%$1.$&,/,. 6(.7g5h1h1 .$5รน,/$รน7,รถ, 5รธ6./(5 9( %$1.$&,/,. .5รธ=/(5 h=(5รธ1'(.รธ (7.รธ/(5รธ
=L\D 7XQo $/2รถ/8 8]PDQOร N <HWHUOLOLN 7H]L 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร %DQNDFร Oร N YH )LQDQVDO .XUXOXรบODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย $QNDUD 0DUW
%$1.$&,/,. 6(.7g5h1h1 .$5รน,/$รน7,รถ, 5รธ6./(5 9( %$1.$&,/,. .5รธ=/(5รธ h=(5รธ1'(.รธ (7.รธ/(5รธ
= 7XQo $/2รถ/8 'DQร รบPDQ 3URI 'U 0HWLQ .DPLO (5&$1 8]PDQOร N <HWHUOLOLN 7H]L
7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร %DQNDFร Oร N YH )LQDQVDO .XUXOXรบODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย $QNDUD 0DUW
g16g= %X oDOÕúPDQÕQ KD]ÕUODQPDVÕQGD GH÷HUOL ]DPDQÕQÕ D\ÕUDQ YH \DSÕFÕ
HOHúWLUL YH |QHULOHULQL EHQGHQ HVLUJHPH\HQ GH÷HUOL GDQÕúPDQÕP 3URI 'U 0HWLQ
.DPLO (UFDQ¶D YH WH]LQ KD]ÕUODQPDVÕQGDQ VRQ KDOLQLQ ROXúXPXQD NDGDUNL KHU
DúDPDVÕQGD GH÷HUOL NDWNÕODUÕ\OD YH ELOJL ELULNLPL\OH EHQL \|QOHQGLUHQ
%DQNDFÕOÕN YH )LQDQVDO .XUXOXúODU *HQHO 0 G U ø +DNNÕ $UVODQ YH <DWÕUÕP
YH )LQDQVPDQ $UDoODUÕ 0 G U .DGLU g]¶H WHúHNN U ELU ERUo ELOLULP $\UÕFD
WH] oDOÕúPDODUÕP VÕUDVÕQGD \DUGÕPODUÕQÕ YH DQOD\ÕúODUÕQÕ HVLUJHPH\HQ
0 G UO N DUNDGDúODUÕPD WHúHNN UOHULPL VXQDUÕP
ødø1'(.ø/(5 6D\ID 1R
ÖNSÖZ....................................................................................................... L
ødø1'(.ø/(5 LL
7$%/2 /ø67(6ø LY *5$)ø. /ø67(6ø L[ .,6$/70$ /ø67(6ø [
(. /ø67(6ø «««« [LL
ÖZET........................................................................................................... [LY $%675$&7 [YL
*ø5øù %ø5ø1&ø %g/h0
%$1.$&,/,. 6(.7g5h1h1 .$5ù,/$ù7,ö, 5ø6./(5 5LVN .DYUDPÕ %DQNDODUÕQ .DUúÕODúWÕ÷Õ 5LVNOHU /LNLGLWH 5LVNL
.UHGL 5LVNL )DDOL\HW 5LVNL 2SHUDV\RQHO 5LVNL )DL] 2UDQÕ 5LVNL 1.2.6. Döviz Kur Riski............................................................................
3L\DVD 5LVNL 1.2.8. Ülke Riski....................................................................................
5LVNL $UWÕUDQ 1HGHQOHU 0DNUR (NRQRPLN 1HGHQOHU
0LNUR (NRQRPLN 1HGHQOHU Mali Deregülasyonun EtkiOHUL 0DOL <HQLOLNOHULQ %DQNDFÕOÕN YH (NRQRPL h]HULQGHNL (WNLOHUL
ø.ø1&ø %g/h0
%$1.$&,/,. .5ø=/(5ø *HQHO 2ODUDN %DQNDFÕOÕN .UL]OHUL %DQNDFÕOÕN .UL]OHULQLQ 1HGHQOHUL
%DQNDFÕOÕN .UL]OHULQLQ %HOLUOH\LFL *|VWHUJHOHUL YH (WNLOHUL 0Lkro Temelli Göstergeler. 2.2.2. Makroekonomik Temelli Göstergeler
hdh1&h %g/h0
7h5. %$1.$&,/,. 6(.7g5h1'(.ø .5ø=/(5ø1 )ø1$16$/ 7$%/2/$5 h=(5ø1'(.ø (7.ø/(5ø
7RSOXODúWÕUÕOPÕú )LQDQVDO 7DEORODU 2ODUDN %DQNDFÕOÕN 6HNW|U .DVÕP YH ùXEDW .UL]OHULQGH YH gQFHVLQGH
%DQNDFÕOÕN 6HNW|U «««««««««««««««««««
.UL] 6RQUDVÕ %DQNDFÕOÕN 6HNW|U 5LVNOHU $oÕVÕQGDQ )LQDQVDO 7DEORODUÕQ $QDOL]L /LNLGLWH 5LVNL .UHGL 5LVNL )DL] 5LVNL .XU 5LVNL 6HUPD\H <HWHUOLOL÷L .DUOÕOÕN Türkiye’deki Krizler ile DüQ\D hONHOHULQGH <DúDQDQ .UL]OHULQ .DUúÕODúWÕUÕOPDVÕ .UL]OHU 6RQUDVÕ 2WRULWHOHUFH <DSÕODQ ' ]HQOHPHOHU
'g5'h1&h %g/h0
6218d 9( g1(5ø/(5 KAYNAKÇA................................................................................................. (./(5
7$%/2 /ø67(6ø
6D\ID 1R
7DEOR %DQNDODUÕQ .XU 5LVNL 6HQDU\RODUÕ
7DEOR '|QHPLQGH *HOLúPHNWH 2ODQ hONHOHUGH 6HoLOPLú 0DNURHNRQomik Göstergeler……..........……................................ 7DEOR gUQHN hONHOHUGH %DQNDFÕOÕN .UL]OHUL gQFHVL YH 6RQUDVÕ Makroekonomik Durum……....................................................... 7DEOR %DQNDFÕOÕN .UL]OHULQLQ *|VWHUJHOHUL YH 6RQXoODUÕ 7DEOR '|QHPL %DQND ùXEH YH 3HUVRQHO 6D\ÕODUÕ *HOLúLPL 7DEOR 0HYGXDW %DQNDODUÕQÕQ $NWLI % \ NO NOHULQLQ 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/ 7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ 7RSODP $NWLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/ 7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ 7RSODP $NWLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ 7RSODP $NWLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 0'&¶QLQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 0'&¶QLQ $OW .DOHPOHULQLQ *HOLúLPL YH 0'& øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ $UDOÕN – $UDOÕN 7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 0'&¶QLQ $OW .DOHPOHULQLQ *HOLúLPL YH 0'& øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ $UDOÕN – $UDOÕN 7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 0'&¶QLQ $OW .DOHPOHULQ *HOLúLPL YH 0'& øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/ 7DEOR 0HYGXDW %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 0'&¶QLQ $OW .DOHPOHULQ *HOLúLPL YH 0'& øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/ 7DEOR 0HYGXDW %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 7RSODP .UHGLOHULQ 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR .DPX YH g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 7*$¶QÕQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR <DEDQFÕ YH 0HYGXDW %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 7*$¶QÕQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/ 7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 'L÷HU $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/ 7DEOR 0HYGXDW %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR 0HYGXDW %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ 7RSODP 3DVLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ 7RSODP 3DVLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR .DPX %DQNDODUÕ *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ 7RSODP 3DVLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR g]HO %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ 7RSODP 3DVLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR <DEDQFÕ %DQNDODU *UXEX %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ 7RSODP 3DVLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 0HYGXDWODUÕQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD %RUoODUÕQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD g]ND\QDNODUÕQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 'L÷HU 3DVLIOHULQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 7RSODP $NWLIOHULQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 6HoLOPLú $NWLIOHULQ 7RSODP $NWLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHULQ < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 0'&¶QLQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 0'&¶QLQ $OW .DOHPOHULQLQ *HOLúLPL YH 0'& øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD .UHGLOHULQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD <3 .UHGL 7RSODP .UHGLOHU 5DV\RVXQXQ *HOLúLPL < ]GH
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 7*$ 1HW 7*$ %U W 9H 7*$ .DUúÕOÕNODUÕQÕQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 'L÷HU $NWLIOHULQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/ 7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 6HoLOPLú 3DVLIOHULQ7RSODP 3DVLIOHU øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 7RSODP 0HYGXDWODUÕQ *HOLúLPL 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD <3 0HYGXDWÕ 7RSODP 0HYGXDW (Yüzde)...............................................................................
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD %RUoODUÕQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD g]ND\QDNODUÕQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
7DEOR %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 'L÷HU 3DVLIOHULQ *HOLúLPL YH 6HNW|U øoLQGHNL < ]GH 3D\ODUÕ 0LO\DU 7/
g=(7
%X oDOร รบPDGD ULVNOHU YH EX ULVNOHULQ EDQNDFร Oร N NUL]OHUL ย ]HULQGHNL
HWNLOHUL ย ]HULQGH GXUXOPDNWDGร U %XQXQOD ELUOLNWH Gย Q\DGD EDQNDFร Oร N NUL]L
\DรบDPร รบ EHOOL EDรบOร ย ONHOHUGH YH 7ย UNL\HยถGH VRQ \ร OOร N G|QHPGH \DรบDQDQ krizler bu รงerรงevede irdelenmektedir. %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHU OLNLGLWH ULVNL NUHGL ULVNL
IDDOL\HW ULVNL RSHUDV\RQHO ULVN IDL] RUDQร ULVNL G|YL] NXUX ULVNL SL\DVD ULVNL YH
ย ONH ULVNLGLU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ QHGHQOHUL PLNUR ekonomik nedenler, makro ekonomik nedenler, mali deregรผlasyonun etkileri
YH PDOL \HQLOLNOHULQ EDQNDFร Oร N YH HNRQRPL ย ]HULQGHNL HWNLOHULGLU *HOLรบPLรบ
รผlkeleUGHNL NDPX Doร NODUร VHUPD\H ID]ODOร NODUร JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH LVH
\ย NVHN Gร รบ ERUo JHUHNVLQLPL \ย NVHN HQIODV\RQ \ย NVHN VSHNย ODWLI DPDoOร SDUD
KDUHNHWOHUL DUWPDVร JLEL JHOLรบPHOHU XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGD EHOLUVL]OLรทL
DUWร UPร รบWร U %XQXQOD ELUOLNWH XOXVODUDUDVร SL\DVDODUร Q Eย Wย QOHรบPH\H EDรบODPDVร
YH PDOL Nย UHVHOOHรบPH JLEL JHOLรบPHOHU GH EHOLUVL]OLรทL DUWร UPร รบWร U %X JHOLรบPHOHU
ULVNOHUL \DUDWDQ PDNUR HNRQRPLN QHGHQOHUGLU %DQNDODUร Q ELODQoRODUร QGD DNWLI
SDVLI YH YDGH X\XPVX]OXรทX ULVNOHULQ PLNUR HNRQRPLN QHGHQOHULQGHQGLU 0LNUR
HNRQRPLN QHGHQOHULQ EDรบOร FDODUร VHUPD\H \DSร Vร DNWLI NDOLWHVL NUHGL NDOLWHVL
EDQND \|QHWLPLQLQ NDOLWHVL NDUOร Oร N \DSร Vร OLNLGLWH SR]LV\RQX YH \DEDQFร SDUD
SR]LV\RQXGXU 0DOL SL\DVDODUGDNL EHOLUVL]OLNOHU DVLPHWULN ELOJL YH WHUs seรงim
IDNW|UOHULQLQ SL\DVDGD ULVNL DUWร UPDVร PDOL GHUHJย ODV\RQXQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย
YH ULVNOHU ย ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLVLQL DUWร UPDNWDGร U %X QHGHQOHUGHQ GROD\ร
ULVNOHULQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย ย ]HULQGHNL |QHPL DUWPDNWDGร U
dDOร รบPDGD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ รถncรผ gรถstergeleri irdelenmektedir.
%X J|VWHUJHOHU PLNUR YH PDNUR HNRQRPLN ED]Oร J|VWHUJHOHU ROPDN ย ]HUH LNL\H
D\Uร ODELOLU 0LNUR ED]Oร J|VWHUJHOHU VHUPD\H \HWHUOLOLรทL LOH LOJLOL J|VWHUJHOHU
EDQNDODUร Q DNWLI NDOLWHVL YH \|QHWLP \DSร Vร Qร Q NDOLWHVL EDQND NDUOร Oร รทร OLNLGLWH
VHNW|Uย Q ULVNOHUH RODQ GX\DUOร Oร รทร GHYOHWLQ VHNW|UH Pย GDKDOHVL YH PHYGXDW
VLJRUWD VLVWHPLQH LOLรบNLQ J|VWHUJHOHU \HU DOPDNWDGร U 0DNUR HNRQRPLN ED]Oร J|VWHUJHOHU LVH HNRQRPLN Eย \ย PH IDL] YH G|YL] NXUXQGDNL GHรทLรบPHOHU
HQIODV\RQ VHUPD\H KDUHNHWOHUL YH ILQDQVDO VHUEHVWOHรบPH Gร รบ WLFDUHW YH
|GHPHOHU GHQJHVLQGHNL GHรทLรบPHOHU Gร รบVDO IDNW|UOHU XOXVODUDUDVร NXUXOXรบODUร Q
HWNLOHUL YH EDQND NUHGL YH YDUOร N IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบPHOHU JLEL J|VWHUJHOHUL
iรงermektedir.
dDOร รบPDGD 7ย UNL\HยถGHNL .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL |QFHOLNOH
NDPX |]HO YH \DEDQFร EDQND JUXSODUร Qร Q ELODQoRODUร EDNร Pร QGDQ
LQFHOHQPHNWHGLU dDOร รบPDGD D\Uร FD OLNLGLWH ULVNL NUHGL ULVNL IDL] ULVNL NXU ULVNL
YH NDUOร Oร N UDV\RODUร YH VHUPD\H \HWHUOLOLN UDV\RODUร NDPX |]HO YH \DEDQFร
EDQND JUXSODUร QGD LUGHOHQPHNWHGLU dDOร รบPDGD /DWLQ $PHULND ย ONHOHULQGH
$V\D ย ONHOHULQGH YH รธVNDQGLQDY ย ONHOHULQGH \DรบDQDQ NUL]OHU HOH DOร QPDNWD YH
7ย UNL\HยถGHNL NUL]OHU LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDNWDGร U dDOร รบPDGD ย ]HULQGH GXUXODQ
ย ONHOHUGH \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHUL LNL WHPHO J|VWHUJHGHQ YH |]HOOLNOH
VLVWHPLN ULVNOHUGHQ GROD\ร RUWD\D oร NPร รบ EXODรบPD YH \D\ร OPD HWNLOHUL LOH Wย P
E|OJH ย ONHOHULQL HWNLVL DOWร QD DOPร รบWร U %DQNDFร Oร N NUL]OHUL LOH LOJL \DSร ODQ
oDOร รบPDODU EX NUL]OHULQ WHN ELU QHGHQH EDรทOร ROPDGร รทร ELUGHQ oRN QHGHQLQ
HWNLOHรบLPLQGHQ ROXรบWXรทX YH ย ONHGHQ ย ONH\H IDUNOร QHGHQOHULQ ROGXรทXQX RUWD\D
oร NPร รบWร U %XQXQOD ELUOLNWH \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHUL VDGHFH EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย Qย GHรทLO UHHO VHNW|Uย GROD\ร Vร \OD HNRQRPLQLQ JHQHOLQL ROXPVX] \|QGH
HWNLOH\HELOPHNWHGLU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH \HUDODQ ULVNOHUOH LOJLOL 7ย UNL\HยถGH
NUL]OHUGHQ VRQUD \DSร ODQ Gย ]HQOHPHOHU .DQXQ 7HEOLรท YH <|QHWPHOLNOHUยถGH
\DSร ODQ Gย ]HQOHPHOHU ROXS %DVHO .RPLWHVLยถQLQ JHWLUGLรทL VWDQGDUWODUD YH
Gย ]HQOHPHOHUH X\XP VDรทODQPร รบWร U
%X oDOร รบPDGD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ L\L
\|QHWLOPH\LS NRQWURO HGLOHPHGLรทLQGH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ RODFDรทร YH
EX EDQNDFร Oร N NUL]LQLQ VDGHFH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย GHรทLO HNRQRPLQLQ JHQHOLQL
ROXPVX] HWNLOH\HFHรทL VRQXFX oร NPDNWDGร U %DQNDFร Oร N .RPLWHVL WDUDIร QGDQ
X\JXODPD\D NRQXOD1 VHUPD\H \HWHUOLOLรทLQH LOLรบNLQ Gย ]HQOHPHOHULQ 7ย UNL\HยถGH
WDP DQODPร \OD X\JXODQPDVร QD \|QHOLN oDOร รบPDODUร Q EDรบODQPร รบ ROPDVร
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPDVร IDL]OHULQ YH HQIODV\RQXQ
Gย รบย รบ WUHQGLQH JLUPHVL LVWLNUDUOร ELU NXU SROLWLNDVร Qร Q X\JXODQPDVร YH
Eย \ย PHQLQ \HQLGHQ FDQODQPDVร 7ย UNL\H Doร Vร QGDQ NUL]OHULQ |QOHQPHVL
Doร Vร QGDQ ROXPOX JHOLรบPHOHUGLU
$QDKWDU .HOLPHOHU 5LVN EDQNDFร Oร N NUL]L
$%675$&7 ,Q WKLV VWXG\ ULVNV DQG HIIHFWV RI ULVNV RQ EDQNLQJ VHFWRU DUH
H[DPLQHG ,Q WKLV UHVSHFW EDQNLQJ FULVHV WKDW RFFXUUHG LQ WKH ODVW WHQ \HDUV LQ
WKH ZHOO NQRZQ FRXQWULHV RI WKH ZRUOG DQG 7XUNH\ DUH VWXGLHG
7KH ULVNV DULVLQJ IURP EDQNLQJ VHFWRU DUH OLTXLGLW\ ULVN DFWLYLW\ ULVN
RSHUDWLRQDO ULVN LQWHUHVW UDWH ULVN H[FKDQJH UDWH ULVN PDUNHW ULVN DQG FRXQWU\
ULVN 7KH UHDVRQV RI WKH ULVNV DULVLQJ IURP EDQNLQJ VHFWRU DUH PLFUR HFRQRPLF
UHDVRQV PDFUR HFRQRPLF UHDVRQV ILQDQFLDO GHUHJXODWLRQ DQG LQIOXHQFHV RI
ILQDQFLDO LQQRYDWLRQV RQ EDQNLQJ DQG HFRQRP\ 7KH DFWLYLWLHV OLNH SXEOLF
GHILFLWV DQG FDSLWDO VXUSOXV LQ GHYHORSHG FRXQWULHV DQG KLJK H[WHUQDO GHEW
UHTXLUHPHQW KLJK LQIODWLRQ KLJK VSHFXODWLYH PRQH\ WUDQVDFWLRQV LQFUHDVHG
WKH XQFHUWDLQW\ RI LQWHUQDWLRQDO PDUNHWV $QG DOVR SURFHVV OLNH LQWHJUDWLRQ RI
LQWHUQDWLRQDO PDUNHWV DQG ILQDQFLDO JOREDOL]DWLRQ LQFUHDVH WKH XQFHUWDLQW\
7KHVH DUH WKH PDFUR HFRQRPLF UHDVRQV RI ULVNV 0LFUR HFRQRPLF UHDVRQV DUH
WKH LQFRQVLVWHQF\ RI DVVHW OLDELOLW\ PLVPDWFK DQG PDWXULW\ PLVPDWFK RQ WKH
EDODQFH VKHHWV RI EDQNV 7KH PDLQ IDFWRUV RI PLFUR HFRQRPLF UHDVRQV DUH
FDSLWDO VWUXFWXUH DVVHW TXDOLW\ FUHGLW TXDOLW\ TXDOLW\ RI EDQN PDQDJHPHQW
VWUXFWXUH RI LQFRPH OLTXLGLW\ SRVLWLRQV DQG IL[ SRVLWLRQV RI EDQNV 7KH IDFWRUV
RI XQFHUWDLQW\ RI ILQDQFLDO PDUNHWV DV\PPHWULF LQIRUPDWLRQ DQG LQYHUVH
VHOHFWLRQ LQFUHDVH WKH QHJDWLYH HIIHFWV RI ILQDQFLDO GHUHJXODWLRQ RQ EDQNLQJ
VHFWRU DQG ULVNV %HFDXVH RI WKHVH UHDVRQV WKH LPSRUWDQFH RI ULVNV LQ
EDQNLQJ VHFWRU LQFUHDVHV
,Q WKLV VWXG\ PDLQ LQGLFDWRUV RI EDQNLQJ FULVHV DUH PHQWLRQHG 0DLQ
LQGLFDWRUV RI EDQNLQJ FULVHV FDQ EH VHSDUDWHG LQWR WZR JURXSV DV PLFUR DQG
PDFUR SUXGHQWLDO LQGLFDWRUV 7KH LQGLFDWRUV LQYROYLQJ FDSLWDO DGHTXDF\ DVVHW
TXDOLW\ RI EDQNV TXDOLW\ RI PDQDJHPHQW VWUXFWXUH EDQN SURILWDELOLW\ OLTXLGLW\
WKH VHQVLWLYLW\ RI EDQNLQJ VHFWRU WR WKH ULVNV LQWHUYHQWLRQ RI WKH JRYHUQPHQW WR
WKH VHFWRU GHSRVLW LQVXUDQFH V\VWHP DUH PLFUR SUXGHQWLDO LQGLFDWRUV RI
EDQNLQJ FULVHV (FRQRPLF JURZWK FKDQJHV LQ LQWHUHVW UDWHV DQ H[FKDQJH
UDWHV LQIODWLRQ ILQDQFLDO OLEHUDOL]DWLRQ FDSLWDO IORZV H[WHUQDO WUDGH FKDQJLQJ
EDODQFH RI SD\PHQWV H[WHUQDO IDFWRUV LQIOXHQFHV RI LQWHUQDWLRQDO LQVWLWXWLRQV
FKDQJHV LQ DVVHW SULFHV DUH PDFUR SUXGHQWLDO LQGLFDWRUV RI EDQNLQJ FULVHV
,Q WKLV VWXG\ 1RYHPEHU DQG )HEUXDU\ FULVHV LQ 7XUNH\
DUH FRQVLGHUHG DV WKH EDODQFH VKHHWV RI SXEOLF SULYDWH DQG IRUHLJQ EDQNV
$OVR LQ WKLV VWXG\ OLTXLGLW\ ULVN FUHGLW ULVN LQWHUHVW UDWH ULVN H[FKDQJH UDWH
ULVN DQG SURILWDELOLW\ ULVNV LQ SXEOLF SULYDWH DQG IRUHLJQ EDQNV DUH PHQWLRQHG
&ULVHV LQ /DWLQ $PHULFD FRXQWULHV $VLD FRXQWULHV 1RUGLF &RXQWULHV DUH FRQVLGHUHG DQG FRPSDUHG ZLWK WKH FULVHV LQ 7XUNH\
%DQNLQJ FULVHV LQ WKH FRXQWULHV LQFOXGHG LQ WKH VWXG\ ZHUH RFFXUUHG
PDLQO\ GXH WR V\VWHPLF ULVNV DQG WKH\ DIIHFWHG DOO WKH UHJLRQ FRXQWULHV
WKURXJK FRQWDJLRQ GLIIXVLRQ 7KH VWXGLHV DERXW EDQNLQJ FULVHV KDYH VKRZQ
WKDW WKHUH LV QR VLQJOH IDFWRU WKDW FDXVHV EDQNLQJ FULVHV ,QVWHDG EDQNLQJ
FULVHV DUH WKH SURGXFW RI GLIIHUHQW FDXVHV DQG WKHVH FULVHV YDU\ IURP RQH
FRXQWU\ WR FRXQWU\ %DQNLQJ FULVHV LQIOXHQFH QRW RQO\ EDQNLQJ VHFWRU EXW DOVR
UHDO HFRQRP\ QHJDWLYHO\ 7KH UHJXODWLRQV DERXW ULVNV LQ EDQNLQJ VHFWRU
which was compliance with the Basle Committee’s regulations and made
DIWHU FULVHV KDYH EHHQ DFKLHYHG E\ PHDQV RI UHJXODWLRQV LQ EDQNLQJ ODZV
VXSSOHPHntary communiqués and directives in Turkey.
This study shows that when the risks can’t be managed and
FRQWUROOHG HIIHFWLYHO\ EDQNLQJ FULVLV PD\ RFFXU DQG HIIHFWV RI FULVHV PD\ QRW
EH OLPLWHG WR WKH EDQNLQJ VHFWRU EXW DOVR WKH ZKROH HFRQRP\ 7KH EHJLQQLQJ of efforts to comply with the Basel Committee’s regulations on capital
DGHTXDF\ RQJRLQJ EDQN UHVWUXFWXULQJ SURFHVV GHFOLQH RI LQWHUHVW UDWH DQG
LQIODWLRQ LPSOHPHQWDWLRQ RI D VWDEOH H[FKDQJH UDWH SURFHVV SROLFLHV DQG
UHIUHVKPHQW RI HFRQRPLF JURZWK DUH SRVLWLYH GHYHORSPHQWV WKDW FRQWULEXWH WR
SUHYHQW EDQNLQJ FULVHV LQ 7XUNH\
.H\ZRUGV 5LVN EDQNLQJ FULVLV
*รธ5รธรน %DQNDODU PDOL VLVWHP LoHULVLQGH IRQ ID]ODVร RODQ HNRQRPLN
DNW|UOHUGHQ DOGร รทร IRQODUร IRQ LKWL\DFร RODQ HNRQRPLN DNW|UOHUH DNWDUDQ YH
Jย YHQ GX\JXVXQXQ WHPHO DOร QGร รทร LON NXUXOGXรทX G|QHPOHUGHQ LWLEDUHQ
LรบOHYOHULQL Jย YHQ YH LVWLNUDU LoLQGH \DSDQ NXUXPODUGร U %DQNDODU IDDOL\HWOHULQL
\ย Uย Wย UNHQ Jย YHQ YH LVWLNUDU RUWDPร DUDUODU %X Jย YHQ YH LVWLNUDU RUWDPร KHP
EDQNDQร Q IDDOL\HW J|VWHUGLรทL SL\DVDODUร Q KHP GH EDQNDQร Q NHQGL PDOL \DSร Vร
Doร Vร QGDQ oRN |QHPOLGLU
%DQNDFร Oร NOD LOJLOL ULVNOHU GH EDQNDFร Oร รทร Q GRรทXPX LOH RUWD\D oร NPDNOD
EHUDEHU VRQ \ร OOร N G|QHPGH |QHPOHUL GDKD GD DUWPร รบWร U %DQNDFร Oร N
Doร Vร QGDQ ULVNOHU VLVWHPLQ GRรทDVร QGD ROPDNOD ELUOLNWH ULVNOHULQ NRQWURO
HGLOHPHPHVL GXUXPX KHP SDUD YH VHUPD\H SL\DVDODUร Qร KHP GH EDQNDFร Oร N
VLVWHPLQL WHKGLW HGHU 5LVNOHULQ VLVWHP Doร Vร QGDQ ELU WHKOLNH ROPDVร VDGHFH
ULVNOHUGHQ ND\QDNODQPD\DELOLU 0DNUR HNRQRPLN DNW|UOHULQ Jย YHQOL YH LVWLNUDUOร
ELU รบHNLOGH oDOร รบPDPDVร EX NRQX LOH LOJLOL \DVDO Gย ]HQOHPHOHULQ ]DPDQร QGD YH
\HWHULQFH \DSร ODPDPDVร PDNUR YH PLNUR
ekonomik
gรถstergelerdeki
ER]XNOXNODU YH ED]ร Gร รบVDO IDNW|UOHU QHGHQL\OH ULVNOHU EDQNDFร Oร N VLVWHPL
GROD\ร Vร \OD SDUD YH VHUPD\H SL\DVDODUร Doร Vร QGDQ WHKOLNH ROXรบWXUPDNWDGร U
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q LoLQGH YDURODQ ULVNOHU NRQWURO HGLOHPHGLNOHULQGH
EDQNDFร Oร N, dรถviz kuru ve likidite krizi gibi krizlere neden olabilir. Krizler tek bir
ย ONH\L HWNLOH\HELOHFHรทL JLEL \D\ร OPD EXODรบPD HWNLOHUL LOH E|OJH ย ONHOHULQL KDWWD
Wย P Gย Q\D\ร ROXPVX] \|QGH HWNLOH\HELOLU
<XNDUร GD EDKVHGLOHQ Wย P QHGHQOHUGHQ GROD\ร KHP ULVNOHULQ KHP GH
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ PDOL\HWOHUL PDOL YH ILQDQVDO VLVWHP LoHULVLQGH Jย QFHOOLรทLQL
NRUXPDNWDGร U 6RQ \ร OOร N G|QHPGH Gย Q\DQร Q oHรบLWOL E|OJHOHULQGH
\DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHUL YH EXQODUร Q GLรทHU ย ONHOHUH YH ILQDQVDO VLVWHPOHUH
RODQ HWNLOHUL Gย รบย Qย Oย UVH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQL YH |QFย J|VWHUJHOHULQL LUGHOHPHN NDoร Qร OPD] ELU KDO DOPDNWDGร U %DQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHU EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ VRUXQODUร Qร Q WHPHOLQL
ROXúWXUPDNWDGÕU %DQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ ILQDQVDO LVWLNUDU YH EDQNDFÕOÕN VLVWHPL
]HULQGH \DUDWDFD÷Õ ]DUDUODUÕ D]DOWPDN \D GD |QOHPHN DoÕVÕQGDQ EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ YH EXQODUÕQÕQ \|QHWLPLQLQ |QHPL E \ N
ROPDNWDGÕU ¶OHULQ VRQODUÕQGD %DVHO .RPLWHVL¶QLQ EX NRQXGDNL oDOÕúPDODUD
EDúODPDVÕ ULVNOHUL EDQNDFÕOÕN VLVWHPL YH ILQDQVDO LVWLNUDU DoÕVÕQGDQ GDKD GD
|QHPOL ELU NRQXPD JHWLUPLú EXOXQPDNWDGÕU
dDOÕúPDQÕQ DPDFÕ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ
EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL ]HULQGHNL HWNLOHULQL DoÕNODPDN 7 UNL\H¶GH VRQ G|QHPOHUGH
\DúDQDQ NUL]OHULQ QHGHQOHULQL EHOLUOHPHN EX NRQXGD GH÷HUOHQGLUPH YH
|QHULOHUGH EXOXQPDNWÕU 7 UNL\H¶GH EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q NÕUÕOJDQOÕ÷Õ YH
VHNW|U Q \DSÕVDO VRUXQODUÕ G ú Q O UVH KHP EDQNDODUÕQ GHQHWLPL YH
J|]HWLPLQGHQ VRUXPOX RODQ %''.¶QÕQ KHP GH 7&0%¶QLQ |QHPL DUWPDNWDGÕU
dDOÕúPDQÕQ LON E|O P QGH ULVN NDYUDPÕ WDQÕPODQGÕNWDQ VRQUD
EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHU YH EX ULVNOHULQ |Oo P \|QWHPOHUL
]HULQGH GXUXOPDNWDGÕU $\UÕFD EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q LoLQGH YDURODQ ULVNOHULQ
QHGHQOHUL YH EXQODUÕQ ELUELUL\OH RODQ HWNLOHúLPL LUGHOHQPHNWHGLU
øNLQFL E|O PGH JHQHO RODUDN NUL]OHU ]HULQGH GXUXOGXNWDQ VRQUD
EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL EX NUL]OHULQ QHGHQOHUL YH |QF J|VWHUJHOHUL HOH
DOÕQPDNWDGÕU %DQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ QHGHQOHUL YH |QF J|VWHUJHOHUL HOH
DOÕQÕUNHQ EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL LOH ULVNOHU DUDVÕQGDNL LOLúNL LUGHOHQPHNWHGLU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH RUWD\D oÕNDQ ULVNOHULQ |]HOOLNOH EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQL
WHWLNOHPHVL ULVNOHULQ EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL ]HULQGHNL HWNLOHULQLQ LQFHOHQPHVLQL
önemli hale getirmektedir. BölüP Q VRQ NÕVPÕQGD EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ
EDúOÕFD HWNLOHULQH GH÷LQLOPHNWHGLU
ho QF E|O PGH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW
NUL]OHUL PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ ELODQoRODUÕ ED]ÕQGD LUGHOHQPHNWHGLU .UL]
|QFHVL NUL]GH YH NUL] VRQUDVÕ G|QHPOHUGH EDQNDFÕOÕN VHNW|U ELODQoRVXQXQ
JHOLúLPL HOH DOÕQGÕNWDQ VRQUD EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q NDUúÕODúWÕ÷Õ ULVNOHULQ
J|VWHUJHVL RODQ UDV\RODUÕQ NUL] |QFHVL NUL] G|QHPL YH NUL] VRQUDVÕ
G|QHPOHUGH JHOLúLPL LQFHOHQPHNWHGLU dDOÕúPDQÕQ EX NÕVPÕQGD .DVÕP
YH ùXEDW NUL]OHUL ED÷ODPÕQGD NUHGL ULVNL NXU ULVNL IDL] ULVNL OLNLGLWH ULVNL
VHUPD\H \HWHUOLOL÷L YH NDUOÕOÕN J|VWHUJHOHUL HOH DOÕQPDNWDGÕU dDOÕúPDQÕQ EX
E|O P Q Q VRQ NÕVPÕQGD LVH $V\D ONHOHUL /DWLQ $PHULND ONHOHULQGH
\DúDQDQ NUL]OHU LOH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHU
NDUúÕODúWÕUPDNWD YH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL
VRQUDVÕQGD RWRULWHOHUFH \DSÕODQ G ]HQOHPHOHU NÕVDFD DQODWÕOPDNWDGÕU
'|UG QF YH VRQ E|O P RODQ VRQXo YH |QHULOHU NÕVPÕQGD 7 UNL\H¶GH
\DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQLQ QHGHQOHUL |]HWOHQGLNWHQ VRQUD
NUL]OHUH NDUúÕ X\JXODQDELOHFHN SROLWLNDODU GH÷HUOHQGLULOPHNWH YH |QHULOHUGH
EXOXQXOPDNWDGÕU
%รธ5รธ1&รธ %g/h0 %$1.$&,/,. 6(.7g5h1h1 .$5รน,/$รน7,รถ, 5รธ6./(5 %X E|Oย PGH ULVN NDYUDPร ย ]HULQGH GXUXOGXNWDQ VRQUD EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย Qย Q NDUรบร ODรบWร รทร WHPHO ULVNOHU YH EX ULVNOHULQ |Ooย P \|QWHPOHUL ย ]HULQGH
GXUXOPDNWDGร U
5LVN .DYUDPร 0DOL SL\DVDODUGDNL Kร ]Oร JHOLรบPH YH SL\DVDODUGDNL GHรทLรบLPOHU VRQXFX
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย \DSร VDO YH LรบOHYVHO \HQLOLNOHU \DSPDN ]RUXQGD NDOPDNWDGร U
%XQXQOD ELUOLNWH HNRQRPLGH X\JXODQDQ GHUHJย ODV\RQ SROLWLNDODUร IDL]OHUGH
Vร Qร UODQGร UPDODUร Q NDOGร Uร OPDVร NDPEL\R VHUEHVWOHรบPHVL QHGHQL\OH EDQNDODU
IDDOL\HWOHULQL JHQLรบOHWPHNWH YH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH UHNDEHW DUWPDNWDGร U %X
JHOLรบPHOHU VRQXFXQGD EDQNDODUร Q ย VWOHQPHNWH ROGXรทX ULVNOHU KHP QLWHOLN
hem de nicelik yรถnรผnden daha รถnemli hale gelmektedir.
5LVN LOH EHOLUVL]OLN NDYUDPODUร IDUNOร NDYUDPODU ROPDNOD EHUDEHU KHU LNL
NDYUDPร Q GD JHOHFHNWHNL VRQXoODUร Q NHVLQOLNOH ELOLQHPH\HFHรทL GXUXPODUร
DQODWWร รทร Qร Gย รบย QHQOHU ULVNL EHNOHQHQ ELU VRQXFXQ JHWLUL YH\D QDNLW DNร PODUร Qร Q EHOLUVL]OLN GHUHFHVL RODUDN WDQร PODUODU 'LรทHU ELU LIDGH\OH ULVN ELU
ROD\ร Q YH\D ROD\ODU VHWLQLQ RUWD\D oร NPD RODVร Oร รทร Gร U 5LVN V|]Fย รทย JHQHO
RODUDN QHJDWLI YH\D LVWHQPH\HQ ELU GXUXPD NDUรบร Oร N JHOPHNWHGLU .DUDFDQ
%XQGDQ GROD\ร Gร U NL ULVN EHOLUVL]OLรทH NDUรบร PDUX] GXUXP RODUDN
LIDGH HGLOPHNWH YH EHOLUVL]OLN YH EHOLUVL]OLรทH PDUX] NDOPD RODUDN LNL WHPHO
IDNW|U LOH WDQร PODQPDNWDGร U $QGHUVRQ
(VNL SUDJPDODUD J|UH ULVN ND\EHWPH RODVร Oร รทร RODUDN WDQร PODQร UNHQ
Jย Qย Pย ]GH ULVN WHN EDรบร QD YH\D WHNUDUร GXUXPXQGD R NXUXOXรบXQ ILQDQVDO
Jย Fย Qย ]D\ร IODWDFDN WHKOLNH\H VRNDFDN KHUKDQJL ELU IDDOL\HW VRQXFXQGDQ
EHNOHQPHGLN YH ]DUDUD VHEHS RODQ ELU VDSPD RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U
)LQDQV VHNW|Uย QGH LVH ULVN EDQNDODUร Q YDUROXรบ QHGHQOHULQL YH VWUDWHMLOHULQL
EDรบDUร \OD \|QHWPHOHULQL ROXPVX] รบHNLOGH HWNLOH\HFHN KHUKDQJL ELU ROD\ RODUDN
WDQร PODQPDNWDGร U $QGHUVRQ
0DOL SL\DVDODUGD LVH ULVN \HULQH ยณH[SRVXUHยด WHULPL NXOODQร OPDNWDGร U %X
NDYUDP PHYFXW SR]LV\RQ VRQXFX RUWD\D oร NDELOHFHN ]DUDU YH ND]DQoODUร
LoHUPHNWH YH ULVNL KHP QHJDWLI KHP GH SR]LWLI RODUDN WDQร PODPDNWDGร U (Gรผltekin, 2001). 5LVN NDYUDPร Qร NDUOร Oร N LOH LOLรบNLOHQGLUHQOHU ULVNL ELU oRN ND\QDรทร Q
NDUOร Oร N ย ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLVL RODUDN WDQร PODPDNWDGร UODU %''.ยถQร Q
Gย ]HQOHGLรทL ยณ%DQNDODUร Q รธo 'HQHWLP YH 5LVN <|QHWLP 6LVWHPOHUL +DNNร QGD
<|QHWPHOLNยด LVH ULVNL ELU LรบOHPH LOLรบNLQ SDUDVDO ND\Eร Q RUWD\D oร NPDVร YH\D
JLGHULQ \D GD ]DUDUร Q YXNX EXOPDVร QHGHQL\OH HNRQRPLN ID\GDQร Q D]DOPDVร
LKWLPDOL RODUDN WDQร PODPDNWDGร U %''. D
5LVNL EHOLUVL]OLN NDYUDPร LOH LOLรบNLOHQGLUHQOHU ULVNL EHOLUVL]OLรทH PDUX]
NDOPD GXUXPX RODUDN WDQร PODPDNWDGร UODU %XQa gรถre risk iki temel faktรถre
EDรทOร Gร U %XQODU EHOLUVL]OLN YH EHOLUVL]OLรทH PDUX] NDOPDGร U
5LVNOHULQ ELU oRN QHGHQL ROPDNOD EHUDEHU EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH
UHNDEHWLQ DUWPDVร UHNDEHWLQ DUWPDVร LOH ELUOLNWH EDQNDODUร Q GDKD oHรบLWOL
HQVWUย PDQODU NXOODQPD\D EDรบODPDVร YH EXQXQ VRQXFXQGD GD RUWD\D oร NDQ
EHOLUVL]OLNOHU ULVNOHULQ DQD QHGHQOHULQGHQ VD\ร ODELOLU %X Doร GDQ EDNร OGร รทร QGD
ULVN LOH EHOLUVL]OLN NDYUDPODUร D\Qร NDYUDPODU JLEL J|Uย QVH ELOH IDUNOร
NDYUDPODUGร U dย QNย ULVN GXUXPXQGD JHOHFHNWHNL ROD\ODUร Q DOWHUQDWLI VRQXoODUร
ELOLQGLรทL KDOGH EHOLUVL]OLN GXUXPXQGD E|\OH ELU VHoHQHN \RNWXU 5LVN NDYUDPร
VRQXoODUร Q RUWD\D oร Nร รบร QD LOLรบNLQ REMHNWLI RODVร Oร N GDรทร Oร Pร Qร LoHUGLรทL KDOGH
EHOLUVL]OLN NDYUDPร VXEMHNWLI RODVร Oร N GDรทร Oร Pร Qร NDSVDPDNWDGร U
Gรผnรผmรผzde Tรผrk fiQDQV VHNW|Uย QGH ULVNOHUL RUWD\D oร NDUDQ EHOLUOL
IDNW|UOHU YDUGร U $UWDQ UHNDEHW 'DUDODQ PDUMODU .UHGL SRUWI|\ NDOLWHVL (kurumsal zorluklar). 4) Kanuni dรผzenleme gereksinimleri. 5) Dรถviz kuru, faiz
RUDQร YH KLVVH VHQHGL GHรทLรบNHQOLรทL /LNLGLWH SR]LV\RQODUร QGDNL Eย \ย N
IDUNOร Oร NODU รนHIIDIOร N 7HNQRORMLN LOHUOHPHOHU )LQDQVDO SL\DVDODUร Q
Nย UHVHOOHรบPHVL $QGHUVRQ
5LVNL RUWD\D oร NDUDQ EX IDNW|UOHU HVDVร QGD Gย Q\DGD ULVN NDYUDPร Qร
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH |QHPOL KDOH JHWLUHQ QHGHQOHUOH |UWย รบPHNWHGLU %XQGDQ
GROD\ร VRQ \ร OODUGD KHP 7ย UN EDQNDFร Oร N VHNW|Uย KHP GH GLรทHU ย ONHOHULQ
EDQNDFร Oร N VHNW|UOHUL JHOLรบHQ Gย Q\DGD ULVN NDYUDPร ย ]HULQGH FLGGL\HWOH
GXUPDNWDGร UODU %XQXQOD ELUOLNWH WHRULN RODUDN ULVNLQ GHUHFHVL DUWWร NoD
EHNOHQHQ JHWLULQLQ GH DUWPDVร JHUHNLU %X Doร GDQ NRQX\D EDNร OGร รทร QGD
EDQNDFร Oร N KL]PHWOHULQGH ULVN YH Iร UVDW XQVXUODUร ELUOLNWH RUWD\D oร NPDNWDGร U
%DQND \|QHWLPOHULQFH NDEXO HGLOHELOLU Vร Qร UODU LoLQGH WXWXODELOHQ YH HWNLQ ELU
รบHNLOGH \|QHWLOHELOHQ ULVN XQVXUODUร \HULQH JHWLULOHQ DUDFร Oร N YH G|Qย รบย P
KL]PHWOHULQLQ QLWHOLNOHUL JHUHรทL NkUOร Oร รทร GD EHUDEHULQGH JHWLUHFHNWLU %DQNDODUร Q .DUรบร ODรบWร รทร 5LVNOHU
/LWHUDWย UGH ULVNOHU ND\QDNODUร QD J|UH Vร Qร IODQGร Uร OPDNWDGร U 5LVNOHU
RUWD\D oร Nร รบ QHGHQOHULQH J|UH Vร Qร IODQGร Uร OGร รทร QGD VLVWHPLN ULVNOHU YH VLVWHPLN
ROPD\DQ ULVNOHU RODUDN LNL\H D\Uร Oร U 6LVWHPLN ULVNOHU GHQGLรทLQGH SL\DVDQร Q
NHQGL Lo GLQDPLNOHUL VRQXFX RUWD\D oร NDQ ULVNOHU DQODรบร OPDNWDGร U 6LVWHPLN
ROPD\DQ ULVNOHU LVH Gร รบ IDNW|UOHU VRQXFX RUWD\D oร NDQ ULVNOHUGLU
%DQNDODUร Q NDUรบร ODรบWร รทร ULVNOHU \|QHWLOLS \|QHWLOHPH\HFHรทLQH J|UH LNL
JUXSWD WRSODQPDNWDGร U .RQWURO HGLOHELOLU ULVNOHU .RQWURO HGLOHPH\HQ
ULVNOHU RODUDN LNL\H D\Uร OPDNWDGร U .RQWURO HGLOHELOHQ ULVNOHU ULVN D]DOWร Fร
WHNQLNOHULQ NXOODQร OPDVร YH\D ULVNL GRรทXUDFDN LรบOHPOHUH LOLรบNLQ OLPLWOHULQ
X\JXODQPDVร VXUHWL\OH EDQNDQร Q ]DUDUD XรทUDPD LKWLPDOLQLQ D]DOWร OPDVร Qร Q
Pย PNย Q ROGXรทX ULVNOHU RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U .RQWURO HGLOHPH\HQ ULVNOHU
LVH NRQWURO HGLOHELOLU ULVNOHULQ ]DPDQ LoLQGH GHรทLรบHELOLUOLรทLQH EDรทOร RODUDN
KHUKDQJL ELU ULVN |OoPH \D GD ULVN |OoPH YH D]DOWPD WHNQLรทL NXOODQPDN YH\D
OLPLW X\JXODPDN VXUHWL\OH JHUoHNOHรบPH RODVร Oร รทร |QFHGHQ WDKPLQ HGLOHPH\HQ
YH RUWD\D oร NWร รทร DQGD JHUoHNOHรบHQ ]DUDU ULVNL RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U
%''. D
5LVN EHNOHQHQ JHWLULOHUGHQ VDSPD RODUDN WDQร PODQGร รทร QGD WHPHO
RODUDN ย o ULVN NDYUDPร YDUGร U .UHGL ULVNL 6|]OHรบPH NRรบXOODUร QD J|UH NUHGL
DQODรบPDODUร QGDNL QDNLW DNร รบODUร QGD RUWD\D oร NDQ ULVNWLU 3L\DVD ULVNL
%HNOHQWLOHUGHQ IDUNOร ODรบDQ WLFDUL HQVWUย PDQ YH ย Uย QOHULQ GHรทHULQGH PH\GDQD
JHOHFHN GHรทLรบPHOHUGHQ RUWD\D oร NDQ ULVNWLU 2SHUDV\RQHO GDYUDQร รบVDO YH\D
oHYUHVHO ULVNOHU 6LVWHPLQ YH NLรบLOHULQ EHNOHQHQL NDUรบร OD\DPDGร รทร QGD YH\D LoVHO
YH Gร รบVDO HWNHQOHULQ EHNOHQPHGLN รบHNLOGH GHรทLรบWLรทLQGH RUWD\D oร NDQ ULVNOHUGLU
$QGHUVRQ
5LVNOHU ILQDQVDO YH ILQDQVDO ROPD\DQ VWDWLN YH GLQDPLN WHPHO ED]Oร
YH VSHVLILN \DOร Q YH VSHNย ODWLI ULVNOHU RODUDN IDUNOร D\Uร PODUD WDEL WXWXODELOLU
'LรทHU ELU J|Uย รบH J|UH LVH ULVNOHU NUHGL ULVNL OLNLGLWH ULVNL SL\DVD ULVNL IDL]
NXU YH PHQNXO Nร \PHW ULVNL RSHUDV\RQHO ULVN YH VLVWHPLN ULVN RODUDN EHรบH
D\Uร OPDNWDGร U
$\Uร QWร Oร RODUDN D\Uร PD WDEL WXWXOGXรทXQGD ULVNOHU IDUNOร NDWHJRUL\H
D\Uร OPDNWDGร U %X D\Uร PGDNL ULVNOHULQ ELU Nร VPร OLWHUDWย UGH EDรบND ELU ULVNLQ
iรงindediU $\Uร FD EX D\Uร PGDNL ULVNOHULQ ELUELUL\OH RODQ NDUรบร Oร NOร LOLรบNLOHULQGHQ
GROD\ร EXQODUร EDรทร PVร ] ELU ULVN Wย Uย RODUDN Gย รบย QPHN \DQOร รบ RODFDNWร U %X oDOร รบPDGD ULVNOHU IDUNOร NDWHJRULGH LQFHOHQPHNWHGLU
/LNLGLWH ULVNL .UHGL ULVNL )DDOL\HW ULVNL 2SHUDV\RQHO ULVNL
<DVDO ULVN VXLLVWLPDO ULVNL DKODNL ULVN YH LWLEDU ULVNL )DL] RUDQร ULVNL
Dรถviz kuru riski 7) Piyasa riski 8) ร lke riski
dDOร รบPDQร Q EXQGDQ VRQUDNL Nร VPร QGD EX ULVNOHU YH |Ooย P \|QWHPOHUL
ย ]HULQGH GXUXOPDNWDGร U
/LNLGLWH 5LVNL *HQHOGH OLNLGLWH ELU EDQNDGD ROXรบDQ QDNLW ID]ODVร Qร YH\D JHUHNWLรทLQGH
\ย Nย POย Oย NOHULQL \D GD GLรทHU Pย รบWHULOHULQLQ WDOHSOHULQL PDNXO PDOL\HWOHUOH
NDUรบร OD\DELOPH Jย Fย RODUDN WDQร PODQDELOPHNWHGLU /LNLGLWH ULVNL LVH ELU
EDQNDQร Q EXJย Q YH JHOHFHNWH \ย Nย POย Oย NOHULQL NDUรบร OD\DPDPDNWDQ GROD\ร
JHOLULQGH YH VHUPD\H Gย ]H\LQGH RUWD\D oร NPD RODVร Oร รทร RODQ ND\ร SODUร LIDGH
HWPHNWHGLU %X QHGHQOH ULVN LOH JHWLUL DUDVร QGD oRN \DNร Q ELU NRUHODV\RQ YDUGร U
5LVN DUWWร NoD JHWLUL DUWPDNWDGร U <ย NVHN JHWLUL SHรบLQGH NRรบDQ ELU EDQND LoLQ EX
ROD\ EDQNDQร Q WHPHUUย GH Gย รบPHVLQH |GHPH Jย oOย รทย oHNPHVLQH OLNLGLWH
Vร Nร QWร Vร QD JLUPHVL KDWWD LIODVร QD ELOH \RO DoDELOPHNWHGLU hQVDO
/LNLGLWH ULVNL EDVLW RODUDN QDNLW oร Nร รบODUร Qร ]DPDQร QGD YH HNVLNVL]
NDUรบร OD\DFDN Gย ]H\GH QDNLW PHYFXGL\HWLQH YH QDNLW \DUDWDELOPH NDELOL\HWLQH
VDKLS RODPDPDVร GXUXPX RODUDN WDQร PODQDELOPHNWHGLU %X EDรทODPGD OLNLGLWH
ULVNL LNL DQD EDรบOร NWD GHรทHUOHQGLULOLU %XQODU SL\DVD\D LOLรบNLQ OLNLGLWH ULVNL YH
EDQND\ร IRQODPD\D LOLรบNLQ OLNLGLWH ULVNLGLU 3L\DVD\D LOLรบNLQ OLNLGLWH ULVNL
GHQGLรทLQGH EDQNDQร Q SL\DVD\D JHUHNWLรทL JLEL JLUHPHPHVL ED]ร ย Uย QOHUGHNL
Vร รท SL\DVD \DSร Vร YH SL\DVDODUGD ROXรบDQ HQJHOOHU QHGHQL\OH SR]LV\RQODUร Qร
X\JXQ ELU IL\DWWD \HWHUOL WXWDUODUGD YH Kร ]Oร RODUDN NDSDWDPDPDVร YH\D
SR]LV\RQODUGDQ oร NDPDPDVร GXUXPXQGD RUWD\D oร NDQ ]DUDU LKWLPDOL DQODรบร Oร U
)RQODPD\D LOLรบNLQ OLNLGLWH ULVNL LVH QDNLW JLULรบ YH oร Nร รบODUร QGDNL Gย ]HQVL]OLNOHU YH
YDGH\H EDรทOร QDNLW DNร Pร X\XPVX]OXNODUร QHGHQL\OH IRQODPD PDOL\HWLQL PDNXO
ELU PDOL\HW LOH SRWDQVL\HO RODUDN \HULQH JHWLUHPHPH LKWLPDOLQL LIDGH HGHU
$QGHUVRQ
/LNLGLWH ULVNL OLNLWOHรบHQ ELU EDQND ELODQoRVXQXQ PDOL\HWLQGHQ
ND\QDNODQDQ ELU ULVN Wย Uย Gย U YH SL\DVDODUร Q WDP OLNLGLWHGHQ X]DN ROGXรทX
GXUXPODUGD RUWD\D oร NDU /LNLGLWH ULVNL EDQNDQร Q \ย Nย POย Oย NOHULQGHNL D]DOPD\ร
L\L Gย ]HQOH\HPHPHVL \D GD DNWLIOHULQGHNL DUWร รบร NDUรบร OD\DFDN รบHNLOGH \HWHUOL
ND\QDN EXOXQGXUPDPDVร QHGHQL\OH GH RUWD\D oร NDU 7%% %DQNDODU
NHQGL |]HO NRรบXOODUร \D GD PDNUR HNRQRPLN NRรบXOODUGDNL DQL GHรทLรบLNOLNOHU neticesinde yรผkรผmlรผlรผklerini yerine getiremez duruma gelebilirler. Likidite
Vร Nร QWร Vร oHNHQ ELU EDQND Nร VD Vย UHGH \ย Nย POย Oย NOHULQL DUWร UDUDN \D GD
DNWLIOHULQL PDNXO PDOL\HWOHUGH QDNGH oHYLUHUHN LKWL\DFร RODQ IRQX VDรทOD\DPD\DELOLU %X QHGHQOH EDQNDODU oHรบLWOL IRQ ND\QDNODUร QD YH
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ IDUNOร YDGH GDรทร Oร Pร QD VDKLS ROPDOร YH \HWHUOL PLNWDUGD
OLNLGLWH EXOXQGXUPDOร Gร U hQVDO /LNLGLWH ULVNL EDQNDQร Q PHYGXDW
VDKLSOHULQLQ DQL PHYGXDW oHNLOLรบOHUL \DSWร รทร GXUXPODUGD GD RUWD\D oร NDU
%DQNDQร Q ELODQoRVXQXQ KHP DNWLILQL KHP GH SDVLILQL ROXPVX] HWNLOHU /LNLGLWH
ULVNL LOH NDUรบร ODรบDQ EDQND \D EX HNVLN OLNLGLWH\L IRQOD\DFDN IRQ |Gย Qo DOร U \D
GD DNWLIOHULQGHNL YDUOร NODUร HOLQGHQ oร NDUPD\D oDOร รบร U %DQNDQร Q \HQL ELU ERUo
DOPDVร ROXPVX] HNRQRPLN รบDUWODUGD IDL] ULVNLQL GH RUWD\D oร NDUDELOLU %XQXQOD
ELUOLNWH EDQNDQร Q IRQ VDรทOD\DPDPDVร GXUXPXQGD HOLQGHNL YDUOร NODUร VDWPDVร
EDQNDQร Q DNWLI SDVLI GHQJHVL ย ]HULQGH |QHPOL HWNLOHUH VHEHS ROXU $\Uร FD
EDQNDQร Q NDUรบร ODรบWร รทร OLNLGLWH ULVNLQLQ Eย \ย N ER\XWODUD XODรบPDVร \DQL DNWLILQGH
\HWHULQFH YDUOร N EXOXQGXUDPDPDVร GD EDQNDQร Q GLรทHU ULVNOHUOH \ย ]\ย ]H JHOPH
RODVร Oร รทร Qร DUWร UPDNWDGร U %DQNDQร Q OLNLW KDOGH RODPDPDVร EDQNDQร Q LIODVร QD
QHGHQ RODELOLU %X QHGHQOH OLNLGLWH ULVNL WHKOLNHOL ELU ULVNWLU /LNLGLWH ULVNL Nร VD
YDGHOL YDUOร NODUร Q GHรทHULQLQ Nร VD YDGHOL \ย Nย POย Oย NOHUH YH DQL oร Nร รบODUD \HWHUOL
ROPDPDVร GXUXPXGXU /LNLGLWH ULVNL IRQODPDQร Q DUWPDVร \DQL IRQODPD
PDOL\HWLQLQ DUWPDVร DQODPร QD GD JHOPHNWHGLU %X GD EDQNDQร Q GLรทHU ULVNOHUOH
NDUรบร ODรบPDVร QD QHGHQ RODELOLU %HVVLV
/LNLGLWH ULVNL EDQNDQร Q \ย Nย POย Oย NOHULQL YDGHVL JHOGLรทLQGH YH oRN
ID]OD PDOL\HWH NDWODQPDGDQ NDUรบร OD\DPDPDVร QGDQ ND\QDNODQDQ ULVNWLU %DQND
\|QHWLPL ERUoOX ROGXรทX HNRQRPLN DNW|UOHULQ YH EDQNDGDQ ERUo DODQODUร Q
PXKWHPHO WDOHSOHULQL NDEXO HGLOHELOLU ELU PDOL\HWOH NDUรบร OD\DELOHFHรทLQGHQ HPLQ
ROPDOร Gร U /LNLGLWH ULVNL GLQDPLNOHUL ELU EDQNDQร Q IRQ WHPLQ HWWLรทL SL\DVDODUD
ELODQoRVXQD YH PDOL \DSร Vร QD J|UH IDUNOร Oร N DU] HWVH GH PXKWHPHO OLNLGLWH
SUREOHPOHULQLQ HQ \D\Jร Q LรบDUHWOHUL DUDVร QGD IRQ PDOL\HWOHULQLQ \ย NVHOPHVL
UDWLQJ QRWXQGD Gย รบย รบ OLPLWOHULQ YH\D X\JXQ NRรบXOODUGD X]XQ YDGHOL IRQ WHPLQ
HWPH LPNDQODUร Qร Q GDUDOPDVร Gร U
%DQNDODUร Q NDUรบร ODรบWร NODUร OLNLGLWH ULVNLQLQ LNL |QHPOL QHGHQL YDUGร U (ร nsal, 2001) : %DQNDQร Q ELODQoRVXQGDNL DNWLI SDVLI DUDVร QGD RUWD\D oร NDQ
X\XPVX]OXNODU YH\D GHQJHVL]OLNOHU OLNLGLWH ULVNLQLQ ELULQFLO QHGHQOHULQGHQ
ELULGLU %DQNDQร Q DNWLI SDVLI X\XPVX]OXรทXQGD HVDV LWLEDUL\OH SDVLI \DSร Vร QGD
PH\GDQD JHOHQ ROXPVX] GHรทLรบLPOHU DQL PHYGXDW oHNLOLรบOHUL |QJ|Uย OPH\HQ
SDVLI D]DOร รบODUร YE URO R\QDPDNOD EHUDEHU DNWLI NDOHPOHUGH \DรบDQDQ DQL
GHรทLรบLPOHU DNWLI NDOLWHVLQLQ ER]XOPDVร JHUL G|QPH\HQ NUHGLOHULQ DUWPDVร YE gibi hususlar da รถnemlidir. %DQNDQร Q SL\DVDODUGD \DรบDQDQ GHรทLรบLNOLNOHUL YH JHOLรบLPOHUL GRรทUX
WDKPLQ HGHPHPHVL YH\D VDรทOร NOร L]OH\HPHPHVL VRQXFXQGD EDQNDQร Q
OLNLGLWHVLQGH \DรบDQDQ ROXPVX] JHOLรบPHOHU EDQNDQร Q JHOHFHรทL NRQXVXQGD
|QHPOL ULVNOHU ROXรบWXUXU
%LU EDQNDQร Q QH NDGDU OLNLW ND\QDรทD LKWL\Do GX\GXรทX GD |QHPOL ELU
KXVXVWXU $รบร Uร OLNLW ROPDQร Q JHOLU D]DOWร Fร HWNLVL YH D] OLNLW ROPDQร Q RODVร
VDNร QFDODUร ELOLQPHNWHGLU $PHULNDยถGD EDQNDODUร Q OLNLGLWH ULVNL GHรทHUOHQGLULOLUNHQ
EDQNDODUร Q EHOLUOL G|QHPOHU LWLEDUL\OH IDUNOร VHQDU\RODUD J|UH OLNLGLWH
LKWL\DoODUร Qร Q QH RODFDรทร Qร LoHUHQ |QJ|Uย OHUL \DSPDODUร LVWHQPHNWHGLU
$OWHUQDWLI )LQDQVPDQ 6HQDU\RODUร %LU EDQNDQร Q QH ]DPDQ OLNLGLWH NUL]L LOH
NDUรบร NDUรบร \D NDODFDรทร Qร WDKPLQ HWPHN SHN Pย PNย Q GHรทLOGLU DQFDN ED]ร bilanรงo kalemleri izlenerek bu konuda ipucu yakalanabilir (ร nsal, 2001). %LU EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQL VDรทOD\DELOPHVL LoLQ HQ |QHPOL ND\QDN
EDQNDQร Q DNWLILGLU dย QNย ELU EDQNDQร Q YDUOร NODUร JHUoHNWHQ NRQWURO HGHELOGLรทL
YH \|QHWHELOGLรทL |Ooย GH Jย YHQLOLU ELU ND\QDNWร U %DQNDQร Q OLNLGLWH LoLQ GLรทHU
ND\QDรทร LVH WRSWDQ YH\D SHUDNHQGH IRQODU GDKD JHQLรบ WDQร Pร LOH JHUoHN YH
Wย ]HO NLรบLOHUGHQ VDรทODQDQ PHYGXDW YH IRQODU LOH \XUWGร รบร QGDQ WHPLQ HGLOHQ
PHQNXO Nร \PHWOHรบWLUPH YH VHQGLNDV\RQ NUHGLOHULGLU
%DQND DNWLILQGH OLNLGLWH\L GHVWHNOH\HFHN YDUOร NODUร Q EDรบOร FDODUร SDUD
SL\DVDODUร LOH EDQNDODUD \DSร ODQ SODVPDQODUGร U +HP WXWDU RODUDN KHP GH
gรผQOย N LรบOHPOHUGH NXOODQร P JHUHรทL J|]|Qย QH DOร QGร รทร QGD EDQND DNWLILQGHNL
QDNLW YDUOร NODUร Q GLNNDWH DOร QPDVร JHUHNLU 1LWHNLP $%' X\JXODPDVร VDGHFH
QDNLW YH HIHNWLI GHSRVXQXQ OLNLW GHรทHU RODUDN GLNNDWH DOร QPDVร \|Qย QGHGLU gWH
yandan, banka portfรถyรผnde yer aODQ PHQNXO Nร \PHWOHU SRUWI|\ย Qย Q GH
RODรทDQ NRรบXOODU DOWร QGD SL\DVDODUGD QDNGH G|Qย รบWย UPH RODVร Oร รทร \ย NVHN ELU
YDUOร N RODUDN GHรทHUOHQGLULOPHVL Pย PNย QGย U 7DELL NL EX GXUXP V|] NRQXVX
YDUOร NODUร Q VDWร ODELOLU GXUXPGD ROPDVร QD EDรทOร Gร U hONHPL] X\JXODPDVร QGD NUL]
G|QHPOHULQGH EX YDUOร NODUร Q OLNLGLWH LKWL\DFร Qร NDUรบร ODPDGD \HWHUVL] NDOGร รทร
SL\DVD GHULQOLรทLQLQ ROPDPDVร QD EDรทOร RODUDN VDWร ODPDGร รทร LoLQ YH |QHPOL
|Ooย GH IDL] ULVNL LoHUGLรทL J|]OHQPLรบWLU %X EDNร PGDQ |]HOOLNOH GHYOHW
NDรทร WODUร Qร Q
OLNLGLWH\H
NDWNร Vร
SL\DVD
NRรบXOODUร QD
EDรทOร
RODUDN
GHรทLรบHELOPHNWHGLU $\Uร FD ย ONHQLQ HNRQRPLN NRรบXOODUร JHUHรทL RUWD\D
oร NDELOHFHN NXU ULVNL YH IDL] ULVNL GROD\ร Vร \OD |QHPOL |Ooย GH ]DUDUD XรทUDPDVร
GD LKWLPDO GDKLOLQGHGLU
%DQNDODUร Q OLNLGLWH LKWL\DoODUร Qร DNWLIL EHOLUOL E|Oย POHUH D\ร UDUDN
\ย Nย POย Oย NOHUH X\JXQ KDOH JHWLUPHN \HULQH IRQODPD LOH VDรทODPDVร EX IRQODUร
PHYFXW QDNLW LKWL\DoODUร QD J|UH EHOLUOHPH JLEL ELU DYDQWDMร Q \DQร QGD
IRQODPDQร Q YDGHVLQLQ VDELWOHQPHVL YH YDGH X]DWร Pร Qร Q Pย PNย Q EXOXQPDVร
KDOLQGH OLNLGLWH ULVNLQLQ D]DOWร OPDVร Qร GD VDรทOD\DELOPHNWHGLU %DQNDODUร Q
SDVLIOHULQH EDNร OGร รทร QGD IRQ \DSร Vร Qร Q QH Wย U Pย รบWHULOHUGHQ ROXรบWXรทX |QHP
DU]HWPHNWHGLU %X DQODPGD JHQLรบ ELU WDEDQD \D\ร ODQ YH Eย \ย N PRQWDQODUร
LoHUPH\HQ ELU PHYGXDW \DSร Vร Qร Q SL\DVDGDNL GHรทLรบLNOLNOHUH GDKD D] GX\DUOร YH
GDKD LVWLNUDUOร ROGXรทX PHYGXDW Jย YHQFHVLQLQ GH EX Wย U PHYGXDW LoLQ |QHPOL
ELU Jย YHQFH WHรบNLO HWWLรทL YH EDQNDODUร Q PDOL GXUXPODUร LOH LOJLOL HQ D] ELOJL\H
VDKLS RODQ EX NHVLPLQ EDQNDODUร Q RODVร ROXPVX] GXUXPODUร NDUรบร Vร QGD GDKD
GX\DUVร ] NDOGร NODQ V|\OHQHELOLU gWH \DQGDQ EX \DSร Qร Q WHUVL RODUDN JHQHOGH
Eย \ย N PRQWDQOร ELUH\VHO YH\D NXUXPVDO IRQODPD\D GD\DOร ELU ND\QDN \DSร Vร QD
VDKLS EDQNDODUร Q SL\DVDODUGDNL JHOLรบPHOHUH oRN KDVVDV ROGXรทX YH EX
ND\QDNODUGD \DรบDQDQ RODVร oร Nร รบODUร Q EDQNDODUร FLGGL QDNLW Vร Nร รบร NOร รทร LOH NDUรบร
NDUรบร \D Eร UDNWร รทร J|Uย OPHNWHGLU 6|]NRQXVX GXUXPXQ EDQND DNWLIOHULQLQ
GRรทUXGDQ IRQODQPDVร DPDFร Qร WDรบร Gร รทร YH SDVLIWH ROPDPDNOD ELUOLNWH
JD\ULQDNGL ELU \ย Nย POย Oย N WDรบร \DQ LรบOHPOHULQ GH EDQND Doร Vร QGDQ GLNNDWH
GHรทHU ELU OLNLGLWH VRUXQXQD QHGHQ ROGXรทXQX EHOLUWPHN JHUHNLU %X Wย U IRQODUร Q
JHQHOGH GDKD Nร VD ROPDVร YH 706) NDSVDPร Gร รบร QGD \HU DOPDVร QD EDรทOร
RODUDN EX Wย U IRQODU EDQNDGD YH SL\DVDODUGD \DรบDQDELOHFHN ROXPVX]
JHOLรบPHOHUH GDKD DQL YH VHUW UHDNVL\RQ J|VWHUHELOPHNWHGLUOHU %X IRQODUร Q
oร Nร รบร Qร Q HQJHOOHQPHVL \HQL ELU ND\QDN EXOXQPDVร YH PHYFXW ND\QDNODUร Q ULVN
SULPLQLQ |GHQHUHN GDKD \ย NVHN IDL] YHULOHUHN VDรทODQDELOHFHรทLQGHQ EDQNDQร Q
PDOL\HWOHULQL YH NDUOร Oร รทร Qร HWNLOH\HFHN ELU UROH VDKLSWLU %X DQODPGD IRQODUร Q
ย Uย Q NLรบL VHNW|U YH FRรทUDIL ED]GD GDรทร Oร Pร |QHP DU]HWPHNWHGLU gWH \DQGDQ
HรทHU EDQNDQร Q NUHGL GHรทHUOLOLรทL YH\D PDOL Jย Fย KDNNร QGD รบย SKHOHU RUWD\D
oร NPร รบVD EX GXUXP EDQNDQร Q ND\QDN \DSร Vร QGD YH PDOL\HWOHULQGH NHQGLQL
gรถsterecektir. Nitekim, bu duruPGD LON RODUDN PDOL NXUXOXรบODUร Q EX EDQNDODUOD
LOLรบNLOHULQL NHVWLNOHUL ULVNL YH \ย NVHN ND]DQFร VHYHQ Eย \ย N PRQWDQOร ELUH\VHO YH
NXUXPVDO Pย รบWHULOHULQ oRN Nร VD YDGHOL RODUDN IRQODUร Qร EDQNDGD WXWPD\D
GHYDP HWWLNOHUL J|Uย OPHNWHGLU hONHPL] X\JXODPDVร QGD PHYGXDWร Q YDGHGHQ
|QFH ER]XOPDVร \DVDO RODUDN Pย PNย Q GHรทLOVH GH EDQNDODUร Q Jย YHQ
Pย HVVHVHVL ROPDODUร QHGHQL\OH YH EXQXQ \DQร QGD RUWD\D oร NDELOHFHN ROXPVX]
LQWLEDODUร |QOHPHN DGร QD EDQNDODU EX Wย U WDOHSOHUL NDUรบร ODPDN GXUXPXQGD
NDOPDNWDGร UODU <XNDUร GD EHOLUWLOHQ Wย P EX JHOLรบPHOHULQ EDQNDQร Q DNWLI
\DSร Vร QD J|UH JHOLรบPH J|VWHUHFHรทLQL GH XQXWPDPDN JHUHNLU $%'ยถGH
NUL]LQGH EDWDQ EDQNDODUOD LOJLOL \DSร ODQ DUDรบWร UPDODUGD EDQNDQร Q PDOL GXUXPX
ER]XOGXNoD PDOL SL\DVDODUGDQ VDรทODQDQ IRQODUร Qร oHNWLNOHUL GDKD VRQUD RUWD
YH Nย oย N |OoHNOL EDQNDODU LOH V|]NRQXVX EDQND VDKLSOHULQLQ JUXSODUร YH
WHPLQDW DOWร QD DOร QPร รบ DODFDNOร ODU LOH Nย oย N \DWร Uร PFร ODUร Q JHOGLรทL WHVSLW
HGLOPLรบWLU hQVDO
/LNLGLWH ULVNLQH EDQNDQร Q PHYGXDW oHNLOLรบOHULQL YH IRQODUร Qร
\HQLOH\HPHPHVL \DQL DQL QDNLW oร Nร รบODUร Qร WHODIL HGHPHPHVL \D GD
IRQOD\DPDPDVร QHGHQ RODELOLU $\Uร FD EDQNDQร Q NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHULQLQ JHUL
G|QPHPHVL EDWร N NUHGL KDOLQH JHOPHVL \D GD EX NUHGL \ย Nย POย Oย รทย Qย Q
]DPDQร QGD WDP RODUDN \HULQH JHOPHPHVL QHGHQL\OH EDQND KHP NUHGL ULVNL LOH
KHP GH OLNLGLWH ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D NDODELOLU %DQNDQร Q OLNLGLWH ULVNLQH PDUX]
NDOPDVร Qร Q ELU QHGHQL LVH รบDUWD EDรทOร RODQ ERUoODUร Q JHUL |GHQPHPHVL YH
EDQNDQร Q
NHQGL
IDDOL\HW
DODQODUร Qร
JHQLรบOHWHPHPHVLGir (Gรผltekin, 2001).
IRQ
VDรทOD\DPDPDVร QHGHQL\OH
%DQND SRUWI|\ย QGH EXOXQGXUGXรทX QDNLW IRQODUร UHHO IDL]OHULQ \ย NVHN
ROGXรทX RUWDPODUGD GHรทHUOHQGLUHPHPHVL QHGHQL\OH DOWHUQDWLI PDOL\HWOHU
ROXรบPDNWD EX GD EDQND\D HN ELU \ย N JHWLUPHNWHGLU %X QHGHQOH EDQND OLNLGLWH
ULVNLQH NDUรบร Q HOGH EXOXQGXUDFDรทร QDNLW ND\QDN WXWDUร Qร Q RSWLPDO PLNWDUร Qร
EHOLUOHPHN GXUXPXQGDGร U )DNDW ELU HNRQRPLGH JHOHFHรทH LOLรบNLQ WDKPLQ
\DSร OPDVร Qร Q Jย oOย รทย YH EHNOHQWLOHULQ Vย UHNOL GHรทLรบNHQOLN J|VWHUPHVL
EDQNDQร Q EX LรบL \DSPDVร Qร ]RUODรบWร UPDNWDGร U
/LNLGLWH ULVNL QHGHQL\OH EDQNDODU PHYGXDW VDKLSOHULQLQ YH EDQND\D
ERUo YHUHQ GLรทHU NLรบLOHULQ DQL YH \RรทXQ ELU ELoLPGH IRQODUร Qร EDQNDODUGDQ รงekmesini engellemek iรงin bu mevduat ve fon sahiplerine yรผksek faizler
VXQPDNWD EX GD EDQNDQร Q \ย NVHN PDOL\HWOHUOH NDUรบร ODรบPDVร QD \RO
DoPDNWDGร U
%X QHGHQOH Jย YHQ VDรทODPOร N YH LVWLNUDU NRรบXOODUร Qร VDรทODPDN LoLQ
LรบOHYOHULQL Vย UGย UHQ EDQNDODUร Q QDNLW WDOHSOHULQL ]DPDQร QGD NDUรบร ODPDVร KHP
EDQND KHP GH VLVWHP Doร Vร QGDQ |QHP WDรบร PDNWDGร U %LU EDQNDGD J|Uย OHQ
OLNLGLWH ]DIL\HWL QHGHQL\OH RUWD\D oร NDQ ULVN VLVWHP LoHULVLQGH \HU DODQ GLรทHU
EDQNDODUD GD NROD\Oร NOD VLUD\HW HGHELOPHNWHGLU
%DQNDODUร Q YH ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q SRWDQVL\HO OLNLGLWH ULVNLQL
GHรทHUOHQGLULUNHQ ED]ร J|VWHUJHOHUL GLNNDWH DOPDODUร JHUHNPHNWHGLU %XQODU
%RUoODUร Q WDVDUUXI PHYGXDWร QD RUDQร .ร VD YDGHOL \ย Nย POย Oย NOHULQ WRSODP
DNWLIOHUH RUDQร /LNLW GHรทHUOHU WRSODPร .XUXPVDO IRQODUD EDQNDODU
PHYGXDWร YH DOร QDQ NUHGLOHU RODQ EDรทร POร Oร N
%DQNDODUร Q OLNLGLWH ULVNLQL |OoHELOPHOHUL Doร Vร QGDQ G|UW |QHPOL
enstrรผman varGร U %XQODU /LNLGLWH 5DV\RODUร 1DNLW $Nร P 7DEORODUร
$OWHUQDWLI )LQDQVPDQ 6HQDU\RODUร %DQNDQร Q IDUNOร VHQDU\RODU DOWร QGD RUWD\D
oร NDELOHFHN RODVร OLNLGLWH LKWL\DFร 1DNLW $Nร รบร 7DKPLQL %DQNDQร Q OLNLGLWHVLQLQ
KHUKDQJL ELU DQGD QDVร O ELU J|Uย Qย P DU]HWWLรทL UDV\RODU \DUGร Pร \OD
L]OHQPHNWHGLU .DYDO )DUNOร LNL G|QHPLQ UDV\RODUร Qร Q NDUรบร ODรบWร QOPDVร
VXUHWL\OH EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQLQ QH \|QGH JHOLรบWLรทL KDNNร QGD \RUXP \DSร ODELOLU
%DQND J|]HWLP ELULPOHULQFH oHรบLWOL UDV\RODU NXOODQร OPDNWDGร U %XQODU 1DNLW
'HรทHUOHU 9DGHVL] 0HYGXDW %X UDV\R HQ GDU NDSVDPOร RODQ OLNLGLWH
UDV\RVXGXU +HU DQ oHNLรบH NRQX RODELOHFHN PHYGXDWD NDUรบร Oร N QH NDGDU KD]ร U
GHรทHU EXOXQGXรทXQX J|VWHULU /LNLW YH /LNLGH <DNร Q 'HรทHUOHU .ร VD 9DGHOL
<DEDQFร .D\QDNODU %X UDVyo รผรง ay iรงinde vadesi gelen veya รถdenmesi
JHUHNHQ ERUoODUD QH |Ooย GH KD]ร UOร NOร ROXQGXรทXQX J|VWHULU *|Uย OGย รทย JLEL
SD\ร QGD ERUo |GHPHGH KHPHQ NXOODQร ODELOLU YDUOร NODU LOH NROD\FD SDUD\D
oHYULOHELOLU YDUOร NODU \HU DOPDNWDGร U 3D\GDVร QGD LVH JHQHOOLNOH D\ JLEL ELU
Vย UHGH |GHPH \DSร OPDVร EHNOHQHQ ERUoODU \HU DOPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD RUDQ
ยถH \DNODรบWร NoD YH ยถLQ ย ]HULQH oร NWร รทร Vย UHFH ERUoODUร |GHPH\H \HWHUOL OLNLW
YDUOร รทร Q ROGXรทX NDEXO HGLOPHNWHGLU /LNLW YH /LNLGH <DNร Q 'HรทHUOHU
2UWDODPD 7RSODP $NWLIOHU 5DV\R RUWDODPD RODUDN DNWLIOHULQ QH NDGDUOร N
Nร VPร Qร Q OLNLW YH OLNLGH \DNร Q GHรทHUOHUH EDรทODQGร รทร Qร J|VWHUPHNWHGLU
'ROD\ร Vร \OD UDV\RVXQXQ GHรทHUL \ย NVHOGLNoH OLNLGLWHQLQ DUWWร รทร Gย รบย Qย Oย U
$QFDN OLNLGLWH DUWWร NoD JHQHOGH JHWLUL RUDQร Qร Q Gย รบPHVL EHNOHQir. ร รผnkรผ likit
YDUOร NODUร Q JHWLULVL QRUPDO IDL] G|QHPOHULQGH X]XQ YDGHOLOHUH J|UH GDKD
Gย รบย NWย U 'ROD\ร Vร \OD UDV\RQXQ GHรทHUL Nย oย OGย NoH GDKD D] JHWLULOL DNWLIOHULQ
SD\ร Qร Q D]DOGร รทร JHWLULOL DNWLIOHULQ SD\ร Qร Q DUWWร รทร Gย รบย QFHVL LOH NDUOร Oร N
Doร Vร QGDQ ROXPOX RODUDN DOJร ODQร U /LNLW $รทร UOร NOร $NWLIOHU <DEDQFร
Kaynaklar + Gayrinakdi Krediler ve Yรผkรผmlรผlรผkler) 5) 9DGHVL] 0HYGXDW
$\Oร N 0HYGXDW $\Oร N 0HYGXDW 7RSODP 0HYGXDW YH 9DGHVL] 0HYGXDW
$\Oร N 0HYGXDW $\Oร N 0HYGXDW 7RSODP 3DVLI %X UDV\RODU PHYGXDWร Q YDGH
EDQGODUร LoLQGH NDODQ WXWDUODUร Qร Q WRSODP PHYGXDW YH WRSODP ERUoODU LoLQGHNL
SD\ODUร J|VWHUPHNWHGLU 0HYGXDWร Q QH GHQOL Kร ]Oร YH \DYDรบ |GHQGLรทL KDNNร QGD
\DNODรบร N ELOJL YHUPHNWHGLU +ร ] DUWWร NoD OLNLW GHรทHUOHUH JHUHNVLQLP DUWPDNWDGร U
.UHGLOHU 7RSODP 0HYGXDW 0HYGXDWร Q .UHGL\H '|Qย รบย P 2UDQร %X UDV\R
NUHGLOHULQ PHYGXDWOD NDUรบร ODQPD RUDQร Qร J|VWHUPHNWHGLU 5DV\R QH GHQOL
\ย NVHN LVH PHYGXDWWDQ NUHGL\H G|Qย รบย P R GHQOL \ย NVHN GHPHNWLU (รทHU
UDV\RQXQ GHรทHUL ยถLQ ย ]HULQGH LVH NUHGLOHULQ ILQDQVPDQร QGD GLรทHU ND\QDNODUGDQ GD \DUDUODQร OGร รทร Qร J|VWHUPHNWHGLU Krediler/Stabil (Sรผrekli)
)RQODU %LU UDV\RODU OLNLGLWH GXUXPXQX RUWD\D NR\DELOLU YH OLNLGLWH\L NRUX\DQ
OLPLWOHU \DUDWPDNWD NXOODQร ODELOLU hQVDO
'LรทHU ELU ULVN |Ooย P HQVWUย PDQร 1DNLW $Nร P 7DEORVX ROXS OLNLGLWH
ULVNLQLQ |Ooย Pย EDรทODPร QGD |]HOOLNOH EDQNDQร Q ILQDQVDO Nร Uร OJDQOร N \DSร Vร
KDNNร QGD |QHPOL LSXoODUร YHUPHNWHGLU 'LรทHU HQVWUย PDQ LVH $OWHUQDWLI
)LQDQVPDQ 6HQDU\RODUร Gร U %LU $)6 ILQDQVPDQ LKWL\DoODUร Qร YH ILQDQVPDQ
ND\QDNODUร Qร SL\DVD VHQDU\RODUร DOWร QGD \ย NVHN DNWLI Eย \ย PHOHUL YH\D Kร ]Oร ERUo HUR]\RQX GD GDKLO ROPDN ย ]HUH WDKPLQ HGHQ ELU QDNLW DNร รบร WDKPLQLGLU
$)6 \|QHWLPLQ ELU OLNLGLWH \D GD PDOL NUL] DQร QGD RUWD\D oร NDELOHFHN ELODQoR
GHรทLรบLNOLNOHULQH LOLรบNLQ HQ L\L WDKPLQOHULQL WHPVLO HWPHOLGLU $)6 EDQND PDOL VRUXQODU LoLQGH ROVD GD RQXQ IRQ NXOODQร PODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ IRQ ND\QDNODUร
EXODELOHFHรทLQL J|VWHUHUHN Jย QOย N OLNLGLWH ULVNLQL NRQWURO HWPHVLQH \DUGร PFร
RODELOLU
'LรทHU ELU OLNLGLWH ULVNL |OoPH HQVWUย PDQร LVH QDNLW DNร รบร WDKPLQOHULGLU
%DQND \|QHWLPL EDQNDQร Q QDNLW DNร รบร Qร DQODGร NWDQ VRQUD PDNXO OLNLGLWH
VHYL\HVLQL WDKPLQ HGHELOLU
.UHGL 5LVNL %DQNDODUร Q HQ WHPHO YH |QHPOL IDDOL\HWOHULQGHQ ELUL NUHGL YHUPHNWLU Bu nedenle banka yรถneticilerinin kUHGL YHULUNHQ |Gย Qo DODQร Q NUHGL GXUXPXQX
\DQL NUHGLELOLWH Gย ]H\LQL GLNNDWH DOร S NUHGL LรบOHPL KDNNร QGD GRรทUX NDUDU
YHUHELOPHVL KHP EDQNDQร Q ELODQoR \DSร Vร KHP GH JHOHFHรทLQL HWNLOHPHNWHGLU
%X EDNร PGDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q NDUรบร ODรบWร รทร HQ |QHPOL ULVNOHUGHQ ELULGLU
%X EDNร PGDQ NUHGL ULVNL |Gย Qo DODQ WDUDIร Q \DSร ODQ DQODรบPD\D X\PDPDVร
GXUXPX RODUDN WDQร PODQDELOLU %X Doร GDQ NUHGL ULVNL VDGHFH NUHGL LรบOHPOHULQGH
GHรทLO ELODQoR Gร รบร LรบOHPOHUGH JDUDQWL YH NDEXOOHU PHQNXO Nร \PHW \DWร Uร PODUร
YE GH RUWD\D oร NDELOPHNWHGLU 7%%
.UHGL ULVNL ILQDQVDO SL\DVDODUGD HQ HVNL IRUP ROPDNOD EHUDEHU
JHoPLรบL 0LODWWDQ gQFH %DE\ORQ ]DPDQร QD NDGDU JLGHU .UHGL ULVNL ERUo
DODQร Q WDDKKย Gย Qย \HULQH JHWLUHPHPHVL VRQXFX ROXรบDQ PXWODN ]DUDU YH
HOGHNL LรบOHP PDOL\HWL RODUDN WDQร PODQPDNWD YH NHQGL LoLQGH ย o Nร VPD
D\Uร OPDNWDGร U D g]VHO 5LVN E 0DUX]L\HW 5LVNL F <RรทXQODรบPD 5LVNL
$QGHUVRQ
.UHGL ULVNLQLQ oHรบLWOL WDQร PODPDODUร \DSร OPDNOD EHUDEHU HQ oRN NDEXO
J|UHQ WDQร PODUGDQ ELUL LVH รบXGXU .UHGL ULVNL EDQND Pย รบWHULVLQLQ \DSร ODQ
V|]OHรบPH JHUHNOHULQH X\PD\DUDN \ย Nย POย Oย รทย Qย Nร VPHQ \D GD WDPDPHQ
]DPDQร QGD \HULQH JHWLUHPHPHVLQGHQ GROD\ร EDQNDQร Q NDUรบร ODรบWร รทร GXUXPX
LIDGH HGHU %''. D .UHGL ULVNL HQ EDVLW DQODPร \OD ELU EDQNDQร Q NUHGL
Pย รบWHULVLQLQ \D GD NHQGLVL\OH ELU DQODรบPD\D WDUDI RODQร Q DQODรบPD NRรบXOODUร QD
X\JXQ ELoLPGH \ย Nย POย Oย NOHULQL NDUรบร OD\DPDPD RODVร Oร รทร Gร U .UHGL ULVN \|QHWLPLQLQ DPDFร X\JXQ SDUDPHWUHOHU LoLQGH EDQNDQร Q PDUX] NDODELOHFHรทL
ULVNOHUL \|QHWHUHN EDQNDQร Q ULVN D\DUOร JHWLULVLQL PDNVLPL]H HWPHNWLU %DQNDODU
D\Uร FD NUHGL ULVNOHULQLQ GLรทHU ULVNOHUOH LOLรบNLVLQL GH J|] |Qย QGH EXOXQGXUPDOร Gร U
.UHGL ULVNLQLQ HWNLQ รบHNLOGH \|QHWLPL ULVN \|QHWLPLQGH NDSVDPOร ELU \DNODรบร Pร Q
|QHPOL XQVXUODUร QGDQ ELULVLGLU 7%% D
%DQNDODU Doร Vร QGDQ NUHGL ULVNLQLQ QHGHQL NUHGLOHU ROPDNOD EHUDEHU
EDQNDQร Q IDDOL\HWOHULQH EDรทOร RODUDN ELODQoR YH ELODQoR Gร รบร KHVDSODUGDNL GLรทHU
HWPHQOHUGH NUHGL ULVNLQH VHEHS RODELOLU %X HWPHQOHUH LQWHUEDQN LรบOHPOHUL
NDEXOOHU WLFDUHW ILQDQVPDQร G|YL] LรบOHPOHUL VZDS LรบOHPOHUL ERQRODU
RSVL\RQODU YDGHOL LรบOHPOHU JDUDQWL YH NHIDOHWOHU |UQHN J|VWHULOHELOLU 7%%
D
/LWHUDWย UGH NUHGL ULVNLQGH Pย รบWHULQLQ EDQND\OD \DSPร รบ ROGXรทX
DQODรบPDGDNL \ย Nย POย Oย NOHULQL WHPHUUย GH Gย รบPHGHQ \D GD Gย รบWย รทย DQGDNL
ULVN RODUDN ELOLQPHNWHGLU %X N|Wย OHรบPH WHPHUUย GH Gย รบPH ROPD\ร S WHPHUUย GH
Gย รบPH LKWLPDOLQLQ DUWPDVร Gร U .UHGL ULVNL D] VD\ร GD |QHPOL Pย รบWHULQLQ
WHPHUUย GH Gย รบHELOHFHN Eย \ย N ND\ร SODUOD NDUรบร ODรบPDVร QGDQ VRQUD |QHPOL KDOH
JHOPH\H EDรบODPร รบWร U .UHGL ULVNOHUL JHQHOGH ULVN GHUHFHOHUL LOH GHรทHUOHQGLULOLU
5LVNLQ ER\XWX YDUGร U 5LVN PLNWDUร ULVNWHQ GROD\ร ND\Eร Q PLNWDUร
5LVNLQ NDOLWHVL GHUHFHOHUOH |Ooย Oย U %X GHUHFHOHU LoVHO EDQNDQร Q NHQGLVL \D GD
Gร รบVDO GHUHFHOHQGLUPH NXUXOXรบODUร Qร Q YHUGLรทL GHUHFHOHU RODELOLU 5LVNLQ NDOLWHVL
WHPHUUย GH Gย รบPH LKWLPDOL RODQ ULVNLQ WHPHUUย GH Gย รบPH LKWLPDOLQL NDQWLWDWLI
HWPH Vย UHFLGLU %DQNDQร Q HOLQGH GHUHFH Vร Qร IODU YH EX Pย รบWHULQLQ HVNL ELOJLOHUL
ROPDNOD EHUDEHU EX ND\ร S KDNNร QGD NDUDU YHUHPH\HELOLU dย QNย EX ND\ร S
JDUDQWL\H EDรทOร RODELOHFHรทL JLEL ย oย QFย WDUDID \D GD LIODVWDQ VRQUD YDUOร NODUร Q
OLNLGLWHOHULQH EDรทOร RODELOLU %X EDNร PGDQ NUHGL ULVNL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q
NDUรบร ODรบWร รทร KHP HQ HVNL KHP GH oRN ER\XWOX ULVNOHUGHQGLU %HVVLV
%LU ILQDQVDO NXUXOXรบXQ NUHGL ULVNLQL |OoPHN YH NUHGLnin geriye รถdeme
Jย Fย Qย VDSWDPDN LoLQ NUHGL\L DODQร Q JHUL |GHPHPH ULVNLQLQ |Ooย OPHVL JHUHNLU
*HQHOGH ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q NUHGL ULVNL YH JHUL |GHPHPH ULVNLQL |OoPHNWH
NXOODQร ODQ \|QWHPOHU YH PRGHOOHU ELUELULQH oRN EHQ]HPHNWHGLU *HUL |GHPHPH
ULVN PRGHOOHUL ย o JUXS PRGHO RODUDN HOH DOร QPDNWDGร U %X PRGHOOHU .DOLWDWLI
PRGHOOHU .UHGL VNRUODPDVร GHUHFHOHQGLULOPHVL PRGHOL YH 1HZHU PRGHOOHULGLU
6DXQGHUV
)DDOL\HW 5LVNL )DDOL\HW ULVNL NXUXP LoL NRQWUROOHUGHNL DNVDPDODU YH รบLUNHW
yรถnetimindeNL KDWDODUGDQ ND\QDNODQDQ ULVN RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U รธo
NRQWUROOHUGHNL DNVDPDODU PHYFXW KDWD YH VDKWHNDUOร NODUร Q J|]GHQ NDoPDVร QD
\RO DoDELOHFHรทL LoLQ EX ULVN EDQNDQร Q ]DUDUGD ROPDVร Qร Q QHGHQOHULQGHQ ELUL GH
RODELOLU 7%% )DDOL\HW ULVNL EDQNDODUร Q \|QHWLFLOHULQLQ KDWDODUร YH
\HWHUVL]OLNOHULQGHQ GROD\ร ]DUDUD PDUX] NDOPD ULVNLGLU %X ULVN EDQNDODUร Q
IDDOL\HWOHULQL HWNLQ ELU ELoLPGH \HULQH JHWLUHPHPHVL VRQXFXQGD RUWD\D oร NDU
%DQND WHNQRORMLN JHOLรบPHOHUL L]OHPH\HUHN KL]PHW VXQPDGD UHNDEHW Jย Fย Qย
yitirebilir ya da banka yรถneticileri aktif SDVLI YDGH X\XPXQX J|]DUGร HGHUHN
JHUHNVL] รบXEHOHU DoDUDN \HWHULQFH ELOJL VDKLEL ROPDGร NODUร DODQODUD JLUHUHN
VL\DVDO HWNLOHUH NDUรบร NRUXQPD\DUDN YH\D PDOL\HW DQDOL]L \DSPDGDQ \HQL
ย Uย QOHU JHOLรบWLUHUHN EDQND\ร ]DUDUD XรทUDWDELOLUOHU 2SHUDV\RQHO 5LVN
2SHUDV\RQHO ULVN EDQND iรงi kontrollerdeki aksamalar sonucu hata
YH XVXOVย ]Oย NOHULQ J|]GHQ NDoPDVร QGDQ EDQND \|QHWLPL YH SHUVRQHOL
WDUDIร QGDQ ]DPDQ NRรบXOODUD X\JXQ KDUHNHW HGLOHPHPHVLQGHQ EDQND yรถnetimindeki hatalardan, bilgi teknolojisi sistemlerindeki hata ve aksamalar
LOH GHSUHP \DQJร Q VHO JLEL IHODNHWOHUGHQ ND\QDNODQDELOHFHN ND\ร SODUร \D GD
]DUDUD XรทUDPD LKWLPDOLQL J|VWHUPHNWHGLU
Operasyonel riskin iรงinde teknoloji riski VXLLVWLPDO ULVNL \DVDO ULVN
DKODNL ULVN YH LWLEDU ULVNL GH \HUDOPDNWDGร U 2SHUDV\RQHO ULVN EDQNDQร Q ELOJL
VLVWHPOHULQLQ UDSRUODPD VLVWHPOHULQLQ LoVHO ULVN L]OHPH NXUDOODUร Qร Q N|Wย OHรบPHVL
VRQXFX PDUX] NDOร QDQ ULVN Wย Uย Gย U $QGHUVRQ 2SHUDV\RQHO ULVNOHU
NDQXQL YH KXNXNL Gย ]HQOHPH YH D\DUODPDODUร Qร Q \DSร OPDPDVร VLVWHP
KDWDODUร SURVHGย U YH NRQWUROOHULQ HNVLN ROPDVร ELOJL Dรทร QGDNL KDWD YH
QRNVDQODU NXOODQร Fร KDWDODUร KLOH GRODQGร Uร Fร Oร N DIHWOHU \DVD YH
Gย ]HQOHPHOHUGHNL GHรทLรบLNOLNOHUH X\XP VDรทOD\DPDPD VRQXFX RUWD\D
oร NDUPDNWDGร U 6DXQGHUV
2SHUDV\RQHO ULVNLQ LoLQGH \HUDODQ \DVDO ULVN \HWHUVL] \D GD \DQOร รบ
ELOJL G|Nย PDQ QHGHQL\OH DODFDNODUร Q GHรทHU ND\EHGHUHN JHUL G|QPHVL \D GD
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ EHNOHQHQLQ ย ]HULQGH JHUoHNOHรบPHVL GXUXPODUร Qร LIDGH HGHU (TBB,
1997).
Yasal
dรผzenleme
risklerinin
temelinde
yatan
sorun,
Gย ]HQOHPHOHULQ Vร N Vร N GHรทLรบWLULOHUHN EHOLUVL]OLN YH GHรทLรบNHQOLN RUWDPร
ROXรบWXUPDVร Gร U 0HYFXW Gย ]HQOHPHOHUH J|UH ROXรบWXUXOPXรบ EDQND SRUWI|\OHUL YH
ILQDQVPDQ GHQJHOHUL \DVDO Gย ]HQOHPHOHULQ GHรทLรบWLULOPHVL LOH ER]XODELOLU YH
EDQNDODU ULVNOHUH YH ]DUDUODUD PDUX] NDODELOLU
6XLLVWLPDO ULVNOHUL EDQND \|QHWLFLOHULQLQ oDOร รบDQODUร Qร Q Pย รบWHULOHULQLQ
YH\D ย oย QFย NLรบLOHULQ L\L QL\HW NXUDOODUร QD D\Nร Uร RODUDN KLOH VDKWHNDUOร N
iรงerideQ |รทUHQPH LQVLGHU WUDGLQJ VR\JXQ Kร UVร ]Oร N GRODQGร Uร Fร Oร N ELOJL
Vร ]Gร UPD WHNQRORML oDOPD JLEL \|QWHPOHUOH EDQNDODUร ]DUDUD XรทUDWPDODUร QGDQ kaynaklanan operasyonel risk tรผrรผdรผr. *ย Qย Pย ]GH
EDQNDODUร Q
GHรทLรบLN
DODQODUGD
IDDOL\HWOHULQL
\RรทXQODรบWร UPDODUร YH HOHNWURQLN EDQNDFร Oร N X\JXODPDODUร Qร Q \D\Jร QODรบPDVร
VXLLVWLPDO ULVNOHULQLQ JHUoHNOHรบPH RODVร Oร รทร Qร DUWร UPร รบWร U
$KODNL ULVN EDQND KLVVHGDUODUร YH YH\D \|QHWLFLOHULQLQ DKODNL
GHรทHUOHUH D\Nร Uร H\OHP YH LรบOHPOHUL LOH EDQND\ร ]DUDUD XรทUDWPD ULVNLGLU รธWLEDU
ULVNL RSHUDV\RQHO ULVN Wย Uย ROPDNOD EHUDEHU ELU EDQNDQร Q IDDOL\HWOHULQGHNL
EDรบDUร Vร ]Oร NODU \D GD PHYFXW \DVDO Gย ]HQOHPHOHUH X\JXQ GDYUDQร OPDPDVร
QHWLFHVLQGH EDQND\D GX\XODQ Jย YHQLQ D]DOPDVร YH\D LWLEDUร Qร Q ]HGHOHQPHVL
LOH RUWD\D oร NDELOHFHN ND\Eร LIDGH HWPHNWHGLU
)DL] 5LVNL )DL] ULVNL IDL] RUDQODUร QGD ROXรบDQ WHUV \|QOย KDUHNHWOHULQ ELU
EDQNDQร Q PDOL \DSร Vร QGD \DUDWWร รทร HWNL RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U <DQL IDL]
ULVNL IDL] RUDQODUร QGDNL KDUHNHWOHU QHGHQL\OH EDQNDQร Q SR]LV\RQ GXUXPXQD
EDรทOร RODUDN PDUX] NDODELOHFHรทL ]DUDU LKWLPDOLQL LIDGH HGHU %''. D
%''. %X WDQร PGDNL WHUV \|QOย KDUHNHWOHU VDGHFH IDL] RUDQODUร Qร Q
DUWPDVร \D GD D]DOPDVร DQODPร QD JHOPHPHNWHGLU )DL] ULVNL GHQGLรทLQGH IDL]
RUDQODUร QGDNL KDUHNHWOHU QHGHQL\OH EDQNDQร Q ILQDQVDO \DQL SR]LV\RQ
GXUXPXQD EDรทOร RODUDN PDUX] NDOGร รทร ULVNWLU 7%%
%XQXQOD ELUOLNWH IDL] ULVNLQL EDQNDQร Q JHOLUOHUL LOH LOLรบNLOHQGLUHQ WDQร PD
J|UH IDL] ULVNL IDL] RUDQODUร QGDNL KDUHNHWOHU QHGHQL\OH JHOLUOHUGHNL D]DOPD
ULVNLGLU %X HNRQRPLN NRรบXOODUGD EDQND IDL] ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D
NDODELOPHNWHGLU %HVVLV
)DL] ULVNL LOH NDUรบร ODรบDQ EDQND YDUOร N YH \ย Nย POย Oย N DUDVร QGD YDGH
X\XPVX]OXรทX LOH NDUรบร NDUรบร \D NDODELOLU <DQL IDL] ULVNL VDGHFH IDL] RUDQODUร QGDNL KDUHNHWOHUGHQ GHรทLO EDQNDQร Q ELODQoRVXQGDNL YDUOร N YH
\ย Nย POย Oย N NDOHPOHULQLQ YDGH X\XPVX]OXNODUร QGDQ GD ND\QDNODQDELOLU
gUQHรทLQ ELU EDQNDQร Q \ย Nย POย Oย NOHULQLQ YDGHVLQLQ \ร O YH IRQODPD PDOL\HWLQLQ
LVH \ย ]GH ROGXรทXQX YDUOร NODUร Q LVH YDGHVLQLQ \ร O YH IRQODPD PDOL\HWLQLQ LVH
\ย ]GH ROPDVร EDQNDQร Q FL \ร OGD HOGH HGHFHรทL NDUร EHOOL GHรทLOGLU )DL]
RUDQODUร GHรทLรบPL\RUVD EDQND FL \ร OGD GD \ย ]GH NDU HOGH HGHU (รทHU IDL]
RUDQร DUWDUVD |UQHรทLQ EDQND LNLQFL \ร OGD ERUFX \ย ]GH ยถH oร NDUVD EDQNDQร Q
NDUร QHJDWLIH G|Qย รบHELOecektir. Sonuรง olarak bir banka yรผkรผmlรผlรผklerine gรถre
GDKD ID]OD YDUOร N HOLQGH EXOXQGXUX\RUVD \HQLGHQ IRQODPD ULVNL LOH NDUรบร
NDUรบร \D NDODELOLU $\Qร รบHNLOGH ELU EDQND YDUOร NODUร QD J|UH GDKD ID]OD
\ย Nย POย Oย N WDรบร \RUVD YH IDL] RUDQODUร Gย รบย \RUVD EDQND \HQLGHQ \DWร Uร P
\DSPD UHLQYHVWPHQW ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D JHOHELOLU 6DXQGHUV
%DQNDFร Oร NWD IDL] ULVNL GRรทDO NDEXO HGLOPHNOH EHUDEHU EDQNDQร Q NDUร
DUWDELOLU $QFDN Dรบร Uร IDL] ULVNL EDQND JHOLUOHUL YH VHUPD\H WDEDQร LoLQ Eย \ย N ELU
WHKGLW ROXรบWXUDELOLU %X WHKOLNH IDL] RUDQODUร QGDNL GHรทLรบPHOHULQLQ EDQNDQร Q
IDL]H GX\DUOร JHOLUOHULQL YH IDDOL\HW JLGHUOHULQL GHรทLรบWLUPHVL รบHNOLQGH RUWD\D
oร NDELOLU )DL] RUDQODUร Qร Q GHรทLรบPHVL EDQND YDUOร NODUร Qร \ย Nย POย Oย NOHULQL YH
ELODQoR Gร รบร LรบOHPOHULQL HWNLOHU dย QNย IDL] RUDQODUร GHรทLรบWLNoH JHOHFHNWHNL QDNLW
DNร PODUร Qร Q EXJย QNย GHรทHUL GHรทLรบHELOPHNWHGLU
)DL] ULVNLQLQ QHGHQOHUL IDUNOร IDUNOร Gร U )DL] ULVNL YDGH IDUNOร Oร NODUร
QHGHQL\OH ULVNLQ \HQLGHQ IL\DWODQGร Uร OPDVร VRQXFX ELODQoR NDOHPOHULQLQ
\HQLGHQ IL\DWODQGร Uร OPDVร รบHNOLQGH RODELOHFHรทL JLEL YHULP HรทULVLQGHNL
GHรทLรบPHOHUGHQ \D GD WHPHO IDL] ULVNL D\Qร IL\DWODQGร UPD |]HOOLNOHULQH VDKLS
IDUNOร HQVWUย PDQODUD X\JXODQDQ IDL] RUDQODUร Qร Q D\DUODQPDVร QGD \DSร ODQ KDWDOร
NRUHODV\RQODUGDQ GD ND\QDNODQDELOLU )DL] ULVNLQLQ QHGHQOHUL oRN oHรบLWOL
ROPDNOD EHUDEHU WHPHOGH WDQH QHGHQ YDUGร U %XQODU รบXQODUGร U 7%%
<HQLGHQ )L\DWODQGร UPD 5LVNL )LQDQVDO DUDFร ODU JLEL EDQNDODU GD
IDL] ULVNL\OH ELUoRN รบHNLOGH NDUรบร ODรบPDNWDGร U )DL] ULVNLQLQ HQ oRN WDUWร รบร ODQ
รบHNOL RODQ \HQLGHQ IL\DWODQGร UPD ULVNL YDGHOHUGHQ VDELW RUDQGDQ YH EDQNDQร Q
YDUOร NODUร Qร Q \ย Nย POย Oย NOHULQLQ YH ELODQoR Gร รบร SR]LV\RQODUร Qร Q \HQLGHQ
IL\DWODQGร Uร OPDVร QGDQ GDOJDOร RUDQGDQ ND\QDNODQDQ ULVN Wย Uย Gย U <HQLGHQ
IL\DWODQGร UPDQร Q \RO DoWร รทร IDL] RUDQODUร QGDNL GHรทLรบPH EDQNDQร Q JHOLUOHULQGH YH
WHPHO HNRQRPLN GHรทHUL ย ]HULQGH Eย \ย N |QHP WDรบร PDNWDGร U 8]XQ G|QHPOL
VDELW RUDQGDQ ELU NUHGL\L Nร VD G|QHPOL ELU PHYGXDWOD IRQOD\DQ ELU EDQNDQร Q
IDL] RUDQODUร \ย NVHOGLรทL WDNWLUGH KHP SR]LV\RQGDQ ND\QDNODQDQ JHOHFHNWHNL
JHOLULQGH KHP GH NHQGL GHรทHULQGH D]DOPD PH\GDQD JHOHFHNWLU %X Gย รบย รบOHULQ
QHGHQL NUHGLOHULQ YDGHVL ER\XQFD QDNLW oร Nร รบODUร Qร Q VDELW ROXรบXGXU )DNDW
IRQODPDGD |GHQHQ IDL] GHรทLรบNHQGLU YH Nร VD G|QHPOL PHYGXDWร Q YDGHVL dolduktan sonra da yรผkselir. *HOLU (รทULVL 5LVNL )L\DWODQGร UPDODUGDNL X\XPVX]OXNODU EDQNDQร Q
JHOLU HรทULVLQLQ HรทLPLQLQ YH รบHNOLQLQ GHรทLรบPHVLQH \RO DoDU %X ULVN JHOLU
HรทULVLQGHNL EHNOHQPH\HQ GHรทLรบPHOHULQ EDQNDQร Q JHOLUOHULQGH \D GD WHPHO
HNRQRPLN GHรทHULQGH WHUV \|QGH HWNLOHU ROXรบWXUPDVร \OD RUWD\D oร NDU gUQHรทLQ
\ร OOร N YDGHVL RODQ YH \ร OOร N GHYOHW NDรทร WODUร \OD KHGJH HGLOHQ GHYOHW
WDKYLOOHULQLQ WHPHO HNRQRPLN GHรทHUL SR]LV\RQ HรทUL ย ]HULQGH ELUELULQH SDUDOHO
KDUHNHWOHUOH KHGJH HGLOVH GH JHOLU HรทULVL GLNOHรบWLNoH Kร ]OD Gย รบHU
7HPHO 5LVN 'LรทHU ELU |QHPOL IDL] ULVNL GH EHQ]HU IL\DWODQGร UPD
รบHNLOOHUL\OH IDUNOร DUDoODUD X\JXODQDQ RUDQODU ย ]HULQGHQ ND]DQร ODQ \D GD JHUL
|GHPHOHU DUDVร QGDNL QHJDWLI NRUHODV\RQGDQ ND\QDNODQDQ ULVNWLU )DL] RUDQODUร
GHรทLรบWLรทLQGH EX IDUNOร Oร NODU EHQ]HU YDGHOHUL RODQ YDUOร NODU \ย Nย POย Oย NOHU YH
ELODQoR Gร รบร SR]LV\RQODU DUDVร QGD \HU DODQ QDNLW DNร รบODUร QGD YH ND]DQoODUGD
EHNOHQPHGLN GHรทLรบPHOHUH Kร ] ND]DQGร UDELOLU
2SVL\RQ 5LVNL 2SVL\RQ VDKLELQH KHUKDQJL ELU WDULKWHQ LWLEDUHQ belli sรผre iรงinde, belirli bir faiz รผzerinden borรงlanma ya da borรง verme
KDNNร Gร U '|YL] RSVL\RQODUร QGD ROGXรทX JLEL EXUDGD GD RSVL\RQX HGLQHQ
RSVL\RQ VDWร Fร Vร QD ELU SULP |GHQPHNWHGLU )DL] RUDQODUร GD ERUVD Gร รบร QGD YH
LoLQGH LรบOHP J|UHQ RSVL\RQODU RODUDN D\Uร ODELOLUOHU <DQL ERUVD YH WH]JDK รผstรผ
SL\DVDODU 27& RYHU WLPH FRXQWHU RODUDN LNL IDUNOร SL\DVDGD DOร Qร S VDWร Oร UODU
6DELW IDL] Gย ]HQLQLQ \HULQL GHรทLรบNHQ IDL]H Eร UDNPDVร \OD IDL] ULVNL RUWD\D
oร NPร รบWร U )DL] RSVL\RQODUร EX ULVNL RUWDGDQ NDOGร UPDN LoLQ JHOLรบWLULOPLรบ Wย UHY
รผrรผnlerdendir. g]HOOLNOH EDQNDODUDUDVร UHNDEHWWH |QHPOL ELU DYDQWDM
ROXรบWXUGXรทXQGDQ EDQNDODUร Q Vร NOร NOD EDรบ YXUGXรทX ELU RSVL\RQ Wย Uย Gย U )DL]
RSVL\RQODUร LOH LOHUL\H \|QHOLN IDL] ULVNL RUWDGDQ NDOGร Uร ODUDN NDU SRWDQVL\HOL
NRUXQDELOPHNWHGLU )DL] RSVL\RQODUร ULVNWHQ NRUXQPD \DQร QGD VSHNย ODV\RQ
DPDFร \OD GD NXOODQร ODELOLU
%DQNDODU IDL] RUDQร JHQHOGH ย o \|QWHPOH |OoHUOHU %XQODU <HQLGHQ
)L\DWODQGร UPD 9DGH 0RGHOL 6ย UH 'XUDWLRQ 0RGHOLGLU 6DXQGHUV
<HQLGHQ IL\DWODQGร UPD PRGHOL ELU ILQDQVDO NXUXOXรบXQ DNWLIOHULQGHQ
ND\QDNODQDQ IDL] JHOLUOHUL LOH SDVLIOHULQGHQ ND\QDNODQDQ IDL] JLGHUOHUL
\ย Nย POย Oย NOHUL LoLQ |GHQHQ IDL] PLNWDUร \D GD IDL] JLGHUL DUDVร QGDNL \HQLGHQ
IL\DWODQGร UPD JDSร Qร Q GHIWHU GHรทHUL RODUDN QDNLW DNร PODUร DQDOL]L RODUDN
WDQร PODQDELOLU <HQLGHQ IL\DWODQGร UPD JDS PRGHOL JHOHFHNWHNL ELU ]DPDQGD IDL]
RUDQODUร \HQLGHQ IL\DWODQPDVร \D GD GHรทLรบPHVL GXUXPXQGD IDL]H GX\DUOร
YDUOร NODUGDNL YH IDL]H GX\DUOร \ย Nย POย Oย NOHU DUDVร QGDNL IDUNWร U <HQLGHQ
IL\DWODQGร UPD JDS DQDOL]LQGH EDQNDODU KHU YDGH GLOLPLQGH YDUOร NODUร Q YH
\ย Nย POย Oย NOHULQ IDL] GX\DUOร Oร NODUร QD EDNDUDN JDSODUร KHVDSODQPDNWDGร U
9DGH 0RGHOLQGH NRรบXO JHoHUOLGLU %XQODU )DL] RUDQODUร QGDNL DUWร รบ D]DOร รบ
ROGXรทXQGD YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHULQ SL\DVD IL\DWODUร QGD D]DOร รบ DUWร รบ
RODFDNWร U 6DELW IDL]OL YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHUL YDGH Vย UHVL X]DGร NoD IDL]
RUDQร QGDNL DUWร รบ GDKD Eย \ย N D]DOร รบD QHGHQ ROXU )DL] RUDQODUร DUWWร NoD GDKD
X]XQ YDGHOL PHQNXO Nร \PHWOHULQ SL\DVD GHรทHUOHUL D]DODQ RUDQGD DUWDFDNWร U
Sรผre analizi modeli faiz risNLQL |OoPH EDNร PGDQ YDGH PRGHOLQGHQ KHP GDKD
HWNLOL KHP GH GDKD Eย Wย QVHOGLU *ย QD\ dย QNย EX PRGHO GH YDUOร N YH
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ YDGHOHUL GDKLO YDGH ER\XQFD Wย P QDNLW DNร PODUร
KHVDSODQPDNWD YH IDL] RUDQร ULVNLQLQ |Ooย Pย QGH URO R\QDPDNWDGร U 'XUDWLRQ
Vย UH PRGHOLQGHQ ย o WDQH VRQXo oร NPDNWDGร U $\Gร Q %XQODU 6ย UH
DQDOL]L PRGHOLQGH GXUDWLRQ VDELW JHWLULOL IDL] RUDQร YDUOร N \D GD \ย Nย POย Oย รทย Q
YDGHVL LOH DUWPDNOD EHUDEHU GXUDWLRQ D]DODQ RUDQGD DUWPDNWDGร U 'XUDWLRQ
D]DOGร NoD JHOLU JHWLUi) artar. 3) Kuponlu ya da faiz รถdemeli bir menkul
Nร \PHWLQ VHFXULW\ IDL] RUDQร QH NDGDU \ย NVHNVH GXUDWLRQ R NDGDU Gย รบย NWย U '|YL] .XUX 5LVNL
Dรถviz kuru riski, Bretton :RRGV 6LVWHPLยถQGHQ GDOJDOร NXU VLVWHPLQH
JHoLรบ YH VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ VHUEHVWOHรบPHVL LOH ELUOLNWH EDQNDODU Doร Vร QGDQ
HQ oRN ย ]HULQGH GXUXOPDVร JHUHNHQ ULVN Wย UOHULQGHQ ELULVL KDOLQH JHOPLรบWLU
%DQNDODUร Q XOXVODUDUDVร IDDOL\HWOHULQLQ DUWPDVร \OD \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
LรบOHPOHULQ KDFPL JLWWLNoH Eย \ย Pย รบWย U
Reel dรถviz kurunun uzun vDGHGHNL EHOLUOH\LFLVL oHรบLWOL YDUVD\ร PODU
DOWร QGD VDWร Q DOPD Jย Fย SDULWHVLGLU %X \DNODรบร PD J|UH UHHO G|YL] NXUX LNL
ย ONH DUDVร QGDNL HQIODV\RQ IDUNร NDGDU GHรทLรบLP J|VWHULU (รทHU ELU ย ONH SDUDVร Qร
HQIODV\RQ DUWร รบร NDGDU GHYDOย DV\RQD WDEL WXWPD]VD UHHO NXU Gย รบHU EDรบND ELU
GH\LรบOH ย ONH SDUDVร GHรทHU ND]DQร U %X GXUXP |GHPHOHU GHQJHVL ย ]HULQGH
ROXPVX] HWNL \DUDWDFDรทร QGDQ \HUOL SDUD ย ]HULQGHNL GHYDOย DV\RQ EDVNร Vร
DUWPD\D EDรบODU 'LรทHU WDUDIWDQ UHHO IDL]OHU UHHO NXUGDNL GHรทLรบLP YH ย ONH ULVN
SLULPL WRSODPร Qร Q ย ]HULQGH NDOGร รทร Vย UHFH ย ONH\H Vร FDN SDUD RODUDN
DGODQGร Uร ODQ Nร VD YDGHOL VSHNย ODWLI DPDoOร G|YL] JLULรบOHUL RUWD\D oร NPDNWDGร U
%XQXQOD ELUOLNWH E|\OHVL ELU HNRQRPLGH \DEDQFร VHUPD\H JLULรบOHULQLQ \DQร Vร UD
yerli finansal aktรถrler de (รถzellikle bankalar) yDEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
ERUoODQDUDN \ย NVHN IDL]OL \HUOL ILQDQVDO DUDoODUD \DWร Uร P \DSPDNWDGร UODU %DรบND
ELU GH\LรบOH EDQNDODUร Q ELODQoRODUร QGD Doร N SR]LV\RQX VKRUW SRVLWLRQ LIDGH
HGHQ ELU ULVN RUWD\D oร NPDNWDGร U 1LWHNLP 7ย UNL\HยถGH รนXEDW ยถGH \DรบDQDQ
NUL]OH ELUOLNWH DQL \DEDQFร VHUPD\H NDoร รบร YH G|YL]H \RรทXQ WDOHS VRQXoWD
\ย ]GH ยถย Q ย ]HULQGH GHYDOย DV\RQ \DรบDQPDVร QD YH V|]NRQXVX
GHYDOย DV\RQD Doร N SR]LV\RQGD \DNDODQDQ ELU oRN EDQNDQร Q Eย \ย N NXU IDUNร
]DUDUร QD PDUX] NDOPDVร QD VHEHS ROPXรบWXU (Gรผltekin, 200
'|YL] NXUX ULVNL HQ EDVLW รบHNLOGH EDQNDODUร Q WDรบร Gร NODUร SR]LV\RQODUD
EDรทOร RODUDN \HUOL SDUDQร Q \DEDQFร SDUDODU NDUรบร Vร QGD GHรทHU ND]DQPDVร \D GD
ND\EHWPHVL GXUXPXQGD RUWD\D oร NDQ ELU SL\DVD ULVNL Wย Uย RODUDN WDQร PODQร U
Dรถviz kuru riski bankalar ve ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ GRรทUXGDQ \DEDQFร
\DWร Uร PODU YH \DEDQFร SRUWI|\ \DWร Uร PODUร Qร Q RSHUDV\RQHO YH ILQDQVDO NDU
JHWLUGLรทLQGHQ EX \DWร Uร Pร ODUD \RรทXQODรบPDVร VRQXFXQGD G|YL] NXUX ULVNL RUWD\D
oร NPร รบWร U '|YL] NXUX ULVNLQLQ RUWD\D oร NPDVร Qร Q ELU EDรบND QHGHQL LVH
EDQNDODUร Q SRUWI|\OHULQGH EXOXQGXUGXรทX \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ YDUOร N YH
\ย Nย POย Oย NOHULQL oHรบLWOL HQVWUย PDQODUD GDรทร WPDPDVร Gร U %DQNDQร Q G|YL] NXUX
ULVNL LOH NDUรบร ODรบPDVร VRQXFXQGD IDL] RUDQร ULVNL YH JHUL |GHPHPH ULVNL GH
RUWD\D oร NDU '|YL] NXUX ULVNL EDQNDQร Q YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHULQGH IDUNOร
PLNWDUODUGD \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ HQVWUย PDQ WDรบร PDODUร QHGHQL\OH GH
RODELOLU gUQHรทLQ ELU EDQNDQร Q DNWLIOHULQGH PLO\RQ GRODU \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ YDUOร N SDVLILQGH GH PLO\RQ GRODU \ย Nย POย Oย N ROGXรทXQX
YDUVD\DOร P %XUDGD EDQND WHN SDUD FLQVLQGHQ YDUOร N YH \ย Nย POย Oย N
WDรบร PDNWDGร U $\Uร FD GXUXPX GDKD EDVLWOHรบWLUPHN DPDFร \OD EDQNDQร Q \DEDQFร
DNWLI YH SDVLIOHULQLQ D\Qร YDGH \DSร Vร QD VDKLS ROGXรทXQX YDUVD\DOร P %X
GXUXPGD GRODUร Q 7/ NDUรบร Vร QGD GHรทHU ND]DQPDVร EDQNDQร Q ELODQoRVX
Doร Vร QGDQ ROXPOX JHOLรบPHGLU 0HYFXW G|YL] NXUXQGD EDQND \DEDQFร YDUOร NODUร
\DEDQFร \ย Nย POย Oย NOHUGHQ ID]OD ROPDNWD YH G|YL] NXUXQXQGD GRODU OHKLQH
GHรทLรบPHVL EX ROXPOX HWNL\L DUWร UPDNWDGร U $\Qร NRรบXOODUGD IDNDW EDQNDQร Q
\DEDQFร
SDUD
FLQVLQGHQ
YDUOร NODUร Qร Q
\DEDQFร
SDUD
FLQVLQGHQ
\ย Nย POย Oย NOHULQGHQ D] ROPDVร GXUXPXQGD EDQND ]DUDU HWPHNWHGLU %X LNL
|UQHNWHGH EDQNDQร Q SRUWI|\ย QGH EXOXQGXUGXรทX \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ YDUOร N
YH \ย Nย POย Oย NOHUL D\Qร YDGH \DSร Vร QD VDKLSWLU %DQNDQร Q IDUNOร YDGH
\DSร ODUร QGD YH IDUNOร SDUD FLQVOHULQGH YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHULQLQ ROPDVร G|YL]
NXUX ULVNLQLQ KHVDSODPDVร Qร GDKD NDUPDรบร N KDOH JHWLUPHNWHGLU 6DXQGHUV
6RQXo RODUDN EDQNDODU YH GLรทHU ILQDQVDO DNW|UOHULQ WDรบร Gร รทร NXU ULVNL
VRQXFX RUWD\D oร NDELOHFHN GXUXPODU oHรบLWOL VHQDU\RODUร Q ร รบร รทร DOWร QGD
DรบDรทร GDNL WDEORGD J|VWHULOPLรบWLU *ย OWHNLQ
7$%/2 %$1.$1,1 .85 5รธ6.รธ 6(1$5<2/$5,
Devalรผasyon Revalรผasyon
!
=DUDU Kรขr
Kรขr =DUDU
0โ Pozisyon
7DULKL 6LPย ODV\RQ \|QWHPL LOH 9$5 KHVDSODPDVร \DSร Oร UNHQ GRODU
NXUXQGDNL KHU LNL \|QGHNL Dรบร Uร KDUHNHWOHU ULVN XQVXUX RODUDN DOJร ODQPDVร Gร U
'|YL] NXUX ULVNL KHVDSODQร UNHQ LNL \|QOย 9$5 KHVDSODQร UNHQ IDL] ULVNL KLVVH
VHQHGL ULVNL JLEL ULVN Wย UOHUL LoLQ WHN \|QOย 9$5 KHVDSODQPDNWDGร U dย QNย EX
HQVWUย PDQODUGD EDQNDQร Q X]XQ SR]LV\RQXQXQ ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWH YH IDL]LQ
\ย NVHOPHVL \D GD KLVVH VHQHGL GHรทHULQLQ Gย รบPHVLQLQ EDQND Doร Vร QGDQ ULVN
\DUDWDFDรทร YDUVD\ร OPDNWDGร U %XQXQ \DQร QGD NXU ULVNLQLQ KHVDSODQPDVร QGD
oLIW \|QOย 9$5 GLNNDWH DOร QPDNWDGร U 'RODUร Q 7/ NDUรบร Vร QGD GHรทHU ND\EHWPHVL
GH ND]DQPDVร GD EDQNDQร Q WDรบร Gร รทร \DEDQFร SDUD SR]LV\RQXQD J|UH ELU ULVN
XQVXUX RODUDN RUWD\D oร NDELOLU 7DULKL 6LPย ODV\RQ \|QWHPL HVDV LWLEDUL\OH
JHoPLรบLQ EXJย Qย YH \DUร Qร EHOLUOH\HFHรทL YDUVD\ร Pร QGDQ KDUHNHW HGHQ YH
ILQDQVDO JHWLULOHUOH LOJLOL KHUKDQJL ELU SDUDPHWULN GDรทร Oร P |Q NRรบXOX ROPD\DQ ELU yรถntemdir (Linsmeier ve Pearson, 1996; Sahaia ve Andrew, 1997; Saunders,
'|YL] NXUX ULVNLQLQ |Ooย OPHVLQGH GLรทHU ELU \|QWHP LVH EDQNDQร Q ULVNH
PDUX] NDOGร รทร QGD QHW ULVN WXWDUร Qร Q EDQNDQร Q SRUWI|\ย QGHNL G|YL] SR]LV\RQODUร
GLNNDWH DOร QDUDN KHVDSODQDQ \|QWHPGLU 1HW ULVN '|YL] FLQVLQGHQ DNWLIOHU
'|YL] FLQVLQGHQ 3DVLIOHU '|YL] VDWร รบร '|YL] DOร รบร
Dรถviz riskinin รถlรงรผlPHVLQH LOLรบNLQ ELU GLรทHU \|QWHP LVH G|YL] NXUX
YRODWLOLWHVLQLQ ED] DOร QGร รทร \|QWHPGLU hONH SDUDVร FLQVLQGHQ QHW NXU ULVNL G|YL]
NXUXQGDNL YDORODWLOLWH DUWWร NoD DUWDU '|YL] NXUXQGDNL YRODWLOLWHQLQ DUWPDVร รผlkenin dรถviz arz ve talebini etkiler. Dรถviz kuru ELU PDOร Q IL\DWร JLELGLU R PDOD
RODQ WDOHS DUWWร NoD R PDOร Q IL\DWร DUWDU WDOHEL D]DOGร NoD IL\DWร D]DOร U '|YL]H RODQ
WDOHS DUWWร NoD \D GD DU] D]DOGร NoD R G|YL] R ย ONHQLQ SDUDVร DOHKLQH GHรทLรบLU
$\Qร รบHNLOGH G|YL]H RODQ WDOHELQ D]DOPDVร \D GD DU]ร Q DUWPDVร NXUXQ R ย ONH
SDUDVร OHKLQH DUWPDVร VRQXFXQX GRรทXUXU
3L\DVD 5LVNL
3L\DVD ULVNL EDQNDQร Q ELODQoR LoL YH ELODQoR Gร รบร KHVDSODUGD
EDQNDODUFD WXWXODQ SR]LV\RQODUGD ILQDQVDO SL\DVDODUGDNL GDOJDODQPDODUGDQ
ND\QDNODQDQ IDL] NXU YH KLVVH VHQHGL IL\DW GHรทLรบPHOHULQH EDรทOร RODUDN IDL]
RUDQร ULVNL KLVVH VHQHGL SR]LV\RQ ULVNL YH G|YL] NXUX ULVNLQGHQ GROD\ร ]DUDU
HWPH LKWLPDOL RODUDN WDQร PODQร U %X WDQร PGDQ GD J|Uย OHFHรทL JLEL SL\DVD
riskinin iรงinde faiz riski dรถviz kuru riski, hisse senedi poziV\RQ ULVNL YH HPWLD
IL\DWODUร ULVNLQL LoLQH DOร U *HQHO DQODPGD SL\DVD ULVNL GHQGLรทLQGH LVH PHYFXW
ELU YDUOร N YH\D \ย Nย POย Oย รทย Q LOHULNL ELU WDULKWHNL SL\DVD GHรทHULQLQ EHOLUVL]OLรทL
RODUDN WDQร PODQDELOLU %X EDNร PGDQ SL\DVD ULVNL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q
NDUรบร ODรบWร รทร ULVNOHULQ HQ JHQLรบ NDSVDPOร Vร Gร U
*ย Qย Pย ]GH Eย \ย N |OoHNOL WLFDUL EDQNDODU \DWร Uร P EDQNDODUร YH
VLJRUWD รบLUNHWOHUL oHรบLWOL SL\DVD ULVN PRGHOOHUL JHOLรบWLUPLรบWLU %X PRGHOOHU
JHOLรบLUNHQ NL EX PRGHOOHU LoVHO PRGHOOHUGLU oHรบLWOL \DNODรบร PODU JHOLรบPLรบWLU
dDOร รบPDGD EX \DNODรบร PODUGDQ ย oย Qย Q ย ]HULQGH GXUXOPDNWDGร U %XQODU Riskmetriks Modeli 2) Tarihi Simรผlasyon 3) Monte Carlo Simรผlasyonu
6DXQGHUV
Piyasa riski รถlรงรผm yรถntemlerinden biri olan Riskmetriks modeli
SL\DVDQร Q PHYFXW NRรบXOODUร Q GHรทLรบWLรทL ]DPDQ ILQDQVDO NXUXOXรบXQ \D GD
EDQNDQร Q SRWDQVL\HO ND\ร SODUร Qร Q KHVDSODQPDVร Gร U %XQGDQ GROD\ร Gร U NL
ILQDQVDO NXUXOXรบODU \DUร Q SL\DVD NRรบXOODUร Qร Q ROXPVX] ROPDVร GXUXPXQGD
SRWDQVL\HO ND\ร SODUร KHVDSODPDN LVWHU %XQD J|UH SL\DVD ULVNL ROXPVX] SL\DVD
NRรบXOODUร QGD SRWDQVL\HO ND\ร SODUร Q KHVDSODQPDVร LรบOHPLGLU 3L\DVD ULVNL ELU
ILQDQVDO NXUXOXรบXQ ULVN NRรบXOODUร GXUXPXQGD Jย QOย N JHOLUL LOH LOJLOLGLU
Tarihi Simรผlasyon Yรถnteminde portfรถyรผn riskini hesaplamak iรงin
VWDQGDUW VDSPD YH NRUHODV\RQX KHVDSODPD\D JHUHN \RNWXU $\Uร FD EX
\|QWHPOH VRQ Jย Qย Q YHULOHUL LOH ULVNH PDUX] NDOร QGร รทร QGD SRUWI|\ย Q HQ
N|Wย GXUXPODUร Qร J|UHELOPHNWHGLU %X \|QWHPLQ ROXPVX] \DQร LVH \ย ]GH
RODVร Oร NOD 9$5 EXOXQXUNHQ HQ ID]OD JHoPLรบ Jย Qย Q YHULOHUL NXOODQร OPDVร YH
GDKD HVNL YHULOHUL NXOODQPDN Pย PNย Q ROPDPDVร Gร U %XQXQOD EHUDEHU JHoPLรบ
G|QHP YHULOHUL NXOODQร Oร UNHQ JHoPLรบ G|QHPOHUGHNL HNRQRPLN \DSร GDNL NXU
SROLWLNDVร QGDNL
GHรทLรบLNOLN
JLEL
GHรทLรบLNOLNOHU
DOร QPDPDNWDGร U .DUDWHSH .DUDWHSH
JLEL
XQVXUODU
GLNNDWH
%X PRGHOLQ ROXPVX] \DQODUร QGDQ HWNLOHQPHPHN LoLQ LNL \DNODรบร P
YDUGร U %XQODUGDQ ELUL WDULKL VLPย ODV\RQ \|QWHPLQGH JHoPLรบ J|]OHPOHUL
Dรทร UOร NODQGร UPDN ROXS EX \|QWHPGH EXJย QH GDKD \DNร Q JHoPLรบ J|]OHPOHUH
GDKD Dรทร UOร N YHULOPHNWHGLU รธNLQFL \|QWHP ise Monte Carlo Simรผlasyon
<|QWHPLGLU $\Gร Q 'XPDQ
6ร Qร UOร J|]OHP VRUXQXQX JLGHUPHN DPDFร \OD EX \|QWHP JLGHULOPLรบWLU
0RQWH &DUOR 6LPย ODV\RQX <|QWHPL LOH ILQDQVDO NXUXOXรบXQ PDUX] NDOGร รทร
SL\DVD ULVNLQLQ |Ooย OPHVL LoLQ HQ EDรบWD G|YL] NXUXQGDNL GHรทLรบLNOLNOHULQLQ WDULKL
YDU\DQV NRYDU\DQV PDWULVQLQ KHVDSODQPDVร JHUHNLU %X PDWULNV $ YH $
RODUDN LNL VLPHWULN PDWULNVH D\Uร OPDNWDGร U %X LNL PDWULNV D\Qร ROPDNOD EHUDEHU
PDWULNVLQ LoLQGHNL UDNDPODU WHUVLGLU 'DKD VRQUDNL DรบDPDGD $ PDWULNV UDVVDO
VD\ร ODUGDQ ROXรบDQ ] YHNW|Uย LOH oDUSร ODUDN VHQDU\RODU ROXรบWXUXOPD\D oDOร รบร Oร U
9DU WDULKL VLPย ODV\RQGDNL DรบDPDODUGDQ JHoHUHN KHVDSODQร U 6DGHFH EX yรถntemde ki fark 10000 en kรถtรผ durumdan 500. รผncรผ en kรถtรผ durum VAR
RODUDN DOร Qร U 8\VDO
hONH 5LVNL
hONH ULVNL JHQHO RODUDN XOXVODUDUDVร NUHGL LรบOHPOHULQH NUHGL DODQ NLรบL
\D GD NXUXOXรบXQ IDDOL\HWWH EXOXQGXรทX ย ONHQLQ HNRQRPLN VRV\DO YH SROLWLN
\DSร Vร QHGHQL\OH \ย Nย POย Oย รทย Qย WDPDPHQ \D GD Nร VPHQ \HULQH JHWLUHPHPHVL
DQODPร QD JHOLU <DQL ย ONH ULVNL ELU ย ONHQLQ oHรบLWOL QHGHQOHUGHQ GROD\ร Lo YH Gร รบ yรผkรผmlรผlรผklerini yerine getirememesi veya getirmemesi ve รผlkenin kendine
|]Jย NRรบXOODUร QGDQ ND\QDNODQDQ Eย Wย Q ULVNOHULQ WRSODPร RODUDN WDQร PODQDELOLU
hONH ULVNLQLQ RUWD\D oร NPDVร QD QHGHQ RODQ HWNHQOHU รบ|\OH Vร UDODQDELOPHNWHGLU 6L\DVL NRรบXOODU VDYDรบ LรบJDO LV\DQ Lo EDUร รบร Q WHKGLW
DOWร QGD ROPDVร \|QHWLP VRUXQX VRV\DO NRรบXOODU VRV\DO GHQJHVL]OLNOHU GLQVHO
YH HWQLN NXWXSODรบPD YH HNRQRPLN NRรบXOODU HQIODV\RQ GXUJXQOXN YH EXKUDQ
|GHPHOHU GHQJHVL Doร NODUร
'ร รบ \DWร Uร PFร ODUGDQ HQ |QHPOLOHULQGHQ ELUL EDQNDODUGร U %DQNDODU ย ONH
ULVNLQL |OoHUNHQ ย ONHQLQ VRV\DO HNRQRPLN YH VL\DVL NRรบXOODUร Qร LQFHOH\HQ
DQDOL]OHU VRQXFX ย ONH ULVNL HQGHNVOHUL \D\ร QODUODU $\Uร FD 0RRdyโ s, Standart
DQG 3RRUยถV JLEL GHUHFHOHQGLUPH UDWLQJ NXUXOXรบODUร WDUDIร QGDQ GD ย ONH ULVNL
GHUHFHOHQGLUPHVL \DSร OPDNWDGร U hONH DQDOL]LQGH VL\DVDO UHMLP \DVDO
Gย ]HQOHPHOHU ย ONHQLQ ย \H ROGXรทX XOXVODUDUDVร |UJย WOHQPHOHU YH EX |UJย WOHUOH
LOLรบNLOHUL Eย \ย PH G|YL] UH]HUYL |GHPHOHU GHQJHVL HQIODV\RQ RUDQร LWKDODW
LKUDFDW GHQJHVL Gร รบ ERUoODU ERUo \ย Nย Qย IXV LVWLKGDP JHOLU GDรทร Oร Pร JLEL
HNRQRPLN VL\DVDO YH VRV\DO GHรทLรบNHQOHU |QHPOL URO R\QDPDNWD YH \HU
WXWPDNWDGร UODU
%DQNDODU YH ILQDQVDO NXUXOXรบODU รผlke riskini รถlรงmede kantitatif
PRGHOOHUGHQ NDOLWDWLI PRGHOOHUH NDGDU oHรบLWOL PRGHOOHU NXOODQPDNWDGร UODU %X
\|QWHPOHULQ ELU Nร VPร LoVHO GHรทHUOHQGLUPHOHU ELU Nร VPร GD Gร รบVDO
GHรทHUOHQGLUPHOHUGLU
'ร รบVDO KHVDSODPD PRGHOOHUL HXURPRQH\ KHVDSODPD LQGHNVL
.XUXPVDO <DWร Uร P LQGHNVL ROXS LoVHO KHVDSODPD PRGHOOHUL LVWDWLVWLNVHO
PRGHOOHU ERUo VHUYLV RUDQร LWKDODW RUDQร \DWร Uร P RUDQร LKUDFDW JHWLUL YDU\DQVร
YH \HUOL SDUD DU]ร Eย \ย PH RUDQร Gร U 'ร รบVDO KHVDSODPD PRGHOOHULQLQ HQ รถnemlileri Euromoney Endeksi ve Kurumsal <DWร Uร P (QGHNVLยถGLU (XUR 0RQH\
(QGHNVL \ร Oร QGD \D\ร PODQDQ (XURPRQH\ HQGHNVL /รธ%25 ย ]HULQGHQ
ย ONH ERUFX LoLQ NRQX RODQ PLNWDU YH YDGH\H J|UH D\DUODQPร รบ |GHQPHVL
JHUHNHQ (XUR SL\DVDODUร QGDNL IDL] RUDQร QGDNL VSUHDGGLU %X LQGHNV ย ONH ULVN
SUREOHPOHULQL EHOLUWPHGHNL J|UHFHOL |QHPLQL DQODPDODUร QD J|UH WDUDIVร ] RODUDN
Dรทร UOร NODQGร Uร ODQ HNRQRPLN YH SROLWLN IDNW|UOHUGHQ ROXรบDQ Eย \ย N PLNWDUGDNL
VD\ร ODUD J|UH ROXรบWXUXODQ ELU HQGHNVWLU
.XUXPVDO <DWร Uร P (QGHNVL *HQHOGH LNL \ร OGD ELU oร NDUร Oร U %X HQGHNV
oRรทXQOXNOD oRNXOXVOX EDQNDODUร Q NUHGL PHPXUODUร Qร Q \RNODPDODUร QD GD\DQร U
%X NLรบLOHU ย ONHOHU KDNNร QGD WDUDIVร ] RODUDN ย ONHOHULQ YHUGLNOHUL NUHGLOHULQLQ
NDOLWHOHULQH \DUJร VDO QRWODU YHUPHNWHGLUOHU ยถH NDGDU EX QRW ย ]HULQGHQ
YHULOL\RUNHQ EX WDULKWHQ VRQUD EX QRWODU ย ]HULQGHQ YHULOPH\H EDรบODQPร รบWร U
%LU ย ONHQLQ ย ]HULQGHQ Vร Iร U QRW DOPDVร R ย ONHQLQ WHPHUUย GH Gย รบWย รทย Qย
J|VWHULUNHQ ย ]HULQGHQ DOPDVร LVH WHPHUUย GH Gย รบPH RODVร Oร รทร Qร Q
ROPDGร รทร Qร J|VWHULU
รธoVHO KHVDSODPD PRGHOOHUL LVWDWLVWLNVHO PRGHOOHU ERUo VHUYLV RUDQร
LWKDODW RUDQร \DWร Uร P RUDQร LKUDFDW JHWLUL YDU\DQVร YH \HUOL SDUD DU]ร Eย \ย PH
RUDQร Gร U
รธVWDWLVWLNVHO PRGHOHU LoVHO NUHGL ULVN VNRUODPD PRGHOOHULQGH ROGXรทX gibi her รผlke iรงin belirlenen anahtar ekonomik gรถstergelere dayanmakWDGร U
%DQNDODUGDNL YH ILQDQVDO NXUXPODUGDNL DQDOLVWOHU ย ONH \HQLGHQ SODQODQPDVร Qร Q
UHVFKHGXOLQJ RODVร รทร Qร Doร NODPDGD |QHPOL RODFDN PLNUR YH PDNUR ED]GD
YHULOHU J|VWHULUOHU 6RQUD DQDOL]L \DSDQ NLรบLOHU ERUoODUร Qร \HQLGHQ \DSร ODQGร UDQ
YH \DSร ODQGร UPD\DQ ย ONHOHU DUDVร QGD L\L ELU D\Uร P \DSPDNWD HWNLOL RODELOHFHN
YHULOHUL J|UHELOPHN LoLQ \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPร รบ YH \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPDPร รบ
ย ONHOHUGHNL JHoPLรบ G|QHP GDWDODUร Qร NXOODQร UODU %X DQDOL] \DSDQODU LoLQ
\HQLGHQ \DSร ODQGร UPD\ร Doร NODPDGD DQDKWDU YHUL VHWOHULQLQ ROXรบWXUXOPDVร QGD
YH
EX
YHULOHULQ J|UHFHOL |QHPLQL J|VWHUPHGH
JUXS Dรทร UOร NODUร Qร Q
EHOLUOHQPHVLQGH \DUGร PFร ROXU $QDOL] \DSDQODU oRรทXQOXNOD EXQXQ LoLQ ยถGDQ
GDKD oRN VD\ร GD YHUL VHWL WRSODUODU
%RUo VHUYLV RUDQร ERUoODUGDNL IDL] YH DPRUWLVPDQ WXWDUODUร Qร Q LKUDFDWD
E|Oย QPHVL LOH EXOXQDQ ELU RUDQGร U .XYYHWOL G|YL]OHUGHQ RODQ ERUoODUร Q JHUL
|GHQPHVL LOH LKUDFDW JHOLUOHUL DUDVร QGDNL LOLรบNL DUWWร NoD R ย ONHQLQ ERUoODUร Qร
\HQLGHQ \DSร ODQGร UPD RODVร Oร รทร GD DUWDU 'ROD\ร Vร \OD ERUo VHUYLV RUDQร LOH borรงlarร Q \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPDVร RODVร Oร รทร DUDVร QGDNL LOLรบNL SR]LWLIWLU 5LVNL $UWร UDQ 1HGHQOHU %DQNDODUร Q YH PDOL SL\DVDODUร Q \HQLGHQ \DSร ODQPDVร QD \RO DoDQ
HWNHQOHU ULVNOHUL GH DUWร UPDNWDGร U ยถOร YH ยถOL \ร OODUGDNL Gย Q\D ekonomilerinde hรผkรผm sรผren bรผyรผmeye yรถnelik banka stratejilerinin sonucu
RODUDN ULVN FRรทUDIL VHNW|UHO YH ILUPD ED]ร QGD NUHGL \RรทXQODรบPDVร QGDQ
ND\QDNODQPDNWD\Gร 5LVN NDYUDPร Qร Q LoHULรทL YH GHUHFHVL EDQNDFร Oร รทร Q YH PDOL
SL\DVDODUร Q Nย UHVHOOHรบPHVL YH \HQLGHQ \DSร ODQPDVร VRQXFXQGD JLGHUHN
NDUPDรบร N YH NDSVDPOร ELU \DSร \D Eย Uย QPHOHUL\OH ELUOLNWH GHรทLรบPLรบWLU *HQHOGH
EDQNDODUร Q NUHGL ULVNL DNWLIOHULQ QLWHOLรทL YH Lo NRQWURO VLVWHPOHUL ย ]HULQGH
\RรทXQODรบPร รบNHQ PDOL SL\DVDODUGDNL GHรทLรบLP Vย UHFL SL\DVD ULVNOHULQLQ |QHPLQL
ROGXNoD DUWWร UPร รบWร U *UHQRGLHU YH +DOO
'L÷HU WDUDIWDQ NUHGL ULVNLQL VÕQÕUODQGÕUPDN LoLQ X\JXODQDQ ED]Õ ULVN
WDEDQOÕ VHUPD\H G ]HQOHPHOHUL YH EHOLUOHQHQ VWDQGDUWODU EDQNDODUÕQ
SRUWI|\OHULQLQ \HQLGHQ EHOLUOHQPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU <HQL PDOL U Q YH
WHNQLNOHULQLQ JHOLúPHVL EDQND SRUWI|\OHULQL IDL] úRNODUÕQD GDKD GX\DUOÕ KDOH
JHWLUPHNWHGLU %DQNDODUÕQ LKWL\DWOÕOÕN LONHOHUL oHUoHYHVLQGH ED]Õ X\JXODPD
NXUDOODUÕ DúÕQPD\D X÷UDPÕú YH EX GXUXP EDQND ELODQoRODUÕQÕQ ER]XOPDVÕQD
YH EDQNDODUÕQ DNWLI NDOLWHOHULQLQ G úPHVLQH \RO DoPÕúWÕU %XQODU (Gültekin,
7 UHY U QOHUGH ROGX÷X JLEL ID]OD ELOLQPH\HQ \HQL IDDOL\HW
DODQODUÕQGD LúOHP \DSÕOPDVÕ
%DQNDODUÕQ NUHGL P úWHULOHULQLQ D\QÕ úRNODUD PDUX] NDOPDODUÕ YH
WHPLQDWODUÕQ LúOHYVL] KDOH JHOPHVL
'L÷HU ONHOHUGHNL \DQ NXUXOXúODUÕQ YH\D LúWLUDNOHULQ \HWHULQFH
GHQHWOHQHPHPHVL YH Lo NRQWURO VLVWHPLQLQ \HWHUVL]OL÷L
9HULOHQ NUHGLOHULQ D\QÕ IDDOL\HW DODQÕQGD D] VD\ÕGD P úWHUL
]HULQGH \D GD FR÷UDIL E|OJHGH \R÷XQODúPDVÕ ULVN WHPHUN ]
$NWLI pasif yönetiminin ve ELODQoRGDNL GHQJHOHULQ J|]DUGÕ HGLOPHVL 6LVWHPLN ULVNLQ JOREDO NUL]OHU QHGHQL\OH XOXVDO ROPDNWDQ oÕNÕS
XOXVODUDUDVÕ KDOH JHOPHVL
0DNUR (NRQRPLN 1HGHQOHU "
%UHWWRQ :RRGV 6LVWHPLQLQ RUWDGDQ NDONPDVÕ LOH VDELW NXU X\JXODPDVÕ
GD VRQ EXOPXú YH GDOJDOÕ NXU X\JXODPDVÕQD JHoLú G|YL] NXUODUÕQGD V UHNOL
RODUDN GH÷LúLNOLNOHUL J QGHPH JHWLUPLúWLU %X GXUXPGD XOXVDO GHYOHWOHULQ NXU
YH VHUPD\H KDUHNHWOHULQL EHOLUOH\HELOPH YH NRQWURO LúOHYOHUL SL\DVD\D
GHYUHGLOPLú PDOL VLVWHP SL\DVDODU WDUDIÕQGDQ \|QOHQGLULOPH\H EDúODQPÕúWÕU
¶OL \ÕOODU LOH G Q\D HNRQRPLN NUL]OHU YH LVWLNUDUVÕ] RUWDPÕ LOH NDUúÕ
NDUúÕ\D NDOPÕú EX GD G Q\D HNRQRPLVLQL GDKD GD N|W OHúWLUPLúWLU *HOLúPLú
ONHOHUGHNL NDPX DoÕNODUÕ YH VHUPD\H ID]ODOÕNODUÕ JHOLúPHNWH RODQ ONHOHULQ
DUWDQ GÕú ERUo JHUHNVLQLPOHUL YH ERUo VRUXQODUÕ VSHN ODWLI DPDoOÕ SDUD #%$ & &
(' * +, - +/.0 1 +, 32 +4' 5 +760 + 8, 9;:=<3<3>/? + *@A 5 1,5 -G ) F H
B
CD@= 4E05 +, 4 F - 1
KDUHNHWOHULQLQ Eย \ย N KDFLPOHUH XODรบPDVร JLEL JHOLรบPHOHU XOXVODUDUDVร
Gย ]H\GH EHOLUVL]OLNOHUL DUWร UPร รบWร U %X EDรทODPGD 0HNVLND .UL]L hoย QFย 'ย Q\D
Borรง Krizi, 1987โ deki Kara Pazartesi, ABDโ dekL WDVDUUXI YH NUHGL NXUXPODUร
NUL]L -DSRQ\DยถGDNL HNRQRPLN รบLรบPH $YUXSD SDUDVDO VLVWHPLQGHNL NUL]
$V\D .UL]L รนXEDW 7ย UNL\H .UL]L Wย UHY ย Uย QOHU YH SDUD SL\DVDODUร QGD
RUWD\D oร NDQ VDUVร QWร ODU EHOLUVL]OLN YH GROD\ร Vร \OD ULVN XQVXUODUร Qร DUWWร UPร รบWร U
.D\QDNODUร Q HWNLQ WDKVLVLQH HQJHO RODQ HQIODV\RQXQ ELU oRN ย ONHGH NURQLN KDOH
JHOPHVL PDOL Nย UHVHOOHรบPH VRQXFX XOXVDO SL\DVDODUร Q Gร รบ SL\DVDODUOD
Eย Wย QOHรบPHVL YH GDKD GX\DUOร ELU \DSร \D Eย Uย QPHVL JLEL HWNHQOHU EX
JHOLรบPHOHUL GDKD GD GHULQOHรบWLUPHNWHGLU <HUOHรบLN ROPD\DQODUร Q HOOHULQGHNL
KLVVH VHQHWOHULQLQ WXWDUร Qร Q SL\DVD WRSODPร Qร Q \ย ]GH ยถLQH XODรบWร รทร YH WRSODP
SL\DVD LรบOHPOHUL LoHULVLQGH \DEDQFร ODUร Q SD\ร Qร Q \ย ]GH ยถH \ย NVHOGLรทL
0HNVLND YH EHQ]HU |]HOOLNOHU WDรบร \DQ 7ย UNL\HยถQLQ \DรบDGร รทร NUL]OHr kรผresel mali
SL\DVD LOH Eย Wย QOHรบPHQLQ LQWHJUDWLRQ FLGGL ULVNOHU WDรบร Gร รทร Qร YH PDOL\HWLQLQ
oRN ID]OD RODELOHFHรทLQL J|VWHUPLรบWLU
0LNUR (NRQRPLN 1HGHQOHU I
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q NDUรบร ODรบWร รทร ULVNOHULQ RUWD\D oร NPDVร Qร Q PLNUR
ekonomik nedenleri รงok ROPDNOD EHUDEHU JHQHOGH EDQNDODUร Q ELODQoRODUร QGD
DNWLI SDVLI YH YDGH X\XPXQX VDรทOD\DPDPDODUร YH EDQNDQร Q JHUHNWLรทL JLEL
\|QHWLOHPHPHVLQGHQ GROD\ร RUWD\D oร NDU 5LVNOHUL RUWD\D oร NDUDQ EDรบOร FD PLNUR
HNRQRPLN QHGHQOHU รบXQODUGร U %DQNDQร Q VHUPD\H \DSร Vร %DQNDQร Q DNWLI
NDOLWHVL .UHGL NDOLWHVL %DQND \|QHWLPLQLQ NDOLWHVL %DQNDQร Q NDUOร Oร N
\DSร Vร %DQNDQร Q OLNLGLWH SR]LV\RQX %DQNDQร Q \DEDQFร SDUD SR]LV\RQX
%DQNDODUร Q VHUPD\H \DSร Vร Qร Q HQ |QHPOL J|VWHUJHOHUL VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL UDV\RVX YH |GHQPLรบ VHUPD\HGHQ QHW WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODUร Q
7*$ oร NDUร OPDVร QGDQ VRQUDNL Nร VPร Q WRSODP DNWLIOHUH E|Oย QPHVL LOH EXOXQDQ
RUDQGร U %XQXQOD EHUDEHU 7*$ WRSODP DNWLIOHU UDV\RVX GD |QHPOL ELU
J|VWHUJHGLU %DQNDQร Q DNWLI NDOLWHVL KDNNร QGD ELOJL YHUHQ J|VWHUJHOHULQ
EDรบร QGD NUHGLOHU JHOLU %XUGD |QHPOL RODQ VDGHFH NUHGLOHULQ \D GD NDUODUร Q
DUWPDVร GHรทLOGLU NUHGLOHULQ NDOLWHVL NUHGLOHULQ NXOODQGร Uร OGร รทร VHNW|UOHU YH
NUHGLOHULQ JHUL\H G|QPH RODVร Oร รทร |QHPOLGLU /DNHUV %DQNDODUร Q J
Bu bรถlรผm iรงin Evans, Leone, Gill ve Hilbers, 2000 ss 5KMLON P
1 +, 0Q 1 , -R F
YHUGLNOHUL NUHGLOHULQ NDOLWHVLQGH NUHGLOHULQ YHULOGLรทL VHNW|UOHU GH |QHPOLGLU
%DQNDODUร Q \D GD ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q NUHGL SRUWI|\OHULQLQ GDรทร Oร Pร R EDQNDQร Q
\D GD ILQDQVDO NXUXOXรบXQ NUHGL NDOLWHVL GROD\ร Vร \OD DNWLI NDOLWHVL Doร Vร QGDQ
|QHPOLGLU %DQNDODUร Q NUHGLOHULQLQ KHUKDQJL ELU VHNW|U NLรบL JUXS FRรทUDIL
E|OJH\H \D GD IDDOL\HW DODQร QD \RรทXQODรบPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q ULVNOLOLN
Gย ]H\L Doร Vร QGDQ Nร Uร OJDQOร N J|VWHUJHOHULQGHQGLU %DQNDQร Q ULVNOLOLN Gย ]H\LQL
LQFHOHUNHQ R EDQNDQร Q ELU VHNW|UH \D GD DODQD \RรทXQODรบPร รบ NUHGLOHULQ WRSODP
NUHGLOHUH RUDQร Qร YH NUHGL YHULOHQ VHNW|Uย Q JHQHO \DSร Vร Qร LQFHOHPHN
JHUHNPHNWHGLU %X RUDQร Q DUWPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q ULVNOLOLN Gย ]H\LQLQ
DUWPDVร DQODPร QD JHOLU .DU JHWLUPH\HQ DODQODUD Doร ODQ NUHGLOHU |QFHOLNOH NUHGL
\RรทXQODรบPDVร QD QHGHQ olmakta daha sonra da kredilerin geri dรถnme
RODVร Oร NODUร Qร D]DOWPDNWDGร U .UHGLOHULQ JHUL G|QPH RODVร Oร รทร Qร Q D]DOPDVร
VHNW|UGH \D GD R EDQNDQร Q ELODQoRVXQGD JHUL G|QPH\HQ NUHGLOHULQ YH
GROD\ร Vร \OD EDWร N NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ร Qร DUWร UPDNWDGร U %X
GXUXPGD EDQNDQร Q ELODQoRVXQGDNL WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODU NDOHPL
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL RODFDNWร U 7DKVLOL JHFLNPLรบ
DODFDNODUร Q WRSODP NUHGLOHUH RUDQร Qร Q DUWPDVร NUHGL SRUWI|\ย Qย Q NDOLWHVLQGH ELU
ER]XOPD\D \DQL QDNLW DNร Pร QGD ELU ROXPVX]OXรทD YH DNWLI NDOLWHVLQGH ELU
ER]XNOXรทD QHGHQ ROXU %DQNDODUร Q NDUOร Oร รทร Qร Q Gย รบPHVL EDQNDODUร GDKD ULVNOL
DODQODUD \DWร Uร P \DSPD\D LWHELOLU %DQNDODU \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ GH NUHGL
YHULUOHU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q ULVNOLOLN Gย ]H\LQLQ DUWPDVร YH EXQXQGD
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH \RO DoPDVร \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ YHULOHQ NUHGLOHUGHNL
DUWร รบODUGDQ VRQUD PH\GDQD JHOPLรบWLU '|YL] NXUODUร QGDNL GDOJDODQPDODU NXU riskini kredi alana yรผklerken kredi veren banka da kur riskine maruz kalan
Pย รบWHULGHQ GROD\ร NUHGLQLQ JHUL\H G|QPHPH ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D NDOร U %X
QHGHQOH EDQNDODUร Q \DEDQFร SDUD FLQVLGHQ YHUGLรทL NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH
RUDQร GD ULVNOHUL DUWร UDQ |QHPOL ELU J|VWHUJHGLU %DQNDFร Oร NWD ULVNOHUL DUWร UDQ
GLรทHU ELU J|VWHUJH LVH ]DUDU HWPLรบ NDPX NXUXPODUร QD YHULOHQ NUHGLOHULQ WRSODP
NUHGLOHUH RUDQร Gร U %X RUDQร Q DUWPDVร EDQNDQร Q NUHGL ULVNLQH PDUX] NDOGร รทร Qร
J|VWHUPHNWHGLU %DQNDFร Oร NWD ULVNL DUWร UDQ GLรทHU ELU QHGHQ LVH ULVN Dรทร UOร NOร
DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQร Gร U %X RUDQ EDQNDQร Q DNWLILQLQ ULVN \DSร Vร Qร
J|VWHULU YH EX RUDQ HรทHU Gย รบย N LVH \DWร Uร PODUร Q JHOHQHNVHO YH GHYOHWLQ
ILQDQVPDQร QD \|QHOLN ROGXรทX VRQXFX RUWD\D oร NDU %DQNDODUร Q NHQGL
JUXSODUร QD NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHU YH EX NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL
SD\ร Qร Q DUWPDVร ILUPDQร Q \D GD JUXEXQ |GHPH Jย oOย รทย QH JLUPHVLQH QHGHQ olur. Bu da verilen kredinin geri รถdenmemesine neden olabilir. %DQND \|QHWLPLQLQ NDOLWHVL GH EDQND SHUIRUPDVร LOH \DNร QGDQ LOJLOLGLU
%DQNDQร Q SHUIRUPDQVร Doร Vร QGDQ \|QHWLPLQ NDOLWHVL QLWHO ELU |Ooย W ROPDNOD
EHUDEHU ED]ร QLFHO |Ooย WOHUGH YDUGร U +DUFDPDODUร Q WRSODP JHOLUH RUDQร Qร Q
\ย NVHN ROPDVร EDQNDQร Q IDDOL\HWOHUL LOH WDP DQODPร LOH XรทUDรบPDGร รทร VRQXFXQX
YHULU %X GXUXP \|QHWLFLQLQ \HWHUVL]OLรทLQGHQ ND\QDNODQPDNWDGร U YH NDUร
D]DOWร Fร HWNL \DSDU 'LรทHU ELU J|VWHUJH SHUVRQHO EDรบร QD Gย รบHQ JHOLUGLU %X
JHOLULQ Gย รบPHVL \D GD WUHQGLQLQ Gย รบPH HรทLOLPLQGH ROPDVร ROXPVX] HWNL \DUDWร U
'LรทHU ELU RUDQ EDQND VD\ร ODUร Gร U %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH IDDOL\HWWH RODQ EDQND
VD\ร Vร QGDNL DUWร รบ QRUPDO ROPDVร GXUXPXQGD UHNDEHW RUWDPร Qร J|VWHULU DPD EX
DUWร รบ Kร ]ร \ย NVHNVH EDQNDFร Oร N L]QLQLQ GDKD NROD\ YHULOGLรทL YH \|QHWLFLOHULQ
NDOLWH\H |QHP YHUPHGLรทLQL J|VWHULU %DQND \|QHWLFLOHULQLQ NDOLWH\H |QHP
YHUPHPHVL GH ULVNL DUWร UDQ GLรทHU ELU XQVXUGXU
%DQNDQร Q NDUOร Oร N J|VWHUJHOHUL ULVNOLOLN Gย ]H\L KDNNร QGD ELOJL YHUHELOLU
%DQNDQร Q JHOLU YH JLGHUOHUL NDUOร Oร N J|VWHUJHOHULQGHQ HQ |QHPOLOHULQGHQGLU
.DUOร Oร N J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL QHW NDUร Q RUWDODPD WRSODP DNWLIOHUH RUDQร Gร U YH EX
RUDQร Q Gย รบPHVL \D GD Gย รบPH WUHQGLQH JLUPHVL EDQNDQร Q NDUOร Oร รทร Qร Q \DQL รถdHPH Jย Fย Qย Q D]DOGร รทร Qร EL]H J|VWHULU %DQNDQร Q |GHPH Jย Fย Qย Q D]DOPDVร
GD EDQNDQร Q ULVNOLOLรทLQLQ \ย NVHN ROGXรทXQX J|VWHULU
0HYGXDWODUร Q 0 ยถ\H RUDQร GD ULVNL DUWร UDQ |QHPOL ELU J|VWHUJHGLU %X
J|VWHUJH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Jย YHQ ND\Eร QD XรทUD\ร S XรทUDPDGร รทร \D GD
VHNW|UGHNL OLNLGLWH VRUXQXQX LรบDUHW HGHU .UHGLQLQ PHYGXDWD RUDQร ELU J|VWHUJH
ROXS EX RUDQร Q DUWPDVร OLNLGLWH ULVNLQLQ KDEHUFLVLGLU %X RUDQ VHNW|UGHNL
EDQNDODUร Q PHYGXDWร NUHGL\H G|Qย รบWย UPH RUDQร Qร J|VWHULU %DQNDODUร Q ULVN
DODQODUD NUHGL YHUPHVL \D GD WHPLQDWODUร Q ULVNOL ROPDVร GD VHNW|Uย Q OLNLGLWHVL
Doร Vร QGDQ |QHPOLGLU %DQNDODUร Q NUHGL YHUGLรทL VHNW|UOHU \D GD EX VHNW|UOHUH
LOLรบNLQ YDUOร NODUร Q IL\DWODUร QGDNL GDOJDODQPDODU GD OLNLGLWH ULVNLQLQ |QHPOL
gรถstergelerindendir.
%LU EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQLQ GLรทHU J|VWHUJHVL YDGH \DSร ODUร Gร U %X
EDNร PGDQ OLNLW YDUOร NODUร Q WRSODP YDUOร NODUD RUDQร OLNLW YDUOร NODUร Q Nร VD YDGHOL
\ย Nย POย Oย NOHUH RUDQร YH NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร YDGH
X\XPVX]OXNODUร YH OLNLGLWH ULVNL Doร Vร QGDQ |QHPOL RUDQODU YH J|VWHUJHOHUGLU
%DQND ELODQoRODUร Qร Q SDVLI Nร VPร QGD \HUDODQ PHYGXDWODUร Qร Q YDGH GDรทร Oร Pร GD
|QHPOL ELU IDNW|UGย U $\Uร FD EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQH EDNDUNHQ DNWLI YH SDVLILQGHNL
NDOHPOHULQ YDGH \DSร ODUร Qร NDUรบร Oร NOร RODUDN HOH DOPDN YH LQFHOHPHN EDQNDQร Q
ULVNOLOLN Gย ]H\L KDNNร QGD EL]H ELOJL YHUHELOPHNWHGLU .UHGL YH PHYGXDWODUร Q
NDUรบร Oร NOร YDGH GDรทร Oร PODUร EDQNDQร Q OLNLGLWHVL Doร Vร QGDQ |QHPOL ELUHU gรถstergedir. %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH ULVNL DUWร UDQ GLรทHU ELU J|VWHUJH LVH EDQND
ELODQoRODUร QGDNL IDL] X\XPVX]OXNODUร Gร U %DQNDODUร Q ELODQoRODUร QGDNL IDL] X\XPVX]OXNODUร EDQNDODUร Q IDL] ULVNLQL DUWร Uร U *HQHOGH EDQNDODUร Q DNWLI YH
SDVLIOHUL VDELW IDL]OLGLU %DQNDODUร Q VDELW IDL]OL DNWLIOHUL VDELW IDL]OL SDVLIOHULQGHQ
GDKD X]XQ YDGHOL SR]LWLI Doร N LVH IDL] RUDQODUร QGDNL ELU DUWร รบD VDELW IDL]OL
SDVLIOHUL VDELW IDL]OL DNWLIOHULQGHQ GDKD X]XQ YDGHOL QHJDWLI Doร N LVH IDL]
Gย รบย รบย QH NDUรบร GX\DUOร RODFDN YH EDQNDQร Q IDL] ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D
JHOPHVLQH QHGHQ RODELOHFHNWLU SDUD
%DQNDODUร Q ULVNOLOLN Gย ]H\LQL DUWร UDQ GLรทHU J|VWHUJHOHU LVH \DEDQFร
FLQVLQGHQ
YDUOร NODU WRSODP
YDUOร NODU
\DEDQFร
SDUD
FLQVLQGHQ
\ย Nย POย Oย NOHU WRSODP \ย Nย POย Oย NOHU \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ RODQ YDUOร NODUร Q
\DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ RODQ \ย Nย POย Oย NOHULQH RUDQร YH \DEDQFร SDUD DNWLI YH
SDVLIOHUL LOH \HUOL SDUD DNWLI YH SDVLIOHUL DUDVร QGDNL YDGH YH IDL] \DSร ODUร QD LOLรบNLQ
J|VWHUJHOHUGLU *|NKDQ %DQNDODUร Q Doร N SR]LV\RQGD \D GD YDGH
X\XPVX]OXรทX \DรบDPDVร Nร VD YDGHOL G|YL] ERUoODQPDVร Qร Q ROPDPDVร
VHUPD\H oร Nร รบODUร QD YH NXU GDOJDODQPDODUร QD NDUรบร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย
GX\DUOร KDOH JHWLULU %DQNDODUร Q \XUWLoLQH YHUGLรทL \DEDQFร SDUD FLQVLQGH NUHGLOHU
LOH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ RODQ \ย Nย POย Oย NOHULQLQ |UQHรทLQ PHYGXDWร Q NDUรบร Oร NOร
RODUDN JHOLรบLPL YH ELUELULQH RUDQร NXU ULVNLQLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย HWNLOHPHVL
Doร Vร QGDQ |QHPOLGLU
%DQNDODUร \DWร Uร PFร ODUร YH VHNW|Uย ULVNOLOLN Doร Vร QGDQ ROXPVX]
HWNLOH\HQ ELU GLรทHU J|VWHUJH GH EDQNDODUร Q SRUWI|\OHULQGH EXOXQGXUGXรทX
HQVWUย PDQODUร Q IL\DWODUร QGDNL GDOJDODQPDODUGร U gUQHรทLQ EDQNDODUร Q G|YL]
WHYGLDW KHVDSODUร QD YHUGLNOHUL IDL]LQ SL\DVD IDL]LQGHQ Gย รบย N ROPDVร \D GD
EDQNDODUร Q NUHGL Pย รบWHULOHULQH YHUGLNOHUL NUHGLQLQ IDL]LQLQ SL\DVDGDNLQGHQ \D
GD SL\DVD RUWDODPDVร QGDQ Gย รบย N ROPDVร Gร U %X GXUXPGD EDQND YH\D VHNW|U
HQ EDรบWD IDL] ULVNL LOH NDUรบร ODรบDELOLU $\Uร FD IDL] RUDQODUร QGDNL YRODWLOLWHGHQ
GROD\ร OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร QD JLUHELOLU
%DQNDODUร Q ULVNOLOLN Gย ]H\L NXUXOX EXOXQGXรทX ย ONHOHULQ HNRQRPLN
GXUXPXQD \DQL R ย ONHQLQ NUHGL QRWXQD GD EDรทOร Gร U hONH NUHGL QRWODUร \D GD
EDQNDODUD YHULOHQ NUHGL QRWODUร VDGHFH EDQND\ร GHรทLO Wย m รผlkedeki kredi
NXUXPODUร Qร ILQDQV NXUXPODUร Qร YH EDQNDODUร EDรทODU YH R EDQNDGDQ NUHGL DODQ
\D GD ERUoOXVX RODQ ILUPDODU KDNNร QGD ELOJL YHULU 0DOL 'HUHJย ODV\RQXQ (WNLOHUL
)LQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ YH\D VHUEHVWOHรบPH HWNLQ ND\QDN WDKVLVLQL YH
UHNDEHWoL \DSร \ร ER]GXรทX YDUVD\ร ODQ KHU Wย UOย J|]HWLP YH GHQHWLP
Gย ]HQOHPHOHULQGHQ UHJย ODV\RQ SL\DVDODUร DUร QGร UPD Vย UHFL GHUHJย ODV\RQ
RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U )DNDW SL\DVDODUร Q |]HOOLNOH GH PDOL SL\DVDODUร Q HWNLQ
YH WDP UHNDEHWoL ROGXรทX WDUWร รบPDOร Gร U %X WDUWร รบPDODUร Q EDรบร QGD ELOJL
GDรทร Oร Pร Qร Q Pย NHPPHO ROPDGร รทร DVLPHWULN ELOJL GDรทร Oร Pร RODUDN DGODQGร Uร ODQ
DNVDN ELU \DSร Qร Q YDU ROGXรทX WHRULVL JHOPHNWHGLU $VLPHWULN ELOJL PDOL
SL\DVDODUGD NDUDU DOPDN LoLQ ELOJL\L WDUDIODUGDQ ELULQLQ ELOPHVLQH NDUรบร Q NDUรบร
WDUDIร Q ELOJL VDKLEL ROPDPDVร YH\D HNVLN ELOJL VDKLEL ROPDVร GXUXPXQX LIDGH
HWPHNWHGLU %LOJL HNVLNOLรทL PDOL SL\DVDODUGD WHUV VHoLP DGYHUVH VHOHFWLRQ YH
DKODNL ULVN PRUDO KD]DUG VRUXQODUร Qร Jย QGHPH JHWLUPHNWHGLU 7HUV KDWDOร
seรงim fon arz edenlerin IRQ WDOHS HGHQOHU KDNNร QGD \HWHULQFH ELOJL VDKLEL
ROPDPDVร QGDQ
YH\D
JHUoHNoL
ELU
GHรทHUOHQGLUPH
\DSDPDPDVร QGDQ
ND\QDNODQPDNWDGร U $KODNL ULVN LVH IRQ DNWDUร Pร JHUoHNOHรบWLNWHQ VRQUD IRQ DU]
HGHQOHULQ IRQ NXOODQDQ WDUDIร Q IDDOL\HWOHULQL L]OH\HPHPHVL YH IRQX NXOODQDQ
WDUDIร Q N|Wย QL\HWOL ROPDVร QGDQ ND\QDNODQPDNWDGร U
0DOL SL\DVDODUGDNL EHOLUVL]OLN YH ULVN RUWDPร Qร Q YDUOร รทร GHUHJย ODV\RQ
X\JXODPDODUร VRQXFXQGD GDKD GD DUWPร รบWร U 'HUHJย ODV\RQ UHNDEHWLQLQ
\DรบDQGร รทร ย ONHOHUGH PDOL NXUXPODU Lo YH Gร รบ รบRNODUD NDUรบร oRN GDKD GX\DUOร ELU
\DSร \D Vย Uย NOHQPLรบWLU g]HOOLNOH EDQNDFร Oร NWD UHNDEHWLQ ER\XWXQX YH Kร ]ร Qร
DUWร UDQ GHUHJย ODV\RQ X\JXODPDODUร WRSODQDQ IRQODUร Q PDUMLQDO PDOL\HWLQL
DUWWร UPร รบ SODVPDQODUร Q PDUMLQDO JHWLULOHULQL LVH D]DOWPร รบWร U .kU PDUMร ROGXNoD
GDUDODQ EDQNDODU GDKD ULVNOL DODQODUD \|QHOPLรบ EX GD EHUDEHULQGH EDQND
LIODVODUร GDKLO ELU oRN VRUXQX RUWD\D oร NDUPร รบWร U
0DOL <HQLOLNOHULQ %DQNDFร Oร N YH (NRQRPL h]HULQGHNL (WNLOHUL 0DOL VHNW|UGH \DรบDQDQ NXUXPVDO YH LรบOHYVHO \HQLOLNOHU EDQNDFร Oร N
sektรถrย QGHNL EHOLUVL]OLNOHUL DUWWร UDUDN GDKD ULVNOL RUWDPODU \DUDWPDNWD EX GD
HNRQRPL\L HWNLOHPHNWHGLU
7HNQRORMLN DODQGD \DรบDQDQ JHOLรบPHOHU GHUHJย ODV\RQ X\JXODPDODUร
YH Nย UHVHOOHรบPH NUL] RUWDPร Qร Vย UHNOL RODUDN GHVWHNOHPHNWHGLU 6HNW|UGH
DUWDQ UHNDEHW NRรบXOODUร EDQNDODUร GHYDPOร RODUDN \HQL YH NDUPDรบร N ย Uย QOHUL
SL\DVD\D Vย UPH\H LWPHNWHGLU <HQL ย Uย Q SD]DUODUร QGDNL IL\DWODU YH KL]PHW
VXQPDGDNL ]RUOXNODU \DQOร รบ X\JXODPDODUร GD EHUDEHULQGH JHWLUPHNWHGLU
Sonradan sektรถre giren bankalar, bu piyasalara daha รถnceGHQ JLUHQ
EDQNDODUร Q VDKLS ROGXรทX ULVN JHWLUL Gย ]H\OHULQGH UHNDEHW HGHELOPHN DPDFร \OD
GDKD ULVNOL SRUWI|\OHUH \|QHOPLรบOHUGLU $\Uร FD \HQL SL\DVDODUGD GDKD Vร N RUWD\D
oร NDQ DVLPHWULN ELOJL EDQNDODUร NROD\FD \DQOร รบ \DWร Uร P NDUDUODUร DOPD\D
Vย Uย NOH\HELOPLรบWLU
%DQND SRUWI|\OHULQLQ \DSร ODUร QGDNL Kร ]Oร GHรทLรบLP SL\DVDGD \DรบDQDQ
GHรทLรบLNOLNOHUH EDรทOร RODUDN SRUWI|\ GHรทHUOHULQL GH HWNLOH\HUHN NXUXPODUร \HQL
ULVNOHUOH NDUรบร NDUรบร \D Eร UDNPร รบWร U
รธ.รธ1&รธ %g/h0 %$1.$&,/,. .5รธ=/(5รธ Dรผnyada, bDQNDFร Oร N VLVWHPOHULQLQ SDUD YH ILQDQVDO NUL]OHULQLQ
PHUNH]LQGH ROPDVร YH GLรทHU VHNW|UOHUOH RODQ LOLรบNLVL QHGHQL\OH VLVWHPLN ULVN YH
EXODรบPD ULVNL WDรบร PDVร QGDQ GROD\ร ILQDQV VHNW|Uย Qย Q WHPHOLQL EDQNDODU YH
XOXVODUDUDVร EDQNDFร Oร N VLVWHPOHUL ROXรบWXUPDNWDGร U ยถOL \ร OODUร Q EDรบร QGDQ
LWLEDUHQ Wย P Gย Q\DGD ELUoRN EDQNDFร Oร N NUO]L \DรบDQPร รบ JOREDOOHรบHQ Gย Q\DQร Q
HWNLVL\OH GH EX NUL]OHU DUND DUND\D ELU oRN ย ONH\L HWNLOHPLรบWLU %X NUL]OHU Wย P
ย ONHOHUL HWNLOHPHNOH EHUDEHU |]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGHNL HWNLOHUL KHP
GDKD oRN ROPXรบ KHP GH GLNNDWH GHรทHUGLU 6|]ย HGLOHQ NUL]OHU GDKD oRN /DWLQ
$PHULND ย ONHOHUL *ย QH\GRรทX $V\D ย ONHOHUL 'RรทX $YUXSD ย ONHOHUL 5XV\D YH
7ย UNL\HยถGH HWNLOL ROPXรบWXU dDOร รบPDQร Q EX E|Oย Pย QGH JHQHO RODUDN EDQNDFร Oร N
NUL]OHUL QHGHQOHUL HWNLOHUL ย ]HULQGH GXUXOPDNWD YH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ WHPHO
J|VWHUJHOHUL HOH DOร QPDNWDGร U
0LVKNLQ \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPDGD KHP JHOLรบPLรบ KHP GH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH EDQNDODUร Q ILQDQVDO VLVWHPGH |QHPOL ELU URO
R\QDGร รทร Qร YH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHNL VRUXQODUร Q ILQDQVDO LVWLNUDUVร ]Oร รทร Q
ND\QDรทร ROGXรทXQX V|\OHPLรบWLU 0LVKNLQ \DSWร รทร EX oDOร รบPD LOH JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHUGH EDQND ELODQoRODUร QGDNL ER]XOPDODUร Q ILQDQVDO NUL]LQ KDEHUFLVL
ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU $\Uร FD 0LVKNLQ JHOLรบPLรบ YH JHOLรบPHNWH ROan รผlkelerde
ILQDQVDO NUL]OHULQ RUWD\D oร Nร รบ VHEHSOHUL LOH \D\ร OPD รบHNLOOHULQLQ ELUELULQH
EHQ]HGLรทLQL V|\OHPLรบWLU 'ย Q\DGD \DรบDQDQ ILQDQVDO LVWLNUDUVร ]Oร รทร Q WHPHOLQL
)UHGULFN 0LVKNLQ \DSWร รทร oDOร รบPDGD G|UW QHGHQH EDรทODPร รบWร U %XQODU IDL]
RUDQODUร QGDNL DUWร รบ EDQND ELODQoRODUร Qร Q ER]XOPDVร 0HQNXO .ร \PHW
%RUVDODUร Qร Q o|Nย รบย YH EHOLUVL]OLNOHUGHNL DUWร รบWร U )LQDQVDO NUL]OHULQ RUWD\D
oร NPDVร QGD URO R\QD\DQ EX GXUXPODU WHUV VHoLP YH DKODNL ER]XOPD
VRUXQODUร Qร GD ELUOLNWH JHWLULU 0LVKNLQ
)LQDQVDO NUL]OHU NRQXVXQGD 6FKZDUW] WDUDIร QGDQ \DSร ODQ
oDOร รบPDGD UHHO NUL] \DODQFร NUL] D\Uร Pร \DSร OPDNWDGร U 6FKZDUW] $%'ยถGH
รธQJLOWHUHยถGH \ร Oร QGDQ EX \DQD ELU ILQDQVDO NUL]LQ \DรบDQPDGร รทร Qร
V|\OHPHNWHGLU $\Uร FD VRQ \ร OODUGD RUWD\D oร NDQ YH ILQDQVDO NUL] RODUDN
WDQร PODQGร Uร ODQ NUL]OHULQ KLVVH VHQHWOHUL JD\ULPHQNXO YH HPWLD IL\DWODUร Qร Q
Gย รบPHVL XOXVDO SDUD NXUXQXQ GHรทHU \LWLUPHVL Eย \ย N |OoHNWH YH ILQDQVDO
ROPD\DQ ELU ILUPDQร Q ELU \HUHO \|QHWLPLQ ELU ILQDQVDO HQGย VWULQLQ \D GD ERUoOX
รผlkelerin รถdeme gย oOย รทย QH Gย รบPHVL \DODQFร NUL]OHU ROGXรทXQX EHOLUWPHNWHGLU
6FKZDUW] JHQHO RODUDN NUL]OHUL LNL XQVXUD EDรทODPร รบWร U %XQODUGDQ ELULQFLVL ELU
EDQNDQร Q |GHPH Jย Fย Qย \D GD OLNLGLWHVLQL \LWLUPHVL ROXS EX NUL]OHU LoLQ QH
\HWHUOL QH GH ]RUXQOX NRรบXOGXU รธNLQFL XQVur,
para stokunun gรถreli olarak
Eย \ย N DQL YH EHNOHQPH\HQ ELoLPGH Gย รบPHVLQL KHP ]DPDQODPD KHP GH
Eย \ย NOย N Doร Vร QGDQ |QOHPHGH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q EDรบDUร Vร ]Oร รทร ROXS EX
XQVXU ELU NUL] LoLQ \HWHUOL NRรบXOGXU .DUDFDQ
%DUGR ILQDQVDO NUL]LQ XQVXUODUร Qร รบ|\OH Vร UDODPร รบWร U S T (NRQRPLN RUWDPGD ELU GHรทLรบPH NRUNXVXQXQ HรบOLN HWWLรทL
EHNOH\LรบOHUGHNL \D\Jร Q ELU GHรทLรบPH JHOHFHNWHNL UHHO ROD\ODUD GD\DQDFDรทร JLEL
SDUDVDO ROD\ODUD GD GD\DQDELOLU
%D]ร ILQDQVDO NXUXPODUร Q |GHPH Jย Fย Qย \LWLUHELOPHVL NRUNXVX
ILQDQVDO NXUXPXQ N|Wย \|QHWLPLQGHQ RODELOHFHรทL JLEL |QJ|Uย \HWHUVL]OLรทLQGHQ
Nร Uร OJDQ ELU ERUoODQPD \DSร Vร QGDQ ND\QDNODQDELOLU
5HHO YH OLNLW ROPD\DQ YDUOร NODUร OLNLW KDOH G|Qย รบWย UHELOPH oDEDODUร
IDL] RUDQODUร Qร \ย NVHOWLS YDUOร N IL\DWODUร Qร Gย รบย UPHVL YH GROD\ร Vร \OD OLNLGLWH
NUL]LQL RUWD\D oร NDUร U
9DUOร NODUร Q ]RUXQOX VDWร รบODUร QHGHQL\OH VDรทODP EDQNDODUร Q YH GLรทHU
ILQDQVDO NXUXPODUร Q SRUWI|\OHULQLQ GHรทHULQLQ Gย รบPHVL YH GROD\ร Vร \OD EXQODUร Q
|GHPH Jย oOHULQGH ]D\ร IOร รทร Q RUWD\D oร NPDVร QD QHGHQ ROXU
%DQND YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXPODUร Q |GHPH Jย oOย NOHULQGHQ GROD\ร
EXQODUD \DSร ODELOHFHN Kย FXP YH DQL oHNLรบOHUGHQ GROD\ร Jย oOย NOHU \DรบDUODU
%DQND SDQLรทL SDUD DU]ร Qร Q Gย รบPHVLQH QHGHQ ROXU 0HYGXDW
HPLV\RQ RUDQร Gย รบHU YH EDQNDODU OLNLGLWH GXUXPODUร Qร Gย ]HOWPHN LoLQ DOGร NODUร .RH <UH,: 1 AV W XU
+ Y W . O+ XU + 1G' +Z. + C T
E H @ H `a 1b+ 1\V
1933, โ F. -GCapie F H K
= - +;[ + @A2 1 + W +\Y
W cXc + 1D ' +D`d 1/: eB B S +,-GY . W -f 9 1, *+ +,L ] 1 ^ +,_ K L g ] h
NUHGLOHUL D]DOWDUDN PHYGXDW UH]HUY RUDQÕQÕ G ú U UOHU \DGD UH]HUY PHYGXDW
RUDQÕQÕ \ NVHOWLUOHU
%DQND SDQL÷L QHGHQL\OH G úHQ SDUD DU]Õ KHP UHHO HNRQRPLN
IDDOL\HWOHUL KHP GH IL\DWODU JHQHO VHYL\HVLQL G ú U U
.DUODU YH VHUYHWOHULQ G úPHVL LIODVODUÕ DUWÕUÕU /LNLGLWHGH PHYFXW RODQ SUREOHP LOH YDUOÕN IL\DWODUÕQGDNL G úPH YH
IL\DWODU G ]H\LQGHNL G úPH ERUo NUL]LQL RUWD\D oÕNDUÕU )L\DWODUGDNL G úPHQLQ
NUHGL WHPLQDWODUÕQÕ ILUPDODUÕQ KDQHKDONODUÕQÕQ EDQNDODUÕQ QHW VHUYHWOHULQL
G ú UPHVL DQODPÕQD JHOHQ ELU )LVKHULDQ ERUo deflasyon sürecinin mevcut
ROPD RODVÕOÕ÷Õ JHQLú oDSOÕ LIODVODUD EDQNDODUD DQL K FXPODUD YH SDUD DU]ÕQÕQ
GDUDOPDVÕQD VHEHS ROXU
)LQDQVDO NUL]OHU GÕú ERUo NUL]OHUL EDQND NUL]OHUL YH SDUD NUL]OHUL RODUDN
üç tanediU 'Õú ERUo NUL]OHUL ELU HNRQRPLGH NDPX NHVLPLQLQ YH |]HO NHVLPLQ
GÕú ERUoODUÕQÕ |GH\HPHPHVL GXUXPXQGD RUWD\D oÕNDU %DQND NUL]OHUL EDQND
LIODVODUÕ \D GD EDQND \HWHUVL]OLNOHULQLQ EDQNDODUÕQ \ N PO O NOHULQL \HULQH
JHWLUPHGH ELU HQJHO WHúNLO HWPHVL YH\D NDmu otoritesinin böyle bir durumun
RUWD\D oÕNPDVÕQÕ HQJHOOHPHN DPDFÕ\OD P GDKDOH HWPHN GXUXPXQGD NDOPDVÕ
VRQXFXQGD RUWD\D oÕNPDNWDGÕU %DQND NUL]OHUL |QOHQHPH] ELU GXUXPD
JHOGL÷LQGH VLVWHPL E W Q \OH UDKDWVÕ] YH WHKGLW HGHQ ELU VLVWHPLN ILQDQVDO
NUL]H G|Q úHFHNWLU 3DUD NUL]OHUL LVH ELU XOXVDO SDUDQÕQ \DEDQFÕ SDUDODU
NDUúÕVÕQGDNL GH÷HUL KDNNÕQGD \DSÕODQ VSHN ODWLI VDOGÕUÕODUÕQ \HUOL SDUDQÕQ DúÕUÕ
YRODWLO ROPDVÕ YH EXQXQ GD 0HUNH] %DQNDVÕQÕQ UH]HUYOHULQL HULWPHVL VRQXQGD
RUWD\D oÕNDU 8\DU
LiteratürdH SDUD NUL]OHUL LOH EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ RUWDN QRNWDODUÕ
ROPDNOD EHUDEHU EHOLUJLQ IDUNOÕOÕNODUÕ GD YDUGÕU %DQNDFÕOÕN NUL]OHUL SDUD
NUL]OHULQH QD]DUDQ GDKD X]XQ V UPHNWHGLU 3DUD NUL]OHUL RUWDODPD \ÕOGD
EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL LVH RUWDODPD \ÕOGD VRQD HUPHNWHGLU
%X E|O PGH EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL ]HULQGH GXUXOPDNWD YH EDQNDFÕOÕN
NUL]OHULQLQ JHQHO ELU WDQÕPÕ QHGHQOHUL HWNLOHUL YH WHPHO J|VWHUJHOHUL KDNNÕQGD
LQFHOHPH \DSÕOPDNWDGÕU
*HQHO 2ODUDN %DQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N .UL]OHUL %DQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHULQL HVNL YH \HQL WLS NUL]OHU RODUDN LNL\H D\Ă&#x2022;UPDN
PÂ PNÂ QGÂ U ÂśOHUGH ERUo NUL]OHUL YH EDQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHUL YDU LNHQ LOH
DUDVĂ&#x2022;QGD GHYDOÂ DV\RQOD VRQXoODQDQ |GHPHOHU GHQJHVL NUL]OHUL
\DĂşDQPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U (VNL WLS NUL]OHU GHYDOÂ DV\RQOD \D GD G|YL] UH]HUYOHULQGHNL
D]DOĂ&#x2022;Ăşlara neden olan para krizleridir. Yeni tip krizler ise 1980â&#x20AC;&#x2122;den sonra
\DĂşDQPD\D EDĂşODQDQ ERUo |GHPH JÂ oOÂ NOHULQH QHGHQ RODQ ERUo NUL]OHUL YH
EDQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHULGLU (VNL WLS NUL]OHU oRáXQOXNOD GHYOHW KDUFDPDODUĂ&#x2022;QGDQ
ND\QDNODQDQ EÂ WoH DoĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022; \D GD GĂ&#x2022;Ăş |Gemelerden kaynaklanan Ăśdeme
JÂ oOÂ NOHULQGHQ GROD\Ă&#x2022; RUWD\D oĂ&#x2022;NDQ NUL]OHUGLU 3DUD NUL]OHUL GDKD VĂ&#x2022;N
\DĂşDQPDNOD EHUDEHU ROXĂşXPX EDQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHULQH J|UH GDKD \DYDĂş
ROPDNWDGĂ&#x2022;U )DNDW ILQDQV VHNW|U DoĂ&#x2022;VĂ&#x2022;QGDQ GĂ&#x2022;ĂşD DoĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;Ăş HNRQRPLOHUGH gĂśrĂźlen yeni tip bilanço krizleri, daha uzun sĂźrmekte ve etkisi daha fazla
ROPDNWDGĂ&#x2022;U <HQL WLS NUL]OHU |]HOOLNOH GDKD ID]OD Â UHWLP ND\EĂ&#x2022;QD QHGHQ ROPDODUĂ&#x2022;
GDKD X]XQ VÂ UPHOHUL GDKD JHQLĂş ELU NHVLPL HWNLOHPHOHUL VLVWHPLN ULVN YH
\D\Ă&#x2022;OPD KĂ&#x2022;]Ă&#x2022; EXODĂşPD HWNLVL EDNĂ&#x2022;PĂ&#x2022;QGDQ HVNL WLS NUL]OHUGHQ IDUNOĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N gĂśstermektedir (Kaufman, 2000; Saraç, 2002). <HQL WLS NUL]OHU \DQL EDQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHUL JHQHOOLNOH EDQNDODUĂ&#x2022; yĂźkĂźmlĂźklĂźklerini
yerine
getirmeyip
ertelemeye
zorlanan
banka
EDĂşDUĂ&#x2022;VĂ&#x2022;]OĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022; YH EDQND LIODVODUĂ&#x2022; GXUXPXQGD PHYGXDWODUĂ&#x2022;Q NHQGLOHULQH
|GHQPH\HFHáL DOJĂ&#x2022; YH NRUNXVX QHGHQL\OH PXGLOHULQ ELU \DGD GDKD ID]OD
EDQNDGDQ NDoĂ&#x2022;ĂşODUĂ&#x2022; YH YH\D SDQLNOHUL GXUXPXQGD YH\D KÂ NÂ PHWOHULQ EX
GXUXPX |QOHPHN LoLQ NXUWDUPD YH NDPXODĂşWĂ&#x2022;UPD RSHUDV\RQODUĂ&#x2022;\OD PÂ GDKDOH
HWWLáL GXUXPODUGD YH\D JHQLĂş |Oo GH G|QPH\HQ NUHGLOHULQ YDUOĂ&#x2022;áĂ&#x2022; KDOLQGH
RUWD\D oĂ&#x2022;NDELOLU *XUNDQ <HQL WLS NUL]OHUGH NDPX VDELW NXU SROLWLNDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;
VÂ UGÂ UPHN LVWHPHNWHGLU YH L]OHQLOHQ VDELW NXU SROLWLNDVĂ&#x2022; QHGHQL\OH NDWODQĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;Ăş
ELU PDOL\HW RODFDNWĂ&#x2022;U YH EX PDOL\HW VDELW NXUGDQ oĂ&#x2022;NPD\Ă&#x2022; ]RUODĂşWĂ&#x2022;UDFDNWĂ&#x2022;U <HQL tip krizlerde iktisadi birimlerin devalĂźasyon beklentileri faizleri yĂźkselterek kurun çÜkmesine neden olabilmektedir. Artan faizler fiyatlar yolu ile Ăśncelikle
HQIODV\RQD YH NDPX EÂ WoHOHULQLQ ER]XOPDVĂ&#x2022;QD QHGHQ RODUDN NXU SROLWLNDVĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q
sĂźUGÂ UÂ OPHVLQL HQJHOOH\HELOPHNWHGLU <HQL WLS NUL]OHU LNL ĂşHNLOGH ROPDNWDGĂ&#x2022;U
%XQODU G|YL] NUL]OHUL YH EDQNDFĂ&#x2022;OĂ&#x2022;N NUL]OHULGLU '|YL] NUL]OHUL JHQHOGH VDELW NXUD
GD\DOĂ&#x2022; GH]HQIODV\RQ SROLWLNDODUĂ&#x2022; VRQXFXQGD RUWD\D oĂ&#x2022;NDU '|YL] NXUX oĂ&#x2022;SDVĂ&#x2022;QD
GD\DQDQ EX VLVWHPGH HQIODV\RQ NRQXVXQGD ROXPOX JHOLรบPH LOH ELUOLNWH \HUOL
SDUDQร Q GHรทHU ND]DQPDVร VRQXFX FDUL LรบOHPOHU GHQJHVLQGHNL Doร N Eย \ย U
%DQNDODUร Q ELUELUL\OH RODQ LOLรบNLOHUL QHGHQL\OH KHU KDQJL ELULQGH RUWD\D
oร NDQ SUREOHP oRN Nร VD Vย UHGH Wย P VLVWHPH GDรทร ODELOPHNWH YH NUL] KDOLQH
G|Qย รบย S Wย P VLVWHPL HWNLOH\HELOPHNWHGLU %XQGDQ GROD\ร Gร U NL EDQNDFร Oร N
NUL]OHULQLQ \D\ร OPD YH EXODรบPD HWNLOHUL ID]ODGร U
Yeni tip krizler, genelde bilanรงolardaki kredibilite problemleri ve
รผlkedeki dรถviz kuru ile ilgilidir. Bu bilanรงolDU |]HO YH NDPX EDQNDODUร Qร Q
ELODQoRODUร Gร U <HQL WLS NUL]OHU \DQL EDQNDFร Oร N NUL]OHUL ELODQoR \D GD G|YL]
NXUXQGDNL LVWLNUDUVร ]Oร NWDQ RUWD\D oร NDELOLU '|YL] NXUXQGDNL LVWLNUDUVร ]Oร N
ย ONHGHQ VHUPD\H NDoร รบODUร QD QHGHQ ROGXรทXQGD NUL] DUWPDNWDGร U %XQGDQ
GROD\ร \HQL WLS NUL]OHU ELODQoRODUGD \DรบDQDQ SUREOHPOHUH YH G|YL] NXUXQGDNL
LVWLNUDUVร ]Oร รทD HQGHNVOHQPLรบWLU %LODQoR\D EDรทOร VRUXQODU oHรบLWOL ROPDNOD
EHUDEHU JHQHOGH DNWLI NDOLWHVLQGHNL Gย รบย NOย N DNWLI YH SDVLI \DQL IRQODU YH
SODVPDQODU DUDVร QGDNL YDGH X\XPVX]OXรทX YH Doร N SR]LV\RQ WXWPDNOD LOJLOLGLU
%DQNDFร Oร N NUL]OHUL WHPHOGH ELU \D GD ELU NDo EDQNDQร Q ERUoODUร Qร
|GH\HPHPHVL รบHNOLQGH WDQร PODQPDNWDGร U %DQNDFร Oร N NUL]OHUL EDQNDODUร Q DNWLI
YH SDVLILQGHNL YDGH X\XPVX]OXNODUร QGDQ EDรบODPDNWD EX OLNLGLWH VRUXQXQD
QHGHQ ROPDNWD VRQXoWD GHYDOย DV\RQ ROGXรทX WDNWLUGH ย ONHGHQ VHUPD\H NDoร รบร
\DรบDQPDNWDGร U hONHGHQ VHUPD\H oร Nร รบร NDoร รบร UH]HUYOHUGHNL D]DOPD\D
QHGHQ ROPDNWD EX GD QDNLW Vร Nร รบร NOร รทร QD VHEHS ROPDNWDGร U %XQD J|UH
EDQNDFร Oร N NUL]OHUL RODUDN DGODQGร Uร ODQ \HQL WLS NUL]OHU FDUL Doร NODUD QHGHQ RODQ eski tip krizlere gรถre etkisi daha bรผyรผktรผr (Saraรง, 2002). (VNL WLS NUL]OHU JHQHOOLNOH ND\QDNODUร Q Vร Qร UOร KDOH JHOLS HNRQRPLQLQ
Nย oย OPHVL LOH RUWD\D oร NDU YH WDOHELQ Nร Vร OPDVร JLEL YH\D WLFDUHWH Vร Qร UODU
JHWLULOPHVL JLEL o|]ย POHUOH oDUH DUDQร U %X o|]ย POHU X]XQ YDGHGH oDUH
ROPDGร รทร LoLQ GHYDOย DV\RQD JLGLOLU %X WLS NUL]OHUGH Nร VD YDGHOL \DEDQFร
VHUPD\H EXOXQXUVD ย ONH LoLQGHNL VHUPD\H PLNWDUร QGD JHoLFL Vย UHOL ELU
L\LOHรบPH VDรทODQPDVร QD UDรทPHQ EX VHUPD\H YHULPOLOLN DUWร รบร VDรทODPDGDQ
Eย \ย PH\H \|QHOLUVH HQIODV\RQ GHYDOย DV\RQ Vย UHFL \DรบDQPร รบ ROXU <DEDQFร
VHUPD\HQLQ Eย \ย PH ย VWย QGH YH FDUL LรบOHPOHU ย ]HULQGH NDOร Fร ELU ROXPOX HWNL
\DSDELOPHVL LoLQ VHUPD\HQLQ YHULPOLOLรทLQGH DUWร รบ ROPDVร JHUHNLU 6HUPD\HQLQ
YHULPOLรทLQGH DUWร รบร Q ROPDPDVร \DEDQFร VHUPD\HQLQ JHUL\H G|QPHPHVL
VRUXQXQX Jย QGHPH JHWLULU %X \DEDQFร VHUPD\H ERUo QLWHOLรทLQGH ROPDVร QGDQ
GROD\ร JHUL |GHQPHVL LoLQ \HQL ELU ND\QDรทร Q WHPLQL JHUHNLU \D GD UHHO ย FUHW YH
IL\DWODUGD Gย รบย รบ ROPDVร JHUHNLU 'RUQEXVK
6RQXo RODUDN HVNL WLS NUL] RODUDN DGODQGร Uร ODQ SDUD NUL]OHUL \HQL WLS
NUL] RODUDN DGODQGร Uร ODQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQGHQ IDUNOร ROPDVร QD UDรทPHQ VDELW
YH \DUร VDELW G|YL] NXUX SROLWLNDODUร QGD ELUELULQL HWNLOHPHNWHGLU .DXIPDQ
.DPLQVN\ YH 5HLQKDUWยถร Q EX NRQXGD \ร Oร QGD \DSWร NODUร oDOร รบPDODU
VRQXFXQGD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ SDUD NUL]OHULQLQ QHGHQL ROGXรทX IDNDW SDUD
NUL]OHULQLQ LVH QLVSHWHQ GDKD D] EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ ROGXรทX RUWD\D
oร NPร รบWร U .DPLQVN\ YH GLรทHUOHUL
dDOร รบPDQร Q EXQGDQ VRQUDNL E|Oย Pย QGH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ
QHGHQOHUL HOH DOร QPDNWDGร U %X E|Oย PGH LON RODUDN EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ
QHGHQOHUL NRQXVXQGD \DSร ODQ oDOร รบPDODU YHULOPHNWH GDKD VRQUD EX oDOร รบPDODU
VRQXFXQGD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ EHOOL EDรบOร QHGHQOHUL DQODWร OPDNWDGร U %DQNDFร Oร N .UL]OHULQLQ 1HGHQOHUL
%DQND NUL]OHUL LOH LOJLOL \DSร ODQ LON oDOร รบPDODUGD JHQHOGH PLNUR LNWLVDGL
J|VWHUJHOHUH EDNร OPร รบWร U %X PLNUR LNWLVDGL J|VWHUJHOHU VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
YDUOร NODUร Q NDOLWHVL \|QHWLP NDOLWHVL OLNLGLWH YH SL\DVD ULVNLQH GX\DUOร Oร N JLEL
GHรทLรบNHQOHU LOH &$0(/6 GHUHFHOHQGLUPH J|VWHUJHOHULGLU %X oDOร รบPDODUGD
SDUD YH HQIODV\RQ ULVNLQH PDUX] NDOPD GHUHFHVLQLQ EHOLUOHQPHVL LoLQ \DEDQFร
SDUD YH Nร VD YDGHOL ERUoODQPDQร Q ILQDQVDO Nร Uร OJDQOร รทร GDKD L\L EHOLUOH\HELOPHN
LoLQ LVH SDUD WDEDQร G|YL] UH]HUYL G|YL] NXUXQXQ |QHPL YXUJXODQPD\D
EDรบODQPร รบWร U (YDQV YH GLรทHUOHUL
0LVKNLQ \DSWร รทร oDOร รบPDGD ILQDQVDO NUL]OHUL G|UW QHGHQH EDรทODPร รบWร U
%X QHGHQOHU KHP JHOLรบPHNWH KHP GH JHOLรบPLรบ ย ONHOHU LoLQ JHoHUOL ROXS
JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGH WHUV VHoLP YH DKODNL ER]XOPD SUREOHPOHUL HNRQRPLN
IDDOL\HWOHUL GDUDOWร S EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ ROXUNHQ JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHUGH EX SUREOHPOHULQ DUWPDVร LON RODUDN G|YL] NXUODUร Qร \ย NVHOPHNWH GDKD
VRQUDGD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ ROPDNWDGร U
'HPLUJย o .XQW YH 'HWUDJLDFKHยถQLQ \DSWร NODUร oDOร รบPDODUร QGD
ยถGHQ EX \DQD VLVWHPLN EDQNDFร Oร N VHNW|Uย NUL]OHULQLQ PH\GDQD JHOGLรทLQL
YXUJXODPร รบODUGร U (Demirgรผรง ve 'HWUDJLDFKH, Eylรผl 1997). dDOร รบPDODUร QGD
1980โ den sonra gรถrรผlen sistemik bankaFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHUL YH EX
NUL]OHULQ DUNDVร QGD \DWDQ NULWHUOHUL DUDรบWร UPDN ย ]HUH \ร OODUร
DUDVร QGD JHOLรบPLรบ YH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONH YHULOHUL NXOODQร OPร รบWร U %X
oDOร รบPDQร Q VRQXFXQGD NUL]OHULQ Eย \ย PHQLQ \DYDรบODGร รทร YH HQIODV\RQ
RUDQร Qร Q \ย NVHN ROGXรทX \DQL PDNUR HNRQRPLN \DSร Qร Q ]D\ร I ROGXรทX
G|QHPOHUGH RUWD\D oร NWร รทร EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ \ย NVHN UHHO IDL] RUDQODUร LOH
SDUDOHO JLWWLรทL VRQXFX oร NPร รบWร U %DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ DUNDVร QGD \DWDQ WHN
QHGHQ PDNUR HNRQRPLN NRรบXOODUGDNL ]D\ร IOร NODU ROPD\ร S |GHPHOHU GHQJHVL
NUL]OHULQH RODQ GX\DUOร Oร N WLFDUHW KDGOHULQGHNL D]DOPD YH |]HO VHNW|Uย Q
NUHGLOHULQLQ SD\ร Qร Q GD URO R\QDGร รทร \DSร ODQ EX oDOร รบPDODUGD J|Uย OPย รบWย U
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ RODQ VHNW|UGHNL Nร Uร OJDQOร รทร Q DUNDVร QGD
PHYGXDWODUD YHULOHQ Jย YHQFH GH URO R\QDPDNWDGร U $\Uร FD KXNXNL ELU DOW
\DSร \D VDKLS ROPD\DQ ย ONHOHU GH EDQNDFร Oร N NUL]L Doร Vร QGDQ ULVN DOWร QGDGร U
+XWFKLVRQ YH 0F 'LOO \D]Gร NODUร PDNDOHOHUGH EDQNDFร Oร N NUL]L \DรบDPร รบ
JHOLรบPLรบ YH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONH YHULVL NXOODQร OPร รบWร U %X oDOร รบPDQร Q DPDFร
-DSRQ\DยถGD \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ PDNUR HNRQRPLN \DSร Vร GLรทHU
ย ONHOHUH J|UH GDKD Jย oOย QHGHQOHULQL LUGHOHPH\H oDOร รบPDNWร U %X oDOร รบPDQร Q
VRQXFXQGD YDUOร N IL\DWODUร QGDNL DQL D]DOร รบ YH DKODNL WHKOLNHOHUGHQ GROD\ร
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ \DรบDQGร รทร VRQXFX RUWD\D oร NPร รบWร U %DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ
RUWD\D oร NPDVร QGD UHHO IDL] RUDQODUร YH KLVVH VHQHWOHUL IL\DWODUร Qร Q Jย YHQLOLU
LVWDWLVWLNVHO ELU J|VWHUJH ROGXรทX EX oDOร รบPD LOH NDQร WODQPร รบWร U <DSร ODQ EX
oDOร รบPDGD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ DUNDVร QGD \DWDQ XQVXUODUร QGDQ RODQ PHUNH]
EDQNDVร Qร Q EDรทร PVร ]Oร รทร PHYGXDWODUD YHULOHQ Jย YHQFH YH DKODNL WHKOLNH
ย ]HULQGH GH GLNNDWOH GXUXOPXรบWXU 6RQXo RODUDN -DSRQ\DยถGD \DรบDQDQ
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ HQ |QHPOL QHGHQL \XNDUร GD GD EHOLUWLOGLรทL JLEL DKODNL
WHKOLNHGLU
+DUG\ YH 3D]DUEDรบร RรทOXยถQXQ \DSWร รทร oDOร รบPDGD FLGGL ELU
EDQNDFร Oร N NUL]OHUL \DรบDPDPร รบ ย ONHOHULQ GH GDKLO ROGXรทX ย ONH YHULOHULQL
NXOODQDUDN EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ JHULVLQGH \HUDODQ PDNUR HNRQRPLN
J|VWHUJHOHU LQFHOHQPLรบWLU %X oDOร รบPD VRQXFXQGD EDQNDFร Oร N NUL]L \DรบDPร รบ
Wย P ย ONHOHUGH NL EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQLQ ELUELULQGHQ IDUNOร ROGXรทX
VRQXFX RUWD\D oร NPร รบWร U +DUG\ YH 3D]DUEDรบร RรทOX EX oDOร รบPD LOH EXQGDQ
|QFHNL oDOÕúPDODUÕ ONHOHU DUDVÕQGD ELU D\UÕPD JLGLOPHGHQ W P ülkeler için
D\QÕ PHWRGRORMLQLQ NXOODQÕOGÕ÷ÕQÕ HOHúWLUPHNWHGLUOHU
%DQNDFÕOÕN NUL]OHUL LOJLOL $ ' .XQW YH ( 'HWUDJLDFKH¶LQ \DSWÕNODUÕ
DPSLULN oDOÕúPDGD G ú N *6<ø+ E \ PHVL LOH EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL DUDVÕQGD
\ NVHN ELU LOLúNL EXOPXú YH EX VRQXFX VLVWHPLN EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ
ND\QD÷ÕQÕQ UHHO VHNW|U ROGX÷X úHNOLQGH \RUXPODPÕúODUGÕU .XQW 'HWUDJLDQFKH
.DPLQVN\ YH 5HLQKDUW¶ÕQ NUL]L D\OÕN YHULOHU LOH LQFHOHGL÷L
oDOÕúPDVÕQD J|UH NUL] EDúODPDGDQ RUWDODPD D\ |QFH *6<ø+ WHSH
QRNWDVÕQD XODúPDNWDGÕU .DPLQVN\ 5HLQKDUW %X GXUXP NUL] EDúODPDGDQ |QFH *60+¶QLQ G úW ÷ Q J|VWHUPHNWHGLU )DNDW KHU *6<ø+
G ú ú NUL]OH VRQXoODQPDGÕ÷ÕQD J|UH YH ILQDQVDO \DSÕQÕQ ]D\ÕIODPDVÕQÕQ
*6<ø+¶GD G ú úH \RO DoPD LKWLPDOLQLQ YDUOÕ÷ÕQÕ GD J|] |Q QGH EXOXQGXUDUDN
LOLúNLQLQ \|Q NRQXVXQGD NHVLQ ELU úH\ V|\OHPHN P PN Q GH÷LOGLU
7$%/2 'g1(0ø1'( *(/øù0(.7( 2/$1 h/.(/(5'( 6(dø/0øù 0$.52 (.2120ø. *g67(5*(/(5
tA Zz w s oAx s zA|= t, U (yüzde) (yüzde) o | t ~ s o m v o ( v o = m v z = = o s\ }A = = j 3s u {,s o = = nUo | v o z, u s y!s q zA u s = = = 3s u,q s o | = R s o ~ o = , \ = , wU zA A q u s = , \ = A = q = \ = , v q v % \ u s A = yGz x tA x s A = A = \ = A = Venezüella Gwc = s ,v o u s A = = Rq ;s o u s A , = ?c c 5 1 +f1 + 8, F -0+, +, 0 1 , - 0 + -G F H - E* ?c 5 1 + LS N S P ) B B Kaynak:M. Goldstein, P. Turner, “Banking Crisis in Emerging Economies:Origins and Policy Options”, @ W - W +, Y W¢ +, Y V H S hR¡ B ) L g g h L N Ülkeler
iRj3kfl m
nUo prq s,t u v o
w s oAx s%yGzA{ |=},s ~r
Özel Ke
BIS
%DQNDFÕOÕN NUL]OHUL KDNNÕQGD &DSULR YH .OLQJHELHO¶LQ ¶GD \DSWÕ÷Õ
oDOÕúPDODUÕ JHOLúPHNWH RODQ ONHOHULQ \ ]GH ¶LQLQ EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL
|QFHVLQGH FDUL KDGOHUGH HQ D] \ ]GH ¶OXN ELU G ú ú \DúDQGÕ÷ÕQÕ
J|VWHUPHNWHGLU 5HVHO G|YL] NXUX GH÷LúPHOHUL GH EDQNDODUÕQ G|YL] NXUX ULVNLQL
DUWÕUDUDN EDQNDFÕOÕN NUL]L RODVÕOÕ÷ÕQÕ DUWÕUPDNWDGÕU '|YL] NXUXQGDNL DQL
WÕUPDQÕúÕQ DoÕN SR]LV\RQGDNL EDQNDODUÕ ]RUD VRNDUNHQ G|YL] \ N PO O NOHULQL
G|YL] YDUOÕNODUÕ LOH GHQJHOHPLú RODQ EDQNDODU EX ULVNL P úWHULOHULQH
\ÕNWÕNODUÕQGDQ NUHGL ULVNL LOH NDUúÕODúPDNWDGÕUODU &DSULR YH .OLQJHELHO
Tablo 2.2.’de 1980 \ÕOODUÕ DUDVÕQGD EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL LOH
NDUúÕODúDQ ONHQLQ NUL] |QFHVL YH VRQUDVÕ PDNUR HNRQRPLN SDUDPHWUHOHUL
J|VWHULOPHNWHGLU %X WDEORGD KHP Lo KHP GH GÕú PDNUR HNRQRPLN
SDUDPHWUHOHULQ EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQL HWNLOHGL÷L görülmektedir.
7$%/2 g51(. h/.(/(5'( %$1.$&,/,. .5ø=/(5, g1&(6ø 9( 6215$6, 0$.52(.2120ø. '8580 Göstergeler /Ülkeler
E* ?¨ 1 + +, P P büyüme @ Q sonra önce @ Q X ¢© E¨ 3.f önce X
¢© E¨ 3.f ? , ¡ önce ? , ¡ ' W + 1 +,
önce ' W + 1 +,
& @\Q +, ¢ Q + +, ª < « 2 ¬> C & + +, ª@\Q +, ¢ Q önce < « 2 ¬> C büyüme E* ?¨ 1 önce + +,
3 £ L g ] _ K ] N
L ^ _ § H LON\L ¦
§ h N H L ] ]
¦,L h H ^ h
+, B L g ] § K ] h H h H KN _ H L ^ H L g ^
H L ¦
H Kh h
H K ^
H Kh _
H K¦ ]
H K§ g H LON ] H L g _ H ] ] g H g g ]
H Kg g H L ¦ _ H L g H g ^ ¦ H ] ^
H N N
H K h
H L _ N L H g N ^
H KN N H N ¦ g H N _ ¦ H g ] L H ] h
H h ¦ _
H g _
H g _ g
H L _AL §
H ],L N
H L _ § ]
H ],L
H ] ] §
HY § L H K§ h H
L g ]ALOK ] N
¥
H ] L
H ]
¤
H K§ H
C ,C L g ] N K ] ¦
H K N H
H LOh _ H L _ h
' 1 L g ] K ] h H ¦ H
L H ^ N H L ^
H N N ^ H N _ ¦ H ] ^ h H ] N ] H L _ ¦ ] H g ¦ ]
B L g ^ ] K ] § H ] H L _ H L ¦ N H L ¦ § H KML ]
.*+, + O L g ] ¦ K ] h H ^ _ H _ L H § ] H _ ¦
H Kg _
H KML § H N h N H N\L ]
H KrL NH § ¦ ^
H L L ] _ H g g §
H N h H ] N g H ^ N L
H g g N
H L L § g
H ] h §
H L _AL ¦
Kaynak: V. Sundarajan, T.J.T. Balina, “Issue In Recent Banking Crises”, ed V. Sundarajan, T.J.T.
w s q o,sw s o,x o ;® t z\tA¯ ® s } t zAtGs o |±° t tA} z\tZ° y%²³ \ = A´ t\
6XQGDUDMDQ YH %DOLQR LOH .DPLQVN\ YH 5HLQKDUW¶ÕQ \DSWÕ÷Õ
çDOÕúPDODU EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL |QFHVL J oO ELU HNRQRPLN E \ PHQLQ
\DúDQGÕ÷ÕQÕ YH NUL]GHQ NÕVD ELU V UH |QFH *6<ø+¶QLQ WHSH \DSWÕ÷ÕQÕ göstererek, Kaminsky ve Kindlberger’in finansal kriz teorilerine destek
YHUPHNWHGLU $\UÕFD EX oDOÕúPDODU SROLWLN LVWLNUDUVÕ]OÕNODUÕQ GD EDQNDFÕOÕN
NUL]OHULQH QHGHQ RODELOHFH÷LQL J|VWHUPHNWHGLU +HUPRVLOOR
oDOÕúPDVÕQGD
EDQNDFÕOÕN
NUL]LQLQ
|QF
J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL RODQ \D\ÕOPD ULVNL YH DKODNL ULVN NRQXODUÕQÕQ EDQNDFÕOÕN
NUL]OHULQGH HWNLOL ROGXรทXQX V|\OHPLรบWLU *RQ]DOH] +HUPRVLOOR \DSWร รทร oDOร รบPDGD
$PHULND 0HNVLND YH .RORPEL\DยถGD \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQL LQFHOHPLรบ
NXOODQGร รทร YHULOHU \DNODรบร N YHUL VRQXFXQGD EDQNDODUร Q LIODV HWPHGHQ
|QFH WDKVLO HGLOHPH\HQ NUHGL DODFDNODUร Qร Q Vย UDWOL ELU รบHNLOGH DUWWร รทร Qร YH
VHUPD\H \HWHUOLOLN UDV\RVXQXQ LVH Gย รบWย รทย Qย J|UPย รบWย U 6RQXo RODUDN
\DSร ODQ EX oDOร รบPD LOH EDQND LIODVODUร \D GD EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ |QFย
J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL GH WDKVLO HGLOHPH\HQ NUHGL DODFDNODUร YH VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL UDV\RVXGXU *RQ]DOH] +HUPRVLOOR EDQNDFร Oร N VLVWHPLQ Nร Uร OJDQOร รทร Qร Q
ELU J|VWHUJHVL RODUDN ยณFRYHUDJH UDWLRยด RODUDN WDQร PODQDQ RUDQร NXOODQPร รบWร U %X
RUDQ |GHQPLรบ VHUPD\H NUHGL NDUรบร Oร NODUร WDKVLO HGLOHPH\HQ NUHGL
DODFDNODUร WRSODP DNWLIOHU ROXS EX UDV\R \DUGร Pร LOH WDKVLO HGLOPH\HQ NUHGL
DODFDNODUร WRSODP DNWLIOHU UDV\RODUร D\Qร RODQ EDQNDODUGDQ KDQJLVLQLQ PDOL
GXUXPXQXQ N|Wย \D GD L\L ROGXรทX J|Uย OHELOPHNWHGLU <DSร ODQ EX oDOร รบPDGD
0HNVLND YH .RORPEL\D EDQNDODUร LoLQ EX Vร Qร U \ย ]GH LNHQ $PHULNDQ
EDQNDODUร LoLQ LVH \ย ]GH VHoLOHQ ย ONHOHULQ KHU ELUL LoLQ ELU Vร Qร U EHOLUOHQPLรบWLU
รธSHNHU
.DPLQVN\ยถQLQ \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPD EDQNDFร Oร N YH SDUD
NUL]OHULQL Doร NODPDNWD YH EX oDOร รบPD LOH NUL]OHULQ EHOLUOH\LFL J|VWHUJHOHULQL
LoHUHQ OLWHUDWย U WDUDPDVร \DSPร รบWร U %X OLWHUDWย U WDUDPDVร VRQXFX .DPLQVN\
NUL]OHULQ EHOLUOL J|VWHUJHOHULQL oร NDUPร รบWร U %X J|VWHUJHOHU WDEOR ยถWH
J|VWHULOPHNWHGLU %X J|VWHUJHOHUH J|UH NUL]OHULQ oร Nร รบ QHGHQOHULQLQ EDรบร QGD
Vย UPHNWH RODQ HNRQRPLN SUREOHPOHU JHOPHNWHGLU 7HN ELU J|VWHUJH \D GD รบRN
NUL] oร NPDVร QGD \HWHUOL ROPDPDNWDGร U %XQD J|UH $V\D ย ONHOHULQH X\JXODQDQ
HUNHQ X\DUร VLVWHPL EX ย ONHOHULQ VDรทOร NOร ROPDGร รทร Qร YH NUL]OHUGHQ D\ |QFH
NUL]LQ LON LรบDUHWOHULQLQ J|Uย OPH\H EDรบODQGร รทร Qร J|VWHUPHNWHGLU
7$%/2 %$1.$&,/,. .5ø=/(5ø1ø1 *g67(5*(/(5ø 9( 6218d/$5,
µ ¶ · ¸,¶ · ¹ º Ä Å Æ º Æ µ  º Ç · ¹ È Ãf¹RÉ Ê È ¼,Ãf· ¼,º ¿ÌGöstergeler Ë0Í Ç Â Î ¹ · ¾ ¹ È,Æ À3¶ º ¾ ÏAÆ Å Æ Ð º ¼ Ï,¿ · ¼,º Ñ Ò*Ó À¨Ô Õ,¿ È ¹ È Ö ¹ · × ¿ Ø ¼,º ¹ · ¿ Ù ¹ Ö Ú Â È» µ ¹ È ½ ¹!Ô ë · ¹ Ö · ¹ º Æ
µ ¹ È ½ ¹GË*¼ Þ Ï,¶ ¹ ¾ · ¹ º Æ
ø ¹ º ¹Rø Â · ¿ ¾ ¿ ½ ¹ · ¹ º Æ
Ä Å Æ º Æ Ë õfµ é Ú é ½ · é Î é
ü ¹ º ¿ýÔ Å · ¼,Ã · ¼,ºþÉ=¼,È ¸ ¼ Ö ¿ ø º Â Ø · ¼,Ãf¿
Ô æ º ¹ Ü ¹ ¾
»
¹ º ¼,½O¼ ¾ ¿ÁÀ  º ¶ Ãf· ¹ º µ ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½Ý½ º ¿ Ù · ¼ º ¿fÞ ¼ßÊ Ï ¼,à ¼,· ¼ ºÏ ¼,È ¸ ¼ Ö ¿ Û ½ º ¿ Ù · ¼,º ¿áà â ¹ º ¹ã½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ äå¿ · ¼çæ,Æ Ù · Æè½ º ¼ Ï ¿ Û Ø é Ú é à ¼ Ö ¿ê¹ º ¹ Ö Æ È Ï ¹ìë ¿ È ¹ È Ö ¹ ·íÖ ¿ Ö ¾ ¼,à ¿ È · ¿ Ø ¼,º ¹ · ¿ Ù ¹ Ö Ú Â È ¶ Þ ¼ Ö ¼,º Ãf¹ Ú ¼ æ ¹ º ¼,½O¼ ¾ · ¼,º ¿ È Ï ¼,½ ¿OÖ Æ È,Æ º · ¹ à ¹ · ¹ º Æ È ½ ¹ · Ï\Æ º Æ · Ãf¹ Ö Æ Ö Â È º ¹ Ö Æ È Ï ¹RØ ¿ º\¿ · ¿ Å ½ ¿¢Þ ¹ º Ï\Æ º î ï µ ¹ È ½ ¹ð¿ ë · ¹ Ö · ¹ º Æ È Ï ¹ È/Ö Â È º ¹ðØ ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½ñÞ ¼ ödemeler Ç Æ ½ ¹ Ø ¿ · Ã0¼,½¢¾
¼ Ï dengesi ¿ º î à Ҩ · Ï ë ¹Oò È*krizleri ó3¹ · Ï ¼ Ö ô õ ö ortaya ö ÷ ä Ò¨¼ Þ Å ¼ ½fâ ¹ º ¹!â  · ¿ ¾ ¿ ½ ¹ · ¹ º Æ Ê Ï ¼,Ã0¼,· ¼,º\Ï ¼,È ¸ ¼ Ö ¿ ½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ È ¼7Ù ¼,Ãf¿ Èbæ ¹ Ù Æ º · ¹ Ú ¹ Ø ¿ · ¿ º î0à Ð º ¶ ¸ Ãf¹ È,ô õ ö ù ö ä;É=¼ Þ ¹ · é ¹ Ö Ú Â È4Ø ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½³Ö ¼,½¢¾ Ê º é È é Ø Â Ù Ï,¶ Î,¶úÊ · Ç é Ï ¼ûØ ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½ß½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ È ¿!Ï ¼ Ø ¹ Å · ¹ ¾ ¹ Ø ¿ · ¿ º î =¼ ¼,·êÏ Ê Þ ¿ Ùì½ ¶ º ¶ È ¶ È̹ Å Æ º Æ Ï ¼,º ¼ Ü ¼ Ï ¼ Ï ¼ Î ¼,º · ¼,È Ã0¼ Ö ¿(Þ ¼è¾ ¿ Ü ¹ º ¼ ¾ ¿ È Ù ¹ Ú Æ ëD · Ãf¹ Ö Æ Ê Ï ¼ à ¼,· ¼,º Ï ¼,È ¸ ¼ Ö ¿ ½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ È ¿ È Ø ¿ º\â ¹ º Ç ¹ Ö Æ Ï\Æ º î µ ¶¬¼ ¾ ½O¼,È · ¼,º Ï\Æ Å¬â ¿ Ú ¹ Ö ¹ · ¹ º Ï ¹ º ¼ ½ ¹ Ø ¼ ¾ ¸,é Ü é È é ¹ Ù ¹ · ¾ Æ â/Ï\Æ Å7¾ ¿ Ü ¹ º ¼ ¾ ¿ È Ï ¶ º ¸,¶ È · ¶ Î ¹Aô º ¼ ¼ · Ö ¼,½¢¾ Ê º=Å ¿ º ½O¼ ¾ · ¼,º ¿ È ¿ È%¿ ë · ¹ Ö · ¹ º Æ È ¹GÞ ¼%½ º ¼ Ï ¿ ½ ¹ · ¿ ¾ ¼ Ö ¿ È ¿ È Ø Â Ù ¶ · à ¹ Ö Æ È ¹ È ¼ Ï ¼,È Â · ¹ Ø ¿ · Ã0¼,· ¼,º ¿ È Ï ¼,È Ï Â · ¹ Ú Æ Ø ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½ Ö ¼,½¢¾ Ê º é È ¼ ½ Æ º Æ · ¸ ¹ È · Æ ½ ¸ ¼ ¾ ¿ º ¼ Ü ¼,½ · ¼ º Ï,¿ º îaµ=¶ Ø ¹ Î · ¹ Ã Ï ¹Aôe¿ æ º ¹ Ü ¹ ¾ ôA¾ ¿ Ü ¹ º ¼ ¾cæ ¹ Ï,· ¼,º ¿ Þ ¼(º ¼ ¼ · Ï Ê Þ ¿ Ùè½ ¶ º ¶ é Ù ¼,º ¿ È Ï ¼ È ¼ ¸ ¹ ¾ ¿ ëDÅ Â ½ · ¹ º/¿ · ¼ ¿ ¾ æ ¹ · ¹ ¾ ¾ ¹ ½ ¿ â  ٠¿ ¾ ¿ ë;Å Â ½ · ¹ º!ë ¿ È ¹ È Ö ¹ · ½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ È
Û
ï
Ô ¾ æ ¹ · ¹ ¾ Û
ï
ÿ ¿ Ü ¹ º ¼ ¾ ¹ Ï · ¼,º ¿ »
Ó ¼,º Ã ¹ Ú ¼ ø º Â Ø · ¼,Ãf· ¼,º ¿ »
¹ º ¼,½O¼ ¾ · ¼,º ¿
=¼ ¼,· É Ê Þ ¿ ÙfÐ ¶ º · ¹ º Æ
ï
=¼ Ù ¼,º Þ · ¼ º
ï
Ë0Í Ñ =¼ Ù ¼,º Þ · ¼,º
Û
=¼ ¼,·dÕ ¹ ¿ Ù 0º ¹ È ÆaÕ ¹ º ½ Æ ï Ú ¶ º ¾ Ï\Æ Å Æ Û
Õ ¹ ¿ Ù Û
À3¶ º ¾ ÏAÆ Å Æ =¼ ¼,· 0º ¹ È · ¹ º Æ
(yurtiçi
ÉUÆ Å µ Â º Ç
µ é Ú é Ã ¼ È ¿ È0À ¹ Þ ¹ Å · ¹ Ã ¹ Ö Æ
Ö ¼,º à ¹ Ú ¼ Ç Æ ½ Æ Å · ¹ º Æ È ¹ûÈ ¼ Ï ¼,È Â · ¹ Ü ¹ Î\Ʊ¿ Ç ¿ È
ödemeler æ ¹ Ù Æ º · ¹ Ú ¹ Ø ¿ · ¿ º îdengesi · ½O¼ · ¼,º ¿ ÈfÏAkrizlerine Æ ÅfØ Â º Ç*Ö ¾
 ½ · zemin ¹ º Æ È,Æ È Ú é ½OÖ ¼,½ð · Ï ¶ Î,¶ Ï,¶ º ¶ à · ¹ º Ï ¹ßÞ ¼úÖ ¼,º Ãf¹ Ú ¼ Ç Æ ½ Æ Å · ¹ º Æ È,Æ È ¹ º ¾ à ¹ Ö Æ Ï,¶ º ¶ à ¶ È Ï ¹ Ú ¹ È ¿ Ø Â º Ç · ¹ º Æ È%Ê Ï ¼,È ¼,Ø ¿ · ¿ º · ¿ Î,¿\½ Â È ¶ Ö ¶ È Ï ¹±½O¼ Ö ¿ È · ¿ ½ Ú Â ½OÖ ¹Aô!Ö ¼ º Ãf¹ Ú ¼ æ ¼ Ö ¹ â · ¹ º Æ È Ï ¹ ½ ¿RÖ Â º ¶ È · ¹ º Ï ¹ æ ¹ÝÅ ¿ Ï Ï ¼ ¾ · ¿  · à ¹ ½¢¾ ¹ ÏAÆ º î ÉUÆ Å Ø Â º Ç · ¹ º Æ È ½ Æ Ö ¹ Þ ¹ Ï ¼ Ï ¼ Ú Â Î,¶ È · ¹ Å Ãf¹ Ö Æ é · ½O¼,· ¼,º ¿ È Ï\Æ Å Ö ¹ · Å Â ½ · ¹ º ¹  · ¹ Ȭ½ Æ º Æ · ¸ ¹ È · Æ Î\Æ È,Æû¹ º ¾ Æ º ¹ Ü ¹ ½¢¾ Æ º î Ð ¹ à ¿ Ö ½¢Ú Þ ¼ ¼ ¿ È æ ¹ º ¾ Æ È õ ö ö Ú Æ · Æ È Ï ¹ Ú ¹ â ÃRÆ Å · Ï,¶ ½ · ¹ º Æ=Ç ¹ · Æ Å Ãf¹ Ï ¹±Ï ¹¸ Ê º é · Ï,é Î,é ¸,¿ Ø ¿*Ê Ï ¼,à ¼ · ¼,ºRÏ ¼,È ¸ ¼ Ö ¿¨½ º ¿ Ù · ¼,º ¿*Ø ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ ½ ½ º ¿ Ù · ¼,º ¿ È ¿OÏ ¼,º ¿ È · ¼ Å ¾ ¿ º ¼,Ø ¿ · Ã0¼,½¢¾ ¼ Ï ¿ º î ô É ¶ º ¸ ¶ È · ¶ ½ Ú ¹ Ï ¹ ¹ ½¢¾ ¿ ë · ¼,º Ï ¼,½ ¿ Ø ¹ · Â È Å ¿ Å ½ ¿ È · ¿ Î,¿ È ¿ È ¿ È Ã0¼ Ö ¿ È ¿ È ¹ º Ï\Æ È Ï ¹ Èßë ¿ È ¹ È Ö ¹ · ½ º ¿ Ù · ¼,º ¸ ¼,· à ¼,½¢¾ ¼ Ï,¿ º î à ü ¹ ·  à ¿ º ¿ Ö Þ ¼
Û
Ó ¼,º à ¹ Ú ¼ ¨Æ ½ Æ Å · ¹ º Æ Û
Ð Æ Ö ¹ ó ¹ Ï ¼ · ¿ ÉUÆ Åfµ Â º Ç · ¹ º Û
Üretim
Yurtiçi 0º ¹ È · ¹ º Reel Æ Faiz
Ð º ¼ Ï,¿ Ë*¼ Þ Ï,¶ ¹ ¾ 0º ¹ È,Æ »
göstergeleri · ¶ Ö · ¹ º ¹ º ¹ Ö Æ olarak ë ¹ ¿ Ù0 º ¹ yorumlanabilir. È · ¹ º Æ È Æ È*Ú é ½OÖ ¼ ½¨Â · Ãf¹ Ö Æ
ï
Û
Klingebel, Yüksek  º ¹ È · ¹ º Æ Eylül ¼,½ Â È Â 2003). à ¿ ½ Ï ¹ º ¹ · à ¹ Ú reel ¹ faiz Þ ¼
Û
likidite ¿ Ö ½ · ¿ ¹ · krizlerinin ¹ È · ¹ º ¹(à ¸ ¹ Ú bir º ¿ Ã ¼ göstergesi È ½ ¶ · ô=½ º ¼ Ï ¿ olab ½ ¹ º ¾ · ¹ º
¿ Ö Ö ¼RÓ ¼,È ¼ ¾ · ¼,º ¿ Õ ¿ Ú ¹ ¾ Æ
ï
Ø ¹ È ½ ¹ Ü Æ · Æ Î\Æ Èß½ Æ º Æ · ¸ ¹ Èð · à ¹ Ö Æ È ¹ÝÚ Â ·R¹ Ç ¹ È ¿·¿º î Æ
ve tüketici Þ ¼ Ú ¹G ¾ ¼,Ãf¿ È ¹ kredileri ¾ · ¹ º Æ È,Æ ÈZº ¿ Ö gibi) ½ · ¿  · kredi à ¹ Ö ÆAÈ verilmesi ¼ Ï ¼,È ¿ Ú · ¼
½ º ¼ Ï ¿ Ñ Ã ¼ Þ Ï ¶ ¹ ¾ Â º ¹ È · ¹ º Æ È Ï ¹ ½ ¿ ¹ º ¾ Æ ÅG¿ Ö ¼Z½ º ¼ Ï ¿ ½ ¹ · ¿ ¾ ¼ Ö ¿ È Ï ¼ Ø Â Ù ¶ · Ãf¹ Â · ¹ Ø ¿ · ¼ Ü ¼ Î,¿ È ¿
gösterebilir.
.D\QDN .DPLQVN\ $UDOÕN
.DPLQVN\ oDOÕúPDVÕQÕQ VRQXQGD EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ WDKPLQLQLQ
SDUD NUL]OHULQLQ WDKPLQLQGHQ GDKD ]RU ROGX÷XQX V|\OHPLúWLU 6HUPD\H
KDUHNHWOHULQLQ YH XOXVDO ILQDQV VHNW|U Q Q OLEHUDOOHúPHVL LOH LOJLOL J|VWHUJHOHULQ
EDQND
SUREOHPOHULQL
WDKPLQ
HWPHGH
HQ
L\L
J|VWHUJHOHU
ROGX÷X
YXUJXODQPDNWDGÕU g]HOOLNOH NUHGL YH ERUVD KDUHNHWOHULQL \DQVÕWDFDN RODQ 0
SDUD oR÷DOWDQÕ \XUWLoL NUHGLOHU *6<ø+ RUDQÕ KLVVH VHQHWOHUL IL\DWODUÕ ILQDQVDO
OLEHUDOL]DV\RQXQ ER\XWX YH \XUWLoL IDL] RUDQODUร JLEL J|VWHUJHOHULQ EDQND
NUL]OHULQL WDKPLQ HWPHGH GDKD HWNLOL ROGXรทXQX EHOLUWPHNWHGLU $\Uร FD EDQND
NUL]OHUL SDUD NUL]OHULQL GH DUNDVร QGDQ JHWLUGLรทL LoLQ EX Wย P GHรทLรบNHQOHULQ LNL]
NUL] WDKPLQOHULQGH NXOODQร OPDVร ID\GDOร RODFDNWร U $\Uร FD EHNOHQHQLQ WHUVLQH
PHYGXDW VLJRUWDVร ROVXQ YH\D ROPDVร Q PHYGXDW oHNLOLรบOHULQLQ EDQND NUL]OHULQL
WDKPLQ HWPHGH L\L ELU J|VWHUJH ROPDGร รทร VRQXFXQD YDUร OPDNWDGร U %DQNDFร Oร N .UL]OHULQLQ %HOLUOH\LFL *|VWHUJHOHUL YH (WNLOHUL
%DQNDODU \DSร ODUร LWLEDUL\OH VLVWHPLN ULVN WDรบร UODU <DQL VLVWHPGH
YDURODQ \D GD \HQL RUWD\D oร NDQ ELU ER]XNOXN YH\D GHQJHVL]OLN NULWLN ELU
Gย ]H\H XODรบWร รทร QGD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH VRUXQ RUWD\D oร NDU YH NRQWURO DOWร QD
DOร QPDGร รทร WDNWLUGH Wย P HNRQRPLQLQ GHQJHOHULQL ER]DU YH ELU NUL]H G|Qย รบย U
6LVWHPLN ULVN ย ONHQLQ JHOLรบPLรบOLN Gย ]H\L \D GD Eย \ย NOย รทย QH J|UH
GHรทLรบHELOLU %DQND NUL]L RODVร Oร รทร KHU ]DPDQ KHU ย ONH LoLQ PHYFXWWXU %DQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH \DรบDQDQ NUL]OHUL WHN ELU QHGHQH EDรทODPDN GRรทUX GHรทLOGLU .UL]OHULQ
QHGHQOHUL KHU ย ONHGH IDUNOร ROGXรทX JLEL DOร QDQ |QOHPOHU YH EX |QOHPOHULQ
HNRQRPL YH EDQNDFร Oร N VLVWHPL ย ]HULQGHNL HWNLOHUL ย ONHOHU DUDVร QGD IDUNOร Oร N gรถsterir. *HQHO RODUDN EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQL Doร NOD\DQ LNL Wย U
J|VWHUJH YDUGร U %XQODU PLNUR WHPHOOL J|VWHUJHOHU YH PDNUR HNRQRPLN WHPHOOL
gรถstergelerdir. ร DOร รบPDQร Q EXQGDQ VRQUDNL Nร VPร QGD EX QHGHQOHU ย ]HULQGH
GXUXOPDNWDGร U
0LNUR 7HPHOOL *|VWHUJHOHU %DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQL ROXรบWXUDQ PLNUR WHPHOOL J|VWHUJHOHUL CAMELS derecelendirme gรถstergeleri olup bu gรถstergelere iki gรถsterge
EDQNDODUa devlet mรผdahalesi ve mevduatlara gรผvence verilmesi) daha
HNOHQHELOLU %XQD J|UH ELU EDQNDQร Q \D GD ILQDQVDO NXUXOXรบXQ VDรทODPOร รทร Qร
\DQVร WDQ J|VWHUJHOHU VHNL] WDQHGLU
6HUPD\H <HWHUOLOLรทL LOH รธOJLOL *|VWHUJHOHU 6RQ \ร OODUGD EDQNDFร Oร N NUL]OHUL YH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHNL
sorunlardan ve belirsizliklerden
Bu bรถlรผm iรงin Evans, Leone, Gill ve Hilbers, 2000 ss 5
kaynaklanabilecek
รฏMรต ร ร ยผ,ร 0รซ ยน ร ร ยน ร ,ร ยท ร Rร ร ยพ ร ยบ รฎ
risklere
gรผvence
ROXรบWXUPDVร Doร Vร QGDQ EDQND VHUPD\HVL YH EDQND VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
รถnemlidir.
6LVWHPLN ULVN WDรบร \DQ ELU oRN ย ONHGH EDQNDODUร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
รบDUWODUร Qร Gย ]HQOH\HQ \DVDO DOW \DSร Qร Q ROPDGร รทร J|Uย OPย รบWย U %X HNVLNOLN
EDQNDFร Oร N \DSPD\D Jย Fย ROPD\DQ NXUXOXรบODUร Q VLVWHPH UDKDWoD JLUHELOPHVL
YH VHUPD\H \HWHUOLOLรทL ROPD\DQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q WDPDPร Qร WHKOLNH\H
VRNPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U %X GXUXP KHP VHNW|Uย ]D\ร IODWDUDN NUL]H
\RODoPDNWD KHP GH ROXรบDELOHFHN NUL] GXUXPXQGD VHNW|Uย Q OLNLGLWH VRUXQX LOH
NDUรบร ODรบPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U (UGRรทDQ %X QHGHQOHUGHQ GROD\ร
%DVHO %DQNDFร Oร N 'HQHWOHPH .RPLWHVL ELU ย ONHGHNL EDQNDFร Oร N VLVWHPLQLQ
]D\ร IOร รทร Qร Q XOXVDO YH XOXVODUDUDVร LVWLNUDUร WHKOLNH\H VRNDELOPHVL Doร Vร QGDQ
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH HWNLQ ELU Gย ]HQOHPH \DSPร รบ YH VHUPD\H \HWHUOLOLN
UDV\RVXQXQ PLQLPXP \ย ]GH ROPDVร JHUHNWLรทLQL EHOLUWPHNWHGLU $\Uร FD
.RPLWH 6HUPD\H \HWHUOLOLN UDV\RVXQX HWNLOH\HQ ULVNOHU NRQXVXQGD
Gย ]HQOHPHOHU \DSPDNWD YH EX Gย ]HQOHPHOHUL \ย Uย UOย รทH VRNPDNWDGร U 8\DU
%DQNDFร Oร N
NUL]OHULQLQ
QHGHQOHULQL
Doร NOD\DQ
PLNUR
WHPHOOL
J|VWHUJHOHUGHQ RODQ VHUPD\H \HWHUOLOLรทL LOH LOJLOL J|VWHUJHOHU VDGHFH VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL UDV\RVX GHรทLOGLU 'LรทHU ELU J|sterge, โ coverage ratioโ olarak bilinen
|GHQPLรบ VHUPD\HGHQ QHW WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODUร Q 7*$ oร NDUร OPDVร QGDQ
VRQUDNL Nร VPร Q WRSODP DNWLIOHUH E|Oย QPHVL LOH EXOXQDQ RUDQร Gร U %X UDV\R D\Qร TGA/toplam aktifler rasyosuna sahip iki bankadan sermayesi gรผรงlรผ yada riskli
NUHGLOHU LoLQ GDKD ID]OD VHUPD\H D\ร UPร รบ EDQND\ร D\ร UPDGD \DUGร P HGHU
(YDQV /HRQH *LOO YH +LOEHUV
6HUPD\HQLQ NDOLWHVL GH EDQNDQร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL NRQXVXQGD EL]H
ELOJL YHULU %XQXQOD ELUOLNWH VHNW|Uย EDQND JUXSODUร Doร Vร QGDQ LQFHOH\HUHN KHP
HQ Eย \ย N ย o EDQNDQร Q VHUPD\H \HWHUOLOLN RUDQODUร QD KHP GH VHUPD\H \HWHUOLOLN
RUDQODUร Qร
WXWWXUDPD\DQ
JHUHNPHNWHGLU
EDQNDODUร
ELUOLNWH
L]OHPHN
YH
LQFHOHPHN
$NWLI .DOLWHVL
%DQNDODUร Q VHUPD\H \HWHUOLOLN UDV\RVXQXQ YH |GHPH NDSDVLWHVLQLQ
gรผcรผ EDQNDODUร Q DNWLI NDOLWHVLQH LOLรบNLQ UDV\RODUร Qร Q Jย YHQLOLUOLรทL LOH \DNร QGDQ
LOJLOLGLU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QH YH GLรทHU VHNW|UOHUH NUHGL YHUHQ NXUXP
EDQNDODUGร U %DQNDODUร Q DNWLI NDOLWHVL EDQND ELODQoRODUร LOH LOJLOL ROXS EXQX
etkileyen en รถnemli unsur krediOHUGLU .UHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร EDQNDQร Q
\DGD ILQDQVDO NXUXOXรบXQ \DSร Vร KDNNร QGD ELOJL YHULU gUQHรทLQ 7D\ODQG YH
0DOH]\DยถGD ROGXรทX JLEL NUHGLOHULQ JHWLULVL ROPD\DQ DODQODUGD NXOODQร OPDVร
NUHGLOHULQ JHUL G|Qย รบOHUL Doร Vร QGDQ VRUXQODU \DUDWPร รบWร U
%LU HNRQRPLQLQ Eย \ย PHVL NUHGLOHULQ DUWPDVร YH EDQNDODUร Q NDUODUร Qร Q
DUWPDVร KHU รบH\LQ \ROXQGD JLWWLรทLQL J|VWHUPH] dย QNย EXUDGD |QHPOL RODQ
VDGHFH NUHGLOHULQ \D GD NDUODUร Q DUWPDVร GHรทLOGLU NUHGLOHULQ NDOLWHVL NUHGLOHULQ
NXOODQGร Uร OGร รทร VHNW|UOHU YH NUHGLOHULQ JHUL\H G|QPH RODVร Oร รทร |QHPOLGLU /DNHUV
.UHGLOHULQ NDOLWHVLQGH NUHGLOHULQ YHULOGLรทL VHNW|UOHU GH |QHPOLGLU
%DQNDODUร Q \D GD ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q NUHGL SRUWI|\OHULQLQ GDรทร Oร Pร R EDQNDQร Q
\D GD ILQDQVDO NXUXOXรบXQ NUHGL NDOLWHVL GROD\ร Vร \OD DNWLI NDOLWHVL Doร Vร QGDQ
|QHPOLGLU %DQNDODUร Q NUHGLOHULQLQ KHUKDQJL ELU VHNW|U NLรบL JUXS FRรทUDIL
E|OJH\H \D GD IDDOL\HW DODQร QD \RรทXQODรบPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Nร Uร OJDQOร N
J|VWHUJHOHULQGHQGLU %X QHGHQGHQ GROD\ร ELU EDQNDQร Q DNWLI NDOLWHVLQL
LQFHOHUNHQ R EDQNDQร Q ELU VHNW|UH \D GD DODQD \RรทXQODรบPร รบ NUHGLOHULQ WRSODP
NUHGLOHUH RUDQร Qร L]OHPHN JHUHNPHNWHGLU %X RUDQร Q DUWPDVร EDQNDFร Oร รทร Q
Nร Uร OJDQOร รทร Doร Vร QGDQ ROXPVX] ELU J|VWHUJHGLU 6DUDo
%DQNDODUร Q \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ YHUGLรทL NUHGLOHU GH NUHGL NDOLWHVL
Doร Vร QGDQ |QHPOLGLU %DQNDODU JHUHNWLรทLQGH \DEDQFร EDQNDODUD JUXSODUD \D
GD Pย รบWHULOHULQH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ GH NUHGL YHUPHNWHGLU '|YL]
NXUODUร QGDNL GDOJDODQPDODU NXU ULVNLQL NUHGL DODQD \ย NOHUNHQ NUHGL YHUHQ EDQND
GD NXU ULVNLQH PDUX] NDODQ Pย รบWHULGHQ GROD\ร NUHGLQLQ JHUL\H G|QPHPH ULVNL
LOH NDUรบร NDUรบร \D NDOร U %X QHGHQOH EDQNDODUร Q \DEDQFร SDUD FLQVLGHQ YHUGLรทL
NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQร GD |QHPOL ELU J|VWHUJHGLU %LU EDQNDQร Q
YHUGLรทL NUHGLQLQ ]DPDQร QGD JHUL G|QPHPHVL GXUXPXQGD EDQNDQร Q
ELODQoRVXQGDNL WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODU NDOHPL EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ
J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL RODFDNWร U 7DKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODUร Q WRSODP NUHGLOHUH
RUDQร Q DUWPDVร NUHGL SRUWI|\ย Qย Q NDOLWHVLQGH ELU ER]XOPD\D \DQL QDNLW
DNร Pร QGD ELU ROXPVX]OXรทD YH DNWLI NDOLWHVLQGH ELU ER]XNOXรทD QHGHQ ROXU %X
RUDQร Q DUWPDVร NDUOร Oร รทร GD ROXPVX] HWNLOHU YH |GHPH Jย oOย รทย VRUXQX RUWD\D
oร NDUร U %XQXQOD EHUDEHU SURYL]\RQ VRQUDVร 7*$ยถQร Q WRSODP NUHGLOHUH RUDQร YH
7*$ยถQร Q VHUPD\H\H RUDQร GD NUHGL NDOLWHVL Doร Vร QGDQ |QHPOLGLU
.UL]OHUL WHWLNOH\HQ \D GD NUL]OHULQ QHGHQLQL ROXรบWXUDQ XQVXUODUGDQ ELUL
GH ]DUDU HWPLรบ NDPX NXUXPODUร QD YHULOHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQร Gร U
$NWLI NDOLWHVLQL J|VWHUHQ GLรทHU ELU J|VWHUJH LVH ULVN Dรทร UOร NOร DNWLIOHULQ WRSODP
DNWLIOHUH RUDQร Gร U %X RUDQ EDQNDQร Q DNWLILQLQ ULVN \DSร Vร Qร J|VWHULU YH EX RUDQ
HรทHU Gย รบย N LVH \DWร Uร PODUร Q JHOHQHNVHO YH GHYOHWLQ ILQDQVPDQร QD \|QHOLN
ROGXรทX VRQXFX RUWD\D oร NDU %DQNDODUร Q NUHGL \RรทXQODรบPDVร Qร Q GLรทHU ELU
J|VWHUJHVL EDQNDODUร Q NHQGL JUXSODUร QD NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHU YH EX NUHGLOHULQ toplam krediler iรงindeki yeridir. Bir รงok bankada bu tรผr krediler yรผksek olup,
NUHGLELOLWHVLQH \DGD |GHPH Jย Fย QH EDNร OPDGDQ YHULOHQ NUHGLOHU ILUPDQร Q \D GD
JUXEXQ |GHPH Jย oOย รทย QH JLUPHVLQH QHGHQ ROXU %X EDNร PGDQ EDQNDODUร Q
EDรทOร EXOXQGXรทX JUXS YH ILUPDODUD YHUGLรทL NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQร Qร
L]OHPHN JHUHNLU
%DQNDQร Q DNWLI NDOLWHVLQL EHOLUOH\HQ J|VWHUJHOHUGHQ GLรทHUL LVH WRSODP
DNWLIOHULQ VHUPD\H\H RUDQร Gร U %LU EDQNDQร Q WRSODP DNWLIOHU VHUPD\H RUDQร
DUWWร NoD EDQNDQร Q NDWODQPDN ]RUXQGD ROGXรทX \ย N DUWPDNWD YH ]LQFLU \D GD
EXODรบPD HWNLVL DUWPDNWDGร U
%DQNDODUร Q DNWLI NDOLWHVL Doร Vร QGDQ NUHGL DODQ NXUXรบODU GD |QHPOLGLU
%DQNDODUร Q SRUWI|\OHULQGHNL NUHGLOHULQ NDOLWHVL LOH NUHGL DODQ NXUXOXรบODU DUDVร QGD
ELUHELU LOLรบNL YDUGร U 7HNQRORMLN JHOLรบPHOHU YH Gย Q\D SL\DVDODUร QGDNL JHOLรบPHOHU
Wย NHWLPL YH \DWร Uร Pร WHWLNOHU EX GD Eย \ย PH\L DUWร Uร U %X JHOLรบPHOHU NROD\ NUHGL
YHUPH NRรบXOODUร Qร JHWLULU %X Wย U JHOLรบPHOHU ERUo JHOLU YH\D ERUo VHUPD\H
RUDQODUร Qร Q DUWPDVร ERUoODQDQODUร Q ELODQoRODUร Qร JHQLรบOHWLU $รบร Uร ERUoODQPD
HNRQRPL\L รบRNODUD GX\DUOร KDOH JHWLULU /DNHU <|QHWLPLQ <DSร Vร YH .DOLWHVL
%DQNDQร Q \|QHWLPL PDOL SL\DVDODUGDNL JHOLรบPHOHUL L\L L]OHPHOL YH
DQDOL] \DSDELOPHOLGLU <|QHWLP SL\DVDQร Q JHOLรบLPLQH J|UH GRรทUX NDUDUODU
YHUHELOPHOL YH LVWLNUDUOร VWUDWHMLOHU L]OHPHOLGLU
$\Uร FD EDQND YH \|QHWLPL รบHIIDI ELU \DSร \D VDKLS ROPDOร Gร U *HQHOGH
\HWHUOL \DVDO Gย ]HQOHPHOHULQ ROPDPDVร QHGHQL\OH EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGH
PHYGXDW VDKLSOHUL YH KLVVHGDUODU GRรทUX YH \HWHUOL ELOJL\H VDKLS GHรทLOGLUOHU
<HWHUVL] \D GD \DQOร รบ ELOJL \DQOร รบ NDUODUร Q DOร QPDVร QD QHGHQ ROPDNWD EX GD
KHP Pย รบWHULOHU KHP GH EDQND Doร Vร QGDQ ROXPVX] VRQXoODUD QHGHQ
RODELOPHNWHGLU %XQXQOD EHUDEHU ย ONHOHULQ PXKDVHEH VWDQGDUWODUร Q D\Qร
ROPDPDVร EDQND KDNNร QGD ELOJL HGLQPH YH LQFHOHPH RODVร Oร รทร Qร D]DOWPDNWDGร U
%DQND \|QHWLPLQLQ NDOLWHVL GH EDQND SHUIRUPDVร LOH \DNร QGDQ LOJLOLGLU
%DQNDQร Q SHUIRUPDQVร Doร Vร QGDQ \|QHWLPLQ NDOLWHVL QLWHO ELU |Ooย W ROPDNOD
EHUDEHU ED]ร QLFHO |Ooย WOHUGH YDUGร U +DUFDPDODUร Q WRSODP JHOLUH RUDQร Qร Q
\ย NVHN ROPDVร EDQNDQร Q IDDOL\HWOHUL LOH WDP DQODPร LOH XรทUDรบPDGร รทร VRQXFXQX
YHULU %X GXUXP \|QHWLFLQLQ \HWHUVL]OLรทLQGHQ ND\QDNODQPDNWDGร U YH NDUร
D]DOWร Fร HWNL \DSDU 'LรทHU ELU J|VWHUJH SHUVRQHO EDรบร QD Gย รบHQ JHOLUGLU %X
JHOLULQ Gย รบPHVL \D GD WUHQGLQLQ Gย รบPH HรทLOLPLQGH ROPDVร ROXPVX] HWNL \DUDWร U
'LรทHU ELU RUDQ EDQND VD\ร ODUร Gร U %DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH IDDOL\HWWH RODQ EDQND
VD\ร Vร QGDNL DUWร รบ QRUPDO ROPDVร GXUXPXQGD UHNDEHW RUWDPร Qร J|VWHULU DPD EX
DUWร รบ Kร ]ร \ย NVHNVH EDQNDFร Oร N L]QLQLQ GDKD NROD\ YHULOGLรทL YH \|QHWLFLOHULQ
NDOLWH\H |QHP YHUPHGLรทLQL J|VWHULU %DQND \|QHWLPLQ NDOLWHVLQL |OoHELOHFHN
GLรทHU XQVXU LVH VXLLVWLPDO ULVNL YH RSHUDV\RQHO ULVNWLU .DUDFDQ
6XLLVWLPDOOHULQ HQ |QHPOLOHUL LรบELUOLรทL \DSร ODQ NLรบLOHUH Doร ODQ NUHGLOHUGLU
%X \ROOD NUHGLOHULQ JHUL G|QPHPH ULVNL DUWDU D\Uร FD NUHGL ULVNL GH DUWDU %X LNL
ULVNLQ DUWPDVร EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ RUWD\D oร NPDVร Doร Vร QGDQ |QHPOL gรถstergelerdir. %DQND .DUOร Oร รทร %DQNDQร Q
JHOLU
YH
JLGHUOHUL
NDUOร Oร N
J|VWHUJHOHULQGHQ
HQ
รถnemlilerindendLU .DUOร Oร N J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL QHW NDUร Q RUWDODPD WRSODP
DNWLIOHUH RUDQร Gร U YH EX RUDQร Q Gย รบPHVL \D GD Gย รบPH WUHQGLQH JLUPHVL
EDQNDQร Q NDUOร Oร รทร Qร Q \DQL |GHPH Jย Fย Qย Q D]DOGร รทร Qร EL]H J|VWHULU
%DQND NDUOร Oร รทร LOH LOJLOL GLรทHU ELU J|VWHUJH JHOLU YH JLGHUOHULQ WRSODP
NDUD YH\D RUWDODPD WRSODP DNWLIOHUH RUDQร Gร U %DQND NDUOร Oร รทร Qร Q Vย UHNOLOLรทL
KDNNร QGD EDQNDQร Q Wย P IDL] YH IDL] Gร รบร JHOLU YH JLGHUOHUL |QHPOL ELUHU
gรถstergedir.
%DQND NDUOร Oร รทร Qร HWNLOH\HQ \DSร VDO J|VWHUJHOHU EDQNDQร Q X]XQ G|QHP
NDUOร Oร รทร KDNNร QGD ELOJL YHULU %DQNDQร Q Pย รบWHUL Dรทร Qร Q Nย oย N ROPDVร \D GD
PHYGXDW YH NUHGLOHUH YHULOHQ IDL] RUDQODUร Qร Q ID]OD ROPDVร EDQNDQร Q UHNDEHW
Jย Fย KDNNร QGD ROXPVX] VRQXoODU GRรทXUXU
%DQND NDUOร Oร รทร Qร EHOLUOHPHGH GLรทHU ELU J|VWHUJH QHW NDUร Q RUWDODPD
VHUPD\H\H RUDQร Gร U %X RUDQร Q \ย NVHN ROPDVร NDUร Q \ย NVHN ROGXรทXQX
J|VWHUHELOHFHรทL JLEL VHUPD\HQLQ \HWHUVL] ROGXรทXQX GD J|VWHUHELOLU %X
EDNร PGDQ EX UDV\R \RUXPODQร UNHQ GLNNDWOL ROXQPDVร JHUHNLU
<XNDUร GD EHOLUWLOHQ EDQNDQร Q FDUL NDUOร Oร รทร Qร HWNLOH\HQ J|VWHUJHOHULQLQ
D]DOPD HรทLOLPLQGH ROPDVร EDQND NDUOร Oร รทร KDNNร QGD ROXPVX] ELU L]OHQLP
YHULUNHQ NDUODUร Q RODรทDQย VWย DUWร รบODU J|VWHUPHVL EDQNDQร Q JHUHรทLQGHQ ID]OD
ULVN DOGร รทร YH EDQNDQร Q NDUOร ROGXรทX JLEL Jย YHQLOLU ROPDGร รทร VRQXFXQX GRรทXUXU /LNLGLWH
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ PLNUR WHPHOOL J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL GH EDQNDQร Q
OLNLGLWHVLGLU %DQNDQร Q ERUFXQX JHUL\H |GH\LS |GH\HPHPHVL EDQNDQร Q OLNLGLWHVL
LOH ELUHELU LOLรบNL KDOLQGHGLU %DQNDQร Q ERUFXQX JHUL\H |GH\HELOPHVL LVH
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQLQ EDรบร QGD JHOLU %X EDNร PGDQ EDQNDFร Oร N krizlerinin
nedenleri
incelenirken
likidite
gรถstergelerine
bakmakla
J|VWHUJHOHUH YDGH X\XPVX]OXNODUร Qร GD NDWPDN JHUHNPHNWHGLU
bu
0HUNH] EDQNDVร NUHGLOHULQLQ VH\UL OLNLGLWH J|VWHUJHOHULQGHQ ELULGLU
%DQNDODUร Q PHUNH] EDQNDVร QGDQ NXOODQGร รทร NUHGLOHULQ EDQNDODUร Q WRSODP
\ย Nย POย Oย NOHUH RUDQร DUWร \RUVD OLNLGLWH VRUXQX YDUGร U YH EX VRUXQ DUWPDNWDGร U
รธQWHUEDQN SL\DVDVร QGD EDQNDODU ELUELUOHULQL J|UPHGLNOHULQGHQ GROD\ร ULVNOL
EDQNDODUD NDUรบร DOร QDELOHFHN ROXPVX] ELU WDYร U IDL]OHUL \ย NVHOWHELOPHNWHGLU %X
JHOLรบLPGH ED]ร EDQNDODUD NUHGL YHULOPHPHVL YH\D OLNLGLWHVLQL Gย ]HOWPHN
DPDFร \OD ERUo YHULOPHPHVL VRUXQXQX RUWD\D oร NDUร U
0HYGXDWODUร Q 0 ยถ\H RUDQร GD |QHPOL ELU J|VWHUJHGLU %X J|VWHUJH
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Jย YHQ ND\Eร QD XรทUD\ร S XรทUDPDGร รทร \D GD VHNW|UGHNL
OLNLGLWH VRUXQXQX LรบDUHW HGHU .UHGLQLQ PHYGXDWD RUDQร ELU J|VWHUJH ROXS EX
RUDQร Q DUWPDVร OLNLGLWH ULVNLQLQ KDEHUFLVLGLU %X RUDQ VHNW|UGHNL EDQNDODUร Q
PHYGXDWร NUHGL\H G|Qย รบWย UPH RUDQร Qร J|VWHULU %DQNDODUร Q ULVN DODQODUD NUHGL
YHUPHVL \D GD WHPLQDWODUร Q ULVNOL ROPDVร GD VHNW|Uย Q OLNLGLWHVL Doร Vร QGDQ
|QHPOLGLU %DQNDODUร Q NUHGL YHUGLรทL VHNW|UOHU \D GD EX VHNW|UOHUH LOLรบNLQ
YDUOร NODUร Q
IL\DWODUร QGDNL
gรถstergelerindendir.
GDOJDODQPDODU
GD
OLNLGLWH
ULVNLQLQ
|QHPOL
%LU EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQLQ GLรทHU J|VWHUJHVL YDGH \DSร ODUร Gร U %X
EDNร PGDQ OLNLW YDUOร NODUร Q WRSODP YDUOร NODUD RUDQร OLNLW YDUOร NODUร Q Nร VD YDGHOL
\ย Nย POย Oย NOHUH RUDQร YH NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร YDGH
X\XPVX]OXNODUร YH OLNLGLWH ULVNL Doร Vร QGDQ |QHPOL RUDQODU YH Jรถstergelerdir.
%DQND ELODQoRODUร Qร Q SDVLI Nร VPร QGD \HUDODQ PHYGXDWODUร Qร Q YDGH GDรทร Oร Pร GD
|QHPOL ELU IDNW|UGย U $\Uร FD EDQNDQร Q OLNLGLWHVLQH EDNDUNHQ DNWLI YH SDVLILQGHNL
NDOHPOHULQ YDGH \DSร ODUร Qร NDUรบร Oร NOร RODUDN HOH DOPDN YH LQFHOHPHN gerekmektedir. ร UQHรทLQ GDKD |QFH GH EHOLUWLOGLรทL JLEL NUHGL PHYGXDW RUDQร QH
NDGDU |QHPOL ELU J|VWHUJH LVH NUHGL YH PHYGXDWODUร Qร Q NDUรบร Oร NOร YDGH \DSร ODUร da en az o kadar รถnemli birer gรถstergedir. <XNDUร GD EHOLUWLOHQ OLNLW YDUOร NODUร Q WRSODP YDUOร NODUD RUDQร Qร Q DUWPDVร
OLNLW YDUOร N Nร VD YDGHOL \ย Nย POย Oย NOHUH RUDQร Qร Q DUWPDVร YH NUHGL WRSODP
DNWLIOHUH RUDQร Qร Q D]DOPDVร EDQNDQร Q OLNLGLWHVL YH OLNLGLWH ULVNL Doร Vร QGDQ ROXPOX
JHOLรบPHOHUGLU
%DQNDODUร Q 5LVNOHUH 2ODQ 'X\DUOร Oร รทร %DQNDODU IDDOL\HWOHUL JHUHรทL NDU DPDoOร NXUXOXรบODUGร U %XQGDQ GROD\ร
\ย NOHQGLNOHUL \ย Nย POย Oย NOHU NDUรบร Vร QGD GDKD ID]OD JHWLULOL \HUOHUH IRQODPD
\DSPDN GXUXPXQGDGร U <DQL EDQNDODUร Q IRQODUร LOH SODVPDQODUร DUDVร QGD \D GD
DNWLIOHUL LOH SDVLIOHUL DUDVร QGD NDU PDUMร Qร Q ROPDVร JHUHNPHNWHGLU .DU PDUMร
ROPDGร รทร WDNWLUGH R EDQND ]DWHQ IDDOL\HWLQL Vย UGย UHPH] %X QHGHQGHQ GROD\ร
EDQNDODU IDDOL\HWOHUL JHUHรทL YH NDU DPDFร Jย WPHOHULQGHQ GROD\ร ED]ร ULVNOHUOH
LVWHU LVWHPH] NDUรบร ODรบPDN GXUXPXQGDGร UODU dDOร รบPDQร Q LON E|Oย Pย QGH EX
ULVNOHU LOH LOJLOL JHQLรบ |Ooย GH ELOJL YHULOPHNWHGLU )DNDW ELU ULVN WDQร Pร YHULOHFHN
ROXUVD ULVNL ILUPDQร Q QDNLW DNร PODUร Qร Q YRODWLOLWHVL YH\D VWDQGDUW VDSPDVร RODUDN
WDQร PODPDN Pย PNย QGย U %X WDQร PODPD ILQDQV DODQร LoLQ JHoHUOL ELU ULVN
WDQร Pร Gร U %XUDGD LVH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ EHONi de รถnemli gรถstergelerinden
ELUL RODQ ULVNOHU LOH NUL]OHU DUDVร QGD EDรทODQWร NXUXOPDNWDGร U .DUDEXOXW
%DQNDODUร Q NDUรบร ODรบWร NODUร HQ |QHPOL ULVN NUHGL ULVNLGLU %DQND
IDDOL\HWOHUL JHUHรทL NUHGL ULVNL LOH NDUรบร ODรบPDN GXUXPXQGDGร U $PD EDQND
portfรถy รงHรบLWOHQGLULOPHVL \ROX LOH NUHGL ULVNLQL D]DOWDELOLU %XQXQOD ELUOLNWH QH
NDGDU NUHGLOHU \D GD SRUWI|\ oHรบLWOHQGLULOLUVH oHรบLWOHQGLULOVLQ \LQH GH NUHGL
ULVNLQH PDUX] NDOPD RODVร Oร รทร YDUGร U %XQGDQ GROD\ร EDQNDODU SRUWI|\
oHรบLWOHQGLULOPHVL LOH ELUOLNWH DNWLI YH SDVLI Nร VPร Q \DSร Vร QD YH QLWHOLรทLQH GH
GLNNDW HWPHN ]RUXQGDGร UODU <XNDUร GD GD Doร NODQGร รทร JLEL EDQNDODUร Q JUXS
ILUPDODUร QD YHUGLรทL NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH \D GD EDQND VHUPD\HVLQH
RUDQร Qร Vร Qร UODQGร Uร OPDVร GD Pย PNย QGย U
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ RODQ GLรทHU ULVN Wย Uย LVH OLNLGLWH ULVNLGLU
'DKD |QFHGH EHOLUWLOGLรทL JLEL OLNLGLWH ULVNL EDQNDODUร Q DNWLI YH SDVLILQGHNL YDGH
X\XPVX]OXNODUร QGDQ ND\QDNODQPDNWDGร U %X ULVN LOH LOJLOL J|VWHUJHOHU KDNNร QGD
GDKD |QFH ELOJL YHULOPHNWHGLU %DQNDODUร Q OLNLGLWH ULVNLQGH NRUXQPDVร QD LOLรบNLQ
Gย ]HQOH\LFL RWRULWHOHU ED]ร Gย ]HQOHPHOHU \DSPDNWDGร U gUQHรทLQ EDQNDODUร Q
QDNLW YH QDNLW ROPD\DQ YDUOร NODUร Q WXWDUร EHOLUOL รบHNLOOHUGH Vร Qร UODQGร Uร OPร รบWร U %X
Vร Qร UODPDODUD L\L |UQHN ]RUXQOX NDUรบร Oร NODUOD LOJLOL Gย ]HQOHPHOHU YHULOHELOLU
%DQNDODU OLNLGLWH VRUXQODUร Qร SL\DVDGDQ ERUoODQDUDN JLGHUHELOLUOHU $PD EX GD
KHP R EDQNDQร Q ERUoODQPD NDSDVLWHVLQH KHP GH R EDQNDQร Q ERUo |GHPH
Jย Fย QH \DQL NUHGLELOLWHVLQH EDรทOร Gร U %DQNDODUร Q NDUรบร ODรบWร NODUร OLNLGLWH LOH LOJLOL
Vร Nร QWร Qร Q DUNDVร QGD |QHPOL VRUXQODU \RNVD \DQL OLNLGLWH VRUXQX YDGH
X\XPVX]OXรทXQGDQ ND\QDNODQPร \RUVD EDQND SL\DVDGDQ UDKDWoD ERUoODQร U
'LรทHU ELU ULVN Wย Uย IDL] RUDQร ULVNLGLU )DL] RUDQร ULVNL EDQND
ELODQoRODUร QGDNL IDL] X\XPVX]OXNODUร QGDQ ND\QDNODQร U )DL] ULVNL DQL IDL]
GHรทLรบLNOLNOHULQGH EDQND DNWLIL YH SDVLILQGH IDL] Doร Vร QGDQ ELU X\XPVX]OXN EDรบ
J|VWHUGLรทLQGH RUWD\D oร NDU *HQHOGH EDQNDODUร Q DNWLI YH SDVLIOHUL VDELW IDL]OLGLU
%DQNDODUร Q VDELW IDL]OL DNWLIOHUL VDELW IDL]OL SDVLIOHULQGHQ GDKD X]XQ YDGHOL
SR]LWLI Doร N LVH IDL] RUDQODUร QGDNL ELU DUWร รบD VDELW IDL]OL SDVLIOHUL VDELW IDL]OL
DNWLIOHULQGHQ GDKD X]XQ YDGHOL QHJDWLI Doร N LVH IDL] Gย รบย รบย QH NDUรบร GX\DUOร
RODFDNODUGร U %HVVLV
%DQND NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQGH |QHPOL ELU \HU WXWDQ GLรทHU ELU ULVN Wย Uย
LVH NXU ULVNLGLU %LU EDQNDQร Q \DEDQFร SDUD \ย Nย POย Oย NOHUL \DEDQFร SDUD
YDUOร NODUร QGDQ GDKD ID]OD LVH EDQND Doร N VKRUW SRVLWLRQ SR]LV\RQGD WDP
WHUVL GXUXPGD LVH EDQND NDSDOร ORQJ SRVLWLRQ SR]LV\RQGDGร U %DQNDODUร Q NXU
riski ile ilgili gรถstergeleri yabaQFร SDUD FLQVLQGHQ YDUOร NODU WRSODP YDUOร NODU
\DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ \ย Nย POย Oย NOHU WRSODP \ย Nย POย Oย NOHU \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ RODQ YDUOร NODUร Q \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ RODQ \ย Nย POย Oย NOHULQH RUDQร
YH \DEDQFร SDUD DNWLI YH SDVLIOHUL LOH \HUOL SDUD DNWLI YH SDVLIOHUL DUDVร QGDNL
YDGH YH IDL] \DSร ODUร QD LOLรบNLQ J|VWHUJHOHUGLU .DUDEXOXW
%DQNDODUร Q Doร N SR]LV\RQGD \D GD YDGH X\XPVX]OXรทX \DรบDPDVร
Nร VD YDGHOL G|YL] ERUoODQPDVร Qร Q ROPDPDVร VHUPD\H oร Nร รบODUร QD YH NXU
GDOJDODQPDODUร QD NDUรบร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย GX\DUOร KDOH JHWLULU %DQNDODUร Q
\XUWLoLQH YHUGLรทL \DEDQFร SDUD FLQVLQGH NUHGLOHU LOH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
RODQ \ย Nย POย Oย NOHULQLQ |UQHรทLQ PHYGXDWร Q NDUรบร Oร NOร RODUDN JHOLรบLPL YH ELUELULQH
RUDQร NXU ULVNLQLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย HWNLOHPHVL Doร Vร QGDn รถnemlidir.
%DQNDODUร \DWร Uร PFร ODUร YH VHNW|Uย ROXPVX] HWNLOH\HQ ELU GLรทHU
J|VWHUJH GH EDQNDODUร Q SRUWI|\OHULQGH EXOXQGXUGXรทX HQVWUย PDQODUร Q
IL\DWODUร QGDNL GDOJDODQPDODUGร U gUQHรทLQ EDQNDODUร Q G|YL] WHYGLDW KHVDSODUร QD
YHUGLNOHUL IDL]LQ SL\DVD IDL]LQGHQ Gย รบย N ROPDVร \D GD EDQNDODUร Q NUHGL
Pย รบWHULOHULQH YHUGLNOHUL NUHGLQLQ IDL]LQLQ SL\DVDGDNLQGHQ \D GD SL\DVD
RUWDODPDVร QGDQ Gย รบย N ROPDVร Gร U %X GXUXPGD EDQND YH\D VHNW|U HQ EDรบWD
IDL] ULVNL LOH NDUรบร ODรบDELOLU $\Uร FD IDL] RUDQODUร QGDNL YRODWLOLWHGHQ GROD\ร OLNLGLWH
Vร Nร รบร NOร รทร QD JLUHELOLU
%DQND YH ย ONH ULVNL GH |QHPOL ELU J|VWHUJHGLU %X ULVNOHU EDQNDQร Q
EXOXQGXรทX ย ONHQLQ HNRQRPLN GXUXPXQD \DQL R ย ONHQLQ NUHGL QRWXQD EDรทOร Gร U
hONH NUHGL QRWODUร \D GD EDQNDODUD YHULOHQ NUHGL QRWODUร VDGHFH EDQND\ร GHรทLO
tรผm ย ONHGHNL NUHGL NXUXPODUร Qร ILQDQV NXUXPODUร Qร YH EDQNDODUร EDรทODU YH R
EDQNDGDQ NUHGL DODQ \D GD ERUoOXVX RODQ ILUPDODU KDNNร QGD ELOJL YHULU $PD
NUHGL GHUHFHOHQGLUPH NXUXOXรบODUร EDQNDODUร Q VDGHFH \D\ร QODQPร รบ YHULOHULQL
NXOODQGร NODUร LoLQ $V\D NUL]LQLQGH J|VWHUGLรทL JLEL NUHGL QRWODUร Qร Q SL\DVD
Nร Uร OJDQOร รทร Qร Q L\L ELU J|VWHUJHVL ROGXรทX V|\OHQHPH] %DQNDODUD 'HYOHW 0ย GDKDOHVL
%DQND NUL]OHULQLQ ELU J|VWHUJHVL LVH EDQNDODUD \DSร ODQ GHYOHW
Pย GDKDOHOHUL YH NDPX EDQNDODUร Qร Q VHNW|UGHNL \HULGLU .UL] \DรบDPร รบ oRรทX
ย ONHGH EDQNDODUD GHYOHW Pย GDKDOHOHUL \DSร OPร รบWร U $\Uร FD D\Qร ย ONHOHUGH NDPX
EDQNDODUร Qร Q VD\ร ODUร ROGXNoD ID]ODGร U %X J|VWHUJHOHU EDQNDODU YH VHNW|U
Doร Vร QGDQ ROXPVX] ELU GXUXPGXU
.DPX EDQNDODUร Qร Q YHUGLรทL NUHGLOHU |]HO EDQNDODUร Q YHUGLรทL NUHGLOHUH
J|UH GDKD ID]OD GHYOHWH \|QHOLU %D]ร NDPX EDQNDODUร LVH ย ONHGHNL EHOLUOL
VHNW|UOHUL ILQDQVH HWPHOHUL LoLQ NXUXOPXรบWXU .DPX EDQNDODUร NUHGL YHULUNHQ
NUHGL SRUWI|\OHULQL GHWD\Oร RODUDN LQFHOHPHNWH YH YHUGLรทL NUHGLOHULQ JHUL G|QPH
RODVร Oร รทร GD R NDGDU Gย รบย N ROPDNWDGร U %X Wย U EDQNDODU NDU DPDoOร oDOร รบPDNWDQ
oRN GHYOHWLQ Doร NODUร Qร NDSDWPDNOD PHรบJXO ROXUODU
'HYOHW NDPX EDQNDODUร QD ROGXรทX NDGDU |]HO EDQNDODUD GD Pย GDKDOH
HWPHNWHGLU %X Pย GDKDOH EDQNDODUร SRUWI|\OHULQGH NDPX NDรทร Gร EXOXQGXUPD
]RUXQOXOXรทX JHWLUPH ]RUXQOX NDUรบร Oร NODUร DUWร UPD EHOOL VHNW|U YH NLรบLOHUH NUHGL
Doร OPDVร EDNร Pร QGDQ \|QOHQGLUPHN รบHNOLQGH RODELOPHNWHGLU %X Pย GDKDOHOHU
]D\ร I VHNW|UOHUL Jย oOHQGLUPHN LoLQ \DSร ODELOHFHรทL JLEL Kย Nย PHW SROLWLNDODUร
GRรทUXOWXVXQGD NUHGL YH YDGH NROD\Oร NODUร LOH ย ONHGH EHOOL VHNW|UOHULQ GDKD GD
JHOLรบWLUPHVLQH \|QHOLN GH RODELOLU $QFDN V|]NRQXVX Pย GDKDOHOHU VHNW|Uย Q
SL\DVD NRรบXOODUร LoHULVLQGH KDUHNHWLQL YH GROD\ร Vร \OD HWNLQ oDOร รบPDVร Qร
HQJHOOHPHNWHGLU 8\DU
0HYGXDWD 9HULOHQ *ย YHQFHOHU 0HYGXDW VLJRUWDVร GHYOHWLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH Pย GDKDOH
DUDoODUร QGDQ ELULVLGLU 0HYGXDW VLJRUWDVร Qร Q NDSVDPร Qร Q JHQLรบ WXWXOPDVร
EDQNDODU DUDVร QGD UHNDEHW YH PDOL\HW YH IL\DW LOLรบNLVLQL ]HGHOHU
0HYGXDW VLJRUWD VLVWHPLQLQ EXOXQPDPDVร VLVWHPH NDUรบร Jย YHQVL]OLรทL
DUWร UDELOLU 0HYGXDWODUD Jย YHQFH YHULOPHVL LVH PHYGXDW VDKLSOHULQLQ SDUDODUร Qร
\DWร UDFDNODUร EDQNDODUร Q VHoLPLQGH YH EDQND \|QHWLFLOHULQLQ NDUDUODUร Qร izlemeyi รถnemsiz hale getirir. Bankalar portfรถylerindeki mevduat gรผvence
DOWร QGD ROPDVร QHGHQL\OH IRQ WRSODPDGD YH IRQODUร SODVH HWPHGH GDKD VHoLFL
GDYUDQPD\DELOLUOHU YH GDKD ULVNOL DODQODUD \DWร Uร P \DSDELOLUOHU %X GD KHP R
EDQND\ร KHP GH VHNW|Uย ULVNOL KDOH JHWLULU
0HYGXDW Jย YHQFHVLQLQ Vร Qร Uร DUWWร NoD EDQNDODU GDKD ULVNOL DODQODUD
IRQODUร Qร SODVH HWPH\H EDรบODUODU YH DKODNL o|Nย QWย VRUXQX RUWD\D oร NDU
ยถODUร Q EDรบร QGD รธVNDQGLQDY ย ONHOHULQGH ยถGH 0HNVLNDยถGD YH ยถGH
7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ NUL]OHU VRQUDVร PHYGXDW Jย YHQFHVL Vร Qร UVร ] KDOH JHWLULOPLรบWLU %D]ร GXUXPODUGD NUL] DQร QGD EDQNDODUD Kย FXPX D]DOWPDN \D GD
HQJHOOHPHN DPDFร \OD PHYGXDW Jย YHQFHVLQL DUWร UGร NODUร J|Uย OPHNWHGLU $PD
EX GD EDQNDODU DUDVร QGDNL UHNDEHWL HQJHOOHPHNWHGLU
0DNURHNRQRPLN 7HPHOOL *|VWHUJHOHU %ย \ย PH
%ย \ย PHQLQ Gย รบย N ROPDVร \D GD D]DOPDVร HNRQRPLGH GXUJXQOXรทXQ
YH GDUDOPDQร Q HQ |QHPOL LรบDUHWOHULQGHQGLU (NRQRPLN IDDOL\HWOHUGHNL
GDUDOPDODU EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ \DรบDQPD RODVร Oร รทร Qร DUWร UPDNWDGร U
$\Uร FD Eย \ย PH RUDQODUร QGDNL R\QDNOร NODUGD EDQND NUL]OHULQLQ |QHPOL
nedenlerindendir. Latin Amerikaโ daki bรผyรผPH RUDQODUร QGDNL GDOJDODQPDQร Q
JHoPLรบ \ร OOร N G|QHPGH JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGHQ GDKD ID]OD ROGXรทX J|Uย OPย รบWย U
/DWLQ $PHULND ย ONHOHULQGH $UMDQWLQ %UH]LO\D รนLOL .RORPEL\D 0HNVLND YH
Venezรผella) 1980 G|QHPOHULQGH *6<รธ+ยถQLQ R\QDNOร รทร RUWDODPD \ย ]GH
FLYDUร QGD LNHQ $%' -DSRQ\D YH $OPDQ\DยถQร Q RUWDODPD \ย ]GH RODUDN
KHVDSODQPร รบWร U .DUDFDQ
%DQNDODUร Q NUHGL NXOODQGร UGร NODUร \D GD \DWร Uร P \DSWร NODUร VHNW|UOHUGH
GXUJXQOXN ROPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q SRUWI|\ NDOLWHVLQLQ ER]XOPDVร QD YH
NDUOร Oร รทร Q D]DOPDVร QD QHGHQ RODFDรทร LoLQ VLVWHPL ROXPVX] HWNLOH\HFHNWLU
g]HOOLNOH JHoLรบ G|QHPOHULQGH GHYOHW NXUXPODUร Qร Q WDP JHOLรบPHPHVL LOJLOL
ROGXNODUร VHNW|UOHUGH GXUJXQOXNODUร GROD\ร Vร \OD ILQDQV VLVWHPLQGH VRUXQODUD
QHGHQ ROPXรบWXU +DUG\ YH 3D]DUEDรบร RรทOX
Bรผyรผme dรถnemlerinde kredi talepleri artmakta veya banka kredilerin
DUWPDVร Eย \ย PH\L DUWร Uร Fร HWNL \DSPDNWD Nย oย OPH G|QHPOHULQGH LVH WHUVL ELU
GXUXP V|]NRQXVX ROPDNWDGร U .UL] G|QHPOHULQGH NUHGLOHULQ Eย \ย PHGHNL
JHULOHPH\H QD]DUDQ GDKD ID]OD D]DOGร รทร J|Uย OPHNWHGLU *ย YHQ 6DN WDUDIร QGDQ
\DSร ODQ ELU oDOร รบPDGD \ร OODUร DUDVร QGD ย o D\Oร N YHULOHU NXOODQร ODUDN
7ย UNL\HยถGH EDQND NUHGLOHUL YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL HWNLOHรบLP LQFHOHQPLรบWLU %X
oDOร รบPD LOH NUHGLOHUGHNL UHHO GHรทLรบPH LOH Eย \ย PH RUDQร DUDVร QGD ELU LOLรบNL
EXOXQPXรบWXU %XQD UDรทPHQ NUHGLOHUGHNL LQLรบ YH oร Nร รบODUร Q Eย \ย PH\H J|UH
GDKD Vร N ROGXรทX EX oDOร รบPDGD RUWD\D oร NPร รบWร U
(NRQRPLN Nย oย OPHQLQ \DรบDQGร รทร \ร OODU VHNW|Uย QGH GDUDOGร รทร YH
NDUOร Oร รทร QGD D]DOGร รทร J|Uย OPHNWHGLU %ย \ย PH G|QHPOHULQLQ GH EDQNDODU
Doร Vร QGDQ ULVNL D]DOWPD\DFDN DUWร UDELOHFHNWLU
g]HOOLNOH \ย NVHN HQIODV\RQ SUREOHPL \DรบD\DQ ย ONHOHUGH HNRQRPLN
Eย \ย PH G|QHPOHULQGH EDQNDODU NUHGLOHQGLUHFHNOHUL ILUPDODUร Q DQDOL]OHULQL
\DSDUNHQ รบLUNHW NDUOร Oร NODUร QD DOGDQDELOLUOHU )LUPDODUร Q UHHO NDUODUร Gย รบย N
ROGXรทX KDOGH HQIODV\RQ QHGHQL\OH UDNDPODU \ย NVHN J|Uย QHELOLU YH DQDOL]GH
ILUPDODU NDUOร RODUDN NDEXO HGLOHELOLU $\Uร FD EDQNDODU ILUPDODUD |GHPH gรผรงlerinin รผstรผnde kredi aรงabilir. %ย \ย PHQLQ LVWLNUDUOร ROPDGร รทร ย ONHOHUGH ILUPD NDUOร Oร NODUร GHรทLรบNHQ ROXU
YH EX GD ILUPDODUร Q |GHPH Jย oOHULQL HWNLOHU $UMDQWLQ JLEL Eย \ย PH RUDQODUร
LVWLNUDUOร ROPD\DQ ย ONHGH Eย \ย PH G|QHPLQGH NUHGL NXOODQDQ ILUPDODU KHPHQ
DUGร QGDQ
\DรบDQDQ
HNRQRPLN
GDUDOPD
QHGHQL\OH
ERUoODUร Qร
JHUL
|GH\HPHPLรบOHU YH DODFDNODUร Qร WDKVLO HGHPH\HQ EDQNDODU LVH \HQL NUHGL
NXOODQGร UDPDPร รบODUGร U
)LUPDODUร Q NUHGL WDOHSOHULQLQ \RรทXQ RODELOHFHรทL Eย \ย PH G|QHPOHULQGH
EDQNDODU ILUPDODUD Dรบร Uร PLNWDUGD NUHGL YHUPHPH NRQXVXQGD GLNNDWOL ROPDOร
PDOL DQDOL]OHULQ GLNNDWOL \DSร OPDVร QD |QHP YHUPHOLGLU %D]HQ ILUPDODU ELUGHQ
ID]OD EDQNDGDQ LรบOHWPH YH \DWร Uร P NUHGL NXOODQDUDN GDKD ID]OD NUHGL DOPDN
LVWHUOHU /LNLW YDUOร NODUร Q oRN ย VWย QGH ERUoODQDQ ILUPDODU DOGร NODUร NUHGLOHUL JHWLUL
JHWLUHELOHFHN DODQODUGD NXOODQPD]ODU LVH EX NUHGLOHUL JHUL\H |GHPH Jย oOย รทย LOH
NDUรบร ODรบร UODU YH EX GD EDQNDODUร GROD\ร Vร \OD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย ROXPVX]
HWNLOHU %DQNDODU EX JHOLรบPHGHQ GROD\ร |GHPH Jย oOย รทย oHNHUOHU %X GXUXPGD
EDQNDODU GDKD \ย NVHN IDL]OH PHYGXDW WRSODPD\D EDรบODUODU %DQNDODU WDKVLO
HGHPHGLรทL NUHGLOHUGHQ GROD\ร PDUX] NDOGร รทร |GHPH Jย oOย รทย Qย DรบDELOPH
DPDFร \OD E|\OH \DSPDNWDGร U $PD EDQNDODU NUHGLOHUL GH WDKVLO HGHPH] LVH
\ย NVHN IDL]OH WRSODGร NODUร PHYGXDWร JHUL\H |GH\HPH]OHU YH oHรบLWOL Jย oOย NOHUOH
NDUรบร ODรบร UODU
)DL] 2UDQODUร YH '|YL] .XUODUร QGDNL 'HรทLรบPHOHU )DL] RUDQODUร QGDNL Kร ]Oร ELU DUWร รบ Nร VD YDGHOL IRQODUร X]XQ YDGHOL
NUHGLOHUH oHYLUPH\H DUDFร Oร N HGHQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย ROXPVX] HWNLOHU
$\Uร FD XOXVODUDUDVร IDL] KDGOHULQGHNL YH EXQXQ VRQXFX RODUDN VHUPD\H
KDUHNHWOHULQGHNL GHรทLรบPHOHUGH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ RODELOLU
)DL] RUDQODUร QGDNL GHรทLรบLP VRQXFXQGD NDUOร Oร รทร Q D]DOPDVร YH\D
ย ONH\H GX\XODQ Jย YHQLQ ND\EROPDVร QHWLFHVLQGH EHNOHQPHGLN ELU รบHNLOGH
VHUPD\H oร Nร รบร \DรบDQDELOLU %X GXUXP DQL PHYGXDW oHNLOLรบOHULQH \RO DoDUDN
EDQNDODUร ]RU GXUXPGD Eร UDNDELOLU
%DQNDODUร Q ND\QDNODUร Qร Q YH SODVPDQODUร Qร Q YDGH YH OLNLGLWH
|]HOOLNOHULQGH IDUNOร Oร NODU ROPDVร EDQNDODUร Q IDL] ULVNL LOH NDUรบร ODรบPDVร QD QHGHQ
ROXU %X GXUXPGD IDL] RUDQODUร QGDNL KHU KDQJL ELU GHรทLรบLNOLN YDUOร N \D GD
\ย Nย POย Oย NOHULQ GDKD Gย รบย N \D GD GDKD \ย NVHN IDL] RUDQร LOH LVNRQWR
HGLOPHVLQH YH GROD\ร Vร \OD YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHULQ รบLPGLNL GHรทHUOHULQLQ
GHรทLรบPHVLQH QHGHQ ROXU 9DGH X\XPVX]OXรทX QH NDGDU Eย \ย N LVH EDQNDQร Q
IDL] ULVNLQH PDUX] NDOPDVร R NDGDU NROD\ ROXU %DQNDQร Q YDUOร NODUร Qร Q GDKD uzun, yรผNย POย Oย NOHULQ LVH GDKD Nร VD YDGHOL ROPDVร \HQLGHQ ILQDQVPDQ ULVNLQL
GRรทXUXU %X ULVN EDQNDQร Q X]XQ YDGHOL YDUOร NODUร Qร ILQDQVH HWPHN DPDFร \OD
Nร VD YDGHOL ERUoODUร Qร \HQLOHPHN \D GD YDU RODQ ERUoODUร Qร X]DWPDN LoLQ
NDWODQPDN ]RUXQGD NDODELOHFHรทL PDOL\HW ULVNLQL LIDGH HWPHNWHGLU 9DUOร NODUร Qร Q
\ย Nย POย Oย NOHULQH RUDQOD GDKD Nร VD ROPDVร QGDQ ND\QDNODQDQ ULVN LVH \HQLGHQ
\DWร Uร P ULVNL ROXS \HQL \DUDWร ODQ SODVPDQODUร Q JHWLULOHULQLQ PDOL\HWOHULQGHQ GDKD
D] ROPDVร VRQXFX oร NDELOHFHN ULVNWLU
8OXVODUDUDVร IDL] RUDQODUร QGDNL R\QDNOร NODU VDGHFH \ย NVHOHQ
SL\DVDODUร Q ERUoODQPD PDOL\HWLQL GHรทLO D\Qร ]DPDQGD \DWร Uร Pร Q J|UHOL
oHNLFLOLรทLQL GH HWNLOHU <XUWLoL IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVL VHUPD\H JLULรบOHULQH
QHGHQ ROXU YH EDQNDODUร Q PHYGXDWODUร Qร Q YH ULVNOL NUHGLOHULQLQ รบLรบPHVLQH
QHGHQ ROXU *ย YHQLQ \LWLULOPHVLQLQ ELU VRQXFX RODUDN YH\D \XUWGร รบร IDL]OHULQ
DUWPDVร LOH VHUPD\H oร Nร รบODUร ROGXรทXQGD LVH EDQND PHYGXDWODUร Qร Q
oHNLOLรบOHULQLQ EDQND YDUOร NODUร Qร Q ]DUDUร QD VDWร OPDVร QD \RO DoDELOLU
Dรถviz kuru rejimleri, spekรผlatif ataklara NDUรบร EDQNDODUร Q GX\DUOร Oร รทร Qร
DUWร UDELOPHNWH
EDQNDODUร Q
DNWLI
YH
SDVLIOHULQLQ
JHUoHN
GHรทHUOHULQL
GHรทLรบWLUHELOPHNWH YH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q ]RU GXUXPGDNL EDQNDODUD NDUรบร
QLKDL ERUo YHUPH UROย Qย HWNLOH\HELOPHNWHGLU %X GXUXP EDQNDFร Oร N NUL]LQLQ
\D\ร OPD HWNLVLQLQ QH NDGDU Jย oOย ROGXรทXQX J|VWHULU
*HOLรบPLรบ \D GD D] JHOLรบPLรบ ย ONHQLQ VRQ \ร OOร N HNRQRPLN
YHULOHULQLQ DUDรบWร UPDVร VRQXFXQGD PDNUR HNRQRPLN PDOL YH Gร รบVDO WHPHO
GHรทLรบNHQOHU YHUL NDEXO HGLOPHN รบDUWร LOH VDELW NXU SROLWLNDODUร NUL] oร NDUPD
RODVร Oร รทร Qร D]DOWWร รทร VRQXFX RUWD\D oร NPร รบWร U $QFDN NUL]H PDUX] NDOGร NODUร QGD
VDELW NXU SROLWLNDVร Qร Q X\JXODQGร รทร ย ONHOHULQ GLรทHU UHMLPOHUL X\JXOD\DQ ย ONHOHUH
J|UH oRN GDKD ID]OD PDOL\HW |GHGLNOHUL VRQXFX oร NPDNWDGร U 7 & =LUDDW
%DQNDVร 7 & =LUDDW %DQNDVร
'|YL] NXUX ULVNL LVH |]HOOLNOH ยถOL \ร OODUร Q EDรบร QGD %UHWWRQ :RRGV
VLVWHPLQLQ o|Nย รบย YH VDELW NXU VLVWHPLQLQ WHUNHGLOPHVL LOH EDQNDODUร WHKGLW
HWPH\H EDรบODPร รบWร U ยถOHULQ RUWDVร QGD ED]ร $PHULNDQ YH $YUXSD EDQNDODUร
dรถviz kuru riski nedeQL\OH ]DUDUD XรทUDPDODUร \D GD LIODV HWPHOHUL EXQD |UQHN
J|VWHULOHELOLU $\Uร FD ยถOHUGH PDOL VLVWHPGH \DรบDQDQ JOREDOOHรบPH YH
VHUPD\H KDUHNHWOHULQGHNL Vร Qร UODUร Qร NDONPDVร EDQNDODUร Q \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ LรบOHPOHULQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU <DEDQFร SDUDODUร Q KHU
ELULQLQ GHรทHU ND]DQPDVร \D GD GHรทHU ND\EHWPHVLQLQ \DQร QGD GHรทLรบNHQOHULQLQ
GH DUWPDVร G|YL] NXUX ULVNLQL EDQNDODU YH PDOL VHNW|U Doร Vร QGDQ |QHPOL KDOH
JHWLUPLรบWLU
%X
DUDGD
G|YL]
ULVN
\|QHWLPL
VDGHFH
YDUOร N
YH
\ย Nย POย Oย NOHULQGHNL G|YL] LรบOHPOHULQLQ WRSODPร QGD ELU GHQJH ROXรบWXUPDNOD
VDรทODQDELOHFHN ELU \|QHWLP ROPD\ร S \DEDQFร SDUD Wย UOHULQH J|UH GH GLNNDWH
DOร QPDVร JHUHNPHNWHGLU 6DUDo
/DWLQ $PHULND ย ONHOHULQGH ROGXรทX JLEL VDELW NXU X\JXODPDODUร Qร Q
Vย UGย Uย OHELOPHVLQLQ
Eย \ย PH
Kร ]ร QGD
GDOJDODQPDODUD QHGHQ ROGXรทX
UDVWODQPDNWDGร U <DYDรบ LOHUOH\HQ VDELW NXU UHMLPOHUL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย
Gร รบVDO รบRNODUD NDUรบร Nร Uร OJDQOร รทร Qร DUWร Uร Fร HWNL \DSPDNWDGร U gUQHรทLQ VDELW NXU
UHMLPL DOWร QGD Gร รบVDO รบRNODU |GHPHOHU GHQJHVLQGH Doร N YHULOPHVLQH SDUD
DU]ร Qร Q D]DOPDVร QD YH \HUHO IDL]OHULQ \ย NVHOPHVLQH QHGHQ ROXU 1L\D]L
6DELW ELU NXU UHMLPLQGH PHUNH] EDQNDODUร G|YL] NXUX KHGHILQL
WXWWXUDELOPHVL LoLQ VLVWHPH G|YL] VDรทOD\DELOHFHN \HWHUOLOLNWH UH]HUYH VDKLS
ROPDVร Qร Q \DQร Vร UD PDOL GXUXPX L\L DQFDN OLNLW ROPD\DQ EDQNDODUD NROD\Oร N
VDรทODPDN DPDFร \OD VLVWHPH YHUGLรทL OLNLGLWHQLQ G|YL] NXUX UHMLPLQLQ JHUHNOHULQH
]DUDU YHUPHPHVLQL GH VDรทODPDN ]RUXQGDGร U 7ย UNL\H YH $UMDQWLQยถGH GH EX
GXUXPODU \DรบDQPร รบWร U
ยถOHU YH ยถOHUGH SHN oRN JHOLรบPHNWH RODQ ย ONe dรถviz kurunu
WHPHO DODQ LVWLNUDU SROLWLNDODUร X\JXODPร รบODUGร U %X \|QWHP JHQHOOLNOH
HQIODV\RQX Gย รบย UPHN NRQXVXQGD EDรบDUร Oร ROPXรบWXU $QFDN \HUHO SDUDQร Q FLGGL
RUDQGD GHรทHU ND]DQPDVร YH SL\DVDODUร Q HVQHN NXUD JHoLรบ \|Qย QGHNL EDVNร ODUร
VRQXFXQGD \DSร ODQ GHYDOย DV\RQODU HNRQRPL\H Eย \ย N PDOL\HWOHU JHWLUPLรบWLU
5HHO G|YL] NXUXQGDNL R\QDNOร N LVH EDQNDODUร DNWLI YH SDVLIOHUL
DUDVร QGD SDUD Wย Uย \D GD YDGH X\XPVX]OXรทX YDUVD GRรทUXGDQ G|YL] NXUX
ULVNLQH PDUX] Eร UDNDELOHFHรทL JLEL EDQND ERUoOXODUร Qร Q |GHPH Jย Fย Qย
D]DOWPDVร QHGHQL\OH GH GROD\Oร RODUDN GD HWNLOH\HELOLU 6RQ \ร OGD JHOLรบHQ
/DWLQ $PHULND ย ONHVLQLQ UHHO G|YL] NXUODUร QGDNL GDOJDODQPDODUร Q JHOLรบPLรบ
ย ONHOHULQ NXUODUร QGDNL GDOJDODQPDODUGDQ LNL NDWร NDGDU \ย NVHN ROGXรทX
EHOLUOHQPLรบWLU $QL YH \ย NVHN G|YL] NXUX GHรทHUOHQPHVLQLQ ELU EDQNDFร Oร N NUL]LQL
WDNLS HWWLรทL oย QNย G|YL] NXUODUร Qร Q \ย NVHOPHVL LOH LWKDO PDOD GD\DOร ย UHWLP
\DSDQODUร Q NDUODUร Qร Q D]DOPDVร YH UHHO VHNW|UGH \DUDWDFDNODUร EXQDOร P \D GD
G|YL]OH ERUoODQDQODUร Q \ย Nย POย Oย NOHULQLQ DUWPDVร Qร Q NUL] EDรบODWDQ QHGHQOHU
ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU
$U] YH 7DOHSWHNL 'HรทLรบPHOHU %DQNDODU DU] YH WDOHSWHNL DQL GHรทLรบPHOHUH GX\DUOร Gร UODU 7DVDUUXI
VDKLSOHULQLQ SDUDODUร Qร EDQNDODUGD GHรทHUOHQGLUPHPH HรทLOLPLQLQ RUWD\D oร NPDVร
VRQXFX QDNLW JLULรบOHULQLQ D]DOPDVร EDQNDODUร Q NUHGL NXOODQGร UPD WXWDUODUร QGD GD
ELU D]DOPD\D QHGHQ RODFDNWร U %X JHOLรบPH GH GLรทHU Wย P VHNW|UOHUL YH
GROD\ร Vร \OD HNRQRPLQLQ Eย Wย Qย Qย HWNLOH\HFHNWLU %DQNDODUD RODQ Jย YHQLQ
D]DOPDVร \D GD PDNUR HNRQRPLN LVWLNUDUVร ]Oร NODU QHGHQL\OH PHYGXDW
oHNLรบOHULQLQ \DรบDQPDVร GD EHQ]HU ELU รบHNLOGH EDQNDODUร ]RU GXUXPGD
Eร UDNDFDNWร U %DQNDODU NDUODUร Qร Vย UGย UHELOPHN LoLQ HOOHULQGHNL IRQODUร
GHรทHUOHQGLUPHN
GXUXPXQGDGร UODU
YH
PXGLOHULQ
PHYGXDW
oHNLรบOHULQL
NDUรบร OD\DELOHFHN Gย ]H\GH OLNLW NDOPDN GXUXPXQGDGร UODU )DNDW EDQNDODUร Q
ID]OD OLNLW ROPDODUร SRUWI|\OHULQGH DWร O SDUD ROPDVร DQODPร QD JHOPHNWHGLU %X
QHGHQOH EDQNDODU NDUOร Oร รทร HQJHOOHPH\HFHN DQFDN PHYGXDW VDKLSOHULQLQ
LVWHGLNOHUL ]DPDQ WDVDUUXIODUร Qร oHNHELOHFHNOHUL NDGDU OLNLW ROPDOร Gร UODU *HQHOGH
iyi bir nakit yรถnetLPL SROLWLNDVร LOH EX GHQJH\L VDรทODPDN Pย PNย Q ROVD GD NUL]
GXUXPODUร QGD ROGXNoD ]RUGXU =LUD EHOLUVL]OLNOHULQ ROGXรทX HNRQRPLOHUGH beklentilerin รผstรผnde mevduat รงekme talebi olabilir. Kriz durumunda bir
EDQNDQร Q EX WDOHEL NDUรบร OD\DPDPDVร GXUXPXQGD WHN R EDQNDQร Q PDOL GXUXPX
N|Wย OHรบLUNHQ NUL]OHULQ EXODรบPD YH \D\ร OPD HWNLOHULQGHQ GROD\ร GLรทHU EDQNDODU
GD YH GROD\ร Vร \OD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย GH EXQGDQ ROXPVX] HWNLOHQLU %X GD
VHNW|UGH ULVNL DUWร Uร U
(QIODV\RQ 2UDQร (QIODV\RQLVW G|QHPOHUGH EDQNDODUร Q ND\QDNODUร Qร Q DUWDQ ELU
E|Oย Pย Qย PHQNXO Nร \PHWOHUH YH |]HOOLNOH GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHULQH
SODVH HWWLNOHUL J|Uย OPHNWHGLU %X QHGHQOH \ย NVHN HQIODV\RQXQ EDQNDODUร Q DVร O
LรบOHYOHULQL \HULQH JHWLUPH\L HQJHOOHGLรทL V|\OHQHELOLU dย QNย UHHO JHOLULQ \ย NVHN
ROPDVร YH ULVNLQ ROPDPDVร QHGHQL\OH EDQNDODU NUHGL RODUDN NXOODQGร UDFDNODUร
IRQODUร NDPX NDรทร WODUร QD \DWร Uร UODU (QIODV\RQXQ VHNW|U ย ]HULQGHNL HQ |QHPOL
HWNLOHULQGHQ ELUL GH QDNLW EXOXQGXUPDQร Q \ย NVHN PDOL\HWLGLU *HUHN EDQNDODUร Q
ND\QDN PDOL\HWOHULQLQ JHUHNVH GH NUHGL NXOODQGร Uร P PDOL\HWOHULQLQ \ย NVHNOLรทL
OLNLW NDOPDQร Q PDOL\HWLQL DUWร UPDNWDGร U %X QHGHQOH EDQNDODU \DVDO NDUรบร Oร NODU
Gร รบร QGD QDNLWWH NDOPDPD\D oDOร รบร UODU %X GXUXP ]DPDQ ]DPDQ EDQNDODUร Q
OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร QD XรทUDPDVร QD QHGHQ ROXU
Enflasyonist dรถnemlHUGH IDL]OHULQ \ย NVHNOLรทL QHGHQL LOH NUHGL DU]ร YH
WDOHELQLQ GDUDOGร รทร J|Uย OPHNWHGLU dย QNย EDQNDODUร Q ND\QDN PDOL\HWL \ย NVHNWLU
YH NUHGL NXOODQGร UPDN \HULQH GDKD D] ULVNOL YH JHWLULVL \ย NVHN RODQ PHQNXO
GHรทHUOHUH \|QHOHFHNOHUGLU %X G|QHPOHUGH HNRQRPLGH LVWLNUDUVร ]Oร N QHGHQL LOH
UHHO NHVLPLQ \DWร Uร P \DSPD HรทLOLPLQGH ROPDPDVร NUHGL WDOHELQL D]DOWร U $\Uร FD
IDL]OHULQ \ย NVHNOLรทL NUHGLOHULQ JHUL G|QPH ULVNLQL DUWร UDFDรทร QGDQ EDQNDODU GDKD
WHPNLQOL GDYUDQPDN GXUXPXQGDGร UODU
<ย NVHN HQIODV\RQXQ \DUDWWร รทร GLรทHU ELU VRUXQ LVH HQIODV\RQ
G|QHPLQGH
EDQNDODUร Q
VHUPD\H
\DSร ODUร Qร Q
JLGHUHN
]D\ร IODPDVร Gร U
%DQNDODUร Q |]ND\QDNODUร QDNLW JLULรบL VDรทODPD\DQ \HQLGHQ GHรทHUOHPH GHรทHU
DUWร รบ IRQX VD\HVLQGH \DSD\ RODUDN DUWDU %|\OHFH |]ND\QDNODUร Q NHQGL LoLQGHNL
GDรทร Oร Pร ER]XOXUNHQ ND\GL DUWร รบ EDQNDODUร PDOL \|QGHQ QH NDGDU ]D\ร I
NDOGร NODUร Qร Q J|Uย QPHVLQL HQJHOOHU %X \ย ]GHQ EDQND ELODQoRODUร GD รบHIIDI
RODPD]
(QIODV\RQXQ Gย รบPHVLQLQ ROXPOX HWNLVLQGHQ ELUL ND\QDN NXOODQร P
PDOL\HWOHULQLQ D]DOPDVร Gร U %X JHOLรบPH PHQNXO Nร \PHWOHULQ iรงinde yer alan
NDPX NDรทร WODUร Qร Q RUDQร Qร D]DOWร UNHQ EDQNDODUร Q NUHGL YHUPH HรทLOLPLQL
DUWร UDFDNWร U %DQNDODUร Q PDOL IRQODUร NUHGLOHUH \|QHOPHVL UHNDEHWL DUWร UDUDN
IDL]OHUL Gย รบย UHUHN NDU PDUMร Qร D]DOWDFDNWร U %X JHOLรบPHOHU PDNUR HNRQRPLN
konjรถktรผre adapte oODPD\DQ EDQNDODUร Q VLVWHPGHQ oร NPDVร QD QHGHQ
RODFDNWร U %XQXQOD EHUDEHU EDQNDODUร Q GDKD oRN NUHGL NXOODQGร UPDVร UHHO
VHNW|Uย Q \DWร Uร PODUร Qร Q DUWPDVร QD QHGHQ RODFDN %X GD Eย \ย PH\L YH LVWLKGDPร olumlu yรถnde etkileyecektir. (QIODV\RQXQ YH IDL]OHULQ Gย รบPHVLQLQ ELU HWNLVL GH รบXGXU %DQNDODU
HQIODV\RQXQ ROGXรทX G|QHPOHUGH \ย NVHN IDL] YHUHQ \ย NVHN JHWLULOL \HUOHUH
SODVPDQ \DSร \RUGX (QIODV\RQXQ Gย รบPHVL LOH EX DYDQWDM RUWDGDQ NDONDFDNWร U
YH EDQNDODUDUDVร UHNDEHW DUWDUDN YH EDQNDODUร Q NDUODUร HVNL GXUXPD J|UH
D]DODFDNWร U %DQNDODU IRQODUร NDPX NDรทร WODUร QD \DWร UDPD\DFDรทร QGDQ GROD\ร EX
IRQODU NUHGLOHUH JLGHFHNWLU .UHGL KDFPLQGH HQIODV\RQXQ Gย รบPHVL YH IDL]OHULQ
Gย รบPHVL QHGHQL LOH DUWDFDNWร U 5HNDEHWWHNL DUWร รบ PDOL \DSร Vร Jย oOย EDQNDODUD
DYDQWDM \DUDWร UNHQ Jย oVย ] RODQODUร Q VHUPD\H \HWHUVL]OLรทL QHGHQL\OH KDUHNHW
Jย Fย Vร Qร UODQDFDN UHNDEHWH X\XP VDรทOD\DPDPDODUร QD QHGHQ RODFDNWร U 8\DU
)LQDQVDO $ODQGDNL *HOLรบPHOHU YH 6HUPD\H +DUHNHWOHULQLQ
6HUEHVWOHรบPHVL
)LQDQVDO DODQGDNL JHOLรบPHOHU YH VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ VHUEHVW
ROPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย |QHPOL |Ooย GH HWNLOHU %LU EDQNDFร Oร N VLVWHPL QH
NDGDU OLEHUDOOHรบPLรบ LVH R GHQOL KDVVDV YH GX\DUOร ELU \DSร \D VDKLS ROXU
%XQGDQ GROD\ร NUL]OHULQ \D\ร OPD HWNLVL \RรทXQGXU
*HOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ X]XQ YDGHGH
ID\GD VDรทODPDNWDGร U )DNDW EX UHIRUPODU EDQNDODUD \HQL ULVNOHU JHWLULU %X
\ย ]GHQ \HWHUOL |QOHPOHU DOร QPD] LVH ELU EDQNDFร Oร N NUL]L WHKOLNHVL LOH
NDUรบร ODรบร UODU /LEHUDOL]DV\RQ JHQHOGH ED]ร VHNW|UOHULQ Dรบร Uร Eย \ย PHVLQL
NROD\ODรบWร UPDNWD JHUHNOL \DVDO Gย ]HQOHPHOHULQ YH NXUXPODUร Q ROPD\ร รบร
QLWHOLNVL] JLULรบLPFLOHULQ PDOL VHNW|UH JLUPHVLQH RODQDN VDรทODPDNWDGร U
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH OLEHUDOL]DV\RQ Vย UHFLQGH EDQND OLVDQVODUร LOH LOJLOL
JHUHNOL Gย ]HQOHPHOHULQ \DSร OPDPDVร QHGHQL\OH VHNW|UGHNL EDQND VD\ร ODUร QGD
DUWร รบ ROPDNWD EX GD SL\DVDGDNL UHNDEHWL DUWร UPDNWDGร U 7 & =LUDDW %DQNDVร
7ย UNL\HยถGH PDOL VLVWHPGH ยถOHUGH \DรบDQDQ OLEHUDOL]DV\RQ LOH EDQND
VD\ร Vร DUWPร รบ YH EDQNDODU DUDVร QGDNL UHNDEHWLQ IDL] DUWร Uร PODUร LOH
VRQXoODQPDVร QHGHQL LOH NUL]L SDWODN YHUPLรบWLU )LQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ
Vย UHFLQH JLUHUNHQ \HWHUOL GHQHWLPLQ YH NXUXPVDO \DSร Qร Q ROXรบWXUXODPDPDVร EX
krizin en รถnemli nedenlerindendir. Arjantinโ de de finansal liberalizasyonun
DUGร QGDQ VLVWHPH JLULรบLQ NROD\ODรบPDVร Nร VD ]DPDQGD oRN VD\ร GD Nย oย N
EDQNDQร Q RUWD\D oร NPDVร QD \RODoPร รบ YH UHNDEHWLQ DUWPDVร EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย Qย NUL]OHUH GDKD GX\DUOร KDOH JHWLUPLรบWLU .DPLQVN\ YH 5HLQKDUW EX
NRQXGD \DSPร รบ ROGXNODUร oDOร รบPDGD LQFHOHPLรบ ROGXNODUร ย ONHQLQ ยถLQGH finansal sektรถrรผn kri]GHQ |QFHNL \ร O LoLQGH VHUEHVWOHรบPH\H JLWWLรทL VRQXFXQX
oร NDUWPDNWDGร UODU
/LEHUDOOHรบPH
SL\DVDODUD
|]Jย UOย N
JHWLUPHNOH
EHUDEHU
OLEHUDOL]DV\RQGDQ |QFH JHUHNOL \DVDO Gย ]HQOHPHOHULQ YH NXUXPODUร Q
ROXรบWXUXOPDPDVร VRUXQ \DUDWPDNWDGร U %X GD SL\DVDGD DKODNL ULVN YH WHUV
VHoLP VRUXQXQX RUWD\D oร NDUร U $\Uร FD IDL] RUDQODUร ย ]HULQGHNL Vร Qร UODPDODUร Qร Q
NDOGร Uร OPDVร Qร Q DUGร QGDQ RWRULWHOHULQ IDL]OHUL HWNLOH\HFHN SDUDVDO NRQWURO
DUDoODUร QD VDKLS ROPDGD \HWHUVL] NDOPDODUร YH ย ONH LoL IDL] RUDQODUร Qร Q ]DPDQ
iรงerisinde ulXVODUDUDVร RUDQODUD RWRPDWLN RODUDN \DNODรบDFDรทร LQDQFร \OD
Pย GDKDOH HWPHGH oHNLQJHQ NDOPDODUร GD JHUHNWLรทLQGH RWRULWHOHULQ IDL]H
Pย GDKDOH Jย Fย Qย D]DOWร U
)LQDQVDO VHUEHVWOHรบPH LOH VHUPD\H KDUHNHWOHUL VHUEHVW KDOH JHOHFHN
EX GD EDQNDODUร HWNLOH\HFHNWLU 6HUPD\HQLQ UDKDW ELU รบHNLOGH GRODรบPDVร
QHGHQL\OH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH OLNLGLWH DUWDUNHQ EX DUWDQ OLNLGLWH NUHGLOHUL
DUWร UPDVร QD UDรทPHQ JHUHNOL WHWNLNOHUL \DSPDGDQ YHULOHQ EX NUHGLOHU EDQNDODU
LoLQ JHUL\H |GHQPHPH ULVNLQL GRรทXUXU 6HUPD\H KDUHNHWOHULQLQ VHUEHVWOHรบPHVL
VRQXFX EDQNDODUร Q \XUWGร รบร QGDQ \DEDQFร ND\QDN WHPLQLQH LPNDQ VDรทODQPร รบ
RODFDNWร U %DQNDODUร Q NRQWUROVย ] ELU รบHNLOGH \XUW Gร รบร QGDQ ERUoODQPDVร YH
EXQODUร \XUW LoLQGH Nร VD YDGHOL HQVWUย PDQODUD SODVH HWPHVL EDQNDFร Oร N
sektรถrรผnde aktif pasif uyumsuzluรทXQD QHGHQ RODELOPHNWH EX GD VHNW|Uย
EDQNDFร Oร N NUL]LQH Vย Uย NOH\HELOPHNWHGLU $\Uร FD DUWDQ OLNLGLWHQLQ GRรทUX \HUOHUH
SODVPDQ \DSร Oร S \DSร OPDPDVร GD EXUDGD |QHPOLGLU *HUL\H G|QPH\HQ
NUHGLOHULQ \D GD WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODUร Q DUWPDVร EDQNDODU Doร Vร QGDQ ELU
ULVN XQVXUXGXU %XQXQ WDP WHUVL GXUXPGD \DQL SL\DVD\D Jย YHQLQ ND\EROPDVร
YH VHUPD\H oร Nร รบร \D GD VHUPD\HQLQ \HWHUOL Gย ]H\GH SL\DVD\D JHOPHPHVL
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH OLNLGLWH VRUXQXQX GRรทXUXU /LNLW ROPD\DQ EDQNDODU DQL
oHNLรบOHUGH VRUXQ \DรบDUODU $\Uร FD OLNLW ROPD\DQ EDQNDODU EX OLNLGLWH HNVLNOLรทLQL
JLGHUPHN LoLQ \ย NVHN IDL]OHUH YH ULVNOHUH PDUX] NDOร U
.UHGL 9DUOร N )L\DWODUร QGDNL 'HรทLรบPHOHU .UHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร Qร Q Kร ]OD DUWPDVร NUHGL JHQLรบOHPHVLQLQ ELU
EHOLUWLVL ROXS รบLGGHWOL EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHUL DUDVร QGD \HUDOร U %DQND
NUHGLOHULQLQ EX GHQOL Kร ]OD DUWPDVร JHQHOGH NUHGL EDรบYXUXODUร Qร Q |]HQOH
LQFHOHQHPHPLรบ
ROPDVร QGDQ
ND\QDNODQPDNWDGร U
g]HOOLNOH
\ย NVHOHQ
SL\DVDODUGD JD\ULPHQNXO NDUรบร Oร รทร NXOODQGร Uร ODQ NUHGLOHU YH GLรทHU Wย NHWLFL
NUHGLOHULQLQ YH G|YL] NUHGLOHULQLQ DUWPDVร NUHGLOHUL รบLรบLUHQ HWNHQOHUGLU \ร Oร
LVWLNUDU SURJUDPร oHUoHYHVLQGH X\JXODQPD\D EDรบODQDQ |QFHGHQ Doร NODQDQ
VDELW NXU SROLWLNDVร QHGHQL\OH NUHGL IDL]OHULQGHNL DQL Gย รบย รบWHQ YH |QJ|Uย OHELOLU
VDELW NXUODUGDQ GROD\ร EDQNDODUร Q |]HOOLNOH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ODUร QGD |QHPOL DUWร รบODU
\DรบDQPร รบWร U %X \ย NVHOLรบ 0DUW ยถH NDGDU Vย UPย รบ YH R G|QHPGHQ VRQUD
NXUODUร Q VHUEHVW Eร UDNร OPDVร QHGHQL\OH Gย รบPH HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU %XQXQOD
EHUDEHU \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ X\JXODQDQ LVWLNUDU SROLWLNDVร Qร Q ELU VRQXFX
RODUDN WRSODP NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQร QGD GD |]HOOLNOH |]HO YH NDPX
EDQNDODUร QGD รนXEDW ยถH NDGDU DUWร รบ \DรบDQPร รบ NUL] VRQUDVร |]HOOLNOH (\Oย O
VRQUDVร WRSODP NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร Gย รบย รบ HรทLOLPLQH
JLUPLรบWLU
<DSร ODQ DPSLULN oDOร รบPDODU VRQXFXQGD \ย NVHOHQ HNRQRPLOHUGHNL
NUHGL JHQLรบOHPHVLQLQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH QHGHQ ROGXรทX GDKD NXYYHWOL ELU
รบHNLOGH NDQร WODQร UNHQ JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGH LNLVL DUDVร QGDNL EDรทODQWร Qร Q oRN Doร N
ROPDGร รทร DQODรบร OPร รบWร U (YDQV /HRQH *LOO YH +LOEHUVยถLQ \D\ร QODUร QGD
EHOLUWLNOHUL JLEL &DSULR .OLQJHEHO \ร Oร QGD \DSWร NODUร oDOร รบPDGD /DWLQ
$PHULND Gร รบร QGD NUHGLOHUGH JHQLรบOHPHQLQ YH EDQNDFร Oร N NUL]OHUL DUDVร QGDNL
LOLรบNLQLQ ROGXNoD ]D\ร I ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU .DPLQVN\ YH 5HLQKDUW LVH KLVVH
VHQHWOHUL IL\DWODUร QGDNL DQL YH รบLGGHWOL Gย รบย รบOHULQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQL GDKD L\L
EHOLUOHGLรทLQL EXOPXรบODUGร U 9HQH]ย HOOD EDQNDFร Oร N NUL]L KLVVH VHQHGL
SL\DVDVร QGDNL IL\DW KDUHNHWOHULQLQ EDรบODWWร รทร ELU NUL] |UQHรทLGLU *D\ULPHQNXO
IL\DWODUร QGDNL รบLรบNLQOLรทLQ LVH JHOLรบPLรบ YH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHGH ELU oRN
EDQNDFร Oร N NUL]LQLQ DUGร QGDQ JHOGLรทL J|Uย OPย รบWย U
*HQLรบOHWLFL SDUD SROLWLNDODUร VRQUDVร QGD ERUVD YH HPODN SL\DVDODUร QGD
FDQODQPD ROXU %X FDQODQPD IL\DWODUร Q Dรบร Uร รบHNLOGH \ย NVHOPHVLQH QHGHQ ROXU
%XQXQOD EHUDEHU ERUVD YH HPODN SL\DVDODUร QGDNL FDQODQPD NUHGLOHUL DUWร Uร U
%DQNDODU GDKD NROD\ NUHGL YHUPH\H EDรบODPDVร VHNW|UGH UHNDEHWL DUWร Uร U EX GD
EDQNDODUร Q GDKD oRN ULVN DOPDODUร QD QHGHQ ROXU %X JHOLรบPHOHU JD\ULPHQNXO
IL\DWODUร Qร GDKD oRN \ย NVHOWLU 2WRULWHOHULQ Kย Nย PHWOHU NUHGL YDUOร N
IL\DWODUร QGDNL DUWร รบร |QOHPHN LoLQ \DSDELOHFHรทL Vร Qร UODPDODU NUHGL YDUOร NODUร Qร Q
IL\DWร QGD DQL ELU Gย รบย รบH QHGHQ ROXU %X GD EDQNDODUร Q NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHULQ
JHUL G|QPHPHVLQH \DQL WDNLSWHNL NUHGLOHULQ DUWPDVร QD QHGHQ ROXU .UHGL YDUOร N
IL\DWODUร QGDNL DQL Gย รบย รบ NUHGL NDOLWHVLQLQ Gย รบPHVLQH VHEHS ROPDNWD KLVVH
VHQHWOHUL IL\DWODUร QGDNL Gย รบย รบ LVH EDQNDODUร Q VHUPD\H \DSร Vร Qร ROXPVX]
HWNLOHPHNWH YH VRQXo RODUDN HNRQRPL GDUDOPD\D YH GXUJXQOXรทD JLUHU %X GD
ILQDQVDO VLVWHPL ROXPVX] HWNLOHU -DSRQ\DยถGD \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N NUL]L EXQD
รถrnek verilebilir.
'ร รบ 7LFDUHW YH gGHPHOHU 'HQJHVLQGHNL 'HรทLรบPHOHU 0HUNH] EDQNDVร QGDNL YH EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGHNL G|YL] UH]HUYOHULQLQ
Nร VD YDGHOL ERUoODU G|YL] YH XOXVDO SDUD ERUoODUร LOH NDPX YH |]HO VHNW|U
ERUoODUร Qร Q WRSODPร RUDQร Qร Q Gย รบย N ROPDVร VLVWHPLQ Nร Uร OJDQOร รทร Qร Q ELU
J|VWHUJHVL RODUDN \RUXPODQร U $\Uร FD Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUร Q PHUNH] EDQNDVร
UH]HUYOHULQH RUDQร Qร Q ยถGHQ Eย \ย N ROPDVร OLNLGLWH ULVNLQLQ ROGXรทXQX J|VWHULU
%XUDGD ERUFXQ YDGH \DSร Vร GD |QHPOLGLU hQVDO
%LU ย ONH\H JLUHQ VHUPD\H JLULรบL Wย NHWLP YH \DWร Uร P SDWODPDVร Qร
ILQDQVH HGHUHN XOXVDO SDUDQร Q GHรทHUOHQPHVLQH YH FDUL LรบOHPOHU Doร NODUร QD
QHGHQ ROXU &DUL LรบOHPOHU Doร รทร Qร Q *6<รธ+ LoLQGHNL SD\ร Qร Q DUWPDVร YDUOร N
IL\DWODUร Qร Q Gย รบPHVLQH YH NUHGL JHQLรบOHPHVLQH QHGHQ RODQ JHQHOOLNOH Eย \ย N
VHUPD\H JLULรบOHUL LOH EDรทODQWร Oร Gร U %ย \ย N PLNWDUODUGDNL FDUL Doร NODU |]HOOLNOH
Nร VD YDGHOL VHUPD\H KDUHNHWOHUL LOH ILQDQVH HGLOL\RUVD OLNLGLWH\L GDUDOWร S SDUD
NUL]OHULQH \RO DoDQ Nร Uร OJDQOร NODUD QHGHQ ROXUODU dย QNย \DEDQFร \DWร Uร PFร ODUร Q
FDUL Doร รทร Q Vย UGย Uย OHPH\HFHรทLQH LOLรบNLQ EHNOHQWLOHUL DUWWร รทร WDNWLUGH Kร ]OD
\DWร Uร PODUร Qร oHNPHOHUL ILQDQVDO NUL]OHUL NDoร Qร OPD] Nร ODFDNWร U
%DQNDODUร Q DUDFร Oร N HWWLNOHUL Nร VD G|QHPOL VHUPD\H JLULรบOHUL Vร FDN SDUD
RODUDN DGODQGร Uร Oร U 6ร FDN SDUDQร Q HQ |QHPOL |]HOOLรทL ย ONHGHQ oDEXN
oร NPDVร Gร U hONHGHQ oDEXN oร NPDVร QGDQ GROD\ร Vร FDN SDUD HNRQRPL\L รบRNODUD
NDUรบร GX\DUOร KDOH JHWLULU %X QHGHQOH QHW Gร รบ ERUFXQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร SDUD
oHรบLWOLOLรทL YH YDGH \DSร Vร ILQDQVDO NUL]OHULQ |QHPOL J|VWHUJHOHULQGHQGLU <DEDQFร
SDUD Dรทร UOร NOร RODUDN ERUoODQDQ ELU EDQNDFร Oร N VHNW|Uย GHYDOย DV\RQD YH
\DWร Uร PFร ODUร Qร Q Jย YHQLQH Dรบร Uร KDVVDV KDOH JHOLU /DNHU <DEDQFร
VHUPD\HQLQ NRPSR]LV\RQX GD SRWDQVL\HO Nร Uร OJDQOร รทร Q L\L ELU J|VWHUJHVLGLU
(รทHU Gย รบย N \DWร Uร P RUDQODUร Qร Q ROGXรทX ELU ย ONHGH FDUL LรบOHPOHU Doร รทร ID]OD LVH
R ย ONH ILQDQVDO NUL]OHUH GDKD GX\DUOร KDOH JHOLU 'ร รบ WLFDUHW KDGOHULQGHNL
JHOLรบPHOHU GH ย ONHGHNL EDQNDFร Oร N NUL]OHULQL HWNLOHU 6DUDo <D\ร OPD %XODรบPD (WNLVL
hONHOHULQ ILQDQV VLVWHPOHUL VHUPD\H SL\DVDODUร YH XOXVODUDUDVร WLFDUHW
NDQDOODUร Vย UHNOL RODUDN ELUELUL\OH LOLรบNL KDOLQGHGLU YH oHรบLWOL รบHNLOOHUGH ELUELUOHULQL
HWNLOH\HELOLUOHU %XQGDQ GROD\ร $ ย ONHVLQGH oร NDQ VRUXQODU % ย ONHVLQL IDUNOร
Doร ODUGDQ HWNLOH\HELOLU (รทHU ELU ILQDQVDO NXUXOXรบXQ SR]LV\RQ Doร รทร \ย NVHNVH YH
EX ILQDQVDO NXUXOXรบ ELU ย ONHGH |QHPOL ND\ร SODUD XรทUDUVD EDรบND SL\DVDODUGDNL
SR]LV\RQXQX D]DOWPD \ROXQD JLWPHN ]RUXQGD NDOร U %X EXODรบPD HWNLVLQL
Kร ]ODQGร Uร U %XQXQOD EHUDEHU ย ONHOHULQ G|YL] NXUODUร KLVVH VHQHWOHUL IL\DWODUร YH
IDL] RUDQODUร DUDVร QGD ELU LOLรบNLQLQ ROPDVร EXODรบPD HWNLVLQL DUWร Uร Fร XQVXUODUGDQ
VD\ร Oร U
'LรทHU )DNW|UOHU %DQNDFร Oร N NUL]OHULQL HWNLOH\HQ YH EX NUL]OHULQ J|VWHUJHVL RODQ GLรทHU
IDNW|UOHULQ LoLQGH \DVDO Gย ]HQOHPHOHU LOH LOJLOL ULVNOHU YH XOXVODUDUDVร PDOL
VLVWHPLQ \|QOHQGLUPHOHUL \HU DOPDNWDGร U $Uร Q
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ |QFย J|VWHUJHOHULQGHQ RODQ EX PLNUR YH PDNUR
HNRQRPLN WHPHOOL J|VWHUJHOHU EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ HWNLQ J|VWHUJHOHUL ROXS
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q YH ILQDQVDO \DSร Qร Q LVWLNUDUOร YH VDรทODP ROPDVร LoLQ EX
J|VWHUJHOHULQ WDPDPร Qร Q GLNNDWOH LQFHOHQPHVL YH KLoELULQLQ J|]DUGร
HGLOPHPHVL JHUHNPHNWHGLU
.UL]OHULQ HWNLOHUL oRรทX ]DPDQ GHรทLรบLN ELoLPOHUGH YH ELUELULQH EDรทOร
VRQXoODU RODUDN RUWD\D oร NPDNWDGร U %LU NUL]LQ HQ |QHPOL HWNLOHULQGHQ ELULVL
EDQND\D \|QHOLN Kย FXPGXU %XQX EDQNDODUร Q PHYGXDW oHNLรบOHULQL NDUรบร ODPDN
LoLQ YDUOร NODUร Qร ]DUDUร QD VDWร รบODUร \ROX LOH HOGHQ oร NDUPDODUร L]OHU (รทHU
VLVWHPGH RUWD\D oร NDQ EX JHOLรบPHOHU WHN WHN ULVNOHU RODUDN RUWD\D oร Nร \RUVD
VRQ NUHGL YHUPH LรบOHYL GHYUH\H JLUHUVH NUL] \D\ร OPDGDQ VRQXoODQDELOLU YH\D
PHYGXDWร Q VLJRUWDODQPร รบ ROPDVร ELU NUL]LQ GRรทPDVร Qร EDรบWDQ |QOH\HELOLU (รทHU
NUL] \D\Jร QODรบร UVD ELU EDQNDGDQ \D GD ED]ร EDQNDODUGDQ oHNLOHQ PHYGXDW
Jย YHQOL ROGXรทX NDEXO HGLOHQ GLรทHU EDQND\D \|QHOLU *HQHOGH VLVWHPH RODQ
Jย YHQ VDUVร OPร รบ LVH EX NH] IRQODU EDQNDODUGDQ oHNLOHUHN |QFH NDOLWH\H GDKD
sonra ise nakde yรถnelir. Bรผtรผn bX JHOLรบPHOHULQ DUGร QGDQ oRN VD\ร GD EDQND
LIODVร Q HรบLรทLQH JHOLU YH YH\D LIODV HGHUOHU 'LรทHU \DQGDQ Doร NWD EXOXQDQ
EDQNDODU LVH ROXPVX] HWNLOHUH PDUX] NDOร UODU .UHGL SRUWI|\ย Qย Q NDOLWHVL
ER]XODFDรทร JLEL |]HOOLNOH IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVL QHGHQL\OH JHOLU JLGHU
GHQJHOHULQL ROXPVX] HWNLOHU
.UL] G|QHPOHULQGH PHYGXDW ย ]HULQGH VLJRUWDQร Q ROPD\ร รบร \D GD
VLJRUWD RUDQร Qร Q Gย รบย NOย รทย WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ EDQNDODUร Q UH]HUYOHULQLQ
PHYGXDW WDOHSOHULQL NDUรบร ODPD\DFDรทร Qร Gย รบย QPHOHULQH QHGHQ RODELOLU 0HYGXDW
VDKLSOHUL NUL] QHGHQL\OH SDQLรทH NDSร Oร S PHYGXDWODUร Qร oHNHPH\HFHNOHULQL
Gย รบย QHUHN EDQNDODUD Kย FXP HGHUOHU %X SDQLN PDOL GXUXPX ROXPVX] RODQ
WHN ELU EDQND\D RODELOHFHรทL JLEL ELUGHQ oRN EDQND\D GD Vร oUD\DELOLU
%DQNDODU \DรบDQDQ EDQND SDQLNOHULQGH PHYGXDW oHNLOLรบ WDOHSOHULQL
NDUรบร OD\DELOPHN LoLQ ED]ร YDUOร NODUร Qร Nร VD Vย UH LoHULVLQGH HOGHQ oร NDUPDN
LVWH\HELOLUOHU %X G|QHPOHUGH Kร ]Oร KDUHNHW HWPH PHFEXUL\HWLQGHNL EDQNDODU EX
YDUOร NODUร JHUoHN GHรทHUOHULQLQ oRN DOWร QGD VDWDUODU
Banka paniklerinde รงekilen mevduatlar ya \LQH PHYGXDW RODUDN
Jย YHQOL NDEXO HGLOHQ GLรทHU EDQND\D \DWร Uร Oร U YH EX GXUXPGD EDQNDFร Oร NWD
WRSODP PHYGXDW GHรทLรบPH] \D GD PHQNXO Nร \PHW DOร Pร QD \|QHOLU \D GD
WDPDPHQ VLVWHP Gร รบร QD oร NDU YH QDNLW RODUDN HOGH WXWXOXU 7ย P EDQNDODUGD
Jย YHQ RUWDPร ND\EROPDGร รทร Vย UHFH EDQND SDQLรทL \D\Jร Q KDOH JHOPH] 7HN \D
GD ELU NDo EDQNDGD EX GXUXP YDUVD \DOQร ]FD PHYGXDW NDoร รบร \DรบDQDQ
EDQNDODUGD OLNLGLWH VRUXQX \DรบDQร U 6LVWHPLQ WDPDPร HWNLOHQPH\HELOLU
0HYGXDWODUD VLJRUWD YHULOPHPLรบ LVH \D GD ELU Vร Qร U YDUVD \D GD EX
Vร Qร U Gย รบย N LVH ELU NUL] DQร QGD EDQND Kย FXPODUร FLGGL ELU VRUXQ RODUDN RUWD\D
oร NDELOLU %X GXUXPGD PHYGXDW GDKD Jย YHQOL NDEXO HGLOHQ EDQNDODUD
\|QHOHFHNWLU %X LVH oRรทXQOXNOD Nย oย N EDQNDODUGDQ Eย \ย N EDQNDODUD ROXU .UL]
dรถnemlerinde bankalar yรผksek riskli QHW YDUOร รทร Gย รบย N ERUoOXODUD Doร ODQ
NUHGLOHUL D]DOWร U SODVPDQODUร Vร Qร UODU NUHGL SRUWI|\ย Qย Nย oย OWย U YH Jย YHQOL
PHQNXO Nร \PHWOHULQ DOร Pร QD \|QHOLUOHU
.UL]OHULQ RUWD\D oร NPDVร YH \D\ร OPDVร LOH EDQNDODUD RODQ Jย YHQLQ
\LWLULOPHVL\OH YH PHYGXDW VDKLSOHULQLQ QDNLW oร Nร รบODUร Qร Q DUWPDVร LOH SDUD
DU]ร QGD D]DOPD J|Uย Oย U %X KDUFDPDODUร D]DOWร U YH Eย Wย Q HNRQRPL EXQGDQ
HWNLOHQLU
.UL] G|QHPOHULQGH EDQNDODUGDQ PHYGXDW oHNLOLรบOHUL LOH QDNGH \|QHOLรบ
EDรบODU %X QDNGH \|QHOLรบ VDGHFH XOXVDO SDUD\D ROPD] 0HYGXDW VDKLSOHUL
EDQNDODUGDQ oHNWLNOHUL SDUDODUร Qร \DEDQFร SDUD\D \D GD GDKD Jย YHQLOLU PHQNXO
Nร \PHWOHUH \|QOHQGLUHELOLUOHU <DEDQFร SDUDODUD \|QHOLรบ R ย ONHGH \HUOL SDUD\D
RODQ Jย YHQL D]DOWร U YH EX GXUXP R ย ONHGH HQIODV\RQLVW ELU Vย UHFLQ Kย Nย P
Vย UGย รทย Qย Q ELU J|VWHUJHVLGLU %X JHOLรบPH \DEDQFร SDUD\D RODQ WDOHEL DUWร Uร U
'|YL] NXUX EX WDOHS NDUรบร Vร QGD \HUOL SDUD DOH\KLQH JHOLรบPH J|VWHULU %X
GXUXPXQ DQL YH Kร ]Oร ROPDVร G|YL]LQ IL\DWร Qร Q GD YRODWLO ROPDVร QD QHGHQ ROXU
%X JHOLรบPH ย ONHGH GRODUL]DV\RQ SUREOHPLQL GRรทXUXU
%X JHOLรบPHOHU NUL]LQ \D\ร OPD YH EXODรบPD HWNLVL LOH GLรทHU ย ONHOHUH GH
\D\ร ODELOLU %X GXUXPGD ย ]HULQGH GXUXOPDVร JHUHNHQ NDYUDP \D\ร OPD HWNLVLGLU
*HQHOGH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH GLรทHU VHNW|UOHUH J|UH NUL]OHULQ \D\ร OPD HWNLVL
GDKD EHOLUJLQGLU
Krizler รผlkeden รผlkH\H oHรบLWOL รบHNLOOHUGH \D\ร ODELOLU %X NDQDOODUGDQ ELUL
ย ONHOHULQ ELUELUOHUL LOH RODQ WLFDUL EDรทODUร Gร U %LUELUL LOH WLFDUL EDรทODUร RODQ
ย ONHOHUGHQ ELULQLQ GHYDOย DV\RQ \DSPDVร GLรทHU ย ONHOHUL GH UHNDEHW HGHELOLUOLรทL
VDรทODPDN LoLQ GHYDOย DV\RQD ]RUOD\DELOLU %XUDGDNL JHoLรบ HWNLVL VDGHFH ย ONHOHU
DUDVร QGDNL WLFDUHWLQ JHQLรบOLรทL GHรทLO UDNLS ROPDODUร QD GD EDรทOร Gร U 7LFDUL EDรทODUร Q
Gร รบร QGD ILQDQVDO SL\DVDODUร Q NDUรบร Oร NOร EDรทOร Oร รทร RUWDN NUHGLW|UOHUGHQ ERUoODQPD
YH\D NUHGLW|UOHULQ SRUWI|\OHULQLQ NDUรบร Oร NOร EDรทร POร ROPDVร GD \D\ร OPD HWNLVLQL
VDรทOD\DQ XQVXUODUGDQGร U %RUo YHUHQOHU KHU SL\DVD KDNNร QGD ELOJL\H VDKLS
ROPDGร NODUร YH \HQL ELOJL GH PDOL\HWOL ROGXรทX LoLQ ELU ย ONHGHNL ERUoOXODU
|GHPHOHULQL \HULQH JHWLUHPHGLNOHULQGH GLรทHU ย ONHOHUGHNL ERUoODUร Qร GD JHUL\H
รงDรทร UDELOLU %X JHOLรบPH EDQNDODUร Q NUL] \DรบD\DQ NUHGL SRUWI|\OHULQL GH
D]DOWDELOHFHรทL JLEL NUHGLOHULQLQ JHUL G|Qย รบOHULQL GH Kร ]ODQGร Uร U %DQNDODU |GHPH
Jย oOย รทย \DรบDGร NODUร ]DPDQ YHUGLรทL NUHGLOHUL JHUL oHNPHN LVWHUOHU %X Vย Uย
SVLNRORMLVL DOWร QGD Wย P SL\DVD\D \D\ร Oร U *ย UNDQ
.UL] \DรบD\DQ ย ONHOHUGH EDQNDODUร Q PHYGXDWODUร QGDNL DQL oHNLรบ SDUD
DU]ร Qร Gย รบย Uย U 3DUD DU]ร QGDNL D]DOร รบ \D\ร OPD HWNLVL LOH UHHO VHNW|Uย ROXPVX]
HWNLOHU %X QHGHQGHQ GROD\ร HQ oDEXN \D\ร ODQ NUL]OHU EDQNDFร Oร N NUL]OHULGLU
.UL] \DรบD\DQ \D GD ILQDQVDO Jย oOย N LoLQGH EXOXQDQ EDQNDODU
NUHGLOHULQL D]DOWWร NODUร LoLQ GDKD \ย NVHN JHWLUL HOGH HWPHN LoLQ PHQNXO
Nร \PHWOHUH \|QHOLUOHU 5LVNVL] IDNDW ELU R NDGDU GD JHWLULVL Gย รบย N RODQ PHQNXO
Nร \PHWOHUH RODQ WDOHELQ D]DOPDVร R PHQNXO Nร \PHWLQ IL\DWร Qร DUWร Uร U EX
JHOLรบPHGH PHQNXO Nร \PHWLQ JHWLULVL Gย รบHU %XQXQ DNVLQH JHWLULVL \ย NVHN IDNDW
GDKD ULVNOL PHQNXO Nร \PHWOHU WDOHEL DUWWร NoD IDL]OHUL \ย NVHOWLU <XNDUGD DQODWร ODQ
HWNLOHUGHQ GROD\ร EDQNDFร Oร N NUL]OHULQGH \D\ร OPD HWNLVL oRN |QHPOLGLU
6XQGDUDMDQ YH %DOLQR \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPDODUGD NUL]OHULQ
\D\ร OPD QHGHQOHULQL Vร UDODPร รบWร U %XQD J|UH EDQND NUL]OHULQLQ \D\ร OPD HWNLVL
NUHGLOHULQ SL\DVD GHรทHUOHULQLQ WDP RODUDN ELOLQPHPHVLQGHQ GROD\ร Jย oOย ROXU
%DQNDODU NUL] \DรบDGร NODUร QGD YDUOร NODUร Qร VDWDUDN Gย รบย Uย UNHQ D\Qร DQGD
SDVLIOHULQGH ELU D]DOPD \DรบDQPDPDNWDGร U %X GD \D\ร OPD\D QHGHQ ROXU
0HYGXDWODUGD LON oHNPH KDNNร Qร NXOODQDQ PHYGXDW VDKLELQH NUL] DQร QGD
EDQND |GHPH Jย oOย รทย QH JLUHUVH LON |GHPH R PHYGXDW VDKLELQH \DSร Oร U
.UL]OHUGH EDQNDODUร Q PHYGXDWODUร PHYGXDWร oHNPH PDOL\HWLQH UDรทPHQ \LQH sรผrer. ร รผnkรผ genelde mevduat sahiplerinin kriz dรถnemlerinde bankalardan
PHYGXDWODUร Qร oHNPHN LoLQ NDWODQGร NODUร \D GD UD]ร ROGXNODUร PDOL\HW IDL]
ND\Eร oHNPHGLNOHULQGH ROXรบDELOHFHN PHYGXDWร Q DQD SDUDVร QGD PH\GDQD
JHOHELOHFHN GHรทHU ND\Eร QGDQ GDKD Gย รบย NWย U %X \ย ]GHQ NUL] G|QHPOHULQGH
PHYGXDW VDKLSOHUL KHP Vย Uย SVLNRORMLVLQLQ HWNLVL LOH KHP GH \DรบDQDQ EHOLUVL]OLN
YH NRUNX QHGHQL LOH PHYGXDWODUร Qร oHNPH NRQXVXQGD WHUHGGย WWH NDOPD]ODU %X
GD \D\ร OPD HWNLVLQL WHWLNOHU
.DXIPDQยถร Q \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPDGD EDQNDFร Oร N NUL]LQLQ ELU
HWNLVL RODQ \D\ร OPD Vย UHFLQLQ EHรบ IDNW|UGHQ ELU \D GD ELU NDoร QD EDรทOร
ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU %X IDNW|UOHU รบXQODUGร U %DQNDFร Oร N NUL]OHUL GLรทHU
sektรถrlerdeki krizlere gรถre dDKD Kร ]Oร \D\ร Oร U %DQNDFร Oร N NUL]OHUL HQGย VWUL
LoLQGH GDKD JHQLรบ RODUDN \D\ร Oร U %DQNDFร Oร N NUL]OHUL oRN VD\ร GD LIODVD QHGHQ
ROXU %DQNDFร Oร N NUL]OHULQGH LIODV HWPLรบ RODQ EDQNDODUGDQ DODFDNOร RODQODU
GDKD Eย \ย N ]DUDUODUD NDWODQPร รบ ROXUODU %DQNDFร Oร N NUL]OHUL HQGย VWUL Gร รบร QD
\D\ร Oร U YH ELU Eย Wย Q RODUDN ILQDQVDO VLVWHP LOH PDNUR HNRQRPLGH |QHPOL
WDKULEDWODUD QHGHQ ROXU
'DYLV \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPDGD ILQDQVDO NUL]OHULQ YH
Nร Uร OJDQOร NODUร Q HNRQRPL ย ]HULQGHNL HWNLOHULQL PDGGHGH WRSODPร รบWร U %XQODU
'LรทHU รบLUNHWOHU ย ]HULQGHNL HWNLOHOHUL NDPX KDUFDPDODUร ย ]HULQGHNL HWNLOHUL
HNRQRPL SROLWLNDVร QD HWNLOHUL WDVDUUXI YH \DWร Uร P ย ]HULQGHNL GHYUHVHO HWNLOHUL
PDOL VLVWHP NDQDOร \OD LรบOH\HQ HWNLOHU X]XQ Vย UHOL HNRQRPLN SHUIRUPDQV
รผzerindeki etkileUL YH YDUOร N IL\DWODUร ย ]HULQGHNL HWNLOHULGLU %XQXQ \DQร QGD
EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGH RUWD\D oร NDELOHFHN ELU NUL]LQ HWNLOHULQL รบ|\OH Vร UDODPDN
Pย PNย QGย U (PLV\RQGD DUWร รบ .UHGL KDFPLQLQ GDUDOPDVร )DL]OHULQ
\ย NVHOPHVL +DUFDPD YH WDOHELQ Gย รบPHVL 'LรทHU VHNW|UOHUGHNL ย UHWLP YH
LVWLKGDPร Q D]DOPDVร 7DVDUUXI YH \DWร Uร Pร Q D]DOPDVร .DPX PDOL\HVLQLQ
ROXPVX] HWNLOHQPHVLQH QHGHQ RODFDNWร U 'DYLV
*LEVRQยถร Q \ร Oร QGD \DSWร รทร oDOร รบPDGD Pย NHPPHO VHUPD\H
SL\DVDODUร Qร Q EXOXQGXรทX YDUVD\ร Pร DOWร QGD ILQDQVDO \DSร Qร Q UHHO HNRQRPLN
GHรทLรบNHQOHU Doร Vร QGDQ |QHPOL ROPDGร รทร Qร V|\OH\HQ 0RGLJOLDQL 0LOOHU
WHRUHPLQLQ JHoHUOL ROPDVร KDOLQGH ILQDQV VHNW|Uย Qย Q UHHO HNRQRPL\L
HWNLOHPH\HFHรทLQL YH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHNL ELU NUL]LQ \DWร Uร P ย UHWLP YH
LVWLKGDP JLEL Eย \ย NOย NOHUL HWNLOHPH\HFHรทL VRQXFXQD YDUPร รบWร U %XQD UDรทPHQ
JHUoHN KD\DWWD QH ILQDQV VHNW|Uย YH GH VHUPD\H SL\DVDODUร Pย NHPPHO
GHรทLOGLU 3L\DVDODUGD HNVLN ELOJL VRUXQX YDUGร U EDQNDODUGD EX VRUXQX
JLGHUPHN DPDFร \OD IDDOL\HW Vย UGย Uย UOHU (รทHU SL\DVDGDNL ELOJL HNVLNOLรทL |QHPOL
LVH NUL]OHU EDQNDFร Oร N EDQNDODUร Q DUDFร Oร N LรบOHYLQH VHNWH YXUXU EX GD
SL\DVDGDNL NUHGL DNร รบร Qร HQJHOOH\HUHN UHHO HNRQRPL\L ROXPVX] HWNLOHU
hdh1&h %g/h0 7h5. %$1.$&,/,. 6(.7g5h1'(.ø .5ø=/(5ø1 )ø1$16$/ 7$%/2/$5 h=(5ø1'(.ø (7.ø/(5ø
7 UN HNRQRPLVLQLQ YH ILQDQVDO VLVWHPLQ WHPHO WDúÕ RODQ EDQNDFÕOÕN
VHNW|U GH÷LúLN DúDPDODUGDQ JHoHUHN úLPGL\H NDGDU JHOPLúWLU %X V UHo
ER\XQFD HNRQRPL NDSDOÕ HNRQRPLGHQ DoÕN HNRQRPL\H SODQOÕ HNRQRPLGHQ
NDUPD HNRQRPL\H RUDGDQ GD DoÕN HNRQRPL\H JHoPLúWLU %X GH÷LúLNOLNOHU YH
JHOLúPHOHU EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q GH HWNLOHPLú EDQNDFÕOÕN VHNW|U GH JHOLúHUHN
úLPGL\H NDGDU JHOPLúWLU )DNDW EX JHOLúPH ER\XQFD EDQNDFÕOÕN VHNW|U oHúLWOL
VÕNÕQWÕODU \DúDPÕú EXQODUGDQ ED]ÕODUÕ HNRQRPL\L GH HWNLOH\Hrek büyük krizlere
\RO DoPÕúWÕU g]HOOLNOH VRQ \ÕOGD HNRQRPLGH \DúDQDQ GHUHJ ODV\RQ
oDOÕúPDODUÕ VL\DVL LVWLNUDUÕQ GHYDPOÕ ROPDPDVÕ KHP ILQDQVDO VLVWHPLQ KHP GH
EDQNDFÕOÕN
VHNW|U Q Q
\HQLGHQ
\DSÕODQGÕUÕOPDVÕ
V UHFLQGH
\DSÕVDO
düzenlemelerde ve sistePLQ \DSÕVÕQGDNL HNVLNOLNOHUGHQ GROD\Õ EDQNDFÕOÕN
VLVWHPLQLQ NÕUÕOJDQOÕ÷ÕQÕ DUWÕUPÕú YH VRQXo RODUDN E \ N NUL] \DúDQPÕúWÕU
%X E|O PGH .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQLQ PHYGXDW
WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ ELODQoRODUÕ ]HULQGHNL HWNLOHUL HOH DOÕQPDNWD YH \DúDQDQ
EX LNL NUL]LQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHUOH RODQ LOLúNLVL
LUGHOHQPHNWHGLU $\UÕFD LOJLOL E|O PGH /DWLQ $PHULND * QH\GR÷X $V\D YH
øVNDQGLQDY ONHOHULQGH \DúDQDQ NUL]OHU 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP YH
ùXEDW NUL]OHUL\OH NDUúÕODúWÕUÕODUDN LQFHOHQPHNWHGLU %X E|O P Q VRQ
NÕVPÕQGD LVH .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL VRQUDVÕQGD 7 UN EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGH ULVNOHUOH LOJLOL G ]HQOHPHOHU HOH DOÕQPDNWDGÕU
7RSOXODúWÕUÕOPÕú )LQDQVDO 7DEORODU 2ODUDN %DQNDFÕOÕN 6HNW|U 7 UN EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH \DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW
NUL]OHULQL LQFHOHPHGHQ NUL]OHUGHQ |QFH EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHNL EDQND úXEH
YH SHUVRQHO VD\ÕODUÕQD EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD JHOLúLPLQH EDNPDNWD \DUDU
YDUGÕU \ÕOÕQGD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH WRSODP EDQND VD\ÕVÕ úXEH
VD\ÕVÕ LVH ¶H XODúPÕúWÕU %X G|QHPGH EDQND ELODQoRODUÕQÕQ E \ PHVL
EDQND รบXEH YH SHUVRQHO VD\ร ODUร QGDNL DUWร รบ WHNQRORMLN JHOLรบPHOHUOH EHUDEHU
EDQNDODUร Q Jย QOย N KD\DWD GDKD oRN JLUPHVLQH UDรทPHQ EDQND GHQHWLPL
gรถzetimi konusunda bu tarihe kadar KHUKDQJL ELU Gย ]HQOHPH \DSร OPDPร รบWร U
G|QHPLQGH |]HO EDQNDODUร Q SHUVRQHO VD\ร Vร |QHPOL PLNWDUGD DUWร รบ
J|VWHUPLรบWLU SHUVRQHO VD\ร Vร ยถGDQ ยถ\D oร NPร รบ %DQND
GHQHWLPLQLQ ROPDPDVร QHGHQL\OH EX Eย \ย PH NRQWUROVย ] ROPXรบ EX GD
EDQNDODUGD RSHUDV\RQHO ULVNL DUWร UPร รบWร U %X G|QHPLQ GLรทHU ELU |QHPL LVH
EDQNDODUร Q GHQHWLPLQLQ ROPDPDVร QHGHQL\OH VDรทOร NOร YH Vย UGย Uย OHELOLU ND]DQo
HOGH HWPH DPDFร QGDQ X]DNODรบPDVร YH EDQNDODUร Q oRรทXQOXNOD NHQGL
ILUPDODUร QD ND\QDN DNWDUPDVร QD QHGHQ ROPDVร Gร U
7$%/2 'g1(0รธ %$1.$ รน8%( 3(5621(/ 6$<,/$5,
ยต ยน ร ยฝ ยน ร =ยน ร ร ร ร ร ยน ร fยถRยตย รฎ ร zel ร ยน ร ยน B. ร ร ร ยตย รฎ
ร ยน ยท ยฝcร ยผfร ยน ยพ ยตย รฎ รฟ ร ร ร รฟ\ร รข ยท ยน ร ยถ ร ยผRร =ยน ร ร ร ร ร ยน ร fยถRยตย รฎ
"
ร zel ร ยน ร ยน B. ร ร ร ยตย รฎ
ร ยน ยท ยฝcร ยผfร ยน ยพ ยต รฟ ร ร ร รฟ\ร รข ยท ยน ร รธ\ยผ,ยบ ร ร ร ยผ,ยท ร 3รฎ ร ยน ร fยถRยตย รฎ
ร zel ร ยน ร ยน B. ร ร ร ยตย รฎ
รต รถ รถ รท
ย ย
ย $# ! # ย ย & ย ย #ย ย ! ย $ ## O ย ย $# # ย # !
ร ยน ยท ยฝcร ยผfร ยน ยพ ยตย รฎ รฟ ร ร ร รฟ\ร รข ยท ยน ร ร ยน ร ร ยน ยฝ *รฎ ยพ ร ร ,รฎ ร ยบ ยธ\รฎ ยพ ยบ
( )*)*)
ย
ย ย ย %# # ย ย ย # ย ! #' ย ย ## ย ย ! ! ย # ย รต รถ รถ
ย ย ย ย !Mย ! ย $# ยขย # ! ย $ ## ย ย ย ย ย ย # ย ! # ! % $#' ย O ย !ยข ย # M! ย ! # ! ยข ย # # ย # ย # ย %' ย # ย รต รถ รถ รน
รต รถ รถ
รต รถ รถ รถ
ย ย ย ย ย $# # ย ย Oย ย ยข! ย ! # ยข ย !M! ย $ ## ! # ย # ย # ย ! #
ย ย ย ! ย ย ย %# # ! ย ย &! ย ! !$# ! ! ! ## ย O ย ## ย & # ย ! # O ย ร
ร Aรต ย ย ย ย
ย ย $# ! ย # ย ย ย # ## ย ## ย ย O ย # ยขย ย ! #
ย ย ย ย %# M ย # ย ! ย & #ย # ! # # ! ! !ย ย $ ## # ร ร
\ร Oร QD JHOLQGLรทLQGH YH \ร Oร QGD LVH VHNW|UGH NDPX
EDQNDVร IDDOL\HW J|VWHUPHNWH\GL g]HO EDQNDODUร Q VD\ร Vร
G|QHPLQGH DUWร รบ WUHQGLQGH\NHQ .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL
QHGHQL\OH |]HO EDQND VD\ร Vร \ร Oร QGD ยถH ยถGH ยถH ยถGH LVH 2โ ye
Gย รบPย รบWย U G|QHPLQGH \DEDQFร EDQNDODUร Q VD\ร Vร QGD ELU GHรทLรบPH
J|Uย OPHPLรบWLU ยถGD \DEDQFร EDQND VD\ร Vร ยถD oร NPร รบ IDNDW \DรบDQDQ LNL
EDQNDFร Oร N NUL]LQLQ HWNLVL LOH \DEDQFร EDQNDODUร Q VD\ร Vร GD ยถGHQ VRQUD
D]DOPD HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU \ร Oร QGD \DEDQFร EDQNDODUร Q VD\ร Vร LNHQ
ยถGH YH \ร Oร (\Oย O D\ร LWLEDUL\OH ยถH Gย รบPย รบWย U \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ
VHNW|UGHNL ED]ร EDQNDODU \DรบDGร NODUร VRUXQODU QHGHQL\OH 706)ยถ\H
GHYUHGLOPLรบWLU \ร Oร QGD IRQ Eย Q\HVLQGH \ร Oร QGD \ร Oร QGD
YH \ÕOÕ (\O O D\Õ LWLEDUL\OH EDQND EXOXQPDNWDGÕU \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ
úXEH VD\ÕODUÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX EDQNDODUÕQ úXEH VD\ÕVÕ D]DOGÕ÷Õ J|U O U
\ÕOÕQGD EX VD\Õ ¶GH YH \ÕOÕ (\O O D\Õ LWLEDUL\OH GH
2.024’t U g]HO EDQNDODUÕQ úXEH VD\ÕODUÕQGDNL D]DOÕú GDKD D] ROPXúWXU
\ÕOÕQGD |]HO EDQND úXEH VD\ÕVÕ ¶GH \ÕOÕ (\O O D\Õ
LWLEDUL\OH GH VHYL\HVLQGH JHUoHNOHúPLúWLU .DPX YH |]HO EDQNDODUÕQ
úXEH VD\ÕODUÕ \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ D]DOÕUNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ úXEH
VD\ÕODUÕ DUWPÕú YH \ÕOÕQGD EX VD\Õ LNHQ \ÕOÕQGD \ÕOÕ
(\O O D\Õ LWLEDUL\OH GH EX VD\Õ ¶\H JHULOHPLúWLU )RQD GHYUHGLOHQ úXEH
VD\ÕODUÕ HQ oRN LOH \ÕOÕQGD JHUoHNOHúPLú RQX \ÕOÕQGD
WDNLS HWPLúWLU \ÕOÕ LOH IRQD GHYUHGLOHQ EDQND VD\ÕVÕQGD D]DOPD
J|U OPHNWHGLU \ÕOÕ (\O O D\Õ LWLEDUL\OH IRQ E Q\HVLQH GHYUHGLOHQ úXEH VD\ÕVÕ ¶W U VRQUDVÕ \DúDQDQ NUL]OHULQ HQ oDUSÕFÕ VRQXFX EDQND
SHUVRQHO VD\ÕODUÕQGD J|U OPHNWHGLU .DPX EDQNDODUÕQGD oDOÕúDQ SHUVRQHO
VD\ÕVÕ ¶GD LNHQ LNL EDQNDFÕOÕN NUL]L VRQUDVÕ EX VD\Õ \ÕOÕ (\O O
D\Õ LWLEDUL\OH ¶H G úP úW U g]HO EDQNDODUGD EX G|QHPGH SHUVRQHO
VD\ÕVÕQGDNL D]DOÕú GDKD G ú N ROPDNOD EHUDEHU \ÕOÕQGD |]HO EDQNDODUÕQ
SHUVRQHO VD\ÕVÕ ¶GHQ \ÕOÕ (\O O D\Õ LWLEDUL\OH EX VD\Õ ¶\H
G úP úW U $\QÕ G|QHPGH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ VD\ÕVÕQÕQ DUWPDVÕ QHGHQL\OH EX
EDQNDODUÕQ SHUVRQHO VD\ÕVÕQGD GD DUWÕú J|U OP úW U 7RSODP EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGH oDOÕúDQ SHUVRQHO VD\ÕVÕ NUL]GHQ |QFH \ÕOÕQGD LNHQ
NUL]GHQ VRQUD ¶D G úP úW U 6HNW|UGHNL EDQND VD\ÕVÕ NDONÕQPD YH
\DWÕUÕP EDQNDODUÕ GDKLO \ÕOÕQGD LNHQ NUL]GHQ VRQUD EX VD\Õ ¶\D
G úP úW U %XQODUÕQ ¶ IRQ EDQNDVÕ ¶ NDONÕQPD YH \DWÕUÕP EDQNDVÕ ¶L
\DEDQFÕ EDQND ¶VL |]HO EDQND YH ¶ LVH NDPX EDQNDVÕGÕU øOJLOL G|QHPGH
|]HO EDQND VD\ÕVÕ GD ¶GHQ ¶H G úP úW U
.DVร P YH รนXEDW .UL]OHULQGH YH gQFHVLQGH
+
%DQNDFร Oร N 6HNW|Uย
dDOร รบPDQร Q EX Nร VPร QGD $UDOร N $UDOร N G|QHPOHUL DUDVร QGD
NDPX EDQNDODUร |]HO EDQNDODU \DEDQFร EDQNDODU YH PHYGXDW EDQNDODU
ED]ร QGD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q DNWLI YH SDVLIOHUL LQFHOHQPHNWHGLU %X Nร VPร Q
DPDFร .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU
ED]ร QGD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q JHOLรบLPLQL LQFHOHPHN YH NUL]OHULQ ELODQoR รผzerindeki etkilerini irdelemektir. $ $NWLI <DSร Vร .DVร P NUL]LQGHQ |QFH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q DNWLI \DSร Vร QD
EDNร OGร รทร QGD \ร Oร VRQX LWLEDUL\OH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q DNWLI
WRSODPร Qร Q NDWULO\RQ 7/ Gย ]H\LQGH ROGXรทX J|Uย Oย U .DVร P NUL]L
VRQUDVร PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q ELODQoR Eย \ย NOย รทย QGH DUWร รบ ROPXรบ YH
$UDOร N G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/ RODQ PHYGXDW EDQNDODUร Qร Q ELODQoR
Eย \ย NOย รทย (\Oย O G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU $UDOร N
(\Oย O G|QHPOHUL DUDVร QGD PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q DNWLI
WRSODPร QGDNL HQ Eย \ย N DUWร รบ 0DUW (\Oย O G|QHPOHUL DUDVร QGD
\DรบDQPร รบ รนXEDW NUL]L ER\XQFD DNWLI WRSODPGDNL DUWร รบ Gย รบย N Gย ]H\GH
NDOPร รบWร U \ร Oร ER\XQFD |]HO YH NDPX EDQNDODUร Qร Q DNWLI Eย \ย NOย NOHUL DUWร รบ
HรทLOLPLQH JLUPLรบ YH EX DUWร รบ .DVร P NUL]LQH NDGDU Vย UPย รบWย U
$UDOร N โ 0DUW G|QHPOHUL DUDVร QGD NDPX EDQNDODUร Qร Q
WRSODP DNWLIOHULQLQ PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q WRSODP DNWLIL LoLQGHNL SD\ร yรผzGH DUDVร QGD VH\UHGHUNHQ 0DUW ยถGHQ VRQUD RUDQ \ย ]GH ยถ\H
Gย รบPย รบ YH \ร Oร LWLEDUL\OH RUDQ \ย ]GH ROPXรบWXU .DPX EDQNDODUร Qร Q
DNWLI WRSODPร $UDOร N ยถGD NDWULO\RQ 7/ LNHQ $UDOร N G|QHPLQGH
NDWULO\RQ 7/ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU $รบDรทร GDNL JUDILNWH GH J|Uย OGย รทย JLEL .DVร P
YH รนXEDW NUL]OHUL QHGHQL\OH NDPX EDQNDODUร Qร Q DNWLI WRSODPร QGD
\ร Oร Qร Q EDรบร QGD Gย รบย รบ \DรบDQPร รบ 0DUW G|QHPLQGHQ VRQUD WHNUDU
DUWร รบ HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU รนXEDW ยถGH NDPX EDQNDODUร Qร Q ELODQoR Eย \ย NOย รทย
, ยต ยถ(ร ยน ยท ร ร ร fยน ร ,ร ร ยณร ยฟ ยท ยน ร ร ร ยณยน ร ยน ยท ยฟ ร ยฟ\ร ยผaยบ ยฟ ร ยฝ
*
"
ยฝ ร ร ร Gร ร ร ยนAรด ร 3ยบ ยน ยท ร ยฝ(รต รถ รถ รถAรด *ร ยน ยฝ;ร AรตZร ยผ ยถ ร ยน ยพUร Aรต;ร ร ร ยผ ร ยฟ ยฝ ร ยน ร ยน ร ร ร ร ยผรฐร 0ยผ ร ร ,ยถ ยน ยพ%ร ยน ร ยฝ ยน ยท ยน ยบ ร ร ,ร ร /ร ยฟ ยท ยน ร ร ร 7ร ยผ,ยบ ยฟ ยท ยผ ยบ ยฟ*รฟ รผ ร fยตรบร *ร ร ยผ ยพ ยฟ ร รฅร รฉ ร ,รฉ ยบ ยท รฉ ร ,รฉDร ยผ,ยบ ยฟ ยท ยผ,ยบ ยฟ ร ร ยผ,ร 7ร ยน ร ,ยท ยน ร ร Rร amu, ร ยพ ร ยบยญรฎ ร รถzel, ยฟ ร ยผ,ยบ ร ร ร ยผ,ร ยท ยผ ยบ ยผGยฟ ยท ยฟ ร ยฝ ยฟ ร ร ยฟ ยท ยน ร ร ร ร ยผ,ยบ ยฟ ยท ยผ,ยบ ยฟ ยฟ ร ยผ!ยต=ร 3ร 3ร ร ยน ร ร ยน ร ,ยท ยน ร ร Rร ร ยพ ร ยบ รฎ
-
NDWULO\RQ LNHQ +D]LUDQ ยถGH NDWULO\RQ 7/ YH $UDOร N
G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU
0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q DNWLI Eย \ย NOย รทย QGH HQ Eย \ย N SD\ |]HO
EDQNDODUร QGร U g]HO EDQNDODUร Qร Q DNWLI Eย \ย NOย รทย Qย Q VHNW|U LoLQGHNL SD\ร
$UDOร N ยถGD \ย ]GH LNHQ \ร Oร Qร Q D\Qร G|QHPLQGH |QHPOL ELU
GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHPLรบWLU .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL VRQUDVร
DรบDรทร GDNL WDEORGD GD J|Uย OGย รทย JLEL |]HO EDQNDODUร Q WRSODP DNWLIOHULQLQ
PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUร Q WRSODP DNWLI LoLQGHNL SD\ร 2FDN ยถGH \ย ]GH
YH $UDOร N ยถGH LVH \ย ]GH ยถH \ย NVHOPLรบWLU %XQXQ HQ |QHPOL
QHGHQL \DEDQFร EDQNDODUร Qร Q SD\ร QGDNL D]DOPDGร U g]HO EDQNDODUร Q DNWLI
Eย \ย NOย รทย NDPX EDQNDODUร Qร Q NL JLEL $UDOร N Eylรผl 2000 dรถnemlerinde
DUWร รบ J|VWHUPLรบ YH DNWLI WRSODPร NDWULO\RQ 7/ยถGHQ NDWULO\RQ 7/ยถ\H
oร NPร รบWร U .DVร P NUL]LQLQ HQ Eย \ย N HWNLVL |]HO EDQNDODUร Q DNWLI
Eย \ย NOย รทย QGH J|Uย OPย รบ ROXS |]HO EDQNDODUร Q DNWLI Eย \ย NOย รทย $UDOร N ยถGH
NDWULO\RQ 7/ยถ\H Gย รบPย รบWย U
170.000 160.000 150.000 140.000 130.000
BE
120.000
D EBC
90.000
GHF
110.000 100.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000
0. / 1 2 3&354 1 / 2 6 687%1 9&2 6 6;: < = 2 6&6>.0/ 1 2 6 6?4 1&/ 2 6 @A7$1 9&2 6 @?: < = 2 6 @;.0/ 1 2 6 @ t Q J U [ [ n J Q U _ _vu J c U _ _`w x P U _&_ t Q J U _&_zy h J U _&V|{ L g U _&V n J Q U _ Vzu J c U _ VXw x P U _&V t Q J U _&V Ibd J c eK P L M$M$J N J ON J O PJ J P QJ Q R5S\ T a UU SV W[ T`SXS\ Y&[&UU TS T a WZ\]a&S&a [&UU YS T [&[Z_]T&\&_ V&UU [&\&[&_ Y]V]a \ T W&UU ^S T&_&TZ^ZT \&Y&V UU S&_ _V T`YX\Y Y&_&UU a&[ a ^&_ZYZ\&Y&W&_&UU T&\&[&V ^ZSZ\^ [ S UU [ W VV TXY]a W T Y&UU YV a&a aZ\ZT&[&a Y&UU VV SS S^ f$n J e g&o J p N&L&h J Rq$M$M$J J N N O O J J P PJ J Qi Q R Y T a U UV Y T S Sj[X^&T V U a U S [ [&Yk^Z^&T [&U WU ^ a&[&WlYZW Y&W U \U Y&Y&Y ^kaX[&Y&_&U ^U ^ [&T&\lTX[&\&_&U \U T&_ S Tl^rV \ _ UV W&U SS \&_lYsV [ _&W&U V U T_ am Y&S V S&[&VU _ U WW&Tl V YsV a [&UV&[&U ^&V _^ka-V TT T U S U T a _[ [ 10.000 0
*UDILN %DQND *UXSODUร %D]ร QGD 7RSODP $NWLIOHULQ *HOLรบLPL
<XNDUร GDNL JUDILNWH GH J|Uย OGย รทย JLEL รนXEDW NUL]LQGHQ VRQUD
|]HO EDQNDODUร Q ELODQoR Eย \ย NOย รทย QGHNL Kร ]Oร \ย NVHOLรบL J|]H oDUSPDNWDGร U
7$%/2 0(9'8$7 %$1.$/$5,1,1 $.7ø) %h<h./h./(5ø1ø1 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
}s |~s 0 & | r & | ¡|¢ £ ¥ £ r & £ £ £ | £ Ð ¹ Ú È ¹ ½ ( µ É3É3Ð
* d öAî \ î ùAî Í \ î õ öAî ¤ A î \ î ÷ ÷Aî ÷ Í\î Í\î ¤ î
* d ÷ îõ ÷ ÷Aî ÷ ÷ ÷Aî ÷ ÷ \î ù ÷ îÍ ÷ \î ÷ öAî ù ÷ \î õ ÷ öAî ô Aî Aõ î
¤
d A î ùAî ù ùAî ùAî Í ùAî ÷ îù î Aî ÷ ùAî ÷ ùAî î
¤
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ DNWLI
E \ NO ÷ QGH NUL] G|QHPOHUL KDULFLQGH |QHPOL ELU GH÷LúLP \DúDQPDPÕú ROXS
$UDOÕN 0DUW G|QHPOHULQGH \DEDQFÕ EDQND JUXEXQXQ DNWLI E \ NO ÷ QGH G ú ú J|U OP úW U <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ DNWLI E \ NO ÷ QGHNL
NUL] G|QHPLQGH EX DQL G ú ú PHYGXDW EDQNDODUÕ LoLQGHNL SD\ÕQD GD
\DQVÕPÕúWÕU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ DNWLI E \ NO ÷
LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GH \ ]GH LNHQ 2FDN YH ùXEDW
G|QHPOHULQGH RUDQ VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU
.DPX EDQNDODUÕ JUXEX ED]ÕQGD VHoLOPLú DNWLI NDOHPOHULQ WRSODP
aktifler içindeki en büyük SD\Õ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU DOPDNWDGÕU /LNLW YH
OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU QDNLW GH÷HUOHU 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ DODFDNODU
EDQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ LúOHPOHULQGHQ DODFDNODU EDQNDODUGDQ DODFDNODU
PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ YH ]RUXQOX NDUúÕOÕNODUÕQ WRSODPÕQGDQ ROXúPDNWDGÕU
/LNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHUGHQ RODQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHUL YH GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHULQ WRSODPÕ ROXS EXQXQ LoLQGH
OLNLW ROPDGÕ÷ÕQGDQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU PHYFXW GH÷LOGLU 6HoLOPLú DNWLI
NDOHPOHUGHQ ELUL RODQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU +D]LUDQ YH (\O O
G|QHPOHULQGH NDPX EDQNDODUÕQD DNWDUÕODQ 'ø%6¶OHU QHGHQL\OH DUWÕú J|VWHUPLúWLU
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
¦
| § s¨ ª & | ¡|¢ £ ¥ £ ª & £ £ £ | £ Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
§ © ª « ¬ | % & ¸s¹ º » ¼ ¹ ½ ¸ ½ ¸s¹ º ¸sÁ ¹ ¸ ¼ » ¿ ¹ » ¼ º ¹ » À À ¿ ¹ » ¸  ¹ À ¿ » ¸s¹ ½ ½ ¸ ¹ ¿  ½ Ád ¹ ¾ À ºs¹ ¿ » ¸ ¿ ¹ ¿ ½ ¾ ¹ ¸ ¾ ¼ ½ ¹ º  ½ ¹  ½ ½ º » ¹  ¸ ½ ¹ » ¾ ¸ º ½ ¹ À º ½ ¹ º ¾ ¿ Á0ºs¹    ¹ ¼  »
©- ®} ¯ ±° ² ³ µ´ ¶ ¾ ¹ ¿ º Às¹ ¸ º À » ½ ¸s¹ » Á Á À À-¹ »  ¸ ¸s¹ º À ½ ¹ ¾ ¼ À » ½ Á ¹ ¼ ¸ ½ ¾ ºs¹ ¼ º ¿ ¸s¹ ½ Á%Às¹ ¾ ¸ » ¾ À ºs¹ Ád¾ ¾ º º » ¹ » ¾ ½ ¿ ¹ ¿ º ¼ ¹ À »  ¿ À ¸s¹ » ¼  » » ¾ ¹  ½ ¾ ¼ ¹ ¿ ¾ ¸ ¹ ½ ºsÁ ¼  » ¹ Ád¼ º ½ ½ » ¹ ¸ ¿ ¾ ¼ ¹ ½ » Á ¹ Á0¸ ½ ¸ ¼  ¹ ¸ º ÂÃÁ ¹   ½ ¹ ¿ ¿ ½ ½ ¹ Ád¿  ¹  ¼ À ¿ ÂdÀ-¹ ¸ ¼ ¾ÃÁ ¹ Ád¾ » ¹  Ád¼ ½ ¹ » À º ¹ ¼ À ¼ ¿ ½dÀ-¹ » ¸ »ÃÁ ¹ » Á0½ ¹ ¿ ¾ » ¼ ¹ Ád» ¸ ¹ ¸ ¼ ¾ ¸ ¸ À-¹ »  »ÃÁ ¹ » º ¸s¹  º º ¼ ¹ Ád¾ ¼ ¹ Ád¼ » Á ¹ ¸ ¼ » ¹ º À ½ Á ¹ º  » ¹ º ¿ ¼ ¿ ¹ ¾  ½ ¹ ¸sÁd Á ¹ ¸ ¸ ¿ ¹ º ¿ ¾ º ¾ ¹ ½ ¸ ½ ¹  À ¸
´« · s ª % Ád ¹ ¾ ¿ » ¹ º ¾  Ád ¹ ¿ Á0¸s¹ º ¾ ¾ Á Á ¹ º ½ Á ¹ ¿ ¼ ¿ Á Á ¹ ½dÀ ¾ ¹ » ¸ Á Ád¾ ¹ ¿ ½ ¼ ¹  Á0» Á Á ¹ ¿ º ºs¹ ½  ¾ Ád» ¹ »dÀ ½ ¹ ½ ¿ ½ Á Á ¹ ¼ ¼ » ¹ » º º ½ » ºs¹ º ¸sÁ ¼ Ád¼ ¹ » ¾ À Á ¹  º ¿ ¹ Á0¸ ¿
6HoLOPLú DNWLI NDOHPOHUGHQ ELUL RODQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU +D]LUDQ
¶GHQ VRQUD KÕ]OÕ ELU DUWÕú WUHQGLQH JLUPLúWLU +D]LUDQ G|QHPLQGH
ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU WULO\RQ 7/¶GHQ $UDOÕN G|QHPLQGH WULO\RQ
7/¶\H \ NVHOPLúWLU %D÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU \ÕOÕ ER\XQFD EX DUWÕúÕQÕ
V UG UP úW U (\O O ¶GH NDWULO\RQ 7/ LNHQ \ÕOÕQÕQ VRQXQGD
NDWULO\RQ 7/ G ]H\LQH JHOPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQGD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ
\ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGHNL DUWÕúÕQÕQ QHGHQL LVH úXGXU $UDOÕN ¶H NDGDU
NDPX YH 706) EDQNDODUÕQD DNWDUÕODQ |]HO WHUWLS GHYOHW WDKYLOOHULQLQ GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHUL LoLQGH PXKDVHEHOHúWLULOLUNHQ EX G|QHPGHQ VRQUD EX |]HO
WHUWLS
WDKYLOOHULQ
ED÷OÕ
PHQNXO
GH÷HUOHUGH
PXKDVHEHOHúWLULOPHVLQH
EDúODQPÕúWÕU %XQGDQ GROD\Õ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHrin toplam aktifler içindeki
SD\Õ (\O O (\O O G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ ]GH DUDVÕQGD
GH÷LúLUNHQ \XNDUÕGD GD EHOLUWLOHQ QHGHQGHQ GROD\Õ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ
WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU
.DPX EDQNDODUÕQÕQ J|UHY ]DUDUODUÕQGDQ GROD\Õ GL÷HU DNWLIOHULQ WRSODP
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ ùXEDW NUL]LQH NDGDU \ ]GH DUDVÕQGD GH÷HUOHU
DOÕUNHQ +D]LUDQ G|QHPLQGH EX RUDQ \ ]GH ¶H G úP úW U
Í ÎsÏ Ð É Î Å ÑdÒ Ó Ô Ó%Õ Ö × Ó ÈdØµÓ ÙrÅ Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û Ê*ܬËÌÉ Ê-Å Ý Ô Þ ØªÖ Ç Èdß Ô%à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú á Êâß]ãdÅ Ô Þ Ù Ç Å à ÅZÔ Ó ÈdÓ ä å ÖZÔ Ó ÈdÓ à ÖvÆ Å È Þ ÇæÅ È$ä Ó ç Ô Ö Ú Û-Ç Å ÈdÓ ä*à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú Û Ü|Ö Ú È%Ö èæÊ-Å Ç È0Å Ò Þ Ç à Å ÇvÅ Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û-é Å Ç È0Å Ô Å Ú à Å ÇæÅ Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û î é ØªÅ Ô ßdÖ Ç Ù Ç È0جÈdÅ ß Å Ô Å ÔdÈ$ÚÈ ä Å Å Þ Æ Ú àsÅ ØªÞ Ò Ú Ö ¹ÌÞZä Ôñ Ö ê Ó ÚÈdÅ à Ó Ú ä Ö Å Ç¬å Öòê î ÓÔ Æ Ôß Ó ÈdÅ Ù ÓÒ Ø¬à Å ÖXÅ Ô Å È$Æ Ú ä ÞÅ Å ÇdàsÈ à ÞÞ Å Ç`Ú Çëå Å Ö È$Å é ä ÔÓ çÅ ß Ô Ö ×dÇ Å Úß à ÈdǵÖ`Ô Å Ó ã ÚÆdÓÛ]Ö Ç à Ú ØªÅ Ö Ô Ö Å é Ç ÇìÅ ÈdÝ ß ØrÔ ÔzÞ Ö ØrÇ à ÈdÖ Ö ß Ý Ç ÔâÖ Èdß Úà Ô Ô%Ö Ö à Ý ÚìÖ Ö Ý × Ú ÔÖ í0Ö è0Ú Ú|Ô à Ö × Å Ú í0Ç Æ è0Þ î à È$Å å ä Ç ß ÖëÚÞ Û*¹ èdà î Ö Ú å ß ÔÇ Ö Ô äªßïé È0î Å Ú ã Ú Ù Ô Å Þ ÔÇ Þ ÈdØrÔ Å Å`Ú Þ ÒdÇðÖ Ç ä î Ö ê ä Ô ÔÖ Å Ú Ø Ó Û*Þ à Ç à Ó Ý Å Ö Ç Ú ó Ê ÜµËÌÉ ÊâÅ Ý Ô Þ ØrÖ Ç Èdß Ô%à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 723/$0 $.7ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
| v § ¨ § © r º ¾ r | 0 & º ©-» ô}s¯ ±º ° ² ³ r & º À º À Á º ¾ º » º º » º À º | º  º ¾ º ¡|¢ £ º ½ º ¾ º ¥ £ ºsÁ º ¾ º r & £ º À º À º £ ¾ ¼ º  º ¸ À Ád¼ À £ | £ º º Á%À » õ ö ÷ ø ösù ú û ürüªõ`ýsþ
´ Â ¹ º Â ¹ º Â ¹ ¼ Á ¹ Â ºs¹ ¼ ºs¹ ¼ » ¹ Á » ¹ À » ¹ » ºs¹ ¸ À ¼
´« · s | 0 & À º À-Á » ¼ » ¿ À À » º » ¸ » Á º º º
g]HO EDQNDODU ED]ÕQGD OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU $UDOÕN $UDOÕN
G|QHPOHUL DUDVÕQGD $UDOÕN YH 0DUW G|QHPOHUL KDULo V UHNOL
DUWÕú LoLQGHGLU .UHGLOHU GH EXQD EHQ]HU ELU JHOLúLP J|VWHUPLúWLU .UHGLOHU
NDOHPL $UDOÕN YH ùXEDW G|QHPOHUL DUDVÕQGDNL GXUJXQOXN KDULFLQGH
(\O O ¶H NDGDU DUWPÕú \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH NDWULO\RQ 7/¶\H
JHULOHPLúWLU g]HO EDQNDODU JUXEXQGDNL ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU $UDOÕN
G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/ LNHQ \ÕOÕQÕQ D\QÕ G|QHPLQGH NDWULO\RQ
7/¶\H oÕNPÕúWÕU ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD GD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ DUWÕúÕ
V UP ú YH $UDOÕN NDWULO\RQ 7/ G ]H\LQH XODúPÕúWÕU
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø) .$/(0/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
§ s¨ | r s | ¡|¢ £ ¥ £ r £ £ s £ | £ õ ö ÷ ø ösù ú û üªürõ
§ © r ¬ | 0 Á%Às¹ ½  ¾ ¹ ½ ¿ ½ Ád¿ ¹ Á Ád¾ ¹ »  ¸ Ád¼ ¹ À ¼ Á ¹ ¾ » ¾ Ád½ ¹  ¼ ¾ ¹ ¼ » » Ád¿ ¹ ¼ ¸sÁ ¹ ¾ » ¸ Ád½ ¹ Ád½ ºs¹ ¾  ¼ º º ¹ Ád¼ ¸s¹ » ¿ ¿ ºsÁ ¹ Á0¸ ¿ ¹ ¸ »  º ¾ ¹ ½ ¿  ¹ ¾ » Á »  ¹ Ád ¿ ¹ ¿ ¼ ¾ » ¾ ¹ ¾ ¿ ¿ ¹ À ¿ »
ÿ
©s A} ¯ ±° ² ³ Á Á ¹ » Ád¼ ¹ À ½  Á%¸ ¸s¹  ¾ º Ád» ¹ Ád¾  ¹ ¼  ¸ Á0¿ Á ¹ ¿ ¾ ¼ Ád¾ ¹ ¸ ¼ À-¹ ºsÁd º  ¾ ¹ ¾ À ¸ Ád¼ ¹ » »  ¹ º º ¿ º  ¸s¹ ÁdÂdÀ Ád¿ ¹ ¼ Á%À-¹ ¸ »  » Á%À-¹ ½ » º Ád¼ ¹ ¸ ¾ ½ ¹ À À ¼ » ºsÁ ¹ À-Á%º º  ¹ ¸ » ¼ ¹ ¿ ½ À ÀsÁd¿ ¹ Ád¾ º º  ¹ ¿ ½ ºs¹ Á0º ¼ À  ¿ ¹ ½ Á0» º Às¹ ¿ ¿ ¸s¹ º À » ¸ ¾ ¾ ¹ ¸ º ¿ º ¼ ¹ ¿ Á0¸s¹ ¸ ¿ Á ¿ ¼ ¿ ¹ ¸ ½ ¾ º  ¹ ½ ½ À-¹ ¿ ¿  ¾ ¹ ¾ Á0 ¹ ½ ¸ ¾
« µ´ Á ¹ ¾ ¾ Á ¹  ¿ » Á ¹ ¿ ¼ ¼ ¹ ¾ ¿ À º ¹ » ¼  ¹ ¿dÀ  » ¹ ¾ » ¸s¹ À ¼ º » ¹ ¼ ¼ ¾ ¹ » ½ ¼ » ¹ ¼ À ¸s¹ ¾ ¾ ¼ ¸ ¹  Á%À-¹ º »  ¿ ¹ º ½  ¹ ½dÀ º ¼ ¹ ¸ ½ ½ ¹ ¿ ¿ º Ád ¹ ¸ ½ ¼ ¹ À »  Ád¾ ¹ » ¸  ¹ ¸ ¾ ¼
´« · - | 0 & ¸ Á0¸s¹ º ¼ ½ ½ ¿ ¿ ¹ ¼ ¼ ¼ ¼ Ád¿ ¹ ¾ » º ½ º ¿ ¹ ½ º ¼ ¼dÀ ¿ ¹ Ád¾ ¿ ½ Â ¾ ¹ ¼ ¸ Â Á ¹ Â ¸ Â ¹ º ¼ ¿ Á ¹ » º Â ¹ ¿ Ád¾ Á ¹ Â » ½ ¹ À ¿ Â Á ¹ Á0¸ ¿ ¹ Â º º Á ¹ ¿ ¾ » ¹ Â ¼ Á
sÎ Ê Ï ßzÐ ÉãdÎ Å Å Ô ÞÑdÙ Ò Ç Ó Å Ô Ó%à Õ ÅvÖ × Ô Ó Ó ÈdÈdÓ Øµä-å Ó ÙrÖæÅ Ô ÔÓ Å ÈdÓ×dà Å Ö ÈdÔÆ Å Å Ú È Û ÞÊ*Ç Ü¬Å ËÌÈ$ä É Ó ç Ê-Ô Ö Å Ú Ý Û Ô Ç Þ Å ØªÈdÖ Ó äâÇ à ÈdÖ ß Ý Ô%à Ö Ö Ú Ô Ý Ö Ö Ú ÛsÚ Ô ÜªÖ Ú Ö Ú È%Ö è Ê-Å Ç È0Å Ò Þ Ç à Å Ç Å Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û é Å Ç È0Å Ô Å Ú à Å Ç Å Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û î é ØªÅ Ô ßdÖ Ç Ù Ç È0جÈdÅ ß Å Ô Å ÔdÈ$ÚÈ ä Å Å Þ Æ Ú àsÅ ØªÞ Ò Ú Ö ¹ÌÞZä Ôñ Ö ê Ó ÚÈdÅ à Ó Ú ä Ö Å Ç¬å Öòê î ÓÔ Æ Ôß Ó ÈdÅ Ù ÓÒ Ø¬à Å ÖXÅ Ô Å È$Æ Ú ä ÞÅ Å ÇdàsÈ à ÞÞ Å Ç`Ú Çëå Å Ö È$Å é ä ÔÓ çÅ ß Ô Ö ×dÇ Å Úß à ÈdǵÖ`Ô Å Ó ã ÚÆdÓÛ]Ö Ç à Ú ØªÅ Ö Ô Ö Å é Ç ÇìÅ ÈdÝ ß ØrÔ ÔzÞ Ö ØrÇ à ÈdÖ Ö ß Ý Ç ÔâÖ Èdß Úà Ô Ô%Ö Ö à Ý ÚìÖ Ö Ý × Ú ÔÖ í0Ö è0Ú Ú|Ô à Ö × Å Ú í0Ç Æ è0Þ î à È$Å å ä Ç ß ÖëÚÞ Û*¹ èdà î Ö Ú å ß ÔÇ Ö Ô äªßïé È0î Å Ú ã Ú Ù Ô Å Þ ÔÇ Þ ÈdØrÔ Å Å`Ú Þ ÒdÇðÖ Ç ä î Ö ê ä Ô ÔÖ Å Ú Ø Ó Û*Þ à Ç à Ó Ý Å Ö Ç Ú
g]HO EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD VHoLOPLú DNWLI NDOHPOHUH EDNÕOGÕ÷ÕQGD
D÷ÕUOÕ÷ÕQÕ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU ROXúWXUPDNWDGÕU /LNLW YH OLNLGH \DNÕQ
DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN – $UDOÕN G|QHPOHULQGH
\ ]GH ¶LQ DOWÕQD G úPHPLúWLU g]HO EDQNDODU ED]ÕQGD WRSODP DNWLIOHUGHNL
ikinci önemli kalem kredilerdir. KrediOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ 2FDN
G|QHPLQGH HQ \ NVHN GH÷HUL DOGÕNWDQ VRQUD G úPH\H EDúODPÕúWÕU g]HO
EDQNDODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHULQLQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ÕQÕQ LOJLOL
G|QHPOHU DUDVÕQGD \ NVHN ROPDVÕQÕQ ELU QHGHQL |]HO EDQND JUXEXQXQ
NUL]OHUGHQ VRQUD OLNLW NDOPD LVWH÷LQLQ G úPHPHVL RODELOLU %D÷OÕ PHQNXO
GH÷HUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ ùXEDW NUL]LQH NDGDU PDNVLPXP
\ ]GH LNHQ EX RUDQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHUGHNL DUWÕúD SDUDOHO RODUDN ùXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD KÕ]OÕ ELU úHNLOGH DUWPD\D EDúODPÕú YH \ÕOÕQÕQ VRQ
oH\UH÷LQGH \ ]GH G ]H\LQH oÕNPÕúWÕU .UL] G|QHPLQH \DNODúWÕNoD NUHGLOHULQ
WRSODP DNWLIOHU LoLQGH DOGÕ÷Õ SD\ÕQ D]DOPDVÕ GLNNDW oHNLFLGLU .UHGLOHULQ DNWLI
E \ NO N LoLQGHNL SD\ÕQÕQ D]DOPDVÕQÕQ DUNDVÕQGD \DúDQDQ NUL] QHGHQL\OH
HNRQRPLGH \DúDQDQ GDUDOPD UHHO VHNW|U Q N o OPHVL YH EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGH \DúDQDQ NUL] \DWPDNWDGÕU
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø) .$/(0/(5ø1 723/$0 $.7ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
(5# 6 7 7 .; # 6 < < = 6 < < > ? 6 < < (5# 6 < < D E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = 6 < F > ? 6 < F (5# 6 < F
8 8 8 : @ B @ B
þ þ
þ þ
þ þ þsý þ A þsý
Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
þ B
| 0 & "!$# % # þsþ þsþ þsý þ A þ B þ B þ 88 þ8 þ8 þ : :
&%' (*),+ 9 9 9 9 C C C C C C A
. /
ý ý
ý B @
@ CJ9 C1: C1:
þ C
C1A
/$ 0 # ( 1 2 34 # : : : : : : : : C C :
6HoLOPLú WRSODP DNWLIOHU LoLQGH OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHUGHQ VRQUD
LNLQFL E \ N SD\D VDKLS RODQ NDOHP NUHGLOHUGLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ
NXOODQGÕUGÕ÷Õ NUHGLOHU $UDOÕN ¶GD WULO\RQ 7/ LNHQ $UDOÕN ¶GH
NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU \ÕOÕQÕQ LON LNL D\ÕQGD G ú ú J|VWHUHQ NUHGLOHU
ùXEDW ¶GHQ VRQUD WRSDUODQPÕú \ÕOÕQÕQ (\O O G|QHPLQH NDGDU
\ NVHOLú WUHQGLQL V UG UP úW U \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH NUHGLOHUGH
JHULOHPH \DúDQPÕúWÕU
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/ KLK
I E (5# 6 7 7 .; # 6 < < = 6 < < > ? 6 < < (5# 6 < < D E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = 6 < F > ? 6 < F (5# 6 < F
S A : @ S A B B S B 8 S 9 CJB S B 8 A S R: : 8 S : @ S C19 C 8 S 8 A T S C 8 9 : S 8 : S @ 9 : S 8 @ T S T : S A A S : 8 8 S CJB S TR: : 8 S 8 @ S @ A : S 8 C S 8 : 8
þ ý sý þ ý -ý ýþ sþ ý þ
Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
þ
| 0 & M,N
þ
ý
ý
ý
! # O #P&%'$(Q),+ R ,8 S @ CJ9 B 8 @ S @ B T A 9 S : 9 S B B B C S 9 B S @ @ A S T 9 C S 9 B CRS : B C S @ B 8 C S CJ9 A S B @ S B 9 @ 8 A C S C1T 8 B S : @ : 8 T S @ T A B S CU: C S @ 9 S 8 B : C 8 S A @ C S CJ@ S 9 8 9 : S : : A C S @ : 9 S 8 C 8 : 8 S A T 9 C S : S 9RA A CJ@ S A 8 C
sþ ý
sþ sý
þ
þ ý
þ -ý
ý
ý
ý
þ
ý
. / 8 : S A @ B T S TRA C @ S 8 T : @ @ S B 8 @ : @ S B @ C @ S RA C1A @ S : 9 T @ 8 @ S @RA 8 C S 9 @ T S T 8 : S 9 C 8 S 9 8 @ B C 8 S T 8 @
ý þ ý þ ý þ ý ý -ý
sý
-þ -þ
/$ 0 # ( J 4 32 # @ C S A C C CJ9 @ S C1A : T S 8 B @ @ S @ CJ9 9 S C A B S RA T T C S T C C S A T C1A S CJB : 8 C S @ @ : : A : S : C1:
ý
ý
ý ý þ þ þ þ ý ý ý sþ sý ý
<DEDQFÕ EDQNDODU ED]ÕQGD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ $UDOÕN
$UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVWLNUDUOÕ ELU JHOLúPH
J|VWHUPHGL÷L GLNNDW oHNPHNWHGLU %D÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU $UDOÕN ¶GH
WULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU \ÕOÕQÕQ LON oH\UH÷LQGHQ LWLEDUHQ DUWPD\D
EDúODPÕú (\O O ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOGLNWHQ VRQUD LOJLOL \ÕOÕ
WULO\RQ 7/ G ]H\LQGH NDSDWPÕúWÕU
<DEDQFÕ EDQNDODU ED]ÕQGD OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ YH |]HOOLNOH
ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD RUDQ \ ]GH ¶H NDGDU JHULOHPLúWLU %D÷OÕ PHQNXO
GH÷HUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ GD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHUH SDUDOHO ELU
JHOLúLP J|VWHUPLúWLU $UDOÕN ¶GH ED÷OÕ PHQNXO NÕ\PHWOHULQ WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH LNHQ EX RUDQ ùXEDW NUL]LQGH \ ]GH ¶H G úP ú YH
(\O O ¶GH LVH \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU .UHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL
SD\Õ ùXEDW NUL]L |QFHVL \ ]GH ¶LQ ]HULQGH\NHQ ùXEDW ¶GH RUDQ
\ ]GH ¶H G úW NWHQ VRQUD WHNUDU \ ]GH ¶LQ VW QH oÕNPÕúWÕU
sÎ Ê Ï ßzÐ ãdÉ Å Î Ô Å Þ Ù Ñ Ç Ò Å Ó Ôà Ó%ÅvÕ Ö Ô Ó× ÈdÓ ÓÈdä-صå ÖæÓ ÙrÔ Å Ó ÈdÔ Å Ó à ×dÖ Å ÈdÆ Ô Å Å È Ú Û Þ Ç Ê Ü¬Å È$Ë ä Ó çÉ Ô Ö ÊâÚ Å Û Ý Ç Ô Þ Å ØrÈdÓ äâÖ à Ç Ö Èdß Ý Ô%Ö à Ú Ô Ö Ö Ý Ú ÛsÖ ÚÜªÔ Ö Ö Ú Ú È%Ö è Ê-Å Ç È0Å Ò Þ Ç à Å Ç Å Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û é Å Ç È0Å Ô Å Ú à Å Ç Å Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û î é ØªÅ Ô ßdÖ Ç Ù Ç È0جÈdÅ ß Å Ô Å ÔdÈ$ÚÈ ä Å Å Þ Æ Ú àsÅ ØªÞ Ò Ú Ö ¹ÌÞZä Ôñ Ö ê Ó ÚÈdÅ à Ó Ú ä Ö Å Ç¬å Öòê î ÓÔ Æ Ôß Ó ÈdÅ Ù ÓÒ Ø¬à Å ÖXÅ Ô Å È$Æ Ú ä ÞÅ Å ÇdàsÈ à ÞÞ Å Ç`Ú Çëå Å Ö È$Å é ä ÔÓ çÅ ß Ô Ö ×dÇ Å Úß à ÈdǵÖ`Ô Å Ó ã ÚÆdÓÛ]Ö Ç à Ú ØªÅ Ö Ô Ö Å é Ç ÇìÅ ÈdÝ ß ØrÔ ÔzÞ Ö ØrÇ à ÈdÖ Ö ß Ý Ç ÔâÖ Èdß Úà Ô Ô%Ö Ö à Ý ÚìÖ Ö Ý × Ú ÔÖ í0Ö è0Ú Ú|Ô à Ö × Å Ú í0Ç Æ è0Þ î à È$Å å ä Ç ß ÖëÚÞ Û*¹ èdà î Ö Ú å ß ÔÇ Ö Ô äªßïé È0î Å Ú ã Ú Ù Ô Å Þ ÔÇ Þ ÈdØrÔ Å Å`Ú Þ ÒdÇðÖ Ç ä î Ö ê ä Ô ÔÖ Å Ú Ø Ó Û*Þ à Ç à Ó Ý Å Ö Ç Ú
L V
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 723/$0 $.7ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
I E (5# 6 7 7 .; # 6 < < = 6 < < > ? 6 < < (5# 6 < < D E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = 6 < F > ? 6 < F (5# 6 < F
B 9 A @ A 8 A B A A B C A A : T 8 8 A
| 0 &
-ý ý ý
Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
!$# O # &O' (*) + - . / C 9 CJB 9 CJ@ 9 CJB 9 C1A 9 C8 9 C1: 9 C 9 CJB 9 CJ@ 9 : 9
ý
¸
ý
-ý
6HoLOPLú $NWLI .DOHPOHU
¿
¼
Á Á
¾ À ½ Á0º º Â Á%À
/$ 0 # ( 1 2 34 # : : C C C : : : : 8
ý
£XW
D /LNLW YH /LNLGH <DNÕQ $NWLIOHU .DPX EDQNDODUÕQÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL HQ E \ N SD\
PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQGÕU /LNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU QDNLWOHU
EDQNDODUGDQ DODFDNODU 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ DODFDNODU EDQNDODUDUDVÕ SDUD
SL\DVDVÕ LúOHPOHULQGHQ DODFDNODU ]RUXQOX NDUúÕOÕNODU YH PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕQÕQ WRSODPÕQGDQ ROXúPDNOD EHUDEHU EXQXQ LoLQGH ED÷OÕ PHQNXO
GH÷HUOHU \RNWXU 0HQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ $UDOÕN G|QHPLQGH
NDWULO\RQ 7/¶\H JHULOHPLú ùXEDW NUL]L VRQUDVÕ YH |]HOOLNOH +D]LUDQ
2001’den sonra ciGGL ELU DUWÕú J|VWHUPLúWLU 0HQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQGDNL EX
DUWÕú \ÕOÕQ VRQ oH\UH÷LQGH D]DOÕúD G|Q úP úW U .DPX EDQNDODUÕQGDNL PHQNXO
NÕ\PHWOHULQ \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ
7/¶\H JHULOHPHVLQLQ VHEHEL úXGXU $UDOÕN ’e kadar kamu ve TMSF
EDQNDODUÕQD DNWDUÕODQ |]HO WHUWLS GHYOHW WDKYLOOHULQLQ GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHUL
LoLQGH PXKDVHEHOHúWLULOLUNHQ EX G|QHPGHQ VRQUD EX |]HO WHUWLS WDKYLOOHULQ
ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHUGH PXKDVHEHOHúWLULOPHVLQH EDúODQPÕúWÕU 0HQNXO
GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ GD EX JHOLúLPH
SDUDOHOOLN J|VWHUPLúWLU +D]LUDQ G|QHPLQGH PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ
OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶H \ NVHOGLNWHQ VRQUD \ÕOÕQ
sonunda oran yüzde 24.6’ya gerLOHPLúWLU .DPX EDQNDODUÕ JUXEX ED]ÕQGD OLNLW
Ê-Å Ç ÜµÈ0 ÊÅ ÔZ Å à ÚÅ à Ç Å ÇРй É*¹ Ü|É Ê-Ö Å Ú È%Ç Ö È0è]Å Ô Å Ê-Ú Å à Ç Å È0ÇrÅ Ò Å ÞÔ Å Ç ×dà Å Å ÈdÇæÔ Å Å Ú ÔÛ Å Üµ×dÅ Ë Èd^ Ô Å É Ú Ü|Û Ê Ö [ Ç Èd[]ß Ô%\ Ù à Ô Ö ¹ Ý Ð Ö ¹ Ú Ô É Ö Ú Ê-× Å ídÇ è0È0à Å Å Ô Å Ç Ú Þ0Å å Ú Å Ö$Ò _ Þ Ä*ê É`Å _sÚ ÅZî Ú ê ß ÓÇ Æ Ô Å ßµÒ Ä-Å Ò Å Þ Ú Ù Ó Ù Þ Ô ÔÞ Ö ÈdØ¬Ô Å ÚÔ Ö Ú Ó Ç à Ö ÇæÅ Ô Å ×dÅ ÈdÔ Å Ú Û
Y
YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGH PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQGDQ VRQUD HQ E \ N
SD\Õ DODQ EDQNDODUGDQ DODFDNODU NDOHPLGLU
.DPX EDQNDODUÕ ED]ÕQGD EDQNDODUGDQ DODFDNODU $UDOÕN döneminde 1.4 katrilyon TL iken, Haziran 2000 ve Eylül 2000 dönemlerinde
VÕUDVÕ\OD YH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU %DQNDODUGDQ DODFDNODU
\ÕOÕQÕQ EDúÕQGD NDWULO\RQ 7/¶QLQ DOWÕQD G úW NWHQ VRQUD \ÕOÕQÕQ VRQXQD
NDGDU DUWÕú WUHQGL J|VWHUPLú YH \ÕOÕQÕQ VRQ G|QHPLQL NDWULO\RQ 7/
VHYL\HVLQGH NDSDWPÕúWÕU
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/ K,a
v | d ² -À Á Á ´ ¹ ½ · ¾ ¿ » ¿ Á ¹ Á%À-Á ª » ½ ºs¹ ¼ » ¼ s À Â ¸s¹ ½ » ¿ » ¼ ¼ ¹ À ¾ À | ¡|¢ £ À ½ ºs¹ ¾ ½ ½ ¥ £ À d¼ À-¹ ¼ Á0¸ ª £ À Â ¿ ¹ º º » £ À ½ ¸s¹ Á%À ¼ s £ ¸ Â ¿ ¹ ¸ Â Â | £ ¿ º ¼ ¹ ½ º » Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
b © ¬ À Â » ¹ ¿ ¸ ¼ À ¼dÀ-¹ Á%À ¸ ¸ Â Á ¹ ¾ » ¼ » ¼dÀ-¹ ¾ º » ¸ Â ¸s¹ À À-Á À À ½ ¹ Ád½ ½ À º À-¹ ¾ Â Â ¿ » Â ¹ À ½ ¾ ¾ ¼ ºs¹ ¼ Á0¸ ¾ Â ¼ ¹ ¾ ¾ º ¸ Â Á ¹ Â º À
%c c d es d &© ¬ À ¿ ¹  º ¸ Á ¹ À ¼ ¼ ¹ º ½ ¿ ¸ ½ ¹ ½ » ½ Á ¹ ¿ Ád¾ ¹ ¾ ¿ » Ád¾ ¿ ¹  ¿ ½ ºs¹ ÀsÁd¿ ¹ » Á0¼ ¼ ¿ ¹ ¼ ¾  ºs¹ ¿ »  ¹ ½ º º Ád ¼ ¹ º ¿ ¼ ºs¹ Á0 » ¹ º ¸ ¾ ½ À-¹ ¼ ¾ ¼ Á ¹ ¼  ¿ ¹ ¾ ¾dÀ ½ ¿ ¹ ¿ Ád¼ ºs¹  ½ ¸s¹ ¸ ½  Ád ¿ ¹ À » À ºs¹ À À-Á ¹ ¾  Á »  ¿ ¹ À ¸sÁ ºs¹ ½ » ¸s¹ Á%À º À ¼ ¾ ¹ ¸ º ¼ À-¹ ¼ Ád» ¹ » ¿ ¿ À  ½ ¹ ¼ º À ¾ ¹  ½ ¾ ¹ ¼ º º
µ ´ f g-~s es ºs¹ ¿ Â À-¹ » ¾ ¿ Á ¹ Ád¼ » ¹ ¾ ¸ À ºs¹ » ¾ Â ¹ ½ ¿ º Á ¹ º ¸ ½ ¹ ½ Á0º ºs¹ À º À-¹ ¿ ¸ Â Á ¹ » ¼ ¼ ¹ ¼ Á Á ºs¹ º ¾ À-¹ À ¾ ¿ Á ¹ À ½ ¾ ¹ ¿ ¼ À Á ¹ ¾ ½ º ¹ ¼ ¾ » ºs¹ Á0½ ¿ ¹ À-Á0¼ Á ¹ º ¿ Às¹ Ád½ º ¸s¹ À º À-¹ » »dÀ » ¹ »dÀ À-¹ ¸ Â Á Á ¹ » À ¿ ¹ » » » » ¹ ½ ½ Â ¹ ¸ º Á Á ¹ ¾ » Á ¹ ¼ º ¾ Ád¿ ¹ Â ¸ À-¹ ¼ ¸sÁ Á ¹ ¸ ¼ Á ¹ ½ º ¼ º Â ¹ ½ ¸ ºs¹ ¿ ¼ ¸ ºs¹ Â ¾ Á ¹ » Á%À ºs¹ ½ ¾ Á ¹ ¾ Â Á ºs¹ ºsÁd» ¹ ¿ Â ½
%DQNDODUGDQ DODFDNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ
$UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ (\O O ¶GH \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU $UDOÕN
YH ùXEDW G|QHPOHUL DUDVÕQGD LVWLNUDUVÕ] RODQ EDQNDODUGDQ
DODFDNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ÕOÕQÕQ LON LNL
oH\UH÷LQGH G ú ú J|VWHULUNHQ VRQUDNL LNL oH\UHNWH DUWPÕú YH $UDOÕN
G|QHPLQGH \ ]GH GH÷HULQL DOPÕúWÕU
.DPX EDQNDODUÕ ED]ÕQGD ]RUXQOX NDUúÕOÕNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN G|QHPLQGH HQ \ NVHN GH÷HULQL DOPÕú
\ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷L KDULFLQGH G ú ú J|VWHUVH GH VRQ G|QHPGH \ ]GH ¶H
\ NVHOPLúWLU 1DNLW GH÷HUOHULQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN
$UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ ]GH DUDVÕQGD
JHUoHNOHúPLúWLU
î é Å Ô ßd Ç Ù ÊâÈ0Ø¬ß Å Å Ô ãdÅ È$Å Ú ä Å Ô Å Þ ÚÙ àsÅ Ø¬Þ Ò Ú ¹Å Þ à ê Ü|Å Å Ö ÚÛ ÅzÇ Ô Ó ÈdÈdê ß Ó äsÓ Æ Ôâå Å à ÖvÒ Ö Å Ý Ô Ò Ó ÈdÖ Þ Ó Úà ÓÔ Ù Ö Ö Ô Ú Ö Æ Øµ× Å ídÈ Ô Ö è0Þ Ç Úà Ó Ç Å Å à Ç È$Ö Þ«ä ÇµÓ çÓ ÒdÔ Ö Å ÖìÚ*Ô Å à Ç ×dÖ Å Å å ÈdÈdÓÔ ÔäâÖ Å äªà Ú Û Ö é èdÝ î î Ö Ú Úã Ú ß Ô Ô Ö Å Ç Ú Ç Ô Û ß Øré È0Å`Å Å Ç Ú ÒdÈ0Ù Ö Å Þ Ô Ç ÔÞ Å È0Ö ÚÔ äÅ à Ô Ö Ú Å Ú å Ç Ó-Özå Å ÖìØrÔ Å ×dÖ à Å Ç Ó Ý ÈdÈdÖ Ôß Å Ú|ÔdÚ à Û ØrÖ Ü|Ö Ý Ö Ç Ö Ú ÈdÚ È%Ôß Ö Ö Ô è Ú à × ÊâÖ ídÅ Ý è0Ç à Ö È0Å Ú ÔÅ Ö Ç Ò ÚÞ Ç ÓÞ Ç]Ç Þ Çªà ä Å î ä î Ç ê ê Ô Å Å Ô Å ÔØ Å Ø ×dÞ*Å Þ Ç î Èdà Ô Ôß Å Å ê ÚÇ Ûi é ß Ç ß ÇµÓ ã Ó Çdà Ö é Å Ý Ô Þ ØrÖ Ç Èdß Ô%à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú Æ î È$ä ß Ú ¹
h
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø) .$/(0/(5ø1 <h='( 3$</$5,
v | d ² ¸s´ ¹ ¸ · b s¸ © ¹ ¾ ¬ % c câ Â ¹ d¼ e * d º » ¹ &½ © r | ª ¾ ¹ ½ ¿ ¹ ¿ Á ¹ Á º ¿ ¹ À ¾ ¹ » ¼ ¹ Á ºs¹ Á » º ¹ ¿ s ¾ ¹ ¾ ¾ ¹ º Á ¹ º » ¿ ¹ Á | ¾ ¹ ¸ ¼ ¹ ¿ Á ¹ ¾ » Â ¹ Á ¡|¢ £ À-¹ ¿ À-¹ » Â ¹ ½ Ád¿ ¹ Á ¥ £ ¸s¹ º ¾ ¹ À Á ¹ » º ¸ ¹ ½ ª £ À-¹ À ¿ ¹ ½ Á ¹ º º ¸ ¹ ¾ £ ºs¹ º ºs¹ ¾ Á ¹ » Á0º ¹ ¿ ºs¹ Á Á ¹ ¿ Á ¹ ¿ Á0¸ ¹ À s £ | £ ¸s¹ Á ¾ ¹ Â » ¹ À À º ¹ ¾ Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
´ f -g ~s e À » ¹ » Ád½ ¹ Â » ¿ ¹ ¾ º Â ¹ » » ºs¹ ¼ Ád¼ ¹ ¼ » Â ¹ ¸ º Â ¹ » » Á ¹ À º ºs¹ ¼ ¸ Â ¹ ½ Á0ºs¹ Á À ºs¹ ½ Ád¿ ¹ » À » ¹ » Á0¸s¹ ¸ ¿dÀ-¹ Â ¿ ¹ » ¿ Á ¹ º ¿ ¹ Â º À-¹ ¸ Ád¼ ¹ À
g]HO EDQNDODU ED]ÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ $UDOÕN $UDOÕN
G|QHPOHUL DUDVÕQGD – NDWULO\RQ 7/ DUDVÕQGD GDOJDOÕ ELU JHOLúLP
J|VWHUPLúWLU 0HQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL
SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU
\ÕOÕQÕQ EDúÕQGD \ ]GH ¶\H \ NVHOVH GH \ÕOÕQÕQ LON \DUÕVÕQGD
G úP ú VRQ LNL oH\UHNWH LVH WHNUDU \ NVHOPH\H EDúODPÕúWÕU g]HO EDQNDODU
JUXEX ED]ÕQGD OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGH PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQGDQ
VRQUD LNLQFL E \ N SD\D VDKLS NDOHP RODQ EDQNDODUGDQ DODFDNODU $UDOÕN
1999’da 5.1 katrilyon 7/ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH
VHYL\HVLQGH LNHQ $UDOÕN ¶GH NDWULO\RQ 7/µ\H \ NVHOPLúWLU $UDOÕN ¶GH
EDQNDODUGDQ DODFDNODU NDOHPLQLQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ
\ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU \ÕOÕQÕQ LON oH\UH÷LQGH NDWULO\RQ 7/¶\H
G úHQ EDQNDODUGDQ DODFDNODU +D]LUDQ G|QHPLQGH HQ \ NVHN G ]H\L
RODQ NDWULO\RQ 7/¶\H XODúPÕúWÕU
$úD÷ÕGDNL WDEORGD GD J|U OG ÷ JLEL EDQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ
LúOHPOHULQGHQ DODFDNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ ùXEDW
¶H NDGDU G ú N G ]H\OHUGH VH\UHWPLú ùXEDW NUL]L LOH EHUDEHU
EDQNDODUÕQ OLNLW NDOPD LVWHNOHULQLQ DUWPDVÕQGDQ GROD\Õ \ NVHOPH\H EDúODPÕúWÕU
$UDOÕN $UDÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ DODFDNODU
YH ]RUXQOX NDUúÕOÕNODU NDOHPOHUL PLNWDU ED]ÕQGD DUWÕú J|VWHUVH GH OLNLW YH OLNLGH
\DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ÕQGD |QHPOL ELU KDUHNHW J|U OPHPLúWLU
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0LO\DU 7/ K2j
0 ²* *´ · | ¾ Ád½ ¹ ¿ ½ ¸ r » ½  ¹ ¸ » ¾ À ¾ ½ ¹  ¿ À s À » ¼ ¹ ½ ¾ º | ¾ » ¼ ¹ ¸ ¼ ¼ ¡|¢ £ À-Ád½ ¹ À ¿  ¥ £ ¿ ¾ ¿ ¹ ¸  ¸ r £ ¸ º ¾ ¹  ¸  £ ¿   ¹ ½ º  ¿ ¿ º ¹ ¿ À ¼ s £ | £ Á ¹ ¸ À ¸s¹ » » º õ ö ÷ ø ösù ú û üªürõ
b © r » ¸ ¸ ¹ º ¸ ¼ À-Ád ¹ ½ ½ » À » ¼ ¹ ¿ ½ º À » º ¹ Ád¾ ¼ À À-Á ¹  ¸ ¸ ¾ ¸ º ¹ » Á Á ¿ º  ¹ ¼ ½ » Á ¹  » À-¹  Á%À ½ ¾ Á ¹ » ½ º ¼ ¾ ¿ ¹ ¸  ½ Á ¹ À À ¿ ¹ À ¿ À
%c câ d e * d &© r | À  Á ¹ º ¿ ¾ ¾ ¹ Á Á0ºs¹ ¸ À-Á ¸ À ¼ ¹ ¼ Á%À ¸s¹ ¿  Á ¹  Á Á ¿   ¹ ¸ Ád½ ¿ ¹ ¸ À » ¹ » ½ À ¿ ¸ ¿ ¹ º ¿ » ¼ ¹ ½ » ºs¹  Ád¾ ¼ º » ¹ Á0¼ º ½ ¹  ¸ ºs¹  ¸ ½ ½ ¿ Á ¹ ¾ ¾ ¾ ¼ ¹ ½   ¹  ¿ À ºs¹ ¿ ¼  ¹ ¾ ½ ¿ ½ ¹ ¾ À ¾ ¹ ¼ ½ ¿ » ¹ ¼ ¼ ¸s¹ ¼ ¾  ¼ ¹ ¼ Á Á ¹ ¾ ¼ º ¾ ¹  ¿ ¼ ¹ Ád¼ ¾ Á Á ¹ »  ½ ¹ ¿ ¸ » À-¹ ¾ ¸ ¸s¹ ¿  ¼ Á Á ¹  ½  ¹ ½ ¼ ½ ¸s¹ ¸ ¸ ¸s¹ » »dÀ Ád ¹ À ½ » ¹ ¿ ¾ À
´ f gs~- es ¸s¹ ¼ ¸ º ¹ ¼ ½ ¸ Á ¹ ¸ À » ¹ Á0Â » ¿ ¹ Â º » ¹ Ád» ¾ Á ¹ ½ À Â ¹ ¿ Ád¼ ¿ ¹ Â ½ ¿ ¹ À » À º ¹ Á%À ºs¹ º º º ¸s¹ Á0ºsÁ ¹ ¸ º º º ¹ » ½ » ¹ ¼ Ád» À-¹ ¿ ¿ Às¹ º ¼ ½ º ¹ º º ºs¹ º À º ¸s¹ Â ¼ ¼ ¹ ¿ » Á º ¹ º ¾ Â ¹ » ¸ ¿ ¾ ¹ ¿ Á Á ¹ ½ À ½ º ¹ ¸ ¸ ½ ¹ À » ¾ À-¹ Â ¿ ¼ ¹ À-Á0º º ¹ ¿ » Á ¹ ¿ Á0º À-¹ º ¸ Â ¹ ¸sÁd¼ » ¹ ¸ ¸ ½ ¹ ¸ ¾ » ¿ ¹ ¼ ¾ ¼ ¹ Â ¸ À Às¹ ½ ¸sÁ ¹ ¸ ¸ ¿ ½ ¹ ½ ¼ » ¹ Â ½ À ¾ ¹ » À Â ¹ À ¼ ¾
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 <h='( 3$</$5,
g]HO %DQNDODU $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD
õ ö ÷ ø ösù ú û üªürõ
1DNLW 0% GDQ %33 øúO %DQNDODUGDQ 'H÷HUOHU $ODFDNODU $ODFDNODU $ODFDNODU
0'&
=RUXQOX .DUúÕOÕNODU
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD $UDOÕN G|QHPL LWLEDUL\OH OLNLW YH
OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGH HQ \ NVHN SD\ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQGÕU
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ OLNLW
YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ G úHUNHQ EDQNDODUGDQ ERUoODU NDOHPLQLQ
OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ NVHOPLúWLU
%XQD NDUúÕQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQGDQ VRQUD HQ E \ N SD\Õ DODQ
EDQNDODUGDQ DODFDNODU NDOHPL DúD÷ÕGDNL WDEORGD GD J|U OG ÷ JLEL (\O O
YH 0DUW G|QHPOHULQGHNL DUWÕúODU GÕúÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN
J|VWHUPHPLúWLU
&, Åä î Ô Å ê ×dÊ Ô Å Å ß Ø ÈdÔãdÞÅ ÇdÅ Ú à ÔÛ*Þ Å Ù é ÇòØrÅ Ç Å î à È0Ô ßdÅ Å Ù Ô ÛsŠجÔÚ Ó Å ÈdÅ ÚÓ È$ä Å ä å Ò Å Ö]Þ*àsÞê ÚÔ Ó Å ¹ ÈdÚ Ó Üªà ÅXÖ Ö ê Ç Æ Ó Æ ÈdÅ Å ß È Ò Ô Þ Å Çzà Ò Ö Å Þ Ý È$Ó äÖ Ù Ó çÔÚ Ö Ô Ô Ö Ö Ø¬ÚâÚrÔ à Ö × Ö Ú ídÓ Ý Ç è0Ö à à ÚÖ Å Ô Ö Ç]Ç Ú Þ ÛsÅ Ó Ç ÔÒdÅ Å Öò×dÈdÅ Óà ä ÈdÖ Ôà Å å Ö Ú Ô Ö Ý Ûsä¬Ö è Úî é Ô Ö Ú î ß Ú Ú Û Ç ã Ôé Ô ßZÅ Å Ç Ç È0جŠÈ0Å ÅìÚ Ù Ô Å Þ ÒdÔ Ú Þ Ö à ÈdÇ ÔÅ Å Ö ÇzÚ ä Ô å Å Ö Ö`Ô Ú Å Ó ×dتå Å ÖòÖ ÈdÔÇ Å à ÈdÚ Ó ß Ý ÛsÔ Ö Üªà Ú¬Ö Ö ØrÚ Ý È%Ö Ö Ö Ç Úè Ô ÈdÖ Ê-ß ÚÌÅ Ô*× Ç à ídÈ0Ö è0Å à Ý Ò Ö Å Þ Ç ÚÇ Ô Ö à Þ Ç Å Ú ÞÓ ÇÇÇ ä î ê Ô Å Ø Þdî Ô ß Rê i é ß Ç ß Ç¬Ó ã Ó Çdà Ö é Å Ý Ô Þ ØrÖ Ç Èdß Ô%à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú Æ î È$ä ß Ú ¹
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0LO\DU 7/ K
¢ * d ² *´ · | dÁ ½ ¹   Á ª & dÁ » ¹ ¾ ¸ º dÁ ½ ¹ » ¼ ½ dÁ ¾ ¹ ¾ º º | dÁ ¼ ¹ ÀsÁd½ ¡|¢ £ » ¹ À ¾ º ¥ £ º -À ¹ Á$À À ª & £ À sº ¹ Á0¾ À £ À  ¹ ¿ ¸ ½ £ » ¿ ¹ ¼  » ¿ À-¹ ¾ ¾ ½ | £ õ ö ÷ ø ösù ú û üªürõ
µ b © r | Ád¿ » ¹ ½ ¼ º Ád» Â ¹ ¿ ½ Á Ád¾ Á ¹ ¼ ¼ Á Ád» ºs¹ ¾ Á%À Ád¼ » ¹ Á Ád¼ Á0º » ¹ Â ¾ ½ ½ » ¹ ¾ ½ ¸ Á0¸sÁ ¹ º Â ¾ º » Á ¹ Ád¾ Â Á%À ½ ¹ Â Â ¸ ½ ½ ¹ ¿ ¸ ¸
%c câ d es Á0» ¸s¹ Á%ÀsÁ Á0¼ ¸s¹ ¼ ¿ ¼ º ½ Â ¹ ¼ ¿ ¾ º ¸ » ¹ Â Â ¼ ¾ ¼ ¼ ¹ ½ Á0¾ À Â À-¹ » ¸ ¼ ¸ Á%À-¹ Â ¿ ¿ Á ¹ Á%À ¼ ¹ ½ À ¼ ¼ » ½ ¹ ½ » Á ¸ » ¼ ¹ À » Â ¾ ¸ ¾ ¹ ½ ¿ ¼
¦ d © r Á ¹ À º ºs¹ À ¼ ¼ Á ¹ ¿ Ád¿ ¹ º ¸ À Á ¹ ½ ¿ » ¹ º ¿ ½ º ¹ À ¸ » ¹ º ¼ º º ¹ À-Ád» ¹ ¼  ¿ Á ¹ Ád À-¹ ½ ¼ ¼ Á ¹ » ¿ Á ¹ ¿ ½  » ¹  ¸ ¾ ¹  ¸ ¼ » ¹ ¾ À ¸s¹ ¿ ¼ ½ º ¹ ½  ½ ¹ º ¾ ¼ ½ ¼ ½ ¹ ¸ ¼ ¼
´ f Á ¹ ¿ ¾ ½ ¹ ¼ ¸ ¿ Á ¹ ¾ ¿ Á ¹ ½ ½ Â Á ¹ Ád¿ ¿ ¹ Ád¼ Á Á ¹ º ¿ ¸ ¹ ¼ ½ ¼ Á ¹ Ád» Á ¹ À ¸sÁ ¸ ¸ Á ¹ ¸sÁ%À » » ¿ ¹ À ºsÁ Á ¹ Â º ¿ ¹ º ¾ ¿ » ¿dÀ-¹ À » À » ¾ ½ ¹ º ¿ ¿ À ¿ ¸s¹ Â ¼ ¼
g-~s Á Á0 e ¿ ¹ Ád ½ ¼ Á0º À-¹ ¾ » º Ád» » ¹ ½ Ád¿ Ád» » ¹ ¼ ¿ ¿ Ád» » ¹ À º Â À ¾ ¹ Â ½ ½ À ¼ ¹ » ¸ À ºsÁ Á ¹ ¸sÁ0º º ¼dÀ-¹ ¼ À ½ » ½ Â ¹ Â ¼ º º Â ½ ¹ » À À
%DQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ LúOHPOHULQGHQ DODFDNODU PLNWDU ED]ÕQGD
LQFHOHQGL÷LQGH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD LVWLNUDUOÕ ELU VH\LU
L]OHPHGL÷L J|U OPHNWHGLU %XQD UD÷PHQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL
SD\ÕQÕQ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ NVHOLú WUHQGLQH JLUPLú
YH $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH G ]H\LQH XODúPÕúWÕU %X GD \DEDQFÕ
EDQNDODUÕQ |]HOOLNOH ùXEDW NUL]L YH VRQUDVÕQGD OLNLW NDOPD LVWH÷LQGH ROGX÷XQX
göstermektedir.
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 <h='( 3$</$5,
¢ * d ² *´ · µ b © r | | Â ¹ ¾ -À ¹ ¼ ª & Â ¹ À » ¹ ¾ Â ¹ ¾ À-¹ Á Â ¹ À » ¹ Á | Â ¹ À À-¹ Á ¡|¢ £ Â ¹ Á ¾ ¹ » ¥ £ Á ¹ Â » ¹ ¼ ª & £ Â ¹ ¿ ºs¹ ½ £ Â ¹ ¼ À-¹ » Â ¹ ¼ » ¹ » £ | £ » ¹ Á À-¹ Á Ä-Å Æ Ç Å È É Ê*Ë«Ë«Ä
%c câ d es d © ¬ » ¹ ¼ » ½ ¹ º ¾ ¹ Â À ¾ ¹ ½ ¿ ¹ ¼ ¾ ºs¹ ¿ ¸s¹ Á ¾ ¿ ¹ ¾ Ád» ¹ º ¾ À-¹ Â Ád¿ ¹ » À ¿ ¹ º º À-¹ ¿ ¾ ¾ ¹ Á º Â ¹ » ¾ À-¹ º Ád¾ ¹ ¼ ¸ ¸s¹ ¿ Á%À-¹ º ¸ À-¹ ½ º » ¹ À À-Á ¹ Â
µ´ fkg-~s e À ¼ ¹ ¾ » ¹ º À ºs¹ Â » ¹ » » Á ¹ À » ¹ ¸ º ½ ¹ ¼ » ¹ Á º ¾ ¹ » » ¹ Â º ¼ ¹ º Á ¹ ½ Ád» ¹ ¸ Á ¹ ½ Ád¼ ¹ º » ¹ ¿ ¿ ¹ Â ¾ ¹ À ¼ ¹ Â ¼ ¹ ¿ Ád½ ¹ ¿ ¼ ¹ ¿
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD QDNLW GH÷HUOHU NDOHPLQGH $UDOÕN
$UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD |]HOOLNOH ùXEDW ¶GHQ VRQUD KÕ]OÕ ELU
DUWÕú J|U OP úW U =RUXQOX NDUúÕOÕNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ özellikle 200 \ÕOÕQÕQ EDúÕQGDQ LWLEDUHQ DUWPD\D EDúODPÕúWÕU
&Í î é Å Ô ßd Ç Ù ÊâÈ0Ø¬ß Å Å Ô ãdÅ È$Å Ú ä Å Ô Å Þ ÚÙ àsÅ Ø¬Þ Ò Ú ¹Å Þ à ê Ü|Å Å Ö ÚÛ ÅzÇ Ô Ó ÈdÈdê ß Ó äsÓ Æ Ô-å Å à ÖvÒ Ö Å Ý Ô Ò Ó ÈdÖ Þ Ó Ú à ÓÔ Ù Ö Ö Ô Ú Ö Æ Øµ× Å í0È Ô Ö è0Þ à Ç Ú Ó Å Ç Å à Ç È$Ö Þ ä ÇµÓ Óç ÒdÔ Ö Å Ö`Ú*Ô Å à Ç ×dÖ Å Å å ÈdÈdÔÓ Ö ÔäâÅ ä|à Ú Û Ö é èdÝ î î Ö Ú ãdÚ Ú ß ÔÔ Ö Ö Ç ÚÇ Ô Û ß Ø¬é È0ÅXÅ Å Ç ÚÒdÈ0Ù Ö Å Þ Ç Ô ÔÞ Å È0Ö ÚÔä Å à Ô Ö Ú Å Ú å Ç Ó-Özå Å Ö`ØrÔ Å ×dÖ à Å Ç Ó Ý ÈdÈdÖ Ôß Å Ú|ÔdÚ à Û ØrÖ Ü|Ö Ý Ö Ç Ö ÈdÚ Ú È%ß Ô Ö Ö Ô è Ú È × ÊâÞ Æ ídÅ è0ØrÇ à Ö È0Å ä Å Ç Ô Ö Ò Þ ÚÇ Þ ÇæÇ Þ Çªà ä Å î ä î Ç ê ê Ô Å Å Ô Å ÔØ Å Ø ×dÞ Å Þ Ç î Èdà Ô Ôß Å Å ê ÚÇ Ûi é ß Ç ß ÇµÓ ã Ó Çdà Ö é Å Ý Ô Þ ØrÖ Ç Èdß Ô%à Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú Æ î È$ä ß Ú ¹
£`l
F 0HQNXO 'H÷HUOHU & ]GDQÕ $UDOÕN VRQX LWLEDUL\OH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ 0'&
SRUWI|\ NDWULO\RQ 7/ LNHQ \ÕOÕ VRQX LWLEDUL\OH SRUWI|\ NDWULO\RQ
7/¶\H \ NVHOPHVLQH UD÷PHQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH ROPXú \ÕOÕ VRQXQGD RUDQ
\ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU 6|] NRQXVX JHOLúPHQLQ QHGHQL \ÕOÕ EDúÕQGD
X\JXODPD\D EDúODQDQ LVWLNUDU SURJUDPÕQÕQ HWNLVL\OH +D]LQH¶QLQ \XUWLoL
SL\DVDODUGDQ LWIDVÕQÕQ DOWÕQGD ERUoODQPDVÕ IDL] RUDQODUÕQÕQ KÕ]OD G ú ú
QHWLFHVLQGH NDPX ND÷ÕWODUÕQÕQ FD]LEHVLQLQ D]DOPDVÕ YH \ÕOÕQ VRQ oH\UH÷LQGH
EDQNDODUÕQ UHSR \ROX LOH VD÷ODGÕNODUÕ ND\QDNODUGDNL KÕ]OÕ DUWÕúWÕU %XQXQOD
EHUDEHU 0D\ÕV ¶GH +D]LQH 0 VWHúDUOÕ÷Õ¶QÕQ +D]LUDQ D\ÕQGDQ JHoHUOL
ROPDN ]HUH X\JXODPD\D NR\GX÷X PHQNXO NÕ\PHWOHULQ GH÷HUOHPH HVDVODUÕQÕ
G ]HQOH\HQ YH WHPLQDWD YHULOHQ PHQNXO NÕ\PHWOHULQ ED÷OÕ PHQNXO NÕ\PHWOHU
KHVDEÕQGD PXKDVHEHOHúWLULOPHVLQL LoHUHQ GH÷LúLNOLN PHQNXO NÕ\PHWOHU
F ]GDQÕQÕQ WRSODP DNWLIOHU LoHULVLQGHNL SD\ÕQÕQ D]DOPDVÕQGD HWNLOL ROPXúWXU
%X QHGHQOHUGHQ GROD\Õ NDPX EDQNDODUÕ JUXEXQGDNL PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕQÕQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH µGHQ $UDOÕN
2000 döneminde yüzde 9’a, özel bankalar grubundDNL PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕQÕQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH ¶WHQ $UDOÕN
¶GH \ ]GH ¶H YH \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEXQGDNL PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕQ WRSODP DNWLIOHUL LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH ¶WHQ $UDOÕN
2000’de yüzde 24’e JHULOHPLúWLU $úD÷ÕGDNL WDEORGD NDPX EDQNDODUÕ |]HO
EDQNDODU \DEDQFÕ EDQNDODU YH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU ED]ÕQGD PHQNXO
GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGDNL JHOLúLPL
\HUDOPDNWDGÕU $UDOÕN ¶GD NDPX |]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODU JUXSODUÕQGDNL
PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\ VÕUDVÕ\OD NDWULO\RQ 7/ NDWULO\RQ 7/ YH
NDWULO\RQ 7/ LNHQ \ÕOÕQÕQ VRQXQGD PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\OHUL VÕUDVÕ\OD
3.6 katrilyon TL, 8.6 katrilyon TL ve 1.6 katrilyon TL’dir.
\ÕOÕQÕQ EDúÕQGD NDPX YH IRQ EDQNDODUÕQÕQ \HQLGHQ
\DSÕODQGÕUÕOPDVÕ NDSVDPÕQGD YHULOHQ |]HO WHUWLS GHYOHW Lo ERUoODQPD
VHQHWOHULQLQ GH HWNLVL\OH |QHPOL |Oo GH DUWDQ PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ
&á ä î ê Ô ÜªÅ Ø Ö Ç Þ ÇdÈdà ß Å Ô¬Ç¬à î Ö Ô Ý ß Ö Ù Ø¬Ú Ô Ö Å ÚæÈ$ä × Å ídàsè0Þ Úà ¹ Å Ç Þµà Ö å Ô Ö ä]é î Ú ã Ô Å Ç Ø¬Å ÒdÖ ÇdÖ ä Ô Ö Ú Ó Û¬à Ó Ý Ö Ú]ØªÖ Ç Èdß Ô¬È Þ Æ ØrÖ ä Ô Ö Úzå Öðé Å Ý Ô Þ ØªÖ Ç Èdß Ôrà Ö Ý Ö Ú Ô Ö Ú Ó Ç
PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\ \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH NDWULO\RQ 7/¶\H
\ NVHOPLúWLU %DQND JUXSODUÕ LWLEDUL\OH PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\ Q Q JHOLúLPLQLQ
\HUDOGÕ÷Õ DúD÷ÕGDNL WDEOR\D EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX EDQNDODUÕQÕQ SRUWI|\ QGHNL
PHQNXO GH÷HUOHULQ +D]LUDQ \ÕOÕQGD GDKD |QFHGH EDKVHGLOHQ
QHGHQOHUGHQ GROD\Õ DUWÕú J|VWHUGL÷L J|U OPHNWHGLU
g]HO EDQNDODU JUXEXQGD $UDOÕN ¶GDQ EDúODPDN ]HUH DUWDQ
PHQNXO NÕ\PHWOHU SRUWI|\ (\O O ¶GHQ VRQUD D]DOPD H÷LOLPLQH JLUPLú EX
H÷LOLP 2FDN ¶H NDGDU V UP úW U %XQXQ QHGHQL EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH
\DúDQDQ .DVÕP NUL]L |QFHVL |]HOOLNOH \DEDQFÕODUÕQ YH EXQXQOD EHUDEHU
|]HO EDQNDODUÕQGD SRUWI|\OHULQGHNL PHQNXO GH÷HUOHUL HOOHULQGHQ oÕNDUPDODUÕGÕU
<DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\ |]HOOLNOH ùXEDW NUL]LQGH
FLGGL G ú úOHU \DúDPÕúWÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 0'&¶1ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
. /nm ( # 6 7 7 5 .; # 6 < < = R 6 < < > ? 6 < < (5# 6 < < D5E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = R 6 < F > ? 6 < F (5# 6 < F
$6 ! o H $6 : S B 8 @ S A A q@ S 8 C S T A T : S 8 9 S B T Tq@ S @ C C S B 9 T : S A 8 @ S C C1TqT S 8 B @ S CJB 8 : S @ T S R:rT S A @ S CJ9 8 S C1T CRS 9 T q@ S A T S A @ B B S 8 8 S C C qT S T S : @ T 8 S 8 T B S A C1TsC CRS BR: A S CJB T S CJ9 S B 8 C CRS RA T S 8 CJ@ S T 9 S @ @ C1: S TRA 9 S T 9 : : S C1A A S 9RA 8 CJ@ S A S 8 T 8 : @ S T : 9 S 8 B : S 8 S B R:
sþ
sþ
þ
ý sý ý -ý þ -ý þ þ sþ ý ýþ þ þ sþ ý þ sþ þ ý ý ý -ý þ þ sý Ä-Å Æ Ç Å È É Ê Ë«Ë«Ä þ
I E R $6 C S @ 9R: S 8 C S A C S T C C S A : S A B C S A A S A 8 A C S A A 9 S C1T T @ : 9 S C1B T 9 S A 9 C S @ BRA S CU: C C S 8 A 8 S B T : S B S R: C S CJT C S 9 A
ý ý -þ ý ý sþ sý
ý ý sþ þ þ þ þ -ý þ
.p H % $6 CU: S TRA S CJ@RA CU: S @ 8 B S 8 T C S A @ @ S T A A C S T C S 9R: C S CJ9 S T B T C1@ S C1@ T S @ C CUA S BR: T S 8 : @ C1@ S S @ 8 T R: S @ C S A R: 8 S 9 T S @ @ S 8 S
-ý
ý
þ þ þ þ þ ý ý
ý ýsý þ ý -ý þ sý þ ý ý ýsý þsþ ý
.DPX EDQNDODUÕ JUXEX ED]ÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ LoHUL÷LQH
EDNÕGÕ÷ÕQGD \ ]GH ¶VL GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQGHQ ROXúWX÷X
J|U OPHNWHGLU %D÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ PHQNXO GH÷HUOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN
LWLEDUL\OH \ ]GH ¶GLU 'HYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕQGDNL SD\Õ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD G úHUNHQ
ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\Õ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU
.DVÕP NUL]L LOH GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ PHQNXO GH÷HUOHU
F ]GDQÕ LoLQGHNL SD\Õ \ÕOÕ VRQX LWLEDUL\OH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU ùXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD LVH KÕ]OÕ ELU úHNLOGH DUWPÕú YH (\O O G|QHPL
LWLEDUL\OH \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU $UDOÕN ¶H JHOLQGL÷LQGH GHYOHW ERUoODQPD
VHQHWOHULQLQ SD\Õ \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶D JHULOHPLú ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ
SD\Õ LVH \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶D \ NVHOPLúWLU
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 0'&¶1ø1 $/7 .$/(0/(5ø1ø1 M4t *(/øùø0ø 9( 0'& ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
| v ª & * | ¡|¢ £ ¥ £ ª & £ * £ £ | £ ÄâÅdÆ Ç Å È É Ê Ë«Ë«Ä
µ ´ f sº ¹ ¿ À ¼ ¹ ¸ ¸ » ºs¹ À Â » ¹ ¿ ½ ½ ºs¹ ¸ À ¼ ¹ Á Ád½ ºs¹ ¾ ¼ ½ ¹ ¾ ¾ º » ¹ Ád½ Á ¹ Â ½ » ¿ ¹ À »dÀ-¹ Á Ád» À-¹ À ½ ¿ ¹ ¸sÁd½ ¾ ¹ » Á0Â ¹ » ¿ À Ád¼ ¹ » ½ Â ¹ ¼ ¼ » º ºs¹ Á%¸ ¸s¹ Â ¸ À º ¼ ¹ ½ º Â ¹ ¾ À ¿
´« u ºs¹ ¸ ¿ ¾ ¹ Â » ¿ ºs¹ º ½ » ¹ À Â Â ºs¹ » » ¾ ¹ Â ¸ ¿ ºs¹ Ád¾ ¾ ¹ ¾ ¾ ¿ ºs¹ Á0¸ Á ¹ » ¸ ¿ ¸s¹ » ¼ ½ ¹ » ½ ¿ » ¹ » Â ¾ ¹ ¾ Â ¼ » ¹ ½ À ¾ ¹ ¾ » ¼ Ád¿ ¹ Â À ºs¹ Â » » º Â ¹ ½ » ¸s¹ ¾ ¿ À ºs¹ ½ º ½ ¹ » Â ¸
´ º ½ ¹ » º Â ¾ ¿ ¹ ¾ ¿ º ¼ ½ ¹ ¸ ½ » ½ ¼ ¹ ½ Â Â » ¸s¹ Â ¾ Á »dÀ-¹ ½ » ¿ » ½ ¹ Â ½ » À ¾ ¹ Â ¼ » º ºs¹ ¼ º ¼ º ¸s¹ ºsÁ0º º ºs¹ Ád½ ¾
´ «´ u À Às¹ » Â ¸ ½ ¿ ¾ º ¹ ¼ º ¿ ½ ¾ º º » ¹ » ¾ ½ ¼ ¼ » » ¾ ¹ Â ½ ¾ ¼ » ½ ½ » ¹ ¸ ¿ ¾ ¸ ¼ Á ¹ Â Â ½ ¹ ¿ ¿ ½ ¼ ¸ Á ¹ Ád¾ » ¹ Â Ád¼ ¿ » Á ¹ » Ád½ ¹ ¿ ¾ » ¿ À Á ¹ » º ¸s¹ Â º º ½ » Á ¹ º Â » ¹ º ¿ ¼ ½ À º ¾ ¹ ½ ¸ ½ ¹ Â À ¸ ÁdÂ
´ Á º » À Á Â Á Á Â Â Â
« µ´ º º ¼ Ád» » Á Á%À º ¸ º ¾ ¿ ¾ ½ Â
0LNWDUVDO DoÕGDQ EDNÕOGÕ÷ÕQGD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ (\lül 2000 ve
$UDOÕN G|QHPOHULQGH FLGGL DUWÕúODU J|U OP ú $UDOÕN ¶GH LVH GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHUL NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/ \H JHULOHPLúWLU
g]HO EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ LoHUL÷L
LQFHOHQGL÷LQGH $UDOÕN G|QHminde devlet borçlanma senetlerinin menkul
NÕ\PHWOHU SRUWI|\ QGHNL SD\ÕQÕQ \ ]GH GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHULQ SD\ÕQÕQ
\ ]GH YH ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\ÕQÕQ LVH \ ]GH ROGX÷X
J|U OPHNWHGLU $UDOÕN ¶GH EX RUDQODU GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ
DOH\KLQH GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHULQ YH ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ OHKLQH
JHOLúPLúWLU %D÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ LoLQGHNL SD\Õ
\ÕOÕ ER\XQFD DUWPDVÕQD UD÷PHQ 2FDN ¶GH RUDQ \ ]GH ¶D
JHULOHPLúWLU )DNDW ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ
PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ LoLQGHNL SD\Õ DUWPÕú YH +D]LUDQ \ÕOÕQGD \ ]GH
G ]H\LQH JHOPLúWLU %XQXQ QHGHQL |]HO EDQNDODUÕQ WDNDV LúOHPL VRQXFXQGD
DOPÕú ROGXNODUÕ GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU LoLQGH
\HUDOPDVÕGÕU %XQGDQ GROD\ÕGÕU NL $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL
DUDVÕQGD GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ LoLQGHNL
SD\Õ G úHUNHQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\Õ DUWPÕúWÕU
&ó ØªÖ ÜµÇ Èd Ë ß ^ Ô%à É*Ö ÜªÝ Ö Ö ÚÇ Ô Ö Èdß Ú Ôsà Ö Ý Ö Ú Ô Ö ÚÌ× ídè0à Å Ç Þ Û Ë«Ê v«É*Ë*Ö å Ô Ö ä é î Ú ã Ô Ö Ç Ø¬Å]ÒdÖ ÇdÖ ä Ô Ö Ú Ó Û*˫ܵÄ*É*Ë Ó Ý Ö Ú ØrÖ Ç Èdß Ô-È Þ Æ ØrÖ ä Ô Ö Ú Û*Ê ÜµËÌÉ ÊâÅ Ý Ô Þ
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 0'&¶1ø1 $/7 .$/(0/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 9( 0'& ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/ K
d | r & | ¡|¢ £ ¥ £ r & £ £ £ | £ ÄâÅdÆ Ç Å È É Ê Ë«Ë«Ä
´ f ¼ ¹ À-Ád» ¹ ½ ¸ ½ ¼ ¹ ¼ Á Á ¹ ¿ Â ½ ½ ¹ À ¿ ¼ ¹ Á0¿ À ½ ¹ ¸ ¾ ¼ ¹ Á0Â À ¼ ¹ ¸ ¾ ½ ¹ ¸ ¼ ¿ ½ ¹ ½ » ¾ ¹ º ¼ ½ Á Á ¹ ¿ º ¸s¹ Ád¿ ½ Á Á ¹ » ¸ ½ ¹ » ¾ À Á0º ¹ ½ ¸ Â ¹ » ½ Â Ád¼ ¹ ¾ ¾ ¸s¹ À ½ À º ¾ ¹ » À » ¹ ¿ ¾ º
´« u Às¹ ¿ ¸ » ¹ ¸ À À Às¹ ½ Â ½ ¹ º Ád¾ Às¹ ¾ ¿ ¾ ¹ ¿ ¿ º » ¹ ¼ º ¸s¹ º º » º ¹ ¾ Â ¸s¹ Â Â ¿ Às¹ ¾ ¿ ¼ ¹ Á$À ½ Às¹ » Â Â ¹ Á0Â ¾ º ¹ Ád¼ Â ¹ À » ¿ º ¹ ½ ¿ ¾ ¹ Á0Â º ¸ ¹ » º ¿ ¹ ¸ Â ¿ ¼ ¹ ¼ Â ¸s¹ Á0Â À
´ º ¹  ½ ½ ¹ º ¾ º º ¹ Á Ád» ¹ ½ º  º ¹ ¾ ºsÁ ¹ ¸ ¸ º º ¹ º ½ ¾ ¹ » ½ ½ º ¹ º ¸ ¼ ¹ º ¼ º Á ¹ ¾ Ád ¹ ¾ ¼ º Á ¹ À-Á Á ¹ ¼dÀ À Á ¹ ¼ ½ ¿ ¹ ½ ¿ ¾ Á ¹ º ¼ ¾ ¹ ¾ Á0¸ Á ¹ ¾ »  ¹ À ¾ ¿ Á ¹ Ád¿ ¸s¹ ½ ½ Â
´ Á ¹ ¾ ¾ Á ¹  ¿ » Á ¹ ¿ ¼ ¼ ¹ ¾ ¿ À º ¹ » ¼  ¹ ¿dÀ  » ¹ ¾ » ¸s¹ À ¼ º » ¹ ¼ ¼ ¾ ¹ » ½ ¼ » ¹ ¼ À ¸s¹ ¾ ¾ ¼ ¸ ¹  Á%À-¹ º »  ¿ ¹ º ½  ¹ ½dÀ º ¼ ¹ ¸ ½ ½ ¹ ¿ ¿ º Ád ¹ ¸ ½ ¼ ¹ À »  Ád¾ ¹ » ¸  ¹ ¸ ¾ ¼
´Ì u ¾ ¿ ¾ ¸ À ¼ À Â º ½ À ¸ » ¿ Ád½ º » » À » ¾
ÿ
´ º ¾ º À º ¿ º À º ¸ Ád¾ Á0º Ád¿ Ád ¼ ¾
´ Ád¼ º Â º ¾ » ¿ À ¾ » ½ ¾ Á ¸ À ¸ ¿ ¾ ¼ ¸sÁ
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ
PHQNXO GH÷HUOHU SRUWI|\ QGHNL SD\Õ 0DUW ¶GH \ ]GH LNHQ 'ø%6¶OHULQ
PLNWDUVDO RODUDN D]DOPDVÕ VRQXFXQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ LoLQGHNL SD\Õ
GD \ÕOÕQÕQ RUWDODUÕQGD \ ]GH ¶\H G úP úW U $\QÕ G|QHPGH ED÷OÕ
PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\Õ DUWÕú J|VWHUPLú YH +D]LUDQ ¶GH \ ]GH ¶H
JHOPLúWLU \ÕOÕQÕQ EDúÕQGDQ YH |]HOOLNOH ùXEDW NUL]L LOH EHUDEHU GL÷HU
PHQNXO NÕ\PHWOHU KÕ]OÕ ELU úHNLOGH D]DOPÕúWÕU %XQXQ \DQÕQGD ED÷OÕ PHQNXO
GH÷HUOHU DUWPÕúWÕU
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 0'&¶1ø1 $/7 .$/(0/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 9( 0'& ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/ wLx
y zU{XzU|X}U~ zU|U z1 zU zU ` zU ` z ` ` U 1 ` zU ` }`zU U {1 U zU U z ` U U 1 U zU U
O ` 1 ` X 1 ` 1 ` 1 ` X ` X U X ` X U L ` X U 2 X ` ` U X ` ` 1 2 J X J X 1 X U X L 1 `
4 X 1 2 X 2 ` 1 U ` ` J ` ` ` 1 X ` 1 X ` ` J ` ` ` 1 ` X ` 1 ` ` 1 ` ` ` 1 X X X X U `
O J 2 1 X U ` U ` ` 1 X 1 4 J X 4 ` J 2 X 1 X ` ` U X ` J X ` X 1 1 2 1 ` U `
O X 1 X ` U J ` ` U U ` ` U U X U X ` L ` U X 2 X U X ` U U ` ` U U 1 1 4 J U J 4 J U
X J ` ` ` X ` L U
O X L
O X X L ` U ` X
¡J¢ £ ¤ ¢U¥ ¦ §R¨ ¨ ¡
%X JHOLúPHOHU ED÷ODPÕQGD \ÕOÕ LoLQGH GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHULQ
SD\Õ VÕIÕUD NDGDU G úP ú GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ SD\Õ JHULOHPLú YH
ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\Õ LVH DUWPÕúWÕU *HQHO RODUDN \DEDQFÕ EDQNDODU
JUXEX ED]ÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ $UDOÕN $UDOÕN 1 dönemleri
DUDVÕQGD GDOJDOÕ ELU JHOLúLP J|VWHUPLúWLU
ØVLª Ö ÜµÇ Èd Ë ß ^ Ô%à É*Ö ÜªÝ Ö Ö ÚÇ Ô Ö Èdß Ú Ôsà Ö Ý Ö Ú Ô Ö ÚÌ× ídè0à Å Ç Þ Û Ë«Ê v«É*Ë*Ö å Ô Ö ä é î Ú ã Ô Ö Ç Ø¬Å]ÒdÖ ÇdÖ ä Ô Ö Ú Ó Û*˫ܵÄ*É*Ë Ó Ý Ö Ú ØrÖ Ç Èdß Ô-È Þ Æ ØrÖ ä Ô Ö Ú Û*Ê*ܬËÌÉ*Ê-Å Ý Ô Þ ØªÖ ÜµÇ Èd Ë ß ^ Ô%à É*Ö ÜªÝ Ö Ö ÚÇ Ô Ö Èdß Ú Ôsà Ö Ý Ö Ú Ô Ö ÚÌ× ídè0à Å Ç Þ Û Ë«Ê v«É*Ë*Ö å Ô Ö ä é î Ú ã Ô Ö Ç Ø¬Å]ÒdÖ ÇdÖ ä Ô Ö Ú Ó Û*˫ܵÄ*É*Ë Ó Ý Ö Ú ØrÖ Ç Èdß Ô-È Þ Æ ØrÖ ä Ô Ö Ú Û*Ê ÜµËÌÉ ÊâÅ Ý Ô Þ
0HYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ LoHUL÷LQGH
|]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEXQGDNLQH SDUDOHO ELU GH÷LúLP \DúDQPÕúWÕU
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHULQLQ YH
GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHULQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ LoLQGHNL SD\Õ G úHUNHQ
ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHULQ SD\Õ DUWPÕúWÕU
7$%/2 0(9'8$7 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 0'&¶1ø1 $/7 .$/(0/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 9( 0'& ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
ª ¨ ©- « | r & * | ¡ ¢ £ ¥ £ r & £ * £ £ | £ ÄâÅdÆ Ç Å È É Ê Ë«Ë«Ä
´ f ´« u ´ 0Á ºs¹ ½ ¸ ¾ ¹ Á0¼ ¸ ¼ ¹ ¾ ¼  ¹ ¼ À Àôºs¹ ¿dÀ ¸s¹ º ¿ ¸ Á0ºs¹ ¼ À ¿ ¹ À ¾ ½ ¼ ¹ » ¸ ¾ ¹  Ád¼ ºs¹ ¾ ¼ Á ¹  ¿ ½ Ád» ¹ ¸ ¼ ¼ ¹ ½ ¸ ¸ ¿ ¹ ¿ Ád¾ ¹ ¸ ½ º ºs¹ ½ ¼ » ¹ ¸ ¼ » Ád» ¹ ½ Ád» ¹ »  º ¸ ¹ ½ À À-¹  ¿ ¸ ºs¹ ¿  ¼ ¹ ½  Á Ád» ¹ ¾ Ád ¹ ½ ¿ ½ ¾ ¹ ¸ ¾ À-¹ ¸ ¸ ¿ ºs¹ À À ¼ ¹ ¾  Á Ád¼ ¹ Ád¼ ½ ¹ ¾ ¼ Á Á Á ¹ ¾ ½ Á ¹ ½  ¾ Á ¹ ¾ ¼ ºs¹ ¿ ¿dÀ Á0¸s¹ ¿ º ½ ¹ À º ¼ ¿ ¹ ½  ¿ ¹ » ¼ ºÃÁ ¹ À ¼ ¸s¹ ¾ ¼ ½ Ád¼ ¹ ¾ ¾ ¾ ¹ ¼dÀ ½ ¿ ¹ Ád ¼ ¹ À ¿ ¿ Á ¹ ½ ¼ ¿ ¹ ¼ Á0» » ºs¹ ¼ Ád¾ ¹ ¸ ¾ º º  ¹ » À À-¹ ¿ ¾ ¿ Á ¹ » ¾ ¾ ¹ Ád¾ ¸ À » ¹  ½ ¾ ¹ ¼ ¼ » º ¿ ¹ ¸ º  ¹ ¸  Á Á ¹ ¾ ¾ ½ ¹ ¾ º ¸ ¾ ¾ ¹ À ¾ ¾ ¹ » » ¾ 0Á º ¹ º  ¼ ¹ À-Á0¸ Á ¹ º  ºs¹ º ¸ ¿
´ Á ¹ ¸ » ¼ ¹ Â ¸ ¸ Á ¹ ½ Â Á ¹ » ¸ º ºs¹ ½ ¼ ½ ¹ ¾ ½ Á À-¹ º ¸ Â ¹ » º ¾ ¾ ¹ À Â ¿ ¹ ¼ Á Á ¾ ¹ Â Á$À-¹ ½ Â º ¿ ¹ » » ¾ ¹ À ¾ ¿ ½ ¹ À ¾ ½ ¹ ¾ ¾ ½ Á Á ¹ Á Ád¾ ¹ ¿ » ½ Ád» ¹ ½ Ád¾ ¹ ¿ ¾ ¸ À ºs¹ ÂdÀ À-¹ ¸ ¾ º
´« u ¸ ¸ ¸ ¾ ¾ ¸ ¾ Â À º ¸ À À ¿ » ¼ ¸ º ¸ À º º
´ ºsÁ º Â º º Ád½ Ád¼ ½ ½ Á Á À À º
´ Ád» Ád¾ º º » Á À Â º ¼ À À ¾ Á » À » º ¿ ¸
F .UHGLOHU
»¾
ÀÁ
½ ¾¿ »¼
° ª « ¬ © © ° © « © © © ¯ « ¬ © © ¯ ¬ «© © © ¯ ª « ¬ © © ¯ © «© © © ª « ¬ © © ª ¬ « © © © ª ª « ¬ © © ª © « © © © ® « ¬ © © ® ¬ «© © © ® ª « ¬ © © ® © «© © © « ¬ © © ¬ «© © © ª « ¬ © © ©
±L² ³ « ´ ´ µU³ ² « © © ¶ ³ · « © © ¸ ¹ º « © © ± ² ³ « © © µU³ ² « ©,® ¶ ³ · « © ® ¸ ¹ º « ©,® ± ² ³ « © ® ±L² ³ « ´ ´ÌµX³ ² « © ©×¶L³ · « © ©Ø¸ ¹ º « © ©Ù± ² ³ « © ©ÏÚ`Û ³ « © ®ÝÜ2Ä Ò « © ®×µX³ ² « © ®Þ¶L³ · « © ®Ì¸ ¹ º « ©,®ß±L² ³ « © ® Â4³ ÃUÄJÅ4« ¬ « ª ¬ÇÆ,« ª ¬ ©ÈÆ,« ´ ® ¬Ç « ª ÉÊÉ « ¬ ËÉ « ´ ¯ ®È´ « ® ©Ê´ « ¯ ° ¯ÇÉ « ® ¯ ËÉ « ® ¬ ÉÇ « ¬,® © ® ® « ¯ ® ÉÌ® ¯ « ® ¬,®Í® ¬ « Æ É °Ì® É « ¯ ¯ ©Î® « É,® ¬Ì® É « Æ ¬ ´Ïª © « Æ ¯ ´Ïª © « ´ ªÍª ° « ÆЪ É « ,® Ъ © « ´ ´ ¬ Ö zel B. °´ ´ Æ © ® « © ¯ ÉÓ® « © ,®Ê® « ® © ° Æ,® Æ°© ® « ¯ É ©Ë® « ¬ ® ÉÓ® « É ª ©Ó® « ¯ ª ¬ Ñ ³ Ò « Å2« µUÔ Õ Ö « Å4« ® « ´ ªÐª © « ¯ Æ4®×ª ¯ « Æ ¯ Æͪ « ® ¯ ©Ïª « Æ Éͪ É « © ¬ ªÐ¯ © « ° ° ´Í¯,® « ¬,® ¬Í¯ ° « ° ¯ ®Ï¯ É « Æ ´ ¬Íª ´ « É ª ´ *UDILN %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD .UHGLOHULQ *HOLúLPL
0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU ED]ÕQGD NUHGLOHUH EDNÕOGÕ÷ÕQGD
NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGH HQ E \ N SD\D VDKLS ROGX÷X J|U OPHNWHGLU
.UHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGH DOGÕ÷Õ SD\ $UDOÕN Ocak 2001 dönemleri
DUDVÕQGD DUWDUNHQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH 2FDN ¶GH \ ]GH ùXEDW
NUL]L LOH EHUDEHU EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH NUHGLOHULQ G ú úH EDúODPDVÕ LOH toplam aktifler içindeki payÕ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶D JHULOHPLúWLU .UHGLOHULQ
WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ร QD EDQND JUXSODUร ED]ร QGD EDNร OGร รทร QGD \DEDQFร
EDQNDODU KDULFLQGH NDPX YH |]HO EDQNDODUGD PHYGXDW EDQNDODUร QGDNL
JHOLรบLPH SDUDOHO ELU JHOLรบPH J|VWHUPLรบWLU <DEDQFร EDQNDODUGD LVH NUHGLOHULQ
WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร รนXEDW ยถH NDGDU |QHPOL ELU GHรทLรบLNOLN
J|VWHUPHPLรบ NUL]GHQ VRQUD DUWร รบ HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU
Toplam aktifler iรงinde en รงok paya sahip olan krediler kalemi banka
JUXSODUร ED]ร QGD LQFHOHQGLรทLQGH รบX |QHPOL QRNWDODU J|]H oDUSPDNWDGร U
\ร Oร QGD X\JXODPD\D EDรบODQDQ LVWLNUDU SURJUDPร oHUoHYHVLQGH EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH IDL]OHULQ Gย รบย รบย NUHGLOHUH DUWร รบ \|Qย QGH \DQVร Pร รบWร U .DPX
EDQNDODUร Qร Q NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHU $UDOร N ยถGDQ LWLEDUHQ $UDOร N ยถGD
NDWULO\RQ 7/ 0DUW ยถGH NDWULO\RQ 7/ DUWPD\D EDรบODPร รบWร U .UHGLOHUGHNL
EX DUWร รบ รนXEDW ยถH NDGDU Vย UPย รบ YH รนXEDW NUL]L VRQXFXQGD D]DOPD
HรทLOLPL J|VWHUPLรบ VRQUDNL G|QHPOHUGH GH EX Gย รบย รบ Vย UPย รบ YH $UDOร N
dรถneminde 7.5 katrilyon TLโ ye gerilemiรบWLU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q WRSODP kredileri iรงinde en bรผyรผk paya sahip olan รถzel bankalarda ise kamu
EDQNDODUร QGDQ GDKD IDUNOร ELU JHOLรบLP J|Uย OPย รบWย U $UDOร N G|QHPLQGH
|]HO EDQNDODUร Q YHUGLรทL NUHGLOHU NDWULO\RQ 7/ LNHQ รนXEDW ยถGH EX WXWDU 20.6 katrilyon TLโ ye Haziran 2001โ de 24.7 katrilyon TLโ ye ve Eylรผl 2001
G|QHPLQGH LVH NDWULO\RQ 7/ยถ\H NDGDU \ย NVHOPLรบWLU $UDOร N Eylรผl
G|QHPOHUL DUDVร QGD DUWร รบ HรทLOLPLQL Vย UGย UHQ |]HO EDQNDODUร Q NUHGLOHU
NDOHPL \ร Oร Qร Q VRQ oH\UHรทLQGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H JHULOHPLรบWLU g]HO
EDQNDODUร Q NUHGLOHULQLQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย LoLQGHNL SD\ร GD \ร Oร Qร Q ย oย QFย
oH\UHรทLQH NDGDU \ย NVHOPLรบ VRQ oH\UHNWH RUDQ \ย ]GH Gย ]H\LQH JHULOHPLรบWLU
<DEDQFร EDQNDODUร Q YHUGLNOHUL NUHGLOHU $UDOร N $UDOร N 2001 dรถnemleri
DUDVร QGD KDILI ELU DUWร รบ J|VWHUVH GH G|QHP LoLQGH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย LoLQGHQ
DOGร รทร SD\GD |QHPOL ELU GHรทLรบLNOLN ROPDPร รบWร U
.UHGLOHULQ 7/ <3 NRPSR]LV\RQXQD EDNร OGร รทร QGD Dรทร UOร NOร RODUDN |]HO
YH \DEDQFร EDQNDODUร Q oRรทXQOXNOD <3 NDPX EDQNDODUร Qร Q 7/ NUHGL Dรทร UOร NOร
ROGXรทX DรบDรทร GDNL JUDILNWH J|Uย OPHNWHGLU $UDOร N $UDOร N G|QHPOHULQL
NDSVD\DQ DรบDรทร GDNL JUDILNWH GH \HU DOGร รทร JLEL NDPX EDQNDODUร Qร Q รนXEDW
NUL]LQH NDGDU <3 NUHGLOHULQLQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ร QGD D]DOร รบ ROPXรบ
NUL]GHQ VRQUD (\Oย O ยถH NDGDU RUDQ DUWร รบ HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU
7$%/2 0(9'8$7 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 723/$0 .5('ø/(5ø1 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
áà © âcs | r s | ¡|¢ £ ¥ £ r £ £ s £ | £ õ ö ÷ ø ö-ù ú û ürürõ
ã` » ºs¹ º » Â ¹ ¿ º ½ ¹ » º ¼ ¹ ¾ » Á ¹ ¸ » Á ¹ ¼ » Â ¹ » º ½ ¹ ¸ º » ¹ ¸ º Á ¹ Á º ¾ ¹ º
ágâ § ¸ » ¹ ¸ ¸ Às¹ ¸ ¸ ¸ ¹ À ¸ ¿ ¹ ¸ ¸ Às¹ À ¸ ¸ ¹ ¾ ¸ ¼ ¹ º ¸ ¸ ¹ Â ¿ º ¹ Â ¿ Às¹ º ¿ Â ¹ À
| â |² fOä À-¹ º À-¹ ¿ À-¹ À » ¹ ½ À-¹ Â Á ¹ ¸ Á ¹ ¾ À-¹ À À-¹ À À-¹ ¿ À-¹ À
$UDOÕN |QHPLQGHQ LWLEDUHQ |]HO EDQNDODUÕQ <3 NUHGLOHULQLQ
WRSODP NUHGLOHUGHQ DOGÕ÷Õ SD\ ùXEDW NUL]LQH NDGDU G ú ú J|VWHULUNHQ
ùXEDW NUL]LQGHQ (\O O ¶H NDGDU NL G|QHPGH DUWÕú H÷LOLPLQH JLUPLúWLU
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD <3 NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ
$UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH ¶D JHULOHGL÷L
J|U OPHNWHGLU ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD
<3 NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHQ DOGÕ÷Õ SD\ DUWPD\D EDúODPÕúWÕU *HQHO
RODUDN EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD <3 NUHGLOHULQ WRSODP
NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ÕQÕQ ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD DUWÕú H÷LOLPLQH JLUPHVLQLQ
DUNDVÕQGD ùXEDW NUL]L QHGHQL\OH VHUEHVW NXU JHoLOPHVL VRQXFX NXUODUÕQ
\ NVHOPHVL LOH EHUDEHU <3 NUHGLOHULQLQ 7/ FLQVLQGHQ GH÷HULQLQ \ NVHOPHVL
\DWPDNWDGÕU
ü
î å,æ å í ç,æ å í å,æ å ì ç,æ å ì å,æ å ç ç,æ å ç å,æ å ë ç,æ å ë å,æ å ê ç,æ å ê å,æ å é ç,æ å é å,æ å è ç,æ å è å,æ å ç,æ å å,æ å
ï ð ñ4ò ó4ó
ô ñ2ð ò õ,õ
ö ñ,÷,ò õ,õ
øLù2ú ò õ4õ
ï ð ñ2ò õ,õ
ôRñ4ð ò õLû
ö`ñ ÷,ò õLû
ø2ùLú ò õ2û ï ð ñ2ò õ2û þ#+ , ÿ!, + .- , / 021 þ#+ , 43 5 , 76&8 9 ÿ#, + 4- ,:/ 2021 þ#+ , ýXþ ÿ
1þ! Xþ#" $&%
ÿ '&( Xþ )* *UDILN %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD <3 .UHGLOHU 7RSODP .UHGLOHU 2UDQÕQÕQ *HOLúLPL
G 7DKVLOL *HFLNPLú $ODFDNODU 7*$ %DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU ED]ÕQGD WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODU QHW WULO\RQ 7/ LNHQ .DVÕP NUL]LQLQ HWNLVL\OH
NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU $\QÕ úHNLOGH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODU EU W NDOHPL GH $UDOÕN ¶GD NDWULO\RQ 7/ LNHQ $UDOÕN
G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU $UDOÕN ¶GHQ VRQUD
ùXEDW NUL]LQLQ HWNLVL\OH WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU QHW YH WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODU EU W NDOHPOHULQGH |QHPOL DUWÕúODU PH\GDQD JHOPLú YH
NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q úPH RUDQÕ DUWPÕúWÕU 0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODUÕ QHW YH WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU EU W 2FDN ¶GH
VÕUDVÕ\OD NDWULO\RQ YH NDWULO\RQ 7/ LNHQ ùXEDW NUL]LQLQ ROXPVX]
HWNLVL\OH WXWDUODU VÕUDVÕ\OD \ÕOÕQÕQ VRQXQGD NDWULO\RQ 7/¶\H YH
NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU $\QÕ JHOLúPH WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU NDUúÕOÕ÷Õ
NDOHPLQGH GH J|U OP úW U
7$%/2 .$08 9( g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 7*$¶1,1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
. ? # &
´* r²« § <; | r & | ¡|¢ £ ¥ £ r & £ £ £ | £ Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
z s} ¯ ±° ²* ³ » ½ ¸s¹ » Á Á » ½ Á ¹ ¼ ¸ ½ ¾ À ºs¹ Ád¾ ¾ ¿ À ¸s¹ » ¼ Â ¼ Â » ¹ Ád¼ º ¸ ¼ Â ¹ ¸ º Â ¿ Â À-¹ ¸ ¼ ¾ ¿ ½ À-¹ » ¸ » ¸ ¸ À-¹ » Â » Á ¹ ¸ ¼ » ¹ º À ½ Á ¹ ¸ ¸ ¿ ¹ º ¿ ¾
} ¯ ±° « ,à ³ ¸ Á Á ¹  ¸  ¸ Ád¼ ¹ ¿ À ¼ ¼  Á ¹ » ¾ Á Á ¹  » Á ¹ Ád » Á ¹ Ád¾ ºs¹ ¿ ¸sÁ Á ¹ Ád½  ¹ Ád Á Á ¹ º »  ¹ ¼ » ¸ Á ¹ » ¼ ¾ ¹   ¸ ºs¹  ¾ ¼ ¹ À º ¸ » ¹ À º » ¹ ¼ À ¼ À-¹ À ¸ ½ ¹  ¼ ¿
¡ « º Á% esÀ- ¹ ¿ À ½ Ã} Á%¯ ¸ ±¸s¹ °  ² ¾ º ³ } ¯ À » ±» ° ¹ º «¾ ,¸ à ³ º ¸ es¿ ¹ º ÂdÀ º º ¸s¹ ¼ ¿ ½ Á0¿ Á ¹ ¿ ¾ ¼ À À ¿ ¹ ¿ º ½ º ¿ ¾ ¹ ½ ¿ Á º ¾ ½ ¹ Ád½ ¸ º  ¾ ¹ ¾ À ¸ ¾  À-¹ ¾ À ¸ º ½ ½ ¹    º ¼ À-¹ ¿ º » º  ¸s¹ ÁdÂdÀ ¾ ¾ » ¹ º ¼ ½ d» À ¿ ¹ Ád¼ ¾ »dÀ ½ ¹ ¾ ¿ ½ » Á%À-¹ ½ » º Á ¹ Ád¾ ¿ ¹ º ¼ » d¼ À ºs¹ » ¾ Á ¾  ½ ¹ À ¼ Á » ºsÁ ¹ À-Á%º Á ¹ Ád½  ¹ ¼ ½ ½ ¼ ¸ ½ ¹ À ¼ ¿ ¾ º ¸s¹ Ád¾ Á ÀsÁd¿ ¹ Ád¾ º Á ¹ º » » ¹  ¼  ¼ Ád¾ ¹ ½ º ¼ ¾ ½  ¹ ¸ À » À  ¿ ¹ ½ Á0» ¼ ¾ » ¹  ¼ ¾ À À ¾ ¹ Ád¿ º Á ¹ » ½dÀ-¹ Á0º » ¸ ¾ ¾ ¹ ¸ º ¿ Á ¹ º » ¾ ¹ » ºsÁ ¾ ¿ ½ ¹ ¸ ½dÀ Á ¹ ¿ À  ¹ ¾ ½ ½ ¿ ¼ ¿ ¹ ¸ ½ ¾ Á ¹ À-0Á  ¹ » » » ¸ º sº ¹ ¸ » ¼ ºs¹ ¼  Á ¹ ¼ Á0º ¾ ¹ ¾ Á0 ¹ ½ ¸ ¾ ¿ ¹ ½ ½ Á ¹ ¼ ¸ ¸ ºs¹ À ¼  ¹ ½  Á
7*$¶ODUÕQ JHOLúLPLQH EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX
EDQNDODUÕQGD 7*$¶ODU $UDOÕN ¶GD PLO\DU 7/ LNHQ $UDOÕN ¶GH
QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN PLO\DU 7/¶\H \ NVHOGL÷L EU W 7*$ $UDOÕN
¶GD WULO\RQ 7/ LNHQ QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN $UDOÕN ¶GH
NDWULO\RQ 7/¶\H XODúWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ 7*$ QHW
NDOHPLQGH HQ |QHPOL JHOLúPH (\O O ¶GH \DúDQPÕú YH EX G|QHPGH QHW
TGA 1.6 katrilyon TL’ye kadDU \ NVHOPLúWLU $\QÕ JHOLúPH EU W 7*$¶GD GD
J|U OP úW U ùXEDW NUL]L LOH EHUDEHU IDL]OHULQ DUWPDVÕ YH JHUL G|QPH\HQ
NUHGLOHULQ DUWPDVÕ EDWÕN NUHGLOHUL DUWÕUPÕú EX GD |QFHOLNOH 7*$¶ODUÕ VRQUD GD
NDUúÕOÕNODUÕ DUWÕUPÕúWÕU 7*$ NDUúÕOÕNODUÕ GD 0DUW ¶GHQ VRQUD KÕ]OD DUWDUDN
(\O O ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU
g]HO EDQNDODUÕQ QHW 7*$¶VÕ $UDOÕN ¶GD WULO\RQ 7/ LNHQ $UDOÕN 2000’de nominal yüzde 89.7 artarak 166 trilyon TL’den 315 trilyon TL’ye
\ NVHOPLú YH EU W 7*$ LVH D\QÕ G|QHPOHUGH QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN $UDOÕN
¶GD WULO\RQ 7/¶GHQ \ÕOÕ VRQXQGD NDWULO\RQ 7/¶\H
\ NVHOPLúWLU \ÕOÕQÕQ LON o oH\UH÷LQGH KHP QHW 7*$ KHP GH EU W 7*$
JHoHQ \ÕOÕQ D\QÕ G|QHPLQH J|UH DUWÕú J|VWHUVH GH QHW 7*$ YH EU W 7*$¶GDNL
yüksek artÕú \ÕOÕQÕQ VRQXQGD \DúDQPÕúWÕU %XQXQ QHGHQL GDKD |QFHGH
EDKVHGLOGL÷L JLEL ùXEDW NUL]LQLQ VRQXFX RODUDN IDL]OHULQ DUWPDVÕ LOH UHHO
VHNW|U Q NUHGLOHUL JHUL\H |GH\HPHPHVL YH EDWÕN NUHGLOHUGHNL DUWÕúWÕU ùXEDW
NUL]L LOH EHUDEHU NUHGLOHULQ JHUL\H |GHQHPHPHVL VRQXFXQGD \XNDUÕGDNL
WDEORGD GD J|U OG ÷ JLEL |]HOOLNOH \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODU DUWPÕúWÕU
7$%/2 <$%$1&, 9( 0(9'8$7 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 7*$¶1,1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
. ? # & / + > . >>= ( # 6 7 7 .; # 6 < < = R 6 < < > ? 6 < < ( # 6 < < D5E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = R 6 < F > ? 6 < F ( # 6 < F
Ä-Å Æ Ç Å È É Ê*Ë«Ë«Ä
I E $6 &%' (*),+ ,- &O' (*) # ? 8 S @ C19 C1B S A : C S B B B : 9 S @ 9 : A S T 9 : B S : S @ B 8 9 S : S B 9 @ : @ S 8 CJT B S : @R: C1B S 8 9 8 B S C1: C1B S A @ 8 : S : 8 @ C 8 S A @ : S : : A A T S : 9 A : 8 S A T 9 @ B S : @ @ CJ@ S A 8 C B B S A C1A
ý
þ
ý
ý
ý
sþsþ þ ý ý
sþ -þ
sý
! # @ # C1: S @ C C C S 9 : : 9 S : @ : 8 S A B @ : : S B C C CJ9 S C1: : CJ9 S : B S A C19 A S T @ 9 A : S T @ @ S T B
ý sý þ
þ
ýsþ ý
ý ý ý
.; R H R O 6 &%'$(*) + - &%'$(Q) # ? ,- ! # @ # 8 T 8 S B A 8 RA B S CJB CRS 9RA CRS T B RA T S 8 9 8 CRS 9 @ B S : B T 1C B S @ B B 8 S A 9RA CRS S C 9 B @ S : 8 T @ S @ CRS A C 8 S T 8 8 A RA S @RA CRS C1: S @R: :Ê: S @ S 8 A CRS : C 8 S A 8 C 8 8 8 CRS 9 9 T S C : S T @ S 9 CRS @ T S 9 T 9 CRS C1: @ S TRA 9Ç: S 8 @ CRS B 8 CRS R: S A C 8 CRS : CUA S T C 8 : S : @ 9 S T CRS 9 A S 8 : CRS R: S C A S RA : S T : S 9 C19 S B T B : S 8 T S A 8Ê8 S TR: CRS 8 A T : S 8 : S @ B S CJTRA S @ @ CÌCU: S @ S A T S 8 C S A @ @
sþ ý ý ý þ þsþ þ ý ý ý þsý -ý ý sþ þ þ sþ þ þ þ ý þsý þsþ sþ -ý þsý ý ôþ þ sý þ ý sþ sý þsý ý þ ý ý þ ý
ý
þ
<DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH QHW 7*$ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL
DUDVÕQGD WULO\RQ 7/¶GHQ QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN WULO\RQ 7/¶\H EU W
7*$ LVH D\QÕ G|QHPGH WULO\RQ 7/¶GHQ QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN
WULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU .DVÕP NUL]LQLQ DUGÕQGDQ JHOHQ ùXEDW
NUL]L GL÷HU EDQND JUXSODUÕQGD ROX÷X JLEL \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ WDKVLOL JHFLNPLú
DODFDNODUÕ KHP QHW KHP EU W $UDOÕN G|QHPLQGH JHoHQ \ÕOÕQ D\QÕ
G|QHPLQH J|UH NDWÕQGDQ GDKD ID]OD DUWPÕúWÕU <DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX
ED]ÕQGD QHW WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU YH EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU $UDOÕN
¶GH VÕUDVÕ\OD NDWULO\RQ 7/ YH NDWULO\RQ 7/ LNHQ \ÕOÕQÕQ D\QÕ
G|QHPLQGH LOJLOL NDOHPOHU VÕUDVÕ\OD NDWULO\RQ 7/¶\H YH NDWULO\RQ 7/¶\H
\ NVHOPLúWLU
H 'L÷HU $NWLIOHU $UDOÕN +D]LUDQ G|QHPOHUL DUDVÕQGD PHYGXDW WRSOD\DQ
EDQNDODUÕQ WRSODP GL÷HU DNWLIOHULQLQ \DNODúÕN \ ]GH ¶VL NDPX EDQNDODUÕQGD
ROXS EX WXWDUÕQ \ÕOÕ LWLEDUL\OH \ ]GH ¶VÕ |]HO J|UHY KHVDSODUÕQGDQ
ROXúPDNWDGÕU \ÕO +D]LUDQ D\ÕQGD +D]LQH¶QLQ |]HO WHUWLS WDKYLO LKUDFÕ
\ROX\OD NDPX EDQNDODUÕQÕQ EX W U DODFDNODUÕQÕ WDVIL\H HWPHVL VRQXFXQGD
+D]LUDQ G|QHPLQGHQ LWLEDUHQ NDPX EDQNDODUÕ ED]ÕQGD GL÷HU DNWLIOHU
|QHPOL ELU G ú ú J|VWHUPLú YH \LQH EX QHGHQGHQ GROD\Õ NDPX EDQNDODUÕQÕQ
GL÷HU DNWLIOHULQLQ PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ GL÷HU DNWLIOHUL LoLQGHNL SD\Õ
+D]LUDQ G|QHPLQGH \ ]GH ¶H $UDOÕN ¶GH LVH \ ]GH ¶H
G úP úW U
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 'øö(5 $.7ø)/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
´« · s | 0 & | r & | ¡ ¢ £ ¥ £ r & £ £ £ | £ õ ö ÷ ø ö-ù ú û ürürõ
5 ã` 0Á Â ¹ ¾ ¿ » ¹ º ¾ Â Á0Â ¹ ¿ Á0¸ ¹ º ¾ ¾ Á Á ¹ º ½ Á ¹ ¿ ¼ ¿ Á Á ¹ ½ À ¾ ¹ » ¸sÁ Á0¾ ¹ ¿ ½ ¼ ¹ Â Ád» Á Á ¹ ¿ º º ¹ ½ Â ¾ Á0» ¹ » À ½ ¹ ½ ¿ ½ Á Á ¹ ¼ ¼ » ¹ » º º ½ » ºs¹ º ¸sÁ ¼ Á0¼ ¹ » ¾ À Á ¹ Â º ¿ ¹ Á0¸ ¿
Og § * | â |² fOä ¸sÁ%¸s¹ º ¼ ½ ¼ Á ¹ ¸sÁ Á ½ ¿ ¿ ¹ ¼ ¼ ¼ Ád  ¼ ¹ Á0¸ º ¼ Á0¿ ¹ ¾ » º ¾ ½ ¹ À ¿ ¼ ½ º ¿ ¹ ½ º ¼ ¼ ¾ ¹ ¾ » ¼ ¼ À ¿ ¹ Ád¾ ¿ Ád  ¹ » Ád» ½  ¾ ¹ ¼ ¸  ¸ ¿ ¹ » ¸ ½ Á ¹  ¸  ¹ º ¼ ¿ ½ Á ¹ ¾ ½ Á Á ¹ » º  ¹ ¿ Ád¾ Ád¾ ¾ ¹ ¸ ½ » Á ¹  » ½ ¹ À ¿  Á0¸ ¾ ¹ Ád¿ º Á ¹ Á0¸ ¿ ¹  º º À-Ád¾ ¹ ¼ ¼ º Á ¹ ¿ ¾ » ¹  ¼ Á º ¸ º ¹ ºs0Á º
A ´%ãâ Ì}v « Á Á ¹ º ¿ Á ¹ Á0¾ Â Á Á ¹ ¼ Â ºs¹ » Â ¾ Á0º ¹ Á0¸ ¼ ¹ ¿ ½ ¿ Á0º ¹ ½ ¾ ¼ ¹ ¼ º ¿ Á0¸ ¹ ¿ À ¾ ¹ À ¼ » Á0º ¹ ¸ ½ ¸s¹ Á0» À Á%Às¹ ¾ Â Á ¹ ¼ ¾ ¿ Ád» ¹ » ¾ ½ ¹ ¿ » Â ºs¹ Ád» ¸s¹ ½ Â » ºs¹ À Â Á ¹ º ¾ ¼ » ¹ Â À ºs¹ À ¸ Â
½ » ã`¹ ¼ « ½ Â ¹ ¼ ½ º ¹ ¼ ½ º ¹ º ½ Às¹ » ½ º ¹ » ½ º ¹ Á ¼ ¼ ¹ ½ À » ¹ ¸ » Às¹ Á » » ¹ ¼
ág § * | â |² fáä ¾ ¹ ¾ Â ¹ ¿ ¼ ¹ » Â ¹ ½ ¸s¹ ¿ Â ¹ ¾ ¿ ¹ º Â ¹ ¿ ¾ ¹ Á Â ¹ ¸ ¿ ¹ Á Â ¹ ¾ ¿ ¹ » Â ¹ ¸ ½ ¹ ½ Á ¹ º À ¼ ¹ ¸ ¿ ¹ ¿ À ¼ ¹ ¸ Ád¿ ¹ » ¾ ¿ ¹ ¸ ¼ ¹ ¸
0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP GL÷HU DNWLIOHUL GH EX QHGHQGHQ
GROD\Õ +D]LUDQ G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/¶\H G úP úW U g]HO
EDQNDODUÕQ GL÷HU DNWLIOHULQLQ PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP GL÷HU DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ +D]LUDQ ¶GHQ |QFH \ ]GH DUDVÕQGD GH÷HUOHU
DOÕUNHQ +D]LUDQ G|QHPLQGH \ ]GH ¶\D $UDOÕN ¶GH LVH \ ]GH
¶\D \ NVHOPLúWLU
% 3DVLI <DSÕVÕ 7$%/2 0(9'8$7 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø) .$/(0/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
ª ¨ ©- « | r & * | ¡|¢ £ ¥ £ r & £ * £ £ | £ Ä-Å Æ Ç Å È É Ê ËÌË«Ä
ª ¨ ©s » ¼ ¹ ºsÁd¾ ¹ ¼ ¸ ¾ À Â ¹ ¾ » ¼ ¹ À » ½ À À-¹ ¿ Â ¼ ¹ º » ¾ À ¼ ¹ À ¾ Â ¹ º ¿ ¸ ¾ Á ¹ Â Â » ¹ ¿ ½ ¸ ¾ Á ¹ º » Â ¹ ¸ ¾ » ¾ ¿ ¹ ½ » ¿ ¹ Â ½ Â ¸ ºs¹ ¼ » Á ¹ ¼ À ¸ ¿ ¾ ¹ ¼ ¼ Â ¹ ½ ¾ ½ ½dÀ-¹ Â ¾ Às¹ ¿ Â À Á0Â ¸s¹ ¿ » ºs¹ ¾ Ád¿
*~- B CED Á0» ¹  ¾ Á ¹ ¾ ¼ Á Á0¾ ¹ ¼ ¼ ¿ ¹ ¸ À ¼ Á0½ ¹ Á0¸ Às¹ ¸ º ½ º ºs¹ À » ½ ¹ ¿  ¼ º ºs¹ Ád¿  ¹ ½ » Á º Á ¹ À À ¿ ¹ ¸ ½ ¿ º À-¹ ¼ ¿ Às¹ ¾ » ¸ º ¾ ¹ ¾ ½ Á ¹ ¸ ½ ½ º » ¹ ¼ º ¸ ¹ ¾ Ád º ºs¹  ½ ½ ¹ » º ¸ º » ¹ À ¸ º ¹ ¼ À »
d ¸s¹ Á%º » ¹   ½ ¿ ¹ º ¿ ¼ ¹ º À ¸ ¼ ¹ »dÀ ¸s¹ º  ¿ ½ ¹ ¼dÀ-Á ¹ ¸ ½ ¼ ¼ ¹ À º » ¹ À ¸ ¸ ¼ ¹ À ¸ ½ ¹ ½ ½ » ¿ ¹ º ¸ À-¹ ºsÁ Á ½ ¹  » ¿ ¹ » ½ » Ád ¹ ¿ º ºs¹ Á%º » Ád» ¹ À ¸ ¾ ¹  ¿ º Ád» ¹ ¾   ¹ ¼ º À
´« · cs Fs Á ¹ Á0  ¹  ¸ ¸ Á ¹ ¸ ¾ ¿ ¹ ¼  » ºs¹  º ¿ ¹ ¿ ¼  Á ¹ ¼  ¾ ¹ » ÂdÀ Á ¹ ¼ º ¿ ¹ ¼ ¸ º ºs¹ Á Á Á ¹ ½ ¿  ºs¹ ¾dÀ ¼ ¹ ¼ ¾ º ºs¹ ¾ ¸ ¿ ¹ ¸ ¼ ¸ ºs¹ ¸ Á0¸s¹ Ád» ¼ » ¹  ¼ À-¹ Ád » ºs¹ ¿ ½ À-¹  Á0Â
} ~- c- Fs ¸ À-¹ ¸ º ¼ ¹ ¸ À ¿ ¿ Á ¹ º ½ ¿ ¹  ½ º ¿ ½ ¹ ¿ ½ ¸ ¹ À  Á ¼ ¼ ¹ ¸ ¸ Às¹ º À ½ ½  ¹ ¿ ¾ Às¹ ¼ º » ½  ¹ ¾ º ¸ ¹ ¾ º ½ Ád Á ¹ º » ¾ ¹ ½ À ¼ Ád ¼ ¹  ¸ º ¹ À ¿ ¾ Á0º Á ¹ ¼ Ád¾ ¹ ¾ ¿ » Á%ÀsÁ ¹ ¿  » ¹ ¼ ¿ ¿ Ád¾ ¾ ¹ À ½ ½ ¹ » º ¿
0HYGXDW EDQNDODUÕ JUXEX ED]ÕQGD WRSODP SDVLIOHU LoHULVLQGH HQ
E \ N SD\ PHYGXDWODUÕQGÕU øNLQFL |QHPOL NDOHP LVH ERUoODU NDOHPLGLU
0HYGXDWODUÕQ WRSODP SDVLIOHU LoHULVLQGHNL SD\ÕQÕQ JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD
PHYGXDWODUÕQ SD\ÕQÕQ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL |QFHVLQGH G ú ú
Ü|Ö Ú È%Ö è ÊâÅ Ç È0Å Ò Þ Z Ç ÅzÊ-î Ú ã Ô Å Ú Û Ê-Å Ç È0Å Ô Å Ú Å Ú Å Ò ÞR[-Å Ú Å â[ Ó Æ Å Ò Å Ò Þ \ Ù Ô Ö ØµÔ Ö Ú Ó Çdà Ö ÇzÊ-î Ú ã Ô Å Ú å Ö Ê-Å Ç È0Å Ô Å Ú Å Êâî Ú ã Ô Å Ú Þ Ç ä î ê Ô Å Ø Þ Çdà ŠǬî Ô ß Ù Ø¬Å È$ä Å àsÞ Ú S
GIH Borçlar:
HรทLOLPLQH JLUGLรทL YH 0DUW ยถGHQ VRQUD RUDQร Q DUWPD\D EDรบODGร รทร
gรถrรผlmektedir.
.DPX EDQNDODUร ED]ร QGD VHoLOPLรบ SDVLI NDOHPOHU LQFHOHQGLรทLQGH
WRSODP SDVLIOHU LoLQGH HQ oRN SD\ร PHYGXDWODUร Q DOGร รทร J|Uย OPHNWHGLU
0HYGXDWODUร Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร $UDOร N $UDOร N G|QHPOHUL
DUDVร QGD \ย ]GH Gย ]H\OHUL DUDVร QGD GHรทLรบPLรบWLU .DPX EDQNDODUร Qร Q toplam pasifleri iรงinde ikinci bรผyรผk kalem borรงlar kalemidir. 7$%/2 0(9'8$7 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dรธ/0รธรน 3$6รธ)/(5รธ1 723/$0 3$6รธ)/(5 รธdรธ1'(.รธ <h='( 3$</$5, 0HYGXDW % 0HYGXDW %RUoODU $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD รนXE 0DU +D] (\O $UD
ร -ร ร ร ร ร ร ร *ร ยซร ยซร
g]ND\QDN 'LรทHU 3DVLIOHU
%RUoODU 0HUNH] %DQNDVร ยถQD ERUoODU NDOHPL EDQNDODUDUDVร SDUD
SL\DVDVร LรบOHPOHULQGHQ ERUoODU YH EDQNDODUD ERUoODUร Q WRSODPร QGDQ
ROXรบPDNWDGร U %RUoODUร Q WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL SD\ร Qร Q JHOLรบLPLQH
EDNร OGร รทร QGD .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL ER\XQFD \ย ]GH
Gย ]H\OHULQGH ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU %RUoODUร Q WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL SD\ร Qร Q
\ย NVHN ROPDVร YH\D EX RUDQร Q DUWPDVร EDQNDODUร Q OLNLGLWH Vร Nร QWร Vร LoLQH
JLUGLรทLQL J|VWHUPHNWHGLU g]HOOLNOH .DVร P NUL]L |QFHVL EX RUDQ DUWร รบ
HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø) .$/(0/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
! o H $6 (5# 6 7 7 .; # 6 < < = R 6 < < > ? 6 < < (5# 6 < < D5E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = R 6 < F > ? 6 < F (5# 6 < F
ÄâÅdÆ Ç Å È É Ê Ë«Ë«Ä
.; H C1@ S C1@ CRS 9 C1@ S 9 T T S 9 8 C1T S T : S 9 T : C S 8 B 8 S CU: T : S 8 @ S C19 @ : S @ B 8 S 9 B T : 8 S B T S 8 : T : A S @ 9 CRS A 9 A : @ S C1T : S @ T R: S @ : S C19 B B S : B S RA 9
sþ sþ þ
þ
ý sý ý þ ý sþ sý sý ý sý ý
KJ #ML #EN N C S B CJB S 9 B : S BR: CRS B A 8 S : CJT S A T 9 8 S A S BR: S B S @ : 9 S R: : S CJ9 S CJ@ S 9 9 B 8 S @ T CRS @ TRA : S T B S @ : 8 : S A T S A 9 9 S A A : S : @R:
$ ? C S 9 CRS 8 B @ C S C 9 S C1B 9 C S CJT CRS A A : C S CJB B S 9 8 C S 9 T S 8 9 C S 9 8 8 S T @ A TRA S A @ T @ : C S T 8 : S : A S C1B 8 S C1A 9 S T C1A 8 S B B A S : 9
sþ sý sýsý ý ý ý sþ ý ý þ ýý þ sþ
/$ 0 #*O P 32 #È& R J Q o O &P 34 # A 9 S B @ : S CJ@R: S : : T TR: S B C C : A S : @ S : 9 @ C S 9 9 8 S T A : T S A T @ S @ CJT @RA @ S 9 : CRS T T C S 8 9 T B S 8 T S B 9RA S @ 9 T T @ S 9 A S : C S C 8 @ C S C C S @ A S T T S B 8 C S 9 B S T B T @ S CUA S BRA B B T S 8 : C T S T C S A B T 8 A S C 8 8 S CU: : B @ S B T 8 S C1: C S TRA B B 8 S CJ@R:
sþ ý
sý sý -ý sý sý þsý ý þ ý þ þsþ sþ sþ ý ý þ
þ sý þ -þ sý sý sþ þ
ý
-ý þ
-ý
þsý
sý þ ý þ sþ ý þ þ þ ý ý
%DQNDODUÕQ HQ |QHPOL NDOHPL RODQ |]ND\QDNODU NDOHPLQLQ NDPX
EDQNDODUÕ ED]ÕQGD WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD +D]LUDQ
¶GHQ VRQUDNL G|QHPOHU KDULo PDNVLPXP \ ]GH G ]H\LQGH ROGX÷X
görüOPHNWHGLU 6HoLOPLú SDVLI NDOHPOHUGHQ VRQXQFXVX LVH GL÷HU SDVLIOHU ROXS
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD GL÷HU SDVLIOHULQ WRSODP SDVLIOHU
LoLQGHNL SD\ÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN \DúDQPDPÕúWÕU
7$%/2 .$08 %$1.$/$5, *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø)/(5ø1 723/$0 3$6ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
! o H $6 ( # 6 7 7 .; # 6 < < = R 6 < < > ? 6 < < ( # 6 < < D5E 6 < F G H I 6 < F .; # 6 < F = R 6 < F > ? 6 < F ( # 6 < F
õ ö ÷ ø ö-ù ú û ürüªõ
.p H BR: A T A B A B A A A A A B B 9 B C B C A T
KJ #ML # B C19 C8 C CUA C C C B A C19
ý ý ý þ
J ? 8 8 8 8
/ 0 #*O P 32 # : 8
þ
þ
þ þ
þ
:
þ
:
þ
: A T
T
: :
C
g]HO EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD VHoLOPLú SDVLI NDOHPOHULQ WRSODP
SDVLIOHU LoLQGHNL GD÷ÕOÕPÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD PHYGXDWODUÕQ D÷ÕUOÕNOÕ ROGX÷X
görülmektedir.
ä î ê Ô Å Ø Þ Çdà ŠǬÜ|î Ö Ô Ú ß È%Ù Ö Ø¬è Å ÊâÈ$Å ä Å Ç àsÈ0Å Þ Ú Ò Þ Z Ç ÅzÊ-î Ú ã Ô Å Ú Û Ê-Å Ç È0Å Ô Å Ú Å Ú Å Ò ÞR[-Å Ú Å â[ Ó Æ Å Ò Å Ò Þ \ Ù Ô Ö ØµÔ Ö Ú Ó Çdà Ö ÇzÊ-î Ú ã Ô Å Ú å Ö Ê-Å Ç È%Å Ô Å Ú Å Êâî Ú ã Ô Å Ú Þ Ç
G G Borçlar:
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/ g]HO % $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD
õ ö ÷ ø ö-ù ú û ürürõ
S T
0HYGXDW %RUoODU
0HYGXDWODUÕQ
$UDOÕN
g]ND\QDN 'L÷HU 3DVLIOHU
$UDOÕN
7RSODP 3DVLIOHU
G|QHPOHUL
DUDVÕQGD
JHOLúLPLQGH \ÕOÕQGDNL YH |]HOOLNOH ùXEDW NUL]L VRQUDVÕ PHYGXDWODUÕQ
DUWÕú H÷LOLPL GLNNDW oHNLFLGLU 7RSODP SDVLIOHU LoHULVLQGHNL LNLQFL E \ N NDOHP
ERUoODU NDOHPLGLU <XNDUÕGDNL WDEOR\D EDNÕOGÕ÷ÕQGD ERUoODUÕQ \ÕOÕQÕQ
EDúÕQGDQ LWLEDUHQ DUWÕú H÷LOLPLQH JLUGL÷L YH ùXEDW NUL]LQGH WHSH
QRNWDVÕQD XODúWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU
7$%/2 g=(/ %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø) .$/(0/(5ø1 <h='( 3$</$5,
U>V W XZY\[ ]^W _ `#a b c Yed#f g&X b f q f b [ rZr ]^b fE[ sZs t b VZ[ sZs u i X [ s s q f b [ sZs vxw b&[ s y z a&{&[ s y ]^b fE[ s y t b VZ[ s y u i X [ s&y q f b [ s y
¾ À ¾ À ¾ » ¾ Á ¾ À ¾ » ¾ À ¾ ¸ ¸sÁ ¸ ¿ ¿ Â
º ¾ º ¾ º ¸ º ¿ º ¸ º ¿ º ¼ º ¸ º » Ád¼ Ád¿
U>V h2b i jZb&h
0Á » Á$À Á0¾ Á%¸ Á$À Á$À Á0Â Á%º Á0Â Á0Â ¼
kRl m&W fen!b o!l pEX W f
Á
º
º º º º º º º º º
|Z} ~ } #|
g]HO EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD $UDOÕN YH ùXEDW
G|QHPOHULQGH G ú ú J|VWHUGL÷L J|U OPHNWHGLU %XQXQ HQ |QHPOL QHGHQL
KHP .DVÕP YH KHP GH ùXEDW NUL]OHULQLQ |]HO EDQNDODUÕQ
|]ND\QDNODUÕQGD ROXPVX] ELU HWNL\H QHGHQ ROPDVÕGÕU %XQD UD÷PHQ
|]ND\QDNODUÕQ WRSODP SDVLIOHU LoHULVLQGHNL SD\Õ .DVÕP YH ùXEDW
ä î ê Ô Å Ø Þ Çdà ŠǬÜ|î Ö Ô Ú ß È%Ù Ö Ø¬è Å ÊâÈ$Å ä Å Ç àsÈ0Å Þ Ú Ò Þ Z Ç ÅzÊ-î Ú ã Ô Å Ú Û Ê-Å Ç È0Å Ô Å Ú Å Ú Å Ò ÞR[-Å Ú Å â[ Ó Æ Å Ò Å Ò Þ \ Ù Ô Ö ØµÔ Ö Ú Ó Çdà Ö ÇzÊ-î Ú ã Ô Å Ú å Ö Ê-Å Ç È%Å Ô Å Ú Å Êâî Ú ã Ô Å Ú Þ Ç
G Borçlar:
krizleri döneminde (yüzde15 ROGXNoD \ NVHNWLU 'L÷HU SDVLIOHU $UDOÕN
$UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ NVHOVH GH WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL
SD\Õ GH÷LúPHPLúWLU
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEXQXQ GL÷HU EDQND JUXSODUÕQGDQ HQ |QHPOL
IDUNÕ WRSODP SDVLIOHULQ LoHULVLQGH %RUoODUÕQ DOGÕ÷Õ \ NVHN SD\GÕU %RUoODU
NDOHPLQLQ LoLQGH GH EDQNDODUD %RUoODU |QHPOL ELU \HU WXWPDNWDGÕU %RUoODU
NDOHPL .DVÕP NUL]L |QFHVLQGH DUWPD\D EDúODPÕú 2FDN ¶GH
PDNVLPXP QRNWD\D XODúWÕNWDQ VRQUD G ú úH JHoPLúWLU
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
b { b j w Y\[ q f b&[ r r ] b fM[ sZs t b VZ[ s s u i X [ sZs q f b&[ s s vKw b [ s y z a { [ s y ] b fM[ s y t b VZ[ s&y u i X [ s y q f b&[ s&y
Ä-Å Æ Ç Å È É Ê*Ë«Ë«Ä
]^W _&`#a b c
Á ¹ À  Á ¹ Á0¼ ¿ Á ¹  ¾  ¹ ¼dÀ  Á ¹ Á0¸ ºs¹ ¸ ¸ » Á ¹ Ád¼ ¼ ¹ ½dÀ ¼ Á ¹ À ¸ ºs¹  ¿ ¼ À ¸ ¿ ¹  ¼ º ¿ Ád» ¹ ¸ ½ Á ºs¹ » » Á ¹ ½ Ád » ¹  À ºs¹ ½ Á%À » ¹ ¿ ¿ ¾ ¹ ½ ¿ ¸ ºs¹ º ¾ Á ¹ ½ º ½
Yed#f g&X b f C
ºs¹ ¿ Á Á ¹ » ½ » » ¹ º ¼ ½ ¹ ½dÀ Â » ¹ ¾ » » ¹ ¿ ¼ » À-¹ Â ¸ ¾ ¹ ½ ¸ ½ À-¹ Ád¿ ¼ ¹ Á0½ ¾ ºs¹ º Â ¸s¹ º º ¾ ºs¹ Ád½ À-¹ ½ ¾ Á ¾ ¹ º » ¾ ¹ Â ¼ Á À-¹ » À ¼ ¹ ¿ ¼ Â À-¹ Â ¼ ¿ ¹ » ¸ » Á ¹ º ½ ¿ ¹ ¿ ¾ Â
U>V hIb i&jZb h
¸sÁd½ ¹ ¾ Ád¿ ¸ ¿ ¿ ¹ À Â ¸ ¿ » Â ¹ ¸ À » ¿ ¾ ¼ ¹ Â ¿ ¿ ¿ Â º ¹ Â ¼ ¾ » ¿ º ¹ ¸ ¼ Á À À ¼ ¹ ¿ ¸ ¸ ¼ Á0º ¹ ¿ ¸ ¾ ¼ ¼ º ¹ Â ¾ ¸ ½ À º ¹ Â ¾ Â Á ¹ Ád¼ À-¹ À Â Á
kRl m&W fen!b o!l pEX W f
¾ ½ ¹ À ¼  ¼ ºs¹ À ¸ ¾ ¼ ¸s¹ ¿ ¾ » ¸ ¼ ¹ ¸sÁd ½ ¼ ¹ À ¼ º ¾ » ¹ ¸ ¸ ¼ ¾ ½ ¹  » º Á$À ½ ¹ ¼ ¼ ¸ Á0¿ ¼ ¹ » ¿ » » ½ ¼ ¹ ½ Á%¸ ¸ » ¹ ¿ » Á
d# &X b& n#b o!l pMX W f
¾ ¹ Ád¾ Á ¹ ¼ ½ Á ¾ ¹ À ½ ¸ ¹ Ád» ¸ ¾ ¹ ¼ À ¿ ¹ ¿ ºsÁ ¸s¹ » ¸ ¸ ¹ ½ » ¿ ¸s¹ ¿ ½ º ¹ ¸ ¾ Â » ¹ » Â ¾ ¹ Â Â » » ¹ ¼ Ád½ ¹ ¿ À ¿ ½ ¹ Ád¾ » ¹ ½ Â ¾ ½ ¹ Â ¼ ¾ ¹ » » º ½ ¹ ½ Á0¸ ¹ ¿ » ½ ¾ ¹ º ¾ Â ¹ º ¸sÁ
7$%/2 <$%$1&, %$1.$/$5 *58%8 %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø)/(5ø1 723/$0 3$6ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, <DEDQFÕ % 0HYGXDW %RUoODU g]ND\QDN 'L÷HU 3DVLIOHU $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD
õ ö ÷ ø ösù ú û üªürõ
<DEDQFÕ EDQNDODU JUXEXQGD GL÷HU |QHPOL NDOHP PHYGXDWODU ROXS
PHYGXDWODUÕQ WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL SD\ÕQÕQ |]HOOLNOH ùXEDW NUL]LQGHQ
VRQUD DUWWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU 'L÷HU SDVLIOHU NDOHPLQLQ WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL
ä î ê Ô Å Ø Þ Çdà ŠǬÜ|î Ö Ô Ú ß È%Ù Ö Ø¬è Å ÊâÈ$Å ä Å Ç àsÈ0Å Þ Ú Ò Þ Z Ç ÅzÊ-î Ú ã Ô Å Ú Û Ê-Å Ç È0Å Ô Å Ú Å Ú Å Ò ÞR[-Å Ú Å â[ Ó Æ Å Ò Å Ò Þ \ Ù Ô Ö ØµÔ Ö Ú Ó Çdà Ö ÇzÊ-î Ú ã Ô Å Ú å Ö Ê-Å Ç È%Å Ô Å Ú Å Êâî Ú ã Ô Å Ú Þ Ç
G Borçlar:
SD\ÕQGD $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN
ROPDPÕúWÕU
6HoLOPLú 3DVLI .DOHPOHULQ *HOLúLPL
D 0HYGXDW
¥¨
ª« ©
§¨ ¥¦
E M E E E M E E E M E E E M E E E : E E E : E E E : E E E : E E E : E E E : E E M : E E M : E E E : E E E : E E M : E E M : E E E : E E E : E E M : E E M : E E : E E : E E : E E
Z : E : E E E E ¡ ¢M£ E Z : E : :¤ E E :¤ ¡ ¢M£ :¤ : :¤ Ñ#Ò ± ¸ ¸ Ë Ò ± ¶ ¶ÔÓ Á ± ¶ ¶ÖÕI× Ã ± ¶ ¶ Ñ#Ò ± ¶ ¶ÙØ#Ú ± ¶2²ÜÛ ¯IÆI± ¶2² Ë Ò ± ¶2²ÙÓ Á ± ¶2²µÕI× Ã ± ¶2² Ñ Ò ± ¶2² ¬Z ®>¯>° ± ² ³ ± ² ³ ´µ² ³ ± ² ¶ ¶·² ¸ ± ¸ ¹ ´º´2² ± » ¼ » ´ ¹ ± » ³ ¹º´ ¹ ± ³ ¼ » ´ »2± ¼ ¸ ½º´ ¾ ± ³ ¶ ´¿´ ³ ± ² ¸ ¹º¹ ´ ± ³ ½ ´¿¹ ¼ ± ´ ½ ³ À!Á Â2à ° ±Ä² ³ ± ¾ ¹ ¹º´2² ± ¹ ³ ³¿´ ¹ ± ¾2² » ´ ½ ± ¼ ³ ¼ ´ ¾ ± ¶ ½ ¸º´ ¾ ± ³ ³ ¸¿¹ ´ ± » ´ ³º¹ ¹ ± ¾ ¸ ³ » »I± ¾ » ½º½ ¼ ± » ´ ¼ ¾ ¼ ± ´ ´ ¹ »¾¼ ¼²» Å ÆI± ° ±Ç² ± » ¶2²È² ± ¶ ½2²É² ± ² ¾ ¹Ê² ± ² ³ ¸Ê² ± » ¾ ´ ´ ± ¹ ¹ ´É¹ ± ¶ » ¹È¹ ± ¼ ¼ ¾É´ ± ´ ½ ´ Ë Â Ì Í ± °&± ¹ ³ ± ´2² ¾ » ¶ ± ½ ¹ ³ » »2± ¼ ¶ ³ » ³ ± » ½ ¶¿½2² ± ¶ ¶ » ½2² ± ´ ¹2²Î½ ¼ ± ¸ ¹ ¼ ¾ ´ ± ³ ¹ ´ ¼ ½ ± ³ ³2²Ï¸ »2± ¶ ½ ½Ð² ¶ ¾ ± ¼ ¹ ¹ *UDILN %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD 0HYGXDWODUÕQ *HOLúLPL
%DQNDODUÕQ |QHPOL IRQ ND\QDNODUÕQGDQ ELUL RODQ PHYGXDWODUÕQ
JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP PHYGXDWÕQÕQ
ùXEDW ¶H NDGDU QRUPDO DUWÕú VH\ULQL V UG UG ÷ J|U OPHNWHGLU ùXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD |]HOOLNOH 7/ IDL]OHULQGHNL KÕ]OÕ \ NVHOLú PHYGXDW
PLNWDUODUÕQD \DQVÕPÕú YH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP PHYGXDWÕ
ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD KÕ]OÕ ELU úHNLOGH \ NVHOPH\H EDúODPÕúWÕU %X DUWÕú
\ÕOÕQÕQ VRQXQD NDGDU GHYDP HWPLúWLU 0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ
WRSODP PHYGXDWÕQGDNL ùXEDW ¶GHQ VRQUDNL DUWÕúÕQ HQ |QHPOL QHGHQL D\QÕ
G|QHPGH |]HO EDQNDODUÕQ PHYGXDWODUÕQÕQ PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ PHYGXDWÕQD
SDUDOHO ELU úHNLOGH DUWPÕú ROPDVÕGÕU .DPX EDQNDODUÕQÕQ PHYGXDWODUÕQGDNL
ùXEDW ¶GHQ VRQUDNL DUWÕú |]HO EDQNDODUGDQ GDKD \DYDú ROPXúWXU
<DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDWÕQGD $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD
ùXEDW ¶GHQ VRQUDNL KDILI ELU DUWÕú GÕúÕQGD KHU KDQJL ELU GH÷LúLP
\DúDQPDPÕúWÕU (\O O 0DUW 01 dönemlerinde mevduatlarda önemli bir
GH÷LúLNOLN ROPDPDNOD EHUDEHU ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD \ÕOÕ ER\XQFD
DUWWÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU $UDOÕN ¶GH LVH KDILI ELU G ú ú \DúDQPÕúWÕU
.DPX |]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDWODUÕQÕQ PHYGXDW
EDQNDODUÕQÕQ WRSODP PHYGXDWODUÕ LoLQGHNL SD\ÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD HQ \ NVHN SD\Õ
|]HO EDQNDODUÕQ DOGÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU g]HO EDQNDODUÕQ PHYGXDWÕQÕQ PHYGXDW
EDQNDODUÕ LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ EX RUDQ |]HOOLNOH
ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUDNL G|QHPOHUGH DUWÕú J|VWHUPLú YH $UDOÕN ¶GH
RUDQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ PHYGXDWÕQÕQ PHYGXDW
EDQNDODUÕQÕQ WRSODP PHYGXDWÕ LoLQGHNL SD\Õ .DVÕP YH ùXEDW
NUL]OHUL DUDVÕQGD PH\GDQD JHOHQ XIDN DUWÕúODU GÕúÕQGD G ú ú WUHQGLQGH ROGX÷X
görülmektedir. $UDOÕN ¶GD NDPX EDQNDODUÕQÕQ PHYGXDWÕQÕQ WRSODP
PHYGXDW LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH RUDQ \ ]GH ¶H
JHULOHPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDWÕQÕQ WRSODP PHYGXDW LoLQGHNL SD\Õ
LVH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHULQGH GDOJDOÕ ELU VH\LU J|VWHUPLú
ROPDVÕQD UD÷PHQ $UDOÕN G|QHPLQGH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDWÕQÕQ
WRSODP PHYGXDW LoLQGHNL SD\Õ \ÕOÕQÕQ D\QÕ G|QHPLQGHQ IDUNOÕ GH÷LOGLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 0(9'8$7/$5,1 *(/øùø0ø 9( 723/$0 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
]^W _&`!aZb c Ý<b ÞaßY\[àU>V W X Y\[ q f b&[ r räãIå æ ãIå&ãZæ çZèZç ã2å æ é êZê&æ ãIëZê ] b fM[ sZsðãIå æ èZñ ñ æ çZè ì î ãZæ êZåZå&æ èZñZç t b VZ[ sZsóãIñ æ ñZê î!æ èZçZñ îZê æ é!ãIê&æ ç ãIê u i X [ sZsôî!ãZæ ì&ëIì#æ ã2î ñ îZç æ ëZåZë&æ ãIñZñ q f b&[ s sðî ê æ ì&å ê æ ãIèZå î é!æ èZçZå&æ é!ãIè vKw b [ s yµî ê æ åZëIì#æ èZëZñ î é!æ åZåZñ&æ ì&ñ î z a { [ s yõî ì#æ ëZñ ç æ ì î ñ ê î!æ ì î ë&æ ñZëZè ] b fM[ s yöîZé!æ åZè&ãZæ é è é ê ê æ é ñZå&æ êZêZè t b VZ[ s yøî å æ ãIñ î!æ åZñZç ì ì#æ é ì&ç&æ ãIçZè u i X [ s yúê î!æ åZç î!æ ãIèZë ç ë æ ì îZé æ éZî!ã q f b&[ s&yüêZë æ î ç ë æ ç é è éZë æ îZî ê&æ è î å
b {Zb&j w& Y\[ ]^W _ `#aZb ceY\[ÜÝ<b& áaâY\[ ã æ ì&è ãZæ ãIåZëíê å æ î!ãIç&æ å é ç ì ë æ é ã æ èZçZè æ å ì&èòì è æ çZêZå&æ ì&êZñ ì ì#æ é ã æ ã2éZî!æ éZé êòì ì#æ ëZèZå&æ î êZç ì ì#æ é ã æ ãIåZå æ ñ ì&åòì å æ ì&çZè&æ î ë é ì ì#æ ê ã æ ì éZî!æ èZëZåíç&ãZæ èZèZê&æ ëZñ é ìZé!æ è ì é ë&æ èZå î ç&ãZæ î êZè&æ é çZê ìZé!æ é ë ãIê&æ é ñ ã ç ë æ ñZêZë&æ èZñZè ìZî!æ å î æ êZê ãZæ ñ ãIè÷é î!æ åZê ã æ å ì é ìZî!æ ë ê&æ è ì î!æ ñ ã ìùë ç æ åZåZè&æ ñZçZñ ê ë æ î ê&æ ëZëZç æ ñZë éûñIì#æ èZç ì!æ ëZè ì êIì#æ ñ î æ î ç ãZæ ñ î ñýãIè é!æ ëZê î æ ç ãIë êIì#æ ñ
U>V W X Y\[ ì&å ï å ç î!æ å ç î!æ å çZê æ î ç ãZæ ã ç î!æ ç ç é!æ è çZê æ é çZå æ å é!ãZæ ã é ê æ è
b&{Zb j w& Y\[ ê æ ë î!æ é î!æ é î!æ ç î!æ ñ è æ ñ ãZæ î ê æ ë ì#æ è ì#æ è î!æ ã
þ\ÿ &ÿ þ
%DQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD EDQNDODUÕQ 7/ <3 PHYGXDW \DSÕODUÕ
DúD÷ÕGDNL JUDILNWH J|VWHULOPHNWHGLU g]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ <3
PHYGXDW WRSODP PHYGXDW RUDQÕQÕQ JHOLúLPL .DVÕP YH ùXEDW
NUL]OHUL DUDVÕQGDNL G|QHP KDULo SDUDOHOOLN DU]HWPHNWHGLU 706) E Q\HVLQGHNL
EDQNDODU YH \DWÕUÕP YH NDONÕQPD EDQNDODUÕ KDULo VHNW|UGHNL PHYGXDWÕQ HQ
E \ N SD\ÕQD VDKLS RODQ |]HO EDQNDODU JUXEXQXQ PHYGXDW SRUWI|\ Q Q
|QHPOL ELU NÕVPÕ <3 FLQVLQGHQGLU
<3 PHYGXDWODUÕQ WRSODP PHYGXDWODU LoLQGHNL SD\Õ |]HO EDQNDODU
ED]ÕQGD (\O O ¶H NDGDU \DWD\ ELU VH\LU L]OHGLNWHQ VRQUD ùXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD WHNUDU DUWPD\D EDúODPÕúWÕU %X DUWÕú WUHQGL (\O O ¶H NDGDU
V UP ú YH \ÕOÕQÕ RUDQ KDILI ELU G ú úOH NDSDWPÕúWÕU 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Ara.99
Mar.00
Haz.00
Eyl.00
Ara.00
Ara.99 Mar.00 Haz.00 Eyl.00 Ara.00 Oca.01
Mar.01
Haz.01
Eyl.01
Ara.01
Mar.01 Haz.01 Eyl.01 Ara.01
KAMU BANKALARI
20,9
24,0
24,5
24,9
22,7
22,3
24,7
27,1
31,1
36,7
37,2
ÖZEL BANKALAR
73,3
74,0
73,7
75,0
67,1
68,4
66,6
67,2
69,9
73,2
70,8
YABANCI BANKALAR
89,2
88,0
82,0
86,0
74,0
65,8
72,5
70,0
82,0
88,0
83,0
MEVDUAT BANKALARI
47,4
45,0
42,1
39,6
39,6
46,9
48,7
48,4
53,5
57,9
53,9
*UDILN %DQND *UXSODUÕ %D]ÕQGD <3 0HYGXDW 7RSODP 0HYGXDW 2UDQÕQÕQ *HOLúLPL
6HNW|UGH <3 PHYGXDWÕQÕQ WRSODP PHYGXDW LoLQGHNL SD\Õ HQ \ NVHN
RODQ EDQND JUXEX \DEDQFÕ EDQNDODUGÕU 0HYGXDWÕQÕQ RUWDODPD \ ]GH 80’i
<3 RODQ \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ SDUD PHYGXDWODUÕQÕQ WRSODP PHYGXDWODU
LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ùXEDW $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD KÕ]OÕ ELU
úHNLOGH D]DOPÕúWÕU \ÕOÕQÕQ LON o oH\UH÷LQGH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ <3
PHYGXDWODUÕQÕQ SD\Õ DUWPÕú VRQ oH\UHNWH LVH D]DOPÕúWÕU g]HO EDQNDODUÕQ <3
PHYGXDWÕQÕQ WRSODP PHYGXDW LoLQGHNL SD\Õ \DEDQFÕ EDQNDODUGD ROGX÷X NDGDU
ROPDVD GD $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHULQGH JHULOHPLúWLU g]HO EDQNDODU
ED]ÕQGD <3 NUHGLOHULQ SD\Õ ùXEDW NUL]LQGH KDILI ELU GDOJDODQPDGDQ VRQUD
\DEDQFÕ EDQNDODUGD ROGX÷X JLEL DUWPD\D EDúODPÕúWÕU $UDOÕN ¶GH LVH KDILI
ELU G ú ú J|VWHUPLúWLU
E %RUoODU %DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q LNLQFL E \ N IRQ ND\QD÷ÕQÕ ROXúWXUDQ %RUoODU
NDOHPL 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ ERUoODU EDQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ
LúOHPOHULQGHQ ERUoODU YH EDQNDODUGDQ ERUoODU NDOHPOHULQLQ WRSODPÕQGDQ
ROXúPDNWDGÕU %X IRQ ND\QD÷ÕQÕQ EDQND JUXSODUÕ LoLQGH HQ E \ ÷ |]HO
EDQNDODUGÕU g]HO EDQNDODUÕQ ERUoODU NDOHPL 706) EDQNDODUÕ YH \DWÕUÕP YH
NDONÕQPD EDQNDODUÕ KDULo VHNW|U Q WRSODP ERUoODUÕQÕQ RUWDODPD \ ]GH ¶ÕQÕ
ROXúWXUPDNWDGÕU g]HO EDQNDODUÕQ ERUoODUÕQÕQ PHYGXDW EDQNDODUÕ LoLQGHNL SD\Õ
$UDOÕN ùXEDW G|QHPOHULQGH DUWÕú J|VWHUPLú ROXS ùXEDW NUL]L
LOH EHUDEHU RUWD\D oÕNDQ OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕ LOH RUDQ \ ]GH ¶D NDGDU
\ NVHOPLúWLU g]HO EDQNDODUÕQ ERUoODU NDOHPLQLQ PLNWDUVDO JHOLúLPLQH
EDNÕOGÕ÷ÕQGD WDPDPÕQD \DNÕQÕ EDQNDODUD ERUoODUGDQ ROXúPDNWDGÕU
\ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH VHNW|UGH RUWD\D oÕNDQ OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕ QHGHQL\OH
\ÕOÕ ER\XQFD KÕ]OÕ ELU úHNLOGH DUWÕú ND\GHWWL÷L J|U OPHNWHGLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ %25d/$5,1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
Yed!fEg X b f Ý<b& áaâY\[÷U>V W X Y\[ b&{Zb j w& Y\[ ] W _&`#a b ceY\[ < Ý b& áaâY\[ * U V W X Y\[ Iã ê æ è ç ãZæ çZå&ã 2ã ê æ î é é!æ ã q f b&[ rZr ãZæ ë ãIë æ è êZë å æ éZî ê&æ ãIç ã !î æ ë&ãZãZæ êZñ ê ]^b&fM[ s s î!æ ë î!ãZæ ë é ç ñ æ åZëZç&æ ñ ì&ê ê æ îZåZñ æ ñ ì è Iã ç æ å åZë æ é ì å 2ã ë æ ã é î!æ î ì#æ î!ãIñ æ éZñZè ã ãZæ ì#ãZã æ ãIç é ê æ ç êZê æ ë åZê Iã ñ æ ã é ì#æ éZîZñ î !î æ è ç ñ æ ç t b VZ[ s s ì#æ é çZç æ ç ë î ã2ê æ ë ãIå&æ ã2é ë ì#æ è é ç æ ñ éZñ îZ!î æ ì êZñ æ ëZè å îZ è æ ë é Zã æ ã u i&X [ sZs îZ!î æ ã2ëZè æ ñZê&ã îZ ç æ ã ç é!æ è q f b&[ sZs ç æ çZëZê æ å î è ã î!æ ì#ãIå&æ ñ ã2é ì#æ ã2ëZå æ ãIñ ç ç æ ç îZî!æ ã2èZê ã2ê æ ë ãIñ&æ ê é ñ î!æ Zî è é!æ îZîZç î!Zã æ ì ì&ë æ é ñ ë îZ ç æ ë é ì#æ è vKw b&[ s y ç æ ç ãIå æ è èZë ã2ë æ ã2é!ã æ çZëZå î!æ 2ã ñ ì#æ ñZç&ã î ì#æ å ë ì#æ çZê é î î!æ î éZñ æ è z a {&[ s y ]^b&fM[ s&y ì#æ åZñ ãZæ å ñ é ã2ç æ ì é ì!æ ë îZî ç æ îZZê ç æ èZå&ã î ç æ ç ñ ãZæ é ñ ñ ã2ñ æ ã éZè æ ì î &ê æ å îZé!æ ã î!æ ê éZñ æ ì t b VZ[ s&yýî!æ ñZêZë æ å î ì ã é!æ çZêZñ&æ ñZè é ì#æ êIì& å æ ëZå è îZî!æ è ñZñ æ ê î é ã ãZæ ñ éZñ æ é u i&X [ s y î!æ é êZñ æ éZèZè ã2ç æ êZë î æ ê é ê ì#æ è åZ ë æ ê éZê ç æ éZéZî!æ îZå î ã é!æ çZè î æ å ãZã ãZæ îZñZë æ ëZç è î ê æ ìZZé î!æ å ì ê î ì#æ ã ë è æ ê q f b&[ s y
b&{Zb j w& Y\[ î è æ å î è æ ë ãIå æ ì ãIå æ ã ãIå æ å ãIè æ ê å æ å î è æ ç ãIå æ ê ãIå æ ç ç æ ç
þ\ÿ &ÿ þ
6HNW|UGHNL WRSODP %RUoODUÕQ $UDOÕN LWLEDUL\OH \ ]GH ¶VLQH
VDKLS RODQ \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEXQXQ %RUoODUÕ $UDOÕN ¶H NDGDU DUWÕú
J|VWHUPLú DUWWÕNWDQ VRQUD \ÕOÕQÕQ LON LNL D\ÕQGD NDWULO\RQ 7/¶\H NDGDU
G úW NWHQ VRQUD \ÕOÕQ GL÷HU G|QHPOHULQGH NDWULO\RQ 7/¶QLQ DOWÕQD
G úPHPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ ERUoODUÕQÕQ PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ ERUoODUÕ
LoLQGHNL SD\ÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD $UDOÕN ¶GD \ ]GH RODQ SD\ ùXEDW
¶GH \ ]GH ¶H G úP ú YH \ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷L KDULo \ ]GH ¶LQ
DOWÕQD LQPHPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ ERUoODU NDOHPL $UDOÕN ùXEDW
G|QHPOHUL DUDVÕQGD DUWDUNHQ ùXEDW NUL]L VRQUDVÕQGD D]DOPD\D
EDúODPÕúWÕU .DPX YH |]HO EDQNDODUÕQ $UDOÕN YH ùXEDW NUL]OHULQGH
OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕQD JLUPHVL QHGHQL\OH EX LNL EDQND JUXEunun borçlar
NDOHPLQGHNL DUWÕúODU NUL] G|QHPOHULQGH GDKD EHOLUJLQGLU F g]ND\QDNODU
0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ WRSODP |]ND\QDNODUÕQÕQ RUWDODPD RODUDN \ ]GH
¶LQH VDKLS RODQ |]HO EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕ (\O O G|QHPLQH NDGDU
DUWPÕú VRQUDNL G|QHPOHUGH \DúDQDn iki kriz nedeniyle Eylül 2000’deki
G ]H\LQH DQFDN ELU \ÕO VRQUD JHOHELOPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODU
NDOHPL (\O O ¶H NDGDU DUWÕú J|VWHUVH GH \DúDQDQ NUL]OHU QHGHQL\OH
\ÕOÕQÕQ EDúÕQGD |]ND\QDNODUÕQ \DUÕ\D \DNÕQÕQÕ ND\EHWPLúWLU ùXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕ KÕ]OÕ ELU úHNLOGH DUWPÕúWÕU
0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP |]ND\QDNODUÕ LoLQGH LNLQFL E \ N SD\D
VDKLS RODQ NDPX EDQNDODUÕQÕQ |]ND\QDNODUÕ $UDOÕN Eylül 2000 dönemleri
DUDVÕQGD KDILI ELU DUWÕú J|VWHUVH GH .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL
QHGHQL\OH NDPX EDQNDODUÕQÕQ |]ND\QDNODU NDOHPL \ÕOÕQÕQ LON \DUÕVÕQD
NDGDU KÕ]OÕ ELU G ú ú \DúDPÕúWÕU +D]LUDQ ¶GH NDPX YH IRQ EDQNDODUÕQÕQ
PDOL \DSÕODUÕQÕQ J oOHQGLULOPHVL oHUoHYHVLQGH DNWDUÕODQ ND\QDNODU LOH NDPX
EDQNDODUÕQÕQ |GHQPLú VHUPD\HVL +D]LUDQ ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H $UDOÕN
¶GH LVH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ g=.$<1$./$5,1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
U*V hIb i j b h q f b&[ r r ] b fM[ sZs t b VZ[ sZs u i X [ sZs q f b&[ s s vKw b [ s y z a { [ s y ] b fM[ s y t b VZ[ s y u i X [ s y q f b&[ s&y
Ý<b& ÞaßY\[ ãZæ èZê&ãZæ ì&ë å ãZæ ãIç è æ ãIë è ãZæ ãIñ&ãZæ éZé î ãZæ ãIë ë æ èZêIì ãZæ èZñ ê æ ê ì è ãZæ è ì ì#æ ñZå ç é ñ é!æ éZåZñ å î!ãZæ ñIì&ê î!æ îZéZê æ ãIë ç ì#æ ã2éZè æ ñ ã é ì#æ ëZë é!æ î è ç
U>V W XZY\[ ì#æ ì ë î!æ è ã ì ç æ ì çZè æ é ë è é!æ ìZî ê æ ñZè î ë æ ñ è é!æ çZå ë é!æ é î å æ è ì!ã ë æ è ç î!æ ê îZë é!æ ã ãIå æ ëZç é ë æ ì è î!æ é å ç ë æ ç ë é!æ åZñ î å æ ê éZî!æ ãIè é ë æ çIì&è æ î!ã2å
Ý b& áaâY\[ b {Zb j w& Y\[·] W _&`!aZb c<Y\[ < é!ãIñ&æ ç ãIë é!æ ã2î ê æ è èZñ ã é!æ å é ëZë&æ ì&è é ë æ î ëZå æ î ì é 2ã ç æ å ëZêZè&æ é ì&ê å æ ê ì é!æ îZèZë
ã ì#æ ê ëZçZå&æ èZëZë ñ æ å ì#ãZæ éZñZå ã î!æ è ëZè î æ èZåZç å æ ì î ê æ ìZéZé 2ã ê æ è êZë î æ é å ã å æ ì é ñ æ ñ ñZê ã î!æ ê ìZì&å&æ ë éZé ë æ îZé ì#æ î ãZã &ñ æ é å ã2î æ ë é ç ñ æ èZêZë æ ê ñZê &ñ æ ã åZå î æ èZç é ãIè&æ ë îZî!æ ã î ê î Zã æ ã ñ ì î æ èZçZè ãIê&æ ì é ç æ è ë î ê è æ ñ ãZæ ãIå ì#æ ì è ãòãIê&æ çZèZè æ å î ì ê ç æ ì
þ\ÿ &ÿ ^þ
U>V W X Y\[ ëZê æ è ë ì#æ ñ ëZë æ è åZè æ ê ëZå æ ë åZê æ ê å ì#æ î å ãZæ ñ ëZè æ ë éZî!æ ã çZç æ ñ
b&{Zb j w& Y\[ ãIè&æ ã ñ æ ê å æ å ë æ ë å æ ê ì#æ ì é!æ î ñ æ è å æ î ë æ è å æ å
G 'L÷HU 3DVLIOHU 0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ GL÷HU SDVLIOHU NDOHPL $UDOÕN 2FDN
G|QHPOHUL DUDVÕQGD LVWLNUDUOÕ ELU VH\LU J|VWHUPLúWLU ùXEDW ¶GH LWLEDUHQ
LVWLNUDUOÕ ELU úHNLOGH DUWDQ PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ GL÷HU SDVLIOHU NDOHPL 0DUW 2001’de 2.5 katrilyon TL’ye Eylül 2001’de ise 3 katrilyon T/¶\H \ NVHOPLúWLU
\ÕOÕQÕQ VRQ oH\UH÷LQGH LVH G úP úW U .DPX EDQNDODUÕQÕQ GL÷HU SDVLIOHU
NDOHPL $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD LVWLNUDUVÕ] ELU JHOLúPH
J|VWHUPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ GL÷HU SDVLIOHULQLQ PHYGXDW EDQNDODUÕ LoLQGHNL
SD\Õ LVH LOJLOL G|QHPOHU DUDVÕQGD D]DOPÕúWÕU g]HO EDQNDODUÕQ GL÷HU SDVLIOHU
NDOHPL $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD V UHNOL \ NVHOPLú EXQD
SDUDOHO RODUDN GD PHYGXDW EDQNDODUÕ LoLQGHNL GL÷HU SDVLIOHULQ SD\Õ GD DUWÕú
J|VWHUPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD GL÷HU SDVLIOHU $UDOÕN
$UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD LQLúOL oÕNÕúOÕ ELU JHOLúPH J|VWHUPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 'øö(5 3$6ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
kRl m W f\n!b o l pMX W f q f b [ rZr ]^b fE[ sZs t b VZ[ sZs u i X [ s s q f b [ sZs vKw b&[ s y z a&{&[ s y ]^b fE[ s y t b VZ[ s y u i X [ s&y q f b [ s y
Ý<b ÞaßY\[ U>V W&X Y\[ éZèZç æ ëZç å ì&ê ì!æ å î å ñ î ç æ ë ã ã é ì&ñ&æ éZî ë ãZæ èZè ì!æ ñ é ç ñZê é æ è éZî å é å æ è îZç å é å&æ éZé ñ ë êZç æ ì&ñ ç ñZñZê&æ åZåZç ñ ñZå æ êZè ç ãZæ èZçZñ æ ñ ñZë ãZæ ãZãIê&æ êZêZå ãZæ êZë é!æ ì å î ãZæ èZëZê&æ ñZëZñ ãZæ ê ì&ê æ å î!ã ë ñZê æ ì î ã ãZæ é ìZì#æ êIìZì ë çZå æ ëZñ ç ãZæ ñ îZé!æ ê ñ î ë ê ì#æ ãIå îÇãZæ ñZñ é!æ è ñZë
] W _&`#a b ceY\[ < Ý b& áaâY\[ > U V W XZYR[ b { b j w& Y\[ b&{Zb j w& Y\[ ^ çZñ æ ì åZè Zã æ ãIèZè&æ è éZé Zç ç&æ ã Zê ñ æ ç ç æ ì å î!æ ìZé ç Zã æ é çZë&æ åZèZê Zç ç&æ å Zê ñ æ î ç æ è å é!æ ë çZê î!æ è î ë&æ ëZåZè ì&&ñ æ é ì !é æ î ì#æ ê é å æ é ãIè ãZæ åZèZç&æ êZè ì ì&&å æ ã ì& å æ ã ê æ å ñZå æ ì å î ãZæ å î ë&æ å éZî ì&&è æ î ç ì#æ ì ç æ ì çZê æ é é å î!æ ãZãZã æ ñZëZè ì&&ë æ ê çZè æ î î!æ ç çZñ æ è ê î î!æ ç ì&å&æ åZç î ì&&ê æ ë ç ì#æ è î!æ ê ã ì&ñ æ åZå é î!æ ç é ë&æ é å é ì# ã æ å ç î!æ ê ç æ å ãIëZå æ êZëZê î!æ é!ã2é æ ãIêZå êZè&æ ê éZî!æ ñ é!æ å êZñZå æ ñ ã2é ê æ Zè å ì!æ ãIèZê î ì!æ é éZî!æ ç ã2î!æ ñ é ê æ ë ê ã î!æ Zë ñ ì!æ è ãIè îZé æ ê ë ãZæ ì î!æ ê
þ\ÿ &ÿ ^þ>þ
.UL] 6RQUDVÕ %DQNDFÕOÕN 6HNW|U %X oDOÕúPDGD NUL] VRQUDVÕ EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q JHOLúLPLQH
EDNPDNWDNL DPDo .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQGHQ VRQUD VHNW|U Q
WRSDUODQPD V UHFLQL LQFHOHPHNWLU %XQXQOD EHUDEHU EX oDOÕúPDGD NUL]
VRQUDVÕ G|QHPL LQFHOHPHNWHNL GL÷HU DPDo LVH \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ
HNRQRPLGH \DúDQDQ ROXPOX JHOLúPHOHULQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U ]HULQGHNL
HWNLOHULQH GH÷LQPHNWLU dDOÕúPDQÕQ EX NÕVPÕQGD $UDOÕN $UDOÕN
G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX EDQNDODUÕ |]HO EDQNDODU \DEDQFÕ EDQNDODU YH
PHYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD DNWLI YH SDVLIOHULQ JHOLúLPL LUGHOHQPHNWHGLU
$ $NWLI <DSÕVÕ <HQLGHQ \DSÕODQGÕUPD SURJUDPÕ HNRQRPLN IDDOL\HWOHUGH FDQODQPD
\ NVHN RUDQOÕ 'ø%6 UHHO IDL]OHU øVWDQEXO <DNODúÕPÕ YH EDQND VHUPD\HOHULQLQ
J oOHQGLULOPHVL ED÷ODPÕQGD PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ DNWLI \DSÕVÕQGD ED]Õ
GH÷LúLNOLNOHU ROPXúWXU 0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ DNWLI E \ NO ÷ YH
\ÕOODUÕQGD \DúDQDQ NUL]OHULQ DUGÕQGDQ WRSDUODQPÕú YH DUWÕú WUHQGLQH JLUPLúWLU
(NRQRPLN DNWLYLWHGHNL FDQODQPD\D ED÷OÕ RODUDN PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ
NXOODQGÕUGÕ÷Õ NUHGLOHUGH GH |QHPOL DUWÕúODU \DúDQPÕúWÕU %DQND JUXSODUÕ
ED]ÕQGD LQFHOHQGL÷LQGH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD DNWLI
E \ NO ÷ DoÕVÕQGDQ HQ E \ N DUWÕú \DEDQFÕ EDQNDODUGD QRPLQDO \ ]GH
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ DNWLI E \ NO ÷ V|]NRQXVX
G|QHPOHU DUDVÕQGD QRPLQDO \ ]GH artarak 67.8 katrilyon TL’ye
\ NVHOPLúWLU 0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ DNWLI E \ NO ÷ Q Q |QHPOL ELU NÕVPÕQD
VDKLS RODQ |]HO EDQNDODUÕQ DNWLI E \ NO ÷ LVH $UDOÕN $UDOÕN
G|QHPOHUL DUDVÕQGD QRPLQDO \ ]GH DUWDUDN NDWULO\RQ 7/¶\H
XODúPÕúWÕU *HQHO RODUDN EDNÕOGÕ÷ÕQGD PHYGXDW EDQNDODUÕQÕQ ELODQoR
E \ NO ÷ \XNDUÕGD GD EDKVHGLOHQ QHGHQOHUGHQ GROD\Õ \ÕOÕ LoLQGH
\ NVHOPLúWLU %DQND JUXSODUÕQÕQ DNWLI E \ NO ÷ Q Q VHNW|U 706) EDQNDODUÕ
YH \DWÕUÕP YH NDONÕQPD EDQNDODUÕ KDULo LoLQGHNL SD\ÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD |]HO EDQNDODUÕQ D÷ÕUOÕ÷ÕQÕQ V UG ÷ J|U OPHNWHGLU .DPX |]HO YH \DEDQFÕ
EDQNDODUÕQÕQ DNWLI E \ NO NOHULQLQ \ÕOÕ LoHULVLQGHNL QRPLQDO DUWÕú RUDQODUÕQÕQ ELUELULQH \DNÕQ ROPDVÕ QHGHQL\OH EX EDQND JUXSODUÕQÕQ DNWLI
büyüklüklerinin sektör içinGHNL SD\ODUÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN ROPDPÕúWÕU
$UDOÕN G|QHPL LWLEDUL\OH NDPX EDQNDODUÕQÕQ SD\Õ \ ]GH |]HO
EDQNDODUÕQ SD\Õ \ ]GH YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ SD\Õ LVH \ ]GH ¶W U
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 723/$0 $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
7RSODP $NWLIOHU .DPX % g]HO %
q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s
ç ì!æ ã2î!ãZæ ñ é ë çZå&æ ãIèZç æ ì&ê é é!ã æ åZëZë æ ëZêZñ é ç&æ é åZñ æ î çZê é ë&æ åZê ãZæ ì&ñZê
<DE % ñ é!æ ã î ë æ è ñZñÉç æ î ç è æ îZé!ã ñZê æ ã é ç æ ë ê éÈç æ ã2é î!æ åZëZå ãIè î æ ì&êZê æ è çZè ç æ ñZå&ãZæ å î ç ãIèZñ&æ çZèZñ æ ã2êZê é!æ ã2î é!æ î ì&ë ãZãIñ&æ ì&ë ãZæ î ì#ã é!æ éZîZñ æ éZé ì
þ\ÿ &ÿ ^þ
0HYG % .DPX % g]HO % <DE % ã2çZç æ ì&ñ ñ æ ê î ë êIì#æ å é!ã æ å ê æ ì ã2ç é!æ ì&êIì#æ èZçZè ê ë æ ã çZñ&æ é ê æ ê ã2ëZè æ î ñ î!æ é!ã ì ê é!æ ê é è&æ î ê æ ç ã2å ãZæ ê î ì#æ é êZê ê é!æ î é è&æ ì ê æ ì ã2ñZê æ ñZê î!æ êZñZå ê ç æ è é!ã æ é ê æ ì
.DPX EDQNDODUÕQÕQ VHoLOPLú DNWLI NDOHPOHULQGHQ ELUL RODQ OLNLW YH OLNLGH
\DNÕQ DNWLIOHU \ÕOÕ V UHVLQFH DUWÕú WUHQGLQL V UG UP úW U /LNLW YH OLNLGH
\DNÕQ DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ÕOÕ LWLEDUL\OH JHoHQ \ÕOD
NÕ\DVOD oRN ID]OD GH÷LúPHPLúWLU
7DKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕQ VHNW|UGHNL ROXPOX JHOLúPHOHU YH NUL]
RUWDPÕQGDQ oÕNÕOPDVÕ QHGHQL\OH \ÕOÕ ER\XQFD G ú ú J|VWHUGL÷L
J|U OPHNWHGLU g]HOOLNOH EX G ú ú VHNW|U Q WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕQÕQ
|QHPOL ELU NÕVPÕQD VDKLS RODQ NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQGD \DúDQPÕúWÕU 7DKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODUÕQ EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD WRSODP DNWLIOHU LoHULVLQGHNL SD\Õ
|]HO EDQNDODUGD \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶H NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH ¶WHQ
\ ]GH ¶\H YH PHYGXDW EDQNDODUÕQGD \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶H G úP úW U
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/ "!
# l h l c!_ W # l h l `&W b h j
q h2cEl pMX W f ã2î!æ èZèZè æ å èZê q f b&[ s&y ] b fE[ s ã2î!æ èZêZè æ ç ç î ã2î!æ ñZñ î!æ ì ì&å t b VZ[ s ã ì#æ ñZëZå æ ê èZè u i X [ s ãIç æ ì&èZå æ ñ ëZè q f b&[ s) b h j # l h l c!_ W # l h l `&W *,+ - . ! q h2cEl pMX W f êZç æ çZëZë æ ì ëZê q f b&[ s&y ] b fE[ s î å æ ñ ã2î!æ ñ è ã ê ì#æ ãIåZñ æ ã ã ì t b VZ[ s ê ì#æ î ñZñ æ î ãIè u i X [ s ì&ñ æ èZç é!æ çIì&ñ q f b&[ s) b h j / 10 213 4 ! # l h l c!_ W # l h l `&W q h2cEl pMX W f î!æ ì!ãIç æ ì î ì q f b&[ s&y ] b fE[ s î!æ ì!ã2î!æ ãZã2ë ê æ è èZë æ è ã2ç t b VZ[ s î!æ ì ñZñ æ ëZñ î u i X [ s î!æ ñIì î!æ ëZå ç q f b&[ s) b h j 5 - 6 7 89!:# l h l c!_ W # l h l `&W q h2cEl pMX W f ì&ñ æ ñZñZê æ ë èZè q f b&[ s&y ] b fE[ s ì&ê æ êZçZç æ ç ëZè çZè æ ãIåZå æ ç ëZë t b VZ[ s ç ãZæ ëZëZë æ ê è î u i X [ s é ë æ ì&èZå æ ê è ì q f b&[ s)
ÝRf WZ`#l X W&f
$ q&% ' W c (
ë æ çZèZñ&æ é!ãIè é!æ ñZèZç&æ ã2é å ë æ îZî ê&æ î ëZê ë æ î ë î æ å î!ã ë æ é!ã2é æ î ë ì ÝRf WZ`#l X W&f
ã æ éZé ë æ î ëZçÊîZç æ ñ é ñ&æ è ì é ã æ ç éZé!æ é èZë ê è æ åZçZå&æ ñZçZå ã æ é èZñ æ î å ãÈê î!æ èZñZå&æ ì&êZç ã æ êZêZè æ ñZñ î ê î!æ ç ãIç&æ ñZçZè ã æ ãIåZë æ ëZêZë è $ & Y\] k q % ' W c (
ãZæ è î ë&æ ã2é ë ãZæ ã2îZé æ è ì&ç ãZæ î åZè&æ ìZì&ñ ãZæ ì&ê ã æ ãIè ã ãZæ ì#ã2î æ èZñZë kRl m&W&f q h2cEl pMX W&f
î è æ ñZñIì#æ ëZëZè ç&æ ç ãIè æ ñ é çýã2ç æ ê é è&æ é çZå î!ãZæ ì&è ê æ ç é ñ ç&æ èZè î!æ êZñ î ã2ñ æ èZñZñ&æ ãZãIê î ç æ ãIç ë æ êZè é ì!æ î!ãIç æ ë ì&êÊîZè æ ã2î è&æ ñZñ é î å æ ë ã2ç æ êZêZñ ê&æ åZê ãZæ î ë î î î!æ ì î ê&æ êZèZå êZê æ ñZë&ãZæ çZçZå ã æ ç é å æ çZçZñ è ÝRf WZ`#l X W&f $ & Y\] k q % ' W c (
ãZæ ëZçZê&æ èZå ã ãZæ ñZå ì!æ èZêZå î!æ ê é è&æ åZñ ì î!æ êZëZå&æ ê ã ì ãZæ çZëZå&æ éZé å kRl m&W&f q h2cEl pMX W&f
ãZæ ê î ç&æ è éZé ãZæ îZé!ã æ é ëZå ãZæ ì é å&æ ç ã2é ãZæ åZåZç&æ é åZç î!æ ã2é!ã æ êZè ì ÝRf WZ`#l X W&f
î éZî!æ î!ã î î ì#ãZæ ãIå é ã2êZê æ çZñ ñ ã ì&ñ æ ñZñ ê î é ë æ îZîZê kRl m&W&f q h2cEl pMX W&f
ãIå&æ é ì#ã ñ&æ å é ç ãIå&æ é ë î î è&æ ñZåZë î ì!æ ñ ì&ç $ & q % ' W c (
Y\] k
ë ã ì#æ ñ ì&å å î ãZæ ì#ã ì ñZê ê æ ãZãIë ã æ ãIè ãZæ èZê ì è Y\] k
î ñ æ å îZñ æ ìZì é ë&æ ãIñ é!æ åZå ã ìZî!æ è ìZì!æ é ç î î ñ æ çZë è æ ì#ãIç é æ çZëZå æ å é ì ç è æ ëZëZñ&æ ì&åZç êZê æ å ì ñ æ èZñZç ç&æ å ì&ê æ é ñ é ç ê æ ãIç î æ ç ì&å êZë æ åZë ê æ å ì&ç ç&æ ãIåZê æ î ç ãÈç é!æ è ì&è&æ î ñ î ì&ê æ ë ì ñ æ ãIê é î æ ëZå ãZæ î ì#ã è
kRl m&W&f q h2cEl pMX W&f
ê æ è ì î æ ì é è ê æ êZç ã æ îZé ñ ê æ ëZë ì!æ ñ ì î ê æ ñZçZñ&æ ì&èZå ê æ î çZë&æ ñZåZå
þ\ÿ &ÿ ^þ
; < ï
ï X ï,Z ï N V I[NO\R= A S IBA)] D SJG A SRA C A YJA IJC A V X = >@?BA C D E)F,A)G A C H IJH KMLONPC H IJH G NRQOA I)D S@A ITK H U C N VWSOA IJH K C N V ï A S IBA C A V G A SRA C A YJA IJC A V A S IBA C A V A V A)] D_^)A V A`^ H QOA)]Oæ AOZ ] D_H E)C N FaC N V H SOG N SbA C A YJA IJC A V \Jc V > S î C èZ>d è î IBA V E D C D IJC A V D SeL)NfF N S IJ> C G N)g N V C N VhYOiJ\BG A S D S D S K c ^ C A FjD SJG A SMc C >OE)F,A ITK A)G D V N S IJ> COG)N g N V C N V YOiB\BG A S D H ]JNMk9X V A C D I G l SOX N FaH SONWIBA)G A V devlet borçlenmaæ senetleri î èZve è î G H g)N V,F N S IJ> C9I)D Q)F N)K C N V H S K c ^ C A FjD SOG A S&c C >OE)F,A ITK A)G D VmL)N > S >)SnH ?OH SOG N A)g C D F N S IJ> CoG N g)N V C N VmQOc ITK > V kpV A C D I G l SON FaH SJG N_C H IJH KmL)N_C H IJH G NqQOA I)D S A ITK H U C N V H ?OH SOG)N IJHrF N S)IJ> C1G N g N V C N V X YOiJ\BG A S D9A C D Fs]OAOK D FtA F,A ?OC D9F N S IJ> C G N g)N V C N V L)N ]OAOK D C F,AOQOAvu)AO\ D Voæ F N S IJ> C)G)N g N V C N V H SaK c ^ C A FMD SOG A Sjc C >OE)F A ITK A)G D V LON >)S > SWH ?OH SJG NjL A)G N)QJNvIBA)G A V N C G)NWK >BK > C A YJA IaF N S)IJ> C G N)g N V C N V QOc ITK >)V
6HoLOPLú DNWLIOHUGH \HUDODQ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU NDPX EDQNDODUÕQGD
$UDOÕN ¶GH NDWULO\RQ 7/ LNHQ (\O O ¶GH EX WXWDU NDWULO\RQ
7/¶\H \ NVHOPLúWLU g]HO EDQNDODUGD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU \ÕOÕ VRQX itibariyle 15.3 katrilyon TL, Eylül 2002’de ise 22.4 katrilyon TL’dir. YabaQFÕ
EDQNDODUGD ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU $UDOÕN (\O O G|QHPOHUL DUDVÕQGD
WULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU 7 P EDQND JUXSODUÕQGD
$UDOÕN G|QHPLQGH PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ LoHUL÷L GH÷LúPHVLQGHQ
GROD\Õ ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU \RNWXU 6HoLOPLú DNWLI NDOHPOHUGHQ ELU GL÷HUL LVH
GL÷HU DNWLIOHU ROXS W P EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD \ÕO LoHULVLQGH GH÷LúLP
J|VWHUPHPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 6(dø/0øù $.7ø)/(5ø1 723/$0 $.7ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
.DPX % wox y x ~ z 1 a 5 1z m + 1 . ~az
g]HO % ~ z 1 a 5 1z m + 1 . ~az
<DEDQFÕ % ~ z 1 a 5 1z m + 1 . ~az
0HYGXDW % ~ z 1 a 5 1z m + 1 . ~az
8 6 -
71- / 42 y o 1 o o o 71- / 8 6 wox y x wox y x y 1 1 1 1 r 71- / 8 6 w x y x o wox y x y o o 1 1 r 71- / 8 6 w x y x o wox y x y o 1 1 1 r wox y x
q h2cEl pMX W f
4 2 q h cMl pMX W&f
4 2 q h cMl pMX W&f
4 2 q h cMl pMX W&f
- 7 . z x ) 1 z - 7 . x o 1 r o 1 z - 7 . x 1 r r 1 o z - 7 . x ) 1 ) 1 ) 1 1 o
z|{p} ~h 1 o o o z|{p} ~h 1 1 r 1 z|{p} ~h 1 1 1 1 1 z|{p} ~h r r 1 o
- 8
! 5
- 8
! 5
- 8
! 5
- 8
! 5
ì&å æ è çZê æ ã ç ãZæ ñ ì&ñ æ ç è æ è 2ã é!æ è î è æ ç ãIñ æ é î è æ ç è æ è ã ì 2ã é 2ã é ãIå è
î ë æ è ê î!æ ç ê ãZæ î êZè æ ñ è æ è
- z1~ y o o o - z1~ x y o o o - z1~ x y 1 r o o r - z1~ x y o o o o
x
8 .- z x
8 .- z x
8 .- z x
8 .- z x
þ\ÿ &ÿ ^þ
/LNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHQ DOGÕ÷Õ SD\ NDPX
EDQNDODUÕ LoLQ ID]OD GH÷LúLNOLN J|VWHUPH]NHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH LNHQ
$UDOÕN ¶GH \ ]GH |]HO EDQNDODUGD EX RUDQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH
¶GHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH RUDQ $UDOÕN
¶GH \ ]GH ¶GHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU .DPX
EDQNDODUÕQÕQ NXOODQGÕUGÕ÷Õ NUHGLOHUGH LOJLOL G|QHPGH |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN
ROPD]NHQ VHNW|U LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU 7 P
EDQND JUXSODUร QGD QHW 7*$ยถQร Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร $UDOร N $UDOร N
G|QHPOHUL DUDVร QGD Gย รบPย รบWย U .DPX EDQNDODUร QGD EX RUDQ \ย ]GH
ยถGHQ \ย ]GH ยถH |]HO EDQNDODUGD \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถH YH \DEDQFร
EDQNDODUGD LVH RUDQ GHรทLรบPHPLรบWLU $UDOร N Eylรผl 2002 dรถnemleri
DUDVร QGD EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร NDPX
EDQNDODUร QGD \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถH |]HO EDQNDODUGD \ย ]GH ยถGDQ
\ย ]GH ยถH YH \DEDQFร EDQNDODUGD LVH RUDQ \ย ]GH ยถWHQ \ย ]GH ยถH
\ย NVHOPLรบWLU
6HoLOPLรบ $NWLI .DOHPOHULQ *HOLรบLPL D /LNLW YH /LNLGH <DNร Q $NWLIOHU
$UDOร N $UDOร N G|QHPOHUL DUDVร QGD VHNW|U JHQHOLQGH YH Wย P
EDQND JUXSODUร ED]ร QGD QDNLW GHรทHUOHU D]DOPร รบWร U %XQXQOD EHUDEHU
%DQNDODUGDQ DODFDNODU VHNW|Uย Q OLNLW NDOPD WHUFLKOHULQLQ GHรทLรบPHVL QHGHQL\OH
Gย รบย รบ J|VWHUPLรบWLU %DQNDODUGDQ DODFDNODU NDPX EDQNDODUร QGD NDWULO\RQ TLโ den 3.9 katrilyon TLโ ye, รถzel bankalarda 10.4 katrilyon TLโ den 7.8
NDWULO\RQ 7/ยถ\H PHYGXDW EDQNDODUร QGD NDWULO\RQ 7/ยถGHQ NDWULO\RQ
7/ยถ\H JHULOHUNHQ \DEDQFร EDQNDODUGD ELU GHรทLรบLNOLN ROPDPร รบWร U %33 LรบOHPOHULQGHQ DODFDNODU NDPX EDQNDODUร QGD ย o NDWร NDGDU DUWPDVร QD UDรทPHQ
|]HO EDQNDODUGD \DNODรบร N NDWULO\RQ 7/ Gย รบPHVL QHGHQL\OH VHNW|U JHQHOLQGH
\ร Oร VRQX LWLEDUL\OH JHULOHPLรบWLU
+HP VHNW|U KHP GH EDQND JUXSODUร ED]ร QGD OLNLW YH OLNLGH \DNร Q
DNWLIOHUGHQ RODQ PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร \ร Oร ER\XQFD DUWPร รบWร U 6HNW|U
ED]ร QGD PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร \ร Oร VRQXQGD NDWULO\RQ 7/ NDPX
EDQNDODUร ED]ร QGD NDWULO\RQ 7/ |]HO EDQNDODU ED]ร QGD NDWULO\RQ 7/ YH
\DEDQFร EDQNDODU ED]ร QGD WULO\RQ 7/ VHYL\HVLQH JHOPLรบWLU /LNLW YH OLNLGH
\DNร Q DNWLIOHUGHQ RODQ PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร $UDOร N ยถGHQ |QFH GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHULQGHQ YH GLรทHU PHQNXO Nร \PHWOHUGHQ ROXรบX\RUNHQ $UDOร N
ยถGHQ VRQUD PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Q LoHULรทLQGH GHรทLรบLNOLN ROPXรบWXU %X
GHรทLรบLNOLNOH PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร VDWร OPD\D KD]ร U PHQNXO GHรทHUOHU YH
DOร P VDWร P DPDoOร PHQNXO GHรทHUOHUGHQ ROXรบPDNWDGร U $UDOร N ยถGHQ |QFH
PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร NDSVDPร QGD \HUDODQ EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHU LOH $UDOร N
ยถGHQ VRQUD PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร NDSVDPร QGD RODQ YDGH\H NDGDU
HOGH EXOXQGXUXODFDN PHQNXO GH÷HUOHU OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ YDUOÕNODU LoLQGH
ROPDGÕ÷ÕQGDQ GROD\Õ EXUDGDNL PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ KHVDSODPDVÕ LoLQH
GDKLO HGLOPHPLúWLU dDOÕúPDQÕQ EXQGDQ VRQUDNL NÕVPÕQGD \HUDODQ PHQNXO
GH÷HUOHU F ]GDQÕQD LOLúNLQ NÕVÕPGD \XNDUÕGD EDKVHGLOHQ NDOHPOHU PHQNXO
GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ KHVDSODPDVÕ LoLQH GDKLO HGLOPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø) .$/(0/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
Ý<b& áa Y<b&j hIb X b f q f b&[ s y ] b fM[ s) t b VZ[ s) u i&X [ s q f b&[ s U>V W&X Y<b j h2b X b f q f b&[ s y ] b fM[ s) t b VZ[ s) u i&X [ s q f b&[ s b {Zb j w& Y<b j&hIb X b f q f b&[ s y ] b fM[ s) t b VZ[ )s u i&X [ s q f b&[ s ]^W _ `#aZb ceY\[ q f b&[ s y ] b fM[ s) t b VZ[ s) u i&X [ s q f b&[ s
' b hZl c keWZm&W fMX W f ë î å æ ñ îZê ç&ãIñ æ èZå é ç ç î!æ î!ã î ç ñZè æ åZè ç ç î ê æ çZë é ' b hZl c keWZm&W fMX W f ãZæ é ìZé!æ êZê î ë é ç æ ã2éZç ñ éZé!æ ì&è ë ãZæ ãIêIì#æ è éZé ãZæ î ê ñ æ ì#ãIê ' b hZl c keWZm&W fMX W f ë ì#æ çZç ñ êZê æ è ã2è ì&è æ èZê å ì&ç æ ç ã2è ç é!æ çZë&ã ' b hZl c keWZm&W fMX W f î!æ ìZì ñ æ å ã ì ãZæ ê ã2ë æ îZé!ã ãZæ çZç å æ é çZë ãZæ ëZë è æ êZå ã ãZæ å ã2ñ æ ç é è
] Yo ` b j q [
YRnen [ X [ q
é è ãZæ è î ì ëZèZë æ å ëZç é ëZè æ î ì î ñZêZñ æ ê çZë é!ãIê æ ì èZè ] o Y ` b j q [
ì&èZñ æ å î ì ãZæ ã ì é!æ îZéZå ë éZî!æ ê&ãIè ëZçZç æ å&ãIç ãZæ îZçZç æ ñZç è YRnen [ X [ q
ãZæ ìZì ë æ ì&ëIì ãZæ èZñ è æ ëZå&ã ãZæ ê ã2ñ æ åZå å ãZæ îZîZç æ ë ì ì ãZæ ñ é î!æ ñ éZñ ] o Y ` b j q [
é!æ é éZé!æ êZêIì ç æ è ñZë æ ëZèIì ç æ å è ì#æ åZë ñ ç æ ê&ãIå æ ëZñ è ç æ îZêZê æ å ã ã YRnen [ X [ q
ñZñ æ ë éZé ëZå æ îZñ î ç î!æ éZë ì î ì#æ ê é ì ç ãZæ ì åZè ] Yo ` b j q [
ç é ç æ ñ ëZå ëZñ î!æ ã é!ã ë é!ãZæ è ñZë é ë é!æ ç î!ã ëZëZê æ ç é ì YRnen [ X [ q
î!æ ã ì å æ îZé ì ãZæ åZë é!æ ñ ì å î!æ è ìZî!æ åZèIì î!æ ãIå ñ æ ì éZç î!æ éZîZë æ å ì ñ
ë æ é ì î!æ ãIê é ë æ è ê é!æ ãIê ê ë æ ê î å æ î å é é!æ ë ç ãZæ ã2î é ë æ î é ê æ ê îZç
Y<b j&hIb X b f `&b&j q [ ç æ è ñZç æ å î î ê æ ñ é!ãZæ êZç ç ê æ ë çZñ æ ñ ì ë ì#æ ì ì&å æ ñZñ é ê æ ñ ñZç æ åZåIì Y<b j&hIb X b f `&b&j q [ ãIè æ ì&ñZê æ ë ç ì ë æ è ñ ì#æ ëZë ê ë æ ê îZé!æ é!ã2ñ ë æ éZë î!æ ãZã2ç ë æ å ê ì#æ å é é Y<b j&hIb X b f `&b&j q [ ñZåZñ æ é åZå åZëZñ æ îZî!ã ãZæ ì çZë æ ê î é ñZñZç æ é èZê ñZåZë æ è ãIñ Y<b j&hIb X b f `&b&j q [ ã2é!æ çZëZñ æ î é ì ãZãZæ ñZêZç æ êIì&ñ ã2î!æ ç ì&ê æ å ñ î ãIê æ ãZã2é!æ ë&ã ì ã2î!æ å ãIë æ ë é ñ
] kr r¡ ¢
î!æ ñZç ãZæ ç è ã ê æ ì#ãIç æ ã2ñZè ì#æ å î!ãZæ è é ç ç æ ê ì&ñ æ å é ë é!æ ãIçZë æ è å ì ] ko ñ æ ñZåZê æ è ñ ì ãIè&æ ãIèZè æ ê éZé ãIê&æ ì&ë é!æ ã ì&è ã2î æ é êZå æ ìZì&ç îZé æ é ê î!æ èZë ì ] ko ì&ë é æ èZåZå ì î ë&æ ë é ë ì&èZç&æ ëZëZå ìZì î æ ì&ñZç ëZç é æ é!ãIå ] ko ãIê&æ ì#ãIè æ é åZê ãIê&æ ñ ì&ê æ ê î ê ãIå&æ ëZè î!æ ñZåZê ãIå&æ ì&êZè æ åZèZë êZê&æ ç ì&ç æ ëZë é
£#d!f:a&j X a Ýeb&f X hZX b f î æ î!ãIê æ ëZèZñ î æ î åZè æ ëZëZå î æ ì îZé!æ é ë î î æ åZñZê æ ì é è î æ å é ê æ èZë é £#d!f:a&j X a Ýeb&f X hZX b f ç&æ ê ì&è æ ì&åZç ì!æ ë é ì#æ ãZã2î ç&æ î ñZç æ ãIå ã é æ ê ãIè æ èZçZè é æ ãIçZê æ ì#ã2é £#d!f:a&j X a Ýeb&f X hZX b f î è ñ æ ê ìZì î è&ãZæ éZéZé î ñ è æ ãIè î ê ã2ç æ î ñZñ ê ã2ë æ çZêZê £#d!f:a&j X a Ýeb&f X hZX b f ë&æ ë é ê æ çZêZå ë&æ î ì é!æ çZç é å&æ è ãZãZæ ñZçZç ñ&æ ç ãIå æ åZèZñ ñ&æ êZê ì#æ è î ç
þ\ÿ ÿ ^þ
7 P EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD QDNLW GH÷HUOHULQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ DúD÷ÕGDNL WDEORGD GD J|U OG ÷ JLEL \ÕOÕQGD
G úP úW U \ÕOÕQGD JHUoHNOHúHQ ROXPOX JHOLúPHOHU QHGHQL\OH VHNW|UGHNL
EDQNDODUÕQ OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕQÕQ RUWDGDQ NDONPDVÕ VHEHEL LOH 0HUNH]
%DQNDVÕQGDQ DODFDNODU EDQNDODUGDQ DODFDNODU YH EDQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ
LúOHPOHULQGHQ DODFDNODUÕQ WRSODP OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUÕ ; ¤ Z æ §rZ
ï æ æ§ ï C A YJZaA ¬oIBm C A § V Z =1©o©@ª E)C k = A S)IBA C A V A Væ A)] Do^)A V A ^ H QOA)]OA)] DoH E)C N F,C N V H SOG N S"A C A YJA IJC A V æ § N V I[N)\¨= A S IBA)] D SOG A S¨A ïa N S IJ>)C[G N g N V C N V Z YOiB\BG A S D ; = ® A S IBA C A V G A S«k = A S IBA C A V G A S A C A YJA IJC A V X = >&?JA C D E)F A)G A_C H IJH K«L)N¯C H IJH G NqQOA & ï I)D X S&A ITK H U C N V°S)A IJH K«G N g N V ïC N V N V I[N)\q= A S IBAO] D SOG A S A C A YJA IJC A V A S IBA C A V A V AO] Dp^)A V A ^ H QOAO]OA)] D&H E)C N F,C N V H SOG N S°A æ C A YJA IJC A V A S IBA C A V G A S°A C A)YJA IJC A V F N S IB> C¨G N g N V C N V¯YOiJ\BG A S D¨L)Ne\Jc V >)S C >°IBA V E D C D IJC A V D S K± c ² ^ ³ C A FjD SJG A S,c C >OE)F,A ITK A)G D V îZèZè î X H IJH K LONvC H IJH G NMQOA I)D SjA ITK H U C N V G)N Sjc C A SWF X N S IJ> CJG N g N V C N X V YJiJ\BG A S DOkpV A C D I ¥ QJNWIBA)G æ A V G N)L C NOî K èZè c î V ?OC A S F,Aa X ]JN SONOK C N V HBL)N G H g)N VrF N S IJ>)C I)D Q)F N)K C N V H SjK c ^)C A FjD c C > ^ ´ > S)> S¦H ?OH SJG N A)g C D F N S IB> C G N)g N V C N V QOc I K > V æ k9V A C D I ¥ G)N SvH K H A V N S C H IJH K L)N = ¥ G A S¦k
C H IJH G N QOA I)D S A ITK H U C N VpH ?OH SOG N¦QJN V A C A S F N S IB> C G N)g N V C N V9YOiJ\BG A S D S D S H ?BN V H g H G N g H E)F,H EBK H V = >¦G)N g H E)H IJC H X IJC N F N S IJ>)C G N)g N V C N V YOiJ\BG A S DOA C D FR]OAOK D F@A F A ?OC D)F N S IJ> C[G N)g N V C N V L)æ Na]JAOK D C F,AJQ)Aau)AO\ D V F N S)IJ> C[G N g)N V C N V H S«K c ^ C A FjDOc C > ^ ´ > S)> S,H ?OH SOG N L A)G NOQON IBA)G A V N C G)N,K >JK > C A YJA I F N S IJ> C[G)N g N V C N V QOc ITK > V
JHULOHPLúWLU $UDOÕN G|QHPL LWLEDUL\OH 0HUNH] %DQNDVÕQGDQ DODFDNODU
EDQNDODUGDQ DODFDNODU YH EDQNDODUDUDVÕ SDUD SL\DVDVÕ LúOHPOHULQGHQ
DODFDNODUÕQ WRSODP OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUÕ NDPX EDQND
JUXEXQGD VÕUDVÕ\OD \ ]GH \ ]GH \ ]GH |]HO EDQND JUXEXQGD
VÕUDVÕ\OD \ ]GH \ ]GH \ ]GH YH \DEDQFÕ EDQND JUXEXQGD VÕUDVÕ\OD
\ ]GH \ ]GH YH \ ]GH ¶W U 7 P EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD
]RUXQOX NDUúÕOÕNODU NDOHPL $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD
\ NVHOPHVLQH UD÷PHQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUÕ |]HO
EDQNDODUGD G úHUNHQ NDPX YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD \ NVHOPLúWLU \ÕOÕ
LWLEDUL\OH EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD ]RUXQOX NDUúÕOÕNODUÕQ OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUÕ VÕUDVÕ\OD NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH |]HO
EDQNDODUGD \ ]GH YH \DEDQFÕ EDQND JUXEXQGD LVH VHYL\HVLQGHGLU 7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ /ø.ø7 9( /ø.ø'( <$.,1 $.7ø)/(5ø1 <h='( 3$</$5,
m "! µ m ~Mz 1 5 1z m + 1 . ~Mz *,+ - . ! m ~Mz 1 5 1z m + 1 . ~Mz / 10 12 3 4 ! ¾ m ~Mz 1 5 1z m + 1 . ~Mz 5 - 6 7 8p! m ~Mz 1 5 1z m + 1 . ~Mz
89 y x o r r 1 1 89 y x r o o 1 o 89 y x 1 89 y x r 1 1 1 o
- z .- ¶ z 5 !«· 7 2 ~M 1 o - z . - z¶5 !«· 7 2 ~M o o - z . - z¶5 !«· 7 2 ~M o - z . - z¶5 !«· 7 2 ~M o o o o
! ¸ ¸ ¹ º 1 1 1 1 1 ! ¸ ¸ ¹ º ! ¸ ¸ ¹ º 1 1 ! ¸ ¸ ¹ º ) 1 O o
. ~
. ~
. ~
. ~
þ\ÿ &ÿ ^þ
. z 7 y o o 1 1 1 !m 12 . z 7 y 1 r o o O o ! 12 . z 7 m y r o 1 1 1 ! 12 . z 7 m y 1 1 1 1 ) 1 !m 12
2v~a
2v~a
2v~a
2v~a
5 «» o 5 «» o 1 o 5 «» 5 «» 1 1
¼9½9z r2 . " 1z ¼9½9z r2 . " 1z ) 1 ) 1 ¼9½9z r2 . " 1z 1 1 1 ) 1 ¼9½9z r2 . " 1z ) 1 ) 1
ºo4 . 4 . 1 z y
ºo4 . 4 . 1z y
ºo4 . 4 . 1z y
ºo4 . 4 . 1 z y
Zr
E 0HQNXO 'HรทHUOHU &ย ]GDQร \ร Oร QGD \ย NVHN UHHO JHWLUL VDรทODPDVร YH VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
KHVDSODQPDVร QGD Vร Iร U NUHGL ULVNL LOH GLNNDWH DOร QPDVร QHGHQL\OH NDPX
ERUoODQPD VHQHWOHULQH Dรทร UOร N YHULOPHVL +D]LQH WDUDIร QGDQ NDPX EDQNDODUร Qร Q
VHUPD\H \DSร ODUร Qร Q Jย oOHQGLULOPHVL YH IRQ EDQNDODUร Qร Q Doร N SR]LV\RQODUร Qร
NDSDPDN DPDFร \OD GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHGL ihraรง etmesi sonucunda
VHNW|UGHNL PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร $UDOร N ยถGH NDWULO\RQ 7/ LNHQ
$UDOร N G|QHPLQGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H oร NPร รบWร U %XQXQOD EHUDEHU $UDOร N
ยถGHQ |QFH PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHUL EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHU YH GLรทHU PHQNXO Nร \PHWOHUGHQ ROXรบX\RUNHQ $UDOร N YH
VRQUDVร QGD PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q LoHULรทL GHรทLรบPLรบ YH PHQNXO GHรทHUOHU
Fย ]GDQร DOร P VDWร P DPDoOร PHQNXO Nร \PHWOHU VDWร OPD\D KD]ร U PHQNXO GHรทHUOHU
YH YDGH\H NDGDU HOGH EXOXQGXUXODFDN PHQNXO GHรทHUOHUGHQ ROXรบPDNWDGร U
0HQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q \ร Oร ER\XQFD Vย UHNOL YH Kร ]Oร ELU รบHNLOGH
DUWPDVร Qร Q QHGHQOHULQGHQ ELUL KHP VHNW|UGH KHP GH Wย P EDQND JUXSODUร QGD
\ร Oร Qร Q EDรบร QGDQ LWLEDUHQ EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHUGHNL DUWร รบWร U 'LรทHU ELU
QHGHQ LVH \XNDUร GD EDKVHGLOGLรทL JLEL \ร Oร ER\XQFD NDPX ERUoODQPD
VHQHWOHULQLQ
\ย NVHN
UHHO
JHWLUL
VDรทODPDVร
YH
VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL
KHVDSODQPDVร QGD Vร Iร U NUHGL ULVNL LOH GLNNDWH DOร QPDVร YH +D]LQH WDUDIร QGDQ
NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \DSร ODUร Qร Q Jย oOHQGLULOPHVL YH IRQ EDQNDODUร Qร Q
Doร N SR]LV\RQODUร Qร NDSDPDN DPDFร \OD GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHGL LKUDo
HWPHVLGLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 0'&ยถ1รธ1 *(/รธรนรธ0รธ 9( 6(.7g5 รธdรธ1'(.รธ <h='( 3$</$5, 0รธ/<$5 7/ 5 ย ยซยป ย ~azย ย ย 1ย 5ย 1zย ย ย ย ย m + ย ย ย ย 1ย . ย ย ย ~azย ย ย ย
*,+ - . ! ย ยฟ/ 10 12 3 4 ! ย 5 - 6 7 89! ย "! ย m ย ย 1ย ย ย ย ย ย ย ย ร ย ย 1ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย 1ย ย ย ย ย ร ย ย 1ย ย ย ย 1ย ย ย ย ย ย rย ย ย ย oย ย Oย ย ร ย ย 1ย ย )ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย 1ย ย )ย oย ร ย ย rย ย ย ย oย ย ย ย ย ย oย ย 1ย ย ย ย ย ย ร ย ย 1ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย 1ย ย ย ย ร ย oย ย ย ย ย 1ย ย ย oย ย ย 1ย ย ย ย ย ย oย )ย ร ย ย 1ย ย ย rย ย ย ย ย ย ย ย ย ย 1ย ย ย ย ร ย ย rย ย ย 1ย ย ย ย ย ย ย 1ย ย ย ย ย ย ย ย ร ย ย 1ย ย 1ย ย ย ย ย oย ย ย ย ย ย 1ย ย rย ย ร ย ย 1ย ย rย Oย oย ย oย ย
m " ! ย ย ย ย ย ย 1ย ย 1ย ย ย
*,+ -1. ! ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
/ 0 2 3 4 ! ย ย ย ย ย ย
รพ\รฟ &รฟ ^รพ
<XNDUร GD EDKVHGLOHQ QHGHQOHUGHQ GROD\ร NDPX |]HO YH \DEDQFร
EDQND JUXSODUร ED]ร QGD PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร \ร Oร ER\XQFD DUWร รบ ; ร Z รฎ รจZรจ รฎ
X รฏ X G l SJN รฆ FaH SONjIBรฎZA)รจZG รจ A รฎ V G N)L C NOK c V ?OC A S F,A,]JN SONOK C N V H A)g C D F N S IJ> CBG)N g N V C N V L)N,G H g N V F N IJ> CBI)D Q)F N)K C N V H Sm G l SON F,H SJG NMH ]JNMF N S IJ>)C[G)N g N V C N V YOiJ\BG A S DJA C D F_]OAOK D F_A F,A)?OC D รฏ K c ^ C A FMD SOG A S c C >OE)F,A ITK A)G D V k9V A C D I F N S IJ> C G N g N รฆ V C N V ]OAOK D C F AOQOAยฆu)AO\ D VrF N S IJ> C G)N g N V C N V L)NvL AOG N)QJNย IBA)G A VoN C G)NvK >JK > C A YJA IMF N S IJ> C G)N g N V C N V H SMK c ^ C A FMD SOG A S c C >JE)F,A ITK AOG D V
N S IJ> CBG)N g N V C N V YOiJ\BG A S DJk9V A C D I
WUHQGLQGH\NHQ VHNW|U LoLQGHNL SD\ODUÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN ROPDPÕúWÕU
$UDOÕN (\O O G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX EDQNDODUÕ ED]ÕQGD GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHUL NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H GL÷HU PHQNXO
NÕ\PHWOHU WULO\RQ 7/¶GHQ WULO\RQ 7/¶\H YH ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU
katrilyon TL’den 3 NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU g]HO EDQNDODUGD EX
G|QHPOHU DUDVÕQGD GHYOHW ERUoODQPD VHQHWOHUL NDWULO\RQ 7/¶GHQ
NDWULO\RQ 7/¶\H GL÷HU PHQNXO NÕ\PHWOHU NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ
7/¶\H YH ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/¶GHQ katrilyon TL’ye
\ NVHOPLúWLU øOJLOL G|QHPGH \DEDQFÕ EDQNDODU ED]ÕQGD GHYOHW ERUoODQPD
VHQHWOHUL WULO\RQ 7/¶GHQ WULO\RQ 7/¶\H G úHUNHQ GL÷HU PHQNXO
NÕ\PHWOHU WULO\RQ 7/¶GHQ WULO\RQ 7/¶\H YH ED÷OÕ PHQNXO GH÷HUOHU
trilyon TL’den 1.1 katrLO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 0'&¶1ø1 $/7 .$/(0/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 9( 0'& ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/ Æ Ç Æ[È
Ý<b& áaâY\[ q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s U*V W X Y\[ q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s b {Zb&j w& YR[ q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s ]^W _&`!aZb c<Y\[ q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s
Ê
] r k kRY1É î å æ ñ îZè æ ç ì&ë î!æ ñ îZñ æ êZè é ê ì#æ î ëIì#æ ã ì&å ê æ êZå ç æ åZè î ê é!æ ñ ã2ñ æ çZèZè ì#æ ëZë ë æ ê î ë êZë æ å éZç æ å ãIë ç æ êZè&ãZæ ç é ì êZñ æ î ì ç æ î ì&ë è ] kr kRY1É î ç æ ê ì ê æ ëZç î å æ åZè é!æ ãIè ì î ñ æ ãIñ ñ æ ì&ëZñ å æ é å ê æ î çZç êZê æ çZñ ë æ ãIê é÷ãZãZæ ëZñ ë æ îZî å êZç æ è é ãZæ ëZçZêòãIè æ ì#ã2å æ çZêZå êZñ æ å ã2å æ ñ é!ã è ] r k kR1 Y É ãZæ ãIñ&ãZæ èZê é ì ëZê æ èZè é ãZæ î ì ñ æ ãIå ã ì!ãIå æ ã ì å ãZæ êZê å æ åZñZç ê ë ãZæ ñZñIì ãZæ ç ì ê æ ç î ñ ì èZë æ çZê ë ãZæ ç ì å æ ì#ãIè è ] r k kR1 Y É çZç æ ì&ç ç æ êZêZçòã2î!æ î è å æ ì#ã2é é ì#æ ë î î!æ åZèZåòã2î!æ ì&å ë æ î èZç ë ãZæ åZç ç æ çZê ã ã2é!æ ñ ìZé!æ ç ì&ñ ë ì#æ ì&ë&ãZæ èZñZñòã2é!æ ã2îZë æ é êZñ åZè æ é!ã î!æ é!ãIå è
k\] Ý îZî!æ ãIñ ç î ñ æ êZå å ì&ê æ ëZê å ì&å æ êZè ê è k\] Ý ãZæ ãIë é!æ ñZñZè ãZæ ì#ã2ë æ ãZãZã ãZæ é ë å æ ñ ã2î î!æ î!ã2ñ æ ñZèZë è k\] Ý ê æ èZå î ñ æ é!ãIñ êZê æ ëZåIì ê ì#æ ñZç å è k\] Ý ãZæ î è î!æ îZé ë ãZæ ì&ç é!æ ãZãIå ãZæ ëZç é!æ ì&ê ì î!æ êZè ê æ ã2é å è
Y\] k îZç æ ñ é ñ&æ è ì é ê è æ åZçZå&æ ñZçZå ê î!æ èZñZå&æ ì&êZç ê î!æ ç ãIç&æ ñZçZè è Y\] k ã2ç æ ê é è&æ é çZå ã2ñ æ èZñZñ&æ ãZãIê îZè æ ã2î è&æ ñZñ é î î!æ ì î ê&æ êZèZå è Y\] k ë ã ì#æ ñ ì&å å î ãZæ ì#ã ì ñZê ê æ ãZãIë ã æ ãIè ãZæ èZê ì è Y\] k ìZî!æ è ìZì!æ é ç î ç è æ ëZëZñ&æ ì&åZç ç ê æ ãIç î æ ç ì&å ç é!æ è ì&è&æ î ñ î è
kRY1É ãIè ãIè ãIê ã ì è kRY1É êZç êZè êZç êZè è kR1 Y É ì&è êZê î å îZé è kR1 Y É îZî ãIñ î ì îZî è
k\] Ý è è è è è k\] Ý ç ç ç é è k\] Ý è ã ê î è k\] Ý î î î ê è
Y\] ñZè ñZè åZë å é è Y\] é!ã é ç é è é ì è Y\] é è éZé ëZè ë ã è Y\] ë é ëZå ë ì ëZç è
k
k
k
k
§ ¬p¬ Ê AOQ)S)A I =
$UDOÕN G|QHPLQGH NDPX EDQNDODUÕ ED]ÕQGD DOÕP VDWÕP DPDoOÕ
PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/ VDWÕOPD\D KD]ÕU PHQNXO GH÷HUOHU WULO\RQ
7/ YH YDGH\H NDGDU HOGH WXWXODFDN PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/ |]HO Ë Ì Z îZèZè î X ïOX N S)IJ> C[G N g)N V C N V YOiJ\BG A S DBk9V A C D I G l)N S F,æ H SJNMIBA)G î A è V è G î NOL C N)K c V ?OC A S F,A X ]JN SON)K C N V H AOg C DOF N S IJ> CBI)D Q)F N)K C N V L)N G H g N V F N S IJ> C I)D Q)æ F N)K C N V H SjK c ^ C A FMD SOG A S c C >JE)F,A ITK AOG D V k9V A C D I G l SON F,H SOG N SvH K H A V N SvF N S)IJ> C G N)g N V C N V1YOï iJ\BG A S D S D SvH ?BN V H g H G N)g H E)FaH EBK H V = >"G l SON F G)N S¨G c S)V AqF N S IJ> C G N g N V C N VmYOiJ\BG A S DoA C D Fs]OAJK D FÍA F A ?OC DÎF N S IJ>)C G)N g N V C N V ]OAOK D C F AOQOAqu)AO\ D V C[G)§ N Z g N V C N V L)N L A)G N)QJNMIBA)G A V N C ï G N
ITK ¬ AOG D V ËJF Ï N S ZaIJ¬o> m ¬ K >JK > § C A ¬ YJA I F N X S)IJ> C[G N g)N V C N V G N S,c ï C >J¬9E)Z F,Ê A § ï Z,¬p§ N S IJ> C1G N g)N V C N V«YOiJ\BG A S D = Ð N)L C N)K c V ?OC A S F Aq]JN SON)G H H g N V F N S IJ> CrI)D Q)F N)K C N V = = A)g C D F N S IJ> C[G)N g N V C N V
EDQNDODU ED]ÕQGD DOÕP VDWÕP DPDoOÕ PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/
VDWÕOPD\D KD]ÕU PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/ YH YDGH\H NDGDU HOGH
WXWXODFDN PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ 7/¶GLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH DOÕP
VDWÕP DPDoOÕ PHQNXO GH÷HUOHU WULO\RQ 7/ VDWÕOPD\D KD]ÕU PHQNXO GH÷HUOHU
WULO\RQ 7/ YH YDGH\H NDGDU HOGH WXWXODFDN PHQNXO GH÷HUOHU NDWULO\RQ TL; düzeyindedir. F .UHGLOHU \ÕOÕQGD \DúDQDQ NUL] VRQUDVÕQGD HNRQRPLN DNWLYLWHGHNL JHULOHPH
LOH NUHGLOHULQ JHUL |GHQPHVLQGH \DúDQDQ VRUXQODU EDQNDODUÕQ NUHGL KDFLPOHULQLQ GDUDOPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU \ÕOÕQGD HNRQRPLGH \DúDQDQ
KÕ]OÕ E \ PHQLQ HWNLVL\OH NUHGL WDOHELQGH RUWD\D oÕNDQ DUWÕú EDQNDODUÕQ NUL]LQ
HWNLOHULQL DWODWPDODUÕQÕQ DUGÕQGDQ NUHGL LPNDQODUÕQÕ DUWÕUPDODUÕ \ÕOÕ
ER\XQFD YH |]HOOLNOH \ÕOÕQ VRQ oH\UH÷LQGH NUHGLOHULQ KÕ]OD DUWPDVÕQGD HWNLOL
ROPXúWXU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ .5('ø/(5ø1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
.UHGLOHU .DPX % g]HO % $UD 0DU +D] (\O $UD
þ\ÿ &ÿ ^þ
<DE %
0HYG % .DPX % g]HO % <DE %
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD KHP VHNW|U ED]ÕQGD
KHP GH JUXS ED]ÕQGD YH |]HOOLNOH |]HO EDQND JUXEX ED]ÕQGD NUHGLOHU KÕ]OD
\ NVHOPLúWLU \ÕOÕQGD NDPX EDQNDODUÕQÕQ YHUGLNOHUL NUHGLOHULQ VHNW|U
LoLQGHNL SD\Õ G úHUNHQ |]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ YHUGLNOHUL NUHGLOHULQ VHNW|U
LoLQGHNL SD\Õ DUWPÕú YH \ÕO VRQXQGD VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH \ ]GH
G ]H\LQH JHOPLúWLU 0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ YHUGLNOHUL NUHGLOHUGHNL DUWÕúÕQ |QHPOL
ELU NÕVPÕ |]HO EDQNDODUGDQ ND\QDNODQPÕúWÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ <3 .5('ø 723/$0 .5('ø/(5 5$6<268181 *(/øùø0ø <h='( /a¸n Ñ ¹ Ò {9ÓW¸ ~a5s Ñ ¹ 9~a5¨ÔR! ~Mz 1w r 1 5 1z m + 1 1 . 1 1 ~Mz
* ¼ ! ow o 1
/m~M!9~M «»aÕ ! Ö5 1×, Ôp~ {n! r r 1 1 1
þ\ÿ &ÿ þ
G 7DKVLOL *HFLNPLú $ODFDNODU 7*$ 6HNW|U ED]ÕQGD $UDOÕN ¶GH NDWULO\RQ 7/ RODQ QHW WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODU $UDOÕN ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H JHULOHPLúWLU $\QÕ
JHOLúPH NDPX YH |]HO EDQND JUXSODUÕQGD \DúDQPÕú YH QHW WDKVLOL JHFLNPLú
DODFDNODU NDPX EDQNDODUÕQGD NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H |]HO
EDQNDODUGD LVH NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H G úP úW U .DPX
EDQNDODUÕ JUXEX ED]ÕQGD QHW 7*$¶QÕQ VHNW|U LoLQGH DOGÕ÷Õ SD\ \ ]GH ¶GHQ yüzde 4 ¶\H oÕNDUNHQ |]HO EDQNDODU ED]ÕQGD QHW WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕQ
VHNW|U QHW WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕ LoLQGHQ DOGÕ÷Õ SD\ \ ]GH ¶GDQ \ ]GH
¶H JHULOHPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 7*$ 1(7 7*$ %5h7 9( 7*$ .$5ù,/,./$5,1,1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
$ q&% ' W c ( æ è&ã Zk9V A æ è î A V æ è î Û AJ\ æ è î Ü Q)C æ è î 9 k V A Y* f Ý c ( $ & q % æ è&ã kZ9V A æ è î A V æ è î Û AJ\ æ è î Ü Q)C æ è î k9 V A$ q Ýeb&f X hZX b f æ è&ã Zk9V A æ è î A V æ è î Û AJ\ æ è î Ü Q)C æ è î k9V A
Ý q M ] Ø Y\[ U £ u # Y\[ ãZæ éZé ë&æ î ëZç ç æ ç ãIè&æ ñ é ç ãZæ ç éZé æ é èZë ç æ èZè î æ êZñ î ãZæ é èZñ&æ î å ãÉì#æ î!ãIç&æ ë ì&ê ãZæ êZêZè&æ ñZñ î ê æ åZê ã æ î ë î ãZæ ãIåZë&æ ëZêZë ãZæ ç é å&æ çZçZñ Ý q M ] Ø Y\[ U £ u # Y\[ ì#æ ì é ñ&æ èZåZë ë æ ñZñ ã æ å éZé ì#æ é ê ì!æ è ãZã ë æ éZé ç&æ è î è ì#æ åZêZñ&æ ñZçZê é!æ é ñ î æ ñZç é ì#æ ë ãIå&æ ã ì î é!æ é ì&ñ&æ ãIë ì ì#æ ç ì&ç&æ îZé ìýê æ êZê ì!æ éZé ë Ý q M ] Ø Y\[ U £ u # Y\[ î!æ åZè ã æ å ã2î ê æ è é ë&æ ì&è ì ê æ î êZè&æ é ë î ê æ êZåZë&æ ãIçZè ê æ êZçZë&æ ç î ë
î!æ ì&åZè&æ ñZè ã î!æ éZéZî æ éZî å î!æ ì&ëZë&æ î!ãIê î!æ å ãIë&æ ñZè î ãZæ ë éZé æ ãIèZå
eq Y « q ' Ù Y\[ ] u Ú k9Ø q ÞY\[ ãIå æ é ì#ã ë æ ãIñ é æ åZå ã ñ æ å é ç é!æ çZëZå&æ å é ì ãIå æ éZë î ç æ å ì&ê&æ é ñ é î è æ ñ åZë ç æ Iã åZê&æ î ç ã î ì#æ ñIì&ç î!æ ëZ å ã æ î ì#ã eq Y « q ' Ù Y\[ ] u Ú k9Ø q ÞY\[ ëZë æ é ã2é ã î!æ çZêZå&æ ç é ñ éZé!æ é é ì ã î!æ ê é ç&æ é ñZç åZå æ ã ì&å ã ãZæ éZî!ã æ èZçZë ñZê æ ìZîZî ã ãZæ ì é è&æ ëZêZå ãZãZã æ ç é ì ë æ ñZñ ã æ ì&Zñ ç Y\[ eq Y « q ' Ù Y\[ ] u Ú k9Ø q Þ çZå æ ñ ëZç ç é!æ ë ñZñ é ñ æ ì ë é ë î!æ ì êZç å é!æ é ãIñ
ç æ ê ì#ã æ é åZå ç æ ëZå é æ åZê ã ç æ ëZëZë&æ ê é!ã é!æ î ëZë&æ ì&åZë ç æ î!ãIè&æ î ç ì
Ý q a ] Ø \ Y [ îZê æ î îZê æ å îZë æ ç îZç æ ë ìZî!æ ë Ý q a ] Ø \ Y [ ê ç æ é ê ë æ ç ì!ãZæ é ì!ãZæ î ç é!æ ñ Ý q a ] Ø \ Y [
Up£ u # \ Y [ ë é!æ é ë é ë î!æ ã ë ê æ ñ ç é!æ ì Up£ u # \ Y [ éZê æ ë éZî ç ë æ é çZå ì!ãZæ ë Up£ u # \ Y [
Ù YR[ eq Y q«' p è æ ê è æ ã è æ ê è æ ì è æ ñ Ù YR[ eq Y « q ' p è æ é è æ ç è æ å è æ å ãZæ ì Ù YR[ eq Y « q ' p
ç î!æ ç çZê ç ç æ ñ ç ì é ì#æ ì
ìZé!æ ì ì é ìZî!æ ñ ì ì#æ ñ ê ê æ ñ
ãZæ ã ã ãZæ î ãZæ î ãZæ ë
þ\ÿ &ÿ ^þ
%U W 7*$¶GD VHNW|U LWLEDUL\OH NDWULO\RQ 7/¶\H G úP úW U .DPX
EDQNDODUÕQÕQ EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU $UDOÕN $UDOÕN 2002 dönemleri
DUDVÕQGD DUWÕú J|VWHULUNHQ |]HO EDQNDODUÕQ EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕ
JHULOHPLúWLU $\QÕ JHOLúPH NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQ EU W WDKVLOL JHFLNPLú
DODFDNODUÕQÕQ VHNW|U EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕ LoLQGHNL SD\ÕQGD GD
PH\GDQD JHOPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ SD\Õ DUWDUNHQ |]HO EDQNDODUÕQ SD\Õ
D]DOPÕúWÕU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕ YH VHNW|U
LoLQGHNL SD\Õ EX G|QHPGH \ NVHOPLúWLU
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX YH \DEDQFÕ
EDQNDODUÕQ WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU NDUúÕOÕNODUÕ DUWDUNHQ |]HO EDQNDODUÕQNL
G ú úH JHoPLúWLU 6HNW|U LoLQGHNL SD\ODUÕ LVH NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH
¶H \DEDQFÕ EDQNDODUGD \ ]GH ¶\H oÕNPÕú |]HO EDQNDODUGD LVH RUDQ yüzde 33’e JHULOHPLúWLU H 'L÷HU $NWLIOHU
~
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 'øö(5 $.7ø)/(5ø1ø1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
- z 9~a5 Ô@! x8 . - z ~My z x 1 O 5 1z ) o + 1 1 . Þ 1 ) o ~Mz 9 O o
* ¼
w
!
1 o o o o J
/«~a!p~M «»aÕ ! Ö5 1×, Ôp~ {n! 1 o ) 9 ) ) J
9~a5 Ô@!
o 1 r 1 1
1
* ¼
w
!
1 1 o 1 1
/m~M!p~M m»aÕ ! 1 1 1 1 1
þ\ÿ &ÿ ^þ
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD KHP VHNW|U KHP GH
EDQND JUXEX ED]ÕQGD GH÷LúLNOLN J|VWHUPH\HQ GL÷HU DNWLIOHU NDOHPLQLQ EDQND
JUXSODUÕ LoLQGHNL SD\ODUÕQGD GD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN PH\GDQ JHOPHPLúWLU % 3DVLI <DSÕVÕ
\ÕOÕQGD
X\JXODPD\D
NRQXODQ
%DQND
6HUPD\HOHULQLQ
GüçOHQGLULOPHVL 3URJUDPÕ G|YL] NXUX DUWÕú KÕ]ÕQÕQ \ÕO ER\XQFD G ú N
VH\UHWPHVL XOXVODUDUDVÕ SL\DVDODUGD JHOLúPHNWH RODQ SL\DVDODUD NUHGL NXOODQGÕUPDNWDNL LVWHNVL]OLN PHYGXDWD DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQGDNL
JHOLúPHOHU YH \DúDQDQ EHOLUVL]OLN RUWDPÕQÕQ HWNLVL\OH EDQNDODUÕQ ND\QDN
\DSÕVÕQGD \ÕOÕQD J|UH GH÷LúPHOHU J|]OHQPLúWLU %RUoODU NDOHPLQLQ WRSODP
ND\QDNODU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶D JHULOHPLú GL÷HU SDVLIOHUGH
GH÷LúLNOLN ROPDPÕú PHYGXDWODUÕQ EDQND VHUPD\HOHULQLQ J oOHQGLULOPHVL
SURJUDPÕ NDSVDPÕQGD GHVWHNOHQHQ YH NDUOÕOÕN SHUIRUPDQVÕQGDNL L\LOHúPHOHULQ
HWNLVL\OH |]ND\QDNODUÕQ WRSODP ND\QDNODU LoLQGHNL SD\Õ DUWPÕúWÕU
%DQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD ND\QDN NDOHPOHULQLQ JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD
NDPX EDQNDODUÕ JUXEXQGD PHYGXDW YH |]ND\QDNODUÕQ JUXS LoLQGHNL SD\Õ
DUWDUNHQ ERUoODUÕQ SD\ÕQÕQ D]DOGÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU g]HO EDQNDODU JUXEXQGDNL
WRSODP ND\QDNODUÕQÕQ \ ]GH ¶L RODQ PHYGXDWODU \ÕOÕQGD DUWPDVÕQD
UD÷PHQ WRSODP ND\QDNODU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶\H G úP úW U
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø) .$/(0/(5ø1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/ .DPX % $UD 0DU +D] (\O $UD g]HO % $UD 0DU +D] (\O $UD <DEDQFÕ % $UD 0DU +D] (\O $UD 0HYGXDW % $UD 0DU +D] (\O $UD
þ\ÿ ÿ ^þ
0HYGXDW 0HYGXDW 0HYGXDW 0HYGXDW
%RUoODU %RUoODU %RUoODU %RUoODU
g]ND\QDN g]ND\QDN g]ND\QDN g]ND\QDN
'L÷HU 3DVLIOHU 'L÷HU 3DVLIOHU 'L÷HU 3DVLIOHU 'L÷HU 3DVLIOHU
Özel bankalarda borçlarÕQ SD\Õ LOJLOL G|QHPGH \ ]GH ¶GHQ \ ]GH
¶\H G úHUNHQ |]ND\QDNODUÕQ SD\Õ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLú GL÷HU
SDVLIOHULQ SD\Õ GH÷LúPHPLúWLU
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX
ED]ÕQGD PHYGXDWODUÕQ WRSODP LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶\H GL÷HU
SDVLIOHULQ WRSODP LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \ NVHOLUNHQ ERUoODU YH
|]ND\QDNODUÕQ WRSODP ND\QDNODU LoLQGHNL SD\Õ VÕUDVÕ\OD \ ]GH ¶WHQ \ ]GH
¶H \ ]GH \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 6(dø/0øù 3$6ø) .$/(0/(5ø1 723/$0 3$6ø)/(5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5,
Ýeb ÞaßY\[ q f b&[ s&y ] b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s) U>V W XZYR[ q f b&[ s&y ] b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s) b { b j w Y\[ q f b&[ s&y ] b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ )s ]^W _&`#a b ceY\[ q f b&[ s&y ] b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ )s
]^W _ `#aZb c Yed!fEg X b f é ñ ãIè é ë ñ é å ñ ë ã å ë ã ë ]^W _ `#aZb c Yed!fEg X b f ëZè ãIë é å ã ì éZé ãIç é å ã2î é ë ã2î ]^W _ `#aZb c Yed!fEg X b f ì&ê î ç êZñ î ë ì î î ñ ì&ë î ç ì&ë îZî ]^W _ `#aZb c Yed!fEg X b f é ñ ãIç é ë ãIê éZé ãIê é å ãZã é å ãIè
U>V h2b i jZb&h ñ ñ å ñ ãIè U>V h2b i jZb&h å å ãZã ãZã ãIê U>V h2b i jZb&h î ê î ê î!ã î!ã î!ã U>V h2b i jZb&h ñ ñ ãIè ãZã ã2î
kRl m W fen#b o!l pMX W&f ã ã î ãIå ã kRl m W fen#b o!l pMX W&f î î î ê î kRl m W fen#b o!l pMX W&f ã ã î ã ì kRl m W fen#b o!l pMX W&f î î î å î
þ\ÿ ÿ ^þ
6HoLOPLú 3DVLI .DOHPOHULQ *HOLúLPL D 0HYGXDW
$UDOÕN G|QHPL LWLEDUL\OH VHNW|UGHNL WRSODP PHYGXDWÕQ \ ]GH
¶ |]HO EDQNDODUGD LNHQ EX RUDQ \ÕOÕ VRQXQGD \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU
.DPX EDQNDODUÕQÕQ PHYGXDWODUÕ LVH EX G|QHPOHU DUDVÕQGD NDWULO\RQ 7/¶GHQ
NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLú YH WRSODP LoLQGHNL SD\Õ GD \ ]GH ¶GDQ
\ ]GH ¶\H oÕNPÕúWÕU %DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q WRSODP PHYGXDWÕQÕQ $UDOÕN
LWLEDUL\OH \ ]GH ¶VLQH VDKLS RODQ \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ PHYGXDW NDOHPL
LVH \ÕOÕ LWLEDUL\OH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLú WRSODP LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH
G ]H\LQGH NDOPÕúWÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 723/$0 0(9'8$7/$5,1 *(/øùø0ø 0ø/<$5 7/
- 6 7 8 5 ~Mz 1 5 1z m + 1 . ~Mz
"! 1 1 o o o 1
*,+ -1. ! 1 1 1 r r o 1
/ 10o ! 5 - 6 7 ! ß m "! o o à ) 1 o 1 r o 1 á ) o 1 1 o 1 O â ) 1 r 1 o 1 ã O 1 1 1 à ) 1 1 o
þ\ÿ ÿ ^þ
* + -1. ! / 10o ! 1 1 1 1 1 1 1 o 1
0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ WRSODP PHYGXDWÕQÕQ VRQX
LWLEDUL\OH \ ]GH ¶X \DEDQFÕ SDUD LNHQ EX RUDQ \ÕOÕ VRQXQGD \ ]GH
¶H \ NVHOPLúWLU %DQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ
PHYGXDWODUÕQ JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX EDQNDODUÕQÕQ \DEDQFÕ SDUD
PHYGXDWÕQÕQ WRSODP PHYGXDWÕ LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GH \ ]GH LNHQ
$UDOÕN G|QHPLQGH EX RUDQ \ ]GH ¶H JHULOHGL÷L J|U OPHNWHGLU g]HO
EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ PHYGXDWODUÕQÕQ WRSODP PHYGXDW LoLQGHNL
SD\Õ GD EX G|QHPGH \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H G úP úW U
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ <3 0(9'8$7 723/$0 0(9'8$7 <h='( /a¸&5 1×, pÒ {pÓj¸ ~a5ä5¨ 1×, ~Mz 1 w 5 z + 1 . ~Mz 1
p~a5 ÔR! 1 1 o 1 o
* ¼m ! w o o
/m~M!p~M m»aÕ ! å5 1×, Ôp~ {n! 1 1 o 1 1 1 o 1 r 1
þ\ÿ ÿ ^þ
E %RUoODU æ
0HYGXDW EDQNDODUÕQÕQ ERUoODU NDOHPL \ÕOÕQGD NDWULO\RQ 7/
D]DODUDN NDWULO\RQ 7/ G ]H\LQH JHOPLúWLU g]HO YH NDPX EDQNDODUÕQÕQ
ERUoODU NDOHPL \ÕOÕQGD G úHUNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUÕn borçlar kalemi
DUWPÕúWÕU 6HNW|U JHQHOLQGH EDQNDODUÕQ |QHPOL ELU IRQ ND\QD÷Õ RODQ ERUoODU
NDOHPLQGHNL EX G ú ú Q QHGHQL \ÕOÕQGD HNRQRPLGH RUWD\D oÕNDQ ROXPOX
KDYD YH VHNW|U Q NUL] GXUXPXQGDQ oÕNDUDN WRSDUODQPD G ]H\LQH JHOPHVL
VHEHEL LOH OLNLW NDOPD NRUNXVXQXQ D]DOPDVÕ \D GD OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕQÕQ RUWDGDQ
NDONPDVÕGÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ %25d/$5,1 *(/øùø0ø9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
!«½9z ç . 1z "! ~Mz 1 1 1 5 1z 1 1 m + 1 1 1 . é 1 o o ) ~Mz r
*,+ -1. ! ) o o 1 ) o 1 1 1 1 o 1 ) O r r o
/ 0 12 3 4 ! 5 - 6 7 8p! 1 è o 9 o ã r ) 1 1 ) è 1 1 1 O o è o o è 1
"! r 1 r o 1
* + -1. ! 1 1 1 1 1
/ 0 2 3 4 !
þ\ÿ ÿ ^þ
Ë ; Z = c V ?OC A V IBA C N FaH
ï
N V I[N)\a= A S)IBA)] D SOG A SW= c V ?JC A V æ = A S I[A C A V A V A)] D © A V A © H QOA)]OA)] D ª E)C N FaC N V H SOG N Sj= c V ?OC A V L)N = A S IBA C A V G A S Borçlar ka C N F,C N V H S H S«K c ^ C A FMD SOG A S c C >OE)F A ITK A)G D V
F g]ND\QDNODU \ÕOÕ LWLEDUL\OH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODU WRSODPÕ
NDWULO\RQ 7/ LNHQ EX WXWDU \ÕOÕQGD NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU
g]ND\QDNODU NDOHPLQGHNL DUWÕúWD EDQND VHUPD\HOHULQLQ J oOHQGLULOPHVL
SURJUDPÕ NDSVDPÕQGD |]HO EDQNDODUÕQ KLVVHGDUODUÕQFD \DSÕODQ WULO\RQ
7/¶OLN |GHQPLú VHUPD\H DUWÕUÕPÕQÕQ HWNLVL YDUGÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ g=.$<1$./$5,1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
U>V hIb i&jZb h Ý<b& áaßYR[ ì#æ ëZë é æ î èZç q f b [ s y ]^b fE[ s ç æ î ì&è&æ êZêZè ì#æ å ãIè&æ å ì&å t b VZ[ s ç æ åZçZñ&æ ñZçZè u i X [ s) q f b [ s íé!æ ë ì&ë&æ ì#ãIç
U>V W&X Y\[ ë æ ç ì&è æ î ãIå ë æ ìZì#ãZæ ìZé ê ãZã æ ã2îZî!æ è ñ ì ãZã æ ñZçZë æ ê åZñ ãIç&æ ãIñZê æ ëIì é
Ý b& ÞaßY\[ b {Zb&j w& YR[Ï]^W _&`!aZb c<Y\[ < ã æ ãIå ì#æ ì&è ã ãIê&æ çZèZè æ å î ì Zê ç æ ì ã æ ãIñ ãZæ çZê îíãIê&æ åZëZê æ ê î ç Zê ë æ å ã æ î êZè æ è é è÷ãIë&æ ã2é ê æ èZè î î å æ è ã æ ê ã2î!æ ãIç ã ãIñ&æ ã2î ñ æ ì&ñZè êZ è æ é ã æ êZåZë æ é ñZå î ê&æ ê î å æ åZçZñ î å æ ñ
U>V W&X Y\[ b {Zb&j w& Y\[ çZç&æ ñ &å æ å çZê&æ é &å æ é é ì!æ å ë&æ î éZî æ ç é æ ñ é ç&æ ã ç&æ ñ
þ\ÿ &ÿ þ
*UXS ED]ÕQGD LQFHOHQGL÷LQGH NDPX EDQNDODUÕQÕQ |]ND\QDNODUÕ
NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H |]HO EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕ katrilyon TL’den 2.4 katrilyon 7/¶\H \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕ LVH
WULO\RQ 7/¶GHQ WULO\RQD 7/¶\H \ NVHOPLúWLU *UXSODU LWLEDUL\OH VHNW|U LoLQGH
DOGÕNODUÕ SD\ODUD EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ SD\ODUÕQÕQ
G úW ÷ |]HO EDQNDODUÕQ |]ND\QDNODUÕQÕQ VHNW|U LoLQGHNL SD\ÕQÕQ LVH DUWWÕ÷Õ
görülmektedir.
G 'L÷HU 3DVLIOHU 0HYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODUÕQ GL÷HU SDVLIOHULQLQ \ÕOÕQGDNL
JHOLúLPL NDPX EDQNDODUÕQÕQ GL÷HU SDVLIOHULQLQ JHOLúLPLQH SDUDOHO ELU \RO
L]OHPLúWLU g]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODU JUXEX ED]ÕQGD GL÷HU SDVLIOHU NDOHPL
\ÕOÕQGD VÕUDVÕ\OD NDWULO\RQ 7/ YH WULO\RQ 7/ G ]H\LQH \ NVHOPLúWLU YH
EXQD SDUDOHO RODUDN VHNW|U LoLQGHNL SD\ODUÕ GD DUWPÕúWÕU
7$%/2 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 'øö(5 3$6ø)/(5ø1 *(/øùø0ø 9( 6(.7g5 ødø1'(.ø <h='( 3$</$5, 0ø/<$5 7/
kRl m W f n!b o!l pEX W f q f b&[ s y ]^b fE[ s t b VZ[ s u i X [ s q f b&[ s
Ý<b& áaßYR[
U>V W XZYR[
b {Zb&j w& YR[
ëZêIì#æ ãIå î å ã î!æ é èZë ñZå è æ è é!ã ã ãZæ ñZñZê&æ ì&êZç åZê è æ åZè ã
ãZæ ñZñ é!æ èZñZë î!æ î ê î!æ ãIç ì î!æ î å é!æ ñZñ ã î!æ åZå î!æ å îZé î!æ ì&ç å æ è ì#ã
éZê æ ëZê ã ë ç æ è é ñ ñ ç æ ç ã ì éZç æ ã2î ë î ç å æ ã ì&è
þ\ÿ &ÿ ^þ
]^W _&`!aZb c<Y\[óÝ<b& ÞaßY\[ U>V W X Y\[ b {Zb&j w& Y\[ î!æ ëZñ ì#æ è&ãIè ê æ ãZãIñ æ å êZè ê æ ê éZî!æ ç éZé ã ì!æ ñ ì#ãZæ êZåZå ê æ ç ì é!æ ñ å î
îZé!æ ê îZé!æ è î ñ æ ã åZè æ ê î ê æ ì
ë ãZæ ì ë ãZæ ç é å æ è ãIñ æ ê é ñ æ ê
î æ ê î æ ì î æ å è&æ ì ë&æ ê
5LVNOHU $oร Vร QGDQ )LQDQVDO 7DEORODUร Q $QDOL]L /LNLGLWH 5LVNL
Enflasyonla mรผcadele programร QGDQ |QFH JHWLULVL \ย NVHN RODQ YH
ULVNVL] RODUDN NDEXO HGLOHQ NDPX NDรทร WODUร Qร Q \ร Oร QGD IDL] RUDQODUร QGDNL
Gย รบย รบH SDUDOHO RODUDN HQ oRN WHUFLK HGLOHQ Nร \PHWOHU ROPD |]HOOLรทLQL \LWLUPH\H
EDรบODPDVร YH RUWD\D oร NDQ WDOHS DUWร รบร VRQXFXQGD EDQNDODUร Q |]ellikle tรผketici
NUHGLOHULQH \|QHOPHOHUL VHNW|Uย Q DNWLI NRPSR]LV\RQXQX GHรทLรบWLUPLรบWLU
Bรถylece, OLNLW YH OLNLGH \DNร Q GHรทHUOHULQ RUWDODPD WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL
SD\ร \ร Oร QGD ELU |QFHNL \ร OD J|UH |QHPOL RUDQGD D]DOPร รบWร U
0HQNXO Nร \PHWOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoHULVLQGHNL SD\ร Qร Q $UDOร N
ยถGH JHULOHPHVLQGH $UDOร N 1999 dรถneminde yรผzde 97,3 olan iรง borรง
VWRNX DUWร รบร Qร Q $UDOร N DUDVร QGD \ย ]GH ยถD Gย รบPHVL GH HWNLOL
ROPXรบWXU
%DรบOร FD OLNLGLWH ULVNL UDV\RODUร PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q
WRSODP DNWLIOHUH RUDQร YH OLNLW YH OLNLGH \DNร Q DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHUH
RUDQร Gร U %XUDGD OLNLGLWH ULVNL LQFHOHQLUNHQ PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Q LoLQGH
EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHU YH YDGH\H NDGDU HOGH WXWXODFDN PHQNXO Nร \PHWOHU
\HUDOPDPDNWDGร U %XQXQOD EHUDEHU PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร QGD GHYOHW
ERUoODQPD VHQHWOHUL GLรทHU PHQNXO Nร \PHWOHU DOร P VDWร P DPDoOร PHQNXO
GHรทHUOHU YH VDWร OPD\D KD]ร U PHQNXO GHรทHUOHU YDUGร U /LNLW YH OLNLGH \DNร Q
DNWLIOHULQ KHVDSODQPDVร QGD GD D\Qร รบH\OHU JHoHUOLGLU
.DPX EDQNDODUร Qร Q PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\ร $UDOร N $UDOร N G|QHPOHUL DUDVร QGD \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถ\H JHULOHPLรบWLU $\Qร Gย รบย รบ |]HO YH \DEDQFร EDQNDODUGD GD
\DรบDQPร รบ YH |]HO EDQNDODUGD EX RUDQ \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถD \DEDQFร
EDQNDODUGD LVH \ย ]GH ยถWHQ \ย ]GH ยถ\H Gย รบPย รบWย U 0HQNXO GHรทHUOHU
Fย ]GDQร Qร Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร Qร Q Gย รบPHVLQLQ HQ |QHPOL QHGHQL R
G|QHPGH ROXPVX] HNRQRPLN NRรบXOODUGDQ GROD\ร \DEDQFร ODUร Q HOOHULQGHNL
PHQNXO Nร \PHWOHUL VDWPDVร YH SL\DVDGDQ oHNLOPHVLGLU 0HQNXO GHรทHUOHU
Fย ]GDQร Qร Q WRSODP DNWLI LoLQGHNL SD\ร Qร Q D]DOPDVร Qร Q GLรทHU ELU QHGHQL LVH
\ร Oร EDรบร QGD X\JXODQPD\D EDรบODQDQ LVWLNUDU SURJUDPร Qร Q HWNLVL\OH
KD]LQHQLQ \XUWLoL SL\DVDODUGDQ LWIDVร Qร Q DOWร QGD ERUoODQPDVร IDL] RUDQODUร Qร Q
Kร ]Oร Gย รบย รบย QHWLFHVLQGH NDPX NDรทร WODUร Qร Q FD]LEHVLQLQ D]DOPDVร YH \ร Oร Q VRQ
oH\UHรทLQGH EDQNDODUร Q UHSR \ROX\OD VDรทODGร NODUร ND\QDNODUGDNL Kร ]Oร DUWร รบWร U
$\Uร FD 0D\ร V ยถGH +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร ยถQร Q +D]LUDQ D\ร QGDQ JHoHUOL
ROPDN ย ]HUH X\JXODPD\D NR\GXรทX PHQNXO Nร \PHWOHULQ GHรทHUOHPH HVDVODUร Qร
Gย ]HQOH\HQ YH WHPLQDWD YHULOHQ PHQNXO Nร \PHWOHULQ EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHU
KHVDEร QGD PXKDVHEHOHรบWLULOPHVLQL LoHUHQ GHรทLรบLNOLN PHQNXO GHรทHUOHU
Fย ]GDQร Qร Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร Qร Q Nย oย OPHVLQGH HWNLOL ROPXรบWXU
\ร Oร Qร Q LNLQFL \DUร Vร QGD |]HO YH \DEDQFร EDQNDODUร Q PHQNXO GHรทHUOHU
Fย ]GDQร Qร Q DNWLI WRSODP LoLQGHNL SD\ร D]DOPร รบ YH Vร UDVร \OD +D]LUDQ
LWLEDUL\OH \ย ]GH YH \ย ]GH ยถH JHULOHPLรบWLU %XQD NDUรบร Q NDPX
EDQNDODUร Qร Q PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q DNWLI WRSODPร LoLQGHNL SD\ร +D]LUDQ
YH (\Oย O G|QHPOHULQGH DUWร รบ J|VWHUPLรบ YH Vร UDVร \OD +D]LUDQ
ยถGH \ย ]GH ยถH (\Oย O ยถGH LVH \ย ]GH ยถH \ย NVHOPLรบWLU %X GD
EDQNDODUD J|UHY ]DUDUร DODFDNODUร Qร Q WDVIL\HVL DPDFร \OD YHULOHQ 'รธ%6ยถOHUGHQ
ND\QDNODQPร รบWร U %X DUDGD |]HO EDQNDODUร Q PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q DNWLI
WRSODPร LoLQGHNL SD\ร Qร Q D]DOPDVร QGD EX EDQNDODUร Q OLNLW NDOPD WHUFLKOHUL YH
WDNDV LรบOHPL VRQUDVร DOPร รบ ROGXNODUร 'รธ%6ยถOHULQ EDรทOร PHQNXO GHรทHUOHU
NDOHPLQGH \HU DOPDVร HWNLOL ROPXรบWXU \ร Oร Qร Q VRQXQGD |]HO YH \DEDQFร
EDQNDODUร Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q SD\ร DUWDUNHQ
NDPX EDQNDODUร Qร QNL D]DOPร รบWร U \ร Oร QGD LVH Wย P EDQND JUXSODUร Qร Q DNWLI
WRSODPร Qร Q LoLQGHNL PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร Qร Q SD\ร DUWPร รบWร U
/LNLW YH OLNLGH \DNร Q DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUร QD
EDNร OGร รทร QGD NDPX EDQNDODUร QGD RUDQ $UDOร N G|QHPLQGH \ย ]GH
LNHQ .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL VRQXFX VHNW|Uย Q OLNLGLWH Vร Nร QWร Vร QD
JLUPHVL QHGHQL\OH OLNLW YH OLNLGH \DNร Q GHรทHUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร
รนXEDW ยถGH ยถH Gย รบPย รบWย U g]HO YH \DEDQFร EDQNDODUGD LVH $UDOร N
ยถGD Vร UDVร \OD \ย ]GH YH \ย ]GH RODQ RUDQODU 0DUW
G|QHPLQGH Vร UDVร \OD \ย ]GH YH \ย ]GH ยถH Gย รบPย รบWย U 0DUW ยถGHQ
VRQUD NDPX YH IRQ EDQNDODUร QD DNWDUร ODQ NDรทร WODUGDQ GROD\ร NDPX
EDQNDODUร QGD RUDQ (\Oย O ยถH NDGDU DUWDUNHQ \DEDQFร EDQNDODUGD RUDQ
D]DOPD HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU g]HO EDQNDODUGD EX G|QHPGH OLNLW YH OLNLGH \DNร Q
DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQร QGD KDILI ELU DUWร รบ J|Uย OPย รบWย U $UDOร N G|QHPLQGH |]HO YH \DEDQFร EDQNDODUร Q OLNLW YH OLNLGH \DNร Q GHรทHUOHULQLQ WRSODP
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH YH \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH EX RUDQODU
VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH \ ]GH G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU .UHGL 5LVNL
.UHGL ULVNLQLQ EDúOÕFD J|VWHUJHOHUL NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHUH
RUDQÕ NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ <3 NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH
RUDQÕ NUHGL PHYGXDW RUDQÕ %U W 7*$ 7RSODP NUHGLOHU 1HW 7*$ 7RSODP
NUHGLOHU RUDQODUÕGÕU .UHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ
$UDOÕN ¶GDQ LWLEDUHQ DUWDUDN .DVÕP YH ùXEDW NUL]L G|QHPOHULQGH WHSH QRNWDVÕQD XODúPÕúWÕU .DPX EDQNDODUÕQÕQ NUHGLOHULQLQ
WRSODP DNWLIOHUH RUDQÕ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ LVWLNUDU
SURJUDPÕQÕQ HWNLVL YH IDL]OHULQ \ÕOÕQGD KÕ]OÕ G ú ú QHGHQL\OH NUHGLOHUGH
DQL DUWÕú \DúDQPÕú EX GD NUHGLOHULQ DNWLI WRSODP LoLQGHNL SD\ÕQÕ \ NVHOWPLúWLU
g]HO EDQNDODUGD EX RUDQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH 36.9’a kadar yükseldikten sonra Ocak 2001’den itibaUHQ D]DOPD\D EDúODPÕú
2FDN ¶GH \ ]GH RODQ RUDQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H G úW NWHQ
VRQUD \ÕOÕ ER\XQFD WHNUDU DUWPÕú YH \ÕOÕQÕ \ ]GH G ]H\LQGH
NDSDWPÕúWÕU \ÕOÕQGDNL DUWÕúD UD÷PHQ EX RUDQ KHP $UDOÕN ¶GDQ KHP
de kriz dönemGHNLQGHQ GDKD G ú NW U <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ NUHGLOHU WRSODP
DNWLIOHU RUDQÕ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H
\ NVHOGLNWHQ VRQUD YH \ÕOODUÕ ER\XQFD DUWPÕú YH $UDOÕN ¶GH
\ ]GH ¶\D oÕNPÕúWÕU .UHGLOHU WRSODP DNWLIOHU RUDQÕQD PHYGXDW EDQNDODUÕ
ED]ÕQGD $UDOÕN ¶GD \ ]GH RODQ RUDQ NUL] G|QHPLQGH \ ]GH ¶H NDGDU \ NVHOGLNWHQ VRQUD YH \ÕOODUÕQGD G úH\ ELU VH\LU VH\UHWPLú
YH \ÕOÕQÕ \ ]GH G ]H\LQGH NDSDWPÕúWÕU
Kredi riskinin göstergelerinden olan NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P
RUDQÕ EU W WDKVLOL JHoPLú DODFDNODUÕQ NUHGLOHU YH EU W WDKVLOL JHoPLú
DODFDNODUÕQÕQ WRSODPÕQD E|O QPHVL\OH KHVDSODQPDNWDGÕU %X UDV\R WDKVLOL
JHFLNPLú DODFDNODUÕQ G ]H\LQL J|VWHUPHN DoÕVÕQGDQ \DUGÕPFÕ ROPDNWDGÕU %U W TGA/(brüt TG$ .UHGLOHU RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH
LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\D \ NVHOLUNHQ D\QÕ RUDQ |]HO EDQNDODUGD
\ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H
oÕNPÕúWÕU .DVÕP YH ùXEDW EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQGHQ VRQUD EX
krizlerin bu oran üzerindeki etkisi Mart 2001 0DUW G|QHPOHUL DUDVÕQGD
J|U OP úW U %X G|QHPGH NDPX EDQNDODUÕQÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P
RUDQÕ \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU 0DUW ¶GHQ \ÕO VRQXQD
kadarki dönHPGH LVH RUDQ G ú ú H÷LOLPLQH JLUPLúWLU g]HO EDQNDODUGD LVH
$UDOÕN ¶GD NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ \ ]GH LNHQ NUL]
G|QHPLQGH \DQL 2FDN ¶GH \ ]GH ¶\D oÕNPÕúWÕU .DPX EDQNDODUÕQD
EHQ]HU ELU úHNLOGH |]HO EDQNDODUÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ 0DUW 0DUW G|QHPLQGH DUWÕú J|VWHUPLú 0DUW ¶GH RUDQ \ ]GH
LNHQ EX RUDQ \ÕO VRQXQGD \ ]GH ¶D NDGDU G úP úW U <DEDQFÕ EDQNDODUGD
LVH NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQ DNVLQH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL
DUDVÕGD DQL KDUHNHWOHU J|VWHUPHPLú ROXS $UDOÕN ¶GD RUDQ \ ]GH LNHQ
NUL] G|QHPLQGH \ ]GH ¶\D \ NVHOPLú G|QHPLQ HQ \ NVHN GH÷HULQL \ ]GH
LOH +D]LUDQ ¶GH DOPÕú YH GDKD VRQUD \ÕO VRQXQD NDGDU D]DOPÕúWÕU
.DPX YH |]HO EDQNDODUÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P RUDQODUÕQÕQ 0DUW
0DW G|QHPOHUL DUDVÕQGD DUWÕú J|VWHUPHVLQLQ HQ |QHPOL QHGHQL EX
G|QHPGH EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕQ WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODU
NDUúÕOÕ÷ÕQGDNL E \ N DUWÕúODU YH GROD\ÕVÕ\OD QHW WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUGDNL
DUWÕúÕQ EU W WDKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUGDQ D] ROPDVÕ HWNLOL ROPXúWXU $\UÕFD LOJLOL
G|QHPGH NUHGLOHULQ LOJLOL EDQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD \DWD\ ELU VH\LU J|VWHUPHVL
NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕQÕQ V|] NRQXVX G|QHPGH DUWPDVÕQÕQ GL÷HU ELU
QHGHQL RODELOLU
.UHGL ULVNLQLQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL RODQ \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ
NXOODQGÕUÕODQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ kur riski için de bir
J|VWHUJHGLU %DQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ NXOODQGÕUÕODQ
NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ÕQD EDNÕODFDN ROXUVD NDPX EDQNDODUÕ
LoLQ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPLQGH D]DOGÕ÷Õ YH \ ]GH ¶GDQ \ ]GH
¶\H G úW ÷ J|U OPHNWHGLU $\QÕ G|QHPGH |]HO EDQNDODU LoLQ RUDQ G úPH
H÷LOLPLQGH\NHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD DUWÕú \|Q QGH ROPXúWXU g]HO EDQNDODUGD
oran yüzde 55.7’den yüzde 48’e, yabanFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶WHQ
\ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU .DPX YH |]HO EDQNDODUGD RUDQ QLVSHWHQ G ú N
ROPDVÕQD UD÷PHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD \ NVHN ROPDVÕ GLNNDW oHNLFLGLU %XQXQ
QHGHQL LVH \ÕOÕQGDNL LVWLNUDU SURJUDPÕ oHUoHYHVLQGH X\JXODQPD\D
EDúODQDQ |QFHGHQ DoÕNODQDQ VDELW NXU SROLWLNDVÕGÕU %DQNDODUÕQ |QFHGHQ
DoÕNODQDQ NXU SROLWLNDVÕ QHGHQL LOH PHYFXW RODQ NXU ULVNLQL NDUúÕ WDUDID yüklerken kredi riskini ya da kredinin geri ödememe riskini kendisi
\ NOHQPLúWLU <3 NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ NXUXQ VHUEHVW
EÕUDNÕOGÕ÷Õ 0DUW ¶H NDGDU DUWPÕúWÕU 'DOJDOÕ NXUD JHoLOPHVL LOH \DEDQFÕ
SDUD FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ 7 UN /LUDVÕ NUHGLOHULQH oHYULOPHVL VRQXFX \DEDQFÕ
SDUD FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ G úPH\H EDúODPÕúWÕU
%X RUDQÕQ DUWPDVÕ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH KHP NXU ULVNLQLQ KHP GH NUHGL
ULVNLQLQ DUWWÕ÷ÕQÕQ ELU J|VWHUJHVLGLU %X RUDQ 0DUW ¶GH NDPX EDQNDODUÕQGD
\ ]GH ¶H |]HO EDQNDODUGD \ ]GH ¶\H oÕNPÕú LNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH
RUDQ ùXEDW ¶GH \ ]GH LNHQ 0DUW 01’de bu oran yüzde 76’ya kadar
\ NVHOPLúWLU 0DUW ¶GHQ $UDOÕN ¶\H NDGDUNL G|QHPGH LVH RUDQ NDPX
YH \DEDQFÕ EDQNDODU LoLQ G úHUNHQ |]HO EDQNDODU LoLQ DUWPD\D GHYDP HWPLú
YH $UDOÕN ¶GH RUDQ NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH |]HO EDQNDODUGD \ ]GH
YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU 0HYGXDW
EDQNDODUÕQÕQ WRSODPÕ DoÕVÕQGDQ EDNÕOGÕ÷ÕQGD $UDOÕN 2FDN G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX EDQNDODUÕQÕQ G ú N RUDQODUÕ QHGHQL\OH <3 NUHGLOHULQ
WRSODP NUHGL LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶ODU G ]H\LQGH NDOÕUNHQ GDKD VRQUDNL
G|QHPGH |]HOOLNOH |]HO EDQNDODUÕQ <3 NUHGLOHULQLQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL
SD\ÕQÕQ DUWPDVÕ NÕVPHQ GH |]HO EDQNDODUGDNL LOJLOL RUDQÕQ \ NVHN
VH\UHWPHVLGLU
.UHGL 0HYGXDW
RUDQÕQ
\ NVHOPHVL
VHNW|UGH
NUHGL
ULVNLQLQ
\ NVHOGL÷LQLQ ELU J|VWHUJHVLGLU %X RUDQ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN
ùXEDW G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLú
VRQUDNL G|QHPOHUGH D]DODUDN +D]LUDQ ¶GH ¶D $UDOÕN ¶GH LVH
\ ]GH ¶\H G úP úW U g]HO EDQNDODUGD EX RUDQ $UDOÕN 9’da yüzde 60
LNHQ (\O O ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOPLú GDKD VRQUDNL G|QHPOHUGH LVH
G ú ú WUHQGL J|VWHUPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ NUHGLOHU PHYGXDW RUDQÕ LVH
$UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ 0DUW ¶GH \ ]GH ¶H NDGDU \ NVHOPLú
EX G|QHPGHQ ùXEDW ¶H NDGDUNL G|QHPGH NUHGLOHUGHNL DUWÕúÕQ
PHYGXDWODUGDNL DUWÕú NDGDU ROPDPDVÕ QHGHQL\OH RUDQ \ NVHN G ]H\OHUGH
NDOPÕúWÕU ùXEDW $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD RUDQ KÕ]OÕ ELU úHNLOGH
G úHUHN \ ]GH ¶\H JHULOHPLú \ÕOÕ ER\XQFD RUDQ \ ]GH ¶LQ
üzeriQGH VH\UHWPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD ùXEDW ¶GHQ VRQUD EX RUDQÕQ
D]DOPDVÕQÕQ HQ E \ N QHGHQL PHYGXDWODUGDNL DQL DUWÕú YH NUHGLOHULQ mevduatlar kadar yükselmemesi gösterilebilir. %U W 7*$ 7RSODP .UHGL YH 1HW 7*$ 7RSODP .UHGL RUDQODUÕQÕQ
.DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQGH DUWPDVÕ LOJLOL G|QHPOHUGH VHNW|UGH
NUHGL ULVNLQLQ DUWWÕ÷ÕQÕ J|VWHUPHNWHGLU $UDOÕN +D]LUDQ DUDVÕQGD
%U W 7*$ 7RSODP NUHGLOHU RUDQÕ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU
$\QÕ RUDQ LOJLOL G|QHPGH |]HO EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \DEDQFÕ
EDQNDODUGD \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶\D \ NVHOPLúWLU +D]LUDQ ¶GHQ VRQUD
NDPX EDQNDODUÕ LoLQ RUDQ 0DUW ¶\H NDGDU DUWDUDN \ ]GH ¶H NDGDU
\ NVHOGLNWHQ VRQUD $UDOÕN ¶GH \ ]GH G ]H\LQGH NDOPÕúWÕU g]HO
EDQNDODUGD +D]LUDQ ¶GHQ VRQUD RUDQ NDPX EDQNDODUÕ JLEL \ NVHOPLú
$UDOÕN ¶GH \ ]GH RODUDN HQ \ NVHN GH÷HULQL DOGÕNWDQ VRQUD G ú úH
JHoPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD 0DUW ¶GHQ VRQUD +D]LUDQ ¶\H NDGDU
\ NVHOGLNWHQ VRQUD $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU .DPX
EDQNDODUÕQGD +D]LUDQ ¶GHQ VRQUD %U W 7*$ 7RSODP .UHGLOHU RUDQÕQGDNL
FLGGL G ]H\GHNL DUWÕúÕQ DUNDVÕQGD NUHGLOHUGHNL D]DOÕúWDQ oRN NUHGL NDUúÕOÕNODUÕQÕQ DUWPDVÕ YH NUHGLOHULQ WDKVLOL JHFLNPLú DODFDN KDOLQL DOPDVÕ \DQL
7*$¶ODUÕQ 0DUW ¶GHQ VRQUD E \ N ELU RUDQGD DUWPDVÕ \DWPDNWDGÕU g]HO
EDQNDODUÕQ %U W 7*$ 7RSODP .UHGLOHU RUDQÕ $UDOÕN G|QHPLQGHQ LWLEDUHQ
FLGGL ELU DUWÕú J|VWHUPHVLQLQ QHGHQOHUL LVH $UDOÕN ¶GH NUHGLOHULQ
NDWULO\RQ 7/¶GHQ NDWULO\RQ 7/¶\H G úPHVL YH 7*$¶ODUÕQ D\QÕ Gönemde 1.4 katrilyon TL’den 7.9 katrilyon TL’ye yükselmesidir.
1HW 7*$ 7RSODP NUHGLOHU RUDQÕ GD NUHGL ULVNLQLQ ELU J|VWHUJHVLGLU
1HW 7*$ 7RSODP .UHGLOHU RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN +D]LUDQ
G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ ]GH yüzde 8.5 düzeyleri araVÕQGD LNHQ (\O O
¶GH KÕ]OD DUWDUDN 0DUW ¶GH \ ]GH ¶\H \ NVHOGLNWHQ VRQUD $UDOÕN
¶GH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU g]HO EDQNDODU LoLQ EX RUDQ $UDOÕN Eylül
DUDVÕQGD \ ]GH \ ]GH DUDVÕQGD LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH
26’ya yükseldikWHQ VRQUD \ÕOÕ ER\XQFD G úP úW U <DEDQFÕ EDQNDODUGD
NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQ DNVLQH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD
yüzde 0.5 DUDVÕQGD GH÷LúPLú YH |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN J|VWHUPHPLúWLU
.DPX EDQNDODUÕQÕQ (\O O ¶GH |]HO EDQNDODUÕQ LVH $UDOÕN ¶GH 1HW
7*$ 7RSODP .UHGLOHU RUDQÕQGDNL DQL VÕoUD\ÕúÕQ DUNDVÕQGD %U W 7*$ YH NUHGL
NDUรบร Oร NODUร QGDNL DUWร รบ \DWPDNWDGร U %X GD รนXEDW NUL]LQLQ HWNLOHULQLQ
|QHPOL ELU J|VWHUJHVLGLU +HP NDPX KHP GH |]HO EDQNDODUร Q 1HW 7*$
7RSODP .UHGLOHU YH %Uย W 7*$ 7RSODP .UHGLOHU UDV\RODUร Qร Q Vร UDVร \OD NDPX
EDQNDODUร QGD (\Oย O ยถGHQ |]HO EDQNDODUGD LVH $UDOร N ยถGHQ LWLEDUHQ
Vร oUD\ร รบ J|VWHUPHVLQLQ EHONL GH HQ |QHPOL QHGHQL รนXEDW NUL]L QHGHQL\OH
\ย NVHOHQ IDL]OHULQ YH G|YL] NXUODUร Qร Q YH ER]XODQ PDNUR HNRQRPLN dinamiklerin sonucu olarak kredilerin geriye รถdenememesi ya da geriye
oDรทUร OPDVร \DWPDNWDGร U $\Uร FD รนXEDW NUL]L LOH NUHGLOHULQ JHUL\H
|GHQHPHPHVL \D GD 7*$ยถODUร Q DUWPDVร VDGHFH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย GHรทLO
kredileri alan ve geriye รถdeyemeyHQ UHHO VHNW|Uย \DQL ILUPD YH รบLUNHWOHUL GH
ROXPVX] HWNLOHPLรบ EX GD รนXEDW NUL]L LOH รบLUNHW YH ILUPD LIODVODUร Qร Q
DUWPDVร QD YH LVVL]OLรทLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU %X GD J|VWHUPHNWHGLU NL
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q ELODQoRVXQGDNL JHOLรบPHOHU \DQL VHNW|UGHNL ULVNOLOLN
Gย ]H\L VDGHFH NHQGL VHNW|Uย Qย GHรทLO Wย P HNRQRPL\L YH UHHO VHNW|Uย ROXPVX]
HWNLOH\HELOPHNWHGLU 6RQXo RODUDN \XNDUร GD EDKVHGLOHQ NUHGL ULVNLQH LOLรบNLQ
UDV\RODU .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGH YH VRQUDVร QGD ROXPVX] ELU
JHOLรบLP J|VWHUPLรบ YH รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD VHNW|UGH NUHGL ULVNLQLQ
|QHPOL ELU Gย ]H\GH DUWPDVร VRQXFXQX GRรทXUPXรบWXU )DL] 5LVNL
\ร Oร QGD X\JXODQPD\D EDรบOD\DQ PDNUR HNRQRPLN SURJUDP
oHUoHYHVLQGH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Nร VD YDGHOL RODQ ND\QDN \DSร Vร Qร Q รถzelliklH .DVร P NUL]LQGHQ VRQUD GDKD GD Nร VDOGร รทร J|Uย OPHNWHGLU \ร Oร LWLEDUL\OH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q IDL]H GX\DUOร YDUOร NODUร IDL]H
GX\DUOร \ย Nย POย Oย NOHUL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD YDUOร NODUร Q 7ย UN OLUDVร QGD D\D
NDGDU \ร OD NDGDU YH \ร OGDQ ID]OD Iaiz yenileme dรถnemlerinde,
yรผkรผmlรผlรผklerin ise $%' GRODUร YH (XUR G|YL] FLQVOHULQLQ bรผtรผn faiz yenileme
G|QHPOHULQGH IDL] KDUHNHWOHULQH GDKD GX\DUOร ROGXรทX EHOLUOHQPLรบWLU 6HNW|U
DNWLIOHULQLQ X]XQ YDGHOL EXQD NDUรบร Q SDVLIOHULQLQ Nร VD YDGHOL ROGXรทX GLNNDWH
DOร QGร รทร QGD IDL]OHULQ Gย รบPH HรทLOLPLQGH ROGXรทX G|QHPOHUGH V|] NRQXVX YDGH
NRPSR]LV\RQX ROXPOX ELU \DSร \D IDL]OHULQ \ย NVHOPH HรทLOLPLQGH ROPDVร KDOLQGH
LVH ROXPVX] ELU \DSร \D LรบDUHW HWPHNWHGLU 1LWHNLP .DVร P OLNLGLWH NUL]LQGH
IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVLQLQ ROXPVX] HWNLOHUL RUWD\D oร NPร รบWร U %X G|QHPGH
EDQNDODUร Q OLNLGLWH LKWL\DoODUร QGDNL DUWร รบ YH YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHUL DUDVร QGDNL
YDGH X\XPVX]OXรทX VHNW|Uย Q Nร VD YDGHOHUGH IDL]H GX\DUOร SDVLIOHULQLQ IDL]H
GX\DUOร DNWLIOHULQGHQ GDKD ID]OD ROPDVร \DEDQFร ND\QDNODUร Q YDUOร NODUD J|UH
GDKD Nร VD Vย UHGH \HQLGHQ IL\DWODQGร Uร OPDVร QD \RO DoDUDN VHNW|Uย OLNLGLWH
Vร Nร รบร NOร รทร QGDQ ND\QDNODQDQ ELU IDL] ULVNL LOH NDUรบร NDUรบร \D Eร UDNPร รบWร U %D]ร
EDQNDODUร Q SRUWI|\OHULQGHNL Gย รบย N IDL]OL PHQNXO Nร \PHWOHUL VDWPDODUร LVH IDL]
ULVNLQL UHDOL]H HWPHOHULQH QHGHQ ROPXรบWXU D\D NDGDU YDGHOL IDL]H GX\DUOร
DNWLIOHULQ IDL]H GX\DUOร SDVLIOHUH RUDQร $UDOร N G|QHPLQH Nร \DVOD +D]LUDQ
YH +D]LUDQ G|QHPOHULQGH JHULOHPLรบWLU 6HNW|Uย Q 7/ YH 86'
FLQVLQGHQ YDGHOHUGH SDVLIOHULQ IDL] GX\DUOร Oร รทร \ย NVHNWLU +D]LUDQ YH
Haziran 2001 dรถnemlerinde รถzellikle 1 D\ DUDVร YDGHGH IDL]H GX\DUOร
SDVLIOHULQ \RรทXQOXรทXQXQ oRN \ย NVHN ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย
DNWLI YH SDVLIOHUL DUDVร GDNL YDGH X\XPVX]OXรทX QHGHQL\OH X]XQ \ร OODU IDL] ULVNL
LOH NDUรบร NDUรบร \D EXOXQPDNWDGร U
.D\QDNODUร Q oRN Nร VD YDGHGH \RรทXQODรบPDVร YH YDUOร NODUร Q GDKD
X]XQ YDGHOHUH \D\ร OPDVร QHGHQL\OH ELODQoR \DSร ODUร QGDNL YDGH X\XPVX]OXNODUร Qร Q
GHULQOHรบPHVL
EDQNDODUร Q
ND\QDN
NDUรบร ODรบDFDNODUร \ย NVHN IDL] PDOL\HWL ULVNLQL DUWร UPร รบWร U
VDรทODPDGD
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ X\JXODQDQ HQIODV\RQX Gย รบย UPH SROLWLNDVร
VRQUDVร D]DODQ IDL] RUDQODUร YDGH X\XPVX]OXรทX QHGHQL\OH VHNW|Uย Q PDUX]
NDOGร รทร IDL] ULVNLQL D]DOWPร รบ LNHQ .DVร P G|QHPL LOH รนXEDW
G|QHPOHULQGH \DรบDQDQ NUL]OHU VRQUDVร \ย NVHOHQ IDL] RUDQODUร QHGHQL\OH
V|]NRQXVX ULVN EDQNDODUร Q PDOL \DSร ODUร Qร FLGGL RODUDN ER]DFDN รบHNLOGH
JHUoHNOHรบPLรบWLU $UDOร N +D]LUDQ G|QHPOHULQGH EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย Qย Q SDVLI \DSร Vร Qร Q oRN Nร VD YDGHGH \RรทXQODรบWร รทร EXQD NDUรบร Oร N JHWLULOL
DNWLIOHULQLQ YDGH \DSร Vร Qร Q X]DGร รทร J|Uย OPHNWHGLU +D]LUDQ G|QHPLQGH
JHUoHNOHรบWLULOHQ Lo ERUo WDNDVร VRQUDVร QGD LVH 'รธ%6ยถOHULQ YDGHVLQLQ X]DPDVร
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q DNWLIOHUL LOH SDVLIOHUL DUDVร QGDNL YDGH X\XPVX]OXรทXQX
GDKD GD DUWร UPร รบWร U %DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q JHQHOLQGH D\D NDGDU YDGHOL IDL]H
GX\DUOร DNWLIOHULQ IDL]H GX\DUOร SDVLIOHUH RUDQร +D]LUDQ YH +D]LUDQ
G|QHPOHULQGH $UDOร N G|QHPLQH J|UH D]DOPร รบWร U %XQGDQ GROD\ร
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH D\ DUDVร Nร VD YDGHGH IDL]H GX\DUOร YDUOร NODU LOH
\ย Nย POย Oย NOHU DUDVร QGDNL YDGH X\XPVX]OXรทX DUWPร รบWร U
%DQND JUXSODUร ED]ร QGD IDL] ULVNLQH EDNร OGร รทร QGD LVH NDPX
EDQNDODUร QGD +D]LUDQ G|QHPLQGH Wย P SDUD FLQVOHUL LWLEDUL\OH SDVLIOHULQ
IDL] GX\DUOร Oร รทร Qร Q GDKD ID]OD ROGXรทX D\D NDGDU RODQ YDGHGH IDL]H GX\DUOร
DNWLIOHULQ IDL]H GX\DUOร SDVLIOHUH RUDQร 7ย UN /LUDVร ยถQGD 86'ยถ\H J|UH oRN GDKD
Gย รบย N ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU
g]HO EDQND JUXEXQGD 7ย UN /LUDVร KHVDSODU LWLEDUL\OH D\D NDGDU
RODQ YDGHOHUGH SDVLIOHULQ IDL] GX\DUOร Oร รทร \ย NVHN LNHQ GLรทHU YDGHOHUGH DNWLIOHULQ
IDL]H GX\DUOร Oร รทร GDKD \ย NVHNWLU (\Oย O G|QHPLQH J|UH ELU L\LOHรบPH
J|Uย OPHNOH EHUDEHU 86' FLQVLQGHQ Wย P YDGHOHUGH SDVLIOHULQ IDL] GX\DUOร Oร รทร
\ย NVHN oร NPร รบWร U +D]LUDQ G|QHPLQGH ELU |QFHNL G|QHPH Nร \DVOD D\D
NDGDU YDGHGHNL IDL]H GX\DUOร DNWLIOHULQ IDL]H GX\DUOร SDVLIOHUH RUDQร \ย NVHOPLรบWLU
<DEDQFร EDQND JUXEXQD JHOLQGLรทLQGH LVH 7ย UN /LUDVร KHVDSODUร
LWLEDUL\OH Wย P YDGHOHUGH DNWLIOHULQ GX\DUOร Oร รทร GDKD \ย NVHNWLU +D]LUDQ
dรถneminde 1 aya kadar vadede faize duyDUOร 7/ DNWLIOHU RUDQ RODUDN IDL]H
GX\DUOร SDVLIOHUGHQ GDKD \ย NVHNWLU $\Qร G|QHPGH D\D NDGDU YDGHGH LVH
IDL]H GX\DUOร SDVLIOHU IDL]H GX\DUOร DNWLIOHUGHQ RUDQ RODUDN GDKD \ย NVHNWLU %X
GXUXP \DEDQFร EDQNDODUร Q IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVL GXUXPXQGD HN IDL]
JHOLUL \DUDWDFDNWร U )DL] RUDQODUร QGD D]DOPD ROPDVร KDOLQGH LVH IDL] JHOLULQGH
ND\ร S RODFDNWร U 86' FLQVLQGHQ D\D NDGDU RODQ YDGHOHUGH SDVLIOHULQ IDL]
GX\DUOร Oร รทร \ย NVHNWLU (\Oย O G|QHPLQH J|UH D\D NDGDU YDGH JUXEXQGD
IDL]H GX\DUOร 86' DNWLIOHULQLQ 86' SDVLIOHUH RUDQร +D]LUDQ G|QHPLQGH
FLGGL ELU รบHNLOGH \ย NVHOPLรบWLU .XU 5LVNL
.XU ULVNLQLQ HQ |QHPOL J|VWHUJHOHUL <31*3 67 UDV\RVX ELODQoR
LoL G|YL] SR]LV\RQX <31*3 <3 DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQร <3 รช รช
SDVLIOHULQ WRSODP SDVLIOHUH RUDQร \DEDQFร SDUD PHYGXDWร Q YH NUHGLOHULQ
WRSODP PHYGXDW YH NUHGLOHUH RUDQร Gร U <31*3 67 UDV\RVX $UDOร N ยถGD
NDPX EDQNDODUร QGD \ย ]GH |]HO EDQNDODUGD \ย ]GH YH \DEDQFร รซ รซ X
= H C A S)?JcยฏX H ?OHrG lOL H \&^OcO\OH ]BQOc S >)รฌ)รญ9A A S)Y Dm^OA V A_YJH SJ])H SOG N SqQ)i)IJi FaC i C i)IJC N V รฎ QOX A A S)Y Dm^OA V A_YOH SJ])H SOG N Sq X L)A V C D IJC A V,รฏ H C A S)?Jc X
X
H ?OH SOG N IJH9QOA A SOY D ^)X A V ARYOH SO])H SOG)N SnL A V C D I L)X N_Q)i IJi FaC i)C i)IJC N V รฐ รญpยฉ1รฑoรฒ ยฉ รฌยฏ รฆ รญrA A SOY ยง Dยซ^)A X V AยฏYOH SO])H SOG N S H C A S)?JcยฏH ?OHrL)NยฏG D E D A S)Y Do^OA V A"YOH SO])H SOG)N S H C A S)?Jc"H ?OH L)NยจG D E X D L A V C D IJC A V รญpยฉoรฑoรฒ ยฉ รญ9A A S)Y D1^)A V A"SON)K9รณ N SON C ^)cO\OH ]BQOc S > ยด รญpยฉ1รฑrรฒ ยฉ รด ร รต รญrA A S)Y DO^)A V AaSON)K รณ N SON CJ^OcO\OH ]BQOc S >Jรด ]JN V F AOQJN,K A A S D
yรผkรผmlรผlรผkler ยง รฎpX QOA
EDQNDODUGD – \ ]GH G ]H\LQGH\NHQ \ÕOÕQÕQ EDúÕQGD EX RUDQ NDPX
EDQNDODUÕQGD yüzde 26‘ya, özel bankalarda \ ]GH \DEDQFÕ EDQNDODUGD
LVH \ ]GH ¶\H NDGDU oÕNPÕúWÕU .DPX EDQNDODUÕQGD <31*3 67 UDV\RVX
+D]LUDQ ¶H NDGDU QHJDWLI LNHQ EX G|QHPGHQ VRQUD SR]LWLI GH÷HUOHU
DOPD\D EDúODPÕúWÕU g]HO EDQNDODUGD LVH UDV\R $UDOÕN ¶GH \ ]GH
GH÷HULQL DOGÕNWDQ VRQUD 0DUW ¶\H NDGDU UDV\R DUWÕú J|VWHUHUHN SR]LWLI
GH÷HUOHU DOPÕú +D]LUDQ $UDOÕN G|QHPOHULQGH \LQH QHJDWLI GH÷HUOHUH
G|QP úW U g]HO EDQNDODUGD <31*3 67 UDV\RVX 0DUW $UDOÕN dönemlerinde çok IDUNOÕ G ]H\OHUGH JHUoHNOHúPLú YH $UDOÕN ¶GH yüzde 1
VHYL\HVLQH JHOPLúWLU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH G|YL] NXUX ULVNLQLQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL
LVH ELODQoR LoL G|YL] SR]LV\RQX YH <31*3¶GLU Bilanço içi döviz pozisyonu
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX EDQNDODUÕQÕQ DoÕN SR]LV\RQODUÕ QHGHQL\OH JHQHOGH QHJDWLI G ]H\OHUGH JHUoHNOHúPLúWLU +D]LUDQ
¶GHQ VRQUD NDPX EDQNDODUÕQÕQ \HQLGHQ \DSÕODQGÕUPD SURJUDPÕ
oHUoHYHVLQGH 'ø%6 DNWDUÕOPDVÕ DoÕN SR]LV\RQX ID]OD\D G|QG UP ú EX
GXUXP $UDOÕN ¶\H NDGDU GHYDP HWPLúWLU g]HO EDQNDODUÕQ ELODQoR LoL G|YL]
SR]LV\RQX $UDOÕN 0DUW G|QHPOHUL DUDVÕQGD QHJDWLI G ]H\OHUGH
VH\UHWPLú \DQL EX G|QHPOHU DUDVÕQGD |]HO EDQNDODUÕQ DoÕN SR]LV\RQ VRUXQX
\ NVHN G ]H\OHUGH JHUoHNOHúPLúWLU %XQXQ HQ |QHPOL QHGHQL LVWLNUDU
SURJUDPÕ LOH \ÕOÕQÕQ EDúÕQGDQ LWLEDUHQ \ U W OPH\H EDúOD\DQ |QFHGHQ
LODQ HGLOHQ VDELW NXU SROLWLNDVÕ QHGHQL\OH |]HO EDQNDODUÕQ <3 \ N PO O NOHULQLQ
|]HOOLNOH .DVÕP OLNLGLWH NUL]L YH ùXEDW G|YL] NUL]L G|QHPOHULQGH YH öncesindH DUWPDVÕ HWNLOL ROPXúWXU 0DUW ¶GH ELODQoR LoL G|YL] SR]LV\RQX
NDWULO\RQ 7/ PLO\DU 86' DoÕN YHUPLú GDKD VRQUDNL G|QHPOHUGH EX DoÕN
D]DODUDN +D]LUDQ YH (\O O G|QHPOHULQGH ID]OD YHUPLúWLU $UDOÕN
¶GH LVH WHNUDU DoÕN YHUPLúWLU %LODQoR LoL G|YL] SR]LV\RQX \DEDQFÕ
EDQNDODUGD |]HO EDQNDODU JLEL ELU WUHQG J|VWHUPLúWLU $UDOÕN 0DUW
G|QHPOHULQGH <3 \ N PO O NOHU <3 YDUOÕNODUGDQ ID]OD ROPDVÕ QHGHQL\OH DoÕN
SR]LV\RQGD NDOPÕúODUGÕU 0DUW ¶GHQ VRQUD LVH \DEDQFÕ EDQNDODU
SR]LV\RQODUÕQÕ KÕ]OD NDSDWDUDN +D]LUDQ ¶\H NDGDU ID]OD SR]LV\RQGD
NDOPÕúODUGÕU +HP |]HO EDQNDODU KHP GH \DEDQFÕ EDQNDODU $UDOÕN 0DUW
¶H NDGDUNL G|QHPGH X\JXODQDQ NXU SROLWLNDVÕ QHGHQL\OH <3
\ N PO O NOHULQL DUWÕUPÕúODU YH EXQXQ VRQXFX RODUDN LOJLOL dönemde YP
\ N PO O NOHU <3 YDUOÕNODUGDQ GDKD oRN ROPDVÕQGDQ GROD\Õ EX G|QHPOHUGH
DoÕN SR]LV\RQ GXUXPXQD G úP úOHU YH EX EDQND JUXSODUÕQÕQ NXU ULVNOHUL
DUWPÕúWÕU $\QÕ G|QHPGH NDPX EDQNDODUÕ LOH ELUOLNWH |]HO YH \DEDQFÕ
EDQNDODUÕQ <31*3 67 UDV\RVX \ NVHN G ]H\OHUGH JHUoHNOHúPLú EX GD
VHNW|UGH ùXEDW NUL]L VRQUDVÕQGD NXU ULVNLQLQ \ NVHN ROGX÷XQXQ ELU göstergesidir. '|YL] NXUX ULVNLQLQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL LVH <31*3¶GLU <31*3
<31*3 67 UDV\RVX LOH D\QÕ WUHQGL VHUJLOHPLúWLU .DPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN
0DUW G|QHPOHUL DUDVÕQGD <31*3 QHJDWLI WULO\RQ 7/¶GHQ
milyar USD’den) negatif 247 trilyon TL’ye ( PLO\DU 86'¶\H oÕNPÕúWÕU
$\QÕ G|QHPOHUGH |]HO EDQNDODUGD YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD <31*3 G ]H\L
QHJDWLI VHYL\HOHUGH JHUoHNOHúPLúWLU %X GD 0art 2001 dönemi itibariyle kamu,
|]HO YH \DEDQFÕ EDQND JUXSODUÕQGD NXU ULVNLQLQ DUWWÕ÷Õ YH EX DUWÕúÕQ HQ \ NVHN
|]HO EDQNDODUGD GDKD VRQUDGD NDPX YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD ROGX÷X
J|U OPHNWHGLU 'ROD\ÕVÕ\OD EX J|VWHUJH GH 0DUW ¶GH EDQNDFÕOÕN sektöründe kur ULVNLQLQ \ NVHN ROGX÷XQX J|VWHUPHNWHGLU %X G|QHPGHQ VRQUD
NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQ <31*3¶OHUL SR]LWLI G ]H\OHUH oÕNPÕú ROXS NDPX
EDQNDODUÕ LoLQ <31*3 $UDOÕN ¶GH WULO\RQ 7/ PLO\DU 86' LNHQ
$UDOÕN ¶GH WULO\RQ 7/ PLO\DU 86' G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU Özel bankalarda ise YPNGP Haziran 2002’ye kadar pozitif iken, bu
G|QHPGHQ VRQUD WHNUDU QHJDWLIH G|QP úW U <DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH <31*3
SHN LVWLNUDUOÕ ELU WUHQG J|VWHUPHPLúWLU
'|YL] NXUX ULVNLQLQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL LVH <3 DNWLIOHULQ WRSODP
DNWLIOHUH RUDQÕ YH <3 SDVLIOHULQ WRSODP SDVLIOHUH RUDQÕGÕU *HQHOGH 7/
D÷ÕUOÕNOÕ oDOÕúDQ NDPX EDQNDODUÕQGD $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL
DUDVÕQGD <3 DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ DUWPDNWD $UDOÕN ¶GH
yüzde 35 düzeyine geldikten VRQUD $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU <3
SDVLIOHULQ WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL SD\Õ LVH NDPX EDQNDODUÕQGD $UDOÕN ¶H
NDGDU \ NVHOGLNWHQ YH EX G|QHPGH HQ \ NVHN GH÷HUL RODQ \ ]GH ¶H
oÕNWÕNWDQ VRQUD $UDOÕN ¶GH RUDQ \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU g]HO EDQNDODUÕQ
<3 DNWLIOHULQLQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ Ocak 2001’de yüzde 43’e geriledikten sonra Haziran 2001’de yüzde 56’ya
\ NVHOPLú YH EX G|QHPGHQ VRQUD G ú ú H÷LOLPL J|VWHUHUHN $UDOÕN ¶GH
\ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU Özel bankalar grubunda YP pasiflerin toplam
SDVLIOHU LoLQGHNL SD\Õ (\O O ¶GH HQ \ NVHN GH÷HUL RODQ \ ]GH G ]H\LQH
oÕNWÕNWDQ VRQUD $UDOÕN ¶\H NDGDU G úP úW U <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ <3
DNWLIOHULQLQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ 2FDN
¶GH \ ]GH ¶H G úP ú +D]LUDQ ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOGLNWHQ VRQUD
WHNUDU G úPH\H EDúODPÕú YH $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU <DEDQFÕ
EDQNDODUÕQ <3 SDVLIOHULQLQ WRSODP SDVLIOHU LoLQGHNL SD\Õ LVH $UDOÕN ¶GD
yüzde 68 iken, Eyl O ¶GH \ ]GH (\O O ¶GH \ ]GH YH $UDOÕN
¶GH LVH \ ]GH GH÷HUOHULQL DOPÕúWÕU
.XU ULVNLQLQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL LVH \DEDQFÕ SDUD PHYGXDWÕQ YH
NUHGLOHULQ WRSODP PHYGXDW YH NUHGLOHUH RUDQÕGÕU dR÷XQOXNOD 7/ PHYGXDW
WRSOD\DQ YH 7/ FLQVLQGHQ NUHGL YHUHQ NDPX EDQNDODUÕQÕQ \DEDQFÕ SDUD
PHYGXDWÕQÕQ WRSODP PHYGXDWD RUDQÕ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQGHQ
|QFH YH VRQUDVÕQGD \ NVHOPLúWLU $UDOÕN ¶GD \ ]GH RODQ EX RUDQ
(\O O ¶H NDGDU \ NVHOPLú VRQUD KDILI ELU G ú ú J|VWHUHUHN \ ]GH
G ]H\LQH JHULOHPLúWLU .DPX EDQNDODUÕQÕQ YHUGL÷L \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ
NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ 2FDN ¶H NDGDU G ú ú WUHQGLQH
JLUPLúWLU $UDOÕN ¶GD \DEDQFÕ SDUD NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ
yüzde 30 iken Ocak 2001’de EX RUDQ \ ]GH ¶H G úP úW U .UL]GHQ VRQUD
(\O O ¶H NDGDU RUDQ \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPHVLQH UD÷PHQ
VRQUDNL G|QHPOHUGH RUDQ G úPH\H EDúODPÕú YH \ÕOÕQÕQ VRQXQGD
\DEDQFÕ SDUD NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH G ]H\LQH
JHULOHPLúWLU 3RUWI|\OHULQGH D÷ÕUOÕNOÕ RODUDN \DEDQFÕ PHYGXDW RODQ \DEDQFÕ
EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ PHYGXDWODUÕQ WRSODP PHYGXDWODU LoLQGHNL SD\ÕQÕQ
JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ PHYGXDWODUÕQ
WRSODP PHYGXDWODUD RUDQÕ $UDOÕN G|QHPLQGH VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH
\ ]GH LNHQ \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL
SD\Õ GD D\QÕ G|QHPGH \ ]GH YH \ ]GH G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU
+HP |]HO KHP GH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ PHYGXDWODUÕQ
WRSODP PHYGXDWODU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶WDQ ùXEDW NUL]L VRQUDVÕQD
NDGDU G úP úW U %X GD J|VWHUPHNWHGLU NL NUL] ER\XQFD YH VRQUDVÕQGD |]HO
YH \DEDQFÕ EDQNDODUÕQ \DEDQFÕ SDUD D÷ÕUOÕNOÕ IRQ WRSOD\ÕS EXQX 7/
HQVWUย PDQODUD SODVH HWPHVL VHNW|UGH NXU ULVNLQL DUWร UPร รบ YH รนXEDW NUL]L
LOH EHUDEHU NXU ULVNL UHDOL]H ROPXรบWXU
0DUW ยถGHQ VRQUD |]HO YH \DEDQFร EDQNDODU Doร Vร QGDQ RUDQ
GDOJDOร VH\LU L]OHPLรบWLU <DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH
RUDQร |]HO EDQNDODUGD รนXEDW NUL]LQH NDGDU Gย รบย รบ WUHQGL J|VWHUPLรบWLU
รนXEDW NUL]LQGHQ VRQUD LVH |]HO EDQNDODU EDNร Pร QGDQ \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQร \ย NVHOPLรบ YH $UDOร N
G|QHPLQGH \ย ]GH Gย ]H\LQH JHOPLรบWLU <DEDQFร EDQNDODUD EDNร OGร รทร QGD LVH
\DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQร 0DUW ยถH NDGDU
\ย NVHOPLรบ YH EX G|QHPGHQ VRQUD RUDQ \ย ]GH ยถGDQ \ย ]GH ยถH NDGDU
Gย รบPย รบWย U +HP |]HO KHP GH \DEDQFร EDQNDODU <3 \ย Nย POย Oย N WRSOD\ร S
EXQODUร 7/ HQVWUย PDQODUD \DWร UPDVร NXU ULVNLQLQ รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD
DUWPDVร Qร Q QHGHQOHULQGHQ ELULGLU
6RQXo RODUDN \ร Oร Qร Q EDรบร QGD EDรบOD\ร S รนXEDW ยถH NDGDU
X\JXODQDQ LVWLNUDU SURJUDPร oHUoHYHVLQGH JHWLULOHQ G|YL] NXUX oร SDVร
SROLWLNDVร GHYDOย DV\RQ ULVNLQL D]DOWWร รทร QGDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย G|YL]
รผzerindeQ ERUoODQร S 7ย UN /LUDVร SODVH HWPH \|Qย QGH WHรบYLN HWPLรบWLU <DQL
NXUODUGDNL DUWร รบร Q SL\DVD IDL] RUDQODUร Qร Q DOWร QGD VH\UHWPHVLQGHQ GROD\ร LOJLOL
G|QHPOHUGH WRSODP PHYGXDWร Qร Q \DUร Vร QGDQ oRรทX \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
JHUoHNOHรบPLรบWLU '|YL] PHYGXDWร LOH EHUDEHU \ร Oร ER\XQFD EDQNDODUร Q
\XUWGร รบร QGDQ |]HOOLNOH VHQGLNDV\RQ YH VHNย Uย WL]DV\RQ NUHGLOHUL DUDFร Oร รทร \OD
\DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ \ย Nย POย Oย NOHUL DUWPร รบWร U %DQNDODUร Q WRSODGร รทร \DEDQFร
SDUD ND\QDNODUร Qร Q Eย \ย N ELU Nร VPร Qร 7ย UN /LUDVร FLQVLQGHQ SODVH HWPHOHUL
SR]LV\RQ Doร รทร Qร DUWร UPร รบ EX GD |]HOOLNOH รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD NXU
ULVNLQL DUWร UPร รบ YH EX NXU ULVNL UHDOL]H ROPXรบWXU 6HUPD\H <HWHUOLOLรทL
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHNL NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
UDV\RVX \ร Oร QGD \ย ]GH LNHQ \ร Oร QGD \ย ]GH RODUDN \ย ]GH
RODQ \DVDO RUDQร Q ย ]HULQGH JHUoHNOHรบPLรบWLU g]HO EDQNDODUGD LVH VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL UDV\RVX \ร Oร QGD \ย ]GH \ร Oร QGD \ย ]GH
RUDQร QGD JHUoHNOHรบLUNHQ \DEDQFร EDQNDODUGD VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVX
\ร Oร QGD \ย ]GH YH \ร Oร QGD \ย ]GH ROXS \DVDO RUDQ RODQ yรผzde 8โ in รงok รผstรผndedir. 0DUW G|QHPLQGH NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVX
\ย ]GH |]HO EDQNDODUร Q \ย ]GH YH |]HO EDQNDODUร Q LVH \ย ]GH
dรผzeyindedir. $UDOร N ยถH NDGDU |]HOOLNOH NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL UDV\RVXQGD D]DOร รบ \DรบDQPร รบ YH EX G|QHPGH UDV\R \ย ]GH
VHYL\HVLQH JHULOHPLรบWLU $\Qร G|QHPH NDGDU |]HO YH \DEDQFร EDQNDODUร Q
VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RODUร QGD XIDN D]DOร รบODU ROPXรบ YH UDV\R Vร UDVร \OD |]HO
EDQNDODUGD \ย ]GH ยถH \DEDQFร EDQNDODUGD LVH \ย ]GH ยถD JHULOHPLรบWLU
\ร Oร Qร Q EDรบร QGD NDPX EDQNDODUร QD \DVDO VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVXQX
WXWWXUDELOPHOHUL DPDFร \OD HN VHUPD\H ND\QDรทร YHULOPLรบWLU %XQXQ HWNLVL\OH
NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVX \ร Oร ER\XQFD EHOLUJLQ ELU
รบHNLOGH DUWPร รบ YH 0DUW ยถGH UDV\R \ย ]GH LNHQ $UDOร N ยถGH UDV\R
\ย ]GH ยถ\D NDGDU \ย NVHOPLรบWLU g]HO EDQNDODUร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVX
+D]LUDQ ยถH NDGDU Gย รบPย รบ YH LOJLOL G|QHPGH \รผzde 10.4 dรผzeyinde
JHUoHNOHรบPLรบWLU <DEDQFร EDQNDODUD EDNร OGร รทร QGD VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RVX
(\Oย O ยถH NDGDU ID]OD KDUHNHW J|VWHUPH] LNHQ $UDOร N ยถGH \ย ]GH ยถH
\ย NVHOPLรบWLU \ร Oร QD JHOLQGLรทLQGH \ร Oร QGD X\JXODPD\D NRQXODQ
%DQND 6HUPD\HOHULQLQ *ย oOHQGLULOPHVL 3URJUDPร NDSVDPร QGD EDQNDODUร Q
NHQGL ND\QDNODUร LOH VHUPD\HOHULQL DUWร UPDODUร Qร Q \DQร QGD NDPX YH IRQ
EDQNDODUร Qร Q PDOL EDNร PGDQ L\LOHรบWLULOPHVL EDNร Pร QGDQ ND\QDN DNWDUร OPDVร
VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RODUร QGD ROXPOX HWNL \DSPร รบWร U $\Uร FD \ร Oร QGDQ
EDรบOD\DUDN HQIODV\RQ PXKDVHEHVL X\JXODPDVร VRQXFXQGD EDQNDODUร Q DQD sermayelerine dahil edilen ve incelenen dรถnem iรงin sermaye ve yedek
DNoHOHULQLQ HQIODV\RQD HQGHNVOHQPHVL VRQXFXQGD RUWD\D oร NDQ IDUN EDQNDODUร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL UDV\RODUร Qร DUWร UPDODUร QGD |QHPOL ELU XQVXU
ROPXรบWXU $UDOร N G|QHPLQGH NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
UDV\RVX \ย ]GH LNHQ \ร Oร Qร Q VRQXQGD EX RUDQ \ย ]GH ยถ\H
\ย NVHOPLรบWLU g]HO EDQNDODUGD $UDOร N ยถGH UDV\R \ย ]GH LNHQ
\ร Oร Qร Q D\Qร G|QHPLQGH UDV\R \ย ]GH ยถ\H \ย NVHOLUNHQ \DEDQFร
EDQNDODUGD LVH D\Qร G|QHPOHUGH \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถH Gย รบPย รบWย U
.DUOÕOÕN
%DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q
EX oDOÕúPDGD LQFHOHQHQ NDUOÕOÕN
J|VWHUJHOHUL WDQH ROXS EXQODU 1HW .DU 7RSODP $NWLIOHU 1HW .DU g]ND\QDN YH |]ND\QDN .DU 7RSODP $NWLIOHU )DL] *HOLUOHUL
7RSODP *HOLUOHU YH )DL] *LGHUOHUL 7RSODP *LGHUOHU¶GLU 1HW NDUÕQ WRSODP
DNWLIOHUH RUDQÕ $UDOÕN ùXEDW G|QHPOHUL DUDVÕQGD NDPX
EDQNDODUÕQGD \ ]GH ¶GHQ yüzde 1.2’ye, özel bankalarda yüzde 4.3’ten
\ ]GH ¶\H \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶H G úP úW U %XQXQ HQ
|QHPOL QHGHQL .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL QHGHQL\OH EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGH DUWDQ ]DUDUODUGÕU %X RUDQÕQ QHJDWLI ROPDVÕ R G|QHPGH R EDQND
JUXEXQXQ QHW ]DUDUÕQÕQ ROPDVÕ DQODPÕQD JHOLU .DPX EDQNDODUÕQGD EX RUDQÕQ
QHJDWLI ROPDVÕ $UDOÕN ¶H NDGDU V UP ú +D]LUDQ KDULFLQGH SR]LWLI
GH÷HUOHU DOPÕú YH $UDOÕN ¶GH QHW NDU ]DUDUÕQ VÕIÕU ROPDVÕ QHGHQL\OH VÕIÕU
GH÷HULQL DOPÕúWÕU ùXEDW ¶GHQ VRQUD |]HO EDQNDODUÕQ QHW NDU WRSODP DNWLI
RUDQÕ $UDOÕN YH 0DUW G|QHPOHUL GÕúÕQGD SR]LWLI GH÷HUOHU DOPÕú YH
$UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD ùXEDW ¶GHQ
VRQUD RUDQ ID]OD GH÷LúPHPLú YH \ ]GH VHYL\HOHULQGH JHUoHNOHúPLúWLU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q NDUOÕOÕN J|VWHUJHOHULQGHQ LNLQFLVL LVH 1HW
.DU g]ND\QDNODU RUDQÕGÕU $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD
NDPX EDQNDODUÕQÕQ QHW NDU |]ND\QDNODU RUDQÕ $UDOÕN ¶H NDGDU SR]LWLI LNHQ
R G|QHPGHQ VRQUD NDPX EDQNDODUÕQÕQ \ NVHN ]DUDUODUÕQGDQ GROD\Õ QHJDWLIH
JHOPLúWLU 0DUW YH +D]LUDQ G|QHPOHULQGH EX RUDQÕQ VÕUDVÕ\OD \ ]GH
YH \ ]GH G ]H\OHULQGH ROPDVÕ \DúDQDQ LNL NUL]LQ NDPX EDQNDODUÕ
]HULQGHNL HWNLVLQL GDKD L\L J|VWHUPHNWHGLU \ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ NDPX
EDQNDODUÕQÕQ QHW NDU |]ND\QDN RUDQÕ SR]LWLI GH÷HUOHU DOPÕú YH (\O O
\ÕOÕQGD \ ]GH G ]H\LQH JHOPLúWLU $\QÕ G|QHPGH NDPX EDQNDODUÕ LoLQ QHW
NDU WRSODP DNWLIOHU RUDQÕQ \ ]GH ROPDVÕ EX G|QHPGH WRSODP DNWLIOHUGHNL
DUWÕúÕ J|VWHUPHNWHGLU g]HO EDQNDODUÕQ QHW NDU |]ND\QDN RUDQÕ ùXEDW
$UDOÕN YH 0DUW KDULFLQGH SR]LWLI GH÷HUOHU DOÕUNHQ HQ G ú N GH÷HUL
\ ]GH RODUDN $UDOÕN G|QHPLQGH DOPÕúWÕU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ
GXUXPXQD EDNÕODFDN ROXUVD $UDOÕN ¶GD \ ]GH LOH HQ \ NVHN GH÷HULQL
0DUW ¶GH \ ]GH RODUDN HQ G ú N GH÷HULQL DOGÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU
.DUOÕOÕN J|VWHUJHOHULQLQ o QF V LVH |]ND\QDN NDU WRSODP
DNWLI RUDQÕGÕU %X RUDQ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ HQ G ú N GH÷HULQL 0DUW
G|QHPLQGH DOÕUNHQ HQ \ NVHN GH÷HULQL (\O O ¶GH DOPÕúWÕU g]HO EDQNDODUÕQ
EX RUDQÕ $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH LOH HQ \ NVHN GH÷HULQL DOÕUNHQ HQ
G ú N GH÷HULQL $UDOÕN ¶GH \ ]GH LOH DOPÕúWÕU <DEDQFÕ EDQNDODU LoLQ
|]ND\QDN QHW NDU WRSODP DNWLI RUDQÕ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN 2000’de yüzGH $UDOÕN ¶GH \ ]GH $UDOÕN ¶GH LVH \ ]GH
G ]H\LQGH JHUoHNOHúPLúWLU
.DUOÕOÕ÷ÕQ GL÷HU ELU J|VWHUJHVL IDL] JHOLUOHULQLQ WRSODP JHOLUOHUH YH
IDL] JLGHUOHULQLQ WRSODP JLGHUOHUH RUDQÕGÕU .DPX EDQND JUXEXQD
EDNÕOGÕ÷ÕQGD $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD IDL] JHOLUOHULQLQ
WRSODP JHOLUOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH VHYL\HOHULQGH\NHQ ùXEDW NUL]L LOH
EHUDEHU EX RUDQ \ ]GH ¶\H NDGDU \ NVHOPLú YH (\O O ¶GHQ LWLEDUHQ
G ú úH JHoHUHN \ÕOÕQÕQ D\QÕ G|QHPLQGH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU %XQXQ
HQ |QHPOL QHGHQL IDL] JHOLUOHULQGHNL DQL D]DOÕú ROXS WRSODP JHOLUOHUGHNL D]DOÕú
IDL] JHOLUOHULQGHNL D]DOÕúWDQ GDKD \ NVHN ROPXúWXU .DPX EDQNDODUÕQÕQ IDL]
JLGHUOHULQLQ WRSODP JLGHUOHU LoLQGHNL SD\ÕQD EDNÕODFDN ROXUVD $UDOÕN ¶GD
bu oran yü]GH LNHQ 0DUW ¶GH \ ]GH ¶H JHULOHPLú IDNDW $UDOÕN
¶\H NDGDU RODQ G|QHPGH WHNUDU DUWDUDN $UDOÕN ¶GH \ ]GH
G ]H\LQH \ NVHOPLúWLU
g]HO EDQND JUXEX DoÕVÕQGDQ IDL] JHOLUOHULQLQ WRSODP JHOLUOHUH YH IDL]
JLGHUOHULQLQ WRSODP JLGHUOHUH RUDQODUÕQÕQ JHOLúLPL ú|\OHGLU $UDOÕN ¶GD IDL]
JHOLUOHULQLQ WRSODP JHOLUOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH LNHQ 0DUW ¶GH EX RUDQ
\ ]GH ¶D oÕNPÕú $UDOÕN ¶GH LVH WHNUDU \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU )DL]
JLGHUOHULQLQ WRSODP JLGHUOHU LoLQGHNL SD\Õ D\QÕ WUHQGL V UG UP ú ROXS $UDOÕN
¶GD RODQ RUDQ 0DUW ¶GH \ ]GH ¶H oÕNPÕú GDKD VRQUD D]DODUDN
$UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH ¶\D NDGDU JHULOHPLúWLU
<DEDQFÕ EDQND JUXSODUÕ DoÕVÕQGDQ GXUXP |]HO EDQNDODUÕQNLQH
benzerdir. Faiz gelirlerinin toplam gelirler içindHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD
LNHQ +D]LUDQ ¶GH RUDQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLú VRQUDNL G|QHPOHUGH LVH
D]DODUDN $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH VHYL\HVLQH JHULOHPLúWLU )DL]
JLGHUOHULQLQ WRSODP JLGHUOHUH RUDQÕQÕQ JHOLúLPL LVH |]HO EDQND JUXEXQGDNL\OH
EHQ]HUOLN J|VWHUPLúWLU .UL]OHU |QFHVL $UDOÕN ¶GD RUDQ LNHQ NUL]
VRQUDVÕ 0DUW ¶GH RUDQ \ ]GH ¶\D oÕNPÕú EX RUDQ (\O O ¶H NDGDU
D\QÕ NDOGÕNWDQ VRQUD G úPH\H EDúOD\DUDN $UDOÕN ¶GH \ ]GH G ]H\LQGH
JHUoHNOHúPLúWLU
7 UNL\H¶GHNL .UL]OHU LOH ' Q\D hONHOHULQGH <DúDQDQ .UL]OHULQ
.DUúÕODúWÕUÕOPDVÕ
dDOÕúPDQÕQ EX E|O P QGH |QFHOLNOH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP
YH ùXEDW NUL]OHUL ED÷ODPÕQGD EDQNDFÕOÕN VHNW|U KDNNÕQGD ED]Õ WHVSLWOHU
EHOLUWLOPHNWH YH G Q\D ONHOHULQGH \DúDQDQ NUL]OHU LOH NDUúÕODúWÕUÕOPDNWDGÕU
7 UN EDQNDFÕOÕN VHNW|U QH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL
DUDVÕQGD EDNÕOGÕ÷ÕQGD DúD÷ÕGDNL KXVXVODU J|]H oDUSPDNWDGÕU
\ÕOÕ VRQX LWLEDUL\OH D )RQGDNL EDQNDODUÕQ WRSODP DNWLIOHULQLQ
VHNW|U LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH PLOOL JHOLUH RUDQÕ LVH \ ]GH ¶WLU E 6HNW|UGH
IDDOL\HW J|VWHUHQ EDQNDQÕQ DNWLI E \ NO ÷ |QFHNL \ÕOD NÕ\DVOD 'RODU
ED]ÕQGD \ ]GH RUDQÕQGD DUWPÕú YH PLO\DU 86' G ]H\LQH
\ NVHOPLúWLU $\QÕ \ÕO VHNW|U Q DoÕNODGÕ÷Õ WRSODP ]DUDU PLO\RQ 86'¶GLU F
SektörGH ERUoODQPD PDOL\HWLQLQ \ NVHOPHVL QHGHQL\OH NUHGL NDOLWHVL G úP ú
YH NRQDQ YHUJLOHU EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q NDUÕQÕ D]DOWPÕúWÕU G %DQNDFÕOÕN
VHNW|U Q Q LON EDQNDVÕQÕQ WRSODP DNWLIOHULQLQ VHNW|U LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH
ROPXúWXU %X EDQNDQÕQ LON LNLVL NDPX EDQNDVÕGÕU %X GD J|VWHUPHNWHGLU NL
\ÕOÕ LWLEDUL\OH EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHNL \R÷XQODúPD \ NVHNWLU H
\ÕOÕQGD WRSODP NUHGLOHU |QFHNL \ÕOD J|UH D]DOPÕú NUHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶D G úP úW U I 7DVIL\H RODFDN
DODFDNODUÕQ NUHGLOHUH RUDQÕ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU J
7DKVLOL JHFLNPLú DODFDNODUÕQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQÕ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\H
\ NVHOPLúWLU K 7DNLSWHNL NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHUH RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕQGD yüzde 5.6’dan yüzde 10’a, özel bankalarda ise yüzde 2.4’den yüzde 3.6’ya
\ NVHOPLúWLU L 6HNW|U LoLQGHNL GRQXN DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU M %DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH EDWÕN
kredilerin toplam krediler içinGHNL SD\Õ JLGHUHN DUWPÕú EX EDQNDODUÕQ VHUPD\H
\DSÕODUÕQÕ ER]PXú YH VHNW|U GDKD N|W \H JLWPLúWLU 7%% %DQNDODUÕPÕ]
\ÕOÕQÕQ +D]LUDQ D\Õ LWLEDUL\OH EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q PHYGXDW
GD÷ÕOÕPÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD 7/ PHYGXDWÕQ \ ]GH ¶L NDPX EDQNDODUÕQGD <3
PHYGXDWÕQ \ ]GH ¶ |]HO EDQNDODUGD J|U OPHNWHGLU 0HYGXDW IDL]OHULQH
EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVH NDPX EDQNDODUÕQÕQ 7/ PHYGXDWD |]HO EDQNDODUÕQ LVH <3
PHYGXDWD GDKD \ NVHN IDL] YHUGL÷L J|U OPHNWHGLU %X G|QHPGH NXUXQ
|QJ|U OHELOLU ROPDVÕ QHGHQL\OH EDQNDODU \DEDQFÕ SDUD ERUoODQDUDN EX
ND\QD÷Õ KD]LQH ERQRVX GHYOHW WDKYLOLQH \DWÕUPÕú EX GD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH
DoÕN SR]LV\RQGDQ GROD\Õ ELU ULVN GR÷XUPXúWXU %DQNDODU \DEDQFÕ
\ N PO O NOHUL DUWÕUDUDN HOGH HWWL÷L ND\QDNODUÕ 7/ HQVWU PDQODUÕQGD
GH÷HUOHPHVL EDQNDODUÕQ DoÕN SR]LV\RQODUÕ DoÕVÕQGDQ ROXPVX] ELU GXUXP
PH\GDQD JHWLUPLúWLU
8\JXODQDQ VDELW NXU SROLWLNDVÕ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH <3
\ N PO O NOHULQLQ 7/ \ N PO O NOHULQH NÕ\DVOD GDKD oRN DUWPDVÕQD QHGHQ
ROPXúWXU $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD <3 DNWLIOHULQ WRSODP
DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶H |]HO
EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\H \ NVHOLUNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD
\ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU < N PO O NOHU DoÕVÕQGDQ EDNÕOGÕ÷ÕQGD
ise, YP yükümlülükOHULQLQ WRSODP \ N PO O NOHU LoLQGHNL SD\Õ LOJLOL G|QHPGH
NDPX EDQNDODUÕQGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\H |]HO EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ
\ ]GH ¶\H \ NVHOPLú YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\H
JHULOHPLúWLU 0HYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD LVH <3 DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU
LoLQGHNL SD\Õ LOJLOL G|QHPOHU DUDVÕQGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶\D \ NVHOPLú
<3 \ N PO O NOHULQ WRSODP \ N PO O NOHU LoLQGHNL SD\Õ LVH \ ]GH ¶GDQ
\ ]GH ¶\D \ NVHOPLúWLU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q NÕVD YDGHOL ND\QDNODUÕ X]XQ YDGH\H SODVH
HWPHOHUL VHNW|UGH YDGH X\XPVX]OX÷X VRUXQXQD QHGHQ ROPXúWXU
.DVÕP NUL]LQGHQ WDP DQODPÕ\OD oÕNDPDGDQ VL\DVL
JHUJLQOLNWHQ GROD\Õ ùXEDW NUL]L \DúDQPÕú YH VHNW|UGHNL NXU ULVNL YH NUHGL
ULVNLQL ùXEDW NUL]LQGHQ VRQUD WHSH QRNWDVÕQD oÕNPÕúWÕU
ùXEDW NUL]L VRQXFXQGD NXUXQ GDOJDODQPD\D EÕUDNÕOPDVÕ LOH
EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH NXU ULVNL UHDOL]H ROPXúWXU \ÕOÕQÕQ LNLQFL oH\UH÷LQGHQ LWLEDUHQ GH NUHGL ULVNLQLQ UHDOL]H ROPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU
+HU LNL NUL] |QFHVL oDOÕúPDQÕQ o QF E|O P QGH DQODWÕODQ NDPX
|]HO YH \DEDQFÕ EDQND JUXSODUÕQÕQ ELODQoRODUÕQÕQ YH LOJLOL ULVN UDV\RODUÕQÕQ
JHOLúLPL EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH \DúDQDELOHFHN ELU EDQNDFÕOÕN NUL]L KDNNÕQGD
LSXoODUÕQÕ YHUPLúWLU
+HU LNL NUL]LQ PDOL\HWOHUL \ NVHN ROPDNOD EHUDEHU EDQNDFÕOÕN
VHNW|U QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ NUHGL OLNLGLWH NXU SL\DVD ULVNL EDQNDFÕOÕN
VHNW|U LoLQ ELU WHKOLNH ROXúWXUGX÷X YH ULVNOHULQ L\L \|QHWLOLS NRQWURO
HGLOHPHPHVLQLQ QHWLFHOHULQLQ D÷ÕU RODELOHFH÷L VRQXFX RUWD\D oÕNPÕúWÕU <DQL
EDQNDFÕOÕN VHNW|U ELODQçosunun ve risklerinin iyi yönetilip yönetilememesi
EDQNDFÕOÕN NUL]OHUL LOH GR÷UXGDQ LOJLOL ROGX÷X VRQXFXQX GR÷XUPXúWXU
7 UN %DQNDFÕOÕN VLVWHPLQGH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU ED]ÕQGD
PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕ SRUWI|\ Q Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ
VRQXQD J|UH \ ]GH ¶WHQ \ÕOÕ VRQXQGD \ ]GH ¶D JHULOHPLúWLU
\ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ X\JXODQDQ LVWLNUDU SROLWLNDVÕ ED÷ODPÕQGD IDL]OHULQ KÕ]OD
G úPHVL VRQXFX |]HOOLNOH |]HO EDQNDODUÕQ NXOODQGÕUGÕ÷Õ NUHGLOHU $UDOÕN
(\O O G|QHPOHUL DUDVÕQGD KÕ]OÕ ELU \ NVHOLú WUHQGL LoLQH JLUPLúWLU $UDOÕN
¶GD NDWULO\RQ 7/ $UDOÕN ¶GH NDWULO\RQ 7/ ùXEDW katrilyon TL ve Eylül 2001’de 28 katrilyon TL). Kredilerin toplam aktiflere
RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN ¶GDQ LWLEDUHQ DUWDUDN .DVÕP YH
ùXEDW NUL]L G|QHPOHULQGH WHSH QRNWDVÕQD XODúPÕúWÕU g]HO EDQNDODUGD EX
RUDQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶D NDGDU
\ NVHOGLNWHQ VRQUD 2FDN ¶GHQ LWLEDUHQ D]DOPD\D EDúODPÕú YH 2FDN
2001’de yüzde 36.6 olan RUDQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU
<DEDQFÕ EDQNDODUÕQ NUHGLOHU WRSODP DNWLIOHU RUDQÕ $UDOÕN ¶GD \ ]GH
LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOGLNWHQ VRQUD YH \ÕOODUÕ
ER\XQFD DUWPÕú YH $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\D oÕNPÕúWÕU .UHGLOHU WRSODP
DNWLIOHU RUDQÕQD PHYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVH $UDOÕN ¶GD yüzde 27.5 olan oran kriz döneminde yüzde 31’e kadar yükseldikten sonra
YH \ÕOODUÕQGD G úH\ ELU VH\LU VH\UHWPLú YH \ÕOÕQÕ \ ]GH
G ]H\LQGH NDSDWPÕúWÕU
.UHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN
¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\D \ NVHOPLú D\QÕ RUDQ
|]HO EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH
¶WHQ \ ]GH ¶H oÕNPÕúWÕU .DVÕP YH ùXEDW EDQNDFÕOÕN krizlerinin bu oran üzerindeki etkisi Mart 2001 0DUW G|QHPOHUL DUDVÕQGD
J|U OP úW U %X G|QHPGH NDPX EDQNDODUÕQÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P
RUDQÕ \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU g]HO EDQNDODUGD LVH $UDOÕN 1999’da kUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ \ ]GH LNHQ NUL] G|QHPLQGH \DQL
2FDN ¶GH \ ]GH ¶\D oÕNPÕúWÕU .DPX EDQNDODUÕQD EHQ]HU ELU úHNLOGH |]HO
EDQNDODUÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ 0DUW 0DUW G|QHPLQGH DUWÕú J|VWHUPLú <DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH NDPX YH |]HO EDQNDODUÕQ
DNVLQH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕGD DQL KDUHNHWOHU J|VWHUPHPLú
ROXS $UDOÕN ¶GD RUDQ \ ]GH LNHQ L NUL] G|QHPLQGH \ ]GH ¶\D
\ NVHOPLú G|QHPLQ HQ \ NVHN GH÷HULQL \ ]GH LOH +D]LUDQ ¶GH DOPÕú
YH GDKD VRQUD \ÕO VRQXQD NDGDU D]DOPÕúWÕU
1HW 7*$¶QÕQ EDQND JUXSODUÕ LWLEDUL\OH JHOLúLPLQH EDNÕOGÕ÷ÕQGD QHW
7*$¶QÕQ NDPX EDQNDODUÕQGD $UDOÕN ¶GH WULO\RQ 7/¶GHQ (\O O ¶GH
NDWULO\RQ 7/¶\H |]HO EDQNDODUGD $UDOÕN ¶GH WULO\RQ 7/¶GHQ $UDOÕN
¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH NDWULO\RQ
7/¶GHQ +D]LUDQ ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H \ NVHOPLúWLU
$UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ
DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ ùXEDW ¶H NDGDU D]DOPÕú +D]LUDQ
¶GHQ VRQUD \HQLGHQ \DSÕODQGÕUPD SURJUDPÕ VRQXFXQGD RUDQ DUWÕú
J|VWHUPLúWLU g]HO EDQNDODUGD LVH RUDQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN
G|QHPLQGH \ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD OLNLW YH OLNLGH
\DNÕQ DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ
$UDOÕN ¶GH RUDQ \ ]GH ¶\D G úP úW U 6HNW|U Q <3 ERUoODQPDVÕ DoÕN
SR]LV\RQODUGDNL DUWÕú NXU ULVNLQL WHWLNOHUNHQ NUHGLOHULQ X]XQ YDGHOL ROPDVÕ YH
NÕVD YDGHOL PHYGXDWODUOD NDUúÕODQPDVÕ KHP NUHGL ULVNLQL DUWÕUPÕú KHP GH YDGH
X\XPVX]OX÷X QHGHQL\OH OLNLGLWH ULVNLQL WHWLNOH\LFL ELU XQVXU ROPXúWXU
%DQNDFÕOÕN VLVWHPLQLQ |]ND\QDNODUÕ EX NUL] LOH ELUOLNWH E \ N
ND\ED X÷UDPÕúWÕU 0HYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD |]ND\QDNODU (\O O ¶GH
NDWULO\RQ 7/ LNHQ ùXEDW ¶GH NDWULO\RQ 7/¶\H JHULOHPLúWLU
(NRQRPLGHNL ND\QDNODUÕQ HWNLQ GD÷ÕOÕPÕQÕ VD÷ODPDVÕ JHUHNHQ
NDPX EDQNDODUÕQÕQ L\L \|QHWLOHPHPHVL VRQXFX RUWD\D oÕNDQ J|UHY ]DUDUODUÕ
NUL] VRQXFXQGD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QH YH HNRQRPL\H E \ N ELU PDOL\HW
JHWLUPLúWLU %XQXQOD EHUDEHU NDPX EDQNDODUÕQÕQ VHUPD\H \DSÕODUÕQÕQ \HWHUOL
Gย ]H\GH ROPDPDVร OLNLGLWH SL\DVD YH NUHGL ULVNLQH RODQ Dรบร Uร GX\DUOร Oร N
JHQHOGH VHNW|Uย Q VRUXQX NDPX EDQNDODUร Qร Q +D]LUDQ ยถGH \HQLGHQ
\DSร ODQGร UPD NDSVDPร QGD VHUPD\H Jย oOHQGLUPH SURJUDPร QD JLUPHVLQH
QHGHQ ROPXรบWXU %X GD NDPX EDQNDODUร Qร Q UDV\RQHO ELU รบHNLOGH \|QHWLOHPHGLรทL
VRQXFXQX GRรทXUPXรบWXU
<DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ NXOODQGร Uร ODQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU
LoLQGHNL SD\ร NXU ULVNL LoLQ GH ELU J|VWHUJHGLU %DQND JUXSODUร ED]ร QGD \DEDQFร
SDUD FLQVLQGHQ NXOODQGร Uร ODQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ร QD
EDNร ODFDN ROXUVD NDPX EDQNDODUร LoLQ $UDOร N $UDOร N G|QHPLQGH
D]DOGร รทร YH \ย ]GH ยถGDQ \ย ]GH ยถ\H Gย รบWย รทย J|Uย OPHNWHGLU $\Qร G|QHPGH
รถzel bankalDU LoLQ RUDQ Gย รบPH HรทLOLPLQGH ROXUNHQ \DEDQFร EDQNDODUGD DUWร รบ
\|Qย QGH ROPXรบWXU g]HO EDQNDODUGD RUDQ \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถH
\DEDQFร EDQNDODUGD LVH \ย ]GH ยถWHQ \ย ]GH ยถH \ย NVHOPLรบWLU .DPX YH
|]HO EDQNDODUGD RUDQ QLVSHWHQ Gย รบย N ROPDVร QD UDรทPHQ \DEDQFร EDQNDODUGD
oran yรผksektir.
6RQXo RODUDN $UDOร N G|QHPLQGH EDรบOD\ร S รนXEDW ยถH
NDGDU X\JXODQDQ LVWLNUDU SURJUDPร oHUoHYHVLQGH JHWLULOHQ G|YL] NXUX oร SDVร
SROLWLNDVร GHYDOย DV\RQ ULVNLQL D]DOWPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย G|YL] ย ]HULQGHQ
borรงlaQร S 7ย UN /LUDVร SODVH HWPH \|Qย QGH WHรบYLN HWPLรบWLU <DQL NXUODUGDNL
DUWร รบร Q SL\DVD IDL] RUDQODUร Qร Q DOWร QGD VH\UHWPHVLQGHQ GROD\ร LOJLOL G|QHPOHUGH
WRSODP PHYGXDWร Qร Q \DUร Vร QGDQ oRรทX \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ JHUoHNOHรบPLรบWLU
'|YL] PHYGXDWร LOH EHUDEHU \ร Oร ER\XQFD EDQNDODUร Q \XUWGร รบร QGDQ
|]HOOLNOH VHQGLNDV\RQ YH VHNย Uย WL]DV\RQ NUHGLOHUL DUDFร Oร รทร \OD \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ \ย Nย POย Oย NOHUL DUWPร รบWร U %DQNDODUร Q WRSODGร รทร \DEDQFร SDUD ND\QDNODUร Qร Q Eย \ย N ELU Nร VPร Qร 7ย UN /LUDVร FLQVLQGHQ SODVH HWPHOHUL SR]LV\RQ
Doร รทร Qร DUWร UPร รบ EX GD |]HOOLNOH รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD NXU ULVNLQLQ UHDOL]H
ROPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU
7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL KDNNร QGD
\XNDUร GD \DSร ODQ WHVSLWOHUH SDUDOHO RODUDN Gย Q\D ย ONHOHULQGH \DรบDQDQ NUL]OHUH
EDNร OGร รทร QGD รบX |QHPOL QRNWDODU J|]H oDUSPDNWDGร U (ULรบ (UG|QPH]
$\Gร Q YH GLรทHUOHUL $UMDQWLQ %UH]LO\D 0HNVLND 7ย UNL\H YH
$V\D ย ONHOHULQGH \DรบDQDQ NUL]OHU |QFHVLQGH VDELW NXU SROLWLNDVร \ย Uย Wย OPย รบ YH
EX ย ONHOHUGH FDUL Doร NODUร DUWร UPร รบWร U %X ย ONHOHUGH NUHGLOHUGHNL DQL DUWร รบ VRQUDNL
G|QHPOHUGH WDNLSWHNL NUHGLOHUL YH EDWÕN NUHGLOHUL DUWÕUPÕúWÕU 7DNLSWHNL
NUHGLOHULQ YH EDWÕN NUHGLOHULQ DUWPDVÕ EX ONHOHUGH ]D\ÕI RODQ EDQNDFÕOÕN
VHNW|U Q GDKD GD ]D\ÕIODWPÕúWÕU +DFÕLVODPR÷OX YH 6LODKú|U 0D\ÕV
6DELW NXU SROLWLNDVÕQÕQ ELU VRQXFX RODUDN EX ONHOHULQ SDUDODUÕ DúÕUÕ GH÷HUOHQPLúWLU .UL] LOH EHUDEHU EX ONHOHUGH VÕFDN SDUD VRUXQX RUWD\D oÕNPÕú
YH VHUPD\H NDoÕúODUÕ DUWPÕúWÕU %DQFR GH 0H[LFR 7 UNL\H
haricindeki bu ülkeleUGH NUL]OHULQ \D\ÕOPD YH EXODúPD HWNLOHULQLQ \DúDQDQ
NUL]OHUGH |QHPOL ELU URO ROPXúWXU g]WD\ YH 6DN $UMDQWLQ %UH]LO\D
0HNVLND $V\D ONHOHUL YH 7 UNL\H¶GH X\JXODQDQ NXU SROLWLNDVÕ QHGHQL\OH EX
ONHOHULQ EDQNDFÕOÕN VHNW|UOHULQLQ <3 FLQVLQGHQ ERUoODQPDVÕ DUWPÕúWÕU
$UMDQWLQ %UH]LO\D 0HNVLND 7 UNL\H YH $V\D ONHOHULQGH EDQNDFÕOÕN
VLVWHPLQGH DNWLI SDVLI YH YDGH X\XPVX]OX÷X YDUGÕ (UGR÷DQ
$UMDQWLQ %UH]LO\D 7 UNL\H YH $V\D ONHOHULQGH DQL VHUPD\H oÕNÕúÕ QHGHQL\OH
OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕ \DúDQPÕú EX GD NUHGL ULVNLQL DUWWÕUPÕúWÕU $UMDQWLQ %UH]LO\D
0HNVLND YH 7 UNL\H¶GH \ NVHN HQIODV\RQ E WoH DoÕNODUÕ YH FDUL DoÕN VRUXQODUÕ
YDUGÕ 7ÕQo
6RQ \ÕOOÕN G|QHPGH JHOLúPHNWH RODQ ONHOHUGH RUWD\D oÕNDQ
EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ PLOOL JHOLU ]HULQGHNL HWNLVL JHOLúPLú ONHOHUGH
RUWD\D oÕNDQ EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQH J|UH GDKD \ NVHN ROPXúWXU *HOLúPLú
ONHOHUGH EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQLQ PLOOL JHOLU ]HULQGHNL HWNLVL JHQHOOLNOH
\ ]GH ¶XQ DOWÕQGD JHUoHNOHúLUNHQ JHOLúPHNWH RODQ ONHOHUGH EX HWNL
JHQHOOLNOH \ ]GH ¶XQ ]HULQGH ROPXúWXU *ROGVWHLQ YH 7XUQHU
<DúDQDQ NUL]OHUGHQ VRQUD JHOLúPHNWH RODQ ONHOHUGH EDQND ELODQoRODUÕQÕQ
G ]HOWLOPHVLQLQ PDOL\HWLQLQ *6<ø+¶\H RUDQÕ LQFHOHQGL÷L ]DPDQ ¶OHUGH
RUWD\D oÕNDQ $UMDQWLQ NUL]LQGH \ ]GH ùLOL¶GH \ ]GH 9HQH] HOOD¶GD yüzde 18, Bulgaristan’da yüzde 14, Macaristan’da yüzde 10, 1994
Meksika’da yüzde 15 1998 döneminde Tayland’da yüzde 42,
Endonezya’da yüzde 36, Kore’de yüzde 20 ve Malezya’da ise yüzde 21
olarak gerçekOHúPLúWLU .DPLQVN\ 6DQD\LOHúPLú ONHOHUGH LVH
)LQODQGL\D NUL]LQGH *6<ø+¶QLQ \ ]GH ¶L \ÕOÕQGD øVYHo¶WH \ ]GH
\ÕOODUÕ DUDVÕQGD 1RUYHo¶WH \ ]GH YH \ÕOODUÕ DUDVÕQGD
$PHULND %LUOHúLN 'HYOHWOHUL¶QGH JHUoHNOHúHQ NUL]LQ PDOL\HWL GH *6<ø+¶QLQ
\ ]GH ¶ RUDQÕQGD ROPXúWXU $\UÕFD $V\D NUL]L |QFHNL NUL]OHUH J|UH GDKD
\ร Nร Fร ELU NUL] ROPXรบ YH GDKD Dรทร U ELU PDOL\HW \DUDWPร รบWร U hONHPL]GH YH
\ร OODUร QGD \DรบDQDQ NUL]OHUGHQ VRQUD EDQND ELODQoRODUร Qร WHPL]OHPHQLQ
PDOL\HWL \ร Oร VRQX LWLEDUL\OH \DNODรบร N PLO\DU 86' YH *60+ยถQLQ \ย ]GH 35โ i seviyesindedir (Kaplan, 2001). 0HNVLND 'RรทX $V\D YH 7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ NUL]OHUL NDUรบร ODรบWร UPDOร
RODUDN HOH DOGร รทร Pร ]GD DรบDรทร GDNL KXVXVODU |QH oร NPDNWDGร U gQFHOLNOH
0HNVLND YH 'RรทX $V\D NUL]OHULQLQ DNVLQH 7ย UNL\HยถGH NUL] \DรบDQPDGDQ
|QFH ,0) GHVWHNOL SURJUDP \ย Uย Wย OPHNWH ROXS \ย NVHN NDPX ERUFX YH
HQIODV\RQ Kย Nย P Vย UPHNWH\GL +HU ย o NUL]GH VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ
VHUEHVW ROPDVร NUHGL VWRรทXQGDNL DUWร รบODUร Q ROPDVร \ย NVHN Gร รบ Doร NODUร Q
ROPDVร VDELW NXUXQ X\JXODQPDVร UHHO NXUXQ Dรบร Uร GHรทHUOL ROPDVร YH
G|YL] UH]HUYOHULQLQ KHP Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUD KHP GH WRSODP OLNLW YDUOร NODUD J|UH \HWHUOL ROPDPDVร VDELW NXUXQ X\JXODQPDVร EX ย o NUL]LQ
RUWDN |]HOOLNOHULGLU 0HNVLND YH 7ย UNL\HยถGH 'RรทX $V\D NUL]LQGHQ IDUNOร
RODUDN \ย NVHN Eย WoH Doร NODUร PHYFXWWX %X ย o NUL]H EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย Qย Q \DSร VDO WHPHOOHUL Doร Vร QGDQ EDNร OGร รทร QGD ย oย QGH GH
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH DKODNL WHKOLNHQLQ ROPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q
GHQHWLPLQLQ \HWHUVL] ROPDVร YH |]HOOLNOH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q
ELODQoRODUร QGD ULVNOHULQ ID]OD ROPDVร NUL]OHUL \DUDWDQ WHPHO QHGHQOHULQ
EDรบร QGD JHOPHNWHGLU $\Uร FD VDGHFH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q ELODQoRODUร
GHรทLO EXQXQOD ELUOLNWH รบLUNHW ELODQoRODUร YH GROD\ร Vร \OD UHHO VHNW|UGH
\DรบDQDQ VRUXQODU EX ย o ย ONH\L ]RU GXUXPGD Eร UDNPร รบWร U 'RรทX $V\D YH
7ย UNL\HยถGH \DรบDQDQ NUL]OHU ER\XQFD oDSUD] NXUODU ROXPVX] ELU VH\LU
VH\UHWPLรบ YH Gร รบ WDOHS YH IL\DWODUGD VRUXQODU \DรบDQPร รบWร U 'RรทX $V\D
ย ONHOHULQLQ WLFDUL LOLรบNLOHU EDNร Pร QGDQ ELUELULQH \DNร Q ROPDODUร EX
ย ONHOHULQ D\Qร DQGD NUL]H JLUPHOHULQH QHGHQ ROPXรบWXU %X GD 'RรทX $V\D
ย ONHOHULQGH \DรบDQDQ NUL]OHULQ EXODรบPD HWNLVLQLQ 0HNVLND YH 7ย UNL\HยถGHQ
ID]OD ROPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU %X ย o ย ONHGH GH \DรบDQDQ EDQNDFร Oร N
NUL]OHUL KHP EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย KHP UHHO VHNW|Uย KHP GH \DWร Uร PFร ODUร
HWNLOHPLรบWLU
Mali liberalizasyon ve sabit dรถviz kuru rejimi uygulayan Meksikaโ da
FDUL Gร รบ Doร N \ร Oร QGD PLO\DU 86'ยถ\H PLOOL JHOLULQ \ย ]GH ยถVLQH
XODรบPร รบ NDPX YH |]HO VHNW|Uย Q \ย Nย POย Oย NOHUL |QHPOL |Ooย GH GRODUL]H ROPXรบ
YDGHOHU Nร VDOPร รบ YH UHHO NXU GHรทHUOHQPLรบWL '|YL] UH]HUYOHULQLQ GH \HWHUOL
ROPDGร รทร ELU RUWDPGD $UDOร N WHWLNOHQHQ NUL]GH VDELW NXU VDYXQXODPDGร รทร
LoLQ \HUOL SDUD GDOJDODQPD\D Eร UDNร OPร รบ GHYDOย DV\RQ YH IDL] รบRNODUร PDOL YH
reel sektรถrlerde Eย \ย N VDUVร QWร \DUDWPร รบWร U '|YL] NUL]LQLQ EDQND NUL]LQH
G|Qย รบPHVLQL |QOHPHN LoLQ 0HNVLNDยถ\D oRN Kร ]Oร ELU ELoLPGH PLO\DU 86'ยถOLN
XOXVODUDUDVร DFLO GHVWHN VDรทODQPร รบWร U 0HNVLND Nร VD Vย UHGH WRSDUODQDELOGLรทL YH
Gร รบ PDOL SL\DVDODUD WHNUDU HULรบLP VDรทOD\DELOGLรทL LoLQ EX GHVWHรทLQ \DUร Vร Qร
NXOODQPร รบ YH Wย Pย \OH JHUL |GHPHVLQL ยถGH WDPDPODPร รบWร U &DUVWHQV YH
:HUQHU .UL]GHQ VRQUD VHUEHVW GDOJDOร NXU UHMLPL DOWร QGD Vร Nร PDOL\H
SROLWLNDVร \OD GHVWHNOHQHQ HQIODV\RQ KHGHIOHPHVL \|QWHPL FLGGL\H DOร QPร รบWร U
%DQND VLVWHPLQLQ PDOL \DSร Vร Qร Gย ]HOWPHN LoLQ HWNLOL ELU SURJUDP
X\JXODQPร รบWร U %X SURJUDPร Q NDPX PDOL\HVLQH JHWLUGLรทL EUย W ILVNDO \ย N
PLOOL JHOLULQLQ \ย ]GH Gย ]H\LQGH ROPXรบWXU 2(&' E
'ร รบ WLFDUHW \|QHOLPL \ย NVHN RODQ 'RรทX $V\D ย ONHOHULQGH
HNRQRPLN \DSร ODQPD YH SROLWLND UHMLPOHUL 7ย UNL\HยถGHQ ROGXNoD IDUNOร Gร U
gQ 6|QPH] %X ย ONHOHULQ oRรทXQGD NURQLN HQIODV\RQ YH
NDPX Doร NODUร QGDQ X]DNWD GXUXOGXรทX Lo WDVDUUXIODUร Q \ย NVHOWLOGLรทL YH
LQVDQ
Jย Fย
ND\QDNODUร Qร Q
JHOLรบWLULOPHVLQH
Dรทร UOร N
YHULOGLรทL
J|]OHQPHNWHGLU ยถODUร Q RUWDODUร QGD VDELW NXU UHMLPL DOWร QGD \HWHUOL
GHQHWLP
PHNDQL]PDODUร
Gย ]HQOHQPHGHQ
JHUoHNOHรบWLULOHQ
PDOL
OLEHUDOL]DV\RQ EX HNRQRPLOHUH Gร รบ ND\QDN JLULรบLQL oRรทDOWPร รบ FDUL Gร รบ
Doร NODU Eย \ย Pย รบ GRODU ED]ร QGD YDUOร N GHรทHUOHUL Dรบร Uร \ย NVHOPLรบ YH NUL]H
KDVVDV NRรบXOODU ROXรบPXรบWXU VRQODUร QGD 7D\ODQGยถGD WHWLNOHQHQ NUL]
PHQNXO YH JD\ULPHQNXO YDUOร N GHรทHUOHULQLQ o|Nย รบย QH \RO DoPร รบ NRPรบX
ย ONHOHUH Kร ]OD EXODรบPร รบ YH SRUWI|\ \DWร Uร PODUร LOH Nร VD YDGHOL VHUPD\HQLQ
DQL oร Nร รบODUร Qร Q VRQXFXQGD \ร Oร QGD Eย \ย N RUDQOร HNRQRPLN
GDUDOPDODU \DรบDQPร รบWร U
'RรทX $V\D ย ONHOHULQGHQ RODQ .RUH 7D\ODQG 0DOH]\D YH
(QGRQH]\DยถGD \DรบDQDQ NUL]OHUH EDNร OGร รทร QGD รบX |QHPOL QRNWDODU J|]H
oDUSPDNWDGร U (NRQRPLQLQ Nย oย OPHVL Doร Vร QGDQ NUL]LQ HQ ROXPVX]
HWNLVL \ร Oร QGD (QGRQH]\D YH 7D\ODQGยถGD JHUoHNOHรบPLรบWLU 7D\ODQG
YH |]HOOLNOH .RUH YH 0DOH]\D ยถGD GHYDOย DV\RQODUร Q UHNDEHW Jย Fย Qย
DUWWร UPDVร \OD ELUOLNWH LKUDFDW Dรทร UOร NOร Eย \ย PH\H JHoLรบ VDรทODPร รบODU YH
HQIODV\RQODUÕQÕ WHNUDU oRN G ú N RUDQODUD LQGLUPLúOHUGLU .RUH YH
7D\ODQG¶GD GÕú ERUo D]DOÕUNHQ GR÷UXGDQ \DEDQFÕ \DWÕUÕP JLULúOHUL úLUNHW
VDWÕQ
DOPDODU
GDKLO
\ NVHN
G ]H\OHUGH
JHUoHNOHúPLúWLU
(QGRQH]\D¶QÕQ GÕú ERUo NXOODQÕPÕQGDNL DUWÕúD UD÷PHQ E \ PH\H
JHoPHNWH JHFLNPLú YH GR÷UXGDQ \DWÕUÕPODU ONHGHQ oÕNPÕúWÕU 3ROLWLN
LVWLNUDUVÕ]OÕNWDQ
ROXPVX]
HWNLOHQHQ
(QGRQH]\D¶GD
NUL]LQ
X]XQ
V UPHVLQLQ ELU QHGHQL GH úLUNHW VHNW|U Q Q NUL] |QFHVL G|QHPGH PDOL
DUDFÕODUÕ NXOODQPDGDQ GR÷UXGDQ GÕú ERUoODQPDVÕ YH NUL] GDUEHVLQGHQ
VRQUD NUHGLOHQGLULOPH PDOL\HWOHULQLQ DúÕUÕ \ NVHOPLú ROPDVÕGÕU
* UND\QDN .UL]GHQ VRQUD |GHPHOHU GHQJHVL VHUPD\H KHVDEÕQD NÕVPL NRQWURO JHWLUHQ 0DOH]\D¶GD PDOL LVWLNUDU ROGXNoD KÕ]OÕ
VD÷ODQPÕúWÕU .DSODQ YH 5RGU \ÕOÕQGD G Q\D WLFDUHWLQGH
\DYDúODPDQÕQ HWNLVL\OH 'R÷X $V\D HNRQRPLOHULQLQ LKUDFDWÕ YH E \ PH
KÕ]ODUÕ G úP úW U
+HP $UMDQWLQ KHP GH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ NUL]OHULQ DUNDVÕQGD
ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ GH÷LO OLEHUDOL]DV\RQ LoLQ JHUHNOL G ]HQOHPHOHULQ
YH NXUXPODUÕQ NXUXOPDPDVÕ YH SL\DVDODUÕQ \DSÕODQ OLEHUDOL]DV\RQD D\DN
X\GXUDPDPDVÕ \DWPDNWDGÕU %XQGDQ GROD\Õ OLEHUDOOHúPH LVWLNUDUVÕ]OÕ÷ÕQ
QHGHQL RODUDN DQODúÕOPDPDOÕGÕU /LEHUDOOHúPH LOH EHOLUVL]OLN DUWPÕú \HQL
ILQDQVDO DUDoODU RUWD\D oÕNPÕúWÕU %DQNDFÕOÕN VLVWHPOHULQLQ OLEHUDOOHúPHVL
VHNW|U NUL]H GDKD GX\DUOÕ KDOH JHWLUPHNWHGLU %X GD NUL]OHULQ \D\ÕOPD HWNLVLQL
NROD\ODúWÕUÕU 'Õú G Q\D LOH HQWHJUDV\RQXQ DUWPDVÕ ELU ONHGH \DúDQDQ NUL]LQ
GL÷HU ONHOHUL HWNLOHPH G ]H\LQL DUWÕUPÕú GROD\ÕVÕ\OD NUL]OHULQ \D\ÕOPD YH
EXODúPD HWNLOHUL DUWPÕúWÕU ¶GHNL 0HNVLND GHYDO DV\RQX EDúOD\DQ 7HNLOD Krizinin Arjantin’i etkilemesi ve Türkiye’de 1998’deki Rusya krizinden sonra
VDQD\L NHVLPLQLQ IDDOL\HWOHULQLQ GDUDOPDVÕ VRQXFX VHNW|U Q DNWLI \DSÕVÕQÕQ
ER]XOPDVÕ NUL]OHULQ \D\ÕOPD YH EXODúPD HWNLOHULQH |UQHN YHULOHELOLU +HP
$UMDQWLQ¶LQ KHP GH 7 UNL\H¶QLQ OLEHUDOOHúPHGHQ VRQUD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH
UHNDEHWLQ DUWPDVÕ IDL]OHUL \ NVHOWPLú EX GD ND\QDN PDOL\HWOHULQL \ NVHOWPLúWLU
+HU
LNL
ONHGH
\ NVHN
HQIODV\RQ
VRUXQX
YDUGÕ
Arjantin’de
hiperenflasyonla mücadelH HWPHN 7 UNL\H¶GH LVH \DúDQDQ LNL KDQHOL
HQIODV\RQX DúD÷Õ oHNPHN LoLQ G|YL] NXUXQD GD\DOÕ LVWLNUDU SROLWLNDODUÕ
\ U W OP úW U +HU LNL ONHGH \DúDQDQ \ NVHN HQIODV\RQ EDQND
VHUPD\HOHULQL G ú UP úW U %DQNDODUÕQ |]VHUPD\HOHULQLQ D]DOPDVÕ YH
EXQXQOD EHUDEHU \DEDQFÕ SDUD ND\QDNODUÕQD GD\DOÕ ELU V UHFH JLULOPHVL
KHU LNL ONHQLQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH ULVN GR÷XUPXú YH NUL] G|QHPOHULQGH VHNW|UH VHUPD\H HQMHNWH HGHPHPHOHUL VRQXFXQGD
EDQNDODU ]RU GXUXPD G úP úW U 7 UNL\H YH $UMDQWLQ¶LQ EDQNDFÕOÕN
sektörlerindeki HQ |QHPOL IDUN 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ NUL]OHUGH EDQNDFÕOÕN
VHNW|U Q Q ]D\ÕIOÕ÷Õ NUL] VHEHEL RODUDN J|U O UNHQ $UMDQWLQ¶GH |]HOOLNOH
.RQYHUWLELOLWH 3ODQÕQGDQ VRQUD VHNW|UGH |QHPOL G ]HQOHPHOHU \DSÕOPÕú
ROPDVÕQD UD÷PHQ NUL]H JLULOPHVLGLU 7 UNL\H¶GH .DVÕP YH ùXEDW
NUL]OHULQGHQ VRQUD VHNW|U Q VD÷OÕNOÕ ELU \DSÕ\D NDYXúWXUXODELOPHVL DPDFÕ\OD
G ]HQOHPHOHUH JLGLOPLú YH \HQLGHQ \DSÕODQGÕUPD V UHFL EDúODWÕOPÕúWÕU +HU LNL
ONHGH NDPX EDQNDODUÕQÕQ WDP UHNDEHW NRúXOODUÕQGD oDOÕúDPDPDODUÕ YH
VLVWHPGH LVWLNUDUVÕ]OÕ÷D VHEHS ROPDODUÕ QHGHQL\OH |]HOOHúWLULOPHVL
NDUDUODúWÕUÕOPÕúWÕU $UMDQWLQ¶GH NDPX EDQNDODUÕ |]HOOHúWLULOLUNHQ 7 UNL\H¶GH
NUL]LQLQ DUGÕQGDQ NDPX EDQNDODUÕQÕQ |]HOOHúWLULOPHVL NRQXVXQGD |QHPOL
DGÕPODU DWÕOPÕúWÕU
7 UNL\H¶GH YH $UMDQWLQ¶GH G|YL] NXUODUÕQGDNL YH E \ PHGHNL
LVWLNUDUVÕ]OÕNODU EDQNDODUÕQ ULVNOLOLN G ]H\OHULQL DUWÕUPÕúWÕU +HU LNL ONHGH
GH G|YL]H RODQ VSHN ODWLI DWDNODU YH VÕFDN SDUD KDUHNHWOHUL EDQNDFÕOÕN
VHNW|U Q Q ELODQoRODUÕQÕ ROXPVX] HWNLOHPLú YH EX GD EDQNDFÕOÕN
NUL]OHULQH \RO DoPÕúWÕU +HU LNL ONH VDELW NXU SROLWLNDVÕ X\JXODPÕú IDNDW
VDELW NXU SROLWLNDVÕQÕQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q NUL]OHUH NDUúÕ GDKD GX\DUOÕ
KDOH JHWLUPHVL QHGHQL\OH 7 UNL\H¶GH \ÕOÕQGD GDOJDOÕ NXUD JHoLOPLú
YH $UMDQWLQ LVH \ÕOÕQGD VDELW NXU SROLWLNDVÕQGDQ D\UÕOPÕúWÕU +HU LNL
ONHGH GH GRQXN \D GD SUREOHPOL NUHGLOHULQ DUWPDVÕ EDQNDODUÕQ DNWLI
NDOLWHVLQL ER]PXú NDUOÕOÕN D]DOPÕú OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕ GR÷PXúWXU
$\UÕFD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHNL YDGH X\XPVX]OX÷X \DQL EDQND
ELODQoRODUÕQÕQ SDVLIOHUL NÕVD YDGHOL LNHQ DNWLIOHULQLQ X]XQ YDGHOL ROPDVÕ
KHU LNL ONHGH RUWDN ELU SUREOHP ROPXúWXU .UHGL \R÷XQODúPDVÕQÕQ
VHNW|UGHNL OLNLW YDUOÕNODUÕQ D]DOPDVÕQD QHGHQ ROPDODUÕ KHU LNL ONH\L NUL]H
GDKD GX\DUOÕ KDOH JHWLUPLúWLU $UMDQWLQ YH 7 UNL\H¶GH \DúDQDQ NUL]OHULQ
RUWDN QHGHQOHULQGHQ ELUL GH \ NVHN PLNWDUGDNL NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODUGÕU
(Q VRQ RODUDN $UMDQWLQ YH 7 UNL\H¶GH EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q GHQHWLPLQLQ
\HWHUOL Gย ]H\GH ROPDPDVร EX ย ONHOHULQ NUL]H JLUPHOHULQLQ RUWDN
QHGHQLGLU
.UL]OHU 6RQUDVร 2WRULWHOHUFH <DSร ODQ 'ย ]HQOHPHOHU dDOร รบPDQร Q EX Nร VPร QGD .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGHQ
VRQUD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ ND\QDNODQDQ ULVNOHU YH EX ULVNOHULQ \|QHWLPL YH
|Ooย Pย LOH LOJLOL 7ย UNL\HยถGH \DSร ODQ Gย ]HQOHPHOHU KDNNร QGD ELOJL YHULOPHNWHGLU D %DQNDODU .DQXQODUร QGD <DSร ODQ 'ย ]HQOHPHOHU
.DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGHQ |QFH ROPDNOD EHUDEHU 7ย UN
7ย UN %DQNDFร Oร N PHY]XDWร QGD ULVNOHUOH LOJLOL %DQNDODU .DQXQODUร QGD \DSร ODQ LON
Gย ]HQOHPH
6D\ร Oร
%DQNDODU
.DQXQXยถQXQ
ED]ร
PDGGHOHULQLQ
GHรทLรบWLULOPHVLQH LOLรบNLQ 7DULK YH VD\ร Oร .DQXQ +ย NPย QGH
.DUDUQDPH LOH %DQNDODU +DNNร QGD WDULK YH VD\ร Oร .DQXQ
+ย NPย QGH .DUDUQDPHQLQ 'HรทLรบWLULOHUHN NDEXOย KDNNร QGDNL .DQXQ
WDULKLQGH 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDUDN \ย Uย UOย รทH JLUHQ VD\ร Oร %DQNDODU
.DQXQuโ dur.
Bu
Bankalar
Kanunu
ile
ilk
kez
bankalarda
risklerin
Vร Qร UODQGร Uร OPDVร QD LOLรบNLQ Gย ]HQOHPH JHWLULOPLรบWLU รนXEDW NUL]LQGHQ VRQUD
WDULKLQGH VD\ร Oร .DQXQ LOH WDULKLQGH 5HVPL
*D]HWHยถGH \D\ร QODQDUDN \ย Uย UOย รทH JLUHQ 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQGD
ED]ร GHรทLรบLNOLNOHU \DSร OPร รบWร U 6|]NRQXVX GHรทLรบLNOLNOHU LOH $% VWDQGDUWODUร QD
oRN GDKD ID]OD SDUDOHOOLN VDรทODQPร รบWร U 6D\ร Oร .DQXQOD 'HรทLรบLN
6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQXQ RQG|UGย QFย PDGGHVLQLQ LNLQFL Iร NUDVร Qร Q ยตDยถ bendine
gรถrH
ELU
EDQNDQร Q
DNWLIOHULQLQ
YDGH
LWLEDUL\OH
SDVLIOHULQL
NDUรบร OD\DPDGร รทร GXUXPODUGD \D GD OLNLGLWH\H LOLรบNLQ Gย ]HQOHPHOHUH X\XOPDGร รทร
GXUXPGD LOJLOL EDQNDQร Q X]XQ YDGHOL YH\D GXUDQ GHรทHUOHUH \DWร Uร P
\DSPDPDVร EDQNDQร Q LรบWLUDNOHU YH JD\ULPHQNXOOHU JLEL GXUDQ GHรทHUOHULQL
HOGHQ oร NDUPDVร GD GDKLO ROPDN ย ]HUH OLNLGLWHQLQ Jย oOHQGLULOPHVL DPDFร \OD
X\JXQ J|UHFHรทL KHU Wย UOย WHGELULQ DOร QPDVร Qร LVWH\HELOLU 6D\ร Oร .DQXQOD
'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX 0DUW WDULKLQGH 6D\ร Oร
.DQXQOD 'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX 6D\ร Oร .DQXQOD 'HรทLรบLN
6D\ร Oร .DQXQ LOH GHรทLรบWLULOPLรบWLU %X \HQL NDQXQ NRQX LWLEDUL\OH
6D\ร Oร .DQXQOD 'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQGDQ IDUNOร GHรทLOGLU
%DQNDODU .DQXQXQ PDGGHVL NUHGL WDQร Pร Qร \DSPDNWD YH EXQXQOD ELUOLNWH
LOJLOL %DQNDODU .DQXQX LOH JHQHO ULVN Vร Qร UODUร EDQNDODUร Q |]ND\QDNODUร LOH
RUDQODQDUDN EHOLUWLOPLรบWLUรถย รท 6D\ร Oร .DQXQ LOH 'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX 6D\ร Oร .DQXQ LOH GHรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU
.DQXQX 6D\ร Oร .DQXQ LOH 'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX
E 8PXPL 'LVSRQLELOLWH YH =RUXQOX .DUรบร Oร NODU +DNNร QGDNL
'ย ]HQOHPHOHU
8PXPL GLVSRQLELOLWH KDNNร QGDNL NUL]OHUGHQ |QFH \ย Uย UOย NWHNL WHEOLรท
Vร UD QROX 7HEOLรท ROXS EX WHEOLรทH J|UH EDQNDODUร Q 7ย UN /LUDVร PHYGXDWODUร
LoLQ EXOXQGXUDFDNODUร GLVSRQLELOLWH RUDQร \ย ]GH \DEDQFร SDUD PHYGXDWODUร
LoLQ EXOXQGXUDFDNODUร GLVSRQLELOLWH RUDQร \ย ]GH DOWร Q GHSR KHVDSODUร LoLQ
GLVSRQLELOLWH RUDQร \ย ]GH PHYGXDW Gร รบร 7ย UN /LUDVร SDVLI KHVDSODUร LoLQ
EXOXQGXUDFDNODUร GLVSRQLELOLWH RUDQร \ย ]GH YH PHYGXDW Gร รบร \DEDQFร SDUD
SDVLI KHVDSODUร LoLQ EXOXQGXUDFDNODUร GLVSRQLELOLWH RUDQร \ย ]GH ยถWย U Vร UD
QROX 7HEOLรท .UL]OHUGHQ VRQUD 0DUW WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL
*D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ 8PXPL 'LVSRQLELOLWH +DNNร QGDNL 7HEOLรท LOH EDQNDODUร Q
8PXPL 'LVSRQLELOLWHGHQ LQGLULOHFHN NDOHPOHU \HQLGHQ EHOLUOHQPLรบWLU %X WHEOLรทH
J|UH XPXPL GLVSRQLELOLWH RUDQODUร 7ย UN /LUDVร <ย Nย POย Oย NOHUGH \ย ]GH
<DEDQFร 3DUD <ย Nย POย Oย NOHUGH \ย ]GH ยถGLU 0DUW WDULK YH
VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHGH \D\ร QODQDQ 8PXPL 'LVSRQLELOLWH +DNNร QGDNL 7HEOLรท
=RUXQOX NDUรบร Oร NODU KDNNร QGDNL NUL]OHUGHQ |QFH \ย Uย UOย NWH RODQ Gย ]HQOHPH
7HEOLรทยถL ROXS EX WHEOLรทH J|UH ]RUXQOX NDUรบร Oร N RUDQODUร 7ย UN /LUDVร
PHYGXDWWD \ย ]GH G|YL] WHYGLDW KHVDSODUร QGD \ย ]GH DOWร Q GHSR
KHVDSODUร QGD \ย ]GH RUDQร QGD WHVLV HGLOPHN ]RUXQGDGร U 7HEOLรท =RUXQOX
.DUรบร Oร NODU +DNNร QGD 7HEOLรท 0DUW WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL
Gazeteโ de \D\ร QODQDQ =RUXQOX .DUรบร Oร NODU 7HEOLรทL LOH NDOGร Uร ODQ 0DUW
WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ =RUXQOX .DUรบร Oร NODU
7HEOLรทLQGH LVH EDQNDODU LoLQ 7ย UN /LUDVร \ย Nย POย Oย NOHUGH \ย ]GH \DEDQFร
SDUD \ย Nย POย Oย NOHUGH \ย ]GH |]HO ILQDQV NXUXPODUร LoLQ 7ย UN /LUDVร
\ย Nย POย Oย NOHUGH \ย ]GH YH \DEDQFร SDUD \ย Nย Plรผlรผklerde ise yรผzde
11โ dir. รธ)รน
รถย รท รบ รบ รป รผยซรฝOรพOรฟ รธ รถ รบ * * รพ รฟ
รพ รน รน
%
รธ
*
รพ *, - รผ
รฝOรพOรฟ รธ,. ! รฝ " ยซ # )()รพ รพ ",รพ $ รฟOรพOรฟ "+ รพ $
Oรฟ รพOรฟ " รพ ) รพ & รบ! รพ ' & aรฝOรพOรฟ / (
F 6HUPD\H <HWHUOLOLรทLQH รธOLรบNLQ 'ย ]HQOHPHOHU %DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q NDUรบร ODรบWร รทร ULVNOHU Doร Vร QGDQ VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL YH EXQXQOD LOJLOL Gย ]HQOHPHOHU oRN |QHPOLGLU 7ย UN %DQNDFร Oร รทร QGD
EXQXQOD LOJLOL NUL]OHUGHQ |QFH \DSร ODQ Gรผzenlemeler 6 Ekim 1989โ da 20324
VD\ร Oร UHVPL JD]HWHGH \D\ร QODQDQ VD\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQD LOLรบNLQ
VD\ร Oร WHEOLรท \ร Oร QGD +D]LQH 'ร รบ 7LFDUHW 0ย VWHรบDUOร รทร \D\ร QODGร รทร
VD\ร Oร WHEOLรท %DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร VHUPD\H \HWHUOLOLรทL NRQXVXQGD
รนXEDW ยถGH \D\ร QODPร รบ ROGXรทX VD\ร Oร WHEOLรท YH WDULKLQGH
VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ YH ยณ%DรบEDNDQOร N +D]LQH
0ย VWHรบDUOร รทร
WDUDIร QGDQ
oร NDUร ODQ
%DQNDODUร Q
6HUPD\H
<HWHUOLOLรทLQLQ
gOoย OPHVLQH YH 'HรทHUOHQGLULOPHVLQH รธOLรบNLQ 8VXO YH (VDVODU +DNNร QGD
7HEOLรทยดยถGLU +'70 +'70 %+0 %+0 D
.DVร P YH รนXEDW ยตGH \DรบDQDQ NUL]OHUGHQ VRQUD %''.ยถQร Q
2FDN WDULKLQGH oร NDUWร OPร รบ YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH
\D\ร QODQDQ
ยณ%DQNDODUร Q
6HUPD\H
<HWHUOLOLรทLยถQLQ
gOoย OPHVLQH
YH
'HรทHUOHQGLULOPHVLQH รธOLรบNLQ <|QHWPHOLNยด SL\DVD ULVNOHULQL GH VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
UDV\RVXQXQ KHVDSODQPDVร QGD GLNNDWH DOร QPDVร Qร VDรทOD\DUDN VHUPD\H
\HWHUOLOLรทLQH LOLรบNLQ Gย ]HQOHPHOHULQ %DVHO VWDQGDUWODUร QD X\JXQ KDOH JHWLULOPHVLQL VDรทODPร รบWร U %''. E %XQGDQ |QFHNL WHEOLรทGH SL\DVD
ULVNOHUL ยณSRWDQVL\HO ULVNOHUยด LoLQGH GHรทHUOHQGLULOL\RUGX %X \|QHWPHOLNWH DPDo
6<5ยถQLQ KHVDSODQPDVร QGD SL\DVD ULVNLQH PDUX] NDODQ EDQNDQร Q DOร P VDWร P
DPDFร \OD HOLQGH WXWWXรทX SL\DVD IL\DWODUร QD GX\DUOร Wย P ILQDQVDO DUDoODUร Q
SL\DVD ULVNOHULQLQ |Ooย Pย QGH GLNNDWH DOร QPDVร Gร U %X \|QHWPHOLN 0DUW
WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ <|QHWPHOLN LOH
GHรทLรบWLULOPLรบWLU <|QHWPHOLN UDV\RQXQ KHVDSODQPDVร QGD LNL ULVN ย ]HULQGH
GXUPDNWDGร U %XQOar kredi riski ve piyasa riskidir. Bu yรถnetmelik ile piyasa
ULVNOHUL JHQHO SL\DVD ULVNOHUL YH VSHVLILN ULVN ROPDN ย ]HUH LNL\H D\Uร OPDNWDGร U
<ย Uย UOย NWH RODQ EX \|QHWPHOLN LOH SL\DVD ULVNOHUL LOH LOJLOL \DSร ODQ Vร Qร IODQGร UPD Basel (1996) Komitesiโ nin piyasa riskleri ile ilgili dรผzenlenmeye uyumlu hale
JHOPLรบWLU %''.ยถQร Q ULVN |Ooย P PRGHOOHULQH QLWHOLNOHULQH LOLรบNLQ JHWLUGLรทL
VWDQGDUWODU LOJLOL \|QHWPHOLรทLQ RQXQFX PDGGHVLQGH EHOLUWLOPLรบWLU %''.
Piyasa riskinin รถlรงรผmรผnde model kullanmayan, modeli %''.
WDUDIร QGDQ \HWHUOL EXOXQPD\DQ \D GD \HWHUOLOLรทLQL \LWLUGLรทLQH NDQDDW JHWLULOHQ
EDQNDODU VWDQGDUW PHWRW LOH SL\DVD ULVNOHULQL |OoPHN GXUXPXQGDGร UODU
%DQNDODU IDL] RUDQร ULVNLQL VWDQGDUW PRGHO LOH |OoHUNHQ JHQHO SL\DVD
ULVNLQL YH VSHVLILN ULVNL KHVDSODPDN ]RUXQGDGร UODU <|QHWPHOLN EDQNDODUร Q
JHQHO SL\DVD ULVNLQL KHVDSODUNHQ YDGH PHUGLYHQL WDEORVXQX NXOODQDUDN
EDQNDQร Q ERUoODQPD DPDFร \OD HOLQGH EXOXQGXUGXรทX IDL]H GX\DUOร PHQNXO
Nร \PHWOHUL LOH EX PHQNXO Nร \PHWOHUH GD\DOร LรบOHPOHULQH LOLรบNLQ X]XQ YH Nร VD
SR]LV\RQODUร Gย ]HQOH\HFHNOHUGLU %DQNDODU VSHVLILN ULVNLQ KHVDSODQPDVร QGD
NXOODQร ODQ ULVN Dรทร UOร NODUร QD J|UH Dรทร UOร NODQGร Uร ODQ SR]LV\RQODUGDQ PXWODN GHรทHUL
Nย oย N RODQร Q \ย ]GH ยถX GLNH\ VHUPD\H JHUHNVLQLPL ROXS \DWD\ VHUPD\H
JHUHNVLQLPL LVH YDGH\H NDODQ Jย Q VD\ร Vร QD J|UH YDGHOHU YH ULVN Dรทร UOร NODUร
NXOODQร ODUDN GD IDUNOร ]DPDQ DUDOร NODUร DUDVร QGDNL QHWOHรบWLULOPLรบ SR]LV\RQODU
ย ]HULQGHQ KHVDSODQDFDNWร U <DWD\ YH GLNH\ VHUPD\H JHUHNVLQLPOHULQLQ WRSODPร
genel piyasa riski iรงin gerekli olan sermaye gereksiniPLQL YHUPHNWHGLU
%''.
%DQNDODU JHQHO SL\DVD ULVNL YH VSHVLILN ULVN KHVDSODPDODUร Qร KLVVH
VHQHGL SR]LV\RQODUร LoLQ GH \DSDFDNODUGร U *HQHO SL\DVD ULVNL LoLQ D\Uร OPDVร
JHUHNHQ VHUPD\H \ย Nย POย Oย รทย KLVVH VHQHWOHULQH LOLรบNLQ WRSODP X]XQ SR]LV\RQODU LOH WRSODP Nร VD SR]LV\RQODU DUDVร QGDNL IDUNร Q \ย ]GH ยถL DOร QDUDN
KHVDSODQPDNWDGร U 6SHVLILN ULVN LoLQ D\Uร OPDVร JHUHNHQ VHUPD\H WXWDUร Nร VD YH
X]XQ SR]LV\RQODUร Qร Q PXWODN GHรทHUOHUL WRSODPร Qร Q \ย ]GH ยถWย U %DQNDODU NXU
ULVNL LoLQ WXWPDN ]RUXQGD RODFDรทร VHUPD\H WXWDUร SRUWI|\ย QGH RODQ Wย P G|YL]
Wย UOHUL LoLQ KHVDSODQDQ QHW Nร VD YH QHW X]XQ SR]LV\RQODUร Qร D\Uร D\Uร WRSODPร QGDQ PXWODN GHรทHUL Eย \ย N RODQร LOH QHW DOWร Q SR]LV\RQXQXQ PXWODN
GHรทHUL WRSODPร Qร Q \ย ]GH ยถL NDGDUGร U <|QHWPHOLN D\Uร FD EDQNDODUร Q NXU ULVNL
LoLQ VHUPD\H \ย Nย POย Oย รทย Qย KHVDSODPDN ]RUXQGD ROPD\DFDNODUร GXUXPODUร
GD EHOLUWPLรบWLU %XQD J|UH NXU ULVNLQH HVDV DOร QDFDN QHW SR]LV\RQXQXQ
|]ND\QDรทร Q \ย ]GH ยถย Qย YH QHW X]XQ YH QHW Nร VD SR]LV\RQODU DUDVร QGDNL
IDUNร Q |]ND\QDรทร Q \ย ]GH ยถVLQL JHoPHPHVL GXUXPODUร QGD EDQNDODU NXU ULVNL
LoLQ VHUPD\H \ย Nย POย Oย รทย KHVDSODPD\DELOLUOHU %X LNL NRรบXOX VDรทOD\DQ
EDQNDODU D\Uร FD \DSร VDO X]XQ SR]LV\RQODUGD NXU ULVNLQH WDEL ROPD\DELOLUOHU
%''. $\Uร FD %''. EX <|QHWPHOLNWH SL\DVD ULVNLQLQ RSVL\RQODUGDQ
ND\QDNODQDQ Nร VPร LoLQ GH D\Uร OPDVร JHUHNHQ VHUPD\H \ย Nย POย Oย NOHULQLQ
KHVDSODQPDODUร LOH LOJLOL Doร NODPDODUGD EXOXQPXรบWXU %''. \D\ร QODGร รทร
\|QHWPHOLN LOH RSVL\RQODUD LOLรบNLQ ULVNOHULQ |Ooย Pย QGH NXOODQGร รทร PRGHOLQ
RSVL\RQ SR]LV\RQODUร Qร Q GRรทUXVDO ROPD\DQ IL\DW Kareketlerini รถlรงebilmesi
JHUHNWLรทLQL EHOLUWPLรบWLU <|QHWPHOLN g]HO )LQDQV .XUXPODUร ยถQร GD NDSVD\DFDN
รบHNLOGH WDULKLQGHQ LWLEDUHQ JHoHUOLGLU YH EDQNDODU NRQVROLGH ED]GD
SL\DVD ULVNOHULQLQ GLNNDWH DOร QGร รทร 6<5 KHVDSODPDVร QD WDULKLQGHQ
LWLEDUHQ EDรบODPร รบODUGร U 'HรทLUPHQFL
G <DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ 6HUPD\H 7DEDQร YH
<DEDQFร 3DUD 1HW 9DGHOL รธรบOHP 3R]LV\RQX 6HUPD\H 7DEDQร 6WDQGDUW
UDV\RODUร Qร Q %DQNDODUFD +HVDSODQPDVร YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ
'ย ]HQOHPHOHU
Krizlerden รถnce EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH LNL WHEOLรท \ย Uย UOย NWH\GL
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ oร NDUร ODQ YH WDULKLQGH
VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ YH %+0 YH 7&0%ยถQLQ ELUOLNWH
oร NDUGร NODUร ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ 6HUPD\H 7DEDQร ยด YH
ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW 9DGHOL รธรบOHP 3R]LV\RQX 6HUPD\H 7DEDQร ยด VWDQGDUW
UDV\RODUร Qร Q ยณ%DQNDODUFD +HVDSODQPDVร YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ 7HEOLรทยถยถ
\ย Uย UOย รทH JLUPHGHQ $รทXVWRV WDULKLQGH \HQL ELU WHEOLรท oร NDUร OPร รบWร U
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร WDUDIร QGDQ oร NDUร ODQ YH WDULKLQGH
VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ WHEOLรทH J|UH <31*3ยถQLQ EDQNDQร Q
VHUPD\H WDEDQร QD RUDQร Qร Q D]DPL \ย ]GH \DEDQFร SDUD QHW YDGHOL LรบOHP
SR]LV\RQXQXQ <319รธ3 VHUPD\H WDEDQร QD RUDQร Qร Q D]DPL \ย ]GH ROPDVร
JHUHNPHNWH\GL %X WHEOLรท \ย Uย UOย รทH JLUPHGHQ oร NDUร ODQ $รทXVWRV
WDULKLQGHNL WHEOLรทLQ |QFHNLQH J|UH LNL |QHPOL IDUN YDUGร U %XQODUGDQ ELUL
<31*3ยถQLQ VHUPD\H WDEDQร QD RUDQร Q \ย ]GH RODUDN EHOLUOHQPHVLGLU 'LรทHUL
LVH <319รธ3 SR]LV\RQXQ VHUPD\H WDEDQร RUDQร Qร Q \ย ]GH ROPDVร Qร Q
NDOGร Uร OPร รบ ROPDVร Gร U %+0 E
$UDOร N WDULK YH 0ย NHUUHU VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH
\D\ร QODQDQ LNLQFL WHEOLรทH J|UH EDQNDQร Q G|YL] YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHUL
DUDVร QGD LOJL YH GHQJHQLQ NXUXOPDVร Qร YH EXQODUร Q VHUPD\H WDEDQODUร LOH
X\XPOX ELU VHYL\HGH G|YL] SR]LV\RQX WXWPDODUร Qร WHPLQ HWPHN ย ]HUH EDQNDQร Q
\DEDQFร SDUD YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHUL DUDVร QGDNL IDUN RODQ \DEDQFร SDUD QHW
JHQHO SR]LV\RQXQXQ VHUPD\H WDEDQร QD RUDQร Qร Q \ย ]GH ยถ\L JHoPHPHVL
JHUHNPHNWH\GL %+0 E %+0 F
.DVร P NUL]L VRQUDVร QGD 2FDN WDULK YH VD\ร Oร
5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQX
g]ND\QDNยด 6WDQGDUW 2UDQร Qร Q %DQNDODUFD .RQVROLGH YH .RQVROLGH 2OPD\DQ
%D]GD +HVDSODQPDVร QD YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ (VDVODU +DNNร QGD รธOJLOL EX
Yรถnetmelik ile $รทXVWRV WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH
\D\ร QODQDQ ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ 6HUPD\H 7DEDQร 6WDQGDUW
5DV\RVXQXQ %DQNDODUFD +HVDSODQPDVร QD YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ (VDVODU
+DNNร QGD 7HEOLรทยด LOH $UDOร N WDULK YH Pย NHUUHU VD\ร Oร 5HVPL
*D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ ยณ<DEDQFร 3DUD *HQHO .RQVROLGH 3R]LV\RQ 6HUPD\H
7DEDQร 6WDQGDUW 5DV\RVXQXQ %DQNDODUFD .RQVROLGH 0DOL 7DEORODUGDNL
+HVDSODU %D] $Oร QDUDN +HVDSODQPDVร QD YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ (VDVODU
+DNNร QGD 7HEOLรทยด \ย Uย UOย NWHQ NDOGร Uร OPร รบWร U <|QHWPHOLNยถLQ DPDFร EDQNDODUร Q
G|YL] YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHUL DUDVร QGDNL LOJL YH GHQJHOHULQ NXUXOPDVร Qร YH
|]ND\QDNODUร LOH X\XPOX ELU VHYL\HGH G|YL] SR]LV\RQODUร Qร WXWPDODUร Qร WHPLQ
HWPHNWLU %DQNDODU WDUDIร QGDQ LOJLOL <|QHWPHOLNWH EHOLUOHQHQ HVDVODUD J|UH
KHVDSODQDQ ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ g]ND\QDN 6WDQGDUW 2UDQร ยด ย
\ย ]GH ยถ\L DรบDPD] %''. F %DQNDODU ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO
3R]LV\RQ g]ND\QDN 6WDQGDUW 2UDQร ยดยถQร Jย QOย N KDIWDOร N YH D\ VRQODUร
LWLEDUL\OH KHVDSODUODU
%''.ยถQร Q 2FDN WDULKLQGH oร NDUWร OPร รบ YH VD\ร Oร 5HVPL
*D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ ยณ%DQNDODUร Q 6HUPD\H <HWHUOLOLรทLยถQLQ gOoย OPHVLQH YH
'HรทHUOHQGLULOPHVLQH รธOLรบNLQ <|QHWPHOLNยด SL\DVD ULVNOHULQL GH VHUPD\H \HWHUOLOLรทL
UDV\RVXQXQ KHVDSODQPDVร QGD GLNNDWH DOร QPDVร Qร VDรทOD\DUDN VHUPD\H
\HWHUOLOLรทLQH LOLรบNLQ Gย ]HQOHPHOHULQ %DVHO VWDQGDUWODUร QD X\JXQ KDOH JHWLULOPHVLQL VDรทODPร รบWร U %XQGDQ |QFHNL WHEOLรทGH SL\DVD ULVNOHUL ยณSRWDQVL\HO
ULVNOHUยด LoLQGH GHรทHUOHQGLULOL\RUGX %X \|QHWPelikte
amaรง,
SYRโ nin
KHVDSODQPDVร QGD SL\DVD ULVNLQH PDUX] NDODQ EDQNDQร Q DOร P VDWร P DPDFร \OD
HOLQGH WXWWXรทX SL\DVD IL\DWODUร QD GX\DUOร Wย P ILQDQVDO DUDoODUร Q SL\DVD
ULVNOHULQLQ |Ooย Pย QGH GLNNDWH DOร QPDVร Gร U %X \|QHWPHOLN 0DUW WDULK
YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHยถGH \D\ร QODQDQ <|QHWPHOLN LOH GHรทLรบWLULOPLรบWLU
H %DQNDODUร Q รธo 'HQHWLP YH 5LVN <|QHWLPL 6LVWHPOHUL +DNNร QGD
<|QHWPHOLN
7ย UN %DQNDFร Oร N 6LVWHPLQGH ULVN |Ooย P YH \|QHWLPLQGH JHOLรบPLรบ LoVHO
WHNQLNOHUL NXOODQPD YH EDQNDODUร Q HWNLQ oDOร รบDQ ELU risk yรถnetimi ve iรง denetim
Nย OWย Uย QH VDKLS ROPD NRQXVXQGD HNVLNOLNOHUL NDSDWPDN DPDFร \OD %DQNDODUร รธo
'HQHWLP YH <|QHWLP 6LVWHPOHUL +DNNร QGD <|QHWPHOLN %DQNDFร Oร N 'ย ]HQOHPH
YH 'HQHWOHPH .XUXPX WDUDIร QGDQ EDQNDODUร Q NDUรบร ODรบWร รทร ULVNOHUL L]OHPHN YH
NRQWUROย Qย VDรทODPDN ย ]HUH NXUDFDNODUร Lo GHQHWLP VLVWHPOHUL LOH ULVN \|QHWLP
VLVWHPOHULQH LOLรบNLQ HVDV YH XVXOOHUL EHOLUOHPHN DPDFร \OD WDULKLQGH
\D\ร QODQPร รบWร U %''. D %''.ยถQร Q \D\ร QODPร รบ ROGXรทX VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL NRQXVXQGDNL \|QHWPHOLNOHU LOH %DQNDODUร Q รธo 'HQHWLP YH 5LVN
<|QHWLPL
6LVWHPOHUL
+DNNร QGD
<|QHWPHOLN
ELUELUOHULQL
WDPDPOD\ร Fร
QLWHOLNWHGLUOHU 6HUPD\H \HWHUOLOLรทL \|QHWPHOLNOHUL PHY]XDWร Q YDURODQ %DVHO
VWDQGDUWODUร QD X\XPOX KDOH JHWLULOPHVLQL DPDoODPDNWDGร U รธo GHQHWLP
\|QHWPHOLรทL LVH ULVN |Ooย P YH \|QHWLPLQL EDQNDQร Q DVOL IRQNVL\RQODUร QGDQ ELUL
KDOLQH JHWLUHUHN NXUXPVDOODรบWร UPDNWD YH EX NRQXGD EDQNDODUร Q \|QHWLP
NXUXOODUร Qร VRUXPOX Nร ODUDN %DVHO ,,ยถQLQ X\JXODQPDVร Qร Pย PNย Q Nร ODFDN
DOW\DSร Qร Q EDQNDFร Oร N VLVWHPLPL]GH ROXรบWXUXOPDVร Qร VDรทODPD\D oDOร รบPDNWDGร U
%X \|QHWPHOLN ULVNOHU LoLQ JHQHO ELU WDQร P \DSร OPร รบ YH ULVNOHUL NRQWURO HGLOHELOLU
ULVNOHU YH NRQWURO HGLOHPH\HQ ULVNOHU RODUDN LNL\H D\ร UPร รบWร U 5LVNOHULQ |Ooย OPHVL
NRQXVXQGD LVH <|QHWPHOLN EDQNDODUร Q NDUรบร ODรบDELOHFHรทL ULVNOHULQ Eelirli รถlรงรผler
YH\D NULWHUOHU NXOODQร ODUDN VD\ร VDO \D GD DQDOLWLN ELU รบHNLOGH LIDGH HGLOPHVL
JHUHNWLรทLQL EHOLUWPLรบWLU
'g5'h1&h %g/h0 6218d 9( g1(5ø/(5 ' Q\DGD N UHVHOOHúPHQLQ YH OLEHUDOOHúHQ ILQDQVDO VLVWHPLQ HWNLVL\OH
VRQ \ÕOGD oHúLWOL ILQDQVDO NUL]OHU \DúDQPÕúWÕU %X NUL]OHULQ ELU NÕVPÕ
EDQNDFÕOÕN NUL]L LNHQ ELU NÕVPÕ LVH G|YL] NUL]L SDUD NUL]L YH OLNLGLWH NUL]LGLU %X
ILQDQVDO NUL]OHULQ DUNDVÕQGD oHúLWOL QHGHQOHU ROPDNOD EHUDEHU JHQHOGH EX
NUL]OHU EDQNDFÕOÕN VLVWHPLQLQ NÕUÕOJDQOÕ÷Õ X\JXODQDQ KDWDOÕ SDUD PDOL\H
SROLWLNDODUÕ \DVDO G ]HQOHPHOHULQ ]DPDQÕQGD X\JXODQPDPDVÕ VL\DVL
LVWLNUDUVÕ]OÕN
YH
HNRQRPLN
J|VWHUJHOHUGH
J|U OHQ
VDSPDODUGDQ
ND\QDNODQPÕúWÕU %X QHGHQOH ULVNOHULQ EDQNDFÕOÕN YH PDOL VLVWHPGHNL URO YH
HWNLVL ¶OL \ÕOODUÕQ VRQODUÕQGD J|U OPH\H EDúODPÕúWÕU
%DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH ULVNL DUWÕUDQ QHGHQOHUH EDNÕOGÕ÷ÕQGD JHOLúPLú
YH JHOLúPHNWH RODQ ONHOHU LoLQ IDUNOÕ QHGHQOHU ROGX÷X J|U OPHNWHGLU )DNDW
JHQHOGH ULVNOHU PLNUR HNRQRPLN QHGHQOHUGHQ oR÷XQOXNOD EDQNDQÕQ bilançosuQD
LOLúNLQ
XQVXUODU
PDNUR
HNRQRPLN
J|VWHUJHOHUGHNL
LVWLNUDVÕ]OÕNODUGDQ PDOL GHUHJ ODV\RQXQ ROXPVX] HWNLOHULQGHQ YH ILQDQVDO
VLVWHPGH \DúDQDQ \HQLOLNOHUGHQ ND\QDNODQPDNWDGÕU *HOLúPLú ONHOHUGH NDPX
DoÕNODUÕ YH VHUPD\H ID]ODOÕ÷Õ JHOLúPHNWH RODQ ONHOHUGH LVH DUWDQ GÕú ERUo YH
LVWLNUDUVÕ] VHUPD\H KDUHNHWOHUL VÕFDN SDUD JLEL XOXVODUDUDVÕ SL\DVDODUGD
EHOLUVL]OLNOHUL DUWÕUPÕúWÕU 8OXVODUDUDVÕ SL\DVDODUGD EHOLUVL]OL÷LQ DUWPDVÕ
¶OHUGHQ VRQUD G Q\DGD oHúLWOL ONHOHU YH E|OJHOHUGH \DúDQDQ NUL]OHULQ
EDúOÕFD QHGHQOHULQGHQ ELUL ROPXúWXU
7 UNL\H¶GH \DúDQDQ .DVÕP YH ùXEDW NUL]OHULQLQ
QHGHQOHULQH JHOLúLPLQH YH VRQXoODUÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGHQ
ND\QDNODQDQ ULVNOHULQ SD\ÕQÕQ E \ N ROGX÷X J|U OPHNWHGLU \ÕOÕ EDúÕQGDQ
LWLEDUHQ X\JXODQPD\D EDúODQDQ HQIODV\RQX G ú UPH DPDoOÕ LVWLNUDU SROLWLNDVÕ
VRQXFXQGD \ÕOÕ ER\XQFD IDL]OHUGH FLGGL VD\ÕODELOHFHN G ú úOHU
\DúDQPÕúWÕU %DQNDFÕOÕN VHNW|U QGH IDL]OHULQ G úPHVL EDQNDODUÕQ GDKD ID]OD
NUHGL YHUPHVLQH VHEHS ROPXú D\UÕFD X\JXODQDQ VDELW NXU SROLWLNDVÕ LOH VHNW|U
\XUWGร รบร QGDQ \RรทXQ ELU Gย ]H\GH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ ND\QDN VDรทODPD\D
EDรบODPร รบWร U $\Qร G|QHPGH VHNW|U SRUWI|\ย QGH GHYOHW Lo ERUoODQPD VHQHGL
WXWPD\ร WHUFLK HGLOPLรบ YH EX Vย UHo \ร Oร Qร Q VRQ oH\UHรทLQH NDGDU
Vย UPย รบWย U %DQNDFร Oร N VHNW|Uย \ร Oร LVWLNUDU SROLWLNDVร Qร Q ELU VRQXFX RODUDN
<3 \ย Nย POย Oย NOHULQL 7/ SODVPDQODUร QD DNWDUDQ NUHGL SRUWI|\ย Qย FLGGL RUDQGD
DUWร UDQ YH 0'& Dรทร UOร NOร OLNLW YDUOร รทD VDKLS ELU J|Uย Qย PGH\GL <3
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ DUWPDVร EXQODUร Q 7/ยถ\H \|QHOPHVL YH IDL]OHUGHNL DQL
Gย รบย รบWHQ
GROD\ร
NUHGLOHULQ
DUWPDVร
EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH
ED]ร
ROXPVX]OXNODUร Q LรบDUHWL\GL gQFHOLNOH VHNW|UGH SR]LV\RQ Doร รทร Qร Q DUWPDVร VDELW
NXU SROLWLNDVร QGD ULVNVL] J|Uย QPHNOH EHUDEHU WHKOLNHOL ELU JHOLรบPH ROPXรบWXU
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Nร VD YDGHOL ND\QDNODUร X]XQ YDGH\H SODVH HWPHOHUL \DQL
Nร VD YDGHOL <3 ERUoODQDQ EDQNDODUร Q EXQX X]XQ YDGHOL NUHGL RODUDN UHHO
VHNW|UH YHUPHVL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH YDGH X\XPVX]OXรทX YH NXU ULVNL
EDNร Pร QGDQ ROXPOX JHOLรบPHOHU ROPDPร รบWร U $\Uร FD HQIODV\RQXQ EHNOHQGLรทL
NDGDU Gย รบPHPHVL GH \ร Oร QGD X\JXODQPD\D EDรบODQDQ LVWLNUDU
SROLWLNDVร Qร Q LON ROXPOX VLQ\DOOHULQL RUWDGDQ NDOGร UPร รบWร U \ร Oร LVWLNUDU
SROLWLNDVร VRQXFXQGD \ร Oร Q EDรบร QGDQ LWLEDUHQ IDL]OHULQ Gย รบPHVL YH HQIODV\RQGD
Gย รบย รบ \DรบDQPDVร ROXPOX JHOLรบPHOHU ROPDNOD EHUDEHU X\JXODQDQ VDELW NXU
SROLWLNDVร QHGHQL\OH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Doร N SR]LV\RQX FLGGL VHYL\HOHUH
JHOPLรบWLU
+HP .DVร P KHP GH รนXEDW NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQH YH
VRQXoODUร QD EDNร OGร รทร QGD รบX |QHPOL QRNWDODU J|]H oDUSPDNWDGร U
8\JXODQDQ VDELW NXU SROLWLNDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH <3
\ย Nย POย Oย NOHULQ 7/ \ย Nย POย Oย NOHULQH Nร \DVOD GDKD oRN DUWPDVร QD QHGHQ
ROPXรบWXU
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q \XNDUร GD GD EHOLUWLOGLรทL JLEL Nร VD YDGHOL
ND\QDNODUร X]XQ YDGH\H SODVH HWPHOHUL VHNW|UGH YDGH X\XPVX]OXรทX VRUXQXQD
QHGHQ ROPXรบWXU
6HNW|Uย Q <3 ERUoODQPDVร QGDNL Doร N SR]LV\RQODUGDNL DUWร รบ NXU
ULVNLQL WHWLNOHUNHQ NUHGLOHULQ X]XQ YDGHOL ROPDVร YH Nร VD YDGHOL PHYGXDWODUOD
NDUรบร ODQPDVร KHP NUHGL ULVNLQL DUWร UPร รบ KHP GH YDGH X\XPVX]OXรทX QHGHQL\OH
OLNLGLWH ULVNLQL WHWLNOH\LFL ELU XQVXU ROPXรบWXU
.DVร P NUL]LQGHQ WDP DQODPร \OD oร NDPDGDQ VL\DVL
JHUJLQOLNWHQ GROD\ร รนXEDW NUL]L \DรบDQPร รบ YH |]HOOLNOH รนXEDW
NUL]LQGHQ VRQUD NXU ULVNL YH NUHGL ULVNL UHDOL]H ROPXรบWXU
รนXEDW NUL]L VRQXFXQGD NXUXQ GDOJDODQPD\D Eร UDNร OPDVร
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH \ร Oร Qร Q LNLQFL oH\UHรทLQGHQ LWLEDUHQ GH NUHGL ULVNLQLQ
UHDOL]H ROPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU
+HU LNL NUL] |QFHVL oDOร รบPDQร Q ย oย QFย E|Oย Pย QGH DQODWร ODQ NDPX
|]HO YH \DEDQFร EDQND JUXSODUร Qร Q ELODQoRODUร Qร Q YH LOJLOL ULVN UDV\RODUร Qร Q
JHOLรบLPL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH \DรบDQDELOHFHN ELU EDQNDFร Oร N NUL]L KDNNร QGD
LSXoODUร Qร YHUPLรบWLU
+HU LNL NUL]LQ PDOL\HWOHUL \ย NVHN ROPDNOD EHUDEHU EDQNDFร Oร N sektรถrรผnden kaynaklanan risklerin (kredi, likidite, kuU SL\DVD ULVNL EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย LoLQ ELU WHKOLNH ROXรบWXUGXรทX YH ULVNOHULQ L\L \|QHWLOLS NRQWURO
HGLOHPHPHVLQLQ QHWLFHOHULQLQ Dรทร U RODELOHFHรทL VRQXFX RUWD\D oร NPDNWDGร U <DQL
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย ELODQoRVXQXQ YH ULVNOHULQLQ L\L \|QHWLOLS \|QHWLOHPHPHVL
EDQNDFร Oร N NUL]OHUL LOH GRรทUXGDQ LOJLOL ROGXรทX VRQXFXQX GRรทXUPDNWDGร U
.DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQLQ ELODQoRODU YH ULVNOHUOH LOJLOL
UDV\RODU ย ]HULQGHNL HWNLOHUL LVH รบ|\OHGLU
7ย UN %DQNDFร Oร N VLVWHPLQGH PHYGXDW WRSOD\DQ EDQNDODU ED]ร QGD
PHQNXO GHรทHUOHU Fย ]GDQร SRUWI|\ย Qย Q WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ร
VRQXQD J|UH \ย ]GH ยถWHQ \ร Oร VRQXQGD \ย ]GH ยถD JHULOHPLรบWLU
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ X\JXODQDQ LVWLNUDU SROLWLNDVร EDรทODPร QGD IDL]OHULQ Kร ]OD
Gย รบPHVL VRQXFX |]HOOLNOH |]HO EDQNDODUร Q NXOODQGร UGร รทร NUHGLOHU $UDOร N
(\Oย O G|QHPOHUL DUDVร QGD Kร ]Oร ELU \ย NVHOLรบ WUHQGL LoLQH JLUPLรบWLU $UDOร N
ยถGD NDWULO\RQ 7/ $UDOร N ยถGH NDWULO\RQ 7/ รนXEDW
NDWULO\RQ 7/ YH (\Oย O ยถGH NDWULO\RQ 7/ 1HW 7*$ยถQร Q EDQND JUXSODUร
LWLEDUL\OH JHOLรบLPLQH EDNร OGร รทร QGD QHW 7*$ยถQร Q NDPX EDQNDODUร QGD $UDOร N 2000โ de 803 trilyon TLโ den, iken Eylรผl 2001โ de 1.6 katrilyon TLโ ye, รถzel
EDQNDODUGD $UDOร N ยถGH WULO\RQ 7/ยถGHQ $UDOร N ยถGH NDWULO\RQ
7/ยถ\H \ย NVHOGLรทL J|Uย OPHNWHGLU <DEDQFร EDQNDODUGD LVH NDWULO\RQ 7/ยถGHQ
+D]LUDQ ยถGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU
%DQNDFร Oร N VLVWHPL |]ND\QDNODUร EX NUL] LOH ELUOLNWH Eย \ย N ND\ED
XรทUDPร รบWร U 0HYGXDW EDQNDODUร ED]ร QGD (\Oย O G|QHPLQGH NDWULO\RQ
TL olan รถzkaynaklar, รนXEDW ยถGH NDWULO\RQ 7/ยถ\H NDPX EDQNDODUร QGD 1.1 katrilyon TLโ den 696 trilyon TLโ ye, รถzel bankalarda 7.9 katrilyon TLโ den
NDWULO\RQ 7/ยถ\H YH \DEDQFร EDQNDODUGD WULO\RQ 7/ยถGHQ WULO\RQ
7/ยถ\H Gย รบPย รบWย U
(NRQRPLGHNL ND\QDNODUร Q HWNLQ GDรทร Oร Pร Qร Q VDรทODPDVร JHUHNHQ
NDPX EDQNDODUร Qร Q HWNLQ RODUDN \|QHWLOHPHPHVL VRQXFX RUWD\D oร NDQ J|UHY
]DUDUODUร NUL] VRQXFXQGD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH YH HNRQRPL\H Eย \ย N ELU
PDOL\HW JHWLUPLรบWLU %XQXQOD EHUDEHU NDPX EDQNDODUร Qร Q VHUPD\H \DSร ODUร Qร Q
yeterli dรผzeydH ROPDPDVร OLNLGLWH SL\DVD YH NUHGL ULVNOHULQH RODQ Dรบร Uร
GX\DUOร Oร N JHQHOGH VHNW|Uย Q VRUXQX NDPX YH IRQ EDQNDODUร Qร Q +D]LUDQ
ยถGH
\HQLGHQ
\DSร ODQGร UPD
NDSVDPร QGD
VHUPD\H
Jย oOHQGLUPH
SURJUDPร QD JLUPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU %X GD NDPX EDQNDODUร Qร Q UDV\RQHO ELU
รบHNLOGH \|QHWLOHPHGLรทL VRQXFXQX GRรทXUPXรบWXU
$UDOร N
LWLEDUL\OH
NDPX
EDQNDODUร
ED]ร QGD
7/
\ย Nย POย Oย NOHULQLQ WRSODP \ย Nย POย Oย NOHU LoLQGHNL SD\ร \ย ]GH |]HO EDQNDODUGD \ย ]GH \DEDQFร EDQNDODUGD \ย ]GH YH PHYGXDW
EDQNDODUร QGD \ย ]GH LNHQ 0DUW ยถGH EX RUDQODU Vร UDV\OD NDPX
EDQNDODUร QGD \ย ]GH ยถH |]HO EDQNDODUGD \ย ]GH ยถH PHYGXDW EDQNDODUร QGD
LVH \ย ]GH ยถ\H JHULOHPLรบ \DEDQFร EDQNDODUGD LVH RUDQ GHรทLรบPHPLรบWLU
%XQXQOD ELUOLNWH EDQND JUXSODUร LWLEDUL\OH <3 PHYGXDWร Q WRSODP PHYGXDW
LoLQGHNL SD\ร $UDOร N ยถGD NDPX EDQNDODUร QGD \ย ]GH |]HO EDQNDODUGD
\ย ]GH \DEDQFร EDQNDODUGD \ย ]GH YH PHYGXDW EDQNDODUร ร QGD LVH
\ย ]GH LNHQ (\Oย O ยถGH NDPX EDQNDODUร QGD \ย ]GH ยถD |]HO
EDQNDODUGD \ย ]GH ยถH \DEDQFร EDQNDODUGD \ย ]GH ยถ\D \ย NVHOPLรบWLU (\Oย O
ยถGHQ VRQUD (N ยถGH GH J|Uย OGย รทย JLEL NDPX EDQNDODUร Qร Q <3
PHYGXDWร Qร Q WRSODP PHYGXDW LoLQGHQ DOGร รทร SD\ DUWDUNHQ |]HO YH \DEDQFร
EDQNDODUร QNL Gย รบPย รบWย U %X JHOLรบLP +D]LUDQ ยถH NDGDU Vย UPย รบWย U
5) Enflasyonla mรผcadHOH SURJUDPร QGDQ |QFH JHWLULVL \ย NVHN RODQ YH
ULVNVL] RODUDN NDEXO HGLOHQ NDPX NDรทร WODUร Qร Q \ร Oร QGD IDL] RUDQODUร QGDNL
Gย รบย รบH SDUDOHO RODUDN HQ oRN WHUFLK HGLOHQ Nร \PHWOHU ROPD |]HOOLรทLQL \LWLUPH\H
EDรบODPDVร YH RUWD\D oร NDQ WDOHS DUWร รบร VRQXFXQGD EDQNDODUร Q |]HOOLNOH Wย NHWLFL
NUHGLOHULQH \|QHOPHOHUL VHNW|U Q DNWLI NRPSR]LV\RQXQX GH÷LúWLUPLú OLNLW YH
OLNLGH \DNÕQ GH÷HUOHULQ RUWDODPD WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ \ÕOÕQGD ELU
|QFHNL \ÕOD J|UH |QHPOL RUDQGD D]DOPÕúWÕU
0HQNXO GH÷HUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoHULVLQGHNL SD\ÕQÕQ $UDOÕN
¶GH JHULOHPHVLQGH $UDOÕN 1999 döneminde yüzde 97,3 olan iç borç
VWRNX DUWÕúÕQÕQ $UDOÕN DUDVÕQGD \ ]GH ¶D G úPHVL GH HWNLOL
ROPXúWXU .DPX EDQNDODUÕQÕQ PHQNXO GH÷HUOHU F ]GDQÕQÕQ WRSODP DNWLIOHU
içindHNL SD\Õ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD \ ]GH ¶GHQ
\ ]GH ¶\H JHULOHPLúWLU $\QÕ G ú ú |]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD GD
\DúDQPÕú |]HO EDQNDODUGD EX RUDQ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶D \DEDQFÕ
EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶\H G úP úW U
/LNLW YH OLNLGH \DNÕQ DNWLIOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\ODUÕQD
EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX EDQNDODUÕQGD $UDOÕN G|QHPLQGH \ ]GH LNHQ
.DVÕP YH ùXEDW NUL]OHUL VRQXFX VHNW|U Q OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕQD JLUPHVL
QHGHQL\OH OLNLW YH OLNLGH \DNÕQ GH÷HUOHULQ WRSODP DNWLIOHU LoLQGHNL SD\Õ ùXEDW
¶GH ¶H G úP úW U g]HO YH \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH $UDOÕN ¶GD
VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH \ ]GH RODQ RUDQODU 0DUW G|QHPLQGH
VÕUDVÕ\OD \ ]GH YH \ ]GH ¶H G úP úW U 0DUW ¶GHQ VRQUD NDPX
YH IRQ EDQNDODUÕQD DNWDUÕODQ ND÷ÕWODUÕQGDQ GROD\Õ NDPX EDQNDODUÕQGD RUDQ (\O O ¶H NDGDU DUWDUNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD RUDQ D]DOPD H÷LOLPLQH
JLUPLúWLU
.UHGLOHULQ WRSODP DNWLIOHUH RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN
¶GDQ LWLEDUHQ DUWDUDN .DVÕP YH ùXEDW NUL]L G|QHPOHULQGH WHSH
QRNWDVÕQD XODúPÕúWÕU g]HO EDQNDODUGD EX RUDQ $UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ
$UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶D NDGDU \ NVHOGLNWHQ VRQUD 2FDN ¶GHQ LWLEDUHQ
D]DOPD\D EDúODPÕú YH 2FDN ¶GH \ ]GH RODQ RUDQ $UDOÕN ’de
\ ]GH ¶H JHULOHPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUÕQ NUHGLOHU WRSODP DNWLIOHU RUDQÕ
$UDOÕN ¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶H \ NVHOGLNWHQ
VRQUD YH \ÕOODUÕ ER\XQFD DUWPÕú YH $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\D
oÕNPÕúWÕU .UHGLOHU WRSODP DNWLIOHU RUDQÕ PHYGXDW EDQNDODUÕ ED]ÕQGD $UDOÕN 1999’da yüzde 27.5’ten kriz döneminde yüzde 31’e kadar yükseldikten sonra
YH \ÕOODUÕQGD G úH\ ELU VH\LU VH\UHWPLú YH \ÕOÕQÕ \ ]GH
G ]H\LQGH NDSDWPÕúWÕU
.UHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN
¶GD \ ]GH LNHQ $UDOÕN ¶GH \ ]GH ¶\D \ NVHOLUNHQ |]HO
EDQNDODUGD \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H \DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶WHQ
\ ]GH ¶H oÕNPÕúWÕU .DVÕP YH ùXEDW EDQNDFÕOÕN NUL]OHULQGHQ EX
oran üzerinGHNL HWNLVL 0DUW 0DUW G|QHPOHUL DUDVÕQGD J|U OP úW U
%X G|QHPGH NDPX EDQNDODUÕQÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ \ ]GH
¶GDQ \ ]GH ¶\H \ NVHOPLúWLU g]HO EDQNDODUGD LVH $UDOÕN ¶GD
NUHGLOHULQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ \ ]GH LNHQ NULz döneminde yani Ocak
¶GH \ ]GH ¶\D oÕNPÕúWÕU .DPX EDQNDODUÕQD EHQ]HU ELU úHNLOGH |]HO
EDQNDODUÕQ NUHGLOHULQLQ WDNLEH G|Q ú P RUDQÕ 0DUW 0DUW G|QHPLQGH DUWÕú J|VWHUPLúWLU <DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH NDPX YH |]HO
EDQNDODUÕQ DNVLQH $UDOÕN $UDOÕN G|QHPOHUL DUDVÕQGD DQL GH÷LúLPOHU
J|VWHUPHPLú ROXS $UDOÕN ¶GD RUDQ \ ]GH ¶WHQ NUL] G|QHPLQGH \ ]GH
¶\D \ NVHOPLúWLU +D]LUDQ ¶GH \ ]GH GH÷HULQL DOGÕNWDQ VRQUD \ÕO
VRQXQD NDGDU G ú ú J|VWHUPLúWLU
<DEDQFÕ SDUD FLQVLQGHQ NXOODQGÕUÕODQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU
LoLQGHNL SD\Õ NXU ULVNL LoLQ GH ELU J|VWHUJHGLU %DQND JUXSODUÕ ED]ÕQGD \DEDQFÕ
SDUD FLQVLQGHQ NXOODQGÕUÕODQ NUHGLOHULQ WRSODP NUHGLOHU LoLQGHNL SD\ÕQD
EDNÕOGÕ÷ÕQGD NDPX EDQNDODUÕ LoLQ $UDOÕN $UDOÕN G|QHPLQGH
D]DOGÕ÷Õ YH \ ]GH ¶GDQ \ ]GH ¶\H G úW ÷ J|U OPHNWHGLU $\QÕ G|QHPGH
|]HO EDQNDODU LoLQ RUDQ G úPH H÷LOLPLQGH ROXUNHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD DUWÕú
\|Q QGH ROPXúWXU g]HO EDQNDODUGD RUDQ \ ]GH ¶GHQ \ ]GH ¶H
\DEDQFÕ EDQNDODUGD LVH \ ]GH ¶WHQ \ ]GH ¶H \ NVHOPLúWLU .DPX YH
|]HO EDQNDODUGD RUDQ QLVSHWHQ G ú N ROPDVÕQD UD÷PHQ \DEDQFÕ EDQNDODUGD
oran yüksektir.
\ÕOÕQGDQ LWLEDUHQ X\JXODQDQ HQIODV\RQX G ú UPH SROLWLNDVÕ
VRQUDVÕ D]DODQ IDL] RUDQODUÕ YDGH X\XPVX]OX÷X QHGHQL\OH VHNW|U Q PDUX]
NDOGÕ÷Õ IDL] ULVNLQL D]DOWPÕú LNHQ .DVÕP G|QHPL LOH ùXEDW
G|QHPOHULQGH \DúDQDQ NUL]OHU VRQUDVÕ \ NVHOHQ IDL] RUDQODUÕ QHGHQL\OH
V|]NRQXVX ULVN EDQNDODUÕQ PDOL \DSÕODUÕQÕ ER]DFDN úHNLOGH JHUoHNOHúPLúWLU
$UDOÕN Haziran
2001
dönemlerinde EDQNDFÕOÕN VHNW|U Q Q SDVLI
\DSÕVÕQÕQ oRN NÕVD YDGHGH \R÷XQODúWÕ÷Õ EXQD NDUúÕOÕN JHWLULOL DNWLIOHULQLQ YDGH
\DSÕVÕQÕQ X]DGÕ÷Õ J|U OPHNWHGLU
.XU ULVNLQLQ |QHPOL ELU J|VWHUJHVL RODQ <31*3 67 UDV\RVX $UDOร N
ยถGD NDPX EDQNDODUร QGD HNVL \ย ]GH |]HO bankalarda eksi yรผzde 13 ve
\DEDQFร EDQNDODUGD HNVL \ย ]GH Gย ]H\LQGH\NHQ \ร Oร Qร Q EDรบร QGD EX
RUDQ NDPX EDQNDODUร QGD HNVL \ย ]GH ยถ\D |]HO EDQNDODUGD HNVL \ย ]GH ยถ\D
\DEDQFร EDQNDODUGD LVH HNVL \ย ]GH ยถ\H \ย NVHOPLรบWLU .DPX EDQNDODUร QGD
<31*3 67 rasyosu Haziran 2001โ e kadar negatif iken, bu dรถnemden sonra
SR]LWLI GHรทHUOHU DOPD\D EDรบODPร รบWร U g]HO EDQNDODUGD LVH UDV\R $UDOร N ยถGH
HNVL \ย ]GH GHรทHULQL DOGร NWDQ VRQUD 0DUW ยถ\H NDGDU UDV\R DUWร รบ
J|VWHUHUHN SR]LWLI GHรทHUOHU DOPD\D EDรบODPร รบWร U
6RQXo RODUDN \ร Oร Qร Q EDรบร QGD EDรบOD\ร S รนXEDW ยถH NDGDU
X\JXODQDQ LVWLNUDU SURJUDPร oHUoHYHVLQGH JHWLULOHQ G|YL] NXUX oร SDVร
SROLWLNDVร GHYDOย DV\RQ ULVNLQL D]DOWWร รทร QGDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย G|YL]
ย ]HULQGHQ ERUoODQร S 7ย UN /LUDVร SODVH HWPH \|Qย QGH WHรบYLN HWPLรบWLU <DQL
NXUODUGDNL DUWร รบร Q SL\DVD IDL] RUDQODUร Qร Q DOWร QGD VH\UHWPHVLQGHQ GROD\ร LOJLOL
G|QHPOHUGH WRSODP PHYGXDWร Qร Q \DUร Vร QGDQ oRรทX \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ
JHUoHNOHรบPLรบWLU '|YL] PHYGXDWร LOH EHUDEHU \ร Oร ER\XQFD EDQNDODUร Q
\XUWGร รบร QGDQ |]HOOLNOH VHQGLNDV\RQ YH VHNย Uย WL]DV\RQ NUHGLOHUL DUDFร Oร รทร \OD
\DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ \ย Nย POย Oย NOHUL DUWPร รบWร U %DQNDODUร Q WRSODGร รทร \DEDQFร
SDUD ND\QDNODUร Qร Q Eย \ย N ELU Nร VPร Qร 7ย UN /LUDVร FLQVLQGHQ SODVH HWPHOHUL
SR]LV\RQ Doร รทร Qร DUWร UPร รบ EX GD |]HOOLNOH รนXEDW NUL]L VRQUDVร QGD NXU
ULVNLQL DUWร UPร รบWร U
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q LVWLNUDUร Qร VDรทODPDN YH ELU GDKD EDQNDFร Oร N \D
GD ILQDQVDO NUL]LQ \DรบDQPDPDVร Doร Vร QGDQ ED]ร SROLWLNDODUร Q X\JXODQPDVร YH
|QOHPOHULQ DOร QPDVร JHUHNPHNWHGLU %X oDOร รบPDQร Q Vonucunda, Tรผrkiyeโ de
\DรบDQDQ .DVร P YH รนXEDW NUL]OHUL Doร Vร QGDQ EDQNDFร Oร N NUL]OHULQH
NDUรบร DOร QDELOHFHN |QOHPOHU รบX รบHNLOGH |]HWOHQHELOLU
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q VHUPD\H \DSร Vร Qร Q Jย oOHQGLULOPHVL
VHNW|UGH IDDOL\HW J|VWHUHQ EDQNDODUร Q \|QHWLP NDOLWHOHULQLQ \ย NVHN ROPDVร
HWNLQ GHQHWLP NRรบXOODUร Qร Q YH Jย YHQ RUWDPร Qร Q VHNW|UGH VDรทODQPDVร
JHUHNPHNWHGLU %DQNDODUร Q \|QHWLPLQLQ NDOLWHVL NDGDU \|QHWLPLQ Gย Uย VWOย รทย YH
HWNLQOLรทL GH |QHPOLGLU .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGH GH J|Uย OGย รทย
JLEL EDQNDFร Oร N NUL]OHULQGH EDQNDODU Eย \ย N WXWDUODUGD |]ND\QDN ND\ร SODUร
\DรบDPร รบWร U %X Doร GDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q |]ND\QDN \DSร Vร Qร Q
Jย oOHQGLULOPHVL JHUHNPHNWHGLU %DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQGHQ ELUL RODQ
ULVNOHU Doร Vร QGDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH ULVN Nย OWย Uย Qย Q ROXรบWXUXOPDVร
JHOLรบWLULOPHVL ULVNOHULQ WDQร PODQPDVร JHUHNPHNWH YH ULVN \|QHWLPLQLQ Wย P
EDQNDODUGD X\JXODQDELOLU ROPDVร JHUHNPHNWHGLU 6HNW|UGHNL SL\DVD ULVNL
EDQNDODU Doร Vร QGDQ \|QHWLOHELOLU ELU VHYL\H\H Gย รบย Uย OPHOLGLU %XQXQOD EHUDEHU sektรถrde varolan kredi riski, likidite riski ve kur riski sektรถrdeki bankalar
WDUDIร QGDQ NHQGL LoOHULQGH \|QHWLOHELOLU YH |Ooย OHELOLU ROPDOร Gร U
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ QHGHQOHULQGHQ ELUL RODQ VHNW|UGHNL YDGH
X\XPVX]OXรทXQX |QOHPHN Doร Vร QGDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH YH ILQDQVDO
SL\DVDODUGD Jย YHQLQ VDรทODQPDVร JHUHNPHNWHGLU dย QNย .DVร P YH รนXEDW
NUL]OHULQGHQ |QFH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH DNWLI SDVLI YH YDGH X\XPVX]OXรทX |QHPOL ELU VRUXQ ROPXรบ YH VHNW|Uย Q OLNLGLWH Vร Nร QWร Vร QD
JLUPHVLQGH HWNLOL ROPXรบWXU
%DQND YDUOร NODUร Qร Q JHUoHNoL GHรทHUOHQGLULOPHVL EDQND รบHIIDIOร รทร Qร Q
DUWWร Uร OPDVร Jย YHQOL UDSRUODUร Q KD]ร UODQPDVร YH NDPX\D Doร NODQPDVร
JHUHNPHNWHGLU
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย YH ILQDQVDO VLVWHPLQ LVWLNUDUร Doร Vร QGDQ ULVN
yรถnetimi ve risk รถlรงรผmรผ Tรผrkiyeโ de Basel KomLWHVLยถQLQ \DSWร รทร Gย ]HQOHPHOHU
oHUoHYHVLQGH GLNNDWH DOร QPDOร YH XOXVODUDUDVร VWDQGDUWODUD X\XPOX KDOH
JHWLULOPHOLGLU
7ย UN EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH EDQNDODUร Q VHUPD\HOHULQLQ WDEDQD
\D\ร OPDPร รบ ROPDVร VHNW|UGHNL Lo GHQHWLPL DNVDWPDNWD YH EDQNDODUร Q
ELUOHรบPHOHULQGH VRUXQODU ROXรบWXUPDNWDGร U %XQGDQ GROD\ร 7ย UNL\HยถGH
EDQNDODUร Qร Q KDOND Doร OPDVร Qร Q VDรทODQPDVร EDQND ELUOHรบPHOHULQGH UHNDEHWoL
RUWDPร Q ROXรบWXUXOPDVร YH \DEDQFร ODUร Q GD VHNW|UH JLUPHVLQLQ WHรบYLN HGLOPHVL
JHUHNPHNWHGLU
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQGH OLNLGLWH Vร Nร QWร Vร VHNW|UGH VRUXQODU
\DUDWWร รทร QGDQ GROD\ร SL\DVD\D ]DPDQร QGD YH X\JXQ OLNLGLWHQLQ VDรทODQPDVร
|QHPOLGLU 0HUNH] %DQNDVร UHHVNRQW SHQFHUHVL \ROX LOH SL\DVD\D OLNLGLWH
YHUHELOGLรทL JLEL Doร N SL\DVD LรบOHPOHUL \ROX LOH GH SL\DVDQร Q OLNLGLWH LKWL\DFร Qร
NDUรบร ODU
0HYGXDW VLJRUWD VLVWHPL NUL] ]DPDQODUร QGD PXGLOHULQ EDQNDODUGDQ
SDUDODUร Qร DODPD\DFDNODUร NRUNXVX LOH EDQNDODUD \|QHOLN RODELOHFHN SDQLรทL
|QOHPHVL YH NUL]OHULQ |Qย QH JHoLOPHVL Doร Vร QGDQ |QHPOLGLU %XQD UDรทPHQ
PHYGXDW VLJRUWD VLVWHPLQLQ ED]ร ROXPVX] \DQODUร YDUGร U %XQODU D 0HYGXDW
VLJRUWD VLVWHPL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH KDNVร ] UHNDEHWH QHGHQ ROPDNWD YH
VHNW|Uย Q HWNLQ LรบOH\LรบLQL HQJHOOHPHNWHGLU E 0HYGXDWODUD YHULOHQ \ย ]GH
Jย YHQFH VHNW|UGHNL EDQNDODUร Q GDKD ID]OD ULVN DOPDODUร QD VHEHS ROPDNWD YH
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย NUL]OHUH GX\DUOร KDOH JHWLUPHNWHGLU F 0XGLOHU PHYGXDW
VLJRUWD VLVWHPLQLQ \ย NVHN ROPDVร QHGHQL\OH SDUDODUร Qร \DWร UDFDNODUร EDQND\ร
VHoHUNHQ DKODNL UL]LNR YH WHUV VHoLP VRUXQODUร LOH NDUรบร NDUรบร \D NDOPDNWDGร UODU
<XNDUร GD EDKVHGLOHQ QHGHQOHUGHQ GROD\ร PHYGXDW VLJRUWD VLVWHPLQLQ Vร Qร UOร
ROPDVร VHNW|Uย NUL]OHUH GDKD D] GX\DUOร KDOH JHWLUHFHNWLU
%DQNDFร Oร N NUL]OHULQH NDUรบร X\JXODQDELOHFHN GLรทHU ELU SROLWLND GD
HUNHQ X\DUร VLVWHPOHUL ROXS oRN VD\ร GD EDQNDQร Q EXOXQGXรทX ย ONHOHUGH
NXOODQร OPร รบWร U %LU oHรบLW |Q HOHPH VLVWHPL RODQ HUNHQ X\DUร VLVWHPLQLQ DPDFร
SUREOHPOL EDQNDODUร Q WHรบKLVLQLQ \DSร OPDVร YH EDQND LIODVODUร Qร Q |QOHQPHVLGLU
%DQNDODUร Q GHUHFHOHQGLUPH VLVWHPL EDQNDODUร Q WDรบร Gร NODUร ULVNOHUL
GHUHFHOHQGLUHQ ELU VLVWHP ROXS NUL]OHUH NDUรบร X\JXODQDELOHFHN SROLWLNDODUGDQ
ELULGLU %DQNDODUร Q GHUHFHOHQGLUPH VLVWHPL NDPX R\XQX D\Gร QODWPDNWD
VHNW|Uย Q GDKD รบHIIDI ROPDVร QD YH VHNW|UGH Jย YHQLQ VDรทODQPDVร QD NDWNร GD
EXOXQPDNWDGร U 'HUHFHOHQGLUPH LรบOHPLQLQ Jย YHQLOLU YH WDUDIVร ] ELU \DNODรบร P LOH
\DSร OPDVร JHUHNLU 'HUHFHOHQGLUPH LรบOHPLQLQ Jย YHQLOLU YH WDUDIVร ] ELU \DNODรบร P
LOH \DSร OPDPDVร GXUXPXQGD HOGH HGLOHQ VRQXoODU LQDQร Oร U ROPD\DFDNWร U %X
QHGHQOH GHUHFHOHQGLUPHQLQ EDรทร PVร ] ELU NXUXOXรบ WDUDIร QGDQ \DSร OPDVร
GHYOHWLQ \D GD KHU KDQJL ELU NXUXOXรบXQ HWNLVL DOWร QGD NDOร QPDGDQ \DSร OPร รบ
ROPDVร JHUHNLU
.DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGH J|Uย OGย รทย JLEL IDL]OHULQ Kร ]Oร
Gย รบย รบย NUHGLOHUL DUWร UPDNWD YHULPVL] DODQODUD YHULOHQ NUHGLOHUGH NUHGLOHU
SRUWI|\ย Qย Q ER]XOPDVร QD WDKVLOL JHFLNPLรบ DODFDNODUร Q YH EDWร N NUHGLOHULQ
DUWPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U 6HNW|UGHNL NUHGL SRUWI|\ย Qย Q ER]XOPDVร YH
EDWร N NUHGLOHULQ DUWPDVร UHHO VHNW|Uย HWNLOHPHNWH YH EX GD LIODVODUร Q DUWPDVร QD
YH HNRQRPLQLQ Wย Pย Qย Q ROXPVX] HWNLOHQPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U %X
QHGHQGHQ GROD\ร EDQNDODUร Q NUHGL NXOODQGร UDFDรทร Pย รบWHULOHULQ VHoLPLQGH
|]HQOL GDYUDQPDVร YH EXQXQ LoLQ GH JHUHNOL Gย ]HQOHPHOHULQ YH GHQHWLPOHULQ
\DVDO RWRULWHOHUFH \DSร OPDVร JHUHNLU
%XQXQOD EHUDEHU .DVร P YH DUNDVร QGDQ JHOHQ รนXEDW
NUL]LQGH GH ROGXรทX JLEL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q \ย NVHN WXWDUODUGD \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ ERUoODQPDVร X\JXODQDQ VDELW NXU SROLWLNDVร Qร Q ELU VRQXFX RODUDN bunu yerli para cinsinden enstrรผmanlara plase etmesi sektรถrde kur riskini
DUWร UPDNWDGร U %XQGDQ GROD\ร Gร U NL EDQNDODU ELODQoRODUร QGDNL DNWLI SDVLI X\XPX
Doร Vร QGDQ NXU ULVNLQL |OoHELOPHOL \|QHWHELOPHOLGLU YH \DVDO RWRULWHQLQ NXU ULVNL
|Ooย WOHULQH ELODQoR LoL SR]LV\RQ <31*3 67 UDV\RVX YH <31*3 JLEL LOLรบNLQ
JHUHNOL Gย ]HQOHPH YH GHQHWLPOHUL \DSPDVร JHUHNPHNWHGLU
)LQDQVDO LVWLNUDU EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH LVWLNUDUร Q VDรทODQPDVร LoLQ
|Q NRรบXO ROPDNOD EHUDEHU KHU LNLVL GH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q J|UHYOHULQL YH
ย VWOHQGLNOHUL UROOHUL |QHPOL KDOH JHWLUPLรบWLU )L\DW LVWLNUDUร Qร Q ROPDGร รทร ELU
รผlkede enflasyonist ortamda borรงlanma vadeOHUL Nร VDOWร OPDNWD EX GD IDL]OHUL
\XNDUร oHNPHNWHGLU %X JHOLรบPHOHU ILQDQV VHNW|Uย QGH HQIODV\RQLVW RUWDPODUGD faiz getirisi elde etmeyi cazip hale getirir. Bankalar yรผksek ve kronik
HQIODV\RQXQ \DรบDQGร รทร ย ONHOHUGH IDL] JHOLUOHULQL DUWร UPD HรทLOLPLQGHGLU $\Uร FD
D\Qร ย ONHOHUGH EDQNDODUร Q IDDOL\HW Gร รบร JHOLUOHUL \DQL NDUODUร GD |QHPOL
Gย ]H\OHUGHGLU 'XUJXQ HNRQRPLOHUGH SDUD DU]ร Qร Q DUWร Uร OPDVร HQIODV\RQD
VHEHS ROXU <ย NVHN HQIODV\RQ IDL]OHUL \XNDUร oHNHU 0HUNH] %DQNDVร Qร Q \D GD
devletin borรงlanma faizini yukaUร oHNPHVL\OH DOร QDQ EX ERUoODUร Q ย UHWLPH
G|QPHPHVL ERUo |GH\HELOPH YH ERUo DODELOPH Gย ]H\OHULQL D]DOWร U %X
QHGHQOHUGHQ GROD\ร ILQDQVDO LVWLNUDU VDรทODQPDVร LOH EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH
LVWLNUDU VDรทODQPร รบ ROXU %|\OHFH ILQDQVDO NUL]OHULQ |Qย QH JHoLOPLรบ ROXQXU
*HOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH HNRQRPLN NRรบXOODUGDNL YH EDQNDODUร Qร Q
PDOL \DSร ODUร QGDN GHรทLรบLPOHU EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH NUL]OHU \RODoPDVร QGDQ
GROD\ร PDNUR LKWL\DW DQDOL]OHULQGH NXOODQร ODFDN J|VWHUJHOHU |QHPOLGLU
7ย UN %DQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q NDUรบร ODรบWร รทร GLรทHU ELU VRUXQ LVH
\RรทXQODรบPDGร U (\Oย O LWLEDUL\OH 7ย UNL\HยถGH IDDOL\HW J|VWHUHQ LON EHรบ
EDQND WRSODP DNWLIOHULQLQ \ย ]GH ยถLQH WRSODP PHYGXDWร Q \ย ]GH ยถย QH
NUHGLOHULQ LVH \ย ]GH ยถย QH VDKLSWLU $\Uร FD VHNW|UGHNL LON RQ EDQND DNWLIOHULQ
\ย ]GH ยถVLQL PHYGXDWร Q \ย ]GH ยถVLQL YH NUHGLOHULQ LVH \ย ]GH ยถXQX
NRQWURO HWPHNWHGLU %X EDรทODPGD \RรทXQODรบPDQร Q oRN ROGXรทX ELU EDQNDFร Oร N
VHNW|Uย QGH EDQND ELUOHรบPHOHULQLQ ]RU RODFDรทร YH UHNDEHWLQ WDP DQODPร LOH
RODPD\DFDรทร รบย SKHVL]GLU %XQXQOD EHUDEHU EDQND ELUOHรบWLUPHOHUL \DSร Oร UNHQ
UHNDEHWLQ ND\EROPDPDVร QD |]HQ J|VWHULOPHOLGLU .UHGL \RรทXQODรบPDVร GD
VHNW|U LoLQ D\Uร ELU VRUXQGXU %X Doร GDQ NUHGL \RรทXQODรบPDVร Qร Q \ย NVHN YH
รบXEH VD\ร Vร Qร Q oRN \ย NVHN ROGXรทX YH EX QHGHQOHUGHQ GROD\ร HWNLQ GHQHWLPLQ
\DSร ODPDGร รทร EDQNDODUร Q VLVWHP LoLQGHNL SD\ODUร D]DOWร OPDOร Gร U 7ย UNL\HยถGH
\DรบDQDQ .DVร P YH รนXEDW NUL]OHULQGH |QHPOL ELU VRUXQ RODQ NDPX
EDQNDODUร QGDNL J|UHY ]DUDUODUร Qร Q GD ELU GDKD ROPDPDVร Doร Vร QGDQ NDPX
EDQNDODUร Qร Q NDOLWHOL ELU \|QHWLP \DSร Vร QD VDKLS ROPDVร VL\DVL HWNLOHUGHQ X]DN
HWNLQ ELU รบHNLOGH \|QHWLOPHVL YH GHQHWOHQPHVL JHUHNPHNWHGLU 6DUDo
%DQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH PDOL Eย Q\HQLQ L\LOHรบWLULOPHVL LoLQ JHUHNOL
|QOHPOHULQ ]DPDQร QGD DOร QPDVร J|]HWLP YH GHQHWLPLQ HWNLQ รบHNLOGH \DSร OPDVร
EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ PDOL\HWOHULQL D]DOWร Fร URO R\QDU %XQXQOD ELUOLNWH VRUXQOX
EDQNDODUร Q ELUELUL LOH ELUOHรบPHVL \HULQH WDVIL\H HGLOPHOHULQL JHUHNOL Nร ODQ
WHVSLWOHULQ YH รบDUWODUร Q ROPDVร KDOLQGH EDQNDODUร Q WDVIL\H HGLOPHVL YH
VHNW|UGHQ oร Nร รบD L]LQ YHULOPHVL JHUHNLU
<XNDUร GD \HUDODQ |QOHPOHU EDQNDODUD \|QHOLN |QOHPOHU ROPDNOD
EHUDEHU PHUNH] EDQNDVร Qร Q GD EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q LVWLNUDUร Qร Q VDรทODQPDVร
Doร Vร QGDQ DOPDVร JHUHNHQ WHGELUOHU YDUGร U %X WHGELUOHUL รบX PDGGHOHU DOWร QGD toplamak mรผmkรผndรผr: D 0HUNH] EDQNDODUร Qร Q WHPHO J|UHYL YDUGร U 0HUNH]
EDQNDODUร Qร Q WHPHO UROOHULQGHQ LONL SDUD SROLWLNDODUร Qร Q LVWLNUDUร Qร VDรทOD\DUDN
ILQDQVDO LVWLNUDUร WHPLQ HWPHN YH HNRQRPLGH EHOLUVL]OLN RUWDPร Qร D]DOWPDNWร U
รธNLQFLVL Jย oOย YH VDรทODP |GHPH VLVWHPOHUL JHOLรบWLUPHNWLU hoย QFย UROย LVH
ILQDQVDO NUL]OHULQ ROPDVร GXUXPXQGD VRQ EDรบYXUXODQ PHUFL UROย Qย \HULQH
JHWLUPHNWLU 6RQ UROย Qย Q JHUHรทL RODUDN PHUNH] EDQNDODUร JHoLFL OLNLGLWH
Vร Nร QWร ODUร QD NDUรบร Pย GDKDOHOHUGH EXOXQXU $QFDN EX Pย GDKDOHOHUL EHOOL
Vร Qร UODU GRรทUXOWXVXQGD YH NXรบNX\D \HU YHUPH\HFHN รบHNLOGH รบHIIDI ROPDOร Gร U
%XQXQ LoLQ LVH PHUNH] EDQNDODUร SL\DVDODUร JHUHNWLรทL JLEL L]OHPHOL L\L DQDOL]
HWPHOL YH ILQDQVDO VLVWHPLQ LVWLNUDUร Qร VDรทODPDOร Gร U 7LPPHUPDQV E
*HOLรบPLรบ ย ONH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q ILQDQVDO LVWLNUDUร Q VDรทODQPDVร DPDFร QD
\|QHOLN X\JXODGร NODUร IDDOL\HWOHU SDUDOHOLQGH ILQDQVDO VLVWHPLQ ELU Eย Wย Q RODUDN
L]OHQPHVL NRรบXOXQGDQ KDUHNHWOH PDNUR YH PLNUR J|VWHUJHOHUL EHOLUOH\LS
ILQDQVDO VLVWHPL L]OHPHOL YH GHรทHUOHQGLUPHOLGLU F %DQNDFร Oร N VLVWHPLQLQ
DQDOL]LQH \|QHOLN RODUDN PLNUR ED]GD \DSร ODQ HUNHQ X\DUร DQDOL]OHUL YH ULVN
DQDOL]OHULQL KHP EDQNDODUร Q \D\ร QODGร NODUร WDEORODU KHP GH GHQHWLP RWRULWHOHUL
WDUDIร QGDQ GHQHWOHQPLรบ RODQ WDEORODU ย ]HULQGHQ RODUDN LNL \|QOย \DSร OPDVร
JHUHNLU G %XQXQOD ELUOLNWH 0HUNH] %DQNDVร PDNUR ED]Oร J|VWHUJHOHULQ X]XQ
|OoHNOL ]DPDQ SHUL\RWODUร QGD LQFHOHQPHVL YH EXQODU ย ]HULQGH VWUHV WHVWOHULQLQ
\DSร OPDVร YH VHQDU\R DQDOL]OHUL LOH Nร Uร OJDQOร N WHVWOHULQLQ \DSร OPDVร gerekmektedir. e) Makro ekonomideki devalรผasyon ve dolarizasyon รถzel
VHNW|U Doร Vร QGDQ VLVWHPLN ULVN WDรบร Gร รทร QGDQ YH PDOL SL\DVDODUร Q VDรทODGร รทร
\|Qย QGH NXรบNXODU X\DQGร UGร รทร QGDQ ILQDQV SL\DVDODUร Qร Q VHUEHVWOHรบPHVL
GHQHWLPVL] NDODQ |]HO VHUPD\HOL EDQNDODUร Dรบร Uร ULVNOL KDOH JHWLUPHNWHGLU %X
JHOLรบPH GH KHP EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย KHP GH HNRQRPLQLQ JHQHOLQL ULVNOL KDOH
JHWLULU YH NUL]H RODQ GX\DUOร Oร NODUร Qร DUWร Uร U %X QHGHQOHUGHQ GROD\ร 0HUNH]
%DQNDVร SDUD RWRULWHVLQGHQ JHOHQ Jย Fย Qย NXOODQPDVร JHUHNLU <HOGDQ
Sonuรง olarak Tรผrkiyeโ de ilerde tekrar kriz yDรบDPDPDVร LoLQ
EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPDVร EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGHQ
ND\QDNODQDQ ULVNOHUOH LOJLOL \DSร ODQ Gย ]HQOHPHOHUH GHYDP HGLOPHVL
HNRQRPLQLQ GROD\ร Vร \OD ILQDQVDO VLVWHPLQ LVWLNUDUร LoLQ Gย รบย N HQIODV\RQXQ YH
\ย NVHN Eย \ย PHQLQ VDรทODQPDVร YH NUL]OHUH NDUรบร HUNHQ X\DUร VLVWHPOHULQLQ
NXUXOPDVร JHUHNPHNWHGLU
.$<1$.d$ Anderson, A. (2001). Riskler ve Risk Yรถnetimi. 6HPLQHU 1RWODUร $QNDUD $\Gร Q $ (UG|QPH] 3 รธQDQ $ YH 7ย OD\ % ยณ%DQNDFร Oร NWD 0DOL %ย Q\H 6RUXQODUร YH <HQLGHQ <DSร ODQGร UPDGD hONH 8\JXODPDODUร ยด 7%% $UDรบWร UPD 5DSRUODUร KWWS ZZZ WEE RUJ WU WXUNFH FDOLVPDODU KWP 7HPPX]
$\Gร Q $ 6HUPD\H <HWHUOLOLรทL YH 9$5 9DOXH $W 5LVN (ULรบLP 7HPPX] 7%% %DQNDFร Oร N YH $UDรบWร UPD *UXEX KWWS ZZZ WEE RUJ WU WXUNFH FDOLVPDODU KWP
%DUGR 0 ' )LQDQFLDO &ULVHV 6WRFN 0DUNHW &UDVKHV DQG 7KH 0RQH\ 6XSSO\ 6RPH ,QWHUQDWLRQDO (YLGHQFH ) &DSLH * ( :RRG HG Financial Crises and The World Bank System,โ Macmillan, 1986.
%DรบEDNDQOร N +D]LQH YH 'ร รบ 7LFDUHW 0ย VWHรบDUOร รทร ยณ 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQD รธOLรบNLQ 7HEOLรท 1R ยด (NLP 6D\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%DรบEDNDQOร N +D]LQH YH 'ร รบ 7LFDUHW 0ย VWHรบDUOร รทร ยณ 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQD รธOLรบNLQ 7HEOLรท 1R ยด 1LVDQ 6D\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร ยณ 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQXยถQD รธOLรบNLQ 7HEOLรทยด 1R รนXEDW 6D\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร D ยณ%DQNDODUร Q 6HUPD\H <HWHUOLOLรทLQLQ gOoย OPHVLQH YH 'HรทHUOHQGLULOPHVLQH รธOLรบNLQ 8VXO YH (VDVODU +DNNร QGD 7HEOLรทยด 0ย NHUUHU VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร E ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ 6HUPD\H 7DEDQร YH <DEDQFร 3DUD 1HW 9DGHOL รธรบOHP 3R]LV\RQX 6HUPD\H 7DEDQร 6WDQGDUW 5DV\RODUร Qร Q %DQNDODUFD +HVDSODQPDVร YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ 7HEOLรทยด WDULKLQGH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย VWHรบDUOร รทร F ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQ 6HUPD\H 7DEDQร YH <DEDQFร 3DUD 1HW 9DGHOL รธรบOHP 3R]LV\RQX 6HUPD\H 7DEDQร 6WDQGDUW UDV\RODUร Qร Q %DQNDODUFD +HVDSODQPDVร YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ 7HEOLรทยด $UDOร N WDULK YH 0ย NHUUHU VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%''. D ยณ%DQNDODULQ รธo 'HQHWLP YH 5LVN <|QHWLP 6LVWHPOHUL +DNNร QGD <|QHWPHOLN VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%''. E ยณ%DQNDODUร Q 6HUPD\H <HWHUOLOLรทLQLQ gOoย OPHVLQH YH 'HรทHUOHQGLULOPHVLQH รธOLรบNLQ <|QHWPHOLNยด 2FDN VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%''. F ยณ<DEDQFร 3DUD 1HW *HQHO 3R]LV\RQX g]ND\QDNยด 6WDQGDUW 2UDQร Qร Q %DQNDODUFD .RQVROLGH YH .RQVROLGH 2OPD\DQ %D]GD +HVDSODQPDVร QD YH 8\JXODQPDVร QD รธOLรบNLQ (VDVODU +DNNร QGD Yรถnetmelik, 31 Ocak 2002 tarih ve 2 VD\ร Oร 5HVPL *D]HWH
%''. 3L\DVD 5LVNLQLQ 'DKLO (GLOGLรทL 6HUPD\H <HWHUOLOLรทL 5DV\RVXQXQ 6WDQGDUW 0HWRGD *|UH +HVDSODQPDVร QD รธOLรบNLQ gUQHN (10 Eylรผl, 2003) ZZZ EGGN RUJ WU (10 Eylรผl, 2003)
%HFN 7 'HSRVLW ,QVXUDQFH DV D 3ULYDWH &OXE ,V *HUPDQ\ D 0RGHO" :RUOGEDQN :RUNLQJ 3DSHU 1R %HVVLV - 5LVN 0DQDJHPHQW ,Q %DQNLQJ 1HZ <RUN -RKQ :LOH\ 6RQV /WG
&DORPLULV * -U YH .OLQJHEHO ' &DQ (VWDEOLVKLQJ 0DUNHW %DQN 5HJXODWRUV (VWDEOLVK &UHGLEOH 'LVFLSOLQH 7KH &DVH 2I $UJHQWLQD 1999. (5 Eylรผl 2003) 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU 1R KWWS ZZZ QEHU RUJ SDSHUV Z
&DSULR * -U YH .OLQJHELHO ' %DQN ,QVROYHQFLHV &URVV &RXQWU\ ([SHULHQFHV :RUOGEDQN :RUNLQJ 3DSHUV No: 1620, (5 Eylรผl 2003) KWWS ZZZ QEHU RUJ SDSHUV Z &DUVWHQV $ YH :HUQHU $ 0 Mexicoโ s Monetary Policy Under a )ORDWLQJ ([FKDQJH 5DWH 5HJLPH 0H[LFR &LW\ %DQFR GH 0H[LFR
ร elebican, G. (1996). .ย UHVHOOHรบPH YH 7ย UNL\H h]HULQH (WNLOHUL 7h+รธ6 <D\ร QODUร
'DYLV 3 'HEW )LQDQFLDO )UDJLOLW\ $QG 6\VWHPLF 5LVN 2[IRUG 8QLYHUVLW\ 3UHVV 6HFRQG (GLWLRQ
'HรทLUPHQFL 1 6HUPD\H <HWHUOLOLรทL .RQXVXQGDNL %DVHO 6WDQGDUWODUร YH 6HoLOPLรบ %D] hONHOHUGHNL 8\JXODPDODUร Qร Q 'HรทHUOHQGLULOPHVL $QNDUD 7&0% 8]PDQOร N 7H]L <D\ร QODQPDPร รบ Demirgรผรง .XQW $ ve Detragiache E.. (Eylรผl 1997). The Determinants Of Banking &ULVHV (YLGHQFH )URP 'HYHORSLQJ DQG 'HYHORSHG &RXQWULHV $รทXVWRV ,0) :RUNLQJ 3DSHU :3 KWWS ZZZ LPI RUJ
'RUQEXVK 5 รนXEDW 0DUW 2UWD\D dร NDQ 3L\DVD .UL]OHUL h]HULQH dHYLUHQ g]JH รธ]GHรบ รธNWLVDW 'HUJLVL V
'XPDQ 0 %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย QGH )LQDQVDO 5LVNLQ gOoย OPHVL YH Gรถzetiminde <HQL ELU <DNODรบร P 9DOXH $W 5LVN 0HWRGRORMLVL %DQNDFร ODU 'HUJLVL 7%% 6D\ร
(UGRรทDQ 1 Dรผnya ve Tรผrkiyeโ de Finansal Krizler <DNODรบร P <D\ร QODUร $QNDUD Erdรถnmez, P. %UH]LO\DยถGD %DQND <HQLGHQ <DSร ODQGร Uร OPDVร YH .DPX %DQNDODUร Q g]HOOHรบWLULOPHVL $UDOร N .DVร P 7ย UNL\H %DQNDODU %LUOLรทL KWWS ZZZZ WEE RUJ
(ULรบ รธ 7HPPX] (QIODV\RQOD 0ย FDGHOHGH %UH]LO\D 'HQHWLPL YH 7ย UNL\H LOH .DUรบร ODรบWร UPDVร รธNWLVDW รธรบOHWPH YH )LQDQV <ร O 6D\ร V
(YDQV 2 $OIUHGR 0 / 0DKLQGHU * YH 3DXO + 0DFURSUXGHQWLDO ,QGLFDWRUV 2I )LQDQFLDO 6\VWHP 6RXQGQHVV (ULรบLP .DVร P ,0) 2FFDVLRQDO 3DSHU :3 KWWS ZZZ LPI RUJ
*ROGVWHLQ 0 YH 7XUQHU 3 %DQNLQJ &ULVHV ,Q (PHUJLQJ (FRQRPLHV 2ULJLQV DQG 3ROLF\ 2SWLRQV %,6 (FRQRPLF 3DSHUV
*UHQDGLHU 6 +DOO - % 5LVN %DVHG &DSLWDO 6WDQGDUWV DQG 5LVNLQHVV 2I %DQN 3RUWIROLRV &UHGLW DQG )DFWRU 5LVNV (ULรบLP +D]LUDQ ZZZ Eร V RUJ
*ย ORรทOX % (\Oย O (NLP รธVWLNUDU 3URJUDPร QGDQ รธVWLNUDUVร ]Oร รทD .DVร P YH รนXEDW .UL]OHUL <HQL 7ย UNL\H 'HUJLVL .UL] g]HO 6D\ร Vร
*ย OWHNLQ ( 5LVN 7DEDQOร 6HUPD\H 0RGHOL YH 7ย UNL\H gUQHรทL %''. <HWNL Etรผdรผ Raporu, Ankara, Gรผnay, Z (1997). 7ย UN %DQNDFร Oร N 6HNW|Uย QGH /LNLGLWH YH $NWLI 3DVLI <|QHWLPL
Gรผrkan YAY, G. (1998). .ย UHVHOOHรบPH 6ย UHFLQGH )L QDQVDO .UL]OHU YH Finansal Dรผzenlemeler. รธ72 <D\ร QODUL 1R Gรผrkaynak, R. (2000). Real Appreciations Capital Flows DQG 7ZLQ &ULVLV ,9 2'7h (NRQRPL .RQJUHVLQGH VXQXODQ ELOLGLUL 17 Eylรผl 2000, $QNDUD
+DFร LVODPRรทOX 0 / YH 6LODKรบ|U + 6 *ย QH\GRรทX $V\D .UL]LQLQ 1HGHQOHUL *HOLรบLPL YH 2ODVร (WNLOHUL 7& %DรบEDNDQOร N +D]LQH 0ย รบWHรบDUOร รทร (NRQRPLN $UDรบWร UPDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย $UDรบWร UPD YH รธQFHOHPH 'L]LVL
+DOPH / 7KH V %DQNLQJ &ULVLV LQ )LQODQG 0DLQ &DXVHV DQG &RQVHTXHQFHV /HVVRQV IRU 7KH )XWXUH 5DKRLWXVWDUNDVWXV )LQDQFLDO 6XSHUYLVLRU\ $XWKRULW\ +DUG\ 'DQLHO & YH 3D]DUEDรบร RรทOX & (\Oย O $UDOร N 'HWHUPLQDQWV DQG /HDGLQJ ,QGLFDWRUV RI %DQNLQJ &ULVHV )XUWKHU (YLGHQFH (ULรบLP 7HPPX] ,0) 6WDII 3DSHU 9RO 1R KWWS ZZZ LPI RUJ
+HQGULFNV ' +LUWOH % 'HFHPEHU %DQN &DSLWDO 5HTXLUHPHQWV )RU 0DUNHW 5LVN WKH ,QWHUQDO 0RGHOV $SSURDFK )5%1< (FRQRPLF 3ROLF\ 5HYLHZ
+HUPRVLOOR % * 'HWHUPLQDQWV RI ([ DQWH %DQNLQJ 6\VWHP 'LVWUHVV $ 0DFUR 0LFUR (PSLULFDO ([SORUDWLRQ RI 6RPH 5HFHQW (SLVRGHV (ULรบLP .DVร P ,0) :RUNLQJ 3DSHU :3 KWWS ZZZ ร PI RUJ
+XWFKLVRQ 0 DQG .DWKOHHQ 0F ' $UH $OO %DQNLQJ &ULVHV $OLNH" 7KH -DSDQHVH ([SHULHQFH LQ รธQWHUQDWLRQDO &RPSDUVLRQ (ULรบLP 7HPPX] 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU 6HULHV KWWS QEHU RUJ SDSHUV Z
รธ0.% *ย QH\GRรทX $V\D .UL]L 7ย UNL\H (NRQRPLVL YH รธ0.%ยถ\H (WNLOHUL $UDรบWร UPD 0ย Gย UOย รทย รธSHNHU 0 0DUW 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร Qร Q )LQDQVDO รธVWLNUDU 6DรทODPDVร QGDNL 5ROย $QNDUD 7&0% 8]PDQOร N 7H]L
.DPLQVN\ * &XUUHQF\ DQG %DQNLQJ &ULVHV WKH (DUO\ :DUQLQJV 2I 'LVWUHVV (ULúLP 7HPPX] ,0) :RUNLQJ 3DSHU ZS KWWS ZZZ ÕPI RUJ
.DPLQVN\ * 6DXO / DQG &DUPHQ 0 5 /HDGLQJ ,QGLFDWRUV 2I &XUUHQF\ &ULVHV ,0) :RUNLQJ 3DSHU
.DPLQVN\ * 6DXO / DQG &DUPHQ 0 5 7HPPX] /HDGLQJ ,QGLFDWRUV 2I &XUUHQF\ &ULVHV (ULúLP 7HPPX] ,0) :RUNLQJ 3DSHU :3 KWWS ZZZ LPI RUJ Kanat, M. M. (2001). Basel II Düzenlemelerinin Getirdikleri ve Bu ' ]HQOHPHOHULQ %DQNDFÕOÕN 6LVWHPLPL]H (WNLOHU %''. <HWNL (G W 5DSRUX $QNDUD
.DSODQ & <ÕOPD] ( %DQNDFÕOÕN 6LVWHPLQLQ <HQLGHQ <DSÕODQGÕUÕOPDVÕQÕQ 0DOL\HWL 7& 0HUNH] %DQNDVÕ $UDúWÕUPD *HQHO 0 G UO ÷ <D\ÕQODQPDPÕú dDOÕúPD
.DSODQ ( YH 5RGU . ' “Did WKH 0DOD\VLDQ &DSLWDO Controls Work?” .HQQHG\ 6FKRRO RI *RYHUQPHQW +DUYDUG 8QLYHUVLW\
.DUDEXOXW 'U * *HOLúPHNWH 2ODQ hONHOHUGH )LQDQVDO .UL]OHULQ 1HGHQOHUL 'HU <D\ÕQODUÕ øVWDQEXO .DUDFDQ $ ø %DQNDFÕOÕÕN YH .UL] )LQDQV ' Q\DVÕ <D\ÕQODUÕ 1R
.DUDWHSH < $OL øKVDQ %DQNDFÕOÕNWD 5LVN <|QHWLP $UDFÕ 2ODUDN 9DOXH $W 5LVN 5LVNH (GLOPLú 'H÷HU 7 & 0HUNH] %DQNDVÕ (÷LWLP 6HPLQHU 1RWODU .DUDWHSH < $OL øKVDQ %DQNDFÕOÕNWD 5LVN <|QHWLP $UDFÕ 2ODUDN 9DOXH $W 5LVN 5LVNH (GLOPLú 'H÷HU 7 & 0HUNH] %DQNDVÕ (÷LWLP 6HPLQHU 1RWODUÕ
.DXIPDQ * * %DQNLQJ DQG &XUUHQF\ &ULVHV DQG 6\VWHPLF 5LVN $ 7D[RPRQ\ DQG 5HYLHZ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN 2I &KLFRJR 'UDIW
.DXIPDQ * * %DQNLQJ DQG &XUUHQF\ &ULVHV DQG 6\VWHPLF 5LVN $ 7D[RPRQ\ DQG 5HYLHZ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN 2I &KLFRJR
/DNHU -) (NLP 0RQLWRULQJ )LQDQFLDO 6\VWHP 6WDELOLW\ (ULúLP 7HPPX] 5HVHUYH %DQN RI $XVWUDOLD %XOOHWLQ KWWS ZZZ UED RUJ /LQVPHLHU 7 - YH 3HDUVRQ 1 ' 5LVN 0HDVXUHPHQW ,QWURGXFWLRQ WR 9DOXH DW 5LVN 8UEDQD Champaign’deki Illinois ÜniversiteVL 0LVKNLQ ) 6 7KH &DXVHV DQG 3URSRJDWLRQ RI )LQDQFLDO ,QVWDELOLW\ /HVVRQV )RU 3ROLF\PDNHUV V
2(&' E 2(&' (FRQRPLF 6XUYH\V 0H[LFR 3DULV 2(&'
Ön, Z. (1992). The East Asian Model of Development and Turkish Case: A &RPSDUDWLYH $QDO\VLV 2'7h *HOLúPH 'HUJLVL
Saraç, G. (2002). %DQNDFÕOÕN .UL]OHULQL %HOLUOH\LFL )DNW|UOHU 8OXVODUDUDVÕ 'HQH\LPOHU YH 7 UNL\H 'H÷HUOHQGLULOPHVL $QNDUD 7&0% 8]PDQOÕN 7H]L
6DXQGHUV $ )LQDQFLDO ,QVWLWXWLRQ 0DQDJHPHQW 0F*UDZ +LOO +LJKHU (GXFDWLRQ 7KÕUG (GLWLRQ Sönmez A. (2001). 'R÷X $V\D 0 FL]HVL YH %XQDOÕP øVWDQEXO øVWDQEXO %LOJL Üniversitesi.
6XPPHUV / ,QWHUQDWLRQDO )LQDQFLDO &ULVHV &DXVHV 3UHYHQWLRQ DQG &XUHV $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ
6XQGDUDMDQ 9 YH %DOLQR 7 - 7 ,VVXHV LQ 5HFHQW %DQNLQJ &ULVHV ,0) :RUNLQJ 3DSHU
7%% %DQNDODUÕPÕ]
7%% (\O O %DQNDFÕOÕNWD (WNLQ *|]HWLP YH 'HQHWLPH øOLúNLQ 3UHQVLSOHU (ULúLP +D]LUDQ KWWS ZZZ WEE RUJ WU 7%% (\O O )DL] 5LVNL <|QHWLPL 3HQVLSOHUL (ULúLP +D]LUDQ KWWS ZZZ WEE RUJ WU
7%% 7HPPX] D .UHGL 5LVN <|QHWLPLQH øOLúNLQ øONHOHU (ULúLP +D]LUDQ KWWS ZZZ WEE RUJ WU 7%% $UDúWÕUPD *UXEX 5DSRUODUÕ 6RQ '|QHPGH %DQNDFÕOÕN $ODQÕQGD *HUoHNOHúWLULOHQ <DVDO YH ' ]HQOH\LFL 'H÷LúLNOLNOHU (ULúLP +D]LUDQ KWWS ZZZ WEE RUJ WU
7%% Ekim 2001). Basel Komitesi Yeni Sermaye Düzenlemesi.
%DQNDODUÕQ $\OÕN %LODQoRODUÕ (ULúLP $UDOÕN 7&0% %DQNDFÕOÕN *|]HWLP 6LVWHPL 9HULOHUL 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ
7 & =LUDDW %DQNDVÕ %DQNDFÕOÕNWD 5LVN <|QHWLPL <D\ÕQODQPDPÕú $UJH 5DSRUX
7 & =LUDDW %DQNDVÕ %DQNDFÕOÕN 7HRUL 8\JXODPD YH <|QHWLP 1REHO <D\ÕQODUÕ $QNDUD
7ÕQo ) %UH]LO\D 'HUVL + UUL\HW *D]HWHVL
7LPPHUPDQV 7 0RQLWRULQJ 0DFURHFRQRPLF 'HWHUPLQDQWV RI %DQNLQJ 6\VWHP 6WDELOLW\ (ULúLP 7 Eylül 2003 KWWS ZZZ ELV RUJ SXE ELVSDS KWP
Türker Kaya Y. (2001). %DQNDFÕOÕN 6HNW|U QGH <HQLGHQ <DSÕODQGÕUPD $UMDQWLQ gUQH÷L %''. 063' dDOÕúPD 5DSRUODUÕ 1R 8\DU 6 %DQNDFÕOÕN .UL]OHUL $QNDUD
Uysal, Ö. (1999), 3L\DVD 5LVNLQLQ 7HVSLWLQGH .XOODQÕODQ 5LVNWHNL 'H÷HU 9DOXH $W 5LVN <|QWHPL 6HUPD\H 3L\DVDVÕ .XUXOX $UDFÕOÕN )DDOL\HWOHUL 'DLUHVL
8PXPL 'LVSRQLELOWH +DNNÕQGDNL 6ÕUD 1ROX 7HEOL÷ WDULK YH VD\ÕOÕ 5HVPL *D]HWH
ร nsal, B. A. %DQNDFร Oร NWD O/LNLGLWH 5LVNL <|QHWLPL BDDK Yetki Edรผtรผ 5DSRUX $QNDUD
<HOGDQ ( 1HROLEHUDOL]PLQ *|]GH (NRQRPLVL $UMDQWLQ d|NHUNHQ (ULรบLP .DVร P KWWS QWYPVQEF FRP VD\ร Oร %DQNDODU .DQXQX WDULKOL 5HVPL *D]HWH VD\ร Oร %DQNDODU .DQXQX WDULKOL 5HVPL *D]HWH
6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX WDULKOL 5HVPL *D]HWH 6D\ร Oร .DQXQOD 'HรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX 6D\ร Oร .DQXQOD 'HรทLรบLN 6D\ร Oร .DQXQX
6D\ร Oร .DQXQ LOH GHรทLรบLN 6D\ร Oร %DQNDODU .DQXQX
0DUW WDULK YH VD\ร Oร 5HVPL *D]HWHGH \D\ร QODQDQ 8PXPL 'LVSRQLELOLWH +DNNร QGDNL 7HEOLรท
ZZZ WEE RUJ WU
ZZZ EGGN RUJ WU
(./(5
(. 0'& 723/$0 $.7ø)/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH 0214365 798;:=< > 0
> ?=76@ A + >+RTSPE U U 0`SYRaE b!b f S g E b!b IPhPi E b b >+RTSPE b b 8 j SYE bPk mFn^o E bYk 0`SYRaE bPk f S g E bPk IPhPi E bYk >+RTSPE bYk 0`SYRaE b!p f S g E b!p IPhPi E b p >+RTSPE b p qlr s t r!u v w=x x q
?9> 02BDCFE
G H6I=<JCFE
K6>+C9> L43 M CFE
0NIPO 1FB9> 7QC E
V WYX Z c XW dYX [ ZYX W ePX [ V ZYX Z c XV V WYX ] ] [PX d ]Y_YX ] _YX _ _YX c ZYX d dYX V c XV
[ WYX W V ZYX d V ePX W V [PX [ c Xc V!V X c c X] e^X Z _PX c c X[ V WYX ] V WYX d V \YX [ V!V X _ [![PX \
\ ]^X [ [ dYX e [ WYX V [ WYX V V ePX Z [ WYX W dPX d V!V X [ ]lX V \PX e c XV dPX \ e^X d ZPX [ V!V X ]
V ZPX _ V _PX ] V \PX ] V WPX c dYX c V ]lX e c X\ dYX ] V ZPX d [!WPX e dYX e dYX c V V X W V WPX [ V ZPX \
/ø.ø7 $.7ø)/(5 723/$0 $.7ø)/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH
y z {lz |;}4{P| z ~ y P Y | ^y,}6 }4{P| z ~ y P } 4 ! }4 4 ¡ ¢ £ ! }4 ¤ ¤ ! ¤ }4 ¤
qlr s t r!u v w=xFx q
{Y}6 + l Oú ø Oú û ø üBû û ü ü ü Oú ù ø ! ü ! !
= P Py) l ^}F Y}4 ^ 9 l ø ù ú ú ø ø ú ü ú ü ú ü ø ø û ø ù ø û ø ù ø ú û ü ø ù ù ù ø ù ù ú ø ú ø ü ú ø ø ù ø ú ø ø ü ú ú ü ü ú ú ú
+ = Y}9| l ø ø ø ø ü ø ú! ø ø ø ù ú ø ü ø ø ø ú ú! ù ú ø ù û ø ú!
(. .5('ø 723/$0 $.7ø)/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH { 9 P Y | ^y ,}4{P| }4
{Y}6 + l
T
! ø ø ø
!
)ú
}4
)ú
4 ¡9¢ £
)ú
T
)ú ú
!
ü ø ü û
}4
ù
)ú
ú
T ¤ ¤
ü ü û
! ¤
ü ü ü
}4 ¤ qlr s t r!u v w=x x q
ü ü
ü ü
= P Py) l ø)ø ø)ø ø ø)ù ú ø, ú ø, û ø, ø ú ü ø ø ú ø ú ø)ø ù ü ø Oú ú
^}4 Y}4 ^ 9 l ù üTú ù ü ü ü ø ü üTú ù
ü)ü ù
! 9 Y}9| l ù û ø ø ù ø ü û û
ü ü ü ü ú ù Oú ú
û ø ø
üJû ü û
ù
Oú ø ø !
üJû û û !
.5('ø/(5ø1 *(5ø<( 'g1hùh0 25$1,1,1 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH 7 ¥ >65 ¦ ? §FI=1 @ ¨ 7 ¥ > © ?9> 02BDCFEªG H=I=<JC E«K6>+C9>+L43 M C E¬02IPO 1 B9> 7QCFE
>+RTSPE U U 0SPRaE b!b f S g!E b!b IPh^i E b!b >+RTSPE b b 8+j SPE bYk mFn^o E bPk 0SPRaE bPk f S g!E bPk IPh^i E bPk >+RTSPE bYk 0SPRaE b!p f S g!E b!p IPh^i E b!p >+RTSPE b p qlr s t r u v w=x xFq
c Xe c XW V WPX ] V V X d V V X e V V X d V V X d V,[^X c [!WPX [ [ c Xe \ ZPX \ ] WPX [ ] WPX V \ c X\ \ ZPX ]
\YX Z \YX \ \YX V [PX c ePX V ePX W _YX e \YX c ]^X Z ]^X Z [ ZYX e [!ePX ] [lV X W V dYX d dYX c
[^X \ [^X V [^X e [^X d [^X _ \PX e [^X Z \PX W ]lX ] ]lX e _PX _ _PX W _PX Z ]lX Z ]lX c
_YX e _YX V _YX \ _YX e ZYX d ZYX c ZYX _ ePX Z dYX c V V X \ [ c Xe [ c X_ [!_PX e [!\PX [ V _PX ]
(. <3 .5('ø 723/$0 .5('ø 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH K :®? § I=1 @ 5 798;:=< > 0¯? § I=1 @
?9> 02B°C E±G H=I=<JC E \ WPX W _!_YX Z [ c XW _ [PX W [!ZPX W ]YdYX W [!_PX W ]Y_YX W [ [^X W ]YdYX W
>+RTSPE U U 0`SYRaE b!b f S g E b!b IPh^i E b b >+RTSPE b b
[^V X _ [ ]lX [ [!dPX W \PV X W \ \PX W [ ]lX W [!\PX W [!_PX W [!\PX W [!\PX W
8 j SPE bYk + mFnlo E bYk 0`SYRaE bPk f S g E bPk IPh^i E bYk >+RTSPE bYk 0`SYRaE b!p f S g E b!p IPh^i E b p >+RTSPE b p qlr s t r!u v w=x x q
K6>+C >+L43 M C E _!dYX ] _ [PX W _ [PX c _!ZYX V e WYX ]
]YdYX ] _ ]^X W _!ZYX W e WYX W e ]^X W e ]^X W e ]^X W e ZYX W e!ePX W e ZYX W
02IPO 1 B > 7QC E ]YZYX ] ]Y_YX W ] [PX W ]YWYX W ]YWYX W ]YWYX W ]Y_YX ] ]YdYX W _!\YX W _!dYX W _ ]^X W _ ]^² W _!dYX W _!ZYX W _ c XW
Z!WYX e Z [PX \ Z ePX W _!ZYX ] _!ZYX \ _ c Xe e WYX ] _!_YX d _!ZYX W _ c XW
.5('ø/(5 0(9'8$7 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH
{ 9 P lz y ^ Y ! 9 Y}9| }4 T ! }4 4 ¡9¢ £ T ! }4 T ¤ ¤ ! ¤ }4 ¤
{Y}6 + l ø
ù
ü ù ú ø ú ø ø ø ø ú ø ø ú û û )ú ü ü ù ü ù ü ø
= Y Py) l
ù ü ú ü ü ú û ú ø ü ù)ù ù ù ø ü ø)ø ø ø ø ú ! ü
qlr s t r u v w=x x q
^}F Y}4 ^ 9 l ù ø
ú
û ü ú û û ü ù û û ù û ú û û ú ù ! ù
+ 9 P}9|` l ú
ù ! û ù ù ø ú ù ú ù ! ù ù ú ú ú ü ü û ú ø ø ø ø ü ù
(. 7*$ %5h7 723/$0 .5('ø/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH |!³=}®´ 9 µP| ¶ |! F ^y,}6
{P}6 l
{ ^ lz }4 T }4 4 ¡ ¢ £ T }4 T ¤ ¤ ¤ }4 ¤ qlr s t r!u v w=xFx q
ü û û ü ü ø ø ü ø ü ø ø ü ø ü ú ü[ú! ù ø ú ù ù û ü ú! û ù û
9 P Py) l ^}F Y}4 ^ 9 l ø ø ú ø ø
! 9 Y}9| l ù ø ù
! ú ! ! ! û ! ø ! ø ü ú ú ù û ù ø ù ù
ù ú ú ü ù ú û ø ü ø)ù ø û
ú ù ü û ü ! ú ú ü ø ø ú ø ø ø ü
7*$ 1(7 723/$0 .5('ø/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH |!³=}®´ 9 !| ¶ |! F ^y,}6 { ^ lz }4
{P}6 l
= P Py) l
û
û
}4
û
ü ü ü
ü
ù
}4
!
¤ }4 ¤
! ! ø ü ù ü
ø
ù
ù
ü ü ü ü ú
ü ú
ú ü ø ø ü ú
ü
ú ü ø ø ø û ø û ú )ú! ü
ø
ü ü ü
! ø ø ù
! !
qlr s t r u v w=x xFq
ü ü
ø
= Y}9| l ø
!
!
ø
ü
¤ ¤
ø
ü
ø
4 ¡ ¢ £
ù
ü
^}4 Y}4 ^ 9 l
ü ø
ü ú
ø
(.
.85 5ø6.ø *g67(5*(/(5ø1ø1 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN = ^ ^³ `´ +· Y| y ¶ }4 }4 }4 ¤ ¤ ¤ }4 ¤ qlr s t r!u v w=xFx q
= ^ ^³ ¹P|´ º » ¼ ¶ }4 }4 }4 ¤ ¤ ¤ }4 ¤ qlr s t r u v w=x x q
{Y}6 + l ù ¸ ú ü ø ¸ )ú ø ø ¸ û û ø ø ¸ ù, ù ¸ ü ù ¸ û ù üJû ú)ú ú ü û )ù Oú ú ø ù ! ø ú ú ú ø ù û
{Y}6 + l ¸ú ¸ ¸ü ¸ü ¸ ø ¸ ü ú ù ù
9 P Py) l ø ù ù û ù ¸ ü üJûOú ø ø ¸ û ù ø ¸ ø ø ¸ û ø ¸ ú ú )ú ú û ú ü ù ü ! ú ú ø ¸ ü[ú ü ¸ )ú û û ù ¸ ú û ¸
= Y ^y; l ø ¸ü ¸ü ¸û ¸ ü½ ø ¸ü ¸ û ø ¸ ¸ ¸
lz y+z ¾9z ^ = z 2 = !¹N´ +· Y| y ¶¿{Y}6 + l ø ù ¸ü ü þ û)û  ¸ )ú þ à ø þ,$ ü ú û Ä ø ÿ Á ø ¸ û ú þ  ø ¸ þ ü à þ,$ ü ü û Ä ø ÿ ü ü Á þ ü û  ø ø ù þ ü à ø, þ,$ ü )ú)ú Ä ù )ù ÿ Á ø ø þ , ü û qlr s t r!u v w=x x q Á
ø
^}4 Y}4 ^ = l ø ¸ û )û ¸ ûOú ú ú ù ù ¸ ü ù ø ¸ ú )ø ¸ ü ú ü ! û ü ¸ ú û û ù ù ü ¸ ø ü ú ¸ú ü üJû ù ù ø ¸ü ú
^}4 P}4 ^ 9 l ¸ ü ¸ ü ø ¸ ¸ ¸ú ø ¸ü ù ¸ú ü
¸ü
= P Py) l À l}4 Y}4 ^ 9 l ø ø ù ¸ ¸ ú ü ø ø ¸ ú ¸ ü ü ! û ü ù )ù ù ¸ Oú ¸ ü ù)ø ø ¸ û û û ¸ ü ù ø ù ù ¸ û ü ¸ ú ü ø ø ¸ û Jú ¸ ø ¸ ! û û ü ú ø ù ø ¸ ü û ü ü üJû ø , ù ¸ ! ú ü ü üJû ù ¸ ü ú ü üJû ü ø ú û û ù ù ù ¸ üJû ü û ü ø ø ù ¸ ú û ü
(.
<31*3 9( %ø/$1d2 ødø 'g9ø= 32=ø6<218181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø 0LO\RQ 86' $UDOÕN $UDOÕN = ^ ^³ `´ +· Å!Æ) P¹ ^¶ }4 }4 }4 ¤ ¤ ¤ }4 ¤ qlr s t r!u v w=xFx q
lz y+z ¾9z ^ = z 2 = !¹ ´ · Å Æ; P¹ l¶ Á þ û)û Â þ Ã þ,$ Ä ÿ Á þ Â þ ü Ã þ,$ ü Ä ÿ ü Á ü ü þ ü Â ø þ ü[ú Ã ù þ,$ ü Ä ÿ ¸ ü)ü Á ø þ , )ú qlr s t r!u v w=x x q
{Y}6 + l ø ¸ ¸ ú ü ù ¸ü ¸ ü ü ¸ ú ù ¸ ù ü ü)ü üTú Oú ø ø ü üBûOú
{Y}6 + l ù ¸ ¸ ú ü û ø ¸ü û ¸ ù ü ü ü)ü üTú ú Oú ø ø ü üBûOú
9 P Py) l ø ¸ ¸ û ù ¸ û ø ¸ ¸ ü ü ü ø ù ¸ú ø û ü ø ø ¸ û ù ¸ü ø ¸ û
= P Py) l À l}4 Y}4 ^ 9 l ¸ û ¸ ü ü ¸ û û û ù ¸ ü ¸ ü ù ¸ û ú ø ø ¸ ! ø ¸ ü ü û ¸ ü ú ú ü ù ¸ ü û ü ù ü ¸
^}4 Y}4 ^ = l ¸ Jú ¸ü ü ø)ø ¸ ¸ ù ¸ ø ü ¸ú ü ú ¸ û ü ¸û
¸ ü ü Oú ¸ ü û ¸ ! ø ø ¸ ! ø ¸ ü ø ¸ ø ü ü ü ø ü[ú ù ü ¸ ü ü ø ú
(.
%$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 7/ $.7ø) 9( 3$6ø)/(5ø1 723/$0 $.7ø) 9( 3$6ø)/(5 ødø1'(.ø 3$</$5,1,1 *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH 7/ $.7ø) 723/$0 $.7ø) $UD 0DU +D] (\O
$UD
2FD ùXE 0DU +D] (\O
$UD
0DU +D] (\O
$UD
.$08 %
g=(/ %
<$%$1&, % 0(9'8$7 %
qlr s t r u v w=x x q
7/ 3$6ø) 723/$0 3$6ø) $UD
0DU +D] (\O
$UD
2FD ùXE 0DU +D] (\O
$UD
0DU +D] (\O
$UD
.$08 % g=(/ %
qlr s t r!u v w=x x q
<$%$1&, %
0(9'8$7 %
(. %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ <3 0(9'8$7,1 723/$0 0(9'8$7 ødø1'(.ø 3$<,1,1 *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH
 Ç9Ä ÈÉ9Ê ËPÁ
Â Ä É=Ê ËYÁ
Á
þ û)û Â
Á9Â Ë Î
)ú )ú
þ
!
Ì4'Jþ ü
!
( ü
)ú
þ ü
ü ø ü ü ø ø ø ü ø ü ø ù û ø ø
Ò
 à Á Â
þ ü þ Ã
þ,$ Ä ÿ þ ,
Ç
Á9Î Á=Ï^Ð6Ñ Î
ø
ú
ú ú ù ú
ú ! ü ø û ø û ú û ú ú ú ù ø ù ù û ù ø û ù ø û
û û
ø ü
ù
ø
Oú! ù
 Ä!É9Ê ËYÁ
ü
û
Oú! ø ù
ù
)ú û
þ,$ ü ÿ ü Ä
ÖZEL B.
û
þ
Á
ø ø
þ,$ Ä ÿ
Ã
Á
/
. Á=Â / ! / Ì È^Í
û ü ü
ú!
ù
ù ù
/
Î
û ü
qlr s t r u v w=x x q
%$1.$ *583/$5, %$=,1'$ <3 .5('ø/(5ø1ø1 723/$0 .5('ø/(5 ødø1'(.ø 3$<,1,1 *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH Ó!Ô Õ ÖY× ØYÙ Ú Û ÜlÔ ÝaÞ ßNÕ ÖY× ØPÙ
Õ ÞYß à;á â
ÖZEL B.
Ó ÞYá,Þ ã äPåæá â
ß ×,ç Ø à Þ Û á â
ÞYè é â ê ê
ë ì,â ì
í í,â î
í ï,â ð
ð î â ð
ßlé,è â ì ì
ñ ê,â ì
í½ñ â ì
í½ñ â ì
ð,í,â ì
é½ó â ì ì
ñ î â ì
ð,ï,â ì
í½ñ â ê
ð ñ â ì
×,ô½õ â ì ì
ñ í,â ì
ð,í,â ì
í½î â ö
ð,ì,â ì
ÞYè é â ì ì
ñ ñ â ì
ð,ï,â ì
÷ ì,â ð
ð,ì,â ì
ÜPøùé â ì ö ú û ü â ì ö
ñ ö½â í
ð,ï,â ð
î ì,â ÷
ð,ì,â ì
ñ½ð â ñ
íæð â ì
î ñ â ë
ð,í,â ð
ßlé,è â ì ö
ñ ï,â ì
í½î â ì
î ÷ â ì
ð,ï,â ì
é½ó â ì ö
ë ö½â ì
÷ ì,â ì
í½î â ð
í ë,â ì
×,ô½õ â ì ö
ë ë,â ì
÷½ð â ì
í½î â ë
í ï,â ì
ÞYè é â ì ö
ñ½ð â ì
÷½ð â ì
í ê,â ÷
íæð â ì
ßlé,è â ì½ñ
ñ ë,â ì
÷½ð â ì
÷ ì,â ð
íæð â ì
é½ó â ì½ñ
ñ í,â ì
÷ î â ì
í í,â ï
í ï,â ì
×,ô½õ â ì½ñ
ñ ë,â ì
÷ ÷ â ì
í½î â ì
í½î â ì
ÞYè é â ì½ñ
ñ ë,â ì
÷ î â ì
í ê,â ì
í ê,â ì
ò
ò
ò
qlr s t r u v w=x xFq
(. %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ 6<5¶1ø1 *(/øùø0ø $UDOÕN ± $UDOÕN < ]GH 6<5 $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD
qlr s t r!u v w=xFx q
.$08 %
g=(/ %
<$%$1&, %
(. 1(7 .$5 723/$0 $.7ø)/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN ± $UDOÕN < ]GH 1HW .DU 7RSODP $NWLIOHU $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD
qlr s t r u v w=x x q
.$08 %
g=(/ % <$%$1&, % 0(9'8$7 %
1(7 .$5 g=.$<1$./$5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN ± $UDOÕN < ]GH 1HW .DU g]ND\QDN .$08 % $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $ UD
g=(/ % <$%$1&, %
qlr s t r u v w=x x q
0(9'8$7 %
(.
g=.$<1$./$5 .$5 723/$0 $.7ø)/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH
g=.$<1$. .$5 723/$0 $.7ø) .$08 % $UD 0DU +D] (\O $UD 2FD ùXE 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD
qlr s t r!u v w=x x q
g=(/ %
<$%$1&, 0(9'8$7 % %
(. )$ø= *(/ø5/(5ø 723/$0 *(/ø5/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN < ]GH )$ø= *(/ 73/ *(/ .$08 % $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD
qlr s t r!u v w=x x q
g=(/ %
<$%$1&, % 0(9'8$7 %
)$ø= *ø'(5/(5ø1ø1 723/$0 *ø'(5/(5 5$6<268181 %$1.$ *583/$5, %$=,1'$ *(/øùø0ø $UDOÕN $UDOÕN \ ]GH )$ø= *' 73/ *' .$08 % g=(/ % <$%$1&, % 0(9'8$7 % $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD 0DU +D] (\O $UD
qlr s t r u v w=x x q