQPDQร Q (NRQRPL\H (WNLOHUL
รธNWLVDW \D]ร Qร QGD Lo ERUoODQPDQร Q HNRQRPL ย ]HULQGHNL HWNLOHUL JHQLรบ
ELU WDUWร รบPD DODQร RODUDN NDUรบร Pร ]D oร NDU %X E|Oย PGH NRQX\D LOLรบNLQ RODUDN HQ
\RรทXQ ELoLPGH ย ]HULQGH GXUXOPXรบ RODQ HWNLOHU HOH DOร QDFDNWร U
.DPX %RUoODQPDVร ยฑ )L\DWODU %RUoODQPD 6ร Qร Uร .DPX Doร NODUร Qร Q YH ERUoODQPDQร Q WHKOLNHOL VRQXoODUร QD LOLรบNLQ HQ
oDUSร Fร |QHUPH 'RPDU WDUDIร QGDQ LOHUL Vย Uย OPย รบWย U %X |QHUPH\H
J|UH UHHO IDL] UHHO Eย \ย PH RUDQร QGDQ Eย \ย N YH ERUoODQร ODQ WXWDUODU JHOLU
VDรทOD\DFDN \DWร Uร P KDUFDPDODUร \HULQH YHULPVL] FDUL KDUFDPDODU LOH WUDQVIHU
KDUFDPDODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD NXOODQร OPร รบ LVH EDรบODQJร oWD YDURODQ IDL] Gร รบร
Eย WoH Doร รทร ย VWHO ELU รบHNLOGH DUWDFDN ERUo VWRNX |GHQHPH] Gย ]H\OHUH
XODรบDFDNWร U
%X J|Uย รบH EHQ]HU RODUDN 6DUJHQW YH :DOODFH NDPXQXQ Eย Wรงe
Doร NODUร Qร ERUoODQDUDN ILQDQVH HGHELOPHVLQLQ DQFDN Eย \ย PH RUDQร LOH IDL] Gร รบร
ID]ODQร Q *D\UL 6DIL 0LOOL +DVร OD *60+ ยถ\D RUDQร WRSODPร Qร Q YH Lo ERUoODQPD
UHHO IDL] RUDQร QGDQ Eย \ย N ROGXรทX GXUXPGD Pย PNย Q ROGXรทXQX |QH Vย UHU
%XQD J|UH HรทHU EX NRรบXO VDรทODnamazsa uzun dรถnemde ister istemez borcun
ILQDQVPDQร LoLQ SDUDVDO JHQLรบOHPH\H EDรบYXUPDN JHUHNHFHNWLU 'DKD |QHPOLVL
Vย UGย UPHN NRQXVXQGD GLUHQLOHQ ERUo VWRNX QHGHQL\OH SL\DVDGD ROXรบDFDN IDL]
EDVNร Vร ERUFX HQ EDรบWD SDUDVDOODรบWร UPDQร Q QHGHQ RODFDรทร HQIODV\RQGDQ
ID]ODVร QD QHGHQ RODFDNWร U
%XQD NDUรบร Q ERUoODQPD IDL]OHUL ย ]HULQH NRQXODFDN YHUJLOHU ERUFXQ
UHHO IDL]L LOH Eย \ย PH RUDQร Qร ELUELULQH \DNODรบWร UDFDNWร U 3RVQHU IDL] LOH
Eย \ย PH DUDVร QGD GHQJHOH\LFL ELU HWNLQLQ YDUOร รทร QGDQ V|] HGHU %XQD J|UH
UHHO IDL]OHU UHHO Eย \ย PH RUDQร QGDQ \ย NVHN LVH \DWร Uร PODU Gย รบHFHN YH IDL]OHUL
Eย \ย PH KDGGLQH \DNร QVD\DFDNWร U 5HHO Eย \ย PHQLQ UHHO IDL]GHQ \ย NVHN
ROGXรทX GXUXPGD LVH WHUVL JHUoHNOHรบHUHN \LQH UHHO IDL] YH UHHO Eย \ย PH
RUDQODUร Qร Q \DNร QODรบPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U
6HDWHU ยถD J|UH ERUo IDL]L JHOLUL DUWร UDFDรทร QGDQ UHHO IDL]
RUDQร Qร Q Eย \ย PHGHQ \ย NVHN ROPDVร GXUXPXQGD ERUFXQ Vย UGย Uย OHPH\HFHรทL
VDYร JHoHUOLรทLQL \LWLUHFHNWLU
gQGHU YH GLรทHUOHUL NDPX Doร NODUร Qร Q SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH
ILQDQVPDQร Qร Q HQIODV\RQ \DUDWDFDรทร NRQXVXQXQ Doร N EXQD NDUรบร Q Doร NODUร Q
ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร Qร Q HQIODV\RQ HWNLVLQLQ LVH EHOLUVL] ROGXรทXQX |QH
Vย UHUOHU %XQXQ \DQร QGD NURQLN ERUoODQPDQร Q HQIODV\RQ HWNLVL \DUDWDFDรทร Qร
V|\OHPHN GH \DQOร รบ ROPD\DFDNWร U %XQXQ \DQร QGD Jย Qย Pย ]GH ILQDQVDO
SL\DVDODUร Q JHOLรบPHVL\OH ELUOLNWH ย ONH KD]LQHOHULQLQ LKUDo HWWLNOHUL |]HOOLNOH Nร VD
YDGHOL Nร \PHWOHU WRSOXPODUร Q KDUFDQDELOLU JHOLUOHULQL D]DOWPDPDNWD VDGHFH
DNWLIOHULQLQ OLNLGLWH GHUHFHOHULQL GHรทLรบWLUPHNWHGLU %|\OHFH Lo ERUoODQPD WDOHS
D]DOร รบร QD QHGHQ ROPDPDNWD KDWWD IDL] ND]DQFร VDรทODGร NODUร LoLQ JHOLU HWNLVL
\DUDWDUDN WRSODP WDOHELQ DUWร รบร QD QHGHQ ROPDNWDGร U %XUDGD NULWLN XQVXU Lo
ERUoODQPDQร Q YDGH X]XQOXรทXGXU %RUoODQPD YDGHVL X]DGร NoD OLNLGLWH HWNLVL
D]DODUDN WDOHS ย ]HULQGHNL DUWร Uร Fร HWNL\L GH D]DOWPDNWDGร U
ร nder (2006), 1995 YHULOHUL ร รบร รทร QGD 7ย UNL\HยถGH HQIODV\RQ YH
Lo ERUoODQPD LOLรบNLVLQL LQFHOHGLรทL oDOร รบPDVร QGD V|] NRQXVX LNL SDUDPHWUH
DUDVร QGD LNL \|QOย ELU LOLรบNL WHVSLW HWPLรบWLU %XQD J|UH KHUKDQJL ELU G|QHPGH
RUWD\D oร NDQ HQIODV\RQ EHOOL ELU JHFLNPH LOH Lo ERUoODQPD JHUHNVLQLPLQL
DUWร UPDGD D\Qร รบHNLOGH ELU G|QHPGH ERUo VWRNXQGD PH\GDQD JHOHQ DUWร รบ LVH
D\Qร Vย UHGH JHFLNPH LOH HQIODV\RQD QHGHQ ROPDNWDGร U
.DPX %RUoODQPDVร Qร Q .XรบDNODU $UDVร (WNLOHUL Kamu borรงODUร YDGH X]XQOXรทXQD EDรทOร RODUDN WDNLS HGHQ NXรบDNODU
WDUDIร QGDQ |GHQHELOLUOHU YH\D \ย NVHN ELU ERUo VWRNX JHOHFHN QHVLOOHULQ
WDVDUUXI Wย NHWLP YH UHIDKร Qร HWNLOH\HELOHFHN |Ooย GH Vย UGย Uย OPHN oHYULOPHN
]RUXQGD RODELOLU .DPXQXQ ERUoODQDUDN \DSWร รทร ELU KDUFDPD JHOHFHN QHVLOOHULQ
GDKD ID]OD YHUJL |GHPHVLQH QHGHQ RODELOHFHรทL JLEL V|] NRQXVX RODQ ELU
\DWร Uร P KDUFDPDVร LVH JHOHFHNWH HOGH HGLOHFHN ID\GDQร Q DUWPDVร Qร GD
VDรทOD\DELOLU +HU QH รบHNLOGH EDNร Oร UVD EDNร OVร Q EXJย Q EHOLUOHQHQ KDUFDPD
dรผzeyinin ve harcDPDQร Q QLWHOLรทLQLQ KDUFDPDODUร YHUJLOHUL DUWร UDUDN YH\D
ERUoODQDUDN ILQDQVH HWPHQLQ ERUoODQPDQร Q YDGHVLQLQ YH EXQD EHQ]HU GDKD
bir รงok unsurun gelecek neslin gelir ve fayda dรผzeyi รผzerinde รถnemli etkileri
ROPDNWDGร U
0XVJUDYH NDPX ERUoODUร Qร Q NXรบDNODU DUDVร QGD Wย NHWLP
\DWร Uร P YH YHUJL \ย Nย Qย Gย ]HOWPH LรบOHYLQH VDKLS ROGXรทXQD LรบDUHW HGHU %XQD
J|UH ERUoODQPD LOH \DWร Uร P PDOL\HWLQLQ \DWร Uร P VRQXFX RUWD\D oร NDFDN ย UHWLP
DUWร รบร QGDQ ROXPOX \|QGH HWNLOHQHFHN NXรบDNODU WDUDIร QGDQ DGLO ELoLPGH yรผklenilPHVL VDรทODQDELOLU 0XQGHOO ERUoODQPDQร Q NXรบDNODU DUDVร VHUYHW WUDQVIHULQH
QHGHQ RODELOPHVL LoLQ YHUJLGHQ IDUNOร HWNLOHUH VDKLS ROPDVร JHUHNWLรทLQL
EHOLUWPLรบ EX oHUoHYHGH ERUoODQPD LOH YHUJL DUDVร QGD EHรบ WHPHO IDUNOร Oร N WHVSLW
HWPLรบWLU %XQD J|UH
Borรงlanma sonucunda bireylerin aktiflerindeki servet, daha likit bir
\DSร \D G|Qย รบย U E|\OHFH ELUH\OHULQ JHOHFHNWHNL YHUJL DUWร รบODUร Qร
Gย รบย QHUHN EXJย QNย Wย NHWLPLQL D]DOWPDVร V|] NRQXVX ROPD\DELOLU
9HUJLGH LVH GRรทUXGDQ DNWLIOHU D]DOPDNWDGร U
%RUoODQPD ED]ร RODรทDQย VWย GXUXPODU KDULFLQGH J|Qย OOย Oย รทH GD\DQร U 9HUJL GRรทDVร JHUHรทL ]RUD GD\DOร ELU XQVXUGXU %XQXQOD
paralel
olarak
borรงlanma,
bireylerin
tรผketim
potansiyelini
azaltmaz, borรงlanma sonucunda bireyler kendi iradeleri ile tรผketim
dรผzeylerini
belirleyebLOLUOHU 9HUJLOHPH VRQUDVร QGD
ELUH\OHULQ Wย NHWLOHELOLU JHOLUOHUL QLKDL RODUDN HOOHULQGHQ DOร QGร รทร QGDQ
Wย NHWLP SRWDQVL\HOL GH ]RUD GD\DOร RODUDN D]DOWร OPร รบ ROXU
9HUJL QLKDL HWNL \DUDWร U YH HWNLVL Lo SL\DVDGD NDOร U %RUoODQPDGD LVH ERUoODQPD DUDoODUร Qร Q XOXVODUDUDVร SD]DUODQDELOLUOLรทL PHYFXW
LVH HWNL HQ D]ร QGDQ ELU Vย UHOLรทLQH \XUWGร รบร SL\DVDODUD DNWDUร ODELOLU
%RUoODQPDQร Q GDUDOWร Fร HWNLOHUL X]XQ G|QHPH \D\ร ODELOLU
9HUJL JHUL |GHQPH] %XQD NDUรบร Q ERUoODU JHUL |GHQLUOHU $QFDN GHYOHW ERUFXQ ILQDQVPDQร LoLQ SDUDVDO JHQLรบOHPH \ROXQX VHoHUVH
ERUFXQ UHHO RODUDN ELU Nร VPร YHUJLGH ROGXรทX JLEL JHUL
|GHQPH\HFHNWLU %XQD ยณHQIODV\RQ YHUJLVLยด DGร YHULOPHNWHGLU
$U] \|QOย LNWLVDWoร ODUร Q J|Uย รบOHULQGH ROGXรทX JLEL YHUJL LOH finansmanda bireyler kazanmak iรงin daha az WHรบYLN HGLOPLรบ
olacaklar, borรงlanma ile finansmanda ise, sonucunda parasal
JHQLรบOHPH ROPDVร KDOLQGH HQIODV\RQ RODFDNWร U %X oHUoHYHGH
VRQXoODUร EDNร Pร QGDQ YHUJL LOH ILQDQVPDQ YH ERUoODQPD LOH
ILQDQVPDQ DUDVร QGDNL IDUN WD EHOLUWLOPLรบWLU
%X IDUNODUร Q YDUOร รทร VRQXFXQGD YHUJLOHPH YH ERUoODQPD WHUFLKL
JHOHFHN NXรบDNODUร Q HWNLOHQPHVL EDNร Pร QGDQ |QHPOLGLU
Musgrave (1988), vergileme ve borรงlanma tercihi ile gelecek
NXรบDNODUD \ย N YH ID\GD WUDQVIHULQLQ \DSร ODELOPHVL GXUXPXQGD EXJย QNย
\DWร Uร P KDUFDPDODUร LoLQ X]un vadeli borรงlanmaya gidilmesini rasyonel bulur.
<DWร Uร PODU ID\GDVร JHOHFHN QHVLOOHUH XODรบDQ VHUPD\H DUWร รบODUร QD QHGHQ
ROX\RUVD PDOL\HWLQLQ GH Nร VPHQ JHOHFHN QHVLOOHUH \ย NOHQLOPHVLQGH ELU
DGDOHWVL]OLN \RNWXU
%RUoODQPDQร Q NXรบDNODU DUDVร HWNLOHULQGHQ EDKsederken, gรถz รถnรผnde bulundurulacak en รถnemli husus borcun sonsuza kadar sรผrdรผrรผlรผp
Vย UGย Uย OHPH\HFHรทLGLU dย QNย HรทHU E|\OH ELU GXUXP V|] NRQXVX LVH JHOHFHN
NXรบDNODUร Q \ย N ย VWOHQPHVLQH JHUHN NDOPD\DFDNWร U
%XQXQOD LOJLOL RODUDN Lo YH Gร รบ ERUoODUร Q NXรบDNODU DUDVร HWNLOHUL
EDNร Pร QGDQ IDUNODUร HOH DOร QPDNWDGร U รธo ERUFXQ WRSOXP LoLQGH WUDQVIHU
HGLOGLรทLQGHQ NXรบDNODU DUDVร ELU \ย N \DUDWDPD\DFDรทร Gร รบ ERUoWD LVH ERUoODQPD
QHGHQL\OH VHUPD\HQLQ ELU Nร VPร \DEDQFร ODUร Q HOLQH JHoWLรทLQGHQ JHOHFHN
NXรบDNODUร Q GDKD D] ELU VHUPD\H ELULNLPLQH VDKLS RODFDรทร LOHUL Vย Uย OPHNWHGLU
$QFDN ERUoODQPD VRQXFXQGD |]HO NHVLP Wย NHWLP \HULQH \DWร Uร Pร D]DOWร UVD Lo
ERUo WD D\Qร \ย N WUDQVIHULQH QHGHQ RODFDNWร U %X EDรทODPGD ERUoODQPD YHUJL
WHUFLKL NDGDU KDQJL SL\DVDGDQ ERUoODQร OGร รทร YH ERUoODQPD KDVร ODWร Qร Q QHUH\H
KDUFDQGร รทร GD |QHP ND]DQPDNWDGร U 3RVQHU
6WLJOLW] D NDPX ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ PLNWDUODUร QGD RUWD\D
oร NDFDN EHNOHQPHGLN GHรทLรบLPOHULQ GRรทUX \|QOย RODUDN IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQH
\DQVร \DFDรทร Qร YH EXQXQ VRQXFXQGD V|] NRQXVX Nร \PHWOHUL HOLQGH
EXOXQGXUDQODUร Q ID\GD Gย ]H\OHULQLQ IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQH J|UH WHUV \|QGH
GHรทLรบHFHรทLQL |QH Vย UPHNWHGLU %|\OHOLNOH ERUoODQPD LOH PH\GDQD JHOHQ
\HQLGHQ GDรทร Wร P VHUPD\H ELULNLPL ย ]HULQGH UHHO HWNL\H VDKLS RODFDNWร U
0XVJUDYH FDUL KDUFDPDODUGDNL DUWร รบODUร Q YHUJL DUWร รบODUร \DWร Uร P
KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบODUร Q LVH ERUoODQPD LOH ILQDQVH HGLOPHVLQLQ ERUoODQPD
YHUJLOHPH WHUFLKLQLQ NXรบDNODU DUDVร DGDOHWVL]OLรทH QHGHQ ROPDVร Qร |QOH\HFHรทLQL รถne sรผrer. รธo %RUoODU 'ร รบODPD (WNLVL .ODVLN PDO YH SDUD SL\DVDVร GHQJHVL ,6 /0 DQDOL]LQGH GH
KDWร UODQDFDรทร ย ]HUH DUWDQ NDPX KDUFDPDODUร ERUoODQPD LOH ILQDQVH
HGLOGLรทLQGH WDVDUUXIODUร Q GHรทLรบPHGLรทL ELU G|QHPGH EX WDVDUUXIODUD RODQ
WDOHSWH DUWร รบD QHGHQ ROPDNWD EX LVH DU] WDOHS LOLรบNLVLQLQ ELU VRQXFX RODUDN
WDVDUUXIX NXOODQPDQร Q IL\DWร Qร \DQL IDL]L DUWร UPDNWDGร U %|\OHFH GDKD \ย NVHN
PLOOL JHOLU Gย ]H\L GDKD \ย NVHN ELU IDL] Gย ]H\LQGH JHUoHNOHรบPHNWHGLU %XQD
NDUรบร Q IDL]OHULQ \ย NVHOPHVL |]HO NHVLPLQ \DWร Uร P NDUDUODUร Qร HWNLOHPHNWH YH
\DWร Uร PODUร Q D]DOPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U 6RQXo RODUDN NDPX KDUFDPDODUร
DUWDUNHQ |]HO NHVLP \DWร Uร PODUร D]DOPDNWDGร U %X รบHNLOGH NDPX ERUoODUร Qร Q
IDL]OHUGH QHGHQ ROGXรทX \ย NVHOPH LOH |]HO NHVLP KDUFDPDODUร Qร D]DOWPDVร
GXUXPX Gร รบODPD RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U
+HLOEURQHU YH %HUQVWHLQ ยถD J|UH NDPX Doร NODUร QHGHQL\OH
IDL]OHULQ DUWPDVร GXUXPXQGD KDUFDPDODUร Qร D]DOWDFDN RODQ |]HO NHVLPGLU
%XQXQ QHGHQL NDPXVDO NDUDUODUร DODQ \|QHWLFLOHULQ NDUDUODUร Qร |]HO VHNW|U
\|QHWLFLOHULQGHQ IDUNOร RODUDN NDU YH\D ID\GD PDNVLPL]DV\RQX DPDoOร
DOPDGร NODUร
]DPDQ
]DPDQ
UDV\RQHO
ROPD\DQ
KDUFDPD
NDUDUODUร
YHUHELOHFHNOHULGLU %X รบHNLOGH KHUKDQJL ELU |]HO NHVLP \DWร Uร P NDUDUร R
SURMHQLQ X]XQ G|QHPOL QDNLW DNร รบร Qร Q QHW EXJย QNย GHรทHUL J|] |Qย QH DOร QDUDN
\DSร Oร UNHQ NDPX KDUFDPDODUร LoLQ E|\OH ELU Nร Vร W RUWD\D oร NPDPDNWD NDPX
\|QHWLFLOHUL YHUJL WRSODPD \HWNLVLQGHQ ND\QDNODQDQ Jย oOH JHOLU DUWร UPD\DFDN
KDUFDPD NDUDUODUร DODELOPHNWHGLUOHU
.XUDPVDO \DNODรบร P E|\OH ROPDNOD EHUDEHU NDPX NHVLPL Lo ERUo VWRNX
LOH IDL] KDGOHUL DUDVร QGDNL LOLรบNL\OH LOJLOL RODUDN \DSร ODQ DUDรบWร UPD VRQXoODUร QGD
EHOLUJLQ ELU WXWDUOร Oร N EXOXQPDPDNWDGร U <DSร ODQ ELU oDOร รบPDGD
\ร OODUร DUDVร QGD \HGL ย ONH LoLQ EX NRQXGDNL YHULOHU J|]OHQPLรบ IDL] YH NDPX
NHVLPL Lo ERUo VWRNX DUDVร QGD WXWDUOร ELU NRUHODV\RQD XODรบร ODPDPร รบWร U
+HLOEURQHU YH %HUQVWHLQ
%X WXWDUVร ]Oร NOD LOJLOL RODUDN oHรบLWOL Doร NODPDODU JHWLULOPLรบWLU %XQODUGDQ
ED]ร ODUร DรบDรทร GD Vร UDODQPร รบWร U
.XUDPVDO \DSร Qร Q WHUVLQH ELU HNRQRPLGHNL WDVDUUXI KDFPL VDELW GHรทLOGLU )DL] DUWWร NoD WDVDUUXI GD DUWDELOPHNWHGLU
5(7 \DNODรบร Pร JHUoHNOHรบLUVH |]HO NHVLP WDVDUUXIODUร Qร DUWWร UDELOLU $oร N ELU HNRQRPLGH NDPX ERUoODUร IDL] EDVNร Vร \DUDWVD ELOH \ย NVHOHQ IDL]LQ FD]LEHVL \XUWGร รบร WDVDUUXIODUร Qร \XUWLoLQH oHNHELOLU YH
IDL]OHU ERUo VWRNXQGDNL DUWร รบร Q LPD HWWLรทL NDGDU DUWPD\DELOLU $oร N ekonomilerde, iรง faizler dรผnya faizlerinin dรผzeyinden รงok fazla
X]DNODรบPD\DELOLUOHU
0HUNH] %DQNDODUร Qร Q X\JXODGร รทร SROLWLNDODU QLWHOLN YH Jย oOย Oย N EDNร Pร QGDQ ย ONHGHQ ย ONH\H IDUNOร Oร NODU J|VWHUHELOLU YH IDL] ย ]HULQGH
IDUNOร HWNLOHUH VDKLS RODELOLU
%X XQVXUODU GD GLNNDWH DOร QDUDN NDPX Lo ERUo VWRNX LOH \XUWLoL IDL]
KDGOHUL DUDVร QGD GRรทUX \|QOย ELU NRUHODV\RQXQ ROGXรทX YH EXQXQ |]HO NHVLP
\DWร Uร PODUร Qร Gร รบODGร รทร WHVSLW HGLOVH ELOH NDPX NHVLPLQLQ KDUFDPDODUร Qร Q |]HO
NHVLP KDUFDPDODUร QGDQ GDKD N|Wย ROGXรทXQX V|\OHPHN ]RUGXU %X QRNWDGD
ย ONHQLQ |]Jย Q NRรบXOODUร L\L DQDOL] HGLOPHOLGLU 7RSOXPXQ NDPXVDO PDO YH
KL]PHWOHUH RODQ LKWL\DFร YH NDPXVDO รถzel harcama tercihleri รถnemlidir. Bunun
\DQร QGD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q KDQJL DODQODUD \DSร OGร รทร GD J|] |Qย QGH
EXOXQGXUXOPDOร Gร U g]HO NHVLPLQ NHQGL EDรบร QD JHUoHNOHรบWLUHPH\HFHรทL YH X]XQ
G|QHPGH ย ONH HNRQRPLVLQLQ ย UHWLP SRWDQVL\HOLQL DUWร UDFDN VHUPD\H ELULNLPLQL
Kร ]ODQGร UDFDN ED]ร Eย \ย N \DWร Uร PODU LoLQ HQHUML XODรบร P KDEHUOHรบPH Y G
ERUoODQPD \ROX\OD ILQDQVPDQ WHUFLK HGLOPLรบ YH EX QHGHQOH RUWD\D oร NDQ IDL]
DUWร รบร |]HO NHVLP \DWร Uร PODUร Qร D]DOWVD GD EX WHUFLKLQ X]XQ G|QHPGH HNRQRPL
ย ]HULQGH ROXPOX HWNLOHU \DUDWWร รทร V|\OHQHELOLU
%XQXQOD ELUOLNWH NDPX KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบร Q Gร รบODPDQร Q WHUVL ELU
HWNL \DUDWDELOHFHรทLQH LOLรบNLQ J|Uย รบOHU GH PHYFXWWXU )ULHGPDQ ยถD J|UH
NDPX KDUFDPDODUร Qร Q ILQDQVPDQร LoLQ LKUDo HGLOHQ WDKYLOOHU VHUPD\H
SL\DVDODUร QGD LรบOHP J|UHQ KLVVH VHQHWOHUL LOH WDP RODUDN LNDPH HGLOHPL\RUVD
\DQL Gร รบODPD \DWร Uร PFร SRUWI|\OHULQGH WDP RODUDN JHUoHNOHรบPL\RUVD
\DWร Uร PFร ODU SRUWI|\OHULQL GHQJHOHPHN DPDFร \OD GDKD ID]OD KLVVH VHQHGL VDWร Q
DOPDN LVWH\HELOLUOHU $UWDQ WDOHS KLVVH VHQHGL IL\DWODUร Qร DUWร UDFDรทร QGDQ KLVVH
VHQHGL LKUDo HGHQ JLULรบLPFLOHU Doร Vร QGDQ \HQL \DWร Uร P LPNDQร RUWD\D oร NDELOLU
+LVVH VHQHGL YH GHYOHW WDKYLOOHUL DUDVร QGDNL LNDPHQLQ Jย oOย รทย DUWWร NoD Gร รบODPD
HWNLVL GDKD Nย oย N PLNWDUGD JHUoHNOHรบHELOLU YH KDWWD Gร รบODPDQร Q WHUVL RODQ ELU
VRQXoOD NDUรบร ODรบร ODELOLU
%X J|Uย รบ NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Gร รบODPD HWNLVLnin, รผlkedeki sermaye
SL\DVDODUร Qร Q GHULQOLรทL KLVVH VHQHGL LKUDo HGHQ JLULรบLPFLOHULQ VHUPD\H
DUWร UDELOLUOLN \HWHQHรทL GHYOHW Lo ERUoODQPD DUDoODUร LOH VHUPD\H SL\DVDVร
DUDoODUร Qร Q QLWHOLN EDNร Pร QGDQ IDUNODUร NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWร รบร |QFHVLQGH
kamu iรง bRUo VWRNXQXQ Gย ]H\L YH LKUDo HGLOHQ Nร \PHWOHULQ YDGHOHUL JLEL
XQVXUODUGDQ GD HWNLOHQGLรทLQL NRQXQXQ GRรทUXGDQ YH \DOQร ]FD .H\QHV\HQ ELU
\DNODรบร POD Doร NODQDPD\DFDรทร Qร LPD HGHU
%RUoODQPDQร Q 3ROLWLN (WNLOHUL YH 6L\DVHW $UDFร 2ODUDN
%RUoODQPD
Borรงlanma VDOW ELU ILQDQVPDQ ELoLPL ROPDVร Qร Q |WHVLQGH ELU ย ONHGH
EHOLUOL ELU Vย UHoWH J|UHY DODQ DUGร รบร N Kย Nย PHWOHULQ ELUELUOHULQLQ SROLWLNDODUร Qร
HWNLOHPHOHULQH GH RODQDN VDรทODU 'RUQEXVFK YH 'UDJKL NDPX ERUo
VWRNXQXQ Kย Nย PHW SROLWLNDODUร Qร ELUELULQH EDรทODGร รทร Qร |QH Vย UHU %X J|Uย รบH gรถre bir hรผkรผmet, kendi iktidar sรผresinin รถtesinde bir vadede borรงlanarak
WDNLS HGHQ Kย Nย PHWLQ SROLWLND WHUFLKOHULQL Nร Vร WOD\DELOLU %X EDรทODPGD ELU
Kย Nย PHW NHQGLQGHQ VRQUD LNWLGDUD JHOHFHN Kย Nย PHWOHULQ WDKVLO HGHFHรทL YHUJL
JHOLUOHULQL NHQGL ]DPDQร QGD KDUFD\DUDN SROLWLN EDรบDUร \ร NHQGL DGร QD WHVFLO
HWWLUHELOLU ERUFXQ ILQDQVPDQร Qร Q JHWLUHFHรทL WRSOXPVDO WHSNL\L LVH NHQGLQGHQ sonraki iktidara yรถnlendirebilir.
%XQD NDUรบร Q NHQGL LNWLGDUร QGD Vร Nร PDOL\H SROLWLNDVร L]OH\HUHN Gย รบย N
PLktarda bir borรง stoku devreden hรผkรผmetler, kendinden sonraki hรผkรผmetlere
GDKD JHQLรบ SROLWLND VHoHQHNOHUL GHYUHGHUOHU
Yรผksek borรง stoku devralan hรผkรผmetler, politika seรงeneklerinin
GDUDOPDVร QHGHQL\OH EX ERUFX |GHPH NRQXVXQGD LVWHNVL] RODELOLUOHU SDUDVDO
JHQLรบOHPH\H YH YH\D ERUo HUWHOHPH\H EDรบYXUDELOLUOHU %|\OHOLNOH Vย UHVL ELU
LNWLGDU G|QHPLQL DรบDQ SROLWLNDODUร Q Vย UGย Uย OPHVLQGH ]DPDQ X\XPOX ROPD
VRUXQX RUWD\D oร NDU
%XQXQ \DQร QGD VL\DVL \DรบDPGD J|]OHQHQ ELU ROJX GD KHU VL\DVL
|UJย Wย Q DUGร QGD NHQGLQL GHVWHNOH\HQ YH LNWLGDUร HOGH HWPHVLQGH |QHPOL URO
R\QD\DQ ELU VHUPD\HGDU NLWOHQLQ ROXรบXGXU +HUKDQJL ELU LNWLGDUร Q Lo
ERUoODQPD\D EDรบYXUPDVร YH EX ND\QDNOD KDUFDPDODUร Qร ILQDQVH HWPHVL
GXUXPXQGD KDNLP VHUPD\HGDU XQVXU Lo ERUoODQPD DUDoODUร Qร VHUYHWLQH GDKLO
HGHU *HUoHN \DรบDPGD Vร NOร NOD J|Uย OHQ GLรทHU ELU ROJX GD D\Qร NLWOHQLQ GHYOHWLQ
PDO YH KL]PHW VDรทOD\ร Fร Vร ROGXรทXGXU %X LNL ROJXQXQ ELOHรบLPL VHUPD\H
VDKLELQLQ NHQGL ND\QDรทร LOH GHYOHW KDUFDPDODUร Qร ILQDQVH HWWLรทL EXQXQOD ELUOLNWH
ERUoODQPD PHNDQL]PDVร \oluyla gelecekteki vergi gelirlerinin รถnemli bir
Nร VPร Qร Q VHUYHWLQH WUDQVIHULQL VDรทODGร รทร Qร LIDGH HGHU
3ROLWLNDFร LOH VHUPD\H VDKLEL DUDVร QGDNL EX LOLรบNLQLQ GHYDPร oRรทX
]DPDQ GHPRNUDWLN Vย UHoOHU ย ]HULQGH |QHPOL HWNL\H VDKLS ROPDNWDGร U %X
nedenle borรงlanmD D\Qร ]DPDQGD LNWLGDU Vย UHVLQL X]DWPDQร Q YH\D ELUNDo
G|QHP
DUD\OD
WHNUDU
NXOODQร ODELOPHNWHGLU
LNWLGDUD
XODรบPDQร Q
ELU
DUDFร
RODUDN
WD
g]HOOLNOH SROLWLN LVWLNUDUVร ]Oร รทร Q YDUROGXรทX Kย Nย PHW Vย UHOHULQLQ J|UHFH
Nร VD RODUDN GHรทHUOHQGLULOGLรทL ย ONHOHULQ WHPHO HNRQRPLN VRUXQODUร Qร Q EDรบร QGD
\ย NVHN ERUo VWRNXQXQ \HU DOPDVร EX J|Uย รบย GHVWHNOHPHNWHGLU
6L\DVL Doร GDQ NDPX HNRQRPLVLQL HOH DOร UNHQ J|] |Qย QGH
EXOXQGXUXODFDN ELU GLรทHU KXVXV LVH oร NDU JUXSODUร Qร Q EHNOHQWLOHULGLU รธNWLGDUร
HOGH HGHELOPHN NDGDU LNWLGDU Vย UHVLQL X]DWDELOPHNWH SROLWLNDFร LoLQ |QHPOL ELU
DPDoWร U รธNWLGDUร Q Vย UGย Uย OHELOPHVL Eย \ย N |Ooย GH oร NDU JUXSODUร Qร Q
EHNOHQWLOHULQLQ NDUรบร ODQDELOLQPHVLQH EDรทOร Gร U
*HQHO RODUDN ELU WRSOXPGD LNWLVDGL Doร GDQ ย o WHPHO oร NDU JUXEXQGDQ sรถz edilebilir: 6HUYHW ND]DQFร UDQW VDKLSOHUL Eย \ย N |Ooย GH VHUYHWWHQ DOร QDQ YHUJLOHUH NDUรบร Gร U %LU |Ooย GH HQIODV\RQD NDWODQDELOHQ EX JUXS
VHUYHWWHQ HOGH HGLOHQ UDQWร Q Iร UVDW PDOL\HWL RODQ IDL]LQ oRN yรผkselmesini istemezler. ร รผnkรผ faize yรถnelen ilginin servet
XQVXUODUร Qร Q GHรทHULQL Gย รบย UHFHรทLQL J|] |Qย QGH EXOXQGXUXUODU
5DQWL\HFL LoLQ HQ X\JXQ GXUXP NDPX KDUFDPDODUร Qร Q
Vร Qร UODQGร Uร OPDVร WRSODP WDOHELQ D]DOPDVร Gร U %X EDNร PGDQ VHUYHW
ND]DQFร HOGH HGHQ Vร Qร I NDPXQXQ Eย WoH Doร รทร YHUPHVL YH EXQXQ
ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร X\JXODPDVร Qร EHQLPVHPH] 'HVWHรทLQL
|QHPOL |Ooย GH EX Vร Qร IWDQ VDรทOD\DQ SROLWLNDFร ERUoODQPD \ROXQD
EDรบYXUPD\DFDN
PHYFXW
JHQLรบOHPH\H EDรบYXUDFDNWร U
ERUFXQ
|GHQPHVL
LoLQ
SDUDVDO
*LULรบLPFL WHPHOGH NDU PDNVLPL]DV\RQX SUREOHPLQL o|]PH\H oDOร รบร U *LULรบLPFL LoLQ HNRQRPLdeki daralma ve deflasyon en รงok
NDoร Qร ODFDN HNRQRPLN VRQXoWXU %X GXUXPGD ย UHWLP Vย UHFLQLQ
EDรบร QGD ROXรบPD\D EDรบOD\DQ PDOL\HWH NDUรบร Q ย UHWLPLQ VRQ DรบDPDODUร QGD ย UHWLOHQ PDOร Q IL\DWร Qร Q Gย รบPHVL NDUร Q D]DOPDVร V|]
NRQXVXGXU *LULรบLPFL LoLQ HQ X\JXQ RUWDP WRSODP WDOHELQ DUWWร รทร
NDPXQXQ Eย WoH KDUFDPDODUร Qร JHQLรบOHWWLรทL GXUXPGXU 'HVWHรทLQL EX
Vร Qร IWDQ DODQ SROLWLNDFร Qร Q WHUFLKL GH EX \|QGH RODFDNWร U
รธรบoL JHOLULQL HPHNWHQ HOGH HGHQ ELULP ]DPDQGD HOGH HWWLรทL ย FUHWLQ EHOLUOL Vย UHOHUGH GHรทLรบPHGLรทL Vร Qร IWร U รธรบoL Vร Qร Iร LoLQ HQ WHKOLNHOL
VRQXo HNRQRPLGHNL GDUDOPDGร U %X GXUXPGD WRSODP WDOHS
D]DOPDNWD Pย WHรบHEELV Vร Qร I DU]ร Q Nร Vร OPDVร \ROXQD JLWPHNWH
GROD\ร Vร \OD HNRQRPLQLQ LVWLKGDP NDSDVLWHVL GDUDOPDNWDGร U %D]ร
LรบoLOHULQ LรบWHQ oร NDUร OPDVร LOH LรบJย Fย SL\DVDVร QGDNL DU] WDOHELQ
ย ]HULQH oร NDU YH WDNLS HGHQ ย FUHW \HQLOHPH G|QHPOHULQGH ย FUHW
Gย ]H\LQLQ D]DOPDVร QD QHGHQ ROXU hFUHWOHU ย ]HULQGHNL V|] NRQXVX
NDWร Oร NODU QHGHQL\OH HQIODV\RQXQ \ย NVHOGLรทL G|QHPOHUGH ย FUHWOHULQ
UHHO GHรทHU ND\Eร QD XรทUDPDVร V|] NRQXVXGXU $QFDN WRSODP
WDOHELQ FDQOร NDOPDVร HQ D]ร QGDQ LVWLKGDP Gย ]H\LQLQ Gย รบPHVLQL
|QOH\HFHรทLQGHQ GDUDOPD G|QHPOHULQGHQ GDKD ID]OD DU]XODQร U รธรบoL
Vร Qร Iร LoLQ HQ LGHDO GXUXP NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWWร รทร YH
ILQDQVPDQร Qร Q VHUYHW YHUJLOHULQLQ DUWร รบร \OD VDรทODQGร รทร G|QHPOHUGLU
%|\OH ELU Vย UHoWH WRSODP WDOHS DUWDUNHQ NDPX Doร รทร SDUDVDO
JHQLรบOHPH LOH ILQDQVH HGLOPHGLรทLQGHQ HQIODV\RQD GD QHGHQ ROPD]
%X LรบoL Vร Qร Iร QGDQ GHVWHN J|UHQ SROLWLNDFร Qร Q GD NDPX
HNRQRPLVLQH \DNODรบร Pร Qร EHOLUOHU
Sonuรง olarak, hรผkรผmetin temel politikD DUDFร GHYOHW Eย WoHVLGLU %X
DUDFร Q NXOODQร Pร WRSOXPVDO GLQDPLNOHU ย ]HULQGH |QHPOL HWNLOHUH VDKLSWLU $\Qร
]DPDQGD Eย WoH SROLWLNDODUร Qร Q VRQXoODUร WDNLS HGHQ Kย Nย PHWOHULQ SROLWLNDODUร Qร
dahi etkileyebilecek รถlรงรผde gรผรงlรผ olabilmektedir. Bu etkilerin varlร รทร ELU oRN
]DPDQ NDPX KDUFDPDODUร NDPX JHOLUOHUL YH ERUoODQPD JLEL XQVXUODUร Q
รบHNLOOHQPHVLQH GH QHGHQ ROPDNWDGร U
รธo %RUoODQPD gGHPHOHU 'HQJHVL $oร N YH VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ Vร Qร UODQGร Uร OPDGร รทร ELU HNRQRPLGH
NDPX NHVLPL Eย WoH Doร NODUร Qร Q HNRQRPL ย ]HULQGHNL HWNLOHUL NDSDOร YH YH\D
VHUPD\H KDUHNHWOHUL Vร Qร UODQGร Uร OPร รบ ELU HNRQRPLGHQ ROGXNoD IDUNOร Gร U .DSDOร
HNRQRPLOHUGH NDPX NHVLPLQLQ Eย WoH Doร NODUร YHUJL DUWร รบร YH\D Lo ERUoODQPD LOH
ILQDQVH HGLOHFHNWLU 9HUJLOHPH JHOLULQ GDUDOPDVร QD ERUoODQPD LVH IDL]OHULQ
\ย NVHOPHVLQH QHGHQ RODFDNWร U * โ 7 6 โ ,
QXPDUDOร GHQNOHP NDSDOร ELU HNRQRPLGH Eย WoH GHQJHVL LOH
WDVDUUXI \DWร Uร P GHQJHVL DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LIDGH HGHU 'HQNOHPGH * EHOOL ELU
G|QHPGHNL NDPX KDUFDPDODUร Qร NDPXQXQ FDUL YH \DWร Uร P KDUFDPDODUร
WRSODPร 7 YHUJL JHOLUOHULQL 6 HNRQRPLGHNL WRSODP WDVDUUXIX , HNRQRPLGHNL
|]HO NHVLP \DWร Uร PODUร Qร LIDGH HGHU
'HQNOHP ยถGHQ GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWร รบร
NDSDOร ELU HNRQRPLGH ย o รบHNLOGH ILQDQVH HGLOHELOLU %LULQFLVL WDVDUUXI \DWร Uร P
GHQJHVLQGH ELU GHรทLรบLP \RNNHQ YHUJLOHU KDUFDPDODUGDNL DUWร รบ NDGDU DUWร Uร Oร U
รธNLQFLVL YHUJL PLNWDUร YH \DWร Uร PODU YHUL LNHQ WRSODP WDVDUUXIODU DUWร Uร ODELOLU \DQL
JHOLULQ GDKD D] ELU Nร VPร Wย NHWLOLU 6RQXQFXVX LVH YHUL YHUJL PLNWDUร YH WDVDUUXI
Gย ]H\LQGH \DWร Uร PODU D]DOWร ODELOLU
รธVWHU YHUJL DUWร รบร QD LVWHU ERUoODQPD\D EDรบYXUXOPXรบ ROVXQ KHU ย o
VRQXoWD GD HNRQRPLGH Wย NHWLP YH\D \DWร Uร P D]DOPDNWDGร U
$oร N YH WDP VHUPD\H KDUHNHWOLOLรทLQLQ YDU ROGXรทX ELU HNRQRPLGH LVH
LOLรบNL ELUD] GDKD IDUNOร Gร U (NRQRPL EX GXUXPGD ย UHWWLรทL PDO YH KL]PHWOHUL
\XUWGร รบร QD VDWDELOPHNWH \XUWGร รบร QGDQ PDO YH KL]PHW VDWร Q DODELOPHNWHGLU
<DEDQFร ODU \XUWLoLQGHNL \DWร Uร P DUDoODUร Qร VDWร Q DODELOPHNWHGLU * โ 7 6 โ , 0 โ ;
'HQNOHP Doร N ELU HNRQRPLGH NDPX NHVLPL GHQJHVL WDVDUUXI
\DWร Uร P GHQJHVL YH Gร รบ GHQJH DUDVร QGDNL LOLรบNL\L J|VWHUPHNWHGLU QXPDUDOร
GHQNOHPGHQ IDUNOร RODUDN QXPDUDOร GHQNOHPGH \HU DODQ 0 LWKDODWร ;
LKUDFDWร LIDGH HGHU
'HQNOHP ยถGHQ GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH EHOOL ELU G|QHPGH RUWD\D oร NDQ
NDPX NHVLPL Doร รทร Qร ILQDQVH HWPHN LoLQ NDSDOร ELU HNRQRPLGH PHYFXW EXOXQDQ
LPNDQODUร Q \DQร QGD FDUL LรบOHPOHU Doร รทร QGDQ GD \DUDUODQร ODELOLU
.DPX KDUFDPDODUร Qร Q YHUJL DUWร รบร \HULQH ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร
HNRQRPLGH IDL]OHULQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU 'ย Q\D IDL] KDGOHULQL
HWNLOH\HPH\HFHN |OoHNWH ELU Doร N HNRQRPLGH IDL] DUWร รบร VHUPD\H JLULรบLQH
QHGHQ ROXU 6HUPD\H JLULรบL IDL] KDGOHULQL \HQLGHQ Gย Q\D IDL] KDGOHULQH
\DNร QVDU 6RQXo RODUDN \DWร Uร P WDVDUUXI GHQJHVLQLQ GHรทLรบPHGLรทL ELU
HNRQRPLGH ERUoODQPD WXWDUร NDGDU ELU IRQ Gร รบ Gย Q\DGDQ HOGH HGLOPLรบ ROXU
รนHNLO ยถGH Gย Q\D IDL] KDGOHULQL EHOLUOHPH Jย Fย ROPD\DQ Nย oย N ELU
HNRQRPLGH PH\GDQD JHOHQ IRQ WDOHS DUWร รบร Qร Q HWNLOHUL J|Uย OPHNWHGLU
รนHNLO ยถGH \HU DODQ L , yurtiรงi faiz hadlerini, i , dรผnya faiz hadlerini,
' , yurtiรงi fon talebini, S \XUWLoL IRQ DU]ร Qร 6 Gย Q\D IRQ DU]ร Qร YH ' , dรผnya
IRQ WDOHELQL LIDGH HWPHNWHGLU
)
&+*
- .
6 6
L
L&('
L L '
-0/
1
6
L
)
4
&,*
4
&('
4
)
4
รนHNLO .ย oย N %LU $oร N (NRQRPLGH %RUoODQPDQร Q 6HUPD\H +DUHNHWOHUL h]HULQGHNL (WNLVL
! " " #
'ย Q\D WDOHELQLQ PLNWDU HNVHQLQH SDUDOHO ROPDVร JUDILรทLQ GLNNDW oHNLFL unsurudur. Bunun nedeni, dรผnyada faiz hadlerinin ve herhangi bir talep
XQVXUXQXQ GDYUDQร รบร LOH GHรทLรบWLUHPH\HFHรทL YDUVD\ร Pร Gร U %|\OH ELU Gย Q\DGD
NDPX Doร รทร Qร Q ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร Gย Q\D IDL]OHUL GHรทLรบPHGLรทLQGHQ $
%
\XUWGร รบร QGDQ \XUWLoLQH IRQ DNร รบร QD QHGHQ RODFDNWร U รนHNLO ยถGH >4 4 @ WXWDUร QGD NDPX Doร รทร ERUoODQPD LOH ILQDQVH HGLOGLรทLQGH EDรบODQJร oWD Gย Q\D $
IDL] KDGGL L LOH D\Qร Gย ]H\GH RODQ L DUWDUDN L
%
dรผzeyine gelmektedir. Tam
ELOJL DNร รบร Qร Q YH VHUPD\H DNร รบร Qร Q V|] NRQXVX ROGXรทX GXUXPGD Gย Q\D IRQ %
sahipleri, yรผksek olan i IDL]LQL FD]LS EXODUDN EX SL\DVD\D IRQ WUDQVIHU HWPH\H EDรบODUODU %X Vย UHoWH Lo SL\DVDGDNL IRQ PLNWDUร DUWDUDN L $
%
dรผzeyindeki
IDL]LQ WHNUDU L Gย ]H\LQH \|QHOPHVLQH QHGHQ ROXU 6HUPD\H DNร รบร \XUWLoL $
%
IDL]OHULQ Gย Q\D IDL] KDGOHULQH HรบLWOHQPHVL\OH VRQ EXOXU 6RQXo RODUDN >4 4 @ WXWDUร QGD Gย Q\D IRQX Lo SL\DVD\D JLUPLรบ ROXU
<XUW LoLQH IRQ JLULรบLQLQ ELU GLรทHU VRQXFX G|YL] NXUODUร Qร Q G|YL] JLULรบL
QHGHQL\OH Gย รบPHVLGLU %|\OHFH WLFDUHW KDGOHUL L\LOHรบHUHN FDUL LรบOHPOHU Doร รทร Qร Q
DUWPDVร QD QHGHQ ROXU
%X Vย UHo VRQXFXQGD YHUJLOHU GHรทLรบPH]NHQ NDPX Doร รทร Qร ERUoODQPD
LOH ILQDQVH HGHQ Nย oย N ELU Doร N HNRQRPLGH Gร รบ Doร N RUWD\D oร NDU EXQXQ
DQODPร NDPX Doร รทร YH Gร รบ Doร รทร Q ELUOLNWH ROXรบPDVร Gร U รธNWLVDGL \D]ร QGD EX
GXUXP ยณLNL] Doร NODUยด RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U
%XQXQOD ELUOLNWH Lo WDVDUUXI Gย ]H\LQLQ IDL]H YHUHFHรทL WHSNL GH
|QHPOLGLU )DL] DUWร รบODUร Qร Q Lo WDVDUUXIX DUWร UGร รทร |Ooย GH IDL]OHULQ Gย Q\D IDL]
KDGOHULQH \DNร QODรบPDVร Kร ]ODQร U YH FDUL Doร N GDKD Gย รบย N VHYL\HGH JHUoHNOHรบLU รนย SKHVL]
NDPX
NHVLPL
Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD
YHUJLOHPH ERUoODQPD WHUFLKL LOH V|] NRQXVX WHUFLKLQ HNRQRPLN VRQXoODUร QD
LOLรบNLQ RODUDN |QH Vย Uย OPย รบ J|Uย รบOHU EDรบOร NODU DUWร Uร ODELOLU YH EX EDNร PGDQ
WHRULN oHUoHYH JHQLรบOHWLOHELOLU %XQD NDUรบร Q oDOร รบPDQร Q LoHULรทL J|] |Qย QH
DOร QDUDN NDSVDP PHYFXW DOW EDรบOร NODU LOH Vร Qร UODQGร Uร OPร รบWร U %X NDSVDP รถzellikle dรถrdรผncรผ bรถlรผmde yer alacak olaQ \ร Oร VRQUDVร QGD 7ย UNL\HยถGH
RUWD\D oร NDQ NDPX NHVLPL Doร NODUร LOH ERUoODQPD GDYUDQร รบร QD LOLรบNLQ DQDOL]LQ
WHRULN ]HPLQLQL ROXรบWXUDFDNWร U
รธ.รธ1&รธ %g/h0 7h5.รธ<(ยถ'( .$08 รธd %25&8181 7$5รธ+รธ 7(0(/รธ <h=<,/'$1 ยถ( 260$1/, 7h5.รธ<(
%LU oRN EHรบHUL ELOLP GDOร QGD ROGXรทX JLEL LNWLVDW DODQร QGD GD LQFHOHQHQ
NRQXODUร Q WHRULN JHOLรบLPOHULQLQ YH YH\D JHUoHN KD\DWWDNL YDUROXรบODUร Qร Q SHUGH
DUNDVร QGD WRSOXPVDO GLQDPLNOHULQ Gย Q\D VL\DVHWLQGHNL JHOLรบPHOHULQ SR]LWLI
ELOLPGHNL LOHUOHPHOHULQ YH GRรทD NRรบXOODUร Qร Q HWNLVL YDUGร U +HU QH NDGDU
oDOร รบPDGD 7ย UNL\HยถGH Lo ERUoODQPDQร Q Dรทร UOร NOร RODUDN VRQUDVร QGDNL
JHOLรบLPL HOH DOร QDFDNVD GD JHoPLรบWH \DรบDQPร รบ G|QHPOHUGH DOร QDQ NDUDUODUร Q
EXJย Qย Q NRรบXOODUร Qร EHOLUOHGLรทL Gย รบย Qย OGย รทย QGHQ oDOร รบPDQร Q EX E|Oย Pย QGH
2VPDQOร รธPSDUDWRUOXรทXQGDQ \ร Oร QD NDGDU WRSOXPXQ LNWLVDGL \DรบDPGD
JHoLUGLรทL HYUHOHUOH ELUOLNWH ERUoODQPDQร Q JHUoHNOHรบWLรทL VRV\R HNRQRPLN
]HPLQLQ WDQร PODQPDVร \DUDUOร RODFDNWร U dDOร รบPDQร Q
ELULQFL
DPDFร
WDULKVHO
ELU
DUDรบWร UPD
\DSPDN
ROPDGร รทร QGDQ E|Oย Pย Q \ย ]H\VHO YH |]HW ELU รบHNLOGH WDPDPODQPDVร
|QJ|Uย OPHNWHGLU %X EDรทODPGD oRรทXQOXNOD NRQX\D LOLรบNLQ WDULKVHO oDOร รบPD
\DSPร รบ RODQ ELOLP DGDPร YH\D DUDรบWร UPDFร ODUร Q HVHUOHULQGHQ \DUDUODQร ODFDN
NDSVDPOร ELU DUรบLY oDOร รบPDVร \ย Uย Wย OPH\HFHNWLU
%X E|Oย Pย Q VXQXรบXQGD WRSOXPVDO \DรบDPGD |QHPOL |Ooย GH
GHรทLรบLPOHUH QHGHQ ROPXรบ .XUWXOXรบ 6DYDรบร &XPKXUL\HWLQ LODQร รธNLQFL 'ย Q\D
6DYDรบร 0D\ร V YH 2FDN JLEL WDULKL G|QHPOHU PHWQLQ
E|Oย POHQGLULOPHVLQGH UHIHUDQV RODUDN DOร QDFDNWร U
2VPDQOร ยถQร Q 0DOL d|Nย รบย <ย ]\ร O .DPX ILQDQVPDQร Qร WRSUDN ND]DQร Pร QD YH \LQH WRSUDNWDQ DOร QDQ
YHUJLOHUH GD\DQGร UDQ 2VPDQOร รธPSDUDWRUOXรทX \ย ]\ร O RUWDODUร QD JHOLQGLรทLQGH
GRรทDO Vร Qร UODUD XODรบPร รบWร %X G|QHPGH ELOLP WHNQRORML YH LNWLVDGL JHOLรบPH
Doร Vร QGDQ oRN GDKD LOHUOHPLรบ ELU $YUXSDยถ\OD NDUรบร NDUรบร \D RODQ LPSDUDWRUOXN
VDYXQPD LKWL\DFร Qร DQFDN GDKD NDODEDOร N ELU VLODKOร Jย o LOH VDรทOD\DELOL\RUGX
%X LVH JLWWLNoH DUWDQ ELU ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร EHUDEHULQGH JHWLUL\RUGX 7H]HO
&RรทUDIL NHรบLIOHULQ EDรบODPDVร Qร Q DUGร QGDQ $NGHQL] WLFDUHWL KDVร ODWร QGD
GD ND\ร SODU \DรบD\DQ LPSDUDWRUOXN $YUXSDยถGD GHรทHUOL PDGHQOHULQ DU]ร QGD
RUWD\D oร NDQ DUWร รบร Q VHEHS ROGXรทX HQIODV\RQD NDUรบร Q WDKVLO HWWLรทL YHUJLOHULQ
QRPLQDO GHรทHUOHULQLQ IL\DW GHรทLรบPHOHULQH NDUรบร HVQHNOLรทLQLQ EXOXQPDPDVร
QHGHQL\OH ELU Nร VPร LWKDODW LOH NDUรบร ODQDQ GHYOHW LKWL\DoODUร Qร Q \DUDWWร รทร Eย WoH
Doร NODUร Qร ILQDQVH HWPHN GXUXPXQGD NDOร \RUGX
\ย ]\ร OODUGD \ย Uย UOย NWH RODQ LOWL]DP ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร
JLGHUPHNWH \HWHUVL] NDOร QFD รธVWDQEXOยถGD IDDOL\HW J|VWHUHQ VDUUDIODUGDQ ND\QDN
VDรทODQPD\D EDรบODQGร %XQODU HQ EDVLW KDOL\OH 2VPDQOร ยถQร Q LON Lo ERUoODQPDODUร
RODUDN GHรทHUOHQGLULOHELOLU
\ย ]\ร Oร Q EDรบร QGDQ LWLEDUHQ YHUJL VLVWHPLQGH oHรบLWOL GHรทLรบLNOLNOHU
\DSร OPDVร QD NDUรบร Q Eย WoH GHQJHOHUL ROXรบWXUXODPDPร รบ \ย ]\ร OGD
LPSDUDWRUOXNWDNL JD\UL mรผslim tรผccar ve sarraf รงevreleri iktisadi gรผรงlerini
DUWร UPD\D EDรบODPร รบWร U \ย ]\ร OGDQ LWLEDUHQ $YUXSDOร GHYOHWOHULQ KLPD\HVLQH
JLUHQ EX NHVLP $YUXSDOร Wย FFDUODUร Q LPWL\D]ODUร QGDQ GD \DUDUODQPD\D
EDรบODPร รบ E|\OHFH 2VPDQOร HNRQRPLVL LOH VHUPD\H ELULNLPLQLQ ROJXQODรบPD
Vย UHFLQGH ROGXรทX $YUXSD DUDVร QGD LON ILQDQVDO EDรทODQWร ODU GROD\Oร GD ROVD ROXรบPD\D EDรบODPร รบWร U
\ย ]\ร O EDรบร QGD Lo ERUoODQPD\D JLGHQ LPSDUDWRUOXN Jย QDK YH RQXU
Nร Uร Fร VD\ร OGร รทร LoLQ Gร รบ ERUoODQPD\D JLWPHPLรบ Lo SL\Dsadaki yรผksek faizlere
UDรทPHQ Lo SL\DVDGDQ ERUoODQPD\D GHYDP HWPLรบWLU $oED
$NGHQL] WLFDUHWLQL \HQLGHQ FDQODQGร UPDN LVWH\HQ LPSDUDWRUOXN \DEDQFร
ย ONHOHUH oHรบLWOL LPWL\D]ODU VDรทODPร รบ NDSLWย ODV\RQ DGร YHULOHQ YH \ย ]\ร OGD
EDรบOD\DQ EX X\JXODPDODU \ย ]\ร OGD GDKD GD DUWPร รบ EX GXUXP \DEDQFร ODUร Q
LPSDUDWRUOXรทXQ WLFDUHW SROLWLNDODUร QGD oRN HWNLQ ELU URO R\QDPDVร QD QHGHQ
ROPXรบWXU
(NRQRPLN ]D\ÕIODPD HQ EDúWD EHWLPOHQHQ LPSDUDWRUOX÷XQ DVNHUL
J F Q Q GH ]D\ÕIODPDVÕQD YH VL\DVL VRUXQODUÕQ o|] P LoLQGH VÕNOÕNOD
\DEDQFÕ GHYOHWOHULQ \DUGÕPÕQD EDúYXUPDVÕQD QHGHQ ROXUNHQ DOÕQDQ KHU
\DUGÕP LPWL\D]ODUÕQ G ]H\LQL YH NDSVDPÕQÕ JHQLúOHWPLúWLU * PU NOHU
]HULQGHNL HJHPHQOL÷LQ \LWLULOPHVL ED]Õ VDQD\LOHúPH JLULúLPOHULQL VRQXoVX]
EÕUDNPÕú VHUPD\H VWRNXQXQ ROXúPDVÕQÕ HQJHOOHPLúWLU
&DUL E WoH KDUFDPDODUÕ YH ERUo |GHPHOHULQGH NXOODQÕODQ ERUoODUÕQ
PLNWDUODUÕQÕQ KÕ]OÕ DUWÕúÕ NÕVD ELU V UH VRQUD ERUo YHUHQOHU DoÕVÕQGDQ J YHQFH
DOPD LKWL\DFÕQÕ RUWD\D oÕNDUPÕúWÕU øPSDUDWRUOXN KHU ERUoODQPDGD J YHQFH
olarak belirli bütoH JHOLUOHULQL NXOODQPD\D EDúODPÕú E WoHGH \HU DODQ
KDUFDQDELOLU JHOLU NDOHPOHULQLQ D]DOPDVÕ ILQDQVPDQ LKWL\DFÕQÕQ DUWPDVÕQD YH
ULVN DUWÕúÕQD SDUDOHO RODUDN ERUoODQPD IDL]OHULQLQ \ NVHOPHVLQH QHGHQ
ROPXúWXU
\ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ WLFDUHW DoÕNODUÕ LOH .ÕUÕP 6DYDúÕ¶QÕQ ILQDQVPDQÕ
LoLQ GÕú ERUFD EDúYXUXOPXú GÕú ND\QDNOD ILQDQVPDQ E \ N |Oo GH W NHWLPH
\|QHOLN GÕúDOÕPÕQ QHGHQ ROGX÷X WLFDUL DoÕNODUOD KÕ]OD E \ P úW U 7H]HO
³2VPDQOÕ 'HYOHWL¶QLQ *DODWD EDQNHUOHULQH RODQ Lo ERUFXQD NDUúÕOÕN GDPJD øVWDQEXO %|OJHVL EDOÕN DYÕ UHVLPOHUL WX] YH W W Q WHNHOOHUL YH ED]Õ YLOD\HWOHULQ DúDU YHUJLVL VHQH V UH LOH ¶GD NXUXODQ ³5 V P 6LWWH´ LGDUHVLQH WHUN HGLOPLúWL %X LGDUH\L HPVDO J|VWHUHQ %DWÕOÕ DODFDNOÕODU EDVNÕODUÕQÕ \R÷XQODúWÕUPÕú \DúDQDQ GL÷HU ED]Õ VL\DVDO JHOLúPHOHU VRQXFXQGD \ÕOÕQGD ' \XQ X 8PXPL\H øGDUHVL NXUXOPXúWX 'DKD |QFHNL WHUN HGLOHQ JHOLUOHUOH ELUOLNWH .ÕEUÕV JHOLUOHUL %XOJDULVWDQ YHUJLVL WLFDUHW DQODúPDODUÕQÕQ \HQLOHQPHVL KDOLQGH J PU N YHUJLOHULQGH RUWD\D oÕNDFDN DUWÕú JHOLU YHUJLVLQGH RUWD\D oÕNDFDN DUWÕú W|PEHNL UHVPL KDVÕODWÕQGDQ ELQ OLUD ùDUNL 5XPHOL YHUJLVL GH ' \XQ X 8PXPL\H¶\H WHUN HGLOPLúWL $ODFDNOÕODUÕ WHPVLO HGHQ \HGL NLúLGHQ ROXúDQ ELU PHFOLV JHOLUOHULQ WRSODQPDVÕ SDUD\D G|Q úW U OPHVL LGDUH PDVUDIODUÕ oÕNWÕNWDQ VRQUD JHUL NDODQÕQÕ ERUo WDNVLWOHULQH \DWÕUPDNOD J|UHYOL\GL *HUHNOL J|UHYOLOHUL DWDPD \HWNLVLQH VDKLS EX NXUXO D\QÕ ]DPDQGD JHOLU ND\QDNODUÕQGDQ KHUKDQJL ELULQL NLUD\D YHUHELOL\RUGX 6DGHFH YHUJL YH UHVLPOHUL WRSODPDNOD NDOPD\ÕS EX JHOLU ND\QDNODUÕQÕ LúOHWLS NLUD\D YHUHELOHQ LGDUH ]DPDQOD \DEDQFÕ VHUPD\HOL LúOHWPHFLOL÷H JHoWL \ÕOÕQGD %DOÕNHVLU¶GH ERU PDGHQOHULQLQ LúOHWPHVLQL )UDQVÕ] \ÕOÕQGD (UH÷OL N|P U LúOHWPHOL )UDQVÕ] YH øWDO\DQ VHUPD\HOL úLUNHWOHUH YHUGL øGDUH D\QÕ ]DPDQGD $NGHQL] YH .DUDGHQL]¶GHNL WX]ODUÕ LúOHGL÷L JLEL LoNL LPDODWoÕODUÕ LGDUH\H RUDQÕQGD YHUJL |G \RUGX %HOLUWLOPHVL JHUHNHQ LOJLQo ELU QRNWD LSHN DúDUÕQÕ WRSODPD \HWNLVLQH VDKLS RODQ LGDUH %XUVD¶GD LSHNE|FH÷L UHWLFLOHULQLQ UHWLPOHULQL DUWÕUPDN \D\JÕQODúWÕUPDN ÕVODK HWPHN DPDFÕ\OD ELU LSHNoLOLN HQVWLW V NXUPXúWXU ¶WH NXUXODQ YH W W Q LOH LOJLOL RODUDN ROXúWXUXODQ WHNHO KDNNÕ GD LGDUH WDUDIÕQGDQ NLUD\D YHULOPLúWLU´ $oED
7ย UN PDOL\HVLQLQ WDULKL Doร Vร QGDQ oRN |QHPOL ELU \ร OGร U %X WDULKH
JHOLQGLรทLQGH 2VPDQOร Kย Nย PHWL |GHPHOHUL GXUGXUGXรทXQX YH LIODV HWWLรทLQL
Doร NODPร รบWร U 6L\DVL NRรบXOODUร Q N|Wย OHรบPHVLQL |QOHPHN LoLQ \ร Oร QGD
DODFDNOร ODUOD DQODรบPD\D YDUDQ Kย Nย PHW ERUoODUGD ELU PLNWDU LQGLULP HOGH
ederken, borรง servisini dรผzenleyen yeni ELU LGDUHQLQ NXUXOPDVร Qร NDEXO
HWPLรบWLU
<|QHWLPLQGH รธQJLOWHUH )UDQVD $OPDQ\D รธWDO\D $YXVWXU\D 0DFDULVWDQ
รธPSDUDWRUOXรทX YH 2VPDQOร %DQNDVร 0HUNH] %DQNDVร J|UHYLQL GH ย VWOHQHQ
2VPDQOร %DQNDVร )UDQVร ] รธQJLOL] VHUPD\HOL ELU EDQND\Gร \|QHWLFLOHULQLQ \HU
DOGร รทร 'ย \XQ X 8PXPL\H รธGDUHVL '8รธ 2VPDQOร 'HYOHWLยถQLQ YHUJL JHOLUOHULQLQ
WDKVLODWร J|UHYLQL ย VWOHQPLรบWLU 'HYOHWLQ ยถGHQ VRQUD GD ERUoODQPD\D
JLWPHVL YH GHPLU\ROX \DSร Pร Vร UDVร QGD L]OHQHQ SROLWLND '8รธยถQLQ HWNLQOLรทLQLQ
DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU '8รธยถQLQ NXUXOPDVร QGDQ VRQUD GRรทDO ND\QDNODUร Q
GD \|QHWLPLQGH \DEDQFร ODUร Q |QH oร NPDVร Vย UHFL Kร ]ODQPร รบ '8รธยถQLQ YDUOร รทร QD
UDรทPHQ ERUo VWRNX DUWPD\D GHYDP HWPLรบWLU
1914 dรถneminde iki kez hazine tahvili ihraรง edilerek iรง
ERUoODQPD JHUoHNOHรบWLULOPLรบWLU รธON LKUDoWD \ร O YDGHOL \ร OOร N IDL] |GHPHOL YH
PLO\RQ 2VPDQOร OLUDVร WXWDUร QGD LNLQFL ERUoODQPDGD \ร OOร N IDL] |GHPHOL
PLO\RQ 2VPDQOร OLUDVร WXWDUร QGD WDKYLO VDWร OPร รบWร U %XQXQOD ELUOLNWH 5HML
รธGDUHVL )HQHUOHU รธGDUHVL YH GLรทHU D\Uร FDOร NOร รบLUNHWOHUGHQ \ร OOร N IDL]OL
Nร VD YDGHOL DYDQVODU DOร QPร รบWร U 'XUX YH GLรทHUOHUL
\ร Oร QGD \ร OOร N IDL] |GHPHOL YH X]XQ YDGHOL Lo ERUoODQPD\D
EDรบYXUXOPXรบWXU รธWID Vย UHVL \ร O RODQ WDKYLOOHULQ LWIDODUร Qร Q DOWร Q SDUD LOH
รถdenmesine NDUDU YHULOPLรบWLU WDULKLQGH V|] NRQXVX WDKYLOOHULQ
\HQL Nร \PHWOHUOH GHรทLรบLPL NRQXVXQGD ELU \HWNL NDQXQX oร NDUร OPร รบ ERUo 7ย UNL\H
&XPKXUL\HWL WDUDIร QGDQ ย VWOHQLOPLรบWLU
.XUWXOXรบ )LQDQVPDQร ยฑ รธVWDQEXOยถXQ LรบJDOL VRQUDVร QGD 0XVWDID .HPDO WDUDIร QGDQ \D\ร QODQDQ
WDULKOL JHQHOJH LOH $QDGROXยถGD oRรทX R ]DPDQD NDGDU '8รธยถQLQ
NRQWUROย DOWร QGD EXOXQDQ JHOLU ND\QDNODUร QD HO NR\DUDN รธVWDQEXOยถD SDUD YH DOWร Q
DNร รบร Qร |QOHPLรบWLU
%ย \ย N 0LOOHW 0HFOLVLยถQLQ Doร OPDVร VRQUDVร QGD |QFHOikle bรผtรงenin
ILQDQVPDQร NRQXVX Jย QGHPH JHOPLรบ \HQL NXUXOPXรบ PHFOLVLQ $QDGROXยถGD JHOLU
WRSOD\DELOHFHN ELU \DSร ODQPDVร Qร Q ROPDPDVร J|] |Qย QH DOร QDUDN '8รธยถQLQ
PHYFXW |UJย WOHQPHVLQLQ NXOODQร ODELOHFHรทL Gย รบย Qย OPย รบWย U รธGDUHQLQ $QNDUD
+ย Nย PHWLยถQLQ VDYDรบ ELWHQH NDGDU JLGHUOHU NDUรบร ODQGร NWDQ VRQUD NDODQ
JHOLUOHULQLQ NHQGLOHULQH DNWDUPDVร VDYDรบ ELWWLNWHQ VRQUD LVH ERUFXQ WHNUDU
KHVDSODQDUDN NHQGLOHULQFH |GHQPHVL WHNOLILQH ROXPOX \DQร W YHUPHVL LOH
XOXVODUDUDVร VHUPD\H LOH $QNDUD Kย Nย PHWL DUDVร QGD GROD\Oร ELU ILQDQVDO
X]ODรบPD VDรทODQPร รบWร U $QNDUD Kย Nย PHWL E|\OHOLNOH '8รธยถ\H RODQ 2VPDQOร
ERUoODUร Qร ย VWOHQHFHรทLQLQ LรบDUHWOHULQL YHUPLรบWLU
%X X\JXODPD รธPSDUDWRUOXรทXQ VRQ G|QHPLQGH o|Nย รบย Q HQ |QHPOL nedenlerinden biri olarak gรถrรผlen, devletin acz halinin sonucu olarak
QLWHOHQGLULOHQ ELU NXUXPXQ &XPKXUL\HWLQ NXUXOXรบX |QFHVLQGH JHUHNOL
ILQDQVPDQร Q LKWL\DFร Qร NDUรบร OD\DQ HQ |QHPOL Lo ND\QDNODUร QGDQ ELUL KDOLQH
JHOPHVL EDNร Pร QGDQ LOJLQoWLU &XPKXUL\HWยถLQ LON RQ \ร Oร LoHULVLQGH LGDUH\H RODQ
ERUoODUร /R]DQ VRQUDVร ย VWOHQLOHQ GLรทHU ERUoODU JLEL |GHQPLรบ 'X\XQX
8PXPL\H 2VPDQOร ยถQร Q o|Nย รบย QH UDรทPHQ 7ย UNL\HยถGH PDOL VRQXoODU
GRรทXUDELOPLรบWLU
19 Temmuz 1921 tarihinde Yunan birliklerinin, Kรผtahya (VNLรบHKLU
oDUSร รบPDODUร VRQXFXQGD LOHUOH\HUHN $I\RQ GDKLO ROPDN ย ]HUH รธo $QDGROXยถQXQ
EDWร Nร VPร QGDNL YHULPOL DODQODUร HOH JHoLUPHOHUL %ย \ย N 0LOOHW 0HFOLVLยถQLQ EX bรถlgelerde birkaรง ay sonra elde edilecek hasat รผzerinden vergi alma
RODQDรทร Qร GD RUWDGDQ NDOGร UPร รบWร U %XQD NDUรบร Q FHSKHQLQ \HQL JHRPHWULVL
VDYXQPD KDUFDPDODUร Qร Q Nร VD ]DPDQGD DUWPDVร JHUHรทLQL J|VWHUL\RUGX %X
ROXPVX] NRรบXOODU DOWร QGD X]XQ Pย ]DNHUHOHU VRQXFXQGD DOร QDFDN NDUDUODUร Q
DU]XODQDQ ID\GD\ร VDรทOD\DPD\DFDรทร UHIOHNVL GDKD oDEXN ELU \|QHWLP
GXUXPXQD LKWL\Do ROPDVร QHGHQL\OH $รทXVWRV ยถGH 0XVWDID .HPDOยถH
EDรบNRPXWDQOร N \HWNLVL WDQร \DQ NDQXQ RQD\ODQPร รบ EDรบNRPXWDQOร N WDUDIร QGDQ
DOร QDQ NDUDUODUร Q NDQXQ Kย NPย QGH ROPDVร VDรทODQPร รบWร U $รทXVWRV
WDULKOHULQGH EDรบNRPXWDQOร N \HWNLVL\OH oร NDUร ODQ RQ IDUNOร HPLU PHWQL LOH
$QDGROXยถGD PHYFXW D\QL YH QDNGL YDUOร รทร Q |QHPOL ELr bรถlรผmรผne makbuz
NDUรบร Oร รทร HO NRQXOPXรบWXU 7HNDOLIL 0LOOL\H (PLUOHUL 8OXVDO 9HUJL (PLUOHUL RODUDN
DGODQGร Uร ODQ EX NDUDUODU VRQXFXQGD WRSODQDQ QDNGL SDUDODU LOH D\QL YDUOร NODUร Q
UD\Lo EHGHOOHUL ย ]HULQGHQ Gย ]HQOHQHQ PDNEX]ODU KDOND YHULOPLรบWLU %X
PDNEX]ODUร Q NDUรบร Oร NODUร LOH 2VPDQOร GHYOHWLQLQ ERUo EHOJHOHUL LOH %LULQFL 'ย Q\D
6DYDรบร Qร L]OH\HQ \ร OODUGD KDONWDQ WRSODGร รทร ERUoODU \ร OODUร
DUDVร QGD VDYDรบ ERUoODUร RODUDN KDOND JHUL |GHQPLรบWLU 6|] NRQXVX |GHPHOHULQ
WXWDUร PLO\RQ OLUDGร U %X WXWDUร Q \DNODรบร N PLO\RQ OLUDOร N Nร VPร 7HNDOLIL
0LOOL\H (PLUOHUL LOH WRSODQDQ ND\QDรทD LOLรบNLQ |GHPHOHUGLU
7HNDOLIL 0LOOL\H (PLUOHUL VRQXFXQGD HOGH HGLOHQ ND\QDNODUร Q JHUL LDGHVL
NRQXVXQGD ROGXNoD WLWL] GDYUDQร OPร รบ 1LVDQ WDULKLQGH oร NDUร ODQ
VD\ร Oร \DVD LOH ERUFXQ |GHQPHVLQH LOLรบNLQ HVDVODU EHOLUOHQPLรบWLU OLUD\D
NDGDU DODFDรทร RODQODUD Wย Pย \OH OLUDQร Q ย ]HULQGH DODFDรทร RODQODUD LVH
OLUD YH OLUDQร Q ย ]HULQGHNL WXWDUร Q ยถL WRSODPร NDGDU |GHPH \DSร OPร รบWร U
%|\OHFH .XUWXOXรบ 6DYDรบร Lo ERUFXQXQ ยถย Qย LIDGH HGHQ PLO\RQ OLUDOร N
E|Oย Pย GDKD VDYDรบ ELWHU ELWPH] \ร Oร QGD |GHQPLรบWLU %X X\JXODPDGD
YDUOร NODUร QD HO NRQXODQ NLรบLOHUH YHULOHQ PDNEX]ODU ELU ERUoODQPD DUDFร JLEL
LรบOHP J|UPย รบWย U 7DEOR ยถGH 7HNDOLIL 0LOOL\H (PLUOHUL LOH WRSODQDQ ERUFD
LOLรบNLQ |GHPHOHULQ \ร OODUD J|UH GDรทร Oร Pร \HU DOPDNWDGร U 'XUX YH GLรทHUOHUL
7$%/2 7(.$/รธ)รธ 0รธ//รธ<( .858/8 787$1$./$5,1$ *g5( +$/.$ <$3,/$1 g'(0(/(5 <ร OODU
gGHPH 7XWDUร %LQ 7/
7RSODP
! 243!5 3 76 8 9 :5 :5 8 ;"!< =
*HQo &XPKXUL\HWLQ 0DOL\HVL ± g]HOOLNOH &XPKXUL\HW¶LQ LON RQ \ÕOOÕN G|QHPLQGH NDPX DoÕNODUÕQÕQ N|W
HWNLOHULQLQ ELU GDKD \DúDQPDPDVÕ NRQXVXQGDNL NDUDUOÕOÕN YH /R]DQ VRQUDVÕ
7 UNL\H¶QLQ WRSODP PLO\RQ OLUDOÕN 2VPDQOÕ ERUFXQXQ PLO\RQXQX
|GHPHNOH \ N PO ROPDVÕ QHGHQL\OH E WoHQLQ YH GÕú WLFDUHWLQ ID]OD YHUPHVL
DPDoODQPDNWD\GÕ
%RUDWDY 1929 dönemiQL DoÕN HNRQRPL NRúXOODUÕQGD
\HQLGHQ LQúD G|QHPL GDKD VRQUDNL G|QHPL LVH GÕúD NDSDOÕ NRUXPDFÕOÕN YH
GHYOHWoLOLN \ÕOODUÕ RODUDN WDQÕPODPDNWDGÕU %X G|QHPGH HOGH HGLOHQ ¶OXN
RUWDODPD E \ PH KÕ]Õ NDPX KDUFDPDODUÕQGD DUWÕúÕ J QGHPH JHWLULUNHQ PDOL
GLVLSOLQH VDGÕN NDOÕQDUDN E WoH ID]ODVÕ HOGH HGLOPLú ROXúDQ WLFDUHW ID]ODVÕ LOH
GÕú ERUo |GHPHOHULQLQ ILQDQVPDQÕQGD JHUHNOL G|YL] VD÷ODQPÕúWÕU
G|QHPLQGH ED]Õ GDOJDOÕ GÕú ERUoODUGDQ \DUDUODQÕOPÕúWÕU
\ÕOÕQGD 2VPDQOÕ %DQNDVÕ¶QGDQ D\UÕFDOÕNOÕ VWDW V Q Q \ÕO GDKD
X]DWÕOPDVÕ NDUúÕOÕ÷ÕQGD PLO\RQ 7/¶OLN \DEDQFÕ ILUPDODUÕQ ND]DQGÕNODUÕ
LKDOHOHUH LOLúNLQ RODUDN RUWD YDGHOL ERQRODUÕ NDEXO HWPHOHUL LOH G|QHP ER\XQFD
\DSÕODQ N o N WXWDUODUGDNL GÕú ERUoODQPDODU YH VDQD\L SURJUDPÕQÕQ
ILQDQVPDQÕ LoLQ NXOODQÕODQ GÕú NUHGLOHU EX G|QHPLQ ERUoODQPDODUÕQD LOLúNLQ belirgin örneklerdir. ¶GD W P G Q\D\Õ HWNLVL DOWÕQD DODQ HNRQRPLN EXQDOÕP HNRQRPLGH
N|NO SROLWLND GH÷LúLNOLNOHULQH JLGLOPHVLQH QHGHQ ROGX 6DQD\LOHúPH
konusunda devletin daha aktif rol üstlHQGL÷L EX G|QHPGH G Q\D WLFDUHWL
GDUDODUDN LWKDO HGLOHQ \DWÕUÕP YH W NHWLP PDOODUÕQÕQ IL\DWODUÕQÕQ G úPHVLQL
VD÷ODPÕúWÕU %X RODQDNODU GH÷HUOHQGLULOHUHN \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ GHYOHWoL
VDQD\LOHúPH SURJUDPÕ \ U UO ÷H NRQXOPXúWXU
3URJUDP NDSVDPÕQGD |]HO VHNW|U Q JHUoHNOHúWLUHPHGL÷L VDQD\L
\DWÕUÕPODUÕ GHYOHW HOL\OH JHUoHNOHúWLULOPLúWLU %DúDUÕ\OD WDPDPODQDQ ELULQFL
SURJUDP oHUoHYHVLQGH \HUOL KDPPDGGH\H GD\DQDQ W NHWLP PDOODUÕQÕQ
LPDODWÕQD \|QHOLN E \ N LúOHWPHOHU NXUXOPXúWXU &XPKXUL\HWLQ RQXQFX \ÕOÕQGD
LON RODUDN EDúYXUXODQ Lo ERUoODQPDQÕQ KDVÕODWÕ GD \LQH EX SURJUDPÕQ DOW
EDúOÕNODUÕQGDQ ELUL RODQ GHPLU\ROX \DWÕUÕPODUÕQD KDUFDQPÕúWÕU
%XQXQOD ELUOLNWH |]HOOLNOH ¶OX \ÕOODUÕQ EDúÕQGDQ LWLEDUHQ $YUXSD¶GD
EDú J|VWHUHQ VL\DVL JHUJLQOLN VDYXQPD KDUFDPDODUÕQÕQ DUWPDVÕQD QHGHQ
ROPXúWXU %X G|QHPGH VDYXQPD KDUFDPDODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕ LoLQ ED]Õ GÕú
ERUoODQPDODUD JLGLOPLú øQJLOWHUH )UDQVD YH $OPDQ\D LOH NDUúÕOÕNOÕ \DUGÕP
DQODúPDODUÕ \DSÕOPÕúWÕU
øNLQFL .DONÕQPD 3URJUDPÕ ,, ' Q\D 6DYDúÕ¶QÕQ EDúODPDVÕ QHGHQL\OH
X\JXODQDPDPÕúWÕU 6DYDúD NDWÕOPDPDVÕQD UD÷PHQ 7 UNL\H LKWL\DWOÕ
GDYUDQDUDN DVNHUL J F Q DUWÕUPÕúWÕU 6DYDú \ÕOODUÕQGD VLODK DOWÕQGDNL Q IXV ELU
PLO\RQX DúPÕúWÕU 6DYXQPD KDUFDPDODUÕQGDNL DUWÕú YH LúJ F ND\EÕ QHGHQL\OH
PLOOL JHOLUGH PH\GDQD JHOHQ G ú ú HNRQRPL\L HWNLOHPLú NDPX ILQDQVPDQÕQGD
\DúDQDQ VÕNÕQWÕ GHYOHWL 0LOOL .RUXPD .DQXQX JLEL \DVDO G ]HQOHPHOHUH
]RUXQOX NÕOPÕúWÕU 'R÷UXGDQ YH GROD\OÕ YHUJLOHUL DUWWÕUÕOPÕú PLOOL JHOLULQ |QHPOL
ELU NÕVPÕQD HO NRQXOPXú 0LOOL 6DYXQPD %RUoODQPDVÕ JHUoHNOHúWLULOPLúWLU
.DPX KDUFDPDODUÕQGDNL KÕ]OÕ DUWÕú \DWÕUÕPODUÕQ D]DOPDVÕ FDUL KDUFDPDODUÕQ
DUWÕúÕ YH VDYDú NRúXOODUÕ LOH LWKDODW RODQDNODUÕQÕQ D]DOPDVÕ \DVDO G ]HQOHPHOHUH UD÷PHQ IL\DWODUÕQ DUWÕúÕQD QHGHQ ROPXú YH |]HO VHUPD\H
ELULNLPLQL KÕ]ODQGÕUPÕúWÕU 6DYDú NDUÕ RODUDN DGODQGÕUÕODELOHFHN EX VHUPD\H
DUWÕúODUÕQD LOúNLQ RODUDN 9DUOÕN 9HUJLVL YH 7RSUDN 0DKVXOOHUL 9HUJLVL JLEL
X\JXODPDODUD JLGLOPLúWLU 'HYOHWLQ E WoH DoÕ÷Õ YHUGL÷L VDYDú G|QHPLQGH EX W U
NDWÕ YHUJL X\JXODPDODUÕ \DQÕQGD SDUD DU]ÕQÕ DUWÕUDUDN ILQDQVPDQ \ROX GD
NXOODQÕOPÕúWÕU .HSHQHN YH <HQW UN
$
øNLQFL G Q\D VDYDúÕQÕQ ELWLPLQH NDGDU ERUoODQPDVÕQÕQ
HUWHOHQPHVL YH ED]Õ XODúÕP \DWÕUÕPODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕ GÕúÕQGD Lo ERUoODQPD\D
EDúYXUXOPDVÕQÕQ ELU GL÷HU QHGHQL GH GR÷DO RODUDN VDYXQPD KDUFDPDODUÕQÕQ
ILQDQVPDQÕ ROPXúWXU
%|\OHFH &XPKXUL\HWLQ LODQÕQGDQ LNLQFL G Q\D VDYDúÕQÕQ ELWLPLQH NDGDU
JHUoHNOHúHQ Lo ERUoODQPDODUGDQ ED]ÕODUÕQÕ 7DEOR GHNL úHNOL\OH
VÕUDOD\DELOLUL] 7DEORGD GLNNDW oHNHQ |]HOOLN LNLQFL G Q\D VDYDúÕ QHGHQL\OH
DOÕQPÕú RODQ GÕúÕQGD ERUoODQPD\D E \ N |Oo GH DOW\DSÕ KDUFDPDODUÕQÕQ
ILQDQVPDQÕ LoLQ EDúYXUXOPXúWXU > ? @BA C $+D $+E4F G H G,I JLK;M N J+H O P QR O,S GTS,O,FTU OWV $ C
7$%/2 'g1(0ø ød %25d/$10$/$5, 7$5ø+ø
%25d/$10$1,1 .$181 1('(1ø 12
(UJDQL 'HPLU\ROX
6LYDV (U]XUXP 'HPLU\ROX
2VPDQOÕ ERUoODQPDVÕQÕQ NRQYHUVL\RQX 'L\DUEDNÕU¶GDQ øUDQ ,UDN VÕQÕUODUÕQD NDGDU \DSÕODFDN GHPLU\ROX LQúDDWODUÕ øNLQFL G Q\D VDYDúÕ QHGHQL\OH 0LOOL 6DYXQPD %RUoODQPDVÕ
Kaynak: Gürler, 1998
6DYDú 6RQUDVÕ dRN 3DUWLOL '|QHP ± øNLQFL G Q\D VDYDúÕ V UHVLQFH oRN KDVVDV ELU GHQJH SROLWLNDVÕ L]OH\HQ
YH VDYDú GÕúÕQGD NDOPD\Õ DPDoOD\DQ 7 UNL\H KHU QH NDGDU EXQGD EDúDUÕOÕ
ROGX\VD GD EX V UHoWH 6RY\HW 6RV\DOLVW &XPKXUL\HWOHU %LUOL÷L 66&% LOH
\DúDQDQ JHUJLQOLNOHU YH VDYDú VRQUDVÕQGD J YHQOLN HQGLúHOHUL \DúDQPÕúWÕU
d|] P RODUDN $%' LOH VL\DVL LOLúNLOHU \R÷XQODúWÕUÕOPÕú PXKWHPHO ELU VL\DVL
P GDKDOHQLQ 66&% DoÕVÕQGDQ VRQXoODUÕ ]RUODúWÕUÕOPÕúWÕU %X \DNÕQODúPDQÕQ
GR÷DO ELU VRQXFX RODUDN HNRQRPLN DoÕGDQ P WWHILNL ROGX÷XPX] \HQL WRSOXPXQ
\DNODúÕPODUÕ EHQLPVHQPH\H EDúODPÕú oRN SDUWLOL VL\DVL KD\DWD JHoLOPHVL LOH
ELUOLNWH EX V UHo KÕ]ODQPÕúWÕU
\ÕOÕQGD WRSODQDQ %UHWWRQ :RRGV VRQUDVÕQGD 7UXPDQ
'RNWULQL YH 0DUVKDOO 3ODQÕ oHUoHYHVLQGH 7 UNL\H¶QLQ GHYOHWoL SROLWLNDODUGDQ
YD]JHoHUHN |]HO VHNW|UH D÷ÕUOÕN YHUPHVL LVWHQPLúWLU %XQXQ ]HULQH
\ÕOÕQGD WRSODQDQ øNWLVDW .RQJUHVL¶QGH 7 UNL\H¶QLQ KÕ]OÕ JHOLúPHVL LoLQ G|YL] YH
VHUPD\H NÕWOÕ÷ÕQÕQ DúÕOPDVÕQD \|QHOLN \DEDQFÕ VHUPD\H\H DoÕOPDN JHUHNWL÷L
J|U ú EHQLPVHQPLú L]OHQHQ HNRQRPLN JHOLúPH SROLWLNDVÕ GÕú DoÕOÕPD YH
GÕúDOÕP JLUGL NXOODQÕPÕQD GD\DOÕ ROPXúWXU
$YUXSD¶QÕQ \HQLGHQ LQúDVÕ V UHFLQGH WDUÕP U Q VD÷OD\ÕFÕVÕ RODUDN
J|U OPH\H EDúODQDQ 7 UNL\H $%' LOH \DSWÕ÷Õ ED]Õ DQODúPDODU VRQXFXQGD
PHYFXW WDUÕP DUDoODUÕ LOH NDUD\ROODUÕQÕQ PLNWDUÕQÕ DUWÕUPÕú GHVWHNOHPH DOÕPODUÕ
YH V EYDV\RQODU LOH WDUÕPVDO UHWLPL |]HQGLUPLúWLU %XQXQ VRQXFXQGD
WDUÕPVDO UHWLP LOH EHUDEHU YHULPOLOLN DUWÕúÕ GD VD÷ODQPÕú WDUÕP DODQODUÕ
JHQLรบOHPLรบWLU 6RQXo RODUDN WDUร P ย UHWLPLQGH HPHN \HULQH VHUPD\H LNDPH
HGLOPLรบWLU 7DUร PGD WHNQRORML \RรทXQOXรทXQXQ DUWร รบร \OD ROXรบDQ HPHN ID]ODVร Qร Q
N|\GHQ NHQWH J|o HWPHVL Kร ]Oร NHQWOHรบPH\H QHGHQ ROPXรบ ELU WDUDIWDQ DOW\DSร
VRUXQODUร Eย \ย UNHQ GLรทHU WDUDIWDQ Wย NHWLP NDOร SODUร Qร GHรทLรบWLUPLรบWLU g]HOOLNOH
GD\DQร NOร Wย NHWLP PDOODUร ย ]HULQGH DUWDQ WDOHS LWKDODWร DUWร UPร รบ YH WLFDUHW
Doร NODUร Qร Q GD Eย \ย PHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU
7ย P EX JHOLรบPHOHU \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ EHOLUJLQ ELU Eย \ย PH HรทLOLPL
\DUDWPร รบ JLEL J|Uย QVH GH Eย \ย PH Vย UHFL \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ \HULQL
GXUJXQOXรทD Eร UDNPร รบWร U 7LFDUHW Doร รทร Qร Q D]DOWร OPDVร QD \|QHOLN WHGELUOHU
X\JXODQPร รบ DQFDN EX GD PDO Nร WOร NODUร QD \RO DoPร รบWร U .DPX รธNWLVDGL
7HรบHEEย VOHULยถQLQ .รธ7 |]HOOHรบWLULOPHVL DPDoODQร UNHQ PDO Nร WOร NODUร Qร Q
JLGHULOPHVL LoLQ NDPX \DWร Uร PODUร DUWร Uร OPร รบWร U 7ย P EX |QOHPOHULQ \HWHUVL]
NDOPDVร VRQXFXQGD \ร Oร QGD 8OXVODUDUDVร 3DUD )RQX ,0) EDรบWD ROPDN
ย ]HUH \DUGร P oHYUHOHULQLQ |QHULOHUL GRรทUXOWXVXQGD GHYDOย DV\RQD JLGLOPLรบ Lo
YH Gร รบ WLFDUHW ย ]HULQGHNL Vร Qร UODPDODU NDOGร Uร OPร รบWร U %RUDWDY
1960 dรถnePL PDOL Doร GDQ NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWWร รทร ELU
G|QHP ROPDNOD ELUOLNWH EDรบWD $%' ROPDN ย ]HUH ED]ร \DEDQFร ย ONHOHU YH ,0)
YH 'ย Q\D %DQNDVร JLEL XOXVODUDUDVร NXUXOXรบODUGDQ VDรทODQDQ oRรทX \DUGร P
RODUDN DOร QDQ Gร รบ ERUo LOH ILQDQVPDQ Doร รทร NDSDWร OPร รบWร U 6DYDรบ VRQUDVร
G|QHPH QHW ERUoOXOXรทX Vร Iร U RODUDN JLUHQ 7ย UNL\HยถQLQ EX GXUXPX VDYDรบ
VRQUDVร QGD GHรทLรบPLรบWLU
%X G|QHPGH \ร Oร QGDNL ERUoODQPD KDULFLQGH NDONร QPDQร Q
ILQDQVPDQร LoLQ JHUoHNOHรบWLULOHQ EX ERUoODQPDQร Q JHOLUL GH Eย WoH Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร LoLQ KDUFDQPร รบWร U JHQHO RODUDN NDONร QPD DPDoOร ERUoODQPD\D
JLGLOPHPLรบWLU %RUoODQPD NDUDUODUร oRรทXQOXNOD Eย WoH Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร
LoLQ NXOODQร OPร รบ ROPDNOD ELUOLNWH HVNL ERUoODUร Q HUWHOHQPHVL YH ยณdLIWoL\L
7RSUDNODQGร UPD .DQXQXยด JLEL X\JXODPDODU QHGHQL\OH ERrรงlanma senedi ihraรง
HGLOPLรบWLU <LQH ED]ร NDPX \DWร Uร PODUร Qร Q ILQDQVPDQร LoLQ GH Lo ERUoODQPD\D
JLGLOPLรบWLU *ย UOHU
'|QHPLQ ERUoODQPD EDNร Pร QGDQ HQ |QHPOL |]HOOLรทL ERUoODQPDQร Q
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ Gย ]HQOL RODUDN Eย WoH Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD
NXOODQร OPDVร Gร U '|QHP Vย UHVLQFH Nร VD YDGHOL QDNLW Doร รทร Qร NDSDWPDN LoLQ
\DSร ODQ ERUoODQPDGD EDรบYXUXODQ DUDoODUร Q HQ EDรบWD JHOHQOHUL SODVPDQ
ERQRODUร NRRUGLQDV\RQ NUHGLVL ERQRODUร VX LรบOHUL NUHGLVL YH Pย WHDKKLW ERQRODUร
RODUDN VD\ร ODELOLU '|QHP LoLQGH NXOODQร ODQ ELU GLรทHU ILQDQVPDQ ND\QDรทร
7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร 7&0% ROPXรบ +D]LQH .ร VD 9DGHOL
$YDQV +.9$ LPNDQร QD Vร N Vร N EDรบYXUXOPXรบWXU *ย UOHU
รธWKDO *LUGL\OH hUHWLP รธWKDO รธNDPHFL .DONร QPD ยฑ 7ย UNL\H 0D\ร V Vย UHFLQLQ DUGร QGDQ \HQL ELU VL\DVL G|QHPH JLUPLรบ
HNRQRPL SROLWLNDODUร GD EX \HQL DQOD\ร รบD X\JXQ RODUDN |QFHVLQGHQ
ROGXNoD IDUNOร ELU ELoLP DOPร รบWร U 7HPHOGH Gร รบD NDSDOร YH LWKDO LNDPHFL HNRQRPL %
SROLWLNDODUร Qร Q X\JXODQGร รทร G|QHPLQ EDรบOร FD |]HOOLNOHUL รบXQODUGร U
โ 0LNWDUร Lo ย UHWLPOH NDUรบร ODQDQ ED]ร PDOODUร Q LWKDODWร \DVDNODQPร รบ
ED]ร ODUร LoLQ LWKDODWร Vร Qร UODPDN ย ]HUH Jย PUย N YHUJLOHUL YH LWKDODW
NRWDODUร NXOODQร OPร รบWร U
โ |QFHVL X\JXQ NRรบXOODU ROXรบWXรทXQGDQ |]HO NHVLP Wย NHWLP YH
GD\DQร NOร Wย NHWLP PDOODUร ย UHWLPLQH \|QHOPLรบWLU
โ hUHWLP Vย UHFLQGH ยถOL \ร OODUGDQ JHOHQ KDPPDGGH DUD PDPXO
VHUPD\H PDOร YH WHNQRORML EDรทร POร Oร รทร GHYDP HWPLรบWLU
โ .รธ7ยถOHU
DUDFร Oร รทร \OD
EDรบODQPร รบWร U
DUD
PDOร
ย UHWLPLQGH
\RรทXQODรบPD\D
โ <DWร Uร P LQGLULPL YH YHUJL EDรทร รบร NOร รทร JLEL DUDoODUOD \DWร Uร P
|]HQGLULOPLรบWLU
โ $รบร Uร GHรทHUOL NXU LOH Gร รบWDQ WHPLQL ]RUXQOX \DWร Uร P PDOL YH GLรทHU
VDQD\L JLUGLOHULQLQ XFX]D VDรทODQPDVร DPDoODQPร รบWร U
โ ยถOHUGHQ LWLEDUHQ Vย UGย Uย OHQ .รธ7 ย Uย Q IL\DWODUร Qร Q PDOL\HWOHULQLQ
DOWร QGD EHOLUOHQPHVL X\JXODPDVร QD GHYDP HGLOPLรบ LรบVL]OLรทLQ
X Bkz. Kepenek ve Yentรผrk, 2000.
JLGHULOPHVL LoLQ EX NXUXOXúODUGD LúVL]OLN VRUXQX NDUúÕVÕQGD DúÕUÕ
LVWLKGDPD JLGLOPLúWLU
− øWKDO LNDPHFL KHU HNRQRPLGH ROGX÷X JLEL GHYOHW DOW\DSÕ EDúWD
ROPDN ]HUH ELUoRN \DWÕUÕPGD |QH oÕNPÕúWÕU
− )LQDQVDO VHNW|U Q \HWHUVL]OL÷L QHGeniyle, devlet, özel sektörün
NUHGL VD÷OD\ÕFÕVÕ URO Q VWOHQPLúWLU
− .D\QDN VRUXQX GÕúDUÕGDQ ERUoODQPD YH SDUD EDVÕODUDN
JLGHULOPH\H oDOÕúÕOPÕúWÕU
øWKDO LNDPHFL SROLWLNDQÕQ VRQXFX RODUDN \HUOL JLULúLPFLOHU |]HOOLNOH
VDQD\L \DWÕUÕPODUÕQÕ WHN EDúÕQD \DSDPDPÕú VDQD\LL UHWLPL \DEDQFÕ
RUWDNOÕNODU
YDVÕWDVÕ\OD
LWKDO
WHNQRORML
YH
LWKDO
JLUGL
NXOODQÕODUDN
JHUoHNOHúWLULOHELOPLú ¶OL \ÕOODUD GD GDPJDVÕQÕ YXUDFDN RODQ YH J QO N
KD\DWWD ³PRQWDM VDQD\LL´ RODUDN ELOLQHQ LWKDODWD ED÷ÕPOÕ ELU UHWLP ELoLPL
\D\JÕQODúPD\D EDúODPÕúWÕU %X JHOLúPH VDQD\L VHNW|U Q Q G Q\D JLUGL
SL\DVDODUÕQGDNL JHOLúPHOHUH GX\DUOÕ KDOH JHWLUPLúWLU .DPX KDUFDPDODUÕQÕQ
ILQDQVPDQÕQGD YHUJL DUWÕúODUÕ LOH Lo ERUoODQPDQÕQ \HULQH SDUD DU]ÕQGDNL DUWÕú
LOH GÕú ERUoODQPDQÕQ WHUFLK HGLOPLú EX GXUXP WLFDUHW DoÕ÷Õ LOH ELUOHúLQFH
NÕUÕOJDQOÕN L\LFH DUWPÕúWÕU
¶OL \ÕOODUGD \DúDQDQ LNL SHWURO NUL]L VRQUDVÕQGD GÕú ILQDQVPDQ
]RUODúPÕú WLFDUHW DoÕ÷Õ EX G|QHPOHUGH ONH\H JLUHQ LúoL G|YL]OHULQH UD÷PHQ
NDSDWÕODPDPÕúWÕU 3HWURO úRNODUÕQÕQ HWNLVL\OH G Q\D JLUGL IL\DWODUÕQGDNL
JHOLúPHOHU Lo SL\DVDGD IL\DWODUÕQ DUWPDVÕQD KDWWD ED]Õ VHNW|UOHUGH LWKDO JLUGL
WHPLQLQLQ ]RUODúPDVÕ LOH UHWLPLQ GXUPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU '|YL] UH]HUYLQLQ
\HWHUVL] NDOPDVÕ VRQXFX LWKDO JLUGL\H ED÷ÕPOÕ VHNW|UOHULQ UHWLPL GXUPD
QRNWDVÕQD JHOPLúWLU 6HUWHO
³%LULQFL LNLQFL YH o QF SODQ G|QHPLQGH GÕú ERUo DQDSDUD |GHPHVL VÕUDVÕ\OD PLO\RQ GRODU LNHQ GÕú ERUo IDL] |GHPHOHUL \LQH D\QÕ VÕUD\OD PLO\RQ GRODUGÕU 'Õú ERUoODQPDGD YH \DEDQFÕ ND\QDN JLULúLQGH G|QHPLQ HQ |]J Q QLWHOL÷L $%'¶QLQ \HULQL $(7 $YUXSD (NRQRPLN 7RSOXOX÷X – VRQUDGDQ $% ONHOHULQLQ DOPDVÕGÕU´ (Kepenek ve Yentürk, 2000).
g]HOOLNOH G|QHPLQ LON RQ \ร Oร QGD VDQD\LOHรบPH LoLQ JHUHNOL IRQ
LKWL\DFร Qร Q NDUรบร ODQPDVร NRQXVXQGD Eย \ย N VRUXQODUOD NDUรบร ODรบร OPDPร รบ ยถOL
\ร OODUร Q RUWDODUร QD NDGDU Vร Qร UOร VD\ร GD ERUoODQPD JHUoHNOHรบWLULOPLรบWLU 6HUPD\H
SL\DVDODUร Qร Q \HWHUOL Gย ]H\GH ROPDPDVร GD ERUoODQPD NDUDUODUร QD oHNLPVHU
EDNร OPDVร Qร Q ELU GLรทHU |QHPOL QHGHQLGLU
+.9$ KD]LQH ERQRODUร YH KD]LQH NHIDOHWLQL KDL] ERQRODU JLEL Nร VD
YDGHOL QDNLW Doร รทร Qร NDUรบร ODPDN ย ]HUH LKUDo HGLOPLรบ ERUoODQPD DUDoODUร Qร Q
JHQHO RODUDN SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH LWID HGLOGLรทL EX G|QHP GH DUWDQ HQIODV\RQ
VDELW JHWLULOL GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ UHHO GHรทHU ND\Eร QD XรทUDPDVร QD
EX QHGHQOH GH WRSOXP WDUDIร QGDQ WHUFLK HGLOPHPHOHULQH QHGHQ ROPXรบWXU 6|]
NRQXVX Nร \PHWOHUH \HWHUOL WDOHELQ ROPDPDVร QHGHQL\OH VRV\DO Jย YHQOLN
NXUXOXรบODUร QD YH EDQNDODUD ]RUXQOX RODUDN GHYOHW WDKYLOL VDWร OPร รบWร U 6|]
NRQXVX Nร \PHWOHULQ LWIDODUร QGD SDUDVDO JHQLรบOHPH\H EDรบYXUXOPDVร LOH EX
NXUXOXรบODUร Q ELULNLPOHUL |QHPOL |Ooย GH GHรทHU ND\EHWPLรบWLU
ยถODUร Q VRQODUร QGDQ LWLEDUHQ EHOLUJLQOHรบHQ EX HQIODV\RQLVW Vย UHo
\ร Oร QGD DOร QDQ LVWLNUDU |QOHPOHUL\OH Nร Uร OPD\D oDOร รบร OPร รบ EXQD NDUรบร Q
DOร QPDN ]RUXQGD ROXQDQ GHYHOย DV\RQ NDUDUร LOH \HQL SHUVRQHO NDQXQX
Gย ]HQOHPHOHUL HQIODV\RQ EDVNร Vร Qร DUWร UPร รบWร U
'|QHPH LOLรบNLQ RODUDN GLNNDW oHNLFL Lo ERUoODQPD NDUDUODUร ยณ $UDOร N WDULK YH VD\ร Oร .DQXQ LOH +D]LUDQ WDULK YH VD\ร Oร .DQXQ JHUHรทLQFH +D]LQH YH รธNWLVDGL 'HYOHW 7HรบHNNย OOHULยถQLQ รธ'7 Nร VD YDGHOL ERUoODUร Qร Q NRQVROLGH HGLOPHVL EX NDQXQODUD J|UH 'HYOHW <DWร Uร P %DQNDVร (PHNOL 6DQGร รทร 6RV\DO 6LJRUWDODU .XUXPX YH 0HUNH] %DQNDVร ยถQD \HQL Nร \PHWOHU YHULOPLรบWLU 7HPPX] WDULK YH VD\ร Oร .DQXQ LOH 0DOL <ร Oร %ย WoH .DQXQXยถQXQ PDGGHVL JHUHรทLQFH EHOHGL\H ERUoODUร Qร Q +D]LQHยถFH NRQVROLGH HGLOHQ EHOHGL\H YH EHOHGL\HOHUH EDรทOร NXUXOXรบ YH LรบOHWPHOHULQ ERUoODUร WDKNLP HGLOPHVL VD\ร Oร .DQXQยถXQ YH PDGGHOHUL NDSVDPร QGD .รธ7ยถOHULQ 0HUNH] %DQNDVร ยถQD RODQ ERUoODUร QGDQ $UDOร N WDULKL LWLEDUL\OH OLNLGLWHVLQL \LWLUPLรบ RODQODUร Q +D]LQHยถFH GHYUDOร QPDVร NDUรบร Oร รทร QGD 7&0%ยถ\H WDKYLO YHULOPHVL \ร OODUร DUDVร QGD .DONร QPD รธVWLNUD]ร 7DKYLOOHULQLQ LKUDFร %DUร รบ +DUHNDWร 7DKYLOOHULQLQ LKUDFร YH \ร OODUร DUDVร QGD 6DYXQPD รธVWLNUD] 7DKYLOOHUL LKUDoODUร ยด *ย UOHU
RODUDN VD\ร ODELOLU %X G|QHPGH YHUJL NRQXVXQGD oDรทGDรบ ELU Gย ]HQOHQHPH\H
JLGLOHPHPLรบ NURQLN Eย WoH Doร NODUร Qร Q |QOHQPHVLQGH EDรบDUร Oร ROXQDPDPร รบWร U
8OXVODUDUDVร NRรบXOODUร Q HWNLVL\OH ND\QDN \HWHUVL]OLรทL \DรบD\DQ 7ย UNL\H NHQGL Lo
GLQDPLNOHULQLQ GH HWNLVL\OH NUHGL LWLEDUร Qร |QHPOL |Ooย GH \LWLUPLรบWLU ยถGHQ
LWLEDUHQ ERUo HUWHOHPH JLULรบLPOHULQLQ GH DU]XODQDQ VRQXoODUร YHUPHPHVL
VRQXFXQGD 2cak 1980 tarihinde Tรผrkiye ekonomisinde yeni bir dรถnemi
EDรบODWDQ NDUDUODU DOร QPร รบWร U
/LEHUDO 0XKDID]DNDU $oร N (NRQRPL YH .UL]OHU ยฑ YH VRQUDVร Gย Q\DGD OLEHUDO PXKDID]DNDU HNRQRPL J|Uย รบย Qย Q
LNWLGDUD JHOGLรทL ELU G|QHP RODUDN GLNNDW รงekmektedir. ABDโ de Ronald Wilson
5HDJDQ YH รธQJLOWHUHยถGH 0DUJDUHW 7HDWFKHU Kย Nย PHWOHULQLQ |QGHUOLN HWWLรทL
J|Uย รบ HNRQRPLGH NDPXQXQ Dรทร UOร รทร Qร Q D]DOWร OPDVร WLFDUHW YH JLULรบLP LoLQ
X\JXQ NRรบXOODU VDรทODQPDVร YH LKUDFDWD GD\DOร Eย \ย PH KHGHIOH\HQ HNRQRPL
SROLWLNDODUร Qร Q Vย UGย Uย OPHVLQL VDYXQPDNWD\Gร
0XKDID]DNDU J|Uย รบย Q Wย P |]HOOLNOHUL 2FDN NDUDUODUร LOH LWKDO
LNDPHFL VDQD\LOHรบPH VWUDWHMLVLQGHQ LKUDFDWD \|QHOLN VDQD\LOHรบPH VWUDWHMLVLQH
JHoHQ 7ย UNL\HยถGH J|]OHQHELOPLรบWLU .HSHQHN YH <HQWย UN LOH %RUDWDY
JLEL \D]DUODU 7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ EX Vย UHFLQ ยถOL \ร OODUร Q EDรบร QGDQ
LWLEDUHQ ELUoRN D] JHOLรบPLรบ ย ONHGH \DรบDQDQODUร Q ELU X]DQWร Vร ROGXรทXQX LOHUL
Vย UHUOHU %XQD J|UH Vย UHo ย ONHQLQ WRSOXPVDO YH VL\DVL G|Qย รบย Pย Qย Q GHรทLO
Nย UHVHO G|Qย รบย Pย Q ELU VRQXFXGXU
<HQL Vย UHoWH GHYOHWLQ HNRQRPLGHNL J|UHYL GH GHรทLรบPLรบWLU 'HYOHWLQ
WHPHO J|UHYL SDUD DU]ร Qร JHUoHNOHรบWLUPHN NDPX KDUFDPDODUร Qร ย UHWLP
Gย ]H\OHULQLQ DOWร QGD WXWPDN YH LKUDFDWD GD\DOร VDQD\LOHรบPHQLQ DOW \DSร Vร Qร
KD]ร UODPDNWร U
รธKUDFDWD GD\DOร VDQD\LOHรบPH SURJUDPร Qร Q JHUHรทL RODUDN |]HOOLNOH
VDQD\L VHNW|Uย QGHNL JLULรบLPFL NHVLPLQ XFX] HPHN PDOL\HWL\OH ย UHWLP
\DSDELOPHOHULQL VDรทODPDN DPDFร \OD Nร UVDO DODQGDQ NHQWOHUH J|o HGHQ
NLWOHOHULQ \DUDWWร รทร SODQVร ] NHQWOHรบPH\H N|NOย Pย GDKDOHOHU \DSร OPDPร รบ
NHQWOHULQ DOW\DSร VRUXQODUร Qร Q GHULQOHรบPHVL QHGHQL\OH Eย WoH |GHQHNOHULQGHQ
Eย \ย N รบHKLUOHULQ DOGร รทร SD\ODU DUWPร รบWร U ยถOL \ร OODUGDQ LWLEDUHQ Vย UHQ SODQVร ]
NHQWOHรบPH NDPX KDUFDPDODUร Qร DUWร UPDVร Qร Q \DQร QGD *ย QH\GRรทX $QDGROX
3URMHVL JLEL E|OJHVHO NDONร QPD SODQODUร Qร Q EHNOHQHQ Gย ]H\GH ROXPOX VRQXoODU
YHUPHPHVLQH GH QHGHQ ROPXรบWXU
ยถGHQ VRQUD X\JXODQPD\D NRQXODQ EX VDQD\LOHรบPH ELoLPL\OH HOGH
HGLOHQ LKUDFDW DUWร รบร Eย \ย N |Ooย GH ย UHWLPGH NDSDVLWH NXOODQร Pร Qร Q DUWPDVร LOH
VDรทODQPร รบWร U %X G|QHPGH UHHO ย FUHWOHU D]DOWร OPร รบWร U
.รธ7 ย Uย QOHULQLQ IL\DWODPD X\JXODPDVร GHรทLรบPLรบ .รธ7ยถOHULQ Eย WoHGHQ
ILQDQVH HGLOPHVLQH VRQ YHULOPLรบWLU 0DO YH KL]PHW SL\DVDODUร QGD IL\DW NRQWUROย
WHUN HGLOPLรบ DUWDQ WDOHS IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQLQ \ย NVHOPHVLQH QHGHQ
ROPXรบWXU
1989 dรถQHPLQGH ยถOL \ร OODUร Q EDรบร QGD UHHO RODUDN Dรบร QPร รบ
ย FUHWOHUGH Vร oUDPD ND\GHGLOPLรบWLU %X Vย UHo ยถOL \ร OODUร Q LNLQFL \DUร Vร QGD
DUWPDNWD RODQ Eย WoH Doร NODUร ย ]HULQGH Kร ]ODQGร UDQ HWNLVL \DUDWPร รบWร U .DPX
Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD 7&0% ND\QDNODUร Qร Q \RรทXQ RODUDN NXOODQร OPDVร
Gย ]HQOL LKDOHOHUOH Lo ERUoODQPD\D EDรบYXUXOPDVร YH EX QHGHQOH IDL]OHULQ
\ย NVHOPHVL 6D\ร Oร .DUDUOD ELUOLNWH VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ VHUEHVWOHรบPHVL
JLEL |QHPOL JHOLรบPHOHU ELU DUD\D JHOLQFH VSHNย ODWLI VHUPD\HQLQ
\RรทXQODรบPDVร QD X\JXQ ELU LNOLP RUWD\D oร NPร รบWร U
Akyรผz (1993), finansal liberalizasyonun enflasyon etkisinin, hane
KDONร Qร Q NUHGL NXOODQPD RODQDNODUร Qร Q JHQLรบOHPHVL YH GDKD JHQLรบ NUHGL
KDFPLQLQ Wย NHWLP DUWร รบร QD QHGHQ ROPDVร \ROX\OD RUWD\D oร NWร รทร Qร |QH Vย UHU %X tรผr ekonomilerdH HQIODV\RQ IDL] DUWร รบร YH NDPEL\R UHMLPOHULQLQ VHUEHVWOHรบPHVL
ELUOLNWH RUWD\D oร NPDNWDGร U %XQXQOD ELUOLNWH IDL]OHULQ \ย NVHOPHVL YH VHUPD\H
KDUHNHWOHULQLQ VHUEHVWOHรบPHVL IDL] NXU PDNDVร Qร Eย \ย WPย รบ EXQXQ VRQXFXQGD
\XUWGร รบร QGDQ 7ย UNL\Hยถ\H Nร VD YDGHOL VHUPD\H JLULรบOHUL YH EDQNDODUร Q Doร N
SR]LV\RQODUร DUWDUDN NUL]LQLQ ]HPLQLQL ROXรบWXUPXรบWXU
6SHNย ODWLI VHUPD\H JLULรบL LOH \ย NVHN NXUXQ VDรทODGร รทร LKUDFDW DUWร รบร QD
RODQ HรทLOLPLQ ELUOLNWHOLรทL SDUDVDO JHQLรบOHPHQLQ |Qย Qย DoPร รบWร U \ร Oร QGDQ
itibaren dรผzenOL LKDOHOHU LOH Lo ERUoODQPD\D JLGLOHUHN YHUJL DUWร รบร ROPDNVร ]ร Q
DUWDQ KDUFDPDODUร Q ILQDQVPDQร JHUoHNOHรบWLULOPLรบWLU .DPX JHOLUOHULQLQ PLOOL
JHOLULQ ยถVL RUDQร QGD Gย ] ELU VH\LU L]OHGLรทL 1993 dรถneminde, kamu
KDUFDPDODUร JLGHUHN DUWPร รบ YH NDPX Doร รทร Qร Q PLOOL JHOLUH RUDQร G|QHP
VRQXQGD ยถX DรบPร รบWร U รธNL] Doร NODUร Q Vย UGย Uย OPH\H oDOร รบร OPDVร LOH \ร Oร
VRQXQD GRรทUX 7ย UNL\H ERUoODQPD NUL]L\OH NDUรบร NDUรบร \D NDOPร รบWร U .HSHQHN ve Yentรผrk, 2000). \XUWLoLQGH VL\DVL LVWLNUDUVร ]Oร N YH \RรทXQODรบDQ WHU|U
\XUWGร รบร QGD LVH VL\DVL YH HNRQRPLN GDOJDODQPDODUร Q HWNLOHULQLQ \RรทXQ RODUDN
KLVVHGLOGLรทL ELU G|QHPGLU '|QHP LoLQGH Eย \ย PH Eย WoH GHQJHVL |GHPHOHU dengesi, enflasyon, reel faizler ve artan borรง stoku gibi ekonomik unsurlarda
LVWLNUDU VDรทODQDPDPร รบWร U '|QHP ER\XQFD JHUHNOL \DSร VDO UHIRUPODUร Q
JHUoHNOHรบWLULOHPHPHVL LVWLNUDUVร ]Oร รทร Q ER\XWODUร Qร JHQLรบOHWPLรบWLU gQGHU
%X G|QHPGH WRSODP ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\H RUDQร ELU |QFHNL
G|QHPH J|UH DUWDUDN ยถGDQ ยถ\H XODรบPร รบ RUWDODPD \ร OOร N UHHO
IDL]OHU Gย ]H\LQH \ย NVHOPLรบ YH RUWDODPD RODUDN .DPX .HVLPL
%RUoODQPD *HUHรทLยถQLQ ..%* *60+ยถ\H RUDQร GD ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU
%XQXQ \DQร QGD D\Qร G|QHPGH HQIODV\RQ YH Eย \ย PH GDOJDOร ELU VH\LU L]OHPLรบ ortalama enflasyon ise % 77.4 dรผzeyinde gHUoHNOHรบPLรบWLU \ร Oร QGD *ย QH\GRรทX $V\D .UL]L \ร Oร QGD 5XV\D .UL]L YH
\ร Oร QGDNL %UH]LO\D .UL]L LOH \LQH \ร Oร QGDNL *|OFย N YH %ROX 'HSUHPOHULQLQ ยถODUร Q LNLQFL \DUร Vร QGD RUWD\D oร NDQ LVWLNUDUVร ]Oร NODUร Q |QHPOL
UROย ROPXรบWXU 6|] NRQXVX Gร รบVDO รบRNODU HNRQRPLQLQ Nร Uร OJDQ \DSร Vร QHGHQL\OH
SL\DVDODUGD WHGLUJLQOLรทL DUWร UDUDN UHHO IDL]OHULQ GDKD \ย NVHN VHYL\HOHUGH
ROXรบPDVร QD \RO DoPร รบWร U
ยถOร \ร OODUGD X\JXODQDQ SDUD SROLWLNDODUร Qร Q LoHULรทLQGH \ย NVHN
enflasyonun รถnlenmesi her ne kadar รถnePOL ELU \HUH VDKLS ROVD GD ILQDQVDO
LVWLNUDUร Q VDรทODQPDVร YH GHYOHW ERUoODQPDVร Qร GHVWHNOHPHN DPDoODUร \OD
NXUODU LOH IDL]OHUGHNL GDOJDODQPDODU D]DOWร OPD\D oDOร รบร OPร รบWร U %ย WoH Doร NODUร Qร Q
NRQWURO DOWร QD DOร QDPD\ร รบร \DSร VDO UHIRUPODUร Q JHUoHNOHรบWLULOHPHPHVL VRQXFX
HNRQRPLGHNL Nร Uร OJDQOร รทร Q DUWPDVร 7&0% SDUD SROLWLNDODUร Qร GD oRN ROXPVX]
HWNLOHPLรบWLU ยถOร \ร OODU ER\XQFD HQIODV\RQ % 125,5 gibi yรผksek ve
JHQLรบ ELU DUDOร NWD JHUoHNOHรบPLรบWLU gQGHU
\ร Oร EDรบร QGDQ LWLEDUHQ HQIODV\RQX NDOร Fร ELU รบHNLOGH DรบDรทร \D
oHNPHN LoLQ \ร OOร N ELU SURJUDP X\JXODPD\D NRQXOPXรบWXU 3URJUDP WHPHOGH
E WoH DoÕNODUÕQÕQ HQIODV\RQ \DUDWPDGDQ ILQDQVPDQÕQÕ KHGHIOHPLúWLU 3URJUDP
NDSVDPÕQGD \ÕOÕQÕQ LON DOWÕ D\ÕQGD DoÕNODQDQ KHGHIOHUH XODúÕOPDVÕ
VRQXFXQGD ELU LOHUL DúDPD RODUDN ,0) LOH HQIODV\RQ KHGHIOHULQLQ VRQUDNL \ÕOD
LOLúNLQ |QJ|U V Q GH LoHUHQ ELU ³<DNÕQ ø]OHPH $QODúPDVÕ´ LP]DODQPÕúWÕU
$QODúPDQÕQ LP]DODQPDVÕQÕQ DUGÕQGDQ WDULKLQGH \ÕOÕQ LNLQFL DOWÕ D\OÕN G|QHPL LoLQ \HQL ELU SDUD SURJUDPÕ LODQ HGLOPLú V|] NRQXVX SURJUDP KHGHIOHUL
LVH (NLP D\ÕQGD \HQLOHQPLúWLU gQGHU
,0) LOH \DSÕODQ \DNÕQ L]OHPH DQODúPDVÕQGD NDPX NHVLPLQLQ
\ÕOÕQGD *60+¶QLQ ¶ RUDQÕQGD ID]OD YHUPHVL VRV\DO J YHQOLN NXUXPODUÕ
DoÕNODUÕQÕQ JLGHULOPHVL YH EX DPDoOD P PN QVH HPHNOLOLN \DúÕQÕQ
\ NVHOWLOPHVL NDPX NHVLPLQGH FUHWOHULQ YH WDUÕPVDO GHVWHNOHPH IL\DWODUÕQÕQ
KHGHIOHQHQ HQIODV\RQ RUDQÕQD J|UH DUWÕUÕOPDVÕ YH |]HOOHúWLUPHGHQ HOGH
HGLOHFHN JHOLUOHULQ ELU NÕVPÕQÕQ HQIODV\RQOD P FDGHOHGH NXOODQÕOPDVÕ
böylelikle kamX DoÕNODUÕQÕQ HQIODV\RQ HWNLOHULQLQ D]DOWÕOPDVÕ |QJ|U OP úW U
$QODúPDGD D\UÕFD EDQNDODUÕQ VHUPD\HOHULQLQ J oOHQGLULOPHVL YH DoÕN SR]LV\RQODUÕQÕQ
JHoLULOPHVLQLQ
VÕQÕUODQGÕUÕOPDVÕ
\|Q QGH
\DVDO
|QOHPOHULQ
KD\DWD
|QHPL YXUJXODQPÕú YH HQIODV\RQOD P FDGHOH SDUD
SROLWLNDODUÕQGD GDKD |QFHOLNOL ELU KHGHI KDOLQH JHOPLúWLU 7&0%¶QLQ NDPX
DoÕNODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕQGD ELU ND\QDN ROPDVÕQÕ |QOHPHN ]HUH 1HW øo
9DUOÕNODU 1ø9 NDOHPLQLQ \ÕO VRQX GH÷HUL KHGHI RODUDN EHOLUOHQPLúWLU gQGHU
\ÕOÕQÕQ $÷XVWRV D\ÕQÕQ RUWDODUÕQGD EDúOD\DQ 5XV\D NUL]L
VHUPD\H oÕNÕúÕQÕ KÕ]ODQGÕUPÕú GÕú ERUoODQPD Lo ND\QDNODUOD LNDPH HGLOPH\H
oDOÕúÕOPÕúWÕU %LU NH] GDKD NDPX NHVLPL ILQDQVPDQÕQÕ GHVWHNOHPHN GXUXPXQGD
NDODQ 7&0% Lo SL\DVDGD IRQ WDOHELQLQ \ NVHOPHVL VRQXFX 1ø9 KHGHILQL (NLP
D\ÕQGD \HQLOHPLúWLU %XQXQOD ELUOLNWH VHUPD\H oÕNÕúÕQÕ |QOH\HELOPHN ]HUH
7&0% WDUDIÕQGDQ \ NVHN IDL] SROLWLNDVÕ X\JXODQPÕúWÕU
\ÕOÕQGD \XUWGÕúÕQGD \DúDQDQ %UH]LO\D NUL]L LOH \XUWLoLQGH
PH\GDQD JHOHQ *|OF N YH %ROX 'HSUHPOHUL VRQUDVÕ Lo ERUoODQPDGD
JHUoHNOHúHQ UHHO IDL]OHU ¶H WRSODP ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ
¶WHQ ¶H 7()( DUWÕúÕ ¶GHQ ¶\H oÕNPÕú UHHO E \ PH
¶WHQ HNVL ¶\D G úP úW U (NRQRPLN J|VWHUJHOHUGHNL EX WDEOR LOH
ELUOLNWH \ÕOÕ +D]LUDQ D\ÕQGD ,0) LOH \DSÕODQ J|U úPHOHUGH ³<DNÕQ ø]OHPH
$QODúPDVÕQÕQ´ SURJUDPD ED÷OÕ YH PDOL GHVWHNOL ELU VWDQG E\ DQODúPDVÕQD
G|Q úW U OPHVL EHQLPVHQPLú YH – 2002 döneminde uygulanacak
PDNUR HNRQRPLN SROLWLNDODUÕQ oHUoHYHVL oL]LOPLúWLU
\ÕOÕ $UDOÕN D\ÕQGD \ÕOOÕN ELU G|QHPL NDSVD\DQ GH]HQIODV\RQ
SURJUDPÕ NDPXR\XQD GX\XUXOPXú YH \ÕOÕ EDúÕQGDQ LWLEDUHQ X\JXODPD\D
NR\XOPXúWXU 0DOL\H JHOLUOHU NXU YH SDUD SROLWLNDODUÕQÕQ \DQÕ VÕUD \DSÕVDO
düzenlemeler de içeren program, tüketici enflasyonunu, \ÕOÕ VRQXQGD
¶H \ÕOÕ VRQXQGD ¶\H YH \ÕOÕQGD ¶\H LQGLUPHN UHHO IDL]
RUDQODUÕQÕ G ú UPHN HNRQRPLQLQ E \ PH SRWDQVL\HOLQL DUWWÕUPDN YH
HNRQRPLGHNL ND\QDNODUÕQ GDKD HWNLQ YH DGLO GD÷ÕOÕPÕQÕ VD÷ODPD\Õ
DPDoODPÕúWÕU
3URJUDP SDUD LNDPHVLQLQ WHUVLQH oHYULOPHVL NXU GH÷LúLPLQLQ
HQIODV\RQ ]HULQGHNL HWNLOHULQLQ D]DOWÕOPDVÕ YH NDPX NHVLPL DoÕNODUÕQÕQ
ILQDQVPDQÕQÕQ HWNLQOHúWLULOPHVL JLEL JHUHNoHOHUOH NXU oDSDVÕQD GD\DOÕ RODUDN
KD]ÕUODQPÕúWÕU
3URJUDPÕQ WDVDUÕPÕQGD \HU DODQ DQD EDúOÕNODU .DPX NHVLPL IDL] GÕúÕ ID]OD KHGHILQLQ DUWÕUÕOPDVÕ g]HOOHúWLUPH RSHUDV\RQODUÕQÕQ KÕ]ODQGÕUÕOPDVÕ *HOLUOHU SROLWLNDVÕQGD JHUoHNOHúPLú HQIODV\RQGDQ KHGHIOHQHQ enflasyona geçilmesi, V
<DSÕVDO UHIRUPODUÕQ JHUoHNOHúWLULOPHVL .XU oDSDVÕQD GD\DOÕ SDUD SROLWLNDVÕ Y
RODUDN VÕUDODQDELOLU
Z [ O N G QL O \; ];P+F,O^I H _a`TF;` QW H `4b,_ c _ N JT_ @ J,I0U I F,O,d H O;QRO,F,OWc _ J,I H QL_ S,IBb;_e M,f N `, O PWc _ H I N _ STd _ f ITS;I STd _ QRI \,S,M,STF,O HTc ]Tb;_ P;H I @ d _ \
S;I STd _ QgO;J G @ H O N G P G PhO A O H d G H QRO;S G \WK,O P @ O;i;G H G @ d O \ ?:jkjkl!m P G PnU O O H I F+_;d _hc _ J,I N I H Q4_;S;I \WO;J G @po M A I STF,M P H O NqI H _rc N ` o I J,ILN I S @ H I @ N _ I H _ N I PsS G P G N H O P, G N G H QLO;S G \t`,H `,S;H O N O N O;S GuS+_ N QRO,F+_vF+_;d _ N H I f IwN O,STF,M H O N G P G Px`+F+c `;H O P QRO,S G \ @ O QW`vK;O P @ O H O N G P G P c ],J,H _ P, I N I H _ N _ @ c y N _,b A O N O N H O N G P G P4O A O H d G H QRO,S G \ @ O QR`RQRO H I F+_ S;I P+ _Rz+_;U U O+U H G f G P S,O,f H O P QLO;S G C { F+_Ld O N O+U G P, O Pe| }W~ m F+_Lb;_ N I H _ PR D C $T% C $+D;D D4d O N I H I+P;I F+_;d Q4_ @ d `;K ` C Bkz. Türki
8\JXODPDQร Q EDรบODQJร Fร QGD NXUGD VDรทODQDQ EHOLUOLOLN LOH ELUOLNWH \HUOL
SDUD FLQVLQGHQ \DWร Uร P DUDoODUร QD RODQ WDOHS DUWPร รบ YH NXU \|QHWLPLQGH ELU
Vร Nร QWร \DรบDQPD]NHQ IDL] RUDQODUร LOH HQIODV\RQ GDKD Gย รบย N VHYL\HOHUH
รงekLOPLรบWLU %XQD NDUรบร Q NXUGDNL VH\LU D\Qร ]DPDQGD FDUL LรบOHPOHU NDOHPLQGH
ER]XOPD\D QHGHQ ROPXรบWXU
$QFDN PDOL GLVLSOLQLQ VDรทODQDPDPDVร EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGH Vย UHQ
Nร Uร OJDQOร NODU VHUPD\H \HWHUVL]OLรทL Doร N SR]LV\RQODU YDGH X\XรบPD]Oร รทร Y G
XOXVODUDUDVร NRQMRQNWย U YH \DSร VDO UHIRUPODUGD \HWHUOL Kร ]ร J|VWHUHPHPH JLEL
NXU oร SDVร QD GD\DOร ELU SURJUDPร Q X\JXODQร รบร QGD DU]X HGLOPH\HFHN NRรบXOODUร Q
YDUROXรบX SURJUDPร Q EDรบDUร Vร Qร HQJHOOHPLรบWLU )DL]OHULQ VSHNย ODWLI VHUPD\H
JLULรบOHULQLQ GH HWNLVL\OH Kร ]Oร Gย รบย รบย LOH NXUODUร Q Gย ]H\L WRSODP WDOHELQ YH
LWKDODWร Q
Dรบร Uร
\ย NVHOPHVLQH
QHGHQ
ROPXรบWXU
<DSร VDO
UHIRUPODUร Q
JHUoHNOHรบWLULOHPHPHVL LOH XOXVODUDUDVร JHOLรบPHOHU GH WDEOR\D HNOHQLQFH .DVร P ย
NUL]LQL WHWLNOH\HQ NRรบXOODU ROXรบPXรบWXU
(NLP ยถH JHOLQGLรทLQGH GDKD |QFH EHOLUWLOHQ Lo YH Gร รบ JHOLรบPHOHULQ
VRQXFXQGD |]HO EDQNDODUGD YDGH X\XรบPD]Oร NODUร LOH G|YL] SR]LV\RQ
Doร NODUร Qร Q NDPX EDQNDODUร QGD LVH J|UHY ]DUDUODUร QHGHQL\OH RUWD\D oร NDQ
\ย NVHN PLNWDUGD QDNLW LKWL\DFร Qร Q Nร Uร OJDQOร รทร DUWร UPDVร YH PHYVLPVHO HWNLOHUOH
G|YL] DU]ร Qร Q D]DOPDVร \OD IDL]OHUGH EDVNร KLVVHGLOPH\H EDรบODQPร รบWร U
.DVร P WDULKLQGHQ LWLEDUHQ Dรบร Uร ULVNOL SRUWI|\ ROXรบWXUPXรบ
EXOXQDQ ED]ร |]HO EDQNDODU LOH J|UHY ]DUDUODUร EXOXQDQ NDPX EDQNDODUร Qร Q
OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร VRQXFXQGD IDL]OHUGH DQL \ย NVHOLรบOHU ROPXรบ EX WDULKWHQ
LWLEDUHQ 7&0%ยถQLQ SL\DVD\ร IRQODPD JHUHNVLQLPL JLGHUHN DUWPร รบWร U 7&0%ยถQLQ
OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร Qร JLGHUPHN DPDFร \OD SL\DVD\ร IRQODPDVร G|YL] WDOHELQLQ
DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU
%X DรบDPDGD 7&0% OLNLGLWH\L G|YL] NDUรบร Oร รทร VDรทODPD VWUDWHMLVLQL
EHQLPVHPLรบ E|\OHOLNOH OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร Qร Q JLGHULOPHVL LoLQ \DSร ODQ
IRQODPDQร Q G|YL] UH]HUYLQL HULWPHVLQL HQJHOOH\HUHN SURJUDPร Q YDUOร รทร
Vย UGย Uย OPH\H oDOร รบร OPร รบWร U
ย ^ย H `+S;H O N O N O;S G o I F,O;S+O H O N Oย y P,c y N ] H _ Q4_;F+_ Pย y N dWy P,_ QWH Ik G z+S,O H z,M @ \ ย _;d N M H U I F,O,d H O N G P G Pp$0ย \ ย ย :ย j:m _ Pย % ย ย :ย j:m F+_
G P, Oqย kN ย O P+d I P m _ @ I M H ` Q4S,` A ย 4P+;_ N \T% ย ย C
yรผkselmesi, ? j }4_ N /@ USD c _ H I z;Q4_ H _ N \,ย ย (b) ย EURO _ AR? O paritesinin P @ O+S G;~ ย j:m 1.07โ den I P U O I A H _ N IBF;0.94โ e ] @ S+_ H d gerilemesi, QL_ @ O N O N G P G,(c) O H QRsonbahar O,S G,M H O N O @ aylar S G N O H O P;O K I H I N ย
.DVÕP NUL]L HVQDVÕQGD 7&0% SURJUDPÕQ NXU KHGHIOHULQLQ
NRUXQPDVÕ DPDFÕ\OD PLO\DU $PHULNDQ 'RODUÕ 86' WXWDUÕQGD G|YL]
VDWPÕú 2FDN D\Õ EDúÕQGDQ LWLEDUHQ VDWÕODQ G|YL]OHULQ PLO\DU 86'¶OLN NÕVPÕ
%DQND¶\D JHUL G|QP ú EX JHOLúPH IDL]OHULQ G úPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU
ùXEDW WDULKLQGH SURJUDPÕQ V UG U OPesi için gerekli siyasi
NRúXOODUÕQ RUWDGDQ NDONWÕ÷ÕQD LOLúNLQ ú SKHQLQ SL\DVDGD KDNLP ROPDVÕ LOH DUWDQ
G|YL] WDOHEL NDUúÕODPDN ]HUH 7&0% D\QÕ J Q PLO\DU 86' WXWDUÕQGD G|YL]
VDWPÕú UH]HUYOHULQL NRUXPDN DPDFÕ\OD SL\DVD\D VÕQÕUOÕ OLNLGLWH VD÷ODPÕúWÕU %X
VWUDWHML VRQXFXQGD %DQND\D JHOHQ G|YL] WDOHSOHULQLQ |QHPOL ELU NÕVPÕ LSWDO
HGLOPLú YH\D 7&0%¶\H JHUL VDWÕOPÕú ùXEDW ¶GHNL QHW G|YL] VDWÕúODUÕ
PLO\DU 86' LOH VÕQÕUOÕ NDOPÕúWÕU gQGHU
%XQD NDUúÕQ VL\DVL úRNXQ HWNLOHUL KDILIOHWLOHPHGL÷LQGHQ G|YL] WDOHEL
ùXEDW J Q GH GHYDP HWPLú YH 7&0% PLO\DU 86'¶OLN G|YL] VDWÕúÕ
GDKD JHUoHNOHúWLUPLúWLU 7&0%¶QLQ VÕQÕUOÕ OLNLGLWH VD÷ODPD VWUDWHMLVL EX WDULKWH
7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ +D]LQH ¶QÕQ Lo ERUo JHUL |GHPHOHUL
QHGHQL\OH HWNLVL]OHúPLúWLU '|YL] WDOHELQLQ EDVWÕUÕODPDPDVÕ YH G|YL] DOÕPÕ LoLQ
OLNLGLWH WDOHELQGH RUWD\D oÕNDQ DUWÕúODU IDL] RUDQODUÕQÕ \ NVHOWPLú 'ø%6
LúOHPOHUL NLOLWOHQLUNHQ 7&0% G|YL] UH]HUYOHUL KÕ]OD HULPH\H GHYDP HWPLúWLU %X
oHUoHYHGH
ùXEDW
WDULKLQGH
NXU
UHMLPLQLQ
V UG U OPHVLQGHQ YD]JHoLOPLú WDNLS HGHQ G|QHPGH X\JXODQPDN ]HUH
GDOJDOÕ NXU UHMLPL EHQLPVHQPLúWLU
ùXEDW NUL]L LOH ELUOLNWH HNRQRPLQLQ KHPHQ KHU DODQÕQGD \DúDQDQ
o|N ú Q DUGÕQGDQ HNRQRPLN LVWLNUDUÕQ VD÷ODQPDVÕ LoLQ NDOÕFÕ ELU \DSÕVDO
G|Q ú P Q JHUHNOLOL÷L WRSOXPXQ W P NHVLPOHULQFH NDEXOOHQLOPLú \DSÕVDO
UHIRUPODUÕQ JHUoHNOHúWLULOPH LUDGHVL J oOHQPLúWLU
(NRQRPL \|QHWLPLQLQ \HQLOHQPHVLQLQ DUGÕQGDQ LON RODUDN NUL]LQ
ROXPVX] VRQXoODUÕQÕQ YH NUL] VRQUDVÕQGD YDUOÕ÷ÕQÕ V UG UHQ NÕUÕOJDQOÕN
XQVXUODUÕQÕQ RUWDGDQ NDOGÕUÕOPDVÕQD \|QHOLN oDOÕúPDODUD D÷ÕUOÕN YHULOPLú ùXEDW
NUL]L NRQWURO DOWÕQD DOÕQPD\D oDOÕúÕOPÕúWÕU [! } ?!m P I PL%;% C ;% C % $ d O N I b;_RELS+O,F G H G,K;O,S G P4 `+F;` N `+S;` C
%X oHUoHYHGH 0D\ร V ยถGH ยณ*ย oOย (NRQRPL\H *HoLรบ 3URJUDPร ยด
X\JXODPD\D NRQXOPXรบWXU 3URJUDP EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH LOLรบNLQ WHGELUOHULQ
Vย UDWOH DOร QPDVร Qร SL\DVDODUGDNL EHOLUVL]OLรทLQ D]DOWร OPDVร Qร IDL] YH G|YL]
NXUXQXQ LVWLNUDUD NDYXรบWXUXOPDVร Qร \DSร VDO UHIRUPODUร Q Kร ]ODQGร Uร OPDVร Qร DQD hedef
olarak
enflasyonla
mรผcadelenin
benimsenmesini,
Eย \ย PH RUWDPร Qร Q WHPLQLQL WHPHO DPDoODU RODUDN EHOLUOHPLรบWLU
sรผrdรผrรผlebilir
3URJUDP NDSVDPร QGD GDOJDOร NXU UHMLPL YH Nร VD YDGHOL IDL]OHULQ
DUDFร Oร รทร \OD \|QHWLOHQ |UWย N HQIODV\RQ KHGHIOHPHVL SDUD SROLWLNDVร FHSKHVLQL
ROXรบWXUXUNHQ PDOL\H SROLWLNDVร QGD KHGHI HQIODV\RQD HQGHNVOL JHOLUOHU
SROLWLNDVร PDOL GLVLSOLQ VRQXFXQGD VDรทODQDFDN IDL] Gร รบร ID]OD KHGHIL YH HWNLQ
ELU ERUo \|QHWLPLQLQ WHVLVL WHPHO DPDoODUร ROXรบWXUPXรบWXU
3URJUDP NDSVDPร QGD NDPX EDQNDODUร Qร Q J|UHY ]DUDUODUร LOH 706)
EDQNDODUร Qร Q QHJDWLI VHUPD\HOHUL NDUรบร Oร รทร QGD NXSRQ IDL] RUDQODUร 7&0% UHSR
IDL] RUDQODUร QD HQGHNVOL 'รธ%6 LKUDo HGLOPLรบWLU %|\OHOLNOH NDPX EDQNDODUร Qร Q
J|UHY ]DUDUODUร NDรทร GD EDรทODQร UNHQ 706) NDSVDPร QD DOร QDQ ED]ร |]HO
EDQNDODUร Q ELODQoRODUร QGD PHYFXW VRUXQODU JLGHULOPLรบWLU 6|] NRQXVX
Nร \PHWOHULQ LKUDo HGLOGLรทL EDQNDODUร Q \ย NVHN OLNLGLWH LKWL\DoODUร Qร NDUรบร ODPDN YH
IDL]OHU ย ]HULQGH EX QHGHQOH ROXรบPXรบ EDVNร \ร JLGHUPHN LoLQ NDPX
EDQNDODUร QGDQ NDWULO\RQ 7ย UN /LUDVร 7/ WXWDUร QGD 706) Eย Q\HVLQGHNL
EDQNDODUGDQ GD NDWULO\RQ 7/ WXWDUร QGD ROPDN ย ]HUH WRSODP NDWULO\RQ 7/
WXWDUร QGD 'รธ%6 7&0% WDUDIร QGD VDWร Q DOPร รบ D\Uร FD V|] NRQXVX EDQNDODUD
YH Jย QOย N YDGHOHUGH ROPDN ย ]HUH 7&0% LOH NDWULO\RQ 7/ WXWDUร QGD UHSR
\DSPD LPNDQร WDQร Pร รบWร U %|\OHFH 7&0% WDUDIร QGDQ NDPX YH 706)
EDQNDODUร QD NDWULO\RQ 7/ WXWDUร QGD IRQODPD \DSร OPร รบ EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH \DSร VDO KDOH JHOHQ OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร JLGHULOPLรบWLU
%XQXQOD ELUOLNWH \ร Oร LoLQGH SURJUDP oHUoHYHVLQGH PLO\DU
86'ยถOLN Nร VPร +D]LQHยถFH Eย WoH ILQDQVPDQร QGD NXOODQร OPDN ย ]HUH ,0)ยถGHQ
PLO\DU 86' NUHGL DOร QPร รบ +D]LQHยถ\H DNWDUร ODQ ND\QDรทร Q Lo SL\DVD\D 7/
|GHPHOHULQGH NXOODQPDVร VRQXFX SL\DVDGDNL ID]OD OLNLGLWH GDKD GD DUWPร รบWร U
<XNDUร GD EHOLUWLOHQ X\JXODPDODU VRQXFXQGD RUWD\D oร NDQ OLNLGLWH
ID]ODOร รทร SL\DVD IDL] RUDQODUร Qร Gย รบย UPย รบ 7&0%ยถQLQ LODQ HWWLรทL Nร VD YDGHOL
IDL]OHU SL\DVDQÕQ WDYDQÕ KDOLQH JHOPLú |UW N HQIODV\RQ KHGHIOHPHVLQGH
NXOODQÕODELOLU ELU DUDFD G|Q úP úW U
ùXEDW NUL]LQLQ |QHPOL HWNHQOHULQGHQ ELUL RODQ EDQNDODUÕQ G|YL]
SR]LV\RQ DoÕNODUÕQÕQ GDOJDOÕ NXU UHMLPLQGH \ NVHN ULVN ROXúWXUPD\D GHYDP
HWPHVL QHGHQL\OH 7&0% SURJUDP NDSVDPÕQGD LKDOH \|QWHPL\OH G|YL]
VDWÕúODUÕQD EDúODPÕúWÕU '|YL] VDWÕúODUÕ ELU \DQGDQ G|YL] SR]LV\RQ DoÕNODUÕQÕQ
NDSDWÕOPDVÕ LoLQ NXOODQÕOÕUNHQ GL÷HU \DQGDQ ID]OD OLNLGLWHQLQ VLVWHPGHQ
oHNLOPHVL LúOHYLQH GH NDWNÕGD EXOXQPXúWXU 'DOJDOÕ NXU UHMLPLQH JHoLúWHQ
VRQUD \ÕOÕQGD 7&0% WRSODP PLO\DU 86' WXWDUÕQGD G|YL] VDWPÕúWÕU (Önder, 2005). %XQXQ \DQÕQGD EDQNDODUÕQ G|YL] SR]LV\RQ DoÕNODUÕQÕQ NDOÕFÕ RODUDN
JLGHULOPHVL YH ELODQoRODUÕQÕQ VD÷OÕNOÕ ELU \DSÕ\D YH ULVN \|QHWLPLQH NDYXúPDVÕ
DPDFÕ\OD +D]LQH WDUDIÕQGDQ +D]LUDQ WDULKLQGH Lo ERUo WDNDV LúOHPOHUL
JHUoHNOHúWLULOPLúWLU %|\OHOLNOH Lo ERUo VWRNXQXQ RUWDODPD YDGHVLQLQ
X]DWÕOPDVÕ RUWDODPD YDGHQLQ X]DPDVÕ LOH IDL] RUDQODUÕ ]HULQGHNL EDVNÕQÕQ
GDKD GD D]DOWÕOPDVÕ EDQNDFÕOÕN VLVWHPLQLQ DoÕN SR]LV\RQ VRUXQXQXQ
JLGHULOPHVL LOH HNRQRPL SROLWLNDODUÕQÕQ GDOJDOÕ NXU UHMLPL DOWÕQGD GDKD HWNLQ
V UG U OPHVL VD÷ODQPÕúWÕU
7DNDV LúOHPLQGH RUWDODPD D\OÕN YDGHOL 7/ FLQVLQGHQ 'ø%6¶OHULQ
RUWDODPD D\ YDGHOL G|YL]H HQGHNVOL 'ø%6¶OHUOH GH÷LúLPL VD÷ODQPÕú
LúOHPOHU |QFHVLQGH PHYFXW EXOXQDQ PLO\DU 86' WXWDUÕQGD DoÕN SR]LV\RQ
|QHPOL |Oo GH D]DOWPÕúWÕU
0D\ÕV ¶GH WDNLS HGHQ G|QHPGH \HU DODFDN HNRQRPLN SROLWLNDODUÕQ
EDúDUÕVÕ DoÕVÕQGDQ NLOLW |QHPH VDKLS ELU UHIRUP RODQ 7&0% \DVD GH÷LúLNOL÷L
JHUoHNOHúWLULOPLúWLU %X \DVD GH÷LúLNOL÷L LOH ELUOLNWH 7&0%¶QLQ DPDFÕ
QHWOHúWLULOPLú 7&0% WDP RODUDN RSHUDV\RQHO ED÷ÕPVÕ]OÕ÷D NDYXúWXUXOPXú
SDUD SROLWLNDVÕ NDUDUODUÕQGD ED÷ÕPVÕ]OÕ÷Õ \DVDO J YHQFH\H DOÕQPÕú YH 7&0% –
NDPX NHVLPL LOLúNLVLQH \DVDO RODUDN VRQ YHULOPLúWLU gQGHU
(\O O WDULKLQGH $%'¶\H \|QHOLN WHU|ULVW VDOGÕUÕQÕQ DUGÕQGDQ Lo
YH GÕú PDOL SL\DVDODUGD J|]OHQHQ LVWLNUDUVÕ]OÕN +D]LQH¶QLQ ILQDQVPDQ
LKWL\DFÕQÕQ DUWPDVÕQD QHGHQ ROPXú XOXVODUDUDVÕ NRúXOODUÕQ HWNLVL\OH SURJUDP
KHGHIOHULQGH VDSPDODU ROPDVร \ร Oร EDรบร QGD SURJUDPร Q \ร Oร VRQXQD
NDGDU X]DWร OPDVร Qร ]RUXQOX Nร OPร รบWร U
.DPX ERUo \|QHWLPLQLQ HWNLQOHรบWLULOPHVL YH NDPX ERUoODQPDVร QGD
LVWLNUDU VDรทODQPDVร 'รธ%6 LNLQFLO SL\DVDVร Qร Q GHULQOHรบWLULOPHVL YH ILQDQVDO
VLVWHPLQ JHOLรบWLULOPHVL DPDoODUร \OD .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQLQ DUGร QGDQ
X\JXODQDPD]
KDOH
JHOHQ
3L\DVD
<DSร Fร Oร รทร
6LVWHPL
(\Oย O ยถGHQ LWLEDUHQ WHNUDU \ย Uย UOย รทH JLUPLรบ NDPX NHVLPL ILQDQVPDQร
LOH SL\DVDGDNL OLNLGLWH GHULQOLรทLQLQ DUWร Uร OPDVร VDรทODQPร รบWร U 3L\DVD \DSร Fร Oร รทร
VLVWHPL ย oย QFย E|Oย PGH GDKD D\Uร QWร Oร ELoLPGH HOH DOร QDFDNWร U
รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD X\JXODQDQ ยณ*ย oOย (NRQRPL\H *HoLรบ
3URJUDPร ยด YH \ร Oร QGD X\JXODPD\D NR\XODQ ,0) GHVWHNOL
SURJUDPODUร Q WHUVLQH HQIODV\RQ IDL] G|YL] NXUODUร YH Eย \ย PH JLEL WHPHO
J|VWHUJHOHU Doร Vร QGDQ JHQHO RODUDN EDรบDUร Oร ROPXรบWXU %XQXQ HQ |QHPOL
QHGHQOHULQGHQ ELUL GH XOXVODUDUDVร OLNLGLWH NRรบXOODUร Qร Q 7ย UNL\H JLEL Gย รบย รบ
HรทLOLPL J|VWHUPHNOH ELUOLNWH \ย NVHN UHHO IDL]OHULQ YDUOร รทร Qร Vย UGย UGย รทย ย ONHOHU
Doร Vร QGDQ oRN X\JXQ ELU KDOH JHOPHVLGLU <RรทXQ \DEDQFร VHUPD\H JLULรบL IDL]
Gย รบย รบOHULQLQ Vย UPHVLQH QHGHQ ROXUNHQ G|YL] JLULรบLQLQ \ย NVHN ROXรบX 7/ยถQLQ
Dรบร Uร GHรทHUOHQPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U 'ย รบย N NXUODUร Q YDUOร รทร LOH ELUOLNWH
|]HOOLNOH 2UWDGRรทXยถGD \DรบDQDQ oDWร รบPDODU YH VL\DVL EHOLUVL]OLNOHU QHGHQL\OH
|]HOOLNOH KDP SHWURO IL\DWODUร Qร Q ยถ\H YDUDQ RUDQGD DUWร รบร FDUL LรบOHPOHU
KHVDEร QGD RUWD\D oร NDQ Doร รทร Q Kร ]OD Eย \ย PHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U
7ย UNL\HยถQLQ \ร Oร QGDQ VRQUD X\JXODGร รทร HNRQRPL SROLWLNDODUร QGD
\ร Oร QGD ย \H ROGXรทX ,0) LOH LOLรบNLOHULQ |QHPOL HWNLVL J|Uย OPHNWHGLU รธNLQFL
'ย Q\D 6DYDรบร ยถQร Q KHPHQ DUGร QGDQ \ร Oร QGD 'ย Q\D %DQNDVร LOH ELUOLNWH
NXUXODQ
,0)ยถQLQ
NXUXOXรบ
DPDFร
XOXVODUDUDVร
WLFDUHWLQ
WDPDPร \OD
VHUEHVWOHรบPHVL LoLQ XOXVDO SDUD SROLWLNDODUร YH Pย GDKDOHOHULQLQ EX DPDFD
X\JXQ ELU รบHNLOGH LรบOHPHVLQL VDรทODPDNWร U ,0)ยถQLQ NXUXOXรบ DQODรบPDVร QGD WHN yรถnlรผ
uzun sรผren
piyasa
mรผdahalelerine
girilmemesi,
sรผrdรผrรผlemez
dรผzeyleUGH ERUo DOร Qร S YHULOPHPHVL FDUL LรบOHPOHU GHQJHVLQLQ L\LOHรบWLULOPHVL
DPDFร \OD NRUXPDFร SDUD YH PDOL\H SROLWLNDODUร Qร Q X\JXODQPDPDVร PHYFXW
LNWLVDGL YH PDOL NRรบXOODUOD X]XQ Vย UH X\XรบPD\DQ G|YL] NXUX SROLWLNDVร
X\JXODQPDPDVร JLEL PDGGHOHU PHYFXWWXU 7ย Pย \OH NHQGLOLรทLQGHQ LรบOH\HQ ELU
VHUEHVW SL\DVD PHNDQL]PDVร Qร Q Gย Q\DQร Q KHU Wย UOย LNWLVDGL PDOL VRV\DO
VL\DVL VRUXQODUร Qร o|]HFHรทL DQOD\ร รบร \OD NXUXODQ ,0) EXQXQ Gย Q\DGD
JHUoHNOHรบPHVL LoLQ ย \H ย ONHOHULQ EX Wย U SROLWLNDODUร X\JXOD\ร S X\JXODPDGร รทร Qร
gรถzetler, LVWLNUDUร Q VDรทODQDPDGร รทร GXUXPODUGD X\XP NUHGLOHUL YHULU .DUOXN
0D\ร V WDULKLQGH ,0) รธFUD 'LUHNW|UOHUL .XUXOX WDUDIร QGDQ
J|Uย รบย OHUHN RQD\ODQDQ RQ GRNX]XQFX VWDQG E\ DQODรบPDVร LOH ELUOLNWH 7ย UNL\H ย
,0) LOH HQ ID]OD DQODรบPD LP]DOD\DQ ย ONHOHULQ EDรบร QGD JHOPHNWHGLU (รทLOPH] ยถH J|UH |GHPHOHU GHQJHVL VRUXQXQXQ NDOร Fร RODUDN o|]ย OHPHPHVL
7ย UNL\HยถQLQ ,0) LOH Nร VD DUDOร NODUOD YH oRN VD\ร GD VWDQG E\ DQODรบPDODUร
LP]DODPDVร Qร Q WHPHO VHEHELGLU
6DFKV ,0) YH 'ย Q\D %DQNDVร WDUDIร QGDQ GHVWHNOHQHQ LVWLNUDU
SURJUDPODUร Qร Q EDรบDUร Vร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHUL LQFHOHGLรทL oDOร รบPDVร QGD WDULKVHO
GHQH\LPOHULQ VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ DQL RODUDN VHUEHVWOHรบWLรทL ย ONHOHUGH D\Qร
]DPDQGD HQIODV\RQX NRQWURO DOWร QGD WXWPDQร Q ROGXรทXQX |QH Vย UHU %XQD J|UH
ELU HNRQRPLQLQ D\Qร DQGD OLEHUDOOHรบPHVL LVWLNUDUD NDYXรบPDVร YH FDUL LรบOHPOHU
ID]ODUร YHUPHVL oRN ]RUGXU <DOQร ]FD .X]H\ .RUH %UH]LO\D YH (QGRQH]\D
Gร รบD Doร OPD YH LVWLNUDUร ELUOLNWH VDรทODPร รบWร U %X ย ONHOHUGH LVH SURJUDPร Q
X\JXODQPDVร Qร UHHO ย FUHWOHUL DQL RODUDN D]DOWDELOHQ DVNHUL \|QHWLP WDUDIร QGDQ
X\JXODQร \RU ROPDVร VRQXoODUร Q GHPRNUDWLN ย ONHOHU Doร Vร QGDQ HOGH HGLOHELOLUOLรทLQL LPNDQVร ]ODรบWร UPDNWDGร U
6RQXo *HQHO 2ODUDN 7DULKVHO dHUoHYH %|Oย Pย Q JHQHO DPDFร QD X\JXQ RODUDN 7ย UNL\HยถGH NDPX PDOL\HVL LOH
HNRQRPLN Vย UHoOHUL EHOLUOH\HQ |QHPOL VL\DVDO ROD\ODU ED] DOร QDUDN
\ย ]\ร OGDQ EXJย QH \DรบDQDQ G|QHP SDUoDODUD D\Uร OPร รบ YH KHU ELU SDUoDQร Q
NHQGLQH |]Jย NDUDNWHULVWLรทL EHWLPOHQPH\H oDOร รบร OPร รบWร U
%|Oย Pย Q LoHULรทLQGH GH J|Uย OGย รทย JLEL WDULKVHO Vย UHoWH \ย ]\ร OGD
GD ROGXรทX JLEL EXJย Q GH X\JXODQDQ SROLWLNDODUร Q YH HOGH HGLOHQ VRQXoODUร Q
Nย UHVHO VL\DVL JHOLรบPHOHUOH \DNร QGDQ LOLรบNLVL YDUGร U
ย ย O A I P,_^}L],STd _;z,O N H G f G m P G Pe$ $L}4O,F G S % ย d O N I ย \+% ; ย +ย ย E4S,O,F G H G,K;O;S G PL `TF;`;N `,S;` C
&R÷UDIL NHúLIOHULQ VRQUDVÕQGD 2VPDQOÕ WRSUDNODUÕQÕQ WLFDUL FD]LEHVLQL
\LWLUPHVL $YUXSD¶GD WHNQRORML NRQXVXQGD VD÷ODQDQ LOHUOHPH VRQXFXQGD
VHUPD\H ELULNLPL VD÷OD\DQ YH ]HQJLQOHúHQ EXUMXYD VÕQÕIÕQÕQ VL\DVL HWNLQOL÷LQLQ
DUWPDVÕ YH $YUXSD¶GD WLFDUL YH ILQDQVDO DoÕGDQ KÕ]OÕ ELU LOHUOHPHQLQ \DúDQPDVÕ
GH÷HUOL PDGHQOHULQ DU]ÕQGD RUWD\D oÕNDQ DUWÕú JLEL ELU oRN WDULKVHO ROJX
øPSDUDWRUOX÷XQ PDOL SHUIRUPDQVÕQÕ HWNLOHPLú 7 UNL\H &XPKXUL\HWL |QFHVLQGH
ND\QDNODUÕQÕ ED÷ÕPVÕ] ELoLPGH GDKL \|QHWHPH\HQ ELU GHYOHWH G|Q úPHVLQH
QHGHQ ROPXúWXU gQFHOHUL Lo ERUoODQPD\D JLGHQ LPSDUDWRUOXN VRQXoWD
NHQGLVLQLQ VDKLS ROGX÷XQGDQ GDKD ROJXQ ELU ILQDQVDO VLVWHPH VDKLS RODQ
$YUXSD¶GDQ GD ERUoODQPÕúWÕU '8ø¶QLQ NXUXOXúX LVH DUWÕN ERUoODUÕQÕ |GHPH
NRQXVXQGD DF]H G úHQ ELU GHYOHWLQ W P JHOLU ND\QDNODUÕQÕ DODFDNOÕODUÕQ
NRQWURO QH EÕUDNPDVÕGÕU
&XPKXUL\HW G|QHPLQLQ LON RQ EHú \ÕOÕ JHoPLúWHQ JHOHQ ERUoODUÕQ YH
VDYDúOD JHoHQ X]XQ \ÕOODUÕQ WDKULEDWÕQÕ RUWDGDQ NDOGÕUPDN DoÕVÕQGDQ ROGXNoD
EDúDUÕOÕ JHoPLú DQFDN ¶OX \ÕOODUÕQ EDúODUÕQGDQ LWLEDUHQ $YUXSD¶GD
EDúOD\DQ VL\DVL JHOLúLP YH VRQXFXQGD RUWD\D oÕNDQ VDYDú QHGHQL\OH EX V UHo
NHVLQWL\H X÷UDPÕúWÕU
7 UNL\H¶QLQ NDWÕOPDGÕ÷Õ ELU VDYDúÕQ HNRQRPLVL ]HULQGH \DUDWWÕ÷Õ
WDKULEDW ROGXNoD GUDPDWLNWLU øNLQFL ' Q\D 6DYDúÕ G|QHPLQGH VDYXQPD
KDUFDPDODUÕ DUWPÕú UHWLP NDSDVLWHVLQGH \DúDQDQ G ú ú YHUJL JHOLUOHULQL GH
D]DOWPÕúWÕU øON RQ EHú \ÕOÕQGD EDúDUÕ\OD ERUo ödemesi yapan ve yüklü
PLNWDUGD \DWÕUÕP KDUFDPDVÕQD NDUúÕQ VDYDú G|QHPLQH ERUoVX] JLUHQ GHYOHW
Lo ERUoODQPD\D JLWPHN ED]Õ HVNL ERUoODUÕ LVH HUWHOHPHN ]RUXQGD NDOPÕúWÕU
6DYDú VRQUDVÕ G|QHPGH GX\XODQ J YHQOLN HQGLúHOHUL YH ONHQLQ
HNRQRPL\H YH GHYOHWLQ YDUOÕN QHGHQOHULQH LOLúNLQ JHQHO \DNODúÕPÕQGD RUWD\D
oÕNDQ IDUNOÕODúPD JLEL QHGHQOHUOH VDYDú VRQUDVÕQGD 7 UNL\H \HQL ELU G|QHPH
JLUPLú GÕú \DUGÕPODUD ERUFD YH VL\DVL DoÕGDQ EDWÕOÕ P WWHILNOHULQH ED÷ÕPOÕ ELU
ONH KDOLQH JHOPLúWLU
'|QHP \ÕOÕQGD \DúDQDQ DVNHUL P GDKDOH LOH VRQODQPÕú YH
NÕVPHQ GÕúD NDSDOÕ LWKDO LNDPHFL ELU HNRQRPL DQOD\ÕúÕ KDNLP ROPXúWXU
'|QHPLQ EDúODUÕQGD EHOOL G ]H\GH ROXPOX VRQXoODU DOÕQGÕ\VD GD G Q\D
SL\DVDODUร QGD PH\GDQD JHOHQ JHOLรบPHOHU Gร รบ ERUoODQPD LKWL\DFร SHWURO
SL\DVDODUร QGD \DรบDQDQ LNL NUL]OH ELUOLNWH ELU HNRQRPLN DQOD\ร รบ GDKD WHUN
HGLOPLรบWLU
'|QHPLQ
VRQODUร QD
GRรทUX
Gร รบ
JHUoHNOHรบWLULOPHVLQGH oRN FLGGL Vร Nร QWร ODU \DรบDQPร รบWร U
ERUo
|GHPHOHULQLQ
\ร Oร Qร Q KHPHQ |QFHVLQGH Gย Q\D\D KDNLP RODQ OLEHUDO
PXKDID]DNDU J|Uย รบ WDELL RODUDN SODQOร NDONร QPD \ร OODUร QGDQ JHOHQ HNRQRPL
JHOHQHรทLQLQ
Vย UGย Uย OPHVL
EDNร Pร QGDQ
X\JXQ
ELU
Nย UHVHO
RUWDP
ROXรบWXUPDPร รบWร U %XQXQ VRQXFXQGD \HQL KDNLP J|Uย รบH GDKD X\XPOX ELU
HNRQRPL DQOD\ร รบร 2FDN WDULKLQGH X\JXODPD\D NR\XOPXรบWXU 7HPHOGH
LKUDFDWD GD\DOร VDQD\LOHรบPH SROLWLNDVร Qร Q KXNXNVDO WDEDQร LVH (\Oย O
\ร Oร QGD \DรบDQDQ DVNHUL Pย GDKDOH VRQUDVร QGD \ย Uย UOย รทH JLUHQ $QD\DVDVร
LOH VDรทODQPร รบWร U
<LQH LON RQ \ร O LoLQGH ED]ร ROXPOX VRQXoODU HOGH HGLOPLรบ ยถOL \ร OODUร Q
VRQXQD GRรทUX LVH Gร รบ ERUo |GHPHOHUL LoLQ JHUHNOL G|YL]LQ VDรทODQDPDPDVร
HQGLรบHVL\OH VHUPD\H DNร รบร Qร VHUEHVWOHรบWLUHQ Gย ]HQOHPHOHU EHNOHQHQGHQ
HUNHQ \ย Uย UOย รทH NRQXOPXรบWXU 'ย ]HQOHPHQLQ VHUPD\H VDKLEL \DEDQFร ODUD
Dรบร Uร VHUEHVWOLN VDรทOD\DQ \DSร Vร HNRQRPLGH Nร VD YDGHOL VSHkรผlatif sermayenin
\RรทXQOXรทXQX DUWร UPร รบ EX EDVNร \D KD]ร U ROPD\DQ VHUPD\H YH SDUD SL\DVDODUร QGD Nร Uร OJDQOร N DUWPร รบWร U
%LULQFL .|UIH] 6DYDรบร ยถQร Q ROXPVX] HWNLOHUL\OH EDรบOD\DQ Vย UHo
Kย Nย PHWOHULQ KDWDOร NDUDUODUร \OD EHVOHQPLรบ \ร Oร QGD \DรบDQDQ ERUoODQPD
NUL]L VRQUDVร QGD NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q \DUDWWร รทร VRUXQODU J|] |Qย QH
DOร QDUDN \ร Oร QGDQ VRQUDNL G|QHPGH Eย WoH KHGHIOHULQLQ WHPHO
GD\DQDNODUร NDPXQXQ IDL] Gร รบร ID]OD YHUPHVL ERUo VWRNXQXQ HULWLOHUHN
NDPXQXQ IDL]OHU ย ]HULQGHNL EDVNร Vร Qร Q D]DOWร OPDVร RODUDN |QH oร NPร รบWร U
3DUD SROLWLNDODUร QGD |QHPOL GHรทLรบLPOHULQ \DรบDQGร รทร VRQUDVร
G|QHPGH G|YL] NXUX 7&0% WDUDIร QGDQ \|QHWLOPH\H GHYDP HGLOPLรบ \ร Oร QGD *ย QH\GRรทX $V\D .UL]L \ร Oร QGD 5XV\D .UL]L \ร Oร QGDNL
%UH]LO\D .UL]L LOH \ร Oร QGDki Gรถlcรผk ve Bolu Depremleri ve 2000โ de
$UMDQWLQยถGH \DรบDQDQ HNRQRPLN JHOLรบPHOHU X\JXODPD\D NR\XODQ SURJUDPODUร
YH \DNร Q L]OHPH DQODรบPDODUร Qร ROXPVX] HWNLOHPLรบWLU %X Gร รบVDO IDNW|UOHULQ GH
HWNLVL\OH .DVร P ยถGH EDรบOD\DQ o|Nย QWย รนXEDW ยถGH 7ย UNL\H
HNRQRPLVLQLQ HQ GHULQ NUL]L LOH VRQXoODQPร รบWร U
\ร Oร QGD \ย Uย UOย รทH JLUHQ ยณ*ย oOย (NRQRPL\H *HoLรบ 3URJUDPร ยด LOH
NDPX NHVLPL IDL] Gร รบร Eย WoH ID]ODVร KHGHIOHUL Vย UGย Uย OPย รบ SDUD SROLWLNDVร QGD
LVH GDOJDOร NXU YH 7&0%ยถQLQ Nร VD YDGHOL IDL] RUDQODUร Qร NXOODQDUDN \|QHWWLรทL
|UWย N HQIODV\RQ KHGHIOHPHVL EHQLPVHQPLรบWLU 'LรทHU X\JXODPDODUD J|UH GDKD
รบDQVOร ELU G|QHPGH KD\DWD JHoLULOHQ EX SURJUDP GDKD |QFHNL |UQHNOHULQH E
J|UH HQIODV\RQ YH IDL] Gย รบย รบย \DUDWPD EDNร Pร QGDQ GDKD EDรบDUร Oร ROPXรบWXU
7ย P EX JHOLรบPHOHUOH ELUOLNWH \XUWLoL VL\DVL LVWLNUDUร Q WHPLQ HGLOHELOGLรทL
G|QHPOHUGH X\JXODQDQ SURJUDPODUร Q GDKD ROXPOX VRQXoODU VDรทODGร รทร GD gรถrรผlmektedir. .RQX\D LOLรบNLQ RODUDN VRQUDVร NDPX NHVLPL YH ILQDQVPDQร QGD
RUWD\D oร NDQ JHOLรบPHOHU G|UGย QFย E|Oย PGH D\Uร QWร Oร ELU ELoLPGH HOH
DOร QDFDรทร QGDQ WDULKVHO oHUoHYH LoLQGH \ร Oร VRQUDVร Lo ERUoODQPD YH
NDPX ILQDQVPDQร NRQXODUร EX E|Oย PGH Vร Qร UOร Gย ]H\GH HOH DOร QPร รบWร U
ย % ; $ @ N I A I S,M P;N O;S G P, O @ I o N M;c N O QRO7I H I z @ I PqM H O N O @ ย @ F;] A b;_ jย ย ?!ย K ` H ` P+ ` N O Pย b;_ย N O P+de_ H _n_ _ P @ ];J,] @ย A ];QWN _ P I P \ o c N ` o H O N G P, O P^I H O+b;_ U _ O @ O N H G @ H O N K,_ @ H _ I f I P I \ O P,i+O @ K `;P ` PWd _ F,O @ H O,z G Q @ O o S,O Q G P+ OW] N _;d I H _ K I H _ iT_;f I P;ITy P,_RS,] N QW]+z0d ] N C
? M N O,d OTb7ย % ;% ย c I K I;F,O A O N H O N \ [ ] N @aย ] @ ];QL_;d I m P I P \ _ H I P,;_ ;O STd O; O PnO H G f G o O+F GLO N d G N O K;I H Q4_ @ I J,I Pn ]+z;] @ c;_ H I N H I4I z,J+I @ F,M H M H QLO, G f G P G \ O H d _ N P;O,d I U K I N @ O JLF,y PTd _ QWI P \ l _;F;P,_ STF+_ P
hdh1&h %g/h0 7h5.รธ<(ยถ'( รธd %25d/$10$1,1 <$3,6, %X E|Oย PGH 7ย UNL\HยถGH PHYFXW EXOXQDQ ERUoODQPD \DSร Vร
LQFHOHQHUHN ERUoODQPDQร Q \DVDO oHUoHYHVL LoLQGH WDQร PODU DUDรบWร Uร ODFDN V|]
NRQXVX \DSร Qร Q DUDo \|QWHP YH VRQXoODUร QD LOLรบNLQ EXOJXODUD XODรบร OPD\D
oDOร รบร ODFDNWร U
รธo %RUoODQPD <HWNLVL VD\ร Oร .DQXQD J|UH 7ย UNL\H &XPKXUL\HWL DGร QD GHYOHW Lo ERUFX
+D]LQH JHUL |GHPH JDUDQWLVL +D]LQH NDUรบร JDUDQWLVL YHUPH\H YH YHULOHQ
JDUDQWLOHULQ รบDUWODUร QGD GHรทLรบLNOLN \DSPD\D KLEH DOPD\D YH EXQODUGDQ
ND\QDNODQDQ +D]LQH DODFDNODUร Qร \|QHWPH\H Konsolide bรผtรงe รถdemelerini
]DPDQร QGD \DSDELOPHN QDNLW DNร PODUร DUDVร QGDNL G|QHPVHO IDUNOร Oร NODUร Q
|GHPHOHU ย ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLOHULQL |QOHPHN DPDFร \OD Nร VD G|QHPOL QDNLW
LKWL\DFร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ SDUD SL\DVDODUร QGD QDNLW LรบOHP \DSPD\D YH YH\D
\DSWร UPD\D +D]LQH KHVDSODUร QGD ROXรบDFDN QDNLW ID]ODOร NODUร Qร GHรทHUOHQGLUPHN
DPDFร \OD 7&0% DUDFร Oร รทร \OD QHPDODQGร Uร OPDVร Qร WHPLQHQ LรบOHP \DSWร UPD\D
+D]LQH WDUDIร QGDQ LKUDo HGLOHFHN 'รธ%6ยถOHULQ oHรบLWOHULQH VDWร รบ \|QWHPOHULQH
IDL] NRรบXOODUร QD YDGHOHULQH EDVร P YH |GHPHOHULQH LOLรบNLQ KHU Wย UOย HVDVODUร YH
EXQODUD LOLรบNLQ GLรทHU รบDUWODUร EHOLUOHPH\H +D]LQHยถQLQ EDรทOร EXOXQGXรทX %DNDQ
\HWNLOLGLU %DNDQ EX \HWNLVLQL LOJLOL Eย WoH \ร Oร QGD JHoHUOL ROPDN ย ]HUH
0ย VWHรบDUOร รทD GHYUHGHELOLU <HWNL GHYUL %DNDQร Q VRUXPOXOXรทXQX RUWDGDQ
NDOGร UPD]
+D]LQH \DWร Uร P JDUDQWLVL YH +D]LQH ย ONH JDUDQWLVL YHUPH\H YH YHULOHQ
JDUDQWLOHULQ รบDUWODUร QGD GHรทLรบLNOLN \DSPD\D KLEH YH ERUo YHUPH\H
0ย VWHรบDUOร รทร Q J|Uย รบย YH %DNDQร Q WHNOLIL ย ]HULQH %DNDQODU .XUXOX \HWNLOLGLU
%RUoODQPD /LPLWL 0DOL \ÕO LoLQGH ONHQLQ NDONÕQPD KHGHIOHUL PDOL V UG U OHELOLUOLN
SL\DVDODUGDNL J YHQ YH LVWLNUDU YH PDNUR HNRQRPLN GHQJHOHU GLNNDWH DOÕQDUDN
\ÕOÕ E WoH NDQXQXQGD EHOLUWLOHQ EDúODQJÕo |GHQHNOHUL WRSODPÕ LOH WDKPLQ HGLOHQ
JHOLUOHU DUDVÕQGDNL IDUN PLNWDUÕ NDGDU QHW ERUo NXOODQÕPÕ \DSÕODELOLU %X VÕQÕU
RUDQÕQGD DUWÕUÕODELOLU
g]HO WHUWLS GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHUL DQFDN NDUúÕOÕ÷ÕQGD LOJLOL \ÕO
E WoH NDQXQXQGD \HWHUOL |GHQHN ROPDVÕ ND\GÕ\OD LKUDo HGLOLU <ÕO LoLQGH RUWD\D
oÕNDQ YH |QFHGHQ |QJ|U OPH\HQ JHOLúPHOHU LoLQ |]HO WHUWLS GHYOHW Lo borçlanma senetleri ise ancak |GHQHN NDOHPOHUL DUDVÕQGD DNWDUPD \DSÕODUDN ihraç edilebilir. øNUD]HQ YHULOHQ VHQHWOHUGHQ ND\QDNODQDQ +D]LQH DODFDNODUÕQÕQ
+D]LQH¶QLQ 7DVDUUXI 0HYGXDWÕ 6LJRUWD )RQX 706) ¶QGDQ RODQ DODFDNODUÕ
hariç) ilgili mevzuat çerçevesinde silinmesi halinde bu tutaUODU \ÕOÕ E WoHVLQH
|GHQHN NRQPDN ND\GÕ\OD E WoH\H JLGHU RODUDN ND\GHGLOLU %RUoODQPD $UDoODUÕ
7 UNL\H¶GH NDPX NHVLPL E WoH DoÕ÷ÕQÕQ Lo ERUoOD ILQDQVPDQÕQGD
NXOODQÕODQ LNL WHPHO DUDoWDQ V|] HGLOHELOLU %XQODU SDUD SL\DVDVÕ QDNLW LúOHPOHUL
YH 'ø%6 LKUDoODUÕGÕU GD
%|O P Q LON DOW EDúOÕ÷ÕQGD EX DUDoODU PHY]XDWWD \HU DODQ WDQÕPODUGDQ
\DUDUODQÕODUDN
DoÕNODQPD\D
oDOÕúÕODFDNWÕU
%|\OHOLNOH
|QFHOLNOH
ERUoODQPDQÕQ JHUoHNOHúPHVLQGH NXOODQÕODQ DUDoODU WDQÕQPÕú RODFDNWÕU 3DUD 3L\DVDVÕ 1DNLW øúOHPOHUL
+D]LQHQLQ NÕVD YDGHOL QDNLW LKWL\DFÕQÕ NDUúÕODPDN ]HUH 'ø%6 LKUDo
HWPHNVL]LQ \DSÕODQ D]DPL RWX] J Q YDGHOL ERUoODQPDODU LOH NÕVD YDGHOL +D]LQH
QDNLW ID]ODVÕQÕ GH÷HUOHQGLUPHN ]HUH \DSÕODQ D]DPL RWX] J Q V UHOL LúOHPOHU
EX WDQÕPÕQ NRQXVXQX ROXúWXUXU
B 0¡ ¢,¡ L£,¤,¥ ¦ § ¦;¨!¤ ©WªR« ¬ ;¤ +£;©R¤ ¦B®;¯ !° ± ²´³ µ ,¯,¶ ¬ ©W¬ ¬ e· ¸ ¯ § ¯ ©4¯ £;¬,¹:¤ + ¦ ,º ¤W¨ ¤ ª
+D]LQH SDUD SL\DVDODUÕQGD \DSDFD÷Õ QDNLW LúOHPOHULQL SL\DVD
\DSÕFÕODUÕ LOH JHUoHNOHúWLULU
%X WLS LúOHPOHU ELU ERUoODQPD DUDFÕ ROPDVÕQD NDUúÕQ YDGHOHULQLQ ELU
D\OÕN G|QHPL DúPDPDVÕ YH KHQ ] KLo NXOODQÕOPDPÕú ROPDVÕ QHGHQL\OH
oDOÕúPD LoLQGH D\UÕQWÕOÕ RODUDN HOH DOÕQPD\DFDNWÕU 'HYOHW øo %RUoODQPD 6HQHWOHUL
'HYOHWLQ ND\QDN LKWL\DFÕQÕ NDUúÕODPDN DPDFÕ LOH +D]LQH WDUDIÕQGDQ
\XUW LoLQGH LKUDo HGLOHQ ERUoODQPD VHQHWOHULQH 'ø%6 DGÕ YHULOPHNWHGLU
'HYOHWLQ 'ø%6 NDUúÕOÕ÷Õ WRSODGÕ÷Õ ND\QDNODU ND÷ÕGD ED÷OÕ ERUoODUÕ
ROXúWXUPDNWDGÕU
øo ERUo VWRNXQXQ HQ E \ N NDOHPLQL ROXúWXUDQ 'ø%6¶OHU LKUDo
DPDoODUÕ
SL\DVD
NRúXOODUÕQ
YH
ERUoODQÕODELOLU
ND\QD÷ÕQ
|]HOOLNOHUL
oHUoHYHVLQGH IDUNOÕ PLNWDUODUGD IDUNOÕ W UOHUGH YH IDUNOÕ \|QWHPOHUOH LKUDo
HGLOHELOPHNWHGLUOHU
'ø%6¶OHU (OHNWURQLN 0HQNXO .Õ\PHW 7UDQVIHUL 6LVWHPL¶QLQ (0.7
IDDOL\HWH JHoPHVLQGHQ |QFH LON HWDSWD IL]LNL RODUDN EDVÕOPDN VXUHWL\OH
UHWLOPLú LúOHPOHU IL]LNL NÕ\PHWOHUOH JHUoHNOHúWLULOPLúWLU 'DKD VRQUD 7&0%
úXEHOHULQGH GHSR KHVDSODUÕ DoÕODUDN ND\GL RUWDPGD WDNLS HGLOPLúWLU (0.7
VLVWHPLQLQ IDDOL\HWH JHoPHVLQL WDNLEHQ 'ø%6¶OHULQ WDPDPÕQD \DNÕQÕ HOHNWURQLN
RODUDN UHWLOPHNWHGLU 'ø%6¶OHUH LOLúNLQ LúOHPOHU GH E \ N |Oo GH HOHNWURQLN
RODUDN JHUoHNOHúPHNWHGLU %|\OHOLNOH 'ø%6¶OHULQ NRQX ROGX÷X |GHPH YH WDNDV
LúOHPOHULQLQ J YHQLOLUOL÷L DUWPÕú PDOL\HWOHULQLQ G úPHVL YH LúOHP KÕ]ÕQÕQ
\ NVHOPHVL LOH 'ø%6¶OHULQ LNLQFLO SL\DVDVÕQÕQ GHULQOHúPHVL VD÷ODQPÕúWÕU 'ø%6 7 UOHUL
'ø%6¶OHU YDGHOHUL NXSRQOX YH\D LVNRQWROX ROXúODUÕ YH\D WDQÕPOÕ
ROGXNODUÕ SDUD FLQVL EDNÕPÕQGDQ IDUNOÕOÕNODU J|VWHUPHNWHGLU %X DOW EDúOÕNWD
'ø%6¶OHULQ W U YH |]HOOLNOHUL DoÕNODQDFDNWÕU
+D]LQH %RQRODUÕ 'HYOHW 7DKYLOOHUL $\UÕPÕ øKUDo HGLOGLNOHUL WDULK LWLEDUÕ\OD YDGHOHUL ELU \ÕOGDQ NÕVD RODQ J QH
NDGDU NÕ\PHWOHU KD]LQH ERQRODUÕ RODUDN DGODQGÕUÕOÕU
øNWLVDGL \D]ÕQGD JHQHO RODUDN NÕVD YDGHOL QDNLW LKWL\DFÕQÕ NDUúÕODPDN »T¼
LoLQ LKUDo HGLOHQ KD]LQH ERQRODUÕ VHUPD\H YH SDUD SL\DVDODUÕQÕQ JHOLúWL÷L J Q P ]GH NÕVD YDGHOL NÕ\PHWOHUH RODQ WDOHELQ NDUúÕODQDELOPHVL
» »
YH YH\D
borç yönetiminGH RUWD\D oÕNDQ ED]Õ WHNQLN JHUHNOLOLN QHGHQL\OH GH LKUDo
HGLOGL÷L J|U OPHNWHGLU
»T½
øKUDo HGLOGLNOHUL WDULK LWLEDUÕ\OD YDGHOHUL ELU \ÕOGDQ X]XQ RODQ J Q
YH ]HUL NÕ\PHWOHU GHYOHW WDKYLOOHUL RODUDN DGODQGÕUÕOÕU (NRQRPLN LVWLNUDUÕQ
YDUOÕ÷Õ KDOLQGH NDPX NHVLPL Lo ERUo VWRNODUÕQÕQ E \ N E|O P Q ROXúWXUDQ
WDKYLOOHU LVWLNUDUGDQ \RNVXQ YH JHOHFH÷H LOLúNLQ EHOLUVL]OL÷LQ YDUROGX÷X ekonomilerde nedeniyle talep görmemekte, kamu kesimi iç borç stoku
LoHULVLQGHNL D÷ÕUOÕ÷ÕQÕ ND\EHWPHNWHGLU
øVNRQWROX .XSRQOX $\UÕPÕ )DL] |GHPHVL DQDSDUD LOH ELUOLNWH YDGH VRQXQGD RODQ 'ø%6¶OHU
LVNRQWROX 'ø%6¶OHU RODUDN DGODQGÕUÕOÕU %X W U NÕ\PHWOHUGH LWID WDULKLQGH
]HULQGH \D]ÕODQ QRPLQDO WXWDU |GHQLU øVNRQWROX NÕ\PHWOHULQ IL\DWÕ NÕ\PHWLQ
EXJ QN GH÷HUL KHVDSODQDUDN LVNRQWR HGLOHUHN EXOXQXU
Faiz ödemeleri kupon dönemlerinde, anapara ödemesi vade
VRQXQGD RODQ 'ø%6¶OHU LVH NXSRQOX 'ø%6¶OHU RODUDN DGODQGÕUÕOÕU %X WLS
NÕ\PHWOHU LKUDo WDULKLQGHQ LWID WDULKLQH NDGDU JHoHQ V UH LoHULVLQGH EHOLUOL
DUDOÕNODUOD NXSRQ faizi ödemesine tabidir. Bununla birlikte son kupon ile
EHUDEHU ]HULQGH \D]DQ QRPLQDO GH÷HUL GH |GHQLU %X W U NÕ\PHWOHULQ IL\DWÕ
NÕ\PHWH LOLúNLQ W P NXSRQODUÕQ NÕ\PHW LKUDo HGLOGLNWHQ VRQUD NXSRQ |GHPHVL
\DSÕOPÕú YH WDúÕGÕ÷Õ NXSRQ VD\ÕVÕ D]DOPÕúVD NDODQ NXSRQODUÕQ YH LWIDGD > ¾ ! B º ¤ § ¿ ¤ § ¦ ¡
> > ³ ¤,¶ ¦ ± ¦ © À ° § ¤ borçlar ± ¦ ¦ aÁ sayfa ° ± ¶ À µ ¥;§ ¯ ± ¬ ,¯ Â ®,¤,º ¯;¥+¯ ¤ § ¤ ¿ ¸ £,¤,¥ ¦ £ ¦ ¯ ²+° »TÃ;¼a¿ ¸ ° § ¤ q·´Ä Å Æ § ¯ ± ¬ ¤ § ¤ Ç ¬ § ¬ ± § ¯ ± ªe£;¸ ± ¯aº ¤ È;¤ µ , ÉT¯7 »e¿ ¸;,º ¸ Ê ¥ ± ¦ É+¤qÇ;¤ ¤ ®;¯^º ¬ Ë ¯ ± À ¬ ;¤ ,£,¤ § ª ± ª § ª,Ì;§ ¤ ± Â Á ° ± ¶ À µ ¥;§ ¯ ± ¬ ,º ¯7Ç ¬ ± ® ¤;º ¯ ² ¯ Ì;¬ ¶ § ¬ § ¬ Ë ¬;¥,¤ ± ¤,¶ ¤ Ç ¬ § ©4¯ ¤ ©R¤ É;¦ ¥;§ ¤ Â Ç;¤ ¦+º µ +¯ ©W§ ¯ ± º ¯ ¦ £,¤ ®;¤;º ¯ § ¬B£+¯ +¯;¶ ¶ ¤ § ¯ Ç ¬ ,º ¯ Ç;ª § ª ;©L¤ ¶ ¤;º ¦ ± § ¤ ± > X: ! B · ¯ Ë ¬ Ì ¯ R« ¤ ¬ § ¬,¨ ª Á ° § ªe¨ ¦ ¥;©L¯;¶ § ¯ ± £,¤,¥TÀ ¤RÍ
|GHQHFHN QRPLQDO WXWDUร Q EXJย QNย GHรทHULQL KHVDSODQDUDN LVNRQWR HGLOHUHN
EXOXQXU
6DELW )DL]OL .XSRQOX .ร \PHWOHU %X Wย U Nร \PHWOHULQ NXSRQ IDL]OHUL LKUDo DรบDPDVร QGD LKUDo HGHQ
WDUDIร QGDQ EHOLUOHQLU รธWID\D NDGDU Wย P NXSRQODU D\Qร RUDQ NXOODQร ODUDN
KHVDSODQร U YH |GHQLU
%X WLS Nร \PHWOHUGH IDL] ULVNL Nร \PHWL HOLQGH EXOXQGXUDQD DLWWLU
)DL]OHULQ \ย NVHOGLรทL ELU G|QHPGH PHYFXW VDELW IDL]OL NXSRQOX Nร \PHWOHU GHรทHU
\LWLUHFHN IDL]OHULQ Gย รบWย รทย ELU G|QHPGH LVH PHYFXW VDELW NXSRQOX Nร \PHWOHULQ
GHรทHUL DUWDFDNWร U
'HรทLรบNHQ )DL]OL .XSRQOX .ร \PHWOHU 'HรทLรบNHQ IDL]OL NXSRQOX Nร \PHWOHULQ )51 NXSRQ RUDQODUร LWID\D
NDGDU GHรทLรบHELOPHNWH YH KHU ELU NXSRQ LoLQ IDUNOร WXWDUGD |GHPH
\DSร OPDNWDGร U %X Nร \PHWOHUH LOLรบNLQ RODUDN Vร N NXOODQร ODQ ED]ร Wย UOHU DรบDรทร GDNL
JLEL Vร UDODQDELOLU
.ร \PHWLQ NXSRQ IDL]OHUL UHIHUDQV LKDOHOHUGH YH\D EHOOL ELU G|QHPGH JHUoHNOHรบWLULOHQ LKDOHOHUGH RUWD\D oร NDQ IDL]OHU HVDV DOร QDUDN
EHOLUOHQHELOLU %X Wย U Nร \PHWOHUGH NXSRQODU LKUDFร WDNLS HGHQ dรถQHPOHUGHNL IDL] GHรทLรบLPOHULQL LoHUHFHรทLQGHQ LKUDo HGHQ WDUDI IDL] riskini รผstlenmektedir. Bununla birlikte, faiz belirleme ve kupon
|GHPH G|QHPOHUL DUDVร QGD G|QHPVHO IDUN EXOXQDELOPHNWHGLU
.XSRQ IDL]LQL EHOLUOHPHN ย ]HUH UHIHUDQV LKDOH \DSร Oร PDVร KDOLQGH
GLรทHU LKDOHOHUGHQ IDUNOร Gย ]HQOHPHOHU PHYFXWWXU %XQD J|UH LOJLOL
)51ยถLQ NXSRQ Vย UHVL LOH D\Qร YDGHOL LVNRQWROX Nร \PHW LKUDo HGLOLU
6DWร รบ WXWDUร LKDOHQLQ Gย ]HQOHQGLรทL D\ ER\XQFD SL\DVD\D \DSร ODFDN
WRSODP LWID WXWDUร Qร Q EHOOL ELU RUDQร ROXS LKDOH |QFHVLQGH
NDPXR\XQD GX\XUXOXU %X WLS LKDOHOHUGH SL\DVD \DSร Fร Vร EDQNDODUD
LKDOHOHUH LOLรบNLQ RODUDN WDQร QDQ D\Uร FDOร NODU X\JXODQPDPDNWD KHU
ELU NDWร Oร PFร Qร Q LKDOHGH VDWร Q DODELOHFHรทL Nร \PHW WXWDUร QD Vร Qร UODPD getirilmektedir. Bรถylelikle piyasa faiz dรผzeyinin ilgili FRNโ in kupon
IDL]OHULQH P PN Q RODQ HQ JHQLú NDWÕOÕPOD YH GR÷UX ELU ELoLPGH »+Î
\DQVÕPDVÕ VD÷ODQPDNWDGÕU
.Õ\PHWOHULQ NXSRQ IDL]OHUL HQIODV\RQD HQGHNVOL RODELOLU .XSRQ V UHVLQGH IL\DWODUGDNL GH÷LúLP RUDQÕ GR÷UXGDQ YH\D EHOLUOL ELU
PLNWDUGD HN JHWLUL LOH ELUOLNWH NXSRQ |GHPHVLQGH NXOODQÕODELOLU %X
W U NÕ\PHWOHUGH NXSRQODU IL\DW GH÷LúLPOHULQL LoHUHFH÷LQGHQ
\DWÕUÕPFÕ DoÕVÕQGDQ HQIODV\RQ ULVNL V|] NRQXVX ROPD\DFDNWÕU
'|YL] NXUXQGDNL GH÷LúLPH HQGHNVOL NÕ\PHWOHU LKUDo HGLOHELOLU %X W U NÕ\PHWOHULQ |GHPHOHUL \HUHO SDUD FLQVLQGHQ \DSÕOVD GD NXSRQ
IDL]OHUL NXUGDNL \ ]GH GH÷LúLPL LoHUHELOLU 7 UNL\H¶GH +D]LUDQ
GH JHUoHNOHúHQ YH NDPXR\XQGD 7DNDV øKDOHOHUL RODUDN
ELOLQHQ WDKYLO LKUDoODUÕQGD EX NÕ\PHWOHU NXOODQÕOPÕúWÕU %X
NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ NXSRQ YH DQDSara ödemelerinde, kurdaki
GH÷LúLP RUDQÕ NXOODQÕODUDN NÕ\PHWOHULQ E W Q \OH NXU ULVNLQGHQ
DUÕQPDVÕ VD÷ODQPÕúWÕU %|\OHOLNOH ùXEDW NUL]L |QFHVLQGH
ILQDQVDO SL\DVDODUGDNL HQ |QHPOL NÕUÕOJDQOÕNODUGDQ ELUL RODQ EDQNDODUÕQ G|YL] SR]LV\RQ DoÕNODUÕQÕQ |QHPOL |Oo GH D]DOWÕOPDVÕ
VD÷ODQPÕúWÕU
<HUHO 3DUD &LQVLQGHQ '|YL] &LQVLQGHQ $\UÕPÕ øo ERUoODQPD DUDoODUÕ \HUOL SDUD FLQVLQGHQ LKUDo HGLOHELOHFH÷L JLEL
KHUKDQJL ELU \DEDQFÕ ONH SDUDVÕ FLQVLQGHQ GH LKUDo HGLOHELOLU .Õ\PHWOHU
WDQÕPODQGÕ÷Õ SDUD FLQVLQGHQ VDWÕOÕU YH LWIDODUÕ GD R SDUD FLQVLQGHQ JHUoHNOHúLU
'|YL] FLQVLQGHQ LKUDo HGLOHQ NÕ\PHWOHU LOJLOL G|YL] NXUXQGD PH\GDQD JHOHQ
GH÷LúLPOHUL LoLQGH EDUÕQGÕUGÕ÷ÕQGDQ EX WLS NÕ\PHWOHUOH LOJLOL RODUDN ELU NXU riskinden söz edilemez. Devlet iç borçlanmasÕQGD LKUDo HGLOHQ NÕ\PHWOHULQ SDUD FLQVLQH J|UH
Lo ERUoODQPDQÕQ HWNLOHUL GH IDUNOÕODúPDNWDGÕU
> Z Ä È,¤ § ¯ § ¯ ± ¯ µ ;ÉT¯;º ¯ Ç+¯ § ¬ ± § ¯ ,¯ R¶ ªT¶ ¤ ± º ¤R¶ ¯ § ¬ À ¿ ¯ § ©L¯ ©L¯,£;¬+º ª ± ª ©Wª +º ¤ Â;¿,¯ § ¯ R¶ ¯ § ¬ À ¶ ª+¶ ¤ ± ¦ ¦ WÏÐ ¼ Æ ¦ ¤ Ç;ª §+¯;º ¬ § ¯ ± ¯ ¬ È;¤ § ¯ £ ° ;ª ² § ¤ ,º ¦ ± ¦ § ¦ ±
%RUoODQPD <|QWHPOHUL 'HYOHW Lo ERUoODQPDVร QGD NXOODQร ODQ \|QWHPOHU ERUoODQPDQร Q
QHGHQLQH YH ERUoODQร ODQ ND\QDรทD J|UH IDUNOร Oร NODU J|VWHUHELOPHNWHGLU
TรผUNL\HยถGH 'รธ%6ยถOHULQ LKUDoODUร QGD NXOODQร ODQ LKDOH 7$3 VDWร รบ KDOND DU] YH
|]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDFร GRรทUXGDQ VDWร รบ ROPDN ย ]HUH EDรบOร FD G|UW \|QWHP
PHYFXWWXU %X DOW EDรบOร NWD EX \|QWHPOHUH LOLรบNLQ Vย UHoOHUH JHQHO RODUDN
GHรทLQLOHFHNWLU
รธKDOH <|QWHPL %X DOW EDรบOร NWD NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร QGD
HQ oRN NXOODQร ODQ \|QWHP RODQ LKDOHOHULQ WHRULN YH WHNQLN oHUoHYHVL LOH Lo ERUoODQPD LKDOHOHULQH LOLรบNLQ 7ย UNL\HยถGH PHYFXW \DSร Doร NODQDFDNWร U *HQHO 2ODUDN รธKDOH 7HRULVL Biermann ve Fernandez (1998)โ e gรถre, ihale yรถntemi, ihaleye konu
RODQ PDO YH\D KL]PHWOHULQ WDKVLVLQLQ DOร Fร ODU YH\D VDWร Fร ODU DUDVร QGDNL IL\DW
UHNDEHWLQH J|UH \DSร OGร รทร ELU VLVWHPL LIDGH HWPHNWHGLU
%LU EDรบND WDQร PD J|UH LKDOH ND\QDNODUร Q GDรทร Wร Pร Qร Q YH IL\DWODUร Q
SL\DVD NDWร Oร PFร ODUร Qร Q WHNOLIOHUL LOH EHOLUOHQGLรทL Doร N YH WDQร PODQDELOLU NXUDOODUร
RODQ ELU SL\DVD PHNDQL]PDVร Gร U 0F$IHH YH 0F0LOODQ
%LQPRUH YH .OHPSHUHU ยถH J|UH LVH L\L WDVDUODQPร รบ ELU LKDOH
ND\QDNODUร Q RQX HQ L\L รบHNLOGH GHรทHUOH\HFHN RODQODUD GDรทร Wร Pร Qร LIDGH
HWPHNWHGLU
Feldmann ve Mehra (1993)โ ya gรถre, iKDOH GDU DQODPร \OD ELU WDKVLV
\|QWHPLGLU รธKDOHOHU QHVQHQLQ SL\DVD IL\DWร Qร Q ROXรบPDVร Vย UHFLQH NDWNร GD
EXOXQXUODU %X |]HOOLรทL LOH LKDOHOHU SL\DVDGD YDU RODQ ELOJL DVLPHWUisini iรงlerinde
EDUร QGร Uร UODU รธKDOH NRQXVX PDO YH YH\D KL]PHWOHU WHN ELU SDUoD RODELOHFHรทL JLEL
Hรบ |]HOOLNOL PDO YH KL]PHWOHULQ oRNOX SDUoDODUร GD RODELOLUOHU
รธKDOHOHU PDO YH KL]PHWOHULQ VDELW ELU IL\DW YH VWDQGDUW GHรทHUOHULQ
Gร รบร QGD DOร QDELOPHVLQH YH\D VDWร ODELOPHVLQH RODQDN VDรทODU )L\DWODU FDUL DU]
YH WDOHS NRรบXOODUร GROD\ร Vร \OD EHNOHQWLOHUL \DQVร Wร U รธKDOH\L Gย ]HQOH\HQ
Doร Vร QGDQ DU]XODQDQ VRQXo PHYFXW SL\DVD NRรบXOODUร QGD LKDOH IL\DWร Qร Q LKDOH
NRQXVX PDO YH\D KL]PHWH LOLรบNLQ RODUDN NHQGLVL LoLQ HQ DYDQWDMOร IL\DWร Q
VDWร รบWD HQ \ย NVHN DOร รบWD HQ Gย รบย N ROXรบPDVร Gร U %X D\Qร ]DPDQGD LKDOHQLQ
YDUROXรบ QHGHQLGLU (รทHU LKDOH\L Gย ]HQOH\HQLQ V|] NRQXVX GHรทHUL ELOPHVL
KDOLQGH LKDOH Gย ]HQOHPH\H JHUHN NDOPD\DFDN VDWร Fร LKDOH NRQXVX PDO YH\D
KL]PHWL VDWร รบWD HQ ID]OD GHรทHUOH\HQ SRWDQVL\HO DOร Fร \OD DOร รบWD LVH HQ Gย รบย N
GHรทHUOH\HQ SRWDQVL\HO VDWร Fร \OD D\Qร YH\D \DNODรบร N IL\DWWDQ WHNOLI HGHUHN
DQODรบPD\D oDOร รบDFDNWร U $QFDN JHQHOGH QHVQHOHULQ IL\DWร EHOLUVL]GLU YH EX
anlamda yรถntem รงok gerekli bir piyasa mHNDQL]PDVร RODUDN NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U -DFREVHQ
McMillan (1994b) ve Cramton (2001)โ a gรถre, ihale yรถnteminin belli
EDรบOร DYDQWDMODUร รบX รบHNLOGH Vร UDODQDELOLU
รธKDOHOHU UHNDEHWoL \DSร Vร QHGHQL\OH \ย NVHN JHOLU VDรทODPDNWDGร U $Oร รบ LKDOHOHULQGH Gย รบย N PDOL\HW LPNDQร VDรทODPDNWDGร U
.D\QDN GDรทร Oร Pร QGD HWNLQOLN VDรทODQPDNWDGร U รธKDOH NXUDOODUร QD EDรทOร RODUDN WHNHOOHรบPH HQJHOOHQHELOLU NDWร Oร PFร \HOSD]HVL JHQLรบOHWLOHELOLU
รธKDOHOHU Gย ]HQOH\HQOHUH SL\DVD KDNNร QGD GDKD JHQLรบ ELU ELOJL VHWLQL WHPLQ HGHU
'LรทHU \|QWHPOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD รบHIIDI YH DGLOGLU รธKDOHOHU Gย ]HQOHQGLรทL NRQXODUOD LOJLOL RODUDN VRV\DO HWNLQOLN VDรทODU *HQHO RODUDN LKDOH NDYUDPร \OD LOJLOL J|Uย รบOHU \XNDUร GDNL oHUoHYHGH HOH
DOร QDELOLU %XQXQOD ELUOLNWH 0F0LOODQ D ยถD J|UH KDQJL \|QWHP NXOODQร Oร UVD
NXOODQร OVร Q LGDUHFH |QFHOLNOH NDUDU YHULOPHVL JHUHNHQ KXVXV QHVQH\L DODQร Q
LNLQFLO SL\DVDODUGD QHVQH\L \HQLGHQ VDWPDVร QD L]LQ YHULOLS YHULOPH\HFHรทLGLU
%XQXQ QHGHQL L\L ELU รบHNLOGH LรบOH\HQ LNLQFLO SL\DVDODUGD QHVQH QLKD\HWLQGH
NHQGLVLQL HQ L\L รบHNLOGH GHรทHUOHQGLUHFHN RODQ NLรบLOHULQ NXOODQร Pร QD JHoHFHรทLGLU
%XQD NDUรบร Q %LQPRUH YH .OHPSHUHU ยถH J|UH QHVQHOHULQ LNLQFLO
SL\DVDODUGD \HQLGHQ VDWร รบร Qร Q HWNLQ ELU LON GDรทร Wร Pร Q \HULQH JHoHPH\HFHรทLQL
bu anlamda nesnenin ilk elden รงร Nร รบร HVQDVร QGD GRรทUX \|QWHPLQ EXOXQPDVร รงok รถnemlidir. Her ne gerekรงe ile tercih edilirse edilsin, gรผnรผmรผzde kamu kesimi
Doร NODUร Qร ERUoODQPD LOH ILQDQVH HGHQ JHOLรบPLรบ YH\D D] JHOLรบPLรบ ย ONHOHULQ
JHQHOLQGH \|QWHP RODUDN LKDOH WHUFLK HGLOPHNWHGLU รธKDOHOHULQ รบHIIDIOร N Iร UVDW
HรบLWOLรทL YH HWNLQOLN DYDQWDMODUร RQX ERUoODQPD \|QWHPOHUL DUDVร QGD |QH
oร NDUPDNWDGร U
7ย UNL\HยถGH GH Gย Q\DGDNL ELU oRN |UQHNWH ROGXรทX JLEL LKDOH \|QWHPL
'รธ%6ยถOHULQ LKUDoODUร QGD NXOODQร ODQ WHPHO DUDo KDOLQH JHOPLรบWLU \ร Oร QGDQ
EX \DQD +D]LQH WDUDIร QGDQ Doร ODQ Lo ERUoODQPD LKDOHOHUL LOH NDPX NHVLPL
Doร NODUร Gย ]HQOL RODUDN ILQDQVH HGLOPHNWHGLU
7DNLS HGHQ DOW E|Oย POHUGH LKDOHOHULQ Wย UOHUL HOH DOร Qร UNHQ \DOQร ]FD Lo
ERUo \|QHWLPL NDSVDPร QGD Gย ]HQOHQHQ LKDOHOHU J|] |Qย QH DOร QDUDN
GHรทHUOHQGLUPH \DSร OPD\DFDN YH WH] DPDFร QD VDGร N NDOร QDFDNWร U 7ย UNL\HยถGH
PHYFXW Lo ERUo \|QHWLPL GDKLOLQGHNL XQVXUODU Doร NODQDFDNWร U รธKDOH 7ย UOHUL
<D\Jร Q RODUDN NXOODQร ODQ LKDOH \|QWHPLQL DPDFD J|UH VDWร รบ LKDOHOHUL
DOร รบ LKDOHOHUL GHรทLรบLP LKDOHOHUL RODUDN GHรทHUOHQGLUPH WLSLQH J|UH oRNOX IL\DW
JHOHQHNVHO YH WHN IL\DW VRQ IL\DW LKDOHOHUL RODUDN D\ร UPDN Pย PNย QGย U $PDFD *|UH
7ย UNL\HยถGH +D]LQH 'รธ%6ยถOHULQ VDWร รบODUร JHUL DOร PODUร YH EDรบND ELU
Nร \PHW LOH GHรทLรบLPOHULQL SL\DVD \DSร Fร Oร รทร oHUoHYHVLQGH \DSร ODQ LKDOH VRQUDVร
GHรทLรบLP KDULo JHQHO RODUDN LKDOH \|QWHPL LOH JHUoHNOHรบWLUPHNWHGLU
6DWร รบ LKDOHOHUL 'รธ%6ยถOHULQ LKUDoODUร Qร Q JHUoHNOHรบWLรทL LKDOHOHUGLU 6|]
NRQXVX LKDOHOHUGH +D]LQH 'รธ%6 VDWDUDN QDNLW LKWL\DFร Qร NDUรบร ODU *HUL DOร P
LKDOHOHUL LVH GDKD |QFHGHQ LKUDo HGLOPLรบ EXOXQDQ 'รธ%6ยถOHULQ YDGH ELWLPLQGHQ
|QFH +D]LQH WDUDIร QGDQ JHUL DOร QPDVร LoLQ Doร ODQ LKDOHOHUGLU
รธNL LKDOH Wย Uย Qย Q IDUNODUร DรบDรทร GDNL JLEL Vร UDODQDELOLU 6DWร รบ LKDOHOHULQGH +D]LQH QDNLW NDUรบร Oร รทร 'รธ%6 VDWDU *HUL DOร P LKDOHOHULQGH LVH +D]LQH 'รธ%6 DOร U YH NDUรบร Oร รทร QGD QDNLW |GHPH
\DSDU
6DWร รบ LKDOHOHUL HQ \ย NVHN IL\DWOร WHNOLIWHQ HQ Gย รบย N IL\DWOร WHNOLIH
Vร UDODPD \DSร ODUDN GHรทHUOHQGLULOLU %XQD NDUรบร Q JHUL DOร P LKDOHOHULQGH Vร UDODPD WDP WHUVLGLU
6DWร รบ LKDOHOHUL +D]LQHยถQLQ QDNLW LKWL\DFร Qร NDUรบร ODPDN ย ]HUH Gย ]HQOHQPHNWHGLU %XQD NDUรบร Q JHUL DOร P LKDOHOHUL ERUo YDGH
\DSร Vร Qร Gย ]HQOHPHN YH EHOOL ELU WDULKWHNL LWID WXWDUร Qร D]DOWPDN
DPDFร \OD JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU
6DWร รบ LKDOHOHUL NRQXVX RODQ 'รธ%6ยถOHU YDGH ELWLPLQGH LWID
HGLOHFHรทLQGHQ Lo ERUo VWRNXQX DUWร Uร UODU %XQD NDUรบร Q JHUL DOร P LKDOHOHUL GDKD |QFH LKUDo HGLOPLรบ 'รธ%6 WXWDUร Qร D]DOWDFDรทร QGDQ
tam tersi etkide bulunarak borรง stokunda azalmaya neden olurlar. *HUL DOร P LKDOHOHUL LOH HUNHQ LWID DUDVร QGDNL WHPHO IDUN HUNHQ LWIDQร Q
LGDUL ELU LรบOHP ROPDVร YH HUNHQ LWID\D HVDV IL\DWร Q +D]LQH WDUDIร QGDQ
EHOLUOHQPHVLGLU %XQD NDUรบร Q JHUL DOร P LKDOHVLQGH LKDOH NDWร Oร PFร ODUร LKDOH
IL\DWร Qร Q ROXรบPDVร QD NDWNร GD EXOXQXUODU
'HรทLรบLP LKDOHOHUL GDKD |QFH LKUDo HGLOPLรบ ELU 'รธ%6ยถLQ IDUNOร ELU 'รธ%6
LOH GHรทLรบWLULOPHVL LoLQ Gย ]HQOHQHQ LKDOHOHUGLU 'HรทLรบLP LKDOHOHULQGH JHUL DOร QDQ
Nร \PHW \HULQH YHULOHQ Nร \PHW LON NH] LKUDo HGLOHELOHFHรทL JLEL GDKD |QFH LKUDo
HGLOPLรบ ELU Nร \PHW GH RODELOLU
'HรทLรบLP LKDOHOHULQGH JHUL DOร QDQ YH\D VDWร ODQ Nร \PHWLQ IL\DWร +D]LQH
WDUDIร QGDQ LODQ HGLOLUNHQ IL\DWร +D]LQH WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPH\HQ 'รธ%6 LoLQ IL\DW
WHNOLIL DOร Qร U รธKDOH VRQXFXQXQ +D]LQH WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPHVLQL WDNLEHQ JHUL
DOร QDFDN Nร \PHWLQ NDUรบร Oร รทร QGD \HQL Nร \PHW LKDOH\L ND]DQDQ NDWร Oร PFร ODUD
WHVOLP HGLOLU
'HรทLรบLP LKDOHOHUL +D]LQHยถQLQ JHOHFHNWH \DSDFDรทร Lo ERUo |GHPHOHULQL
\HQLGHQ Gย ]HQOHPHN Lo ERUo VWRNXQX ROXรบWXUDQ XQVXUODUGDQ ELU E|Oย Pย Qย Q
YDGHVLQLQ X]DWPDN SDUD ELULPL YH\D IDL] Wย Uย ELOHรบLPLQL GHรทLรบWLUPHN JLEL
gerekรงelerle dรผzenlenmeNWHGLU 'HรทLรบLP LKDOHOHUL LOH HOGH HGLOHQ YDGH
X]DPDVร Qร Q SL\DVDGD ROXPVX] NDUรบร ODQPDPDVร Qร Q QHGHQL LKDOH\H NDWร Oร Pร Q
J|Qย OOย Oย N HVDVร QD GD\DQPDVร YH SL\DVD NRรบXOODUร QGD JHUoHNOHรบWLULOPHVLGLU 'HรทHUOHQGLUPH 7LSLQH *|UH
รธKDOH GHรทHUOHQGLUPHGH oRรทXQOXNOD NXOODQร ODQ \|QWHPOHU WHN IL\DW ihaleleri ve รงoklu fiyat ihaleleridir. Tek fiyat ihalelerinde, gelen teklifler fiyata gรถre, ihaleyi dรผzenleyen (iรง
ERUoODQPD LKDOHOHULQGH +D]LQH Doร Vร QGDQ HQ DYDQWDMOร RODQGDQ HQ
DYDQWDMVร ] RODQD GRรทUX Vร UDODQร U ve ihaleyi dรผzenleyen hangi fiyata kadar olan
WHNOLIOHUL NDEXO HGHFHรทLQL EHOLUOHU .DEXO HGLOHQ VRQ WHNOLIWH \HU DODQ IL\DW Wย P
ND]DQDQODUD X\JXODQร U dRNOX IL\DW LKDOHOHULQGH LVH NDEXO HGLOHQ KHU WHNOLI NHQGL IL\DWร QGDQ GHรทHUOHQGLULOLU
Sรถz konusu iki dHรทHUOHQGLUPH \|QWHPL DUDVร QGDNL IDUN ELU VDWร รบ
LKDOHVLQL WHPVLO HGHQ รนHNLO ย ]HULQGH J|VWHULOHELOLU รนHNLOGH \HU DODQ 3 ยผ
Nร \PHW LoLQ |QHULOHQ IL\DWร 3 Nร \PHW LoLQ |QHULOHQ HQ \ย NVHN IL\DWร 4 Nร \PHW ยค
ยค
PLNWDUร Qร 3 LKDOHGH NDEXO HGLOHQ VRQ WHNOLIH DLW IL\DWร 4 , ihale dรผzenleyenin ยค
VDWPD\ร NDEXO HWWLรทL Nร \PHW PLNWDUร Qร ' LKDOH WHNOLIOHULQLQ \DWD\ WRSODPร \OD ROXรบPXรบ LKDOH WDOHS HรทULVLQL LIDGH HGHU
รนHNLO ยถGH GH J|Uย OGย รทย JLEL LKDOHGH JHOHQ WHNOLI PLNWDUร LOH IL\DW
DUDVร QGD WHUV \|QOย ELU LOLรบNL YDUGร U VDWร รบ LKDOHOHUL LoLQ รธKDOHGH JHUoHNOHรบHFHN
VDWร รบ PLNWDUร WHNOLI YHUPH Vย UHVL ELWWLNWHQ VRQUD YH NHVLQ RODUDN LKDOH\L
Gย ]HQOH\HQ WDUDIร QGDQ EHOLUOHQGLรทLQGHQ LKDOHGH VDWร ODQ PLNWDU IL\DW HNVHQLQH
SDUDOHO ELU GRรทUX SDUoDVร LOH J|VWHULOPLรบWLU
รนHNLO ยถGH \HU DODQ LKDOH WDOHEL YHUL DOร QGร รทร QGD YH GHรทHUOHQGLUPH
\|QWHPLQLQ LKDOH WHNOLIOHULQL GHรทLรบWLUPHGLรทL YDUVD\ร Pร \OD LKDOH GHรทHUOHQGLUPHVL ยค
ยค
WHN IL\DW \|QWHPL HVDV DOร QDUDN \DSร Oร UVD LKDOHGH 24 &3 GLNG|UWJHQLQLQ DODQร ยค
NDGDU $ ERUoODQร OPร รบ RODFDNWร U %X GXUXPGD LKDOH\L Gย ]HQOH\HQ >24 @ ยผ
ยค
WXWDUร QGD 'รธ%6 VDWร รบร \DSDFDN \DQL >3 โ P @ IL\DW DUDOร รทร QGDNL Wย P WHNOLIOHUL ยค
NDEXO HGHFHN VDWร ODQ KHU ELU ELULP Nร \PHW LoLQ 3 IL\DWร Qร WDKVLO HGHFHNWLU ยฌ
ยฌ
'HQNOHP WRSODP ERUoODQPD KDVร ODWร Qร LIDGH HWPHNWHGLU %XUDGD 4 3 IL\DW ยผ
ยฌ
ยค
Gย ]H\LQGHQ J|QGHULOHQ WHNOLIOHULQ WRSODPร Gร U YH 3 ย 3 ย 3 ยถGร U ยค
ยฌ
ยค
ยค
$ 3 4 34
3
3ร
[
3ร
\
3ร
2
[ \ % & 'ร Bร 'ร ,ร 4 4 ร
รนHNLO รธKDOH 7DOHEL YH 'HรทHUOHQGLUPH <|QWHPL
$\Qร WHNOLI NRรบXOODUร YH VDWร ODQ ELULP oRNOX IL\DW \|QWHPLQGH IDUNOร
sonuรงlar verecektir. HHU WHNOLI NHQGL IL\DWร QGDQ GHรทHUOHQGLULOGLรทLQGH รธKDOHGH ยค
ยผ
JHUoHNOHรบHFHN ERUoODQPD WXWDUร 24 &3 \DPXรทXQXQ DODQร NDGDU $ % RODFDNWร U %X GXUXPGD ERUoODQPD KDVร ODWร GHQNOHP ยถGHNL รบHNLOGH
JHUoHNOHรบHFHNWLU $ % ยผ
ยค
ยฌ ยฌ
34
$\Qร WHNOLIOHU LOH D\Qร ELULP VDWร รบWD LNL \|QWHP DUDVร QGDNL KDVร ODW IDUNร
&3 3 ย oJHQLQLQ DODQร % NDGDU RODFDNWร U %|\OHFH VDWร รบ LKDOHOHULQGH LKDOH\L
Gย ]HQOH\HQ +D]LQH HQ \ย NVHN YH HQ Gย รบย N IL\DWODU DUDVร QGD ROXรบDQ IDUNODUร
WHN IL\DW LKDOHOHULQGH NDWร Oร PFร ODUD WHUN HWPHNWH oRNOX IL\DW LKDOHOHULQGH NHQGLVL
DOPDNWDGร U
g]HOOLNOH ERUoODQPD JHUHรทLQLQ \ย NVHOGLรทL YH SL\DVDGD |QJ|Uย OHELOLU
YDGHQLQ Nร VDOGร รทร GXUXPODUGD \DWร Uร PFร ODUร Q ERUoODQPD LKDOHOHULQH GDKD
WHUHGGย WVย ] NDWร ODELOPHOHUL LoLQ WHN IL\DW LKDOHOHULQLQ WHUFLK HGLOGLรทL J|Uย Oย U
6|] NRQXVX LNL \|QWHP DUDVร QGDNL IDUNODUร GDKD EDVLW ELoLPGH
J|UHELOPHN LoLQ KHU QH NDGDU LKDOH WDOHELQLQ LKDOH GHรทHUOHQGLUPH \|QWHPLQGHQ
HWNLOHQPHGLรทL YDUVD\ร OPร รบ ROVD GD JHUoHN KD\DWWD WHNOL IL\DW LKDOHVLQGH
oร NDFDN KHUKDQJL ELU VRQ IL\DW Gย ]H\LQH UD]ร JHOHQ NDWร Oร PFร ODU PHYFXWWXU %X
Wย U NDWร Oร PFร ODUร Q ELU Nร VPร WHN IL\DW LKDOHOHULQH NHQGLOHULQH ELU PDOL\HW
JHWLUPH\HFHรทLQL GH J|] |Qย QH DODUDN oRN \ย NVHN IL\DWODUGDQ WHNOLI J|QGHULUOHU
YH LKDOHGH ND]DQPD RODVร Oร NODUร Qร NHVLQ VHYL\HVLQH \DNร QVDPD\D oDOร รบร UODU
%XQD NDUรบร Q oRNOX IL\DW LKDOHOHULQGH E|\OH ELU WHNOLI VWUDWHMLVL L]OHQHPH] %X
EDรทODPGD LKDOH \|QWHPLQGHNL GHรทLรบLPLQ LKDOH WDOHELQL GHรทLรบWLUHFHรทL
V|\OHQHELOLU %XQXQ DQODPร Wย P GLรทHU NRรบXOODU D\Qร NDEXO HGLOGLรทLQGH LKDOH
GHรทHUOHQGLUPH \|QWHPLQLQ WHN IL\DWWDQ oRNOX IL\DWD G|Qย รบWย Uย OPHVL LKDOH
WDOHELQLQ IL\DW HVQHNOLรทLQL DUWร UDFDNWร U
ยค;ยฝ
รนHNLO ยถGH \HU DODQ YH NHVLNOL oL]JL LOH J|VWHULOPLรบ RODQ ' , รงoklu ยค;ยฝ
ยค ยป
ยค;ยฝ
IL\DW LKDOHVLQLQ WDOHS HรทULVLGLU ' HรทULVLQLQ ' ยถH J|UH GDKD \DWร N ROPDVร ' HรทULVLQLQ IL\DW WDOHS HVQHNOLรทLQLQ \ย NVHN ROGXรทXQX LIDGH HGHU dRNOX IL\DW
LKDOHVLQGH LKDOH WDOHELQLQ LKDOH GHรทHUOHQGLUPH \|QWHPLQGHQ HWNLOHQGLรทL ยค
ยป
GXUXPGD LKDOH KDVร ODWร 24 &3 \DPXรทXQXQ DODQร NDGDU $ \ RODFDNWร U
7HNOL IL\DW LKDOHOHULQH JHOHQ WHNOLIOHULQ IL\DW DUDOร รทร oRNOX IL\DW
LKDOHOHULQH JHOHQ WHNOLIOHULQ IL\DW DUDOร รทร QGDQ GDKD JHQLรบWLU dRNOX IL\DW LKDOHOHUL
NDWร Oร PFร ODUร Qร Q GDKD JHQLรบ ELU YHUL VHWL NXOODQPDVร Qร JHUHNWLULU %X QHGHQOH
EHOLUVL]OLรทLQ
\ย NVHN
GRรทXUDELOPHNWHGLU
ROGXรทX
G|QHPOHUGH
EHNOHQPHGLN
VRQXoODU
7ย UNL\HยถGH +D]LQHยถQLQ Gย ]HQOHPLรบ ROGXรทX Lo ERUoODQPD LKDOHOHULQGH
JHQHO RODUDN oRNOX IL\DW \|QWHPL NXOODQร OPร รบWร U %XQD NDUรบร Q Lo ERUoODQPD
NUL]LQLQ \DรบDQGร รทร YH +D]LQHยถQLQ Gย ]HQOHPLรบ ROGXรทX ED]ร LKDOHOHULQ LSWDO
HGLOGLรทL (NLP 2FDN G|QHPLQLQ DUGร QGDQ 0D\ร V ยถH NDGDU WHN
IL\DW LKDOHOHUL G ]HQOHQHUHN LKDOHOHUH NDWÕOÕP NROD\ODúWÕUÕOPÕúWÕU %XQXQ
\DQÕQGD ùXEDW NUL]LQLQ DUGÕQGDQ \LQH Lo ERUoODQPD LKDOHOHULQH NDWÕOÕPÕ
DUWÕUPDN YH DUWDQ Lo ERUoODQPD JHUH÷LQL GDKD HWNLQ ELU ELoLPGH NDUúÕODPDN
DPDFÕ\OD 0DUW ¶GH WHN IL\DW LKDOHOHUL G ]HQOHQPH\H EDúODPÕú Lo ERUo
\|QHWLPLQGH LVWLNUDUÕQ HOGH HGLOPHVL\OH ELUOLNWH ùXEDW ¶WH WHNUDU oRNOX
IL\DW LKDOHOHULQH G|Q OP úW U
7 UNL\H¶GH øo %RUoODQPD øKDOHOHUL øKDOH \|QWHPL \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ G ]HQOL RODUDN NDPX NHVLPL
DoÕNODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕQGD NXOODQÕOPÕú YH Lo ERUoODQPDQÕQ WHPHO DUDFÕ KDOLQH
JHOPLúWLU
øKDOHQLQ LON DúDPDVÕ +D]LQH¶QLQ QDNLW LKWL\DFÕQÕ JLGHUPHN LoLQ
JHUoHNOHúWLUHFH÷L 'ø%6 LKDOHVL LOH LOJLOL RODUDN LKDOH\H YH 'ø%6¶H LOLúNLQ W P
|]HOOLNOHUH NDUDU YHUHUHN NDPXR\XQD GX\XUPDVÕGÕU
6D\ÕOÕ 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ .DQXQX LOH
6D\ÕOÕ .DPX )LQDQVPDQÕ YH %RUo <|QHWLPLQLQ ' ]HQOHQPHVL +DNNÕQGD
.DQXQ NDSVDPÕQGD 7&0% + N PHWLQ PDOL DMDQÕ RODUDN 'ø%6 øKDOHOHUL¶QLQ
W P LGDUL LúOHPOHULQL + N PHW QDP YH KHVDEÕQD \ U WPHNOH J|UHYOLGLU %X
oHUoHYHGH 7&0% +D]LQH WDUDIÕQGDQ GX\XUXODQ LKDOHOHUH LOLúNLQ RODUDN KHU
W UO WHNQLN DOW\DSÕ\Õ KD]ÕUODPDNWD LKDOH\H JHOHQ WHNOLIOHUL WRSODPDNWD YH IL\DWD
J|UH VÕUDOD\DUDN +D]LQH¶\H J|QGHUPHNWHGLU
øKDOH WHNOLIOHUL (OHNWURQLN )RQ 7UDQVIHUL 6LVWHPL ()7 \HVL RODQ
EDQND YH DUDFÕ NXUXPODU LOH 7DNDVEDQN QH]GLQGH IDDOL\HW J|VWHUPHNWH RODQ
7DNDVEDQN (OHNWURQLN 7UDQVIHU 6LVWHPL 7(76 \HVL DUDFÕ NXUXOXúODU
WDUDIÕQGDQ V|] NRQXVX VLVWHPOHU ]HULQGHQ HOHNWURQLN RODUDN V|] NRQXVX LNL
HOHNWURQLN WUDQVIHU VLVWHPLQH GH \H ROPD\DQ NXUXOXúODU WDUDIÕQGDQ IDNV LOH
J|QGHULOHELOPHNWH EXQXQ \DQÕQGD LVWH\HQ úDKÕVODUÕQ úXEHOHULQH EDúYXUPDVÕ
LOH GR÷UXGDQ 7&0%¶\H YHULOHELOPHNWHGLU
øKDOH NDWÕOÕPFÕODUÕ WRSODP QRPLQDO WHNOLIOHULQLQ ¶L WXWDUÕQGD QDNLW
WHPLQDW \DWÕUPDN ]RUXQGDGÕUODU 7HPLQDWÕQÕ LKDOH WHNOLIOHULQLQ WRSODQPD
»¡
V UHVLQGH \DWÕUPD\DQ NDWÕOÕPFÕODUÕQ WHNOLIOHUL JHoHUVL] VD\ÕOÕU . Valör gününde
ihale yükümlülüklerinL \HULQH JHWLUPH\HQ NDWÕOÕPFÕODUÕQ WHPLQDWODUÕ +D]LQH¶\H irat kaydedilir ve takip eden ihalelere toplam nominal tekliflerinin % 20’si
WXWDUÕQGD WHPLQDW \DWÕUDUDN NDWÕODELOLUOHU ¶OLN WHPLQDW RUDQÕ\OD LKDOHOHUH
WHNOLI J|QGHUHQ NDWÕOÕPFÕQÕQ WHNUDU LKDOH \ N PO O ÷ Q \HULQH JHWLUPHPHVL
KDOLQGH WDNLS HGHQ LKDOHGH WHPLQDW RUDQÕ ¶H \ NVHOWLOLU &H]DOÕ GXUXPD
G úW NWHQ VRQUD HQ D] LKDOH\H NXUDOODUD X\JXQ ELU ELoLPGH NDWÕODQ YH
\ N PO O NOHULQL \HULQH JHWLUHQ NDWÕOÕPFÕODUÕQ FH]DODUÕ +D]LQH WDUDIÕQGDQ
NDOGÕUÕOÕU
øKDOH WHNOLIOHUL IDL] PLNWDU YH ERUoODQPD JHUH÷L J|] |Q QGH
EXOXQGXUXODUDN +D]LQH WDUDIÕQGDQ GH÷HUOHQGLULOHUHN ERUoODQÕODFDN WXWDU
EHOLUOHQLU +D]LQH EHOLUOHGL÷L LKDOH VRQXFXQX 7&0%¶\H ELOGLULU YH 7&0% LKDOH
VRQXFXQX NDPXR\XQD GX\XUXU
øKDOH VRQXFXQXQ EHOOL ROPDVÕQÕQ DUGÕQGDQ \DSÕOPDVÕ JHUHNOL LGDUL
LúOHPOHU 7&0% WDUDIÕQGDQ JHUoHNOHúWLULOLU 7&0% YDO|U J Q QGH LKDOH\L
ND]DQDQ NDWÕOÕPFÕODUÕQ |GHPHNOH \ N PO ROGXNODUÕ LKDOH EHGHOOHULQLQ
+D]LQH¶QLQ 7&0% QH]GLQGHNL KHVDSODUÕQD JLULúOHULQL WDkip eder, ödemelerini
WDPDPOD\DQ LKDOH NDWÕOÕPFÕODUÕQÕQ DOPD\D KDN ND]DQGÕNODUÕ 'ø%6¶OHUL
NDWÕOÕPFÕQÕQ GHSR KHVDSODUÕQD DNWDUÕU
øKDOH VRQXFX VDWÕODQ NÕ\PHWOHULQ NXSRQ YH DQDSDUD |GHPHOHUL LOH
+D]LQH¶QLQ NDUDU YHUPHVL KDOLQGH HUNHQ LWID LúOHPOHUL GH 7&0% WDUDIÕQGDQ
yürütülür.
6DWÕúD $U] <|QWHPL 'ø%6¶OHULQ GDKD |QFHGHQ EHOLUOHQPLú IL\DWODUGDQ 7&0% NDQDOÕ\OD
VDWÕúD VXQXOPDVÕ \|QWHPLQ 7$3 VDWÕúÕ RODUDN DGODQGÕUÕOÕU
%X \|QWHPH J|UH +D]LQH LKUDo HGLOHFHN NÕ\PHWH LOLúNLQ W P ELOJLOHUL
(vade, faiz, tür, IL\DW Y G NDPXR\XQD GX\XUXU 3L\DVD \DSÕFÕOÕ÷Õ X\JXODPDVÕ
oHUoHYHVLQGH 7$3 VDWÕúODUÕ SL\DVD \DSÕFÕVÕ EDQNDODU DUDFÕOÕ÷Õ\OD EX
EDQNDODUD YH\D 7&0% úXEHOHULQH EDúYXUDQ W P JHUoHN YH W ]HO NLúLOHUH
Õ Ö:× ¬ ¥,¤;£,¤4¥,¤ Á ¦ É;¦ £ ¦,Ç;¤ ¤ § ¤ ± Â+¬ È;¤ § ¯ § ¯ ± ¯R¶ ¯ ©R¬ ;¤+¶ ¥,¤,¶ ¦ ± ©R¤ £ ¦ ¦ 4¶ ¯ § ¬ À ¿ µ ,º ¯ ± ¬ ± § ¯ ±
\DSร OPDNWD Nร \PHW EHGHOOHUL WRSODPร +D]LQHยถQLQ 7&0% QH]GLQGHNL 7/ YH\D
G|YL] KHVDSODUร QD DNWDUร OPDNWDGร U HGLOHQ
)L\DWร Q UHNDEHWoL RODUDN EHOLUOHQPHPHVL ELUH\VHO \DWร Uร PFร ODUร Q LKUDo Nร \PHWOHUH
XODรบPDODUร QGD
JHUHNOL
RSHUDV\RQHO
NROD\Oร NODUร Q
EXOXQPD\ร รบร JLEL GH]DYDQWDMODU QHGHQL\OH QDGLU RODUDN EDรบYXUXODQ EX
\|QWHPLQ Lo ERUo VWRNX LoLQGHNL Dรทร UOร รทร GD ROGXNoD Gย รบย NWย U +DOND $U] <|QWHPL
'รธ%6ยถOHULQ LKUDoODUร QGD NXOODQร ODQ ELU GLรทHU \|QWHP KDOND DU]
\|QWHPLGLU 'RรทUXGDQ KDQH KDONร Qร Q WDVDUUXIODUร Qร Q ERUoODQPD \ROX\OD
Kย Nย PHWOHU WDUDIร QGDQ NXOODQร OPDVร Qร Dmaรงlayan halka arz yรถnteminde,
SL\DVD \DSร Fร Oร รทร X\JXODPDVร |QFHVLQGH 7&0% KDOND DU]D DUDFร Oร N HWPHN
LVWH\HQ EDQND YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODUGDQ DUDFร Oร N WDOHSOHULQL WRSODPDNWD
YH +D]LQHยถQLQ X\JXQ J|UGย รทย NXUXOXรบODUOD SURWRNRO LP]DODPDNWD\Gร %X
รบHNOL\OH KDOND DU]D DUDFร Oร N HGHQ NXUXOXรบODU SURWRNRO oHUoHYHVLQGH
+D]LQHยถGHQ VDWร รบร QD DUDFร Oร N HWWLNOHUL Nร \PHW WXWDUร Qร Q EHOOL ELU RUDQร NDGDU
NRPLV\RQ DOPD\D KDN ND]DQร UODUGร
3L\DVD \DSร Fร Oร รทร oHUoHYHVLQGH KDOND DU] \ROX\OD \DSร ODFDN 'รธ%6
LKUDoODUร QD VDGHFH 3L\DVD <DSร Fร ODU DUDFร Oร N HGHELOLU %|\OHFH KDOND DU]
\ROX\OD \DSร ODFDN 'รธ%6 VDWร รบODUร QGD ROXรบDQ NRPLV\RQ ND]DQoODUร QGDQ
\DOQร ]FD SL\DVD \DSร Fร ODUร Qร Q \DUDUODQPDVร WHPLQ HGLOHUHN KDOND DU]
NRPLV\RQODUร Qร Q
KHGHIOHQPLรบWLU
SL\DVD
\DSร Fร Oร รทร Qร Q
D\Uร FDOร NODUร QGDQ
ELUL
ROPDVร
(0.7ยถQLQ IDDOL\HWH JHoPHVLQGHQ |QFH GDKD oRN PLNWDUGD Nร \PHWLQ
IL]LNL EDVร Pร Qร ]RUXQOX Nร ODQ EX LKUDo \|QWHPL GLรทHU LKUDo \|QWHPOHULQH J|UH daha maliyetliydi. EMKT sisteminin faaliyete geรงmesi bu tรผr maliyet
VRUXQODUร Qร Q RUWDGDQ NDOGร Uร OPDVร EDNร Pร QGDQ |QHPOL ELU G|Qย P QRNWDVร
ROPXรบWXU
%XQXQOD ELUOLNWH EDQNDODUร Q IRQ ND\QDNODUร LOH KDOND DU] \|QWHPLQLQ
\|QHOGLรทL ERUoODQPD ND\QDรทร Qร Q D\Qร ROPDVร QHGHQL\OH V|] NRQXVX \|QWHP
+D]LQH LOH EDQNDODU DUDVร QGD oร NDU oDWร รบPDVร QD \RO DoDELOPHNWH YH EDQNDFร Oร N
VLVWHPL Gร รบร QGD \HWHUOL WDVDUUXI XQVXUXQXQ EXOXQPDPDVร KDOLQGH PHYGXDW
IDL]OHULQL YH GROD\ร Vร \OD SL\DVDGDNL JHQHO IDL] Gย ]H\LQL \ย NVHOWHELOPHNWHGLU %X
EDNร PGDQ KDOND DU] LOH VDWร รบ KDON DUDVร QGD ยณ\DVWร N DOWร WDVDUUXIยด RODUDN ELOLQHQ
WDVDUUXI XQVXUODUร Qร Q \ย NVHN VHYL\HGH ROGXรทXQD LOLรบNLQ EXOJXODUร Q Jย oOย
ROGXรทX G|QHPOHUGH JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU g]HO 7HUWLS .ร \PHW รธKUDFร
รธOJLOL \ร O Eย WoH NDQXQX YH LOJLOL PHY]XDW oHUoHYHVLQGH LKUDo HGLOHQ YH
NDUรบร Oร รทร QGD KHUKDQJL ELU QDNLW JLULรบL VDรทODQPD\DQ GHYOHW Lo ERUoODQPD
VHQHWOHULQH |]HO WHUWLS Nร \PHWOHU RODUDN DGODQGร Uร Oร U
+D]LQHยถQLQ NDPX EDQNDODUร ย ]HULQGHQ \DSWร รทร LรบOHPOHU QHGHQL\OH V|]
NRQXVX EDQNDODUร Q XรทUDGร NODUร ]DUDUODU LOH +D]LQHยถGHQ DODFDNODUร Q NDUรบร Oร รทร
RODUDN |]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDFร JHUoHNOHรบWLULOHELOLU %XQXQ \DQร QGD +D]LQHยถQLQ
EDQNDODUGD WXWXODQ PHYGXDWD LOLรบNLQ RODUDN PXGLOHU OHKLQH |GHPH JDUDQWLVL
YHUPHVL QHGHQL\OH EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGH \DSร ODQ X\JXODPDODU QHGHQL\OH
RUWD\D oร NDQ ]DUDUODUร Q NDUรบร ODQPDVร LoLQ |]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDFร \DSDELOLU %X
Wย U |]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDoODUร QGD EHOLUOH\LFL RODQ |]HOOLN EX LKUDoODUร Q
NDUรบร Oร รทร QGD +D]LQHยถQLQ NDVDVร QD KHUKDQJL ELU ND\QDรทร Q JLUPHPHVLGLU รธo ERUo
VWRNXQXQ QDNLW Gร รบร RODUDN WDQร PODQDQ E|Oย Pย Qย ROXรบWXUDQ |]HO WHUWLS
Nร \PHWOHULQ VWRN LoLQGHNL SD\ODUร LOH LOJLOL RODUDN G|UGย QFย E|Oย PGH D\Uร QWร Oร ELOJL
YHULOHFHNWLU
%XQXQOD ELUOLNWH +D]LQH HOLQGH DWร O IRQ EXOXQDQ NXUXP YH NXUXOXรบODUD
GDKD |QFH EHOLUWLOHQ LKUDo LรบOHPOHUL Gร รบร QGD GRรทUXGDQ 'รธ%6 LKUDFร \DSDUDN
V|] NRQXVX IRQODUร NXOODQDELOPHNWHGLU %X WLS |]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDoODUร QGD
HOGH HGLOHQ KDVร ODW LVH Lo ERUo VWRNXQXQ QDNLW RODUDN WDQร PODQDQ E|Oย Pย QGH
\HU DOPDNWDGร U
.RQVLQ\H รธรบOHP 'DKD |QFHGHQ LKUDo HGLOPLรบ 'รธ%6ยถOHULQ LNLQFLO SL\DVDGD 7&0%
WDUDIร QGDQ +D]LQH QDP YH KHVDEร QD DOร Qร S VDWร OPDVร LรบOHPOHUL NRQVLQ\H
LรบOHPOHU RODUDN DGODQGร Uร Oร U 3L\DVD \DSร Fร Oร รทร VLVWHPL oHUoHYHVLQGH NRQVLQ\H
LรบOHPOHU SL\DVD \DSร Fร ODU LOH JHUoHNOHรบWLULOHELOLU
%LU ERUoODQPD \|QWHPL RODUDN NRQVLQ\H LรบOHPOHU Pย PNย Q ROPDNOD
ELUOLNWH X\JXODPDGD EDรบYXUXODQ ELU \|QWHP ROPDGร รทร LoLQ oDOร รบPD LoHULVLQGH
\DOQร ]FD WDQร Pร DNWDUร ODFDN EX \|QWHPH LOLรบNLQ D\Uร QWร Oร ELOJL VXQXOPD\DFDNWร U รธo %RUoODQPDGD %DรบYXUXODQ .D\QDNODU
รธo ERUoODQPDGD EDรบYXUXODFDN ND\QDNODU JHQHO RODUDN WLFDUL EDQNDODU
YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU KDQH KDONร NDPX NXUXPODUร YH PHUNH] EDQNDODUร
RODUDN Vร UDODQDELOLU
%X DOW EDรบOร NWD ERUoODQPDGD EDรบYXUXODELOHFHN EX ND\QDNODUร Q WHPHO รถzellikleri ile ekonomi รผzerindeki etkileri รผzerine genel bir bilgilendirme
VXQXODFDNWร U
DรถrdรผnFย E|Oย PGH Lo ERUo VWRNXQXQ DODFDNOร ODU ED]ร QGD GDรทร Oร Pร QD
LOLรบNLQ YHULOHULQ GH \DUGร Pร \OD 7ย UNL\HยถGH NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODQ ND\QDNODUร Q Dรทร UOร NODUร Qร Q VH\UL DQDOL] HGLOHFHNWLU 7LFDUL %DQNDODU YH 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบODU
(NRQRPLGH WDVDUUXIODUร Q |QHPOL |Ooย GH ELU DUD\D WRSODQGร รทร EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย GHYOHWLQ GH HQ Dรทร UOร NOร IRQ VDรทOD\ร Fร Vร Gร U %X EDNร PGDQ ERUo
\|QHWLPLQLQ EDรบDUร Vร D\Qร ]DPDQGD EDQND ELODQoRODUร ย ]HULQGH EHOLUOH\LFLยด
XQVXUGXU
%DQNDFร Oร N NHVLPLQGHQ ERUoODQPD \ROX LOH VDรทODQDQ ND\QDNODUร Q
HNRQRPL ย ]HULQGHNL HWNLVL NRQMRQNWย UH J|UH IDUNOร Oร NODU J|VWHULU %DQNDODU
WRSODGร NODUร IRQODUร NUHGL RODUDN Pย รบWHULOHULQH GDรทร WDPร \RU NUHGL WDOHEL WDVDUUXI
KDFPLQH XODรบDPร \RU LVH NDPXQXQ ERUoODQPDVร YH EX ND\QDNODUร YHULPOL
DODQODUD KDUFDPDVร HNRQRPLGH ROXPOX ELU JHQLรบOHPH \DUDWร UNHQ IDL] Gย รบย รบOHULQLQ \DUDWDFDรทร HQIODV\RQ Vย UHFLQL HQJHOOHU %XQD NDUรบร Q WDVDUUXIODUร Q
DWร O GXUXPGD ROPDGร รทร IRQ WDOHEL LOH DU]ร Qร Q |QHPOL |Ooย GH |UWย รบWย รทย ELU
GXUXPGD NDPX KDUFDPDODUร ERUoODQPD LOH ILQDQVH HGLOLUVH PHYFXW IDL]
KDGOHULQL \ย NVHOWHUHN |]HO NHVLPLQ \DWร Uร P NDUDUODUร Qร ROXPVX] HWNLOH\HELOLU
%DQNDODU JHOHFHN G|QHPOHUGHNL QDNLW DNร รบODUร Qร |QJ|UPH\H YH
JHOHFHNWH JHUHNOL QDNLW JHUHNVLQLPOHULQL JLGHUPH NRQXVXQGD ELU VRUXQ
\DรบDPDNVร ]ร Q WRSODGร NODUร ND\QDNODUGDQ HQ \ย NVHN JHWLUL\L HOGH HWPH\H
oDOร รบร UODU %X QHGHQOH EDQNDODUร Q YDUOร NODUร Qร Q YDGH GDรทร Oร Pร Qร \ย Nย POย Oย NOHUL
LOH X\XPOX ELU ELoLPGH ROXรบWXUPDVร EHNOHQLU %XQXQ VRQXFXQGD JHQHO RODUDN
WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ YDGH WHUFLKOHUL EDQNDODUร Q SRUWI|\OHULQL GH EHOLUOHU Ekonomide uzun vadeli รถngรถrรผlebilirlik varsa hem tasarruf sahiplerinin hem
GH EDQNDODUร Q WHUFLKOHUL X]XQ YDGHGHQ \DQD RODFDNWร U (NRQRPLGH JHOHFHรทH
LOLรบNLQ EHOLUVL]OLN \ย NVHNVH IRQ VDKLSOHUL YH IRQODUร WRSOD\DQ EDQNDODU GDKD
Nร VD YDGHOHUL WHUFLK HGHFHNOHUGLU %LU GLรทHU KXVXV HNRQRPLGH Nร Uร OJDQOร N
\DUDWDQ YH Dรบร Uร R\QDNOร รทD VDKLS SDUDPHWUHOHU HQIODV\RQ G|YL] NXUX Y G GH
IRQ VDKLSOHUL LOH EDQNDODUร Q SRUWI|\ oHรบLWOLOLรทLQH LOLรบNLQ NDUDUODUร Qร HWNLOH\HFHNWLU
Dรถviz kurunuQ DQL \ย NVHOLรบOHU J|VWHUHELOGLรทL ELU HNRQRPLGH IRQ VDKLSOHUL GH
WDVDUUXIODUร Qร Q ELU E|Oย Pย Qย G|YL] FLQVLQGHQ WXWPDN LVWH\HFHNOHUGLU '|YL]
FLQVLQGHQ KHVDSODUร Q WXWDUร QGDNL DUWร รบ EDQND ELODQoRODUร QGD EXOXQDQ G|YL]
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ DUWPDVร QD QHGHQ RODFDN bankalar bu durumda dรถviz
FLQVLQGHQ \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q PLNWDUร Qร DUWร UPDN LVWH\HFHNOHUGLU
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย LOH IRQ VDKLSOHUL DUDVร QGDNL EX ]LQFLUOHPH LOLรบNL V|]
NRQXVX IRQODUGDQ HQ JHQLรบ |Ooย GH ID\GDODQDQ GHYOHWLQ ERUoODQPD NDUDUODUร Qร
HWNLOH\HFHNWLU =RUD GD\DOร ERUoODQPDQร Q ROPDGร รทร ELU GXUXPGD GHYOHWLQ LKUDo
HGHFHรทL ERUoODQPD DUDoODUร Qร Q |]HOOLNOHUL GH \XNDUร GD V|]ย HGLOHQ IRQ
VDKLSOHULQLQ WHUFLKOHUL LOH |UWย รบPHN ]RUXQGD RODFDNWร U
%X Doร GDQ EDNร OGร รทร QGD EDQND ELODQoRODUร QGD \HU DODQ YDUOร N YH
yรผkรผmOย Oย NOHULQ YDGH YH Wย U RODUDN ELOHรบLPOHUL ย ONH HNRQRPLOHULQH GX\XODQ
Jย YHQ EHOLUOLOLN YH YH\D Nร Uร OJDQOร N \DUDWDQ XQVXUODU KDNNร QGD |QHPOL LSXoODUร iรงerir. $UDFร NXUXPODU YH \DWร Uร P IRQODUร JLEL GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODUร QGDQ
ERUoODQร OPDVร Qร Q
|]HOOLNOHUL
YH
HWNLOHUL
EDNร Pร QGDQ
ERUoODQร OPDVร QGDQ ELU IDUNODUร EXOXQPDPDNWDGร U
EDQNDODUGDQ
+DQH +DONร 7RSOXPGD \HU DODQ JHUoHN NLรบLOHULQ HOLQGH EXOXQDQ WDVDUUXIODU
ERUoODQPD LoLQ EDรบYXUXODQ ND\QDNODUGDQ ELU GLรทHULGLU %LUH\OH HOGH HWWLNOHUL
gelirleri tรผNHWLP YH WDVDUUXIODUร DUDVร QGD GDรทร Wร UODU +DQH KDONร Qร Q PDUMLQDO
Wย NHWLP HรทLOLPL Gย รบWย NoH WDVDUUXI KDFPL DUWDFDNWร U +DQH KDONร EX WDVDUUXIODUร
EDQNDODUGD PHYGXDW RODUDN WXWDELOHFHNOHUL JLEL GHรทHUOL PDGHQOHU
JD\ULPHQNXO G|YL] PHQNXO Nร \PHWOHU Y G \DWร Uร P DUDoODUร QD GD
\|QOHQGLUHELOLUOHU (รทHU KDQH KDONร WDVDUUXIODUร ILQDQVDO VLVWHPH JLUPHPLรบVH
Jย QOย N KD\DWWD \DVWร N DOWร RODUDN DGODQGร Uร ODQ IRUPGD\VD NDPX NHVLPLQLQ Lo
ERUoODQPD LOH EX ND\QDNODUร NXOODQPDVร Qร Q HNRQRPL ย ]HULQGH JHQLรบOHWLFL HWNLVL
RODFDNWร U %X Wย U VLVWHP Gร รบร WDVDUUXIODUร Q NDPX NHVLPLQLQ NXOODQร Pร QD
VXQXOGXรทX RUDQGD NDPX NHVLPLQLQ Lo ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร QHGHQL\OH
RUWD\D oร NDQ IDL] DUWร รบ EDVNร Vร R NDGDU D] RODFDNWร U
g]HOOLNOH SDUD LNDPHVLQLQ \ย NVHN ROGXรทX ย ONHOHUGH HNRQRPLN NUL]OHULQ
\DรบDQGร รทร G|QHPOHUGH VLVWHPH JLUPHPLรบ WDVDUUXIODUร Q NDPX NHVLPLQFH
NXOODQร ODELOPHVL LoLQ oHรบLWOL JLULรบLPOHUGH EXOXQXOPDNWDGร U 'รธ%6ยถOHULQ FD]LEHVLQL
DUWร UPDN DPDFร \OD Gย รบย N IL\DWWDQ LKUDoODU SULPOL LKUDoODU WRSOXPGD Vย UHNOL YH
yรผksek oranda arttร รทร EHNOHQWLVL KDNLP SDUDPHWUHOHUH HQIODV\RQ G|YL] NXUX
Y G HQGHNVOL LKUDoODU JHUoHNOHรบWLULOPHNWH LKUDo HGLOHQ Nร \PHWOHU YHUJLGHQ YH
KHU Wย UOย PXDPHOH PDVUDIร QGDQ PXDIL\HW WHPLQ HGLOPHNWHGLU
(รทHU KDQH KDONร Qร Q WDVDUUXIODUร ILQDQVDO VLVWHP LoLQGH LVH NDPX
NHVLPLQLQ KDQH KDONร WDVDUUXIODUร Qร NXOODQPDVร Qร Q GDUDOWร Fร HWNLOHUL RUWD\D
oร NDELOLU %X GXUXPGD NDPXQXQ KDQH KDONร QD Lo ERUoODQPD DUDoODUร Qร VDWPDVร
ILQDQVDO VLVWHPGH WDVDUUXIODUD RODQ WDOHEL DUWร UDFDรทร QGDQ IDL] KDGOHULQLQ
yรผkselmesine ve รถzel kHVLP \DWร Uร PODUร Qร Q IDL]H GX\DUOร Oร รทร QD J|UH \DWร Uร P
KDFPLQLQ D]DOPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U
%XQXQ \DQร QGD NDPX NHVLPLQLQ 7&0% GDKLO HQIODV\RQ \DUDWPD\DQ
ELU ERUoODQPD SROLWLNDVร GD L]OHPHVL Pย PNย QGย U .DPX NHVLPL ERUoODQPD
\ROX\OD HOGH HWWLรทL ND\QDNODUร KDUFDPD \ROXQD JLWPH] LVH HNRQRPLGH SDUD
NXOODQร P PDOL\HWLQL DUWร UPร รบ ROXU %X GXUXPGD KDQH KDONร Qร Q Wย NHWLPOHULQL
Nร VPDVร YH GDKD ID]OD WDVDUUXI \DSPDVร VDรทODQDELOLU 7ย NHWLP D]DOร รบร Qร Q
VRQXFX RODUDN HQIODV\RQ D]DOWÕODELOLU ' Q\DGD oHúLWOL X\JXODPDODUÕ J|Uülen,
7 UNL\H¶GH LVH KXNXNL DOW\DSÕVÕ |QHPOL |Oo GH KD]ÕUODQPÕú DQFDN KHQ ]
X\JXODQPDPÕú RODQ ³/LNLGLWH 6HQHWOHUL´ LKUDoODUÕ LOH SL\DVDGD EXOXQDQ SDUD
DU]Õ ID]ODVÕQÕQ V|] NRQXVX NÕ\PHWOHU NDUúÕOÕ÷ÕQGD VWHULOL]H HGLOHUHN HQIODV\RQ
HWNLVLQLQ D]DOWÕOPDVÕ KHGHIOHQLU %X W U NÕ\PHWOHU LOH WRSODQDQ ND\QDNODU NDPX
KDUFDPDODUÕQGD NXOODQÕOPD] VLVWHPGHQ oHNLOLU
+DQH KDONÕ WDVDUUXIODUÕQÕQ ERUoODQPD LOH NXOODQÕOPDVÕQGD GLNNDW
HGLOPHVL JHUHNOL KXVXV EX W U DUDoODUÕQ JHWLUL RUDQODUÕGÕU *HWLULVL \ NVHN RODQ
bu tür araçODU KDQH KDONÕQGD JHOLU HWNLVL \DUDWDUDN HQIODV\RQ ]HULQGH
ROXPVX] HWNL\H QHGHQ RODELOLUOHU
7 UNL\H¶GH GH |]HOOLNOH NDPX NHVLPL ERUoODQPD JHUH÷LQLQ DUWWÕ÷Õ
G|QHPOHUGH SDUD LNDPHVLQLQ HWNLVL\OH ILQDQVDO VLVWHP GÕúÕQGD WXWXODQ
WDVDUUXIODUÕQ NDPX NHVLPL WDUDIÕQGDQ NXOODQÕODELOPHVLQL VD÷ODPDN DPDFÕ\OD
+DOND $U] \|QWHPL\OH VDWÕúODU JHUoHNOHúWLULOPLú JHUoHN NLúLOHULQ 'ø%6
LKDOHOHULQH NDWÕOÕPODUÕQÕ WHúYLN HGLFL G ]HQOHPHOHU \DSÕOPÕúWÕU .DPX .HVLPL
.DPX NHVLPL LoLQGH PHUNH]L \|QHWLP GÕúÕQGD \HU DODQ NDPX
EDQNDODUÕ NDPX NXUXPODUÕ IRQODU YH VRV\DO J YHQOLN NXUXOXúODUÕ JLEL
XQVXUODUÕQ HOOHULQGH EXOXQDQ ID]OD IRQODU GD K N PHW WDUDIÕQGDQ ERUoODQPD
\ROX LOH NXOODQÕODELOPHNWHGLU
.DPX EDQNDODUÕ JHQHO RODUDN ERUoODQPD NRQXVXQGD GL÷HU WLFDUL
EDQNDODU YH ILQDQVDO NXUXOXúODUOD D\QÕ úHNOLGH GH÷HUOHQGLULOHELOLU .RQX\D
LOLúNLQ IDUNOÕOÕN V|] NRQXVX NDPX EDQNDODUÕQÕQ P ONL\HWOHULQH VDKLS EXOXQDQ
GHYOHWLQ ED]Õ RSHUDV\RQODUÕQÕ EX NXUXOXúODU ]HULQGHQ JHUoHNOHúWLUHELOPHVL YH
WLFDUL EDQNDODUOD E \ N |Oo GH D\QÕ úDUWODU DOWÕQGD PHYGXDW WRSOD\DQ EX EDQND
ND\QDNODUÕQÕQ +D]LQH NDUDUODUÕ\OD NXOODQÕODELOPHVLGLU +D]LQH JHoPLúWH EX
EDQNDODUD oLIWoL HVQDI YH P WHúHEELVLQ GHVWHNOHQPHVLQH LOLúNLQ SROLWLNDODUÕ
QHGHQL\OH RUWD\D oÕNDQ |GHPHOHU LOH PDDú |GHPHOHULQL JHUoHNOHúWLUme görevi
YHUPLúWLU %X W U IDDOL\HWOHU +D]LQH¶QLQ NDPX EDQNDODUÕ QH]GLQGH ELU ERUFXQXQ
ROXúPDVÕQD QHGHQ ROPDNWDGÕU +D]LQH¶QLQ NDPX EDQNDODUÕQD RODQ EX ERUoODUÕ
ND÷ÕGD
ED÷OÕ
ERUoODUGD
ROGX÷X
JLEL
DODFDNOÕ
WDUDIÕQGDQ
QDNGH
oHYULOHPHGL÷LQGHQ NDPX EDQNDODUÕ DoÕVÕQGDQ OLNLGLWH LKWL\DFÕQÕ DUWWÕUDQ ELU
HWNHQ RODELOPHNWHGLU %X W U ERUoODUÕQ HNRQRPLGH |]HOOLNOH IDL]OHU ]HULQGH
ROXPVX] HWNLGH EXOXQPDPDVÕ LoLQ NÕVD YDGHGH |GHQPHVL YH\D ND÷ÕGD
ED÷ODQDUDN NDPX EDQNDODUÕ DoÕVÕQGDQ GDKD OLNLW DODFDNODU KDOLQH »+Í
dön úW U OPHVL JHUHNOLGLU
.DPX NHVLPL ND\QDNODUÕQÕQ HWNLQ NXOODQÕOPDVÕ JHUH÷LQFH |]HUN
E WoHVL EXOXQDQ YH |]HO NDQXQOD NXUXOPXú YH NDPXVDO QLWHOLNOL NXUXPODUÕQ
HOOHULQGH EXOXQDQ IRQODUÕQ E WoH DoÕNODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕQGD NXOODQÕOPDVÕ YH
bunun için söz konusX NXUXPODUD ERUoODQÕOPDVÕ P PN QG U %X NDSVDPGD
|]HOOLNOH Lo ERUoODQPD LKDOHOHULQGH NDPX NXUXPODUÕQÕQ LKDOHOHUGH JHUoHNOHúHQ
RUWDODPD IL\DWWDQ DOÕP KDNODUÕ EXOXQPDNWDGÕU %XQXQ \DQÕQGD +D]LQH LOH
NDPX NXUXPXQXQ PXWDEDNDWÕ LOH GR÷UXGDQ |]HO WHUWLS NÕ\Pet ihraç etmek
VXUHWL\OH GH V|] NRQXVX ND\QDNODU NXOODQÕODELOPHNWHGLU .DPX NXUXPODUÕQÕQ
KDUFDPD YH \ N PO O NOHUL QHGHQL\OH NDUúÕ NDUúÕ\D EXOXQGXNODUÕ QDNLW DNÕúODUÕ
GD J|] |Q QGH EXOXQGXUXODUDN EX WLS ND\QDNODUÕQ +D]LQH WDUDIÕQGDQ
NXOODQÕODELOPHVL
NDPX
EXOXQDELOPHNWHGLU
ERUo
\|QHWLPL
DoÕVÕQGDQ
ROXPOX
HWNLGH
¶OL \ÕOODUGD 7 UN PDOL VLVWHPLQH GDKLO RODQ IRQODU GR÷UXGDQ GHYOHW
E WoHVLQGHQ ELUH\OHUGHQ YH HNRQRPLGH JHUoHNOHúHQ ED]Õ LúOHPOHU ]HULQGHQ
EHOOL DPDoODUOD NXOODQÕOPDN YH E WoH GÕúÕQGD WDNLS HGLOPHN ]HUH HOGH HWWL÷L
ND\QDNODUÕ NDPX NHVLPL E WoH DoÕNODUÕQÕQ ILQDQVPDQÕQD WDKVLV HWPLúOHUGLU
=DPDQ LoLQGH V|] NRQXVX IRQODU NXUXOXú DPDoODUÕQGDQ X]DNODúPÕú YH
IDDOL\HWOHUL NDPX ILQDQVPDQ DUDFÕ ROPD IRQNVL\RQX LOH VÕQÕUOÕ NDOPÕúODUGÕU
'HYOHWLQ GR÷UXGDQ ND\QDN DNWDUGÕ÷Õ IRQODU DoÕVÕQGDQ NRQX X]XQ YDGHGH kamu kesimi dengesini önemli ölçüde etkilememekle birlikte, özellikle
dDOÕúDQODUÕ 7DVDUUXID 7HúYLN +HVDEÕ d77+ YH .RQXW (GLQGLUPH )RQX JLEL
oDOÕúDQODUGDQ VRV\DO J YHQOLN VLVWHPLQH EHQ]HU QLWHOLNOL Iaaliyet gösteren
IRQODUÕQ NDPX NHVLPLQFH NXOODQÕODQ ND\QDNODUÕ X]XQ YDGHGH NDPX Lo ERUo
VWRNXQXQ DUWPDVÕQD QHGHQ ROPXú YH E WoHOHU ]HULQGH \ N ROXúWXUPXúWXU
ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD \DSÕODQ ED]Õ G ]HQOHPHOHUOH d77+¶ÕQ WDVIL\H Õ Ø ¨!¤ ©Wª Ç,¤ ¤ § ¤ ± ¦ ¦ Ù¿ µ ± ± ² ¤ ± Á ¦ É ¦ Ç ¬ ± µ ± +¯ Û° § ¤ ± ¤ ¯,® ¤ ± ¤ ± § ¤ ± ¦ ¬ § ¯ ¬ § ¿ ¬ § ¬ ° § ¤ ± ¤ Â ½ ¼;¼ »Ú¥ ¦ § ¦ ,º ¤ ¥,¤ Á ¦ § ¤ ° Á,¯ ± ¤;£T¥ ° § ¤ ¬ ;ÉT¯ § ¯ ,¯ Ç ¬ § ¬ ± Ü ( £,¤,¥TÀ ¤ ¡ Ã;Ý
Vย UHFL EDรบODWร OPร รบ YH 0D\ร V WDULKL LWLEDUL\OH EX IRQD EDNL\H WDVIL\H
HGLOPLรบWLU +DOHQ WDVIL\HVL JHUoHNOHรบPHPLรบ WHN IRQ .RQXW (GLQGLUPH )RQXยถGXU
ยถOL \ร OODUGD LVWLKGDP Gร รบร LรบJย Fย Qย Q VRV\DO Doร GDQ NDUรบร ODรบWร รทร VRUXQODUร
D]DOWPDN LoLQ NXUXODQ รธรบVL]OLN 6LJRUWDVร )RQX ND\QDNODUร Qร Q LรบVL]OLN VLJRUWDVร
X\JXODPDVร QGD RUWD\D oร NDQ DNVDNOร NODU QHGHQL\OH Dรบร Uร Gย ]H\GH ELULNPHVL YH
DWร O IRQ QLWHOLรทL ND]DQPDVร VRQXFXQGD V|] NRQXVX IRQ GHYOHW Lo ERUoODQPD
LKDOHOHULQGH JHUoHNOHรบHQ RUWDODPD IL\DWWDQ DOร PODU \DSPD\D EDรบODPร รบWร U
\ร O VRQX LWLEDUL\OH รธo %RUo 6WRNXQXQ DODFDNOร ODUD J|UH GDรทร Oร Pร QGD NDPX
EDรบOร รทร DOWร QGD \HU DODQ WXWDUร Q Eย \ย N ELU E|Oย Pย EX IRQD DLWWLU
g]HOOLNOH ยถOL \ร OODUGD ERUoODQPDGD Vร NoD EDรบYXUXODQ ELU GLรทHU
ND\QDN VRV\DO Jย YHQOLN NXUXOXรบODUร Qร Q ELULNLPOHUL ROPXรบWXU 6RV\DO Jย YHQOLN
NXUXOXรบODUร LรบoL PHPXU HVQDI JLEL WRSOXPVDO ย UHWLP XQVXUODUร QGD \HU DODQ
ELUH\OHULQ \DรบDP ER\X Wย NHWLPOHULQL Gย ]OHรบWLUHELOPHN oDOร รบร UNHQ HOGH HWWLNOHUL
\DรบDP VWDQGDUGร Qร oDOร รบPD \DรบDPร QGDQ ELWLรบLQGHQ VRQUD GD Vย UGย UHELOPHN
DPDFร \OD D\ร UGร NODUร IRQODUร ELU DUD\D JHWLULUOHU EX IRQODUร GHรทHUOHQGLULUOHU YH
ย \HOHULQLQ JHOHFHN \DรบDPODUร QD LOLรบNLQ ULVNOHUL RUWDGDQ NDOGร Uร UODU dDOร รบPD
\DรบDPร ER\XQFD ELUH\OHULQ X]XQ Vย UH\OH YH Gย ]HQOL RODUDN DNWDUGร รทร EX kaynaklar yรผksek hacimlHUH XODรบDELOPHNWHGLU gQGHU 6RV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL IDDOL\HW QHGHQL JHUHรทLQFH X]XQ YDGHOL ULVNL
Gย รบย N YH HQIODV\RQ QHGHQL\OH RUWD\D oร NDELOHFHN UHHO GHรทHU ND\ร SODUร Qร
NDUรบร OD\DFDN
QLWHOLNWH
DUDoODU
NXOODQDUDN
V|]
NRQXVX
ELULNLPOHUL
GHรทHUOHQGLUPHN GXUXPXQGDGร UODU %X QHGHQOH VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL ELULNHQ
IRQODUร KDQH KDONร YH EDQNDODU JLEL IRQ VDรทOD\ร Fร ODUร QD J|UH GDKD X]XQ
YDGHOHUGH GHรทHUOHQGLUHELOPHNWHGLUOHU
7ย P EX QHGHQOHUOH VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL ย ]HULQGH GHYOHWLQ EDVNร Q
ROGXรทX 7ย UNL\H JLEL ย ONHOHUGH NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD V|]
NRQXVX NXUXOXรบODUร Q ELULNLPOHUL NDPX \|QHWLFLOHUL LoLQ NROD\ NXOODQร Oร U ND\QDNODU
KDOLQH JHOPHNWHGLU
6RV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL IRQODUร Qร Q NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD NXOODQร OPDVร QGDQ |QFH QH รบHNLOGH GHรทHUOHQGLULOGLNOHUL EX WLS
ELU ILQDQVPDQ SROLWLNDVร Qร Q HWNLOHUL EDNร Pร QGDQ |QHPOLGLU (รทHU V|] NRQXVX
IRQODU EDQNDFร Oร N VLVWHPL LoHULVLQGH GHรทHUOHQGLULOL\RU YH EX \ROOD |]HO NHVLPLQ
\DWร Uร PODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD NXOODQร Oร \RU LVH EX IRQODUร Q NDPX NHVLPLQFH
NXOODQร OPDVร ELU Gร รบODPD HWNLVL \DUDWDELOHFHNWLU %X IRQODU \XUWGร รบร QGD PHYFXW
\DWร Uร P DUDoODUร LOH GHรทHUOHQGLULOL\RUVD HNRQRPLGH Gร รบ ERUoODQPD EHQ]HUL
HWNLOHU \DUDWDELOHFHNWLU
.DPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPLQLQ
ELULNLPOHULQLQ GHรทHUOHQGLULOPHVLQGH +D]LQHยถQLQ V|] NRQXVX ND\QDNODUร JHUL
|GHPHVLQH LOLรบNLQ \|QWHPOHULQ GH VRQXoODUร EDNร Pร QGDQ IDUNODUร YDUGร U
7ย UNL\HยถGH EX WLS ILQDQVPDQร Q \RรทXQ RODUDN NXOODQร OGร รทร G|QHPOHUGH ROGXรทX
JLEL EX ND\QDNODU SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH JHUL |GHQLUVH SDUDVDO JHQLรบOHPH
VRQXFX RUWD\D oร NDQ HQIODV\RQ VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL ELULNLPOHULQLQ
HULPHVLQH QHGHQ RODFDNWร U
%XQXQOD ELUOLNWH VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPLQGH \DUDWร ODQ IRQODUร Q UHHO
GHรทHU ND\Eร QD XรทUDPDVร X]XQ YDGHGH +D]LQHยถQLQ WUDQVIHU KDUFDPDODUร Qร Q
DUWPDVร QD YH GDKD \ย NVHN ERUoODQPD JHUHNVLQLPLQLQ RUWD\D oร NPDVร QD QHGHQ
RODELOPHNWHGLU
0HUNH] %DQNDVร 0HUNH] EDQNDODUร NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร EDNร Pร QGDQ
D\Uร FDOร NOร ELU \HUH VDKLSWLU g]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ YH PHUNH] EDQNDODUร
Kย Nย PHWOHUGHQ EDรทร PVร ] IDDOL\HW J|VWHUHPH\HQ ย ONHOHUGH YHUJLOHPHQLQ
VL\DVL VRQXoODUร Kย Nย PHWOHUL PHUNH] EDQNDVร ND\QDNODUร QD EDรบYXUPD\D
LWPHNWHGLU
0HUNH] EDQNDVร QGDQ ERUoODQPD GD WLFDUL EDQNDODUGDQ ERUoODQPD\D
EHQ]HU รบHNLOGH HNRQRPLGH JHQLรบOHWLFL HWNL \DUDWPDNWDGร U 3DUDVDO JHQLรบOHPH
IL\DWODU JHQHO VHYL\HVLQLQ SDUD DU]ร QD GX\DUOร รทร Qร Q Gย รบย N ROGXรทX RUDQGD
NDPX\D UHHO ELU KDUFDQDELOLU JHOLU VDรทODUNHQ VHQ\RUDM IL\DWODUร Q EHOOL ELU
JHFLNPH\OH SDUD DU]ร DUWร รบร Qร Q UHHO HWNLOHULQL EHUWDUDI HWPHsiyle, mevcut borรง
VWRNXQXQ UHHO GHรทHU ND\Eร QD XรทUDPDVร QD HQIODV\RQ YHUJLVL QHGHQ ROXU
(QIODV\RQXQ Nร VD G|QHPGH WRSODP WDOHEL YH EXQD EDรทOร RODUDN ย UHWLPL YH
LVWLKGDPÕ DUWÕUÕFÕ HWNLOHUL GH HNOHQLQFH K N PHWOHU DoÕVÕQGDQ PHUNH] EDQNDVÕ
ND\QDNODUÕQÕQ FD]LEHVLQL DQODPDN NROD\ODúÕU
%XQXQOD ELUOLNWH PHUNH] EDQNDVÕ ND\QDNODUÕQÕQ NXOODQÕPÕQÕQ X]XQ vadeli etkileri oldukça olumsuz olabilmektedir. Ekonomi tam istihdamda ise
X]XQ YDGHGH IL\DWODUÕQ DUWÕúÕ SDUD DU]Õ DUWÕúÕQÕQ UHHO GH÷HULQL D]DOWDFDN YH
HQIODV\RQ EDVNÕVÕ IDL] EDVNÕVÕQD G|Q úHFHN DUWDQ IL\DWODU NDPX
KDUFDPDODUÕQÕQ QRPLQDO GH÷HULQL DUWÕUDFDNWÕU g]HOOLNOHUL LWLEDUL\OH IL\DW
DUWÕúODUÕQGDQ HWNLOHQPH\HQ ELU NÕVÕP NDPX JHOLUOHUL QHGHQL\OH E WoH DoÕNODUÕ »TÞ
X]XQ G|QHPGH DUWDFDNWÕU )DL] DUWÕúÕQÕQ \DWÕUÕPODUÕ D]DOWPDVÕ HNRQRPLGHNL UHWLP SRWDQVL\HOLQL G ú UHFHNWLU
.DPX DoÕNODUÕQÕQ PHUNH] EDQNDVÕ ND\QDNODUÕ LOH ILQDQVPDQÕ GR÷UXGDQ
YH\D GROD\OÕ ELU ELoLPGH JHUoHNOHúHELOLU 0HUNH] EDQNDVÕQGDQ GR÷UXGDQ
ILQDQVPDQ ERUoODQPD DUDoODUÕQÕQ GR÷UXGDQ PHUNH] EDQNDVÕQD VDWÕúÕ\OD DOWÕQ
YH G|YL] JLEL XQVXUODU NDUúÕOÕ÷ÕQGD ERUoODQDUDN YH\D NÕVD YDGHOL DYDQV LPNDQÕ
NXOODQÕODUDN JHUoHNOHúWLULOHELOLU
'ROD\OÕ RODUDN PHUNH] EDQNDVÕQGDQ ERUoODQPDGD NDPX NHVLPL
ERUoODQPD DUDoODUÕQÕ SL\DVD\D LKUDo HWPHNWH OLNLGLWH LKWL\DFÕ RODQ EDQNDODU
HOOHULQGHNL NÕ\PHWOHUL PHUNH] EDQNDVÕQD LVNRQWR HGHUHN VDWPDNWDGÕU
'ROD\ÕVÕ\OD PHUNH] EDQNDVÕ NDPX\X LNLQFLO SL\DVD NDQDOÕ\OD IRQODPDNWDGÕU
%XQXQ \DQÕQGD PHUNH] EDQNDODUÕ DoÕN SL\DVD LúOHPOHULQL GH
piyasadaki likidite yönetimi için kullanmaktaGÕUODU .DPX ERUoODQPD DUDoODUÕ
EX LúOHPOHU LOH EDQNDODUGDQ DOÕQÕS EDQNDODUD VDWÕODELOPHNWH JHUL DOÕP
YDDGL\OH VDWÕú UHSR YH JHUL VDWÕP YDDGL\OH DOÕú WHUV UHSR LúOHPOHULQH NRQX
RODELOPHNWHGLU %X LúOHPOHU VÕUDVÕQGD PHUNH] EDQNDODUÕ SRUWI|\ QGHNL KHU
DUWÕú NDPX NHVLPLQLQ PHUNH] EDQNDVÕQGDQ ERUoODQPDVÕ LOH EHQ]HU VRQXoODU
GR÷XUPDNWDGÕU
Õ ß ¨!¤ ©Wª ¯,£;¬ ©R¬ ¶ ¤ ± ¤+À ¦ ,º ¤ Û ¶ ° Á § ¤ ,¤ Ç;¤ ¦ ®;¯ ± ¿ ¬ ¶ ¸ ± § ¯ ± ¬ ,º;¯ Â ®;¯ ± ¿ ¬ ¥;¬ º ° Ë ª ± ¤ ° § ¤,¥ ¬ § ¯ ®;¯ ± ¿ ¬ ¶ ¤ È+£;¬ § ¤,¶ ¦k¤ ± ¤;£ ¦ +º ¤ ª ª
¤ ©L¤ ° § ¤ Ç ¬ § ¬ ± Là ± ,¯ Ë ¬  ®;¯ ± ¿ ¬4©R¸ ¯ § § ¯;À ¬4Ç;¬ ± ¬ Ì;§ ¯,¶ ©4¯ É,¬4Ç ¬ ± ¶ ¤ ® ¬ ©á¥ ¦ § ¦ ,º ¤h¸ ± ¯;¶ ¬ Áâ£,¤,¶ ¶ ¦ Ë ¦R¸ ± ¸ § ¯ ± ¯r¬ § ¬ Ì ¬ ª ± ª ©W§ ¤ ± ®,¯ ± ¿ ¬ £;¬ ¬ ÂT¶ ¤ ¬ Á4¯ º ¯ ¶ ¤ ® ¬ © ¥ ¦ § ¦ ,º ¤ µ º ¯;¥+¯ Ç;¬ § ¬ ± ªLº ª ± ª ©Lº ¤ Â0®;¯ ± ¿ ¬ ¥;¬0º ° Ë ª ± ¤ ° § ¤+¥R¬ § ¯R¶ ¤ È+£;¬ § ¤+¶ ¤ ± ¤,£ ¦ ,º ¤ ¬B£,¸ ± ¯ Ç;¬ ± ¥ ¦ § º ¦ ± ã:¯ ± ¿ ¬0¶ ª+¶ ¤ ± ¦;Ç ¬ ± ¥ ¦ § § ¦ ¯ TÀ § ¤,£T¥ ° ,º ¤ L¯;¶ ¬ § ¯ ;©4¯ , ¯ Â0®;¯ ± ¿ ¬ ;¬ L¶ ¤ ÈT£;¬ §0¯ º ¬ § º ¬ Ë ¬0¶ ¤ ®;¬ ©â¥ ¦ § ¦ ,º ¤  ¤ ©Rª ¯ £;¬ ©W¬ ,É0¯W£,¤,¶ ¦ R¤ § ¦ ;¤ ©L¤ §0®;¯aÈ;¬ ©4¯;¶ § ¯ ± ¬ RÀ ¬ ¥,¤,¶ § ¤ ± ¦ Ç ¬ ± ¥ ¦ § § ¦ ¯ TÀ § ¤,£T¥ ° ,º ¤ W¯;¶ ¬ § ¯ ,¯ ÉT¯ ¶ ¬ ± ,ä ¸ ± ¬ ¥+¯ Æ ¬ Rº ¯^¤ ± ¤ § ¤ ± ¦ ,º ¤ Ç ª § ª ,º ª,Ë ª Ç;¤ ¦ ¸ § ¯ § ¯ ± º ¯ Â å ¯ +À § ¤;£T¥ ° R©Wª È,¤,£+¯ Ç,¯ £,¬ æ ¿ ¬ Ç ¬T©L¤ § ¬0ª+¥+¿ ª § ¤ ©L¤ § ¤ ± § ¤WÇ ªWª+¥;ª;©L£;ª § ª ¿ ¬ º ¯ ± ¬ § ©L¯,¥+¯ ² ¤ § ¦ Ì ¦ § ©L¤ ¶ ¤;º ¦ ±
'รธ%6ยถOHULQ รธรบOHP *|UGย รทย 3L\DVDODU 'รธ%6ยถOHULQ LKUDoODUร QGD ROXรบDFDN IDL]OHUL NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODELOHFHN IRQODUร Q PLNWDUร Qร YH GROD\ร Vร \OD ERUoODUร Q
Vย UGย Uย OHELOLUOLรทLQL EHOLUOH\HQ |QHPOL ELU XQVXU GD V|] NRQXVX Nร \PHWOHULQ LรบOHP
J|UGย รทย SL\DVDODUร Q oHรบLWOLOLรทL YH EX SL\DVDODUร Q GHULQOLรทLGLU
3RUWI|\OHULQGH Kย Nย PHWOHULQ LKUDo HWWLรทL ERUoODQPD DUDoODUร Qร
EXOXQGXUDQ \DWร Uร PFร ODU EX Nร \PHWOHUL YDGH VRQXQD NDGDU HOOHULQGH
WXWDELOHFHNOHUL JLEL YDGH ELWLPLQGHQ GDKD |QFH EX Nร \PHWOHUL VDWDUDN YH\D
5(32 LรบOHPL\OH QDNLW LKWL\DoODUร Qร NHVLQ YH\D JHoLFL Vย UH\OH JLGHUHELOLUOHU 6|]
NRQXVX Nร \PHWOHULQ OLNLGLWHVLQLQ \ย NVHN ROPDVร \DWร Uร PFร Qร Q OLNLGLWH ULVNLQL
RUWDGDQ NDOGร UDFDรทร QGDQ LKUDo HGHQ Kย Nย PHW Doร Vร QGDQ GDKD JHQLรบ ELU
\DWร Uร PFร \HOSD]HVL LPNDQร Qร VDรทOD\DFDNWร U
%X DOW EDรบOร NWD 7ย UNL\HยถGH 'รธ%6ยถOHULQ LรบOHP J|UGย รทย SL\DVDODUร Q
\DSร ODUร YH LรบOH\LรบOHUL KDNNร QGD JHQHO ELOJL VXQXODFDNWร U %LULQFLO 3L\DVD
'รธ%6ยถOHULQ +D]LQH WDUDIร QGDQ LON NH] VDWร รบD VXQXOGXรทX SL\DVDODU
'รธ%6ยถOHULQ ELULQFLO SL\DVDVร RODUDN DGODQGร Uร Oร U <XNDUร GDNL DOW EDรบOร NODUGD GD
EHOLUWLOGLรทL JLEL 'รธ%6ยถOHULQ LKUDFร QD LOLรบNLQ KHU Wย UOย D\Uร QWร \ร EHOLUOHPH\H +D]LQH
\HWNLOL ROXS LKUDFD LOLรบNLQ Wย P LGDUL LรบOHPOHU GH 7&0% WDUDIร QGDQ
JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU
%LULQFLO SL\DVDGD \LQH \XNDUร GDNL DOW EDรบOร NODUGD Doร NODQGร รทร JLEL
'รธ%6ยถOHU LKDOHOHUGH Wย P \XUWLoL Wย ]HO YH JHUoHN NLรบLOHUH 7$3 VDWร รบWD SL\DVD
\DSร Fร Vร EDQNDODUD KDOND DU]GD SL\DVD \DSร Fร EDQNDODU DUDFร Oร รทร LOH KDOND YH
|]HO WHUWLS Nร \PHW LKUDFร LOH NDPX EDQNDODUร 706)ยถ\H NDPX NXUXPODUร Y G gibi iktisadi unsurlara ihraรง edilebilirler. 9DGHVL JHOHQ 'รธ%6ยถOHU 7&0% WDUDIร QGDQ +D]LQHยถQLQ QDP YH
KHVDEร QD LWID HGLOHUHN (0.7 VLVWHPLQGHQ VLOLQLUOHU
øNLQFLO 3L\DVD +D]LQH WDUDIÕQGDQ GDKD |QFH LKUDo HGLOPLú RODQ 'ø%6¶OHULQ LúOHP
J|UG ÷ SL\DVDODU 'ø%6¶OHULQ LNLQFLO SL\DVDODUÕ RODUDN DGODQGÕUÕOÕU 7 UNL\H¶GH
'ø%6¶OHULQ LúOHP J|UG ÷ RUJDQL]H LNLQFLO SL\DVD øVWDQEXO 0HQNXO .Õ\PHWOHU
%RUVDVÕ ø0.% QH]GLQGH IDDOL\HW J|VWHUHQ 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ¶GÕU
3L\DVD +D]LUDQ ¶GH SL\DVD NDSVDPÕQGD \HU DODQ 5HSR 7HUV 5HSR
3D]DUÕ ùXEDW ¶WH *D\ULPHQNXO 6HUWLILNDODUÕ 3D]DUÕ LVH +D]LUDQ
¶GD IDDOL\HWH JHoPLúWLU øVWDQEXO 0HQNXO .Õ\PHWOHU %RUVDVÕ 7DKYLO YH
%RQR 3L\DVDVÕ
7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ¶QGD 'ø%6¶OHU JD\ULPHQNXO VHUWLILNDODUÕ
g]HOOHúWLUPH øGDUHVL %DúNDQOÕ÷Õ¶QÕQ LKUDo HWWL÷L WDKYLOOHU YH %RUVD¶\D NRWH
HGLOHQ |]HO VHNW|U WDKYLOOHUL LúOHP J|UPHNWHGLU
3L\DVDQÕQ NXUXOXú DPDFÕ V|] NRQXVX NÕ\PHWOHULQ úHIIDI YH UHNDEHWH
DoÕN ELU RUWDPGD LúOHP J|UPHOHULQLQ VD÷ODQPDVÕ OLNLGLWHOHULQLQ DUWÕUÕOPDVÕ
SL\DVDGD V|] NRQXVX NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ ELOJL DNÕúÕQÕQ KÕ]ODQGÕUÕOPDVÕ YH HWNLQ
ELU LNLQFL HO SL\DVDVÕQÕQ YDUOÕ÷ÕQÕQ WHPLQL RODUDN |]HWOHQHELOLU
<XNDUÕGD VD\ÕODQ NÕ\PHW W UOHULQLQ W P Q Q LúOHP J|UHELOPHVL LOH
ELUOLNWH NDPX ERUo VWRNXQXQ DUWDQ KDFPL SL\DVDGD \R÷XQ RODUDN 'ø%6¶OHULQ
LúOHP J|UPHVLQH QHGHQ ROPXú WDKYLO YH ERQR SL\DVDVÕQÕQ ILQDQVDO SL\DVDODU içerisinGH |QFHOLNOL NRQXPD JHoPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ¶QGD 7&0% 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ \HVL
EDQNDODU YH ø0.% \HVL DUDFÕ NXUXPODU LúOHP \DSDELOPH \HWNLVLQH VDKLSWLU
7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ NDSVDPÕQGD IDDOL\HW J|VWHUHQ ³5HSR 7HUV
5HSR 3D]DUÕ´ LOH ³.HVLQ $OÕP 6DWÕP 3D]DUÕ´QGD LúOHP \DSPD\D \HWNLOL
NXUXOXúODUÕQ WHPVLOFLOHUL X]DNWDQ HULúLP WHUPLQDOOHUL DUDFÕOÕ÷Õ LOH VLVWHPH
HOHNWURQLN RODUDN HPLU J|QGHULUOHU $OÕú HPLUOHUL HQ \ NVHN IL\DWWDQ G ú ÷H
GR÷UX VDWÕú HPLUOHUL LVH HQ G ú N IL\DWWDQ HQ \ NVHN IL\DWD GR÷UX RWRPDWLN
RODUDN VÕUDODQÕU $\QÕ IL\DWOÕ HPLUOHUGH ]DPDQ |QFHOL÷L JHoHUOLGLU %X úHNLOGH LON
VÕUDGD \HU DODQ DOÕú HPULQLQ IL\DWÕ LON VÕUDGD \HU DODQ VDWÕú HPULQLQ IL\DWÕQD HúLW
YH\D GDKD \ NVHNVH LúOHP RWRPDWLN RODUDN JHUoHNOHúLU øúOHP JHUoHNOHúWLNWHQ
VRQUD LúOHPH LOLúNLQ WH\LW IRUPX WDUDIODUD DQÕQGD J|QGHULOLU
øOJLOL 3D]DUODUGD \HU DODQ HPLUOHU LoHULVLQGH ELOJLVD\DU WDUDIÕQGDQ
EHOLUOHQHQ DOÕPGD HQ G ú N RUDQOÕ UHSR HPLUOHULQGH HQ \ NVHN RUDQOÕ
VDWÕPGD HQ \ NVHN RUDQOÕ WHUV UHSR HPLUOHULQGH HQ G ú N RUDQOÕ HPLUOHU YHUL
GD÷ÕWÕP ILUPDODUÕ DUDFÕOÕ÷Õ\OD DQÕQGD \HOHUH LOHWLOLU øúOHPOHU JHUoHNOHúWLNoH
PHYFXW VÕUDGDNL HQ L\L HPLUOHU RWRPDWLN RODUDN HQ VW VÕUD\D JHoHU
3L\DVDGD D\QÕ J Q YDO|UO LúOHPOHU \DSÕODELOGL÷L JLEL 5HSR 7HUV 5HSR
3D]DUÕ¶QGD J QH NDGDU LOHUL EDúODQJÕo YDO|UO YH .HVLQ $OÕP 6DWÕP
3D]DUÕ¶QGD LVH J QH NDGDU LOHUL YDO|UO LúOHP \DSÕOPDVÕ P PN QG U
*HUHN 5HSR 7HUV 5HSR 3D]DUÕ¶QGD JHUHNVH .HVLQ $OÕP 6DWÕP
3D]DUÕ¶QGD EHOLUOL ELU PLNWDUÕQ DOWÕQGD NDODQ HPLUOHU . o N (PLUOHU 3D]DUÕ¶QGD
LúOHP J|U U .HVLQ $OÕP 6DWÕP 3D]DUÕ¶QGD QRPLQDO WXWDUÕ %LQ <7/¶QLQ
DOWÕQGD NDODQ HPLUOHU LOH 5HSR 7HUV 5HSR 3D]DUÕ¶QGD 7/ WXWDUÕ %LQ
<7/ QLQ DOWÕQGD NDODQ HPLUOHU . o N (PLUOHU 3D]DUÕ¶QGD LúOHP J|U U %XQXQOD
ELUOLNWH G|YL] FLQVLQGHQ NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ RODUDN \DOQÕ]FD QRUPDO HPLU V|]
NRQXVX ROXS HQ N o N QRPLQDO HPLU WXWDUÕ %LQ 86' YH\D %LQ (85
RODUDN EHOLUOHQPLúWLU <7/ FLQVLQGHQ NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ RODUDN HQ \ NVHN HPLU
WXWDUÕ 'ø%6¶OHU LOH *HOLU 2UWDNOÕ÷Õ 6HQHtleri’nde (GOS) 10 Milyon YTL, özel
sektör tahvillerinde ise 100 Bin YTL düzeyindeyken, döviz cinsinden »¢
NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ VW OLPLW EHOLUOHQPHPLúWLU
7DNDV YH VDNODPD LúOHPOHUL ø0.% YH \HOHULQ NDWÕOÕPÕ LOH NXUXOPXú
D\UÕ YH ED÷ÕPVÕ] ELU NXUXOXú RODQ ø0.% 7DNDV YH 6DNODPD %DQNDVÕ $ ù
7DNDVEDQN WDUDIÕQGDQ JHUoHNOHúWLULOLU 7DNDV LúOHPOHULQGH |GHPH NDUúÕOÕ÷Õ
WHVOLP HVDVÕ X\JXODQPDNWDGÕU
'ø%6¶OHULQ øúOHP *|UG ÷ 8OXVODUDUDVÕ 7LFDUHW 3ODWIRUPODUÕ 8OXVDO YH XOXVODUDUDVÕ ILQDQV SL\DVDODUÕQÕQ WHNQRORMLN DOW\DSÕVÕQÕQ
JHOLúLPL G Q\DQÕQ IDUNOÕ \HUOHULQGH \HUOHúLN \DWÕUÕPFÕODUÕQ D\QÕ DQGD D\QÕ
\DWÕUÕP DUDoODUÕQD XODúDELOPHOHULQH XOXVDO SL\DVDODUGD YDU RODQ IDL] G ]H\L
Õ ç è ¤+¥ ¦ £4½ ¼ ¼,Þ ¬ ¶ ¬ Ç;¤ ± ¬ ¥;§ ¯
IDUNOÕOÕNODUÕ KDUHNHW HGHQ VHUPD\HQLQ ND]DQo HOGH HGHELOPHVLQH RODQDN
VD÷ODPDNWDGÕU
6 UHFLQ GR÷DO ELU VRQXFX RODUDN XOXVODUDUDVÕ \DWÕUÕPFÕODU DoÕVÕQGDQ
LúOHP PDOL\HWOHULQLQ D]DOPDVÕ YH GDKD KÕ]OÕ ELU úHNLOGH GDKD JHQLú ELU
HQVWU PDQ \HOSD]HVLQLQ XODúÕODELOLUOLN LKWL\DFÕ JLGHUHN DUWPÕúWÕU %XQXQ
VRQXFXQGD G Q\D ILQDQV SL\DVDODUÕQGD KL]PHW YHUHQ ED]Õ NXUXOXúODU ONHOHULQ
Lo ERUoODQPD DUDoODUÕQÕQ LúOHP J|UG ÷ \XUWLoL SL\DVDODUÕQD \XUWGÕúÕQGDQ GD
NDWÕOÕPÕ P PN Q NÕODQ VLVWHPOHU ]HULQGH oDOÕúPD\D EDúODPÕúODUGÕU ¶OÕ
\ÕOODUÕQ VRQODUÕQD GR÷UX EX oDOÕúPDODU KÕ]ODQPÕú YH XOXVODUDUDVÕ HOHNWURQLN
WLFDUHW SODWIRUPODUÕQGD LúOHPOHU EDúODPÕúWÕU
6|] NRQXVX VLVWHPOHULQ \DSÕVÕQD YH oDOÕúPD LONHOHULQH |UQHN RODUDN
$YUXSD¶GD |]HOOLNOH (XUR DODQÕQGD \R÷XQ RODUDN IDDOL\HW J|VWHUHQ (OHNWURQLN »+Ã
7DKYLO $÷Õ 076 EX oHUoHYHGH GLNNDW oHNLFL ELU |UQHN ROXúWXUPDNWDGÕU
gQ P ]GHNL G|QHPGH EX WLS SODWIRUPODUÕQ VD\ÕVÕQÕQ YH ]HUOHULQGH
JHUoHNOHúHQ LúOHP KDFPLQLQ JLGHUHN DUWPDVÕQD ELU HQJHO J|U OPHPHNWHGLU %X
JHOLúLPLQ RUWD YH X]XQ YDGHGH 'ø%6 SL\DVDODUÕQGD GHULQOL÷L DUWWÕUDFD÷Õ EXQXQ ise devletlerin borçlanmDODUÕQÕ NROD\ODúWÕUDFD÷Õ G ú Q OHELOLU 3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 6LVWHPL 'ø%6 LKDOHOHULQGH YH V|] NRQXVX VHQHWOHULQ LNLQFLO SL\DVD LúOHPOHULQGH
HWNLQOL÷LQ DUWÕUÕOPDVÕ DPDFÕ\OD |QFHGHQ EHOLUOHQHQ NULWHUOHUH J|UH VHoLOPLú
EDQNDODUD +D]LQH WDUDIÕQGDQ ED]Õ KDN Ye görevler verilmesini içeren sistem,
SL\DVD \DSÕFÕOÕ÷Õ VLVWHPL RODUDN DGODQGÕUÕOÕU
6|] NRQXVX KDN YH J|UHYOHULQ YHULOGL÷L EDQNDODU 3L\DVD <DSÕFÕ 3<
RODUDN LIDGH HGLOPHNWHGLU 7 UNL\H¶GH $UDOÕN ¶WHQ LWLEDUHQ +D]LQH LOH
SL\DVD \DSÕFÕOÕ÷Õ V|]OHúPHVL LP]DODPÕú EXOXQDQ SL\DVD \DSÕFÕVÕ EDQND
PHYFXWWXU
3L\DVD \DSÕFÕOÕ÷Õ VLVWHPLQH GDKLO RODFDN RODQ EDQNDQÕQ +D]LQH LOH
³3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 6|]OHúPHVL øP]DODPDVÕ´ JHUHNLU 6|] NRQXVX V|]OHúPH Õ é ! B ê § ª,£;§ ¤ ± ¤ ± ¤;£ ¦ ä ¬ É+¤ ± ¯,¶ × § ¤+¶ À ° ± ©Lª à4± +¯ Ë ¬ ë èìä!ÅÛí § ¯ ¶ ± ° ¬ ä ¤ ÈT® ¬ § Ê Ë ¦T£,¤+¥TÀ ¤^»+Î Í
SL\DVD \DSÕFÕVÕQÕQ D\UÕFDOÕN YH \ N PO O NOHUL LOH +D]LQH¶QLQ SL\DVD \DSÕFÕVÕQD »+
NDUúÕ RODQ \ N PO O NOHULQLQ \HU DOGÕ÷Õ \DVDO ELU PHWLQGLU 3L\DVD <DSÕFÕ\D 6D÷ODQDQ +DNODU
³3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 6|]OHúPHVL´ oHUoHYHVLQGH VDGHFH 3<¶OHU ³7 UN 'ø%6 3L\DVD <DSÕFÕVÕ´ XQYDQÕQÕ NXOODQDELOLUOHU 'ø%6 LKDOHOHULQH WHPLQDW \DWÕUPDNVÕ]ÕQ WHNOLI YHUHELOLUOHU øKDOHOHUGH 5HNDEHWoL 2OPD\DQ 7HNOLI 527 YHUHELOLUOHU øKDOH VRQUDVÕ WHNOLI YHUHELOLU (OLQGH EXOXQGXUGXNODUÕ LKDOHGH VDWÕODQ 'ø%6¶WHQ GDKD NÕVD YDGHOL WDQÕP YH IL\DWÕ +D]LQH WDUDIÕQGDQ EHOLUOHQHQ 'ø%6¶OHUL +D]LQH¶\H
GH÷LúLP DPDFÕ\OD LDGH HGHELOLUOHU YH NDUúÕOÕ÷ÕQGD LKDOHGH LKUDo
HGLOHQ NÕ\PHWL LKDOHGH ROXúDQ RUWDODPD IL\DWWDQ DODELOLUOHU 3DUD
SL\DVDODUÕQGD
JHUoHNOHúWLULUOHU
+D]LQH¶QLQ
\DSDFD÷Õ
QDNLW
LúOHPOHULQL
³7$3´ VDWÕúODUÕQGDQ ID\GDODQDELOLUOHU +DOND $U] \ROX\OD \DSÕODFDN 'ø%6 LKUDoODUÕQD DUDFÕOÕN HGHELOLUOHU *HUL DOÕP YH GH÷LúWLUPH LKDOHOHULQH NDWÕODELOLUOHU 7&0% LOH NRQVLQ\H LúOHP \DSDELOLUOHU 3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 'DQÕúPD .XUXOX WRSODQWÕODUÕQD LNL WHPVLOFL LOH NDWÕODELOLUOHU
7&0% E Q\HVLQGH NXUXOPXú RODQ 'ø%6 gG Qo øúOHPOHUL 3L\DVDVÕ¶QGD 'ø%6 |G Qo DOPD YH YHUPH LúOHPOHULQH WDUDI
RODELOLUOHU 3<¶OHU RODUDN \HWNLOHQGLULOPH\HQ EDQNDODU VDGHFH 'ø%6 ödünç veren taraf olabilirler. Õ î ! B í ½ ½ ¼;¼;Þ ½ ¼ ¼ ¢ · µ +¯ ©W¬ × ¬ ¥,¤;£,¤ ³ ¤ Á ¦ É;¦ § ¦ Ë ¦ Å µ, § ¯ Ì;©4¯ £;¬B£,¤,¥TÀ ¤e»TÎ –
%X KDNODU 3<¶OHUL 'ø%6¶OHUOH LOJLOL LúOHP \DSDQ GL÷HU JHUoHN YH W ]HO
NLúLOHUGHQ D\ÕUPDNWDGÕU
3L\DVD <DSÕFÕQÕQ < N PO O NOHUL 3<¶OHUGHQ \XNDUÕGD VÕUDODQDQ D\UÕFDOÕNOÕ KDNODUÕ NXOODQPDODUÕ
NDUúÕOÕ÷ÕQGD DúD÷ÕGD \HU DODQ \ N PO O NOHUL GH \HULQH JHWLUPHOHUL
EHNOHQPHNWHGLU %X \ N PO O NOHU DúD÷ÕGDNL JLEL VÕUDODQDELOLU
$\OÕN YH o D\OÕN G|QHPOHU LWLEDUL\OH ELULQFLO SL\DVDGD +D]LQH WDUDIÕQGDQ LKDOH \ROX\OD LKUDFÕ SURJUDPODQDQ YH\D LKUDo HGLOHQ
'ø%6¶OHULQ QHW WXWDUÕQÕQ EHOOL ELU RUDQÕQÕ DOPDNOD \ N PO G UOHU
øNLQFLO SL\DVDGD OLNLGLWH\L VD÷ODPDNOD \ N PO G U %X DPDoOD 3<¶OHU ø0.% 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕQGD V|] NRQXVX SL\DVDQÕQ
LúOH\Lú NXUDOODUÕ oHUoHYHVLQGH V UHNOL RODUDN EHOLUOHQHQ W P |Oo W ½ ¼
LKUDoODU LoLQ DOÕP VDWÕP NRWDV\RQX YHUPHNOH \ N PO G UOHU
+D]LQH¶QLQ JHQHO HNRQRPL YH\D PDOL SL\DVDODU KDNNÕQGD WDOHS HGHFH÷L DUDúWÕUPD UDSRU DQNHW PDOL YHULOHU YH EHQ]HUL ELOJLOHUL
KD]ÕUODUODU
+D]LQH¶QLQ < N PO O NOHUL 3<¶OHUH \XNDUÕGD VÕUDODQDQ KDNODUÕ VD÷OD\DQ EXQXQOD ELUOLNWH V|]
NRQXVX EDQNDODUD \LQH \XNDUÕGD VÕUDODQDQ \ N PO O NOHUL JHWLUHQ VLVWHPGH
+D]LQH¶QLQ GH ED]Õ \ N PO O NOHUL PHYFXWWXU %X \ N PO O NOHUL DúD÷ÕGDNL
JLEL VÕUDODQDELOLU
3L\DVD \DSÕFÕOÕ÷Õ V|]OHúPHVLQGH \HU DODQ D\UÕFDOÕNOÕ KDNODU VDGHFH 3<¶OHUH WDQÕQÕU
%LU LKDOHGH WHN ELU NDWÕOÕPFÕ\D VDWÕODFDN 'ø%6 WXWDUÕ LKDOH LoLQ belirlenen üst limitin belirli bir orDQÕQÕ DúDPD]
ï ð ¨ ° ¶ ¤,£T¥ ° § ¤ ± ¦ ÂT£;¸ ± ¯ Â;È;¤ É, ¬ © ®;¯LÀ ¤ ¬ 4° ± ¤ § ¤ ± ¦;Ç;¤ ¦ ©e¦ ,º ¤ WÇ,¯ § ¬ ± § ¬ ,µ ¯ § § ¬ § ¯ ± W ¯ £+¤ È ¬ Á ° § ©L¤;£ ¦;Ç,¯ § ¯ ¬ ± ; ªWÈ;ª,£,ª,£;§ ¤ ± ¤e¬ § ¬ Ì ¬ ° § ¤ ± ¤ ¤,¥ ± ¦ +¶ ¦ § ¦,Ç;¬ ¿ ¬T¬ ² ¬ ! B í ½ ½ ¼ ¼,Þ ½ ¼;¼ ¢ · µ ,¯ ©W¬ × ¬ ¥,¤;£,¤ ³ ¤ Á ¦ É;¦ § ¦ Ë ¦ Å µ, § ¯ Ì;©L¯;£;¬B£+¤,¥TÀ ¤^»+Î; –
+D]LQH QDNLW \|QHWLPL YH ERUoODQPD SURJUDPODUร Qร NDPXR\XQD GX\XUPD\D GHYDP HGHU
+D]LQH \HQL ERUoODQPD DUDoODUร YH LKUDo SROLWLNDVร NRQXODUร QGD 3<ยถOHU LOH J|Uย รบ DOร รบYHULรบLQGH EXOXQXU
7ย UNL\HยถGH 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6LVWHPLQH รธOLรบNLQ *HQHO
'HรทHUOHQGLUPH
3L\DVD \DSร Fร Oร รทร VLVWHPL LoHULVLQGH EHOLUOHQHQ KDN YH \ย Nย POย Oย NOHULQ
VRQXFX RODUDN 'รธ%6 LKDOHOHULQH Vย UHNOL NDWร Oร P VDรทODQPร รบWร U %|\OHOLNOH +D]LQH
ERUoODQPD LKWL\DFร Qร NDUรบร ODPDN ย ]HUH LKDOH DoWร รทร QGD LKDOHOHUGH ELU
LVWLNUDUVร ]Oร N ROPD] %XQD NDUรบร Oร N 3<ยถOHUH YHULOHQ RUWDODPD PDOL\HWL
Gย รบย UPH\H YH 3< SRUWI|\OHULQLQ Gย ]HQOHQHELOPHVLQH RODQDN YHUHQ 527
LKDOH VRQUDVร VDWร รบ YH LKDOH VRQUDVร GHรทLรบLP RODQDNODUร \OD ELULQFLO SL\DVDGDNL
\ย Nย POย Oย NOHULQ LODYH KDNODUOD GHQJHOHQPHVL VDรทODQPร รบWร U
3L\DVD \DSร Fร Oร รทร VLVWHPLQLQ ELU GLรทHU |QHPOL XQVXUX GD 3<ยถOHUH LNLQFLO
SL\DVD\D LOLรบNLQ ED]ร KDN YH \ย Nย POย Oย NOHULQ JHWLULOPHVL ROPXรบWXU (NRQRPLGH
VHUW LQLรบ oร Nร รบODUร Q HQ |QHPOL QHGHQOHULQGHQ ELUL KLo NXรบNXVX] SL\DVD
OLNLGLWHVLQLQ KHWHURMHQ GDรทร Oร Pร YH E|\OH G|QHPOHUGH SL\DVD NDWร Oร PFร ODUร Qร Q
DOร รบ YH VDWร รบ NRWDV\RQODUร DUDVร QGDNL IDUNร Q Eย \ย N ROPDVร Gร U g\OH NL KHU
SL\DVD R\XQFXVX E|\OHVLQH R\QDNOร รทร \ย NVHN G|QHPOHUGH HOLQGHNL YDUOร NODUร
\ย NVHN IL\DWWDQ VDWPD YH GLรทHU SL\DVD R\XQFXODUร Qร Q HOOHULQGHNL YDUOร NODUร
XFX]D DOPD HรทLOLPLQGHGLU %X ROJX NUL] G|QHPOHULQGH SL\DVDODUร Q LรบOHP
\DSDPD] KDOH JHOPHVLQH QHGHQ RODUDN NUL]LQ ROXPVX] HWNLOHULQL DUWร UPDNWDGร U
3L\DVD \DSร Fร Oร รทร VLVWHPL EX GXUXPX |QOH\LFL QLWHOLNOL JHWLUGLรทL
yรผkรผmlรผlรผklerle, PYโ lere piyasaODUGDNL ED]ร Nร \PHWOHU LoLQ EHOOL Vย UHOHUOH
Vย UHNOL DOร P YH VDWร P NRWDV\RQX \HQLOHPH ]RUXQOXOXรทX JHWLUPLรบWLU $Oร P YH
VDWร P NRWDV\RQODUร Qร Q DUDVร QGDNL IDUNODU EHOLUOL Gย ]H\OHUOH Vร Qร UODQGร Uร OPร รบWร U
%|\OHOLNOH SL\DVDODUGD KHU GXUXPGD LรบOHPOHULQ DNร Fร ELU Eiรงimde sรผrdรผrรผlmesi,
SL\DVDGD OLNLGLWHQLQ HWNLQ GDรทร Oร Pร Qร Q VDรทODQPDVร DPDoODQPร รบWร U
Bunun รถtesinde, sรถz konusu yรผkรผmlรผlรผkleri yerine getirmek zorunda
RODQ 3<ยถOHU SRUWI|\OHULQGH \ย NVHN PLNWDUGD 'รธ%6 WXWWXNODUร YH IDL] YH NXU
risklerini daha bรผyรผk oranda WDรบร Gร NODUร QGDQ SL\DVDODUGD ROXรบDFDN VSHNย ODWLI
GDOJDODQPDODUD NDUรบร ELU RWR NRQWURO VLVWHPL GH ROXรบWXUPDNWDGร UODU
'g5'h1&h %g/h0 7h5.รธ<(ยถ'( <,/, 6215$6, .$08 .(6รธ0รธ $d,./$5, .$08
.(6รธ0รธ $d,./$5,1,1 )รธ1$160$1, 9( รธd %25d/$10$1,1 6(<5รธ dDOร รบPDQร Q EX E|Oย Pย QGH \ร Oร YH VRQUDVร QGD NDPX NHVLPL
Doร NODUร Qร Q VH\UL Doร NODUร Q ILQDQVPDQร YH ERUo VWRNXQGD PH\GDQD JHOHQ
GHรทLรบLP HOH DOร QDFDNWร U %|Oย PGH ERUo VWRNXQGD PH\GDQD JHOHQ JHOLรบLPLQ
QHGHQOHUL KDNNร QGD EXOJXODU HOGH HGLOPHVL DPDoODQPDNWDGร U .DPX .HVLPL $oร NODUร
\ร Oร VRQUDVร QGD NDPX NHVLPL Eย WoH Doร NODUร Qร Q \ร OODU LWLEDUL\OH
JHOLรบLPLQLQ HOH DOร QDFDรทร EX DOW EDรบOร NWD Vย UHo NDPX KDUFDPDODUร NDPX
JHOLUOHUL YH NDPX Doร NODUร LWLEDUL\OH D\Uร DOW EDรบOร NODUGD DQDOL] HGLOHFHNWLU .DPX +DUFDPDODUร
G|QHPLQGH KHU QH NDGDU HNRQRPLGH GHYOHWLQ Dรทร UOร รทร Qร Q
D]DOWร OPDVร YH |]HO VHNW|Uย Q |QH oร NPDVร QD LOLรบNLQ ELU VWUDWHML EHQLPVHQGL\VH
GH |]HOOLNOH \ร Oร QGDQ VRQUD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\H RUDQร Qร Q
\ร Oร QD NDGDU DUWWร รทร J|Uย OPHNWHGLU
*UDILN ยถGH NRQVROLGH Eย WoH KDUFDPDODUร Qร Q *60+ LoLQGHNL SD\ร
J|Uย OPHNWHGLU +DUFDPDODUร Q *60+ยถ\H RUDQร Qร Q DUWร รบร QGD HQ |QHPOL SD\
NRQVROLGH Eย WoH WUDQVIHU KDUFDPDODUร QD WUDQVIHU KDUFDPDODUร QGD RUWD\D oร NDQ
KDUFDPD DUWร รบร QGDNL HQ |QHPOL SD\ LVH IDL] KDUFDPDODUร QD DLWWLU .RQVROLGH
Eย WoH IDL] Gร รบร KDUFDPDODUGD RUWD\D oร NDQ GHรทLรบLP Eย \ย N |Ooย GH SHUVRQHO
KDUFDPDODUร Qร Q VH\UL WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPLรบWLU *UDILNWH NRQVROLGH IDL] KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\H RUDQร Qร J|VWHUHQ HรทUL LOH NRQVROLGH Eย WoH
KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\H RUDQร Qร J|VWHUHQ HรทULQLQ ELUOLNWH KDUHNHW HWWLรทL
J|Uย OPHNWHGLU %X J|Uย Qย P IDL] KDUFDPDODUร Qร Q NRQVROLGH Eย WoH
Eย \ย NOย รทย Qย Q EHOLUOH\LFLVL ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU
รฒรฑ รถรฒ
! #" ! $ % % & ' " ( " % & ' " ! ) * " " + "
รถรฑ รตรฒ รตรฑ รดรฒ
รดรฑ รณรฒ รณรฑ รฒ รฑ
รป รธ รทรธรน
รฝ รผ
รท รทรธรบ
รทรธรบ
รทรธรบ
รพ รทรธรบ
รฟ รทรธรบ
รทรธรบ
รนรทรธรบ รทรธรบ
รป รธ
รบรทรธรบ
รฝ รผ
รท รธรทรธ
รทรธรบ
รธรทรธ
รธรทรธ
รพ รธรทรธ
รฟ รธรทรธ
รธรทรธ
รธรทรธ
รธรนรทรธ
รปรป รธรธ
รธรบรทรธ
รฝรป รผรป
รทรป รผรป
รทรธ
รผรป
รผรป
รพรป รผรป
รฟรป รผรป
รผรป
*UDILN *60+ยถQLQ <ย ]GHVL 2ODUDN .RQVROLGH %ย WoH +DUFDPDODUร
,.-0/ 10-$203547698;:=<0>?- @0A 1 B+<08C-)D A /EBF:.-$2E-$1GD H IJH <GKML+4?N
*UDILN ยถGH GH J|Uย OGย รทย JLEL \DWร Uร P KDUFDPDODUร Eย WoH
GHQJHVLQLQ VDรทODQPDVร JHUHNoHVL LOH D]DOWร ODQ GLรทHU ELU KDUFDPD NDOHPLGLU
*UDILN ยถGH NRQVROLGH Eย WoH KDUFDPDODUร Qร Q \DWร Uร P KDUFDPDODUร WUDQVIHU
KDUFDPDODUร YH FDUL KDUFDPDODU LWLEDUL\OH GDรทร Oร Pร J|VWHULOPHNWHGLU ] \ \ Y P SVZ Q Z [
e \ d \ c \
S Q#PGTVU W XVQ
b \ qrs
a \ ` \ _ \ O5PGQER ^ \ ] \ \ g fgh
j f
k
l
m
n
o
fgi
fgi
fgi
fgi
fgi
fgi
fgi
fgi
h fgi
i fgi
g
f fg
fg
g
j
k g Y0fg Z p g
m
n
o
fg
fg
fg
fg
g
l g
g
g fg
gh fg
gi
j fg
g
g k
j
j k
j
fj
l
m
n
k
k
k
k
j
j
k j j
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
,.- /010-$203V4t6u8v:=<0>?- @GA 1 B+<08C-$D A / Bw:.-)2E-$1GD H I.H <GKML+4?N
j
j j
j
G|QHPL LoLQ \DWร Uร P KDUFDPDODUร Qร Q VH\ULQL ย o D\Uร
dรถnem halinde ele almak mรผmkรผndรผr. 1979 G|QHPLQGH \DWร Uร P
KDUFDPDODUร Qร Q WRSODP NRQVROLGH Eย WoH KDUFDPDODUร LoLQGHNL SD\ร RUWDODPDVร
LNHQ G|QHPLQGH D\Qร RUDQ
G|QHPLQGH LVH Gย ]H\LQGH JHUoHNOHรบPLรบWLU .RQVROLGH Eย WoH \DWร Uร P
KDUFDPDODUร Qร Q *60+ LoLQGHNL SD\ร LVH D\Qร G|QHPOHU LoLQ Vร UDVร \OD % 2,67 ve % 2,13โ tรผr. '|QHP Vย UHVLQFH WUDQVIHU KDUFDPDODUร Qร Q IDL] |GHPHOHUL QHGHQL\OH
YH |]HOOLNOH Lo ERUo IDL] |GHPHOHUL QHGHQL\OH DUWWร รทร WUDQVIHU KDUFDPDODUร
iรงindH .รธ7ยถOHUH WUDQVIHUOHULQ D]DOGร รทร 7RSODP KDUFDPDODU LoLQGH .รธ7ยถOHUH
\DSร ODQ WUDQVIHU SD\ร Qร Q \ร Oร LOH ELUOLNWH \ร Oร LOH ELUOLNWH ยถLQ
DOWร QD Gย รบWย รทย J|]OHPOHQPHNWHGLU *UDILN WUDQVIHU KDUFDPDODUร Qร Q
GDรทร Oร Pร Qร J|VWHUPHNWHGLU ย ย ย ย
ย x ย )ย V|
ย ย ย
ย ย ย
ย xย ย Eย ย zV{)|5yu} ~0x 5x
ย ย ย
x yuz5{$|5yu} ~0x 5x
ย ย ย
ย ย ย ย ย ย
ย ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย
ย ย ย ย
ย ย ย ย
ย
ย ย ย
ย ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย ย
ย ย
ย ย
ย ย
ย
ย
ย ย ย ย 0ย ย
ย
ย
ย
ย ย ย
ย ย ย ย
ย ย
ย ย ย
ย
ย ย
ย
ย ย
ย
ย ย ย
ย
ย ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย
ย ย ย
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH 7UDQVIHU +DUFDPDODUร Qร Q 'Dรทร Oร Pร
ย
ย
,.-0/01 -)2 3547698;:=<G>=- @GA 1 BJ< 8C-)D A / Bw:.-$2E-)10D H IJH <$Kย L+4ย N
G|QHPL KDULFLQGH NRQVROLGH Eย WoH FDUL KDUFDPDODUร Qร Q
WRSODP NRQVROLGH Eย WoH LoLQGHNL SD\ร KDILI ELU D]DOPD HรทLOLPL J|VWHUPHNWHGLU
G|QHPLQGH FDUL KDUFDPDODUร Q WRSODP NRQVROLGH Eย WoH
KDUFDPDODUร LoLQGHNL SD\ร RUWDODPDVร ยถGLU 2005 dรถneminin
NDODQร LoLQ EX RUDQ G|QHPLQLQ WDPDPร LoLQ LVH
RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU &DUL KDUFDPDODU LoLQGH GLรทHU FDUL KDUFDPDODUร Q SD\ร
|QHPOL |Oo GH GH÷LúPHPLú YH G|QHPLQGH GL÷HU FDUL
KDUFDPDODUÕQ WRSODP NRQVROLGH E WoH KDUFDPDODUÕ LoLQGHNL RUWDODPD SD\Õ
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU 3HUVRQHO JHOLUOHUL EDNÕPÕQGDQ D\QÕ RUDQ
1980 döneminde % 32,19; 1981 1988 döneminde % 23,85;
1995 döneminde % 34,84; 1996 1999 döneminde % 24,94;
2003 döneminde % 20,43 ve 2004 2005 döneminde % 24,14 olarak
JHUoHNOHúPLúWLU %|\OHOLNOH SHUVRQHO KDUFDPDODUÕ FDUL KDUFDPDODU NDOHPLQLQ
WHPHO EHOLUOH\LFLVL ROPXú |]HOOLNOH IDL] KDUFDPDODUÕQÕQ DUWÕúÕ QHGHQL\OH
ILQDQVPDQ LKWL\DFÕ DUWDQ WUDQVIHU KDUFDPDODUÕQÕ NDUúÕOD\DELOPHN LoLQ \DWÕUÕP LOH
ELUOLNWH HQ oRN IHGDNDUOÕN HGLOHQ DOW NDOHPOHULQ EDúÕQGD JHOPLúWLU *UDILN 4.4’te
FDUL KDUFDPDODUÕQ SHUVRQHO KDUFDPDODUÕ YH GL÷HU FDUL KDUFDPDODU LWLEDUL\OH
GD÷ÕOÕPÕ J|VWHULOPHNWHGLU § § ¨
¢ £ ¤+ V ?¥5¦$ E£ ¬ §&¨
« §&¨
5 V 5 5 + V¡
ª §&¨
© §&¨
§&¨ ¯ ®¯°
² ®
³
´
µ
¶
·
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
° ®¯±
± ®¯±
¯
² ®
³
´
µ
¶
·
®¯
®¯
¯® ¸0¹ ¡
®¯
®¯
®¯
®¯
¯
¯
¯
¯
¯
¯
¯ ®¯
¯° ®¯
¯±
² ¯ ®¯
¯ ³
²
²
´
µ
³ ³
²
²® ³
²
²
² ² ³
¶ ² ² ³
*UDILN .RQVROLGH % WoH &DUL +DUFDPDODUÕQÕQ 'D÷ÕOÕPÕ
³
²
²
,.- /01 -)203V47698;:=<G>?- @GA 1 BJ< 8º-$D A / Bw:.-)25-)10D H I.H <$KML+4?N
Selçuk ve Rantanen (1996), çalÕúPDQÕQ |QFHVLQGHNL G|QHPH LOLúNLQ
RODUDN Lo ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕQÕ GROD\ÕVÕ\OD NDPX NHVLPL Lo
ERUFXQXQ HNRQRPL ]HULQGHNL EDVNÕVÕQÕ KDILIOHWHELOPHN LoLQ E WoHGH \HU DODQ
W NHWLP KDUFDPDODUÕQÕQ D]DOWÕOPDVÕ YH E|\OHFH ELU IDL] GÕúÕ ID]ODQÕQ
VD÷ODQPDVÕ JHUHNWL÷LQL VDYXQPXúWXU %XQD NDUúÕQ *UDILN LOH *UDILN
GL÷HU FDUL KDUFDPDODUGD JHUoHNOHúHQ IHGDNDUOÕ÷ÕQ NDPX \DWÕUÕPODUÕQGD
JHUoHNOHúHQ IHGDNDUOÕNWDQ J|UHFH GDKD G ú N ROGX÷XQX J|VWHUPHNWHGLU
2\DQ D G|QHPLQH LOLúNLQ RODUDN \DSWÕ÷Õ
oDOÕúPDGD NRQVROLGH E WoH KDUFDPDODUÕQÕ LGDUL IRQNVL\RQHO D\UÕPD J|UH
VÕQÕIODQGÕUDUDN \ÕOÕQGD NRQVROLGH E WoH KDUFDPDODUÕQÕQ ¶ Q Q
JHQHO LGDUH KL]PHWOHUL , % 16,7’sinin ekonomik hizmetler , % 25,5’inin »G¼
VRV\DO KL]PHWOHU
»E»
YH ¶ Q Q ERUo IDL] |GHPHOHUL LoLQ KDUFDQGÕ÷Õ
» ½
\ÕOÕ LoLQ D\QÕ UDNDPODUÕQ VÕUDVÕ\OD YH RODUDN
JHUoHNOHúWL÷L EXOJXVXQX HOGH HWPLúWLU .RQXNPDQ D\QÕ NDWHJRULOHULQ
WRSODP NDPX KDUFDPDODUÕQD RUDQODUÕQÕ \ÕOÕ E WoH EDúODQJÕo |GHQHNOHUL
LOH VÕUDVÕ\OD YH RODUDN KHVDSODPÕúWÕU %XQD
J|UH NRQVROLGH E WoHGH ¶OÕ \ÕOODU V UHVLQFH JHQHO LGDUH KL]PHWOHUL |QHPOL
ELU GH÷LúLP J|VWHUPHPLú IDL] |GHPHOHULQLQ E WoH ]HULQGHNL DUWDQ \ N
önemli ölçüde ekonRPLN DOW\DSÕQÕQ JHOLúWLULOPHVLQGHQ YH VRV\DO GHYOHW
DQOD\ÕúÕQGDQ IHGDNDUOÕN HGLOHUHN NDUúÕODQPD\D oDOÕúÕOPÕúWÕU %XQXQOD ELUOLNWH
V|] NRQXVX H÷LOLP \ÕOÕ VRQUDVÕQGD GD GHYDP HWPLúWLU .DPX *HOLUOHUL
Grafik 4.5’te, 1979 2005 döneminde konsolide bütçe gelirlerinin
*60+¶\H RUDQÕQÕQ \ÕOÕ VRQUDVÕQGD V UHNOL DUWWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU Â ¾ Ó ÔGÕ Ö#Ô0× Ø Ù5Ú.Û Ü Ý&Þ Ú$ßEÚ#à áGØ á0Ú × Ø à5× Ú à5Ø â á Ö5ã0ä Á ¿
Ó ÔGÕ Ö#Ô0× Ø Ù5Ú.Û Ü Ý&Þ Ú$ßEÚ#à áGØ ÙVå æVå áGÚ × Ø à5× Ú àJâ á ÖVãGä Ó ÔGÕ Ö#Ô0× Ø Ù5Ú.Û Ü Ý&Þ Ú+áGÚ × Ø à5× Ú à5Ø â á ÖVãGä
Á ¾
ÐÑÒ
À ¿
À ¾
¿
¾ Ä ÃÄÅ
Ç Ã
È
É
Ê
Ë
Ì
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÃÄÆ
ÅÃÄÆ
ÆÃÄÆ
Ç ÃÄÆ
Ä ÄÃÄ
ÄÃÄ
Ã
È ÄÃÄ Í5Î Ï ÄÃÄ
É ÄÃÄ
Ê ÄÃÄ
Ë ÄÃÄ
Ì ÄÅÃÄ
ÄÆÃÄ ÄÃÄ
Ä È
Ç
ÇÇ È
Ç
ÃÇ
ÈÇ Ç È
È
Ç
ÉÇ È
Ç
ÊÇ
ËÇ Ç È
*UDILN .RQVROLGH % WoH *HOLUOHUL YH *60+
,.- /01 -)203V47698;:=<G>?- @GA 1 BJ< 8º-$D A / Bw:.-)25-)10D H I.H <$KML+4?N
ç è0é=ê ë#ê ìVí î ï ð ñVò.ñ óVôMê5õ ì ê ð ö÷é= ê ëVê ì#ò.ñ óVôMê5õ ì ê ð0øúù+ï#ûEü5ëEôuïuøMýJî ï ì ê5õ øþí ÿ?é û5ê ëEì ñ )ô9ëEñ #ê5õ ç ç ë
ôuñ M ò.ñ óVôMê5õ ì ê ð ö G ï ð ô ð ô ï ë 5ñ 5ì ê ð ñ øúùJüúí 5ì ê ð ñ ø $ï ð ï ì ì ïEð Vø $ï ëVî ð ì =ø .ì ï õ ð ôuïMø MïVîEê ë Vñ ì ñ ç $ ! ù" # V ï ìVò.ñ óVôMêVõ ì ê ð0ö $ ñ õ ñ ô øúù+ï $ ì = ø %Eì õ Eð ø ) ü5ð ñ óVô ø .& ñ E$ ê ð ù"
# VïEì#ò7ñ óVô ê5õ ì ê ð
*UDILN ยถGD J|Uย OGย รทย JLEL NRQVROLGH Eย WoH JHOLUOHULQLQ YHUJL JHOLUOHUL
YH YHUJL Gร รบร JHOLUOHU ED]ร QGD GDรทร Oร Pร EHOLUJLQ ELU NDUDUOร Oร N J|VWHUPLรบ YH JHQHO
RODUDN NRQVROLGH Eย WoH YHUJL Gร รบร JHOLUOHULQLQ WRSODP NRQVROLGH Eย WoH JHOLUOHUL
LoLQGHNL SD\ร DUDOร รทร QGD VH\UHWPLรบWLU %X EDNร PGDQ NRQVROLGH bรผtรงe gHOLUOHULQLQ DUWร รบร QGD V|] NRQXVX LNL DQD NDOHP LWLEDUL\OH ELU EDVNร QOร NWDQ sรถz edilememektedir. ยญ ยง ยง
/ ยง
'0ย Vย *($ยฃ ยขEยน + )ยน (+ย Vยก ยฃ ย ยก ย 5ย
ยฌ ยง
. ยง ยซ ยง
012 - ยง
' ย 5ย ()ยฃ)(+ย 5ยก&ยฃ ย ยก ย 5ย Eยฃ
ยช ยง
, ยง ยฉ ยง ยญ ยง ยง ยฏ ยฎยฏยฐ
ยฒ ยฎ
ยณ
ยด
ยต
ยถ
ยท
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฎยฏยฑ
ยฐ ยฎยฏยฑ
ยฑ ยฎยฏยฑ
ยฏ
ยฒ ยฎ ยฎยฏ
ยฎยฏ
ยฏ
ยด
ยต
ยถ
ยท
ยฎยฏ
ยฎยฏ
ยฎยฏ
ยฎยฏ
ยณ
ยฏ
ยฏ ยฎยฏ ยธ0ยน ยก
ยฏ
ยฏ
ยฏ
ยฏ ยฎยฏ
ยฏยฐ ยฎยฏ
ยฏยฑ
ยฒ ยฏ ยฏ ยฎยฏ
ยณ
ยฒ
ยฒ
ยฒยฎ ยฒ ยณ
ยด ยฒยณ ยฒ ยณ
*UDILN .RQVROLGH %ย WoH *HOLUOHUL 'Dรทร Oร Pร
ยต ยณ
ยฒ
ยฒ
ยถ ยฒ ยฒ ยณ
ยณ
ยฒ
ยฒ
,.-0/ 10-$203547698;:=<0>?- @0A 1 B+<08C-)D A /EBF:.-$2E-$1GD H IJH <GKML+4?N
9HUJL JHOLUOHULQLQ GDรทร Oร Pร QD EDNร OGร รทร QGD *UDILN ยถGH GH Doร NoD
J|Uย OHFHรทL JLEL 2005 dรถneminde konsolide bรผtรงe vergi gelirleri
ELOHรบHQOHULQLQ WRSODP YHUJL JHOLUOHUL LoLQGHNL SD\ODUร |QHPOL GHรทLรบLNOLNOHU
gรถstermektedir.
'|QHP LoLQGH VHUYHWWHQ DOร QDQ YHUJLOHULQ NRQVROLGH Eย WoH YHUJL
gelirleri iรงiQGHNL RUWDODPD SD\ร Gย ]H\LQGH NDUDUOร ELU VH\LU L]OHPLรบWLU
'LรทHU YHUJLOHU EDรบOร รทร QGD \HU DODQ YHUJLOHU LoLQ V|] NRQXVX RUDQ
YH \ร OODUร Gร รบร QGD JLEL oRN Nย oย N ELU VHYL\HGH JHUoHNOHรบPLรบ
G|QHPLQGH NUL] NRรบXOODUร Qร Q JHWLUGLรทL ILQDQVPDQ LKWL\DFร
QHGHQL\OH DOร QDQ ELU NHUH\H PDKVXV YHUJLOHULQ 2005 dรถneminde ise
|]HOOLNOH NDPXQXQ X]XQ Vย UHGLU WDKVLO HGHPHGLรทL YHUJL DODFDNODUร Qร Q
WDNVLWOHQGLULOHUHN
|GHQHELOPHVLQH
RODQDN
VDรทOD\DQ
ยณYHUJL
EDUร รบร ยด
X\JXODPDVÕQÕQ HWNLVL\OH EX RUDQ VÕUDVÕ\OD YH RODUDN JHUoHNOHúPLúWLU § §
/ § () 5¡&£ ¢ V ¦G¡ ¹ V¦G '0 V *($£ ¦5¸0¹
¬ §
. § « §
012 - § ª §
, §
5' (
¢E )¡ ¦V¸$¡&¹ 5 )£ &¦V¸G¹
© §
' 4 4 ' *(
§
3' *(
V E V ¦$¡&¹ V¦G 5 $ £ ¦5¸0¹
§ ¯ ®¯°
² ®
³
´
µ
¶
·
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
° ®¯±
± ®¯±
¯ ®¯±
® ®¯
®¯
¯
² ¯
³ ¯ ®¯ ¸G¹ ¡
¢E£ ¤) 5 0 V $£ ¦5¸0¹ ´
µ
¶
·
®¯
®¯
®¯
®¯
¯
¯
¯
¯
¯° ®¯
¯± ®¯
² ®¯
¯
¯
² ² ³
²® ² ³
´ ²³ ² ³
µ ² ² ³
*UDILN .RQVROLGH % WoH 9HUJL *HOLUOHULQLQ 'D÷ÕOÕPÕ
¶ ² ² ³
³
²
²
.D\QDN 7&0% +D]LQH 0DOL\H %DNDQOÕ÷Õ '37
2005 döneminde konsolide bütçe vergi gelirlerinin GD÷ÕOÕPÕQGD
RUWD\D oÕNDQ WHPHO GH÷LúLP LVH NDPX NHVLPLQLQ JHOLUGHQ DOÕQDQ YHUJLOHU \HULQH
GROD\OÕ YHUJLOHUL LNDPH HWPHVLGLU '|QHP EDúÕQGD NRQVROLGH E WoH JHOLUOHUL
LoLQGHNL SD\Õ RODQ GROD\OÕ YHUJLOHU \ÕOÕQÕQ VRQXQD NDGDU
konsolide bütçe vergLOHULQH LoLQGH RUWDODPD RUDQÕQGD NDWNÕ \DSPÕú
\ÕOÕ LOH ELUOLNWH RUWDODPD ¶OÕN \ÕOÕQGD RUWDODPD ¶OÕN YH
\ÕOÕQGD RUWDODPD ¶O N SDWLNDODUD VÕoUDPÕúWÕU 'L÷HU YHUJL
ELOHúHQOHULQGH
\XNDUÕGD
GD
EHOLUWLOGL÷L
JLEL
|QHPOL
ELU
GH÷LúLP
JHUoHNOHúPH]NHQ JHOLUGHQ DOÕQDQ YHUJLOHULQ NRQVROLGH E WoH YHUJL JHOLUOHUL
LoLQGHNL SD\Õ EHOLUJLQ ELU ELoLPGH D]DOPÕúWÕU
VRQUDVÕ G|QHPH LOLúNLQ RODUDN NDPX JHOLUOHULQLQ ELOHúHQOHULQ
LQFHOHQGL÷LQGH
Maliye literatüründe, elde edilen JHOLU G ]H\LQGHQ ED÷ÕPVÕ] RODUDN WRSOXPGD \HU DODQ KHU JHOLU G ]H\LQH HúLW RUDQGD X\JXODQGÕ÷Õ LoLQ
DGDOHWVL] RODUDN QLWHOHQGLULOHQ GROD\OÕ YHUJLOHULQ DUWWÕ÷Õ
'ROD\OÕ YHUJL KDVÕODWÕQÕ FDQOÕ WXWDELOPHN DPDFÕ\OD ³YHUJL LDGHVL´ YH “özel gelir indirimi” gibi X\JXODPDODUD EDúYXUXOGX÷X
'ROD\VÕ] YHUJLOHULQ |QHPOL |Oo GH D]DOGÕ÷Õ 'ROD\VÕ] YHUJL KDVÕODWÕQÕQ |QHPOL ELU E|O P Q Q ND\QDNWD NHVPH \ROX\OD HOGH HGLOGL÷L
görülmektedir. %X WHVSLWOH ÕúÕ÷ÕQGD WRSOXPXQ GHYOHWH YHUJL YHUPHN NRQXVXQGDNL
J|Q OO O ÷ Q Q EDúND ELU GH\LúOH GHYOHWLQ YHUJL WRSODPD J F Q Q |QHPOL
|Oo GH D]DOGÕ÷Õ V|\OHQHELOLU
Grafik 4.8’de 1979 2005 döneminde konsolide bütçe vergi
JHOLUOHULQLQ *60+ LoLQGHNL SD\ODUÕ J|U OPHNWHGLU '|QHP LoLQGH JHOLUGHQ
VHUYHWWHQ YH GL÷HU YHUJL XQVXUODUÕQGDQ DOÕnan vergilerin GSMH içindeki
RUDQODUÕ EHOLUOL ELU NDUDUOÕOÕN J|VWHULUNHQ GROD\OÕ YHUJLOHULQ *60+ LoLQGHNL SD\Õ
ELU NDo \ÕOGD J|U OHQ N o N D]DOÕúODU GÕúÕQGD V UHNOL ELU DUWÕú H÷LOLPL J|VWHUPLú
YH YHUJL \ N Q Q DUWÕúÕQGD |QHPOL ELU URO R\QDPÕúWÕU « ª
6%7 8:9 ;=< 7 >3?@8BA > ?@>3C@7 ; 6%9 F*7 ; C=7 G G*7 >H?@8BA > ?=>HC@7 ; 6 9
©
< D 85? E@8BA C@7 ; 6 9 <=9 I 7 ;HC=7 ;*6%9
§ ¬
012 « ª © §
¯ ®¯°
² ®
³
´
µ
¶
·
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
° ®¯±
± ®¯±
¯
® ®¯
®¯
¯
²
´
µ
¶
·
®¯
®¯
®¯
®¯
³
¯
¯ ®¯ ¸G¹ ¡
¯
¯
¯
¯ ®¯
¯° ®¯
¯±
² ®¯
¯
¯
² ³
² ³
²
®²
³
´
µ
¶
³
³
³
³
² ²
*UDILN .RQVROLGH % WoH 9HUJL *HOLUOHUL *60+
,.- /01 -)203V47698;:=<G>?- @GA 1 BJ< 8º-$D A / Bw:.-)25-)10D H I.H <$KML+4?N
² ²
² ²
² ²
G|QHPLQGH VHUYHWWHQ DOร QDQ YHUJLOHULQ WRSODP YHUJL
JHOLUOHUL LOH *60+ LoLQGHNL SD\ร Qร Q EX GHQOL Gย รบย N Gย ]H\OHUGH VH\UHWPHVL YH
JHOLUGHQ HOGH HGLOHQ YHUJLOHULQ WRSODP YHUJL JHOLUOHUL LOH *60+ LoLQGHNL SD\ร Qร Q
Vย UHNOL RODUDN D]DOPDVร G|QHP LoLQGH X\JXODQDQ YHUJL SROLWLNDODUร Qร Q sermaye geliri (rant) elde edenlerin lehine ve emek geliri (รผcret) elde
HGHQOHULQ DOH\KLQH ROGXรทXQX JLULรบLPFLQLQ LVH V|] NRQXVX SROLWLNDODUGDQ LรบoL ยป J Vร Qร Iร QD J|UH J|UHOL RODUDN GDKD ROXPOX HWNLOHQGLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU Oyan (1998b), Mart 1998โ de Tรผrkiye Bรผyรผk Millet Meclisi (TBMM)
*HQHO .XUXOXQD VXQXODQ YHUJL \DVDVร QGD \HQL Gย ]HQOHPHOHU |QJ|UHQ
UHYL]\RQ WDVDUร Vร QD LOLรบNLQ RODUDN \DSWร รทร HOHรบWLUHO oDOร รบPDGD
G|QHPLQH LOLรบNLQ RODUDN PLOOL JHOLULQ JHOLUOHU ED]ร QGD ELOHรบHQOHULQGHQ ย FUHW
NDU IDL] YH NLUD DOร QDQ JHOLU YHUJLVLQLQ JHOLUGHQ DOร QDQ WRSODP YHUJLOHU LoLQGHNL
SD\ODUร Qร V|] NRQXVX ELOHรบHQOHULQ PLOOL JHOLU LoLQGHNL SD\ODUร QD E|OHUHN KHU ELU
ELOHรบHQ LoLQ *HOLU 9HUJLVL %DVNร Vร .DWVD\ร Vร *9%. KHVDSODPร รบWร U %XQD J|UH
*9%.ยถQร Q KHUKDQJL ELU JHOLU ELOHรบHQL LoLQ ยถGHQ Eย \ย N oร NPDVร R ELOHรบHQLQ
PLOOL JHOLUGHQ DOGร รทร SD\D J|UH GDKD Eย \ย N ELU JHOLU YHUJLVL \ย Nย ย VWOHQGLรทLQL
ยถGHQ Nย oย N oร NPDVร LVH V|] NRQXVX GXUXPXQ WHUVLQL LIDGH HWPHNWHGLU
dDOร รบPD VRQXFXQGD HOH DOร QDQ G|QHPGH *9%.ยถQร Q ย FUHWOHUGH RUWDODPD
GLรทHU JHOLU ELOHรบHQOHULQGH LVH RUWDODPD Gย ]H\LQGH JHUoHNOHรบWLรทL EXOJXVX
HOGH HGLOPLรบWLU
.RQXNPDQ EHQ]HU RODUDN VRQUDVร X\JXODQDQ Eย WoH
SROLWLNDODUร Qร Q LรบoL YH VHUPD\HGDU Vร Qร Iร DUDVร QGD YH VHUPD\HGDU OHKLQH ELU
D\Uร PFร Oร N \DUDWWร รทร Qร &XPKXUL\HWLQ NXUXOXรบ \ร OODUร QGD GD ILQDQVPDQ
]RUXQOXOXNODUร QHGHQL\OH DUWร Uร ODQ GROD\Oร YHUJLOHULQ \DUDWWร รทร DGDOHWVL]OLรทLQ
VHUYHW YHUJLOHUL DUWร รบร \OD GHQJHOHQPHVLQH NDUรบร Q VRQUDVร QGD VHUYHWWHQ
DOร QDQ YHUJLOHULQ Gย ]H\LQLQ Gย รบย N WXWXODUDN DGDOHWVL]OLรทLQ NRUXQGXรทXQX |QH
Vย UPย รบWย U .RQXNPDQยถD J|UH EX SROLWLND GHYOHWLQ WDVIL\H Vย UHFLQLQ ELU
SDUoDVร Gร U
9R\YRGD YH <HOGDQ oDOร รบPDODUร QGD HOH DOGร NODUร PDNUR
HNRQRPLN PRGHO VRQXFXQGD EHOOL ELU Gย ]H\GH NDPX NHVLPL IDL] Gร รบร ID]OD รง KML
รฏEรฐ%N รผEรฐ รผ*5O รฌ รฏEรฐ รซ= รซ 5P รป5รช รฐ N รฑ O รฌ รฑ รต รฑ รฏ รฌ รฏ รฐ รซVรฏยบรฑ รฌ รฑ #รฑ รซรบรต รช รปVรชuรน.รฑ V รฏ ## รชVรตEรฝ7รฐ รฏ * ย รฌ รฏEรฐ รฏ รฐ รฟVรฌ รฏEรซEรดMรฏ V@#Vรฏ W รฏ ยป0ยผ
Q
รซEรผ #5รผEรซVรฎ รฏ R รณ* @R
รฐ Vรฑ 5รฌ รช รฐ รฑ
รฌ Eรด ยผ
J J =S %
= T รฌ รฑ รต รฑ U Gรต รฑ รฌ รช
รฐ รฟVรฌ รฏ รซ5รดuรฏEรซ รซ
รฐรฑ
KHGHILQLQ JHUoHNOHรบWLULOPHVL NRรบXOX DOWร QGD ย FUHWOHUGHQ YH HNRQRPLGHNL
LรบOHPOHUGHQ DOร QDQ YHUJLOHULQ GROD\Oร YHUJLOHU DUWร Uร OPDVร YH EXUDGDQ HOGH
HGLOHFHN Eย WoH JHOLULQLQ HรทLWLP VDรทOร N YH VRV\DO DOW\DSร KDUFDPDODUร QGD
NXOODQร OPDVร \OD X]XQ G|QHPGH YHULPOLOLN DUWร รบร QD GD\DOร ELU Eย \ย PH
\DรบDQDELOHFHรทLQL DQFDN EXQXQ ERUo VWRNXQXQ HNRQRPL ย ]HULQGHNL EDVNร Vร Qร
KDILIOHWHPH\HFHรทLQL EXQD NDUรบร Q V|] NRQXVX HN YHUJL JHOLULQLQ VHUYHWWHQ
DOร QPDVร VRQXFXQGD KHP X]XQ G|QHP Eย \ย PH SRWDQVL\HOLQLQ DUWร Uร ODFDรทร Qร
KHP GH ERUo VWRNXQXQ HNRQRPL LoLQGHNL EDVNร Vร Qร Q D]DOWร ODELOHFHรทLQL |QH
Vย UHUOHU dDOร รบPD VRQXFXQGD PHYFXW SROLWLND \HULQH VHUYHW YHUJLOHULQLQ
DUWร รบร QD YH VRV\DO KDUFDPDODUร Q DUWร Uร OPDVร QD GD\DOร \HQL ELU DOWHUQDWLI SROLWLND
รถnerilmektedir.
%HQ]HU RODUDN
2005
dรถneminde
uygulanan
vergi
SROLWLNDODUร QGD GROD\Oร YHUJLOHULQ WRSODP YHUJL KDVร ODWร Qร Q ย ]HULQGH ELU
SD\ร LIDGH HWPHVL VHUYHWWHQ DOร QDQ YHUJLOHULQ Gย รบย N VHYL\HVL JHOLUGHQ DOร QDQ
YHUJLOHULQ ยถร DรบDQ E|Oย Pย Qย Q ND\QDNWD NHVPH \ROX\OD YH \LQH JHOLUGHQ
DOร QDQ YHUJLOHULQ \DNODรบร N JLEL oRN Nย oย N ELU E|Oย Pย Qย Q EH\DQQDPH LOH
WDKVLO HGLOHELOPHVL JLEL EXOJXODUร Q PHYFXW YHUJL SROLWLNDODUร Qร Q X]XQ G|QHPOL
Vย UGย Uย OHELOLUOLรทL HNRQRPLN Eย \ย PH YH GHQJHOL E|Oย รบย P JLEL DPDoODUร Q
|Qย QGH FLGGL HQJHOOHU \DUDWDFDรทร |QH Vย Uย OPHNWHGLU %Dรทร PVร ] 6RV\DO
%LOLPFLOHU
.DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUHรทL 2005 dรถneminde konsolide bรผtรงe dengesinin GSMH iรงindeki
RUDQร QD LOLรบNLQ YHULOHUOH KD]ร UODQDQ *UDILN ยถGD GD J|Uย OGย รทย ย ]HUH G|QHPLQ
EDรบร QGDQ VRQXQD NDGDU NRQVROLGH Eย WoH IDL] Gร รบร GHQJHVLQLQ *60+ยถ\H RUDQร
JHQHO RODUDN DUWร รบ HรทLOLPLQGHGLU \ร Oร VRQUDVร QGD RUWD\D oร NDQ KDNLP
X\JXODPD LOH NURQLN Eย WoH Doร NODUร Qร Q D]DOWร OPDVร YH NDPX NHVLPLQLQ HNRQRPL
ย ]HULQGHNL EDVNร QOร รทร Qร Q D]DOWร OPDVร KHGHIOHQPLรบ IDL] KDUFDPDODUร Gร รบร QGD EX
DPDFD XODรบร OPร รบWร U $QFDN JUDILNWH GH Doร NoD J|Uย OGย รทย JLEL NDPX Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร NRQXVXQGD JHUoHNoL ROXQPDPDVร YH |]HOOLNOH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย
EDรบWD ROPDN ย ]HUH ILQDQVDO NHVLPLQ \HWHUVL]OLรทL VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ
VHUEHVWOHรบPHVL NDUDUร Qร Q DOW\DSร \HWHUVL]OLรทLQH UDรทPHQ JHUoHNOHรบWLULOPHVL JLEL
QHGHQOHUOH \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q Gย ]HQOL ELU รบHNLOGH
Lo ERUoODQPD D÷ÕUOÕNOÕ RODUDN ILQDQVH HGLOPHVL IDL]OHU ]HULQGHNL EDVNÕ\Õ
NRQVROLGH E WoH KDUFDPDODUÕ LoLQGH IDL]LQ RUDQÕQÕ YH NRQVROLGH E WoH
DoÕNODUÕQÕ DUWÕUPÕúWÕU
\ÕOÕQGD HQ VW VHYL\H\H XODúDQ NRQVROLGH E WoH DoÕ÷ÕQÕQ
*60+¶\H RUDQÕ ¶GHQ LWLEDUHQ PDOL GLVLSOLQH LOLúNLQ RODUDN DOÕQDQ
|QOHPOHUOH D]DOWÕOPÕúWÕU .DPX NHVLPLQGH PDOL GLVLSOLQH VDGÕN NDOÕQPDVÕ
7&0%¶QLQ \ U WW ÷ HQIODV\RQ \|QHWLPL YH XOXVODUDUDVÕ OLNLGLWHQLQ 7 UNL\H
OHKLQGHNL VH\UL VRQXFXQGD QRPLQDO IDL]OHU G úP ú YH IDL] KDUFDPDODUÕQÕQ
NRQVROLGH E WoH KDUFDPDODUÕ LoLQGHNL SD\Õ D]DOPÕúWÕU
Özatay (2004), kamu kesiminin, yurtiçi faiz hadlerini belirleyen gelecek
beklentilerini
NXOODQDELOHFH÷LQL
IDL]
düzeltebilmek GÕúÕ
E WoH
için
mali
disiplini
GHQJHVLQH
araç
LOLúNLQ
olarak
KHGHIOHULQ
JHUoHNOHúWLULOPHVL LOH EHNOH\LúOHULQ G ]HOHFH÷LQL EXQXQ LVH KHP HQIODV\RQ
RUDQODUÕ KHP GH NDPX NHVLPL IDL] KDUFDPDODUÕ ]HULQGH ROXPOX HWNLGH
EXOXQDFD÷ÕQÕ EHOLUWPHNWH \ÕOÕ VRQUDVÕQGD NDPX NHVLmi bütçe
GHQJHVLQGH HOGH HGLOHQ ROXPOX VRQXoODUÕ EX QHGHQH ED÷ODPDNWDGÕU ¬ « ª © §
X©
Xª 012 X « X¬ X § X © X ª X « X ¬ ®¯°
¯
G D%Y 85?=Z [ ?@9 \ < A ]*A ² ®
³
´
µ
¶
·
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
®¯±
° ®¯±
± ®¯±
¯
® ®¯
®¯
¯
²
´
µ
¶
·
®¯
®¯
®¯
®¯
³
¯
¯ ®¯ ¸0¹ ¡
¯
¯
¯
¯ ®¯
¯° ®¯
¯±
² ®¯
¯
¯ ³
²
²
®² ² ³
*UDILN .RQVROLGH % WoH 'HQJHVL *60+
´
µ
¶
³
³
³
³
²
²
³ ²
² ²
² ²
²
,.- /01 -)203V47698;:=<G>?- @GA 1 BJ< 8º-$D A / Bw:.-)25-)10D H I.H <$KML+4?N
.RQVROLGH E WoH GÕúÕ NDPX NHVLPL GHQJHVLQLQ GH DQDOL]H GDKLO
HGLOPHVL KDOLQGH NDPX NHVLPL E WoH GHQJHVL LOH ..%* G ]H\OHULQH LOLúNLQ
JHQHO GXUXP RUWD\D oร NPDNWDGร U *UDILN NDPX NHVLPL GHQJHVL LOH
..%*ยถQLQ JHOLรบLPLQL J|VWHUPHNWHGLU
\ร Oร QD NDGDU NDPX NHVLPL Doร NODUร Q EHOLUOL Gย ]H\OHUGH DUWร UDQ
NRQVROLGH Eย WoH Gร รบร NDPX NHVLPL EX \ร OGDQ VRQUD NDPX NHVLPL Doร NODUร รผzerinde kรผรงรผk miktarlarda olumlu etkiye sahiptir. *UDILN ยถGD J|Uย OHQ JUL ER\DOร DODQ NDPX NHVLPLQLQ ILQDQVH HWPHVL
JHUHNHQ Doร N PLNWDUร Qร J|VWHUPHNWHGLU .DPX NHVLPL GHQJHVL *60+ DODQร Qร Q
DOW Vร Qร Uร Qร EHOLUOH\HQ NHVLNOL HรทUL LOH NDPX NHVLPL IDL] Gร รบร GHQJHVL *60+
HรทULVL DUDVร QGD NDODQ Doร NOร N NDPX NHVLPL IDL] KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\H
RUDQร Qร Q JHOLรบLPLQL LIDGH HWPHNWHGLU *UDILNWH GH J|Uย OGย รทย ย ]HUH NDPX NHVLPL
IDL] KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\H RUDQร \ร Oร QD NDGDU DUWPร รบ ROPDNOD ELUOLNWH
\ร Oร LOH EDรบOD\DQ Vย UHoWH EHOLUJLQ ELU D]DOPD HรทLOLPL J|VWHUPHNWHGLU
a5fd` f hd` c cd` f g ` c fd` f ^ g ` c wxy ^ cd` f ^ hd` c ^ a5fd` f ^ a g ` c ^ a5cd` f ^ a5hd` c
zd{ |"}~z ย *ย |ย ย ย ย ย ย ย = ย ย ย *ย % ย *ย ย ย ย |"ย ย ^ ย z z ย ย ~ย ย ย |ย ย *ย zd{ |"}~z ย *ย |ย ย ย ย ย { ย ย ย ย =ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย |ย ย
^ fd` gBe
^ _ ` a b ^ a)fd` fBh ^ a5f ` a5i
^ a g ` a5g
^ a5f ` c a
jkl
k
^ a5cd` e:_ ^ a5cd` e:f n jkm
j jkm
jkm
o jkm
p jkm
q jkm
r jkm
s ljkm
mjkm jkm
k kjk
n
o p kjk kjk t=u v j kjk
kjk
q kjk
r kjk
s kljk
kmjk jk
kk no
nn o
jnn
on no
*UDILN .DPX .HVLPL 'HQJHVL ..%* YH *60+
no
pn no
qn no
rn
,.- /010-$203V4t6u8v:=<0>?- @GA 1 B+<08C-$D A / Bw:.-)2E-$1GD H I.H <GKML+4?N
*UDILN ยถGD GD J|Uย OGย รทย ย ]HUH \ร Oร VRQUDVร QGD NDPX
NHVLPLQLQ Vย UHNOL RODUDN ELU IDL] Gร รบร ID]OD YHUPH GDYUDQร รบร VHUJLOHGLรทL
J|]OHPOHQPHNWHGLU ยถOร \ร OODUร Q VRQXQGDQ LWLEDUHQ ,0) LOH LP]DODQDQ
\DNร Q L]OHPH YH VWDQG E\ DQODรบPDODUร Qร Q GD PDOL WHPHOLQL ROXรบWXUDQ EX
SROLWLNDQร Q ยถOL \ร OODUGD GD Vย UGย Uย OPHNWH ROGXรทX L]OHQPHNWHGLU
9R\YRGD YH <HOGDQ V|] NRQXVX IDL] Gร รบร ID]OD KHGHIOHULQLQ
JHUoHNOHรบWLULOHELOPHVL LoLQ |]HOOLNOH HรทLWLP VDรทOร N YH VRV\DO DOW \DSร
\DWร Uร PODUร QGD JHUoHNOHรบWLULOHQ Nร Vร QWร ODUร Q VRQXoODUร QD LOLรบNLQ RODUDN \DSWร NODUร
VLPย ODV\RQ VRQXFXQGD \ร Oร LWLEDUL\OH PHYFXW SURJUDP KHGHILQLQ DOWร QGD
ELU IDL] Gร รบร ID]OD KHGHILQLQ \DUDWร ODQ LODYH ND\QDรทร Q V|] NRQXVX DODQODUGD
NXOODQร OPDVร NRรบXOX\OD X]XQ G|QHPGH ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\H RUDQร
รผzerinde mevcut programa gรถre daha ROXPOX ELU HWNL \DUDWDFDรทร Qร
G|QHPLQGH PHYFXW SURJUDPร Q Vย UGย Uย OPHVLQLQ Eย \ย PH
ย ]HULQGH ยถD YDUDQ ROXPVX] HWNLVLQLQ RODELOHFHรทLQL |QH Vย UHU .DPX .HVLPL $oร NODUร Qร Q %RUoODQPD LOH )LQDQVPDQร
.DPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร ERUoODQPD YH\D JHOLU DUWร รบร LOH
JHUoHNOHรบWLULOHELOPHNWHGLU gQFHNL DOW E|Oย PGH NDPX NHVLPL GHQJHVLQLQ
DQDOL]LQGH \HU DODQ YHULOHULQ NHVLQOHรบPLรบ YHULOHU JHUoHNOHรบPLรบ ROPDVร
QHGHQL\OH EX DOW EDรบOร NWD VDGHFH ERUoODQPD NDUDUODUร HOH DOร QDFDNWร U
BorรงODQPD Gร รบ YH Lo ERUoODQPD RODUDN LNL E|Oย PGH HOH DOร QDFDN oDOร รบPDQร Q
DVร O DPDFร Qร Q Lo ERUoODQPD ROPDVร QHGHQL\OH Gร รบ ERUoODUD LOLรบNLQ JHQHO ELOJL YH
RUDQODU VXQXODFDNWร U
'ร รบ %RUoODQPD 7ย UNL\HยถGH NDPX NHVLPL Doร NODUร ILQDQVPDQร QGD Lo ERUoODU JLEL Gร รบ
ERUoODQPD GD Gย ]HQOL RODUDN NXOODQร OPDNWDGร U 8OXVODUDUDVร OLNLGLWH NRรบXOODUร Qร Q
X\JXQOXรทX ย ONH ULVNLQLQ Gย ]H\L G|YL] NXUODUร QGDNL JHOLรบLP JLEL SHN oRN HWNHQH
EDรทOร RODUDN ROXรบDQ NDPX NHVLPL Gร รบ ERUo VWRNX Gย ]H\LQLQ
G|QHPLQH LOLรบNLQ 86' FLQVLQGHQ GHรทHUOHUL LOH *60+ LoLQGHNL SD\ODUร *UDILN
ยถGH J|Uย OPHNWHGLU '|QHP LoLQGH NDPX NHVLPLQLQ Gร รบ ERUo VWRNXQXQ
Vย UHNOL ELU DUWร รบ LoLQGH ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU %XQD NDUรบร Q NDPX NHVLPL Gร รบ
ERUo VWRNXQXQ JHQHO RODUDN HNRQRPLQLQ Eย \ย PH RUDQODUร QGDQ EDรทร PVร ]
JHOLรบLPL QHGHQL\OH *60+ยถ\H RUDQร ROGXNoD NDUDUVร ] ELU VH\LU L]OHPLรบWLU
*UDILN ยถGH GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH G|QHPLQGH \DรบDQDQ
Eย \ย PH NDPX NHVLPL Gร รบ ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\H RUDQร Qร Gย รบย UPย รบ V|]
NRQXVX RUDQร Q YH \ร OODUร LoLQ Vร UDVร \OD YH RODUDN
JHUoHNOHúPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU \ÕOÕQD JHUoHNOHúHQ \ NVHN RUDQOÕ
GHYDO DV\RQ QHGHQL\OH *60+¶QLQ 86' FLQVLQGHQ GH÷HULQLQ G ú N
JHUoHNOHúPHVL LVH NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕQÕQ G ]H\LQGH JHUoHNOHúPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU
B B´
B
±²³° ©ª«¬
´ B
®¯ B
B´
µ¶·
´
B
¡
¢
£
¸:¹*º"» ¸ ¼ ½*¾ º ¾)¿=À Á  à Ä*Å=» ¸:¹*º"» ¸ ¼ ½*¾ º ¾)¿=À Á  à Ä*Æ ½dÇ Ã ¸ »MÈ É ½ º%Ê Ë ½d¹*Ì Í ¤ ¥ ¡¡ ¡ ¢¡ ¡¢ ¡¢ ¡¢ ¦*§ ¨
¡¢
£¡
¡¢
¤¡
´ ¡¢
¥¡
*UDILN .DPX .HVLPL 'Õú %RUo 6WRNX YH *60+
,.-0/01 -)2 3G>?- @GA 1EB.<V4t6u8
:
\ÕOÕQGD WDULKLQLQ HQ GHULQ HNRQRPLN NUL]LQL \DúD\DQ 7 UNL\H¶GH
GÕú ERUoODQPD RODQDNODUÕQÕQ GDUDOPDVÕ QHGHQL\OH LQFHOHQHQ G|QHP LoHULVLQGH
LON RODUDN NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNX D]DOPÕú YH GÕú ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQ
\HULQH Lo ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQ LNDPH HGLOPLúWLU .UL] VRQUDVÕ G|QHPGH
X\JXODPD\D NRQXODQ ³* oO (NRQRPL\H *HoLú 3URJUDPÕ´ LOH VD÷ODQDQ GÕú
ND\QDNODUÕQ JLULúL YH 86' (85 SDULWHVLQLQ (XUR OHKLQH VH\UL LOH ELUOLNWH NDPX
NHVLPL GÕú ERUo VWRNXQXQ 86' FLQVLQGHQ GH÷HULQLQ DUWPDVÕ QHGHQL\OH
YH \ÕOODUÕ LoLQ NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNX VÕUDVÕ\OD 0LO\DU
86' 0LO\DU 86' YH 0LO\DU 86' WXWDUÕQGD NDPX NHVLPL GÕú ERUo
VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ LVH D\QÕ G|QHPOHU LoLQ YH
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ VW VWH HOGH HGLOHQ \ NVHN
E \ PH RUDQODUÕ NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕQÕQ
G úPHVLQGH EHOLUOH\LFL ROPXúWXU
\ÕOÕ LoLQ HOGH HGLOHQ E \ PH YH NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNXQXQ
D]DOÕúÕ QHGHQL\OH VWRNXQ *60+¶\H RUDQÕ G ]H\LQH JHULOHPLúWLU 6|]
NRQXVX \ÕOGD NDPX NHVLPL GÕú ERUo VWRNX PLO\DU 86' RODUDN
JHUoHNOHúPLúWLU
øo %RUoODQPD Grafik 4.12’de 1980 5 dönemi için Türkiye’de kamu kesimi iç
ERUoODQPDVÕ LOH Lo ERUo JHUL |GHPHOHULQLQ *60+¶\H RUDQODUÕQÕQ YH Lo ERUo
\HQLOHPH RUDQÕQÕQ VH\UL J|U OPHNWHGLU *UDILNWH GH DoÕNoD J|U OG ÷ ]HUH
\ÕOÕQGDQ EX \DQD Lo ERUo VWRNXQXQ \HQLOHPH RUDQÕ V UHNOL ELU G ú ú
ND\GHWPHNWHGLU %XQD NDUúÕQ Lo ERUo JHUL |GHPHOHUL LOH ERUoODQPDQÕQ
*60+¶\H RUDQODUÕ \ÕOÕQD NDGDU KDILI ELU DUWÕú VRQUDVÕ G|QHPGH
X\JXODQDQ SURJUDP VRQXFXQGD LVH EHOLUJLQ ELU D]DOPD H÷LOLPLQGHGLU
ÓÏÎ
äÎÎ å æ)ç è)é ê ëBì í
ÓÎÎ
ÏÑÎ
BORÇLANMA/GSMH
ÒÎ
ÏÏÎ
å î ï)ð ñ î@ò:ó ôBå õ ó)ì ó ð ñ)è:ôBö ÷ ë è:ødù
áâã Ñ Î
Ó Ò Î áâã
ÐÎ
ÓÐÎ
ÏÎ
ÓÎÎ Î ÔÕÖ
× Ô ÔÕÖ
Ø ÔÕÖ
ÔÕÖ
Ù
Ú ÔÕÖ
ÔÕÖ
Û ÔÕÖ
Ü ÔÕÖ
Ý ÖÔÕÖ
ÔÕÖ
Õ ÕÔÕ
× ÕÔÕ
Ô ÕÔÕ
Ø
Ù Õ
Þ:ß à ÔÕ
ÕÔÕ
Ú
Û ÕÔÕ
ÕÔÕ
Ü ÕÔÕ
Ý ÕÖÔÕ
ÔÕ
ÕÕ ×Ø
×× Ø
Ô×× ×Ø
Ø× ×Ø
Ù× ×Ø
Ú×
Û× ×Ø
*UDILN øWID %RUoODQPD øo %RUo <HQLOHPH 2UDQÕ YH *60+
ÑÎ
úüû=ý@þ@û ÿ û þ
*UDILN 2005 döneminde, Türkiye’de kamu kesimi faiz
GÕúÕ GHQJHVL LOH Lo ERUo \HQLOHPH RUDQÕQÕQ JHOLúLPLQL NDUúÕODúWÕUPDNWDGÕU
ùHNLOGH \HU DODQ NDPX NHVLPL IDL] GÕúÕ GHQJHVLQLQ *60+¶\H RUDQÕQÕ LIDGH
HGHQ NHVLNOL H÷ULQLQ SR]LWLI Lo ERUo \HQLOHPH RUDQÕQÕ LIDGH HGHQ G ] H÷ULQLQ
QHJDWLI H÷LPOL JHQHO VH\LUOHUL NDPX NHVLPL E WoH GHQJHOHULQLQ L\LOHúPHVLQLQ Lo
ERUoODQPD\Õ D]DOWÕFÕ HWNLVLQL YXUJXODPDNWDGÕU
- .0/21435.76982:9- ; 8=<>8?143=@ :9A B @ < C B 82D5- < - EF@ - GIH9A J5AFH982:5KL8=D5- M K4D2<>NPO DQ@ R4S
)*+
TU V ,
,
,
,
!
"
#
$
%
!
"
#
$
%
!
"
#
,
*UDILN .DPX .HVLPL )DL] 'ร รบร 'HQJHVL YH รธo %RUo <HQLOHPH 2UDQร รบรผรป@รฝ=รพ@รป รฟ ย 9รป 5รพ W 2 ? Lรป X 5รฝ W Y0Z>
& ' (
7ย UNL\HยถGH +D]LQHยถQLQ Doร NODPร รบ ROGXรทX Lo ERUo VWRNX YHULOHUL VWRND
GDKLO Nร \PHWOHULQ DQDSDUD |GHPHOHULQL LoHUPHNWHGLU %X QHGHQOH ERUo
\HQLOHPH RUDQร ยถLQ DOWร QD LQPHVLQH UDรทPHQ Lo ERUo VWRNXQGD DUWร รบODU
PH\GDQD JHOPHNWHGLU +HUKDQJL ELU G|QHP LoLQ Doร NODQDQ Lo ERUo VWRNXQXQ
D]DOร รบ J|VWHUHELOPHVL LoLQ D\Qร G|QHPGH JHUoHNOHรบHQ DQDSDUD JHUL |GHPHOHULQLQ \LQH D\Qร G|QHPGH HOGH HGLOHQ ERUoODQPD KDVร ODWร QGDQ Eย \ย N
ROPDVร JHUHNOLGLU %X QHGHQOH Lo ERUoODQPD\D LOLรบNLQ RODUDN EHOOL ELU G|QHP
LoLQ Lo ERUoODQPD WXWDUร Qร Q Lo ERUo DQDSDUD JHUL |GHPHOHULQH RUDQร Qร LIDGH
HGHQ QHW Lo ERUo \HQLOHPH RUDQร Qร Q WDQร PODQPDVร |QHPOLGLU *UDILN
2005 dรถneminde, Tรผrkiyeโ de, iรง boUo \HQLOHPH RUDQODUร Qร Q VH\ULQL
J|VWHUPHNWHGLU *UDILNWH GH J|Uย OGย รทย JLEL |]HOOLNOH \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ Lo
ERUo \HQLOHPH RUDQODUร Qร Q EHOLUJLQ ELU D]DOร รบ HรทLOLPLQGH ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU
6WRNXQ PXWODN GHรทHULQLQ D]DOร รบD JHoPHVL LoLQ JUDILNWH \HU DODQ NHVLNOL HรทULQLQ
D]DOPD HรทLOLPLQL Vย UGย UHUHN Vร Qร Uร Qร Q DOWร QD Gย รบPHVL LOH
JHUoHNOHรบHELOHFHNWLU
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ XOXVODUDUDVร NRรบXOODUร Q GD HWNLVL\OH QHW ERUo
\HQLOHPH RUDQร DUWPร รบ \XUWGร รบร QGDQ ERUoODQPD LPNDQODUร Qร Q GDUDOPDVร Lo
ERUoODQPDQร Q DUWร รบร QD QHGHQ ROPXรบWXU \ร Oร QGD QHW Lo ERUo \HQLOHPH
RUDQร Qร Q Lo ERUo \HQLOHPH RUDQร Qร Q DUWร รบร QD UDรทPHQ KDILI ELU D]DOร รบ
J|VWHUPHVL \ร Oร QGD JHUoHNOHรบHQ WRSODP Lo ERUo JHUL |GHPHOHUL LoLQGH
IDL]LQ SD\ร Qร Q D]DOGร รทร Qร J|VWHUPHNWHGLU %X JHULOHPHQLQ WHPHO QHGHQL
\ร Oร QGD X\JXODQDQ NXU oร SDVร QD GD\DOร LVWLNUDU SURJUDPร Qร Q G|YL] NXUXQGD
\DUDWWร รทร EHOLUOLOLN LOH \HUOL SDUD FLQVLQGHQ \DWร Uร P DUDoODUร QD RODQ WDOHEL
DUWร UPDVร EXQXQ LVH IDL] RUDQODUร Gย รบย UPHVLGLU %X QHGHQOH \ร Oร QGD
gerรงeklHรบHQ ERUoODQPDODUD LOLรบNLQ RODUDN \ร Oร LoLQGH \DSร ODQ IDL]
|GHPHOHULQLQ WRSODP LWID LoLQGHNL SD\ร D]DOPร รบWร U a ^ \ a \ \
r s0t2u4v s7w9x y r z x2{>x?u4v2|9y9}
^ [ \
y9xQ~Ir s t2u4v s?w x2y9r z x2{>xย uLv2|9y9}
^ ` \ ^F_Q\ ^ ^ \ ^ \ \ opq
] [ \ ] ` \ ] _Q\ ] ^ \ ] \ \ [ \ e bcd
bcd
b bcd
f
g
h bcd
bcd
bcd
i bcd
j bcd
k dbcd
bcd
c cbc
e cbc
b
g f cbc
l m n
cbc
h cbc
cbc
i cbc
j cbc
k cdbc
bc
cc
ee fe
be fe
*UDILN รธo %RUo <HQLOHPH 2UDQODUร
fe
fe fe
ge fe
he fe
ie
รบรผรป=รฝ@รพ=รป%รฟ รป รพ
รธo ERUoODQPDQร Q \ร OOร N DQDOL]OHULQGHQ GH KDWร UODQDFDรทร JLEL NRQVROLGH
ERUoODUร Q DQDSDUD |GHPHOHUL +.9$ DQDSDUD |GHPHOHUL LVH \ร Oร QGD
WDPDPODQPร รบWร U 6RQXo RODUDN Lo ERUo VWRNXQXQ LoLQGH V|] NRQXVX NDOHPOHUH
LOLรบNLQ WXWDUODU \ร Oร VRQXQGD Vร Iร UODQPร รบWร U
*UDILN \XNDUร GDNL WHVSLWL WH\LW HGHU QLWHOLNWHGLU *UDILN
2005 dรถneminde, Tรผrkiyeโ de, iรง borรง geri รถdemelerinin anapara ve
IDL] GDรทร Oร Pร Qร J|VWHUPHNWHGLU NUL]LQGHQ VRQUD \ย NVHOHQ IDL] RUDQODUร Qร Q
WDNLS HGHQ G|QHP LWIDODUร Qร HWNLOHPHVL QHGHQL\OH IDL] |GHPHOHULQLQ WRSODP รถdePHOHU LoLQGHNL Dรทร UOร รทร ELU PLNWDU GDKD DUWPร รบ \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ GDKD
Gย รบย N IDL] RUDQODUร LOH LKUDo HGLOHQ Nร \PHWOHULQ LWID HGLOPH\H EDรบODQPDVร \OD
IDL]LQ WRSODP JHUL |GHPHOHU LoLQGHNL Dรทร UOร รทร D]DOร รบ J|VWHUPLรบWLU
2 4 Q 4 =
¡
*UDILN øo %RUo *HUL gGHPHOHULQLQ $QDSDUD )DL] 'D÷ÕOÕPÕ úüû=ý@þ=û%ÿ û þ
*UDILN 2005 döneminde, Türkiye’de, iç borç stokunun,
QDNLW QDNLW GÕúÕ YH ND÷ÕGD ED÷ODQPD\DQ D\UÕPÕQÕ J|VWHUPHNWHGLU *UDILNWH
G ]HQOL LKDOHOHULQ \DSÕOPD\D EDúODQGÕ÷Õ \ÕOÕ |QFHVL 1994 krizi ve öncesi
LOH NUL]LQGH QDNLW GÕúÕ VWRNXQ WRSODP VWRN LoLQGHNL D÷ÕUOÕ÷ÕQÕQ DUWÕúÕ GD gözlemlenebilmektedir. ° ¯ ¯ ¸ ¯
©=£ ¢ ¥ 7¦5¥ ® ¥
· ¯ ¶ ¯ µ ¯ ÃÄÅ
´ ¯ ©¬£ ¢5¥
³ ¯ ² ¯ ± ¯
¢=£ ¤4¥ ¦=£ §=£9¤L¨F£ © ª9£5«2£ ©
° ¯ ¯ ¹º»
¼ ¹º»
½ ¹º»
¾ »¹º»
¹º»
º º¿¹º
º¹º
¹ ºÀ¹º
ºÁ¹º
ºÂ¹º
¼
º « ¹º ¥ ¨
º¹º
½ º¹º
¾ º»¹º
¹º
ºº
¹ ¿À
¿¿ À
¿¿ ¿À
À¿ ¿À
Á¿
¼ ¿À
¿ ¿¿
*UDILN 1DNLW 1DNLW 'ÕúÕ YH .D÷ÕGD %D÷ODQPD\DQ øo %RUo 6WRNX úüû=ý@þ@û ÿ û þ
*UDILNWH \HU DODQ NDรทร GD EDรทOร ROPD\an iรง borรง stoku, bรผyรผk รถlรงรผde,
NRQVROLGH ERUoODU LOH 7&0%ยถGHQ Nร VD YDGHOL DYDQV NXOODQร OPDVร VRQXFXQGD
ROXรบDQ ERUoODUGDQ ROXรบPDNWDGร U 7DNLS HGHQ DOW EDรบOร NODUGD +.9$
X\JXODPDVร Qร Q VRQXoODUร QD LOLรบNLQ D\Uร QWร Oร ELOJL VXQXODFDNWร U
1DNLW Gร รบร Lo ERUoODUร Q kriz dรถnemlerinde toplam borรง stoku iรงindeki
Dรทร UOร รทร Qร Q DUWPDVร JUDILรทLQ GLรทHU ELU GLNNDW oHNHQ ELU GLรทHU |]HOOLรทLGLU
\ร Oร QGD Gย ]HQOL LKDOHOHULQ EDรบODPDVร \OD ELUOLNWH QDNLW Gร รบร ERUoODQPDQร Q VWRN
LoLQGHNL SD\ร D]DOWร OPร รบ EXQXQOD ELUOLNWH KHP QDNLW NDUรบร Oร รทร ERUoODU KHP GH
NDรทร GD EDรทOร ROPD\DQ ERUoODUGD EX GXUXP WHUV \|QGH JHOLรบPLรบWLU
\ร OODUร QGD LKDOHOHULQ ERUoODQPD LoLQGHNL SD\ร Qร Q FLGGL ELU
ELoLPGH DUWPDVร LOH NDรทร GD EDรทODQPD\DQ ERUoODUร Q GD WDVIL\HVL Kร ]
ND]DQPร รบWร U ยถGHQ LWLEDUHQ IDL] EDVNร Vร \OD SL\DVDGDQ ERUoODQPD
NRQXVXQGD oHNLPVHU GDYUDQร OPร รบ EX G|QHPGH QDNLW Gร รบร ERUoODUร Q VWRN
LoLQGHNL SD\ร DUWPร รบWร U \ร Oร QGD GD GHYDP HGHQ EX Vย UHo VRQXFXQGD
ERUoODQPD NUL]L \DรบDQPร รบ \ร Oร QGD QDNLW Gร รบร YH NDรทร GD EDรทODQPD\an iรง
ERUo VWRNXQXQ WDVIL\HVL LOH +.9$ NXOODQร Pร QD DรบDPDOร RODUDN VRQ YHULOPHVL
LOLรบNLQ DOร QDQ NDUDUODU VRQXFXQGD NDรทร GD EDรทOร ROPD\DQ Lo ERUoODU
\ร Oร QGD WDPDPHQ WDVIL\H HGLOPLรบWLU *HUoHNWH EX G|QHPLQ DUGร QGDQ
\ร Oร QD NDGDU QDNLW Gร รบร VWRND LOLรบNLQ RODUDN LVWLNUDUOร ELU WDVIL\H Vย UHFL
\DรบDQPร รบWร U %XQD NDUรบร Q J|UHY ]DUDUODUร Qร Q \ร Oร QD NDGDU Lo ERUo VWRNX
LoLQH NDรทร W LKUDo HGHUHN GDKLO HGLOPHPHVL YH\D JHUL |GHQPHPHVL EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH RUWD\D oร NDQ Nร Uร OJDQOร NODUD \HWHUOL NDUDUOร Oร NWD mรผdahale
HGLOPHPHVL JLEL QHGHQOHUOH QDNLW Gร รบร VWRN .DVร P YH รนXEDW
NUL]OHULQGH |QHPOL ELU JHQLรบOHPH ND\GHWPLรบWLU \ร Oร VRQUDVร QGD X\JXODQDQ
SURJUDP LOH V|] NRQXVX QDNLW Gร รบร ERUoODUร Q NDUDUOร ELU D]DOร รบ J|VWHUGLรทL gรถrรผlmektedir. RUWD\D
*UDILN 2005 dรถneminde, Tรผrkiyeโ de iรง borรงlanma sonucu oร NDQ
QHW
Lo
ERUo
VWRNXQXQ
IDL] dรถviz
kompozisyonunu
J|VWHUPHNWHGLU *UDILNWH GH J|Uย OGย รทย JLEL Lo ERUo VWRNX LoLQGH VDELW JHWLULOL
Nร \PHWOHULQ Dรทร UOร รทร IDL] EHOLUVL]OLรทLQLQ DUWWร รทร NUL] G|QHPLQGH D]DOPร รบWร U
] \ \ l Ð n Ñ Î2Õ Ö É Ð?×LË=Ð2É Ø5É n¬É
Û \ [ \ Ú \ ` \ äåæ
l9Ð5nWÑ2Æ Ë=ÒLÉ Ó Í9Ë2Ì0Ô Õ É Ê5nQÉ
Ù \ _ \ a \
Æ Ç È É Ê Ï É Ì Î5É Ì9Æ Ë Ì
^ \ ] \
Æ Ç È É Ê5Ë7Ë2Ì9Æ Ë Í2Î9nQÉ
\ ÝÝ ÝÞÜÝ ÜÝ
àà àÜßà ßà
ß l m n
àßà
àáßà
àâßà
*UDILN øo %RUo 6WRNXQXQ )DL] '|YL] .RPSR]LV\RQX
àãßà
úüû@ý@þ=û%ÿ9 û þ5
%XQD NDUúÕQ IDL] ULVNL LOH G|YL] NXUX ULVNLQL |QHPOL |Oo GH ERUoODQÕFÕ\D
\ NOH\HQ GH÷LúNHQ IDL]OL NÕ\PHWOHU LOH G|YL] FLQVLQGHQ YH G|YL]H HQGHNVOL
NÕ\PHWOHULQ VWRN LoLQGHNL D÷ÕUOÕ÷Õ DUWPÕúWÕU \ÕOÕQGD JHUoHNOHúWLULOHQ WDNDV
RSHUDV\RQX LOH VDWÕODQ YH +D]LUDQ ¶GD JHUL |GHPHOHUL WDPDPODQDQ
G|YL]H HQGHNVOL 7/ |GHPHOL NÕ\PHWOHU G|YL]H HQGHNVOL VWRNXQ HQ |QHPOL
E|O P Q ROXúWXUPDNWDGÕU ç è
*UDILN 2005 döneminde, Türkiye’de iç borç stokunun
D÷ÕUOÕNOÕ RUWDODPD YDGHVLQLQ VH\ULQL J|VWHUPHNWHGLU *UDILN \DUGÕPÕ LOH D\QÕ G|QHPGH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ NUL]OHULQ ED]Õ |]HOOLNOHUL KDNNÕQGD LSXoODUÕ HOGH
etmek mümkündür.
1994 krizinin bir borçlanma kri]L ROGX÷XQX WH\LW HGHQ Lo ERUo
VWRNXQXQ RUWDODPD YDGHVLQLQ G|QHPLQ HQ G ú N VHYL\HVLQH NDGDU JHULOHGL÷LQL
J|VWHUHQ RUWDODPD YDGH H÷ULVL NUL]L VRQUDVÕQGD NDPX EDQNDODUÕQD YH
706) EDQNDODUÕQD LKUDo HGLOHQ |]HO WHUWLS NÕ\PHWOHU LOH Lo ERUo WDNDVÕ
VRQXFXQGD LKUDo HGLOHQ NÕ\PHWOHULQ GH HWNLVL\OH G|QHPLQ HQ \ NVHN
VHYL\HVLQH XODúPÕúWÕU G|QHPLQGH LWIDODU YH JHQHO RODUDN \ÕOÕ
DúPD\DQ LKUDoODUÕQ HWNLVL\OH G ú ú ND\GHGHQ VWRNXQ RUWDODPD YDGHVL é ê ç ë5ë9ì7í î ï î ð2ñ5ò ó5ô9õ ö¬ô9÷=ï ô ø¬ù ú õ ú ï ô9ð ú ö0û ü õ ö ù ò ÷¬ò2ý î2ú ö2ú ð û ÷ þ5ÿ=ý2ò2í ò9ÿ ÿ
YH \ร OODUร QGD LKUDo HGLOHQ \ร OOร N LKUDoODUร Q GD HWNLVL\OH \HQLGHQ DUWร รบ
HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU
*UDILN รธo %RUo 6WRNXQXQ 2UWDODPD 9DGHVL
รบรผรป=รฝ@รพ@รป รฟ รป9 รพ
*UDILN ยถGD JHQHO HรทLOLPL J|Uย OGย รทย JLEL \XNDUร GD V|]ย HGLOHQ
'รธ%6 LKDOHOHULQGH RUWD\D oร NDQ IDL] YH HQIODV\RQ RUDQODUร LOH ERUoODQPDQร Q
RUWDODPD YDGHVL DUDVร QGDNL WHUV \|QOย ELU LOLรบNL 2005 dรถneminin bรผyรผk bir bรถlรผmรผnde, Tรผrkiye iรงin de geรงerlidir. & ) !
'$! Tร FE *
? @BA6C D EGFGHGEJI E K L6K(M M @NA OPE D E HGERQ E SUTWV XPEGY Z
&('$!
'$"
% !
&(! ; <=
: 89 > #$!
&("
" !
!
! +*+
, +*+
* +*+
+*+
. +*+
/ +*+
0 +*+
1 +*+
2
3
+ 465 7 +* *+
++ -,
,, -,
*, -,
-, -,
., -,
/,
" -,
0,
*UDILN 1DNLW รธo %RUoODQPDQร Q 2UWDODPD 9DGHVL (QIODV\RQ YH %RUoODQPD )DL]L รบรผรป=รฝ@รพ@รป รฟ รป9 รพ \ [^] รบ7 2
ร nder (1993), iรง borรง faizlerinin, bรผtรงe รผzerindeki yรผkรผnรผ hafifletmek
DPDFร \OD +D]LQHยถQLQ IDL]OHULQ \ย NVHN ROGXรทX G|QHPOHUGH GDKD Nร VD YDGHOL
ERUoODQPD\D \|QHOPHVLQLQ SL\DVDGDNL OLNLGLWH GHUHFHVLQL DUWร UDUDN HQIODV\RQ
HWNLVL \DUDWDFDรทร Qร |QH Vย UPHNWHGLU *UDILN 2005 dรถneminde,
7ย UNL\HยถGH QDNLW ERUoODQPDQร Q RUWDODPD YDGHVL LOH LVNRQWROX 'รธ%6
LKDOHOHULQGH ROXรบDQ IDL]OHULQ \ร OOร N RUWDODPDODUร YH 7h)( HQGHNVLQGHNL \ร OOร N
RUWDODPD \ย ]GH GHรทLรบLPLQLQ VH\ULQL gรถstermektedir.
*UDILN 2005 dรถneminde, Tรผrkiyeโ de, net borรงlanma ve iรง
ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\H RUDQODUร LOH UHHO Eย \ย PHQLQ VH\ULQL J|VWHUPHNWHGLU
'|QHP ER\XQFD QHW ERUoODQPDQร Q *60+ยถ\H RUDQร KDILI ELU DUWร รบOD ELUOLNWH
NDUDUOร ELU VH\LU L]OHPLรบWLU *HQHO HรทLOLPGH |QHPOL ELU VDSPDQร Q \DรบDQGร รทร WHN
\ร O RODQ KDULFLQGH GDKD Gย ] ELU \RO L]OH\HQ EX SDUDPHWUH JHUoHNWH V|]
NRQXVX G|QHPGH Lo ERUo VWRNXQXQ *60+ยถQLQ EHOLUOL ELU RUDQร LOH Vย UHNOL ELU
DUWร รบ J|VWHUGLรทLQL LPD HWPHNWHGLU +HU QH NDGDU NDPX NHVLPL IDL] Gร รบร Eย WoH
ID]ODODUร HOGH HGLOPLรบ ROVD GD QHW ERUo VWRNXQX D]DOWร Fร ELU NDPX WDVDUUXIX
\DUDWร ODPDPร รบWร U 6ย UHo *60+ยถQLQ LVWLNUDUVร ] JHOLรบLPL LOH ELUOHรบLQFH VWRNXQ
*60+ LoLQGHNL SD\ร |QHPOL Vร oUDPDODU ND\GHWPLรบWLU \ร Oร VRQUDVร QGD
X\JXODQDQ SURJUDP LOH IDL] Gร รบร ID]OD KHGHIOHULQLQ |QHPOL |Ooย GH VDรทODQPDVร
GDKD |QHPOLVL ย VW ย VWH YH \ย NVHN RUDQOร UHHO Eย \ย PHQLQ VDรทODQPDVร LOH V|]
NRQXVX SDUDPHWUHQLQ D]DOร รบ HรทLOLPLQGH ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU h a g a NET BORร LANMA/GSMH
f a
BORร STOKU/GSMH
e a
REEL Bร Yร ME
d a vwx
c a ` a ba a _ba _ ` a ijk
l ijk
i
m
n
o
p
q
r
ijk
ijk
ijk
ijk
ijk
ijk
kijk
l ijk
j jij
jij
i
m jij
n
j s6t u ji
jij
o jij
p jij
q jij
r jkij
jjij m
lll m
lil m
lml m
lnl m
lol
lpl m
*UDILN 1HW %RUoODQPD รธo %RUo 6WRNX *60+ YH %ย \ย PH
y{z}| ~}zN }ย Bย \z ย Bย ~Uย {ย }ย ย ย ย ย
*UDILN 0D\ÕV $UDOÕN G|QHPLQGH 7 UNL\H¶GH
LVNRQWROX 'ø%6 LKDOHOHULQGH JHUoHNOHúHQ \ÕOOÕN RUWDODPD ELOHúLN IDL]OHULQ D\OÕN
RUWDODPDODUÕQÕQ VH\ULQL J|VWHUPHNWHGLU
\ÕOÕ VRQXQD GR÷UX EDúOD\DQ borçlanma güçlükleri, 1994 krizinin
DUGÕQGDQ 0D\ÕV ¶WH 'ø%6 LKDOHOHULQGH RUWDODPD ELOHúLN IDL]OHUL
LOH HQ \ NVHN VHYL\H\H XODúPÕúWÕU NUL]LQL WDNLS HGHQ \ÕOODUGD 'ø%6
LKDOHOHULQGH JHUoHNOHúHQ IDL]OHU LVWLNUDUVÕ] ELU VH\LU L]OHPLú 2Fak 1995’te
YH 2FDN ¶GD JLEL DQL \ NVHOLúOHU J|VWHUPLúWLU 2FDN
$UDOÕN G|QHPLQGH \ÕOOÕN RUWDODPD ELOHúLN IDL]OHULQ HQ G ú N D\OÕN
RUWDODPDVÕ 7HPPX] GH JHUoHNOHúHQ ROPXúWXU .XU oÕSDVÕQD
GD\DOÕ LVWLNUDU SURJUDPÕQÕQ X\JXODQGÕ÷Õ \ÕOÕ LoLQGH V|] NRQXVX IDL]
RUWDODPDVÕ .DVÕP NUL]LQH UD÷PHQ DUDOÕ÷ÕQGD NDUDUOÕ
NDOPÕúWÕU
®¯
$ $ P $ P $ P $ P $ $ $ $ $ $ $ $ $ $
«U¬
¥
£¤
¥
¡ ¢
£¤ ¡ ¢
¥ ¡ ¢
¦§
ª
¨¢
£¤
¦
©¨
ª
¦
©¨
ª
¦
©¨
ª
ª
¦
©¨
*UDILN øVNRQWROX 'ø%6 øKDOHOHULQGH *HUoHNOHúHQ <ÕOOÕN 2UWDODPD %LOHúLN )DL]OHULQ $\OÕN 2UWDODPDODUÕ 0D\ÕV $UDOÕN
¦
©¨
y{z}|}~ z° B ±zG B ~U { 6 W²^³µ´
\ÕOÕQÕQ EDúÕQGD RUWD\D oÕNDQ HNRQRPLN JHULOLP ùXEDW ¶GH
\DúDQDQ VL\DVL JHULOLPLQ GH HWNLVL\OH DQL ELU NÕUÕOPD\D G|Q úP ú V|] NRQXVX
RUWDODPD IDL]OHU 2FDN D\ÕQGD ùXEDW D\ÕQGD YH 0DUW
D\ÕQGD VHYL\HOHULQH \ NVHOPLúWLU 1LVDQ D\ÕQGDQ LWLEDUHQ EDúWD
HNRQRPL \|QHWLPLQGH JHUoHNOHúWLULOHQ \HQLGHQ \DSÕODQPD YH 0D\ÕV D\ÕQGDQ
LWLEDUHQ GH ³* oO (NRQRPL\H *HoLú 3URJUDPÕ¶QÕQ HWNLVL\OH \DWÕUÕPFÕODUÕQ
\ NVHN G ]H\GH IL\DWODQGÕUGÕ÷Õ ULVNOHU D]DOWÕOPÕú, ve bu aylarda söz konusu
RUDQ VÕUDVÕ\OD YH G ]H\OHULQGH JHUoHNOHúPLúWLU %X G|QHP
VRQUDVÕQGD SURJUDP GLVLSOLQLQH E \ N |Oo GH ED÷OÕ NDOÕQPDVÕ VRQXFXQGD
ED]Õ N o N VL\DVL YH XOXVODUDUDVÕ NRQMXQNW UGHQ ND\QDNODQDQ R\QDNOÕNODU
KDULFLQGH V|] NRQXVX IDL] RUWDODPDVÕ JLGHUHN G úP ú YH $UDOÕN
RUWDODPDVÕ RODUDN JHUoHNOHúPLúWLU
7 UNL\H¶GH øo %RUoODQPD LOH )LQDQVPDQÕQ øNWLVDGL <DúDPD (WNLOHUL '|UG QF E|O P Q |QFHNL LNL DOW EDúOÕ÷ÕQGD NDPX NHVLPL DoÕNODUÕ LOH
EX DoÕNODUÕQ ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQÕQÕQ VH\UL LQFHOHQPLúWLU %X DOW EDúOÕNWD
LVH V|] NRQXVX ERUoODQPD LOH LNWLVDGL \DúDP ]HULQGH ROXúDQ HWNLOHUH LOLúNLQ
LSXoODUÕ WHVSLW HGLOPH\H oDOÕúÕODFDNWÕU
.RQXQXQ HOH DOÕQÕúÕQGD GDKD |QFHNL DOW EDúOÕNODUGD GD NXOODQÕODQ
grafiksel göVWHULPH EDúYXUXODFDN HNRQRPHWULN VÕQDPDODU \DSÕOPD\DFDNWÕU
%XQD NDUúÕQ EX oDOÕúPDQÕQ NDSVDPÕ GÕúÕQGD V|] NRQXVX LSXoODUÕQD LOLúNLQ
RODUDN JHUoHNOHúWLULOHFHN HNRQRPHWULN oDOÕúPDODUÕQ NRQXODUOD LOJLOL NHVLQ
NDQÕODUÕQ
ROXúDELOPHVL
G ú Q OPHNWHGLU
DoÕVÕQGDQ
GHVWHNOH\LFL
QLWHOLNWH
RODFDNODUÕ
øo %RUo 6WRNXQXQ ' ]H\L G|QHPLQGH NDPX DoÕNODUÕQÕQ Lo ERUoODQPD LOH
ILQDQVPDQÕ VRQXFXQGD Lo ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ |]HOOLNOH
VRQUDVÕQGD |QHPOL \ NVHOLúOHU J|VWHUPLúWLU \ÕOÕ VRQUDVÕQGD NDPX
NHVLPLQLQ 7&0% ND\QDNODUÕQÕ NXOODQPDVÕ \ROX RODQ +.9$ X\JXODPDVÕQÕQ WHUN
HGLOPHVL LOH +D]LQH ERUoODQPDGD \DWÕUÕPFÕODUÕQ IDL] WHUFLKOHUL\OH EDú EDúD
NDOPÕú $V\D YH 5XV\D¶GD \DúDQDQ HNRQRPLN NUL]OHULQ GH HWNLVL\OH Lo ERUo
VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ \ÕOÕQD NDGDU V UHQ J|UHFH NDUDUOÕ VH\ULQL
ND\EHWPLúWLU
*HUoHNWH \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ NDPX EDQNDODUÕQÕQ ELODQoRODUÕQGD
KLVVHGLOLU G ]H\GH \HU DODQ J|UHY ]DUDUODUÕQÕQ \ÕOÕQD NDGDU |GHQPHPHVL
YH EX DQODPGD NDPXQXQ GHVWHNOHPH SROLWLNDODUÕ QHGHQL\OH RUWD\D oÕNDQ ERUFX
L\L \|QHWHPHPHVL QHGHQL\OH JHUoHN ERUo VWRNX G ]H\L GH ROXúDPDPÕúWÕU
%XQD NDUúÕQ \ÕOÕQGD J|UHY ]DUDUODUÕQÕQ SDUD SL\DVDODUÕ ]HULQGHNL
ROXPVX] HWNLOHULQL RUWDGDQ NDOGÕUPDN LoLQ ND÷ÕGD ED÷ODQPDVÕ LOH V|] NRQXVX tutarlar iç borç stRNX LoLQGHNL \HULQL DOPÕúWÕU %X NDSVDPGD NDPX EDQNDODUÕQD
1LVDQ ¶GH J|UHY ]DUDUODUÕ NDUúÕOÕ÷Õ NDWULO\RQ 7/ WXWDUÕQGD WDKYLO LKUDo
HGLOPLúWLU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q \HQLGHQ \DSÕODQGÕUÕOPDVÕ NDSVDPÕQGD 706)
EDQNDODUÕQD LKUDo HGLOHQ NDWULO\RQ 7/ WXWDUÕQGDNL NÕ\PHWOHU GH Lo ERUo
VWRNXQXQ VÕoUDPDVÕQGD ELU GL÷HU |QHPOL HWNHQGLU ¶U·
Sonuç olarak, 1980 1982 döneminde iç borç stokunun GSMH’ye
RUDQÕ RUWDODPDVÕ 1998 döneminde ise % 19,65 düzeyinde
VH\UHWPLúWLU 6WRNXQ *60+¶\H RUDQÕ \ÕOÕQÕQ ROXPVX] NRúXOODUÕ LOH
RODUDN JHUoHNOHúPLúWLU \ÕOÕQGD X\JXODQDQ NXU oÕSDVÕQD GD\DOÕ
LVWLNUDU SURJUDPÕ LOH DQFDN EX \HQL VHYL\H NRUXQDELOPLú YH V|] NRQXVX RUDQ
G ]H\LQGH WXWXODELOPLúWLU
³* oO (NRQRPL\H *HoLú 3URJUDPÕ´ NDSVDPÕQGD \XNDUÕGD GD
EHOLUWLOHQ X\JXODPDODU VRQXFXQGD \ÕOÕ Lo ERUo VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ
JLEL 7 UNL\H &XPKXUL\HWL WDULKLQLQ HQ \ NVHN VHYL\HVLQH oÕNPÕúWÕU
8\JXODQDQ SURJUDP Lo ERUo VWRNXQXQ HNRQRPL ]HULQGHNL D÷ÕUOÕ÷ÕQÕ DQL
G ú úOHU ELoLPLQGH ROPDVD GD LVWLNUDUOÕ RODUDN D]DOWPDNWDGÕU $QFDN KHPHQ
EHOLUWLOPHOLGLU NL \ÕOÕQÕQ DUGÕQGDQ 7 UNL\H¶GH HOGH HGLOHQ \ NVHN RUDQOÕ YH
V UHNOL E \ PH GLQDPL÷L V|] NRQXVX D]DOÕúÕQ HQ |QHPOL EHOLUOH\LFLVLGLU
2005 döneminde iç borç stokuQXQ *60+¶\H RUDQÕ VÕUDVÕ\OD
YH RODUDN JHUoHNOHúPLúWLU
*UDILN 2005 döneminde, Türkiye’de, iç borç stokunun
*60+¶\H RUDQÕQÕQ JHOLúLPL J|U OPHNWHGLU %XQD J|UH G|QHP ER\XQFD GÕú
úRNODUÕQ YH Lo ERUo \|QHWLPLQH LOLúNLQ \DQOÕú SROLWLND VHoLPOHULQLQ VRQXFXQGD
VWRNXQ HNRQRPL LoLQGHNL D÷ÕUOÕ÷ÕQÕQ DUWPÕúWÕU $úDPDOÕ RODUDN DUWDQ Lo ERUo
VWRNXQXQ *60+¶\H RUDQÕ NRQXVXQGD LVH DQFDN \ÕOÕ VRQUDVÕQGDNL
E \ PH SRWDQVL\HOL \DUGÕPÕ\OD VÕQÕUOÕ D]DOÕúODU ND\GHGLOHELOPLúWLU
¸ ¹»ºN¼G½¿¾ À6¼GÁU ¼Uà ¼GÄ Å Á6¼ ÆGÇGÄ È ÉJ Ê ¼GÄ ¼GÄ Ã ¼GÄ Å6 ¼GÄ ËGÅ Ã Å ÌBÅ$É6È Ä Í Ã È Á ÂÎÅ Ï6½ È6Ð Ã ÈGÄ}Í Ã È^Ñ Ò±Ó{ÔÕÀUÖUÁ Ï ÈU×6Í ÁÎØUÈ Â Í À6¼GÁU ¼Uà ¼GÄ ¼JÉ6È Ä Í Ã È Á Â6Å Ï6½JÈÎÐ Ã È Ä È Í Ã Í ËÎÂ Í Á^Í ËÎÃ È ½¿Ã ÈGÄ Í Á^¼ÎÏ6Ä Å Á Ð Å Ã ¼GÄ Å6Í ÙÎÍ Á¿À6ÂPÊUÚ Ñ Ú Û\Ú Ó ¼ÎÏGÅ ËÜÐ ¼ Ï¿Ý°¼ÎËÎÂܼGÁUà ŠÌ}Å ¶UÞUÞ}ßRà Å Ã ÅUỼÎÊÎÍ ÁÎÈãâ Ë6à ÈG½¿Ã ÈGÄ ÍÎ仼Gå6æGÄ ¾ Ú
รฎ$รจ
รง รจ
รญPรจ รญ รซ
รฌ$รจ รฉ รผรฝรพ
รซPรจ
รจ รผรฝรพ
BORร STOKU/GSMH
รฟรฉ
รช$รจ
รฟรซ รฟรญ
รฉPรจ รฟ รง รจ รฒ รฏ
รณ
รด
รต
รถ
รท รธ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฏรฐรฑ
รฒ
รฑรฏรฐรฑ
รฐ รฏรฐรฑ
รฐรฏรฐ
รฏ รฐรฏรฐ
รด รณ รฐรฏรฐ
รฐ
รนUรบ รป รฏรฐ
รฐรฏรฐ
รต รฐรฏรฐ
รถ
รท รธ รฐรฏรฐ
รฐรฏรฐ
รฒรฒ
รฐรฑรฏรฐ
รฐรฐ รณรฒ รฏรฐ
รดรฒ รณรฒ
รฏรฒ รณรฒ
รณรฒ
รณรฒ
รตรฒ
รฟ รง รจ
รณรฒ
รถรฒ รณรฒ
*UDILN รธo %RUo 6WRNX *60+ YH 5HHO %ย \ย PH
y{z}|}~ zยฐ ย Bย ยฑzGย Bย ~Uย {ย }ย ย ย ย ย
*UDILN 7ย UNL\HยถGH VRQUDVร QGD NDPX Lo ERUo VWRNXQXQ UHHO
GHรทLรบLPL LOH UHHO Eย \ย PHQLQ NDUรบร ODรบWร UPDVร Qร LIDGH HWPHNWHGLU *UDILNWH GH
J|Uย OGย รทย JLEL Lo ERUo VWRNXQXQ UHHO GHรทHUL \ร Oร VRQUDVร QGD \ร Oร
KDULo DUWร รบ J|VWHUPLรบWLU <ย NVHN Eย \ย PHQLQ HOGH HGLOGLรทL DUGร รบร N \ร OODUGD
VWRNXQ UHHO DUWร รบ Kร ]ร Qร Q HOGH HGLOGLรทL JUDILรทLQ LรบDUHW HWWLรทL GLรทHU ELU VRQXoWXU G BDC
XY
]_^7^D` a b c*d ]-b"eDf7d g7h i ]7f-j k l j m-j n n ]_^7^D` o e7p8l q r ^*s8a k_a p t e2i_s u n
G E*E
Z
FC v w x
[
CE \
BDC
W[
E
WZ
A BDC HIJ
H
HIJKLHIJMNHIJOLHIJPNIJQL H HIJRNJHIJ HIJ
I ISHI
IHI
H
IKN HI IML HI IOL IH IPN IH IQN HI IRL HI IJIH T U V
HI
WXY H
II K
S
SS K
SS K
SSK K
SSM K
SSO
*UDILN *60+ YH รธo %RUo 6WRNX 5HHO $UWร รบ +ร ]ODUร
y{z}|}~ zยฐ ย 6ย y\ย ย Wยฒยฟยณ ยด\ย Bย \z ย Bย ~Gย "!$#(ย |G
z % & z('*) | & z,+ - /.10ยฑยณ ย ย R ย #2& z % 3"'24657 8 " !"9: ;"; <{ = & & zN~() & z(' zN >' ย Nย (& & ย "?8% ย ' ย & @ ย ?8% ย '2+
K
SSP
v w x
รธo %RUoODQPDQร Q %DQND %LODQoRODUร QD (WNLOHUL 7ย UNL\HยถGH VRQUDVร QGD NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q EDQNDFร Oร N
sektรถrย ย ]HULQGHNL HWNLOHUL Doร N ILQDQVPDQร Qร Q ELU GLรทHU |QHPOL VRQXFXGXU
G|QHPLQGH EDQND ELODQoRODUร LoLQGHNL Dรทร UOร รทร ROGXNoD NDUDUOร
J|Uย QHQ NDPX NHVLPLQLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH ERUoODUร \ร Oร QGDQ
EDรบOD\DUDN EHOLUJLQ DUWร รบODU J|VWHUPLรบWLU
*UDILN G|QHPLQGH NDPX NHVLPLQLQ EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QH ERUoODUร Qร Q EDQNDFร Oร N VHNW|Uย ELODQoRODUร LoLQGHNL SD\ร gรถrรผlmektedir. *UDILNWH \HU DODQ *26 +DULo 'รธ%6 3RUWI|\ย %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย
%LODQoR 7RSODPร ยด RUDQร *HOLU 2UWDNOร รทร รธGDUHVL WDUDIร QGDQ LKUDo HGLOHQ IDNDW
+D]LQH WDUDIร QGDQ Doร NODQDQ Lo ERUo VWRNXQD GDKLO ROPD\DQ *HOLU 2UWDNOร รทร
6HQHWOHUL KDULo 'รธ%6 SRUWI|\ย Qย Q EDQNDFร Oร N VHNW|Uย YDUOร N WRSODPร LoLQGHNL
SD\ร Qร LIDGH HWPHNWHGLU
ยณ'รธ%6 3RUWI|\ย %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย %LODQoR 7RSODPร ยด RUDQร LVH *26
GDKLO 'รธ%6 SRWI|\ย Qย Q VHNW|UGHNL Dรทร UOร รทร Qร LIDGH HWPHNWHGLU .DPXQXQ
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH NDรทร GD EDรทOร ROPD\DQ ERUoODUร Qร Q Dรทร UOร รทร Qร GD LoHUHQ
ยณ%DQNDODUD 7RSODP .DPX %RUFX %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย %LODQoR 7RSODPร ยด
kamunun sektรถre olan toplam borFXQXQ WRSODP YDUOร NODUD RUDQร Qร LIDGH
HWPHNWHGLU
Bununla birlikte, โ ร denecek Vergi, Resim, Harรง ve Primlerโ ,
ยณ(UWHOHQPLรบ 9HUJLOHUยด YH ยณ.DPXQXQ 'LรทHU $ODFDรทร ยด JLEL ELODQoR NDOHPOHULQLQ
EDNL\HOHUL NDPXQXQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ DODFDNODUร Qร J|VWHUPHNWHGLU
6HNW|Uย Q EHOOL ELU WDULKWH NDPX NHVLPLQGHQ RODQ QHW DODFDรทร %DQNDODUD
7RSODP .DPX %RUFX LOH V|] NRQXVX NDPX DODFDNODUร Qร Q IDUNร QGDQ
ROXรบPDNWDGร U ยณ%DQNDODUD 1HW .DPX %RUFX %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย %LODQoR
7RSODPร ยด RUDQร V|] NRQXVX QHW ERUFXQ VHNW|U ELODQoRVX LoLQGHNL SD\ร Qร gรถstermektedir.
~_y
" 8 8 ¡ ¢¤£ _ ¥ ¦ § ¨ ©_¨ ¦¤ 8ª ¦ ( ¢« 8 ©* ¥ 8 " ©2 ¬:¨ ( 8 ¡ ¢£ _ ¥ ¦_ § ¨ © ¨ ¦ 8ª ¦ 8 " ¢« ©2 ¥ " ©* ¬,¨ _ ¥ ¦_ ©2 8 " ©2 ¬>¦_ ¬ ® " § ®¤£ _ ¥ ¦ § ¨ ©_¨ ¦¤ 8ª ¦ ( ¢« 8 ©* ¥ 8 " ©2 ¬:¨ _ ¥ ¦_ ©2 ¥ ª ¦_ ¬,®« " § ®£ _ ¥ ¦_ § ¨ © ¨ ¦ 8ª ¦ " ¢« ©2 ¥ " ©* ¬,¨
~_{ }-y }-{
|_y |_{ z*y z*{ y
*UDILN .DPX .HVLPLQLQ %DQNDFÕOÕN 6HNW|U QH < N PO O NOHUL
y{z |}~}zN } Î ²^³ ´
*UDILN ¶WH GH J|]OHQHELOHFH÷L JLEL EDQNDODUÕQ VDKLS ROGX÷X *26
SRUWI|\ Q Q ELODQoR LoLQGHNL SD\Õ ROGXNoD VÕQÕUOÕGÕU YH DQDOL]GH J|] DUGÕ
HGLOHELOLU .DPXQXQ EDQNDFÕOÕN NHVLPLQGHQ DODFDNODUÕQÕQ GD ELODQoR WRSODPÕ
LoLQGHNL SD\Õ EHQ]HU RODUDN N o N G ]H\GH VH\UHWPHNWHGLU YH DQDOL]
VRQXoODUÕQÕ HWNLOHPH\HFH÷LQGHQ J|] DUGÕ HGLOHFHNWLU
*UDILNWH GLNNDWL oHNHQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q 'ø%6 SRrtföyü ile kamu
NHVLPLQLQ EDQNDODUD ND÷ÕGD ED÷OÕ ROPD\DQ ERUoODUÕQÕ GD LoHUHQ EDQNDODUD
QHW NDPX ERUFX WXWDUÕQÕQ VHNW|U ELODQoRVX LoLQGHNL D÷ÕUOÕNODUÕQÕQ
G|QHPLQGH IDUNOÕODúPDVÕGÕU %X JHOLúLPLQ QHGHQL |]HOOLNOH NDPX EDQNDODUÕQÕQ görev zararlDUÕQÕQ \ÕOÕQD NDGDU 'ø%6 SRUWI|\ QGHNL \HULQL DOPDPDVÕGÕU 'DKD |QFHNL E|O POHUGH V|] HGLOPLú RODQ NDPX EDQNDODUÕQÕQ J|UHY
]DUDUODUÕ oHúLWOL NDQXQ YH NDUDUQDPHOHU X\DUÕQFD WDUÕP NHVLPL LOH HVQDI
VDQDWNDU JHQo YH NDGÕQ JLULúLPFLOHULQ GHVWHNOHQPHVL 7 UNL\H g÷UHWPHQOHU
%DQNDVÕ 7g%$1. LOH 6 PHUEDQN YH 'HQL]FLOLN %DQNDVÕQÕQ GHYULQH LOLúNLQ
EX EDQNDODUD YHULOHQ J|UHYOHUOH WDELL DIHWOHU QHGHQL\OH \LQH VD\ÕODQ NHVLPOHUH
\DSÕODQ NUHGL GHVWHNOHUL VRQXFXQGD RUWD\D oÕNDQ ]DUDUODUÕ LIDGH HWPHNWHGLU
+D]LQH¶QLQ ILQDQVPDQ \HWHUVL]OL÷L QHGHQL\OH ELU NÕVÕP |GHPHOHUL
.ø7¶OHULQ ND\QDNODUÕ\OD \HULQH JHWLUPHVL EXQD NDUúÕQ RUWD\D oÕNDQ J|UHY
]DUDUODUÕQÕ ]DPDQÕQGD NDSDWDPDPDVÕ V|] NRQXVX .ø7¶OHULQ QDNLW
JHUHNVLQLPOHULQL DUWÕUPÕúWÕU *|UHY ]DUDUÕQÕ \ NOHQHQ .ø7¶OHU DUDVÕQGD ¶OÕ
\ÕOODUGD 7 UNL\H¶GH ROGX÷X JLEL NDPX EDQNDODUÕQÕQ GD ROPDVÕ KDOLQGH \LQH
D\QÕ G|QHPGH 7 UNL\H¶GH ROGX÷X JLEL J|UHY ]DUDUODUÕQÕQ \DUDWWÕ÷Õ QDNLW DoÕ÷Õ
EDQNDODU DUDVÕ SDUD SL\DVDODUÕ ]HULQGHQ SL\DVD IDL] KDGOHULQL GR÷UXGDQ
HWNLOHPLúWLU
+D]LQH¶QLQ V|] NRQXVX J|UHY ]DUDUODUÕQÕ |GHPHPHVL \ÕOÕQGDQ
LWLEDUHQ JHQHO EDQNDFÕOÕN X\JXODPDODUÕ LOH EX DODFDNODUÕ IDL]OHQGLUHQ NDPX
EDQNDODUÕ DODFDNODUÕQÕQ KÕ]OD DUWPDVÕQD QHGHQ ROPXú \ÕOÕQGD +D]LQH¶QLQ
J|UHY ]DUDUODUÕQGDQ GR÷DQ \ N PO O NOHULQLQ *60+¶\H RUDQÕ \DNODúÕN RODUDN
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU .RQX\D LOLúNLQ WDUWÕúPDODUGD V|] NRQXVX
ERUFD QHGHQ RODQ YH RUWD\D oÕNDQ ERUFX N|W \|QHWHQ SROLWLNDFÕODU YH
E URNUDWODU NDGDU NDPX EDQNDODUÕ GD V|] NRQXVX ERUFD ¶ DúWÕ÷Õ LGGLD
HGLOHQ IDL] RUDQODUÕ X\JXOD\DUDN NDWNÕGD EXOXQGXNODUÕ LoLQ HOHúWLULOPLúOHUGLU (Önder, 2005). *|UHY ]DUDUÕ NRQXVXQGD YH \ÕOODUÕQGD N WO SDPXN
UHWLFLOHULQH \DSÕODQ GHVWHNOHPH SULPOHUL HQ GLNNDW oHNLFL |UQHNOHUGHQ ELULGLU
%X \ÕOODUGD 7 & =LUDDW %DQNDVÕ 7&=% V|] NRQXVX UHWLFLOHUH PLO\RQ
86'¶\H NDUúÕOÕN JHOHQ WXWDUGD SULP |GHPLúWLU )LQDQVPDQ \HWHUVL]OL÷L
QHGHQL\OH 7&=%¶\H RODQ ERUFXQX |GH\HPH\HQ +D]LQH \ÕOÕQGD \DNODúÕN
PLO\RQ 86' WXWDUÕQGD |GHPH \DSPÕú ROPDVÕQD NDUúÕQ EX |GHPH
PLO\RQ 86' WXWDUÕQGDNL ERUFXQ VDGHFH PLO\RQ 86'¶OLN NÕVPÕQÕ WDVIL\H
HGHELOPLúWLU ùXEDW NUL]LQH NDGDU |GHQHPH\HQ J|UHY ]DUDUÕ ERUoODUÕ
\ÕOÕQGD X\JXODPD\D NR\XODQ ³* oO (NRQRPL\H *HoLú 3URJUDPÕ´
NDSVDPÕQGD ND÷ÕGD ED÷ODQPÕúWÕU ¯ °
706) EDQNDODUÕQD LKUDo HGLOHQ |]HO WHUWLS NÕ\PHWOHULQ GH HWNLVL\OH
\ÕOÕ\OD ELUOLNWH NDPX NHVLPLQLQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U ]HULQGHQ NXOODQPÕú
ROGX÷X ND\QDN WXWDUÕQÕQ JLGHUHN VHNW|U ND\QDNODUÕQÕQ GDKD E \ N ELU
E|O P Q ROXúWXUGX÷X J|U OPHNWHGLU 6HNW|U Q WRSODGÕ÷Õ WDVDUUXI KDFPLQLQ
JLGHUHN GDKD E \ N ELU E|O P Q Q NDPX WDUDIÕQGDQ NXOODQÕOPDVÕ LVH |]HO ± ² ³"´_µ ¶ ·,¶ ¸¹¶ º,» ¼ ½ ¾ ¿ » ¼À³"» ¾8´ » Á8 ½ à ½ ¯ Ä8Ä Å Æ ½  ½ Ç,» µ È Á É>Ê ¾8Â É ËÀÂ É Ì È Í,» Î Ï Ì Ð ¶
NHVLP \DWร Uร PODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODELOHFHN ND\QDNODUร Q Nร Vร WODQPDVร
DQODPร QD JHOPHNWHGLU
$\Gร Q 7ย UNL\HยถGH NDPX NHVLPL Lo ERUoODQPDVร Qร Q EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย ELODQoRODUร QD YH ULVNOHULQH RODQ HWNLOHULQH LOLรบNLQ oDOร รบPDVร QGD
\ร Oร VRQUDVร QGD 'รธ%6 SRUWI|\ย Qย Q EDQND ELODQoRODUร ย ]HULQGHNL Dรทร UOร รทร Qร
VHNW|UHO PHYGXDW YH NUHGL KDFPL LOH 'รธ%6 SRUWI|\ย Qย NDUรบร ODรบWร UDUDN
GHรทHUOHQGLUPLรบWLU dDOร รบPD\D J|UH \ร Oร QGD YHULOHQ NUHGLOHU WRSODPร 'รธ%6
SRUWI|\ย WRSODPร Qร Q NDWร Eย \ย NOย รทย QGH\NHQ \ร Oร QGD EX UDNDP
RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU %XQXQOD ELUOLNWH \ร Oร QGD 'รธ%6ยถOHULQ WRSODP
PHQNXO Nร \PHW VWRNX LoLQGHNL SD\ร YH WRSODP NUHGLOHULQ PHYGXDWODUD
RUDQร Gย ]H\LQGH ROPDVร QD NDUรบร Q V|] NRQXVX RUDQODU \ร Oร QGD
Vร UDVร \OD YH Gย ]H\LQGH JHUoHNOHรบPLรบWLU %XQD J|UH 7ย UNL\HยถGH
NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Lo ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร HOH DOร QDQ G|QHPGH
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย ND\QDNODUร Qร Q JLGHUHN DUWDQ ELU E|Oย Pย Qย LรบJDO HWPLรบ Lo
ERUo VWRNXQXQ VHNW|U ย ]HULQGHNL EDVNร Vร Qร DUWร UPร รบ YH EX GXUXP \ร Oร
VRQUDVร QGD 7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ ILQDQVDO NUL]OHULQ WHPHO QHGHQL ROPXรบWXU
dDOร รบPDGD V|] NRQXVX Vย UHoWH NDPX NHVLPLQLQ |]HO VHNW|U WDUDIร QGDQ
NXOODQร ODELOHFHN ND\QDNODUร Vร Qร UOD\DUDN ELU Gร รบODPD HWNLVL \DUDWWร รทร GD |QH
Vย Uย OPย รบWย U
รธo %RUoODQPDQร Q 7&0% %LODQoRVXQD (WNLOHUL G|QHPLQGH 7&0% ELODQoRVXQXQ Lo YDUOร NODU EDรบOร รทร
DOWร QGD \HU DODQ NDPX\D Doร ODQ NUHGLOHU NDOHPL LQFHOHQGLรทLQGH |]HOOLNOH ยถOL
\ร OODUGD 7&0%ยถQLQ +.9$ LOH GRรทUXGDQ Kย Nย PHWH YH .รธ7ยถOHUH NUHGL \ROX\OD
NXOODQGร UGร รทร ND\QDNODUร Q ยถOL \ร OODUร Q EDรบร QGD GD Lo YDUOร NODUร Q LoLQGHNL
Dรทร UOร รทร Qร NRUXGXรทX J|Uย OPHNWHGLU VRQUDVร QGD .รธ7 ILQDQVPDQร QGDNL
X\JXODPDODUร Q WHUN HGLOPHVL YH .รธ7 ย Uย QOHULQLQ IL\DWODQGร Uร OPDVร QD LOLรบNLQ
SROLWLNDODUร Q SL\DVD NRรบXOODUร QD X\JXQ RODUDN EHOLUOHQPHVL VRQXFXQGD NDPX\D
NXOODQGร Uร ODQ NUHGLOHULQ ELODQoR WRSODPร LoLQGHNL SD\ร D]DOWร OPร รบWร U %XQD NDUรบร Q
VRQUDVร QGD Lo ERUoODQPD IDL]OHULQLQ DรบDPDOร RODUDN \ย NVHOPHVL YH
Kย Nย PHWOHULQ PHYFXW IDL] RUDQODUร QHGHQL\OH RUWD\D oร NDFDN PDOL\HW DUWร รบร QGDQ
NDoร QPDVร DPDFร \OD Lo ERUoODQPD Gย ]H\LQL Vร Qร UOร WXWPDVร VRQXFXQGD NDPX
Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD +.9$ NXOODQร Pร Dรทร UOร รทร Qร DUWร UPD\D EDรบODPร รบ
\ÕOÕQGD NDPX\D DoÕODQ NUHGLOHULQ 7&0% ELODQoR WRSODPÕQD RUDQÕ
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU \ÕOÕQGD DOÕQDQ 1LVDQ NDUDUODUÕ LOH
+.9$ X\JXODPDVÕQÕQ DúDPDOÕ RODUDN VRQ YHULOPHVL VRQXFXQGD +.9$
NXOODQÕPÕ \ÕOÕQGD VRQD HUPLú ERUo EDNL\HVL \ÕOÕQGD VÕIÕUODQPÕúWÕU
%XQD NDUúÕQ \ÕOÕQGD NDPX EDQNDODUÕ LOH 706) E Q\HVLQGHNL
EDQNDODUD YHULOHQ NÕ\PHWOHULQ 7&0% WDUDIÕQGDQ DOÕQDQ NÕVPÕ QHGHQL\OH 7&0%
\ÕO VRQX ELODQoRVXQGD .DVÕP |QFHVL 'ø%6 SRUWI|\ Q Q GH÷HUL
NDWULO\RQ 7/ DUWÕú ND\GHWPLú YH NDPX\D DoÕODQ NUHGLOHULQ ELODQoR WRSODPÕQD
RUDQÕ RODUDN JHUoHNOHúPLúWLU %X WDULKWHQ VRQUD PHYFXW SRUWI|\H
LOLúNLQ RODUDN IDL] YH DQDSDUD |GHPHOHUL JHUoHNOHúWLNoH NDPX NUHGLOHUL WXWDUÕ
D]DOÕú J|VWHUPHNWHGLU 0HYFXW SRUWI|\GH \HU DODQ NÕ\PHWOHUH LOLúNLQ VRQ
|GHPH $UDOÕN WDULKLQGH JHUoHNOHúHFHNWLU ¯ Ñ
Grafik 4.25’te, 1980 2005 döneminde, Türkiye’de, HKVA bakiyesi,
\ÕOOÕN QHW +.9$ NXOODQÕPÕ YH 7&0% ELODQoRVXQGD \HU DODQ NDPX\D DoÕODQ
NUHGLOHU NDOHPLQLQ 7&0% ELODQoRVX LoLQGHNL SD\ODUÕ J|U OPHNWHGLU <XNDUÕGD
EHOLUWLOHQ +.9$ YH GL÷HU NDPX\D DoÕODQ NUHGL XQVXUODUÕQGDNL JHOLúPHOHULQ etkileri grafikte görsel olarak teyit edilebilmektedir. ÙÔ
ê ë ì í«î ï ð¤ë ñ ò-ò2í î ó ô õ ð ö ô(÷ í î í ò_ø ð ø ë¤÷8ø ò í î ù ú ð ú û ò2í ô ó
Õ7Õ
ê ë ì í«÷_í ë ø ü ï õ ð ö ô"÷,í î í ò_ø ð8ø ë¤÷ ø ò2í î8ù ú ð ú"û ò í ô ó
Õ7Ô ØÕ
ë-í ô(ñ¹ë ý ï þ ø ò7ï ý ø õ ð ö ô"÷,í î í ò_ø ð8ø ë¤÷8ø ò2í î8ù ú ð ú"û ò í ô ó
ØÔ ×Õ ×Ô
çèé
ÖÕ ÖÔ Ó2Õ Ó2Ô Õ Ô ÒÕ Ò Ó2Ô ÚÛÜ
Ý ÚÛÜ
Ú
Þ ÚÛÜ
ÚÛÜ
ß
à ÚÛÜ
ÚÛÜ
á ÚÛÜ
â ã ÚÛÜ
ÚÛÜÜ ÚÛÜ
Û ÚÛÛ
Ý ÚÛÛ
Ú
Þ
ß
ÚÛÛ ä å æ ÚÛÛ
ÚÛÛ
à ÚÛÛ
á ÚÛÛ
â ÚÛÛ
ã ÚÛÛÜ
ÚÛ
ÛÛ ÝÞ
ÝÝ ÝÞ
ÚÝ
ÞÝ ÝÞ
*UDILN +.9$ LOH .DPX .UHGLOHULQLQ *HOLúLPL
y{z}|}~ z° B ±zG B ~U { 6 W²^³µ´
± ÿ ¯ Ä ¶ Ä ¶ ¯ Ä8Ä ° ¿ » Ì È È È ¿ È 8» Ì È ¼8Â É ¶
ÝÞ
ßÝ ÝÞ
àÝ ÝÞ
áÝ
Sonuรง olarak \ร Oร VRQX LWLEDUL\OH 7&0%ยถQLQ NDPX\D VDรทODGร รทร
NUHGLOHU WRSODPร PLO\DU <7/, kamu kredilerinin TCMB bilanรงosu
WRSODPร QD RUDQร RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU dDOร รบPDQร Q oHรบLWOL
DรบDPDODUร QGD J|Uย OGย รทย JLEL 7&0% ND\QDNODUร NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD Vร NoD NXOODQร ODQ ELU DUDo KDOLQH JHOPLรบWLU .XUXOXรบ NDQXQXQGD
Kย Nย P ROPDPDVร QD NDUรบร Q 7&0% LNLQFL Gย Q\D VDYDรบร QD NDGDU NDPX\D
Vร Qร UOร PLNWDUGD YH DOWร Q NDUรบร Oร รทร RODUDN NUHGL NXOODQGร UPร รบWร U $QFDN oRN SDUWLOL
VL\DVL \DรบDPOD ELUOLNWH +.9$ ERUoODUร Q WDKNLPL YH .รธ7 Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร
JLEL QHGHQOHUOH 7&0% ND\QDNODUร NXOODQร OPร รบ YH EX X\JXODPD SDUDVDO
JHQLรบOHPH\H QHGHQ ROPXรบWXU %X Wย U ELU ILQDQVPDQ PRGHOLQGH HQIODV\RQ LOH nominal faiz hadlerinin yรผkselmesi ve iรง borรง stokunun sรผrdรผrรผlebilirlikten
X]DNODรบPDVร NDoร Qร OPD]Gร U
*UDILN 7&0% NDPX NUHGLOHULQLQ 7&0% ELODQoR WRSODPร QD RUDQร
7ย NHWLFL )L\DWODUร (QGHNVLยถQGHNL 7h)( \ร OOร N RUWDODPD GHรทLรบLP YH LVNRQWROX
'รธ%6 LKDOHOHULQGH JHUoHNOHรบHQ \ร OOร N RUWDODPD IDL]OHU NDUรบร ODรบWร UPDNWDGร U
*UDILNWH GH J|Uย OGย รทย JLEL 7ย UNL\HยถGH 'รธ%6 LKDOHOHULQLQ Gย ]HQOL RODUDN
\DSร OPD\D EDรบODQGร รทร \ร Oร QGDQ \ร Oร Qร Q VRQXQD NDGDU RODQ
G|QHPGH NDPX Doร NODUร Qร Q 7&0% ND\QDNODUร \OD \RรทXQ RODUDN ILQDQVH HGLOGLรทL
dรถnemlerde, hem fiyatlar seviyesi, hem de borรงlanma faizleri yรผkselmektedir.
!#"$ % &(' ) *+ $,.-#/.0 ) -$, 1 2#3( !454$0 ) *$&.672#698#) 9'
Tร FE *
4:69,$&() * . 7;< 0 =>0 ? ?
*UDILN .DPX .UHGLOHUL (QIODV\RQ YH )DL]
y{z}|}~ zยฐ ย 6ย y\ย ย ยฒ^ยณยตยดRย Bย \z ย Bย ~Gย
-
ย A@%B ย ย ~DCBย ยฐ .E ย ~DC}ย @ ย B| Cยฐzยฐ~}zGFBย & ย ย ~ยฐย H z}|$3ย ~DI6ย 9E}ย ~ ย JF 3 ' ย JCBย 9Kย ย ?}ย @ & ย (' ย ~รฃ|") & & ) ML(' % z"& z"@ z"& z '2) + ย : ย ยด 0 ย N}z"& ย & ย ' ย ~(CNย OFBย ,' PUย ย & ย ?Gย ย ~ |") & & ) RQNย & ย ?}ย ย # zยฐย ย & ย ,' ย ~รฃ|") & & ) RL ' % z(& z"@ z(& z('*) +
รธo %RUoODQPDQร Q 6DQD\L hUHWLPL h]HULQGHNL (WNLVL 7ย UNL\HยถQLQ HQ Eย \ย N VDQD\L NXUXOXรบXQXQ YHULOHUL LQFHOHQGLรทLQGH
NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q Lo ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร Qร Q QHGHQ ROGXรทX IDL]
\ย NVHOLรบOHULQLQ ILUPDODUร RODรทDQ IDDOL\HWOHULQGHQ HOGH HGHFHNOHUL JHOLUOHULQ
Gร รบร QGD SRUWI|\ JHOLUOHULQH GH \|QHOWWLรทL J|Uย OPHNWHGLU 5HHO ERUoODQPD IDL]OHUL
LOH ILUPDODUร Q IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHUL NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD V|] NRQXVX LNL GHรทLรบNHQ
DUDVร QGD EHOLUJLQ ELU LOLรบNL ROGXรทXQD LOLรบNLQ |QHPOL LSXoODUร HOGH HGLOPHNWHGLU
*UDILN Eย \ย N VDQD\L NXUXOXรบXQXQ IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHUL LOH ELU
\ร OOร N DQD IDDOL\HWLQH LOLรบNLQ |QHPOL ELU J|VWHUJH RODQ QHW VDWร รบ KDVร ODWร Qร YH
ILUPD
Eย \ย NOย รทย Qย Q
ELU
J|VWHUJHVL
RODQ
QHW
DNWLI
Eย \ย NOย รทย Qย
NDUรบร ODรบWร UPDNWDGร U *UDILNWH \HU DODQ LVNRQWROX 'รธ%6 LKDOHOHULQGH JHUoHNOHรบHQ
RUWDODPD UHHO IDL] HรทULVL V|] NRQXVX UDV\RODUร Q VH\UL LOH ERUoODQPD IDL]OHULQLQ
VH\ULQLQ NDUรบร ODรบWร Uร ODELOPHVLQL VDรทODPDNWDGร U [:T W
U<Y
qsr$r.t u v.wyx5z { | { }Dw$t u ~ t w$~ย ย w xย r ย yx$u q
Z#T U
qsr$r.t u v.wyx5z { | { }Dw$t u ~ t w$~ย ย w xย ย :r>x${ |+ย :r>ย { t r>x${
Y m
Z#T W
u ย :r t<w$z wย x r t w$ย %w$z u t w$ย ย v.{ t t<{ ย 5~ w$w$t9qsr u ย ย ย :r>ย ย
Y V
U:T U
X<Z
U:T W
X W
Y#T U
V Y
ijk Y#T W
Sm
X:T U
SV
X:T W
no p
Z
V#T U
W
V#T W
lZ
S T U ]^\]
]_\]
]`\]
]a\]
]b\]
]c\]
]] \] f g h
de
ee e\de
ede
d ^
ede _
ede
lSV ede `
*UDILN %ย \ย N 6DQD\L .XUXOXรบX )DDOL\HW 'ร รบร *HOLUOHUL 1HW $NWLIOHUL YH 1HW 6DWร รบ +DVร ODWODUร LOH รธVNRQWROX 'รธ%6 รธKDOHOHULQGH *HUoHNOHรบHQ <ร OOร N 2UWDODPD %LOHรบLN )DL]OHULQ $\Oร N 2UWDODPDODUร
ย 5ย !ย !ย Dย ย ย Dย ย ย ย 7ย Gย .ย ย ย ย ย Jย 7ย ย 7ย ย ย ย ย ย
Eย \ย N VDQD\L NXUXOXรบXQXQ \ร OOร N IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHULQLQ \ร OOร N QHW
VDWร รบ KDVร ODWร QD RUDQร G|QHPLQGH Gย ]H\LQGH NDUDUOร
VH\UHWPHVLQH NDUรบร Q \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ UHHO ERUoODQPD IDL]OHULQLQ
DUWร รบร QD GRรทUX \|QOย WHSNL YHUHUHN \ย NVHOGLรทL YH 1998 dรถnemindH
RUWDODPD Gย ]H\LQGH JHUoHNOHรบWLรทL J|Uย OPHNWHGLU \ร Oร QGD
JHUoHNOHรบHQ \ย NVHN UHHO IDL] LOH \ร Oร QGD VDQD\L ย UHWLPLQGH \DรบDQDQ
o|Nย รบย Q HWNLVL\OH EX \ร OODUGD V|] NRQXVX RUDQ Vร UDVร \OD YH EX
LNL \ร O KDULFLQGH 2003 dรถnemi RUWDODPDVร LVH RODUDN
JHUoHNOHรบPLรบWLU 8\JXODQDQ HNRQRPLN SURJUDPร Q IDL]OHU ย ]HULQGHNL VRQXoODUร
UHHO IDL]OHULQ Gย รบย รบย LOH ILUPDODUร Q SRUWI|\ \DWร Uร Pร QGDQ IL]LNL \DWร Uร PD
\|QHOPHOHULQH QHGHQ ROPXรบ YH V|] NRQXVX RUDQ YH LoLQ Vร UDVร \OD
YH RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU
Eย \ย N VDQD\L NXUXOXรบXQXQ \ร OOร N IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHULQLQ QHW
DNWLIOHULQH RUDQODUร QD EDNร OGร รทร QGD GD GXUXP GHรทLรบPHPHNWHGLU 6|] NRQXVX
RUDQ \ร Oร QGD Gย ]H\LQGH\NHQ 2003 dรถneminde % 4โ รผn
รผzerinde VH\UHWPLรบ YH \ร OODUร QGD Vร UDVร \OD YH RODUDN
JHUoHNOHรบPLรบWLU %X LNL \ร O Gร รบร QGD G|QHPL RUWDODPDVร ยถWย U
YH \ร OODUร QGD IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHULQLQ \ร OOร N QHW VDWร รบ KDVร ODWร QD
RUDQร QGD ROGXรทX JLEL EHOLUJLQ Gย รบย รบOHU ND\GHGLOPLรบ YH V|] NRQXVX RUDQ EX
\ร OODU LoLQ YH RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU
%X DOW EDรบOร รทร Q LoHULรทL Lo ERUoODQPDQร Q \DUDWWร รทร IDL] DUWร รบODUร Qร Q
ILUPDODUร IL]LNL \DWร Uร PGDQ ILQDQVDO \DWร Uร PD \|QOHQGLUGLรทLQL LPD HWPHNWHGLU
.RQXQXQ NHVLQ RODUDN Doร NOร รทD NDYXรบWXUXOPDVร oDOร รบPDQร Q LoHUPH\HFHรทL ED]ร
PXKDVHEH YH LVWDWLVWLN NDSVDPร QGDNL DQDOL]OHUL JHUHNWLUPHNWHGLU %XQD NDUรบร Q
JUDILรทLQ JHQHO J|Uย Qย Pย Lo ERUFXQ VDQD\L NXUXOXรบODUร ย ]HULQGH GLNNDWH GHรทHU
ELU Gร รบODPD HWNLVLQLQ ROGXรทX \|Qย QGHGLU
g]DWD\ YH GLรทHUOHUL +LUWOH YH .HOOHKHU YH 8\JXU
JLEL LNWLVDWoร ODUร Q JHUoHNOHรบWLUGLรทL ED]ร DNDGHPLN oDOร รบPDODUGD |]HO NHVLP
\DWร Uร PODUร Qร Q NRQXW VHNW|Uย KDULFLQGH SL\DVDGD ROXรบDQ IDL] KDGOHULQH NDUรบร
ND\GD GHรทHU ELU GX\DUOร Oร รทร Qร Q ROPDGร รทร QD LOLรบNLQ EXOJXODUร QD DWร I \DSDUDN
%HUQDQNH YH 6WLJOLW] JLEL V|] NRQXVX \DWร Uร PODUร Q JHUoHNWH
NUHGL KDFPL YH NUHGL YHUPH Vย UHFLQH GX\DUOร ROGXNODUร Qร |QH Vย UHUOHU %XQD
J|UH JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGH GHYUHVHO KDUHNHWOHUL EHOLUOH\HQ WHPHO SDUDPHWUH
NUHGL KDFPLGLU 6WLJOLW] E NRQX\D LOLรบNLQ RODUDN GDKD GD EHOLUJLQ ELU LGGLD
RUWD\D DWPร รบ YH HNRQRPLQLQ SDUD GHรทLO NUHGL LOH LรบOHGLรทLQL EHOLUWPLรบWLU %|\OHFH
oDOÕúPDGD HNRQRPLGH \DúDQDQ ILQDQVDO NUL]OHUGH WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ
PHYGXDWÕ DUWÕUDUDN YH\D NDPX NHVLPLQLQ DUWDQ ILQDQVPDQ JHUHNVLQLPLQL
EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHQ NDUúÕOD\DUDN |]HO NHVLPFH NXOODQÕODELOLU NUHGL KDFPLQL
VÕQÕUODGÕNODUÕ |QH V U OP úW U
%(รนรธ1&รธ %g/h0 6218d 9( g1(5รธ/(5 \ย ]\ร Oร Q VRQ oH\UHรทLQGHQ LWLEDUHQ NDPX NHVLPLQLQ HNRQRPL
LoLQGHNL Dรทร UOร รทร Qร Q D]DOPDVร YH |]HO VHNW|Uย Q KDNLP NRQXPD JHoPHVLQH
LOLรบNLQ KDNLP J|Uย รบH NDUรบร Q JHOLรบHQ HNRQRPLOHULQ YH VRV\DO GHYOHW DQOD\ร รบร Qร Q
QHGHQ ROGXรทX DUWDQ JHUHNVLQLPOHULQ NDUรบร ODQDELOPHVL LoLQ NDPX Eย WoHOHULQLQ
GH HNRQRPL LOH ELUOLNWH Eย \ย PHN ]RUXQGD ROGXNODUร WDUWร รบร OPD] ELU JHUoHNWLU
%XQXQOD ELUOLNWH |]HOOLNOH GHPRNUDWLN \DรบDPร Q JHoHUOL ROGXรทX
ย ONHOHUGH GHYOHWLQ HNRQRPLN SROLWLNDODUร VL\DVL \DรบDPร Q JHUHรทL RODUDN LNWLVDGL
DQDOL]GH oRรทX ]DPDQ J|] DUGร HGLOHQ ED]ร Nร Vร WODU DOWร QGD NDUDU DODQ
\|QHWLFLOHU WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPHNWLU %X GXUXP GHYOHW \|QHWLFLVLQL YHUJL YH
EHQ]HUL JHOLUOHUL DUWร UPD NRQXVXQGD V|] NRQXVX NDUDUODUร Q VL\DVL PDOL\HWOHUL
QHGHQL\OH Nร Vร WODPDNWD YH DOWHUQDWLI ILQDQVPDQ ND\QDNODUร EXOPD NRQXVXQGD
ELU DUD\ร รบD LWPHNWHGLU
%RUoODQPD HNRQRPLGH ELU GDUDOPD \DUDWPDGร รทร YH \ย Nย WDNLS HGHQ
VHoPHQ WRSOXOXNODUร QD DNWDUร OGร รทร LoLQ GHYOHW \|QHWLFLOHULQLQ NDPX Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD Vร NoD WHUFLK HWWLรทL ELU \|QWHP ROPXรบWXU %RUoODQPD \XUWGร รบร
ND\QDNODU JLEL \XUWLoL ND\QDNODUGDQ GD VDรทODQDELOLU %XQD NDUรบร Q EX LNL IDUNOร
ERUoODQPD
ELoLPLQLQ
HNRQRPL
ย ]HULQGHNL
HWNLOHUL
GH
IDUNOร Oร NODU
gรถstermektedir. %X oDOร รบPDGD V|] NRQXVX ERUoODQPD ELoLPOHULQGHQ Lo ERUoODQPDQร Q
7ย UNL\HยถGHNL JHOLรบLPL HOH DOร QPร รบWร U .RQXQXQ VHoLPLQGH |]HOOLNOH ยถOL \ร OODU
VRQUDVร QGD 7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ HNRQRPLN NUL]OHUGH YH HNRQRPLGH
NURQLNOHรบHQ ED]ร VRUXQODUGD NDPX Doร NODUร Qร Q YH Doร NODUร Q ILQDQVPDQ
ELoLPLQLQ |QHPOL ELU URO R\QDGร รทร Gย รบย QFHVL EHOLUOH\LFL ROPXรบWXU
dDOร รบPDQร Q ELULQFL E|Oย Pย QGH NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร YH
V|] NRQXVX Doร NODUร Q ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ |QGH JHOHQ WHRULN
\DNODรบร PODU KDNNร QGD JHQHO ELU WDUDPD \DSร OPร รบWร U 7DUDPD VRQXFXQGD Lo
ERUFXQ QHGHQOHUL VDรทODGร รทร RODQDNODU LNWLVDGL \DรบDPGD \DUDWWร รทร VRUXQODU YH
Vย UGย Uย OHELOLUOLรทL JLEL NRQXODUGD ELUELULQGHQ IDUNOร \DNODรบร PODUร Q YDU ROGXรทX
WHVSLW HGLOPLรบWLU
รธNLQFL E|Oย PGH 7ย UNL\HยถGH \ร Oร VRQUDVร QGD \RรทXQODรบDQ Lo
ERUoODQPDQร Q LQFHOHQPHVL |QFHVLQGH ย ONHQLQ HNRQRPLN PLUDVร HNRQRPLQLQ
รผzerine kurulu EXOXQGXรทX WDULKVHO ]HPLQ EHWLPOHQPLรบ \ร Oร VRQUDVร QGD
X\JXODQDQ HNRQRPLN VWUDWHMLQLQ |QFHVLQH J|UH IDUNOร ODรบPDVร QD QHGHQ RODQ
LoVHO YH Gร รบVDO HWNHQOHU WHVSLW HGLOPLรบWLU
hoย QFย E|Oย PGH NDPX Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD LOH ILQDQVPDQร
konusunda Tรผrkiyeโ de YDURODQ KXNXNL YH WHNQLN \DSร LOH ERUoODQPD YH ERUo
VWRNXQD LOLรบNLQ XQVXUODU WDQร PODQPร รบWร U
Dรถrdรผncรผ bรถlรผmde, 1980 2005 dรถneminde, Tรผrkiyeโ de, kamu
KDUFDPDODUร YH NDPX JHOLUOHUL JLEL XQVXUODU LOH EX XQVXUODUร Q Gย ]H\OHULQH EDรทOร
RODUDN RUWD\D oร NDQ NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q YH NDPX Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODQ Lo ERUoODQPDQร Q JHOLรบLPL Doร NODQPร รบWร U %XQXQOD
ELUOLNWH Lo ERUFXQ LNWLVDGL \DรบDP ย ]HULQGHNL HWNLOHULQH LOLรบNLQ LSXoODUร QD
XODรบร OPD\D oDOร รบร OPร รบWร U %|Oย P LoLQGH HOGH HGLOHQ VRQXoODU JUDILNOHULQ GH
\DUGร Pร \OD J|UVHOOHรบWLULOPLรบWLU
dDOร รบPD VRQXFXQGD 7ย UNL\HยถGH &XPKXUL\HWLQ NXUXOXรบX Vย UHFL\OH
EDรบOD\DQ KHU DODQGD EDรทร PVร ] ELU GHYOHW ROPD Nย OWย Uย Qย Q LNLQFL Gย Q\D
VDYDรบร VRQUDVร QGD ย ONHQLQ NDUรบร NDUรบร \D ROGXรทX VL\DVL ULVNOHULQ
JHUoHNOHรบHELOPH HQGLรบHOHUL LOH WHUN HGLOGLรทL EX EDรทODPGD NDPX NHVLPLQGH
GHQN Eย WoH VWUDWHMLVLQLQ \HULQL Vย UHNOL Doร N Eย WoHOHUH Eร UDNWร รทร NDPX NHVLPL
Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD LVH XOXVODU DUDVร NRรบXOODUร Q L]LQ YHUGLรทL |Ooย GH Gร รบ
ERUoODQPDQร Q NXOODQร OGร รทร J|Uย OPHNWHGLU
%XQXQOD ELUOLNWH JHQHO RODUDN LNLQFL Gย Q\D VDYDรบร VRQUDVร QGD \HU
DODQ HNRQRPLN \DNODรบร PODU VRQXFXQGD NDPX NHVLPLQH \ย NOHQHQ \HQL J|UHYOHU
QHGHQL\OH DUWDQ ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร Q NDUรบร ODQPDVร QGD Gร รบ ERUoODQPDQร Q
\HWHUVL] NDOGร รทร V|] NRQXVX ILQDQVPDQ Doร รทร Qร Q 7&0% VRV\DO Jย YHQOLN
VLVWHPL YH EDQNDFร Oร N VLVWHPL JLEL XQVXUODUร Q HOLQGH EXOXQDQ ND\QDNODU LOH
JLGHULOGLรทL J|Uย OPย รบWย U 7&0% ND\QDNODUร Qร Q NDPX NHVLPL Doร NODUร Qร Q
ILQDQVPDQร QGD NXOODQร OPDVร Qร Q HQIODV\RQ YH QRPLQDO IDL]OHU ย ]HULQGH ROXPVX]
HWNLGH EXOXQGXรทX VRV\DO Jย YHQOLN VLVWHPL LOH NDPX EDQNDODUร QGDQ VDรทODQDQ
ND\QDNODUร Q GD HWNLVL\OH X]XQ YDGHGH NDPX NHVLPLQLQ ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร Q
DUWWร รทร oDOร รบPDQร Q EXOJXODUร DUDVร QGD \HU DOPร รบWร U
\ร Oร VRQUDVร QGD NDPX NHVLPLQLQ oRรทXQOXNOD IDL] Gร รบร ID]OD
YHUPHVLQH NDUรบร Q HQIODV\RQ LOH ELUOLNWH DUWDQ QRPLQDO IDL]OHULQ HWNLVL\OH Lo ERUo
VWRNXQGD ELU D]DOPD HรทLOLPL RUWD\D oร NPDPร รบWร U รนXEDW NUL]L ย ONHQLQ
\DNร Q WDULKLQGHNL HQ GHULQ HNRQRPLN o|Nย รบย LIDGH HGHUNHQ JHoPLรบWHQ JHOHQ
ED]ร \DSร VDO VRUXQODUร Q o|]ย Pย LoLQ GH ELU \HQLGHQ EDรบODQJร o Iร UVDWร Qร
VDรทODPร รบWร U
+D]LQHยถQLQ NDPX EDQNDODUร QD RODQ J|UHY ]DUDUODUร NDUรบร Oร NODUร Qร
NDรทร GD EDรทODPDVร G|YL] SL\DVDVร QGD LVWLNUDUVร ]Oร N \DUDWDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย
G|YL] SR]LV\RQ Doร NODUร Qร D]DOWPD\D \|QHOLN Lo ERUo WDNDVร YH EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH \HU DODQ VRUXQOX EDQNDODU LOH VHNW|Uย Q VHUPD\H \HWHUOLรทLQL DUWร Uร Fร
RSHUDV\RQODU VRQXFXQGD ILQDQVDO VLVWHP ย ]HULQGHNL Nร Uร OJDQOร NODU |QHPOL
|Ooย GH RUWDGDQ NDOGร Uร OPร รบ EXQD NDUรบร V|] NRQXVX X\JXODPDODU Lo ERUo
VWRNXQXQ DUWร รบร QD QHGHQ ROPXรบWXU
.DPX NHVLPLQLQ DUWDQ ILQDQVPDQ LKWL\DFร UHHO IDL]OHUL DUWร UPร รบ ekonomide mevcut tasarruf hacminin รถnemli bir bรถlรผmรผnรผn kamu kesimince
NXOODQร OPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU .DPX NHVLPLQLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH RODQ
ERUoODUร Qร Q VH\UL LOH VDQD\L NXUXOXรบODUร Qร Q IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHULQGHNL JHOLรบLP
|]HO VHNW|UFH \DWร Uร P ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODELOHFHN ND\QDNODUร Q Lo
ERUoODQPD QHGHQL\OH Vร Qร UODQPร รบ ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU %ย \ย PH
SRWDQVL\HOLQL HWNLOH\HQ EX LOLรบNL LVH RUWD YH X]XQ YDGHGH Lo ERUo VWRNXQXQ
*60+ LoLQGHNL SD\ร Qร Q D]DOWร ODELOPHVL RODQDรทร Qร GD |QHPOL |Ooย GH
Vร Qร UODQGร UPร รบWร U
VRQUDVร G|QHPH LOLรบNLQ ELU GLรทHU VRQXo NDPX NHVLPL
KDUFDPDODUร LOH JHOLUOHULQLQ ELOHรบHQOHULQGH RUWD\D oร NDQ GHรทLรบLPOHUGLU
*HUoHNWHQ GH NDPX NHVLPL IDL] Gร รบร GHQJHVLQLQ DUWร Uร OPD\D oDOร รบร OGร รทร EX
G|QHPGH NDPX \DWร Uร PODUร Qร Q NDPX NHVLPL KDUFDPDODUร QD YH *60+ยถ\H
RUDQODUร |QHPOL D]DOร รบODU J|VWHUPLรบ NDPX NHVLPLQLQ ID]OD \DUDWPD oDEDVร QGD
HQ |QHPOL IHGDNDUOร N ย ONH VHUPD\H ELULNLPLQLQ DUWร รบร QGD |QHPOL ELU HWNLVL RODQ
YH |]HO VHNW|Uย Q DOW\DSร Vร Qร ROXรบWXUDQ NDPX \DWร Uร PODUร QGD \DSร OPร รบWร U
%XQXQOD ELUOLNWH KDUFDPDODUร Vย UHNOL ELU DUWร รบ J|VWHUHQ GHYOHWLQ
ย ONHQLQ JHOHFHNWHNL VHUPD\H ELULNLPLQGHQ IHGDNDUOร NWD EXOXQPDN \DQร QGD
YHUJL JHOLUOHULQL DUWร UPD YH oDรทGDรบ ELU YHUJL \DSร Vร Qร Q ROXรบWXUXOPDVร
NRQXVXQGD \HWHUOL EDรบDUร \ร J|VWHUHPHGLรทL YH |] JHOLUOHULQL DUWร UPDN \HULQH
|QFHOLNOH SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH .รธ7 ND\QDNODUร Qร Q NXOODQร OPDVร Qร WHUFLK HWWLรทL gรถrรผlmektedir. 9HUJL SROLWLNDODUร Qร Q VRV\DO Vร Qร IODU DUDVร QGD DVLPHWULN \ย N JHWLUPHVL
YH G|QHP ER\XQFD VHUYHWLQ J|] DUGร HGLOHELOHFHN NDGDU Nย oย N Gย ]H\GH
YHUJLOHQGLULOPHVL GLรทHU ELU |QHPOL EXOJXGXU *HOLU Gย ]H\LQH J|UH DUWDQ RUDQOร
RODUDN X\JXODQDQ YHUJLOHULQ SD\ร Qร Q Vย UHNOL D]DOร รบร YH GROD\Oร YHUJLOHULQ NDPX
ILQDQVPDQร QGDNL Dรทร UOร รทร Qร Q JLGHUHN DUWPDVร YHUJL SROLWLNDODUร QGDNL DGDOHW
LONHVLQLQ JLGHUHN |QHPLQL \LWLUGLรทLQL J|VWHUPHNWHGLU
Sonuรง olarak iรง borรง stokunun, her ne kadar Tรผrkiyeโ de 1980
VRQUDVร QGD \DQOร รบ SROLWLND VHoLPOHUL YH \|QHWLP ]D\ร IOร NODUร QHGHQL\OH DUWDQ
dรผzeyi, ekonRPL ย ]HULQGH ELU EDVNร XQVXUX ROPXรบ YH Gร รบODPD HWNLVL
\DUDWPร รบVD GD \ร Oร VRQUDVร QGD X\JXODQDQ HNRQRPLN SURJUDPร Q ILQDQVDO
NHVLPGH \DUDWWร รทร LVWLNUDUร Q
9HUJL VLVWHPLQGH ND\ร W Gร รบร HNRQRPLQLQ |QOHQPHVL YH YHUJL \ย Nย Qย Q DGLO GDรทร Oร Pร QD LOLรบNLQ Gย ]HQOHPHOHU
%RUoODQPDGD VWRNXQ RUWDODPD YDGHVLQLQ DUWร Uร OPDVร +HU ELU PDOL \ร O LoLQGH oHYULOPHVL JHUHNHQ ERUo PLNWDUร Qร Q D]DOPDVร LOH VDรทODQDFDN LODYH LPNDQOD |]HOOLNOH HรทLWLP VDรทOร N YH VRV\DO
KL]PHW KDUFDPDODUร Qร Q DUWร Uร OPDVร
Kamu kesiminde, borรงlanma ile ILQDQVH HGLOHFHN \DWร Uร PODUGDQ NHQGL ILQDQVPDQร Qร VDรทOD\DFDN RODQODUร Q |QFHOLNOL RODUDN
JHUoHNOHรบWLULOPHVL
JLEL SROLWLNDODUOD GHVWHNOHQPHVL KDOLQGH HNRQRPL ย ]HULQGHNL EDVNร QOร รทร Qร Q
|QHPOL |Ooย GH D]DODFDรทร Gย รบย Qย OPHNWHGLU Tรผrkiye
ekonomisinin
orta
vadede
mevcut
iรง
borรง
stokunu
D]DOWDELOPHN LoLQ IDL] Gร รบร Eย WoH ID]ODODUร YHUPHVL JHUHNWLรทL Doร NWร U %XQXQOD
ELUOLNWH Gย Q\D HNRQRPLVLQGHNL JHOLรบPHOHU VRQXFXQGD NDPX NHVLPL ERUoODQPD
DUDoODUร ILQDQVDO VLVWHPLQ YD]JHoLOPH] XQVXUODUร KDOLQH JHOPLรบOHUGLU %X
QHGHQOH ย ONHOHULQ Lo ERUo VWRNODUร Qร Q Eย Wย Qย \OH WDVIL\HVL Pย PNย Q GHรทLOGLU
'ย Q\D GHYOHWOHULQLQ \XUWLoL YH \XUWGร รบร WDKYLO YH ERQR SL\DVDODUร QGD LรบOHP
J|UPHNWH RODQ Nร \PHWOHULQ OLNLGLWHOHULQL Vย UHNOL EHOOL ELU Gย ]H\GH WXWDELOPHN LoLQ
NDPX KDUFDPDODUร YH YHUJL SROLWLNDODUร QGDQ EDรทร PVร ] RODUDN NDPX NHVLPL
ERUoODQPD DUDoODUร Qร LKUDo HWPH\H GHYDP HGHFHNOHUL ELU JHUoHNWLU .RQX\D
LOLรบNLQ RODUDN WHPHO SUREOHP ERUFXQ WDPDPHQ WDVIL\HVL GHรทLO ERUo VWRNXQXQ
KHU ELU ย ONHQLQ NHQGL NRรบXOODUร LoHULVLQGH RSWLPDO ELU Gย ]H\GH WXWXOPDVร YH mevcut stokun etkin yรถnetimidir. Sonuรง olarak borรง, devletin devlet olma
YDVIร QGDQ ND\QDNODQDQ SROLWLND VRUXPOXOXNODUร Qร Vร Qร UODQGร UPDGร รทร Vย UHFH
KHUKDQJL ELU VRUXQ WHรบNLO HWPH]
.$<1$.d$
<ร Oร +D]LQH รธรบOHPOHUL 5DSRUX (ULรบLP 7 & 6D\ร รบWD\ %DรบNDQOร รทร KWWS ZZZ VD\LVWD\ JRY WU <ร Oร +D]LQH รธรบOHPOHUL 5DSRUX (ULรบLP 7 & 6D\ร รบWD\ %DรบNDQOร รทร KWWS ZZZ VD\LVWD\ JRY WU ยฑ '|QHPL 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6|]OHรบPHVL (ULรบLP 7 & %DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU Aรงba, S. (1995). 2VPDQOร 'HYOHWL QLQ 'ร รบ %RUoODQPDVร $I\RQ Afyon Kocatepe ร niversitesi. $JHQRU 3 5 YH 0RQWLHO 3 - 'HYHORSPHQW 0DFURHFRQRPLFV 3ULQFHWRQ 1 - 3ULQFHWRQ 8QLYHUVLW\ 3UHVV $JKLRQ 3 %HQHUMHH $ YH 3LNHWW\ 7 'XDOLVP $QG 0DFURHFRQRPร F 9RODWLOLW\ 4XDUWHUO\ -RXUQDO RI (FRQRPLFV &;,9 Akyรผz, Y. (1993). โ Financial Liberalizationโ . Geneva: 81&7$' 7DUWร รบPD 7HEOLรทL Akyรผz, Y. ve Boratav, K. (2001). โ The Making of the Turkish Financial Crisisโ . *HQHYD 81&7$' 7DUWร รบPD 7HEOLรทL $\Gร Q ) ยณ7ย UNL\HยถGH .DPX .HVLPL รธo %RUoODQPDVร Qร Q %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย %LODQoRODUร QD YH 5LVNOHULQH 2ODQ (WNLOHULยด 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร $UDรบWร UPD *HQHO 0ย Gย UOย รทย dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R %DรทFร + .DPX %RUoODUร <|QHWLPL YH 7ย UNL\H รธoLQ %LU 'HรทHUOHQGLUPH $QNDUD 6HUPD\H 3L\DVDVร .XUXOX %Dรทร PVร ] 6RV\DO %LOLPFLOHU <ร Oร 5DSRUX ,0) *|]HWLPLQGH 2Q 8]XQ <ร O )DUNOร +ย Nย PHWOHU 7HN 6L\DVHW (ULรบLP %Dรทร PVร ] 6RV\DO %LOLPFLOHU ZZZ EDJLPVL]VRV\DOELOLPFLOHU RUJ <D]ร ODUB%6% %6% B)LQDO SGI %DUUR 5 - $UH *RYHUQPHQW %RQGV 1HW :HDOWK -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ /;;;,, %DUUR 5 - 7KH 5LFDUGLDQ $SSURDFK WR %XGJHW 'HILFLWV -RXUQDO RI (FRQRPLF 3HUVSHFWLYHV ,,,
%HUQDQNH % 6 &UHGLW LQ WKH 0DFURHFRQRP\ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 1HZ <RUN 4XDUWHUO\ 5HYLHZ ;9,,, %HUQKHLP % ' 5LFDUGLDQ (TXLYDODQFH $Q (YDOXDWLRQ RI 7KHRU\ DQG (YLGHQFH 1%(5 0DFURHFRQRPLFV $QQXDO ,, %LHUPDQQ 6 YH )HUQDQGH] / *DPH 7KHRU\ ZLWK (FRQRPLF $SSOLFDWLRQV 1HZ <RUN $GGLVRQ :HVOH\ 3XEOLVKLQJ &RPSDQ\ %LQPRUH . YH .OHPSHUHU 3 7KH %LJJHVW $XFWLRQ (YHU 7KH 6DOH 2I 7KH %ULWLVK * 7HOHFRP /LFHQFHV (ULúLP 3 .OHPSHUHU .LúLVHO 6LWHVL ZZZ SDXONOHPSHUHU RUJ %RUDWDY . 7 UNL\H øNWLVDW 7DULKL øVWDQEXO *HUoHN <D\ÕQHYL &UDPWRQ 3 6SHFWUXP $XFWLRQV +DQGERRN RI 7HOHFRPPXQLFDWLRQV (FRQRPLFV. (Editör: M. Cave, S. Majumdar ve I. Vogelsang). $PVWHUGDP $PVWHUGDP (OVHYLHU 6FLHQFH % 9 Domar, E. D. (1944). The “Burden of the Dept” and the National Income. $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ ;;;,9 'RUQEXVFK 5 YH 'UDJKL 0 (G 3XEOLF 'HEW 0DQDJHPHQW 7KHRU\ DQG +LVWRU\ &DPEULGJH 8QLYHUVLW\ 3UHVV 'XUX & 7XUDQ . YH gQJHR÷OX $ $WDW UN '|QHPL 0DOL\H 3ROLWLNDVÕ 1. Kitap; Mondrostan Cumhuriyet’e Mali ve Ekonomik Sorunlar $QNDUD 7,6$ 0DWEDDFÕOÕN (÷LOPH] $ 0 8OXVODUDUDVÕ 3DUD )RQX ,0) ' Q\D %DQNDVÕ *UXEX ve Türkiye øVWDQEXl: Tütünbank. Feldman, R. A. ve Mehra, R. (1993). “Auctions: Theory and Applications”. ,0) dDOÕúPD 7HEOL÷L ;/ )ULHGPDQ % 0 &URZGLQJ 2XW RU &URZGLQJ ,Q" (FRQRPLF &RQVHTXHQFHV RI )LQDQFLQJ 'HILFLW %URRNLQJV 3DSHUV RQ (FRQRPLF $FWLYLW\ 0&0/;;9,,, )ULHGPDQ 0 7KH 5ROH RI 0RQHWDU\ 3ROLF\ $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ /9,,, Gürler, A. S. (1998). 'HYOHW øo %RUo <|QHWLPL 2(&' hONHOHUL YH 8\JXODPDVÕ $QNDUD 7 & %DúEDNDQOÕN 'HYOHW 3ODQODPD 7HúNLODWÕ 8]PDQOÕN 7H]L +HLOEURQHU 5 YH %HUQVWHLQ 3 7KH 'HEW DQG 'HILFLW )DVH $ODUPV 5HDO 3RVVLELOLWLHV 1HZ <RUN : : 1RUWRQ &RPSDQ\
+LUWOH % YH .HOOHKHU - )LQDQFLDO 0DUNHW (YRODWLRQ DQG WKH ,QWHUHVW 6HQVLYLW\ RI 2XWSXW )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 1HZ <RUN 4XDUWHUO\ 5HYLHZ ;9 øo %RUo 6WRNX <ÕOOÕN 9HULOHU (ULúLP 7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU ø0.% 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVÕ (ULúLP øVWDQEXO 0HQNXO .Õ\PHWOHU %RUVDVÕ KWWS ZZZ LPNE JRY WU -DFREVHQ % $XFWLRQV ZLWKRXW FRPSHWLWLRQ 7KH FDVH RI WLPEHU VDOHV LQ WKH 0XUPDQVN 5HJLRQ ,QWHUQDWLRQDO ,QVWLWXWH IRU $SSOLHG 6\VWHPV $QDO\VLV ,QWHUP 5HSRUW ,5 .DPX )LQDQVPDQÕ YH %RUo <|QHWLPLQLQ ' ]HQOHQPHVL +DNNÕQGD .DQXQ (ULúLP 7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU .DPX +HVDSODUÕ % OWHQL (ULúLP 7 & 0DOL\H %DNDQOÕ÷Õ KWWS ZZZ PDOL\H JRY WU .DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUH÷L (ULúLP 7 & %DúEDNDQOÕN 'HYOHW 3ODQODPD 7HúNLODWÕ KWWS ZZZ GSW JRY WU .DPX .HVLPL 'Õú %RUo 6WRNX 9HULOHUL (ULúLP 7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (2000). Türkiye Ekonomisi øVWDQEXO 5HP]L .LWDSHYL .DUOXN 5 . UHVHOOHúHQ ' Q\DGD 8OXVODUDUDVÕ (NRQRPLN .XUXOXúODU YH (QWHJUDV\RQODU (VNLúHKLU 7 W QEDQN .OHPSHUHU 3 :KDW 5HDO\ 0DWWHUV LQ $XFWLRQ 'HVLJQ (ULúLP 3 .OHPSHUHU .LúLVHO 6LWHVL ZZZ SDXONOHPSHUHU RUJ .RQVROLGH % WoH *HUoHNOHúPHOHUL (ULúLP 7 & %DúEDNDQOÕN +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU .RQXNPDQ $ &XPKXUL\HWWHQ Günümüze Bütçeler “Cumhuriyetin .XUXOXú <ÕOODUÕ YH 6RQUDVÕ '|QHPLQ % WoH 3ROLWLNDODUÕ 8\JXODPDODUÕ 'HYOHWLQ øQúDVÕQGDQ 'HYOHWLQ 7DVIL\HVLQH´ $QNDUD Türk øú 0F$IHH 5 3 YH 0F0LOODQ - $XFWLRQV DQG %LGGLQJ 7KH (FRQRPLF 7KHRU\ RI $XFWLRQV (Editör: P. Klemperer). Cambridge: Elgar 5HIHUHQFH &ROOHFWLRQ
0F0LOODQ - D 6HOOLQJ 6SHFWUXP 5LJKWV -RXUQDO RI (FRQRPLF 3HUVSHFWLYH 9,,, 0F0LOODQ - E :K\ $XFWLRQ 7KH 6SHFWUXP" 7HOHFRPPXQLFDWLRQV 3ROLF\ (ULúLP 6FKRRO RI ,QWHUQDWLRQDO 5HODWLRQV DQG 3DVLILF 6WXGLHV ZZZ LUSV XFVG HGX LUSV IDFXOW\ VSHFWUXP KWPO 0XQGHOO 5 $ 'HEW DQG 'HILFLW LQ $OWHUQDWLYH 0DFURHFHQRPLF 0RGHOV 'HEW 'HILFLW DQG (FRQRPLF 3HUIRUPDQFH. (Editör: M. Baldassari, R. Mundell ve J.M. ALLUM). New York: St.Martin’s 3UHVV 0XVJUDYH 5 $ 3XEOLF 'HEW DQG ,QWHUJHQHUDWLRQDO (TXLW\ 7KH (FRQRPLFV RI 3XEOLF 'HEW. (Editör: K.J. Arrow ve M.J. Boskin) /RQGRQ 0F0LOODQ 3UHVV 2EVWIHOG 0 YH 5RJRII . )RXQGDWLRQV RI ,QWHUQDWLRQDO 0DFURHFRQRPLFV 1HZ <RUN 7KH 0,7 3UHVV 2\DQ 2 D Türkiye Ekonomisi: Nereden Nereye? $QNDUD øPDM <D\ÕQFÕOÕN 2\DQ 2 E 9HUJL 7DVDUÕVÕQÕQ (PHN .HVLPL $oÕVÕQGDQ *HQHO (OHúWLULVL 7 UN øú (NRQRPLGH 'XUXP 0&0;&9,,, gQGHU ø 7 UHO 2 (NLQFL 1 YH 6RPHO & øNWLVDW 3ROLWLNDVÕ Seçenekleri 2: Türkiye’de Kamu 0DOL\HVL )LQDQVDO <DSÕ YH 3ROLWLNDODU (GLW|U 7 %HUNVR\ YH . %RUDWDY 7DULK 9DNIÕ <XUW <D\ÕQODUÕ 7 UNL\H $UDúWÕUPDODUÕ gQGHU . øo %RUoODQPDQÕQ (QIODV\RQLVW (WNLVL YH 7 UNL\H h]HULQH %LU Uygulama. Master Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi SoV\DO %LOLPOHU (QVWLW V øNWLVDW 3ROLWLNDVÕ $QDELOLP 'DOÕ gQGHU 7 3DUD 3ROLWLNDVÕ $UDoODUÕ $PDoODUÕ YH 7 UNL\H 8\JXODPDVÕ 8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L $QNDUD 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ Özatay, F. (2004). High Public Debt, Multiple EquiOLEULD DQG ,QIODWLRQ 7DUJHWLQJ ,Q 7XUNH\ %,6 3DSHUV Özatay, F., Öztürk, E. ve Sak, G. (1996). ùLUNHWHOHU .HVLPLQLQ )LQDQVPDQ 6RUXQODUÕ YH $OWHUQDWLI )LQDQVPDQ .D\QDNODUÕ øVWDQEXO 7h6ø$' 3DOOH\ 7 , 3RVW .H\QHVLDQ (FRQRPLFV 'HSW 'LVWULEXWLRQ DQG WKH 0DFUR (FRQRP\ /RQGRQ 0DFPLOODQ 3UHVV
3HUHOPDQ 6 YH 3HVWLDX 3 7KH 'HWHUPLQDQWV RI WKH 5LFDUGLDQ (TXLYDODQFH LQ WKH 2(&' &RXQWULHV 7KH 3ROLWLFDO (FRQRP\ RI *RYHUQPHQW 'HEW. (Editรถr: H.A.A. Verbon ve F.A.A.M. Van Winden). 1HZ <RUN 1RUWK +ROODQG 3RVQHU 0 9 3ULYDWH 6DYLQJ DQG 3XEOLF 'HEW $ 6XUYH\ RI WKH 'HEDWH. (Editรถr: M. J. Boskin, J. S. Flemming ve G. Stefano). New <RUN %DVLO %ODFNZHOO 6DFKV - ' &RQGLWLRQDOLW\ 'HEW 5HOLHI DQG WKH 'HYHORSLQJ &RXQWU\ 'HSW &ULVLV 'HYHORSLQJ &RXQWU\ 'HEW DQG WKH :RUOG (FRQRP\ (Editรถr: J. D. Sachs). Chicago: The University of Chicago Press, 275 6DUJHQW 7 - YH :DOODFH 1 6RPH 8QSOHDVDQW 0RQHWDULVW $ULWKPHWLF )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 0LQQHDSROLV 4XDUWHUO\ 5HYLHZ 9 6HDWKHU - - 5LFDUGLDQ (TXLYDODQFH -RXUQDO RI (FRQRPLF /LWHUDWXUH ;;;, Selรงuk, F. ve Rantanen A. (1996). 7ย UNL\HยถGH .DPX +DUFDPDODUร YH .DPX %RUoODQPDVร 0DOL 'LVLSOLQ *HUHรทL h]HULQH *|]OHP YH gQHULOHU รธVWDQEXO 7h6รธ$' 6HUWHO < 7ย UNL\H GH 'ร รบD '|Qย N (NRQRPL YH d|Nย รบ. (ร eviren: A. *ย U รธVWDQEXO $ODQ <D\ร QFร Oร N 6WLJOLW] - ( D 2Q WKH 5HOHYDQFH RU รธUUHOHYDQFH RI 3XEOLF )LQLQFDO 3ROLF\ 7KH (FRQRPLFV RI 3XEOLF 'HEW. (Editรถr: K.J. Arrow ve M.J. %RVNLQ /RQGRQ 0F0LOODQ 3UHVV 6WLJOLW] - ( E 0RQH\ &UHGLW DQG %XVLQHVV )OXFWXDWLRQV (FRQRPLF 5HFRUG /;,9 6WLJOLW] - ( &DSLWDO 0DUNHWV DQG (FRQRPLF )OXFWXDWLRQV LQ &DSLWDOLVW (FRQRPLHV (XURSHDQ (FRQRPLF 5HYLHZ ;;;9, 7 & 0DOL\H %DNDQOร รทร %ย WoH YH 0DOL .RQWURO *HQHO 0ย Gย UOย รทย Bรผtรงe *LGHU YH *HOLU *HUoHNOHรบPHOHUL 1995), Gรถzden GeoLULOPLรบ %DVNร $QNDUD 7HPHO (NRQRPLN *|VWHUJHOHU (ULรบLP 7 & %DรบEDNDQOร N 'HYOHW 3ODQODPD 7HรบNLODWร KWWS ZZZ GSW JRY WU 7H]HO < 6 &XPKXUL\HW '|QHPLQLQ รธNWLVDGL 7DULKL 7ย UNL\H DUDรบWร UPDODUร รธVWDQEXO 7ย UNL\H (NRQRPLN YH 7RSOXPVDO 7DULK 9DNIร <XUW <D\ร QODUร
7KH :RUOG %DQN โ ,QWHUQDWLRQDO 0RQH\ )RXQG 'HYHORSLQJ *RYHUQPDQW %RQG 0DUNHWV $ +DQGERRN 1HZ <RUN 7ย UN รธ 0DOL\H 3ROLWLNDVร 2QXQFX EDVร P $QNDUD 7XUKDQ .LWDSHYL 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร (OHNWURQLN 9HUL 'Dรทร Wร P 6LVWHPL 0DUW (ULรบLP 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร KWWS ZZZ WFPE JRY WU 8OXVODUDUDVร 7LFDUHW 3ODWIRUPX gUQHรทL 076 7HPPX] (ULรบLP 076*URXS รธQWHUQHW 6D\IDVร KWWS ZZZ PWVJURXS RUJ 8\JXU ( &HQWUDO %DQN 4XDUWHUO\ (FRQRPHWULF 0RGHO RI 7XUNH\ $ )LUVW 'UDIW 7KH 8VH RI (FRnometric Models in Central Banksโ 'HFLVLRQ 0DNLQJ 3UREOHP. (Editรถr: H. Ersel). Ankara: Tรผrkiye &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร 8\JXU ( .UL]GHQ .UL]H 7ย UNL\H .DVร P YH รนXEDW .UL]OHUL Tรผrkiye Ekonomi Kurumu 7DUWร รบPD 0HWQL 1R 9R\YRGD ( YH <HOGDQ ( %H\RQG &ULVLV $GMXVWPHQW ,QYHVWLJDWLRQ RI )LVFDO 3ROLF\ $OWHUQDWLYHV ,Q DQ 2/* 0RGHO RI (QGRJHQRXV IRU 7XUNH\ 7ย UNL\H (NRQRPLVL $UDรบWร UPDODUร , $QNDUD 72%% :LOFR[ ' : 6RFLDO 6HFXULW\ %HQHILWV &RQVXPSWLRQ ([SHQGLWXUH $QG /LIH &\FOH +\SRWKHVLV -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ ;/9,,
(./(5
8/86/$5 $5$6, 7รธ&$5(7 3/$7)2508 g51(รถรธ 076 (/(.7521รธ. 7$+9รธ/ $รถ,
(.
$ *(1(/ 2/$5$. 076 076 ยณGHYOHW WDKYLOOHUL SL\DVDVร ยด RODUDN WHUFย PH HGLOHELOHFHN ยณ0HUFDWR
GHL 7LWROL GL 6WDWRยดQXQ Nร VDOWPDVร Gร U \ร Oร QGD NXUXOXS \ร Oร QGD
|]HOOHรบWLULOHUHN oRรทXQOXN KLVVHVLQH รธWDO\DQ %RUVDVร %RUVD ,WDOLDQD YH
(XURQH[W 19ยถQLQ RUWDN JLULรบLPL RODQ 0%( +ROGLQJยถLQ VDKLS ROGXรทX 076 6 S $
ilk โ elektronik devlet tahYLOL SL\DVDVร ยดGร U 076 6 S $ รธWDO\DQ GHYOHW
WDKYLOOHULQLQ YH GLรทHU PHQNXO Nร \PHWOHULQ HOHNWURQLN RUWDPGD ยณWRSWDQ DOร P
VDWร Pยดร QD RODQDN VDรทOD\DQ รธWDO\DQ (NRQRPL YH )LQDQV %DNDQOร รทร รธWDO\DQ
0HUNH] %DQNDVร YH &2162%CXQ รธWDO\DQ PHQNXO Nร \PHWOHU SL\DVDVร Qร
dรผzenlemekle sorumlu kamu otoritesi &RPLVVLRQH 1D]LRQDOH SHU OH
6RFLHWDCH OD %RUVD GHQHWLPLQGH RODQ Gย ]HQOHQPLรบ YH RUJDQL]H ELU SL\DVDGร U
'HYOHW 7DKYLOOHUL 3L\DVDVร 076 0HUFDWR GHL 7LWROL GL 6WDWR $YUXSDยถGDNL VDELW
JHWLULOL PHQNXO Nร \PHW WLFDUHWLQLQ JHUoHNOHรบWLULOGLรทL ELU VLVWHPGLU ยถย Q
ย ]HULQGH NDWร Oร PFร Vร EXOXQDQ 076 $YUXSD JHQHOLQGH Jย QOย N RUWDODPD
PLO\DU (85 Gย ]H\LQGH (NLP LWLEDUL\OH WHN WDUDIOร LรบOHP KDFPLQH
VDKLSWLU %X LรบOHP KDFPL LOH 076 oRรทXQOXNOD (852 FLQVLQGHQ GHYOHW
borรงlaQPD HQVWUย PDQODUร Qร Q NRQX ROGXรทX LรบOHPOHULQ ยถLQLQLQ JHUoHNOHรบWLรทL bir platform gรถrรผnรผmรผndedir. *HQHO
RODUDN
NDWร Oร PFร ODUร QD
$YXVWXU\D
%HOoLND
%UH]LO\D
%XOJDULVWDQ +ร UYDWLVWDQ dHN &XPKXUL\HWL 'DQLPDUND +ROODQGD )LQODQGL\D
)UDQVD $OPDQ\D <XQDQLVWDQ 0DFDULVWDQ รธUODQGD รธWDO\D /LWYDQ\D 0HNVLND Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Gรผney Afrika Cumhuriyeti,
รธVSDQ\D 7ย UNL\H YH 9HQH]XHOOD 'HYOHW 7DKYLOOHUL LOH ED]ร \DUร NDPXVDO
WDKYLOOHULQ NRQX ROGXรทX SODWIRUP LON LKUDo UHSR WHUV UHSR GRรทUXGDQ DOร P
VDWร P YH HUNHQ LWID LรบOHPOHULQH LOLรบNLQ ORNDO VDNODPD NXUXOXรบODUร \OD GD EDรทODQWร Oร olarak, elektronik รถdeme, takas ve saklama hizmeti vermektedir.
6LVWHP Wย P NDWร Oร PFร ODUร Q SL\DVDGDNL NRWDV\RQODUGDQ YH RODVร
KDUHNHWOHUGHQ KDEHUGDU ROPDVร Qร VDรทODPDNWD YH V|] NRQXVX LรบOHPOHU LOH LOJLOL
JHQLรบ ELU YHUL VHWLQL NDWร Oร PFร ODUร Q NXOODQร Pร QD VXQPDNWDGร U
076 E|\OHOLNOH NDWร Oร PFร ODUร Qร Q ELUGHQ oRN SL\DVD\D Hรบ DQOร RODUDN
XODรบDELOPHVLQH VLVWHPLQ ย ]HUOHULQGHQ DOGร รทร Lรบ \ย Nย QHGHQL\OH RSHUDV\RQ YH
ELOJL LรบOHP PDOL\HWOHULQLQ D]DOPDVร QD PHYFXW NXUDOODU oHUoHYHVLQGH 3L\DVD
<DSร Fร ODUร Qร Q VDKLS ROGXรทX D\Uร FDOร NODUร NXOODQDELOPHVLQH RODQDN YHUPHNWH YH
SL\DVDODUGDNL OLNLGLWHQLQ HWNLQOLรทLQL DUWร UPDNWDGร U
076 SL\DVDODUร NDWร Oร PFร ODUD รธKUDo HGHQOHU Doร Vร QGDQ ihraรง edilen
Nร \PHWLQ LNLQFLO SL\DVD ELOJLOHULQH XODรบPDNWD NROD\Oร N VDรทODPDNWD YH รบHIIDIOร รทD
NDWNร GD EXOXQPDNWDGร U %XQXQ \DQร QGD LKUDo HGLOHQ Nร \PHWLQ ORNDO SL\DVD
Gร รบร QGD $YUXSDยถGDNL ยถย DรบNร Q NXUXOXรบ QH]GLQGH WDOHELQLQ ROXรบPDVร QD
RODQDN VDรทODPDNWDGร U
3L\DVDODUGD LรบOHPOHUOH LOJLOL RODUDN HQ X\JXQ WDNDV NXUXOXรบODUร Qร Q
VHoLOPHVLQGH HVQHNOLN VDรทODPDNWDGร U 076 $YUXSDยถGD VDELW JHWLULOL PHQNXO
Nร \PHW SL\DVDODUร QGD KL]PHW YHUHQ DQD WDNDV NXUXOXรบODUร DUDVร QGD EDรทODQWร ODU
NXUPXรบWXU
% 076 3รธ<$6$/$5, % (852076
3L\DVD $YUXSDยถGD (852 FLQVLQGHQ LKUDo HGLOPLรบ EXOXQDQ PLO\DU
(852 ย ]HUL WXWDUGD NDPXVDO YH \DUร NDPXVDO |Ooย W WDKYLOOHULQ HOHNWURQLN
WLFDUHWLQLQ \DSร OGร รทร ELU SODWIRUPGXU 3L\DVDGD รธWDO\D $YXVWXU\D +ROODQGD
)LQODQGL\D $OPDQ\D รธUODQGD 3RUWHNL] )UDQVD %HOoLND รธVSDQ\D YH
<XQDQLVWDQ GHYOHWOHULQLQ LKUDo HWWLรทL NDPX Nร \PHWOHUL LOH \DUร NDPXVDO
Nร \PHWOHU LรบOHP J|UPHNWHGLU 3L\DVDยถ Qร Q Pย ONL\HWL WDPDPร \OD 076ยถ\H DLWWLU
076 SL\DVDQร Q WHNQRORMLN DOW\DSร Vร Qร LรบOHWPHNWHGLU % (852&5(',7076
0D\ร V WDULKLQGH LรบOHPOHUH EDรบOD\DQ SL\DVDGD ย VW NDOLWHGH
YDUOร รทD GD\DOร WDKYLOOHU LรบOHP J|UPHNWHGLU
% 1(:(852076
3L\DVDGD 0D\ÕV WDULKLQGH $%¶\H NDWÕODQ \HQL ONH GHYOHWL
WDUDIÕQGDQ (852 FLQVLQGHQ LKUDo HGLOPLú RODQ NÕ\PHWOHU LúOHP J|UPHNWHGLU % (852*/2%$/076
3L\DVDGD $%¶\H \H ROPD\DQ GHYOHWOHULQ (852 FLQVLQGHQ LKUDo HWPLú
ROGXNODUÕ (852%21' NÕ\PHWOHU LúOHP J|UPHNWHGLU 7 UNL\H %XOJDULVWDQ
5RPDQ\D +ÕUYDWLVWDQ %UH]LO\D 0HNVLND * QH\ $IULND YH 9HQH]XHOOD
SL\DVDGD (852%21' NÕ\PHWOHUL LúOHP J|UHQ ONHOHULQ EDúOÕFDODUÕGÕU
3L\DVDGD $%1 $PEUR %DUFOD\V %D\HULVFKH +9% %13 3DULEDV &DO\RQ
&DSLWDOLD &RPPHU]EDQN &UHGLW 6XLVVH 6HFXULWLHV (XURSH /WG 'UHVGQHU
.OHLQZRUW :DVVHUVWHLQ '= %DQN )RUWLV %DQN +6%& ,1* -3 0RUJDQ .%&
%DQN 0organ Stanley, Unicredito Banca Mobiliare ve UBS olmak üzere
WRSODP NXUXOXú SL\DVD \DSÕFÕVÕ RODUDN \HU DOPDNWDGÕU % 076 48$6ø *29(510(17 0$5.(7
3L\DVDGD 'HSID $YUXSD <DWÕUÕP %DQNDVÕ )UHGGLH 0DF ,QIUDVWUXWWXUH
6 S $ YH 1HWZRUN 5DLO JLEL NXUXOXúODU WDUDIÕQGDQ (852 FLQVLQGHQ LKUDo
HGLOPLú RODQ PLO\DU (852 WXWDUÕQGDNL NÕ\PHWOHULQ WLFDUHWLQLQ \DSÕOGÕ÷Õ ELU
SODWIRUPGXU
% (852%(1&+0$5. 75($685< %ø//6 0$5.(7
3L\DVDGD )UDQVD $OPDQ\D øWDO\D YH øVSDQ\D GHYOHWOHULQFH VRQ
J Q LoLQGH LKUDo HGLOPLú RODQ +D]LQH %RQRODUÕ LúOHP J|UPHNWHGLU 3L\DVDGD
LúOHP J|UHQ NÕ\PHWOHU D\OÕN D\OÕN YH D\OÕN NÕ\PHWOHU RODUDN
VÕQÕIODQGÕUÕOÕU YH LúOHPOHUH NRQX ROXUODU % 076 &('8/$6
3L\DVDGD &('8/$6 LVPL LOH ELOLQHQ øVSDQ\RO PRUWJDJH úLUNHWOHULQFH
NXOODQGÕUÕODQ LSRWH÷H GD\DOÕ X]XQ YDGHOL NRQXW NUHGLOHULQH ED÷OÕ RODUDN LKUDo
HGLOPLú LSRWHNOL WDKYLOOHU LúOHP J|UPHNWHGLU
% 076 /,1.(56 0$5.(7
3L\DVDGD (852 DODQร QGD IDDOL\HW J|VWHUHQ YH Nร \PHWOHUL 076
SL\DVDODUร QGD Nร \PHWOHUL LรบOHP J|UHQ Wย P NDWร Oร PFร ODUร Q HQIODV\RQD HQGHNVOL
Nร \PHWOHUL LรบOHP J|UPHNWHGLU .ร \PHWOHU D\Qร ]DPDQGD LOJLOL \HUHO 076
SL\DVDODUร QGD LรบOHP J|UPHNOH EHUDEHU 076 /LQNHUV SL\DVDVร Nร \PHWOHULQ
GHULQOLรทLQL YH OLNLGLWHVLQL DUWร UPDNWDGร U
% <(5(/ 076 3รธ<$6$/$5,
รธOJLOL GHYOHWOHULQ LKUDo HWPLรบ ROGXรทX Lo ERUoODQPD VHQHWOHUL LOH \DUร
NDPXVDO Nร \PHWOHULQ NRQX ROGXรทX LรบOHPOHULQ JHUoHNOHรบWLรทL \HUHO QLWHOLNOL 076
SL\DVDODUร ย ONHOHULQ Lo SL\DVDODUร QGD LรบOHP J|UHQ Nร \PHWOHUH 076 Eย Q\HVLQGHNL Wย P NDWร Oร PFร ODUร Q HULรบHELOPHVLQH RODQDN VDรทODU
Eylรผl 2006 LWLEDUL\OH 076 $PVWHUGDP 076 $XVWULDQ 0DUNHW 076 Belgium, MTS Denmark, MTS Deutschland, MTS Espaรฑa, MTS Finland,
076 )UDQFH 076 *UHHN 0DUNHW 076 ,UHODQG 076 ,VUDHO 076 6 S $ 076
,WDO\ 076 3RODQG YH 076 3RUWXJDO DGODUร LOH NXUXOX EXOXQDQ \HUHO QLWHOLNOL
076 SL\DVDODUร QGD V|] NRQXVX SL\DVDODUร Q NXUXOX EXOXQGXรทX ย ONHOHUGH GHYOHW
WDUDIร QGDQ LKUDo HGLOPLรบ YH YDGHOHUL \ร OD NDGDU RODQ Lo ERUoODQPD
HQVWUย PDQODUร LรบOHP J|UPHNWHGLU
<HUHO 076 SL\DVDODUร Qร Q Pย ONL\HWL Eย \ย N RUDQGD \HUHO KD]LQHOHU YH\D
ERUo RILVOHUL WDUDIร QGDQ ROXรบWXUXODQ YH LรบOHWLOHQ SL\DVD \DSร Fร Oร รทร VLVWHPOHULQH
ย \H SL\DVD \DSร Fร ODUร QD DLWWLU 076 \HUHO SL\DVDODUGD Nย oย N ELU Pย ONL\HW
RUDQร QD VDKLSWLU 076 SL\DVDQร Q WHNQRORMLN DOW\DSร Vร Qร LรบOHWLU
ยฑ 'g1(0รธ 3รธ<$6$ <$3,&,/,รถ, 6g=/(รน0(6รธ
(.
6|]OHรบPHQLQ WDUDIODUร
0DGGH รธรบEX 6|]OHรบPH รธVPHW รธQ|Qย %XOYDUร 1R %DOJDW $QNDUD
DGUHVLQGH PXNLP +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร EXQGDQ VRQUD Nร VDFD 0ย VWHรบDUOร N
RODUDN DGODQGร Uร ODFDNWร U LOH .......โ ฆโ ฆโ ฆโ ฆ
....................................... adresinde mukim ....โ ฆโ ฆโ ฆโ ฆ....โ ฆโ ฆโ ฆ (bundan
VRQUD Nร VDFD 3L\DVD <DSร Fร RODUDN DGODQGร Uร ODFDNWร U DUDVร QGDGร U 6|]OHรบPHQLQ NRQXVX
0DGGH %X 6|]OHรบPH VDGHFH 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHWOHULQH LOLรบNLQ
SL\DVD \DSร Fร Oร รทร IDDOL\HWOHULQL NDSVDU 7DQร PODU 0DGGH %X 6|]OHรบPHGH JHoHQ
D 0ย VWHรบDUOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร Qร E 'รธ%6 +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ LKUDo HGLOPLรบ RODQ 'HYOHW รธo Borรงlanma Senedini, F %LULQFLO 3L\DVD 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHWOHULQLQ +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร
WDUDIร QGDQ LON NH] VDWร รบD VXQXOGXรทX SL\DVD\ร
G รธNLQFLO 3L\DVD 'DKD |QFH LKUDo HGLOPLรบ RODQ 'HYOHW รธo %RUoODQPD
6HQHWOHULQLQ LรบOHP J|UGย รทย SL\DVDODUร
H 3L\DVD <DSร Fร %X 6|]OHรบPH\H WDUDI RODQ ELULQFLO YH LNLQFLO SL\DVDGD EHOLUOL gรถrevleUL ย VWOHQHQ EDQND\ร I 7ย UN 'รธ%6 3L\DVD <DSร Fร Vร 3L\DVD <DSร Fร Vร Qร Q NXOODQDELOHFHรทL XQYDQร J รธKDOH 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHGL LKDOHVLQL
K รธKDOH /LPLWOHUL 5HNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLIOHULQ NDUรบร ODQPDVร VXUHWL\OH
\DSร ODFDN VDWร รบODU GD GDKLO ROPDN ย ]HUH ELU 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHGL
LKDOHVLQGH LKUDo HGLOHFHN D]DPL YH DVJDUL QHW WXWDUODUร
L 7$3 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHWOHULQLQ GDKD |QFHGHQ EHOLUOHQPLรบ
IL\DWODUGDQ 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร NDQDOร \OD VDWร รบD VXQXOPDVร Qร
M รธKDOH 6RQUDVร 7HNOLI 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHGL LKDOHOHUL VRQUDVร QGD
LKDOH VLVWHPLQH J|UH LKDOHGH ROXรบDQ YH\D RUWDODPD IL\DWWDQ DOร P WHNOLILQL
N 5HNDEHWoL 2OPD\DQ 7HNOLI 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHGL LKDOHOHULQGH
ihale gรผnรผ saat 10:30โ a kadar verilen, ihale sistemine gรถre ihalHGH ROXรบDQ
IL\DW YH\D RUWDODPD IL\DWWDQ DOร P WHNOLILQL
O รธVNRQWROX 'รธ%6 Faiz รถdemesi anapara ile birlikte vade sonunda olan
'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHGLQL
P .XSRQOX 'รธ%6 Faiz รถdemeleri kupon dรถnemlerinde, anapara รถdemesi
YDGH VRQXQGD RODQ 'HYOHW รธo %RUรงlanma Senedini,
Q 'HรทLรบWLUPH 6ZLWFKLQJ 'DKD |QFHGHQ LKUDo HGLOPLรบ 'HYOHW รธo %RUoODQPD
6HQHWOHULQLQ LKUDFร \DSร ODFDN EDรบND 'HYOHW รธo %RUoODQPD 6HQHWOHUL\OH
GHรทLรบWLULOPHVLQL
R .RQVLQ\H รธรบOHP 'DKD |QFHGHQ LKUDo HGLOPLรบ 'HYOHW รธo %RUoODQPD
6HQHWOHULQLQ LNLQFLO SL\DVDGD 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร WDUDIร QGDQ
+D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร QDP YH KHVDEร QD DOร Qร S VDWร OPDVร Qร
S gOoย W รธKUDo +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ EHOLUOHQHQ YH LNLQFLO SL\DVDGD
3L\DVD <DSร Fร WDUDIร QGDQ NRWDV\RQ YHULOPHVL \ย Nย POย Oย รทย EXOXQDQ 'HYOHW รธo Borรงlanma Senetlerini, U 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 'DQร รบPD .XUXOX 3L\DVD <DSร Fร Qร Q +D]LQH
0ย VWHรบDUOร รทร \HWNLOLOHULQLQ YH NRQX\D J|UH oDรทUร ODFDN GLรทHU NDPX NXUXPODUร Qร Q
WHPVLOFLOHULQLQ NDWร Oร PODUร \OD D\GD HQ D] ELU GHID WRSODQDFDN RODQ LVWLรบDUL
NXUXOX
LIDGH HGHU
3L\DVD <DSร Fร \D VDรทODQDQ KDNODU 0DGGH D 3L\DVD <DSร Fร ยณ7ย UN 'รธ%6 3L\DVD <DSร Fร Vร ยด XQYDQร Qร NXOODQDELOLU E 3L\DVD <DSร Fร LKDOHOHUH WHPLQDWVร ] NDWร Oร U รธKDOH\L ND]DQร S \ย Nย POย Oย NOHULQL
\HULQH JHWLUPH\HQ 3L\DVD <DSร Fร ODUD WDNLS HGHQ LKDOHOHUGH GLรทHU \DWร Uร PFร ODUD
X\JXODQDQ FH]DL WHPLQDW รบDUWODUร X\JXODQร U
F 3L\DVD <DSร Fร LKDOHOHUGH UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI YHUHELOLU 5HNDEHWoL
ROPD\DQ WHNOLIOHULQ NDUรบร ODQPDVร \ROX\OD \DSร ODFDN WRSODP LKUDo WXWDUร LKDOH\H
LOLรบNLQ ย VW OLPLWLQ ยถXQX DรบDPD] %DQNDODU Gร รบร QGDNL NDPX NXUXP YH
NXUXOXรบODUร QD LKDOH VLVWHPLQH J|UH ROXรบDQ YH\D RUWDODPD IL\DWWDQ \DSร ODFDN
VDWร รบODU EX PLNWDUร Q KHVDSODQPDVร QGD GLNNDWH DOร QPD] 3L\DVD <DSร Fร Qร Q
YHUHFHรทL UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI WXWDUร V|] NRQXVX \|QWHPOH \DSร ODFDN D]DPL
VDWร รบ WXWDUร Qร DรบDPD] รธKDOH LoLQ ย VW OLPLW LODQ HGLOPHPLรบVH 0ย VWHรบDUOร N
KHUKDQJL ELU RUDQ Doร NODPDGDQ X\JXQ J|UGย รทย PLNWDUGD VDWร รบ \DSDELOLU
G 3L\DVD <DSร Fร LKDOH VRQXoODUร Qร Q Doร NODQGร รทร DQGDQ LWLEDUHQ YDO|U Jย Qย VDDW
14:00โ e, kadar ihale sRQUDVร WHNOLI YHUHELOLU รธKDOH VRQUDVร WHNOLI \ROX\OD VDWร รบ
WXWDUร X\JXODPDGDNL LKDOH VLVWHPLQH J|UH LNL รบHNLOGH KHVDSODQDELOHFHNWLU 7HN
IL\DW LKDOH VLVWHPLQGH KHU ELU 3L\DVD <DSร Fร \D V|] NRQXVX WHNOLIOHULQ
NDUรบร ODQPDVร \OD \DSร ODFDN VDWร รบODUร Q D]DPL WXWDUร 3L\DVD <DSร Fร Qร Q LKDOHGH
DOGร รทร QHW WXWDUร Q UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLIOHULQ NDUรบร ODQPDVร \ROX\OD \DSร ODQ
VDWร รบODU KDULo ยถVL NDGDUGร U dRNOX IL\DW LKDOH VLVWHPLQGH LVH KHU ELU 3L\DVD
<DSร Fร \D LKDOHGH ROXรบDQ RUWDODPD IL\DWร Q ย VWย QGH NDODQ RUWDODPD IL\DW YH
UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLIOHULQ NDUรบร ODQPDVร \ROX\OD \DSร ODQ VDWร รบODU KDULo QHW
WHNOLIOHUL WRSODPร Qร Q ยถร NDGDU RUWDODPD IL\DW ย ]HULQGHQ LKDOH VRQUDVร VDWร รบ
\DSร Oร U
H 3L\DVD <DSร Fร UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI YH LKDOH \ROODUร \OD ND]DQGร รทร QHW
WXWDUร Q ยถLQH NDGDU RODQ PLNWDUGD LODYH LKDOH 'รธ%6ยถOHULQL LKDOH VLVWHPLQH
J|UH RUWDODPD YH\D LKDOHGH NDEXO HGLOHQ IL\DWWDQ DOร P NDUรบร Oร รทร QGD HOLQGH
EXOXQGXUGXรทX LKDOHGH VDWร ODQ 'รธ%6ยถWHQ GDKD Nร VD YDGHOL WDQร P YH IL\DWร
0ย VWHรบDUOร NoD EHOLUOHQHQ 'รธ%6ยถOHUL 0ย VWHรบDUOร รทD GHรทLรบLP DPDFร \OD LDGH
HGHELOLU *HUL DOร QDFDN RODQ 'รธ%6ยถOHULQ IL\DWODUร 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ
LKDOHOHUGHQ |QFH LODQ HGLOLU $\Uร FD 3L\DVD <DSร Fร \D VDGHFH 0ย VWHรบDUOร NoD
EHOLUOHQHFHN RODQ 'รธ%6ยถOHULQ LDGHVL NDUรบร Oร รทร QGD ROPDN ย ]HUH PHYFXW ยถOLN GHรทLรบLP LPNDQร QD LODYH RODUDN 0ย VWHรบDUOร NoD EHOLUOHQHFHN LKDOHOHUGH
UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI YH LKDOH \ROODUร \OD ND]DQGร รทร QHW WXWDUร Q ยถLQH NDGDU
RODQ PLNWDUGD LODYH 'รธ%6 DOร P LPNDQร VDรทODQDELOLU 6|] NRQXVX LODYH GHรทLรบLP
LPNDQร Qร Q VDรทODQPDVร QD 0ย VWHรบDUOร NoD NDUDU YHULOPHVL GXUXPXQGD LOJLOL
LKDOHOHUGHQ |QFH GX\XUX \DSร Oร U 3L\DVD <DSร Fร LKDOH VRQXoODUร Qร Q Doร NODQGร รทร andan itibaren YTL ve dรถviz cinsi tรผm senetler iรงin ihale gรผnรผ saat 16:00โ ya
NDGDU GHรทLรบLP WHNOLIL YH LODYH GHรทLรบLP LPNDQร VDรทODQPDVร GXUXPXQGD LODYH
GHรทLรบLP WHNOLIL YHUHELOLU
I 0ย VWHรบDUOร N SDUD SL\DVDODUร QGD \DSDFDรทร QDNLW LรบOHPOHULQL 3L\DVD <DSร Fร ODUร
LOH JHUoHNOHรบWLULU
J ยณ7$3ยด VDWร รบODUร QGDQ VDGHFH 3L\DVD <DSร Fร ODU ID\GDODQDELOLU K +DOND $U] \ROX\OD \DSร ODFDN 'รธ%6 LKUDoODUร QD VDGHFH 3L\DVD <DSร Fร ODU
DUDFร Oร N HGHELOLU
L *HUL DOร P YH GHรทLรบWLUPH LKDOHOHULQH VDGHFH 3L\DVD <DSร Fร ODU NDWร ODELOLU M 3L\DVD <DSร Fร ODU 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร LOH NRQVLQ\H LรบOHP
\DSDELOLU
N 3L\DVD <DSร Fร ODU 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 'DQร รบPD .XUXOX WRSODQWร ODUร QD LNL
WHPVLOFL LOH NDWร ODELOLU
O 3L\DVD <DSร Fร ODU 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร Eย Q\HVLQGH
NXUXOPXรบ RODQ 'รธ%6 gGย Qo รธรบOHPOHUL 3L\DVDVร ยถQGD 'รธ%6 |Gย Qo DOPD YH
YHUPH LรบOHPOHULQH WDUDI RODELOLUOHU 3L\DVD <DSร Fร RODUDN \HWNLOHQGLULOPH\HQ
EDQNDODU VDGHFH 'รธ%6 |Gย Qo YHUHQ WDUDI RODELOLU
P *HWLULVL KHUKDQJL ELU NDPX YDUOร รทร Qร Q JHOLUOHUL LOH LOLรบNLOHQGLULOPLรบ RODUDN LKUDo
HGLOHFHN VHQHWOHU EX V|]OHรบPH NDSVDPร Gร รบร QGDGร U
3L\DVD <DSร Fร Qร Q \ย Nย POย Oย NOHUL 0DGGH D
3L\DVD <DSร Fร D\Oร N DVJDUL ROPDN ย ]HUH KHU ย o D\Oร N G|QHPGH
ELULQFLO SL\DVDGD 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ LKDOH \ROX\OD LKUDFร SURJUDPODQDQ
YH\D LKUDo HGLOHQ 'รธ%6ยถOHULQ QHW WXWDU RODUDN HQ D] ยถLQL DOPDNOD
\ย Nย POย Gย U (Q D] DOร P \ย Nย POย Oย รทย Qย Q KHVDSODQPDVร QGD 0ย VWHรบDUOร รทร Q
LODQ HWWLรทL ERUoODQPD SURJUDPร QGDNL LKDOH \ROX LOH ERUoODQPD KHGHIL WXWDUร LOH
D\Qร G|QHP LoLQ LKDOH \ROX LOH ERUoODQPDQร Q JHUoHNOHรบPH WXWDUODUร QGDQ
KDQJLVL Gย รบย N LVH R GLNNDWH DOร Qร U %X WXWDUร Q KHVDSODQPDVร QGD LKDOH VRQUDVร
WHNOLI \ROX\OD \DSร ODQ VDWร รบODU YH D\Oร N UHIHUDQV ERQR LKDOHOHUL GLNNDWH
DOร QPD]NHQ UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI \ROX\OD \DSร ODQ VDWร รบODU KHVDSODPD\D
GDKLO HGLOLU hoHU D\Oร N G|QHPOHU
YH WDULKOHUL
RODUDN EHOLUOHQPLรบWLU 6|] NRQXVX ย oHU D\Oร N G|QHPOHU LoHULVLQGH NDOPDN ND\Gร
LOH 3L\DVD <DSร Fร Qร Q KHUKDQJL ELU D\GD D\Oร N \ย Nย POย Oย รทย QGHQ ID]OD DOPร รบ
ROGXรทX WXWDU ELU VRQUDNL D\ \ย Nย POย Oย NOHULQGHQ PDKVXS HGLOLU 3L\DVD
<DSร Fร ODUร Q DOร P \ย Nย POย Oย NOHUL DรบDรทร GDNi tabloda belirtilen ihraรง vadeleri iรงin
EHOLUOHQHQ NDWVD\ร ODU LOH Dรทร UOร NODQGร Uร ODUDN KHVDSODQร U
รธKUDo 9DGHVL
.DWVD\ร
\ร Oร Q ย ]HUL
\ร O
E 3L\DVD <DSร Fร LNLQFLO SL\DVDGD OLNLGLWH\L VDรทODPDNOD \ย Nย POย Gย U %X
DPDoOD 3L\DVD <DSร Fร รธVWDQEXO 0HQNXO .ร \PHWOHU %RUVDVร รธ0.% 7DKYLO YH
%RQR 3L\DVDVร QGD V|] NRQXVX SL\DVDQร Q LรบOH\Lรบ NXUDOODUร oHUoHYHVLQGH
Vย UHNOL RODUDN LQFL PDGGHGH EHOLUWLOHQ KXVXVODU NDSVDPร QGD EHOLUOHQHQ Wย P
|Ooย W LKUDoODU LoLQ DOร P VDWร P NRWDV\RQX YHULU 3L\DVD <DSร Fร NRWDV\RQ YHULUNHQ
DรบDรทร GD EHOLUWLOHQ NRรบXOODUร VDรทODPDNOD \ย Nย POย Gย U
.RWDV\RQODU รธ0.% 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVร Qร Q Doร N ROGXรทX KHU Jย Q
VDDWOHUL DUDVร QGD YHULOLU
$Oร P VDWร P NRWDV\RQODUร Qร Q DVJDUL Eย \ย NOย รทย QRPLQDO PLO\RQ <7/ยถGLU .RWDV\RQODU NXSRQOX 'รธ%6ยถOHU LoLQ IL\DW ย ]HULQGHQ YHULOLU YH DOร P VDWร P
IL\DWODUร DUDVร QGDNL Doร NOร N D]DPL <7/ยถGLU รธVNRQWROX 'รธ%6ยถOHU LoLQ
NRWDV\RQODU \ร OOร N EDVLW IDL] ย ]HULQGHQ YHULOLU YH NRWDV\RQODU DUDVร Doร NOร N DOร P
NRWDV\RQXQXQ GHQN JHOGLรทL IDL] DUDOร รทร QD J|UH DรบDรทร GD YHULOGLรทL รบHNLOGHGLU
)DL] $UDOร รทร
$Oร P 6DWร P .RWDV\RQODUร
IDL] SXDQร
$Oร P NRWDV\RQX LoLQ
$UDVร QGDNL $]DPL $oร NOร N
20,00 ve รผzeri
9HULOHQ NRWDV\RQODUGDQ LรบOHP JHUoHNOHรบPHVL VRQXFXQGD NRWDV\RQ
Eย \ย NOย NOHULQLQ PLO\RQ <7/ยถQLQ DOWร QD Gย รบPHVL YH\D KHUKDQJL ELU QHGHQOH
NRWDV\RQODUร Q JHUL oHNLOPHVL GXUXPXQGD 3L\DVD <DSร Fร GDNLNDOร N ELU Vย UH
LoLQGH NRWDV\RQODUร Qร \HQLOHU
6|]OHรบPH oHUoHYHVLQGH YHULOHFHN NRWDVyonlar โ PYโ ek koduyla girilir. รธNLQFLO SL\DVDGD NRWDV\RQ YHUPH \ย Nย POย Oย NOHULQH LOLรบNLQ LKODOOHU
KHVDSODQร UNHQ LOJLOL D\GD Wย P 3L\DVD <DSร Fร ODUFD JHUoHNOHรบWLULOHQ WRSODP
LKODOOHULQ VD\ร YH Vย UH LKODOL ED]ร QGD D\Uร D\Uร RUWDODPDVร DOร Qร U 3L\DVD
<DSร Fร Qร Q JHUoHNOHรบWLUGLรทL VD\ร YH Vย UH LKODOOHULQLQ KHU LNLVLQLQ GH D\Oร N
RUWDODPDODUร Qร Q ย ]HULQGH NDOPDVร GXUXPXQGD 3L\DVD <DSร Fร LKODO \DSPร รบ
VD\ร Oร U
F 3L\DVD <DSร Fร 0ย VWHรบDUOร รทร Q JHQHO HNRQRPL YH\D PDOL SL\DVDODU KDNNร QGD
WDOHS HGHFHรทL DUDรบWร UPD UDSRU DQNHW PDOL YHULOHU YH EHQ]HUL ELOJLOHUL KD]ร UODU
0ย VWHรบDUOร รทD LOHWLOHQ EX ELOJLOHU 3L\DVD <DSร Fร WDUDIร QGDQ LVWHQGLรทL WDNGLUGH
0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ JL]OL WXWXOXU
0DGGH 3L\DVD <DSร Fร รธVWDQEXO 0HQNXO .ร \PHWOHU %RUVDVร รธ0.% 7DKYLO YH
%RQR 3L\DVDVร QGD 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ EHOLUOHQHQ |Ooย W LKUDoODU LoLQ DOร P
VDWร P NRWDV\RQX YHUPH \ย Nย POย Oย รทย Qย \HULQH JHWLULUNHQ NDUรบร ODรบWร รทร WHNQLN
DUร ]DODUD LOLรบNLQ ELOJLOHUL GHWD\ODUร LOH ELUOLNWH WHNQLN DUร ]DQร Q ROXรบWXรทX Jย Qย
WDNLS HGHQ EHรบ Lรบ Jย Qย LoHULVLQGH รธ0.% 7DKYLO YH %RQR 3L\DVDVร
0ย Gย UOย รทย QH YH 0ย VWHรบDUOร รทD ELOGLUPHNOH \ย Nย POย Gย U 0ย VWHรบDUOร รทร Q \ย Nย POย Oย NOHUL 0DGGH
D ย QFย PDGGHGH |QJ|Uย OHQ KDNODU VDGHFH SL\DVD \DSร Fร ODUร QD WDQร Qร U
%DQNDODU Gร รบร QGDNL NDPX NXUXP YH NXUXOXรบODUร QD LKDOH VLVWHPLQH J|UH
LKDOHGH ROXรบDQ YH\D RUWDODPD IL\DWWDQ \DSร ODFDN VDWร รบODU KDULo
E %LU LKDOHGH WHN ELU NDWร Oร PFร \D VDWร ODFDN 'รธ%6 WXWDUร LKDOH LoLQ EHOLUOHQHQ ย VW
OLPLWLQ ยถLQL DรบDPD] รธKDOH LoLQ ย VW OLPLW LODQ HGLOPHPLรบVH EX RUDQ
X\JXODQPD] 3L\DVD <DSร Fร Qร Q UHNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI YH LKDOH VRQUDVร WHNOLI
\ROX\OD \DSWร รทร DOร PODU EX OLPLWH GDKLO HGLOPH]
F 5HNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLI WXWDUร Qร Q LKDOH LoLQ EHOLUOHQHQ ย VW OLPLWLQ ยถXQX
DรบPDVร GXUXPXQGD ยถOXN PLNWDU WHNOLI VDKLSOHULQH WHNOLIOHUL RUDQร QGD
GDรทร Wร Oร U 5HNDEHWoL ROPD\DQ WHNOLIOHULQ NDUรบร ODQPDVร \OD \DSร ODQ VDWร รบ WXWDUร
LKDOH Jย Qย ยถH NDGDU NDPXR\XQD Doร NODQร U รธKDOH LoLQ KHUKDQJL ELU ย VW OLPLW
EHOLUOHQPHGLรทL WDNGLUGH 0ย VWHรบDUOร N X\JXQ J|UGย รทย PLNWDUGD VDWร รบ \DSDELOLU
EX PLNWDU WHNOLI VDKLSOHULQH WHNOLIOHUL RUDQร QGD GDรทร Wร Oร U
G 0ย VWHรบDUOร N QDNLW \|QHWLPL YH ERUoODQPD SURJUDPODUร Qร NDPXR\XQD
GX\XUPD\D GHYDP HGHU
H 0ย VWHรบDUOร N \HQL ERUoODQPD DUDoODUร YH LKUDo SROLWLNDVร NRQXODUร QGD 3L\DVD
<DSร Fร ODUร LOH J|Uย รบ DOร รบYHULรบLQGH EXOXQDELOLU gOoย W LKUDoODU
0DGGH 0ย VWHรบDUOร N VHQHGLQ WRSODP LKUDo PLNWDUร YDGHVL YH LNLQFLO
SL\DVDODUGDNL LรบOHP KDFPLQL GLNNDWH DODUDN |Ooย W LKUDo EHOLUOHU YH LODQ HGHU
3L\DVD <DSร Fร 0ย VWHรบDUOร NoD |Ooย W LKUDo RODUDN EHOLUOHQHQ VHQHWWHQ
NHQGLVLQLQ EHOLUOH\HFHรทL 4 รถlรงรผt ihraca asgari 3 ay sรผre iรงin kotasyon
YHUPHNOH \ย Nย POย Gย U 3L\DVD <DSร Fร HQ D] KDIWD |QFH 0ย VWHรบDUOร รทD
ELOGLUPHN ND\Gร \OD ELU VRQUDNL D\Oร N G|QHPGH |Ooย W LKUDoODU LoHULVLQGH
GHรทLรบWLUPH \DSDELOLU 9DGHVLQH Jย QGHQ D] NDODQ 'รธ%6ยถOHU |Ooย W ROPDNWDQ
oร NDU
3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6LVWHPLQLQ LรบOH\LรบLQH \|QHOLN JHQHO HVDVODU 0DGGH D 3L\DVD NRรบXOODUร QGD |QHPOL YH DQL GHรทLรบPHOHU ROPDVร GXUXPXQGD 3L\DVD
<DSร Fร Oร รทร 'DQร รบPD .XUXOX RODรทDQย VWย WRSODQWร \D oDรทร Uร Oร U
E 0ย VWHรบDUOร N LQFL PDGGHGH EHOLUWLOHQ NRWDV\RQ YHUPH \ย Nย POย Oย รทย Qย
JHoLFL ELU Vย UH LoLQ NDOGร UDELOLU YH\D D]DPL NRWDV\RQ Doร NOร NODUร Qร DUWร UDELOLU
'HQHWLP
0DGGH 0ย VWHรบDUOร N JHUHNOL J|UGย รทย KDOOHUGH 3L\DVD <DSร Fร Qร Q V|]OHรบPH
รบDUWODUร Qร \HULQH JHWLULS JHWLUPHGLรทLQL GHQHWOHWWLUHELOLU 'HQHWLP PDVUDIODUร
3L\DVD <DSร Fร WDUDIร QGDQ NDUรบร ODQร U %X GHQHWLPLQ XVXO YH HVDVODUร LOH GHQHWLP
VWDQGDUWODUร 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ EHOLUOHQLU 6|]OHรบPHQLQ DVNร \D DOร QPDVร YH IHVKL
0DGGH 3L\DVD <DSร Fร Pย FELU VHEHSOHU Gร รบร QGD LQFL PDGGHGH รถngรถrรผlen yรผkย POย Oย NOHULQL \HULQH JHWLUPHGLรทL WDNGLUGH 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ
\D]ร Oร RODUDN X\DUร Oร U <ย Nย POย Oย NOHULQ LKODOL QHGHQL\OH EHรบ GHID X\DUร
\DSร ODQ 3L\DVD <DSร Fร Qร Q V|]OHรบPHVL ELU D\ Vย UH\OH DVNร \D DOร Qร U 6|]OHรบPHVL
DVNร \D DOร QDQ 3L\DVD <DSร Fร DVNร Vย UHVL LoLQGH V|]OHรบPHGH \HU DODQ
\ย Nย POย Oย NOHUL HNVLNVL] RODUDN \HULQH JHWLUPHNOH Pย NHOOHIWLU $Qร ODQ Vย UHGH
V|] NRQXVX \ย Nย POย Oย NOHULQ WHNQLN QHGHQOHU Gร รบร QGD KHUKDQJL ELU รบHNLOGH LKODO
HGLOPHVL GXUXPXQGD V|]OHรบPH 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ IHVKHGLOLU
6|]OHรบPH Vย UHVLQGH V|]OHรบPH ELU NH] DVNร \D DOร QDELOLU 6|]OHรบPHVL GDKD
|QFH DVNร \D DOร QPร รบ RODQ YH DVNร Vย UHVL VRQXQGD V|]OHรบPHVL GHYDP HGHQ
3L\DVD <DSร Fร \ย Nย POย Oย NOHULQL \HULQH JHWLUPHGLรทL WDNGLUGH \D]ร Oร RODUDN
X\DUร Oร U 'XUXPXQ LON WHNUDUร QGD 3L\DVD <DSร Fร Qร Q V|]OHรบPHVL GHUKDO
IHVKHGLOLU
6|]OHรบPH Vย UHVL LoHULVLQGH KHUKDQJL ELU VHEHSWHQ GROD\ร %DQNDFร Oร N
'ย ]HQOHPH YH 'HQHWOHPH .XUXOX WDUDIร QGDQ 7DVDUUXI 0HYGXDWร 6LJRUWD )RQX
NDSVDPร QD DOร QDQ 3L\DVD <DSร Fร Qร Q V|]OHรบPHVL GHUKDO IHVKHGLOLU
3L\DVD <DSร Fร EX J|UHYGHQ D\Uร OPDN LVWHGLรทL WDNGLUGH HQ D] Jย Q
|QFHVLQGHQ \D]ร Oร RODUDN 0ย VWHรบDUOร รทD EDรบYXUPDN VXUHWL\OH V|]OHรบPH\L
IHVKHGHELOLU
6|]OHรบPH DVNร \D DOร QGร รทร YH\D KHUKDQJL ELU QHGHQOH VRQD HUGLรทL WDNGLUGH
0ย VWHรบDUOร N EX GXUXPX NDPXR\XQD LODQ HGHU
3L\DVD <DSร Fร V|]OHรบPHQLQ DVNร \D DOร QPDVร IHVKHGLOPHVL Vย UHVLQLQ VRQD
HUPHVL KDOLQGH ยณ7ย UN 'รธ%6 3L\DVD <DSร Fร Vร ยด XQYDQร Qร KLoELU รบHNLOGH
NXOODQDPD] YH EX V|]OHรบPHGH \HU DODQ KDNODUGDQ ID\GDODQDPD] 'HYLU YH %LUOHรบPH 'XUXPX
0DGGH 3L\DVD <DSร Fร ELU EDQNDQร Q V|]OHรบPH G|QHPL LoLQGH ELU EDรบND
EDQND\D GHYUHGLOPHVL VDWร OPDVร \D GD ELU EDรบND EDQND LOH ELUOHรบPHVL YH\D
EDรบND ELU EDQND LOH \DSร ODQ KHUKDQJL ELU KXNXNL LรบOHP QHWLFHVLQGH EDรบND ELU
Wย ]HO NLรบLOLรทH G|Qย รบPHVLQH QHGHQ RODQ ELU LรบOHPH WDUDI ROPDVร GXUXPXQGD
3L\DVD <DSร Fร Oร รทร XQYDQร Qร Q JHoHUOLOLรทL 0ย VWHรบDUOร N WDUDIร QGDQ EHOLUOHQLU 6|]OHรบPHQLQ Vย UHVL
0DGGH 6|]OHรบPH WDULKLQH NDGDU JHoHUOLGLU 0ย VWHรบDUOร N EX sรผre sonunda, sonraki dรถnem iรงin belirlenecek kriterler รงerรงevesinde, yeni
3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6|]OHรบPHVL \DSร S \DSPDPDNWD VHUEHVWWLU รธUWLEDW %LOJLOHUL
0DGGH 3L\DVD <DSร Fร 0ย VWHรบDUOร N QH]GLQGH NHQGLVLQL WHPVLOH \HWNLOL NLรบL
NLรบLOHULQ DG VR\DG XQYDQ YH KDEHUOHรบPH ELOJLOHULQL V|]OHรบPHQLQ \ย Uย UOย รทH
JLUGLรทL WDULK LWLEDUL\OH 0ย VWHรบDUOร รทD ELOGLULU 3L\DVD <DSร Fร WHPVLOFL
WHPVLOFLOHULQLQ KHUKDQJL ELU QHGHQOH GHรทLรบPHVL GXUXPXQGD \HQL WHPVLOFL
WHPVLOFLOHULQ V|] NRQXVX ELOJLOHULQL EHรบ Lรบ Jย Qย LoLQGH \D]ร Oร RODUDN
0ย VWHรบDUOร รทD ELOGLULU
$QODรบPD]Oร NODUร Q o|]ย Pย 0DGGH $QODรบPD]Oร N KDOLQGH $QNDUD 0DKNHPHOHUL \HWNLOLGLU %X V|]OHรบPH LNL Qย VKD RODUDN KD]ร UODQPร รบWร U $QNDUD +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร
3L\DVD <DSร Fร
(.
.2162/ø'( %h7d( '(1*(6ø ±
(. .2162/ø'( %h7d( ',ù, .$08 .(6ø0ø '(1*(6ø ±
(. .$08 .(6ø0ø '(1*(6ø 9( .$08 .(6ø0ø %25d/$10$ *(5(öø ±
.2162/ø'( %h7d( *(/ø5/(5ø ±
(.
.2162/ø'( %h7d( 9(5*ø *(/ø5/(5ø 9( *60+ ±
(.
.2162/ø'( %h7d( +$5&$0$/$5, ±
(.
(. .2162/ø'( %h7d( +$5&$0$/$5, 9( *60+ ±
.2162/ø'( %h7d( +$5&$0$/$5,1,1 '$ö,/,0, ±
(.
(. .$08 .5('ø/(5ø 7&0% %ø/$1d2 723/$0, +.9$ 9( *60+ ±
.$08 .(6ø0ø ',ù %25d 672.8 9( *60+ ±
(.
.$08 .(6ø0ø ød %25d *(5ø g'(0(/(5ø ±
(.
.$08 .(6ø0ø ød %25d/$10$6, ±
(.
.$08 .(6ø0ø ød %25d 672.8181 %25d/$10$ $5$d/$5, %$=,1'$ '$ö,/,0,ø ±
(.
(. .$08 .(6ø0ø ød %25d/$10$6,1$ ø/øù.ø1 6(dø/0øù 5$6<2/$5 ±
ød %25d 672.8 9( *60+ ± ¼ Õ%Å Ä Í<Ì# Ø$É Ê ¾ ½ ©%°!°!¢ § ¨ª© «O¤D¬9¨ %® ¯ £%¤ ¥ ¦ §!±5 ±%¥ ° ¡:¢ £%¤ ¥ ¦ §D¨ª© «G¤!¬9¨ª9® ².³!´9µ 7 21 .0 5 ,30 3 .0 13 .60 % -2 .78% ².³!´ ² 9 91 .0 8 ,02 3 .0 12 .35 % 4.8 1 % ².³!´ ¶ 1 0 ,61 2 .0 1 ,3 41 .0 12 .64 % 3.0 9 % ².³!´9· 1 3 ,93 3 .0 3 ,1 73 .0 22 .77 % 4.2 1 % 4 , 6 3 4 . 0 ².³!´!¸ 2 2 ,16 8 .0 20 .90 % 7.1 1 % ².³!´ ¹ 6 , 9 7 2 . 4 3 5 ,35 0 .0 19 .72 % 4.3 0 % ².³!´9º 5 1 ,18 5 .0 1 0 , 5 1 4 . 0 20 .54 % 6.7 6 % ².³!´ » 7 5 ,01 9 .0 17 ,2 18 .0 22 .95 % 9.8 1 % ².³!´!´ 12 9 ,17 5 .0 28 ,4 58 .0 22 .03 % 1.4 5 % ².³!´!³ 23 0 ,37 0 .0 4 1 , 9 3 4 . 0 18 .20 % 1.6 3 % ².³!³9µ 39 7 ,17 8 .0 5 7 , 1 8 0 . 0 14 .40 % 9.3 7 % ².³!³ ² 63 4 ,39 3 .0 97 ,6 47 .3 15 .39 % 0.3 5 % ².³!³ ¶ 1 ,10 3 ,60 5 .0 1 94 ,2 35 .8 17 .60 % 6.4 0 % ².³!³9· 1 ,99 7 ,32 3 .0 3 57 ,3 46 .7 17 .89 % 8.1 4 % ².³!³!¸ 3 ,88 7 ,90 3 .0 7 9 9 , 3 0 8 . 9 20 .56 % -6 .08% ².³!³ ¹ 7 ,85 4 ,88 7 .0 1 ,3 61 ,0 07 .4 17 .33 % 7.9 5 % ².³!³9º 1 4 ,97 8 ,06 7 .0 3 ,1 48 ,9 84 .7 21 .02 % 7.1 2 % ².³!³ » 2 9 ,39 3 ,26 2 .0 6 ,2 83 ,4 25 .3 21 .38 % 8.2 9 % ².³!³!´ 5 3 ,51 8 ,33 2 .0 1 1 , 6 1 2 , 8 8 5 . 5 21 .70 % 3.8 6 % ².³!³!³ 7 8 ,28 2 ,96 7 .0 22 ,9 20 ,1 45 .3 29 .28 % -6 .08% ¶Dµ!µ!µ 12 5 ,59 6 ,12 9 .0 36 ,4 20 ,6 19 .8 29 .00 % 6.3 4 % ¶Dµ!µ ² 17 6 ,48 3 ,95 3 .0 1 22 ,1 57 ,2 59 .7 69 .22 % -9 .54% ¶Dµ!µ9¶ 27 5 ,03 2 ,36 6 .0 1 4 9 , 8 6 9 , 6 9 1 . 1 54 .49 % 7.9 4 % ¶Dµ!µ!· 35 6 ,68 0 ,88 8 .0 1 9 4 , 3 8 6 , 7 0 0 . 3 54 .50 % 5.8 7 % ¶Dµ!µD¸ 42 8 ,93 2 ,34 3 .0 2 24 ,4 82 ,9 22 .4 52 .34 % 9.8 6 % ¶Dµ!µ9¹ 2 44 ,7 81 ,8 56 .6 50 .33 % 7.6 4 % ¼ ½ ¾.¿:À:À Á Â%Ã Ä ÃyÅ Æ#4Å 8Ǫ6È>,Å 4Ç90 1É(, Ê0 3 2 . 3 Ë>Ì>Í ÇyÌ.Î<Ï Ð(ÌyÑ#Å Ç Ò$Ó#É Ô9Õ5È!Ó:Ö!× É
(.
%$1.$&,/,. 6(.7g5h 723/8 %ø/$1d2/$5,1$ ø/øù.ø1 6(dø/0øù 9(5ø/(5 ±
(.
%h<h. 6$1$<ø .858/8ù8 )$$/ø<(7 ',ù, *(/ø5/(5ø ø/( ø6.2172/8 'ø%6 ø+$/(/(5ø1'( *(5d(./(ù(1 )$ø=/(5 ±
(.