*รธ5รธรน รธo ERUoODQPD JHOLรบPLรบ SL\DVD HNRQRPLOHULQGH JHQHOOLNOH oRN DPDoOร
NXOODQร Pร RODQ ELU LNWLVDW SROLWLNDVร DUDFร Gร U %X HNRQRPLOHUGH Kย Nย PHWOHU Lo
ERUoODQPD\ร NDPX Doร NODUร Qร Q YH ย UHWNHQ DOW\DSร \DWร Uร PODUร Qร Q ILQDQVPDQร
\DQร QGD ELU WDOHS \|QHWLPL NRQM|QNWย U SROLWLNDVร RODUDN GD NXOODQDELOPHNWHGLU
+HU \ร O JLGHUHN DUWDQ YH |QJ|Uย OHQLQ ย ]HULQGH JHUoHNOHรบHQ NDPX Eย WoH
Doร NODUร QHGHQL\OH Lo ERUoODQPD WHNQLรทL 7ย UNL\HยถGH EXJย QH NDGDU NRQM|QNWย UHO
DPDoODU LoLQ KLo NXOODQร OPDPร รบWร U รธo ERUoODQPDQร Q LรบOHYL VDGHFH NDPX
Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร LOH Vร Qร UOร NDOPร รบ VRQ \ร OODUGD LVH Eย \ย N |Ooย GH ERUo
VHUYLV \ย Nย Qย NDUรบร ODPD DPDFร QD \|QHOLN RODUDN NXOODQร OPร รบWร U %X GXUXPXQ
HQIODV\RQ ย ]HULQGH HWNLVL NDoร Qร OPD]Gร U
%X oDOร รบPDQร Q DPDFร GD HNRQRPLGH \ร OODUGร U |QHPOL Eir sorun olan iรง
ERUoODQPDQร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGHNL HWNLVLQL DUDรบWร UPDNWร U
(NRQRPL OLWHUDWย Uย QGH |QHPOL J|Uย รบOHUGHQ ELUL RODQ .H\QH]\HQ
\DNODรบร PGD Eย WoH Doร NODUร Qร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH ELU HWNLVL ROPDNOD
birlikte, bu etkinin yรผrรผtรผOHQ X\JXQ SDUD SROLWLNDVร LOH JLGHULOHELOHFHรทL J|Uย รบย
KDNLP LNHQ 0RQHWDULVW \DNODรบร PGD Eย WoH Doร NODUร Qร Q HWNLVL ROPDGร รทร J|Uย รบย
KDNLPGLU <HQL .ODVLN <DNODรบร PGD GD KHU QH NDGDU PDOL\H SROLWLNDVร HWNLQ ROVD
GD %DUUR WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ 5LNDUGRcu denklik รถnermesi
oHUoHYHVLQGH Eย WoH Doร NODUร Qร Q |QHPOL ELU HWNLVL \RNWXU %X |QHUPH\H J|UH
Eย WoH Doร NODUร Qร Q EXJย Q \DUDWDFDรทร HWNL\L WDKPLQ HGHQ KDQHKDONODUร EX HWNLOHUL
JLGHUPHN YH RUWD\D oร NDELOHFHN YHUJL DUWร รบร QGDQ HWNLOHQPHPHN LoLQ WDVDUUXIODUร Qร DUWร UDFDNWร U 'ROD\ร Vร \OD Eย WoH Doร NODUร QD QHGHQ RODQ PDOL\H
SROLWLNDODUร Qร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH KHUKDQJL ELU HWNLVL ROPD\DFDNWร U
%X J|Uย รบOHUGH Eย WoH Doร NODUร Qร Q JHoLFL ELU QLWHOLN WDรบร Gร รทร NDEXO
HGLOPHNWHGLU %ย WoH Doร NODUร Qร Q Vย UHNOL KDOH JHOPHVL GXUXPXQGD Doร NODUร Q
QDVร O NDSDWร ODFDรทร GROD\ร Vร \OD QDVร O ELU SROLWLND X\JXODQDFDรทร VRUXVX Jย QGHPH
JHOPHNWHGLU $oร NODUร Q ILQDQVPDQร QGD NXOODQร ODQ \|QWHPOHU Vร UDVร \OD YHUJL
JHOLUOHULQLQ DUWร Uร OPDVร YH\D NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Nร Vร OPDVร Lo ERrรงlanma,
VHQ\RUDM JHOLULยถGLU %X ย o \|QWHP GH GHYOHW Eย WoH Nร Vร Wร \DUGร Pร \OD
LQFHOHQPHNWHGLU YH GROD\ร Vร \OD GD SDUD YH PDOL\H SROLWLNDODUร DUDVร QGDNL
ROXPVX] LOLรบNL\L RUWD\D NR\PDNWDGร U
%ย WoH Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร LoLQ \XNDUร GD VD\ร ODQ \|QWHPOHUGHQ iรง
ERUoODQPDQร Q
VHoLOGLรทL
GXUXPGD
ERUFXQ
Vย UGย Uย OHELOLUOLรทL
|QHP
ND]DQPDNWDGร U %RUFXQ Vย UGย Uย OHELOLU ROXS ROPDGร รทร NRQXVXQGD GD |]HOOLNOH
%RUo *60+ \D GD %RUo *HOLU RUDQODUร |QHPOLGLU g]HOOLNOH ERUFXQ DUWร รบ Kร ]ร Qร Q
JHOLUGHQ GDKD ID]OD ROGXรทX HNRQRPLOHUGH EX NRQX |QHP ND]DQPDNWDGร U
%|\OH ELU HNRQRPLGH IDL] Gร รบร Doร รทD ELULQFLO Doร N GLNNDW HWPHN JHUHNLU
dย QNย IDL] Gร รบร Doร NWD PH\GDQD JHOHFHN ELU DUWร รบ WRSODP Eย WoH Doร รทร QGD ELU
DUWร รบD QHGHQ RODFDNWร U 6RQXoWD ERUo |GHPHOHULQGHNL ELU DUWร รบ IDL] รถdemeleULQGHNL ELU DUWร รบD ERUo YH IDL] |GHPHOHULQGHNL DUWร รบ GD WRSODP Eย WoH
Doร รทร QGD ROXรบDFDN ELU DUWร รบ QHGHQL\OH ROXรบDFDN ELU Nร Vร U G|QJย LOH NDUรบร
NDUรบร \D JHWLUHFHNWLU
%X NRQX 6DUJHQW YH :DOODFH WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ ยณKRรบ
ROPD\DQ PRQHWDULVW DULWPHWLNยด LVLPOL |QHUPH LOH Doร NODQPDNWDGร U %X
|QHUPHGH SDUD SROLWLNDVร Qร Q PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLVL DOWร QGD ROGXรทX YH
PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX NDEXO HGLOLU 0DOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX
ELU HNRQRPLGH Kย Nย PHWOHU Eย WoH Doร NODUร Qร HQIODV\RQX |QOHPHN DPDFร \OD borรงlanma ile finanse ederler. Ancak, borรงlanma devam ettikรงe reel faizler artacak ve sonuรงta faizler bile borรงlanma yoluyla รถdenecektir. Sonunda รถyle bir noktaya gelinecektir ki hรผkรผmetler borcu borรงla da รถdeyemez duruma
gelecektir. ร รผnkรผ, arWร N SL\DVDGDQ ERUoODQDPD\DFDN GXUXPD JHOLUOHU %X
GXUXPGD \DSDFDN WHN รบH\ SDUD EDVPDNWร U %|\OH ELU GXUXPGD GD HQIODV\RQ
|\OH ELU DUWDFDNWร U NL EX RUDQ HรทHU Eย WoH Doร รทร EDรบODQJร oWD SDUD EDVDUDN
ILQDQVH HGLOVH\GL ROXรบDFDN RODQ HQIODV\RQ RUDQร QGDQ GDKD \ย NVHN RODFDNWร U
<XNDUร GD GD EHOLUWLOGLรทL JLEL EX |QHUPHGH PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q DNWLI
SDUD SROLWLNDVร Qร Q LVH SDVLI NRQXPGD ROGXรทX YDUVD\ร OPDNWDGร U /HHSHU
ยถD J|UH DNWLI SDUD RWRULWHVL NDPX ERUoODUร Qร GLNNDWH DOPDNVร ]ร Q X\JXQ
NRQWURO GHรทLรบNHQLQL EHOLUOHUNHQ SDVLI SDUD RWRULWHVL LVH NDPX ERUoODUร
WDUDIร QGDQ \|QOHQGLULOHQ PDOL RWRULWHQLQ HWNLVL DOWร QGDGร U 'LรทHU ELU LIDGH LOH
SDVLI SDUD RWRULWHVLQLQ L]OH\HFHรทL SROLWLND NDPX ERUoODUร Qร Q HWNLVL DOWร QGDGร U %X
GXUXPGD ELU HNRQRPL SROLWLNDVร X\JXODQร UNHQ SDUD YH PDOL RWRULWHOHUGHQ
KDQJLVLQLQ GDKD HWNLQ RODFDรทร QD EX HWNLQOLรทLQ KDQJL RUDQGD RODFDรทร QD NDUDU vermek รถnem arzetmektedir. 7ย UNL\HยถGHNL X\JXODPDODUD EDNร OGร รทร QGD PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ
ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU g]HOOLNOH VRQ \ร OOร N Vย UHoWH KHU QH NDGDU DUDGD
X\JXODQPD\D oDOร รบร ODQ SDUD SROLWLNDODUร Qร Q HWNLQ ROGXรทX SURJUDPODU
X\JXODQPD\D oDOร รบร OVD GD EXQODU X]XQ |Pย UOย ROPDPร รบWร U 7ย UNL\HยถQLQ Lo
ERUoODQPD WDULKLQH EDNร OGร รทร QGD X\JXODPDODUร Q ยถOL \ร OODUร Q LNLQFL \DUร Vร QGDQ LWLEDUHQ \RรทXQODรบPD\D EDรบODGร รทร \DรบDQDQ HNRQRPLN YH VL\DVL
NUL]OHU VRQXFXQGD G|QHPLQLQ Lo ERUoODQPD Doร Vร QGDQ HQ \RรทXQ
G|QHP ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU
dDOร รบPDGD Lo ERUoODQPDQร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGHNL HWNLVL
DUDรบWร Uร Oร UNHQ Lo ERUo GHรทLรบNHQL LOH ELUOLNWH SDUD DU]ร YH Eย WoH Doร รทร
GHรทLรบNHQOHUL GH PRGHOH DOร QPร รบWร U 'HรทLรบNHQOHULQ 2002:4 dรถnemine ait
ย o D\Oร N YHULOHUL NXOODQร OPร รบ YH X]XQ G|QHP GHรทLรบPHOHUL J|UPHN DPDFร LOH
2UWDN %ย Wย QOHรบPH $QDOL]L \DSร OPร รบ Nร VD G|QHP GHรทLรบPHOHUL J|UPHN DPDFร \OD Hendry yรถntemi kuOODQร OPร รบWร U <DSร ODQ oDOร รบPD G|UW DQD EDรบOร N DOWร QGD WRSODQPร รบWร U %LULQFL E|Oย PGH
Lo ERUoODQPDQร Q HNRQRPLN HWNLOHUL Lo ERUoODUร Q JHOLรบLPL 7ย UNL\HยถGH Lo ERUo
\|QHWLPL 7ย UNL\HยถGH NL GXUXP YH WHRULN oHUoHYH ROPDN ย ]HUH G|UW DOW EDรบOร N
KDOLQGH LQFHOHQPLรบWLU รธNLQFL E|Oย PGH oDOร รบPDGD NXOODQร ODQ HNRQRPHWULN
\|QWHPOHU DQODWร OPร รบWร U hoย QFย E|Oย PGH PRGHO NXUXOPXรบWXU 6RQ E|Oย PGH GH
\DSร ODQ
oDOร รบPDODU
YH
HOGH
HGLOHQ
EXOJXODU
\RUXPODQPร รบWร U
%รธ5รธ1&รธ %g/h0
รธd %25d/$10$1,1 (.2120รธ. (7.รธ/(5รธ VRQUDVร G|QHPGH 7ย UNL\H HNRQRPLVLQGH XOXVODUDUDVร SODQGD
RUWD\D oร NDQ VRUXQODUร Q GD QHGHQ ROGXรทX Eย WoH Doร NODUร Qร Q NDSDWร ODELOPHVL
DPDFร \OD
X\JXODQDQ
SROLWLNDODUGD
GHรทLรบLN
\|QWHPOHU
X\JXODQPD\D
EDรบODQPร รบWร U %X oDOร รบPDGD SDUD YH PDOL SROLWLND RWRULWHOHUL DUDVร QGDNL
NDUรบร Oร NOร LOLรบNLOHULQ ROXรบWXUGXรทX LNWLVDW SROLWLNDVร UHMLPLQLQ \DSร Vร LQFHOHQPH\H
oDOร รบร OPร รบ YH VRQXoWD PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX ELU UHMLPLQ YDU ROGXรทX
GROD\ร Vร \OD EX Wย U ELU SROLWLNDQร Q HQIODV\RQ ย ]HULQGHNL HWNLOHUL RUWD\D
oร NDUร OPD\D oDOร รบร OPร รบWร U YH EX NRQXGDNL WHRULN \DNODรบร PODU LQFHOHQPLรบWLU รธo %RUoODUร Q *HOLรบLPL
'HYOHW ERUoODUร GHQLOGLรทLQH DNOD LON |QFH ยณEย WoHยด NDYUDPร JHOPHNWHGLU
'HYOHWOHU PDOL HWNLQOLNOHULQL |QFHGHQ NDUDUODรบWร UGร NODUร YH \|QHWLP ELoLPOHULQLQ
\DSร Vร QD J|UH X]ODรบร \D EDรทODGร NODUร ELU SODQD X\JXQ RODUDN \ย Uย Wย UOHU %X
SODQODUร Q \DVDO YH KXNXNL \DQODUร Qร Q Dรทร UOร N WDรบร PDVร Eย WoHOHUL GLรทHU
NRQXODUGD \DSร ODQ SODQ YH SURJUDPODUGDQ D\ร Uร U %ย WoHOHU 'HYOHWOHULQ \|QHWLP
ELoLPOHULQH J|UH GHรทLรบLN \DSร ODUGD RODELOHQ \DVDPD RUJDQODUร QGD J|Uย รบย Oย U YH
JHQHOOLNOH ELU \DVD PHWQL RODUDN \ย Uย UOย รทย NRQXOXUODU
hONHPL] Doร Vร QGDQ Eย WoH Gย ]HQLQLQ X\JXODQPDVร Qร Q EDรบODQJร Fร
\ร Oร QD GD\DQPDNWDGร U \ร Oร QGD 7DQ]LPDW '|QHPL Eย WoH\H LOLรบNLQ RODUDN
ELU Wย ]ย รทย Q R Jย QNย DGร LOH 1L]DPname) kabul edilmesi, bรผtรงe kurumuna
DWร ODQ ELU LON DGร P QLWHOLรทLQL WDรบร PDNWDGร U %X Wย ]ย N JHUHรทLQFH KHU \ร O
+D]LQHยถ\H LOLรบNLQ RODUDN ELU GHQJH GHIWHUL WXWXODFDNWร U $Qร ODQ GHIWHU \ร OOร N
RODFDN YH SDGLรบDKร Q RQD\ร QGDQ JHoLULOHFHNWLU
Anayasal anlamda bรผtรงH NDYUDPร QD EDNร OGร รทร QGD LON RODUDN
$QD\DVDVร ยถQGD .DQXQ X (VDVL Eย WoH X\JXODPDVร QD LOLรบNLQ ELUWDNร P
PDGGHOHULQ \HU DOGร รทร DQFDN EXQODUร Q VRQ GHUHFH \HWHUVL] ROGXรทX gรถrรผlmektedir. 2VPDQOร รธPSDUDWRUOXรทX G|QHPLQGH GHUOL WRSOX LON Eย WoH X\JXODPDVร
ยถGDQ LWLEDUHQ EDรบODPร รบWร U $PD EX X\JXODPD Jย Qย Pย ] Eย WoH
X\JXODPDODUร QGDQ oRN X]DNWร U
%DWร Oร DQODPGD Eย WoH X\JXODPDODUร QD &XPKXUL\HW LOH ELUOLNWH
JHoLOPLรบWLU $QD\DVDVร ยถQD %ย WoH <DVDVร 7DVDUร Vร ยถQD LOLรบNLQ PDGGHOHU konularak,
Meclisโ ten
geoHQ
Eย WoH
Gร รบร QGD
KDUFDPD
\DSร OPDVร
\DVDNODQPร รบWร U %ย WoH X\JXODPDODUร QD YH 'HYOHW KHVDSODUร Qร Q WXWXOPDVร QD
GHQHWOHPHVLQH 'HYOHW DGร QD JLGHUOHULQ \DSร OPDVร QD DUDFร Oร N HGHQ \HWNLOLOHULQ
VRUXPOXOXNODUร QD LOLรบNLQ RODUDN NODVLN Eย WoH DQOD\ร รบร QGDQ \ROD oร Nร ODUDN
KD]ร UODQPร รบ RODQ ยณ VD\ร Oร 0XKDVHEH L 8PXPL\H .DQXQXยด oRN D\Uร QWร Oร
QHUHGH\VH ELU Wย ]ย N ELU \|QHWPHOLN NDGDU YH VDรทODP Gย ]HQOHPHOHU
JHWLUPLรบWLU 7 & 'HYOHWLยถQLQ JHOLU YH JLGHU KHVDSODUร Eย \ย N RUDQGD EX <DVDยถ\D gรถre tutulmakta ve denetlenmektedLU 'DKD VRQUDNL \ร OODUGD \DSร ODQ YH $QD\DVDODUร QGD Eย WoH
NXUXPX D\Uร QWร Oร RODUDN Gย ]HQOHQPLรบWLU %|\OHFH ยณEย WoH KDNNร ยด 'HYOHWLQ HQ ย VW
<DVDVร ยถQGD KLoELU \RUXPD \HU Eร UDNPD\DFDN ELoLPGH Doร N RODUDN \HULQL
DOPร รบWร U
VD\ร Oร 0XKDVHEH L 8PXPiye Kanunuโ nun 28โ inci maddesine
J|UH KHU PDOL \ร OGD 'HYOHWoH WRSODQDFDN JHOLUOHU LOH |GHQHFHN JLGHUOHU Eย WoH
\DVDVร QGD EHOOL HGLOLU %ย WoHOHU NDONร QPD SODQ YH SURJUDPODUร Qร Q JHUHNOHUL LOH yarar ve maliyet รถgeleri gรถzรถnรผnde tutularak, verimlilik ve tutumOXOXN
LONHOHULQH J|UH KD]ร UODQร U YH X\JXODQร U
%ย WoH \DVDVร ELU PHWLQGHQ YH HNOL FHWYHOOHUGHQ ROXรบXU VD\ร Oร
<DVDยถQร Q ยถQFL PDGGHVL X\DUร QFD Eย WoH \DVDVร Qร Q PHWLQ E|Oย Pย QGH
DรบDรทร GD EHOLUWLOHQ NRQXODUร Q \HU DOPDVร JHUHNLU %X NRQXODU รบXQODUGร U โ ข *LGHU |GHQHNOHUL WRSODPร โ ข *HOLU WDKPLQOHUL WRSODPร
โ ข %ย WoH Doร รทร YDUVD QH รบHNLOGH NDSDWร ODFDรทร Eย WoH GHQNOLรทL
โ ข %ย WoH \ร Oร QD DLW EXOXQDQ YH R \ร Oร Q JHOLU YH JLGHUOHULQL LOJLOHQGLUHQ
hรผkรผmler. *HQHO Eย WoH \DVDVร QD NRQXODFDN PDGGHOHU EX oHUoHYH LOH Vร Qร UOร Gร U
%LU \ร Oร DรบNร Q NRQXODUร Gย ]HQOH\HQ Kย Nย POHU Eย WoH \DVDODUร QD NRQXODPD]
*ย Qย Pย ] oDรทGDรบ GHYOHWOHULQLQ HNRQRPLN YH WRSOXPVDO J|UHYOHUL
Eย \ย N |QHP WDรบร PDNWDGร U <|QHWLP ELoLPOHUL QH ROXUVD ROVXQ Jย Qย Pย ]GH
GHYOHWOHU EX J|UHYOHUL J|]DUGร HGHPHPHNWH YH NHQGLOHULQL NODVLN GHYOHWLQ
J|UHYOHUL RODQ VDYXQPD YH DGDOHW KL]PHWOHUL LOH Vร Qร UODQGร UPDPDNWDGร UODU
%LU DOW\DSร NXUXPX RODQ HNRQRPLQLQ ]RUODPDVร YH WRSOXPXQ
JHUHNVLQLPOHUL LOH EHNOHQWLOHUL 'HYOHWOHUH HNRQRPLN YH WRSOXPVDO LรบOHYOHU
\ย NOHPLรบWLU
%X HNRQRPLN YH WRSOXPVDO LรบOHYOHULQ \HULQH JHWLULOHELOPHVL LoLQ
GHYOHWOHULQ HNRQRPLN ELU Jย FH YH ND\QDNODUD JHUHNVLQLPL YDUGร U 'HYOHWOHU
NODVLN YH oDรทGDรบ LรบOHYOHULQL J|UHELOPHN LoLQ JHOLU WRSODU YH JLGHU \DSDUODU %LU
EDรบND V|\OH\LรบOH ND\QDN VDรทOD\ร S EX ND\QDNODUร Jรถrevlerini en iyi biรงimde
\HULQH JHWLUPHN DPDFร \OD NXOODQร Oร U (URO
'HYOHWOHU NODVLN YH oDรทGDรบ LรบOHYOHULQL VDรทODP ND\QDNODUOD J|UPHN
GXUXPXQGDGร UODU 'HYOHWLQ EDรบOร FD JHOLU ND\QDNODUร รบXQODUGร U 'HYOHWLQ NHQGL JHUoHN ND\QDNODUร โ ข 7Dรบร QPD] PDO JHOLUOHUL โ ข 7Dรบร Qร U PDO JHOLUOHUL โ ข 'HYOHW NDWร Oร POร NXUXOXรบODUร Q LรบOHWPH JHOLUOHUL โ ข dHรบLWOL ELoLPOHUGHNL GHYOHW WDVDUUXIODUร
'HYOHWLQ HJHPHQOLN Jย Fย QGHQ GROD\ร VDรทODGร รทร ND\QDNODU โ ข 9HUJLOHU
โ ข 5HVLPOHU โ ข Harรงlar
โ ข dHรบLWOL YHUJL YH SDUD FH]DODUร
โ ข รนHUHIL\HOHU
'LรทHU ND\QDNODU โ ข Borรงlanma
โ ข 9HUJL Gร รบร oHรบLWOL JHOLU YH FH]DODU
'HYOHWLQ HNRQRPL\H PDO YH KL]PHW ย UHWHQ ELU NHVLP RODUDN NDWร OPDVร
EX IDDOL\HWOHULQ ILQDQVH HGLOPHVL JHUHรทLQL GRรทXUPDNWDGร U 2ODรทDQ NRรบXOODUGD
Eย WoH ILQDQVPDQร Eย WoH JHOLUOHUL\OH |]HOOLNOH YHUJL JHOLUOHUL\OH VDรทODQPDNWDGร U
%ย WoH KDUFDPDODUร Qร Q Eย WoH JHOLUOHULQL DรบPDVร \D GD JHOLUOHULQ Dรบร QDUDN
KDUFDPDODUร NDUรบร OD\DPDPDVร GHYOHW Eย WoHVLQLQ Doร N YHUPHVLQH LODYH ELU
ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร Q GRรทPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U %X GXUXPGD GHYOHW |]HO
YH \XUWGร รบร NHVLP ID]ODODUร Qร Q ELU Nร VPร Qร NHQGLVLQH DNWDUPDNWDGร U 'ร รบ alemden borรงlanmak, รถzel kesimden borรงlanmak ve emisyon yรถntemiyle
ERUoODQPDN ย o WHPHO IRQ DNWDUPD PHNDQL]PDVร Qร ROXรบWXUPDNWDGร U
%ย WoH Doร NODUร Qร Q Vย UHNOLOLN DU] HWPHVL YH ERUoODQPD LOH ILQDQVH
HGLOPHVL NDPX ERUoODUร Qร Q Kร ]OD \ย NVHOPHVLQH YH EX ERUoODUร Q IDL] |GHPHOHULQLQ GH Eย WoH Doร NODUร QD NDWNร GD EXOXQPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U รธo
ERUo IDL] |GHPHOHULQLQ KHU \ร O NDWODQDUDN Eย \ย PHVL EX ILQDQVPDQ \|QWHPLQLQ
Eย WoH Doร NODUร Qร Vย UHNOL Nร OPD HรทLOLPLQL RUWD\D NR\PDNWDGร U *ย UOHU .DPX $oร NODUร
7ย UNL\HยถGH \ร Oร QGDQ VRQUD NDPX KDUFDPDODUร Vย UHNOL RODUDN DUWร รบ
J|VWHUPLรบ DQFDN NDPX JHOLUOHULQLQ DUWร รบ Kร ]ร NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWร รบ
Kร ]ร QD J|UH GDKD Gย รบย N ROPXรบWXU 'ROD\ร Vร \OD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q DUWร รบ
Kร ]ร Qร Q NDPX JHOLUOHULQLQ DUWร รบ Kร ]ร QGDQ GDKD ID]OD ROPDVร Eย WoH Doร NODUร Qร Q
Vย UHNOLOLN ND]DQPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU $\Qร ]DPDQGD Eย WoH Doร NODUร Qร Q
*60+ยถ\D RUDQร GD Vย UHNOL RODUDN DUWPDNWDGร U 6RQXo RODUDN Eย WoH Doร NODUร Qร Q
NDSDWร OPDVร LoLQ EDรบYXUXODQ ELU \|QWHP RODQ ERUoODQPD GD Vย UHNOL RODUDN
DUWPDNWDGร U
.DPX KDUFDPDODUร Qร Q D]DOWร ODPDPDVร Qร Q WHN WHN KDUFDPD NDOHPOHUL
LOH LOLรบNLOHQGLULOHPH\HQ ED]ร JHQHO |]HOOLNOHUL EXOXQPDNWDGร U
โ ข .DPX KDUFDPDODUร Qร Q JHQHO \DSร Vร EX KDUFDPDODUร Q Vย UHNOL ELU
DUWร รบ HรทLOLPLQGH ROPDVร Gร U $\Uร FD RODรทDQ \DGD RODรทDQย VWย
VHEHSOHU QHGHQL\OH DUWDQ NDPX KDUFDPDODUร Qร Q D]DOWร OPDVร QD NDUรบร
WRSOXPGD KHU ]DPDQ ELU GLUHQo YDUGร U
โ ข 3RSย OLVW SROLWLNDODU Vย UHNOL RODUDN SHUVRQHO KDUFDPDODUร QGD
Vย EYDQVL\RQODUGD YH \DWร Uร P KDUFDPDODUร Qร Q NDUรบร ODQPDVร QGD YDU
RODQ HNRQRPLN LPNDQODUร ]RUODPDNWDGร UODU
โ ข %RUo Nร Vร U G|QJย Vย JHOLUOHULQ IDL] |GHPHOHULQL NDUรบร OD\DPDPDVร YH
IDL]OHU LoLQ \HQL ERUoODQPD \DSร OPDVร ERUoODUร Q Vย UHNOL RODUDN
DUWPDVร VRQXFXQX GRรทXUXU
+DUFDPDODUGDNL DUWร รบ HVDV RODUDN Eย WoHQLQ WUDQVIHU NDOHPOHULQGH
J|Uย OPHNWHGLU 7UDQVIHU NDOHPOHUL Eย WoH Doร NODUร Qร Q WHPHO QHGHQOHULQL
ROXรบWXUPDNWDGร U .DPX Doร NODUร Qร ROXรบWXUDQ WHPHO NDOHPOHU ERUo IDL]OHUL .รธ7ยถ
OHU J|UHY ]DUDUODUร SHUVRQHO KDUFDPDODUร VRV\DO Jย YHQOLN NXUXOXรบODUร Qร Q
Doร NODUร \DWร Uร P VWRNX YH VDYXQPD KDUFDPDODUร Gร U %X NDOHPOHULQ KHU ELUL
Eย WoH KDUFDPDODUร Qร Q |QHPOL ELU Nร VPร Qร WHรบNLO HWPHNWH YH KHU \ร O DUWPDNWDGร U
.DPX Doร NODUร Qร Q GROD\ร Vร \OD NDPX KDUFDPDODUร Qร Q D]DOWร OPDVร Qร Q \ROX EX
KDUFDPD NDOHPOHULQLQ D]DOWร OPDVร QGDQ JHoPHNWHGLU .DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUHรทL
.DPX .HVLPL %RUoODQPD *HUHรทL ..%* NDPX NHVLPLQLQ ELU \ร O
LoLQGH JHOLUOHUL LOH JLGHUOHUL DUDVร QGD ROXรบDQ IDUNร \DQL ERUoODQPD LKWL\DFร Qร
gรถsterir ve genellikle Gayri Safi MLOOL +DVร OD\D *60+ RUDQ RODUDN LIDGH
HGLOLU ..%* NDPX NXUXOXรบODUร QFD J|QGHULOHQ YHULOHUH GD\DQDUDN '37
WDUDIร QGDQ KHVDSODQPDNWD YH \D\ร PODQPDNWDGร U ..%* WDEORODUร NDPX
ERUoODQPDVร Qร Q QHGHQOHULQL Doร NOD\DQ WHPHO YHUL ND\QDรทร Gร U %X WDEORODUGD
NDPX NHVLPLQLQ RODรทDQ JHOLUOHUOH NDUรบร ODQDPD\DQ Doร NODUร Q NDUรบร ODQPD รบHNOL gรถsterilir. '37 WDUDIร QGDQ \D\ร PODQDQ ..%* WDEORODUร QGD NDPX NXUXOXรบODUร DOWร
NDWHJRUL DOWร QGD \HU DOร UODU
โ ข Genel ve Katma Bรผtรงe โ ข 0DKDOOL รธGDUHOHU
โ ข Dรถner Sermayeler
โ ข 6RV\DO *ย YHQOLN .XUXOXรบODUร
โ ข )RQODU
โ ข .รธ7 OHU
..%* WDEORODUร QGD \HU YHULOHQ NDWHJRULOHUGHQ JHQHO YH NDWPD Eย WoHOL
NXUXOXรบODU YH IRQODU QDNLW HVDVOร PXKDVHEH WXWPDNWDGร UODU 'LรทHU NXUXOXรบODU WHN
Gย ]HQ HVDVร QD J|UH PXKDVHEH WXWDUODU *HQHO GHQJH WDEORODUร QDNLW HVDVร QD
J|UH KD]ร UODQGร รทร QGDQ ..%*ยถQLQ KHVDSODQPD Vย UHFLQGH WHN Gย ]HQ KHVDEร QD
J|UH KD]ร UODQPร รบ RODQ ELODQoRODU QDNLW HVDVร QD G|Qย รบWย Uย OPHN ย ]HUH
D\ร NODQร U
'LรทHU ELU D\ร NODPD LรบOHPL NXUXOXรบODU DUDVร QGD JHUoHNOHรบHQ IRQ
DNร PODUร QGD \DSร OPDNWDGร U gUQHรทLQ IRQODUGDQ DNWDUร ODQ ND\QDNODUร NXOODQDUDN
NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ \DSร ODQ \DWร Uร PODU VDGHFH WHN WDUDIWD J|Uย Qย U 7DEORODU
ELU Eย Wย Q RODUDN NDPX NHVLPL JHQHO GHQJHVL KDNNร QGD ILNLU YHUPHNWHGLU $QFDN
WHN WHN NXUXOXรบ NDWHJRULOHULQLQ WDEORODUGDQ DOร QDUDN NXOODQร OPDVร Pย PNย Q
GHรทLOGLU $\ร NODPDODU GROD\ร Vร \OD NDWHJRULOHU VDGHFH ELU Eย Wย Q RODUDN
DOร QGร รทร QGD DQODPOร QHWLFH YHUPHNWHGLUOHU
%ย WoHQLQ .D\QDN <DSร Vร Konsolide bรผtรงenin gelirlerini, โ ข 9HUJL *HOLUOHUL โ ข 9HUJL 'ร รบร 1RUPDO *HOLUOHU โ ข ร zel Gelirler ve Fon Gelirleri, โ ข .DWPD %รผtรงe Gelirleri
ROXรบWXUPDNWDGร U *HOLUOHULQ \ร OODUร DUDVร QGDNL PLNWDUODUร LOH *60+ LoLQGHNL
SD\ODUร 7DEOR ยถGH J|VWHULOPLรบWLU
7$%/2 .2162/ø'( %h7d(1ø1 .$<1$. <$3,6, <,//,. 'g1(0/(5
!#" $#%'& !#( % " ( !#" % ) !#" $#% * + ,-+ &.!#( % " ( / 0 25456-( 75Gelirler " 1 !3Ă&#x2013;zel * & !#Katma ( % " ( !#" % BĂźtçe 8 9 : ;=<?> @=A !#" $#%'& !#( % " ( !#" % ) !#" $#% * + ,-+ &.!#( % " ( / 0 25456-( 75Gelirler " 1 !3Ă&#x2013;zel * & !#Katma ( % " ( !#" % BĂźtçe B#C DFE CFGIHKJ L5M
7DEOR œGHQ GH J|U OHFHáL  ]HUH YHUJL JHOLUOerinin GSMH içindeki
SD\Ă&#x2022; ÂśGH LNHQ \Ă&#x2022;OĂ&#x2022;QGD \Ă&#x2022;OĂ&#x2022;QGD LVH
ROPXĂşWXU %XUDGDQ KDUHNHWOH *HOLUOHU LOH *LGHUOHU DUDVĂ&#x2022;QGDNL QHJDWLI IDUNĂ&#x2022;Q
*60+Âś\H RUDQĂ&#x2022; ÂśGH ÂśGH ÂśGH LNHQ
YH \Ă&#x2022;OODUĂ&#x2022;QGD VĂ&#x2022;UDVĂ&#x2022;\OD YH ROPXĂşWXU 7DEOR
%X RUDQODU ERUoODQPDGD NL KĂ&#x2022;]OĂ&#x2022; DUWĂ&#x2022;ĂşĂ&#x2022; GD J|]OHU |Q QH VHUPHNWHGLU 7$%/2 *(/ø5 *ø'(5 )$5., 9( *60+Âś<$ 25$1
N O P D CFQ5MSR
T U V. W X : ;=< V. W XY9 : ;=< > @ A B#C DFE CFGIH Z#C [IO E \]N]^ _ ` \ aICKQbP c d5c
7 UNL\HÂśGH RUWDODPD YHUJL \ N Q Q EX NDGDU G ú N ROPDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q oHĂşLWOL nedenleri ileri sĂźrĂźlmekte ise de en Ăśnemli ikisi; vergi sistemimizdeki istisna
YH PXDIL\HWOHULQ oRNOXáX YH YHUJL WDEDQĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q JHQLĂşOHWLOHPHPLĂş ROPDVĂ&#x2022;GĂ&#x2022;U Esasen
vergisel
istisna
ve
muafiyetlerin
maliyeti
bßtçede
J|VWHULOHPHGLáLQGHQ E \ NO NOHUL KDNNĂ&#x2022;QGD GD NHVLQ ELU ELOJL \RNWXU øVWLVQD ve muafiyetler vergi beyannameleri Ăźzerinde gĂśsterilmekte, vergilendirilecek
PDWUDKD XODรบร OGร NWDQ VRQUD PDWUDK YH YHUJL WXWDUODUร GHYOHWLQ PXKDVHEH
KHVDSODUร QD LQWLNDO HWWLULOPHNWHGLU %X J|VWHULP ELoLPL QHGHQL\OH YHUJL LVWLVQD
YH PXDIL\HWOHULQ JHUoHN Eย \ย NOย รทย J|Uย OHPHPHNWH YHUJL WHรบYLNOHUL\OH LOJLOL
YHULOHQ NDUDUODUร Q PDOL\HWL KHVDSODQDPDPDNWDGร U
'LรทHU WDUDIWDQ YHUJL JHOLUOHULQGHNL Gย รบย NOย รทย Q |QHPOL ELU QHGHQL GH
YHUJL WDEDQร Qร Q JHQLรบOHWLOHPHPLรบ ROPDVร Gร U 9HUJL WDEDQร Qร Q JHQLรบOHWLOPHVL VRQ
\ร OODUGD SRSย OHU ELU NDYUDP ROPXรบVD GD EXQXQ QDVร O \DSร ODFDรทร SHN EHOOL
GHรทLOGLU (VDVHQ YHUJL WDEDQร Qร Q JHQLรบOHWLOPHVL ELU \DQGDQ YHUJL NDQXQODUร \OD
VDรทODQDQ LVWLVQD YH PXDIL\HWOHULQ NDSVDPร Qร Q GDUDOWร OPDVร \OD GLรทHU WDUDIWDQ GD
YHUJL GDLUHVLQLQ NRQWUROย Gร รบร QGD Vย UGย Uย OHQ IDDOL\HWOHULQ YHUJLOHQGLULOPHVL idarenin hem organizasyon olarak hem de bilgi teknolojileri yรถnรผndeQ
Jย oOHQGLULOPHVLQGHQ JHoPHNWHGLU 7HN EDรบร QD ELOJL WHNQRORMLOHULQGHQ
\DUDUODQร OPDVร GD \HWHUOL GHรทLOGLU 9HUJL GDLUHOHULQLQ HWNLQ oDOร รบDQ ELULPOHU olarak yeniden รถrgรผtlenmesi gerekir. .RQVROLGH Eย WoHQLQ GLรทHU JHOLU NDOHPOHULQGHQ GH \HWHUOL ND\QDN WHPLQ
HGLOHPHPHNWHGLU gUQHรทLQ NDWPD Eย WoHOL LGDUHOHU NDQXQL WDQร P JHUHรทL
JLGHUOHULQL NHQGL |] JHOLUOHUL\OH NDUรบร OD\DQ DQFDN NHQGL JHOLUOHULQLQ \HWHUVL]
NDOPDVร GXUXPXQGD ยณ+D]LQH <DUGร Pร ยด DODQ NXUXOXรบODUGร U 3UDWLNWH LVH NDWPD
Eย WoHOL NXUXPODUร Q |] JHOLUOHUL \RN VD\ร ODFDN NDGDU D]Gร U
%ย WoH JHOLUOHULQLQ DUWWร Uร OPDVร Qร Q |Qย QGHNL WHNQLN YH VL\DVL KHU Wย UOย
HQJHO GDKD ID]OD ERUoODQPDQร Q GD QHGHQLGLU '37
.DPX $oร NODUร Qร 2OXรบWXUDQ 7HPHO .DOHPOHU %RUo )DL]OHUL
Borรง faizlerinin bรผtรงe iรงindeki pD\ร JHQHO RODUDN DUWร รบ J|VWHUPHNWHGLU
.DPX NHVLPLQLQ Vย UHNOL Doร N YHUPHVL ERUoODUร Q Vย UHNOL RODUDN DUWPDVร
VRQXFXQX GRรทXUPDNWDGร U )DL] |GHPHOHUL Eย WoH Doร NODUร Qร Q Vย UHNOLOLN
ND]DQPDVร QGD NL HQ |QHPOL HWNHQOHUGHQ ELULGLU )DL] |GHPHOHULQGHNL Vย UHNOL
DUWร รบODU VRQXoWD PDOL \DSร \ร ER]XFX HWNLOHU GRรทXUPDNWDGร U dย QNย ERUoODU LoLQ
|GHQHQ IDL]OHU Eย WoH Doร รทร Qร GDKD ID]OD DUWร UPDNWD Doร รทร Q DUWPDVร GDKD ID]OD
ERUoODQPD\ร JHUHNWLUPHNWH GROD\ร Vร \OD |GHQHQ IDL] WXWDUร GD DUWPDNWDGร U
(NRQRPLN รบDUWODU JHUHรทLQFH UHHO IDL]OHULQ \ย NVHNOLรทL YH YDGHOHULQ Nร VDOร รทร JLEL
QHGHQOHUOH +D]LQHQLQ Lo ERUo UDNDPODUร YH IDL] |GHPHOHUL GDKD ID]OD DUWPDNWD
ELU Vย UH VRQUD +D]LQHQLQ JHOLUOHUL IDL] |GHPHOHULQL NDUรบร OD\DPD] GXUXPD
JHOPHNWH VRQXoWD ERUo Nร Vร U G|QJย Vย RUWD\D oร NPDNWDGร U
%RUoODQPD LOH LOJLOL HQ WHKOLNHOL HรทLOLP ERUo Nร Vร U G|QJย Vย Gย U )DL]OHULQ
ERUoOD |GHQPHVLQL YH ERUFXQ Vย UHNOL DUWPDVร Qร LIDGH HGHQ EX G|QJย GHQ
RODรทDQ WHGELUOHUOH NXUWXOPDN Pย PNย Q GHรทLOGLU
Bรผtรงenin en bรผyรผk harcama kalemi olan faiz รถdemeleri (Tablo 1.3
ERUoODQPD LKWL\DFร Qร Q D]DOPDVร UHHO IDL]OHULQ Gย รบPHVL YH EXQODUD EDรทOร RODUDN
YDGHOHULQ X]DPDVร GXUXPXQGD Nร VD YDGHGH |QHPOL PLNWDUGD D]DODELOLU )DL]OHU
QDVร O Eย WoH Doร รทร Qร Q Eย \ย PHVLQL Kร ]ODQGร Uร \RUVD D\Qร รบHNLOGH Eย WoH
Doร NODUร Qร Q D]DOPDVร Qร Q \DSDFDรทร Pย VSHW HWNL\L GH DUWWร Uร U $oร NODUร Q
GROD\ร Vร \OD ERUoODQPD JHUHรทLQLQ D]DOPDVร IDL]OHULQ Gย รบPHVLQH WHVLU HGHFHรทLQGHQ IDL] KDUFDPDODUร Qร Q D]DOPDVร \ROX\OD |QHPOL |Ooย GH WDVDUUXI
HGLOPHVL Pย PNย QGย U 5HHO IDL]OHUGHNL Gย รบย รบ VRQXoWD Eย WoH Doร รทร Qร Q Kร ]OD
D]DOPDVร QD \RO DoDELOHFHNWLU
'LNNDW HGLOPHVL JHUHNHQ QRNWD ERUo IDL]OHULQLQ WDPDPร Qร Q Eย WoHGHQ
|GHQPHGLรทLGLU %ย WoH NDQXQODUร QD NRQXODQ Kย Nย POHUOH IDL]OHULQ ELU Nร VPร Qร Q
JLGHU RODUDN J|VWHULOPHGHQ |GHQPHVLQH LPNDQ WDQร QPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD bรผtรงede
gรถsteULOHQ
ROXรบWXUPDNWDGร U
IDL]
|GHPHVL
WRSODP
|GHPHQLQ
ELU
Nร VPร Qร
รธo ERUo VWRรทXQGD Nร VD YDGHOL ERUoODUร Q Dรทร UOร รทร D]DOWร Oร U YH UHHO IDL]
RUDQODUร Gย รบย Uย OHELOLUVH +D]LQHQLQ IDL] |GHPHOHUL GROD\ร Vร \OD Eย WoH Doร รทร
D]DODFDNWร U
%RUo .ร Vร U '|QJย Vย Borรง faizlerinin bรผtรงe gelirleri ile รถdenemeyip yeniden borรงlanma
VXUHWL\OH |GHQPHVL ERUo Nร Vร U G|QJย Vย QH JLULOGLรทLQLQ ELU J|VWHUJHVLGLU %RUo
Nร Vร U G|QJย Vย WHULPL ERUFXQ NHQGL LoLQGH Vย UHNOL RODUDN DUWPDVร Qร LIDGH HWPHN
LoLQ NXOODQร Oร U
Borรง faizleri normalGH Eย WoH JHOLUOHUL LOH NDUรบร ODQร U $QFDN IDL]
\ย Nย Qย Q Dรบร Uร GHUHFHGH DUWPDVร VRQXFXQGD Eย WoH JHOLUOHULQLQ \HWHUVL] NDOPDVร
YH IDL] |GHPHOHULQLQ GH ERUoODQPD LOH NDUรบร ODQPDVร Qร ]RUXQOX Nร ODU %|\OH ELU
GXUXP V|] NRQXVX ROGXรทXQGD ERUo VWRNX Vย UHNOL RODUDN DUWDU =LUD ERUFXQ KHU
GHYUHGLรบLQGH IDL]OHULQ ELU Nร VPร ERUo VWRNXQD HNOHQLU
%RUo Nร Vร U G|QJย Vย QGHQ NXUWXOPDQร Q WHN \ROX IDL]OHUL Eย WoH JHOLUOHUL LOH
NDUรบร ODQDELOLU ELU VHYL\H\H oHNPHNWLU %XQX \DSDELOPHN \D JHOLUOHUL DUWWร UPDN
\D GD JLGHUOHUL D]DOWPDN Vuretiyle mรผmkรผn olabilir. Uzun vadede, bรผtรงe
ID]ODVร YHUPHN VXUHWL\OH ERUo VWRNX D]DOWร OPDOร YH IDL]OHULQ Eย WoH ย ]HULQGHNL
EDVNร Vร KDILIOHWLOPHOLGLU .รธ7ยถ OHU
.รธ7ยถOHULQ Doร NODUD JHUoHNWH QH NDGDU HWNL HWWLรทLQLQ J|Uย OHELOPHVL
Eย Wย QFย O ELU GHรทHUOHQGLUPH \DSร OPDVร QD EDรทOร Gร U $QFDN EX NDSVDPGD NDPX
JHOLUOHULQLQ HOH DOร QPDPDVร VHEHEL\OH .รธ7ยถOHU WDUDIร QGDQ |GHQHQ YHUJLOHU YH NkU
WUDQVIHUL JLEL XQVXUODU GHรทHUOHQGLULOPHPLรบWLU .รธ7 =DUDUODUร
=DUDU HGHQ .รธ7ยถOHU +D]LQH ย ]HULQGH Eย \ย N ELU \ย N ROXรบWXUPDNWDGร U
$QFDN .รธ7ยถOHULQ ]DUDUODUร PXKDVHEHOHรบWLULOPH\HUHN J|]OHQPHNWH YH ]DUDUODU
GROD\ร Vร \OD XรทUDQร ODQ VHUPD\H ND\ร SODUร J|VWHULOPHPHNWHGLU <D\ร PODQDQ
ELODQoRODUD J|UH VRQX LWLEDUL\OH .รธ7ยถOHULQ WRSODP VHUPD\HVL WULO\RQ
lira olarak gรถstHULOPHNWH LNHQ 6D\ร รบWD\ WDUDIร QGDQ JHUoHN VHUPD\H WXWDUร Qร Q
WULO\RQ OLUD ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU $UDGDNL WULO\RQ OLUDOร N IDUN
VHUPD\HQLQ ]DUDUODU GROD\ร Vร \OD D]DOPDVร QGDQ ND\QDNODQPร รบ DQFDN
ELODQoRODUGD J|VWHULOPH\HUHN JL]OHQPLรบWLU
.รธ7ยถ OHULQ +D]LQH\H 2ODQ %RUoODUร .รธ7ยถOHUH ND\QDN DNWDUPDN LoLQ NXOODQร ODQ ELU \|QWHP Gร รบ ILQDQVPDQ
WHPLQLGLU .รธ7ยถOHULQ Gร รบ ERUoODUร QD +D]LQH WDUDIร QGDQ JDUDQWL YHULOPHNWH \D GD
GHYLUOL NUHGLOHU NXOODQร Gร Uร OPDNWD oRรทX NH] EX NUHGLOHU NXOODQร Fร NXUXOXรบ
WDUDIร QGDQ JHUL |GHQPHGLรทL LoLQ +D]LQH WDUDIร QGDQ ย VWOHQLOPHNWHGLU %XQXQ
VRQXFXQGD NXUXOXúODUÕQ +D]LQH\H ERUFX GR÷PDNWDGÕU .ø7¶OHU +D]LQH¶\H RODQ
ERUoODUÕQÕ G ]HQOL úHNLOGH |GHPHPHNWH EX ERUoODU .ø7 DoÕNODUÕQÕ V EYDQVH
HGHFHN úHNLOGH NXOODQÕOPDNWDGÕU \ÕOÕ VRQXFXQGD .ø7¶OHULQ GHYLUOL YH
JDUDQWLOL NUHGLOHUGHQ GROD\Õ +D]LQH\H WULO\RQ OLUD YDGHVL JHoPLú ERUFX
EXOXQPDNWDGÕU
*|UHY =DUDUODUÕ )LQDQVPDQ \HWHUVL]OL÷L QHGHQL\OH J|UHY ]DUDUÕ |GHPHOHUL ]DPDQÕQGD
\DSÕODPDGÕ÷ÕQGDQ +D]LQHQLQ .ø7¶OHUH |QHPOL PLNWDUGD J|UHY ]DUDUÕ ERUFX
EXOXQPDNWDGÕU =DPDQÕQGD \DSÕOPD\DQ J|UHY ]DUDUÕ |GHPHOHUL .ø7¶OHULQ
]DUDUODUÕQÕ NDSDWDFDN YH PDOL E Q\HOHULQL G ]HOWHFHN úHNLOGH D\DUODQPDNWDGÕU
g]HOOLNOH NDPX EDQNDODUÕQÕQ J|UHY ]DUDUÕ DODFDNODUÕQD X\JXODQDQ IDL] +D]LQH
LOH EDQND DUDVÕQGD EDQNDODUÕQ DoÕNODUÕQÕ NDSDWDFDN YH ELODQoRODUÕQÕ G ]J Q
J|VWHUHFHN úHNLOGH \ NVHN RUDQODUGD EHOLUOHQPHNWHGLU %X GXUXPGD
EDQNDODUÕQ KHU W UO ]DUDUÕ –kamusal yükümlülüklerinden kaynaklananlar
\DQÕQGD NHQGL IDDOL\HWOHULQGHQ GR÷DQODUGD GDKLO– J|UHY ]DUDUÕQÕQ LoLQH
JL]OHQPHNWHGLU
\ÕOÕ VRQXQGD +D]LQHQLQ =LUDDW %DQNDVÕ LOH +DON %DQNDVÕQD RODQ
J|UHY ]DUDUÕ ERUFX NDWULO\RQ OLUD\D XODúPÕúWÕU *|UHY ]DUDUÕ ERUoODUÕQÕQ
WRSODP WXWDUÕ \ÕOÕQGD *60+¶QÕQ ¶LQH XODúPÕú EX ERUoODUÕn önemli
ELU NÕVPÕ +D]LQH %RQRVX \D GD GHYOHW WDKYLOL úHNOLQGH GHYOHW Lo ERUoODQPD
VHQHWOHULQH ED÷ODQPÕúWÕU $QFDN \ÕOÕQGD \DNODúÕN WULO\RQ 7/
\ÕOÕQGD LVH \DNODúÕN NDWULO\RQ 7/ WXWDUÕQGD |]HO WHUWLS WDKYLO LKUDo HGLOPLúWLU Bu borçlar HD]LQH KHVDSODUÕQGD YH .ø7 ELODQoRODUÕQGD J|VWHULOPHPHNWHGLU *|UHY ]DUDUÕ ERUoODUÕQÕQ JL]OHQPHVL VHEHEL\OH VL\DVL NDUDUODUÕQ
JHUoHN PDOL\HWL KHP VL\DVL RWRULWH KHP GH NDPXR\X WDUDIÕQGDQ
J|U OHPHPHNWHGLU *HUoHN \ N NDUDUODUÕQ DOÕQPDVÕQGDQ oRN VRQUD
VRUXQODUÕQ ERUo YH\D IDL] úHNOLQGH RUWD\D oÕNPDVÕ\OD DQODúÕODELOPHNWHGLU
'37
.DPX %DQNDODUร Qร Q 1DNLW $oร NODUร .DPX EDQNDODUร Qร Q \ย NVHN RUDQGD QDNLW Doร NODUร EXOXQPDNWDGร U YH EX
Doร NODUร EDQNDODU Jย QOย N SL\DVDODUGDQ ERUoODQPD \ROX\OD NDSDPDNWDGร UODU
1DNLW Doร NODUร VHEHEL\OH NDPX EDQNDODUร Qร Q SDUD SL\DVDODUร QGDQ
ERUoODQPDODUร VRQXFXQGD โ ข
.DPX EDQNDODUร Qร Q UHSR SL\DVDVร QGDNL \HUOHUL Dรบร Uร รบHNLOGH bรผyรผmektedir.
โ ข
.DPX
EDQNDODUร
SDUD
SL\DVDODUร QGDQ
ERUoODQPD\D
EDรบODGร NODUร QGD IDL]OHU Dรบร Uร รบHNLOGH DUWPDNWD EX DUWร รบ +D]LQHยถQLQ
ERUoODQPDVร QD GD \DQVร PDNWDGร U โ ข
โ ข
.DPX EDQNDODUร Qร Q SL\DVDGDNL Eย \ย NOย รทย YH \ย NVHN IDL]OHUH UD]ร
ROPDVร |]HO VHNW|Uย Q IRQ WHPLQLQL ]RUODรบWร UPDNWDGร U
+D]LQH Nร VD G|QHPGH ILQDQVPDQ \ย Nย Qย EDQNDODUD GHYUHWPHNWH ancak uzun dรถnemde, artan faizler nedeniyle iรง borรงlanmada
\ย NVHN UHHO IDL] |GHPHN GXUXPXQGD NDOPDNWDGร U 3HUVRQHO +DUFDPDODUร
7ย UNL\HยถGH NDPX NHVLPL LVWLKGDPร VDรทOD\DQ DQD XQVXU ROPXรบWXU
3RSย OLVW SROLWLNDODUOD ELUOHรบHQ \ย NVHN RUDQOร LรบVL]OLN VRQXFXQGD NDPXQXQ
HOLQGH oRN Eย \ย N YH YHULPVL] ELU SHUVRQHO NDGURVX ELULNPLรบWLU รธGDUHQLQ
PHUNH]L\HWoL \DSร Vร GD SHUVRQHO VD\ร Vร Qร Q DUWร รบร Qร GHVWHNOHPLรบWLU 0HUNH]L
LGDUHQLQ FDUL KDUFDPDODUร ND\QDNODUD EDรทOร GHรทLOGLU %RUoODQPD LPNDQร
YHULPOLOLN ND\Jร ODUร Qร Q DUND SODQD LWLOPHVLQH LPNDQ KD]ร UODPDNWD YH NDODEDOร N
SHUVRQHO NDGURODUร Qร Q PXKDID]DVร Qร VDรทODPDNWDGร U ID]OD
Bugรผn gelinen noktada, kamu kesiminde ihtiyaca oranla รงok daha VD\ร GD
SHUVRQHO
oDOร รบWร Uร OPDNWD
LQVDQ
ND\QDNODUร
YHULPOL
NXOODQร OPDPDNWDGร U g]HOOHรบWLULOHQ NXUXOXรบODUร Q SHUVRQHO \ย Nย Qย Q NDPX NHVLPL
WDUDIร QGDQ \ย NOHQLOPHVL GH EDรบND ELU VRUXQGXU 7DEOR ยถWH GH J|Uย OHFHรทL
ย ]HUH SHUVRQHO VD\ร Vร Qร Q ID]ODOร รทร VRQXFXQGD SHUVRQHO KDUFDPDODUร Qร Q
Eย WoHQLQ IDL]GHQ VRQUD LNLQFL Eย \ย N NDOHPL GXUXPXQD JHOGLรทL J|Uย OPHNWHGLU
'37
7$%/2 .2162/รธ'( %h7d( +$5&$0$ .$/(0/(5รธ
+$5&$0$/$5
e !S" fI456I!S(Ig 75" hF/
Faiz ร demeleri
i 3 " 7S6Ifkj !#" ( !#" %
*60+
e !S" f-/ g 7S" hF/ l & m =g no
Faiz ร d./GSMH(%)
i 3 " 7S6IfF/ l & m =g no p5qkr s q t u v qkwkx sky{z |k} ~ y ย kqIย ย ย ย -ย
N O P D CFQ5MSR
.DPX $oร NODUร Qร Q (NRQRPLN (WNLOHUL
<ย NVHN 5HHO )DL]OHU .DPX Doร NODUร Qร Q Eย \ย NOย รทย GROD\ร Vร \OD +D]LQH 7ย UNL\HยถQLQ Nย oย N
VD\ร ODELOHFHN SDUD SL\DVDODUร QGD oRN Eย \ย N ELU \HUH VDKLSWLU <ย NVHN UHHO IDL]
ROJXVXQXQ WHPHO QHGHQL EXGXU 3L\DVDGD WHN DOร Fร GXUXPXQGD ROPDVร QD
UDรทPHQ +D]LQH IDL]OHUL EHOLUOH\HPHPHNWH YH ED]ร G|QHPOHrde yรผksek
RUDQODUGD UHHO IDL] |GHPHNWHGLU +D]LQHQLQ SL\DVDODUGD KDNLP XQVXU ROPDVร
IL\DW EHOLUOHPH DYDQWDMร QD VDKLS ROPDVร Qร VDรทODPDPDNWD DNVLQH Nย oย N ELU
SL\DVDGD ELU DOร Fร ROLJRSROย NDUรบร Vร QGD NDOPDVร QD \RO DoPDNWDGร U
%LU Nร Vร P NDPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร J|UHY ]DUDUร |GHPHOHUL JLEL
NDPX EDQNDODUร QD GHYUHGLOPHNWHGLU %X EDQNDODUGD \ย NVHN PLNWDUGD QDNLW
Doร รทร ROXรบPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U 1DNLW LKWL\DoODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ UHSR
SL\DVDODUร QGDQ Eย \ย N PLNWDUGD ERUoODQPDODUร NDPX EDQNDODUร Qร GD SL\DVDODU
LoLQGH Eย \ย N ELU \HUH VDKLS NRQXPD JHWLUPHNWHGLU .DPX EDQNDODUร Qร Q
ERUoODQPDVร Qร Q IDL]OHU ย ]HULQGHNL HWNLVL Lo ERUoODQPD\D Nร \DVOD oRN GDKD
Dรทร UGร U %X ERUoODQPD Wย Uย NDPXQXQ KDG VDIKDGD IRQ Vร Nร QWร Vร LoLQGH
ROGXรทXQX
J|VWHUGLรทLQGHQ
IDL]OHULQ
IRQ
WHPLQ
HGHQOHU
WDUDIร QGDQ
\ย NVHOWLOPHVLQL WHรบYLN HWPHNWHGLU 3L\DVDGD \ย NVHOHQ IDL]OHU +D]LQHQLQ
ERUoODQPDVร QD GD \DQVร PDNWD VRQXoWD +D]LQH NDPX EDQNDODUร Qร ILQDQVPDQ
DUDFร RODUDN NXOODQPDN VXUHWL\OH VDรทODGร รทร JHoLFL UDKDWOร รทD Nร \DVOD Dรทร U ELU bedeli yรผksHN UHHO IDL] รบHNOLQGH |GHPHNWHGLU .UHGL PHYGXDW YH IDL] ย ]HULQGHNL \ย NVHN RUDQOร NDPXVDO
\ย Nย POย Oย NOHU YHUJL IRQ NDUรบร Oร NODU YE SL\DVDGDNL HQ Eย \ย N DOร Fร GHYOHW
ROGXรทXQGDQ QLKDL RODUDN GHYOHWLQ ERUoODQPDVร QGDNL IDL]OHUL \ย NVHOWPHNWHGLU
Borรงlanmada maliyete tesir eden รถnemli bir unsur belirsizlik
RUWDPร Gร U %HOLUVL]OLรทLQ \ย NVHN ROPDVร DOWร QD JLULOHQ ULVN NDUรบร Oร รทร QGD EHOLUVL]OLN
SULPLQLQ \ย NVHN ROPDVร GROD\ร Vร \OD IDL]OHULQ \ย NVHOPHVL VRQXFXQX
GRรทXUPDNWDGร U
0HYGXDW VLJRUWDVร KHP EDQNDODUD IRQ \DWร UDQODUร Q ULVNL J|]|Qย QGH
EXOXQGXUPDGDQ \ย NVHN IDL]OHUH \|QHOPHVLQH KHP GH EDQNDODUร Q IRQ toplarken daha serbest davranarak yรผksek faiz teklif etmelerine sebep
ROPDNWD VRQXoWD SL\DVD IDL]OHULQL DUWWร UPDNWDGร U
<ย NVHN UHHO IDL]OHU WDVDUUXIODUร Q \DWร Uร PD G|Qย รบPHVL |Qย QGHNL HQ
Eย \ย N HQJHOGLU <ย NVHOHQ IDL]OHU GROD\ร Vร \OD ERUoODQPD VXUHWL\OH ILQDQVH
HGLOHFHN \DWร Uร PODUร Q NHQGLQL JHUL |GHPHVL LPNDQVร ] KDOH JHOPHNWH YH
WDVDUUXIODU NDPX Doร NODUร QD DNPDNWDGร U $UWDQ IDL]OHU NDPX KDUFDPDODUร QGDNL
YHULPVL]OLรทL GH DUWWร UPDNWD YH SL\DVDGDNL WDVDUUXIODU Wย NHWLPH G|Qย N RODUDN
NXOODQร OPD\D EDรบODQPDNWDGร U %X G|QJย Eย \ย PH\L \DYDรบODWPDNWDGร U
Yรผksek reel faizler nedeniyle verimlilik ve tasarrufa dรถnรผk รงabalar
DQODPVร ]ODรบPDNWDGร U %LU |]HO VHNW|U NXUXOXรบXQXQ Eย \ย N oDEDODUOD YHULPOLOLรทLQL
DUWWร UDUDN HOGH HGHFHรทL ND]DQo GHYOHWH ERUo YHUHUHN HOGH HGHFHรทL IDL] JHOLULQLQ
\DQร QGD oRN Nย oย N NDOPDNWDGร U .DPX KDUFDPDODUร Qร Q \DSWร NODUร WDVDUUXIODU
GD Eย WoH JHOLUOHULQLQ \DUร Vร QGDQ ID]ODVร Qร Wย NHWHQ IDL]OHU \DQร QGD |QHPVL]
NDOPDNWDGร U
'ร รบODQPD (WNLVL .DPX NHVLPL Doร NODUร Qร Lo SL\DVDODUGDQ ILQDQVH HGHUNHQ
HNRQRPLGHNL WDVDUUXIODUร NDPX NHVLPLQH DNWDUPDNWD YH |]HO NHVLPLQ
NXOODQDELOHFHรทL IRQODUร Vร Qร UODQGร UPDNWDGร U
3DUD SL\DVDODUร QGD +D]LQHQLQ EDVNร QOร รทร |]HO VHNW|Uย Q ERrรงlanma
VHQHGL LKUDo HWPHVLQL LPNDQVร ] KDOH JHWLUPLรบWLU
.DPX NHVLPLQLQ Dรบร Uร ERUoODQPDVร EDQNDFร Oร N NHVLPLQLQ IRQNVL\RQXQX
GHรทLรบWLUPHNWHGLU %DQNDFร Oร N NHVLPL IRQODUร ID]ODVร RODQODUGDQ LKWL\DFร
RODQODUD DNWDUPDN \HULQH JHOLUL GDKD FD]LS RODQ GHYOHW Lรง borรง senedine
ND\Gร UPDNWDGร U <DWร Uร P YH ย UHWLP \ROX\OD LVWLKGDP \DUDWPDODUร EHNOHQHQ
ILUPDODU GD NDUODUร Qร Q Eย \ย N ELU Nร VPร Qร GHYOHW Lo ERUo VHQHWOHULQGHQ HOGH HWWLNOHUL IDL] JHOLULQGHQ VDรทODPDNWDGร U
$oร NODUร Q (QIODV\RQ h]HULQGHNL (WNLVL .DPX KDUFDPDODUร |]HOOLNOH VHoLP |QFHVL G|QHPOHUGH WUDQVIHU YH
\DWร Uร P KDUFDPDODUร \ROX\OD DUWร รบ J|VWHUPHNWHGLU $\Qร ]DPDQGD YHUJLOHUGHQ
YHULOHQ WDYL]OHU WRSODP WDOHEL DUWWร Uร Fร \|QGH HWNL \DSPDNWDGร U
$oร NODUร Q ILQDQVPDQร Qร Q 0HUNH] %DQNDVร ND\QDNODUร \OD \DSร OPDVร
HPLV\RQ KDFPLQLQ DUWPDVร \ROX\OD X]XQ YDGHGH HQIODV\RQXQ DUWPDVร QD
VHEHS ROPDNWDGร U .ร VD YDGHOL Lo ERUoODQPDQร Q oRN Kร ]Oร ELU รบHNLOGH DUWPDVร GD
PRQHWL]DV\RQOD
EXOXQPDNWDGร U
Hรบ
HWNL
ROXรบWXUDUDN
HQIODV\RQLVW
Vย UHFH
NDWNร GD
%ย WoH Doร รทร Qร Q DUWWร รทร dรถnemlerde, genellikle รถzel sektรถrรผn girdisi ya
GD KDPPDGGHVL RODQ NDPX VHNW|Uย ย Uย QOHULQH ]DP \DSร ODUDN NDPX JHOLUOHUL
DUWWร Uร OPD\D oDOร รบร OPDNWD EX รบHNLOGH Doร NODUร Q NRQWUROย KHGHIOHQLUNHQ \DSร ODQ
]DPODU HQIODV\RQ RUDQร Qร DUWWร UPDNWDGร U %XUDGD DVร O V|\OHQPHVL JHUHNHQ
Doร NODUร Q QDVร O NDSDWร OGร รทร Gร U dย QNย Doร NODUร NDSDWร UNHQ NXOODQร ODQ ED]ร
\|QWHPOHU HQIODV\RQX WHWLNOH\HQ DVร O XQVXUODU RODUDN RUWD\D oร NPDNWDGร U
7ย UNL\HยถGH รธo %RUo <|QHWLPL Tรผrkiyeโ de uygulanan borรง yรถnetiminde Hazinenin zaman iรงiQGH
J|VWHUGLรทL NXUXPVDO JHOLรบPH |QHP WDรบร PDNWDGร U 0DOL\H %DNDQOร รทร Eย Q\HVLQGH
ยณ+D]LQH *HQHO 0ย Gย UOย รทย YH 0LOOHWOHUDUDVร รธNWLVDGL รธรบELUOLรทL 7HรบNLODWร *HQHO
6HNUHWHUOLรทLยด RODUDN IDDOL\HW J|VWHUPHNWH RODQ +D]LQH $UDOร N WDULKLQGH
VD\ร Oร .DQXQ +ย NPย QGH .DUDUQDPH .+. LOH %DรบEDNDQOร รทD EDรทOร
ยณ+D]LQH YH 'ร รบ 7LFDUHW 0ย VWHรบDUOร รทร ยด +'70 ยถQD G|Qย รบPย รบWย U dร NDUร ODQ
.DQXQ YH .+.ยถOHUOH +D]LQHQLQ WHรบNLODW \DSร Vร YH IDDOL\HW NRQXODUร Vย UHNOL
GHรทLรบLNOLรทH XรทUDPร รบWร U $UDOร N WDULK YH VD\ร Oร \DVD LOH 'ร รบ 7LFDUHW
0ย VWHรบDUOร รทร IDDOL\HW J|VWHUPH\H EDรบODPร รบWร U
รธo ERUoODQPD\OD LOJLOL GLรทHU ELU |QHPOL JHOLรบPH GH \ร Oร QGDQ
LWLEDUHQ 0DOL\H %DNDQOร รทร %ย WoHVL WUDQVIHU SURJUDPร QGD \HU DODQ GHYOHW
ERUoODUร Qร Q *HQHO %ย WoH Gร รบร QD oร NDUร Oร S EXQODUD D\Uร ELU dรผzenleme
JHWLULOHUHN WDPDPHQ +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร ยถQร Q R ]DPDQ NL +'70 \HWNLVLQH
Eร UDNร OPร รบ ROPDVร Gร U
$\Uร FD +D]LUDQ WDULKLQGHQ LWLEDUHQ .DPX )LQDQVPDQร *HQHO
0ย Gย UOย รทย J|UHYOHUL DUDVร QGD \HU DODQ Lo ERUo \|QHWLPLQL GHVWHNOHPHN YH EX
NDSVDPGD ERUoODQPD NRรบXOODUร Qร Q L\LOHรบWLULOPHVLQL VDรทODPDN DPDFร \OD ยณรธo %RUo
%LOJL 6LVWHPL 3URMHVLยด EDรบODWร OPร รบWร U *HOLรบWLULOHQ EX VLVWHPOH ERUo \|QHWLPL
NDGURVX WDUDIร QGDQ YHULOHUH GRรทUXGDQ HULรบLP 0HUNH] %DQNDVร LOH GRรทUXGDQ
LOHWLรบLP Lo ERUoODUOD LOJLOL YHULOHULQ UXWLQ Jย QFHOOHรบWLUPH IRQNVL\RQODUร Qร Q Kร ]Oร
EDVLW YH GRรทUX RODUDN JHUoHNOHรบWLULOPHVL ERUo YHULOHULQLQ GLรทHU PDOL YH\D
SDUDVDO YHULOHUOH NROD\FD Eย Wย QOHรบPHVLQLQ VDรทODQPDVร KHGHIOHQPHNWHGLU (Gรผrler, 1998, s.80 ). .ร VDFD +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร GHYOHWLQ ILQDQVPDQ LKWL\DFร Qร NDUรบร ODPDN
DPDFร \OD \DSร ODQ ERUoODQPDODUร Q JHUL |GHQPHVLQH NDGDU JHoHQ Vย UHGH
JHUHNOL NDUDUODUร YH |QOHPOHUL DOPDNOD \ย Nย POย Gย U 'LรทHU WDUDIWDQ +D]LQH
'HYOHW รธo %RUoODQPD VHQHWOHULQLQ 'รธ%6 LKUDo PLNWDUODUร YDGHOHUL Wย UOHUL
VDWร รบ WHNQLNOHUL JLEL KXVXVODUร EHOLUOH\HUHN HQ X\JXQ DUDoODUร Q HQ X\JXQ
\|QWHPOH VDWร รบร QD NDUDU YHUPHN GXUXPXQGDGร U
'DKD |QFHNL G|QHPOHUGH WDKYLO YH ERQR LKUDo HGLOPLรบ ROPDNOD
EHUDEHU 'รธ%6ยถOHULQ LKDOH \|QWHPL\OH VDWร รบร Qร VDรทOD\DFDN NXUXPVDO YH VDรทOร NOร
ELU \DSร Qร Q ROXรบWXUXOPDVร DQFDN \ร Oร QGD LKDOH \|QWHPL\OH VDWร รบODUร Q
EDรบODPDVร \OD VDรทODQDELOPLรบWLU *ย UOHU V PDOL\HW
+D]LQH ERUo \|QHWLPLQLQ DVOL J|UHYL ILQDQVPDQ Doร รทร Qร Q YDGH YH EDNร Pร QGDQ
X\JXQ
NRรบXOOX
ERUoODQPD
HQVWUย PDQODUร \OD
NDUรบร ODQPDVร Gร U %RUoODQPD HQVWUย PDQODUร Qร Q PDOL\HWLQL EHOLUOH\HQ WHPHO
XQVXUODUVD \DWร Uร PFร ODUร Q WDOHS HWWLNOHUL ยณOLNLGLWHยด YH ยณULVNยด SULPLGLU %X
oHUoHYHGH V|]NRQXVX OLNLGLWH YH ULVN SULPLQLQ GROD\ร Vร \OD UHHO ERUoODQPD
PDOL\HWOHULQLQ Gย รบย Uย OPHVL DPDFร \OD |]HOOLNOH \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ
+D]LQHยถQLQ ERUoODQPD SROLWLNDVร QD LOLรบNLQ WHPHO LONHOHU EHOLUOHQPLรบ YH Lo
ERUoODQPD EX SUHQVLSOHU oHUoHYHVLQGH \ย Uย Wย OPย รบWย U
'ย Q\DGDNL ELUoRN ERUo LGDUHVL JHoWLรทLPL] RQ \ร O ER\XQFD JLGHUHN
รบHIIDIODรบPร รบWร U %X VXUHWOH JHOHFHรทH LOLรบNLQ EHOLUVL]OLNOHU HQ D]D LQGLULOPH\H YH
ERUoODQPD PDOL\HWOHULQLQ LoLQGHNL ULVN SULPL D]DOWร OPD\D oDOร รบร OPร รบWร U
6|]NRQXVX EHOLUVL]OLรทLQ JLGHULOPHVL DPDFร \OD \ร Oร 7HPPX] D\ร QGDQ
LWLEDUHQ D\Oร N RODUDN +D]LQH ERUoODQPD SURJUDPร LODQ HGLOPH\H EDรบODQPร รบWร U
\ร Oร EDรบร QGDQ LWLEDUHQ ยถHU D\Oร N +D]LUDQ D\ร QGD LVH \ร Oร Q JHUL NDODQ
Nร VPร Qร NDSVD\DFDN รบHNLOGH D\Oร N RODUDN NDPXR\XQD Doร NODQDQ ERUoODQPD
SURJUDPร QGD G|QHP LoLQGH JHUoHNOHรบPHVL EHNOHQHQ QDNLW ED]Oร JHOLU YH JLGHU
PLNWDUODUร YH ERUoODQPD WXWDUODUร LOH ELUOLNWH KHU D\ ELU VRQUDNL D\ LoLQGH
\DSร OPDVร SODQODQDQ LKDOHOHULQ YDO|U YDGH \DNODรบร N ERUoODQPD WXWDUODUร YH
V|]NRQXVX G|QHPGH JHUoHNOHรบWLULOHFHN Lo ERUo LWIDODUร Jย QOย N ED]GD LODQ
HGLOPHNWHGLU
<LQH \ร Oร QGD SL\DVDODUGD Jย YHQ RUWDPร ROXรบWXUXOPDVร DPDFร \OD
0HUNH] %DQNDVร LOH +D]LQH DUDVร QGD LP]DODQDQ ELU SURWRNRO LOH .ร VD 9DGHOL
$YDQV .9$ NXOODQร Pร Qร Q 0HUNH] %DQNDVร Qร Q SDUD SURJUDPร LOH X\XPOX
รบHNLOGH \ย Uย Wย OPHVL YH D\ VRQODUร LWLEDUL\OH QHW .9$ NXOODQร Pร Qร Q +D]LQH
WDUDIร QGDQ Vร Iร UODQPDVร KXVXVODUร NDUDUD EDรทODQPร รบWร U
'LรทHU \DQGDQ SL\DVD WHPVLOFLOHUL LOH HNRQRPL Eย URNUDWODUร DUDVร QGD
Dรทร UOร NOร RODUDN Lo ERUo SL\DVDODUร HNRQRPLGHNL JHOLรบPHOHU YH EHNOHQWLOHU
KXVXVXQGD J|U ú DOÕúYHULúLQGH EXOXQXOPDVÕ DPDFÕ\OD ³øo %RUo 'DQÕúPD
.XUXOX NXUXO DGÕ GDKD VRQUD 3L\DVD <DSÕFÕOÕ÷Õ 'DQÕúPD .XUXOX RODUDN
GH÷LúPLúWLU ´ ROXúWXUXOPXúWXU 6|]NRQXVX NXUXO VW G ]H\ +D]LQH YH 0HUNH]
%DQNDVÕ E URNUDWODUÕ ø0.% YH SL\DVD WHPVLOFLOHULQLQ NDWÕOÕPÕ\OD D\OÕN RODUDN
WRSODQPDNWDGÕU '37
% WoH )LQDQVPDQÕQGD .XOODQÕODQ 'HYOHW øo %RUoODQPD
6HQHWOHUL
+D]LQH 'HYOHW 7DKYLOL YH +D]LQH %RQRVX ROPDN ]HUH EDúOÕFD LNL
oHúLW 'HYOHW øo %RUoODQPD 6HQHGL LKUDo HWPHNWHGLU 'HYOHW WDKYLOOHUL \ÕO YH
GDKD X]XQ YDGHOL KD]LQH ERQRODUÕ LVH \ÕOGDQ NÕVD YDdeli iç borçlanma
VHQHWOHULGLU %XQODU ³SD]DUODQDELOLU´ ERUoODQPD DUDoODUÕGÕU
øKDOH 6LVWHPL\OH øKUDo (GLOHQ 'HYOHW øo %RUoODQPD
6HQHWOHUL
øVNRQWROX 6HQHWOHU øKDOH \ROX LOH LKUDo HGLOHQ 'HYOHW 7DKYLOL YH +D]LQH %RQRODUÕ JHQHOGH
NXSRQVX] VHQHWOHU ROXS LVNRQWROX RODUDN VDWÕOPDNWDGÕU 0D\ÕV YH (NLP
DUDVÕQGD DOWÕ D\OÕN KD]LQH ERQRVX YH ELU \ÕOOÕN GHYOHW WDKYLOL ROPDN ]HUH
VDGHFH LNL oHúLW VHQHW LKDOH \ROX LOH VDWÕOPÕú .DVÕP ¶GDQ LWLEDUHQ +D]LQH düzenli bir ihale sistemine gHoPLúWLU øKDOH W P W ]HO YH JHUoHN NLúLOHUH DoÕNWÕU øKDOH\H NDWÕODQODU
7/ GH÷HULQGH ELU ELULPOLN WDKYLO YH\D ERQR LoLQ |QHUHFHNOHUL IL\DWÕ EHOLUOH\HUHN
WHNOLIOHULQL LKDOH J Q 0HUNH] %DQNDVÕQD LOHWPHNWHGLUOHU øKDOH\H NDWÕODQODU
WHNOLI HWWLNOHUL PLNWDUÕQ ¶LQL LKDOHGHQ RQFH WHPLQDW RODUDN \DWÕUPDN
]RUXQGDGÕUODU 3L\DVD <DSÕFÕODUÕ KDULo øKDOH\H NDWÕODELOPHN LoLQ JHUHNOL RODQ
PLQLPXP WHNOLI PLNWDUÕ LVH QRPLQDO 0LO\RQ 7/¶GLU
+D]LQH VDWDFD÷Õ PLNWDUÕ JHOHQ WHNOLIOHULQ X\JXQOX÷XQD YH NHQGL QDNLW
LKWL\DFÕQD J|UH EHOLUOHU
+D]LQH LKDOHOHUGH 0D\ÕV ¶WHQ .DVÕP ¶\D NDGDU oRNOX IL\DW
LKDOH VLVWHPLQL NXOODQPÕúWÕU %X VLVWHPGH WHNOLI YHUHQOHU LKDOH\L ND]DQGÕNODUÕ
WDNGLUGH WHNOLI HWWLNOHUL IL\DW ย ]HULQGHQ |GHPH \DSPDNWDGร UODU
WDULKinden itibaren, devlet iรง borรงlanma senetlerinin faiz gelirlerinden stopaj
NHVLOPHVL X\JXODPDVร QD SDUDOHO RODUDN LKDOH VLVWHPLGH WHN IL\DW LKDOH sistemine, yani ihalede belirlenen en yรผksek faizin tรผm kazananlara
X\JXODQPDVร VLVWHPLQH G|Qย รบWย Uย OPย รบ WDULKLQGH VWRSDM
NHVLQWLVLQLQ NDOGร Uร OPDVร LOH EHUDEHU WHNUDU oRNOX IL\DW LKDOH VLVWHPLQH
G|Qย OPย รบWย U '37
(QIODV\RQD (QGHNVOL 6HQHWOHU \ร Oร QGD LKDOH \|QWHPL LOH LNL \ร O YDGHOL YH ย o D\GD ELU IDL] |GHPHOL
HQIODV\RQD HQGHNVOL VHQHW LKUDFร QD EDรบODQPร รบWร U 6HQHWOHU 7/
QRPLQDO GHรทHUOL RODUDN LKUDo HGLOPHNWH UHHO NXSRQ IDL]L LKDOH \|QWHPL LOH belirlenmekte ve ihalede kabul edilen en yรผksek kupon faizi, kazanan bรผtรผn
WHNOLIOHUH X\JXODQPDNWDGร U $\Uร FD KHU IDL] |GHPH G|QHPLQGH DQD SDUDGDNL
DUWร รบ HQIODV\RQ RUDQร QGD GHรทHUOHQGLULOHUHN DUWร รบ PLNWDUร \DWร Uร PFร \D รถdenmektedir. \ร Oร Qร Q 2FDN D\ร QGDQ LWLEDUHQ ELU \ร O YDGHOL YDGH VRQX NXSRQ
|GHPHOL 7h)(ยถ\H HQGHNVOL \HQL ELU GHYOHW WDKYLOLQLQ LKUDFร QD EDรบODQPร รบWร U 6|]
NRQXVX LKUDoODUGD |GHPH\H HVDV DOร QDFDN GHรทHUOHPH RUDQร |GHPHOHULQ
HQIODV\RQD NDUรบร KHUKDQJL ELU JHFLNPH ROPDGDQ GX\DUOร ROPDVร YH
\DWร Uร PFร ODUร Q HQIODV\RQ ULVNLQGHQ WDP DQODPร \OD NRUXQPDVร Doร Vร QGDQ
|GHPH G|QHPL LWLEDUL\OH JHUoHNOHรบHQ 7h)( GHรทLรบLP RUDQร RODFDNWร U 6HQHWOHU
D\Qร รบHNLOGH 7/ QRPLQDO GHรทHUOL RODUDN LKUDo HGLOPHNWH UHHO NXSRQ faizi ihale yรถntemi ile belirlenmekte ve ihalede Kabul edilen en yรผksek kupon
IDL]L ND]DQDQ Eย Wย Q WHNOLIOHUH X\JXODQPDNWDGร U <DWร Uร PFร ODU LKDOHGH WDOHS
HWWLNOHUL \ร OOร k net reel getirileri iรงin teklif vermektedirler. ร denecek ana para
WXWDUร YDGH ER\XQFD GHรทHUOHPH RUDQร QGD LWID WDULKLQGHQ |QFH HQ VRQ
Doร NODQDQ D\Oร N 7h)( GHรทLรบLP RUDQร DUWWร Uร ODFDN YH |GHPHOHU EX WXWDU ย ]HULQGHQ \DSร ODFDNWร U '37
6DELW )DL]OL .XSRQOX 'HYOHW 7DKYLOOHUL +D]LQH ERUoODQPD LKWL\DFร Qร NDUรบร ODUNHQ oHรบLWOL ULVNOHUOH NDUรบร NDUรบร \D
EXOXQPDNWDGร U 0HYFXW SL\DVD IDL]OHULQLQ \ย NVHN EXOXQGXรทX GXUXPODUGD
+D]LQH ERUoODQPDVร Qร Q YDGHVLQL Nร VDOWDUDN X]XQ YDGHOL PDOL\HWOHUGH ELU Gย รบย รบ
JHUoHNOHรบWLUPH\H oDOร รบPDNWDGร U )DL] RUDQODUร Qร Q Gย รบPHVLQLQ EHNOHQGLรทL durumlarda uzun vadeli borรงlanmak yรผksek bir reel maliyet riskini
EHUDEHULQGH JHWLUPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ERUFXQ YDGHVL Nร VDOGร NFD +D]LQH
ERUFXQX \HQLOHPH ULVNL LOH 5ROO RYHU ULVN NDUรบร ODรบPDNWDGร U 5ROO RYHU ULVNLQLQ
DUWPDVร SL\DVDQร Q GDKD ID]OD IDL] WDOHS HWPHVL รบHNOLQGH NHQGLQL
gรถstermektedir.
+D]LQH EX ULVNOHU DUDVร QGD ELU GHQJH NXUPDN YH ERUFXQ YDGHVLQL
GDKD X]XQ G|QHPH \D\PDN YH \XNDUร GD EDKVHGLOHQ |Ooย W ERUoODQPD
VWUDWHMLVLQLQ LNLQFLO SL\DVD ย ]HULQGH \DUDWDFDรทร ROXPOX HWNLOHUGHQ ID\GDODQPDN
DPDFร LOH \ร Oร EDรบร QGDQ LWLEDUHQ LNL \ร O YDGHOL VDELW IDL]OL ย o D\GD ELU
NXSRQ |GHPHOL WDKYLOOHULQ LKUDFร QD EDรบODQPร รบWร U
6|] NRQXVX WDKYLOLQ LON LKUDFร Vร UDVร QGD NXSRQ RUDQร +D]LQH
0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ EHOLUOHQPHNWHGLU 3L\DVD NDWร Oร PFร ODUร Q VDELW NXSRQOX
EX WDKYLO LoLQ QRPLQDO GHรทHU ย ]HULQGHQ ELU IL\DW YHUPHOHUL LKDOH \ROX LOH
LVWHQPHNWHGLU
'HรทLรบNHQ )DL]OL 'HYOHW 7DKYLOOHUL +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร ยถQFD 7HPPX] ยถGDQ LWLEDUHQ GHรทLรบNHQ IDL]OL
WDKYLOOHUL LKDOH \ROX LOH LKUDFร QD EDรบODQPร รบWร U %X HQVWUย PDQODUร Q LKUDFร \ROX\OD
KD]LQH Lo ERUo VWRNXQXQ RUWDODPD YDGHVLQL X]DWPD\ร KHGHIOHPHNWHGLU
+D]LQHQLQ ERUFXQXQ YDGHVLQL VDELW JHWLULOL HQVWUย PDQODU LOH X]DWPDVร
GXUXPXQGD V|] NRQXVX WDKYLOOHU ย ]HULQGHNL IDL] ULVNL \DWร Uร PFร ODU ย ]HULQGH
NDOPDNWD IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOGLรทL DOร Fร ODUร Q IRQODPD PDOL\HWOHULQLQ
Gย รบPHGLรทL GXUXPODUGD DOร Fร ODU ]DUDUD XรทUDPDNWD IDL] RUDQODUร Qร Q Gย รบWย รทย
GXUXPODUGD DOร Fร ODU NkU HOGH HGHELOPHNWHGLUOHU +D]LQH Doร Vร QGDQ LVH IDL]
JHOLรบPHOHULQH J|UH WDP WHUVL ELU GXUXP V|] NRQXVXGXU $QWL HQIODV\RQLVW
SROLWLNDODUร Q X\JXODQGร รทร IDL] RUDQODUร Qร Q Gย รบWย รทย ELU GXUXPGD +D]LQH VDELW
JHWLULOL YH X]XQ YDGHOL ERUoODQGÕ÷Õ ]DPDQ UHHO PDOL\HWOHULQGH ELU DUWÕú V|]
NRQXVX ROPDNWD DUWDQ HQIODV\RQ LOH UHHO PDOL\HWOHULQGH ELU D]DOPD ROPDNWDGÕU
6|] NRQXVX GH÷LúNHQ IDL]OL WDKYLO LOH +D]LQH ELU \DQGDQ IDL] ULVNLQL VWOHQLUNHQ
GL÷HU \DQGDQ YDGH X]DWÕPÕ \ROX\OD ERUFXQX \HQLOHPH UROO RYHU ULVNLQL
D]DOWPD\Õ KHGHIOHPHNWHGLU
%X oHUoHYHGH o \ÕO YDGHOL o D\GD ELU NXSRQ |GHPHOL WDKYLOOHU LKUDo
HGLOPH\H EDúODQPÕúWÕU 6|] NRQXVX WDKYLOOHULQ NXSRQ |GHPHOHUL o D\ YDGHOL
KD]LQH ERQRVX LKDOHOHULQH HQGHNVOHQPHNWHGLU '37
³7$3´ 6LVWHPL\OH øKUDo (GLOHQ 'HYOHW øo %RUoODQPD
6HQHWOHUL
(NLP ¶GH KD]LQH ³7DSSLQJ´ PXVOXN VLVWHPL DGÕ DOWÕQGD \HQL ELU
\|QWHP NXOODQPD\D EDúODPÕúWÕU %X VLVWHPGH KD]LQH \DWÕUÕPFÕODUÕQ LVWHGLNOHUL
]DPDQ VDWÕQ DODELOHFHNOHUL X]XQ YDGHOL GH÷LúNHQ IDL]OL WDKYLOOHUL 0HUNH]
%DQNDVÕ¶QD GHSRODPDNWDGÕU <DWÕUÕPFÕODU 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ DODQD NDGDU
EX WDKYLOOHULQ P ONL\HWL +D]LQH\H DLWWLU 0HUNH] %DQNDVÕ ³7DS´ VDWÕúODUÕ
V UHVLQFH VDGHFH DUDFÕ YH GHSROD\ÕFÕ J|UHYLQL J|UPHNWHGLU %X WDKYLOOHUH o
D\ DOWÕ D\ YH\D \ÕOGD ELU IDL] |GHQHELOPHNWH YDGHOHUL LVH LOH \ÕO DUDVÕQGD
GH÷LúPHNWHGLU )DL]OHU JHQHOOLNOH JHoPLúWH \DSÕODQ KD]LQH LKDOHOHULQH G|YL]H
ya da TEFE’ye endekslidir.
'R÷UXGDQ 6DWÕú <|QWHPL\OH øKUDo (GLOHQ 'HYOHW øo
%RUoODQPD 6HQHWOHUL
+D]LQH \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ EDúOÕFD $%' GRODUÕ YH $OPDQ PDUNÕ
RODUDN G|YL] FLQVLQGHQ GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHUL LKUDo HWPH\H EDúODPÕúWÕU
6|] NRQXVX VHQHWOHU JHQHOGH LKUDo HGLOHQ VHQHGLQ SDUD ELULPLQH ED÷OÕ RODUDN
XOXVODUDUDVÕ SL\DVDODUGD JHoHUOL RODQ IDL] RUDQÕQD /ø%25 )ø%25 YV LODYH
uygulanan bir getiri (SPREAD) ile ihraç edilmektedir.
+DOND $U] <|QWHPL\OH รธKUDo (GLOHQ 'HYOHW รธo %RUoODQPD
6HQHWOHUL
$รทXVWRV ยถGHQ LWLEDUHQ ย o D\ YH DOWร D\ YDGHOL KD]LQH ERQRODUร LOH
\ร O YDGHOL GHYOHW WDKYLOOHULQLQ NDPX EDQNDODUร |]HO EDQNDODU YH DUDFร NXUXPODU
DUDFร Oร รทร LOH KDOND GRรทUXGDQ VDWร รบร QD EDรบODQDUDN KHP SL\DVD\D \HQL ELU
HQVWUย PDQ VXQPDN KHPGH DOร Fร WDEDQร Qร JHQLรบOHWHUHN Nย oย N \DWร Uร PFร ODUD GD
Iร UVDW YHUHELOPHN DPDFร \OD \HQL ELU ERUoODQPD \ROXQD JLGLOPLรบWLU .DWร Oร P
PLNWDUร Qร DUWWร UPDN DPDFร \OD VHQHWOHULQ PLQLPXP Nย Sย U PLNWDUร YH 0LO\RQ
7/ RODUDN EHOLUOHQPLรบWLU \ร Oร LoHULVLQGH G|YL] FLQVLQGHQ YH 7h)(ยถ\H
HQGHNVOL VHQHWOHULQ GH KDOND DU] \ROX\OD VDWร รบร QD EDรบODQPร รบWร U
%ย WoH )LQDQVPDQร 'ร รบร QGD รธKUDo (GLOHQ g]HO 7HUWLS
7DKYLOOHU
1DNLW Gร รบร Lo ERUoODQPDGD \DVDO GD\DQDNODU 7DKNLP .DQXQODUร YH KHU
\ร O LoLQ oร NDUร ODQ %ย WoH .DQXQODUร Gร U
%ย WoHQLQ ILQDQVPDQร Gร รบร QGDNL |]HO WHUWLS VHQHWOHU KD]LQH\H KHUKDQJL
ELU QDNLW JLULรบL ROPDGDQ PDKVXS \ROX\OD ILQDQVPDQ VDรทODPDNWD GROD\ร Vร \OD
NXUXOXรบODU LOH KD]LQH DUDVร QGD ELU ERUo DODFDN LOLรบNLVL GRรทXUPDNWDGร UODU <DQL
EX VHQHWOHULQ LKUDFร Lo ERUo VWRNXQX DUWWร UPDNWDGร U Sรถz
konusu
senetlerin
faiz
รถdemeleri
nakit
olarak
JHUoHNOHรบWLULOGLรทLQGH Eย WoH\H JLGHU RODUDN ND\GHGLOPHNWe, yerine senet ihraรง
HGLOGLรทLQGH LVH Eย WoH NDQXQODUร Qร Q 7DKNLP YH 0HUNH] %DQNDVร .DQXQX
Kย Nย POHULQL X\JXODPDVร LOH LOJLOL PDGGHOHUL X\DUร QFD Eย WoH\H JLGHU RODUDN kaydedilmeksizin รถdenmekte ve izlenmektedir (DPT, 2001). รธNUD] 7DKYLOOHUL YH \ร OODUร DUDVร QGD LOJLOL \ร O Eย WoH NDQXQODUร JHUHรทLQFH
.รธ7ยถOHUH 6RV\DO *ย YHQOLN .XUXOXรบODUร QD YH IRQ LGDUHOHULQH LNUD]HQ YHULOPHN YH
NDQXQGD EHOLUOHQHQ WXWDUร DรบPDPDN NRรบXOX LOH |]HO WHUWLS GHYOHW WDKYLOOHUL LKUDo
HGLOPLรบWLU
Hazine sรถz konusu kuruluรบODU LOH LNUD] DQODรบPDVร Gย ]HQOH\HUHN ERUFX
GHYUDOPDNWD YH NDUรบร Oร รทร QGD |]HO WHUWLS GHYOHW WDKYLOOHUL LKUDo HWPHNWHGLU รธNUD]
DQODรบPDVร NRรบXOODUร oHUoHYHVLQGH NXUXOXรบ ERUFXQX KD]LQH\H JHUL |GHPHNWH
YH\D ERUo NXUXOXรบXQ |GHQPHPLรบ VHUPD\HVLQH PDKVXS HGLOPHNWHGLU 7DKNLP 7DKYLOOHUL
7DKNLP .DQXQODUร Kย Nย POHULQLQ X\JXODQPDVร VRQXFX KD]LQHFH
ย VWOHQLOHUHN WDKNLP ROXQDQ ERUoODU LoLQ \DSร ODFDN DQD SDUD faiz รถdemelerinin
JHUHNWLUGLรทL WXWDUGD DODFDNOร NXUXOXรบODUD |]HO WHUWLS GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHGL ihraรง eGLOHELOPHNWHGLU +D]LQH \ร Oร QGD oร NDUร ODQ VD\ร Oร YH \ร Oร QGD oร NDUร ODQ
VD\ร Oร 7DKNLP .DQXQODUร X\DUร QFD %HOHGL\H YH .รธ7ยถOHULQ 66.ยถ\D =LUDDW
%DQNDVร QD 0HUNH] %DQNDVร QD GLรทHU EDQNDODUD YH ELUELUOHULQH RODQ ERUoODUร
YH DODFDNODUร Qร Q QHWOHรบWLULOPHVL VRQXFXQGD ROXรบDQ ERUoODUร ย VWOHQHUHN
NDUรบร Oร รทร QGD DODFDNOร NXUXOXรบODUD GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHUL LKUDo HWPLรบWLU
รธKUDo HGLOHQ 7DKNLP 7DKYLOOHULQLQ IDL]OHUL JHQHOOLNOH SL\DVD
NRรบXOODUร QGDQ
Gย รบย N
ROPDNWDGร U
$QFDN
DODFDNOร
NXUXOXรบXQ
WDOHEL
GRรทUXOWXVXQGD V|] NRQXVX WDKYLOOHULQ IDL] RUDQODUร GHรทLรบWLULOHELOPHNWH YH LOJLOL
\ร O Eย WoH NDQXQODUร JHUHรทLQFH DQD SDUD WXWDUODUร HUNHQ LWID\D WDEL WXWXODUDN
DQDSDUD YH LรบOHPLรบ IDL]OHUL NDUรบร Oร รทร QGD \HQL WDKYLO LKUDo HGLOHELOPHNWHGLU <LQH
LOJLOL \ร O Eย WoH NDQXQODUร JHUHรทLQFH V|] NRQXVX WDKYLOOHULQ IDL] WXWDUODUร \HULQH
D\Uร FD |]HO WHUWLS GHYOHW WDKYLOOHUL LKUDo HGLOPHNWHGLU
.XU )DUNODUร .DUรบร Oร รทร รธKUDo (GLOHQ 7DKYLOOHU VD\ร Oร 0HUNH] %DQNDVร .DQXQXยถQXQ PDGGHVL
WDULK VD\ร Oร .DQXQ LOH \DSร ODQ GHรทLรบLNOLNWHQ |QFHNL KDOL JHUHรทLQFH 7ย UN
3DUDVร GHรทHULQLQ GHรทLรบWLULOPHVL KDOLQGH EDQNDQร Q DNWLI YH SDVLILQGHNL DOWร Q YH
G|YL]OHULQ \HQLGHQ GHรทHUOHQGLULOPHVL GROD\ร Vร \OD OHKWH YH\D DOH\KWH GRรทDFDN
IDUNODU EDQND YH %DรบEDNDQOร N DUDVร QGD belirlenecek esaslara gรถre tasfiye
HGLOPHNWH\GL 0HUNH] %DQNDVร \HQLGHQ GHรทHUOHPHGHQ ROXรบDQ ]DUDUร Qร
KD]LQH\H DNWDUPDNWD IDNDW KD]LQH NDUรบร Oร รทร QGD VHQHW YHUHQH NDGDU NRQVROLGH
ERUFXQ EX Nร VPร LoLQ IDL] |GHPHPHNWH\GL
<HQLGHQ GHรทHUOHPH IDUNODUร QGDQ GRรทDQ ERUoODU NDUรบร Oร รทร QGD X]XQ
YDGHOL |]HO WHUWLS GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHGL LKUDo HGLOPLรบWLU %X VHQHWOHULQ
YDGH IDL] YV รบDUWODUร Qร EHOLUOHPH\H +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร Qร Q EDรทOร ROGXรทX
%DNDQร Q WHNOLIL LOH %DรบEDNDQOร N PDNDPร \HWNLOL Nร Oร QPร รบWร U <HQLGHQ GHรทHUOHPH
IDUNODUร QGDQ DODFDN GRรทPDVร KDOLQGH LVH DODFDN WXWDUร GDKD |QFH EDQND\D
LKUDo HGLOPLรบ VHQHWOHUGHQ PDKVXS HGLOPHNWH\GL
WDULK VD\ร Oร .DQXQ LOH GHรทLรบWLULOHQ PDGGH\H J|UH
GH \HQLGHQ GHรทHUOHPH VRQXFX ROXรบDQ JHUoHNOHรบPHPLรบ JHOLU YH\D JLGHUOHU
JHoLFL ELU KHVDSWD L]OHQLU %X JHOLU YH JLGHUOHULQ JHUoHNOHรบPHVL KDOLQGH GH
JHUoHNOHรบHQ WXWDUODU NDU YH ]DUDU KHVDEร QD DNWDUร ODUDN EX KHVDSWDQ GDรทร Wร PD
WDEL WXWXOXU
.ร VD 9DGHOL $YDQV %RUFX .DUรบร Oร รทร รธKUDo (GLOHQ 7DKYLOOHU +D]LQH WDUDIร QGDQ 7& 0HUNH] %DQNDVร .DQXQXQGD GHรทLรบLNOLN
\DSร OPDVร QD GDLU WDULKOL YH VD\ร Oร .DQXQXQ JHoLFL PDGGHVL
X\DUร QFD Nร VD YDGHOL DYDQV KHVDEร QGD ELULNHQ WXWDUODUร Q WDVIL\HVL DPDFร \OD uzun vadeli ve sabit faizli devlet iรง borรงlanma senedi ihrao HGLOPLรบWLU *|UHY =DUDUODUร .DUรบร Oร รทร รธKUDo (GLOHQ 7DKYLOOHU รธOJLOL \ร O %ย WoH .DQXQODUร X\DUร QFD NXUXOXรบODUร Q J|UHY ]DUDUODUร QGDQ
GRรทDQ DODFDNODUร NDUรบร Oร รทร QGD +D]LQHFH |]HO WHUWLS WDKYLO LKUDo HGLOPLรบWLU )DL] gGHPHOHUL .DUรบร Oร รทร รธKUDo (GLOHQ 7DKYLOOHU
รธOJLOL \ร O %ย WoH .DQXQODUร X\DUร QFD GDKD |QFHNL \ร OODUGD LKUDo HGLOPLรบ
QDNLW Gร รบร VHQHWOHULQ IDL] |GHPHOHUL \DSร OPD\DUDN NDUรบร Oร รทร QGD \ร O YDGHOL YH
7()(ยถ\H HQGHNVOL VHQHWOHU LKUDo HGLOPHNWHGLU %X VHQHWOHULQ WDPDPร NXU
IDUNODUร YH 6D\ร Oร 7DKNLP .DQXQODUร YH Nร VD YDGHOL DYDQV ERUFX
NDUรบร Oร รทร QGD 7& 0HUNH] %DQNDVร QD LKUDo HGLOPLรบ VHQHWOHULQ IDL]OHULQGHQ
ROXรบPDNWDGร U '37
7 UNL\H¶GHNL 'XUXP 'HYOHW ERUoODUÕQÕQ V UHNOL YH KÕ]OD DUWPDVÕ ERUo \ N NDYUDPÕQÕ
gündeme getirPLúWLU 6|] NRQXVX \ N HVDV RODUDN IDL] YH DQDSDUD
|GHPHOHULQGHQ ND\QDNODQPDNWDGÕU %RUoODQPDQÕQ JHQHO HNRQRPL ]HULQGHNL
ROXPVX] HWNLOHULQGHQ NDoÕQPDN PDOL\H SROLWLNDVÕ\OD X\XPOX YH HNRQRPLQLQ
LoLQGH EXOXQGX÷X NRQMRQNW UH X\JXQ ELU ERUo \|QHWLPL\OH P PNündür. Ancak
EX úHNLOGH ERUo \ N HQ D]D LQGLULOHELOLU
øo %RUo *60+ RUDQÕQÕQ \ NVHOPHVL Lo ERUoODUÕQ HNRQRPLGHNL
D÷ÕUOÕ÷ÕQÕQ DUWPDVÕ DQODPÕQÕ WDúÕU 7DEOR $\UÕFD EX RUDQÕQ DUWPDVÕQÕQ
JHOLU GD÷ÕOÕPÕ ]HULQGH ROXPVX] HWNLOHUL YDUGÕU 7UDQVIHU KDUFDPDODUÕ
QLWHOL÷LQGHNL IDL] |GHPHOHUL DUWÕúÕ KHU ]DPDQ ROXPVX] WHSNLOHUL ]HULQH
oHNPLúWLU $OÕQDQ ERUoODUÕQ IDL] YH YDGHVL GROGX÷XQGD DQDSDUD |GHPHOHUL
JHQHOOLNOH YHUJL JHOLUOHUL NXOODQÕODUDN \DSÕOÕU 9HUJL |GH\HQOHUOH IDL] JHOLUL HOGH
HGHQOHULQ GH÷LúLN JHOLU JUXSODUÕQD GDKLO ROPDODUÕ GXUXPXQGD IDL] |GHPHOHULQLQ
DUWPDVÕ JHOLU GD÷ÕOÕPÕ ]HULQGH ER]XFX HWNLOHU \DUDWPDNWDGÕU %XQD NDUúÕOÕN Lo
ERUo VHUYLVLQLQ YHUJL JHOLUOHULQH RUDQÕ G úW NoH ERUo \ N D]DOÕ\RU GHPHNWLU %RUoODUÕQ
E WoH
]HULQGHNL
\ N Q Q
ELU
EDúND
J|VWHUJHVL
øo %RUo .RQVROLGH % WoH *HOLUOHUL RUDQÕGÕU 7DEOR %X RUDQÕQ DUWPDVÕ
E WoHGH GL÷HU DODQODUD D\UÕODFDN ND\QDNODUÕQ D]DOPDVÕ VRQXFXQX GR÷XUXU
%DúND ELU LIDGH\OH øo %RUo % WoH +DUFDPDODUÕ RUDQÕQÕQ DUWPDVÕ E WoH
KDUFDPDODUÕQÕQ E \ N E|O P Q Q Lo ERUoODQPD\D YH GROD\ÕVÕ\OD Lo ERUo
DQDSDUD YH IDL] |GHPHOHULQH ND\GÕ÷Õ DQODPÕQÕ WDúÕU
7$%/2 ød %25d/$10$ 787$5/$5, 9( %h7d( *(/ø5/(5ø1( 25$1,
= k k #
*(/ø5/(5
5 Y z = # S # 5 z { # S # F o 5 Y z = # S # 5 I # I 3 5 Y # I # 3 F = 5 I U I Y Y
.D\QDN +D]LQH '37
7$%/2 <,//$5 ø7ø%$5ø</( ød %25d 672.8 9( *60+¶<( 25$1,
©{ª FV ;
¶ © XYV W TYV YV ·{ FV]¸YV]¸ ¸YV X W 5 g ¹ ) Ä{Å Ä ¸YV X W ÆT W : W 5 g ¹ ) Ä{Å Ä X © ¸ : © TU © È XYÉ V .: ;o< ©{ª FV ;Ê: © XY9 .: ;o<Ì> @ A XYV W TYVÍYV 8 9 .: ;o<Ì> @ A ¸YV X W #9 : ;Î> @ A 5 g ¹ 'lS& m =gÏ no ) Ä{Å ÄÑl5&]m g? no ¸YV X W ÆT W : W 9 .: ;o<Ì> @ A 5 g ¹ lS& m g? no ) Ä{Å ÄÑl5&]m g X © ¸ : 8 ©{ È XYÉ VÏ9 .: ;o<Ï> @ A
¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦U§ ¨
«K¬ ® ¯
° ®K¬ ± ² ³
± ¬ ´ «F± ¬ ³ ³ ®
´ «K¬ µI¯ ³I¬ « ¯ ³
±'¯ ¯K¬ ±k° ®I¬ ¯ « ³
± µIK¬ ² « K¬ « F±
µF¬ ±k°k²
¯ ®K¬ F±
± ¬ ± µI´K¬ ³ « ®
´ «K¬ µI¯ ³I¬ « ¯ ³
±'¯ ¯K¬ ±k° ®I¬ ¯ « ³
± µIK¬ ² « K¬ « F±
± ¬ °K± ® º » ¼ ½ ÂI½ ¾ ¯K¬ « µF± ¼- à  º » ¯K¬ ²F±Çµ
¯ µF¬ ¯ ® ³ º ½F ½ » º ¿F ÂIÃ ¾ ´K¬ ® ¯K± ÁF À ¼ º » ¯ K¬ ± ²
® ´ ´K¬ ¯ °kµ ¼ ¼I»F ¾ ¿ ¿ ¿ º ¼- ¼ ¾ ¾ µI³ K¬ ²K±'´ ¼I¾ »F ½ º Á º º ¾F » » » ¯F±'®K¬ kµI³
¯ K¬ µI¯ ¯I¬ «F±'¯ ¼ ÀF Á À ÁK ¼ ¼ Â ¼- »kÂK¾K Á ½ ½ «K¬ ²I¬ ³ ³ ² Ã- ¾ ½ ¾K À º Á ½K ¼I¾ ¿ ³
k° ®K¬ ² ® I¬ ³ ² ÂI»F ¼ ¼ ÃF À Á Ã º ÀF ÃI¿ ÁK º À ¼ «kµF¬ ¯ ® ®I¬ ´I° ¯ Ã º ¾ » º º ¾ » ¼- Á À ÃF º Ã ¼ ³
² K¬ ¯ ® ³K¬ ®F± ¿ ¼- ¼ ¿ º º º ¿ Á ÀF » º ¾F ½ ¿ Ã « ³K¬ °k ²K¬ ® ¯ ³ ÃI»F ¿ ¾ ½F Àk¼I» » ³
´I°I¬ ´ ° ³ ±'IË ® ¯
´ ®K¬ ±'® ² ±ÇµKË µI³
®K¬ ²I°kµF¬ ² ² ® ± ®IË ´ ´
±'¯ °I¬ ° «I¬ ±'¯ ¯ IË ³ ³
±'® «K¬ µI² ´I¬ I° ´ « IË ¯ ¯
¯ ®I°I¬ ³ ´ ¯K¬ ´ « « °kµIË µI
± ±kË ® «
® Ë ³I°
±ÇµKË ° °
¯ IË ³ ³
« IË ¯ ¯
°kµIË µI
µKË ¯ ¼-Ð ¾ º º Ð Á ½ ®IË µI®
« Ë ± ± Â-Ð À Á º Ð Á ½ ³ Ë µ
Ë ´ µ ¼FÐ ½ º ÃFÐ ¿ ¼ ° Ë ¯ ¯
¯ ´IË µI´ ¼ º Ð À ¾ º Ð ÃIÁ ° Ë ° ®
´ ¯IË ² ³ ¼ ¼-Ð À ¾ º »FÐ » » ´ «IË µI¯
´ ¯ Ë µI« º ¾KÐ » » º ÁKÐ ÂIÃ ¯ ¯ Ë ³ ´
FÀ Ð ÂKÀ »FÐ » » ®IË «
K» Ð ¾k »KÐ » » ® Ë ´I°
ÁKÐ À » º п º ¯ Ë ® ®
¿FÐ ¿ À »FÐ » º ³IË ³ ³
Á ¿FÐ » À º Ð Á ¿ ³ Ë ³ ³
¼ ¼FÐ » Á »FÐ » » ³IË ³ ³
.D\QDN +D]LQH '37
BorçlanPDQÕQ HNRQRPLN HWNLOHUL DUDúWÕUÕOÕUNHQ ]HULQGH GXUXODQ
NRQXODUGDQ ELUL GH ERUo \ N Q Q ERUoODQÕODQ G|QHPGHNL NXúDN WDUDIÕQGDQ PÕ
\RNVD JHOHFHN NXúDNODUFD PÕ WDúÕQDFD÷Õ NRQXVXGXU 9HUJLOHPH Lo ERUoODQPD
YH GÕú ERUoODQPD JLEL ILQDQVPDQ ND\QDNODUÕ NXúDNODUDUDVÕ HWNLOHUL DoÕVÕQGDQ
NDUúÕODúWÕUÕOGÕ÷ÕQGD YHUJLOHPHQLQ W NHWLPL Lo YH GÕú ERUoODQPDQÕQ LVH
VHUPD\H ELULNLPLQL D]DOWWÕ÷Õ NDEXO HGLOPHNWHGLU %LULQFL GXUXPGD \ N EXJ QN
NXúDN WDUDIÕQGDQ WDúÕQÕUNHQ Lo YH GÕú ERUoODQPD GXUXPXQGD \ N JHOHFHN
NXúDNODUD DNWDUÕOPDNWDGÕU
%RUoODQPDQÕQ JHQHO HNRQRPL ]HULQGHNL HWNLOHUL GHYOHWLQ GL÷HU
ILQDQVPDQ DUDoODUÕQD J|UH IDUNOÕOÕN J|VWHUPHNWHGLU $\UÕFD ERUoODQPDQÕQ
ND\QDรทร ]DPDQODPDVร YDGH \DSร Vร PLNWDUร JLEL NULWHUOHU GH RUWD\D
oร NDELOHFHN VRQXoODUร HWNLOHPHNWHGLU
รธo ERUoODQPD LOH JHoLFL Eย WoH Doร NODUร QGDQ ]L\DGH Vย UHNOL Eย WoH
Doร NODUร Qร Q ILQDQVH HGLOPHVLQLQ HNRQRPL ย ]HULQGH IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVL
PHYFXW WDVDUUXIODUร Q Eย \ย N ELU Nร VPร Qร Q NDPX WDUDIร QGDQ NXOODQร OPDVร YH Gร รบ
WLFDUHWWH ROXPVX] JHOLรบPHOHUH QHGHQ ROPDVร JLEL ER]XFX HWNLOHUL
EXOXQPDNWDGร U 1LKDL RODUDN GD Eย WoH Doร NODUร HQIODV\RQXQ DUWPDVร QD QHGHQ
RODELOPHNWHGLU
%ย WoH Doร NODUร Qร Q Vย UHNOLOLN DU] HWPHVL YH ERUoODQPD LOH ILQDQVH
HGLOPHVL NDPX ERUoODUร Qร Q Kร ]OD \ย NVHOPHVLQH YH EX ERUoODUร Q IDL] รถdemeOHULQLQ GH Eย WoH Doร NODUร QD NDWNร GD EXOXQPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U รธo
ERUo IDL] |GHPHOHULQLQ KHU \ร O NDWODQDUDN Eย \ย PHVL EX ILQDQVPDQ \|QWHPLQLQ
Eย WoH Doร NODUร Qร Vย UHNOL Nร OPD HรทLOLPLQL RUWD\D NR\PDNWDGร U *ย UOHU
.DPX Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD GDKD |QFHGH EHOLUWLOGLรทL JLEL Lo
ERUoODQPD\D Dรทร UOร N YHULOPLรบWLU $oร รทร Q ILQDQVPDQร QGD |]HOOLNOH 7DKYLO YH %RQR
VWRNX oRN Kร ]Oร DUWPร รบWร U ยถGH RODQ 7DKYLO YH %RQR VWRNXQXQ
Doร รทร Q ILQDQVPDQร QGD NL SD\ร \ร Oร QGD ยถH \ร Oร QGD
ยถD YH \ร Oร QGD LVH ยถOย N oRN \ย NVHN ELU UDNDPD XODรบPร รบ
DQFDN \ร Oร QGD \HQL HNRQRPLN X\JXODPDODU QHGHQL\OH ยถD
Gย รบPย รบWย U \ร Oร QD NDGDU Doร รทร Q ILQDQVPDQร QGD 0HUNH] %DQNDVร
ND\QDNODUร |QHPOL ELU \HU WXWDUNHQ EX WDULKWHQ LWLEDUHQ Doร รทร Q ILQDQVPDQร QGD
WDKYLO YH ERQR FLQVLQGHQ ERUoODQPDODUร Q SD\ร ยถOย N ELU RUDQD XODรบPร รบ
GROD\ร Vร \OD 0HUNH] %DQNDVร ND\QDNODUร Qร Q SD\ร Vร Iร UODQPร รบWร U
.RQVROLGH Eย WoH JHOLUOHULQGHNL DUWร รบ \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ
KDUFDPDODUGDNL DUWร รบร Q JHULVLQGH NDOPร รบWร U .DPX KDUFDPDODUร Qร Q \ย Nย Qย
WRSOXPD \D\DQ WHPHO DUDo RODQ YHUJLOHULQ ELULQFL LรบOHYL JHOLU VDรทODPDNWร U .DPX
KDUFDPDODUร Qร Q YHUJLOHUOH ILQDQVH HGLOHQ Nร VPร DUWWร NoD YHUJLOHULQ JHOLU
VDรทODPD LรบOHYLGH \HULQH JHWLULOPLรบ ROXU .RQVROLGH Eย WoH YHUJL JHOLUOHULQLQ IDL]
|GHPHOHUL GDKLO NRQVROLGH Eย WoH KDUFDPDODUร Qร NDUรบร ODPD RUDQร \ร Oร QGD
LNHQ EX RUDQ \ร Oร QGD ยถ\H \ร Oร QGD LVH ยถH
JHULOHPLรบWLU )DL] |GHPHOHUL KDULo WXWXOGXรทXQGD EX RUDQODU \ร Oร QGD
\ร Oร QGD \ร Oร QGD YH \ร Oร QGD ยตH
\ย NVHOPHNWHGLU *|Uย OGย รทย JLEL ELULQFLO Eย WoH Doร รทร LOH WRSODP Eย WoH Doร รทร
DUDVร QGDNL IDUN Vย UHNOL DUWPร รบWร U )DL] |GHPHOHULQLQ NRQVROLGH Eย WoH LoLQGH
\ย NVHN ER\XWODUD XODรบPร รบ ROPDVร EX VRQXFX GRรทXUPXรบWXU )aiz รถdemeleri,
SHUVRQHO JLGHUOHUL LOH ELUOLNWH HOH DOร QGร รทร QGD EX Eย \ย NOย รทย Q YHUJL JHOLUOHULQH
RUDQร \ร Oร QGD LNHQ \ร Oร QGD YH \ร Oร QGD
ยถD \ย NVHOPLรบWLU .DPX KDUFDPDODUร Qร Q RODรทDQ Eย WoH JHOLUOHUL LOH
NDUรบร ODQDPDPDVร YH \ย NVHN UHHO IDL] RUDQร QGD Lo ERUoODQPD\D Dรทร UOร N
YHULOPHVL WRSODP Eย WoH Doร รทร Qร Q JHOHFHN G|QHPOHUGH GH JLGHUHN Eย \ย PHVLQH
QHGHQ ROPDNWDGร U
.RQVROLGH Eย WoH YHUJL JHOLUOHULQLQ Eย WoH KDUFDPDODUร Qร NDUรบร ODPD
RUDQร Qร Q JLGHUHN Gย รบPHVLQLQ ELU QHGHQL NDPX KDUFDPDODUร QGDNL DUWร รบ LVH
GLรทHU QHGHQL GH YHUJL JHOLUOHULQLQ WRSODP JHOLUOHU LoLQGHNL SD\ร Qร Q
G|QHPL ER\XQFD D]DOPDVร Gร U
\ร Oร QGD RODQ NRQVROLGH Eย WoH KDUFDPDODUร Qร Q *60+ยถ\D
RUDQร SHUVRQHO KDUFDPDODUร YH IDL] |GHPHOHULQGHNL DUWร รบ QHGHQL LOH
\ร Oร QGD YH \ร Oร QGD ยถH \ย NVHOPLรบWLU
%X JHOLรบPHOHU oHUoHYHVLQGH NRQVROLGH Eย WoH Doร รทร Qร Q *60+ยถ\D RUDQร
\ร Oร QGD LNHQ EX RUDQ \ร Oร QGD \ร Oร QGD YH
\ร Oร QGD ยถD \ย NVHOPLรบWLU
G|QHPLQGH NRQVROLGH Eย WoH Doร รทร Qร Q ILQDQVPDQร QGD Lo
ERUoODQPD\D Dรทร UOร N YHULOPLรบWLU \ร Oร QGD RODQ WDKYLO YH ERQR
VWRNXQXQ *60+ยถ\D RUDQร \ร Oร QGD H \ร Oร QGD LVH ยถ\H
\ย NVHOPLรบWLU +D]LQH Nร VD YDGHOL DYDQVร Qร Q +.9$ NXOODQร Pร LVH \ร Oร QGD
+'70 LOH 7&0% DUDVร QGD \DSร ODQ SURWRNRO JHUHรทL Vร Qร UOร Gย ]H\GH NDOPร รบ
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ Kร ]OD \ย NVHOPHVLQH UDรทPHQ \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ
HNRQRPLN SROLWLNDODUGDNL GHรทLรบLNOLNOHU QHGHQL\OH Vร Iร UODQPร รบWร U
YH \ร OODUร QGD toplam iรง borรง servisi, tahvil ve bono stokunu
DรบPDNWDGร U %XQXQ QHGHQL Lo ERUoODUร Q RUWDODPD YDGH Vย UHVLQLQ Nร VDOPDVร Gร U
'ร รบ ERUoODQPD QHGHQL LOH 7&0% QH]GLQGH ROXรบDQ NXU IDUNODUร GD KHVDED
NDWร OGร รทร QGD NRQVROLGH Eย WoHQLQ Lo ERUo VWRNX GDKD GD \ย NVHOPHNWHGLU
.RQVROLGH Eย WoH Lo ERUoODUร QGD HQ Eย \ย N SD\ EDQNDODUD DLWWLU รธo ERUoODQPDGD
+.9$ NXOODQร Pร SDUD DU]ร JHQLรบOHPHVLQH \RO DoWร รทร LoLQ HQIODV\RQLVW HWNLOHU
\DUDWPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ WDKYLO YH ERQR NXOODQร Pร GD IDL] |GHPHOHUL YH
Nร VDODQ YDGH \DSร Vร QHGHQL LOH HQIODV\RQLVW HWNL\H VDKLSWLU
0HQNXO Nร \PHW LKUDFร QGD NDPX NHVLPLQLQ SD\ร oRN \ย NVHN ELU RUDQ
WHรบNLO HWPHNWHGLU g]HO NHVLP PHQNXO Nร \PHWOHULQLQ WRSODP ILQDQVDO YDUOร NODU
LoLQGHNL SD\ร oRN Gย รบย N ELU RUDQGD NDOPร รบWร U %X QHGHQOH ILQDQVDO SL\DVDODUGD
NDPX NHVLPLQLQ JLGHUHN \RรทXQODรบDQ EDVNร Vร GLNNDW oHNPHNWHGLU %X EDVNร
IDL] RUDQODUร Qร \ย NVHOWPHNOH ELUOLNWH ERUoODQPD YDGHOHULQLQ GH Nร VDOPDVร QD \RO
DoPDNWDGร U
.DPX Doร NODUร Qร Q HQ \ย NVHN QRNWD\D XODรบWร รทร 2002 dรถneminde
Doร NODUร Q QHUHGH\VH WDPDPร Lo ERUoODQPD LOH Lo ERUoODQPDQร Q GD WDPDPร Qร Q
WDKYLO YH ERQR LOH \DSร OGร รทร J|Uย OPHNWHGLU
<LQH G|QHPLQGH oRN \ย NVHN ER\XWODUD XODรบDQ NDPX
NHVLPL Doร NODUร DUWDQ Lo YH Gร รบ ERUoODQPDQร Q \DQร Vร UD FDUL LรบOHPOHU Doร รทร Qร Q
*60+ยถ\D RUDQร Qร Q Vร UDVร \la % 10,2, % 16,19 ve % 14,29โ a yรผkselmesi, Tรผrk
/LUDVร QGDNL Dรบร Uร GHรทHUOHQPH PDOL YH G|YL] SL\DVDODUร QGD EHOLUVL]OLNOHUL
DUWWร UPร รบWร U
รธรบJย Fย PDO YH G|YL] SL\DVDVร QGDNL GHQJHVL]OLNOHU SDUD YH VHUPD\H
SL\DVDODUร QGDNL \DSD\ GHQJH YH LVWLNUDUร ER]DUDN YH \ร OODUร QGD ELU
ILQDQVDO NUL]H \RO DoPร รบWร U %ย \ย N PLNWDUGDNL Doร N SR]LV\RQODUร QHGHQL LOH
EDQNDFร Oร N NHVLPL G|YL] SL\DVDVร QGD Dรบร Uร WDOHS \DUDWPร รบ YH SDUD SL\DVDVร QGDNL EHOLUVL]OLNOHUL DUWWร UPร รบWร U
รธo ERUo VWRNX HQIODV\RQLVW EHNOH\LรบOHUGHQ GROD\ร Nร VD YDGHOL ELU \DSร arz etmekte ve bu sonuรง karar birimlerinin orta vadeli bir borรง finansman
SROLWLNDVร ROXรบWXUPDVร Qร HQJHOOHPHNWHGLU %X QHGHQOH NDPX ERUoODUร Qร Q
RUWDODPD YDGHVLQLQ X]DWร OPDVร |QHP DU] HWPHNWHGLU (URรทOX
7RSODP Lo ERUoODUร Q WDULKVHO RODUDN HQ Gย รบย N GHรทHULQLQ PLO\DU
'RODU RODUDN \ร Oร QGD JHUoHNOHรบWLรทL J|Uย OPHNWHGLU %X \ร Oร WDNLEHQ \ร O
ER\XQFD YH \ร OODUร KDULo 'RODU FLQVLQGHQ Lo ERUoODUGD
Vย UHNOL ELU DUWร รบ YDUGร U (NLP VRQX LWLEDUL\OH GH WRSOam iรง borรงlar, bir
|QFHNL \ร OD J|UH PLO\DU 'RODU DUWDUDN PLO\DU 'RODUD XODรบPร รบ GXUXPGD
YH DUWPD\D GHYDP HWPLรบWLU
7RSODP Lo ERUoODUร Q NRPSR]LV\RQXQD EDNร OGร รทร QGD LVH WDKYLO YH
ERQRGDQ ROXรบDQ Lo ERUo VWRNXQXQ JHUHN Gย ]H\ JHUHNVH *60+ยถ\D RUDQ
RODUDN Vย UHNOL ELU DUWร รบ LoHULVLQGHGLU ยณ7DKYLO %RQR 6WRNX *60+ยด RUDQร
\ร Oร QGD LNHQ \ร Oร QGD \ร Oร QGD YH \ร Oร QGD
ยถH \ย NVHOPLรบWLU .DPXQXQ Lo ERUoODUร Qร o|]ย OPHVL JHUHNHQ ELU VRUXQ
haline getiren olgu, โ Tahvil %RQR *60+ยด RUDQร Qร Q 2002 dรถneminde
Kร ]OD DUWDUDN ยถQLQ ย ]HULQH oร NPDVร Gร U
7DKYLO YH %RQRGDQ ROXรบDQ Lo ERUoODUร G|QHP VRQX 'RODU NXUODUร LOH
LIDGH HWPHN JHUHNLU \ร Oร QGD 0LO\DU 'RODU RODQ 7DKYLO %RQR VWRNX
Vย UHNOL DUWDUDN \ร Oร QGD 0LO\DU 'RODU \ร Oร QGD 0LO\DU 'RODU
YH \ร Oร QGD 0LO\DU 'RODUD XODรบPร รบWร U
7DKYLO YH ERQR VWRNXQXQ *60+ยถ\D RUDQร QGD PH\GDQD JHOHQ
\ย NVHOPHOHU HNRQRPLGHNL GLรทHU JHOLรบPHOHUH EDรทOร RODUDN WHN EDรบร QD ELU VRUXQ
WHรบNLO HWPH\HELOLU $QFDN 7ย UNL\H HNRQRPLVLQGH L]OHQHQ PDNUR HNRQRPLN
SROLWLNDODUD RODQ Jย YHQVL]OLรทLQ ELU VRQXFX RODUDN PHYFXW ERUoODUร Q RUWDODPD
YDGHVLQGH PH\GDQD JHOHQ D]DOPDODU YH ERUo VWRNXQXQ GRรทXUGXรทX IDL] \ย Nย
VRUXQXQ ER\XWXQX GHULQOHรบWLUPHNWHGLU
$\Uร FD WRSODP ERUoODUร Q RUWDODPD YDGHVLQGH PH\GDQD JHOHQ
D]DOPDODU \DQร QGD NDPX Doร NODUร Qร Q Eย \ย \HUHN Vย UPHVLQGHQ ND\QDNODQDQ HN borรงlanma gereksinimi, kamu kesiminin finansal piyasalar รผzerindeki
EDVNร Vร Qร Q Jย QGHQ Jย QH DUWPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U %X EDVNร Qร Q ER\XWODUร Qร gรถrebilmek aรงร Vร QGDQ Lo ERUoODQPDQร Q Lo ERUo VWRNXQD RUDQร LQFHOHQHELOLU %X RUDQGD
ELU
\ร O
LoHULVLQGH
NDPX
WDUDIร QGDQ
JHUoHNOHรบWLULOHQ
WRSODP ERUoODQPDQร Q PHYFXW NDPX ERUo VWRNXQD RUDQร 7DEOR ยถGD
gรถsterilmektedir.
7$%/2 <,//$5 ø7ø%$5ø</( ød %25d/$10$ '85808 9( %25d 672.81$ 25$1,
<,//$5
©{ª FV ; © FV]¸ ; V]8 qIÓ'ÔIx Õ 5Ö s Ö
Kons. Borçlar
pF× © : Y© X Ø qIÓ'ÔIx Õ 5Ö s Ö
Kons. Borçlar
¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦U§ ¨5Ò
Fp × ©{ª 8 ©{ . 8 9 : ©{X > @ A Ù#ÚIÛSÜKÚSÝ#Þ ß ÚFàIá ÜKâ3ã.äFå'æçâKèkÚSéçê ë ìSë í îIï5ï ð Û5ë ê ë ÜKñ-Ú3Ý â5ÜFñSá5á òIá ÜFñFâóÛFÚSôFë ê ÚSÜ õKñ-â5öóâ ÷Kâ ø ùSéúòIê Ú5ÜSöóÚ5ê ÚSéYñFÚSû5á êKñFâFìSá ê ñ#á éÇü
7DEOR ¶GDQ GD J|U OHFH÷L ]HUH \ÕO LoLQGH JHUoHNOHúHQ
ERUoODQPDQÕQ WRSODP ERUo VWRNXQD RUDQÕ \ÕOÕQGD LNHQ
\ÕOÕQGD \ÕOÕQGD \ÕOÕQGD YH \ÕOÕQGD
ROPXúWXU %XUDGD GLNNDW HGLOPHVL JHUHNHQ |QHPOL ELU NRQX ERUoODQPD
GDNL ELU |QFHNL \ÕOD J|UH V UHNOL ELU DUWÕúÕQ \DQÕQGD YH \ÕOODUÕQGD NL
E \ N VÕoUDPDODUGÕU %DúND ELU GH\LúOH NDPXQXQ EX Vürelerde mevcut borç
VWRNXQXQ NDWÕQD \DNÕQ ELU ERUoODQPD \DSWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU 6DGHFH WDKYLO
YH ERQR FLQVLQGHQ JHUoHNOHúHQ \ÕO LoLQGHNL NDPX ERUoODQPDVÕ G ]H\ RODUDN
\ÕOÕQD NDGDU 0LO\DU 'RODU¶ÕQ DOWÕQGD LNHQ YH \ÕOODUÕQGD
YH 0LO\DU 'RODU¶D \ NVHOPLúWLU
.LPL ]DPDQ NDPX ERUoODUÕQÕQ *60+¶\D RUDQÕQÕQ G ú N ROGX÷X YH
oRN GDKD \ NVHN RUDQODUD VDKLS ONHOHULQ ROGX÷X |QH V U O UNHQ 7 UNL\H¶GH kamunun artan borçlanma gereksinimi ile birlikte uygulanan ekonomi
SROLWLNDODUÕQGDQ ND\QDNODQDQ ERUo GLQDPLNOHUL J|] DUGÕ HGLOPHNWHGLU 6HOoXN
*HUoHN NLúLOHULQ 'ø%6¶OHUGHQ HOGH HWWL÷L IDL] JHOLUOHUL LoLQ VWRSDM RUDQÕ
³ ´ RODUDN X\JXODQÕUNHQ NXUXPODU YH WLFDUL LúOHWPHOHULQ 'ø%6 IDL] JHOLUOHULQH
JHOLU YHUJLVL VWRSDMÕ X\JXODQPDNWDGÕU .XUXPODU LoLQ JHOLU YHUJLVL VWRSDMÕ
\ÕOÕQGD KHP WDKYLO KHP GH ERQRODU LoLQ \ ]GH YH –92 döneminde yüzde
RUDQÕQGD X\JXODQÕUNHQ \ÕOÕQGD X]XQ YDGHOL VHQHWOHUH RODQ WDOHEL
DUWWÕUPDN DPDFÕ\OD +D]LQH %RQRODUÕ LoLQ \ ]GH ¶H \ NVHOWLOPLúWLU
\ÕOÕQGD EX RUDQ VÕIÕUD LQGLULOPHNOH ELUOLNWH .DVÕP WDULKLQGHQ LWLEDUHQ
JHoHUOL ROPDN ]HUH KHP JHUoHN NLúLOHU KHP GH NXUXPODU LoLQ \ ]GH RODUDN
EHOLUOHQPLúWLU 'DKD VRQUD \DSÕODQ ELU GH÷LúLNOLNOH V|] NRQXVX RUDQ 2FDN
WDULKLQGHQ LWLEDUHQ \ ]GH RODUDN DoÕNODQPDVÕQD UD÷PHQ
\ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ EX RUDQ WHNUDU VÕIÕUODQPÕúWÕU
\ÕOÕQD ROGXNoD \ NVHN IDL]OL KDOND DU] LKUDFÕ\OD EDúODQPÕú 2FDN
D\ÕQGDQ LWLEDUHQ LVH JHUoHNOHúWLULOHQ LKDOHOHUH JHOHQ WHNOLI PLNWDUODUÕ DUWPÕú
IDL]OHU NDGHPHOL RODUDN G úP ú YH +D]LQH ELU \ÕOGDQ X]XQ YDGHOL RODUDN
ERUoODQPD\D EDúODPÕúWÕU
+D]LQH ERUo \|QHWLPLQLQ DVOL J|UHYLQLQ ILQDQVPDQ DoÕ÷ÕQÕQ X\JXQ
NRúXOOX YDGH PDOL\HW ERUoODQPD HQVWU PDQODUÕ\OD NDUúÕODQPDVÕ ROGX÷X
DoÕNWÕU %RUoODQPD HQVWU PDQODUÕQÕQ PDOL\HWLQL EHOLUOH\HQ WHPHO XQVXUODUVD
\DWÕUÕPFÕODUÕQ WDOHS HWWLNOHUL ³OLNLGLWH´ YH ³ULVN´ SULPLGLU %X oHUoHYHGH
V|]NRQXVX OLNLGLWH YH ULVN SULPLQLQ GROD\ÕVÕ\OD UHHO ERUoODQPD PDOL\HWOHULQLQ
G ú U OPHVL DPDFÕ\OD |]HOOLNOH \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ +D]LQH’nin borçlanma
SROLWLNDVÕQD LOLúNLQ WHPHO LONHOHU EHOLUOHQPLú YH Lo ERUoODQPD EX SUHQVLSOHU
oHUoHYHVLQGH \ U W OPH\H EDúODQPÕúWÕU
ùHIIDIOÕN LONHOHUL oHUoHYHVLQGH JHOHFH÷H LOLúNLQ EHOLUVL]OLNOHUL HQ D]D
LQGLUPHN YH EX \ROOD ERUoODQPDQÕQ PDOL\HWLQL G ú UPHN DPDFÕ\OD \ÕOÕ
7HPPX] D\ÕQGDQ LWLEDUHQ D\OÕN RODUDN +D]LQH ERUoODQPDODUÕ NDPXR\XQD LODQ
HGLOPH\H EDúODQPÕúWÕU %RUoODQPD SUR÷UDPODUÕ\OD V|] NRQXVX G|QHP LoLQGH
JHUoHNOHúPHVL
EHNOHQHQ
QDNLW
ED]OÕ
JHOLU
YH
JLGHU
PLNWDUODUÕ
JHUoHNOHúWLULOHFHN Lo ERUo LWIDODUÕ YH KHU D\ ELU VRQUDNL D\ LoLQGH \DSÕOPDVÕ
SODQODQDQ LKDOHOHULQ YDO|U YDGH YH \DNODúÕN ERUoODQPD WXWDUODUÕ LODQ HGLOPLúWLU
'L÷HU \DQGDQ SL\DVD WHPVLOFLOHUL LOH HNRQRPL E URNUDWODUÕ DUDVÕQGD
D÷ÕUOÕNOÕ RODUDN Lo ERUo SL\DVDODUÕ HNRQRPLGHNL JHOLúPHOHU YH EHNOHQWLOHU
KXVXVXQGD J|U ú DOÕúYHULúLQGH EXOXQXOPDVÕ DPDFÕ\OD \ÕOÕQGD ³øo %RUo
'DQÕúPD .XUXOX´ ROXúWXUXOPXúWXU ' ]HQOL WRSODQWÕODU \DSÕODUDN NDUúÕOÕNOÕ ELOJL
DNÕúÕ VD÷ODQPD\D EDúODQPÕúWÕU
\ร Oร QGD LKDOH \|QWHPL LOH \ร O YDGHOL YH ย o ayda bir faiz รถdemeli
HQIODV\RQD HQGHNVOL VHQHW LKUDFร QD EDรบODQPร รบWร U
\ร Oร Qร Q EDรบร QGD \DรบDQDQ Gร รบVDO HWNLOHU $V\D NUL]L YH N|UIH]
EXQDOร Pร Lo ERUoODQPDGD IDL]OHULQ \ย NVHOPHVLQH YH YDGHOHULQ Gย รบPHVLQH \RO
DoDUNHQ
\ร Oร Q
LOHUOH\HQ
D\ODUร QGD
HQIODV\RQOD
Pย FDGHOH
SURรทUDPร
oHUoHYHVLQGH LVWLNUDU VDรทODQDELOPLรบWLU (QIODV\RQOD Pย FDGHOH SURรทUDPร QD
SDUDOHO RODUDN \ร Oร QGD \ร O YDGHOL 7h)(ยถ\H HQGHNVOL 'HYOHW รธo %RUoODQPD
6HQHWOHUL LKUDo HGLOPLรบWLU $\Uร FD GDKD |QFH D\Oร N RODUDN LODQ HGLOHQ
borรงlanma progrDPODUร \ร Oร EDรบร QGDQ LWLEDUHQ ย oHU D\Oร N \ร Oร LNLQFL
\DUร Vร LoLQGH LVH DOWร D\Oร N RODUDN Doร NODQPร รบWร U gWH \DQGDQ \LQH \ร Oร QGD
+D]LQH ILQDQVDO WDEORODUร Gย ]HQOL RODUDN NDPXR\XQD Doร NODPD\D EDรบODPร รบWร U
$\Qร \ร O LoLQGH +D]LQH YH 0HUNH] %DQNDVร DUDVร QGD \DSร ODQ SURWRNRO
oHUoHYHVLQGH D\ LoHULVLQGH +D]LQHFH NXOODQร ODFDN .ร VD 9DGHOL $YDQV
LPNDQร Qร Q D\ VRQODUร LWLEDUL\OH NDSDWร OPDVร X\JXODPDVร QD JHoLOPLรบWLU %|\OHFH
+D]LQHยถQLQ 0HUNH] %DQNDVร ยถQGDQ NXOODQGร รทร .ร VD 9DGHOL $YDQV VWRNXQXQ
WRSODP Lo ERUo VWRNX LoHULVLQGHNL SD\ร \ร Oร QGD VHYL\HVLQGH\NHQ
\ร Oร VRQX LWLEDUL\OH Vร Iร UD Gย รบPย รบWย U \ร Oร 1LVDQ D\ร QGD LVH
6D\ร Oร .DQXQ LOH Nร VD YDGHOL DYDQV LPNDQร Wย Pย \OH X\JXODPDGDQ NDOGร Uร OPร รบWร U \ร Oร QGD GHรทLรบNHQ IDL]OL 'HYOHW 7DKYLOOHULQLQ LKDOH \ROX\OD LKUDFร QD
EDรบODQPร รบWร U 6|] NRQXVX GHรทLรบNHQ IDL]OL WDKYLOOHU LOH ELU +D]LQH ELU \DQGDQ
IDL] ULVNLQL ย VWOHQLUNHQ GLรทHU \DQGDQ YDGH X]DWร Pร \ROX\OD ERUFXQX oHYLUPH
UROO RYHU ULVNLQL D]DOWPD\ร KHGHIOHPLรบWLU
\ร Oร Qร Q VRQXQD GRรทUX HNRQRPLN J|VWHUJHOHULQ N|Wย OHรบWLรทL
HNRQRPLGH FLGGL ELU Nย oย OPH \DรบDQGร รทร YH Eย WoH Doร NODUร Qร Q DUWWร รทร
J|]OHQPLรบWLU $\Uร FD NDPX EDQNDODUร Nร VD YDGHOL QDNLW LKWL\DoODUร LoLQ SDUD
SL\DVDODUร QGD Dรบร Uร WDOHS YH EDVNร \DUDWPD\D EDรบODPร รบWร U
%X JHOLรบPHOHU oHUoHYHVLQGH ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\D RUDQร
\ร Oร QGD LNHQ \ร Oร QGD YH \ร OODUร QGD YH
ROPXรบWXU 7DEOR
(NRQRPLGHNL ROXPVX] JLGLรบDWร WHUVLQH oHYLUPH YH PDOL LVWLNUDUร Q
VDรทODQPDVร DPDoODUร QD \|QHOLN RODUDN \ร Oร Qร Q VRQXQGD 8OXVODUDUDVร
3DUD )RQX ,0) GHVWHรทLQGH \HQL ELU HNRQRPLN SURJUDP X\JXODPD\D
NRQXOPXรบWXU 6|] NRQXVX SURJUDP LOH X]XQ ]DPDQGร U Vย UHJHOHQ NURQLN
HQIODV\RQOD Pย FDGHOH HGLOHUHN IL\DW LVWLNUDUร Qร Q VDรทODQPDVร YH NDPX NHVLPL
borรงlanma ihti\DFร Qร Q D]DOWร ODUDN NDPX ILQDQVPDQร Q Vย UGย Uย OHELOLU ELU KDOH
JHWLULOPHVL DPDoODQPร รบWร U
gQFHNL G|QHPOHUGH NDPX NHVLPL ERUoODQPD LKWL\DFร Qร Q \RรทXQ
RUDQGD Lo ERUoODQPD \ROX LOH JHUoHNOHรบWLULOPLรบ ROPDVร YH Lo ERUoODQPD
ย ]HULQGHNL \ย NVHN UHHO IDL] RUDQODUร Hazine iรง borรง stokunun katlanarak
DUWPDVร QD \RO DoPร รบWร U \ร Oร VRQXQGD X\JXODPD\D NRQXODQ HNRQRPLN
SURรทUDP oHUoHYHVLQGH KD\DWD JHoLULOHQ Vร Nร PDOL SROLWLNDODU +D]LQHยถQLQ
ERUoODQPD LKWL\DFร Qร ELU |Ooย GH D]DOWPร รบWร U %X G|QHPGH X\JXQ NRรบXOODUGD
gerรงeklHรบWLULOHQ \XUWGร รบร ERUoODQPDODUร Qร Q VD\HVLQGH +D]LQHยถQLQ Lo SL\DVDODU
ย ]HULQGHNL ERUoODQPD EDVNร Vร ELU PLNWDU KDILIOHWLOHELOPLรบWLU
6|] NRQXVX JHOLรบPHOHULQ ELU VRQXFX RODUDN ELU WDUDIWDQ +D]LQHยถQLQ
ERUo oHYLUPH UDV\RVX D]DOWร ODELOPLรบ GLรทHU WDUDIWDQ ERUoODQPD PDOL\HWLQGH
Kร ]Oร ELU Gย รบย รบ ND\GHGLOPLรบWLU
3L\DVDODUGD ROXPOX JHOLรบPHOHU \DรบDQPD\D GHYDP HGHUNHQ 1LVDQ
ยถGH GLรทHU JHOLรบPLรบ ย ONH ERUo RILVOHULQGH \D\Jร Q RODUDN X\JXODQDQ 3L\DVD
<DSร Fร Oร รทร VLVWHPL KD\DWD JHoLULOPLรบWLU 6|] NRQXVX X\JXODPD LOH +D]LQH
0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ EHOLUOHQHQ NULWHUOHUH J|UH SL\DVD WHPVLOFLVL RODUDN
VHoLOHQ EDQNDODU DUDFร Oร รทร \OD 'รธ%6 ELULQFLO YH LNLQFLO SL\DVDODUGD HWNLQOLรทLQ
DUWร Uร OPDVร KHGHIOHQPLรบWLU 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร VLVWHPL oHUoHYHVLQGH +D]LQHยถQLQ
ELULQFLO SL\DVDGD EHOOL ELU VDWร P JDUDQWLVL VDรทOD\DUDN ERUo oHYLUPH ULVNLQL
D]DOWPDVร \HQL ERUoODQPD HQVWUย PDQODUร Qร Q JHOLรบWLULOPHVL LNLQFLO SL\DVDGD
LรบOHP KDFPLQLQ DUWร Uร OPDVร YH 'รธ%6 IL\DW GDOJDODQPDODUร Qร Q D]DOWร OPDVร
VDรทODQPD\D oDOร รบร OPร รบWร U
6LVWHPLQ X\JXODQPD\D EDรบODQPDVร LOH ELUOLNWH SL\DVDGDNL 'รธ%6 LKUDo
VD\ร Vร Qร Q D]DOWร OPDVร DOร Fร YH VDWร Fร ODUร Q V|] NRQXVX D] VD\ร GDNL LKUDoODUD
NRQVDQWUH HGLOPHVL YH GROD\ÕVÕ\OD OLNLGLWHQLQ DUWDUDN W P YDGHOHUH \D\ÕOPDVÕ
VWUDWHMLVLQH D÷ÕUOÕN YHULOPLúWLU
\ÕOÕ
.DVÕP
D\ÕQD
JHOLQGL÷LQGH
HNRQRPLN SURJUDPÕQ
UHIRUPODUÕQÕQ X\JXODQPDVÕQGD JHFLNPHOHU \DúDQPDVÕ NXU oÕSDVÕ X\JXODPDVÕ
J YHQFHVL\OH EDQNDFÕOÕN VHNW|U WDUDIÕQGDQ DúÕUÕ ULVN DOÕQPDVÕ FDUL DoÕ÷ÕQ
E \ PHVL YH NDPX EDQNDODUÕQÕQ NÕVD YDGHOL SDUD SL\DVDODUÕQGD DúÕUÕ
GHUHFHGH ERUoODQPD EDVNÕVÕ \DUDWPDVÕ JLEL EDúOÕFD QHGHQOHUGHQ GROD\Õ PDOL
SL\DVDODUGD PH\GDQD JHOHQ GDOJDODQPDODU LNLQFLO SL\DVD IDL] RUDQODUÕQÕ
ROXPVX] \|QGH HWNLOHPLú \DEDQFÕ \DWÕUÕPFÕODU YH EDQNDODUÕQ DUWDQ G|YL]
WDOHEL QHGHQL\OH 0HUNH] %DQNDVÕ G|YL] UH]HUYOHUL |nemli ölçüde gerileyerek
ülke tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birisi olarak bilinen kriz kendini
J|VWHUPH\H EDúODPÕúWÕU '|YL] DOÕPODUÕQÕ JHUoHNOHúWLUPHN LoLQ 7/ DODFDNODUÕQÕ
WDKVLO HWPH\H oDOÕúDQ EDQNDODU |]HOOLNOH NDPX EDQNDODUÕQGD RUWD\D oÕNDQ
DoÕNODU VHEHEL\OH LúOHPOHULQL JHUoHNOHúWLUHPHPLúOHU YH OLNLGLWH NUL]L LOH EDúOD\DQ
ILQDQVDO VLVWHP NUL]L VLVWHPLQ JHQHOLQGH J YHQ ND\EÕQÕ JHWLUPLúWLU 'DKD
VRQUD G|YL] YH IDL] VHYL\HOHUL GHQJHOHQPH\H EDúODPÕú DQFDN ùXEDW
WDULKLQGH VL\DVL JHUJLQOLNOH ELUOLNWH \DúDQDQ OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕ |GHPHOHU
VLVWHPLQLQ GXUPDVÕQD \RO DoPÕú YH SL\DVDODUGDNL J YHQVL]OLNOH E \ \HQ
HNRQRPLN NUL] RUWD\D oÕNPÕúWÕU
6|] NRQXVX NUL] LOH ELUOLNWH |QJ|U OHELOLU NXU VLVWHPL WHUN HGLOPLú YH
GDOJDOÕ NXU VLVWHPLQH JHoLOPLúWLU 7/¶QLQ GDOJDODQPD\D EÕUDNÕOPDVÕ LOH ELUOLNWH
RUWD\D oÕNDQ \HQL HNRQRPLN NRúXOODU VRQUDVÕQGD * oO (NRQRPL\H *HoLú
3URJUDPÕ KD]ÕUODQPÕúWÕU 6|] NRQXVX SURJUDP LOH EDúWD NDPX YH IRQ
EDQNDODUÕ ROPDN ]HUH EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q \HQLGHQ \DSÕODQGÕUÕOPDVÕ
HNRQRPL \|QHWLPLQGH úHIIDIOÕ÷ÕQ VD÷ODQPDVÕ |]HO NHVLPLQ HNRQRPLGH
HWNLQOL÷LQLQ DUWPDVÕQÕ VD÷OD\DFDN \DSÕVDO G|Q ú P Q JHUoHNOHúWLULOPHVL
KHGHIOHQPLúWLU
\ÕOÕQGDQ EDúODPDN ]HUH ILQDQVDO SL\DVDODUÕQ GDKD VD÷OÕNOÕ ELU
\DSÕ\D NDYXúWXUXOPDVÕ DPDFÕ\OD 7DVDUUXI 0HYGXDWÕ 6LJRUWD )RQX 706)
NDSVDPÕQGDNL EDQNDODUÕQ PDOL \DSÕODUÕQÕQ G ]HOWLOPHVL YH SL\DVDGDNL E \ N
PLNWDUOÕ ERUoODQÕFÕODU RODQ NDPX EDQNDODUÕQD \|QHOLN \HQLGHQ \DSÕODQGÕUPDODU
NDoÕQÕOPD] KDOH JHOPLúWLU ¶D NDGDU J|UHY ]DUDUODUÕ GHYOHW WDUDIÕQGDQ
NDUรบร ODQPDPร รบ NDPX EDQNDODUร Qร Qร Q \ย NVHN IDL] RUDQODUร \OD \HQLGHQ NDSLWDOL]H
HGLOPLรบ J|UHY ]DUDUร VWRNODUร \ร Oร QGD \DNODรบร N NDWULO\RQ 7/ยถ Oร N QDNLW
Gร รบร LKUDo \DSร OPDN VXUHWL\OH WDVIL\H HGLOPLรบWLU \ร Oร QGD GD JHUHNOL YH
X\JXQ J|Uย OGย รทย GXUXPODUGD \HQL WDKYLO LKUDoODUร \DSร OPร รบ YH EDQNDFร Oร N
VLVWHPLQGH VHUPD\H \HWHUOLN UDV\RVXQXQ XOXVODUDUDVร VWDQGDUWODUOD X\XPOX
VHYL\H\H XODรบWร Uร ODELOPHVL DPDFร \OD VDรทOร NVร ] EDQNDODUร Q VLVWHPGHQ
oร NDUร ODUDN ROXPVX] HWNLOHULQLQ JLGHULOPHVL KHGHIL GRรทUXOWXVXQGD QDNLW Gร รบร
LKUDoODU Vย UGย Uย OPย รบWย U
\ร Oร QGD RUWD\D oร NDQ ILQDQVDO NUL] LOH ELUOLNWH DUWDQ ERUoODQPD
JHUHรทL VRQXFXQGD NUL]LQ \DUDWWร รทร ND\ร SODU WHODIL HGLOPH\H oDOร รบร Oร UNHQ GLรทHU
WDUDIWDQ IDL] Gร รบร Eย WoH ID]ODVร Qร Q GLรทHU \ร OODUGDNL HNRQRPLN SURรทUDPร Q
|QJ|UGย รทย KHGHIOHULQ GH ย ]HULQH oร NDUร OPDVร |QJ|Uย OPย รบWย U
hONHPL] HNRQRPL WDULKLQGHNL HQ |QHPOL NUL]OHUGHQ ELULQL \DรบDGร รทร Pร ]
\ร Oร QGD +D]LQH \DรบDQDQ NUL]OHULQ HWNLVL\OH ELUOLNWH SL\DVDODUGD RUWD\D
oร NDQ YH ]DPDQOD DUWDQ ยณERUFXQ Vย UGย Uย OHELOLUOLรทLยด NRQXVXQGDNL HQGLรบHOHUL
JLGHUPHN GRรทUXOWXVXQGD |QHPOL DGร PODU DWPร รบWร U รนXEDW ยถGH \DรบDQDQ
NUL]GHQ VRQUD KHP NXU KHP GH IDL] รบRNODUร QHWLFHVLQGH +D]LQH NDPXQXQ
QDNLW LKWL\DoODUร Qร Q NDUรบร ODQPDVร QD |QFHOLN YHUPHN GXUXPXQGD NDOPร รบ 0DUW
YH 1LVDQ D\ODUร QGD ILQDQVPDQ LKWL\DFร Nร VD YDGHOL ERUoODQPD HQVWUย PDQODUร
NXOODQร ODUDN NDUรบร ODQPร รบ YH \ย NVHN IDL]OHU X]XQ YDGHOHUH WDรบร QPDPร รบWร U รธo
ERUoODQPDQร Q YDGHVLQL X\JXQ PDOL\HWOHUOH D]DOWPDN YH EDQNDFร Oร N VLVWHPLQLQ
G|YL] ULVNLQLQ D]DOWร OPDVร QD \DUGร PFร ROPDN DPDFร \Oa Haziran 2001โ de
JHUoHNOHรบWLULOHQ ยณLo ERUo WDNDV RSHUDV\RQXยด JLEL ERUo \|QHWLPL WHNQLNOHUL LOH Lo
ERUo VWRNXQXQ RUWDODPD YDGHVL X]DWร OPร รบ YH Lo ERUo LWIDODUร QGD UDKDWODPD
VDรทODQPร รบWร U
6|] NRQXVX G|QHPGH KHP +D]LQHยถQLQ WHPHO IRQ VDรทOD\ร Fร Vร
SR]LV\RQXQGDNL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q GXUXPX KHP GH SDUD YH VHUPD\H
SL\DVDODUร QGDNL JHOLรบPHOHU GLNNDWH DOร QDUDN 'รธ%6 \DWร Uร PFร WDEDQร Qร Q
JHQLรบOHWLOPHVLQH |QHP YHULOPLรบWLU %X oHUoHYHGH KDOND DU] \ROX\OD LKUDoODU
JHUoHNOHรบWLULOPLรบ YH EDQND Gร รบร NHVLPLQ ELULQFLO YH LNLQFLO SL\DVD 'รธ%6
\DWร Uร PODUร QGD ROXPOX VRQXoODU DOร QPร รบWร U
'LรทHU \DQGDQ SL\DVDODUร Q WDOHSOHULQL GLNNDWH DODUDN YH ERUo VWRNX รผzerindeki kur riskini gรถzetmek suretiyle, dรถviz cinsi ve dรถvize endeksli
ERUoODQPD DUDoODUร NXOODQร OPร รบ EX VXUHWOH ERUoODQPDQร Q YDGHVL X]DWร OPร รบ
\DWร Uร PFร ODUD G|YL] NXUX ULVNLQGHQ NRUXQPD LPNDQร VXQXODUDN G|YL] SL\DVDODUร QGDNL EDVNร Qร Q D]DOWร OPDVร QD NDWNร GD EXOXQXOPXรบWXU
g]HOOLNOH \ร Oร VRQUDVร QGD HWNLOHUL J|]OHPOHQHQ UHIRUPODU
VRQXFXQGD Lo ERUo VWRNXQXQ YDGH IDL] \DSร Vร QGD |QHPOL GHรทLรบLNOLNOHU
PH\GDQD JHOPLรบ YH VWRN LoHULVLQGHNL NDPX YH SL\DVD\D RODQ ERUoODUร Q SD\ร
|QHPOL IDUNOร Oร N J|VWHUPLรบWLU รธo ERUo VWRNXQX ROXรบWXUDQ 'รธ%6ยถOHU LoHULVLQGH
GHรทLรบNHQ IDL]OL VHQHWOHULQ SD\ร DUWDUNHQ NDPX\D RODQ ERUoODU VWRNXQ |QHPOL
bir parรงasร KDOLQH JHOPLรบWLU \ร Oร QD NDGDUNL G|QHPGH ยถOHU FLYDUร QGD
VH\UHGHQ Lo ERUo VWRNX *60+ RUDQร V|] NRQXVX \HQLGHQ \DSร ODQGร UPD
RSHUDV\RQODUร LOH DUWDQ QDNLW Gร รบร LKUDoODU VHEHEL\OH \ร Oร VRQXQGD
VHYL\HVLQH \ย NVHOPLรบWLU %X G|QHPGH Lo ERUo VWRNXQGDNL DUWร รบร Q Eย \ย N ELU
Nร VPร GDKD |QFH GH +D]LQHยถQLQ ERUFX ROPDVร QD UDรทPHQ NDUรบร Oร รทร QGD WDKYLO
LKUDo HGLOPHPLรบ ROPDVร QHGHQL\OH ERUo VWRNX LoLQGH J|VWHULOPHPLรบ RODQ
ERUoODUGDQ ND\QDNODQPร รบWร U
%X oHUoHYHGH \ร Oร VRQX WRSODP VWRNX NDPX EDQNDODUร J|UHY
]DUDUODUร YH 7DVDUUXI 0HYGXDWร 6LJRUWD )RQX LoLQ LKUDo HGLOHQ QDNLW Gร รบร
VHQHWOHU VHEHEL\OH \ร Oร VRQXQGD NDWULO\RQ 7/ LNHQ DUWDUDN
NDWULO\RQ 7/ยถ\H XODรบPร รบWร U %XQD J|UH Lo ERUo VWRNXQXQ DOร Fร ODUD J|UH
NRPSR]LV\RQX Eย \ย N GHรทLรบLNOLรทH XรทUDPร รบ YH \ร Oร VRQXQGD NDPX
VHNW|Uย QH RODQ Lo ERUoODUร Q WRSODP VWRN LoHULVLQGHNL SD\ร \ร Oร VRQXQGDNL
VHYL\HVLQGHQ \ร Oร VRQX LWLEDUL\OH ยถ\D \ย NVHOPLรบWLU
\ร Oร EDรบร QGDQ LWLEDUHQ ERUoODQPD YDGHOHULQLQ X]DWร OPDVร YH
PDOL\HWOHULQ Gย รบย Uย OPHVL LOH NDPX ERUo VWRNXQXQ D]DOWร OPDVร LoLQ HWNLQ ERUo
\|QHWLPL VWUDWHMLOHUL X\JXODPDVร QD Dรทร UOร N YHULOPLรบWLU %X oHUoHYHGH
\ร Oร Qร Q EDรบร QGD \HQLGHQ EDรบODQDQ GHรทLรบNHQ IDL]OL 'HYOHW 7DKYLOL LKUDFร \ROX LOH
SL\DVD R\XQFXODUร QD IDL] ULVNLQH NDUรบร NRUXQPD LPNDQร VXQXOPXรบ YH
+D]LQHยถQLQ RUWDODPD ERUoODQPD YDGHVLQL X]DWPDVร Pย PNย Q ROPXรบWXU $\Uร FD
G|YL] FLQVL ERUoODQPDODU \ROX\OD GD ERUoODQPD YDGHOHULQLQ X]DWร OPDVร YH
|]HOOLNOH PDOL SL\DVDODUGD GDOJDODQPD \DรบDQDQ G|QHPOHUGH PDOL\HWOHULQ
Gย รบย Uย OPHVL VDรทODQPร รบWร U $\Uร FD +D]LQH \LQH EDรบร QGDQ LWLEDUHQ UH]HUY
WXWPD SROLWLNDVร X\JXODPD\D EDรบODPร รบWร U %X oHoHYHGH NDVD EDNL\HVL EHOLUOL
VHYL\HOHUGH WXWXODUDN ERUoODQPD ย ]HULQGHNL ERUo oHYLUPH YH IDL] EDVNร Vร QQร
D]DOWร OPDVร
YH
DPDoODQPร รบWร U
+D]LQHยถQLQ
ERUoODQPD
PDOL\HWOHULQLQ
Gย รบย Uย OPHVL
0HYFXW ERUo VWRNXQXQ XOXVODUDUDVร NDEXO J|UPย รบ RODQ VHYL\HOHUH
LQGLULOHELOPHVLQH \|QHOLN HWNLQ ERUo YH ULVN \|QHWLPL DOW\DSร Vร Qร ROXรบWXUPDN YH
NDPX ILQDQVPDQร DODQร QGD รบHIIDIOร N YH GLVLSOLQ VDรทODPDN ย ]HUH \ร Oร
1LVDQ D\ร QGD VD\ร Oร .DPX )LQDQVPDQร YH %RUo <|QHWLPLQLQ
'ย ]HQOHQPHVL +DNNร QGD .DQXQ LKGDV HGLOPLรบWLU 'DKD |QFH KHU VHQH PDOL \ร O
Eย WoH NDQXQODUร LOH ERUoODQPD\D LOLรบNLQ \DVDO GD\DQDN ROXรบWXUXOXUNHQ V|]
NRQXVX NDQXQ LOH NDPX ILQDQVPDQร QD LOLรบNLQ NDOร Fร ELU \DVDO oHUoHYHQLQ
ROXรบWXUXOPDVร DPDFร \OD PDOL GLVLSOLQ YH รบHIIDIOร N LONHOHUL oHUoHYHVLQGH HWNLQ
ERUo YH DODFDN \|QHWLPLQH \|QHOLN |QHPOL DGร PODU DWร OPร รบWร U
%RUoODQPD .DQXQX oHUoHYHVLQGH PDOL GLVLSOLQL VDรทODPD\D \|QHOLN
RODUDN GDรทร Qร N PHY]XDW WHN ELU \DVD DOWร QGD Gย ]HQOHQPLรบ YH PDOL \ย Nย POย Oย N
\DUDWDQ KXVXVODUGD WHN ELU PDNDP EHOLUOHQPLรบWLU 'LรทHU WDUDIWDQ ย oHU D\Oร N
G|QHPOHU LWLEDUL\OH NDPX ERUo \|QHWLPL UDSRUXQXQ KD]ร UODQDUDN 7 % 0 0 ยถ\H
VXQXOPDVร QD LOLรบNLQ Gย ]HQOHPH \DSร ODUDN GDKD รบHIIDI ELU \DSร Qร Q
ROXรบWXUXOPDVร KHGHIOHQPLรบWLU Yine,
sรถz
konusu
kanun
รงerรงevesinde,
borรง
yรถnetiminin
RUJDQL]DV\RQX NDSVDPร QGD GLรทHU JHOLรบPLรบ ย ONH ERUo RILVOHULQGH GH
uygulanmakta olan โ รถn frontโ , โ orta midโ ve โ arka EDFNยด RILV รบHNOLQGH ELU
RUJDQL]DV\RQHO \HQLGHQ \DSร ODQPD\D JLGLOHUHN GDKD HWNLQ ELU ERUo YH ULVN
\|QHWLPL KHGHIOHQPLรบWLU gQย Pย ]GHNL G|QHPGH WDP RODUDN X\JXODPD\D
JHoLOHFHN RODQ EX \DSร ODQGร UPD LOH ELUOLNWH ERUo |GHPHOHUL YH LVWDWLVWLNL verilerin izlenmesi; uzun ve orta vadeli programlar ve risk รถlรงรผmรผ teknikleri ve
ERUoODQPD LรบOHPOHULQLQ D\Uร ELULPOHU WDUDIร QGDQ L]OHQPHVL Pย PNย Q RODFDNWร U
<LQH D\Qร NDQXQ NDSVDPร QGD %RUo <|QHWLPL .RPLWHVL ROXรบWXUXOPXรบ V|] konusu komite orta ve uzun borรงlanma stratejilerinin belirlenmesi ve borรง yรถnetim
birimleri DUDVร QGD NRRUGLQDV\RQXQ VDรทODQPDVร QGDQ VRUXPOX
ROPXรบWXU
%RUoODQPD NDQXQX oHUoHYHVLQGH \DSร ODQ |QHPOL ELU Gย ]HQOHPH GH
QDNLW LรบOHPOHULQH LOLรบNLQ ROPXรบWXU 6|] NRQXVX NDQXQ LOH .ร VD 9DGHOL $YDQV
LPNDQร Qร Q YH 7&0%ยถGHQ GRรทUXGDQ ERUoODQPD LPNDQODUร Qร Q NDOGร Uร OPDVร QD
EDรทOร RODUDN Nร VD YDGHOL QDNLW JHUHNVLQLPOHUL LoLQ +D]LQHยถ\H SDUD SL\DVDODUร QGDQ NDUรบร Oร รทร QGD 'รธ%6 LKUDo HWPHGHQ Jย QH NDGDU YDGHOL
ERUoODQPD \DSPD LPNDQร VDรทODQPร รบWร U
+D]LQHยถQLQ DNWLI ERUo \|QHWLPL SROLWLNDODUร oHUoHYHVLQGH \ร Oร (\Oย O
D\ร QGD GDKD |QFH \DรบDQDQ HNRQRPLN NUL] QHGHQL\OH X\JXODPDVร QD DUD
YHULOPLรบ RODQ 3L\DVD <DSร Fร Oร รทร 6LVWHPL X\JXODPDVร WHNUDU KD\DWD JHoLULOPLรบWLU
\ร Oร QGD DGHW EDQND LOH EDรบODWร ODQ X\JXODPD oHUoHYHVLQGH |QFHNL
X\JXODPD\D J|UH LODYH ED]ร KDN YH \ย Nย POย Oย NOHU JHWLULOPLรบ YH LON \ร O VRQXQGD
KHP ELULQFLO KHP GH LNLQFLO SL\DVDGD ROXPOX JHOLรบPHOHU HOGH HGLOPLรบWLU
\ร Oร QGD GD +D]LQH X\JXQ ERUoODQPD DUDoODUร LOH YDGH VHoLPL YH
UH]HUY WDรบร PD JLEL DNWLI ERUo \|QHWLPL SROLWLNDODUร QD GHYDP HWPLรบWLU 'LรทHU
WDUDIWDQ SL\DVDODUGD VDรทODQDQ LVWLNUDU JHOHFHรทH \|QHOLN ROXPOX EHNOHQWLOHU
VD\HVLQGH LODYH ERUo \|QHWLPL WHNQLNOHUL GH X\JXODPD รบDQVร EXOPXรบWXU (NLP
ยถGH EDรบODQDQ ยณGHรทLรบLPยด LKDOHOHUL VD\HVLQGH \RรทXQ LWID RODQ Jย QOHUH LOLรบNLQ
SL\DVDODUGD ROXรบDELOHFHN ERUFX oHYLUPH HQGLรบHOHULQLQ D]DOWร OPDVร Lo ERUo
VHUYLVLQLQ G|QHPOHU DUDVร GHQJHOL GDรทร Oร Pร Qร Q VDรทODQPDVร YH ERUoODQPD
YDGHVLQLQ X]DWร OPDVร KHGHIOHQPLรบWLU %RU 7HRULN dHUoHYH
(QIODV\RQ \ร OODUGร U HNRQRPL SROLWLNDODUร Qร Q HQ |QHPOL VRUXQX ROPXรบ YH
EX VRUXQX RUWDGDQ NDOGร UDELOPHN \D GD HWNLOHULQL D]DOWPDN LoLQ oHรบLWOL WHRULOHU
JHOLรบWLULOPLรบWLU
0RQHWDULVW \DNODรบร PGD SDUD SROLWLNDVร Qร Q IL\DW Gย ]H\LQL EHOLUOH\HQ HQ
|QHPOL XQVXU ROGXรทX J|Uย รบย KDNLP ROPXรบWXU .H\QH]\HQ \DNODรบร PGD Eย WoH
Doร NODUร Qร Q IL\DW Gย ]H\LQL HWNLOH\HFHรทL NDEXO HGLOPHNOH ELUOLNWH EX HWNLQLQ
X\JXQ รบHNLOGH \ย Uย Wย OHQ SDUD SROLWLNDVร LOH JLGHULOHELOHFHรทL NDEXO HGLOPHNWHGLU
<HQL .ODVLN <DNODรบร PGD LVH PDOL\H SROLWLNDVร X\JXODPDGD \HU DOPDNOD
ELUOLNWH Eย WoH Doร NODUร Qร Q |QHPOL ELU HWNLVLQLQ ROPDGร รทร J|Uย รบย HJHPHQ
ROPXรบWXU %DUUR WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ EX J|Uย รบ |]HOOLNOH 5LNDUGRFX
GHQNOLN 5LFDUGLDQ HTXLYDOHQFH |QHUPHVL oHUoHYHVLQGH Doร NODQPร รบWร U
5LNDUGRFX GHQNOLN |QHUPHVLQH J|UH UDV\RQHO EHNOHQWLOHUL RODQ KDQHKDONODUร
GHYOHW Eย WoHVLQGH EXJย Q ROXรบDQ Doร NODUร Q JHOHFHNWH \DUDWDFDรทร HWNLOHULQL
WDKPLQ HGHUHN EX HWNLOHUL WHODIL HWPHN YH RUWD\D oร NDFDN YHUJL DUWร รบร QGDQ
HWNLOHQPHPHN DPDFร \OD WDVDUUXIODUร Qร EX GHรทLรบLNOLรทH X\DUOD\DFDNODU GLรทHU ELU
LIDGH LOH WDVDUUXIODUร Qร DUWร UDFDNODUGร U 'ROD\ร Vร \OD IL\DW YH IDL] RUDQODUร QGD ELU
GHรทLรบLNOLN RUWD\D oร NPD\DFDNWร U GLรทHU ELU LIDGH LOH Eย WoH Doร รทร QD QHGHQ RODQ
PDOL\H SROLWLNDODUร Qร Q IL\DW LVWLNUDUร ย ]HULQGH KHUKDQJL ELU HWNLVL ROPD\DFDNWร U
<XNDUร GD Doร NODQPD\D oDOร รบร ODQ WHRULOHUGH Eย WoH Doร NODUร Qร Q JHoLFL ELU
QLWHOLN WDรบร Gร รทร NDEXO HGLOPHNWHGLU %ย WoH Doร NODUร Qร Q Vย UHNOL KDOH JHOPHVL
GXUXPXQGD QDVร O ELU SROLWLND X\JXODQDFDรทร Eย WoH Doร NODUร Qร Q QDVร O NDSDWร ODFDรทร NRQXVX Jย QGHPH JHOPHNWHGLU %ย WoH Doร NODUร Qร Q ILQDQVPDQร QGD
NXOODQร ODQ \|QWHPOHU Vร UDVร \OD 9HUJL JHOLUOHULQLQ DUWร Uร OPDVร YH\D NDPX
KDUFDPDODUร Qร Q D]DOWร OPDVร Lo ERUoODQPD GHYOHW WDKYLOL KD]LQH ERQRVX
VDWร รบร SDUD PLNWDUร Qร Q DUWร Uร ODUDN VHQ\RUDM JHOLUL HOGH HGLOPHVL %X
\|QWHPOHU GHYOHW Eย WoH Nร Vร Wร \DUGร Pร \OD LQFHOHQPHNWHGLU NL EX Nร Vร W SDUD YH
PDOL\H SROLWLNDODUร DUDVร QGDNL ROXPVX] LOLรบNL\L RUWD\D NR\PDNWDGร U
%ย WoH Doร NODUร Qร NDSDWDELOPHN LoLQ GRรทUXGDQ PHUNH] EDQNDVร
ND\QDNODUร QD EDรบYXUXOPDVร SL\DVDGD SDUD PLNWDUร Qร DUWร UDFDรทร GROD\ร Vร \OD
HQIODV\RQ RUDQODUร QGD ELU DUWร รบD QHGHQ ROGXรทX LoLQ LOJL J|UHQ ELU \|QWHP
GHรทLOGLU 9HUJL JHOLUOHULQLQ DUWร Uร OPDVร YH\D NDPX KDUFDPDODUร Qร Q D]DOWร OPDVร
LVH WRSOXPGD ROXรบDFDN WHSNLOHU QHGHQL\OH Kย Nย PHWOHULQ NROD\ NDUDU YHUHFHNOHUL
ELU \|QWHP GHรทLOGLU 'ROD\ร Vร \OD JHUL\H hรผkรผmetlerin en รงok tercih ettikleri ve
RQODU LoLQ HQ FD]LS \|QWHP RODQ Lo ERUoODQPD NDOPDNWDGร U
%ย WoH Doร รทร Qร Q Lo ERUoODQPD \ROX LOH NDSDWร OPDVร KDOLQGH GLNNDW
edilmesi gereken en รถnemli unsur ERUo JHOLU RUDQร Gร U *HOLULQ ERUFD RUDQOD
GDKD Kร ]Oร DUWWร รทร HNRQRPLOHUGH ERUo JHOLU RUDQร Gย รบHFHN GROD\ร Vร \OD KHUKDQJL
ELU VRUXQ \DUDWPD\DFDNWร U $Vร O VRUXQ ERUFXQ JHOLUGHQ GDKD Kร ]Oร DUWWร รทร
HNRQRPLOHUGH RUWD\D oร NPDNWDGร U %X GXUXPGD borรง/gelir RUDQร DUWPDNWD YH
GROD\ร Vร \OD NDSDWร OPD\D oDOร รบร ODQ Eย WoH Doร รทร GDha da bรผyรผmektedir. (Barro,
%X GXUXPGD Eย WoH Doร รทร Qร Q SDUoDODUD D\Uร OPDVร YH EX SDUoDODUร Q D\Uร
D\Uร LQFHOHQPHVL JHUHNLU %ย WoH Doร รทร IDL] Gร รบร Doร N ELULQFLO Doร N YH IDL]
|GHPHOHULQGHQ ROXรบPDNWDGร U )DL] Gร รบร Doร N ELULQFLO Doร N GHYOHW JHOLUOHULQGHQ
IDL] |GHPHOHUL Gร รบร QGDNL GLรทHU JLGHUOHULQ oร NDUร OPDVร \OD HOGH HGLOPHNWHGLU %X
GXUXPGD ELULQFLO Doร N GLNNDW HGLOPHVL JHUHNHQ ELU NRQXGXU dย QNย ELULQFLO
Doร NWD ROXรบDFDN ELU DUWร รบ WRSODP Eย WoH Doร รทร QGD ELU DUWร รบD QHGHQ RODFDNWร U
Sonuรงta, borรง รถdHPHOHULQGH ROXรบDFDN ELU DUWร รบ IDL] |GHPHOHULQGH ELU DUWร รบD
ERUo YH IDL] |GHPHOHULQGHNL DUWร รบร Q GD WRSODP Eย WoH Doร รทร QGDNL DUWร รบD QHGHQ
ROGXรทX ELU Nร Vร U G|QJย LOH NDUรบร NDUรบร \D NDOร QDFDNWร U
%XUDGD \ร Oร QGD 6DUJHQW YH :DOODFH WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ
ยณKRรบ ROPD\DQ PRQHWDULVW DULWPHWLNยด XQSOHDVDQW PRQHWDULVW DULWKPHWLF LVLPOL
|QHUPH\H GLNNDW HWPHN JHUHNLU %X |QHUPHGH PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ
ROGXรทX YH SDUD SROLWLNDVร Qร Q PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLVL DOWร QGD EXOXQGXรทX
YDUVD\ร Pร JHoHUOLGLU dย QNย Kย Nย PHW Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWDELOPHN LoLQ \D
ERUoODQDFDN \D GD SDUDVDO JHQLรบOHPH\H JLGHFHNWLU +ย Nย PHWOHU Eย WoH
Doร NODUร Qร ERoODQDUDN NDSDWWร NODUร Vย UHFH SDUD SROLWLNDVร Qร Q HQIODV\RQ รผzerindeki etkisi devam edecektir. Ancak, borรงlanmada ki bรผyรผme bรผtรงe
Doร รทร QGD Vย UHNOL ELU DUWร รบD QHGHQ ROPD\D EDรบODGร รทร DQGD DUWร N SDUD SROLWLNDVร
Wร NDQPD\D EDรบODPร รบWร U %XQGDQ VRQUD SDUD DU]ร QGD ELU DUWร รบ GROD\ร Vร \OD
HQIODV\RQ RUDQร QGD ELU Vร oUDPD RODFDNWร U
0DOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX ELU HNRQRPLGH Kย Nย PHWOHU Eย WoH
Doร NODUร Qร HQIODV\RQX |QOHPHN DPDFร \OD ERoODQPD LOH NDSDWPD\D oDOร รบร UODU
$QFDN \XNDUร GD GD EHOLUWWLรทLPL] JLEL ERUoODQPD GHYDP HWWLNoH UHHO IDL]OHU
DUWDFDN YH |\OH ELU QRNWD\D JHOLQHFHNWLU NL DUWร N Kย Nย PHWOHU IDL]OHUL |GHPHN iรงin bile borรงlanmaya gidecektir. Sonunda hรผkรผmetler borcu borรงla da
|GH\HPH] GXUXPD JHOLUOHU oย QNย DUWร N SL\DVDGDQ ERUoODQDPD\DFDN GXUXPD
JHOLUOHU $UWร N Kย Nย PHWOHU LoLQ \DSDFDN WHN รบH\ NDOPร รบWร U RGD \HQL SDUD
EDVPDN %|\OH ELU GXUXPGD HQIODV\RQ RUDQร |\OH DUWDFDNWร U NL EX RUDQ HรทHU
Kย Nย PHW EDรบODQJร oWD Doร รทร SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH NDSDWVD\Gร ROXรบDFDN
HQIODV\RQ RUDQร QGDQ GDKD \ย NVHN RODFDNWร U %X 6DUJHQW YH :DOODFHยถร Q
PDNDOHVLQGH RUWD\D DWร ODQ HQ |QHPOL NRQXGXU
<XNDUร GD EHOLUWLOGLรทL JLEL Lo ERUoODQPDQร Q Vย UHNOLOLN J|VWHUPHVL iรงin
PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q DNWLI SDUD SROLWLNDVร Qร Q LVH SDVLI NRQXPGD ROPDVร JHUHNLU
%X NRQX /HHSHU WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ YH X\JXODQร ODQ Nร Vร WODU
LWLEDUL\OH DNWLI PDOL RWRULWH YH SDVLI SDUD RWRULWHVL RODUDN LNL\H D\ร UGร รทร |QHUL\L
WDQร PODPDNWDGร U /HHSHUยถH J|UH DNWLI ELU SDUD RWRULWHVL NDPX ERUoODUร Qร
GLNNDWH DOPDNVร ]ร Q X\JXQ J|UGย รทย NRQWURO GHรทLรบNHQLQL VHUEHVWoH EHOLUOHUNHQ
SDVLI SDUD RWRULWHVL LVH NDPX ERUoODUร WDUDIร QGDQ \|QOHQGLULOHQ DNWLI PDOL
RWRULWHQLQ HWNLVL DOWร QGDGร U 'ROD\ร Vร \OD SDVLI SDUD RWRULWHVLQLQ L]OH\HFHรทL
SROLWLND NDPX ERUoODUร Qร Q GXUXPXQD EDรทOร Gร U %XUDGD GLNNDW HGLOPHVL JHUHNHQ
รบH\ ELU HNRQRPL SROLWLNDVร X\JXODQร UNHQ SDUD YH PDOL\H SROLWLNDODUร QGDQ
KDQJLVLQLQ GDKD HWNLQ RODFDรทร YH QH NDGDU HWNLQ QH NDGDU SDVLI RODFDรทร
NDUDUร Qร YHUPHN oRN |QHP WDรบร PDNWDGร U
5LNDUGRFX UHMLPGH SDUD RWRULWHVL GRPLQDQW PDOL\H RWRULWHVL LVH SDVLI
NRQXPGD ROXS GHYOHW WDKYLOOHULQLQ QHW VHUYHW HWNLVL \DUDWPDGร รทร NDEXO HGLOLU
5LNDUGRFX ROPD\DQ UHMLPOHUGH LVH WHUVLQH PDOL\H RWRULWHVL GRPLQDQW GXUXPGD
ROXS GHYOHW WDKYLOOHULQLQ VHUYHW HWNLVL \DUDWDFDรทร GROD\ร Vร \OD Eย WoH Doร NODUร Qร Q
Lo ERUoODQPD \ROX\OD NDSDWร OPDVร GXUXPXQGD |]HO NHVLP KDUFDPDODUร Qร Q
DUWDFDรทร NDEXO HGLOPHNWHGLU :RRGIRUG WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ
\HQL IL\DW EHOLUOHPH WHRULVLQGH PDOL SROLWLND GRPLQDQW UHMLPOHUGH IL\DW EHOLUOHPH
Vย UHFL WDPDPHQ PDOL SROLWLNDQร Q NRQWUROย DOWร QGD ROXS SDUD RWRULWHVLQLQ \DVDO
RODUDN WDQร QPร รบ ROVD ELOH ILLOHQ DUDo EDรทร PVร ]Oร รทร \RNWXU 3DUD SROLWLNDVร
GRPLQDQW UHMLPOHUGH LVH SDUD SROLWLNDVร PDOL SROLWLNDQร Q GRPLQDQW HWNLVLQGHQ
NXUWXODFDN YH NXOODQDFDรทร DUDFร VHoPH EDรทร PVร ]Oร รทร QD KHP \DVDO KHP GH
ILLOHQ VDKLS RODFDNWร U
<HQL )L\DW 7HRULVL :RRGIRUG <HQL )L\DW 7HRULVLQL Doร NODUNHQ VRQVX] \DรบDP
Vย UHVL RODQ YH HOGH HGHFHรทL ID\GD\ร PDNVLPL]H HWPH\H oDOร รบDQ ELU ELUH\
HNRQRPLVLQL WHPHO DOPร รบWร U
ย
( X Fรฝ รพ รฟ
Denklemde
(E), beklenti operatรถrรผ, ( GHรทHUL LOH DUDVร QGD
GHรทLรบHQ LVNRQWR IDNW|Uย X ID\GD IRQNVL\RQX F LVH KDQHKDONร Qร Q W
G|QHPLQGHNL Wย NHWLPL RODUDN EHOLUWLOPLรบWLU 'HQNOHPGH J|Uย OGย รทย JLEL KDQHKDONร Qร Q ID\GDVร \DOQร ]FD Wย NHWLPH EDรทOร Gร U W G|QHPLQGH KDQHKDONร Qร Q
Eย WoH Nร Vร Wร รบX รบHNLOGH \D]ร ODELOLU
%
3 F โ โ 3 7 0 % S \ L
QXPDUDOร GHQNOHPGH HรบLWOLรทLQ VDรท WDUDIร KDQHKDONร Qร Q WRSODP
YDUOร NODUร Qร Q QRPLQDO GHรทHULQL J|VWHUPHNWHGLU +DQHKDONร Qร Q WRSODP YDUOร NODUร
KDQHKDONร Qร Q HOLQGH EXOXQDQ SDUD PLNWDUร 0 WDKYLOOHULQ QRPLQDO JHOLUL %
YH QRPLQDO JHOLUGHQ S \ ROXรบPDNWDGร U %XUDGD \ JHOLUL LIDGH HWPHNWHGLU
(รบLWOLรทLQ VRO WDUDIร LVH KDQHKDONร Qร Q WRSODP YDUOร NODUร Qร QH รบHNLOGH KDUFDGร รทร Qร
gรถstermektedir. Burada, (P Wย NHWLP PDOร Qร Q IL\DWร Qร %
YDGHVL W
G|QHPLQGH ELWHFHN RODQ WDKYLOLQ QRPLQDO GHรทHULQL L WDKYLOLQ IDL] RUDQร Qร 3 tรผketLP PDOร Qร Q IL\DWร Qร 7
J|Wย Uย YHUJL\L J|VWHUPHNWHGLU *|Uย OGย รทย JLEL
KDQHKDONร YHUJLOHU |GHQGLNWHQ VRQUDNL KDUFDQDELOLU JHOLULQL Wย NHWLP YH WDKYLO
DUDVร QGD SD\ODรบWร UPDNWDGร U
'RรทDO RODUDN KDQHKDONร Qร Q DPDFร Wย NHWLP YH WDKYLO DUDVร QGD
PDNVLPXP ID\GD\D XODรบPDNWร U 0DNVLPXP ID\GD\D XODรบDELOPHN LoLQ JHOLULQL
Wย NHWLP YH WDKYLO DUDVร QGD HQ oRN ID\GD HOGH HGHELOHFHรทL รบHNLOGH GDรทร WDFDNWร U
'HQJHOL ELU PRGHOLQ HOGH HGLOHELOPHVL LoLQ GHYOHW Eย WoH Nร Vร Wร Qร Q GD VLVWHPH
GDKLO HGLOHUHN ELUOLNWH DQDOL] HWPHN JHUHNLU <DOQร ] GHYOHW Eย WoH Nร Vร Wร Qร
DQDOL]GH ELUOLNWH NXOODQDELOPHN LoLQ KDQHKDONร EDรบร QD GHรทHUOHU FLQVLQGHQ
WDQร PODQPDVร X\JXQ RODFDNWร U +DQHKDONร EDรบร QD Eย WoH GHQJHVL DรบDรทร GDNL
รบHNLOGHGLU
% 0 0 โ โ โ 3 7 โ % 3 J L
'HQNOHPLQ VRO WDUDIร QGD GHYOHWLQ JHOLU NDOHPOHUL \HU DOPDNWDGร U
'HYOHWLQ JHOLU NDOHPOHUL \HQL SDUD HQMHNVL\RQODUร 0 0 ), ihraรง edilen yeni
GHYOHW WDKYLOOHUL %
โ โ โ % LW
YH YHUJL JHOLUOHULQGHQ 3 7 ROXรบPDNWDGร U 'HQNOHPLQ VDรท WDUDIร QGD \HU DODQ
J LVH NDPX KDUFDPDODUร Qร Q UHHO GHรทHULQL LIDGH HWPHNWHGLU %X LIDGHGHQ DQODรบร OGร รทร ย ]HUH NDPX Eย WoH Nร Vร Wร NDPX Doร NODUร Qร Q YHUJL JHOLUOHULQLQ
DUWร Uร OPDVร YH\D NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Nร Vร OPDVร GHYOHW WDKYLOHULQLQ LKUDo
HGLOPHVL YH VHQ\RUDM JHOLUOHUL LOH ILQDQVH HGLOHELOHFHรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU
+DQHKDONร LoLQ WDQร PODQDQ gQFHGHQ 1DNLW &DVK ,Q $GYDQFH Nร Vร Wร 0 S F
รบHNOLQGH \D]ร ODELOLU ยดgQFHGHQ 1DNLWยด Nร Vร Wร ยณDQFDN SDUD LOH PDO PDO LOH GH SDUD
VDWร Q DOร QDELOLUยด รบHNOLQGH Doร NODQPDNWDGร U YH QXPDUDOร GHQNOHPOHU
ELUDUD\D JHWLULOGLรทLQGH
Fรฝ \ รฝ Jรฝ QXPDUDOร GHQNOHPH XODรบร OPDNWDGร U %XUDGD KDQHKDONร Eย WoH Nร Vร Wร LOH
NDPX Eย WoH Nร Vร Wร DUDVร QGDNL LOLรบNL RUWD\D NRQPDNWDGร U %X GHQNOHP \ F J D\Uร FD WRSODP JHOLULQ GHYOHW YH |]HO NHVLP WDUDIร QGDQ Wย NHWLOGLรทLQL \D GD GLรทHU
ELU LIDGH LOH GHYOHWLQ Wย NHWLPLQGHQ DUWDQ Nร VPร Q |]HO NHVLP WDUDIร QGDQ
Wย NHWLOGLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU .DPX KDUFDPDODUร Qร Q VHQ\RUDM JHOLUOHUL YHUJL
JHOLUOHUL YH WDKYLO LKUDFร LOH ILQDQVH HGLOGLรทL J|]|Qย QH DOร Qร UVD KDQHKDONร Qร Q
JHOLULQGHQ YHUJLOHU Gย รบย OGย NWHQ VRQUD NDODQ Nร VPร Qร Q Wย NHWLP YH WDKYLO
DOร Pร QGD NXOODQร ODFDรทร Doร NWร U 'LรทHU ELU LIDGH LOH KDQHKDONร Qร Q Wย NHWLPL NDPX
KDUFDPDODUร Qร Q ILQDQVH HGLOPHVLQGHQ VRQUD DUWDQ JHOLUH HรบLWWLU
QXPDUDOร GHQNOHPGH KDQHKDONร Eย WoH Nร Vร Wร LOH NDPX Eย WoH Nร Vร Wร
DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ ยตKDQHKDONร Qร Q VRQVX] \DรบDPD VDKLS ROGXรทXยถ YDUVD\ร Pร LOH
WXWDUOร ROPDVร LoLQ NDPX Eย WoH Nร Vร Wร Qร Q GD ]DPDQ VRQVX]D JLGHUNHQ Wย P
G|QHPOHU LoLQ VDรทODQPDVร JHUHNPHNWHGLU %XQXQ LoLQ ยณEXJย QNย GHรทHU Eย WoH
Nร Vร Wร ยดQร Q HOGH HGLOPHVL JHUHNPHNWHGLU
โ 0 % 0 รธ 0 รธ ๏ฃง๏ฃง๏ฃง 7 โ J ๏ฃง๏ฃง ๏ฃง๏ฃง ( ยซ ยฆ ( ย ){ 7 J ๏ฃง๏ฃง๏ฃง ๏ฃง๏ฃง๏ฃง } ยซ
3 ๏ฃณ
3 รธ
๏ฃพ
๏ฃณ ๏ฃพ
!
3
๏ฃณ ๏ฃพ
%XJย QNย GHรทHU Eย WoH Nร Vร Wร Qร Q VRO WDUDIร W G|QHPLQGHNL WRSODP NDPX
yรผkย POย Oย NOHULQLQ UHHO GHรทHULQL : J|VWHUPHNWHGLU 'HQNOHPLQ VDรท WDUDIร QGDNL ELULQFL WHULP PHUNH] EDQNDVร WUDQVIHUOHUL KDULo ELULQFLO ID]OD\ร YH
LNLQFL WHULP LVH VHQ\RUDM JHOLUOHULQL LIDGH HWPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD
0 รธ 6 7 โ J ๏ฃง๏ฃง ๏ฃง๏ฃง 3 รธ
LIDGHVL PHUNH] EDQNDVร WUDQVIHUOHUL GDKLO ELULQFLO ID]OD\ร J|VWHUPHNWHGLU
'HQNOHPGH 7 J PHUNH] EDQNDVร WUDQVIHUOHUL KDULo ELULQFLO ID]OD\ร 0 รธ [ ๏ฃง๏ฃง] [ ๏ฃง๏ฃง]
3 รธ
VHQ\RUDM JHOLUOHULQL J|VWHUPHNWHGLU 'HQNOHPLQ VDรท
WDUDIร QGDNL VRQ WHULP LVH PHUNH] EDQNDVร WUDQVIHUOHUL GDKLO JHOHFHNWH
EHNOHQHQ ELULQFLO ID]ODODUร Q EXJย QNย GHรทHULQL LIDGH HWPHNWHGLU <XNDUร GDNL
GHQNOHPGH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH EXJย QNย GHรทHU Eย WoH Nร Vร Wร Qร Q VDรทODQDELOPHVL
LoLQ Kย Nย PHWLQ NXOODQDELOHFHรทL GHรทLรบNHQOHU SDUD DU]ร YH IDL] RUDQร Gร U 'DKD
รถncede GHรทLQGLรทLPL] JLEL Kย Nย PHWOHU HNRQRPL SROLWLNDODUร Qร ROXรบWXUXUNHQ SDUD
SROLWLNDVร Qร Q Pร \RNVD PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q Pร HWNLQ RODFDรทร QD KDWWD EX
HWNLQOLรทLQ KDQJL Gย ]H\GH RODFDรทร QD NDUDU YHULUNHQ LoLQGH EXOXQXODQ รบDUWODUD
J|UH NDUDU YHUPHN GXUXPXQGDGร UODU <HQL )L\DW %HOLUOHPH 7HRULVLQGH SDUD YH
PDOL\H SROLWLNDODUร QGDQ KHUKDQJL ELULVL X\JXODQร UNHQ QRPLQDO oร SDQร Q QH
ROPDVร JHUHNWLรทL NRQXVXQGD \HQL |QHULOHU JHWLULOPHNWHGLU 7HODWDU
7ย UNL\HยถGH รธo %RUoODQPD YH <HQL )L\DW 7HRULVLQLQ
8\JXODQPD 'XUXPX
Bu bรถlรผmde Tรผrkiyeโ nin boรงlanma durumu ve Yeni Fiyat Teorisinin
7ย UNL\HยถGH X\JXODQPD GXUXPXQD Nร VDFD GHรทLQLOHFHNWLU ยถOHUGHQ LWLEDUHQ
7ย UNL\HยถGH X\JXODQDQ HNRQRPL SROLWLNDODUร QGD YH DQOD\ร รบWD D] GD ROVD ELU
GHรทLรบLNOLN EDรบODPร รบWร U $VNHUL \|QHWLPGHQ sonra iktidara gelen hรผkรผmetin
X\JXODPD\D NR\GXรทX SROLWLNDODUGD GLNNDWL oHNHQ LNL |QHPOL XQVXU YDUGร U
%XQODUGDQ ELULQFLVL Eย WoH Doร NODUร Qร Q JLGHUHN DUWDQ ELU รบHNLOGH ERUoODQPD LOH
NDSDWร OPDVร Gร U รธNLQFLVL LVH 7&0%ยถQLQ ยถGDQ LWLEDUHQ SDUD KHGHIL ROXรบWXUPD
oDEDODUร QD EDรบODPDVร Gร U %X G|QHPGH VRQUD ยต3DUDVDO JHQLรบOHPH ROPD]VD
Eย WoH Doร NODUร Qร Q ERUoODQPD LOH NDSDWร OPDVร HQIODV\RQX \ย NVHOWPH]ยถ J|Uย รบย
HJHPHQ ROPXรบWXU
8\JXODQDQ SROLWLNDODU QHGHQL\OH Eย WoHQLQ Vย UHNOL Doร N YHULU KDOH
JHOPHVL YH EX Doร NODUร Q GD Lo ERUoODQPD \ROX\OD NDSDWร OPDVร ERUoODUร Q Vย UHNOL
RODUDN DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบ 7DEOR YH \ร Oร QGDNL .|UIH] .UL]LQLQ
GH HWNLVL\OH .UL]L ROXúPXúWXU .UL]LQLQ ROXúXPXQD EDNDUNHQ
6DUJHQW YH :DOODFH¶ÕQ ³KRú ROPD\DQ PRQHWDULVW DULWmetik” önermesi dikkati
oHNPHNWHGLU d QN X\JXODPDGD SDUD PLNWDUÕ VDELW WXWXOPD\D oDOÕúÕOPÕú
7DEOR YH EX DUDGD ROXúDQ DoÕNODU |]HOOLNOH Lo ERUoODQPD \ROX\OD
NDSDWÕOPD\D oDOÕúÕOPÕúWÕU %X V UHFLQ VRQXQGD NL EX V UHFLQ .|UIH] .UL]L
WDUDIÕQGDQ KÕ]ODQGÕUÕOGÕ÷Õ DúLNDUGÕU NUL]L ROXúPXúWXU
' Q\DQÕQ |QHPOL HNRQRPLOHULQGH EX SROLWLNDODU EÕUDNÕOPÕú ERUoODQPD
]HULQH VÕQÕUODPDODU JHWLULOPH\H EDúODQPÕú ROPDVÕQD UD÷PHQ 7 UNL\H¶GH EX
X\JXODPDODUD GHYDP HGLOPLúWLU $%' $% øQJLOWHUH .DQDGD øVYLoUH JLEL
ONHOHU ERUoODQPD YH ERUo VWRNX LoLQ VÕNÕ |QOHPOHUL X\JXODPD\D NR\PXúODUGÕU
gUQH÷LQ $%'¶GH \ U UO NWHNL \DVD %($ %XGJHW (QIRUFHPHQW $FW X\DUÕQFD
ED]Õ KDUFDPD DUWÕúODUÕ YHUJL JHOLULQGHNL DUWÕúD ED÷OÕGÕU øQJLOWHUH¶GH NDPX
ERUoODQPDVÕ DQFDN ELU \DWÕUÕP KDUFDPDVÕ LoLQ \DSÕODELOPHNWH YH ERUFXQ
*6<ø+¶\D RUDQÕQÕQ ¶Õ DúPDPDVÕ JHUHNPHNWHGLU $%¶GH LVH 0DDVWULFKW
DQODúPDVÕ LOH (08¶\D NDWÕOPDN LVWH\HQ ONHOHUH ERUo VWRNXQXQ *6<ø+¶\D
RUDQÕQÕQ YH E WoH DoÕ÷ÕQÕQ *6<ø+¶\D RUDQÕQÕQ GD ¶ DúPDPDVÕ
JHUHNWL÷L EHOLUWLOPLúWLU
7$%/2 <,//$5 ø7ø%$5ø</( 3$5$ +$&0ø <,//$5
0 <
' & / ')0 12* 34"65
.
"$# % & ')(+*-, 'RODúÕPGDNL 3DUD
'ย Q\DGD Eย WoH Doร NODUร YH ERUoODQPD ย ]HULQH Vร Nร GHQHWLP
X\JXODQGร รทร ELU G|QHPGH 7ย UNL\HยถGH Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWDELOPHN LoLQ
ERUoODQPD HQ oRN EDรบYXUXODQ ELU \|QWHP KDOLQH JHOPLรบ YH NUL] VRQUDVร ELOH
EHQ]HU SROLWLNDODUร Q X\JXODQร OPDVร QD GHYDP HGLOPLรบWLU %X DUDGD NUL] VRQUDVร
G|QHPGH ยณ+D]LQHยถQLQ 0HUNH] %DQNDVร ยถQGDQ NXOODQGร รทร DYDQVODUร Q |QFH
Vร Qร UODQGร Uร OPDVร VRQUD GD Vร Iร UODQPDVร ยด |QHPOL ELU GHรทLรบLNOLN RODUDN GLNNDWL
oHNPHNWHGLU %X X\JXODPD LOH 0HUNH] %DQNDVร Qร Q EDรทร PVร ]Oร รทร L\LFH EHOLUJLQOHรบPLรบWLU
NUL]LQLQ HWNLOHUL QHGHQL\OH 7ย UNL\H Gร รบ ERUo EXOPDNWD
]RUODQPD\D EDรบODPร รบ EXOGXรทX ERUoODUร Q IDL] RUDQODUร LVH HVNL\H RUDQOD GDKD
\ย NVHN ROPDVร Gร รบERUo PDOL\HWLQL DUWร UPร รบWร U 6ย UHNOL RODUDN DUWDQ Eย WoH
Doร NODUร Qร NDSDWPDN LoLQ ยณEย WoH Doร รทร SDUDVDO JHQLรบOHPH LOH NDSDWร Oร UVD
HQIODV\RQ \ย NVHOLU ERUoODQPD LOH NDSDWร Oร UVD \ย NVHOPH]ยด J|Uย รบย Qย Q GH
HWNLVL\OH Lo ERUoODQPD\D \|QHOPLรบWLU 'DKD VRQUDODUร ยณEย WoH Doร NODUร LOH
HQIODV\RQ DUDVร QGD ELU LOLรบNL \RNWXU 6ย UHNOL KDOH JHOHQ HQIODV\RQX
engelleyebilmek iรงiQ NXU KHGHIOHPHVL JHUHNLUยด J|Uย รบย HWNLQ ROPXรบ YH NXU
KHGHIOHPHVL \ร Oร QGD \ย Uย UOย รทH JLUHQ HQIODV\RQX Gย รบย UPH SURJUDPร QGD
\HU DOPร รบWร U
Bu arada รถzellikle 1980โ lerden itibaren kur hedeflemesi yapan birรงok
ย ONHGH ILQDQVDO NUL]OHU \DรบDQPร รบ YH NXU KHGHIOHPHVLQGHQ YD]JHoLOPLรบWLU %X
ย ONHOHU GDKD VRQUD HQIODV\RQ KHGHIOHPHVLQL X\JXODPD\D NR\PXรบODUGร U
$\Uร FD 1995 dรถneminde kur hedeflemesini deneyen ร lkemizde de
Kย Nย PHW Gร รบ WLFDUHW YH FDUL Doร NODUGDNL DUWร รบ QHGHQL\OH EX X\JXODPD\D VRQ
YHUPLรบ ROPDVร QD UDรทmen
Gย รบย QGย Uย Fย Gย U
yeniden
bรถyle
bir
uygulamaya
geรงilmesi
$\Uร FD EHOLUWLOPHVL JHUHNHQ |QHPOL NRQX LVH ERUoODQPDGDNL DUWร รบ YH
ERUoODQPDQร Q \DSร Vร Gร U g]HOOLNOH VRQ \ร OODUGD Lo ERUo VWRNXQXQ *60+ยถ\D
RUDQร QGD NL DUWร รบ GD GLNNDWL oHNPHNWHGLU 7DEOR gUQHรทLQ \ร Oร QGDNL
RUDQ LNHQ \ร Oร QGD EX RUDQ ROPXรบ YH \ร Oร QGD LVH
ยถ\H XODรบPร รบWร U 7RSODP Lo ERUo VWRNX \ร Oร QGD .DWULO\RQ 7/
LNHQ \ร Oร QGD .DWULO\RQ 7/ยถQD YH \ร Oร QGD LVH EX UDNDP
.DWULO\RQ 7/ยถ\H XODรบPร รบWร U %X WXWDUร Q LoLQGH QDNLW Gร รบร ERUoODQPD GD
NL DUWร รบ GLNNDWL oHNPHNWHGLU 6RQ \ร OODUGD |]HOOLNOH ILQDQVDO VHNW|UGH ROXรบDQ
VHUPD\H Doร รทร Qร Q GD ERUoODQPD \ROX\OD NDSDWร OPDVร ERUoODQPDQร Q EX รบHNLOGH
DUWPDVร QGDNL GLรทHU QHGHQOHULQGHQ ELULGLU 1DNLW Gร รบร ERUoODUร Q WRSODP Lo ERUo
VWRNXQD RUDQร \ร Oร QGD \ร Oร QGD YH
\ร OODUร QGD Vร UDVร \OD YH ROPXรบWXU %RUo VWRNX LoLQGH IDL]
WXWDUร Qร Q DQDSDUD WXWDUร QD \DNODรบWร รทร D\Uร FD Lo ERUo UDNDPร LoHULVLQGH VHUPD\H
Doร NODUร Qร Q |QHPOL ELU \HU DOGร รทร ELU RUWDPGD DUWร N HNRQRPL LoLQ |QHPOL
NDUDUODUร Q DOร QPDVร JHUHNWLรทL Doร NWร U
0DOL\H 3ROLWLNDVร 'RPLQDQW 5HMLP 9H 3DUD 3ROLWLNDVร 'RPLQDQW 5HMLP %LULQFLO ID]ODODUร Q NDPX ERUo Gย ]H\LQH VLVWHPDWLN RODUDN WHSNL
YHUPHGLรทL YH IL\DW Gย ]H\LQLQ EXJย QNย GHรทHU Eย WoH Nร Vร Wร WDUDIร QGDQ EHOLUOHQGLรทL
UHMLP Wย Uย ยณ0DOL\H 3ROLWLNDVร 'RPLQDQW 5HMLPยณ RODUDN LVLPOHQGLULOPHNWHGLU
0DOL\H 3ROLWLNDVร 'RPLQDQW 5HMLP 03'5 ยถGH IL\DWODU NDPXQXQ |GHPH gรผcรผne gรถre belirlenmektedir. Kamunun รถdeme gรผcรผ gereklerini yerine
JHWLUHELOPHN LoLQ 0HUNH] %DQNDVร Qร Q NXOODQDELOHFHรทL WHN VHoHQHN VHQ\RUDM
JHOLUOHULGLU (รทHU VHQ\RUDM JHOLUOHULQLQ \XUWLoL KDVร OD\D RUDQร ERUo PLNWDUร Qร Q
\XUWLoL KDVร OD\D RUDQร QD HรบLW \DGD GDKD \ย NVHN LVH PHUNH] EDQNDVร Qร Q IL\DWODU
JHQHO Gย ]H\LQL NRQWURO HGHELOHFHรทL NDEXO HGLOPHNWHGLU $QFDN VHQ\RUDM
JHOLUOHULQLQ \XUWLoL KDVร OD\D RUDQร ERUo WXWDUร Qร Q \XUWLoL KDVร OD\D RUDQร QGDQ
Gย รบย N LVH PHUNH] EDQNDVร Qร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGHNL NRQWUROย
ND\EROPDNWD
YH
EHOLUOHQPHNWHGLU
IL\DWODU
PDOL\H
RWRULWHVLQLQ
GDYUDQร รบODUร QD
J|UH
%XUDGD GLNNDWL oHNHQ QRNWD 0HUNH] %DQNDVร Qร Q PDOL\H RWRULWHVL LOH birlikte hareket ederek fiyatlar genel dรผzeyi รผzerinde bir miktar da olsa
HWNLVLQLQ RODELOHFHรทLGLU gUQHรทLQ 0HUNH] EDQNDVร QRPLQDO IDL] RUDQODUร
ย ]HULQGH R\QDPD \DSDUDN IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQLQ GHรทLรบPHVLQH QHGHQ
RODELOLU $QFDN EX HWNLQLQ Vร Qร UOร ROPDVร D\Uร FD PHUNH] EDQNDVร Qร Q PDOL\H
SROLWLNDVร QGDNL GDOJDODQPDODU VRQXFX HWNLVLQL ND\EHWPHNWHQ oHNLQPHVL
QHGHQL\OH EX GHรทLรบNHQL NXOODQPD\ร WHUFLK HWPH\HELOLU 'ROD\ร Vร \OD EX Wย U
UHMLPOHUGH IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L JHQHOOLNOH PDOL\H RWRULWHVL WDUDIร QGDQ
EHOLUOHQPHNWHGLU
3DUD 3ROLWLNDVร 'RPLQDQW 5HMLPOHU 33'5 ยถGH ELULQFLO ID]OD NDPX ERUo
PLNWDUร QD GX\DUOร YH EXJย QNย GHรทHU Eย WoH Nร Vร Wร PHYFXW ERUFXQ KHUKDQJL ELU
UHHO GHรทHUL LoLQ RWRPDWLN RODUDN VDรทODQPDNWDGร U 33'5ยถGH PHUNH] EDQNDVร
PDOL |GHPH Jย Fย JHUHNOHULQL GLNNDWH DOPDNVร ]ร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQL
EHOLUOH\HELOPHNWHGLU %X UHMLPGH NDPX ERUoODUร DUWDUNHQ ELULQFLO ID]ODODU GD
DUWPD HรทLOLPLQGH RODFDรทร LoLQ IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L EXJย QNย GHรทHU Eย WoH
Nร Vร Wร QGDQ EDรทร PVร ] RODUDN QXPDUDOร &DPEULGJH GHQNOHPL LOH
EHOLUOHQHFHNWLU 'HQNOHPGH
0รฝ 7-8 9 3รฝ <รฝ
9 SDUDQร Q GRODรบร P Kร ]ร Qร J|VWHUPHNWHGLU 33'5ยถGH 0HUNH] %DQNDVร IL\DW
Gย ]H\LQL
WDP
RODUDN
NRQWURO
HGHELOPHNWH
PDOL\H
SROLWLNDVร QGDNL
GDOJDODQPDODUร Q IL\DW Gย ]H\L ย ]HULQGH KHUKDQJL ELU HWNLVL ROPDPDNWDGร U
%XJย QNย GHรทHU Eย WoH Nร Vร Wร IL\DW EHOLUOHPH Vย UHFLQGH \HU DOPDPDNWD
GROD\ร Vร \OD IL\DW EHOLUOHPH Vย UHFL PDOL RWRULWHQLQ \DSPDVร JHUHNHQ
|GHPHOHUGHQ HWNLOHQPHPHNWH YH PHUNH] EDQNDVร IL\DW Gย ]H\LQL HWNL DOWร QGD
NDOPDGDQ EHOLUOH\HELOPHNWHGLU
รธ.รธ1&รธ %g/h0
8=81 9( .,6$ 'g1(0 '(1*( 02'(//(5รธ
'XUDรทDQOร N .DYUDPร
=DPDQ VHULOHULQGH HQ |QHPOL NDYUDPODUGDQ ELUL GXUDรทDQOร NWร U
'XUDรทDQOร N Vย UHoWH KDNLP RODQ RODVร Oร N NRQXPODUร Qร Q ]DPDQ LOH GHรทLรบPHPHVL
WHPHO ILNULQH GD\DOร LVWDWLNVHO ELU GHQJH\L LIDGH HGHU %LUoRN LVWDWLVWLNL VRQXo
oร NDUร PODUGD VHULQLQ GXUDรทDQ ROGXรทX YDUVD\ร Oร U
=DPDQ VHULVL LVH KHUKDQJL ELU GHรทLรบNHQ LoLQ D\Oร N ย o D\Oร N \ร OOร N JLEL
EHOLUOL ELU J|]OHP DUDOร รทร QGD DUG DUGD Vร UDODQPร รบ J|]OHPOHUGHQ ROXรบDQ ELU YHUL
Nย PHVLGLU =DPDQ VHULVL DQDOL]L LVH IDUNOร ]DPDQ QRNWDODUร QGDki gรถzlemler
DUDVร QGDNL EDรทร POร Oร รทร Q DUDรบWร Uร OPDVร Gร U $PDFร VHULGHNL ELOHรบHQOHULQ RUWD\D
oร NDUร OPDVร YH DQDOL]LGLU
=DPDQ VHULVL DQDOL]LQGH J|]OHQHQ VHULQLQ \DSร Vร KDNNร QGD LVWDWLNVHO
oร NDUร PODU \DSDELOPHN LoLQ VHULQLQ GXUDรทDQ ROPDVร JHUHNLU
(NRQRPHWULN ELU PRGHOLQ WDKPLQLQGH PRGHOGHNL GHรทLรบNHQOHULQ |UWย N
RODUDN GXUDรทDQ ROGXNODUร YDUVD\ร Oร U (รทHU PRGHOGH \HU DODQ GHรทLรบNHQOHUH DLW
VHULOHU GXUDรทDQ GHรทLOVH W ) ฯ YH EHQ]HUL Vร QDPDODU Jย YHQLOLU ROPD\DFDNWร U 9
%X QHGHQOH ]DPDQ VHULOHULQLQ GXUDรทDQOร รทร DUDรบWร Uร OPDOร Gร U 6HULQLQ GXUDรทDQ
ROXS ROPDGร รทร Qร Q EHOLUOHQPHVLQGH L]OHQHQ \|QWHPOHUGHQ ELUL VHULQLQ JUDILN
RODUDN LQFHOHQPHVLGLU $VOร QGD EX \|QWHPGH JUDILN VHULQLQ GXUDรทDQ ROXS
ROPDGร รทร NRQXVXQGD DUDรบWร UPDFร \D ELU ILNLU YHUHELOLU 'LรทHU ELU EDVLW GXUDรทDQOร N
Vร QDPDVร LVH VHULQLQ RWRNRUHODV\RQ YH Nร VPL RWRNRUHODV\RQ IRQNVL\RQODUร Qร Q
LQFHOHQPHVLGLU
%LU ]DPDQ VHULVLQLQ GXUDรทDQOร รทร Qร DUDรบWร UPDGD \D\Jร Q RODUDN
NXOODQร ODQ WHVWOHUGHQ ELUL 'LFNH\ )XOOHU ') YH *HQLรบOHWLOPLรบ 'LFNH\ )XOOHU (ADF) birim kรถk testleridiU
%LULP .|N 7HVWOHUL %LU ; ]DPDQ VHULVLQLQ ]DPDQD W J|UH UHJUHV\RQX DรบDรทร GDNL JLELGLU ;รฝ W รฝ %XUDGD
KDWD WHULPL ROXS
a
RODQ GXUDรทDQ ELU Vย UHFH
9
VDKLSWLU (รทHU QRยถOX HรบLWOLN .(.. LOH WDKPLQ HGLOLUVH ;รฝ โ โ W รฝ
(รบLWOLN WUHQGGHQ DUร QGร Uร OPร รบ IRUPX J|VWHUHFHNWLU 'LรทHU ELU LIDGH
LOH ELU ]DPDQ VHULVLQLQ ]DPDQD J|UH UHJUHV\RQ \DSร Oร S HOGH HGLOHQ KDWDODU R
]DPDQ VHULVLQLQ WUHQGGHQ DUร QGร Uร OPร รบ KDOLQL YHUHFHNWLU %X ]DPDQ VHULVL WUHQG GXUDรทDQ Vย UHo 7' RODUDN DGODQGร Uร Oร U
$QFDN ; VHULVL HรบLWOLN ยถGH YHULOGLรทL JLEL UDVVDO \ย Uย \ย รบ Vย UHFL LOH
Wย UHWLOPLรบ RODELOLU
;รฝ ;รฝ :!8 รฝ %XUDGD GD
VDKLSWLU
KDWD WHULPL ROXS
a
9
RODQ GXUDรทDQ ELU Vย UHFH
ise sabit terimi gรถstermektedir. Bu durumda X VHULVLQLQ
GXUDรทDQOร รทร IDUN DOPD LรบOHPL LOH VDรทODQDELOLU <DQL ; ]DPDQ VHULVL NDOร Fร รบRNODU QHGHQL\OH ROXรบDQ VWRNDVWLN ELU WUHQGH VDKLSWLU ;รฝ ;รฝ โ ;รฝ :!8
รฝ
(รบLWOLN GXUDรทDQ ELU Vย UHFL J|VWHUPHNWH ROXS IDUN GXUDรทDQ
Vย UHo )' RODUDN DGODQGร Uร Oร U
+HU LNL Vย UHo IDUNOร J|]ย NVHOHU GH WHPHOGH EHQ]HUGLUOHU รน|\OH NL %X EHQ]HUOLรทL J|VWHUPHN ย ]HUH W LNHQ ; ;; LOH J|VWHULOLU (รบLWOLN ยถGH WยถQLQ DUGร รบร N GHรทHUOHUL \HULQH
NRQGXรทXQGD
; 8 ; <
;= ; 8 ฮต= ; ฮต 8 ฮต= ;รฝ ; W Yรฝ (รบLWOLN YH KDWD WHULPOHUL Gร รบร QGD ELUELUL LOH EHQ]HU ELU \DSร \D
VDKLSWLUOHU $\Uร FD QRยถOX HรบLWOLNWHNL Y LOH J|VWHULOHQ KDWD WHULPL YDU\DQVร 9
ROGXรทXQGDQ GXUDรทDQ GHรทLOGLU 'ROD\ร Vร \OD HรบLWOLN .(.. LOH WDKPLQ
HGLOGLรทLQGH ; YH W GXUDรทDQ ROPDGร NODUร QGDQ ยณVDKWH UHJUHV\RQยด SUREOHPL LOH
NDUรบร ODรบDFDNWร U
Nelson ve Plosser (1982)โ de bir zaman serisinin TD ya da FD olup
ROPDGร รทร Qร J|VWHUHQ 'LFNH\ )XOOHU LOH JHOLรบWLULOPLรบ RODQ WHVW
Vย UHFLQL NXOODQPร รบWร U %X WHVW HรบLWOLN ยถGD YHULOHQ PRGHOH GD\DQPDNWDGร U ;รฝ W ;รฝ :!8 รฝ
(รบLWOLN ยถGD HรทHU YH LVH LVH PRGHO ;รฝ ;รฝ :>8 รฝ
JLEL ROXU (รบLWOLN HรบLWOLN ยถGH YHULOHQ YH )' RODUDN DGODQGร Uร ODQ
ELU Vย UHFL \DQVร Wร U
PRGHOLQLQ LVWHQLOHQ |]HOOLNOHUL VDรทODPDVร LoLQ HรบLWOLรทLQ KHU LNL
\DQร QGDQ ; ?> oร NDUร Oร U
;รฝ ;รฝ โ ;รฝ :!8 W ;รฝ :!8 รฝ
%XUDGD IDUN DOPD LรบOHPLQGHQ GROD\ร RWRNRUHODV\RQ VRUXQX LOH
NDUรบร ODรบร OPDNWDGร U \DQL ยถOHU NRUHODV\RQOX ROPDNWDGร U %X QHGHQOH HรบLWOLรทLQ
VDรท WDUDIร QD ; ? @ ยถOHU PRGHOH HNOHQLU %X WHVW *HQLรบOHWLOPLรบ 'LFNH\ )XOOHU $')
RODUDN DGODQGร Uร Oร U 'ROD\ร Vร \OD PRGHO HรบLWOLN ยถGDNL JLEL RODFDNWร U A ;รฝ W โ ;รฝ :!8 ย C 8 B ;รฝ : B รฝ รฟ
$') ELULP N|N WHVWL ') ELULP N|N WHVWL LOH D\Qร KLSRWH]OHU D\Qร Gร U Burada รผzeriQGH GXUXOPDVร JHUHNHQ LNL |QHPOL KXVXVWDQ ELUL WDKPLQ HGLOHFHN
SDUDPHWUHOHULQ LVWDWLNVHO RODUDN DQODPOร Oร รทร Qร Q WHVW HGLOPHVLQGH ELOLQHQ W
LVWDWLVWLรทLQLQ NXOODQร OPDPDVร Gร U 1LWHNLP 'LFNH\ )XOOHU ยถGD Vร Iร U KLSRWH]L
DOWร QGD SDUDPHWUH WDKPLQOHULQLQ GDรทร Oร Pร Qร Q VWDQGDUW ROPDGร รทร J|VWHULOPLรบ YH
VHoLOPLรบ IDUNOร |UQHN oDSODUร LoLQ NULWLN GHรทHUOHU Wย UHWLOPLรบWLU 'DKD VRQUD
0F.LQQRQ LOH HN \DSร OPร รบWร U
') WHVWL LoLQ DรบDรทร GDNL PRGHO NXOODQร Oร U ; ; ?> W X $') WHVWL LoLQ DรบDรทร GDNL PRGHO NXOODQร Oร U
N ; ; ?> ย EGF H
D
; ? @ Y
+; ELULP N|N YDUGร U +I ELULP Nรถk yoktur ROPDVร ; VHULVLQLQ GXUDรทDQ ROPDGร รทร Qร J|VWHULU ROPDVร GXUXPXQGD VHULOHUL GXUDรทDQ \DSร ODUร QGDQ X]DNODรบWร UDQ YH
รบRN RODUDN DGODQGร Uร ODQ IDNW|UOHULQ HWNLOHULQLQ VHULGHNL HWNLOHULQLQ JHoPLรบH
GRรทUX JLGLOGLNoH D]DOGร รทร Gร U
=DPDQ VHULOHULQL ELULP N|NH VDKLS ROXS ROPDGร รทร Qร Q WHVWLQGH \D\Jร Q
RODUDN NXOODQร ODQ WHVWOHUGHQ ELUL GH 3KLOLSV Peron (1988)โ e dayanan birim kรถk
WHVWLGLU %X WHVWLQ 33 QRยถOX HรบLWOLรทLQ VDรท WDUDIร QD JHFLNPHOHULQ HNOHQPHVL
LOH GDKD \ย NVHN Vร UDGDQ RWRNRUHODV\RQ ROXS ROPDGร รทร Qร GRรทUXOD\DQ $') ELULP
N|N WHVWLQGHQ IDUNร KDWD WHULPLQGHNL RWRNRUHODV\RQODUร GD KHVDED NDWPDN iรงin
NDWVD\ร ODUร Qร Q W LVWDWLVWLNOHULQL SDUDPHWULN ROPD\DQ ELU Gย ]HOWPH\H WDEL
WXWPDVร Gร U
2UWDN %ย Wย QOHรบPH $QDOL]L Zaman
serilerinin
deterministik veya stokastik trend iรงermesi
GXUXPXQGD \DSร ODQ UHJUHV\RQGDQ HOGH HGLOHQ W GHรทHUOHULQLQ YH GLรทHU LVWDWLVWLN
VRQXoODUร Qร Q \RUXPODQPDVร DOGDWร Fร RODELOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD *UDQJHU YH
1HZEROG E|\OH ELU GXUXPGD VRQXoODUร Q VDKWH RODELOHFHรทL J|Uย รบย QH
o|]ย P JHWLUPHN DPDFร \OD RUWDN Eย Wย QOHรบPH NDYUDPร Qร JHOLรบWLUPLรบOHUGLU
รธNL YH\D GDKD ID]OD GXUDรทDQ ROPD\DQ GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD X]XQ
G|QHP LOLรบNLVL YDUVD EX X]XQ G|QHP LOLรบNLGHQ VDSPDODU GXUDรทDQ RODFDNWร U %X
GXUXP VDรทODQร UVD V|]NRQXVX GHรทLรบNHQOHU RUWDN Eย Wย QOHรบLN RODUDN DGODQGร Uร Oร U
รธNWLVDGL WHRUL\H J|UH X]XQ G|QHP GHQJH LOLรบNLVL DรบDรทร GDNL JLEL LIDGH HGLOLU <J ;J XJ <W โ ;J
%HNOHQHQ EX VHULQLQ GRรทUXVDO ELOHรบHQLQLQ GH GXUDรทDQ ROPDVร Gร U
(รทHU EX LNL GHรทLรบNHQ DUDVร QGD X]XQ G|QHP LOLรบNLVL YDUVD YH LNLVL GH D\Qร
Vร UDGD Eย Wย QOHรบLN LVH LNL GHรทLรบNHQGH RUWDN Eย Wย QOHรบHQ RODUDN DGODQGร Uร Oร U
'LรทHU ELU LIDGH LOH RUWDN Eย Wย QOHรบPH GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD X]XQ G|QHP
LOLรบNLVLQLQ YDUOร รทร Qร Q LVWDWLVWLNVHO RODUDN J|VWHULOPHVLGLU
2UWDN Eย Wย QOHรบPLรบ VLVWHPOHULQ WDKPLQL LoLQ LNL \|QWHP NXOODQร Oร U (QJOH *UDQJHU -RKDQVHQ 7HVW 0RGHOH GDKLO HGLOHQ Wย P LNWLVDGL Eย \ย NOย NOHULQ GXUDรทDQOร NODUร QD LOLรบNLQ
LQFHOHPHGH 2UWDN %ย Wย QOHรบPH $QDOL]LQLQ X\JXODQDELOLUOLรทL RUWD\D oร NPร รบWร U
<DSร ODFDN EX WHVWOH NXUXODQ PRGHOGHNL WXWDUVร ] ELOJLOHUGHQ NXUWXOPDVร
KHGHIOHQPHNWHGLU $QFDN EX oDOร รบPDGD (QJOH Granger(1987)
X\JXODQPร รบWร U
yรถntemi
(QJOH *UDQJHU 7HVWL iรงin:
; YH < ยถQLQ G E Vร UDVร QGD RUWDN Eย Wย QOHรบLN \DQL ; < a &, G E ROPDVร โ ข KHU LNL VHULGH G Vร UDVร QGD Eย Wย QOHรบLN โ ข EX GHรทLรบNHQOHULQ G E Vร UDVร QGD Eย Wย QOHรบLN D ; D9 < รบHNOLQGH
GRรทUXVDO ELU EDรทร QWร Qร Q
NRรบXOODUร Qร VDรทODPDVร JHUHNPHNWHGLU %XUDGD >D D9 ]
vektรถrรผ
ortak
Eย Wย QOHรบPH YHNW|Uย Gย U ; YH < โ nin her ikisi de I(1) olmak รผzere, bu iki
GHรทLรบNHQ DUDVร QGDNL X]XQ G|QHP LOLรบNLQLQ < ; K
รบHNOLQGH ROGXรทX YDUVD\ร OVร Q ; YH < RUWDN Eย Wย QOHรบLN YHNW|Uย > @ LVH
; < a &, ยถ GLU $\Uร FD < ยถQLQ X]XQ G|QHP HรทLOLPL < ยถ GHQ VDSPDODUร K
, ยถGร U
'HรทLรบLN RODVร Eย Wย QOHรบPH YH RUWDN Eย Wย QOHรบPH GXUXPODUร Qร GLNNDWH
DODFDN ROXUVDN
< ; X olmak รผzere < a , ; a , YH 8 a , LVH ; YH < RUWDN Eย Wย QOHรบLN GHรทLOGLU < a , ; a , YH 8 a , LVH ; YH < RUWDN Eย Wย QOHรบLNWLU YH RUWDN Eย Wย QOHรบLN YHNW|Uย > 1]โ dรผr.
< a , ; a , YH 8 a , LVH RUWDN Eย Wย QOHรบPH LoLQ ELU DUDรบWร UPD \DSPDN DQODPOร GHรทLOGLU
< a , ; a , YH 8 a , LVH ; YH < RUWDN Eย Wย QOHรบLN GHรทLOGLU
*HQHOOLNOH PDNUR HNRQRPLN GHรทLรบNHQOHU GXUDรทDQ GHรทLOGLU YH ]DPDQ serilerini
etkileyen
faktรถrleri
iรงerirler.
Bu
faktรถrler,
WUHQG PHYVLPOLN
KDUHNHWOLOLN NRQMRQNWย UHO KDUHNHWOLOLN YH DUร ]L KDUHNHWOLOLNWLU $QFDN
X\JXODPDGD GDKD oRN WUHQG YH PHYVLPOLN KDUHNHWOLOLN ย ]HULQGH GXUXOPDNWDGร U 6HULOHULQ
GXUDรทDQODรบWร Uร OPDVร Qร Q
QHGHQL
KDWD
WHULPLQH
YDUVD\ร PODUร Qร VDรทOD\DELOPHN Lรงindir. Bรถylelikle hata terimleri white
DLW
noise
ROPDNWDGร U <DQL RUWDODPDVร Vร Iร U YDU\DQVร VDELW ROPDNWDGร U 2UWDODPD
HWUDIร QGD Gย ]HQOL GDรทร OPDNWDGร U 'XUDรทDQ ROPDGร รทร QGD RUWDODPDGDQ
X]DNODรบPDNWDGร U
$\Uร FD GXUDรทDQ ROPD\DQ ELU GHรทLรบNHQ VHWL LOH NXUXODQ ELU PRGHO HรทHU
.(.. NXOODQร ODUDN WDKPLQ HGLOLUVH KHUKDQJL ELU รบRNWDQ VRQUD GHรทLรบNHQOHU
ร UDNVD\DELOLU %X GXUXP IDUNODUร DOร QDUDN GXUDรทDQODรบDQ VHULOHUGH oRN |QHPOL
RODELOHFHN ELOJLOHUL ND\EROPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U YH X]XQ G|QHP LOLรบNLOHUL
iรงermeyecektir. BiOLQGLรทL JLEL HNRQRPL WHRULOHUL X]XQ G|QHP LOLรบNLOHU ย ]HULQGH
NXUXOPXรบODUGร U (รทHU PRGHOOHU WDPDPHQ Nร VD G|QHP LOLรบNLOHU ย ]HULQH NXUXOXUVD
X]XQ G|QHP GHQJH LOLรบNLVL ย ]HULQH KHUKDQJL ELU รบH\ V|\OHPHN Pย PNย Q
ROPD\DFDN YH D\Uร FD EX Wย U PRGHOOHU |QJ|Uย G|QHPL X]DGร NoD oRN N|Wย
WDKPLQOHU YHUPH\H EDรบOD\DFDNWร U รธรบWH RUWDN Eย Wย QOHรบPHQLQ |QHPL EXUDGDGร U
2UWDN Eย Wย QOHรบPH GXUDรทDQ ROPD\DQ GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD GXUDรทDQ X]XQ
G|QHPOL LOLรบNL\L WDQร PODU <DQL KDWDODUร Q Nร VD G|QHP GHQJHVL]OLNOHUL
gรถsterdikleri durumlarda, ]DPDQ VHULVL GHรทLรบNHQOHUL DUDVร QGDNL X]XQ G|QHP
LOLรบNL\L EHOLUOHU <XUGDNXO +HQGU\ <|QWHPL %X
\DNODรบร P
Eย \ย N
|Ooย GH
6DUJDQยถร Q
PDNDOHVLQH
GD\DQPDNWDGร U 'DKD VRQUDNL \ร OODUGD EX oDOร รบPD 'DYLGVRQ 'DYLGVRQ
YH +HQGU\ PDNDOHOHUL\OH JHOLรบWLULOPLรบWLU <DNODรบร P *LOEHUW
3DJDQ YH +HQGU\ ยถGH ROGXNoD Doร N ELU รบHNLOGH VXQXOPXรบWXU Hendry
โ Genelden ร zele
(General
to
Specific)โ
modelleme
\|QWHPLQL VXQPXรบWXU <|QWHP DรบDPDGDQ ROXรบPDNWDGร U 3DJDQ
+HQGU\
รธNWLVDW WHRULVLQGHQ \DUDUODQDUDN JHQHO ELU PRGHO NXUXOXU 2UWRJRQDO YH QLKDL GHQJH DQODPร QGD \RUXPODQDELOHQ Gร รบVDO GHรทLรบNHQOHUH XODรบPDN LoLQ PRGHO UHSDUDPHWUL]H HGLOLU
0RGHO EDVLWOHรบWLULOHUHN YHULOHUH X\JXQ HQ Nย oย N YHUVL\RQX EXOXQXU
Daha รถnceki DรบDPDGD ELoLPOHQGLULOPLรบ PRGHOLQ WDKPLQ Jย Fย Vร QDQร U
Model, alternatif
modeller ile,โ iรง iรงe ve iรง iรงe olmayan
QHVWHG QRQWHVWHG ยด WHVWOHU DUDFร Oร รทร LOH NDUรบร ODรบWร Uร Oร U YH
istatistiki
anlamda
ROPDGร รทร EHOLUOHQLU
daha
iyi bir โ rakip (rival)โ
modelinin
*HQHO 0RGHO JHQHOOLNOH 2WRUHJUHVLI 'Dรทร Wร OPร รบ *HFLNPH 0RGHOL
$XWRUHJUHVVLYH 'LVWULEXWHG /DJ $'/ RODUDN WDQร PODQร U YH DรบDรทร GDNL JLEL
gรถsterilir.
<J
XODรบร Oร U
L
<J M!L N
<J M N O
<J M O P ;J L ;J M!L N ;J M N O ;J M Q XJ
(2.10) noโ lu modele biU WDNร P Nร Vร WODPDODU JHWLULOHUHN |]HO ELU PRGHOH +HQGU\ \|QWHPL |]HO PRGHO NXUXOPDVร QGD \RO J|VWHULFL QLWHOLNWH
ยณ0RGHO .DEXO (WPH .ULWHUOHULยด VXQPDNWDGร U gUQHรทLQ +HQGU\ YH 5LFKDUG (1983) model seรงimi iรงin 6 kriter รถnermektedir. 0RGHOOHU YHUL NXOODQร Pร QD X\JXQ ROPDOร Gร U 0RGHOOHU WHRUL LOH WXWDUOร ROPDOร Gร U 8\JXQ 0RGHOOHU HQ D]ร QGDQ ]D\ร I Gร รบVDO GHรทLรบNHQOHUH VDKLS ROPDOร Gร U (รทHU GHรทLรบNHQOHU ]D\ร I Gร รบVDO GHรทLOVH EX GXUXPGD
LoVHOGLU YH PRGHO HรบDQOร RODUDN ELUOLNWH LIDGH HGLOPHOLGLU
8\JXQ PRGHOOHU VDELW SDUDPHWUHOHU LoHUPHOLGLU (รทHU PRGHO SROLWLND DQDOL]L YH\D WDKPLQ DPDoOร NXOODQร ODFDN LVH LOJLOL
SDUDPHWUHOHU |UQHNOHP LoLQGH YH\D Gร รบร QGD D\Qร GHรทHUOHU
WDรบร PDOร Gร U
8\JXQ ELU PRGHO JHQLรบ oDSWD UDNLS PRGHOOHUL LoHUPHOLGLU (รทHU ELU PRGHO EDรบND ELU PRGHOLQ VRQXoODUร Qร Doร NOD\DELOL\RUVD R
PRGHOL LoHUGLรทL V|\OHQHELOLU รธ\L ELU PRGHO VDGHFH YHUL\L Doร NODPDNOD NDOPDPDOร D\Qร ]DPDQGD GLNNDWH DOร QDQ UDNLS
PRGHOOHULQ EDรบDUร ODUร Qร YH KDWDOร WDUDIODUร Qร GD Doร NODPDOร Gร U
*LOEHUW
hdh1&h %g/h0
02'(/ø1 .858/0$6, 9( dg=h0/(10(6ø %X oDOÕúPDQÕQ DPDFÕ Lo ERUoODQPDQÕQ IL\DWODU JHQHO G ]H\L
]HULQGHNL HWNLVLQL DUDúWÕUPDNWÕU
%X DPDFD XODúDELOPHN LoLQ GH÷LúNHQOHULQ – 2002:4 dönemine
DLW o D\OÕN YHULOHU NXOODQÕOPÕú YH X]XQ G|QHP GH÷LúPHOHUL J|UPHN DPDFÕ\OD
2UWDN % W QOHúPH $QDOL]L \DSÕOPÕú NÕVD G|QHP GH÷LúPHOHUL J|UPHN
DPDFÕ\OD +HQGU\ \|QWHPL NXOODQÕOPÕúWÕU 0RGHOOHUL WDKPLQ HGHELOPHN LoLQ
(9ø(:6 SDNHW SURJUDPÕ NXOODQÕOPÕúWÕU
7 UNL\H¶GH IL\DW KDUHNHWOHULQL \DQVÕWDQ LNL HQGHNV YDUGÕU %XQODUGDQ
ELULQFLVL WRSWDQ Hú\D IL\DWODUÕQGDNL GH÷LúLPOHUL \DQVÕWDQ 7()( 7RSWDQ (ú\D
)L\DW (QGHNVL GLU %X HQGHNVLQ KHVDSODQPDVÕQGD GLNNDWH DOÕQDQ PDOODU
JHQHOOLNOH W NHWLFL\H XODúPD\DQ UHWLP V UHFLQGH NXOODQÕODQ PDOODUGÕU
'ROD\ÕVÕ\OD EX PDOODUÕQ DOÕFÕODUÕ GD \LQH E \ N |Oo GH PDO YH KL]PHW UHWHQ
VHNW|UOHUGLU 6|] NRQXVX PDOODUÕQ IL\DWODUÕ LVH HQ oRN PDOL\HWOHUGHNL
GH÷LúLPOHUGHQ HWNLOHQPHNWHGLU 'L÷HU ELU HQGHNV LVH 7h)( 7 NHWLFL )L\DW Endeksi)’dir. Bu endekse konu olan mal ve hizmetler, tüketime yönelik nihai
PDOODU YH KL]PHWOHUGLU %X oDOÕúPDGD IL\DWODU JHQHO G ]H\LQL DoÕNOD\DQ
GH÷LúNHQ RODUDN 7()( DOÕQPÕúWÕU
.ODVLN øNWLVDGL .XUDP YH 3DUDVDOFÕ *|U úH J|UH SL\DVDGDNL SDUD
PLNWDUÕ LOH IL\DWODU G ]H\L DUDVÕQGDNL D\QÕ \|QO YH D\QÕ RUDQOÕ ELU LOLúNL YDUGÕU
%X QHGHQOH IL\DWODU JHQHO G ]H\LQL HWNLOH\HFHN GH÷LúNHQOHUGHQ ELUL RODUDN SDUD
DU]Õ VHoLOPLúWLU $QFDN ELOLQGL÷L JLEL oRN VD\ÕGD SDUD DU]Õ WDQÕPÕ YDUGÕU 0
0 0 < 5H]HUY 3DUD« %X oDOÕúPDGD SDUD DU]Õ GH÷LúNHQL RODUDN 0 <
DOÕQPÕúWÕU
\ÕOÕQGD 6DUJHQW YH :DOODFH WDUDIÕQGDQ RUWD\D DWÕODQ ³+Rú
2OPD\DQ 0RQHWDULVW $ULWPHWLN´ LVLPOL |QHUPH\H J|UH PDOL\H SROLWLNDVÕQÕQ
HWNLQ ROGXรทX YH SDUD SROLWLNDVร Qร Q PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLVL DOWร QGD EXOXQGXรทX
YDUVD\ร Pร JHoHUOLGLU dย QNย Kย Nย PHW Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWDELOPHN LoLQ \D
ERUoODQDFDN \D GD SDUDVDO JHQLรบOHPH\H JLGHFHNWLU +ย Nย PHWOHU Eย WoH
Doร NODUร Qร ERUoODQDUDN NDSDWWร NODUร Vย UHFH SDUD SROLWLNDVร Qร Q HQIODV\RQ รผzerindeki etkisi devam edecektir. Ancak, borรงlanmada ki bรผyรผme bรผtรงe
Doร รทร QGD Vย UHNOL ELU DUWร รบD QHGHQ ROPD\D EDรบODGร รทร DQGD DUWร N SDUD SROLWLNDVร
Wร NDQPD\D EDรบODPร รบWร U %XQGDQ VRQUD SDUD DU]ร QGD ELU DUWร รบ GDOJDVร \OD
HQIODV\RQ RUDQร QGD ELU Vร oUDPD \DUDWDFDNWร U %X WHRULGHQ KDUHNHWOH EX
oDOร รบPDGD IL\DW Gย ]H\LQL HWNLOH\HQ LNL GHรทLรบNHQ RODUDN iรง borรงlanma ve bรผtรงe
Doร รทร GHรทLรบNHQOHUL GH DOร QPร รบWร U
%LOLQGLรทL JLEL HNRQRPLGH IL\DWODUร HWNLOH\HFHN oRN |QHPOL IDNW|UOHU
YDUGร U $QFDN EX oDOร รบPD GD IL\DWODUร HWNLOH\HFHN Wย P IDNW|UOHU \HULQH ย o
GHรทLรบNHQ SDUD DU]ร Lo ERUoODQPD Eย WoH Doร รทร VHoLOPLรบWLU %X GHรทLรบNHQOHULQ
VHoLPLQGH JHQHOOLNOH Kย Nย PHWOHULQ Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWDELOPHN LoLQ \D
ERUoODQPD\ร \D GD SDUDVDO JHQLรบOHPH\L VHoPHVL GLNNDWH DOร QPร รบWร U $\Uร FD
PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX ELU HNRQRPLGH Kย Nย PHWOHU Eย WoH Doร NODUร Qร
borรงlanma ile kaSDWPD\D oDOร รบร UODU %RUoODQPD GHYDP HWWLNoH UHHO IDL]OHU artacak ve hรผkรผmetler faizleri รถdemek iรงin bile borรงlanmaya gidecektir. Bu
GXUXPGD Kย Nย PHWLQ VHoLPL SDUDVDO JHQLรบOHPH RODFDNWร U %X GXUXP
HQIODV\RQD \RO DoDFDNWร U รธรบWH EX oDOร รบPDGD 6DUJHQW YH :DOODFHยถร Q
oDOร รบPDVร Qร Q 7ย UNL\H LoLQ JHoHUOL ROXS ROPDGร รทร GD WHVW HGLOPLรบWLU
<XNDUร GDNL Doร NODPDODUGD GD DQODรบร ODFDรทร ย ]HUH PRGHO DรบDรทร GDNL
รบHNLOGH NXUXOPXรบWXU
3R ES E T 0R EU รธ%6R EV %$R XR
%XUDGD 3R = Fiyatlar genel dรผzeyi (1987=100) 0R 3DUD DU]ร 0 < 0LO\DU 7/ รธ%6 รธo ERUoODU 0LO\DU 7/ %$ %ย WoH Doร รทร 0LO\DU 7/ 7ย UNL\HยถGH Lo ERUoODQPDQร Q |]HOOLNOH VRQUDVร QGD DUWWร รทร J|]|Qย QGH
EXOXQGXUXOGXรทXQGDQ V|] NRQXVX PRGHO โ ย o D\Oร N YHULOHU
NXOODQร ODUDN WDKPLQ HGLOPLรบWLU
รธON RODUDN PRGHOGHNL GHรทLรบNHQOHULQ GXUDรทDQ ROXS ROPDGร NODUร $') WHVWL
\DSร ODUDN WHVW HGLOPLรบWLU $') WHVWL LoLQ DรบDรทร GDNL PRGHO NXOODQร OPร รบWร U W ;R ;R X>T
Z [ T
Y
;R X+Z XR
%XUDGD ;R incelenecek olan zaman serisini gรถstermektedir. Test
HGLOHFHN KLSRWH] +S
VHUL GXUDรทDQ GHรทLOGLU
+S VHUL GXUDรทDQGร U 7DEOR GHรทLรบNHQOHULQ GXUDรทDQOร N Gย ]H\OHULQL J|VWHUPHNWHGLU 7$%/2 $') 7(67 6218&8
'(รถรธรน.(1/(5
'h=(<
6,5$ )$5.
3R
N
0R
N
รธ%6R
N
%$R
N
S \T S
S +S ]
S_^ S T
7DEOR ยถGH GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH GHรทLรบNHQOHU Vร UD IDUN GXUDรทDQGร U (QJOH *UDQJHUยถLQ $รบDPDOร 7DKPLQ <|QWHPL <|QWHPLQ LON DรบDPDVร QGD X]XQ G|QHP SDUDPHWOHU WDKPLQ HGLOLU
รธNLQFL DรบDPDVร QGD LVH ELULP N|N WHVWi ile hatalar gรถzden geรงirilir. %LULQFL $รบDPD
/3R /รธ%6R /0R %$R W โ 5
U
) GZ
/ 'HรทLรบNHQLQ ORJDULWPLN GHรทHUL
รธNLQFL $รบDPD
%LULQFL DรบDPDGD HOGH HGLOHQ KDWD WHULPLQH ELULP N|N WHVWL X\JXODQร U +S ฮฒ 2UWDN %ย Wย QOHรบPH \RNWXU +` ฮฒ 2UWDN Eย Wย QOHรบPH YDUGร U โ XR
XR X>T YR GHQNOHPLQGH < YH DQODPOร LVH ELULQFL DรบDPDGDQ
HOGH HGLOHQ GHรทLรบNHQOHUH DLW SDUDPHWUHOHU X]XQ G|QHP SDUDPHWUHOHULGLU 7DEOR KDWD WHULPLQH DLW ') WHVW VRQXFXQX YHUPHNWHGLU 7$%/2 +$7$ 7(5รธ0รธ1( $รธ7 ') 7(67 6218&8
S_^ T\S
'HรทLรบNHQ
')
9W
acb a)d
acb a+e
7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH +` KLSRWH]L .DEXO HGLOPLรบWLU
QRยถOX GHQNOHP X]XQ G|QHP GHQJH LOLรบNLVLQL J|VWHUPHNWHGLU %XQD J|UH SDUD
DU]ร QGDNL ยถOLN DUWร รบ IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQL DUWWร Uร UNHQ Lo ERUoODUGD
ยถOLN DUWร รบ IL\DWODUร YH Eย WoH Doร รทร QGDNL DUWร รบ IL\DWODUร
DUWWร UPDNWDGร U
+HQGU\ <|QWHPL +HQGU\ *HQHOGHQโ g]HOH 0RGHOOHPH \|QWHPLQL VXQPXรบWXU <|QWHP
GH L]OHQHQ \RO DรบDรทร GD Doร NODQPร รบWร U
(NRQRPL WHRULVLQGHQ KDUHNHWOH GHQJH LOLรบNLVLQH HWNL HGHQ GHรทLรบNHQOHUL
NDSVD\DQ ELU PRGHO NXUXOPXรบWXU 3R I 0R รธ%6R %$R
)L\DWODUร HWNLOH\HQ GHรทLรบNHQOHU EHOLUOHQGLNWHQ VRQUD .ร Vร WODQPDPร รบ
2WRUHJUHVLI 'Dรทร Wร OPร รบ *HFLNPH 2'* PRGHOL NXUXOPXรบWXU dย QNย HNRQRPLN
birimlerin normal olarak dinamik bir รงerรงevede faaliyet gรถsterdikleri gรถzรถnรผne
DOร Qร UVD Doร NOD\ร Fร GHรทLรบNHQ VHWL LoLQGH LOJLOL GHรทLรบNHQLQ JHFLNPH \DSร ODUร Qร Q
GD EXOXQPDVร JHUHNOLGLU W
W
W
W
f [ T
f [ S
f [)S
f [ S
3W I 3R X f 0R X f รธ%6R X f %$R X f QRยถOX PRGHOLQ JHFLNPH VD\ร Vร Qร EHOLUOHPHN DPDFร \OD $,& $NDLNH %LOJL
.ULWHUL NXOODQร OPร รบWร U 7DEOR $,& NULWHULQH J|UH JHFLNPH VD\ร Vร Qร
YHUPHNWHGLU
7DEOR $,& .5รธ7(5รธ1( *g5( *(&รธ.0( 6$<,6,
$,&
N
N
N
N N
7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH $,& GHรทHUL HQ Nย oย N RODQ JHFLNPH
VD\ร Vร ยถWย U
QRยถOX PRGHO GH JHFLNPH VD\ร Vร RODUDN EXOXQPXรบWXU 7DEOR *HQHO PRGHOLQ VRQXoODUร Qร YHUPHNWHGLU *HQHO PRGHOGH
Eย WoH Doร รทร Gร รบร QGDNL GHรทLรบNHQOHULQ ORJDULWPLN GHรทHUOHUL DOร QPร รบWร U
7$%/2 *(1(/ 02'(/รธ1 6218d/$5, %Dรทร POร 'HรทLรบNHQ /7()(
.DWVD\ร ODU
&
/รธ%6R X!T /0R %$R /รธ%6R X!T /0R X!T %$R X!T
/7()(R X!T /7()(R X U %$R X U /,%6R X U /0R X U /7()(R X V %$R X V /,%6R X V /0R X V /7()(R X g %$R X g /รธ%6R X g /0R X g
W 'HรทHUOHUL
5 $,& ) ฮฃ h U
U
GZ
7DEOR ยถGH GHรทLรบNHQOHUH DLW SDUDPHWOHULQ HNRQRPLN \|QGH
EHNOHQWLOHUH X\JXQOXรทX YH LVWDWLVWLNL Doร GDQ DQODPOร Oร รทร LQFHOHQPLรบWLU
รธVWDWLVWLNVHO EDNร PGDQ DQODPVร ] YH EHNOHQWLOHUH X\JXQ ROPD\DQ GHรทLรบNHQOHU
PRGHOGHQ Gร รบODQPร รบWร U *HUL NDODQ GHรทLรบNHQOHUOH PRGHO WHNUDU WDKPLQ
HGLOPLรบWLU *HQHO ELU PRGHOGHQ ELU VRQUDNL PRGHOH JHoLรบWH Nร Vร WODQPร รบ ) WHVWL
X\JXODQPร รบWร U
%XQD J|UH HOGH HGLOHQ |]HO PRGHO 7DEOR ยถGH YHULOPLรบWLU
7$%/2 7$+0รธ1 ('รธ/(1 g=(/ 02'(/รธ1 6218d/$5, %Dรทร POร 'HรทLรบNHQ /7()(
& /รธ%6R /0R
/7()(R X!T %$R X V /,%6R X U
.DWVD\ร ODU
W 'HรทHUOHUL
5 ) GZ $5&+ U
) i j
)kml f R n ) W o p)o R q r)s+t
ou
7DEOR ยถWHQ GH J|Uย OHFHรทL ย ]HUH IL\DWODUGDNL Nร VD G|QHP
GHรทLรบPHOHU
โ ข
Bir dรถnem รถnceki fiyatlara,
โ ข
t ve iki dรถnem รถnceki iรง borรงlanmalara,
โ ข
ho G|QHP |QFHNL Eย WoH Doร รทร QD
โ ข
W G|QHPLQGHNL SDUD DU]ร QD EDรทOร Gร U
Bu sonuรงlara gรถre, 1990 G|QHPLQGH Lo ERUoODUร Q \DUDWWร รทร
SDUDVDO HWNLOHULQ YH |]HOOLNOH HQIODV\RQLVW EHNOH\LรบOHULQ |QHP ND]DQGร รทร
sรถylenebilir.
,o %RUoODQPD YH )L\DWODU *HQHO 'ย ]H\L $UDVร QGDNL รธOLรบNLOHUL *|VWHUHQ
$PSLULN dDOร รบPDODU
7DEOR ยถGD Lo ERUoODQPD YH IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L DUDVร QGDNL LOLรบNLOHUL
J|VWHUHQ DPSLULN oDOร รบPDODU |]HWOHQPLรบWLU
7$%/2 รธd %25d/$10$ 9( )รธ<$7/$5 *(1(/ 'h=(<รธ $5$6,1'$.รธ รธ/รธรน.รธ/(5รธ *g67(5(1 d$/,รน0$/$5
d$/,รน0$
9(5รธ .h0(6รธ
Bรผyรผkdeniz, $GQDQ
Tรผrkiye
6DUJHQW DQG :DOODFH
$%'
%ย WoH $oร รทร 'รธ%6 รธo %RUoODQPD
7DQQHU (YDQ DQG $OEHUWR 0 5DPRV 7HNLQ .RUX Ayรงa ve Erdal ร zmen
%UH]LO\D
'RODรบร PGDNL 3DUD )DL] รธo %RUo 6WRNX *HOLUOHU +DUFDPDODU 6HQ\RUDM *HOLUOHUL 0 < *60+ Konsolide Bรผtรงe $oร รทร )L\DWODU 'รธ%6 )DL]OHUL
Telatar Erdinรง
Tรผrkiye
Gรถker, =HOLKD
8\JXU (UFDQ
Tรผrkiye
Tรผrkiye
'(รถรธรน.(1/(5 6218d )L\DWODU รธo %RUo รธo ERUoODQPD WRSODP DU]ร Gelir Dรผzeyi DUWร UDUDN IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQL DUWร UDFDNWร U )L\DWODU 3DUD 6WRNX %HNOHQWL 2SHratรถrรผ, รธVNRQWR 2UDQร
)DL] 2UDQODUร 'รธ%6 )L\DWODUร 'RODรบร PGDNL 3DUD รธo %RUo 6WRNX 9HUJL *HOLUOHUL
)DL] 2UDQODUร 1RPLQDO 3DUD 'รธ%6 Beklenti Operatรถrรผ
5LNDUGRFX ROPD\DQ PDOL\H SROLWLNDODUร Qร Q HWNLQ ROGXรทX HNRQRPLGH X\JXODQDQ Vร Nร SDUD SROLWLNDVร QRPLQDO WDKYLO faizlerinin yรผkselmesine neden olarak, kamu yรผkรผmlรผlรผklerinin DUWPDVร QD GROD\ร Vร \OD IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU %ย WoH Doร รทร Qร Q Lo ERUoODQPD LOH NDSDWร OPDVร GXUXPXQGD DUWDQ IDL] RUDQODUร QHGHQL\OH \ย NVHOHQ iรง borรงlar sonucunda Hazine Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWPDN LoLQ SDUD EDVPDN ]RUXQGD NDOร U 'ROD\ร Vร \OD HQIODV\RQ \ย NVHOLU รธo %RUo IDL]OHULQGH \DรบDQDFDN ELU Gย รบย รบ Lo ERUo UDNDPODUร Qร D]DOWร U GROD\ร Vร \OD Eย WoH Doร รทร D]DOร U %X GD IL\DWODUร Q Gย รบPHVLQH QHGHQ ROXU 5LNDUGRFX ROPD\DQ PDOL\H SROLWLNDODUร Qร Q HWNLQ ROGXรทX HNRQRPLGH X\JXODQDQ Vร Nร SDUD SROLWLNDVร QRPLQDO WDKYLO faizlerinin yรผkselmesine neden olarak, kamu yรผkรผmlรผlรผklerinin DUWPDVร QD GROD\ร Vร \OD IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU 5LNDUGRFX ROPD\DQ PDOL\H SROLWLNDODUร Qร Q HWNLQ ROGXรทX HNRQRPLGH X\JXODQDQ Vร Nร SDUD SROLWLNDVร QRPLQDO WDKYLO faizlerinin yรผkselmesine neden olarak, kamu yรผkรผmlรผlรผklerinin DUWPDVร QD GROD\ร Vร \OD IL\DWODU JHQHO Gย ]H\LQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU %ย WoH Doร NODUร IL\DWODUร YH HQIODV\RQX DUWร Uร U %XQXQ LoLQ SDUDVDO JHQLรบOHPH\H JHUHN \RNWXU )DL] DUWร รบร ERUo VWRNXQX EX GD HQIODV\RQX DUWร Uร U
Selçuk Faruk <Ă&#x2022;OGĂ&#x2022;UĂ&#x2022;P 1XUL
TĂźrkiye TĂźrkiye
*6<ø+ Reel faizlerin bĂźyĂźme 5HHO )DL]OHU RUDQĂ&#x2022;QGDQ ID]OD ROPDVĂ&#x2022; Borç Stoku, durumunda borç stoku artar. ..%* % \ PH2UDQĂ&#x2022; Borç Stoku, )DL] 2UDQODUĂ&#x2022; .RQV % WoH $oĂ&#x2022;áĂ&#x2022; ..%* % \ PH 2UDQĂ&#x2022;
Reel Faizlerin bĂźyĂźme RUDQĂ&#x2022;QGDQ ID]OD ROPDVĂ&#x2022; durumunda borç stoku artar.
'g5'h1&h %g/h0 6218d 9( g1(5รธ/(5 %X oDOร รบPDGD |]HOOLNOH \ร Oร Qร Q LNLQFL \DUร Vร QGDQ LWLEDUHQ \RรทXQ
ELU รบHNLOGH X\JXODPD\D NRQXODQ Lo ERUoODQPDQร Q IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L
ย ]HULQGHNL HWNLVL DUDรบWร Uร OPร รบWร U %X DPDFD XODรบDELOPHN LoLQ GHรทLรบNHQOHULQ
G|QHPLQH DLW ย o D\Oร N YHULOHU NXOODQร OPร รบ YH X]XQ G|QHP
GHรทLรบPHOHUL J|UPHN DPDFร \OD 2UWDN %ย Wย QOHรบPH $QDOL]L \DSร OPร รบ Nร VD dรถnem dHรทLรบPHOHUL J|UPHN DPDFร \OD +HQGU\ <|QWHPL NXOODQร OPร รบWร U รธQFHOHQLOHQ G|QHPGH Eย WoH Doร รทร Lo ERUoODQPD YH SDUD DU]ร IL\DWODU
JHQHO Gย ]H\LQL HWNLOH\HQ WHPHO GHรทLรบNHQOHU RODUDN HOH DOร QPร รบWร U 2UWDN
%ย Wย QOHรบPH $QDOL]L VRQXFXQGD Lo ERUoODQPD Eย WoH Doร รทร YH SDUD DU]ร Qร Q
IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH HWNLOL ROGXรทX J|Uย OPย รบWย U 7ย UNL\HยถGH X\JXODQDQ
SROLWLNDODU QHGHQL\OH Eย WoHQLQ Vย UHNOL Doร N YHULU KDOH JHOPHVL YH EX
Doร NODUร QGD Lo ERUoODQPD \ROX\OD NDSDWร OPDVร ERUoODUร Q DUWPDVร QD QHGHQ
ROPXรบWXU $\Uร FD EX G|QHPGH IDL] RUDQODUร QGDNL Kร ]Oร \ย NVHOLรบ LOH ELUOLNWH
YDGHOHUGHNL Nร VDOPDODU SDUD DU]ร Qร DUWร UDUDN IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH
HWNL \DUDWPร รบWร U 'ROD\ร Vร \OD V|] NRQXVX G|QHPGH Lo ERUoODQPD KHP GLUHNW
KHP GH SDUD DU]ร DUDFร Oร รทร LOH IL\DWODU JHQHl dรผzeyini etkileyen รถnemli bir unsur
ROPXรบWXU
+HQGU\ <|QWHPL NXOODQร ODUDN IL\DWODUGDNL Nร VD G|QHP GHรทLรบPHOHU ELU
G|QHP |QFHNL IL\DWODUD ย o G|QHP |QFHNL Eย WoH Doร รทร QD W G|QHPLQGHNL SDUD
DU]ร QD YH W YH LNL G|QHP |QFHNL Lo ERUoODQPDODUD EDรทOร EXOXQPXรบWXU %X
VRQXoODUD J|UH Lo ERUo VWRNX HQIODV\RQLVW EHNOH\LรบOHUGHQ GROD\ร Nร VD YDGHOL
ELU \DSร J|VWHUPHNWH YH EX YDGHOHUGHNL Nร VDOPDODU 2UWDN %ย Wย QOHรบPH
$QDOL]LQGH ROGXรทX JLEL SDUD DU]ร Qร DUWร UDUDN IL\DWODU JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH HWNL
\DUDWPDNWDGร U
%X GXUXP 6DUJHQW YH :DOODFH WDUDIร QGDQ RUWD\D DWร ODQ ยณ+Rรบ 2OPD\DQ
0RQHWDULVW $ULWPHWLNยด LVLPOL |QHUPH\H J|UH PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLQ ROGXรทX
YH SDUD SROLWLNDVร Qร Q PDOL\H SROLWLNDVร Qร Q HWNLVL DOWร QGD EXOXQGXรทX
YDUVD\ร Pร Qร Q 7ย UNL\H LoLQ JHoHUOL ROGXรทXQX GD J|VWHUPHNWHGLU
6RQXo RODUDN Eย WoH Doร NODUร YH EX Doร NODUร NDSDWPD GD NXOODQร ODQ Lo
ERUoODQPDQร Q |]HOOLNOH PDOL SROLWLNDODUร Q HWNLQ ROGXรทX HNRQRPLOHUGH IL\DWODU
JHQHO Gย ]H\L ย ]HULQGH DUWร รบ \|QOย ELU HWNLVLQLQ ROGXรทXQX V|\OH\HELOLUL]
%X DUDGD \ร Oร QGDQ VRQUD X\JXODQPD\D oDOร รบร ODQ HNRQRPLN
SURJUDP VRQXFXQGD \DSร ODQ X\JXODPDODUร Q |]HOOLNOH \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ
ROXPOX VRQXoODU YHUGLรทLQL GH V|\OHPHN JHUHNLU %X X\JXODPDODU VRQXFXQGD
|]HOOLNOH \ร Oร QGD IDL]OHUGH NL Gย รบย รบ YH ERUoODQPD YDGHOHULQGH NL X]DPD
ROXPOX VLQ\DOOHU YHUPHNWHGLU $QFDN EX SURJUDPร Q EDรบDUร Oร RODELOPHVL LoLQ
|]HOOLNOH Lo ERUoODQPDGD SDUD SROLWLNDVร SURJUDPร QD X\JXQ GDYUDQPDN
JHUHNPHNWHGLU
.$<1$.d$ %DEXúFX ù Köksal, M 2 hVW Q $ YH <D]ÕFÕ = (\O O < NVHN (QIODV\RQGDQ ' ú N (QIODV\RQD *HoLú 6 UHFLQGH 7 UN %DQNDFÕOÕN Sektörü. øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
%D÷FÕ + .DPX %RUoODUÕ <|QHWLPL øoLQ %LU 'H÷HUOHQGLUPH $QNDUD 63.
%DQNDFÕOÕN ' ]HQOHPH YH 'HQHWOHPH .XUXPX 7DVDUUXI 0HYGXDWÕ 6LJRUWD )RQX <ÕOÕ )DDOL\HW 5DSRUX $QNDUD
%DúND\D ) 7 UNL\H (NRQRPLVLQGH øNL %XQDOÕP '|QHPL Devletçilikten 2FDN .DUDUODUÕQD $QNDUD %LUOLN <D\ÕQFÕOÕN
%RU * $UDOÕN &XPKXUL\HW '|QHPLQGH øo %RUoODQPD $ODQÕQGD *HOLúPHOHU +D]LQH 'HUJLVL <ÕO g]HO 6D\ÕVÕ
Büyükdeniz, A. (1996). 7 UNL\H¶GH øo %RUoODQPD (QIODV\RQ øOLúNLVL øVWDQEXO 0DUPDUD hQLYHUVLWHVL %DQNDFÕOÕN YH 6LJRUWDFÕOÕN (QVWLW V
'HYOHW 3ODQODPD 7HúNLODWÕ %RUoODQPD øo YH 'Õú %RUo <|QHWLPL ³g]HO øKWLsas Komisyonu Raporu”. $QNDUD
'LFNH\ ' $ DQG )XOOHU : $ -XO\ /LNHOLKRRG 5DWLR 6WDWLVWLFV )RU $XWRUHJUHVVLYH 7LPH 6HULHV :LWK $ 8QLW 5RRW (FRQRPHWULFD
'RUQEXVFK 5 0D\ 'HEW DQG 0RQHWDU\ 3ROLF\ ³7KH 3ROLF\ øVVXHV´ 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
(QJOH 5 ) DQG *UDQJHU & : - 0DUFK &RLQWHJUDWLRQ DQG (UURU Correction “Representation Estimation and Testing”. (FRQRPHWULFD
(URáOX $ 6 % WoH $oĂ&#x2022;áĂ&#x2022; &DUL øúOHPOHU øOLĂşNLVL Âł7 UNL\H h]HULQH %LU 'HQHPHâ&#x20AC;?. Ankara. DPT.
(URO $ (NRQRPLN (WNLOHUL $oĂ&#x2022;VĂ&#x2022;QGDQ 7 UNL\HÂśGH 'HYOHW %RUoODUĂ&#x2022; $QNDUD 7& 0DOL\H YH * PU N %DNDQOĂ&#x2022;áĂ&#x2022; $UDĂşWĂ&#x2022;UPD YH 3ODQODPD .RRUGLQDV\RQ .XUXOX %DĂşNDQOĂ&#x2022;áĂ&#x2022;
*LDYD]]L ) DQG 3DJDQR 0 1RYHPEHU 1RQ .H\QHVLDQ (IIHFWV 2I Fiscal Policy Changes: â&#x20AC;?International Evidence And The Swedish Experienceâ&#x20AC;?. 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
*LOEHUW & / /6( DQG 7KH %ULWLVK $SSURDFK 7R 7LPH 6HULVHV (FRQRPHWULFV 2[IRUG (FRQRPLF 3DSHUV
*LOEHUW & / 86) Professor Hendryâ&#x20AC;&#x2122;s Econometric Methodology. Oxford %XOOHWLQ 2I (FRQRPLFV DQG 6WDWLVWLFV
*|NHU = (\O O .DPX %RUoODUĂ&#x2022; YH )L\DW øVWLNUDUĂ&#x2022; øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
*|NNHQW * (\O O 7 UNL\H %DQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N 6HNW|U ³ ÂśOL <Ă&#x2022;OODUGD´ øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
GĂźrler, S. (1998). 'HYOHW øo %RUo <|QHWLPL Âł2(CD Ă&#x153;lekleri ve TĂźrkiye 8\JXODPDODUĂ&#x2022;â&#x20AC;?. Ankara. DPT.
+HQGU\ ' ) 3UHGLFWLYH )DLOXUH DQG (FRQRPHWULF 0RGHOOLQJ LQ Macroeconomics: â&#x20AC;&#x153;Transactions Demand For Moneyâ&#x20AC;?. /RQGRQ +HLQQHPDQQ (GXFDWLRQDO %RRNV
+HQGU\ ' ) DQG 5LFKDUG - ) 7KH (FRQRPHWULF $QDO\VLV RI (FRQRPLF 7LPH 6HULHV ,QWHUQDWLRQDO 6WDWLVWLFDO 5HYLHZ
.Ă&#x2022;YĂ&#x2022;OFĂ&#x2022;P 0 øONEDKDU 7 UN (NRQRPLVLQLQ 8]XQ '|QHP (QIODV\RQ $QDOL]L Âł%LU $PSLULN <DNODĂşĂ&#x2022;P´ (NRQRPLN <DNODĂşĂ&#x2022;P 'HUJLVL
/HHSHU ( M. (1991). Equilibria Under â&#x20AC;&#x2DC;Activeâ&#x20AC;&#x2122; and â&#x20AC;&#x2DC;Passiveâ&#x20AC;&#x2122; Monetary and )LVFDO 3ROLFLHV -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV
Leeper, E. M. (February 2003). Fiscal Policiy and Inflation: â&#x20AC;&#x153;Pondering The Imponderablesâ&#x20AC;?. 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
1HOVRQ & 5 DQG 3ORVVHU & , 7UHQGV DQG 5DQGRP :DONV LQ 0DFUR (FRQRPLF 7LPH 6HULHV -RXUQDO 2I 0RQHWDU\ (FRQRPLFV
Pagan, A. (1987). Three Econometric Methodologies: â&#x20AC;&#x153;A Critical Appraisalâ&#x20AC;?. -RXUQDO RI (FRQRPLF 6XUYH\V
6DUJHQW 7 - DQG :DOODFH 1 )DOO 6RPH 8QSOHDVDQW 0RQHWDULVW $ULWKPHWLF )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 0LQQHDSROLV 4XDUWHUO\ 5HYLHZ
Selçuk, F. ve Rantanen, A. (1996). 7 UNL\HÂśGH .DPX +DUFDPDODUĂ&#x2022; YH .DPX %RUoODQPDVĂ&#x2022; Âł0DOL 'LVLSOLQ *HUHáL h]erine GĂśzlem ve Ă&#x2013;neriler. øVWDQEXO 7h6ø$'
6R\OX + 7Â UNL\HÂśGH 6HQ\RUDM *HOLUOHUL YH .DPX $oĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022; $QNDUD 63.
7DQQHU ( DQG 5DPRV $ 0 0D\ )LVFDO 6XVWDLQDELOLW\ DQG 0RQHWDU\ Versus Fiscal Dominance: â&#x20AC;&#x153;Evidence From Brazil, 1991 0â&#x20AC;?. $SSOLHG (FRQRPLFV
7HNLQ Koru, A. and Ă&#x2013;zmen, E. (March 2003). Budget Deficits, Money Growth and Inflation: â&#x20AC;&#x153;The Turkish Evidenceâ&#x20AC;?. $SSOLHG (FRQRPLFV
7HODWDU ( )L\DW øVWLNUDUĂ&#x2022; ´1H" 1DVĂ&#x2022;O" .LPLQ øoLQ"´ $QNDUD øPDM <D\Ă&#x2022;QHYL
7HODWDU ( .Ă&#x2022;Ăş 3DUD YH 0DOL\H 3ROLWLNDVĂ&#x2022; 'RPLQDQW 5HMLPOHUGH )L\DW %HOLUOHQHPH]OLN 3UREOHPL YH 0HUNH] %DQNDVĂ&#x2022; %DáĂ&#x2022;PVĂ&#x2022;]OĂ&#x2022;áĂ&#x2022; (NRQRPLN <DNODĂşĂ&#x2022;P 'HUJLVL
7HODWDU ( (\O O 7 UNL\HÂśGH øNWLVDW 3ROLWLNDVĂ&#x2022; 5HMLPLQLQ $PSLULN 2ODUDN %HOLUOHQPHVL øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
7 UN 6DQD\LFLOHUL YH øúDGDPODUĂ&#x2022; 'HUQHáL øo %RUoODQPD 'XUXP YH 6RUXQODU øVWDQEXO
8OXVR\ $ YH .DUDNXUW % .DVĂ&#x2022;P )LQDQVDO øVWLNUDUĂ&#x2022;Q .RUXQPDVĂ&#x2022; YH Ă&#x2013;nemi. øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
8\JXU ( $UDOĂ&#x2022;N (QIODV\RQ 3DUD YH 0DOL %DVNĂ&#x2022; ³øNWLVDW 3ROLWLNDVĂ&#x2022;QGD *HUL .DOPĂ&#x2022;ĂşOĂ&#x2022;N´ øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
9HJK & $ 'HFHPEHU 0RQHWDU\ 3ROLF\ ,QWHUHVW 5DWH 5XOHV $QG Inflation Targeting: â&#x20AC;&#x153;Some Basic Equivalencesâ&#x20AC;?. 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
Woodford, M. (July 1996). Control of The Public Debt : â&#x20AC;&#x153;A Requirement For Price Stabilityâ&#x20AC;?. 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
:RRGIRUG 0 $XJXVW 3ULFH /HYHO 'HWHUPLQDF\ :LWKRXW &RQWURO 2I $ 0RQHWDU\ $JJUHJDWH 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU
<DYDQ = $ Ekonometride Metodoloji ve Para Talebi Ă&#x153;zerine Bir 'HQHPH $QNDUD '37
<Ă&#x2022;OGĂ&#x2022;UĂ&#x2022;P 1 +D]LUDQ 7 UNL\HÂśQLQ %RUo 'LQDPLáL øNWLVDW øúOHWPH YH )LQDQV
<Ă&#x2022;OPD] . $NoD\ & YH $OSHU ( Enflasyon ve BĂźyĂźme 'LQDPLNOHUL Âł*HOLĂşPHNWH 2ODQ hONH 'HQH\LPOHUL ,ĂşĂ&#x2022;áĂ&#x2022;QGD 7 UNL\H $QDOL]L´ øVWDQEXO 7h6ø$'
<XUGDNXO ) (NRQRPHWULGH <HQL (áLOLPOHU +HQGU\ YH 6LPV YĂśntemleri: â&#x20AC;&#x153;DĂśviz Kuru Ă&#x153;zerine Bir Uygulamaâ&#x20AC;?. Ankara. G.Ă&#x153;. Sosyal %LOLPOHU (QVWLW V <D\Ă&#x2022;PODQPDPĂ&#x2022;Ăş 'RNWRUD 7H]L
(.
ød %25d 672.8
hd $</,. 'g1(0/(5 0LO\DU 7/ 4 4
4 4
4
4
4 4 4 4 4
4
4
4 4 4 4
4 4 4 4 4 4 4
4
4
4 4 4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
1 .6 E + 0 8
1 .2 E + 0 8
8 .0 E + 0 7
4 .0 E + 0 7
0 .0 E + 0 0
1990
1992
1994
1996
1998
IC B O R C S T O K U
2000
2002
(.
0 < 787$5/$5, 0LO\DU 7/
hd $</,. 'g1(0/(5 4 4
4 4
4 4
4
4
4 4 4
4
4 4
4
4
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
4
4
4
4
4
4 4 4 4
4 4
4
4 4 4 4
1 .4 E + 0 8 1 .2 E + 0 8 1 .0 E + 0 8 8 .0 E + 0 7 6 .0 E + 0 7 4 .0 E + 0 7 2 .0 E + 0 7 0 .0 E + 0 0
1990
1992
1994
1996
1998
2000
M 2 + D O V IZ TE V D IA T H E S A B I
2002
(.
7()( ø1'(.6
9( %ø5 g1&(.ø <,/$ *g5( <,//,. $57,ù 25$1/$5, hd $</,. 'g1(0/(5 4 4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4 4 4
4
4
4
4
4 4
4
4
4
4 4
4
4
240000 200000 160000 120000 80000 40000 0
1990
1992
1994
1996 TE FE
1998
2000
2002
(.
%h7d( $d,./$5,
.2162/ø'( %h7d(<( *g5( 0LO\DU 7/ 4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4 4
4
4
4 4 4
4
4
4
4 4
4
4
4 4 4
4
4
4
4
4
4
4 4
4
4 4 4 4 4
4
4 4
4
4
4
4 4 4
4
0 .E + 0 0
-1 .E + 0 7
-2 .E + 0 7
-3 .E + 0 7
-4 .E + 0 7
1990
1992
1994
1996
1998
2000
K O N S O L ID E B U T C E A C IG I
2002