Microsoft Word - FIGENOZCAN.doc by ugur baskan

)ø1$16$/ .$/.,10$ 9( ø.7ø6$'ø %h<h0( $5$6,1'$.ø ø/øù.ø 'h1<$ h/.(/(5ø 9( 7h5.ø<( g51(öø Figen ÖZCAN

8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L

7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ %DQNDFÕOÕN YH )LQDQVDO .XUXOXúODU *HQHO 0 G UO ÷ $QNDUD 7HPPX]

)ø1$16$/ .$/.,10$ 9( ø.7ø6$'ø %h<h0( $5$6,1'$.ø ø/øù.ø 'h1<$ h/.(/(5ø 9( 7h5.ø<( g51(öø Figen ÖZ&$1

'DQÕúPDQ Yrd. Doç. Dr. Elif AKBOSTANCI ÖZKAZANÇ

8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L

Türkiye CumhurL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ %DQNDFÕOÕN YH )LQDQVDO .XUXOXúODU *HQHO 0 G UO ÷ $QNDUD 7HPPX]

g16g= %X oDOÕúPDQÕQ KD]ÕUODQPDVÕQGD ELULNLP YH GH÷HUOL ILNLUOHUL\OH EDQD

GHVWHN RODQ %DQNDFÕOÕN YH )LQDQVDO .XUXOXúODU *HQHO 0 G U 5LIDW * QD\¶D

%DQNDFÕOÕN YH )LQDQVDO .XUXOXúODU *HQHO 0 G U <DUGÕPFÕVÕ 'U dL÷GHP

.R÷DU¶D ' ]HQOHPH YH ø]OHPH 0 G U )DUXN .DYDN¶D 0DOL 6HNW|U

'H÷HUOHQGLUPH 0 G U .HQDQ $OSG QGDU¶D YH DNDGHPLN ELOJL YH WHFU EHOHULQL

EHQLPOH SD\ODúDQ YH WH]LPLQ úHNLOOHQPHVLQGH E \ N NDWNÕODUÕ RODQ WH]

GDQÕúPDQÕP <UG 'Ro 'U (OLI $NERVWDQFÕ g]ND]DQo¶D D\UÕFD EHQL EXJ QOHUH

JHWLUHQ DLOHPH YH DUNDGDúODUÕPD WHúHNN U HGHULP

Figen ÖZCAN L

ødø1'(.ø/(5 6D\ID 1R ÖNSÖZ......................................................................... L

ødø1'(.ø/(5 LL 7$%/2 /ø67(6ø Y

*5$)ø. /ø67(6ø YL

ù(.ø/ /ø67(6ø YLL

.,6$/70$ /ø67(6ø YLLL

6(0%2/ /ø67(6ø L[

(. /ø67(6ø [

ÖZET...............................................................................................................xi $%675$&7 [LLL

*ø5øù %ø5ø1&ø %g/h0

)ø1$16$/ 6ø67(0 9( )21.6ø<21/$5,

)LQDQVDO 6LVWHP )LQDQVDO 6LVWHPGHNL 2\XQFXODU

)RQ $NWDUÕP 0HNDQL]PDODUÕ 1.1.3. Finansal Piyasalar ve Özellikleri.....................................................7

)LQDQVDO 3L\DVDODUÕQ 6ÕQÕIODQGÕUÕOPDVÕ

%LULQFLO 3L\DVD–øNLQFLO 3L\DVD

6SRW 3L\DVD–9DGHOL 3L\DVD

3DUD 3L\DVDVÕ–6HUPD\H 3L\DVDVÕ

'ROD\OÕ )LQDQVPDQ–'ROD\VÕ] )LQDQVPDQ

)LQDQVDO 3L\DVDODUÕQ $U] <|Q

)LQDQVDO 3L\DVDODUÕQ 7DOHS <|Q 1.1.7. Finansal Enstrümanlar.............................................

)LQDQVDO 3L\DVDODUÕQ (WNLQOL÷L

)LQDQVDO 6LVWHPLQ )RQNVL\RQODUÕ LL

1.2.1. Risk Yรถnetimi................

.D\QDN 7DKVLVDWร

<|QHWLFLOHULQ รธ]OHQPHVL YH รนLUNHW 'HQHWLPL

7DVDUUXIODUร Q 7RSODQPDVร

0DO YH +L]PHW 7DNDVร รธ.รธ1&รธ %g/h0

)รธ1$16$/ .$/.,10$ .$95$0,

)LQDQVDO .DONร QPDQร Q 7DQร PODQPDVร

)LQDQVDO .DONร QPDQร Q g]HOOLNOHUL )LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q 'ย ]H\L

)LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q (WNLQOLรทL

)LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q .RPSR]LV\RQX

)LQDQVDO .DONร QPD 'HรทLรบNHQOHUL

)LQDQVDO $UDFร ODUร Q %ย \ย NOย N gOoย OHUL 2.3.1.1. Gรถreceli Bรผyรผklรผk ร lรงรผleri............................ 2.3.1.2. Mutlak Bรผyรผklรผk ร lรงรผleri.................................................30

)LQDQVDO $UDFร ODUร Q (WNLQOLN gOoย OHUL hdh1&h %g/h0

)รธ1$16$/ .$/.,10$ d(5d(9(6รธ1'( รธ.7รธ6$'รธ %h<h0( 7(25รธ6รธ

รธNWLVDGL %ย \ย PH\H *HQHO %LU %DNร รบ 3.2. Solow Bรผyรผme Modeli............................................................................35

รธoVHO %ย \ย PH 0RGHOL

)LQDQV YH %ย \ย PH (WNL 0HNDQL]PDODUร 6HUPD\HQLQ 9HULPOLOLรทL

)LQDQVDO 6LVWHPOHULQ (WNLQOLรทL

7DVDUUXI 2UDQร 'g5'h1&h %g/h0

)รธ1$16$/ .$/.,10$ 9( รธ.7รธ6$'รธ %h<h0( $5$6,1'$.รธ รธ/รธรน.รธ .218681'$ <$3,/$1 d$/,รน0$/$5

7HRULN dDOร รบPDODU *HQHO 'HรทHUOHQGLUPH

ยถODU gQFย dDOร รบPDODU 4.1.3. 1970โ ler: McKinnonโ Shaw Ekolรผ โ )LQDQVDO /LEHUDOL]DV\RQ LLL

4.1.4. 1980’ler: Neo <DSÕVDOFÕODU–)LQDQVDO /LEHUDOL]DV\RQXQ .ULWL÷L

¶ODU )LQDQV YH øoVHO % \ PH 7HRULVL

'HQH\VHO dDOÕúPDODU *HQHO 'H÷HUOHQGLUPH

5HJUHV\RQ $QDOL]L <DSÕODQ dDOÕúPDODU

1HGHQVHOOLN 7HVWL <DSÕODQ dDOÕúPDODU %(ùø1&ø %g/h0

)ø1$16$/ .$/.,10$ 9( ø.7ø6$'ø %h<h0( $5$6,1'$.ø ø/øù.ø 7h5.ø<( 9( 'h1<$ 8<*8/$0$/$5, 5.1. Yöntem...................................................................................................

9$5 0RGHOL

*UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVWL 5.2. Dünya Ülkeleri....................................

9HUL 6HWL

'H÷LúNHQOHU 5.2.3. Deneysel Sonuçlar.......................................................................78 /LNLW < N PO O NOHU YH øNWLVDGL % \ PH

.UHGLOHU YH øNWLVDGL % \ PH

0HYGXDW YH øNWLVDGL % \ PH

7 UNL\H gUQH÷L $/7,1&, %g/h0

6218d 9( g1(5ø/(5 KAYNAKÇA...........................................................................................

(./(5 LY

7$%/2 /ø67(6ø 6D\ID 1R 7DEOR )LQDQVDO 3L\DVDODUÕQ $U] <|Q .......................…….........................9 7DEOR 6HoLOPLú )LQDQVDO .DONÕQPD 'H÷LúNHQOHUL

7DEOR hONHOHULQ )LQDQVDO .DONÕQPD YH øNWLVDGL % \ PH *|VWHUJHOHULQLQ 2UWDODPD 'H÷HUOHUL 7DEOR /< YH *6<ø+ LoLQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR /< YH *6<ø+ LoLQ hONH 6D\ÕODUÕ YH < ]GH 3D\ODUÕ

7DEOR .5 YH *6<ø+ LoLQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR .5 YH *6<ø+ LoLQ hONH 6D\ÕODUÕ YH < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR 0(9 YH *6<ø+ LoLQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR 0(9 YH *6<ø+ LoLQ hONH 6D\ÕODUÕ YH < ]GH 3D\ODUÕ 7DEOR 7 UNL\H 9HULOHULQLQ 7DQÕPVDO øVWDWLVWLNOHUL

7DEOR 7 UNL\H LoLQ .366 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR /< YH *6<ø+ LoLQ *HFLNPH 8]XQOX÷X 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR .5 YH *6<ø+ LoLQ *HFLNPH 8]XQOX÷X 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR 0(9 YH *6<ø+ LoLQ *HFLNPH 8]XQOX÷X 7HVW 6RQXoODUÕ

7DEOR 7 UNL\H LoLQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ Y

*5$)ø. /ø67(6ø 6D\ID 1R *UDILN )LQDQVDO .DONÕQPD *|VWHUJHOHUL .....… … .......................86 *UDILN øNWLVDGL % \ PH *|VWHUJHVL .....… … ......................87

ù(.ø/ /ø67(6ø 6D\ID 1R ùHNLO )LQDQV YH % \ PH\H 7HRULN ELU <DNODúÕP «« YLL

.,6$/70$ /ø67(6ø $%

$YUXSD %LUOL÷L

$%'

$PHULND %LUOHúLN 'HYOHWOHUL

$,&

$NDLNH ,QIRUPDWLRQ &ULWHULRQ $NDLNH %LOJL .ULWHUL

$')

$XJPHQWHG 'LFNH\ )XOOHU *HQLúOHWLOPLú 'LFNH\ )XOOHU

$XWRUHJUHVVLYH 2WRUHJUHVLI

*00

*HQHUDOL]HG 0HWKRG RI 0RPHQWV *HQHOOHúWLULOPLú 0RPHQWOHU Yöntemi)

*6<ø+

*D\UL 6DIL <XUW øoL +DVÕOD

)3(

.366

)LQDO 3UHGLFWLRQ (UURU 6RQ 7DKPLQ +DWDVÕ

+DQQDQ 4XLQQ ,QIRUPDWLRQ &ULWHULRQ +DQQDQ 4XLQQ %LOJL .ULWHUL .ZLDWNRZVNL 3KLOOLSV 6FKPLGW 6KLQ

0HYGXDW %DQNDODUÕ YH 'L÷HU )LQDQVDO .XUXOXúODU 7DUDIÕQGDQ g]HO 6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHULQ *6<ø+¶\H 2UDQÕ

/LNLW < N PO O NOHULQ *6<ø+¶\H 2UDQÕ

0(9

2(&' 2/6

/RJOLNHOLKRRG 5DWLR 2ODELOLUOLN 2UDQÕ

)LQDQVDO 6LVWHP 0HYGXDWODUÕQÕQ *6<ø+¶\H 2UDQÕ

2UJDQL]DWLRQ IRU (FRQRPLF &R RSHUDWLRQ DQG 'HYHORSPHQW (NRQRPLN øúELUOL÷L YH .DONÕQPD gUJ W : Ordinary Least Squares (En Küçük Kareler)

6FKZDU] ,QIRUPDWLRQ &ULWHULRQ 6FKZDU] %LOJL .ULWHUL

9$5

: Vector Autoregression (Vektör Otoregresyon)

7&0% 9(& <7/

7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ

: Vector Error Correction (Vektör Hata Düzeltme) <HQL 7 UN /LUDVÕ YLLL

6(0%2/ /รธ67(6รธ $

6HUPD\HQLQ 9HULPOLOLรทL

9$5 0RGHOLQGHNL +DWD 7HULPOHUL 'XUDรทDQโ 'XUXP %ย \ย PH 2UDQร

: VAR Modelindeki Gecikme Operatรถrรผ

ยต ยต

$PRUWLVPDQ 2UDQร

[ [

9$5 0RGHOLQGHNL 6DELW 7HULPOHU 9$5 0RGHOLQGHNL *HFLNPH 2SHUDW|Uย 3ROLQRPODUร 7DVDUUXI 2UDQร

7DVDUUXIODUร Q <DWร Uร PODUGD .XOODQร OPD 3D\ร 9$5 0RGHOL 'HรทLรบNHQOHUL

(. /ø67(6ø 6D\ID 1R (N hONHOHULQ /< =DPDQ 6HULOHUL LoLQ <DSÕODQ .366 %LULP .|N 7HVW 6RQXoODUÕ Ek 2. Ülkelerin KR Zaman SerilHUL LoLQ <DSÕODQ .366 %LULP .|N 7HVW 6RQXoODUÕ (N hONHOHULQ 0(9 =DPDQ 6HULOHUL LoLQ <DSÕODQ .366 %LULP .|N 7HVW 6RQXoODUÕ

(N hONHOHULQ *6<ø+ =DPDQ 6HULOHUL LoLQ <DSÕODQ .366 %LULP .|N 7HVW 6RQXoODUÕ

(N /< YH *6<ø+ LoLQ <DSÕODQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ (N .5 YH *6<ø+ LoLQ <DSÕODQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ

(N 0(9 YH *6<ø+ LoLQ <DSÕODQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVW 6RQXoODUÕ

[

g=(7 )LQDQVDO VLVWHP WDVDUUXIODUร Q \DWร Uร PODUD DNWDUร OPDVร Qร VDรทOD\DQ

PHNDQL]PD

RODUDN

WDQร PODQPDNWDGร U

%DQNDODU

LOH

GLรทHU

ILQDQVDO

NXUXOXรบODUGDQ ROXรบDQ ILQDQVDO VLVWHPLQ \HULQH JHWLUGLรทL IRQNVL\RQODUร Q

L\LOHรบPHVL YH JHOLรบPHVL รบHNOLQGH WDQร PODQDELOHQ ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL

Eย \ย PH\H ROXPOX ELU HWNLVL ROGXรทX NDEXO HGLOPHNWHGLU $\Uร FD LNWLVDGL Eย \ย PH

VRQXFXQGD ILQDQVDO VLVWHPLQ DUDFร Oร N IRQNVL\RQXQD GX\XODQ JHUHNVLQLPLQ

DUWPDVร GD ILQDQVDO NDONร QPD\D NDWNร GD EXOXQDQ ELU HWNHQGLU

6RQ \ร OODUGD ILQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHO LOLรบNLQLQ \|Qย Qย EHOLUOHPHN DPDFร \OD \DSร ODQ oDOร รบPalar oldukรงa

IDUNOร VRQXoODU RUWD\D oร NDUPร รบWร U *HQHO RODUDN UHJUHV\RQ DQDOL]L \D GD

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL \|QWHPOHULQGHQ ELUL NXOODQร ODUDN \DSร ODQ DPSLULN

oDOร รบPDODUร Q VRQXFXQGD ILQDQVโ Eย \ย PH LOLรบNLVL KDNNร QGD LOJLOL OLWHUDWย UGH ILNLU

ELUOLรทLQH YDUร ODPDPร รบWร U

%X oDOร รบPDGD 7ย UNL\H YH GLรทHU ย ONHOHU LoLQ ILQDQV YH Eย \ย PH

DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ YDUOร รทร Qร YH \|Qย Qย WHVSLW HWPHN DPDFร \OD 9HNW|U

2WRUHJUHV\RQ DQDOL]L NXOODQร ODUDN *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHUL X\JXODQPร รบWร U

รธNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODUDN |QFHNL oDOร รบPDODUD EHQ]HU รบHNLOGH NLรบL

EDรบร *D\UL 6DIL <XUW รธoL +DVร ODยถQร Q Eย \ย PH RUDQร VHoLOPLรบWLU )LQDQVDO

NDONร QPD\ร |OoPHN LoLQ LVH OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQ *D\UL 6DIL <XUW รธoL +DVร ODยถ\D

RUDQร PHYGXDW EDQNDODUร YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ รถzel sektรถre

YHULOHQ NUHGLOHULQ *D\UL 6DIL <XUW รธoL +DVร ODยถ\D RUDQร LOH ILQDQVDO VLVWHP

PHYGXDWODUร Qร Q *D\UL 6DIL <XUW รธoL +DVร ODยถ\D RUDQร QGDQ ROXรบDQ ย o IDUNOร

J|VWHUJH NXOODQร OPร รบWร U

dDOร รบPD VRQXFXQGD LQFHOHQHQ ย ONHOHULQ ELUoRรทXQGD ILQDQVDO

NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ

EXOXQPDGร รทร WHVSLW HGLOPLรบWLU 'LรทHU WDUDIWDQ ED]ร ย ONHOHU LoLQ ILQDQVWDQ

Eย \ย PH\H \D GD Eย \ย PHGHQ ILQDQVD GRรทUX RODFDN รบHNLOGH WHN \|QOย [L

QHGHQVHO LOLรบNL EXOXQPXรบWXU hONHOHULQ Nย oย N ELU E|Oย Pย QGH LVH ILQDQV YH

Eย \ย PH DUDVร QGD LNL \|QOย LOLรบNL ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU $QFDN WHVW

VRQXoODUร Qร Q ย ONHGHQ ย ONH\H YH NXOODQร ODQ ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQLQH J|UH

IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHVL QHGHQL\OH QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย KDNNร QGD NHVLQ ELU

VRQXFD YDUร ODPDPร รบWร U

$QDKWDU .HOLPHOHU )LQDQVDO .DONร QPD รธNWLVDGL %ย \ย PH 9HNW|U

2WRUHJUHV\RQ *UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVWL [LL

$%675$&7 7KH ILQDQFLDO V\VWHP LV GHILQHG DV WKH PHFKDQLVP WKURXJK ZKLFK

VDYLQJV DUH FKDQQHOOHG WR LQYHVWPHQWV ,W LV DFFHSWHG WKDW ILQDQFLDO

GHYHORSPHQW ZKLFK FDQ EH GHILQHG DV WKH LPSURYHPHQW DQG GHYHORSPHQW RI

WKH IXQFWLRQV RI WKH ILQDQFLDO V\VWHP FRQVLVWLQJ RI WKH EDQNV DQG RWKHU

ILQDQFLDO LQVWLWXWLRQV KDV D SRVLWLYH LPSDFW RQ HFRQRPLF JURZWK 0RUHRYHU

WKH LQFUHDVH LQ WKH QHHG IRU WKH LQWHUPHGLDWLRQ IXQFWLRQ RI WKH ILQDQFLDO

V\VWHP UHVXOWLQJ IURP HFRQRPLF JURZWK LV D FRQWULEXWLQJ IDFWRU WR ILQDQFLDO

GHYHORSPHQW

,Q UHFHQW \HDUV WKH VWXGLHV PDGH WR GHWHUPLQH WKH GLUHFWLRQ RI WKH

FDXVDO UHODWLRQVKLS EHWZHHQ ILQDQFLDO GHYHORSPHQW DQG HFRQRPLF JURZWK

FRQFOXGHG FRQVLGHUDEO\ GLIIHUHQW UHVXOWV $V D FRQVHTXHQFH RI WKH HPSLULFDO

VWXGLHV JHQHUDOO\ XVLQJ WKH PHWKRG RI HLWKHU WKH UHJUHVVLRQ DQDO\VLV RU WKH

*UDQJHU FDXVDOLW\ WHVW D FRQVHQVXV UHJDUGLQJ WKH ILQDQFHâ&#x20AC;&#x201C;JURZWK

UHODWLRQVKLS FRXOG QRW EH UHDFKHG LQ WKH OLWHUDWXUH

,Q WKLV VWXG\ WKH *UDQJHU FDXVDOLW\ WHVW ZDV LPSOHPHQWHG XVLQJ WKH

9HFWRU $XWRUHJUHVVLRQ DQDO\VLV LQ RUGHU WR GHWHUPLQH WKH H[LVWHQFH DQG WKH

GLUHFWLRQ RI WKH ILQDQFHâ&#x20AC;&#x201C;JURZWK QH[XV IRU 7XUNH\ DQG WKH RWKHU FRXQWULHV 7KH

JURZWK UDWH RI *URVV 'RPHVWLF 3URGXFW SHU FDSLWD ZDV VHOHFWHG DV WKH

HFRQRPLF JURZWK LQGLFDWRU VLPLODU WR WKH SUHYLRXV VWXGLHV ,Q RUGHU WR

PHDVXUH ILQDQFLDO GHYHORSPHQW WKUHH GLIIHUHQW LQGLFDWRUV ZHUH XVHG WKH UDWLR

RI OLTXLG OLDELOLWLHV WR *URVV 'RPHVWLF 3URGXFW WKH UDWLR RI SULYDWH FUHGLW E\

GHSRVLW PRQH\ EDQNV DQG RWKHU ILQDQFLDO LQVWLWXWLRQV WR *URVV 'RPHVWLF

3URGXFW DQG WKH UDWLR RI ILQDQFLDO V\VWHP GHSRVLWV WR *URVV 'RPHVWLF

3URGXFW

$V D UHVXOW RI WKH VWXG\ LW ZDV GHWHUPLQHG WKDW WKHUH LV QR *UDQJHU

FDXVDOLW\ UHODWLRQVKLS EHWZHHQ ILQDQFLDO GHYHORSPHQW DQG HFRQRPLF JURZWK

IRU WKH PRVW RI WKH FRXQWULHV DQDO\]HG 2Q WKH RWKHU KDQG D XQLGLUHFWLRQDO [LLL

FDXVDO UHODWLRQVKLS IURP ILQDQFH WR JURZWK RU IURP JURZWK WR ILQDQFH ZDV

IRXQG IRU VRPH FRXQWULHV ,W ZDV DOVR GHWHUPLQHG WKDW WKHUH LV D ELGLUHFWLRQDO

UHODWLRQVKLS EHWZHHQ ILQDQFH DQG JURZWK IRU D VPDOO QXPEHU RI FRXQWULHV

+RZHYHU D GHILQLWH FRQFOXVLRQ DERXW WKH GLUHFWLRQ RI WKH FDXVDOLW\ FRXOG QRW

EH PDGH VLQFH WKH WHVW UHVXOWV YDULHG GHSHQGLQJ RQ WKH FRXQWU\ DQG WKH

ILQDQFLDO GHYHORSPHQW YDULDEOH XVHG .H\

:RUGV

)LQDQFLDO

'HYHORSPHQW

$XWRUHJUHVVLRQ *UDQJHU &DXVDOLW\ 7HVW [LY

(FRQRPLF

*URZWK

9HFWRU

*รธ5รธรน )LQDQVDO VHNW|Uย Q HNRQRPLGHNL LรบOHPOHUL NROD\ODรบWร UDUDN YH NUHGL LOH

GLรทHU ILQDQVDO ย Uย QOHUL HQ YHULPOL รบHNLOGH NXOODQร ODELOHFHNOHUL DODQODUD

\|QOHQGLUHUHN LNWLVDGL Eย \ย PH\L WHรบYLN HWPH NRQXVXQGD |QHPOL ELU URO

R\QDGร รทร JHQHO RODUDN NDEXO HGLOHQ ELU J|Uย รบWย U )LQDQVDO NXUXOXรบODUร Q

EDKVHGLOHQ EX DUDFร Oร N UROย ILQDQVDO VHNW|Uย Q WDVDUUXIODUร \DWร Uร PODUD

G|Qย รบWย UPHVLQL YH VHUPD\HQLQ DOWHUQDWLI NXOODQร PODU DUDVร QGDNL GDรทร Oร Pร Qร Q

HQ HWNLQ รบHNLOGH JHUoHNOHรบPHVLQL VDรทOD\DUDN VHUPD\HGHQ GDKD \ย NVHN ELU

YHULP HOGH HGLOPHVLQH NDWNร GD EXOXQPDNWDGร U

6RQ \ร OODUGD WHRULN YH DPSLULN Gย ]H\GH GHULQOHรบPLรบ ELU ILQDQVDO

VLVWHPLQ LNWLVDGL Eย \ย PH\H VDรทODGร รทร NDWNร ย ]HULQH RGDNODQDQ YH ELUELULQGHQ

ROGXNoD IDUNOร J|Uย รบOHU |QH Vย UHQ JHQLรบ ELU OLWHUDWย U ROXรบPXรบWXU /LWHUDWย UGHQ

HGLQLOHQ ELOJLOHU ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLVL KDNNร QGD HOGH HGLOHQ EXOJXODUร Q HNRQRPLN SROLWLND \DSร Fร ODUร Qร Q ILQDQVDO

VHNW|UH \|QHOLN SROLWLND UHIRUPODUร QD GDLU |QFHOLNOHULQL EHOLUOHPHOHULQGH HWNLOL

RODELOHFHรทLQL J|VWHUPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD ILQDQV VHNW|Uย Qย Q LNWLVDGL Eย \ย PH

Vย UHFLQGHNL UROย Qย Doร NODPD\D oDOร รบDQ DUDรบWร UPDODU HNRQRPL SROLWLNDODUร Qร Q

EHOLUOHQPHVLQGH HWNLOL RODELOHFHรทL YH EXQXQ \DQร Vร UD JHOHFHNWHNL SROLWLNDODUD

\|QHOLN \HQL oDOร รบPDODUร รบHNLOOHQGLUHFHรทL LoLQ |QHP WDรบร PDNWDGร U

<DSร ODQ oDOร รบPDODUGD JHQHO RODUDN ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL

Eย \ย PH\L L]OHGLรทL ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ ELU EHOLUOH\LFLVL

ROGXรทX \D GD ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH LoLQ ELU HQJHO ROGXรทX

\|Qย QGH GHรทLรบLN VRQXoODU RUWD\D oร NPร รบWร U %XQODUร Q \DQร Vร UD ILQDQVDO

NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD QHGHQVHO ELU LOLรบNL ROPDGร รทร Qร |QH Vย UHQ

oDOร รบPDODU GD EXOXQPDNWDGร U 9DUร ODQ VRQXoODUGDNL V|] NRQXVX IDUNOร Oร NODU

DUDรบWร UPDFร ODUร Q \DSWร NODUร oDOร รบPDODUGD NXOODQGร NODUร GHรทLรบNHQ YH YHUL VHWL

VHoLPOHULQLQ GHรทLรบNHQOLN J|VWHUPHVLQGHQ ND\QDNODQPDNWDGร U %X GXUXP LVH

ILQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ \|Qย Qย Q

EXOXQPDVร Qร Jย oOHรบWLUPHNWHGLU

6ร UDODQDQ Jย oOย NOHUH UDรทPHQ VRQ \ร OODUGD PRGHOOHPH \|QWHPOHULQGH

J|Uย OHQ JHOLรบPHOHU LOH LNL |QHPOL IDNW|U DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ WHNUDU

GHรทHUOHQGLULOPHVL NRQX LOH LOJLOL \DSร ODQ oDOร รบPDODUD NDWNร GD EXOXQPDVร

Doร Vร QGDQ |QHP DU] HWPHNWHGLU )LQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGDNL LOLรบNL ย ]HULQH \DSร OPร รบ RODQ DPSLULN oDOร รบPDODU JHQHOOLNOH LNL

HNRQRPHWULN \|QWHPGHQ ELUL NXOODQร ODUDN JHoHNOHรบWLULOPLรบWLU .LQJ YH /HYLQH

D ยถL

NDSVD\DQ

ELULQFL

JUXSWDNL

oDOร รบPDODU

LNWLVDGL

Eย \ย PH

J|VWHUJHOHULQLQ ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHUL YH ELU NRQWURO GHรทLรบNHQOHUL VHWL

ย ]HULQH ย ONH NHVLWOHUL YH\D WRSOXODรบWร Uร OPร รบ ย ONH NHVLWOHULQH GD\DOร ]DPDQ VHULVL

DQDOL]L oHUoHYHVLQGH UHJUHV\RQXQXQ \DSร OPDVร Qร LoHUPHNWHGLU $QFDN EX

oDOร รบPDODU NXOODQร ODQ NHVLW WHNQLรทLQGHQ ND\QDNODQDQ DWODQDQ GHรทLรบNHQ

VDSPDVร |UQHNOLN VHoLP VDSPDVร YH Nย oย N YH Eย \ย N ย ONHOHULQ HรบLW

Dรทร UOร NODQGร Uร OPDVร JLEL oHรบLWOL Nร Vร WODPDODUD tabidir. Ampirik literatรผrdeki ikinci

\DNODรบร P LVH 3DWULFN ยถL WDNLEHQ ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNLQLQ \|Qย Qย WHVW HWPHN รบHNOLQGHGLU %X oDOร รบPDODU LVH

genellikle bir ya da birkaรง รผlke iรงin Granger nedensellik testL *UDQJHU

JLEL ]DPDQ VHULVL WHNQLNOHULQGHQ \DUDUODQPDNWD YH VDGHFH ELU YH\D D] VD\ร GD

ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHVL NXOODQPDNWDGร U

/LWHUDWย UGH ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHO

LOLรบNLQLQ YDUOร รทร Qร YH \|Qย Qย WHVSLW HWPHN DPDFร \OD \DSร ODQ DPSLULN

oDOร รบPDODUร Q VRQXFXQGD RUWDN ELU EXOJX\D YDUร ODPDPร รบWร U $UDรบWร UPDFร ODUร Q

ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQL LQFHOHPHN LoLQ VHoWLNOHUL

HNRQRPHWULN \|QWHPOHU WDUWร รบPD NRQXVX ROPD\D GHYDP HWPHNWHGLU $\Uร FD

oDOร รบPDODUGD NXOODQร ODQ ย ONH |UQHNOHULQLQ \DSร VDO |]HOOLNOHUL YH VHoLOHQ ILQDQVDO

NDONร QPD J|VWHUJHOHUL DUDVร QGDNL IDUNOร Oร NODUร Q ILQDQVโ Eย \ย PH QHGHQVHOOLรทLQLQ

YDUOร รทร YH \|Qย KDNNร QGD RUWD\D oร NDQ VRQXoODUร |QHPOL |Ooย GH HWNLOHGLรทL

Gย รบย Qย OPHNWHGLU

! $!% '&)( $ $ " # * 4 ; ; # :

+ , -/. ( $ $

(!% 10

" 2 3

4 5 6 (

4 % 87

3 " *

%X WH] oDOร รบPDVร QGD ILQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ \|Qย Gย Q\D YH 7ย UNL\H |UQHNOHULQGHQ \ROD oร Nร ODUDN

EXOXQPD\D oDOร รบร OPร รบWร U dDOร รบPDGD V|] NRQXVX LOLรบNLQLQ LQFHOHQPHVL

DPDFร \OD UHJUHV\RQ DQDOL]L \DSร OPDVร Qร Q \XNDUร GD EHOLUWLOHQ VDNร QFDODUร

GLNNDWH DOร QDUDN LOJLOL OLWHUDWย Uย Q |QHPOL ELU E|Oย Pย QGH NXOODQร ODQ 9HNW|U Otoregresyon

(VAR)

Modeli

รงerรงevesinde

Granger

nedensellik

testi

*UDQJHU X\JXODPDVร WHUFLK HGLOPLรบWLU %XJย QH NDGDU \DSร OPร รบ RODQ

oDOร รบPDODUD NDWNร VDรทODPDN DPDFร \OD YHUL HULรบLOHELOLUOLรทLQH EDรทOร RODUDN

Pย PNย Q ROGXรทXQFD oRN VD\ร GD ย ONH YHULVL YH ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQL

DQDOL]H GDKLO HGLOPH\H oDOร รบร OPร รบ YH ยถL \ย NVHN ยถVL RUWD YH ยถL Gย รบย N JHOLU

grubunda olmak รผzere toplam 78 รผlkeye ait 1960โ 2005 dรถnemi \ร OOร N YHULOHUL

LQFHOHPHOHUGH NXOODQร OPร รบWร U

รธNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODUDN NXOODQร ODQ NLรบL EDรบร *D\UL 6DIL <XUW

รธoL +DVร OD *6<รธ+ ยถQร Q Eย \ย PH RUDQร *6<รธ+ GHรทLรบNHQLQLQ \DQร Vร UD ILQDQVDO

NDONร QPD J|VWHUJHVL RODUDN OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร /<

PHYGXDW EDQNDODUร YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ |]HO VHNW|UH YHULOHQ

NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร .5 YH ILQDQVDO VLVWHP PHYGXDWODUร Qร Q *6<รธ+ยถ\H

RUDQร 0(9 GHรทLรบNHQOHULQLQ NXOODQร OGร รทร WHVWOHUGH Vร UDVร \OD YH

รผlkenin verileri anaOL] HGLOPLรบWLU %X GRรทUXOWXGD KD]ร UODQPร รบ RODQ WH] oDOร รบPDVร

DOWร E|Oย PGHQ ROXรบPDNWDGร U

7H]LQ ELULQFL E|Oย Pย QGH ILQDQVDO VLVWHPLQ |]HOOLNOHULQH LOLรบNLQ JHQHO

WDQร PODPDODUD YH VLVWHPLQ LNWLVDGL Eย \ย PH Vย UHFLQGHNL |QHPL oHUoHYHVLQGH

\HULQH JHWLUGLรทL IRQNVL\RQODUD GHรทLQLOHFHNWLU

รธNLQFL E|Oย PGH ILQDQVDO NDONร QPD NDYUDPร Qร Q WDQร Pร YHULOHFHN D\Uร FD

ILQDQVDO NDONร QPDQร Q |]HOOLNOHUL LOH DPSLULN OLWHUDWย UGH NXOODQร ODQ ILQDQVDO

NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL Doร NODQPD\D oDOร รบร ODFDNWร U

hoย QFย E|Oย PGH LVH ILQDQVDO NDONร nma รงerรงevesinde iktisadi bรผyรผme

WHRULVL 6RORZ Eย \ย PH PRGHOL YH LoVHO Eย \ย PH PRGHOL HVDV DOร QDUDN Nร VDFD

LQFHOHQHFHNWLU %X E|Oย PGH D\Uร FD ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL HWNL

PHNDQL]PDODUร QD GHรทLQLOHFHNWLU

7H]LQ G|UG QF E|O P QGH ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWisadi büyüme

DUDVÕQGDNL LOLúNL\L LUGHOH\HQ WHRULN YH DPSLULN oDOÕúPDODUGDQ ROXúDQ OLWHUDW U

LQFHOHQHFHNWLU

%HúLQFL E|O PGH WH]GH NXOODQÕODQ \|QWHP RODQ 9$5 PRGHOL YH

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL DoÕNODQGÕNWDQ VRQUD 7 UNL\H YH G Q\D ONHOHUL LoLQ

ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGDNL QHGHQVHO LOLúNL DQDOL]

HGLOHFHNWLU

dDOÕúPDQÕQ VRQ E|O P QGH LVH WH]LQ E W Q QGH \HU DODQ KXVXVODU

JHQHO RODUDN GH÷HUOHQGLULOHFHNWLU

%รธ5รธ1&รธ %g/h0 )รธ1$16$/ 6รธ67(0 9( )21.6รธ<21/$5, )LQDQVDO 6LVWHP

Finansal sistem genel olarak, ekonomide iรงinde bulunulan dรถnemde

VDKLS ROGXรทX JHOLULQ WDPDPร Qร KDUFDPD\ร S ELU Nร VPร Qร WDVDUUXI HGHQ NHVLP LOH

JHOLULQGHQ GDKD ID]ODVร Qร KDUFDPDN LVWH\HQ GLรทHU ELU NHVLP DUDVร QGDNL ND\QDN

DNWDUร Pร Qร VDรทOD\DQ PHNDQL]PD RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U %X E|Oย Pย Q JHUL

NDODQร QGD ILQDQVDO VLVWHPLQ EDรบOร FD |]HOOLNOHULQGHQ EDKVHGLOHFHNWLU )LQDQVDO 6LVWHPGHNL 2\XQFXODU

)LQDQVDO VLVWHPGH JHUoHNOHรบHQ IRQ WUDQVIHUOHULQLQ WDUDIODUร QGDQ ELUL

RODQ YH JHQHOOLNOH KDQH KDONODUร QGDQ ROXรบPDNOD ELUOLNWH ED]ร รบLUNHWOHULQ GH

LoLQGH EXOXQDELOHFHรทL ELULQFL JUXS WDVDUUXI VDKLSOHUL RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U

<DWร Uร P YH FDUL KDUFDPDODUร Qร IRQODPDN DPDFร \OD ND\QDN EXOPD LKWL\DFร

GX\DQ LNLQFL JUXS LVH JHQHOOLNOH NDPX NHVLPL LOH รบLUNHWOHUGHQ PH\GDQD

JHOPHNWHGLU 7DVDUUXI VDKLSOHULQGHQ ROXรบDQ NHVLP ยณIRQ ID]ODVร RODQ JUXSยด

ND\QDN LKWL\DFร LoLQGH RODQ NHVLP LVH ยณIRQ Doร รทร RODQ JUXSยด RODUDN

WDQร PODQDELOPHNWHGLU

%X oHUoHYHGH EHOLUOL NRรบXOODU DOWร QGD IRQ ID]ODVร RODQ NHVLPGHQ IRQ

Doร รทร RODQ NHVLPH ND\QDN WUDQVIHULQLQ JHUoHNOHรบPHVL VRQXFXQGD KHU LNL

WDUDIร Q GD ND]DQoOร ROPDVร EHNOHQPHNWHGLU $QFDN V|] NRQXVX IRQ DNร รบร Qร Q

VDรทODQDELOPHVL LoLQ WDUDIODUร Q \HWHUOL GHUHFHGH JHWLUL EHNOHQWLOHULQLQ ROPDVร

JHUHNPHNWHGLU )RQ ID]ODVร RODQ WDVDUUXI VDKLSOHUL GLรทHU NHVLPH ERUo YHUPHN

LoLQ ED]ร QHGHQOHUOH IDL] JLEL ELU EHGHO WDOHS HGHFHNWLU รธON RODUDN WDVDUUXI

VDKLSOHUL LoLQGH EXOXQGXNODUร G|QHPGH \DSDELOHFHNOHUL Wย NHWLPGHQ IHUDJDW

HWPLรบ ROPDODUร QHGHQL\OH YHUGLNOHUL ERUo NDUรบร Oร รทร QGD IDL] JHWLULVL HOGH HWPHN <

( = > 4 ? @?

. 4 ( A5 ( ( 4

$ B

* # "

@4 > 4 C ? !D)E . # # : " *

; ;

FB *

C "

4 B A "

$ B

* # " *

4 B 4 GB A5 B " " " *

LVWH\HFHNOHUGLU รธNLQFL ELU QHGHQ VDKLS ROGXNODUร IRQ ID]ODVร Qร NHQGL LPNDQODUร \OD \DWร Uร PD G|Qย รบWย UPHN \HULQH EDรบNDODUร QD DNWDUPDODUร Qร Q ELU

Iร UVDW PDOL\HWL ROPDVร Gร U hoย QFย RODUDN LVH ERUo YHUHQ WDVDUUXI VDKLSOHUL

HQIODV\RQ VRQXFXQGD SDUDQร Q VDWร Q DOPD Jย Fย QGH ROXรบDFDN Dรบร QPD\D NDUรบร

LODYH ELU SULP HOGH HWPHN LVWH\HFHNOHUGLU $\Uร FD WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ ERUo

YHUHUHN ELU ULVN ย VWOHQPLรบ ROPDODUร GD IDL] JHWLULVL EHNOHQWLOHUL LoLQ JHoHUOL ELU

QHGHQ ROXรบWXUPDNWDGร U

'LรทHU WDUDIWDQ IRQ Doร รทร RODQ NHVLPGH \HU DODQODUร Q HOOHULQGH ELU

JHWLUL\H VDKLS ROGXรทXQX Gย รบย QGย NOHUL IL]LNVHO \DWร Uร P LPNDQODUร ROPDVร

QHGHQL\OH ERUoODQGร NODUร IRQODUD NDUรบร Oร N RODUDN IDL] |GHPH\H UD]ร ROPDODUร

EHNOHQPHNWHGLU $QFDN EX GXUXPGD IDL] |GH\HUHN ERUoODQPDODUร LoLQ IRQ

PDOL\HWLQLQ \DSDFDNODUร \DWร Uร Pร Q EHNOHQHQ JHWLULVLQGHQ GDKD Gย รบย N ROPDVร

JHUHNPHNWHGLU %X QHGHQOH ERUo YHUHQOHU YH DODQODU DUDVร QGDNL IRQ

WUDQVIHULQLQ JHUoHNOHรบWLรทL EX VLVWHPGH EHNOHQHQ JHWLULVL HQ \ย NVHN RODQ

\DWร Uร PODUร Q HQ |QFHOLNOL RODUDN IRQ WHPLQ HWPHOHUL EHNOHQPHNWHGLU )RQ $NWDUร P 0HNDQL]PDODUร

)LQDQVDO VLVWHP \XNDUร GD Doร NODQDQ LNL NHVLP DUDVร QGDNL IRQ

WUDQVIHULQL EDรบOร FD ย o PHNDQL]PD DUDFร Oร รทร \OD VDรทODPDNWDGร U โ ข

'RรทUXGDQ )RQ $NWDUร Pร )RQ Doร รทร RODQ JUXSWDNLOHU GRรทUXGDQ IRQ

DNWDUร Pร \ROX\OD IRQ ID]ODVร RODQ JUXSWDQ KHUKDQJL ELU DUDFร ROPDNVร ]ร Q

ERUoODQDUDN YH\D VHUPD\H\H NDWร Oร P VDรทOD\DUDN ND\QDN WHPLQ HWPHNWHGLU %X

PHNDQL]PDQร Q LรบOH\HELOPHVL LoLQ LNL WDUDIร Q ELUELUL KDNNร QGD ELOJL VDKLEL

ROPDODUร YH NDUรบร Oร NOร Jย YHQ RUWDPร Qร Q ROXรบPDVร JHUHNPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD

NDUPDรบร N HNRQRPLOHUGH GRรทUXGDQ IRQ DNWDUร Pร PHNDQL]PDVร Qร Q oDOร รบPDVร

oRN Vร Qร UOร ER\XWWD NDOPDNWDGร U (NRQRPLOHUGH V|] NRQXVX VRUXQODUD o|]ย P

EXOPDN DPDFร \OD ]DPDQOD GROD\Vร ] YH GROD\Oร ILQDQVDO DUDFร Oร N VLVWHPOHUL

JHOLรบPLรบWLU โ ข

'ROD\Vร ] )LQDQVDO $UDFร Oร N %X VLVWHPGH PHYGXDW EDQNDODUร

Gร รบร QGDNL ILQDQVDO NXUXOXรบODU DUDFร Oร N LรบOHYLQL ย VWOHQHUHN IRQ WDOHS HGHQ

รบLUNHWOHULQ ILQDQVDO HQVWUย PDQODUร Qร WDVDUUXI VDKLSOHULQH \|QOHQGLUPHNWHGLU

6|] NRQXVX NXUXOXรบODU VDรทODGร NODUร EX Gย ] DUDFร Oร N IRQNVL\RQX NDUรบร Oร รทร QGD ELU komisyon elde etmektedir. Tasarruf sahiplerinin bu yolla borรง verdiklerinde

WDรบร Gร NODUร ULVNLQ NDUรบร WDUDIร IRQX NXOODQDQ รบLUNHWWLU โ ข

'ROD\Oร )LQDQVDO $UDFร Oร N )LQDQVDO DUDFร Oร N IRQNVL\RQX EX

VLVWHPGH PHYGXDW EDQNDODUร WDUDIร QGDQ JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU 7DVDUUXI

VDKLSOHUL ELULNLPOHULQL PHYGXDW RODUDN EDQNDODUD \DWร Uร UNHQ EDQNDODU

WRSODGร NODUร PHYGXDWODUร IRQ WDOHS HGHQ NHVLPH NUHGL RODUDN NXOODQGร UPDNWDGร U

%X GXUXPGD PHYGXDW EDQNDVร NUHGLOHUGHQ WDKVLO HWWLรทL IDL] LOH PHYGXDWODUD

|GHGLรทL IDL] DUDVร QGDNL IDUN NDGDU ND]DQo HOGH HWPHNWHGLU 'ROD\Oร ILQDQVDO

DUDFร Oร N VLVWHPLQGH WDVDUUXI VDKLELQLQ DOGร รทร ULVN NDUรบร Vร QGD PXKDWDEร

EDQNDGร U )RQ WUDQVIHULQGH ELU Wย U ILQDQVDO HQVWUย PDQ RODQ PHYGXDWร EDรบND ELU

tรผr enstrรผman olan kUHGL\H G|Qย รบWย UHQ EDQND YHULOHQ NUHGLQLQ JHUL |GHQPHPHVL GXUXPXQGD GDKL PHYGXDW VDKLELQH NDUรบร \ย Nย POย Oย N WDรบร PD\D

GHYDP HWPHNWHGLU

)LQDQVDO 3L\DVDODU YH g]HOOLNOHUL Finansal

sistemde

finansal

araรงlar

โ ILQDQVDO YDUOร NODU โ

JHUoHNOHรบWLULOHQ IRQ WUDQVIHUOHULQLQ YDGH IDL] NDU SD\ร JLEL XQVXUODUร QD LOLรบNLQ

HVDVODUร Gย ]HQOHPHN YH ILQDQVDO LรบOHPOHULQ WDUDIODUร Qร Q \ย Nย POย Oย NOHULQL

WDQร PODPDN DPDFร \OD RUWD\D oร NPร รบWร U 6|] NRQXVX DUDoODUร Q DOร Pโ VDWร Pร

ILQDQVDO SL\DVDODUGD JHUoHNOHรบPHNWHGLU )LQDQVDO SL\DVDODUร Q HQ |QHPOL

IRQNVL\RQX IRQ DU] HGHQOHUOH IRQ WDOHS HGHQOHULQ NDUรบร NDUรบร \D JHOPHOHULQL YH

E|\OHFH IRQODUร Q HQ X\JXQ NXOODQร PODUD \|QHOPHOHULQL VDรทODPDNWร U ยณรธ\Lยด ELU

ILQDQVDO SL\DVDQร Q WDรบร PDVร JHUHNHQ |]HOOLNOHU รบXQODUGร U โ ข

=DPDQร QGD YH 'RรทUX %LOJL $Oร Pโ VDWร Pร \DSร ODQ ILQDQVDO DUDoODUOD

LOJLOL ELOJLOHULQ \DQร Vร UD JHQHO RODUDN SL\DVD\ร LOJLOHQGLUHQ KHU Wย UOย ELOJLQLQ

JHFLNPHVL] YH Doร N ELU รบHNLOGH ILQDQVDO SL\DVDODUGDNL R\XQFXODU WDUDIร QGDQ

HOGH HGLOHELOPHVL JHUHNPHNWHGLU โ ข

/LNLGLWH /LNLGLWH ELU YDUOร รทร Q Nร VD ELU Vย UH LoHULVLQGH |QHPOL ELU

GHรทHU ND\Eร QD XรทUDPDGDQ QDNGH G|Qย รบWย Uย OHELOPHVL DQODPร QD JHOPHNWHGLU

ยณรธ\Lยด ELU ILQDQVDO SL\DVDQร Q ILQDQVDO YDUOร NODUร Q DOร Pโ VDWร Pร Doร Vร QGDQ OLNLW

ROPDVร EHNOHQPHNWHGLU โ ข

รธo (WNLQOLN 'ย รบย N LรบOHP EHGHOL RODUDN GD DGODQGร Uร ODELOHFHN RODQ

EX |]HOOLN ILQDQVDO SL\DVDGD DOร Pโ VDWร P PDUMร YH\D DUDFร Oร N NRPLV\RQODUร Qร Q

Gย รบย N ROPDVร JHUHNWLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU โ ข

'ร รบ (WNLQOLN )LQDQVDO SL\DVDGD ROXรบDQ IL\DWODUร Q \HQL ELOJLOHUL

Kร ]OD YH WDP RODUDN \DQVร WPDVร JHUHNWLรทL DQODPร QD JHOPHNWHGLU )LQDQVDO 3L\DVDODUร Q 6ร Qร IODQGร Uร OPDVร )LQDQVDO

SL\DVDODUร

oHรบLWOL

NULWHUOHUH

J|UH

IDUNOร

รบHNLOOHUGH

Vร Qร IODQGร UPDN Pย PNย QGย U %X E|Oย PGH V|] NRQXVX Vร Qร IODQGร UPDODUร Q

ED]ร ODUร QD Nร VDFD GHรทLQLOHFHNWLU

%LULQFLO 3L\DVDยฑรธNLQFLO 3L\DVD %LU YDUOร รทร Q LON NH] DOร Qร S VDWร OGร รทร SL\DVD ELULQFLO SL\DVD RODUDN

ELOLQPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ELULQFLO SL\DVDGD VDWร รบร JHUoHNOHรบPLรบ RODQ ELU

YDUOร รทร Q GDKD VRQUD DOร Qร S VDWร OGร รทร SL\DVD LVH LNLQFLO SL\DVD RODUDN

DGODQGร Uร OPDNWDGร U gUQHรทLQ +D]LQHยถQLQ EDQNDODUD 7ย UNL\H &XPKXUL\HW

0HUNH] %DQNDVร 7&0% WDUDIร QGDQ Gย ]HQOHQHQ ELU LKDOH LOH GHYOHW WDKYLOL

VDWPDVร ELU ELULQFLO SL\DVD LรบOHPLGLU %LU EDQND WDUDIร QGDQ EX LKDOHGH VDWร Q

DOร QDQ GHYOHW WDKYLOLQLQ GDKD VRQUD EDQND รบXEHVLQGH ELU \DWร Uร PFร \D VDWร OPDVร

LVH LNLQFLO SL\DVD LรบOHPLQH ELU |UQHNWLU

6SRW 3L\DVDยฑ9DGHOL 3L\DVD 1RUPDO ELU DOร รบโ YHULรบWH SDUD LOH PDOร Q HO GHรทLรบWLUPHVLQLQ VDWร รบ

LรบOHPL\OH ELUOLNWH JHUoHNOHรบPHVLQH NDUรบร Q ILQDQVDO SL\DVDODUGD |UQHรทLQ KLVVH

VHQHGL DOร Pโ VDWร Pร QGD WDNDV LรบOHPL ELU YH\D LNL Jย Q VRQUD \DSร OPDNWDGร U %X

รบHNLOGH GHรทLรบLPLQ Nร VD ELU Vย UHGH JHUoHNOHรบWLรทL LรบOHP VSRW SL\DVD LรบOHPL

RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ YDGHOL SL\DVD LรบOHPOHULQGH V|]OHรบPH

EXJย Q \DSร Oร UNHQ SDUD LOH PDOร Q GHรทLรบLPL EXJย Q ย ]HULQGH DQODรบร ODQ IL\DW YH

PLNWDU HVDV ROPDN ย ]HUH GDKD X]XQ ELU Vย UH VRQUD JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU

gUQHรทLQ EXJย Q <HQL 7ย UN /LUDVร <7/ YHULS FDUL NXUGDQ $PHULND %LUOHรบLN

'HYOHWOHUL $%' 'RODUร DOPDN ELU VSRW SL\DVD LรบOHPLQH |UQHN ROXUNHQ EHOOL ELU

PLNWDU \DEDQFร SDUD\ร EXJย Q ย ]HULQGH DQODรบร ODQ G|YL] NXUXQGDQ ย o D\ VRQUD

DOPDN ย ]HUH ELU DQODรบPD \DSPDN ELU YDGHOL SL\DVD LรบOHPL RODUDN

GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU

3DUD 3L\DVDVร ยฑ6HUPD\H 3L\DVDVร )LQDQVDO SL\DVDODUร Q EX รบHNLOGH Vร Qร IODQGร Uร OPDVร DOร Pโ VDWร PD NRQX

RODQ ILQDQVDO DUDFร Q YDGHVLQH J|UH \DSร OPDNWDGร U %LU \ร OGDQ GDKD Nร VD YDGHOL

ILQDQVDO DUDoODUร Q DOร Qร S VDWร OGร รทร SL\DVD SDUD SL\DVDVร ELU \ร OGDQ X]XQ YDGHOL

ILQDQVDO DUDoODUร Q DOร Pโ VDWร Pร Qร Q \DSร OGร รทร SL\DVD LVH VHUPD\H SL\DVDVร

RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U

'ROD\Oร )LQDQVPDQยฑ'ROD\Vร ] )LQDQVPDQ 0HYGXDW EDQNDFร Oร รทร QD NRQX RODQ ILQDQVDO LรบOHPOHU GROD\Oร ILQDQVPDQ

GLรทHU ILQDQVDO DUDFร Oร รทD NRQX RODQ ILQDQVDO LรบOHPOHU LVH GROD\Vร ] ILQDQVPDQ

RODUDN QLWHOHQGLULOPHNWHGLU

)LQDQVDO 3L\DVDODUร Q $U] <|Qย )LQDQVDO SL\DVDODUGD IRQ Doร รทร RODQ YH ND\QDN WHPLQ HWPHN DPDFร \OD

ILQDQVDO DUDoODUร LKUDo HGHQ NHVLP ILQDQVDO SL\DVDODUร Q DU] \|Qย Qย PH\GDQD

JHWLUPHNWHGLU 6|] NRQXVX NHVLPL JHQHO RODUDN GHYOHW YH รบLUNHWOHU

ROXรบWXUPDNWDGร U )LQDQVDO SL\DVDODUร Q DU] \|Qย 7DEOR ยถGH |]HWOHQPHNWHGLU 7$%/2 )รธ1$16$/ 3รธ<$6$/$5,1 $5= <g1h

รนLUNHWOHULQ )LQDQVPDQร g] ND\QDNODU +LVVH 6HQHGL 'Dรทร Wร OPD\DQ .DUODU <DEDQFร .D\QDNODU 7DKYLOOHU 'ROD\Oร )LQDQVPDQโ .UHGL

.DPX .HVLPLQLQ %RUoODQPDVร .ร VD 9DGHOL .DPX %RUoODQPDVร 8]XQ 9DGHOL .DPX %RUoODQPDVร

H)IKJKL INMKO5P J QNRKSTIULTV WNXKXKW

โ ข

รนLUNHWOHULQ )LQDQVPDQร รนLUNHWOHU ILQDQVPDQร HVDV RODUDN |]

ND\QDNODU YH \DEDQFร ND\QDNODU ROPDN ย ]HUH LNL \ROOD HOGH HWPHNWHGLU g]

ND\QDNODU รบLUNHW VDKLEL YH\D RUWDNODUร Qร Q รบLUNHWH NR\GXNODUร VHUPD\HGHQ

ROXรบPDNWDGร U %LU DQRQLP รบLUNHWWH |] ND\QDN LNL \ROOD WHPLQ HGLOHELOPHNWHGLU

%LULQFLVL รบLUNHW NXUXOXรบX Vร UDVร QGD \D GD GDKD VRQUD VHUPD\H DUWร Uร Pร \ROX\OD

KLVVHGDUODUGDQ VDรทODQDQ ND\QDNODU LoLQ oร NDUร ODQ KLVVH VHQHWOHULGLU

+LVVHGDUODU RUWDNODU รบLUNHWH NR\GXNODUร VHUPD\H RUDQร QGD KLVVH VHQHGL

DOPDNWDGร U +LVVH LKUDFร VDGHFH NXUXFX RUWDNODUD \DSร ODELOHFHรทL JLEL รบLUNHWOHU

JHQLรบ \DWร Uร PFร NLWOHOHULQH KDOND DU] \ROX\OD KLVVH VHQHGL VDWPDN VXUHWL\OH GH

VHUPD\H WHPLQ HGHELOPHNWHGLU รธNLQFL RODUDN LVH รบLUNHWOHU KLVVH LKUDFร \ROX\OD

VDรทODQDQ |] ND\QDNODUร Q Gร รบร QGD IDDOL\HWOHULQGHQ HOGH HWWLNOHUL NDUร KLVVHGDUODUD NDU SD\ร RODUDN GDรทร WPD\ร S VHUPD\H\H HNOH\HELOPHNWHGLU

%DรบOร FD LNL JUXED D\Uร ODELOHQ \DEDQFร ND\QDNODU LVH รบLUNHW ILQDQVPDQร QGD

ERUoODQPD \ROX\OD HOGH HGLOHQ ND\QDNODUGDQ ROXรบPDNWDGร U รนLUNHWOHU WDKYLO

LKUDo HGHUHN \DWร Uร PFร ODUGDQ GRรทUXGDQ ERUoODQDELOHFHNOHUL JLEL EDQNDODUGDQ

NUHGL DOPD \ROX\OD GROD\Oร ILQDQVPDQ GD VDรทOD\DELOPHNWHGLU โ ข

.DPX .HVLPLQLQ %RUoODQPDVร )LQDQVDO sistemin arz yรถnรผnรผn

LNLQFL E|Oย Pย Qย NDPX NHVLPLQLQ ERUoODQPDVร ROXรบWXUPDNWDGร U 'HYOHW ILQDQVDO

SL\DVDODUGDQ LNL WHPHO DPDFD \|QHOLN RODUDN ERUoODQPDNWDGร U %LULQFL DPDo

JHOLUOHU YH KDUFDPDODU DUDVร QGDNL ]DPDQ X\XรบPD]Oร รทร QHGHQL\OH RUWD\D oร NDQ

Nร VD G|QHPOL Doร NODUร Nร VD YDGHOL NDPX ERUoODQPDVร \ROX\OD NDUรบร ODPDNWร U

รธNLQFL RODUDN GHYOHWLQ X]XQ G|QHPGH Eย WoH Doร รทร ROPDVร GXUXPXQGD V|]

NRQXVX Doร N X]XQ YDGHOL NDPX ERUoODQPDVร \ROXQD EDรบYXUXODUDN ILQDQVH

HGLOHELOPHNWHGLU .DPX NHVLPLQLQ JHUHN Nร VD YDGHOL JHUHNVH X]XQ YDGHOL

ERUoODQPDN DPDFร \OD LKUDo HWWLรทL ILQDQVDO DUDoODU SL\DVDODUGD PLNWDU YH LรบOHP

hacmi yรถnรผnden รถnemli bir paya sahiptir.

)LQDQVDO 3L\DVDODUร Q 7DOHS <|Qย 3L\DVDODUGD DU] HGLOHQ ILQDQVDO DUDoODU IRQ ID]ODVร QD VDKLS NHVLP

LoLQGH \HU DODQ ELUH\VHO \DWร Uร PFร ODU YH NXUXPVDO \DWร Uร PFร ODU WDUDIร QGDQ WDOHS

HGLOPHNWHGLU %LUH\VHO \DWร Uร PFร ODU JHOLULQLQ Wย Pย Qย KDUFDPD\ร S ELU Nร VPร Qร

WDVDUUXI HGHQ KDQH KDONODUร QGDQ ROXรบPDNWDGร U .XUXPVDO \DWร Uร PFร ODU LVH

DUDODUร QGD ILQDQVDO DUDFร ODUร Q EXOXQGXรทX ILQDQVDO SL\DVDODUGD Eย \ย N KDFLPOL

\DWร Uร P \DSDQ NXUXOXรบODUGร U %DรบOร FD NXUXPVDO \DWร Uร PFร ODUร DรบDรทร GDNL รบHNLOGH

Vร UDODPDN Pย PNย QGย U โ ข

ELUH\OHUGHQ

6RV\DO *ย YHQOLN .XUXOXรบODUร %LULNLP HVDVร QD J|UH oDOร รบDQ YH WRSODGร รทร

SULPOHUL

RQODUร Q

KHVDEร QD

NXUGXรทX

KDYX]GD

QHPDODQGร UDUDN EX NLรบLOHUH HPHNOL ROGXNODUร QGD WRSOX |GHPH \DSPDN YH\D

D\Oร N EDรทODPDN VXUHWL\OH ELULNLPOHULQL JHUL |GH\HQ NXUXOXรบODUGร U %X oHUoHYHGH

Eย \ย N PLNWDUODUGD X]XQ YDGHOL IRQ WRSOD\DQ YH EX IRQODUร ILQDQVDO SL\DVDODUGD

GHรทHUOHQGLUHQ VRV\DO Jย YHQOLN NXUXOXรบODUร ILQDQVDO VLVWHPGH |QHPOL ELU URO

R\QDPDNWDGร U โ ข

%LUH\VHO (PHNOLOLN YH +D\DW 6LJRUWDVร รนLUNHWOHUL +D\DW VLJRUWDVร

SROLoHVL VDWร Q DODQ ELU NLรบL X]XQ \ร OODU ER\XQFD SULP |GHGLNWHQ VRQUD SROLoH

bitiminde toplu bir รถdemH YH\D HPHNOL D\Oร รทร QD KDN ND]DQPDNWDGร U $\Uร FD

SROLoHQLQ GHYDPร Vร UDVร QGD NLรบLQLQ |OPHVL GXUXPXQGD YDULVOHUH WRSOX ELU

|GHPH \DSร OPDNWDGร U 6LJRUWD รบLUNHWOHUL WDWPLQNDU |GHPHOHU \DSDELOPHN

DPDFร \OD WRSODGร NODUร SULPOHUL ILQDQVDO SL\DVDODUGD HQ L\L รบHNLOGH

GHรทHUOHQGLUPH\H oDOร รบPDNWDGร UODU โ ข

0HQNXO .ร \PHW <DWร Uร P )RQODUร *HQHOOLNOH EDQNDODU YH\D DUDFร

NXUXPODU WDUDIร QGDQ NXUXODQ PHQNXO Nร \PHW \DWร Uร P IRQODUร Nย oย N WDVDUUXI

VDKLSOHULQLQ ELULNLPOHULQLQ ELU KDYX]GD WRSODQDUDN SURIHV\RQHOFH ILQDQVDO

SL\DVDODUGD \DWร Uร PD G|Qย รบWย Uย OPHVL HVDVร QD GD\DQPDNWDGร U 6|] NRQXVX

IRQODU IDUNOร ULVN SURILOLQH VDKLS WDVDUUXIoXODUD \|QHOLN RODUDN \DWร Uร PODUร Qร EHOOL

ILQDQVDO DUDoODUD \RรทXQODรบWร UPDNWDGร U gUQHรทLQ ID]OD ULVN DOPDNWDQ NDoร QDQ

tasarruf sahipleri iรงin portfรถyย Qย VDGHFH KD]LQH ERQRODUร YH UHSRGDQ

ROXรบWXUDQ IRQODU ROPDNOD ELUOLNWH ULVN DOPD\D GDKD LVWHNOL WDVDUUXIoXODUD

\|QHOLN RODUDN KLVVH VHQHGL IRQODUร GD NXUXOPXรบWXU <DWร Uร P IRQXQGD NDWร Oร P

SD\ร RODQ \DWร Uร PFร GLOHGLรทL ]DPDQ SD\ร Qร R Jย Q LWLEDUL\OH KHVDSODQPร รบ GHรทHU

ย ]HULQGHQ IRQD LDGH HGHELOPHNWHGLU 3L\DVDODUGD Eย \ย N |OoHNOL IRQODUร

\|QOHQGLUHQ PHQNXO Nร \PHW \DWร Uร P IRQODUร ILQDQVDO VLVWHPGH Eย \ย N ELU |QHPH

VDKLSWLU

โ ข

0HQNXO .ร \PHW <DWร Uร P 2UWDNOร NODUร <DWร Uร P IRQODUร QD EHQ]HU

DPDoOD NXUXODQ PHQNXO Nร \PHW \DWร Uร P RUWDNOร NODUร ELU RUWDNOร N ELoLPLQGH

RUJDQL]H RODQ \DWร Uร P KDYX]ODUร Gร U 6|] NRQXVX RUWDNOร NODU KDYX]ODUร QGD

ELULNHQ VHUPD\H\H NDUรบร Oร N KLVVH VHQHGL oร NDUDUDN IRQODUร ILQDQVDO DUDoODUD

\DWร UPDNWDGร U <DWร Uร P IRQODUร QGDQ IDUNOร RODUDN \DWร Uร P RUWDNOร รทร NDWร Oร PFร ODUร

VDKLS ROGXNODUร SD\ร QDNGH G|Qย รบWย UPHN LVWHGLNOHULQGH KLVVHOHULQL RUWDNOร รทD

LDGH HWPH LPNDQร QD VDKLS ROPDPDODUร QHGHQL\OH SL\DVDGD VDWPDN

GXUXPXQGDGร U โ ข

=RUXQOX 7DVDUUXI 'ย ]HQOHPHOHUL %D]ร ย ONHOHUGH EXOXQDQ EX

dรผzenlemeler, kamu yDWร Uร PODUร LoLQ ILQDQVPDQ VDรทODPDN DPDFร \OD KDQH

KDONODUร QGDQ IRQ WHPLQ HGLOPHVLQH GD\DQPDNWDGร U %X Wย U X\JXODPDODUGD

]RUXQOX RODUDN JHQHOOLNOH ย FUHWOHUGHQ NHVLOHQ IRQODUร Q KDQJL ILQDQVDO DUDoODUD

\DWร Uร ODFDรทร YH QDVร O JHUL |GHQHFHรทL \DVD YH \|QHWPHOLNOHUOH EHOLUOHQPHNWHGLU )LQDQVDO (QVWUย PDQODU

)LQDQVDO SL\DVDODUGD \HU DODQ EHOOL EDรบOร HQVWUย PDQODUร DรบDรทร GDNL JLEL

Vร UDODPDN Pย PNย QGย U 0HYGXDW

)LQDQVPDQ %RQRVX 'HYOHW 7DKYLOL

+D]LQH %RQRVX *HQHO 7DKYLOOHU

รธSRWHรทH 'D\DOร 0HQNXO .ร \PHWOHU

รธSRWHN 7HPLQDWOร 0HQNXO .ร \PHWOHU

+LVVH 6HQHGL LOH 'HรทLรบWLULOHELOLU 7DKYLOOHU +LVVH 6HQHWOHUL 2SVL\RQODU

9DGHOL รธรบOHP 6|]OHรบPHOHUL <XNDUร GDNL OLVWHGH \HU DODQ ILQDQVDO HQVWUย PDQODU DรบDรทร GD Nร VDFD

Doร NODQPร รบWร U

0HYGXDW 7LFDUL EDQNDODUD SODVH HGLOHQ IRQODUGDQ ROXรบDQ

PHYGXDWODU YDGHOL YH YDGHVL] ROPDN ย ]HUH LNL JUXED D\Uร OPDNWDGร U 9DGHVL]

PHYGXDWร Q JHQHOOLNOH IDL] JHWLULVL EXOXQPDPDNWDGร U 9DGHOL PHYGXDWODUGD LVH

YDGHVLQGHQ |QFH WDOHS HGLOGLรทLQGH ELULNPLรบ IDL] JHOLULQGHQ IHUDJDW HGLOPHVL

JHUHNPHNWHGLU

)LQDQVPDQ %RQRVX รนLUNHWOHULQ SL\DVDGDQ Nร VD YDGHOL ERUoODQPDN

DPDFร \OD \DUDUODQGร NODUร ELU HQVWUย PDQ RODQ ILQDQVPDQ ERQRVXQXQ YDGHVL ELU

\ร O YH\D GDKD Nร VD ROPDNWDGร U %HOOL ELU NXSย U GHรทHUL ย ]HULQGHQ LVNRQWR\OD

VDWร ODQ V|] NRQXVX HQVWUย PDQ YDGH ELWLPLQGH |GHGLรทL NXSย U GHรทHUL Gร รบร QGD

KHUKDQJL ELU IDL] |GHPHVL LoHUPHPHNWHGLU %X GXUXPGD \DWร Uร PFร Qร Q ND]DQFร

NXSย U GHรทHUL LOH LVNRQWROX IL\DW DUDVร QGDNL IDUND HรบLW RODUDN JHUoHNOHรบPHNWHGLU

'HYOHW 7DKYLOL 'HYOHWLQ SL\DVDGDQ ELU \ร OGDQ GDKD X]XQ ELU YDGH\OH

ERUoODQPDN LoLQ NXOODQGร รทร ELU ILQDQVDO HQVWUย PDQGร U h]HULQGH EHOOL ELU NXSย U

GHรทHULQLQ \DQร Vร UD DUDGD \DSDFDรทร G|QHPVHO IDL] |GHPHOHULQL EHOLUOH\HQ ELU

NXSRQ IDL] RUDQร GD WDรบร PDNWDGร U

+D]LQH %RQRVX 'HYOHWLQ SL\DVDGDQ Nร VD YDGHOL ERUoODQPD DUDFร

RODQ KD]LQH ERQXVX ELU \ร O YH GDKD Nร VD YDGH\H VDKLSWLU )LQDQVPDQ ERQRVX

JLEL NXSย U GHรทHULQGHQ LVNRQWR\OD VDWร OPDNWD YH D\Uร FD ELU IDL] |GHPHVL

iรงermemektedir.

*HQHO 7DKYLOOHU รนLUNHW ERUFXQD NDUรบร Oร N KHUKDQJL ELU WHPLQDW

WDรบร PD\DQ DQDSDUD YH IDL] |GHPHVL \DSDPDGร รทร QGD \DWร Uร PFร Vร Qร Q GLรทHU

DODFDNOร ODUOD ELU WXWXOGXรทX รบLUNHW WDKYLOOHULGLU

รธSRWHรทH 'D\DOร 0HQNXO .ร \PHWOHU 6HUPD\H SL\DVDODUร QGD PHQNXO

Nร \PHWOHULQ LKUDFร LoLQ LSRWHN NUHGLOHULQLQ WHPLQDW RODUDN NXOODQร OPDVร HVDVร QD

GD\DQPDNWDGร U รธKUDooร .RQXW )LQDQVPDQร )RQXGXU 6DKLSOHULQH .RQXW

)LQDQVPDQร )RQXQXQ SRUWI|\ย QGHNL YDUOร NODUGDQ HOGH HGLOHQ QDNLW DNร PODUร QD

NDWร Oร P KDNNร YHUHQ PHQNXO Nร \PHWOHUGLU

รธSRWHN 7HPLQDWOร 0HQNXO .ร \PHWOHU รธSRWHรทH 'D\DOร 0HQNXO

.ร \PHWOHU JLEL PHQNXO Nร \PHWOHULQ LKUDFร LoLQ LSRWHN NUHGLOHULQLQ WHPLQDW RODUDN

NXOODQร OPDVร HVDVร QD GD\DQPDNWDGร U รธKUDooร NUHGL\L YHUHQ EDQNDGร U

รธKUDooร ODUร Q JHQHO \ย Nย POย Oย รทย QLWHOLรทLQGH RODQ YH ROXรบWXUXODQ WHPLQDW

KDYX]XQGDNL YDUOร NODU NDUรบร Oร N J|VWHULOHUHN LKUDo HGLOHQ ERUoODQPD VHQHWOHULGLU

+LVVH 6HQHGL LOH 'HรทLรบWLULOHELOLU 7DKYLOOHU .XSRQOX WDKYLO RODUDN

oร NDUร Oร S \DWร Uร PFร LVWHGLรทLQGH EHOOL ELU GHรทLรบLP RUDQร ย ]HULQGHQ รบLUNHWLQ

KLVVHOHUL LOH GHรทLรบWLULOHELOHQ PHQNXO Nร \PHWOHUGLU 'DKD oRN KLVVH VHQHGL

oร NDUPDN LVWHGLรทL KDOGH R DQ LoLQ IL\DWร oRN Gย รบย N EXODQ YH Gย ] WDKYLO LKUDo

HWWLรทL WDNGLUGH \ย NVHN IDL] |GH\HFHN RODQ รบLUNHWOHU WDUDIร QGDQ WHUFLK

HGLOPHNWHGLU %X WDKYLOOHU KLVVH VHQHGLQH GHรทLรบPH |]HOOLรทL QHGHQL\OH IDL]L

Gย รบย N YH KLVVH VHQHGL G|Qย รบย P EHGHOL \ย NVHN RODUDN WDVDUODQPDNWDGร U

+LVVH 6HQHWOHUL $QRQLP รบLUNHW RUWDNODUร QD NR\GXNODUร VHUPD\H

RUDQร QGD YHULOHQ RUWDNOร N VHQHGLGLU +LVVH VHQHGL VDKLEL รบLUNHWLQ RUWDรทร RODUDN

NDUGDQ YH WDVIL\HGHQ SD\ DOPD YH รบLUNHW JHQHO NXUXOXQGD R\ NXOODQPD

KDNNร QD VDKLSWLU +LVVHGDUODUร Q ELU GLรทHU D\Uร FDOร รทร RODQ Uย oKDQ KDNNร QD J|UH

LVH รบLUNHW VHUPD\H DUWร Uร Pร QD JLWWLรทLQGH PHYFXW KLVVHGDUODU \HQL KLVVHOHUGHQ

|QFHOLNOL RODUDN VDWร Q DOPD KDNNร QD VDKLS ROPDNWDGร U

2SVL\RQODU 2SVL\RQ V|]OHรบPHOHUL VDKLELQH ELU YDUOร รทร VDELW ELU

IL\DWWDQ EHOOL ELU Vย UH LoLQGH DOPD YH\D VDWPD KDNNร YHUPHNWHGLU 6DELW IL\DWWDQ

DOPD KDNNร YHUHQ RSVL\RQ V|]OHรบPHOHULQH DOร P RSVL\RQX VDWPD KDNNร

YHUHQOHUH LVH VDWร P RSVL\RQX GHQLOPHNWHGLU 2SVL\RQ V|]OHรบPHOHUL KLVVH

VHQHWOHUL KLVVH VHQHGL HQGHNVOHUL G|YL] NXUODUร YH GHYOHW WDKYLOOHUL ย ]HULQH

\DSร ODELOPHNWHGLU gQFHGHQ EHOLUOHQPLรบ VDELW IL\DWD X\JXODPD IL\DWร KDNNร Q

NXOODQร ODELOHFHรทL Vย UH\H LVH RSVL\RQ YDGHVL GHQPHNWHGLU 6DGHFH YDGHQLQ

ELWWLรทL Jย Q X\JXODQDELOHQ V|]OHรบPHOHU $YUXSD WLSL RSVL\RQ YDGH ELWLPLQH

NDGDU KHUKDQJL ELU ]DPDQGD X\JXODQDELOHQ V|]OHรบPHOHU LVH $PHULNDQ WLSL

RSVL\RQ RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U 2SVL\RQODU KHP VSHNย ODV\RQ KHP GH

ULVNWHQ NRUXQPD DUDFร RODUDN NXOODQร ODELOPHNWHGLU

9DGHOL รธรบOHP 6|]OHรบPHOHUL รธNL WDUDI DUDVร QGD ELU PDO \D GD

ILQDQVDO YDUOร รทร Q EHOOL ELU YDGH VRQXQGD |QFHGHQ EHOLUOHQPLรบ ELU IL\DW

ย ]HULQGHQ HO GHรทLรบWLUPHVL LoLQ \DSร ODQ V|]OHรบPHOHUH YDGHOL LรบOHP V|]OHรบPHOHUL

DGร YHULOPHNWHGLU %X V|]OHรบPHOHU V|]OHรบPH\H WDUDI RODQODU LoLQ EDรทOD\ร Fร Gร U

%DรบND ELU GH\LรบOH X\JXODQPDODUร RSVL\RQODU JLEL WDUDIODUGDQ ELULQLQ LQLVL\DWLILQH

Eร UDNร OPDPร รบWร U 9DGHOL LรบOHP V|]OHรบPHOHUL SDPXN SHWURO WDKร OODU JLEL WHPHO

PDOODU LOH G|YL] YH GHYOHW WDKYLOL JLEL ILQDQVDO YDUOร NODUGD \D\Jร QGร U %X

V|]OHรบPHOHUGHQ ED]ร ODUร PLNWDU YDGH YH IL\DW JLEL |]HOOLNOHU Doร Vร QGDQ VWDQGDUW

KDOH JHWLULOPLรบ YH RUJDQL]H SL\DVDODUGD DOร Pโ VDWร PD NRQX ROPXรบODUGร U %X Wย U

V|]OHรบPHOHU ยณIXWXUHVยด V|]OHรบPHOHUL RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ

KHUKDQJL LNL SDUWL DUDVร QGD LKWL\DFD J|UH HVQHWLOPLรบ |]HOOLNOHU WDรบร \DQ YDGHOL

LรบOHP V|]OHรบPHOHUL GH \DSร ODELOPHNWHGLU %XQODUD LVH ยณIRUZDUGยด V|]OHรบPHOHUL

GHQPHNWHGLU

)LQDQVDO 3L\DVDODUร Q (WNLQOLรทL )LQDQVDO SL\DVDODUGD HWNLQOLN DรบDรทร GDNL JLEL ย o GHรทLรบLN รบHNLOGH

WDQร PODQDELOPHNWHGLU โ ข

'Dรทร Wร P (WNLQOLรทL 'Dรทร Wร P HWNLQOLรทL ILQDQVDO SL\DVDODU LoLQ HQ JHQHO

NDSVDPOร HWNLQOLN WDQร Pร Gร U 'Dรทร Wร P HWNLQOLรทLQH VDKLS ELU SL\DVD oDOร รบPD

ELoLPL YH ROXรบDQ IL\DWODUร \OD IRQODUร HNRQRPL LoLQ HQ L\L NXOODQร PODUร QD

\|QOHQGLUPHNWHGLU $PSLULN RODUDN |Ooย OPHVL YH\D Vร QDQPDVร รงok zor olan bu

HWNLQOLN VHUEHVW SL\DVD VLVWHPLQLQ |QJ|Uย OGย รทย รบHNLOGH LรบOHPHVL LoLQ Eย \ย N

|QHP WDรบร PDNWDGร U โ ข

รธรบOH\Lรบ (WNLQOLรทL รธo (WNLQOLN รธรบOH\Lรบ HWNLQOLรทL SL\DVDGDNL LรบOHP

PDOL\HWOHULQLQ Gย รบย N ROPDVร DQODPร QD JHOPHNWHGLU รธรบOHP PDOL\HWOHULQLQ

EHOLUOH\LFL XQVXUODUร QD DOร Pโ VDWร P NRPLV\RQODUร Qร Q \ย ]GHVL YH GDรทร Wร Fร ODUร Q

NDU PDUMร Qร Q VHYL\HVL |UQHN RODUDN J|VWHULOHELOPHNWHGLU โ ข

)L\DWODPD (WNLQOLรทL 'ร รบ (WNLQOLN )L\DWODPD HWNLQOLรทL LVH SL\DVDGD

ROXรบDQ IL\DWODUร Q DOร Pโ VDWร PD NRQX RODQ PHQNXO Nร \PHWOHrle ilgili her tรผrlรผ

ELOJL\L \DQVร WPDVร Gร U %X Wย U ELU SL\DVDGD \HQL JHOHQ KHU ELOJL HQ Nร VD Vย UHGH

IL\DWODUD \DQVร PDNWDGร U 3L\DVDGD \HU DODQ R\XQFXODU ELOJLOHUL \RUXPOD\DUDN

ยณGRรทUXยด IL\DWร EXOPDNWDGร U 'LรทHU ELU GH\LรบOH IL\DW GHรทLรบLPL \HQL JHOHQ ELOJLOHUH

EDรทOร RODUDN JHUoHNOHรบPHNWHGLU

<XNDUร GD WDQร PODQDQ ย o IDUNOร HWNLQOLN NDYUDPร QGDQ HQ |QHPOLVL

GDรทร Wร P HWNLQOLรทLGLU %XQXQ QHGHQL ILQDQVDO SL\DVDODUร Q HQ |QHPOL

IRQNVL\RQXQXQ IRQODUร Q HQ X\JXQ รบHNLOGH HNRQRPLGHNL HQ \DUDUOร DODQODUD

WDKVLV HGLOPHVLGLU %X GXUXP LVH DQFDN ILQDQVDO SL\DVDODUร Q GDรทร Wร P HWNLQOLรทLQH

VDKLS ROPDVร \OD JHUoHNOHรบHELOPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ LรบOH\Lรบ HWNLQOLรทL YH

IL\DWODPD HWNLQOLรทL GDรทร Wร P HWNLQOLรทL LoLQ JHUHNOL NRรบXOODUGร U $QFDN SL\DVDODUร Q

LรบOH\Lรบ YH IL\DWODPD HWNLQOLNOHULQH VDKLS ROPDODUร PXWODND GDรทร Wร P HWNLQOLรทLQLQ

GH ROGXรทX DQODPร QD JHOPHPHNWHGLU

)LQDQVDO 6LVWHPLQ )RQNVL\RQODUร Levine (1997), finansal sektรถrรผn iktisadi bรผyรผme sรผrecindeki รถnemini

Doร NODPDN DPDFร \OD IRQNVL\RQHO \DNODรบร Pร WDULI HWPHNWHGLU )RQNVL\RQHO

\DNODรบร P ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ \HULQH JHWLULOHQ IRQNVL\RQODUร Q NDOLWHVL

LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNL ย ]HULQH RGDNODQPDNWDGร U $QFDN EX

\DNODรบร P IRQNVL\RQODUร Q |QHPLQL YXUJXODUNHQ ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q WDรบร Gร รทร

|QHPL J|] DUGร HWPHPHNWHGLU )RQNVL\RQHO \DNODรบร P SDUD JLEL WHN ELU ILQDQVDO

HQVWUย PDQ \D GD EDQNDODU JLEL WHN ELU ILQDQVDO NXUXOXรบD \RรทXQODรบDQ GDU

NDSVDPOร ELU \DNODรบร P ROPDNWDQ IDUNOร RODUDN ILQDQVDO \DSร โ ILQDQVDO

HQVWUย PDQODUร Q SL\DVDODUร Q YH NXUXOXรบODUร Q ELOHรบLPL โ LOH ILQDQVDO VLVWHPLQ

LรบOH\LรบL DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LQFHOHPH\H \|QHOLN GDKD JHQLรบ ELU EDNร รบ Doร Vร Qร iรงermektedir.

(NRQRPLOHUGH ELOJL WRSODPD YH LรบOHP \DSPD PDOL\HWOHUL JLEL SL\DVD

IULNVL\RQODUร Qร Q QHGHQ ROGXรทX VRUXQODU ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q YH SL\DVDODUร Q

RUWD\D oร Nร รบร Qร WHรบYLN HGHQ XQVXUODU RODUDN GLNNDW oHNPHNWHGLU /HYLQH

EX VRUXQODUร D]DOWร UNHQ HQ WHPHO IRQNVL\RQXQXQ ND\QDN WDKVLVDWร Qร

NROD\ODรบWร UPDN ROGXรทX NDEXO HGLOHQ ILQDQVDO VLVWHPLQ EHรบ WHPHO IRQNVL\RQXQX

DรบDรทร GDNL JLEL JUXSODQGร UPร รบWร U โ ข

ULVN

\|QHWLPLQL

ULVNLQ

WLFDUHWLQL

oHรบLWOHQGLULOPHVLQL

WRSOXODรบWร Uร OPDVร Qร YH ULVNWHQ NRUXQPD\ร NROD\ODรบWร UPDN

โ ข

ND\QDN WDKVLVDWร Qร VDรทODPDN

โ ข

\|QHWLFLOHUL L]OHPHN YH รบLUNHWL GHQHWOHPHN

โ ข

WDVDUUXIODUร ELU KDYX]GD WRSODPDN

โ ข

PDO YH KL]PHW WDNDVร Qร NROD\ODรบWร UPDN

(NRQRPLOHUGH NDUรบร ODรบร ODQ ELJL YH LรบOHP PDOL\HWOHULQL D]DOWPDN

DPDFร \OD RUWD\D oร NDQ ILQDQVDO NXUXOXรบODU YH SL\DVDODU \XNDUร GD EDKVHGLOHQ

IRQNVL\RQODUร \HULQH JHWLULUNHQ VHUPD\H ELULNLPL YH WHNQRORMLN \HQLOLรทH NDWNร GD

bulunmak suretiyle iktisadi bรผyรผmeyL ROXPOX \|QGH HWNLOH\HELOPHNWHGLU รนHNLO

3L\DVD )ULNVL\RQODUร ELOJL PDOL\HWOHUL LรบOHP PDOL\HWOHUL

)LQDQVDO 3L\DVDODU YH $UDFร ODU

)LQDQVDO )RQNVL\RQODU WDVDUUXIODUร Q WRSODQPDVร ND\QDN WDKVLVDWร รบLUNHW GHQHWLPL risk yรถnetimi PDO YH KL]PHW WDNDVร

$NWDUร P 0HNDQL]PDODUร VHUPD\H ELULNLPL WHNQRORMLN \HQLOLN

รธNWLVDGL %ย \ย PH

H)IKJKL INMKOTY ZK[K\ L Z/VU] ^K^T_

รนHNLO )LQDQV YH %ย \ย PH\H 7HRULN %LU <DNODรบร P

/HYLQH ILQDQVDO VLVWHPLQ \HULQH JHWLUGLรทL IRQNVL\RQODUร Q ]DPDQ

Vย UHVLQFH YH ย ONHOHU DUDVร QGD VDELW NDOPDVร QD NDUรบร Q ILQDQVDO KL]PHWOHULQ

NDOLWHVL YH ILQDQVDO SL\DVDODUร Q NXUXOXรบODUร Q YH HQVWUย PDQODUร Q รบHNLOOHUL

DUDVร QGD ]DPDQ ER\XQFD YH ย ONHOHU DUDVร QGD Eย \ย N IDUNOร Oร NODU J|]OHQGLรทLQL

LGGLD HWPHNWHGLU

%X E|Oย Pย Q JHUL NDODQร QGD ILQDQVDO VLVWHPLQ /HYLQH

WDUDIร QGDQ Doร NODQDQ YH OLWHUDWย Uย Q |QHPOL ELU Nร VPร QGD JHQHO NDEXO J|UHQ

WHPHO IRQNVL\RQODUร HOH DOร QDFDNWร U

5LVN <|QHWLPL )LQDQVDO SL\DVDODU YH NXUXOXúODU SL\DVD IULNVL\RQODUÕ ROPDVÕ

GXUXPXQGD ULVNLQ WLFDUHWLQL oHúLWOHQGLULOPHVLQL WRSOXODúWÕUÕOPDVÕQÕ YH ULVNWHQ

NRUXQPD\Õ NROD\ODúWÕUPDN DPDFÕ\OD RUWD\D oÕNDELOPHNWHGLU /HYLQH LNL W U riskten söz etmektedir: likidite riski ve özel durum riski. •

/LNLGLWH 5LVNL /LNLGLWH YDUOÕNODUÕQ WDUDIODU DUDVÕQGD NDUDUODúWÕUÕODQ

IL\DWODU ]HULQGHQ QDNWH oHYULOHELOPH KÕ]ÕQÕ YH NROD\OÕ÷ÕQÕ LIDGH HWPHNWHGLU

/LNLGLWH ULVNL YDUOÕNODUÕQ ELU P EDGHOH DUDFÕQD G|Q úW Uülmesi sürecindeki

EHOLUVL]OLNOHU VRQXFXQGD RUWD\D oÕNPDNWDGÕU (NRQRPLOHUGH RUWD\D oÕNDQ ELOJL

DVLPHWULOHUL YH LúOHP PDOL\HWOHUL OLNLGLWH ULVNLQL DUWÕUDUDN OLNLGLWH VD÷OD\DQ

ILQDQVDO SL\DVDODUÕQ YH NXUXOXúODUÕQ ROXúXPXQD RUWDP KD]ÕUODPDNWDGÕU

7DVDUUXI VDKLSOHUL OLNLW VHUPD\H SL\DVDODUÕ VD\HVLQGH LVWHGLNOHUL

WDNGLUGH KÕ]OÕ YH NROD\ ELU úHNLOGH VDWDUDN QDNWH oHYLUHELOHFHNOHUL ERQR WDKYLO

YH KLVVH VHQHGL JLEL YDUOÕNODUÕ SRUWI|\OHULQGH WXWDELOPHNWHGLU 6HUPD\H

SL\DVDODUÕ LVH Hú]DPDQOÕ RODUDN EX OLNLW ILQDQVDO HQVWU PDQODUÕ OLNLW ROPD\DQ

UHWLP V UHoOHULQGH X]XQ YDGHOL VHUPD\H \DWÕUÕPODUÕQD G|Q úW UHELOPHNWHGLU

/LNLW VHUPD\H SL\DVDODUÕ ILQDQVDO HQVWU PDQODUÕQ DOÕP–VDWÕP PDOL\HWOHULQL

G ú UHUHN YH V|] NRQXVX HQVWU PDQODUÕQ WLFDUHWOHULQLQ ]DPDQODPDODUÕ YH

|GHPHOHUL NRQXVXQGDNL EHOLUVL]OLNOHUL D]DOWDUDN ILQDQVDO SL\DVDODUGD LúOHP

\DSÕOPDVÕQÕ NROD\ODúWÕUPDNWDGÕU

Genel olarak yüksek getirili projelerin sermayenin uzun vadeli

WDDKK G Q JHUHNWLUPHVLQH UD÷PHQ ELUoRN WDVDUUXI VDKLEL WDVDUUXIODUÕQÕ OLNLW

YDUOÕN úHNOLQGH WXWPD\Õ WHUFLK HWPHNWHGLU $QFDN ILQDQVDO VLVWHPLQ X]XQ YDGHOL

\DWÕUÕPODUÕQ OLNLGLWHVLQL DUWÕUDUDN \ NVHN JHWLULOL SURMHOHUH GDKD ID]OD \DWÕUÕP

\DSÕOPDVÕQÕ WHúYLN HWPHVL QHGHQL\OH OLNLGLWH YH HNRQRPLN E \ PH DUDVÕQGD

SR]LWLI \|QO ELU LOLúNL RUWD\D oÕNPDNWDGÕU %|\OHFH ILQDQVDO VLVWHP OLNLGLWH

ULVNLQLQ \|QHWLPLQL NROD\ODúWÕUPD \ROX\OD LNWLVDGL E \ PH\H NDWNÕGD

EXOXQPDNWDGÕU •

g]HO 'XUXP 5LVNL )DUNOÕ SURMHOHU ILUPDODU HQG VWULOHU E|OJHOHU

ONHOHU YV ELUELULQGHQ IDUNOÕ ULVNOHU WDúÕPDNWDGÕU )LQDQVDO VLVWHPOHU V|]

NRQXVX ULVNOHULQ WLFDUHWL WRSOXODรบWร Uร OPDVร YH oHรบLWOHQGLULOPHVL LoLQ JHUHNOL

DUDoODUร VDรทOD\DELOPHNWHGLU

7DVDUUXI VDKLSOHULQLQ JHQHOOLNOH ULVNWHQ NDoร QPDODUร QD NDUรบร Q \ย NVHN

JHWLULOL SURMHOHU Gย รบย N JHWLULOL SURMHOHUGHQ GDKD ULVNOL ROPD HรทLOLPL

J|VWHUPHNWHGLU )LQDQVDO SL\DVDODU ULVNLQ oHรบLWOHQGLULOPHVLQL VDรทOD\DUDN

SRUWI|\OHUGH EHNOHQHQ JHWLULVL \ย NVHN RODQ SURMHOHULQ SD\ร Qร Q DUWร รบร QD QHGHQ

RODELOPHNWH YH E|\OHFH ND\QDN WDKVLVDWร Qร YH WDVDUUXI RUDQร Qร GHรทLรบWLUPH

\ROX\OD X]XQ YDGHOL LNWLVDGL Eย \ย PH\L HWNLOH\HELOPHNWHGLU $\Uร FD ILQDQVDO

VLVWHPOHU DUDFร Oร รทร \OD \HQL SURMHOHULQ oHรบLWOHQGLULOPLรบ ELU SRUWI|\ย Qย Q WXWXOPDVร

ULVNL D]DOWPDNWD YH Eย \ย PH\L DUWร UDQ \HQLOLNoL IDDOL\HWOHUH ULVNWHQ \HWHULQFH

NDoร QDQ DMDQODUFD \DSร ODQ \DWร Uร PODUGD DUWร รบ ROXรบPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD ULVN

oHรบLWOHQGLUPHVLQL NROD\ODรบWร UDQ ILQDQVDO VLVWHPOHU ND\QDN WDKVLVDWร Qร Q YH

WDVDUUXI RUDQร Qร Q \DQร Vร UD WHNQRORMLN GHรทLรบLPL HWNLOHPH \ROX\OD GD LNWLVDGL

Eย \ย PH\L Kร ]ODQGร UDELOPHNWHGLU

.D\QDN 7DKVLVDWร Bireysel tasarruf sahipleri iรงin firmalar, firma yรถneticileri ve piyasa

NRรบXOODUร KDNNร QGD ELOJL WRSODPDN YH EX ELOJLOHUL LรบOHPHN ]RU YH PDOL\HWOL ELU

Vย UHoWLU %LOJL WRSODPD YH LรบOHPH PDOL\HWOHULQLQ \ย NVHN ROPDVร WDVDUUXI

VDKLSOHULQLQ KDNNร QGD oRN D] Jย YHQLOLU ELOJL\H VDKLS ROGXNODUร IDDOL\HWOHUH

\DWร Uร P \DSPDNWDQ NDoร QPDODUร QHGHQL\OH VHUPD\HQLQ HQ YHULPOL RODUDN

NXOODQร ODELOHFHรทL DODQODUD \|QHOPHVLQL HQJHOOH\HELOPHNWHGLU

%X GXUXPGD ELOJL WRSODPD PDOL\HWOHUL ILQDQVDO DUDFร ODUร Q RUWD\D

oร NPDODUร LoLQ JHUHNOL RUWDPร ROXรบWXUPDNWDGร U gUQHรทLQ ILQDQVDO DUDFร ODUร Q YDU

ROPDGร รทร YH ELOJL WRSODPDQร Q VDELW ELU PDOL\HWL ROGXรทX YDUVD\ร PODUร DOWร QGD KHU

ELU \DWร Uร PFร V|] NRQXVX PDOL\HWL NDUรบร ODPDN ]RUXQGD NDODFDNWร U $QFDN EX

GXUXPGD รบDKร VODU \DWร Uร P Iร UVDWODUร KDNNร QGD ELOJL WRSODPDQร Q YH EX ELOJL\L

LรบOHPHQLQ PDOL\HWOHULQL D]DOWPDN DPDFร \OD ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q VDรทODGร NODUร

LPNDQODUร NXOODQDELOPHNWHGLU รน|\OH NL ELUH\VHO \DWร Uร PFร ODUร Q D\Uร D\Uร

GHรทHUOHQGLUPH EHFHULVL HGLQPHOHUL YH GHรทHUOHQGLUPH \DSPDODUร \HULQH

ILQDQVDO ELU DUDFร NXUXOXรบ EX GHรทHUOHQGLUPH\L Eย Wย Q Pย รบWHULOHUL LoLQ D\Qร DQGD

\DSDELOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD ELOJL WRSODPD PDOL\HWOHULQGHQ VDรทODQDQ WDVDUUXI

\DWร Uร P RODQDNODUร KDNNร QGD ELOJL HGLQLOPHVLQL NROD\ODรบWร UPDNWD YH E|\OHFH

ND\QDN WDKVLVDWร Qร JHOLรบWLUPHNWHGLU

)LQDQVDO NXUXOXรบODUร Q ILUPDODU YH \|QHWLFLOHU KDNNร QGD ELOJL WRSODPD YH

EX ELOJLOHUL LรบOHPH NRQXVXQGD VDรทODGร NODUร KL]PHWOHU GDKD YHULPOL ELU VHUPD\H

WDKVLVDWร Qร Q YH GROD\ร Vร \OD GDKD Kร ]Oร ELU Eย \ย PH RUDQร Qร Q ROXรบPDVร QD

\DUGร PFร ROPDNWDGร U $\Uร FD ILQDQVDO DUDFร ODU HQ L\L ย UHWLP WHNQRORMLOHULQL

WHรบKLV HWPHQLQ \DQร Vร UD \HQL PDOODUร YH ย UHWLP Vย UHoOHULQL EDรบDUร Oร ELU รบHNLOGH

EDรบODWPD RODVร Oร รทร HQ \ย NVHN RODQ JLULรบLPFLOHUL EHOLUOH\HUHN WHNQRORMLN \HQLOLN

RUDQร Qร DUWร UPD \ROX\OD GD LNWLVDGL Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQDELOPHNWHGLU <|QHWLFLOHULQ รธ]OHQPHVL YH รนLUNHW 'HQHWLPL

)LUPD VDKLSOHUL \DSWร NODUร ILQDQVDO LรบOHPOHU LOH \|QHWLFLOHULQ ILUPD\ร

VDKLSOHULQLQ oร NDUODUร QD J|UH \|QHWPHOHULQL VDรทOD\DELOPHNWH YH ILUPDQร Q

yรถnetiminde yer almayDQ ILUPD Gร รบร QGDQ DODFDNOร ODU GD โ EDQNDODU KLVVH

VHQHGL YH WDKYLO VDKLSOHUL YV โ firma sahiplerini ve yรถneticilerini kendi

oร NDUODUร LOH X\XPOX ELU \|QHWLP ROXรบWXUPD\D ]RUOD\DFDN ILQDQVDO

Gย ]HQOHPHOHU \DSPD Jย Fย QH VDKLS RODELOPHNWHGLU %X oHUoHYHGH รบLUNHW

GHQHWLPLQL VDรทOD\DQ ILQDQVDO Gย ]HQOHPHOHULQ ROPDPDVร IDUNOร ELUH\OHUGHQ

WDVDUUXIODUร Q

WRSODQDUDN

HQJHOOH\HELOPHNWHGLU

VHUPD\HQLQ

)LQDQVDO

DUDFร ODU

NDUOร

\DWร Uร PODUD

SL\DVDODU

DNPDVร Qร

V|]OHรบPHOHU

finansmandan รถnce bilgi toplama maliyetini azaltmDQร Q \DQร Vร UD DNWLYLWHQLQ

ILQDQVPDQร Qร VDรทODGร NWDQ VRQUD GD ILUPD \|QHWLFLOHULQLQ L]OHQPHVL YH รบLUNHW

GHQHWLPLQLQ \DSร OPDVร QD \|QHOLN ELOJL HGLQPH YH X\JXODPD PDOL\HWOHULQL

D]DOWPD DPDFร QD KL]PHW HGHELOPHNWHGLU

)LQDQVDO NXUXOXรบODU IRQ ID]ODVร RODQ ELULPOHULQ WDVDUUXIODUร Qร WRSOD\ร S

ELU DUD\D JHWLUHUHN EX IRQODUร JLULรบLPFLOHUH NUHGL RODUDN YHUPHNWHGLU

*LULรบLPFLOHU ELUoRN \DEDQFร GDQ IRQ HOGH HWPHN GXUXPXQGD NDOGร NODUร QGD

ILQDQVDO DUDFร ODUร Q NXUXOXรบODUร Q SHUIRUPDQVร Qร oRN VD\ร GD WDVDUUXI VDKLEL DGร QD

L]OH\HELOPHOHUL QHGHQL\OH L]OHPH PDOL\HWOHULQGHQ WDVDUUXI VDรทODQDELOPHNWHGLU

%X ยณGHYUHGLOPLรบ L]OHPHยด Gย ]HQOHPHVL ELU ERUo DODQ Eย Wย Q WDVDUUXI

VDKLSOHULQFH GHรทLO VDGHFH ILQDQVDO NXUXOXรบ WDUDIร QGDQ L]OHQGLรทL LoLQ oLIW

L]OHPHGHQ NDoร QPD\ร VDรทOD\DUDN WRSODP L]OHPH PDOL\HWOHULQL D]DOWPDNWDGร U

)LQDQVDO VLVWHPOHU รบLUNHW GHQHWLPLQL NROD\ODรบWร UPDQร Q \DQร Vร UD ILUPD

Pย ONL\HWL LOH \|QHWLPLQLQ ELUELULQGHQ D\Uร OPDVร Qร GD Pย PNย Q Nร OPDNWDGร U

$QFDN L]OHPH J|UHYLQLQ GHYUHGLOPHVL V|] NRQXVX J|UHYLQ DNWDUร OGร รทร

NXUXOXรบXQ NLP WDUDIร QGDQ L]OHQPHVL JHUHNWLรทL VRUXQXQX RUWD\D oร NDUPDNWDGร U

)LQDQVDO NXUXOXรบ oHรบLWOHQGLULOPLรบ ELU SRUWI|\ WXWDUDN WDVDUUXI VDKLSOHULQH

PHYGXDW IDL]L JLEL JHWLULOHUL |GHPH V|]ย Qย JHUoHNOHรบWLUHELOPH NRQXVXQGD

Jย YHQ ROXรบWXUPDNWD YH E|\OHFH PXGLOHU ILQDQVDO NXUXOXรบX L]OHPHN ]RUXQGD

NDOPDPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD ILQDQVDO NXUXOXรบODU L]OHPH PDOL\HWOHULQL Gย รบย UHUHN

YHULPOL \DWร Uร PODUร WHรบYLN HGHELOPHNWHGLU

'LรทHU WDUDIWDQ ILQDQVDO DUDFร ODU YH ILUPDODUร Q X]XQ G|QHPOL LOLรบNLOHU

JHOLรบWLUPHOHUL ELOJL WRSODPD PDOL\HWOHULQL GDKD GD ID]OD Gย รบย UHELOPHNWHGLU %X

\ROOD ELOJL DVLPHWULOHULQGH PH\GDQD JHOHQ D]DOร รบ \DEDQFร ND\QDN

NXOODQร Pร QGDNL Nร Vร WODPDODUร KDILIOHWHUHN GDKD YHULPOL ND\QDN WDKVLVDWร Qร

NROD\ODรบWร UPDNWDGร U รนLUNHW GHQHWLPLQL VDรทOD\DQ ILQDQVDO Gย ]HQOHPHOHU

VHUPD\HQLQ GDรทร Oร Pร Qร L\LOHรบWLUHUHN GDKD Kร ]Oร VHUPD\H ELULNLPLQL YH E|\OHFH

X]XQ YDGHOL LNWLVDGL Eย \ย PH\L WHรบYLN HWPH HรทLOLPL WDรบร PDNWDGร U 7DVDUUXIODUร Q 7RSODQPDVร

)LQDQVDO VLVWHPLQ \HULQH JHWLUGLรทL EX IRQNVL\RQ \DWร Uร PODU LoLQ IDUNOร

WDVDUUXI VDKLSOHULQGHQ VHUPD\H WRSODQPDVร Qร YH ILQDQVDO HQVWUย PDQODU LKUDo

HGLOPHVLQL LIDGH HWPHNWHGLU %X HQVWUย PDQODU KDQH KDONODUร QD SRUWI|\OHULQL

oHรบLWOHQGLUPH DNWLI OLNLGLWHVLQL DUWร UPD YH YHULPOL ILUPDODUD \DWร Uร P \DSPD

LPNDQODUร Qร VXQPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD ILQDQVDO DUDFร ODU WDUDIร QGDQ WDVDUUXIODUร Q

ELU KDYX]GD WRSODQPDVร ULVN oHรบLWOHQGLUPHVLQL OLNLGLWH\L YH ILUPDODUร Q

Eย \ย NOย รทย Qย L\LOHรบWLUHUHN ND\QDN WDKVLVDWร Qร JHOLรบWLUPHNWHGLU

'LรทHU WDUDIWDQ ELUELUL\OH EDรทODQWร Vร ROPD\DQ ELUoRN WDVDUUXI VDKLELQLQ

WDVDUUXIODUร Qร ELU KDYX]GD WRSODPDN PDOL\HWOLGLU YH EX GXUXP LNL Wย U IULNVL\RQXQ

Dรบร OPDVร Qร JHUHNWLUPHNWHGLU โ ข

IDUNOร ELUH\OHULQ WDVDUUXIODUร Qร WRSODPDQร Q LรบOHP PDOL\HWOHUL

•

WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ WDVDUUXIODUÕQÕQ NRQWURO QGHQ YD]JHoHUNHQ kendilerini

DVLPHWULOHUL

güvenGH KLVVHWPHOHULQL VD÷ODPD\D LOLúNLQ ELOJL

dHúLWOL ILQDQVDO G ]HQOHPHOHU ELUoRN ELUH\LQ WDVDUUXIODUÕQÕ WRSODPDNOD

LOJLOL RODQ EX IULNVL\RQODUÕ KDILIOHWPHN YH WDVDUUXIODUÕQ WRSODQPDVÕQÕ

NROD\ODúWÕUPDN DPDFÕQD KL]PHW HGHELOPHNWHGLU 7DVDUUXIODUÕQ WRSODQPDVÕ

|]HOOLNOH VHUPD\H\H JHUHNVLQLP GX\DQ UHWLP ELULPOHUL LOH ND\QDN ID]ODVÕ RODQ

WDVDUUXI VDKLSOHUL DUDVÕQGD \DSÕODQ oRN VD\ÕGD LNL WDUDIOÕ V|]OHúPH\L

LoHUHELOPHNWHGLU %LUoRN ELUH\LQ \DWÕUÕP \DSWÕ÷Õ DQRQLP úLUNHWOHU EX

V|]OHúPHOHUH L\L ELUHU |UQHNWLU < ]OHUFH ILUPD\D \DWÕUÕP \DSDQ YH ELQOHUFH

\DWÕUÕPFÕQÕQ ELULNLPOHULQL WRSOD\DQ ILQDQVDO DUDFÕODU oRN VD\ÕGD LNL WDUDIOÕ

V|]OHúPH

\DSÕOPDVÕQGDQ ND\QDNODQDQ LúOHP YH

D]DOWDELOPHNWHGLU

ELOJL

PDOL\HWOHULQL

%LUoRN NLúLQLQ WDVDUUXIODUÕQÕ RUWDN ELU KDYX]GD WRSODPD NRQXVXQGD

EDúDUÕOÕ RODQ ILQDQVDO VLVWHPOHU LNWLVDGL E \ PH\L J oO ELU úHNLOGH

HWNLOH\HELOPHNWHGLU )LQDQVDO DUDFÕODU WDUDIÕQGDQ WDVDUUXIODUÕQ GDKD YHULPOL ELU

úHNLOGH WRSODQPDVÕ VHUPD\H ELULNLPL ]HULQGHNL GR÷UXGDQ HWNLVLQLQ \DQÕ VÕUD

ND\QDN WDKVLVDWÕQÕ JHOLúWLUHUHN WHNQRORMLN \HQLOL÷L GH GHVWHNOH\HELOPHNWHGLU

%|\OHFH ILQDQVDO VLVWHP ND\QDNODUÕQ \DWÕUÕP SURMHOHUL LoLQ HWNLOL ELU úHNLOGH

NXOODQÕOPDVÕQÕ VD÷OD\DUDN GDKD L\L WHNQRORMLOHULQ EHQLPVHQPHVLQGH YH EX

\ROOD LNWLVDGL E \ PHQLQ WHúYLN HGLOPHVLQGH PHUNH]L ELU URO R\QDPDNWDGÕU 0DO YH +L]PHW 7DNDVÕ )LQDQVDO

VHNW|U

KHP

|GHPHOHULQ

\DSÕOPDVÕ

LoLQ

JHUHNOL

PHNDQL]PDODUÕ VD÷OD\DUDN KHP GH ELOJL PDOL\HWOHULQL D]DOWDUDN HNRQRPLGHNL

LúOHPOHULQ JHUoHNOHúWLULOPHVLQL NROD\ODúWÕUPDNWDGÕU øúOHP PDOL\HWOHULQL D]DOWDQ

ILQDQVDO G ]HQOHPHOHU X]PDQODúPD\Õ WHNQRORMLN \HQLOL÷L YH E|\OHFH LNWLVDGL büyümeyi desteklemektedir.

0RGHUQ WHRULV\HQOHU PDO YH KL]PHW WDNDVÕ X]PDQODúPD YH WHNQRORMLN

\HQLOLN DUDVÕQGDNL LOLúNLOHUL DoÕNODPD\D oDOÕúPÕúODU YH V|] NRQXVX LOLúNLOHU

oHUoHYHVLQGH ILQDQVDO SL\DVDODUÕQ JHOLúLPL LOH X]PDQODúPD YH UHWLPGHNL

DUWÕú DUDVÕQGD LNL \|QO ELU HWNLOHúLP EXOPXúODUGÕU %X G ú QFH\H J|UH

X]PDQODúPDGD J|]OHQHQ DUWÕú HNRQRPLGH GDKD ID]OD LúOHP \DSÕOPDVÕQÕ

JHUHNWLUPHNWHGLU øúOHPOHULQ PDOL\HWOL ROPDVÕ QHGHQL\OH V|] NRQXVX PDOL\HWOHUL

D]DOWDQ

ILQDQVDO

G ]HQOHPHOHU

X]PDQODúPDGDNL

JHOLúPHOHUL

GHVWHNOHPHNWHGLU 'ROD\ÕVÕ\OD PDO YH KL]PHW WDNDVÕQÕ NROD\ODúWÕUDQ ILQDQVDO

SL\DVDODU \LQH EX SL\DVDODUÕQ JHOLúLPLQH NDWNÕGD EXOXQDFDN Rlan üretkenlikteki

E \ PHOHUL WHúYLN HWPHNWHGLU

'L÷HU WDUDIWDQ ILQDQVDO SL\DVDODUÕQ \DUDWÕOPDVÕQD LOLúNLQ VDELW

PDOL\HWOHULQ ROGX÷X YDUVD\ÕPÕ DOWÕQGD NLúL EDúÕ PLOOL JHOLUGH JHUoHNOHúHFHN

RODQ ELU DUWÕú V|] NRQXVX PDOL\HWOHULQ NLúL EDúÕ JHOLULQ ELU \ ]GHVL RODUDN GDKD

G ú N JHUoHNOHúPHVL DQODPÕQD JHOHFHNWLU 6RQXo RODUDN ILQDQVDO VLVWHPLQ

PDO YH KL]PHW WDNDVÕQÕ NROD\ODúWÕUPD IRQNVL\RQXQXQ ILQDQVDO NDONÕQPD YH

LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGD LNL \|QO ELU LOLúNL UHWHELOGL÷L LGGLD HGLOPHNWHGLU

ø.ø1&ø %g/h0 )ø1$16$/ .$/.,10$ .$95$0, )LQDQVDO .DONÕQPDQÕQ 7DQÕPODQPDVÕ `

%LOJL WRSODPD V|]OHúPHOHUL X\JXODPD YH LúOHP \DSPD PDOL\HWOHUL

EHOLUOL ILQDQVDO V|]OHúPHOHULQ SL\DVDODUÕQ YH DUDFÕODUÕQ RUWD\D oÕNPDVÕQÕ WHúYLN

HWPHNWHGLU )DUNOÕ \DVDO YH G ]HQOH\LFL VLVWHPOHU YH YHUJL VLVWHPOHUL LOH ELUOLNWH

V|] NRQXVX PDOL\HWOHULQ IDUNOÕ W U YH NRPELQDV\RQODUÕ ONHOHU DUDVÕQGD YH

WDULK ER\XQFD D\UÕ D\UÕ ILQDQVDO V|]OHúPHOHULQ SL\DVDODUÕQ YH DUDFÕODUÕQ

ROXúPDVÕQD \RO DoPÕúODUGÕU

3L\DVD IULNVL\RQODUÕQÕ KDILIOHWPHN DPDFÕ\OD RUWD\D oÕNDQ ILQDQVDO

VLVWHPOHU GR÷DO RODUDN ND\QDN WDKVLVLQL HWNLOHPHNWHGLU gUQH÷LQ ILUPDODU YH

\|QHWLFLOHUL KDNNÕQGD ELOJL WRSODPD NRQXVXQGD JHOLúPH VD÷OD\DQ EDQNDODUÕQ

RUWD\D oÕNÕúÕ ú SKHVL] NUHGL WDKVLVLQLQ GH÷LúPHVLQH QHGHQ RODFDNWÕU %HQ]HU

úHNLOGH \DWÕUÕPFÕODUÕQ ILUPDODUD NHQGLOHULQH JHUL |GHPH \DSPDODUÕ NRQXVXQGD

GDKD ID]OD J YHQ GX\PDODUÕQÕ VD÷OD\DQ ILQDQVDO V|]OHúPHOHU ELUH\OHULQ

WDVDUUXIODUÕQÕ WDKVLV HWPH úHNLOOHUL ]HULQGH HWNLOL RODFDNWÕU %DúND ELU |UQHN

RODUDN LVH OLNLW KLVVH VHQHGL YH WDKYLO SL\DVDODUÕQÕQ NDONÕQPDVÕ X]XQ ELU V UH

ER\XQFD WDVDUUXIODUÕ ]HULQGHNL NRQWUROOHULQL ND\EHWPHN LVWHPH\HQ NLúLOHULQ

X]XQ YDGHOL SURMHOHU ]HULQGHNL KDNODUÕQÕ VDDWOHU LoHULVLQGH DOÕS VDWDELOHFHN

GXUXPGD ROPDODUÕ DQODPÕQD JHOHFHNWLU %X JLEL JHOLúPHOHU LVH ELUH\OHULQ QH

NDGDU YH QH úHNLOGH WDVDUUXI \DSDFDNODUÕQÕ FLGGL |Oo GH HWNLOH\HELOHFHNWLU

)LQDQVDO HQVWU PDQODU SL\DVDODU YH DUDFÕODU WDPDPHQ RUWDGDQ

NDOGÕUDPDVDODU ELOH ELOJL WRSODPD V|]OHúPHOHUL X\JXODPD YH LúOHP \DSPD

PDOL\HWOHULQLQ HWNLOHULQL D]DOWWÕNODUÕ YH E|\OHFH ILQDQVDO IRQNVL\RQODUÕ VD÷ODPD

NRQXVXQGD GDKD EDúDUÕOÕ ROGXNODUÕ ]DPDQ ILQDQVDO NDONÕQPD ROXúPDNWDGÕU

'ROD\ÕVÕ\OD

ILQDQVDO

NDONÕQPD

ab (@= > 4 ? @?

. 4 ( A5 ( ( 4

$ B

* # "

65 %

; ;

C "

4 B A

ILQDQVDO

$ B

* # " *

VLVWHPLQ

4 B 4 GB A5 B " " " *

\HULQH

JHWLUGL÷L

IRQNVL\RQODUGD L\LOHúPH YH JHOLúPHOHU ROPDVÕ DQODPÕQD JHOPHNWHGLU 6|]

NRQXVX IRQNVL\RQODUÕQ KHU ELUL WDVDUUXI YH \DWÕUÕP NDUDUODUÕQÕ HWNLOH\HELOPHNWH

YH E|\OHFH LNWLVDGL E \ PH\H NDWNÕGD EXOXQDELOPHNWHGLU %LUoRN SL\DVD

IULNVL\RQXQXQ ROPDVÕ YH \DVDODU G ]HQOHPHOHU YH SROLWLNDODUÕQ ONHOHU

DUDVÕQGD YH ]DPDQ ER\XQFD EHOLUJLQ úHNLOGH IDUNOÕOÕN J|VWHUPHVL QHGHQL\OH

ILQDQVDO VLVWHPLQ IRQNVL\RQODUÕQÕQ KHUKDQJL ELU ER\XWXQGDNL JHOLúPHOHU

HNRQRPLGH YDURODQ GL÷HU IULNVL\RQODUD ED÷OÕ RODUDN ND\QDN WDKVLVL YH UHIDK

LoLQ IDUNOÕ VRQXoODUD \RO DoDELOPHNWHGLU

)LQDQV YH E \ PH WHRULOHUL DUDVÕQGD ED÷ODQWÕ NXUPDN DoÕVÕQGDQ LNL

NRQX YXUJXODQPD\D GH÷HUGLU øON RODUDN JHQLú ELU E \ PH OLWHUDW U IL]LNL

VHUPD\H ELULNLPLQLQ NHQGLOL÷LQGHQ X]XQ YDGHOL LNWLVDGL E \ PHQLQ |QHPOL ELU

E|O P Q DoÕNODPDN LoLQ \HWHUOL ROPDGÕ÷ÕQÕ VDYXQPDNWDGÕU %X QHGHQOH

ILQDQVÕQ LNWLVDGL E \ PH\L DoÕNOD\DELOPHVL LoLQ ILQDQVDO NDONÕQPDQÕQ ND\QDN

WDKVLVLVLQH \|QHOLN NDUDUODUÕ UHWNHQOLN DUWÕúÕQÕ WHúYLN HGHFHN \ROODUOD QDVÕO

HWNLOHGL÷LQL WDULI HGHQ WHRULOHUH LKWL\Do GX\XOPDNWDGÕU

øNLQFL RODUDN LNWLVDGL E \ PH LOH ND\QDN WDKVLVLQL L\LOHúWLUHQ YH ULVNL

D]DOWDQ ILQDQVDO G ]HQOHPHOHULQ RUWD\D oÕNÕúÕ DUDVÕQGD LNL JHQHO EHOLUVL]OLN

EXOXQPDNWDGÕU g]HOOLNOH GDKD \ NVHN JHWLULOHU WDVDUUXI RUDQODUÕQÕ L\L ELOLQHQ

JHOLU YH LNDPH HWNLOHUL QHGHQL\OH EHOLUVL] ELU úHNLOGH HWNLOHPHNWHGLU %XQD

EHQ]HU RODUDN GDKD G ú N ULVN GH WDVDUUXI RUDQODUÕQÕ EHOLUVL] ELU úHNLOGH

HWNLOHPHNWHGLU %X EHOLUVL]OLNOHUGHQ GROD\Õ ND\QDN WDKVLVLQL L\LOHúWLUHQ YH ULVNL azaltan

finansal

düzenlemeler,

tasarruf

oranlarÕQÕ D]DOWDELOPHNWHGLU

'ROD\ÕVÕ\OD IL]LNL VHUPD\H GÕúVDOOÕNODUÕQÕ LoHUHQ ELU E \ PH PRGHOLQGH

ILQDQVDO NDONÕQPD WDVDUUXIODUGDNL G ú ú LOH GÕúVDOOÕNODUÕQ \HWHUL NDGDU E \ N

ELU HWNL UHWHFHN úHNLOGH ELUOHúPHVL GXUXPXQGD LNWLVDGL E \ PH\L

JHFLNWLUHELOHFHN YH UHIDK VHYL\HVLQLQ G úPHVLQH QHGHQ RODELOHFHNWLU )LQDQVDO .DONÕQPDQÕQ g]HOOLNOHUL

)LQDQVDO VLVWHPOHULQ IRQNVL\RQODUÕQÕQ KHUELULQLQ LNWLVDGL E \ PH

]HULQGH HWNLOL ROPDVÕ EHNOHQPHNOH ELUOLNWH V|] NRQXVX IRQNVL\RQODUÕQ \HULQH

getirilmesinde ülkelHU DUDVÕQGD E \ N IDUNOÕOÕNODU J|U OHELOPHNWHGLU )LQDQVDO

NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLVLQL EHOLUOH\HQ EDรบOร FD ย o |]HOOLรทL

ROGXรทX NDEXO HGLOPHNWHGLU )LW]*HUDOG โ ข

ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q Gย ]H\L

โ ข

ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q HWNLQOLรทL

โ ข

ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q NRPSR]LV\RQX

)LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q 'ย ]H\L )LQDQVDO VLVWHPLQ HNRQRPL\H J|UH Eย \ย NOย รทย VLVWHPLQ \HULQH

JHWLUGLรทL IRQNVL\RQODU Doร Vร QGDQ |QHP WDรบร PDNWDGร U %ย \ย N ELU ILQDQVDO VLVWHP

ILQDQVDO DUDFร ODUร Q LรบOHPOHULQLQ VDELW PDOL\HWOHUL ROPDVร QHGHniyle, รถlรงek

HNRQRPLOHULQGHQ \DUDUODQร OPDVร QD RODQDN VDรทODPDNWDGร U )LQDQVDO DUDFร ODUD

GDKD ID]OD NLรบL NDWร OGร NoD DUDFร ODU Eย \ย PH LoLQ ROXPOX VRQXoODUร YH Gร รบVDO

\DUDUODUร RODQ ELOJLOHUL GDKD ID]OD ย UHWHELOPHNWHGLU %ย \ย N ELU ILQDQVDO VLVWHP

D\Uร FD NUHGL Nร Vร WODUร Qร GD D]DOWDELOPHNWHGLU )LUPDODUร Q ERUoODQPD \HWHQHNOHUL

DUWWร NoD NDUOร \DWร Uร P Iร UVDWODUร Qร Q NUHGL WD\ร QODPDVร QHGHQL\OH DWODQPDPD

LKWLPDOL GDKD \ย NVHN ROPDNWDGร U

$\Uร FD ILQDQVDO VLVWHPLQ VHUPD\HQLQ WDKVLV HGLOPHVLQGH YH IRQODUร Q

NXOODQร Pร Qร Q L]OHQPHVLQGH |OoHN HNRQRPLOHULQLQ EX IRQNVL\RQODU LoLQ

|QHPLQGHQ GROD\ร Eย \ย NOย รทย LOH GRรทUX RUDQWร Oร RODUDN GDKD HWNLQ ROPDVร

EHNOHQPHNWHGLU )LQDQVPDQร Q YDUOร รทร QGDNL DUWร รบ HNRQRPLQLQ Gร รบ รบRNODUD NDUรบร

HVQHNOLรทLQL DUWร UDUDN Wย NHWLP YH \DWร Uร PODUร Q Gย ]Jย Q ELU รบHNLOGH VH\UHWPHVLQH

GH \DUGร PFร ROPDNWDGร U 'DKD JHQHO RODUDN ILQDQVDO VLVWHP HNRQRPLGHNL

ULVNOHULQ G|Qย รบWย Uย OPHVLQGH YH \HQLGHQ WDKVLV HGLOPHVLQGH |QHPOL ELU URO

R\QDPDNWDGร U %ย \ย N ELU ILQDQVDO VLVWHP NHVLWVHO ULVN oHรบLWOHQGLUPHVLQLQ \DQร

Vร UD G|QHPOHUDUDVร ULVN SD\ODรบร Pร Qร GD JHOLรบWLUHELOPHNWHGLU )LQDQVDO VLVWHPLQ

GDKD oRN NLรบLQLQ NXOODQร Pร QD Doร OPDVร ULVNOHULQ GDKD L\L ELU รบHNLOGH WDKVLV

HGLOPHVLQL YH E|\OHFH IL]LNL YH EHรบHUL VHUPD\H \DWร Uร PODUร Qร Q DUWPDVร sonucunda daha yรผksek bรผyรผme orDQODUร QD XODรบร OPDVร Qร VDรทOD\DFDNWร U

)LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q (WNLQOLรทL )LQDQVDO VLVWHPLQ Eย \ย NOย รทย LOH LNWLVDGL Eย \ย PH\L EDรทOD\DQ NDQDOODU

ILLOHQ ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q NDOLWHVLQLQ \ย NVHN ROGXรทXQX YDUVD\PDNWDGร U $QFDN

ILQDQVDO VLVWHPOHULQ HWNLQOLรทLQL |]HOOLNOH DQD IRQNVL\RQODUร QGDQ ELULVLQLQ ELOJL

WRSODPDN ROPDVร QHGHQL\OH YHUL NDEXO HWPHN Pย PNย Q GHรทLOGLU $VLPHWULN

ELOJL ILQDQVDO SL\DVDODUGDNL Gร รบVDOOร NODU YH HNVLN UHNDEHW |UQHรทLQ VDELW

PDOL\HWOHULQ VRQXFX RODUDN WDP RODUDN RSWLPDO ROPD\DQ ILQDQVPDQ YH \DWร Uร P

Gย ]H\OHULQH YH VHUPD\HQLQ YHULPVL] ELU รบHNLOGH WDKVLV HGLOPHVLQH \D GD

EDQND\D Kย FXP GRODQGร Uร Fร Oร N YH\D OLNLGLWH \HWHUVL]OLรทL JLEL LNWLVDGL Eย \ย PH\H

]DUDU YHULFL GLรทHU LVWHQPH\HQ VRQXoODUD \RO DoDELOPHNWHGLU %X Wย UGHQ SL\DVD

NXVXUODUร Qร Q ED]ร ODUร LOH HQ L\L รบHNLOGH ELU NDPX NXUXPX WDUDIร QGDQ \DSร ODFDN

X\JXQ ELU J|]HWLP \ROX\OD EDรบD oร Nร ODELOPHNWHGLU $QFDN EXQD HN RODUDN \DVDO

YH NXUXPVDO ]HPLQ UHNDEHW SROLWLNDVร Qร GD LoHUHFHN รบHNLOGH GH ILQDQVDO

SL\DVDODUร Q

HWNLQOLรทLQL

EXOXQDELOPHNWHGLU

Eย \ย WHUHN

LNWLVDGL

Eย \ย PH\H

NDWNร GD

)LQDQVDO $UDFร Oร รทร Q .RPSR]LV\RQX )LQDQVDO DUDFร Oร รทร Q NRPSR]LV\RQXQGDNL LNL |QHPOL GHรทLรบLP PHYFXW

ILQDQVPDQร Q YDGHVL LOH VHUPD\H SL\DVDODUร HPHNOLOLN IRQODUร YH VLJRUWD

รบLUNHWOHUL JLEL NXUXPVDO \DWร Uร PFร ODUร Q Eย \ย PHVL LOH LOJLOLGLU .UHGL YH WDKYLOOHULQ

YDGHVL EHOLUOL \DWร Uร PODUร Q QH GHUHFH NDUOร \DSร ODELOHFHรทLQL HWNLOH\HELOPHNWHGLU

'LรทHU WDUDIWDQ SL\DVDODUร Q EDQNDODUร Q \HULQL DOPDVร DUDFร Oร N PDOL\HWLQGHNL

GHรทLรบLPOHULQ ELU VRQXFX RODUDN J|Uย OPHNWHGLU /LNLW KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร Qร Q

YDUROPDODUร YH GDKD \ย NVHN X]XQ YDGHOL JHWLULOHU VXQPDODUร GXUXPXQGD

รบDKร VODU KLVVH VHQHWOHUL DUDFร Oร รทร \OD WDVDUUXI \DSDFDNODUGร U $\Uร FD HQ HVNL

LรบOHWPH ILQDQVPDQ PRGHOOHULQGHQ ED]ร ODUร QD J|UH EHOLUOL YDUVD\ร PODU DOWร QGD

ILUPDQร Q SL\DVD GHรทHUL VHUPD\H \DSร Vร QGDQ EDรทร PVร ]Gร U 0RGLJOLDQL YH

0LOOHU

)LQDQVDO DUDFร Oร รทร Q NRPSR]LV\RQXQXQ ILUPDODUร Q ND\QDN WDKVLVLQGHNL

HWNLQOLNOHULQL HWNLOHPHVL LoLQ SRWDQVL\HO ELU NDQDO NXUXPVDO \|QHWLรบLP

รผzerindeki etkisidir. Ancak banNDODUD NDUรบร SL\DVDODUร Q GXUDรทDQโ GXUXP

Eย \ย PHVLQL DUWร UPDGDNL UROย Qย NXUXPVDO \|QHWLรบLP ย ]HULQGHNL HWNLOHUL

DUDFร Oร รทร \OD GHรทHUOHQGLUHQ WHRULN PRGHOOHU PHYFXW GHรทLOGLU %LUoRN DUDรบWร UPDFร

SL\DVDODUร Q VDรทODGร รทร NXUXPVDO \|QHWLรบLP \HWHQHNOHULQLQ LGDUHFLOHULQ รบDKVL

NDUDU YHUHELOPH \HWNLVLQH \RO DoDQ \D\ร OPร รบ KLVVHGDUOร N YH\D KDNLP RUWDNODU

WDUDIร QGDQ รบLUNHW NDUDUODUร Qร ER]DELOHFHN RODQ Dรบร Uร Jย o NXOODQร Pร \ย ]ย QGHQ

Vร Qร UOร ROGXรทXQX J|]OHPOHPLรบOHUGLU

)LQDQVDO .DONร QPD 'HรทLรบNHQOHUL

<HQL YH JHOLรบPHNWH RODQ ELU OLWHUDWย U ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL

Eย \ย PH LoLQ |QHPLQL VDSWDPD\D oDOร รบPDNWDGร U <DSร ODQ ED]ร oDOร รบPDODUGD

EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Qย Q Eย \ย NOย รทย LOH KLVVH VHQHGL SL\DVDVร Qร Q OLNLGLWH YH

Eย \ย NOย รทย Qย Q |Ooย OHUL VRQUDNL G|QHPOHUGH J|]OHPOHQHQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ

Eย \ย PH RUDQODUร LOH |QHPOL |Ooย GH EDรทODQWร Oร EXOXQPXรบWXU $\Uร FD EDQNDFร Oร N

VHNW|Uย LOH KLVVH VHQHGL SL\DVDVร QGDNL NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH\H

QHGHQVHO ELU HWNLVL ROGXรทXQX LGGLD HGHQ DPSLULN oDOร รบPDODU GD PHYFXWWXU

%HFN YH GLรทHUOHUL ILQDQVDO NXUXOXรบODU YH SL\DVDODUร Q

Eย \ย NOย รทย Qย HWNLQOLรทLQL YH YHULPOLOLรทLQL |OoPHN D\Uร FD ย ONHOHU YH G|QHPOHU

DUDVร NDUรบร ODรบWร UPDODU \DSPDN DPDFร \OD ELU YHUL VHWL ROXรบWXUPXรบWXU %X WH] c

oDOร รบPDVร QGD GD NXOODQร ODQ V|] NRQXVX YHUL VHWLQGH EXOXQDQ GHรทLรบNHQOHULQ ELU

Nร VPร QGDQ

ILQDQV Eย \ย PH

OLWHUDWย Uย QGH

\DSร ODQ

ELUoRN

oDOร รบPDGD

\DUDUODQร OPร รบWร U %X E|Oย Pย Q JHUL NDODQร QGD DGร JHoHQ YHUL VHWLQGH \HU DODQ

ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHULQLQ ELU E|Oย Pย โ ILQDQVDO DUDFร ODUร Q Eย \ย NOย N YH etkinlik gรถstergeleri โ HOH DOร QDFDNWร U %HFN YH GLรทHUOHUL WDUDIร QGDQ ROXรบWXUXODQ YHUL VHWLQGH ILQDQVDO

NXUXOXรบODU โ ข

PHUNH] EDQNDODUร

โ ข

PHYGXDW EDQNDODUร +

d f

9/> j i'

e ( = > 4 ? @? . 4 ( A5 ( ( 4 $ B / ? C 7U( % 86 % F C 4 B A $ B * " * # " 2 โ * * " " * # " * * . ( $ (!% $ $ . % 4 C5 A 4 T g@h g1 c E B 4 B ; ; * * * ; ; * "@ " 2 # 2 " " 3 * # 4 % 4 = 4 % E = A E . 4 4 4 > 1 kE C ( 4 B 4 = 4 % ( 4 1 # # * " " " " " # * " * " * # " " " l " $ . 4 = ? ? $ 4 ( ( 4 ( A 4 B $ B " 3 l " * *!m * " * " " " l " " " #

4 B 4 GB A5 B " " " * % @ 4 A5 # A 4 kE ? ? * # lรผlรผklere

GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU g

โ ข

ROPDN ย ]HUH ย o JUXED D\Uร OPDNWDGร U Yazarlar finansal sektรถrlerin bรผyรผklรผk ve etkinlikleriQL ELUELUOHUL YH

*6<รธ+ LOH NDUรบร ODรบWร UPDNWDGร U %X JUXSWDNL GHรทLรบNHQOHULQ ROXรบWXUXOPDVร QGD LNL

IDUNOร ELODQoR NDOHPL HVDV DOร QPDNWDGร U โ ข

yurt iรงi mali olmayan sektรถrlerden toplam alacaklar,

โ ข

รถzel sektรถrden alacaklar.

%X GHรทLรบNHQOHUGHQ ELULQFLVL ยณYDUOร NODUยด, ikincisi ise โ รถzel kredilerโ

RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U ยณ9DUOร NODUยด WRSODP \XUW LoL ILQDQVDO DUDFร Oร รทD NDUรบร Oร N

JHOLUNHQ ยณ|]HO NUHGLOHUยด PDOL ROPD\DQ |]HO VHNW|UOH \DSร ODQ ILQDQVDO DUDFร Oร รทร

LIDGH HWPHNWHGLU รธNL GHรทLรบNHQ LoLQ GH PHUNH] EDQNDODUร QGDQ PHYGXDW

EDQNDODUร QGDQ YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODUGDQ RODQ DODFDNODU โ ILQDQVDO

VHNW|UOHULQ ELUELUOHULQGHQ RODQ DODFDNODUร โ NDSVDP Gร รบร QGD Eร UDNร OPร รบWร U

7DEOR ยถGH |]HWOHQHQ VHoLOPLรบ ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHULQLQ

Doร NODPDODUร QD DรบDรทร GD \HU YHULOPLรบWLU

7$%/2 6(dรธ/0รธรน )รธ1$16$/ .$/.,10$ '(รถรธรน.(1/(5รธ

)LQDQVDO $UDFร ODUร Q %ย \ย NOย N gOoย OHUL *|UHFHOL %ย \ย NOย N gOoย OHUL 0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU 0HYGXDW %DQNDVร 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบ 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU 0HYGXDW %DQNDVร 0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร 0XWODN %ย \ย NOย N gOoย OHUL 0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร *6<รธ+ 0HYGXDW %DQNDVร 9DUOร NODUร *6<รธ+ 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบ 9DUOร NODUร *6<รธ+ /LNLW <ย Nย POย Oย NOHU *6<รธ+

)LQDQVDO $UDFร ODUร Q (WNLQOLN gOoย OHUL 0HYGXDW %DQNDODUร 7DUDIร QGDQ g]HO 6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHU *6<รธ+ 0HYGXDW %DQNDODUร YH 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบODU 7DUDIร QGDQ g]HO 6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHU *6<รธ+

H)IKJKL INMKOTn)ZTo M [ ZpQU\ STZ q r Z q \ V ] ^T^T^

" *

( ( 4 ( A 4

4 G=

" *

" #

B A B

4 "

( ( 4 B $ B " " l " " " #

)LQDQVDO $UDFร ODUร Q %ย \ย NOย N gOoย OHUL %X GHรทLรบNHQOHU J|UHFHOL Eย \ย NOย N |Ooย OHUL YH PXWODN Eย \ย NOย N |Ooย OHUL

RODUDN LNL JUXED D\Uร OPDNWDGร U

*|UHFHOL %ย \ย NOย N gOoย OHUL %X GHรทLรบNHQOHU ย o ILQDQVDO VHNW|Uย Q ELUELUOHULQH J|UH |QHPLQL รถlรงmektedir โ ข

0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU

โ ข

0HYGXDW %DQNDVร 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU

โ ข

'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบ 9DUOร NODUร 7RSODP )LQDQVDO 9DUOร NODU

%X |Ooย OHULQ \DOQร ]FD KHU ย o NDWHJRUL LoLQ GH YHUL ROPDVร GXUXPXQGD

KHVDSODQDELOPHOHUL QHGHQL\OH PHYGXDW EDQNDODUร Qร Q PHUNH] EDQNDVร QD J|UH

|QHPLQL |OoHQ DOWHUQDWLI ELU J|VWHUJH ROXรบWXUXOPXรบWXU โ ข

0HYGXDW %DQNDVร 0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร

%DQND Gร รบร ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q YHULOHULQH VDรทOร NOร ELU รบHNLOGH

XODรบPDQร Q ]RU ROGXรทX ย ONHOHU LoLQ V|] NRQXVX GHรทLรบNHQLQ NXOODQร Pร Qร Q ELU

DYDQWDM RODFDรทร Gย รบย Qย OPHNWHGLU

%X GHรทLรบNHQL ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHVL RODUDN NXOODQDQ oDOร รบPDODU

DUDVร QGD /HYLQH YH GLรทHUOHUL /RD\]D YH 5DQFLHUH 5LRMD YH

9DOHY VD\ร ODELOLU

0XWODN %ย \ย NOย N gOoย OHUL %X GHรทLรบNHQOHU ย o ILQDQVDO VHNW|Uย Q *6<รธ+ยถ\H J|UH |QHPLQL รถlรงmektedir: t!u w . 4 $ 4 v 4B l " * " * " " A x % ( T= $ B % 4B # " " * " " y

" *

$ B T ! %

B B 1 % ( T= * * # " " *

( "

$ B5% G !

" *

4 B % $ 4 ( ( 4 ( A 4 B % 4 B 4 B . 4 GB " " # : m * " * " " * " " l " * " =

" *

$ B5% "

4B 4 5 B . 4 GB . B B " l " * " " * #

โ ข

0HUNH] %DQNDVร 9DUOร NODUร *6<รธ+

โ ข

0HYGXDW %DQNDVร 9DUOร NODUร *6<รธ+

โ ข

'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบ 9DUOร NODUร *6<รธ+

%X J|VWHUJHOHU ย o ILQDQVDO VHNW|U WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ ILQDQVDO

KL]PHWOHULQ HNRQRPLQLQ Eย \ย NOย รทย QH J|UH |QHPLQL |OoPHNWHGLU 9DUOร NODU

GHYOHW NDPX LรบOHWPHOHUL YH |]HO VHNW|Uย NDSVD\DQ Eย Wย Q UHHO VHNW|UGHQ

DODFDNODUร LoHUPHNWHGLU

%LUoRN DUDรบWร UPDFร Qร Q ELODQoRQXQ \ย Nย POย Oย N WDUDIร QD RGDNODQPDVร

QHGHQL\OH \ย Nย POย Oย NOHUH GD\DOร ELU PXWODN Eย \ย NOย N |Ooย Vย GH DOWHUQDWLI

RODUDN ROXรบWXUXOPXรบWXU

Likit Yรผkรผmlรผlรผkler *6<รธ+ ;

โ ข

%X GHรทLรบNHQ ย o ILQDQVDO VHNW|Uย GH LoHUPHVL QHGHQL\OH NXOODQร ODQ HQ

JHQLรบ ILQDQVDO DUDFร Oร N J|VWHUJHVLGLU 7LSLN ELU ยณILQDQVDO GHULQOLkโ รถlรงรผsรผ olan likit

yรผkรผmlรผlรผklerin,

NXOODQร PODUร

รผรง

finansal

DUDVร QGD IDUN

sektรถr

grubu

J|]HWPHNVL]LQ

veya

yรผkรผmlรผlรผklerin

ILQDQVDO VHNW|Uย Q

JHQHO

Eย \ย NOย รทย Qย |OoPHVL QHGHQL\OH |QFHNL ย o J|VWHUJHGHQ GDKD DYDQWDMOร

ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU

.LQJ YH /HYLQH D /HYLQH YH GLรทHUOHUL /RD\]D YH

5DQFLHUH 5LRMD YH 9DOHY YH $QGHUVHQ EX GHรทLรบNHQL

NXOODQDQ DPSLULN oDOร รบPDODUD |UQHN RODUDN J|VWHULOHELOLU )LQDQVDO $UDFร ODUร Q (WNLQOLN gOoย OHUL Bรผyรผklรผk

รถlรงรผlerinin,

finansal

arDFร ODUร Q DODFDNODUร Qร Q NDPX

NHVLPLQGHQ YH\D |]HO VHNW|UGHQ ROPDVร D\ร Uร Pร Qร \DSPDPDVร QD NDUรบร Q

DรบDรทร GDNL LNL J|VWHUJH |]HO VHNW|UGHQ DODFDNODU ย ]HULQH \RรทXQODรบPDNWDGร U

0HYGXDW %DQNDODUร 7DUDIร QGDQ g]HO 6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHU

โ ข

*6<รธ+

z|{

$5E .

4 G=

" *

4 " "

% G=

" *

" #

B A B

m * " *

$ "

B4 B % $ % 4 E ? ? 4 ? 4 ? 4 . 4 GB A " " 2 " * " # m " * * l " * "

โ ข

0HYGXDW %DQNDODUร YH 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบODU 7DUDIร QGDQ g]HO

6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHU *6<รธ+

Bu iki gรถsterge, รถzel sektรถre verilen kredileri, devlete ve kamu

LรบOHWPHOHULQH YHULOHQ NUHGLOHUGHQ D\ร UPDNWD YH PHUNH] EDQNDVร Gร รบร QGDNL

ILQDQVDO DUDFร ODU WDUDIร QGDQ YHULOHQ NUHGLOHUH \RรทXQODรบPDNWDGร U %X

J|VWHUJHOHU ILQDQVDO DUDFร ODUร Q HWNLQOLรทLQL ILQDQVDO VLVWHPLQ HQ WHPHO

IRQNVL\RQODUร QGDQ ELUL RODQ WDVDUUXIODUร \DWร Uร PODUD DNWDUPD \|Qย QGHQ

|OoPHNWHGLU 6|] NRQXVX GHรทLรบNHQOHUGHQ LNLQFLVLQLQ EDQNDODUร Q \DQร Vร UD

EDQND Gร รบร ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ |]HO VHNW|UH YHULOHQ NUHGLOHUL GH

LoHUPHVL QHGHQL\OH ELU |QFHNLQGHQ GDKD NXOODQร รบOร ELU J|VWHUJH ROGXรทX

sรถylenebilir.

0HYGXDW %DQNDODUร YH 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบODU 7DUDIร QGDQ g]HO

6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHU *6<รธ+ GHรทLรบNHQL .LQJ YH /HYLQH D /HYLQH

YH GLรทHUOHUL /RD\]D YH 5DQFLHUH 5LRMD YH 9DOHY YH

$QGHUVHQ JLEL oDOร รบPDODUGD ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHVL RODUDN

NXOODQร OPร รบWร U

hdh1&h %g/h0 )ø1$16$/ .$/.,10$ d(5d(9(6ø1'( ø.7ø6$'ø %h<h0( 7(25ø6ø Uzun vadeli sürdürülebilir iktisadi büyüme; •

IL]LNL YH EHúHUL VHUPD\H ELULNLP RUDQODUÕQÕQÕQ DUWÕUÕODELOPHVLQH

•

DNWLI NÕ\PHWOHULQ GDKD YHULPOL ELU úHNLOGH NXOODQÕODELOPHVLQH

•

E W Q Q IXVXQ V|] NRQXVX NÕ\PHWOHUH DGDOHWOL ELU úHNLOGH

HULúLPLQLQ VD÷ODQPDVÕQD

GD\DQPDNWDGÕU )LQDQVDO DUDFÕOÕN LVH

•

IRQ ID]ODVÕ RODQ ELULPOHULQ WDVDUUXIODUÕQÕ ILUPDODUÕQ \DWÕUÕPODUÕ LoLQ

•

EX IRQODUÕQ HQ YHULPOL NXOODQÕPODUD WDKVLV HGLPHVLQL VD÷OD\DUDN

•

ILUPDODUÕQ \HQL NDSDVLWH\L YHULPOL NXOODQPDODUÕ DPDFÕ\OD ULVNOHUL

WRSOD\DUDN

\D\DUDN YH OLNLGLWH WHPLQ HGHUHN

iktisadi büyüme sürecini desteklemektedir.

)LQDQVDO NDONÕQPD V|] NRQXVX \DWÕUÕP YH E \ PH V UHFLQL

GHVWHNOH\HQ NXUXPODUÕQ HQVWU PDQODUÕQ YH SL\DVDODUÕQ RUWD\D oÕNÕúÕQÕ

büyümesini ve finansal sistemin fonksi\RQODUÕQÕ \HULQH JHWLUPH EDúDUÕVÕQGDNL

DUWÕúÕ LIDGH HWPHNWHGLU 7DULK ER\XQFD EDQNDODU YH EDQND GÕúÕ ILQDQVDO

NXUXOXúODUÕQ EDúOÕFD UROOHUL WDVDUUXIODUÕ \DWÕUÕPODUD G|Q úW UPHN ND\QDNODUÕ

YHULPOL ELU úHNLOGH WDKVLV HWPHN ILQDQVH HGLOHQ \DWÕUÕPODUÕ L]OHPHN YH ULVN

\|QHWLPLQL NROD\ODúWÕUPDN ROPXúWXU %X ED÷ODPGD ILQDQVDO DUDFÕOÕN ELOJL YH

OLNLGLWH VD÷ODQPDVÕ JLEL JHQHOOLNOH SR]LWLI RODQ |QHPOL GÕúVDOOÕNODU LoHUPHNWHGLU

+HU QH NDGDU ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGDNL QHGHQVHOOLN

LOLúNLVLQLQ \|Q YH DNWDUÕP PHNDQL]PDODUÕ WHRULN YH DPSLULN G ]H\GH WDP

RODUDN o|] POHQPHPLú ROVD ELOH V|] NRQXVX LOLúNLQLQ YDUOÕ÷Õ OLWHUDW UGH JHQHO

RODUDN NDEXO HGLOHQ ELU J|U ú KDOLQH JHOPLúWLU

%X E|O P Q JHUL NDODQÕQGD LON RODUDN LNWLVDGL E \ PH KDNNÕQGD ED]Õ

WHPel bilgiler verilecek, daha sonra ise neoklasik büyüme modeli ile içsel büyüme modeli incelenerek, içsel büyüme modeli çerçevesinde finansal

NDONÕQPD LOH LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGDNL HWNL PHNDQL]PDODUÕQD GH÷LQLOHFHNWLU øNWLVDGL % \ PH\H *HQHO %LU %DNÕú } }

6RQ ELUNDo \ ]\ÕO ER\XQFD VDQD\LOHúPLú ONHOHUGHNL \DúDP

VWDQGDUWODUÕ QHUHGH\VH |QFHGHQ KD\DO ELOH HGLOHPH\HFHN NDGDU \ NVHN

G ]H\OHUH XODúPÕúWÕU .DUúÕODúWÕUPD \DSPDN ]RU ROPDNOD ELUOLNWH PHYFXW

YHULOHUH J|UH EXJ Q $%' YH %DWÕ $YUXSD¶QÕQ RUWDODPD UHHl gelir düzeyleri bir

\ ]\ÕO |QFHVLQGHQ LOD NDW LNL \ ]\ÕO |QFHVLQGHQ LVH LOD NDW GDKD

ID]ODGÕU

$\UÕFD LNWLVDGL E \ PH E W Q G Q\DGD PRGHUQ WDULK ER\XQFD DUWÕú

J|VWHUPLúWLU 6DQD\LOHúPLú ONHOHUGHNL RUWDODPD E \ PH RUDQODUÕ \ ]\ÕOGD

\ ]\ÕOGDQ YH \ ]\ÕOGD GD \ ]\ÕOGDQ GDKD \ NVHN RODUDN

JHUoHNOHúPLúWLU %XQXQ \DQÕ VÕUD 6DQD\L 'HYULPL |QFHVLQGH HQ ]HQJLQ

ONHOHUGH ELOH RUWDODPD JHOLUOHULQ DVJDUL JHoLP G ]H\LQLQ ]HULQGH ROPDPDVÕ

6DQD\L 'HYULPL |QFHVLQGHNL \ ]\ÕOODU ER\XQFD Rrtalama büyümenin çok

G ú N ROPDVÕ JHUHNWL÷L DQODPÕQD JHOPHNWHGLU

$QFDN V|] HGLOHQ DUWDQ E \ PH V UHFLQLQ |QHPOL ELU LVWLVQDVÕ

UHWNHQOLN E \ PHVLQGHNL \DYDúODPDGÕU .LúL EDúÕ UHWLPGHNL RUWDODPD \ÕOOÕN

E \ PH VDQD\LOHúPLú ONHOHUGH ¶OHULQ EDúODUÕndan

beri

G ]H\LQGHQ \ ]GH ELU SXDQ GDKD G ú N JHUoHNOHúPLúWLU %XQD NDUúÕQ

¶ODUÕQ VRQODUÕQD DLW YHULOHU UHWNHQOLN E \ PHVLQGH ELU FDQODQPD

ROGX÷XQX J|VWHUPHNOH ELUOLNWH EX J|]OHPLQ JHoLFL ELU DUWÕúÕ PÕ \RNVD

\DYDúODPDQÕQ VRQXQX PX WHPVLO HWWL÷L NRQXVX KHQ ] DoÕN GH÷LOGLU ~U @ @ 5 K / !

}

– ! 5

$\Uร FD Gย Q\DQร Q GHรทLรบLN E|Oย POHUL DUDVร QGD \DรบDP VWDQGDUWODUร

EDNร Pร QGDQ PXD]]DP IDUNOร Oร NODU YDUGร U gUQHรทLQ $%' $OPDQ\D YH -DSRQ\D

JLEL ย ONHOHULQ RUWDODPD UHHO JHOLU Gย ]H\OHULQLQ %DQJODGHรบ YH .HQ\D JLEL

รผlkelerinkindHQ LOD NDW GDKD ID]OD ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ

Gย Q\D oDSร QGDNL Eย \ย PH JLEL ย ONHOHU DUDVร JHOLU IDUNOร Oร NODUร GD VDELW GHรทLOGLU

$\Uร D\Uร ย ONHOHULQ Eย \ย PH RUDQODUร JHQHOOLNOH Gย Q\D oDSร QGDNL RUWDODPD

Eย \ย PH RUDQร QGDQ ROGXNoD IDUNOร ROPDNWDGร U %X QHGHQOH ย ONHOHULQ J|UHFHOL

JHOLU Gย ]H\OHULQGH oRรทX ]DPDQ Eย \ย N GHรทLรบLPOHU J|Uย OPHNWHGLU

*|UHFHOL JHOLU Gย ]H\OHULQGHNL Eย \ย N GHรทLรบLPOHULQ HQ GLNNDW oHNHQ รถrnekleri

โ bรผyรผme

mucizeleriโ ,

bir

mucizeleriโ

โ bรผyรผme

felaketleriโ dir.

โ Bรผyรผme

รผlkedeki bรผyรผmenin uzun bir sรผre boyunca dรผnya

RUWDODPDVร Qร Q oRN ย ]HULQGH ROGXรทX YH E|\OHFH ย ONHQLQ Gย Q\D JHOLU GDรทร Oร Pร QGD DOGร รทร SD\ร Q Kร ]OD \ย NVHOGLรทL G|QHPOHUGLU %D]ร J|]H oDUSDQ

bรผyรผme mucizesi รถrnekleri, Japonya ile Gรผney Kore, Tayvan ve Singapur

JLEL 'RรทX $V\DยถQร Q \HQL VDQD\LOHรบPHNWH RODQ ย ONHOHULGLU ยณ%ย \ย PH IHODNHWOHULยด

LVH ELU ย ONHQLQ LNWLVDGL Eย \ย PHVLQLQ Gย Q\D RUWDODPDVร Qร Q oRN DOWร QGD

JHUoHNOHรบWLรทL G|QHPOHUGLU 6|] NRQXVX ย ONHOHUH \ย ]\ร Oร Q EDรบร QGD

ortalama geliri bรผyรผk รผlkelerinkinden sadece D] ELU IDUNOD Gย รบย N RODQ DQFDN

\ย ]\ร Oร Q |QHPOL ELU E|Oย Pย ER\XQFD Eย \ย PH SHUIRUPDQVร V|Qย N

JHUoHNOHรบHQ $UMDQWLQ LOH WDULKOHUL ER\XQFD VRQ GHUHFH \RNVXO RODQ YH RUWDODPD gelirlerinde sรผrdรผrรผlebilir bรผyรผmeyi hiรงbir zaman yakalayamayan ร ad, Gana

YH 0R]DPELN JLEL ELUoRN $IULND ย ONHVL LNL IDUNOร |UQHN RODUDN J|VWHULOHELOLU

%X E|Oย Pย Q JHUL NDODQร QGD 6RORZ Eย \ย PH PRGHOL LOH LoVHO Eย \ย PH

PRGHOL Nร VDFD Doร NODQGร NWDQ VRQUD ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL HWNL

PHNDQL]PDODUร QD \HU YHULOHFHNWLU 6RORZ %ย \ย PH 0RGHOL

รธNWLVDGL Eย \ย PH NRQXVXQGDNL LNL WHPHO VRUX QHGHQ ED]ร ย ONHOHULQ

GLรทHUOHULQGHQ oRN GDKD ]HQJLQ ROGXรทX YH UHHO JHOLU Gย ]H\OHULQGH \ร OODU

ER\XQFD J|Uย OHQ Eย \ย N DUWร รบODUร Q QHGHQOHULQLQ QHOHU ROGXรทX รบHNOLQGHGLU Solow (1956) bรผyรผme modeli, neredeyse bรผtรผn bรผyรผme analizleri iรงin temel

UHIHUDQV QRNWDVร Qร ROXรบWXUPDNWDGร U 6RORZ Eย \ย PH PRGHOLQGHNL ย UHWLP

IRQNVL\RQXQD J|UH ย UHWLP VHUPD\H LรบJย Fย YH LรบJย Fย Qย Q HWNLQOLรทLQLQ ELU

IRQNVL\RQXGXU 6|] NRQXVX PRGHO WHNQRORMLN JHOLรบPH\L YHUL RODUDN DOPDNWD YH

รผretimin Wย NHWLP YH \DWร Uร P DUDVร QGDNL GDรทร Oร Pร Qร Q VHUPD\H ELULNLPL YH

Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLOHULQL DUDรบWร UPDNWDGร U 6RORZ Eย \ย PH PRGHOLQLQ |QHPOL

ELU |]HOOLรทL X]XQ YDGHOL Eย \ย PH RUDQODUร LOH Qย IXV DUWร รบ RUDQร LรบJย Fย \DSร Vร YH

verimlilik bรผyรผmesi gibi demografik IDNW|UOHU DUDVร QGDNL Jย oOย EDรทODUร

YXUJXODPDVร Gร U %ย Wย Q EX IDNW|UOHU PRGHOGH Gร รบVDO RODUDN EHOLUOHQPLรบ NDEXO

HGLOPHNWH YH NLรบL EDรบร JHOLULQ GXUDรทDQโ GXUXP Gย ]H\LQL Doร NODPDN LoLQ

NXOODQร OPDNWDGร U $\Uร FD WHNQRORMLQLQ GH Gร รบVDO ELU RUDQGD Eย \ย Gย รทย

YDUVD\ร OPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD 6RORZ PRGHOLQH J|UH X]XQ YDGHOL LNWLVDGL

Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQDELOHFHN SROLWLNDODU VDGHFH Qย IXV DUWร รบร Qร \D GD

LรบJย Fย Qย Q

YHULPOLOLรทLQL

DUWร UDELOHFHN

RODQODUGร U

PRGHOLQ

DQD

DUJย PDQODUร QGDQ ELUL Vย UGย Uย OHELOLU LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ VDรทODQDELOPHVL LoLQ

WHNQRORMLN JHOLรบPH\H JHUHNVLQLP GX\XOPDVร Gร U

)LQDQVDO VHNW|Uย Q UROย Doร Vร QGDQ EX PRGHOLQ LOJLQo ELU VRQXFX X]XQ

YDGHGH oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ oร NWร GDNL Eย \ย PH RUDQร Qร Q WDVDUUXI RUDQร QH

ROXUVD ROVXQ LรบJย Fย Eย \ย PH RUDQร QD HรบLW ROPDVร Gร U 'ROD\ร Vร \OD WDVDUUXIODUร Q

WRSODQPDVร QGDNL JHOLรบPHOHU YH\D WDVDUUXIODUร WHรบYLN HGHQ ILQDQVDO \HQLOLNOHU

LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGH HWNLOL GHรทLOGLU 6HUPD\H Eย \ย PHVL LOH LรบJย Fย

Eย \ย PHVL DUDVร QGDNL IDUNร Q SR]LWLI ROGXรทX YH E|\OHFH oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ

VHUPD\H LOH oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ oร NWร Qร Q DUWWร รทร ELU JHoLรบ G|QHPL

EXOXQPDNWDGร U $QFDN EX GXUXP JHoLFL ROXS VRQXoWD oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ

VHUPD\H LOH oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ oร NWร Qร Q \HQL ELU VDELW Gย ]H\H XODรบPDVร LOH

ELUOLNWH GXUDรทDQ GXUXP ROXรบPDNWDGร U %X QHGHQOH WDVDUUXI RUDQร oร NWร Qร Q

Eย \ย PH RUDQร Qร GHรทLO VDGHFH Gย ]H\LQL NDOร Fร RODUDN HWNLOHPHNWHGLU

6RORZ Eย \ย PH PRGHOLQLQ HQ |QHPOL VRQXoODUร Qร |]HWOHPHN JHUHNLUVH

VDGHFH Vย UHNOL Gร รบVDO รบRNODUร Q Vย UGย Uย OHELOLU Eย \ย PH\L \DUDWDELOHFHรทL

V|\OHQHELOLU 'ROD\ร Vร \OD \DOQร ]FD Vย UHNOL WHNQRORMLN รบRNODU YH\D GHPRJUDILN

IDNW|UOHUGHNL GHรทLรบLNOLNOHU Eย \ย PH\L HWNLOH\HELOPHNWHGLU 'XUDรทDQ GXUXPGD

Kย Nย PHW SROLWLNDODUร Qร Q \D GD WDVDUUXIODUร Q Eย \ย PH Vย UHFLQL HWNLOHPHOHUL LoLQ

KHUKDQJL ELU PHNDQL]PD EXOXQPDPDNWDGร U $QFDN EX WDKPLQOHU Kร ]Oร Eย \ย \HQ

JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ RUWD YH Gย รบย N Eย \ย PH RUDQODUร QD VDKLS

HNRQRPLOHUGHQ GDKD \ย NVHN WDVDUUXI RUDQODUร ROGXรทXQX LGGLD HGHQ NDQร WODUOD

|UWย รบPHPHNWHGLU 7DVDUUXI RUDQODUร YH Eย \ย PH RUDQODUร DUDVร QGD SR]LWLI ELU

NRUHODV\RQ ROGXรทXQX J|VWHUHQ DPSLULN EXOJXODU LOH WHRUL DUDVร QGDNL oHOLรบNLOHU

LoVHO Eย \ย PH WHRULVLQLQ Kร ]Oร ELU รบHNLOGH JHOLรบPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU

6RORZ Eย \ย PH PRGHOL WDVDUUXI RUDQร Qร Q oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ

VHUPD\HQLQ Gย ]H\L ย ]HULQGH ELU HWNLVL ROGXรทXQX DQFDN Eย \ย PH RUDQร Qร

HWNLOHPHGLรทLQL J|VWHUPHNWHGLU 7DVDUUXIODUGDNL ELU DUWร รบ oDOร รบDQ EDรบร QD Gย รบHQ

VHUPD\HQLQ \HQL ELU GXUDรทDQ GXUXP Gย ]H\LQH XODรบร Oร QFD\D NDGDU JHoLFL ELU

VHUPD\H ELULNLPL \DUDWPDNWDGร U 'DKD VRQUD WDVDUUXIODU KHU G|QHPGH YDURODQ

VHUPD\H LรบJย Fย RUDQร QD GD\DQDUDN \HQL oDOร รบDQODU LoLQ VHUPD\H VDรทODPD

rolรผne geri dรถnmektedir.

รธoVHO %ย \ย PH 0RGHOL 6RQ ]DPDQODUD NDGDU ILQDQVDO VLVWHP LNWLVDW WHRULVL Doร Vร QGDQ

WHNQRORMLN JHOLรบPH YH Qย IXV DUWร รบร Qร Q Eย \ย PHQLQ DUNDVร QGDNL LWLFL Jย oOHU RODUDN

gรถrรผlmesi QHGHQL\OH Eย \ย PH LOH GRรทUXGDQ LOJLOL ELU NRQX RODUDN J|Uย OPHPLรบWLU

$QFDN DUDรบWร UPD YH JHOLรบWLUPH IL]LNL VHUPD\H YH EHรบHUL VHUPD\H\H \DSร ODQ

\DWร Uร PODUร Q LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ DQD EHOLUOH\LFLOHUL ROGXรทXQX |QH Vย UHQ LoVHO

Eย \ย PH PRGHOOHULQLQ RUWD\D oร Nร รบร LOH EX Gย รบย QFH GHรทLรบLPH XรทUDPร รบWร U 'DKD

VRQUD LVH V|] NRQXVX \DWร Uร PODUร Q QDVร O ILQDQVH HGLOHFHรทL YH ILQDQVDO

DUDFร ODUร Q IRQODUร QDVร O WDKVLV HGHFHรทL VRUXODUร VDGHFH Eย \ย PH LoLQ GHรทLO D\Qร

]DPDQGD GDรทร Oร PVDO HWNLOHU Doร Vร QGDQ GD |QHPOL KDOH JHOPLรบWLU

รธoVHO Eย \ย PH WHRULVL ยถOHUGH RUWD\D oร NPร รบ YH 5RPHU YH

/XFDV V|] NRQXVX WHRUL\H |QHPOL NDWNร ODUGD EXOXQPXรบWXU รธoVHO

Eย \ย PH WHRULVLQLQ QHRNODVLN WHRULGHQ HQ |QHPOL IDUNร WHNQRORMLN JHOLรบPHQLQ

HNRQRPLN VLVWHPLQ LoVHO ELU VRQXFX ROGXรทXQX YXUJXODPDVร Gร U gUQHรทLQ 5RPHU

LoVHO WHNQRORMLN GHรทLรบLPLQ ELU GHQJH PRGHOLQL ROXรบWXUDUDN X]XQ YDGHOL

Eย \ย PHQLQ HVDV RODUDN ELOJL ELULNLPLQGHQ ND\QDNODQGร รทร Qร LGGLD HWPLรบWLU

รธoVHO Eย \ย PH WHRULVL Eย \ย PHQLQ ORNRPRWLIL RODUDN Doร NODQPDPร รบ ELU

WHNQRORMLN GHรทLรบLP ND\QDรทร QD GD\DQPDPDNWD DQFDN LNWLVDGL Eย \ย PH\L WHรบYLN

HGHQ oHรบLWOL LoVHO GHรทLรบNHQOHULQ YDUOร รทร QD RGDNODQPDNWDGร U 7HNQRORML \D GD

ELOJL NRQXVXQGDNL JHOLúPHOHULQ V UHNOL E \ PHQLQ ELU ND\QD÷Õ RODELOPHVL

nedeniyle, yeni büyüme teorisi bilgi ve WHNQRORML\L PRGHOOHULQGH ED÷ÕPVÕ]

IDNW|UOHU RODUDN HOH DOPDNWDGÕU $QGHUVHQ

6HUPD\HQLQ D]DODQ JHWLULVL ROGX÷X YDUVD\ÕPÕQD GD\DQDQ QHRNODVLN

E \ PH PRGHOOHULQLQ DNVLQH ³$.´ DGOÕ LoVHO E \ PH PRGHOL DUDúWÕUPD YH

JHOLúWLUPH \ROX\OD VHUPD\HQLQ NDOLWHVLQGH VD÷ODQDQ DUWÕúÕQ VHUPD\HQLQ D]DODQ

PDUMLQDO JHWLULVLQL WHODIL HGHELOPHVL GXUXPXQGD WDVDUUXI RUDQÕQÕQ E \ PH

RUDQÕQÕ GXUD÷DQ GXUXPGD GD HWNLOH\HFH÷LQL LGGLD HWPHNWHGLU øoVHO E \ PH modellerine

göre,

üretimdeki

yeniden

üretilebilir

girdilerin

getiriVLQLQ

D]DOPDPDVÕ GXUXPXQGD HNRQRPLQLQ Q IXVXQ E \ PH RUDQÕ YH GÕúVDO RODQ

WHNQRORMLN JHOLúPH RUDQÕQGDQ ED÷ÕPVÕ] RODUDN V UHNOL ELU úHNLOGH E \ PHVL

P PN Q EXOXQPDNWDGÕU

)LQDQV YH % \ PH (WNL 0HNDQL]PDODUÕ }

øoVHO E \ PH PRGHOOHULQLQ OLWHUDW UGH ³Qeoklasik büyüme modeli”

RODUDN DGODQGÕUÕODQ 6RORZ E \ PH PRGHOLQH NDUúÕW RODUDN RUWD\D oÕNÕúÕ

ILQDQVDO NDONÕQPDQÕQ LNWLVDGL E \ PH ]HULQGHNL QHGHQVHO HWNLVLQLQ

LQFHOHQPHVL NRQXVXQD ÕúÕN WXWDQ |QHPOL ELU JHOLúPH ROPXúWXU 6|] NRQXVX

QHGHQVHOOLN PHNDQL]PDVÕQÕQ LúOH\LúLQL LQFHOHPHN LoLQ LoVHO E \ PH PRGHOLQLQ

HQ EDVLW úHNOL RODQ “AK” PRGHOL HOH DOÕQGÕ÷ÕQGD GXUD÷DQ–durum büyüme }

RUDQÕ DúD÷ÕGDNL GHQNOHPOH LIDGH HGLOHELOLU J $ V –

J GXUD÷DQ–GXUXP E \ PH RUDQÕ $ VHUPD\HQLQ YHULPOLOL÷L WDVDUUXIODUÕQ \DWÕUÕPODUGD NXOODQÕOPD SD\Õ V WDVDUUXI RUDQÕ DPRUWLVPDQ RUDQÕ

~ @ 1 T T 1 b G 5 ¡ U

“A” teknolojik düzeyi, “K” ise sermayeyi temsil etmektedir.

%X oHUoHYHGH ILQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQร Qร โ ข

VHUPD\HQLQ YHULPOLOLรทL $

โ ข

ILQDQVDO VLVWHPOHULQ HWNLQOLรทL

โ ข

WDVDUUXI RUDQร V

DUDFร Oร รทร LOH ROPDN ย ]HUH ย o IDUNOร \ROGDQ HWNLOH\HELOPHNWHGLU %X E|Oย Pย Q JHUL

NDODQร QGD DGร JHoHQ HWNL PHNDQL]PDODUร Doร NODQPD\D oDOร รบร ODFDNWร U 6HUPD\HQLQ 9HULPOLOLรทL

)LQDQVDO ELU VLVWHP ND\QDNODUร VHUPD\HQLQ HQ \ย NVHN PDUMLQDO

ย Uย Qย QH VDKLS SURMHOHUH WDKVLV HWWLรทL ]DPDQ YHULPOLGLU <XNDUร GDNL PRGHOGH

ILQDQVDO ELU VLVWHP VHUPD\H\L \DWร Uร P SURMHOHUL DUDVร QGD GDKD YHULPOL ELU

รบHNLOGH WDKVLV HGHUHN VHUPD\HQLQ YHULPOLOLรทLQL YH E|\OHFH LNWLVDGL Eย \ย PH\L

DUWร UDELOPHNWHGLU

$QFDN EX Vย UHo PDOL\HWOLGLU รธON RODUDN ILQDQVDO VLVWHPOHULQ HQ NDUOร

SURMH\L EXODELOPHN DPDFร \OD DOWHUQDWLI SURMHOHUL L]OHPHOHUL JHUHNPHNWHGLU

<ย NVHN JHWLULOL SURMHOHU WHVSLW HGLOPLรบ ROVD ELOH JHUoHNOHรบPHVL PXKWHPHO RODQ

\ย NVHN ULVNOHU ELUH\OHULQ EX SURMHOHUH \DWร Uร P \DSPDNWDQ YD]JHoPHOHULQH

QHGHQ RODELOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD ILQDQVDO VLVWHPOHULQ ELU ULVN SD\ODรบร P UROย

R\QD\DUDN ELUH\VHO \DWร Uร PFร ODUร GDKD ULVNOL DQFDN GDKD \ย NVHN JHWLULOL

SURMHOHUH \DWร Uร P \DSPD\D WHรบYLN HWPHOHUL JHUHNPHNWHGLU

)LQDQVDO DUDFร ODUร Q ELOJL WRSODPD YH ULVN SD\ODรบPD UROOHUL *UHHQZRRG

YH -RYDQRYLF WDUDIร QGDQ LQFHOHQPHNWHGLU %X \D]DUODUร Q NXOODQGร NODUร

PRGHOGH ELUL ยณJย YHQOL YH Gย รบย N JHWLULOLยด GLรทHUL LVH ยณULVNOL YH \ย NVHN JHWLULOLยด

ROPDN ย ]HUH LNL ย UHWLP WHNQRORMLVL EXOXQPDNWDGร U 5LVNOL ELU WHNQRORML LNL

HQJHOOH NDUรบร NDUรบร \DGร U WRSOX รบRN YH SURMH\H |]Jย รบRN )LQDQVDO DUDFร ODU

SRUWI|\OHULQL \|QHWHUHN SURMH\H |]Jย รบRNODUร WDPDPHQ RUWDGDQ NDOGร UDELOPHNWH

YH ELUGHQ ID]OD SURMH\L LOJLOHQGLUHQ Hรบ]DPDQOร HQJHOOHUL GLNNDWH DODUDN WRSOX ELU

รบRNXQ YDUOร รทร Qร NHรบIHGHELOPHNWHGLU %X QHGHQOH ILQDQVDO DUDFร ODU ROPDGDQ

ELUH\OHULQ ELU รบRNXQ JHUoHNOHรบPHVL Doร Vร QGDQ X\JXQ WHNQRORML\L VHoHPHPHOHUL

LOH ELUOLNWH ILQDQVDO DUDFÕODU ND\QDNODUÕ HQ \ NVHN JHWLUL\L VD÷OD\DFDNODUÕ

\HUOHUH WDKVLV HGHELOPHNWHGLU

)LQDQVDO DUDFÕODUÕQ ELU GL÷HU |QHPOL URO ELUH\VHO \DWÕUÕPFÕODUD OLNLGLWH

VD÷ODPDNWÕU )LQDQVDO DUDFÕODUÕQ YH\D ILQDQVDO SL\DVDODUÕQ ROPDPDVÕ

GXUXPXQGD KDQH KDONODUÕ VDGHFH OLNLW ROPD\DQ YDUOÕNODUD UHWLP LoLQ \DWÕUÕP

\DSDELOPHNWHGLU $QFDN VLVWHPDWLN ROPD\DQ ELU OLNLGLWH úRNXQD NDUúÕ LKWL\DWOÕ

ROPDODUÕ GDKD \ NVHN JHWLULOL DQFDN GDKD D] OLNLW RODQ YDUOÕNODUD \DWÕUÕP \DSPD

FHVDUHWOHULQL RUWDGDQ NDOGÕUDELOPHNWHGLU )LQDQVDO DUDFÕODU PHYGXDW

VDKLSOHULQLQ OLNLGLWH ULVNOHULQL WRSOXODúWÕUDUDN YH GDKD D] OLNLW YH GDKD NDUOÕ

SURMHOHUH \DWÕUÕP \DSDUDN EX W U ELU YHULPVL]OL÷L D]DOWDELOPHNWH YH EX úHNLOGH

VHUPD\HQLQ

YHULPOLOL÷LQL

DUWÕUDELOPHNWHGLU

GROD\ÕVÕ\OD

LNWLVDGL

E \ PH

RUDQÕQÕ

*HWLUL RUDQÕ ULVNL YH OLNLGLWH ULVNLQLQ WRSOXODúWÕUÕOPDVÕ PHQNXO NÕ\PHW

SL\DVDODUÕ

|]HOOLNOH

JHUoHNOHúWLULOHELOPHNWHGLU

KLVVH

%LUH\VHO

VHQHGL

SL\DVDODUÕ

\DWÕUÕPFÕODU

OLNLGLWH

WDUDIÕQGDQ

VRUXQODUÕ

GD LOH

NDUúÕODúWÕNODUÕ ]DPDQ KLVVHOHULQL ERUVDGD VDWDELOPHNWH YH X\JXQ SRUWI|\OHU

ROXúWXUDUDN JHWLUL RUDQÕ ULVNOHULQL oHúLWOHQGLUHELOPHNWHGLU 'ROD\ÕVÕ\OD EX LNL

IRQNVL\RQD VDKLS ELU KLVVH VHQHGL SL\DVDVÕQÕQ ROXúPDVÕ WÕSNÕ ILQDQVDO DUDFÕODU

JLEL VHUPD\HQLQ YHULPOLOL÷LQL DUWÕUDELOPHNWHGLU +LVVH VHQHGL SL\DVDODUÕ

DUDFÕOÕ÷Õ LOH SRUWI|\ oHúLWOHQGLULOPHVL ILUPDODUÕQ UHWLPGH X]PDQODúPDVÕQÕ

WHúYLN HGHUHN GH LNWLVDGL E \ PH\H D\UÕFD NDWNÕGD EXOXQDELOPHNWHGLU %XQXQ

QHGHQL EX W U ELU oHúLWOHQGLUPHQLQ VHNW|UHO úRNODUGDQ ND\QDNODQDQ ULVNOHUL

D]DOWPDVÕ YH ILUPDODUÕQ GDKD GD ID]OD X]PDQODúPDODUÕQÕ VD÷ODPDVÕGÕU } ¢

6DLQW–3DXO

)LQDQVDO 6LVWHPOHULQ (WNLQOL÷L )LQDQVDO VLVWHPOHULQ HWNLQOL÷L WDVDUUXIODUÕQ \DWÕUÕPODUD GDKD YHULPOL ELU

úHNLOGH G|Q úW U OPHVL DQODPÕQD JHOPHNWHGLU )LQDQVDO DUDFÕODU YH\D PHQNXO

NÕ\PHW SL\DVDODUÕ KDQH KDONÕ WDVDUUXIODUÕQÕ \DWUÕPODUD DNWDUÕUNHQ ND\QDNODUÕQ

ELU NÕVPÕQÕ – LúOHP YH ELOJL PDOL\HWOHULQLQ ROPDVÕ GXUXPXQGD ,£ ¤

} ¦ ¦ – ¥ / U§ ©¨ «ª ¬ ª © ® ¬ ¯ ° ± ¯ ©¨ T ¤ – ¥ ¬ «² § k 5 1 ) ³ ° ® © ¯ ³ ° ± p§ 1 ² ! ª 1 ° !

HWNLQOLNOHULQLQ PDOL\HWOL ROPDVร QHGHQL\OH DEVRUEH HWPHNWHGLU )LQDQVDO

VLVWHPOHU WDUDIร QGDQ DEVRUEH HGLOHQ V|] NRQXVX PDOL\HWOHU PHYGXDW YH NUHGL

IDL] PDUMODUร Qร NRPLV\RQODUร YH LรบOHP ย FUHWOHULQL NDSVDPDNWDGร U +HU QH NDGDU

EX PDOL\HWOHU ILQDQVDO VLVWHPOHULQ Gย ]Jย Q ELU รบHNLOGH oDOร รบPDVร LoLQ NDoร Qร OPD]

ROVDODU GD WHNHO Jย Fย Gย ]HQOHPHOHU \D GD GLรทHU QHGHQOHUOH ROPDVร gerekenden daha yรผksek dรผzeylerde belirlenebilmektedir. Finansal sistemler

WDUDIร QGDQ HOGH HGLOHQ UDQWโ benzerlerinin รถzel tรผketim veya verimsiz

\DWร Uร PODUD KDUFDQPDVร GXUXPXQGD ROXรบDFDN ND\QDN ]DUDUร LNWLVDGL Eย \ย PH

RUDQร Qร ROXPVX] \|QGH HWNLOH\HFHNWLU

%LUoRN JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHGH J|Uย OHQ ยณPDOL EDVNร ยด EX NRQX\D L\L ELU รถrnek olarak gรถsterilebilir. Bu รผlkelerde hรผkรผmetler, kendisinden enflasyon

YHUJLVL \ROX\OD VHQ\RUDM WRSODGร NODUร ILQDQVDO VHNW|Uย EDVNร DOWร QGD WXWPDNWD YH

HOGH HWWLNOHUL VHQ\RUDM JHOLUOHULQL NDPX KDUFDPDODUร LoLQ NXOODQPDNWDGร U

+ย Nย PHWOHULQ GDKD ID]OD ILQDQVDO NDONร QPD\D โ OLNLW ROPD\DQ YDUOร NODUร Q OLNLW

YDUOร NODUD oHYULOPHVLQLQ LรบOHP PDOL\HWOHULQGHNL D]DOร รบ RODUDN DQODรบร ODELOLU โ L]LQ

YHUPHOHUL GXUXPXQGD ELUH\OHULQ QDNLW WDรบร PD JHUHNVLQLPOHUL YH GROD\ร Vร \OD

HQIODV\RQ YHUJLVLQLQ PDWUDKร D]DOPDNWD YH EX GXUXP LNWLVDGL Eย \ย PH

รผ]HULQGH ROXPOX ELU HWNL\H QHGHQ ROPDNWDGร U 5RXELQL YH 6DODโ Lโ 0DUWLQ

)LQDQVDO VLVWHPOHULQ HWNLQOLรทLQLQ LNWLVDGL Eย \ย PH LoLQ WDรบร Gร รทร |QHPH

+DUULVRQ YH GLรทHUOHUL WDUDIร QGDQ ROXรบWXUXODQ WHNHOFL UHNDEHWH GD\DQDQ

EDQNDFร Oร N HQGย VWULVL PRGHOL ELU GLรทHU |UQHN RODUDN J|VWHULOHELOLU %LOJL\H

GD\DOร RODQ V|] NRQXVX PRGHO EDQNDFร Oร N DODQร QGD X]PDQODรบPD L]OHPH

PDOL\HWL

LNWLVDGL

Eย \ย PH

DUDVร QGDNL

JHUL

EHVOHPH

LOLรบNLVLQH

RGDNODQPDNWDGร U %X PRGHOGH LNWLVDGL Eย \ย PH EDQNDODUร Q HWNLQOLN YH NDUODUร Qร

DUWร UPDNWD YH VLVWHPH \HQL EDQND JLULรบOHULQL WHรบYLN HWPHNWHGLU <HQL EDQND

JLULรบOHUL EDQNDODU YH ERUo DODQODU DUDVร QGDNL RUWDODPD X]DNOร รทร D]DOWPDNWD YH

E|OJHVHO

X]PDQODรบPD\ร

NROD\ODรบWร UDUDN

ILQDQVDO

DUDFร Oร N

PDOL\HWLQL

G ú UPHNWHGLU X]PDQODúPD HWNLVL %X GXUXP LVH \DWÕUÕPODUGD YH LNWLVDGL

E \ PHGH DUWÕú LOH VRQXoODQPDNWDGÕU }

7DVDUUXI 2UDQÕ )LQDQVDO NDONÕQPDQÕQ WDVDUUXI RUDQODUÕQÕ HWNLOH\HELOHFH÷L HQ D] G|UW

\RO EXOXQPDNWDGÕU •

özel durum riskleri,

•

JHWLUL RUDQÕ ULVNOHUL

•

IDL] RUDQODUÕ

•

OLNLGLWH NÕVÕWODUÕ

øON RODUDN |]HO GXUXP ULVNOHULQGH VLJRUWD YH ILQDQV SL\DVDODUÕ

WDUDIÕQGDQ VD÷ODQDFDN ELU G ú ú KDQH KDONODUÕQÕQ LKWL\DWL WDVDUUXI G ]H\OHULQL

YH E|\OHFH LNWLVDGL E \ PH RUDQÕQÕ D]DOWDELOHFHNWLU øNLQFL RODUDN SRUWI|\

oHúLWOHQGLULOPHVL LOH VD÷ODQDQ JHWLUL RUDQÕ ULVNOHULQGHNL ELU D]DOÕú ULVNWHQ

NDoÕQPD NDWVD\ÕVÕQD ED÷OÕ RODUDN WDVDUUXI YH E|\OHFH LNWLVDGL E \ PH RUDQÕ

]HULQGH EHOLUVL] HWNLOHUH QHGHQ ROPDNWDGÕU %X GXUXPGD ILQDQVDO NDONÕQPD

LOH ELUOLNWH LNL W U ULVNWH ROXúDQ D]DOÕúODU WDVDUUXI RUDQODUÕ ]HULQGH IDUNOÕ HWNLOHU

\DUDWDELOPHNWHGLU

ho QF RODUDN ILQDQVDO NDONÕQPD |UQH÷LQ PDOL EDVNÕ\Õ D]DOWDUDN

KDQH KDONODUÕQD |GHQHQ IDL] RUDQODUÕQÕ \ NVHOWHELOPHNWHGLU $QFDN ILQDQVDO

NDONÕQPDQÕQ WDVDUUXI ]HULQGHNL HWNLVL JHOLU YH LNDPH HWNLOHUL QHGHQL\OH WHRULN olarak belirsizdir. Son olarak, Jappelli ve Pagano (1994), tüketici kredisi ve

LSRWHN SL\DVDODUÕQÕ VHUEHVWOHúWLUHUHN KDQH KDONODUÕQÕQ OLNLGLWH NÕVÕWODUÕQÕ

KDILIOHWPHQLQ GDKD JHQo QHVLOOHULQ OLNLGLWH NÕVÕWODUÕ ROPDPDVÕ GXUXPXQGD

önceGHQ \DSÕODQ WDVDUUXIODUÕ KDUFD\DFDN ROPDODUÕ QHGHQL\OH WDVDUUXI RUDQÕQÕ

D]DOWDELOHFH÷LQL J|VWHUPLúOHUGLU %X QHGHQOH WDVDUUXI RUDQÕ ]HULQGHNL QHW HWNL

Ancak iktisadi büyüme, izlemenin emek– ¯

µ ± ³ T ³ ® ¨ ¶ · 1 1 ¸ ® ¹ µº ¯ µ § » · ½¼¾~/º¿ 5 ® À¨ · ® 1 ª ¹° ¯ 1° 5

EHOLUVL] ROPDNWD YH ILQDQVDO NDONร QPD WDVDUUXI RUDQร ย ]HULQGHNL HWNLVL

DUDFร Oร รทร \OD LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQร Qร Gย รบย UHELOPHNWHGLU

Sonuรง olarak, iรงsel bir bรผyรผme modeli รงerรงevesinde, finansal

NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQร Qร VHUPD\HQLQ YHULPOLOLรทL ย ]HULQGHNL SR]LWLI

HWNLVL DUDFร Oร รทร \OD \D GD ILQDQVDO ND\QDNODUร UHHO \DWร Uร PODUD G|Qย รบWย UPH

sรผrecinde finansal VLVWHPOHULQ HWNLQOLรทLQL DUWร UPD \ROX\OD GHVWHNOH\HELOPHNWH

DQFDN WDVDUUXI RUDQร ย ]HULQGHNL HWNLVLQLQ EHOLUVL] ROPDVร QHGHQL\OH ROXPVX] yรถnde de etkileyebilmektedir. Bu รงerรงevede, refah รผzerindeki net etkinin,

\DWร Uร Pร Q

YHULPOLOLรทLQGHNL

J|Uย OHELOHFHN

D]DOร รบร

EHNOHQPHNWHGLU

DUWร รบร Q

WHODIL

X]XQ

HGHELOPHVL

YDGHGH

WDVDUUXI

QHGHQL\OH

HรทLOLPLQGH

SR]LWLI

ROPDVร

'g5'h1&h %g/h0 )รธ1$16$/ .$/.,10$ 9( รธ.7รธ6$'รธ %h<h0( $5$6,1'$.รธ รธ/รธรน.รธ .218681'$ <$3,/$1 d$/,รน0$/$5

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNL VRQ \ร OODUGD

LNWLVDW OLWHUDWย Uย QGH oRN WDUWร รบPDOร ELU NRQX ROPXรบWXU 7HRULN oDOร รบPDODU LOH

DPSLULN EXOJXODUร Q oRรทXQOXรทXQXQ ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGD DQODPOร ELU SR]LWLI LOLรบNL ROGXรทXQX |QH Vย UPHVLQH YH ILQDQVDO

NDONร QPDQร Q |QHPLQL LKPDO HWPHQLQ LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ DQODรบร OPDVร Qร FLGGL

รบHNLOGH Vร Qร UOD\DFDรทร Qร LIDGH HWPHVLQH UDรทPHQ ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLรทLQ YDUOร รทร NRQXVX ELUELUL\OH oHOLรบHQ WHRULN YH GHQH\VHO EXOJXODU nedeniyle henรผz tam olarak รงรถzรผmOHQHPHPLรบ EXOXQPDNWDGร U

6FKXPSHWHU ILQDQVDO LรบOHPOHULQ X]XQ YDGHOL Eย \ย PHQLQ

WHPHOLQL WHรบNLO HGHQ Jย o RODQ WHNQRORMLN \HQLOLรทLQ Eย \ย PHVLQGH PHUNH]L |QHPL

ROGXรทXQX LGGLD HGHUHN EX LOLรบNL\L Gย รบย QHQ LON \D]DU ROPXรบWXU 6FKXPSHWHU

ILQDQVDO VLVWHPLQ yeni teknolojilerin seรงilmesi ve benimsenmesindeki รถnemini

J|VWHUPHN LoLQ EDQNDFร YH VDQD\LFL DUDVร QGDNL LOLรบNL\L |UQHN RODUDN

NXOODQPร รบWร U )RQNVL\RQODUร Qร L\L ELU รบHNLOGH \HULQH JHWLUHQ EDQNDODUร Q \HQLOLNoL

ย Uย QOHUL YH ย UHWLP Vย UHoOHULQL EDรบDUร Oร RODUDN X\JXODPD รบDQVร HQ \ย NVHN RODQ

JLULรบLPFLOHUL WHรบKLV YH ILQDQVH HGHUHN WHNQRORMLN \HQLOLรทL WHรบYLN HWWLรทLQL LIDGH

HWPLรบWLU 6FKXPSHWHUยถLQ JHOLรบPLรบ ELU ILQDQVDO VHNW|U WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ

KL]PHWOHULQ โ WDVDUUXIODUร ELU KDYX]GD WRSODPD SURMHOHUL GHรทHUOHQGLUPH ULVN

\|QHWLPL \|QHWLFLOHUL L]OHPH YH LรบOHPOHUL NROD\ODรบWร UPD โ รผretkenlik ve

Eย \ย PH\L DUWร Uร Fร HWNLOHUL ROGXรทXQX LGGLD HWPHVLQGHQ EX \DQD OLWHUDWย UGH EX

LOLรบNL\L VRUJXOD\DQ |QHPOL VD\ร GD WHRULN YH DPSLULN oDOร รบPDODU RUWD\D oร NPร รบWร U

)LQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH Vย UHFLQGHNL UROย Qย YXUJXOD\DQ

WHRULN YH DPSLULN oDOร รบPDODUD NDUรบร W RODUDN ED]ร LNWLVDWoร ODU QHGHQVHOOLรทLQ EX

\|Qย KDNNร QGD GDKD รบย SKHFL ROPXรบODUGร U gUQHรทLQ /XFDV Eย \ย PH

literatรผrรผnรผn, finansal sektรถrรผn iktisadi bรผyรผmedeki rolรผnย JHUHรทLQGHQ ID]OD

DEDUWWร รทร Qร LGGLD HWPLรบWLU $\Uร FD 5RELQVRQ V JLULรบLPLQ |QFย Oย N

\DSWร รทร Qร YH ILQDQVPDQร Q GD EXQX L]OHGLรทLQL LIDGH HWPLรบWLU %X J|Uย รบH J|UH iktisadi bรผyรผme finansal enstrรผmanlara talep yaratmakta ve finansal sistem

EX WDOHSOHUH RWRPDWLN RODUDN \DQร W YHUPHNWHGLU $\Uร FD ILQDQVDO VHNW|Uย Q

Eย \ย PHGHNL UROย NDONร QPD LNWLVDWoร ODUร Qร Q oDOร รบPDODUร QGD oRรทX NH] \RN

VD\ร OPร รบWร U gUQHรทLQ 6WHUQ ยถLQ NDONร QPD LNWLVDGร LQFHOHPHVL ILQDQVDO sistemi atlanan konular bรถlรผmรผnde bile ele almDPDNWDGร U

รธNWLVDW OLWHUDWย Uย QGH ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQL

LQFHOH\HQ oDOร รบPDODUร Q |QHPOL ELU E|Oย Pย L\L LรบOH\HQ SDUD YH EDQNDFร Oร N

VLVWHPOHUL LOH VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q LNWLVDGL Eย \ย PH Doร Vร QGDQ VRQ GHUHFH

|QHPOL ROGXNODUร YDUVD\ร Pร QD GD\DQPDNWDGร U %X NRQXGD IDUNOร J|Uย รบOHU

ROPDNOD ELUOLNWH 6FKXPSHWHU JLEL ED]ร \D]DUODU JHQHO RODUDN EDQNDFร Oร N

VLVWHPLQLQ SDUD \DUDWPD YH EX SDUD\ร HQ YHULPOL YH \HQLOLNoL NXOODQร PODUD

\|QOHQGLUPH EHFHULVLQLQ DOWร Qร oL]PHNWHGLU *UHHQZRRG YH -RYDQRYLF

JLEL ED]ร GLรทHU \D]DUODU LVH ND\QDN WDKVLVDWร Qร Q HWNLQOLรทLQL DUWร UDQ YH E|\OHFH

LNWLVDGL Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQDQ HQ |QHPOL IDNW|Uย Q ILQDQVDO VLVWHPLQ ELOJL

WRSODPD YH LรบOHPH IRQNVL\RQXQX SURIHV\RQHO ELU รบHNLOGH \HULQH JHWLUPHVL

ROGXรทXQX LGGLD HWPHNWHGLU

%DรบWD 3DWULFN ROPDN ย ]HUH ED]ร \D]DUODU ILQDQVDO NDONร QPD YH

LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย LOH ย ONHOHULQ HNRQRPLN

JHOLรบPLรบOLN Gย ]H\OHUL DUDVร QGD ELU EDรทODQWร ROGXรทXQX LGGLD HWPLรบWLU *UDII YH

.DUPDQQ LNWLVDW WDULKLQLQ ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGD QHGHQVHOOLN ROXS ROPDGร รทร YH YDUVD EX QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย Qย Q QH

ROGXรทX VRUXODUร QD FHYDS EXOPDN DPDFร \OD LQFHOHQPHVL LOH ELUOLNWH NHVLQ

ROPDVD ELOH DUDรบWร UPDFร ODU WDUDIร QGDQ DรบDรทร GDNL JLEL ED]ร JHnel sonuรงlara

YDUร OGร รทร QD GLNNDW oHNPHNWHGLU

*ย Qย Pย ]GHNL JHOLรบPLรบ ย ONHOHULQ PRGHUQ ILQDQVDO VLVWHPOHULQLQ

JHQHOOLNOH EX ย ONHOHULQ VDQD\LOHรบPH Vย UHoOHULQLQ oRN HUNHQ G|QHPOHULQGH

JHOLรบWLรทL 3DWULFN YH *ROGVPLWK JLEL \D]DUODU WDUDIร QGDQ LGGLD

HGLOPHNWHGLU $\Uร FD *ROGVPLWK WDUDIร QGDQ ROXรบWXUXODQ NDUรบร Oร NOร

ILQDQVDO LOLรบNL RUDQร ย LOH |Ooย OHQ ILQDQVDO NDONร QPD V|] NRQXVX ย ONHOHU LoLQ }

ELUNDo RQ \ร OGDQ VRQUD LVWLNUDUOร ELU Gย ]H\H \DNODรบPร รบ YH \ย ]\ร Oร Q EDรบร

itibariyle en yรผksek dรผzeyinH XODรบPร รบWร U $QFDN EX RUDQODU IDUNOร NXUXPVDO

\DSร ODU QHGHQL\OH ย ONHOHU DUDVร QGD FLGGL IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHNWHGLU *UDII YH

.DUPDQQ \XNDUร GD LIDGH HGLOHQ WDULKL J|]OHPOHUH GD\DQร ODUDN

VDQD\LOHรบPH Vย UHFLQGH ILQDQVDO NDONร QPDQร Q Eย \ย PH\L WDNLS HGHQ GHรทLO

WHรบYLN HGHQ ELU XQVXU ROGXรทX VRQXFXQD YDUร ODELOHFHรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU

%XQXQ \DQร Vร UD JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ JHOHQHNVHO ILQDQVDO

VHNW|UOHUL

Jย Qย Pย ]GHNL

JHOLรบPLรบ

ย ONHOHULQ

VDQD\LOHรบPH

|QFHVL

dรถnemlerindeki finansal sistemlerinden รงok da fDUNOร GHรทLOGLU %X J|]OHP

ILQDQVDO YH HNRQRPLN Doร GDQ D] JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGH EHOLUVL] IDNDW KHQย ]

\DUDUODQร OPD\DQ ELU Eย \ย PH SRWDQVL\HOL ROPDVร Qร Q PXKWHPHO ROGXรทXQD LรบDUHW

HWPHNWHGLU $QFDN EX QRNWDGD JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU ED]ร ]RUOXNODUOD NDUรบร

NDUรบร \D EXOXQPDNWDGร U gUQHรทLQ EX ย ONHOHUGH IL]LNL VHUPD\H \HWHUVL]OLรทL iktisadi bรผyรผmeyi destekleyecek dรผzeyde yeterli beceriye sahip insan

Jย Fย Qย Q D]Oร รทร YH X]XQ YDGHGH Eย \ย PH\L GHVWHNOHPH\HQ \ย NVHN ELU ]DPDQ

WHUFLK RUDQร Qร LoHUHQ LNWLVDW SROLWLNDODUร Qร Q YDUOร รทร JLEL oHรบLWOL VRUXQODU PHYFXWWXU

*UDII YH .DUPDQQ

'LรทHU WDUDIWDQ ILQDQVDO VLVWHPH LOLรบNLQ OLWHUDWย Uย Q IDUNOร ELU E|Oย Pย

GHรทLรบLN |]HOOLNOHUH VDKLS ILQDQVDO VLVWHP Wย UOHULQLQ DYDQWDMODUร Qร WDUWร รบPDNWD YH

EX DODQGDNL oDOร รบPDODUร Q ED]ร ODUร ยณEDQNDODUD GD\DOร ยด ILQDQVDO VLVWHPOHULQ

ED]ร ODUร LVH ยณVHUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด ILQDQVDO VLVWHPOHULQ ROXPOX \|QOHULQL

YXUJXODPDNWDGร U

)LQDQVDO VLVWHPLQ Eย Wย Q HNRQRPLOHUGHNL UROย JHQHO RODUDN ND\QDNODUร

WDVDUUXI VDKLSOHULQGHQ \DWร Uร P SURMHOHULQH DNWDUPDNWร U 3ODQOร HNRQRPLOHUGH EX

Vย UHo ILQDQVDO VHNW|Uย Q YDUROVD ELOH oRN D] RODQ SL\DVD\D \|QHOLN XQVXUODUร

LOH ELUOLNWH LGDUL Gย ]HQOHPHOHU WDUDIร QGDQ \ย Uย Wย OPHNWHGLU *HOLรบPHNWH RODQ

SL\DVD HNRQRPLOHUL DUDFร Oร N IRQNVL\RQODUร Qร VDรทODPDN LoLQ JHQHOOLNOH WHN ELU

ILQDQVDO NXUXOXรบ Wย Uย QH โ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH โ GD\DQPDNWDGร U %XQD NDUรบร Q

PRGHUQ HNRQRPLOHU DUDFร Oร N IDDOL\HWOHULQLQ \HULQH JHWLULOPHVL LoLQ SL\DVD\D ย ร ร bย ย ย ย ย

ย ย ยชkยญ5ย ย ย ย ย ย ยญ ย ย Nยง ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ยญ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย )ย ยญ5ย ย ย ย ย ย ย ยญ ย ยง ย ย ย ย ย ย ย ยจ ย ย ย ย ยญ ย ย ย /ย ย ยฒ ย ย ย Gย ย ย ย ร ยฐ ย ย ย ย ย ย ยง ย ย ย ย ย ย ยช ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ยญยพย ย ย ย ย @ย ย ย ย ยญ ย ย ย Tย ย ย

\|QHOLN oRN oHรบLWOL NXUXOXรบODUD VDKLSWLU %DรบDUร Oร ELU ILQDQVDO VHNW|U ND\QDNODUร

\DWร Uร P Iร UVDWODUร QD \|QOHQGLUHQ JHQLรบ YH Vย UHNOL ELU ILQDQVPDQ WHNQLNOHUL

Eย Wย Qย QH VDKLS RODFDNWร U *LULรบLPFL ILQDQVPDQร Qร Q โ RWRILQDQVPDQ UHVPL

ROPD\DQ IRQ WHPLQL YV โ Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLVL YHUL D]Oร รทร QHGHQL\OH

\HWHULQFH DUDรบWร Uร ODPDPร รบWร U %XQXQOD EHUDEHU $%'ยถGH JLULรบLP VHUPD\HVL

ILQDQVPDQร Qร Q UROย DUDรบWร UPDFร ODUร Q |QHPOL |Ooย GH LOJLVLQL oHNHQ ELU DODQ

ROPXรบWXU $QFDN ELUoRN ย ONHQLQ EDQNDODUร Q HJHPHQ ROGXรทX ILQDQVDO

VHNW|UOHUH VDKLS ROPDODUร Qร Q \DQร Vร UD ED]ร JHOLรบPLรบ HNRQRPLOHUL GH LoHUHQ

oRN VD\ร GD ย ONHGH VHUPD\H SL\DVDODUร D] JHOLรบPLรบWLU :DFKWHO

/LWHUDWย UGH EDQNDODUร Q HJHPHQ ROGXรทX ILQDQVDO VHNW|UOHU LOH VHUPD\H

SL\DVDODUร QD HรบLW Dรทร UOร N YHUHQ VHNW|UOHULQ J|UHFHOL DYDQWDMODUร QD LOLรบNLQ |QHPOL

ELU WDUWร รบPD GHYDP HWPHNWHGLU $QFDN EDQNDODUD GD\DOร $QJORโ 6DNVRQ YH

VHUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร $YUXSDOร ILQDQVDO VLVWHPOHU DUDVร QGDNL IDUNODU

Nย UHVHOOHรบPH LOH WHNQRORML YH Gย ]HQOHPHOHUGHNL GHรทLรบLNOLNOHUH EDรทOร RODUDN VRQ

\ร OODUGD D]DOPDNWDGร U $YUXSD %LUOLรทL $% ยถQLQ ROXรบPDVร Qร Q VRQXoODUร QGDQ ELUL

Nร WDGD VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q |QHPLQGHNL DUWร รบ ROPXรบWXU $%'ยถGH \DSร OPร รบ

RODQ Gย ]HQOHPHOHUGHNL GHรทLรบLNOLNOHU LVH EDQNDODUร Q Eย Wย Q ILQDQVPDQ

\HOSD]HVLQGH \HU DOGร รทร $YUXSD VWLOL HYUHQVHO EDQNDFร Oร รทD ILLOHQ L]LQ

YHUPHNWHGLU :DFKWHO 7HRULN dDOร รบPDODU

*HQHO 'HรทHUOHQGLUPH 7HRULN RODUDN ILQDQVDO HQVWUย PDQODU SL\DVDODU YH NXUXOXรบODU ELOJL

WRSODPD YH LรบOHP \DSPD PDOL\HWOHULQL KDILIOHWPHN LoLQ RUWD\D oร NPDNWDGร U

$\Uร FD ILQDQVDO VLVWHPOHULQ V|] NRQXVX PDOL\HWOHUL D]DOWPD NRQXVXQGDNL

EDรบDUร ODUร Qร Q WDVDUUXI RUDQODUร \DWร Uร P NDUDUODUร WHNQRORMLN \HQLOLN YH VRQXo

RODUDN X]XQ YDGHOL LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQODUร Qร HWNLOHGLรทL Gย รบย QFHVL oHรบLWOL

oDOร รบPDODUGD LOHUL Vย Uย OPย รบWย U %XQODUD HN RODUDN ย ONHOHULQ ILQDQVDO NDONร QPD

dรผzeylerinin; iktisadi bรผyรผme, serPD\H ELULNLPL YH WHNQRORMLN GHรทLรบLPLQ

JHOHFHNWHNL RUDQODUร Qร EDรบDUร Oร ELU รบHNLOGH WDKPLQ HWWLรทL VRQXFXQD YDUDQ

DPSLULN oDOร รบPDODU GD PHYFXWWXU

Modern bรผyรผme teorisi, finansal sektรถrรผn uzun vadeli iktisadi

Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQDELOHFHรทL EHOOL EDรบOร LNL NDQDO EHOLUOHPLรบWLU 6|] NRQXVX

NDQDOODU ILQDQVDO VHNW|Uย Q VHUPD\H ELULNLPL IL]LNL YH EHรบHUL VHUPD\H GDKLO olmak รผzere) รผzerindeki etkisi ve teknolojik yenilik รผzerindeki etkisi olarak

DGODQGร Uร OPDNWDGร U %ย \ย PHQLQ VHUPD\H ELULNLPL PRGHOOHULQH J|UH ILQDQVDO

VLVWHP GXUDรทDQโ GXUXP Eย \ย PHVLQL WDVDUUXI RUDQร Qร HWNLOH\HUHN YH\D WDVDUUXIODUร VHUPD\H ย UHWHQ IDUNOร WHNQRORMLOHU DUDVร QGD \HQLGHQ WDKVLV HGHUHN

VHUPD\H ELULNLP RUDQร ย ]HULQGHNL HWNLVL DUDFร Oร รทร \OD GHรทLรบWLUPHNWHGLU /XFDV

5RPHU 'LรทHU WDUDIWDQ WHNQRORMLN \HQLOLรทH GD\DQDQ LNWLVDGL

Eย \ย PH PRGHOOHUL \HQL ย UHWLP Vย UHoOHUL YH PDOODUร Q LFDGร ย ]HULQH

RGDNODQPDNWDGร U 6|] NRQXVX PRGHOOHUH J|UH ILQDQVDO VLVWHP WDUDIร QGDQ

\HULQH JHWLULOHQ IRQNVL\RQODU GXUDรทDQโ durum bรผyรผmesini teknolojik yeniliN

RUDQร Qร GHรทLรบWLUHUHN HWNLOHPHNWHGLU *URVVPDQ YH +HOSPDQ 5RPHU

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL SR]LWLI \|QOย LOLรบNLQLQ

WHRULN ELU EDNร รบ Doร Vร QGDQ WDQร QPDVร YH Doร NODQPDVร JHOLรบPLรบ ELU ILQDQVDO

VHNW|U WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ KL]PHWOHULQ ย UHWNHQOLรทL YH VRQXoWD LNWLVDGL

Eย \ย PH\L WHรบYLN HGLFL ELU HWNLVL ROGXรทXQX LGGLD HGHQ 6FKXPSHWHU ยถLQ

oDOร รบPDVร QD NDGDU GD\DQPDNWDGร U 6FKXPSHWHUยถLQ ILQDQVDO VHNW|Uย Q

ย UHWNHQOLN YH LNWLVDGL Eย \ย PH\H VDรทODGร รทร NDWNร \D LรบDUHW HWWLรทL oDOร รบPDVร Qร

WDNLEHQ JHOLรบHQ YH ILQDQVโ Eย \ย PH LOLรบNLVLQL LQFHOH\HQ OLWHUDWย U EDรบODQJร oWD

ILQDQVDO VHNW|Uย Q LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGH QHGHQVHO ELU URO Pย R\QDGร รทร

\RNVD ILQDQVDO DUDFร ODUร Q Kร ]Oร VDQD\LOHรบPH VRQXFXQGD Pร RUWD\D oร NWร รทร

NRQXVXQX VRUJXODPD\D \|QHOPLรบWLU 5RELQVRQ WDUDIร QGDQ GD LGGLD

HGLOGLรทL JLEL ยถODUร Q RUWDODUร QD NDGDU \D]DUODU WDUDIร QGDQ LNLQFL J|Uย รบ GDKD

ID]OD NDEXO J|UPย รบWย U

ยถOร \ร OODUGD \DSร ODQ oDOร รบPDODU ILQDQVDO \DSร Qร Q LNWLVDGL Eย \ย PH\H

QH รบHNLOGH NDWNร GD EXOXQDELOHFHรทL NRQXVXQGD J|Uย รบOHULQ RUWD\D DWร OGร รทร |QFย

oDOร รบPDODU RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU 6|] NRQXVX oDOร รบPDODU ILQDQVDO

NXUXOXรบODUร Q DUDFร Oร N IRQNVL\RQODUร \ROX\OD \DWร Uร PODUD ND\QDN WHPLQ HGHUHN

LNWLVDGL Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQGXรทX J|Uย รบย QH RGDNODQPร รบODUGร U

ยถOL \ร OODUGD ILQDQVโ Eย \ย PH LOLรบNLVL KDNNร QGDNL WDUWร รบPDODU ELUoRN

Kย Nย PHW WDUDIร QGDQ Eย \ย PH YH JHOLU \DUDWPD DPDFร \OD NXOODQร ODQ PDOL EDVNร

NDYUDPร ย ]HULQGH \RรทXQODรบPร รบWร U %X \ร OODUGD 0F.LQQRQ YH 6KDZ

D\Uร D\Uร \DSWร NODUร oDOร รบPDODUGD PDOL EDVNร QOร N SROLWLNDODUร Qร Q LNWLVDGL

Eย \ย PH ย ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLOHULQGHQ EDKVHWPLรบOHUGLU

ยถOL \ร OODUGD LVH 1HRโ <DSร VDOFร ODU 0F.LQQRQโ Shaw ekolรผnรผ

ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQXQ Eย \ย PH\L \DYDรบODWDELOHFHรทLQL LGGLD HGHUHN

HOHรบWLUPLรบOHUGLU

ยถOร \ร OODUร Q EDรบODUร QGD LoVHO Eย \ย PH OLWHUDWย Uย QH EDรทOร RODUDN

ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGD SR]LWLI ELU LOLรบNL ROGXรทXQX VDYXQDQ \HQL ELU WHRULN

DNร P RUWD\D oร NPร รบWร U รธoVHO Eย \ย PH OLWHUDWย Uย Qย Q HQ |QHPOL VRQXFX Eย \ย PH

RUDQODUร QGDNL DUWร รบร Q Vย UHNOL RODELOPHVLGLU

Bu bรถlรผmรผn gHUL NDODQร QGD WHRULN OLWHUDWย U \XNDUร GD |]HWOHQHQ WDULKL

JHOLรบLP oHUoHYHVLQGH GDKD GHWD\Oร RODUDN LQFHOHQPH\H oDOร รบร ODFDNWร U ยถODU gQFย dDOร รบPDODU

ยถOร \ร OODUGD ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL

LOLรบNL\L LQFHOH\HQ oDOร รบPDODU finansal sektรถrรผn iktisadi bรผyรผme sรผrecindeki

LWLFL Jย Fย Qย YXUJXODPDNWDGร U 6|] NRQXVX |QFย oDOร รบPDODUร Q OLWHUDWย UH

NDWNร ODUร QD UDรทPHQ QHGHQVHOOLN VRUXQX VRQUDNL \ร OODUGD GD WDUWร รบPD NRQXVX

ROPD\D GHYDP HWPLรบWLU

*XUOH\ YH 6KDZ ILQDQVDO SL\DVDODUร Q HNRQRPLN HWNLQOLNWHNL

|QHPLQL VDYXQDQ YH ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ KL]PHWOHULQ

PLNWDU YH NDOLWHVLQGHNL IDUNOร Oร NODUร Q ย ONH HNRQRPLOHULQLQ QHGHQ IDUNOร RUDQODUGD

Eย \ย Gย รทย Qย Nร VPHQ GH ROVD Doร NODGร รทร Qร Gย รบย QHQ \D]DUODU DUDVร QGD \HU

DOPDNWDGร U )LQDQVDO DUDFร Oร รทร Q YH |]HOOLNOH DUDFร ODUร Q SDUD DU]ร QGDQ oRN NUHGL

DU] Vย UHFLQGH WDรบร Gร NODUร |QHPL YXUJXOD\DQ *XUOH\ YH 6KDZ JHOLรบPLรบ

ย ONHOHUGH

WDVDUUXI

VDKLSOHUL

\DWร Uร PFร ODU

DUDVร QGD IRQ

DNร รบร Qร

NROD\ODรบWร UPD\D \|QHOLN oRN L\L RUJDQL]H ROPXรบ YH JHQLรบ ELU ILQDQVDO DUDFร Oร N

VLVWHPL ROGXรทXQX LGGLD HWPHNWHGLU %X \D]DUODUD J|UH LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ

RWRILQDQVPDQ YH GRรทUXGDQ ILQDQVPDQร Q NROD\ EXOXQXU ROPDVร YH ILQDQVDO

DUDFร ODUร Q ROPDPDVร GXUXPXQGD HQJHOOHQGLรทL J|Uย QPHNWHGLU )LQDQVDO

DUDFร ODU WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ ILQDQVDO YDUOร NODUร Qร WRSOD\ร S \DWร Uร PFร ODUD

DNWDUDUDN |Gย Qo YHULOHELOLU IRQODUร Q DNร รบร Qร NROD\ODรบWร UPDNWDGร U %DQNDODU

GRรทUXGDQ ERUoODQPD รบHNOLQGH oRรทDODQ OLNLGLWH \HWHUVL]OLรทLQL D]DOWPD\D

\DUGร PFร ROPDNWD YH E|\OHFH IDL] RUDQODUร ย ]HULQGHNL EDVNร Qร Q KDILIOHPHVLQL

VDรทODPDNWDGร U %DรบND ELU GH\LรบOH ED]ร ERUoODQDQ NHVLPOHU GRรทUXGDQ PHQNXO

Nร \PHW LKUDo HWPHN \HULQH ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q IRQODUร Q WDVDUUXI VDKLSOHUL YH

\DWร Uร PFร ODU DUDVร QGDNL DNร รบร Qร NROD\ODรบWร UPDVร VRQXFXQGD GDKD ID]OD

PLNWDUGD YH GDKD L\L NRรบXOODUOD NUHGL DOPD LPNDQร QD NDYXรบPDNWDGร U %X

oHUoHYHGH ERUoODQDQODUร Q รบLPGLNL YH\D JHOHFHNWHNL KDUFDPD WDDKKย WOHULQL azaltmak zorunda kalmadan borรงlanabilme yeteneklerini ifade eden โ finansal kapasiteโ , toplam talebin รถnemli bir belirleyiFLVL GXUXPXQGDGร U Ekonominin genel โ finansal kapasitesininโ รถnemini vurgulayan Gurley

YH 6KDZ VDGHFH SDUD DU]ร Qร Q GLNNDWH DOร QPDVร GXUXPXQGD UHHO YH

ILQDQVDO HWNLQOLN DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ WDP RODUDN NXUXOPDVร Qร Q Pย PNย Q

RODPD\DFDรทร Qร YH HNRQRPL ILQDQVDO \|QGHQ JHOLรบWLNoH EX VRUXQXQ GDKD GD

Eย \ย \HFHรทLQL

LGGLD

HWPHNWHGLU

)LQDQVDO

NDONร QPDQร Q

EDรบODQJร o

G|QHPOHULQGH WLFDUL EDQNDFร Oร N WLSLN RODUDN WHN |QHPOL DUDFร Oร N รบHNOL RODUDN

RUWD\D oร NPDNWD YH E|\OHFH DUDFร ODUร Q oRรทX KHP LรบOHP \DSPD KHP GH ERUo

YHUPH KL]PHWOHULQL VDรทODPDNWDGร U %|\OH ELU RUWDPGD SDUD DU]ร WLFDUL EDQND

\ย Nย POย Oย NOHULQLQ Eย \ย N ELU ELOHรบHQL RODUDN ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q JHQHO Gย ]H\L LOH

\DNร QGDQ LOLรบNLOL ROPDVร QHGHQL\OH ILQDQVDO HWNLQOLN LoLQ NXOODQร รบOร ELU J|VWHUJH

RODELOPHNWHGLU $QFDN DUDFร Oร N VLVWHPL JHOLรบWLNoH YH SDUDVDO ROPD\DQ

\ย Nย POย Oย NOHUL RODQ NUHGL NXUXOXรบODUร RUWD\D oร NWร NoD \DOQร ]FD SDUD ย ]HULQH

RGDNODQร OPDVร PDNXO ELU VHoLP ROPDNWDQ X]DNODรบPDNWDGร U %X GXUXPGD

SDUDQร Q |QHPL LNL QHGHQOH D]DOPDNWDGร U รธON RODUDN SDUD DU]ร DUWร N ILQDQVDO

DUDFร Oร N \ROX\OD VDรทODQDQ NUHGL DNร รบร Qร Q WDP ELU |Ooย Vย GHรทLOGLU รธNLQFL RODUDN

LVH EDQND Gร รบร ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q \ย Nย POย Oย NOHUL OLNLW YDUOร N WXWPDN LoLQ \HQL

ELU DOWHUQDWLI ROXรบWXUPDNWDGร U

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNL KDNNร QGD

\DSร ODQ DNDGHPLN WDUWร รบPDODUGD ILQDQVDO NDONร QPDQร Q Eย \ย PH\L WDNLS HWWLรทL

J|Uย รบย ยถODUร Q RUWDODUร QD NDGDU HJHPHQ ROPXรบWXU \ร Oร QGD 3DWULFN

ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNL KDNNร QGDNL

KLSRWH]OHU ย ]HULQH GDKD |QFHNL oDOร รบPDODUร Q \D]DUODUร QD J|UH GDKD EHOLUJLQ

ELU ELoLPGH RGDNODQPร รบWร U 3DWULFN ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทLQ

\|Qย Qย YH Eย \ย PH Vย UHFLQLQ KDQJL VDIKDVร QGD KDQJL QHGHQVHOOLรทLQ ย VWย Q

ROGXรทXQX VRUJXOD\DQ LON \D]DU ROPXรบWXU 3DWULFN WDUDIร QGDQ VRUXODQ EX

VRUXODU OLWHUDWย UGH GDKD VRQUD \DSร ODQ oRN VD\ร GD oDOร รบPD LoLQ ELU WHPHO

ROXรบWXUPXรบWXU

3DWULFN ยณWDOHEL WDNLS HGHQยด YH ยณDU]ร Q |QFย Oย N HWWLรทLยด RODUDN

DGODQGร UGร รทร LNL ILQDQV YH Eย \ย PH PRGHOL WDQร PODPDNWD YH EX PRGHOOHUL

LNWLVDGL NDONร QPD Vย UHFLQLQ EHOLUOL DรบDPDODUร QD DWIHWPHNWHGLU ยณ7DOHEL WDNLS edenโ hipotezi, ILQDQVDO VLVWHPLQ NDONร QPDVร Qร Q LNWLVDGL NDONร QPD Vย UHFLQLQ ELU

VRQXFX ROGXรทXQX YDUVD\PDNWDGร U %X \DNODรบร PD J|UH PRGHUQ ILQDQVDO

NXUXOXรบODUร Q EXQODUร Q ILQDQVDO YDUOร N YH \ย Nย POย Oย NOHULQLQ YH LOJLOL ILQDQVDO

KL]PHWOHULQ \DUDWร OPDVร UHHO HNRQRPLGHNL \DWร Uร PFร YH WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ EX

KL]PHWOHUH RODQ WDOHSOHULQH FHYDEHQ JHUoHNOHรบPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ยณDU]ร Q

|QFย Oย N HWWLรทLยด KLSRWH]L QHGHQVHO LOLรบNLQLQ \|Qย Qย Q ILQDQVDO NDONร QPDGDQ

LNWLVDGL Eย \ย PH\H GRรทUX ROGXรทXQX LGGLD HWPHNWHGLU %XQXQ DQODPร ILQDQVDO

NXUXOXรบODU YH SL\DVDODUร Q \DUDWร OPDVร Qร Q ILQDQVDO KL]PHWOHULQ DU]ร Qร DUWร UPDVร ve bรถylece reel iktisadi bรผyรผmeye รถncรผlรผk etmesidir. Patrick (1966)โ e gรถre

DU]ร Q |QFย Oย N HWWLรทL PRGHO LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ EDรบODQJร o DรบDPDODUร QGD |QHPOL bir yer tutmakta ve daha sonra ekonomi bรผyรผdรผkรงe, รถncรผlรผk rolรผnรผ tedrici

RODUDN WDOHEL WDNLS HGHQ PRGHOH GHYUHWPHNWHGLU %X QHGHQOH ILQDQV YH

Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย Qย Q JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH

ILQDQVWDQ Eย \ย PH\H GRรทUX JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGH LVH Eย \ย PHGHQ ILQDQVD GRรทUX

ROPDVร EHNOHQPHNWHGLU

*ROGVPLWK ยณELU ย ONHQLQ ILQDQVDO ย VW\DSร Vร YH UHHO DOW\DSร Vร ยด

DUDVร QGDNL EDรทODQWร \ร YXUJXODPDNWDGร U %LU ย ONHQLQ ILQDQVDO ย VW\DSร Vร Qร Q

IRQODUร Q HQ L\L NXOODQร Fร ODUD \DQL HNRQRPLN VLVWHPGH HQ \ย NVHN VRV\DO JHWLUL\L

VDรทOD\DFDรทร \HUH JLWPHVLQL NROD\ODรบWร UGร รทร |Ooย GH LNWLVDGL Eย \ย PH\L

Kร ]ODQGร UGร รทร Qร YH HNRQRPLN SHUIRUPDQVร L\LOHรบWLUGLรทLQL VDYXQPDNWDGร U

Goldsmith, iktisadi bรผyรผmHQLQ EDรบODQJร o DรบDPDODUร QGD LON ILQDQVDO DUDFร ODUร Q

JHQHOOLNOH WLFDUL EDQNDODU ROGXรทXQX YH GDKD VRQUD ]DPDQOD VLJRUWD รบLUNHWOHUL

YH VHUPD\H SL\DVDODUร JLEL GLรทHU DUDFร ODUร Q GD WDVDUUXI VDKLSOHULQLQ EHOOL

Vร Qร IODUร QD KL]PHW VDรทODPDN LoLQ JHOLรบWLรทLQL LGGLD HWPHNWHGLU

*ROGVPLWK ELU ย ONHOHU NHVLWL LoLQ ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL

Eย \ย PH DUDVร QGDNL NRUHODV\RQ KDNNร QGD DQODPOร GHQH\VHO EXOJX VDรทOD\DQ LON

\D]DU ROPXรบWXU ย ONH\L โ 1963 dรถnemi iรงin inceleyen Goldsmith,

NDUรบร Oร NOร ILQDQVDO LOLรบNL RUDQร Qร ELU HNRQRPLGHNL ILQDQVDO YDUOร NODU WRSODPร Qร Q

JD\UL VDIL PLOOL KDVร OD\D RUDQร RODUDN WDQร PODGร NWDQ VRQUD KHP JHOLรบPLรบ KHP

GH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ILQDQVDO DUDFร ODUร Q Eย \ย NOย รทย YH Eย \ย PH

DUDVร QGD |]HOOLNOH NDUรบร Oร NOร ILQDQVDO LOLรบNL RUDQร Qร Q Kร ]Oร Eย \ย PH J|VWHUGLรทL

G|QHPOHU ER\XQFD Jย oOย ELU SR]LWLI LOLรบNL EXOPXรบWXU %XQD HN RODUDN WLFDUL

EDQND YDUOร NODUร EDรบODQJร o G|QHPOHULQGH Kร ]Oร ELU รบHNLOGH DUWDUNHQ VLJRUWD

รบLUNHWOHUL JLEL GLรทHU DUDFร NXUXOXรบODU ILQDQVDO VLVWHPOHU ROJXQODรบWร NoD GDKD Kร ]Oร

Eย \ย \HUHN EDQNDODUร Q Eย \ย PH Kร ]ร QD \HWLรบPHNWHGLU

$\Uร FD *ROGVPLWK LNWLVDGL Eย \ย PH Vย UHFLQLQ ILQDQVDO VLVWHP

ย ]HULQGH GDKD LOHUL ILQDQVDO NDONร QPD LoLQ WHรบYLNOHU ROXรบWXUDUDN ROXPOX JHUL

EHVOHPH

HWNLOHUL

ROGXรทXQX

VDYXQPDNWDGร U

'ROD\ร Vร \OD

QHGHQVHOOLN

PHNDQL]PDVร Qร Q \|Qย Qย Jย YHQOH VDSWDPDQร Q \DQL ILQDQVDO HWNHQOHULQ LNWLVDGL

Eย \ย PHQLQ Kร ]ODQPDVร QGDQ Pร VRUXPOX ROGXรทXQD YH\D ILQDQVDO NDONร QPDQร Q

HVDV QHGHQOHULQLQ EDรบND \HUGH DUDQPDVร JHUHNHQ LNWLVDGL Eย \ย PH\L PL

\DQVร WWร รทร QD NDUDU YHUPHQLQ ]RU ROGXรทXQX ND\GHWPHNWHGLU %XQXQ \DQร Vร UD

*ROGVPLWK \DSWร รทร DQDOL]OHU VRQXFXQGD LNWLVDGL Eย \ย PH YH ILQDQVDO

NDONร QPDQร Q ELUELUL LOH EDรทODQWร Oร ROGXรทX NDQDOODUร โ VHUPD\H ELULNLPL \D GD

YHULPOLOLN DUWร รบร โ EHOLUOHPHPHNWHGLU $\Uร FD ILQDQV Gร รบร QGD LNWLsadi bรผyรผmeyi

HWNLOH\HQ GLรทHU IDNW|UOHUL VDELW WXWPD\DQ *ROGVPLWKยถLQ EX oDOร รบPDVร

HNRQRPHWULN \HWHUVL]OLNOHUL QHGHQL\OH DUDรบWร UPDFร ODU DUDVร QGD DPSLULN \|QGHQ

ID]OD LOJL X\DQGร UPDPร รบWร U

ยถOHU 0F.LQQRQยฑ6KDZ (NROย ยฑ )LQDQVDO /LEHUDOL]DV\RQ )LQDQVโ Eย \ย PH LOLรบNLVL KDNNร QGDNL OLWHUDWย U JHQHOOLNOH 6FKXPSHWHU

WDUDIร QGDQ |QH Vย Uย OHQ LGGLD\ร GHVWHNOH\LFL QLWHOLNWH ROPXรบWXU %X

WDUWร รบPD NRQXVX GDKD VRQUD ILQDQVDO GHULQOHรบPHQLQ VDGHFH GDKD \ย NVHN

VHUPD\H ย UHWNHQOLรทLQL GHรทLO D\Uร FD GDKD \ย NVHN ELU WDVDUUXI RUDQร DUDFร Oร รทร \OD

GDKD Eย \ย N ELU \DWร Uร P KDFPLQL GH LIDGH HWWLรทLQL VDYXQDQ 0F.LQQRQ YH

6KDZ WDUDIร QGDQ JHQLรบOHWLOPLรบWLU

%ย \ย PH YH ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q KHU LNLVLQLQ GH LoVHO ROGXรทXQX YDUVD\DQ Goldsmith (1969)โ in aksine, McKinnonโ 6KDw ekolรผ finansal piyasalara

\|QHOLN NDPX SROLWLNDVร Qร Q WDVDUUXIODU YH \DWร Uร PODU ย ]HULQGHNL HWNLOHULQH

RGDNODQPDNWDGร U 0F.LQQRQ YH 6KDZ ELUELUOHULQGHQ EDรทร PVร ]

RODUDN \DSWร NODUร LNL oDOร รบPDGD PDOL EDVNร Qร Q uzun vadeli iktisadi bรผyรผmeye

]DUDUOร ROGXรทXQX LGGLD HWPLรบOHUGLU 0DOL EDVNร \D\Jร Q RODUDN Kย Nย PHWOHULQ

\HWHUOL YHUJL JHOLUOHUL WRSOD\DPDGร รทร JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH NXOODQร ODQ ELU

SROLWLNDGร U )LQDQVDO SL\DVDODUD GHYOHW Pย GDKDOHVL DQODPร QD JHOHQ V|] NRQXVX

SROLWLND IDL] RUDQร WDYDQODUร WLFDUL EDQNDODU LoLQ \ย NVHN ]RUXQOX NDUรบร Oร NODU YH

]RUXQOX GHYOHW WDKYLOL WXWXOPDVร LOH Jย Gย POย NUHGL SURJUDPODUร Qร LoHUHQ

Gย ]HQOHPHOHUGHQ ROXรบPDNWDGร U 0F.LQQRQโ 6KDZ Gย รบย QFH RNXOX ILQDQVDO

VLVWHPLQ RSHUDV\RQX ย ]HULQGHNL Kย Nย PHW Nร Vร WODPDODUร Qร Q ILQDQVDO SL\DVD

LรบOHPOHULQGH oDUSร NOร NODUD QHGHQ RODELOHFHรทLQL YH ILQDQVDO GHULQOHรบPH\L

HQJHOOH\HELOHFHรทLQL |QH Vย UPHNWHGLU <DWร Uร Pร Q NDOLWHVL YH PLNWDUร ย ]HULQGH รถnemli bir olumsuz etkiye neden olabilen bu durum, ekonomik faaliyette

\DYDรบODPD LOH VRQXoODQDELOPHNWHGLU %X HNROH J|UH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGHNL ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ HVDV RODUDN ILQDQVDO Nร Vร WODPDODUร Q

KDILIOHWLOPHVL YH UHNDEHWoL SL\DVD Jย oOHULQLQ UHHO IDL] RUDQODUร Qร Q GHQJH

dรผzeyini belirlemesine izin verilmesi yoluyla), tasarruf sahipleri vH \DWร Uร PFร ODU

WDUDIร QGDQ ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q GDKD oRN NXOODQร OPDVร Qร VDรทODPDVร VRQXFXQGD

ILQDQVDO GHULQOHรบPH\H NDWNร GD EXOXQDUDN NLรบL YH NXUXOXรบODU DUDVร QGD GDKD YHULPOL ELU ND\QDN DNร รบร Qร GHVWHNOH\HFHNWLU %X GXUXP LVH WDVDUUXIODUร WHรบYLN

HGHFHN YH VHUPD\H ELULNLPL ย ]HULQGHNL Nร Vร WODUร D]DOWDFDNWร U 6RQXo RODUDN finansal liberalizasyon, sermayeyi daha verimli sektรถrlere yรถnlendirerek,

\DWร Uร Pร Q Gย ]H\LQL YH GDรทร Oร P HWNLQOLรทLQL JHOLรบWLUPH \ROX\OD LNWLVDGL Eย \ย PH

RUDQร Qร Q DUWPDVร QD NDWNร GD EXOXQDFDNWร U

0F.LQQRQ YH 6KDZ IDL] RUDQร WDYDQODUร \ย NVHN

]RUXQOX NDUรบร Oร N RUDQODUร YH Jย Gย POย NUHGL SURJUDPODUร JLEL GHYOHW

Pย GDKDOHOHULQL

ILQDQVDO

D]JHOLรบPLรบOLรทLQ

EDรบOร FD

ND\QDNODUร

RODUDN

J|UPHNWHGLU %X JLEL NRQWUROOHU ยณPDOL EDVNร ยด RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U

6HUPD\H DNÕPODUÕ ]HULQGHNL NRQWUROOHU GH oR÷XQOXNOD V|] NRQXVX

P GDKDOHOHU DUDVÕQGD NDEXO HGLOPHNWHGLU

0F.LQQRQ YH 6KDZ PHYGXDW YH YH\D NUHGL IDL] RUDQÕ

WDYDQODUÕQÕQ \ NVHN HQIODV\RQ RUDQODUÕ QHGHQL\OH VÕNOÕNOD QHJDWLI UHHO IDL]

RUDQODUÕ LOH VRQXoODQGÕ÷ÕQÕ YH EX GXUXPXQ WDVDUUXIODUÕ D]DOWDUDN \DWÕUÕP

\DSÕODELOLU IRQODU LoLQ WDOHS ID]ODVÕ \DUDWWÕ÷ÕQÕ LGGLD HWPLúOHUGLU 5HHO IDL]

RUDQODUÕQÕQ oRN G ú N ROPDVÕ \DWÕUÕP KDFPLQGH GDUDOPD LOH VRQXoODQPÕúWÕU

$\UÕFD G ú N UHHO IDL] RUDQODUÕ QHGHQL\OH D] YHULPOL \DWÕUÕP SURMHOHULQLQ NDUOÕ

RODELOPHOHUL VRQXFXQGD VHUPD\HQLQ YHULPOLOL÷L GH D]DOPÕúWÕU %X VRUXQODU genellikle, “öncelikli sektörler”e kredi verilmesini amaçlayarak, kredi tahsisine

müdahale eden hükümetler yüzünden daha GD úLGGHWOHQPLúWLU $\UÕFD

K N PHWOHU NHQGL DoÕNODUÕQÕ XFX] ELU úHNLOGH ILQDQVH HGHELOPHN DPDFÕ\OD

EDQNDODUD DúÕUÕ GHUHFHGH \ NVHN ]RUXQOX NDUúÕOÕN RUDQODUÕ X\JXODPÕú YH

]RUXQOX NDUúÕOÕNODUD YHULOHFHN IDL] RUDQÕQÕ JHQHOOLNOH oRN G ú N \D GD \ ]GH

VÕIÕU G ]H\LQGH EHOLUOHPLúOHUGLU $QFDN EDQNDFÕOÕN VLVWHPL ]HULQGH ELU YHUJL

J|UHYL J|UHQ EX NDUúÕOÕNODU PHYGXDW IDL] RUDQODUÕQÕQ GDKD GD D]DOPDVÕQD \RO

DoDUDN ILQDQVDO WDVDUUXIODUÕ HQJHOOH\LFL HWNLOHU \DUDWPÕúWÕU )DL] RUDQÕ WDYDQODUÕ

ile öncelikli kredilerLQ RUWDGDQ NDOGÕUÕOPDVÕ YH ]RUXQOX NDUúÕOÕNODUÕQ D]DOWÕOPDVÕ

ILQDQVDO NDONÕQPD YH VRQXo RODUDN LNWVDGL E \ PH LoLQ FLGGL GHUHFHGH |QHPOL

YH JHUHNOL J|U OP úW U

'HPHWULDGHV YH $QGULDQRYD ¶OHU YH ¶OHULQ EDúODUÕQGD

ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ JHUoH÷LQLQ PDOL EDVNÕ OLWHUDW U Q Q |QJ|UG ÷ QGHQ

oRN GDKD IDUNOÕ ELU úHNLOGH JHOLúWL÷LQL LGGLD HWPHNWHGLU 5HHO IDL] RUDQODUÕ

ILUPDODU YH EDQNDODUÕQ DúÕUÕ ULVNOHU DOPDODUÕ YH IRQODU LoLQ úLGGHWOL UHNDEHWOHU

ROXúPDVÕ VRQXFXQGD EHQ]HUL J|U OPHPLú G ]H\OHUe (bazen yüzde 20’nin

]HULQH \ NVHOPLúWLU 6SHN ODV\RQGD E \ N ELU DUWÕú J|U OP ú YH ERUoOXODUÕQ

ERUoODUÕQÕ |GH\HPH\HFHN GXUXPD JHOPHOHUL VRQXFXQGD ELUoRN EDQND EDWPÕú

YH K N PHWOHULQ EDQNDODUÕ \HQLGHQ NDPXODúWÕUPDN ]RUXQGD NDOPDODUÕ oRN

büyük finansDO PDOL\HWOHU LOH VRQXoODQPÕúWÕU øNWLVDGL E \ PH \HULQH LúVL]OLN

DUWPÕú GDKD ID]OD NDONÕQPÕú ELU ILQDQVDO VLVWHP \HULQH LVH GHYOHW WDUDIÕQGDQ

NXUWDUÕOPDVÕ JHUHNHQ EDWÕN EDQNDODU RUWD\D oÕNPÕúWÕU

0F.LQQRQ EX VRUXQODUร Q ND\QDรทร RODUDN UHIRUPODUร Q GRรทUX

Vร UD\OD \DSร OPDPร รบ ROPDVร Qร Q DOWร Qร oL]PHNWHGLU 0F.LQQRQ ILQDQVDO

OLEHUDOL]DV\RQXQ |QFHVLQGH GHYOHW WHรบHEEย VOHULQLQ |]HOOHรบWLULOPHVL JLEL UHHO

VHNW|U UHIRUPODUร Qร Q \DSร OPDVร JHUHNWLรทLQL YXUJXODPDNWDGร U $\Uร FD UHIRUPODUD

EDรบODPDGDQ |QFH \ย NVHN HQIODV\RQOD LOLรบNLOL RODELOHFHN IL\DW WDKULIDWร Qร Q

RUWDGDQ NDOGร Uร OPDVร DPDFร \OD Doร NODUร Q D]DOWร OPDVร YH HQIODV\RQXQ

Gย รบย Uย OPHVL JHUHNWLรทLQL VDYXQPDNWDGร U 6RQ RODUDN EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGHNL

DKODNL ULVN VRUXQXQXQ NRQWURO DOWร QD DOร QDELOPHVL LoLQ EDQNDODUร Q \HWHUOL

GHUHFHGH Gย ]HQOHQPHVL YH GHQHWOHQPHVLQLQ JHUHNOL ROGXรทXQX EHOLUWPHNWHGLU

0F.LQQRQ D\Uร FD \XUW LoL ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQXQ |UQHรทLQ

IDL] RUDQODUร Qร Q VHUEHVW Eร UDNร OPDVร YH ]RUXQOX NDUรบร Oร N RUDQODUร Qร Q D]DOWร OPDVร

VHUPD\H DNร PODUร Qร Q OLEHUDOL]DV\RQXQGDQ |QFH JHOPHVL JHUHNWLรทLQL LGGLD

HWPHNWHGLU 6HUPD\H DNร PODUร LOH LOJLOL RODUDN LVH LON |QFH GRรทUXGDQ \DEDQFร

\DWร Uร PODU JLEL X]XQ YDGHOL VHUPD\H DNร PODUร ย ]HULQGHNL Nร Vร WODPDODUร Q GDKD

VRQUD GD Nร VD YDGHOL DNร PODU ย ]HULQGHNL Nร Vร WODPDODUร Q NDOGร Uร OPDVร JHUHNWLรทLQL

EHOLUWPHNWHGLU

.ULWLรทL

ยถOHU 1HRยฑ<DSร VDOFร ODU ยฑ )LQDQVDO /LEHUDOL]DV\RQXQ )LQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ SROLWLNDODUร Qร PDNURHNRQRPLN Doร GDQ HOHรบWLUHQ

YH 7D\ORU LOH 9DQ :LMQEHUJHQ D E WDUDIร QGDQ

JHOLรบWLULOHQ 1HRโ <DSร VDOFร HNRO ยถOL \ร OODUGD RUWD\D oร NPร รบWร U $Gร JHoHQ

\D]DUODU JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH EXOXQDQ EDQNDFร Oร N VHNW|Uย Gร รบร QGDNL

ILQDQVDO DUDFร Oร N NXUXPODUร Qร Q ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQXQ Eย \ย PH\L Kร ]ODQGร Uร Fร

HWNLVL ROXS ROPD\DFDรทร NRQXVXQGD oRN |QHPOL ELU URO R\QDGร NODUร Qร LGGLD HGHQ

PRGHOOHU ROXรบWXUPXรบODUGร U

1HRโ <DSร VDOFร ODU ]RUXQOX NDUรบร Oร N RUDQODUร Qร Q ED]ร ย ONHOHUGH ROGXNoD

\ย NVHN ROGXรทXQX YH EX GXUXPXQ ILQDQVDO DUDFร Oร NWD ND\QDN ND\Eร QD QHGHQ

ROGXรทXQX |QH Vย UPHNWHGLUOHU %X oHUoHYHGH RUJDQL]H ROPD\DQ SL\DVDODUGDNL

NXUXPODU 1HRโ <DSร VDOFร \D]DUODU WDUDIร QGDQ UHVPL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QH J|UH

daha verimli รงalร รบDQ NXUXPODU RODUDN GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU 6|] NRQXVX

\D]DUODUร Q ROXรบWXUGXNODUร PRGHOOHUH J|UH UHHO PHYGXDW IDL] RUDQODUร QGDNL ELU

DUWร รบร Q YDUOร NODUร Q |UJย WOHQPHPLรบ SL\DVDODUGDQ UHVPL NUHGL SL\DVDODUร QD

ND\PDVร QD QHGHQ ROPDVร GXUXPXQGD UHVPL SL\DVDODUGD ]RUXQOX NDUรบร Oร NODUร Q

YDUOร รทร ILQDQVDO DUDFร Oร NWD ELU D]DOร รบ LOH VRQXoODQDFDNWร U

%X NDSVDPGD 1HRโ <DSร VDOFร \D]DUODU HNRQRPLGHNL ND\QDNODUร

UHVPL NUHGL SL\DVDODUร QD oHNPH DPDFร Qร WDรบร \DQ ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ

SROLWLNDODUร Qร Q UHVPL ROPD\DQ SL\DVDODUร Q oDOร รบPDVร Qร J|] |Qย QGH

EXOXQGXUPDPDODUร QHGHQL\OH ILQDQVDO DUDFร Oร NWD D]DOร รบD \RO DoDELOHFHรทLQL

LGGLD HWPHNWHGLU %XQXQ QHGHQL LVH GDKD |QFH |UJย WOHQPHPLรบ SL\DVDODUGD

]RUXQOX NDUรบร Oร รทD WDEL ROPD\DQ ND\QDNODUร Q UHVPL EDQNDFร Oร N VHNW|Uย QGH

NDUรบร Oร รทD WDEL ROPDODUร รบHNOLQGH Doร NODQPDNWDGร U 6RQXo RODUDN EX J|Uย รบH

J|UH ILQDQVDO DUDFร Oร NWD D]DOร รบD QHGHQ RODELOHFHN RODQ ILQDQVDO OLEHUDOL]DV\RQ

SROLWLNDODUร LNWLVDGL Eย \ย PH\L ROXPVX] \|QGH HWNLOH\HELOPHNWHGLU ยถODU )LQDQV YH รธoVHO %ย \ย PH 7HRULVL

ยถOร \ร OODUGD ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL

LOLรบNLQLQ LQFHOHQPHVL LoVHO Eย \ย PH OLWHUDWย Uย oHUoHYHVLQGH \RรทXQOXN

ND]DQPร รบWร U %X DODQGD \DSร ODQ oDOร รบPDODUร Q |QHPOL ELU Nร VPร ILQDQVDO

NRรบXOODUร Q NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Vย UGย UHELOLU Eย \ย PH RUDQร Qร Doร NODPD

NRQXVXQGDNL \HWHUOLOLรทLQL VRUJXODPDNWDGร U 6|] NRQXVX OLWHUDWย Uย Q YDUGร รทร HQ

|QHPOL VRQXo ILQDQVร Q WRSODP \DWร Uร Pร Q YHULPOLOLรทL ย ]HULQGH VHUPD\HQLQ

PDUMLQDO KDVร ODVร QGDNL D]DOร รบร WHODIL HGHQ Gร รบVDO ELU HWNLVL ROGXรทX รบHNOLQGHGLU

<HQL WHRULN oDOร รบPDODUGDQ ED]ร ODUร 3DWULFNยถLQ ILQDQVDO NDONร QPD YH

LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL WHN \|QOย QHGHQVHOOLN KLSRWH]OHULQH PH\GDQ

RNXPXรบ YH LNWLVDGL Eย \ย PH YH ILQDQVDO NDONร QPD DUDVร QGDNL LNL \|QOย

QHGHQVHO LOLรบNL\L DQDOL] HWPHN DPDFร \OD LoVHO Eย \ย PH PRGHOOHULQH ILQDQVDO

IDNW|UOHULQ UROย Qย GDKLO HWPLรบWLU gUQHรทLQ *UHHQZRRG YH -RYDQRYLF

ILQDQVDO DUDFร Oร รทร Q Eย \ย NOย รทย LOH LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQร Qร Q KHU LNLVLQLQ GH LoVHO

RODUDN EHOLUOHQGLรทL ELU PRGHO ROXรบWXUPXรบWXU %X PRGHOGH ILQDQVDO NXUXOXรบODU

HNRQRPLGHNL WLFDUHWL LNL \ROOD NROD\ODรบWร UPDNWDGร UODU รธON RODUDN V|] NRQXVX

NXUXOXรบODU \DWร Uร PFร ODUร Q ND\QDNODUร Qร Q HQ NDUOร NXOODQร PODUD DNPDODUร QD YH

E|\OHFH \DWร Uร PODU LoLQ GDKD \ย NVHN ELU EHNOHQHQ JHWLUL RUDQร QD L]LQ YHUHQ

ELOJLOHUL DUDรบWร UPD WLSL ELU Vย UHo DUDFร Oร รทร LOH WRSOD\DUDN DQDOL] HWPHNWHGLU รธNLQFL

RODUDN EX NXUXOXรบODU JHOHQHNVHO ELU URO RODQ oRN VD\ร GD \DWร Uร PFร Qร Q ULVNOHULQL

ELUOHรบWLUPH UROย Qย GH R\QDPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ LNWLVDGL Eย \ย PH Vย UHFL

รถrgรผtsel sermayeyi bรผyรผtmekte ve bรถylece finaQVDO NXUXOXรบODUร Q JHOLรบLPLQL

NROD\ODรบWร UPDNWDGร U 6RQXo RODUDN EX PRGHO ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGD

ILQDQVDO VLVWHPLQ LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ ELU VRQXFX RODUDN JHOLรบWLรทL YH GDKD VRQUD

Eย \ย PH\H FDQODQGร Uร Fร RODUDN JHUL EHVOHPHGH EXOXQGXรทX DQODPร QD JHOHQ LNL yรถnOย ELU SR]LWLI QHGHQVHO LOLรบNLQLQ YDUOร รทร ย ]HULQH RGDNODQPDNWDGร U

.LQJ YH /HYLQH E ELU DUD ย Uย QH X\JXODQDQ PDOL\HW D]DOWร Fร

EXOXรบODUร LoHUHQ ELU WHNQRORMLN JHOLรบPH PRGHOL NXUPXรบWXU 6|] NRQXVX PRGHOH

J|UH ILQDQVDO DUDFร ODU YH PHQNXO Nร \PHW SL\DVDODUร EHOOL JLULรบLPFLOHULQ \HQLOLNoL

HWNLQOLNOHUGH EXOXQPDODUร Qร VDรทODPDNWDGร U %X GXUXP LVH LNWLVDGL Eย \ย PH\L

ย UHWNHQOLรทL DUWร UPD \ROX\OD HWNLOHPHNWHGLU )LQDQVDO VLVWHPOHU โ ข

JLULรบLPFLOHUL GHรทHUOHQGLUHUHN

โ ข

ND\QDNODUร WRSOD\DUDN

โ ข

ULVNL oHรบLWOHQGLUHUHN

โ ข

\HQLOLNoL HWNLQOLNOHUGHQ EHNOHQHQ NDUร GHรทHUOHQGLUHUHN

JLULรบLPFL HWNLQOLNOHUL HWNLOHPHNWHGLU 'DKD L\L oDOร รบDQ ILQDQVDO VLVWHPOHU GDKD

EDรบDUร Oร EXOXรบODUร Q \DSร OPD RODVร Oร รทร Qร DUWร Uร UNHQ \ย NVHN ]RUXQOX NDUรบร Oร NODU JLEL

oDUSร NOร NODU \HQLOLN RUDQร Qร Gย รบย UPHNWHGLU

%D]ร \D]DUODU ยถOL \ร OODUGD LQFHOHPH NRQXVX RODQ NUHGL

SL\DVDODUร QD GHYOHW Pย GDKDOHOHULQL ยถOร \ร OODUGD LoVHO Eย \ย PH WHRULVL

NDSVDPร QGD \HQLGHQ HOH DOPร รบODUGร U gUQHรทLQ 5RXELQL YH 6DODโ Lโ 0DUWLQ

PDOL EDVNร \ร ELU ยณ$.ยด LoVHO Eย \ย PH PRGHOL รงerรงevesinde yeniden

LQFHOHPLรบWLU <D]DUODUร Q NXOODQGร รทร PRGHOH J|UH Kย Nย PHWOHU NROD\ \ROGDQ

HQIODV\RQLVW JHOLU HOGH HWPHN DPDFร \OD PDOL EDVNร SROLWLNDODUร X\JXODPD\ร tercih edebilmektedir. Sรถz konusu politikalar, bireyleri daha fazla para

WXWPD\D WHรบYLN HWPHNWH YH EX GXUXP GD HQIODV\RQ YHUJLVLQLQ PDWUDKร Qร

ROXรบWXUPDNWDGร U %|\OHFH Kย Nย PHWOHU ILQDQVDO VHNW|Uย EDVNร DOWร QGD WXWDUDN

HQIODV\RQ RUDQร Qร DUWร UPD\ร VHoPHNWHGLU %X GXUXPGD PDOL EDVNร Qร Q

VHUPD\HQLQ YHULPOLOL÷L YH WDVDUUXIODUÕQ PLNWDUÕ ]HULQGHNL ROXPVX] HWNLVL

VRQXFXQGD LNWLVDGL E \ PH \DYDúODPDNWDGÕU

)LQDQV–E \ PH LOLúNLVL KDNNÕQGDNL ELUoRN PRGHO ILQDQVDO NXUXOXúODUD

LNL EHOLUJLQ URO DWDPDNWDGÕU •

HNRQRPLGHNL DMDQODUD ULVNOHUL WRSOXODúWÕUPDN \D GD oHúLWOHQGLUPHN

•

WRSOX YH\D |]HO ELOJLOHULQ X]PDQODúPÕú WRSOD\ÕFÕVÕ RODUDN

LoLQ ELU DUDo VD÷ODPDN GDYUDQPDN

%ODFNEXUQ YH +XQJ ILQDQVDO NDONÕQPD–iktisadi büyüme geri

EHVOHPH LOLúNLVLQH IDUNOÕ ELU úHNLOGH \DNODúPDNWD YH ILQDQVDO NDONÕQPD YH

E \ PH DUDVÕQGD LNL \|QO ELU QHGHQVHO LOLúNL VDSWDPDNWDGÕU <D]DUODU EX

LOLúNL\L ILQDQVDO DUDFÕODUÕQ |QFHNL PRGHOOHUH J|UH IDUNOÕ ELU URO ]HULQH

RGDNODQDUDN LQFHOHPHNWHGLU %X PRGHOGH ILQDQVDO DUDFÕODU ULVNOL \DWÕUÕP

SURMHOHULQL L]OHPHN YH E|\OHFH WDVDUUXIODUÕQ \DWÕUÕPODUD \|QOHQGLULOPHVL LoLQ HQ

YHULPOL DUDoODUÕ VD÷OD\DUDN LNWLVDGL E \ PH\H NDWNÕGD EXOXQPDN DPDFÕ\OD

LoVHO RODUDN RUWD\D oÕNDQ DMDQODU RODUDN J|U OPHNWHGLU )LQDQVDO DUDFÕOÕN ERUo

DODQODU YH ERUo YHUHQOHUOH NUHGL V|]OHúPHOHUL \DSDQ ILQDQVDO NXUXOXúODUD

L]OHPH J|UHYLQLQ DWDQPDVÕ \ROX\OD L]OHPH PDOL\HWOHULQLQ D]DOWÕOPDVÕ

VRQXFXQGD LNWLVDGL E \ PH\L WHúYLN HWPHNWHGLU

%ODFNEXUQ YH +XQJ D\UÕFD ELU ONHQLQ NXUXPVDO YH\D SROLWLND

UHIRUPODUÕQÕQ ROPDPDVÕ GXUXPXQGD G ú N LNWLVDGL E \ PH YH ]D\ÕI ILQDQVDO

NDONÕQPD NÕVÕU G|QJ V QH QDVÕO JLUHELOHFH÷LQL GH J|VWHUPHNWHGLU .XOODQGÕNODUÕ

DQDOL] GDKD JHQHO RODUDN E \ PH RUDQODUÕQGDNL ONHOHUDUDVÕ IDUNOÕOÕNODUÕQ

KHP ILQDQVDO NDONÕQPD GHUHFHOHUL KHP GH ILQDQVDO V|]OHúPHOHULQ

SDUDPHWUHOHULQGHNL ONHOHUDUDVÕ IDUNOÕOÕNODU LOH ED÷ODQWÕOÕ ROGX÷XQX WDKPLQ

HWPHNWHGLU

'HQH\VHO dDOร รบPDODU *HQHO 'HรทHUOHQGLUPH )LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNL

LNWLVDWoร ODU WDUDIร QGDQ \DNODรบร N \ย ] \ร OGร U DQDOL] HGLOPHNWHGLU dRN VD\ร GD

LNWLVDWoร Qร Q EX LOLรบNL\L WHRULN ELU SHUVSHNWLIWHQ WDUWร รบPร รบ ROPDVร \OD ELUOLNWH

ยถODUร Q EDรบODUร QGDQ LWLEDUHQ ELUoRN ย ONH LoLQ LNWLVDGL YH ILQDQVDO YHULQLQ

HULรบLOHELOLUOLรทLQGHNL JHOLรบPHOHU NRQXQXQ DPSLULN Gย ]H\GH LQFHOHQPHVLQL GH

WHรบYLN HWPLรบWLU %X NRQXGD \DSร ODQ DPSLULN oDOร รบPDODUร Q WHPHO VRQXoODUร

DรบDรทร GDNL JLEL IDUNOร J|Uย รบOHUL WHPVLO HGHQ G|UW DQD JUXED D\Uร ODELOPHNWHGLU

*UDII โ ข

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD QHGHQVHO ELU LOLรบNL

EXOXQPDPDNWDGร U %X LNL GHรทLรบNHQLQ LNLVL GH GLรทHUL ย ]HULQGH |QHPOL ELU HWNL

WDรบร PDPDNWD YH DUDODUร QGD J|]OHPOHQHQ NRUHODV\RQ WDULKL ELU |]HOOLรทLQ

VRQXFX RODUDN JHUoHNOHรบPHNWHGLU %X JHUoHN HNRQRPLOHU YH ILQDQVDO

VHNW|UOHULQ NHQGL PDQWร NODUร Qร WDNLS HGHUHN Eย \ย Pย รบ ROPDODUร Gร U 0RGHUQ

iktisadi bรผyรผmenin reel faktรถrlerin etkisi sonucunda gerรงekleรบPHVLQH NDUรบร Q

ILQDQVDO NDONร QPDQร Q N|NOHUL ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q WDULKLQH GD\DQPDNWDGร U โ ข

)LQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH\L L]OHPHNWHGLU )LQDQVDO

VLVWHPLQ LNL WHPHO IRQNVL\RQX WDVDUUXI VDKLSOHUL LOH \DWร Uร PFร ODUร ELU DUD\D

getirmek ve fonlar iรงin en u\JXQ NXOODQร P DODQODUร Qร VHoPHNWLU รธNWLVDGL

Eย \ย PH ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q GHรทLรบPHOHULQH YH JHOLรบPHOHULQH EXQXQ \DQร Vร UD

ILQDQVDO SL\DVDODU LOH NUHGL SL\DVDODUร Qร Q Eย \ย PHOHULQH QHGHQ ROPDNWDGร U

'ROD\ร Vร \OD

ILQDQVDO

JHUoHNOHรบPHNWHGLU โ ข

NDONร QPD

HNRQRPLGHNL

WDOHEH

GD\DOร

RODUDN

)LQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ ELU EHOLUOH\LFLVLGLU )LQDQVDO

NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH LoLQ ELU Nร VPร JHUHNOL ELU Nร VPร LVH \HWHUOL NRรบXO RODQ

ELUoRN IDNW|UGHQ \DOQร ]FD ELULGLU %X D\ร Uร PD EDรทOร RODUDN ILQDQVDO

NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH LoLQ ELU |QNRรบXO ROGXรทX YH LNWLVDGL Eย \ย PH\L

HWNLQ ELU รบHNLOGH WHรบYLN HWWLรทL \|Qย QGH LNL J|Uย รบ EXOXQPDNWDGร U 7DULKL YH WHRULN

oDOร รบPDODUD GD\DQDQ ELULQFL J|Uย รบH J|UH \HWHUVL] ILQDQVDO VLVWHPOHU LNWLVDGL

Eย \ย PH\H HQJHO RODQ EDรบOร FD IDNW|UOHUGHQ ELULGLU รธNLQFL J|Uย รบH J|UH LVH

JHOLรบPLรบ ILQDQVDO VLVWHPOHU LNWLVDGL Eย \ย PH\H HQJHO RODQ UHHO IDNW|UOHU

EXOXQPDPDVร NRรบXOX LOH \ย NVHN YH GHYDPOร LNWLVDGL Eย \ย PH RUDQODUร รผretebilmektedir. โ ข

)LQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH LoLQ ELU HQJHOGLU )LQDQVDO

VLVWHPLQ Gย ]Jย Q LรบOH\LรบLQGHQ oRN ILQDQVDO LรบOHPOHULQ ID]ODOร รทร LOH NUL]OHULQ

LVWLNUDUVร ]Oร รทD QHGHQ RODQ PXKWHPHO HWNLOHUL ย ]HULQH \RรทXQODรบDQ EX Gย รบย QFH

ILQDQVDO

VLVWHPLQ

GRรทDVร

JHUHรทL

LVWLNUDUVร ]

RODUDN

DOJร ODQPDVร QD

GD\DQPDNWDGร U %D]ร WHRULV\HQOHULQ WLFDUL EDQNDODUร GD ILQDQVDO LVWLNUDUVร ]Oร N

ND\QDNODUร QGDQ ELUL RODUDN J|UPHOHULQH NDUรบร Q EX J|Uย รบย Q WDUDIWDUODUร Qร Q

oRรทX LVWLNUDUVร ]Oร N ND\QDรทร RODUDN KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร YH XOXVODUDUDVร

VHUPD\H KDUHNHWOHULQH GLNNDWL oHNPLรบOHUGLU

$QFDN \XNDUร GDNL DPSLULN J|Uย รบOHUGHQ KDQJLVLQLQ NHVLQ RODUDN GRรทUX

ROGXรทXQD NDUDU YHUPH NRQXVXQGD |QHPOL ED]ร VRUXQODU PHYFXWWXU รธON RODUDN

LNWLVDGL Eย \ย PH\L ILQDQVDO NDONร QPDQร Q Gร รบร QGD DUDODUร QGD oHรบLWOL HWNLOHรบLPOHU

RODQ ELUoRN GLรทHU XQVXU GD HWNLOHPHNWHGLU รธNLQFi olarak, iktisadi bรผyรผmede

NDUรบร ODรบร OPD LKWLPDOL VRQ GHUHFH \ย NVHN RODQ NDUรบร Oร NOร QHGHQVHOOLN \XNDUร GDNL

KLSRWH]OHUGHQ KHUKDQJL ELULQL LQFHOHPH Gร รบร QGD Eร UDNPD\ร ]RUODรบWร UPDNWDGร U

hoย QFย RODUDN ELUoRN ย ONHQLQ ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL LoLQ Jย YHQLOLU

YHULOHUH XODรบPDN NROD\ GHรทLOGLU $\Uร FD HNRQRPLOHUGH QHGHQVHOOLN LOLรบNLOHULQLQ

WDQร PODQPDVร Qร NDUPDรบร NODรบWร UDQ oHรบLWOL \DSร VDO GHรทLรบLNOLNOHU GH RODELOPHNWHGLU

6RQXo RODUDN DUDรบWร UPDFร ODU \DSWร NODUร oDOร รบPDODUGD NXOODQGร NODUร GHรทLรบNHQ YH

YHUL VHWL VHoLPOHULQH EDรทOร RODUDN \XNDUร GD |]HWOHQHQ VRQXoODUGDQ KHUKDQJL

ELULQH XODรบDELOPHNWHGLU

/HYLQH ILQDQV YH Eย \ย PH LOLรบNLVLQL DUDรบWร UDQ ย ONH NHVLWOHULQH

GD\DOร Eย \ย PH UHJUHV\RQODUร Qร ]DPDQ VHULVL DQDOL]OHULQL SDQHO WHNQLNOHULQL

GHWD\Oร ย ONH LQFHOHPHOHULQL YH EXQODUD HN RODUDN ILQDQVโ bรผyรผme

PHNDQL]PDODUร Qร DUDรบWร UPDN DPDFร \OD GDKD oRN PLNURHNRQRPL\H GD\DOร

\|QWHPOHUL NXOODQDQ \HQL ELU DNร Pร GD NDSVD\DQ DPSLULN OLWHUDWย Uย Q VRQXoODUร Qร

LQFHOHPHNWH YH V|] NRQXVX OLWHUDWย UGH NXOODQร ODQ \|QWHPOHU LOH ILQDQVDO

NDONร QPD |Ooย OHULQL HOHรบWLUPHNWHGLU /HYLQH ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL

Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LQFHOHPHN LoLQ NXOODQร ODQ IDUNOร HNRQRPHWULN

\|QWHPOHULQ KHU ELULQLQ FLGGL NXVXUODUร ROGXรทXQX LGGLD HWPHNWHGLU $\Uร FD

ILQDQVDO NDONÕQPD\Õ |OoPHN için seçilen ampirik göstergeler, teorik modellerde

RUWD\D oÕNDQ NDYUDPODUÕ JHQHOOLNOH GR÷UX ELU úHNLOGH |OoHPHPHNWHGLU 6RQXo

RODUDN /HYLQH OLWHUDW U Q ³ILQDQV E \ PH\H QHGHQ ROPDNWD PÕGÕU"´ YH H÷HU

|\OH\VH ³QH úHNLOGH ROPDNWDGÕU"´ VRUXODUÕQD NHVLQ FHYDSODU EXOPDNWDQ X]DN

ROGX÷XQX EHOLUWPHNWHGLU

/HYLQH OLWHUDW UGH YDURODQ oDOÕúPDODUÕQ ]D\ÕI \|QOHULQLQ

YDUOÕ÷ÕQD YH RUWDN ELU VRQXFD YDUÕODPDPÕú ROPDVÕQD GLNNDW oHNWLNWHQ VRQUD

DUDúWÕUPDODUÕQ E \ N oR÷XQOX÷XQXQ RUWD\D oÕNDUGÕ÷Õ LGGLDODUÕ DúD÷ÕGDNL

úHNLOGH |]HWOHPHNWHGLU •

'DKD L\L LúOH\HQ EDQNDODUD YH SL\DVDODUD VDKLS RODQ ONHOHU GDKD

KÕ]OÕ E \ PHNWHGLU DQFDN ELU ONHQLQ ILQDQVDO VLVWHPLQLQ QH GHUHFHGH

³EDQNDODUD

GD\DOÕ´

WDúÕPDPDNWDGÕU •

}5Ä

YH\D

³SL\DVDODUD

GD\DOÕ´

ROGX÷X

ID]OD

|QHP

'DKD L\L LúOH\HQ ILQDQVDO VLVWHPOHU ILUPDODUÕQ YH VDQD\LOHULQ

E \ PHOHULQL HQJHOOH\HQ GÕú ILQDQVPDQ NÕVÕWODUÕQÕ KDILIOHWPHNWHGLUOHU }5Å

%X E|O P Q JHUL NDODQÕQGD ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH

DUDVÕQGDNL QHGHQVHO LOLúNL\L LUGHOH\HQ OLWHUDW UGHNL oDOÕúPDODU NXOODQGÕNODUÕ

\|QWHPOHU HVDV DOÕQDUDN UHJUHV\RQ DQDOL]LQL YH QHGHQVHOOLN WHVWLQL NXOODQDQODU

ROPDN ]HUH LNL EDúOÕN DOWÕQGD LQFHOHQHFHNWLU

5HJUHV\RQ $QDOL]L <DSÕODQ dDOÕúPDODU Bernanke (1983), Büyük Depresyon dönemi için parasal ve finansal

XQVXUODUÕQ J|UHFHOL |QHPLQL DQDOL] HGHUHN ILQDQVDO VLVWHPLQ o|N ú Q Q

HNRQRPLN EXQDOÕPÕQ GHULQOLN YH X]XQOX÷XQXQ |QHPOL ELU EHOLUOH\LFLVL ROGX÷X YH

SDUDVDO J oOHULQ EX ROD\ODUÕ DoÕNODPDN LoLQ WHN EDúODUÕQD QLFHO RODUDN \HWHUVL]

NDOGÕNODUÕ VRQXoODUÕQD YDUPDNWDGÕU .UHGL SL\DVDODUÕQÕQ YH \ÕOODUÕ

DUDVÕQGDNL o|N ú Q DQODWDQ %HUQDQNH¶QLQ EX oDOÕúPDVÕ KHP EDQNDFÕOÕN

NUL]LQL KHP GH PHQNXO GH÷HU SL\DVDODUÕQGDNL NUL]L GHWD\OÕ ELU úHNLOGH }5¦

¤ · 5 1 1 ¾ ² @5 T ¯T 1 ! Ç

~ 1 G § 5 1 1 ¯ T 1 5 · 1 @ ³° ! È U 5 ¬ ¯ ¤ · 5 ½ » ® « 5 ±ª 1 ¬ª 1 © ) ©¨ ± ±5 ¬ · ¯ G K

Doร NODPDNWDGร U %HUQDQNH EDQNDFร Oร N VLVWHPLQGH \DรบDQDQ o|Nย รบย Q

HNRQRPLQLQ EHlirli sektรถrlerine โ EDQNDFร Oร N VLVWHPL Gร รบร QGD NUHGL EXOPD

LPNDQร D] RODQ ERUoODQDQODUร Q ROXรบWXUGXรทX VHNW|UOHU โ RODQ ILQDQVDO DNร รบODUร

Wร ND\DUDN UHHO HWNLQOLรทL HWNLOHGLรทLQL LGGLD HWPHNWHGLU $\Uร FD ERUo VHUYLVLQGHNL

Vร oUD\ร รบWDQ โ โ borรง krizindenโ โ ND\QDNODQDQ ELODQoRODUGDNL Kร ]Oร N|Wย OHรบPH

EDQNDODUร Q

WHPLQDWODUร Qร

Nย oย OWHUHN

Doร N

SL\DVDGD

ND\QDN EXOPD

\HWHQHNOHULQL ID]ODVร \OD D]DOWPร รบWร U 6RQXo RODUDN %HUQDQNHยถQLQ LIDGHVL\OH

ยณVHUPD\H DNร PODUร Qร NROD\ODรบWร UDQ DQD DUWHUOHU FLGGL รบHNLOGH Wร NDQPร รบWร Uยด

%HUQDQNHยถQLQ J|Uย รบOHULQH NDUรบร |QH Vย Uย OHQ DOWHUQDWLI ELU KLSRWH]

EDQNDFร Oร N NUL]LQGHQ ILQDQVDO NUL]GHQ ND\QDNODQDQ HVDV ER]XFX IDNW|Uย Q

EDQNDODUร Q YDUOร NODUร QGDNL YH\D GLรทHU NUHGLOHUGHNL Gย รบย รบ GHรทLO EDQNDODUร Q

\ย Nย POย Oย NOHULQGHNL SDUDGDNL D]DOร รบ ROGXรทX LGGLDVร Gร U %HUQDQNH EX LNL UDNLS

|QHUPH\L WHVW HWPHN DPDFร \OD %DUUR ยถQXQ PRGHOLQL ILQDQVDO EXQDOร P

J|VWHUJHOHULQL GH LoHUHFHN รบHNLOGH GHรทLรบWLUHUHN WDKPLQ HWPLรบWLU )LQDQVDO

GHรทLรบNHQOHULQ โ EDWDQ EDQND YH LรบOHWPHOHULQ \ย Nย POย Oย NOHUL LOH ULVNOi ve gรผvenli

WDKYLO RUDQODUร DUDVร QGDNL IDUNODU โ oร NWร GHQNOHPLQH |QHPOL ELU Doร NODPD Jย Fย

NDWWร รทร Qร EXOPXรบWXU %HUQDQNH D\Uร FD UHVPL ROPD\DQ NDQร WODUD J|UH V|]

NRQXVX ILQDQVDO GHรทLรบNHQOHULQ VDGHFH JHOHFHNWHNL oร NWร VHYL\HVLQGH EHNOHQHQ

D]DOร รบD FHYDS YHUPHGLรทLQL |QH Vย UPHNWHGLU 6RQXo RODUDN NUHGL SL\DVDODUร QGDNL ER]XOPDQร Q UHHO HWNLQOLNWH J|Uย OHQ o|Nย รบ LoLQ |QHPOL ROGXรทXQX

LGGLD HWPHQLQ DPSLULN GHOLOOHUOH WXWDUOร ROGXรทX RUWD\D oร NPร รบWร U *HUWOHU

)LQDQVโ Eย \ย PH EDรทODQWร Vร KDNNร QGDNL Jย QFHO DPSLUik literatรผrรผn

oRรทXQOXรทX LoLQ /HYLQH ยถLQ oDOร รบPDVร ELU EDรบODQJร o QRNWDVร ROPXรบWXU 6|]

konusu makale, King ve Levine (1993a)โ in 1960โ G|QHPL LoLQ VHoLOPLรบ

ย ONH YHULVL NXOODQDUDN VDGHFH ย ONH NHVLWOHUL YH WRSOXODรบWร Uร OPร รบ ย ONH

NHVLWOHULQH GD\DOร ]DPDQ VHULVL UHJUHV\RQ DQDOL]L \DSWร NODUร oDOร รบPDQร Q ELU

X]DQWร Vร Gร U

.LQJ YH /HYLQH D ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHUL RODUDN โ ข

ILQDQVDO VLVWHPLQ OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQLQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร Qร

ย ร ~Nย ย ย bย ย

ย ยจ ย ย ย ย ย ย @ย ย ย ย ยฐ ย ย ย ย ย @ย ย ย ย ย

} ยฆ ย

ย โ

ย ย

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ยท ย ย

}

ย ย ย ย ย !ยง ย ยท ย ย @ย ย ย ย Gย ย 5ย ย ย ย

โ ข

\XUWLoL NUHGL WDKVLVLQGH PHYGXDW EDQNDODUร Qร Q PHUNH] EDQNDVร QD gรถre รถnemini,

โ ข

ILQDQVDO VLVWHP Gร รบร QGDNL |]HO ILUPDODUD YHULOHQ NUHGLOHULQ WRSODP

NUHGLOHUH RUDQร Qร

ILQDQVDO VLVWHP Gร รบร QGDNL |]HO ILUPDODUD YHULOHQ NUHGLOHULQ

*6<รธ+ยถ\H RUDQร Qร

NXOODQPร รบODUGร U รธNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHOHUL LVH โ ข

NLรบL EDรบร UHHO *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร

โ ข

VHUPD\H ELULNLP RUDQร

โ ข

HNRQRPLN YHULPGHNL JHOLรบPHOHUGLU

.LQJ YH /HYLQH D ILQDQVDO NDONร QPD Gย ]H\LQLQ oHรบLWOL |Ooย OHULQLQ

LNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHOHUL LOH Jย oOย ELU LOLรบNL\H VDKLS ROGXNODUร VRQXFXQD

YDUPDNWDGร U %XQXQ \DQร Vร UD ILQDQVDO NDONร QPDQร Q |QFHGHQ EHOLUOHQHQ

ELOHรบHQL JHOHFHN LOD \ร O DUDVร G|QHP LoLQ X]XQ YDGHOL Eย \ย PH RUDQร Qร

EDรบDUร Oร ELU รบHNLOGH WDKPLQ HGHELOPHNWHGLU $\Uร FD GDKD \ย NVHN ILQDQVDO

NDONร QPD Gย ]H\OHULQLQ JHOHFHN G|QHPOHUGHNL VHUPD\H ELULNLP RUDQODUร YH

HNRQRPLOHULQ IL]LNL VHUPD\H\L NXOODQPD YHULPOLOLรทLQGHNL L\LOHรบPHOHU LOH Jย oOย ELU

รบHNLOGH EDรทODQWร Oร ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU

.LQJ YH /HYLQH D LOH /HYLQH WDUDIร QGDQ \DSร ODQ EX LNL

oDOร รบPD ILQDQVDO NDONร QPD YH X]XQ YDGHOL LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD Jย olรผ bir

EDรท ROGXรทXQX J|VWHUPLรบ ROPDNOD ELUOLNWH EX oDOร รบPDODUร Q VRQXoODUร

QHGHQVHOOLN NRQXVXQD Doร NOร N JHWLUPHPHNWHGLU /HYLQH YH GLรทHUOHUL yeni veriler ve ekonometrik prosedรผrler kullanarak sรถz konusu nedensellik

VRUXQXQX o|]ย POHPH\H oDOร รบPร รบODUGร U )LQDQVDO DUDFร Oร NWDNL NDONร QPDQร Q

Gร รบVDO ELOHรบHQLQLQ LNWLVDGL Eย \ย PH\L HWNLOH\LS HWNLOHPHGLรทLQL LQFHOHPLรบOHU

D\Uร FD ILQDQVDO NDONร QPDQร Q \DVDO Gย ]HQOH\LFL YH SROLWLND EHOLUOH\LFLOHULQLQ

|QHPLQL DUDรบWร UPร รบODUGร U

/HYLQH YH GLรทHUOHUL โ G|QHPL LoLQ ย ONH |UQHรทLQL

LQFHOHPLรบ YH *HQHOOHรบWLULOPLรบ 0RPHQWOHU <|QWHPL *00 GLQDPLN SDQHO tahmin edicileri ve bir kesitsel araรงโ GHรทLรบNHQ WDKPLQ HGLFL NXOODQPร รบODUGร U )LQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL โ ข

finansal sistemin likit yรผkรผmlรผlรผklerinin (emisyRQ DUWร EDQNDODU YH

EDQND Gร รบร ILQDQVDO DUDFร ODUร Q YDGHVL] YH IDL]OL \ย Nย POย Oย NOHUL

*6<รธ+ยถ\H RUDQร โ ข

โ ข

WLFDUL EDQND YDUOร NODUร Qร Q WLFDUL EDQNDODU YH PHUNH] EDQNDVร

YDUOร NODUร WRSODPร QD RUDQร

ILQDQVDO DUDFร ODU WDUDIร QGDQ |]HO VHNW|UH Doร ODQ NUHGLOHULQ

GHรทHULQLQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร Gร U

รธNWLVDGL Eย \ย PH |Ooย Vย RODUDN LVH NLรบL EDรบร UHHO *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH

RUDQร Qร NXOODQPร รบODUGร U

%X oDOร รบPDQร Q VRQXoODUร ILQDQVDO NDONร QPDQร Q Gร รบVDO ELOHรบHQOHULQLQ

LNWLVDGL Eย \ย PH LOH SR]LWLI ELU LOLรบNLVL ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU $\Uร FD \DVDO

VLVWHPOHU YH PXKDVHEH VLVWHPOHULQGHNL ย ONHOHUDUDVร IDUNOร Oร NODU ILQDQVDO

NDONร QPD IDUNOร Oร NODUร Qร Q Doร NODQPDVร QD \DUGร PFร ROPDNWDGร U

$UHVWLV YH 'HPHWULDGHV ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทL LQFHOH\HQ oDOร รบPDODUGDQ .LQJ YH /HYLQH D JLEL

ย ONH NHVLWOHUL YHULOHULQH GD\DOร RODQODUGDQ HOGH HGLOHQ VRQXoODUร Q FLGGL NXVXUODUร

ROGXรทXQX LGGLD HWPHNWHGLU %XQXQ QHGHQL RODUDN LVH ย ONHOHUH |]Jย NXUXPVDO

XQVXUODUร Q ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทL

HWNLOHPHVLQLQ PXKWHPHO ROGXรทXQX YH E|\OHFH V|] NRQXVX LOLรบNLQLQ ย ONHGHQ

ย ONH\H IDUNOร Oร N J|VWHUPHVLQLQ EHNOHQPHVL JHUHNWLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU %X

oHUoHYHGH \D]DUODU ILQDQVDO VLVWHPOHUL ยณEDQNDODUD GD\DOร ยด YH ยณVHUPD\H

SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด VLVWHPOHU ROPDN ย ]HUH LNL JUXED D\ร UPDNWDGร U ยณ%DQNDODUD

GD\DOร ยด VLVWHPOHULQ WHPHO |]HOOLNOHUL EDQNDODUร Qร Q VDQD\L ILUPDODUร LOH \DNร QGDQ

LOLรบNLOL ROPDODUร YH VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q NDONร QPD Gย ]H\OHUL LOH WDรบร Gร NODUร

|QHPLQ J|UHFHOL RODUDN Gย รบย N ROPDVร Gร U %X VLVWHPOHUGH รบLUNHWOHU \RรทXQ

RODUDN |] ND\QDNODUGDQ oRN EDQND NUHGLOHULQH EDรทร POร oDOร รบPDNWD YH EDQNDODU

|QHPOL ELU L]OHPH UROย QH VDKLS RODUDN Eย \ย PH YH NDONร QPD Vย UHFLQGH EDรบURO

R\QDPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ ยณVHUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด ILQDQVDO

sistemler; รงok gelLรบPLรบ VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q \DQร Vร UD ND\QDN WDKLVLVLQGH YH

ILQDQVDO YDUOร NODUร Q Pย ONL\HWLQGH J|UHFHOL RODUDN Gย รบย N |QHPH VDKLS EDQNDODUGDQ ROXรบDQ VLVWHPOHU RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U

$UHVWLV YH 'HPHWULDGHV WDUDIร QGDQ \DSร ODQ DQDOL] ILQDQVDO

DUDFร Oร N YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHOOLรทLQ ยณEDQNDODUD GD\DOร ยด

VLVWHPOHUGH ILQDQVWDQ Eย \ย PH\H GRรทUX \D GD LNL \|QOย ROPDVร Qร Q PXKWHPHO

ROGXรทXQD LรบDUHW HWPHNWHGLU ยณ6HUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด VLVWHPOHUGH LVH

KHU QH NDGDU LNL \|QOย ELU LOLรบNL ROPDVร Pย mkรผn olsa bile, finansโ bรผyรผme

QHGHQVHOOLรทLQLQ

Eย \ย PHGHQ

ILQDQVD

GRรทUX

ROPDVร

EHNOHQPHNWHGLU

+ย Nย PHWOHULQ ยณVHUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด VLVWHPOHUGH IL\DW YH PLNWDUODUร Q

\|QHWLPLQGH ยณEDQNDODUD GD\DOร ยด VLVWHPOHUGH ROGXรทXQGDQ GDKD Vร Qร UOร ELU URO

R\QDPDVร EHNOHQPHNWHGLU ยณ%DQNDODUD GD\DOร ยด ILQDQVDO VLVWHPOHU ILQDQVDO

NXUXOXรบODU LOH VDQD\L ILUPDODUร DUDVร QGD GDKD Eย \ย N ELU HQWHJUDV\RQD EDรทOร

RODUDN JHQLรบOHPHFL SDUD SROLWLNDVร Qร Q YH VDQD\L VWUDWHMLVLQLQ EDรบDUร Oร ELU

รบHNLOGH X\JXODQPDVร QGD HOYHULรบOL ELU NRQXPGDGร U %XQD NDUรบร Q ILQDQVDO

NXUXOXรบODUร Q VDQD\L\H GRรทUXGDQ EDรทOร ROPDGร รทร ยณVHUPD\H SL\DVDODUร QD GD\DOร ยด

ILQDQVDO VLVWHPOHUGH GDKD EDรทร PVร ] RODQ ILQDQVDO VLVWHPLQ Nร Vร WOD\ร Fร

SROLWLNDODUร GHVWHNOHPH LKWLPDOLQLQ \ย NVHN ROPDVร EHNOHQPHNWHGLU

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNL ย ]HULQH

\DSร OPร รบ RODQ ED]ร DPSLULN oDOร รบPDODU /HYLQH WDUDIร QGDQ X\JXODQDQ

SURVHGย U ย ]HULQH NXUXOPXรบWXU )LQDQVDO DUDFร Oร N YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLรทL WHVW HWPHN LoLQ /HYLQHยถLQ \DNODรบร Pร Qร EHQLPVH\HQ $QGHUVHQ

ย ONH |]HOOLNOHULQL YH JHOLรบPHNWH RODQ YH VDQD\LOHรบPLรบ ย ONHOHULQ JHOLU

VHYL\HOHULQGHNL GRรทUXVDOVร ]Oร NODUร WHVW HWPHN DPDFร \OD V|] NRQXVX \|QWHPL

JHQLรบOHWPLรบWLU

โ 1999 dรถnemi iรงin 60 รผlkenin verisinin ve ekonometrik yรถntem

olarak da รผlkelerDUDVร YDU\DV\RQODUD RODQ LOJL QHGHQL\OH HQ Nย oย N NDUHOHU

2/6 \|QWHPLQLQ NXOODQร OGร รทร EX oDOร รบPDGD ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHUL

โ ข

ILQDQVDO VLVWHPLQ OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQLQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

โ ข

|]HO VHNW|UH YHULOHQ NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

โ ข

EDQNDODU WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

RODUDN VHoLOPLรบWLU รธNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL LVH NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ \ร OOร N Eย \ย PH

RUDQร Gร U $\Uร FD RUWDRNXO ND\ร W RUDQร HQIODV\RQ RUDQร Gร รบ WLFDUHWH Doร NOร N

*6<รธ+ยถQLQ ELU RUDQร RODUDN LKUDFDWODU YH LWKDODWODU GHvlet tรผketimi ve reel

JHOLULQ EDรบODQJร o Gย ]H\L NRQWURO GHรทLรบNHQOHUL RODUDN NXOODQร OPร รบWร U

$QGHUVHQ UHJUHV\RQODUร Q ELU Nร VPร QGD โ 1999 dรถnemi

YHULOHULQLQ RUWDODPDVร Qร ELU Nร VPร QGD LVH ILQDQVDO GHรทLรบNHQOHULQ EDรบODQJร o dรถnemindeki dรผzeylerinin soQUDNL Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLVLQL NXOODQPร รบWร U ho

ILQDQVDO J|VWHUJHQLQ KHU ELUL PXKWHPHO HWNLOHULQL D\Uร D\Uร J|UHELOPHN

DPDFร \OD IDUNOร UHJUHV\RQODUGD NXOODQร OPร รบWร U %X UHJUHV\RQODUร Q VRQXoODUร ย o

ILQDQVDO GHรทLรบNHQLQ KHSVLQLQ ILQDQVDO VLVWHPLQ OLNLW \รผkรผmlรผlรผkleri, รถzel

VHNW|UH YHULOHQ NUHGLOHU YH EDQNDODU WDUDIร QGDQ VDรทODQDQ NUHGLOHU LNWLVDGL

Eย \ย PH ย ]HULQGH SR]LWLI YH LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ELU HWNLVL ROGXรทXQX

J|VWHUPHNWHGLU )LQDQVDO VHNW|U NDONร QPDVร Qร Q RUWDODPD YH EDรบODQJร o

dรผzeyleri, kontrRO GHรทLรบNHQOHULQLQ HWNLOHUL GLNNDWH DOร QGร NWDQ VRQUD ELOH X]XQ

YDGHOL LNWLVDGL Eย \ย PHQLQ Jย QFHO YH VRQUDNL RUDQODUร Qร EDรบDUร Oร ELU รบHNLOGH

WDKPLQ HWPHNWHGLU $\Uร FD ILQDQVDO NDONร QPDQร Q JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH GH

HQ D] VDQD\LOHรบPLรบ ย ONHOHUGH ROGXรทX NDGDU |QHPH VDKLS ROGXรทX VRQXFXQD

YDUร OPDNWDGร U

)LQDQVDO DUDFร Oร N YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNL\L

LQFHOH\HQ OLWHUDWย Uย Q LNL ELOHรบHQL DUDVร QGD ELU oHOLรบNL YDUGร U %LU WDUDIWDQ DPSLULN bรผyรผme literatรผrรผ, yurt iรงi รถzel sektรถr kredileri ve likit yรผkรผmlรผlรผkler gibi

ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHULQLQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ Eย \ย PH RUDQร ย ]HULQGH

SR]LWLI ELU HWNLVL ROGXรทXQX EXOPDNWDGร U %X VRQXo ILQDQVDO NDONร QPDQร Q

Eย \ย PH DUWร Uร Fร HWNLVL RODUDN LIDGH HGLOPHNWHGLU .LQJ YH /HYLQH D

/HYLQH YH GLรทHUOHUL 'LรทHU WDUDIWDQ EDQNDFร Oร N YH SDUD NUL]L OLWHUDWย Uย

ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHULQGHQ ELUL VD\ร ODQ \XUW LoL NUHGLOHUGHNL ELU

JHQLรบOHPHQLQ LNWLVDGL Eย \ย PHGH \DYDรบODPD LOH LOLรบNLOHQGLULOHELOHFHรทLQL

VDYXQPDNWDGร U 'HPLUJย oโ .XQW YH 'HJDWULDFKH %X Gย รบย QFH ILQDQVDO

VLVWHPLQ GRรทDVร JHUHรทL LVWLNUDUVร ] ROGXรทX YH EDQNDFร Oร N NUL]OHULQLQ JHQHOOLNOH

LNWLVDGL GXUJXQOXNOD VRQXoODQGร รทร J|Uย รบOHULQH GD\DQPDNWDGร U

/RD\]D YH 5DQFLHUH ILQDQVโ bรผyรผme literatรผrรผndeki bu

oHOLรบNL\L X]ODรบWร UPD\D oDOร รบPร รบODUGร U ย ONHGHQ ROXรบDQ ELUOHรบWLULOPLรบ ELU YHUL seti ve bu รผlkelerin her biri iรงin 1960โ \ร OODUร Qร NDSVD\DQ YH |UWย รบPH\HQ

EHรบ \ร OOร N HQ ID]OD G|QHP NXOODQPร รบODUGร U )LQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL โ ข

ILQDQVDO VLVWHPLQ OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQLQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

โ ข

WLFDUL EDQND YDUOร NODUร Qร Q WLFDUL EDQND YH PHUNH] EDQNDVร YDUOร NODUร

โ ข

EDQNDODU YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ |]HO VHNW|UH

WRSODPร QD RUDQร

VDรทODQDQ NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร Gร U

รธNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQOHUL RODUDN NLรบL EDรบร UHHO *6<รธ+ยถQLQ Gรผzeyini

YH Eย \ย PH RUDQร Qร NXOODQPร รบODUGร U .RQWURO GHรทLรบNHQOHUL LVH UHHO *6<รธ+ยถQLQ

ELU RUDQร RODUDN GHYOHW KDUFDPDODUร Gร รบ WLFDUHWH Doร NOร N UHHO *6<รธ+ยถQLQ ELU

RUDQร RODUDN UHHO LKUDFDW YH LWKDODWร Q WRSODPร HQIODV\RQ RUDQร RUWDODPD

|รทUHWLP Vย UHVL RUWDODPD RUWD|รทUHWLP Vย UHVL YH VHUEHVW SL\DVD G|YL] NXUX

SULPLGLU

Loayza ve Ranciere (2002), dinamik panel veri modelleri iรงin

JHOLรบWLULOPLรบ *00 WDKPLQ HGLFLOHULQL NXOODQDUDN ILQDQVDO GHULQOLรทLQ Eย \ย PH\L

DUWร Uร Fร HWNLOHULQLQ EDQNDFร Oร N NUL]OHUL \DรบD\DQ ย ONHOHUGH GDKD ]D\ร I ROGXรทX

VRQXFXQD YDUPร รบWร U $\Uร FD EX oDOร รบPD ILQDQVDO DUDFร Oร N YH KDVร ODWร Q DUWPDVร

DUDVร QGD JHQHOOLNOH QHJDWLI ELU Nร VD YDGHOL LOLรบNL LOH ELUOLNWH YDURODQ X]XQ YDGHOL

SR]LWLI ELU LOLรบNL\L J|VWHUHUHN ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH รผzerindeki

]ร W HWNLOHUL LoLQ DPSLULN ELU Doร NODPD GD VDรทODPDNWDGร U

)LQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH\L ROXPOX \|QGH HWNLOHGLรทL

รบHNOLQGHNL JHQHO J|Uย รบ ELUOLรทL ED]ร \D]DUODU WDUDIร QGDQ DPSLULN RODUDN

VRUJXODQPร รบWร U 5LRMD YH 9DOHY ย ONHQLQ โ G|QHPLQH LOLรบNLQ

J|]OHPOHULQGHQ ROXรบDQ ELU SDQHO YHUL VHWL NXOODQDUDN ILQDQVร Q LNWLVDGL Eย \ย PH

ย ]HULQGH ย ONHQLQ ILQDQVDO NDONร QPD Gย ]H\LQH EDรทOร RODUDN IDUNOร Oร N J|VWHUHQ

HWNLVL LoLQ NDQร W EXOPXรบWXU

dDOร รบPDGD NXOODQร ODQ ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL โ ข

EDQNDODU YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร QGDQ |]HO VHNW|UH

โ ข

ILQDQVDO VLVWHPLQ OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQLQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

โ ข

WLFDUL EDQND YDUOร NODUร Qร Q WLFDUL EDQND DUWร PHUNH] EDQNDVร

VDรทODQDQ NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร

YDUOร NODUร QD RUDQร Gร U

dDOร รบPDGD LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL RODUDN NLรบL EDรบร UHHO *6<รธ+ยถQLQ

Eย \ย PH RUDQร NXOODQร OPร รบWร U .RQWURO GHรทLรบNHQOHUL RODUDN LVH NLรบL EDรบร JHOLULQ

EDรบODQJร o Gย ]H\L RUWDODPD |รทUHWLP Vย UHVL GHYOHW Eย \ย NOย รทย Gร รบ WLFDUHWH

Doร NOร N HQIODV\RQ RUDQร YH VHUEHVW SL\DVD G|YL] NXUX SULPL DOร QPร รบWร U

5LRMD YH 9DOHY YHULOHUH GLQDPLN SDQHO *00 WHNQLNOHULQL

X\JXODPร รบ YH ILQDQVDO NDONร QPD YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ ELU |UQHN

ROPD\DELOHFHรทL IDNDW ย ONHQLQ ILQDQVDO NDONร QPD Gย ]H\LQH EDรทOร RODUDN

GHรทLรบHFHรทL VRQXFXQD YDUPร รบODUGร U dDOร รบPD\D J|UH |]HOOLNOH ILQDQVDO

NDONร QPDQร Q ย o D\Uร E|OJHVL EXOXQPDNWDGร U 'ย รบย N E|OJHGH ILQDQVDO

SL\DVDODUGDNL HN JHOLรบPHOHU Eย \ย PH ย ]HULQGH LKPDO HGLOHELOLU YH\D KDWWD negatif olabilecek belirsiz bir etkiye sahiptir. Ara bรถlgede, finansaO

NDONร QPDQร Q Eย \ย PH ย ]HULQGH Eย \ย N ELU SR]LWLI HWNLVL YDUGร U <ย NVHN E|OJHGH

LVH HN ILQDQVDO JHOLรบPHOHU Eย \ย PH ย ]HULQGH SR]LWLI IDNDW GDKD Nย oย N ELU

HWNL\H VDKLSWLU 'ROD\ร Vร \OD EX oDOร รบPDQร Q EXOJXODUร |]HOOLNOH Gย รบย N E|OJHGHNL

รผlkeler iรงin, finansal gHQLรบOHPHQLQ LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGHNL HWNLOHULQLQ

WDKPLQ HGLOPHVLQGH GLNNDWOL ROXQPDVร JHUHNWLรทLQL |QH Vย UPHNWHGLU

)LQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL Eย \ย PH ย ]HULQGHNL QHGHQVHO HWNLVLQH

NDUรบร oร NDQ \D]DUODUGDQ ED]ร ODUร QD J|UH V|] NRQXVX LNL GHรทLรบNHQ

HNRQRPLGHNL KDQH KDONODUร Qร Q WDVDUUXI HรทLOLPL JLEL RUWDN ELU DWODQDQ

GHรทLรบNHQGHQ HWNLOHQHELOPHNWHGLU %D]ร PDNURHNRQRPLN PRGHOOHUH J|UH LoVHO

WDVDUUXIODUร Q HNRQRPLQLQ X]XQ YDGHOL Eย \ย PH RUDQร Qร HWNLOHPHVL QHGHQL\OH

Eย \ย PH LOH EDรบODQJร oWDNL ILQDQVDO NDONร QPDQร Q ELUELUL LOH EDรทODQWร Oร ROPDVร

GRรทDOGร U

%X NRQXGD |QH Vย Uย OHQ LNLQFL ELU DUJย PDQ LVH EHNOH\Lรบ VRUXQXQD

GD\DQPDNWDGร U %X J|Uย รบH J|UH JHQHOOLNOH NUHGL Gย ]H\L YH KLVVH VHQHGL

SL\DVDVร Qร Q Eย \ย NOย รทย LOH |Ooย OHQ ILQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL Eย \ย PH\L

ILQDQVDO SL\DVDODUร Q JHOHFHNWHNL Eย \ย PH\L |QJ|UPHVL QHGHQL\OH WDKPLQ

HGHELOPHNWHGLU )LQDQVDO NXUXOXรบODUร Q DQFDN Eย \ย \HFHรทLQH LQDQGร NODUร

VHNW|UOHUH GDKD ID]OD NUHGL YHUPHOHUL QHGHQL\OH ILQDQVDO NDONร QPD LNWLVDGL bรผyรผme iรงin nedensel bir faktรถr olmaktan รงok, sadece รถncรผ bir gรถsterge

RODELOPHNWHGLU 5DMDQ YH =LQJDOHV

1HGHQVHOOLN 7HVWL <DSร ODQ dDOร รบPDODU /LWHUDWย UGHNL DPSLULN oDOร รบPDODUร Q ELUoRรทX LON RODUDN 3DWULFN

WDUDIร QGDQ VRUXODQ รบX VRUXODUOD LOJLOLGLU ยณ)LQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย QHGLU YH KDQJL QHGHQVHOOLN NDONร QPD Vย UHFLQLQ KDQJL

DรบDPDVร QGD KDNLP ROPDNWDGร U"ยด )ULW] )LOLSLQOHUยถL |UQHN ย ONH RODUDN

NXOODQGร รทร oDOร รบPDVร QGD โ 1981 dรถnemi verilerine nedensellik testleri

X\JXODPร รบWร U )ULW] oDOร รบPDVร QGD NDONร QPD Vย UHFLQLQ EDรบODQJร o G|QHPOHULQGH

QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย Qย Q ILQDQVDO GHULQOHรบPHGHQ Eย \ย PH\H GRรทUX ROGXรทX UHHO

HNRQRPLQLQ ILQDQVDO KL]PHWOHUGH ELU DUWร รบ WDOHS HWWLรทL GDKD VRQUDNL DรบDPDODUGD

LVH QHGHQVHOOLรทLQ \|Q GHรทLรบWLUGLรทL KLSRWH]LQL GRรทUXOD\DQ VRQXoODU EXOPXรบWXU

3DWULFN ยถLQ KLSRWH]LQL DPSLULN \|QGHQ LQFHOH\HQ ELU GLรทHU

oDOร รบPD -XQJ WDUDIร QGDQ \DSร OPร รบWร U -XQJ ยถX VDQD\LOHรบPLรบ RODQ

ย ONH\H DLW \ร OOร N YHULOHUL NXOODQDUDN GHรทLรบHQ ]DPDQ X]XQOXNODUร QGDNL G|QHPOHU iรงin nedensellik testleri uyguODPร รบWร U

)LQDQVDO NDONร QPDQร Q DOWHUQDWLI |Ooย OHUL RODUDN HPLV\RQ RUDQร Qร

HPLV\RQXQ 0 ยถH RUDQร YH ELU SDUDVDOODรบWร UPD GHรทLรบNHQLQL 0 ยถQLQ *6<รธ+ยถ\H

RUDQร NXOODQDQ -XQJ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ WDOHEL WDNLS HGHQ ELU

PRGHOGHQ GDKD oRN EX ย ONHOHU Doร Vร QGDQ ILQDQVDO NDONร QPDQร Q |QHPLQL

J|VWHUHQ DU]ร Q |QFย Oย N HWWLรทL ELU QHGHQVHOOLN PRGHOLQH NDQร W EXOPXรบWXU *HoLFL

QHGHQVHOOLN PRGHOL V|] NRQXVX ROGXรทXQGD EXOJXODU 3DWULFNยถLQ KLSRWH]LQL ร Oร POร

RODUDN GHVWHNOHPHNWHGLU (PLV\RQ RUDQร NXOODQร OGร รทร ]DPDQ VRnuรงlar รถnce

DU]ร Q |QFย Oย N HWWLรทL ELU PRGHO NDONร QPD Vย UHFLQLQ VRQUDNL DรบDPDODUร QGD LVH

WDOHEL WDNLS HGHQ ELU PRGHOL GHVWHNOHPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ SDUDVDOODรบWร UPD

GHรทLรบNHQL QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย Doร Vร QGDQ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUL JHOLรบPLรบ

ย ONHOHUGHQ D\ร UW HGHPHPHNWHGLU

Demetriades ve Hussein (1996) 16 รผlkenin 1960โ 1990 dรถnemi

YHULOHULQL NXOODQDUDN ILQDQVDO NDONร QPDQร Q NLรบL EDรบร UHHO *6<รธ+ ย ]HULQGHNL

QHGHQVHO HWNLVLQL LQFHOHPHN LoLQ QHGHQVHOOLN WHVWOHUL X\JXODPร รบWร U

'HPHWULDGHV YH +XVVHLQ ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHOHUL

RODUDN EDQNDODUร Q PHYGXDW \ย Nย POย Oย NOHULQLQ QRPLQDO *6<รธ+ยถ\H RUDQร Qร YH

EDQNDODUร Q |]HO VHNW|UGHQ DODFDNODUร Qร Q QRPLQDO *6<รธ+ยถ\H RUDQร Qร

NXOODQPร รบODUGร U (รบEย Wย QOHรบPH WHVWOHULQL NXOODQDQ DQDOL]OHUL ILQDQVร Q LNWLVDGL

bรผyรผme sรผrecinGH |QFย Oย N HGHQ ELU IDNW|U ROGXรทX J|Uย รบย QH oRN D] GHVWHN

VDรทODPDNWDGร U .DQร WODUร Q oRรทX ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ LNL \|QOย ROGXรทX ILNULQL GHVWHNOHU J|Uย QPHNWHGLU

5RXVVHDX YH :DFKWHO ILQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQL WHVW HWPHN DPDFร \OD $%' รธQJLOWHUH .DQDGD 1RUYHo YH

รธVYHoยถH DLW โ G|QHPL YHULOHULQL LQFHOHPLรบWLU dDOร รบPDQร Q VRQXoODUร QD

J|UH V|] NRQXVX ย ONHOHUGH J|Uย OHQ Kร ]Oร VDQD\LOHรบPH ILQDQVDO IDNW|UOHUGHQ

ND\QDNODQPDNWDGร U 9HNW|U +DWa Dรผzeltme (VEC) ve VAR modellerinin her

LNLVL GH ILQDQVDO DUDFร Oร N GHรทLรบNHQOHULQLQ UHHO HWNLQOLNWH |QFย URO R\QDGร รทร Qร YH

DQODPOร JHUL EHVOHPH HWNLOHUL ROPDGร รทร Qร RUWD\D oร NDUPร รบWร U hONHOHU DUDVร QGD

V|] NRQXVX LOLรบNLQLQ GRรทDVร Qร Q IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHVLQH NDUรบร Q YDUร ODQ

VRQXoODUร Q JHQHO RODUDN GRรทUX ROGXรทX EHOLUWLOPHNWHGLU

/XLQWHO YH .KDQ oRNGHรทLรบNHQOL ELU 9$5 DQDOL]LQL oRรทXQOXรทX

JHOLรบPLรบ RODQ RQ ย ONH\H โ \ร OOร N ELU G|QHP LoLQ X\JXODPร รบ YH |UQHNOLNWHNL

Eย Wย Q ย ONHOHU LoLQ ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD LNL \|QOย ELU

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVL EXOPXรบWXU

6KDQ YH GLรทHUOHUL ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH

DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LQFHOHPHN LoLQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWLQL NXOODQPร รบODUGร U

<D]DUODU GRNX] (NRQRPLN รธรบELUOLรทL YH .DONร QPD gUJย Wย 2(&' ย ONHVL YH dLQ

LoLQ ELU 9$5 PRGHOL ROXรบWXUPXรบODUGร U =DPDQ VHULVL \DNODรบร Pร Qร Q NHVLWVHO

DQDOL]GHQ GDKD ย VWย Q ROGXรทXQX EHOLUWHQ \D]DUODU 9$5 oHUoHYHVLQLQ GLรทHU zaman serisi modellerinde genel olarak gรถrรผlen teknik sorunlardan uzak

ROGXรทXQX LGGLD HWPLรบOHUGLU dDOร รบPDGD YHULOHUL LQFHOHQHQ ย ONHOHULQ \DUร Vร QGD

ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD LNL \|QOย ELU QHGHQVHO LOLรบNL\H

ย o ย ONHGH LVH WHUV QHGHQVHOOLรทH NDQร W EXOXQPXรบWXU 'LรทHU WDUDIWDQ ILQDQVร Q

Eย \ย PH\H

|QFย Oย N

HWWLรทL

KLSRWH]LQL

GHVWHNOH\HFHN

\HWHUOL

NDQร W

EXOXQDPDPร รบWร U $\Uร FD V|] NRQXVX LOLรบNL LOH LOJLOL RODUDN JHQHO VRQXoODUD

YDUPD NRQXVXQGD GLNNDWOL ROXQPDVร JHUHNWLรทL EHOLUWLOPLรบWLU Ghirmay

(2004),

Afrika

รผlkesinin

verilerine

VAR

analizi

X\JXODPร รบWร U dDOร รบPDGD \DSร ODQ HรบEย Wย QOHรบPH DQDOL]LQLQ VRQXoODUร

ย ONHGHQ ยถVLQGH ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD X]XQ

G|QHPOL ELU QHGHQVHO LOLรบNL ROGXรทX KLSRWH]LQL GHVWHNOHPLรบWLU 6|] NRQXVX

QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย LQFHOHQGLรทLQGH VHNL] ย ONHGH ILQDQVDO NDONร QPDQร Q LNWLVDGL

Eย \ย PH ย ]HULQGH QHGHQVHO ELU HWNLVLQLQ ROGXรทX DOWร ย ONHGH LVH LQFHOHQHQ

GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD LNL \|QOย ELU QHGHQVHO LOLรบNL EXOXQGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU

)LQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNLQLQ

\|Qย Qย DUDรบWร UPDN DPDFร \OD \DSร ODQ DPSLULN oDOร รบPDODU VRQXFXQGD

OLWHUDWย UGH RUWDN ELU \DUJร \D YDUร ODPDPร รบWร U )LQDQV YH Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQL LQFHOHPHN LoLQ NXOODQร ODQ HNRQRPHWULN \|QWHPOHU YH

ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL \D]DUODU DUDVร QGD WDUWร รบPD NRQXVX ROPD\ร

Vย UGย UPย รบWย U $\Uร FD ย ONH HNRQRPLOHULQLQ IDUNOร \DSร VDO |]HOOLNOHUL LOH ILQDQVDO

VLVWHPH LOLรบNLQ Jย YHQLOLU YHULOHUH XODรบPD NRQXVXQGDNL ]RUOXNODU QHGHQL\OH

\DSร ODQ oDOร รบPDODUร Q VRQXoODUร Qร Q GLNNDWOL ELU รบHNLOGH GHรทHUOHQGLULOPHVL

JHUHNWLรทL Gย รบย Qย OPHNWHGLU

%(ùø1&ø %g/h0 )ø1$16$/ .$/.,10$ 9( ø.7ø6$'ø %h<h0( $5$6,1'$.ø ø/øù.ø 7h5.ø<( 9( 'h1<$ 8<*8/$0$/$5,

<|QWHP 7H]LQ EX E|O P QGH ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH

DUDVÕQGDNL LOLúNLQLQ \|Q Q Q 7 UNL\H YH GL÷HU ONHOHU LoLQ DUDúWÕUÕOPDVÕQGD

NXOODQÕODFDN \|QWHP RODQ 9$5 PRGHOL YH *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL NÕVDFD

DoÕNODQDFDNWÕU

9$5 0RGHOL 6LPV WDUDIÕQGDQ JHOLúWLULOPLú RODQ 9$5 PRGHOOHUL WHN

GH÷LúNHQOL RWRUHJUHVLI $5 PRGHOOHULQ JHQLúOHWLOPLú ELU úHNOL RODUDN LNL YH\D }

GDKD ID]OD VD\ÕGD ]DPDQ VHULVL DUDVÕQGDNL NDUúÕOÕNOÕ HWNLOHúLPOHUL RUWD\D

oÕNDUPDN DPDFÕ\OD NXOODQÕODQ PRGHOOHUGLU %LUGHQ ID]OD VD\ÕGD ED÷ÕPOÕ

GH÷LúNHQLQ ROGX÷X UHJUHV\RQ PRGHOOHUL RODQ 9$5 PRGHOOHUL WHN GH÷LúNHQOL

]DPDQ VHULVL PRGHOOHUL LOH HúDQOÕ GHQNOHPOHU PRGHOOHULQLQ ELU NDUÕúÕPÕ RODUDN

G ú Q OHELOLU

9$5 PRGHOOHUL HQ EDVLW úHNLOGH LNL GH÷LúNHQLQ [ } YH [ ROGX÷X LNL

GHQNOHP NXOODQÕODUDN LIDGH HGLOHELOLU 6|] NRQXVX PRGHOGH \HU DODQ [ } YH [ GH÷LúNHQOHULQLQ PHYFXW G|QHPGHNL GH÷HUOHUL KHU LNL GH÷LúNHQLQ JHoPLú N

VD\ÕGD G|QHPGH DOGÕ÷Õ GH÷HUOHULQ IDUNOÕ ELOHúLPOHULQH YH KDWD WHULPOHULQH

ED÷OÕGÕU

[} [

}

[}

} }

}

[ Ê }

}

[}

[ Ê

¼¾ Ë 1

[ Ê }

} }

}

[}

}

[ Ê X } [}

9$5 PRGHOLQGHNL Eย Wย Q GHรทLรบNHQOHULQ LoVHO RODUDN GHรทHUOHQGLULOPHVL

QHGHQL\OH NXOODQร ODQ GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD LoVHO YH Gร รบVDO D\ร Uร Pร \DSPD

JHUHNOLOLรทL YH E|\OHFH V|] NRQXVX D\ร Uร Pร Q KDWDOร \DSร OPDVร QGDQ

ND\QDNODQDELOHFHN VRUXQODU RUWDGDQ NDONPDNWDGร U %X GXUXP 9$5 PRGHOOHULQL

WHN GHรทLรบNHQOL ]DPDQ VHULVL PRGHOOHUL LOH HรบDQOร GHQNOHPOHU PRGHOOHULQGHQ

GDKD DYDQWDMOร KDOH JHWLUPHNWHGLU

$\Uร FD 9$5 PRGHOOHUL ELU GHรทLรบNHQLQ GHรทHULQLQ NHQGL JHFLNPHOL

GHรทHUOHULQLQ \DQร Vร UD GLรทHU GHรทLรบNHQOHULQ GH JHFLNPHOL GHรทHUOHULQH EDรทOร

ROPDVร QHGHQL\OH WHN GHรทLรบNHQOL $5 PRGHOOHULQGHQ GDKD HVQHN ELU \DSร \D

VDKLSWLU

*UDQJHU 1HGHQVHOOLN 7HVWL *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL *UDQJHU LNWLVDGL GHรทLรบNHQOHU

DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNLOHUL DUDรบWร UPDN DPDFร \OD NXOODQร ODQ VWDQGDUW ELU

\|QWHPGLU %X WH] oDOร รบPDVร QGD DQDOL]H GDKLO HGLOHQ ย o ILQDQVDO NDONร QPD

GHรทLรบNHQLQLQ KHU ELUL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODUDN NXOODQร ODQ NLรบL EDรบร

*6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร DUDVร QGDNL QHGHQVHO LOLรบNL\L WHVW HWPHN DPDFร \OD

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL NXOODQร OPร รบWร U

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL ELU ]DPDQ VHULVLQLQ [ } GLรทHU ELU ]DPDQ

VHULVL [ย GHรทHUOHULQLQ |QJ|Uย OPHVLQGH \DUDUOร ROXS ROPDGร รทร Qร Q EHOLUOHQPHVL LoLQ NXOODQร ODQ ELU WHNQLNWLU [ } ยถLQ JHoPLรบ GHรทHUOHULQLQ [ย โ yi sadece kendL JHoPLรบ

GHรทHUOHULQLQ NXOODQร OPDVร GXUXPXQD J|UH GDKD GRรทUX ELU รบHNLOGH WDKPLQ HWPHN

LoLQ NXOODQร ODELOPHVL GXUXPXQGD [ ร GHรทLรบNHQLQLQ [ร โ nin Granger nedeni

ROGXรทX V|\OHQPHNWHGLU %DรบND ELU GH\LรบOH [ ร ยถLQ JHoPLรบ GHรทHUOHULQLQ [ร โ nin WDKPLQLQH LVWDWLVWLNVHO RODUDN NDWNร GD EXOXQPDVร GXUXPXQGD ยณ[ ร [ร โ nin *UDQJHU QHGHQLGLUยด VRQXFXQD YDUร OPDNWDGร U

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWLQGH DรบDรทร GDNL JLEL LNL GHรทLรบNHQOL YH Q LQFL

GHUHFHGHQ ELU 9$5 PRGHOL ROXรบWXUXOPDNWDGร U 'HPHWULDGHV YH +XVVHLQ

[ Ì Î = µ Ì

Ì Ì

/ [ Ì Î Ï Ì

Ì5Í

/ [Í Î Ï Ì

Ì Î

[Í Î = µ Í

ÍKÌ

/ [ Ì Î Ï Ì

Í Í

/ [Í Î Ï Ì

Í Î

Burada µ Ì ve µ Í VDELW WHULPOHU

RSHUDW|U / SROLQRPODUÕGÕU

ÍTÌ

ÐÑ

/ LVH Q LQFL GHUHFHGHQ JHFLNPH

/ SROLQRPXQXQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN VÕIÕUD HúLW

ROPDVÕ DQODPÕQD JHOHQ ³[ Ì Î [Í Î ¶QLQ *UDQJHU QHGHQL GH÷LOGLU´ ERú KLSRWH]L )

WHVWL JLEL VWDQGDUW PHWRWODUOD WHVW HGLOPHNWHGLU

Jung (1986)’a göre, x Ì ¶LQ JHoPLú GH÷HUOHULQLQ [Í ’nin tahmininde

NXOODQÕODQ YHUL VHWLQH GDKLO HGLOPHVLQLQ PLQLPXP WDKPLQ KDWD YDU\DQVÕQÕ

D]DOWPDVÕ GXUXPXQGD [ Ì [Í ¶QLQ *UDQJHU QHGHQL RODUDN J|U OPHNWHGLU $\UÕFD [ Ì [Í ’nin Granger nedeni ve xÍ GH [ Ì ’in Granger nedeni ise, x Ì YH [Í DUDVÕQGD

LNL \|QO ELU QHGHQVHO LOLúNL JHUL EHVOHPH LOLúNLVL ROGX÷X NDEXO HGLOPHNWHGLU

'L÷HU WDUDIWDQ [ Ì YH [Í ]DPDQ VHULOHULQLQ ELUELUOHULQLQ *UDQJHU QHGHQL ROPDPDVÕ GXUXPXQGD V|] NRQXVX LNL VHULQLQ ED÷ÕPVÕ] ROGXNODUÕ

söylenmektedir. ' Q\D hONHOHUL 9HUL 6HWL dDOÕúPDQÕQ EX E|O P QGH ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH

DUDVÕQGDNL QHGHQVHOOL÷LQ \|Q Q DUDúWÕUPDN DPDFÕ\OD ¶L \ NVHN ¶VL RUWD

YH ¶L G ú N JHOLU JUXEXQGD ROPDN ]HUH WRSODP ONH\H DLW – Í Í

G|QHPL \ÕOOÕN YHULOHUL LQFHOHPH\H GDKLO HGLOPLúWLU

*UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHUL YH |QFHVLQGH \DSÕODQ JHFLNPH X]XQOX÷X

WHVWOHULQGH \HWHUOL VD\ÕGD YHUL EXOXQPDVÕ JHUHNOLOL÷LQH ED÷OÕ RODUDN LNWLVDGL

E \ PH J|VWHUJHVL RODUDN NXOODQÕODQ .LúL %DúÕ *6<ø+¶QLQ % \ PH 2UDQÕ

*6<ø+ GH÷LúNHQLQLQ \DQÕ VÕUD /LNLW < N PO O NOHULQ *6<ø+¶\H 2UDQÕ /<

0HYGXDW %DQNDODUÕ YH 'L÷HU )LQDQVDO .XUXOXúODU 7DUDIÕQGDQ g]HO 6HNW|UH

9HULOHQ .UHGLOHULQ *6<ø+¶\H 2UDQÕ .5 YH )LQDQVDO 6LVWHP 0HYGXDWODUÕQÕQ

*6<ø+¶\H 2UDQÕ 0(9 GH÷LúNHQOHULQLQ ILQDQVDO NDONÕQPD J|VWHUJHVL RODUDN Ò)Ó Ô Õ

Ø Ý Ö ÕßÞ à × à á Ó â × ÙTà Ö à Ó ã â Þ à × Ù âµäTÕ å Ô æ³ç Õ ã Ð Ö Ø Ú è –Kunt ve Levine (1999)’ Ð × Ó Õ Ö Ð ×±Ø Õ Ó Ð ÖbÙ Ú Û5Õ Ü Ó Õ Ö Ð × Õ Ô ê Ó Ó â × à Ó â ×bë Õ Ö Ð Þ Õ Î Ð × Ù Õ Ô Ð Ø Ö ê ì Óâ × T Ù à Ö ã1â Õ Þ â Þ1â Ó à × ã à é Î à Ö í

è â Ó à é ã1â Þ à × Ù â

NXOODQÕOGÕ÷Õ WHVWOHUGH VÕUDVÕ\OD YH ONHQLQ YHULOHUL DQDOL]H GDKLO

HGLOPLúWLU

7DEOR ¶GH DQDOL]OHUGH YHULOHUL NXOODQÕODQ ONHOHULQ OLVWHVL LOH EX

ONHOHULQ ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL E \ PH J|VWHUJHOHULQLQ RUWDODPD

GH÷HUOHUL \HU DOPDNWDGÕU

7$%/2 h/.(/(5ø1 )ø1$16$/ .$/.,10$ 9( ø.7ø6$'ø %h<h0( *g67(5*(/(5ø1ø1 257$/$0$ '(ö(5/(5ø

hONH $GÕ $YXVWUDO\D $YXVWXU\D %DKUH\Q %DKDPDODU .DQDGD øVYLoUH .ÕEUÕV 'DQLPDUND øVSDQ\D )LQODQGL\D )UDQVD øQJLOWHUH <XQDQLVWDQ øUODQGD ø]ODQGD øVUDLO -DSRQ\D .RUH Lüksemburg 0DOWD +ROODQGD Norveç <HQL =HOHQGD 3RUWHNL] 6XXGL $UDELVWDQ 6LQJDSXU øVYHo $%' < NVHN *HOLU *UXEX ± 2UWDODPD %DUEDGRV %RWVYDQD ùLOL .DPHUXQ .RORPEL\D .RVWD 5LND 'RPLQLND 'RPLQLN &XPKXUL\HWL &H]D\LU (NYDGRU 0ÕVÕU )LML *DERQ *XDWHPDOD +RQGXUDV

0(9

*6<ø+

hONH $Gร (QGRQH]\D -DPDLND 6UL /DQND )DV 0HNVLND 0RULW\XV 0DOH]\D 3DQDPD )LOLSLQOHU 3DUDJXD\ (O 6DOYDGRU 7D\ODQG 7ULQLGDG YH 7REDJR 7ย UNL\H 8UXJXD\ 9HQH]XHOD Gรผney Afrika 2UWD *HOLU *UXEX ยฑ 2UWDODPD %XUNLQD )DVR )LOGLรบL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR 'ย รบย N *HOLU *UXEX ยฑ 2UWDODPD *HQHO 2UWDODPD

0(9

*6<รธ+

'รฏTรถ รฝ ยพรป 'รต รต รฝ รป รต Nรฟ 'รพ รฏUรพ ยพรต รท รต รพ 'รต รฑ ยพรต Uรฝ รฒ 'รฝ % 'รต รฑ '&ยพรต รตNรฏUรฝ รถ %( รฑ) * ,รป + รต/รฟ * Nรณ , , - " %. รฑ รฐ + . รตKรน/+*, 0 รฏ *,,รป รฑ) ,รป + รต), รน รฝ รป

รฎ)รฏKรฐKรฑ รฏNรฒKรณยตรด/รตTรถ รฒรธรท รตรบรน รป รผTรตUรฝ,รพ รตUรฝ,รป รฟ รท รต ยณรฏ รฏ Kรฏ รต/รฟ ยพรต Nรฝ รฒ !รฑTรป รท รตUรฝ Kรป รฐ ยพรต รท รต รพ

!" $#

7DEOR ยถGH \HU DODQ YHULOHUH J|UH /< .5 0(9 YH *6<รธ+

GHรทLรบNHQOHULQLQ Gย Q\D RUWDODPDVร Vร UDVร \OD YH ยถGร U

รธQFHOHQHQ G|QHPGH V|] NRQXVX GHรทLรบNHQOHUH DLW 7ย UNL\H YHULOHULQLQ

RUWDODPDVร LVH Gย Q\D RUWDODPDVร Qร Q DOWร QGD JHUoHNOHรบPLรบWLU 'HรทLรบNHQOHU

<DSร ODQ DQDOL]OHUGH LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL RODUDN NRQX\D LOLรบNLQ

OLWHUDWย UGHNL oDOร รบPDODUร Q |QHPOL ELU Nร VPร QGD NXOODQร ODQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ

Eย \ย PH RUDQร VHoLOPLรบWLU 1HZ <RUN hQLYHUVLWHVL .DONร QPD $UDรบWร UPD

(QVWLWย Vย ยถQย Q .ย UHVHO .DONร QPD $รทร %ย \ย PH 9HULWDEDQร ยถQGD 0DNUR =DPDQ

6HULOHUL DUDVร QGD \HU DODQ ย ONHOHUH DLW NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร

YHULOHUL LNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODUDN NXOODQร OPร รบWร U

)LQDQVDO VLVWHPLQ oHรบLWOL |Ooย WOHULQLQ LNWLVDGL Eย \ย PH LOH LOLรบNLVLQL

LQFHOH\HELOPHN DPDFร \OD ILQDQVDO NDONร QPD J|VWHUJHVL RODUDN GLรทHU oDOร รบPDODUGD GD NXOODQร ODQ ย o IDUNOร GHรทLรบNHQ VHoLOPLรบ YH V|] NRQXVX

GHรทLรบNHQOHUH DLW ย ONH YHULOHUL %HFN YH GLรทHUOHUL WDUDIร QGDQ ROXรบWXUXODQ

YHUL VHWLQGHQ HOGH HGLOPLรบWLU $QDOL]OHUGH NXOODQร ODQ ILQDQVDO NDONร QPD |Ooย WOHUL

รบXQODUGร U โ ข

/LNLW <ย Nย POย Oย NOHULQ *6<รธ+ยถ\H 2UDQร (PLV\RQ KDFPL LOH EDQND

YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q YDGHVL] YH IDL]OL \ย Nย POย Oย NOHULQLQ *6<รธ+ยถ\H

RUDQร QD HรบLWWLU $\Uร FD PHUNH] EDQNDVร PHYGXDW EDQNDODUร YH GLรทHU ILQDQVDO

NXUXOXรบODUร LoHUHQ HQ JHQLรบ NDSVDPOร ILQDQVDO DUDFร Oร N J|VWHUJHOHULQGHQ ELULGLU

)LQDQVDO VHNW|Uย ROXรบWXUDQ NXUXOXรบODU \D GD WRSODQDQ ND\QDNODUร Q NXOODQร PODUร

DUDVร QGD IDUN J|]HWPHPHVL QHGHQL\OH ILQDQVDO VHNW|Uย Q JHQHO Eย \ย NOย รทย Qย

รถlรงtย รทย NDEXO HGLOHQ EX J|VWHUJHQLQ ILQDQVDO GHULQOLรทLQ WLSLN ELU |Ooย Wย ROGXรทX

Gย รบย Qย OPHNWHGLU โ ข

0HYGXDW %DQNDODUร YH 'LรทHU )LQDQVDO .XUXOXรบODU 7DUDIร QGDQ g]HO

6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H 2UDQร %X J|VWHUJH ILQDQVDO DUDFร ODUร Q

HWNLQOLรทLQL WDVDUUXIODUร Q \DWร Uร PODUD DNWDUร OPDVร RODQ DQD IRQNVL\RQODUร QGDQ ELUL

oHUoHYHVLQGH |OoHQ VWDQGDUW |Ooย WOHUGHQ ELULGLU <DOQร ]FD |]HO VHNW|UH YHULOHQ

NUHGLOHUL NDSVDPDVร YH GHYOHWH YH NDPX LรบOHWPHOHULQH YHULOHQ NUHGLOHUL

LoHUPHPHVLQLQ \DQร Vร UD PHUNH] EDQNDVร Gร รบร QGDNL ILQDQVDO NXUXOXรบODU

WDUDIร QGDQ Doร ODQ NUHGLOHUGHQ ROXรบPDVร V|] NRQXVX |Ooย Wย Q DYDQWDMODUร RODUDN

Vร UDODQDELOLU โ ข

)LQDQVDO 6LVWHP 0HYGXDWODUร Qร Q *6<รธ+ยถ\H 2UDQร 0HYGXDW

EDQNDODUร YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU QH]GLQGHNL WDVDUUXI PHYGXDWร YDGHVL]

PHYGXDW YH YDGHOL PHYGXDW WRSODPร Qร Q *6<รธ+ยถ\H RUDQร QD HรบLWWLU %X

gรถstergenin PHYGXDW EDQNDODUร QD HN RODUDN GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q GD

WRSODGร รทร PHYGXDWODUร LoHUPHVL QHGHQL\OH JHQLรบ NDSVDPOร ELU ILQDQVDO

NDONร QPD |Ooย Wย ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU

'HQH\VHO 6RQXoODU Í

(NRQRPHWUL OLWHUDW U QGH JHQHO RODUDN NDEXO HGLOHQ J|U úH J|UH

]DPDQ VHULOHULQH 9$5 PRGHOOHULQLQ X\JXODQDELOPHVL LoLQ VHULOHULQ GXUD÷DQ Í

ROPDVÕ JHUHNPHNWHGLU 'XUD÷DQOÕN |]HOOL÷L ]DPDQ VHULOHULQLQ LVWDWLVWLNVHO

özelliklerini gelecek dönemlHUGH GH NRUX\DFD÷Õ YDUVD\ÕPÕQD GD\DQDUDN

VHULOHUH LOLúNLQ JHOHFH÷H \|QHOLN WDKPLQOHUGH EXOXQPD\Õ NROD\ODúWÕUPDNWDGÕU

%XQD J|UH GXUD÷DQ ROPD\DQ VHULOHULQ X\JXQ \|QWHPOHU NXOODQÕODUDN GXUD÷DQ

KDOH JHWLULOPHVL JHUHNWL÷L LGGLD HGLOPHNWHGLU VHULOHUH

=DPDQ VHULOHULQLQ GXUD÷DQ ROXS ROPDGÕNODUÕQÕQ EHOLUOHQHELOPHVL LoLQ ELULP

N|N

WHVWL

X\JXODQPDVÕ

JHUHNPHNWHGLU

(NRQRPHWULN

oDOÕúPDODUGD ELULP N|N WHVWL RODUDN JHQHOOLNOH *HQLúOHWLOPLú 'LFNH\ )XOOHU

$') WHVWL NXOODQÕOPDVÕQD NDUúÕQ V|] NRQXVX WHVWLQ |UQHNOLNWHNL gözlem

VD\ÕVÕQÕQ D] ROPDVÕ GXUXPXQGD NHVLQ VRQXoODU YHUPHPHVL YH EX oDOÕúPDGD

NXOODQÕODQ ]DPDQ VHULOHULQLQ ELU NÕVPÕQGD D] VD\ÕGD ¶GHQ D] J|]OHP

EXOXQPDVÕ QHGHQL\OH EX W U VHULOHU LoLQ GDKD L\L VRQXoODU YHUHQ .ZLDWNRZVNL

3KLOOLSV 6FKPLGW 6KLQ .366 WHVWL NXOODQÕOPÕúWÕU

.366 ELULP N|N WHVWL KHU ELU ONHQLQ o IDUNOÕ ILQDQVDO NDONÕQPD

GH÷LúNHQL LOH LNWLVDGL E \ PH GH÷LúNHQL LoLQ ]DPDQ VHULVLQLQ GXUD÷DQ ROGX÷X

ELULP N|N LoHUPHGL÷L úHNOLQGHNL ERú KLSRWH]L VÕQDPDN DPDFÕ\OD \ ]GH

G ]H\LQGH X\JXODQPÕúWÕU <DSÕODQ WHVWOHU VRQXFXQGD E W Q ONHOHUGH NLúL EDúÕ

*6<ø+¶QLQ E \ PH RUDQÕ RODQ LNWLVDGL E \ PH GH÷LúNHQLQLQ GXUD÷DQ ROGX÷X

VRQXFXQD YDUÕOPÕúWÕU )LQDQVDO NDONÕQPD GH÷LúNHQOHULQH X\JXODQDQ .366

WHVWL VRQXoODUÕQD J|UH LVH G ]H\GH GXUD÷DQ ROPDGÕ÷Õ YH ELULQFL GHUHFHGHQ

E W QOHúLN ROGX÷X WHVSLW HGLOHQ VHULOHU ELULQFL IDUNODUÕ DOÕQDUDN GXUD÷DQ KDOH

JHWLULOGLNWHQ VRQUD DQDOL]H GDKLO HGLOPLúWLU Í

dDOÕúPDQÕQ ELU VRQUDNL DúDPDVÕQGD KHU ELU ONHQLQ ILQDQVDO NDONÕQPD

GH÷LúNHQL LOH LNWLVDGL E \ PH GH÷LúNHQL LoLQ JHFLNPH DUDOÕ÷Õ 4 seçilerek

9$5 PRGHOOHUL ROXúWXUXOPXúWXU 2OXúWXUXODQ EX PRGHOOHUGH HQ ID]OD

JHFLNPH G|QHPL NXOODQÕODUDN 2ODELOLUOLN 2UDQ 7HVWL /5 6RQ 7DKPLQ +DWDVÕ 465

4?> äUê è â Ó à é ×Aã17 â ÐÙ â Ô Ð87 Ú Î × Ú × Õ Ô:Ð 9 Ð × 9 ã1Î Õ Î Ö Ð Ôbâ × â ë Ó Ð Û Ó Õ Ö × ; < ë Ð Õ:=¾Þ Î 2 í Ì ì â Ô Õ Î ì ×ÃÖ 9 Ø Ø Ð Ö 7 â ÐTã Ð à Î Ô Îê Ð Ó Ó âÎ Ð × à Ó â Ö â Ý Ô¾Ü â ì à Ó ãGà é Î à Ö í Ö|Û â ã1â Þ Õ Ö Þ æB9 Ö â Ó â ã â æ â Ö Ü â Þ ÕA9 9 Ô:9 Ö Õ Ó â Þ5Ü 9 Þ â Þ Ô Þ Õ Ó Û5Õ Ó Ó iklerinde zaman süresince ç)ê Ö â* @ â 46C Þ Ð Þ Î Õ ã âÐ ×EÎ Ð Ô³DGF Ù Õ H/@ H Ð é Î Ð ã@ÓÎ Õ Ö 9 × Ó ã â Ü â × Þ Õ ÖÌ5Ð Ï 9 2 ÓI â Î Ö â ë Ô Î â Ð × à Ðã@Î Ó Ð â × â 7 Ð Ó Ð Ö í Õ Þ Þ 9 ê è Ó â Ö à ; Ô Õ Õ Ö Ó ã é Ö í Ò)Ó Ô Õ Ó Õ Ö

)3( $NDLNH %LOJL .ULWHUL $,& 6FKZDU] %LOJL .ULWHUL 6& YH +DQQDQ 4XLQQ

%ilgi Kriteri (HQ) kriterlerine göre en fazla olumlu sonucu veren uygun

JHFLNPH X]XQOXNODUÕ WHVSLW HGLOPLúWLU

dDOÕúPDQÕQ VRQ DúDPDVÕQGD LVH WHVSLW HGLOHQ JHFLNPH X]XQOXNODUÕ

NXOODQÕODUDN KHU ELU ONHQLQ ILQDQVDO NDONÕQPD GH÷LúNHQL LOH LNWLVDGL E \ PH

GH÷LúNHQL LoLQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHUL \DSÕOPÕúWÕU . Söz konusu testlerde Í

ELU GH÷LúNHQLQ GL÷HULQLQ *UDQJHU QHGHQL ROPDGÕ÷Õ úHNOLQGHNL ERú KLSRWH] LoLQ

KHVDSODQDQ RODVÕOÕN GH÷HULQLQ \ ]GH ¶GDQ G ú N ROPDVÕ GXUXPXQGD ERú

KLSRWH] UHGGHGLOPLú YH V|] NRQXVX LNL GH÷LúNHQ DUDVÕQGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN

LOLúNLVL ROGX÷X VRQXFXQD YDUÕOPÕúWÕU

%DúND ELU GH\LúOH EHOOL ELU ONH\H DLW ILQDQVDO NDONÕQPD YH LNWLVDGL

E \ PH GH÷LúNHQOHUL LoLQ \DSÕODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWLQGH •

+ K Ì )LQDQVDO NDONÕQPD LNWLVDGL E \ PHQLQ *UDQJHU QHGHQL

•

+ K Í øNWLVDGL E \ PH ILQDQVDO NDONÕQPDQÕQ *UDQJHU QHGHQL

GH÷LOGLU

ERú KLSRWH]OHUL VÕQDQPÕúWÕU %XQD J|UH KHU ELU WHVW LoLQ oÕNDELOHFHN G|UW IDUNOÕ

VRQXo DúD÷ÕGD |]HWOHQPHNWHGLU •

•

'XUXP )LQDQVDO NDONÕQPD LNWLVDGL E \ PHQLQ *UDQJHU

QHGHQLGLU + KKÌ UHGGHGLOLU + K Í UHGGHGLOPH]

'XUXP øNWLVDGL E \ PH ILQDQVDO NDONÕQPDQÕQ *UDQJHU

QHGHQLGLU + KKÌ UHGGHGLOPH] +K Í UHGGHGLOLU

'XUXP )LQDQVDO NDONÕQPD LOH LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGD LNL

\|QO ELU *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL EXOXQPDNWDGÕU + KKÌ YH + K Í UHGGHGLOLU

46L Ò)Ó Ô Õ

ÓÕ Ö Ð×

9 × ê è Ó â Ö à ;UÔ 3 Ï N*I Ù Õ

Ö â × Ø Õ Ö × Õ Ù Õ × Þ Õ Ó Ó Ð Ô Î Õ Þ Î Þ

ë Õ Ö Ð Ó ã Ðé Î Ð Ö í

•

'XUXP )LQDQVDO NDONÕQPD LOH LNWLVDGL E \ PH DUDVÕQGD

*UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL EXOXQPDPDNWDGÕU + KKÌ YH + K Í UHGGHGLOPH]

%X E|O P Q JHUL NDODQÕQGD ONHOHU LoLQ o ILQDQVDO NDONÕQPD

GH÷LúNHQLQLQ /< .5 YH 0(9 KHU ELUL LOH LNWLVDGL E \ PH GH÷LúNHQL *6<ø+

DUDVÕQGD \DSÕODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHULQLQ VRQXoODUÕQD \HU YHULOHFHNWLU /LNLW < N PO O NOHU YH øNWLVDGL % \ PH

/< LOH *6<ø+ DUDVÕQGD \DSÕODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVW VRQXoODUÕQD göre yüksek, orta YH G ú N JHOLU JUXEXQGDNL ONHOHULQ \XNDUÕGD DoÕNODQDQ G|UW

GXUXP oHUoHYHVLQGH \DSÕODQ VÕQÕIODPDVÕ 7DEOR ¶GH YHULOPHNWHGLU

7$%/2 /< 9( *6<ø+ ødø1 *5$1*(5 1('(16(//ø. 7(67 6218d/$5,

< NVHN

2UWD

' ú N

'XUXP øVSDQ\D 0DOWD 6XXGL $UDELVWDQ 6LQJDSXU øVYHo $%' $YXVWXU\D <XQDQLVWDQ

'XUXP )LQODQGL\D øQJLOWHUH 3RUWHNL] .DQDGD

'XUXP øVYLoUH

.RORPEL\D .RVWD 5LND 'RPLQLND *DERQ 7 UNL\H

%RWVYDQD ùLOL 'RPLQLN &XP &H]D\LU (QGRQH]\D 6UL /DQND 0HNVLND 7D\ODQG Güney Afrika )DV 0DOH]\D

0ÕVÕU 0RULW\XV 3DQDPD

)LOGLúL 6DKLOL .HQ\D 1HSDO 3DNLVWDQ

%XUNLQD )DVR *DQD *DPEL\D 0DGDJDVNDU +DLWL +LQGLVWDQ

0\DQPDU

'XUXP $YXVWUDO\D %DKDPDODU 'DQLPDUND )UDQVD øUODQGD ø]ODQGD øVUDLO .RUH Norveç <HQL =HOHQGD %DUEDGRV .DPHUXQ (NYDGRU )LML -DPDLND )LOLSLQOHU 3DUDJXD\ 7ULQLGDG YH 7REDJR 8UXJXD\ 9HQH]XHOD *XDWHPDOD +RQGXUDV (O 6DOYDGRU (WL\RS\D 1LMHU 1LMHU\D 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

7DEOR ¶WH LVH ONHOHULQ JHOLU JUXSODUÕQD J|UH D\ÕUÕPODUÕ \DSÕODUDN /<

YH *6<ø+ GH÷LúNHQOHUL LoLQ X\JXODQDQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHULQLQ

VRQXoODUÕQD J|UH G|UW IDUNOÕ GXUXPGDQ KDQJLVLQGH EXOXQGXNODUÕ ONH VD\ÕVÕ YH

WRSODP LoLQGHNL SD\ úHNOLQGH YHULOPHNWHGLU

7$%/2 /< 9( *6<ø+ ødø1 h/.( 6$<,/$5, 9( <h='( 3$</$5,

< NVHN 2UWD ' ú N 7RSODP

6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH

'XUXP

7RSODP

<XNDUÕGDNL WDEORGD LQFHOHQHQ ONHQLQ \ ]GH ¶VLQGH /< YH

*6<ø+ GH÷LúNHQOHUL DUDVÕQGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL ROPDGÕ÷Õ \ ]GH

¶LQGH *6<ø+¶QLQ /<¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X YH \ ]GH ¶ QGH /<¶QLQ

*6<ø+¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X J|U OPHNWHGLU hONHOHULQ \ ]GH ¶VLQGH LVH

LNL GH÷LúNHQ DUDVÕQGD JHUL EHVOHPH LOLúNLVL ROGX÷X WHVSLW HGLOPLúWLU

/< YH *6<ø+ DUDVÕQGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL WHVSLW HGLOHQ

ONHOHUH JHOLU JUXEX ED]ÕQGD EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVH \ NVHN JHOLU JUXEXQGD \HU DODQ

ONHOHULQ \ ]GH ¶ QGH /<¶QLQ *6<ø+¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X RUWD JHOLU

grubundaki ülkHOHULQ \ ]GH ¶ QGH YH G ú N JHOLU JUXEXQGDNL ONHOHULQ

\ ]GH ¶ QGH LVH *6<ø+¶QLQ /<¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X J|U OPHNWHGLU .UHGLOHU YH øNWLVDGL % \ PH

.5 LOH *6<ø+ DUDVÕQGD \DSÕODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVW VRQXoODUÕQD göre yüksek, orta ve d ú N JHOLU JUXEXQGDNL ONHOHULQ \XNDUÕGD DoÕNODQDQ G|UW

GXUXP oHUoHYHVLQGH \DSÕODQ VÕQÕIODPDVÕ 7DEOR ¶WH YHULOPHNWHGLU

7$%/2 .5 9( *6<ø+ ødø1 *5$1*(5 1('(16(//ø. 7(67 6218d/$5, 'XUXP %DKDPDODU Norveç 3RUWHNL] øVYLoUH $%'

< NVHN

%RWVYDQD .RORPEL\D 'RPLQLND &H]D\LU 0ÕVÕU *XDWHPDOD )DV 0RULW\XV

2UWD

1HSDO 3DSXD <HQL *LQH 6LHUUD /HRQH

' ú N

'XUXP .ÕEUÕV øVSDQ\D <XQDQLVWDQ .RUH Lüksemburg 6XXGL $UDELVWDQ $YXVWXU\D .DQDGD )UDQVD øQJLOWHUH øUODQGD 'RPLQLN &XP (QGRQH]\D 0HNVLND 3DQDPD )LOLSLQOHU 7D\ODQG 7 UNL\H 0DOH]\D

%XUNLQD )DVR )LOGLúL 6DKLOL *DQD 0DGDJDVNDU

'XUXP )LQODQGL\D 6LQJDSXU

'XUXP %DKUH\Q 'DQLPDUND ø]ODQGD øVUDLO -DSRQ\D +ROODQGD øVYHo $YXVWUDO\D 0DOWD

ùLOL 8UXJXD\

%DUEDGRV .DPHUXQ .RVWD 5LND (NYDGRU )LML *DERQ +RQGXUDV -DPDLND 6UL /DQND 3DUDJXD\ (O 6DOYDGRU 7ULQLGDG YH 7REDJR 9HQH]XHOD Güney Afrika (WL\RS\D *DPEL\D 1LMHU 1LMHU\D 3DNLVWDQ 6HQHJDO 7RJR

.HQ\D 0\DQPDU

7DEOR ¶WH LVH ONHOHULQ JHOLU JUXSODUÕQD J|UH D\ÕUÕPODUÕ \DSÕODUDN

.5 YH *6<ø+ GH÷LúNHQOHUL LoLQ X\JXODQDQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHULQLQ

VRQXoODUÕQD J|UH G|UW IDUNOÕ GXUXPGDQ KDQJLVLQGH EXOXQGXNODUÕ ONH VD\ÕVÕ YH

WRSODP LoLQGHNL SD\ úHNOLQGH YHULOPHNWHGLU

7$%/2 .5 9( *6<ø+ ødø1 h/.( 6$<,/$5, 9( <h='( 3$</$5,

< NVHN 2UWD ' ú N 7RSODP

6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH 6D\Õ < ]GH

'XUXP

7RSODP

<XNDUÕGDNL WDEORGD LQFHOHQHQ ONHQLQ \ ]GH ¶ÕQGD .5 YH

*6<ø+ GH÷LúNHQOHUL DUDVÕQGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL ROPDGÕ÷Õ \ ]GH

¶LQGH *6<ø+¶QLQ .5¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X YH \ ]GH ¶LQGH .5¶QLQ

*6<ø+¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X J|U OPHNWHGLU hONHOHULQ \ ]GH ¶LQGH LVH

LNL GH÷LúNHQ DUDVÕQGD JHUL EHVOHPH LOLúNLVL ROGX÷X WHVSLW HGLOPLúWLU

.5 YH *6<ø+ DUDVÕQGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLúNLVL WHVSLW HGLOHQ

ONHOHUH JHOLU JUXEX ED]ÕQGD EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVH \ NVHN JHOLU JUXEXQGD \HU DODQ

ONHOHULQ \ ]GH ¶LQGH YH G ú N JHOLU JUXEXQGD \HU DODQ ONHOHULQ \ ]GH

25’inde *6<ø+¶QLQ .5¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X RUWD JHOLU JUXEXQGDNL

ONHOHULQ \ ]GH ¶LQGH .5¶QLQ *6<ø+¶QLQ *UDQJHU QHGHQL \ ]GH ¶LQGH GH

*6<ø+¶QLQ .5¶QLQ *UDQJHU QHGHQL ROGX÷X J|U OPHNWHGLU 0HYGXDW YH øNWLVDGL % \ PH

0(9 LOH *6<ø+ DUDVÕQGD \DSÕODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVW

VRQXoODUÕQD J|UH \ NVHN RUWD YH G ú N JHOLU JUXEXQGDNL ONHOHULQ \XNDUÕGD

DoÕNODQDQ G|UW GXUXP oHUoHYHVLQGH \DSÕODQ VÕQÕIODPDVÕ 7DEOR ¶GD

YHULOPHNWHGLU

7$%/2 0(9 9( *6<ø+ ødø1 *5$1*(5 1('(16(//ø. 7(67 6218d/$5, 'XUXP øVSDQ\D 3RUWHNL] 6XXGL $UDELVWDQ $%' Lüksemburg 6LQJDSXU

'XUXP .ÕEUÕV .DQDGD

'XUXP $YXVWXU\D øVYLoUH

%RWVYDQD .RORPEL\D 'RPLQLND 7 UNL\H 8UXJXD\

'RPLQLN &XP &H]D\LU (QGRQH]\D 0HNVLND 7D\ODQG Güney Afrika 6UL /DQND 0DOH]\D

ùLOL *DERQ )DV 0RULW\XV 3DQDPD

)LOGLúL 6DKLOL .HQ\D

%XUNLQD )DVR *DQD 0DGDJDVNDU 0\DQPDU +DLWL +LQGLVWDQ

< NVHN

2UWD

' ú N

'XUXP $YXVWUDO\D %DKUH\Q %DKDPDODU 'DQLPDUND )LQODQGL\D øUODQGD ø]ODQGD øVUDLO -DSRQ\D .RUH 0DOWD Norveç <HQL =HOHQGD )UDQVD øQJLOWHUH <XQDQLVWDQ øVYHo %DUEDGRV .DPHUXQ .RVWD 5LND (NYDGRU )LML *XDWHPDOD -DPDLND 3DUDJXD\ 7ULQLGDG YH 7REDJR 9HQH]XHOD 0ÕVÕU +RQGXUDV )LOLSLQOHU (O 6DOYDGRU 1LMHU 1LMHU\D 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

7DEOR ¶GH LVH ONHOHULQ JHOLU JUXSODUÕQD J|UH D\ÕUÕPODUÕ \DSÕODUDN

0(9 YH *6<ø+ GH÷LúNHQOHUL LoLQ X\JXODQDQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHULQLQ

VRQXoODUÕQD J|UH G|UW IDUNOÕ GXUXPGDQ KDQJLVLQGH EXOXQGXNODUÕ ONH VD\ÕVÕ YH

WRSODP LoLQGHNL SD\ úHNOLQGH YHULOPHNWHGLU

7$%/2 0(9 9( *6<รธ+ รธdรธ1 h/.( 6$<,/$5, 9( <h='( 3$</$5,

<ย NVHN 2UWD 'ย รบย N 7RSODP

6D\ร <ย ]GH 6D\ร <ย ]GH 6D\ร <ย ]GH 6D\ร <ย ]GH

'XUXP

7RSODP

<XNDUร GDNL WDEORGD LQFHOHQHQ ย ONHQLQ \ย ]GH ยถLQGH 0(9 YH

*6<รธ+ GHรทLรบNHQOHUL DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLรบNLVL ROPDGร รทร \ย ]GH

ยถVLQGH *6<รธ+ยถQLQ 0(9ยถLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX YH \ย ]GH ยถLQGH 0(9ยถLQ

*6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX J|Uย Omektedir. ร lkelerin yรผzde 9โ unda ise

LNL GHรทLรบNHQ DUDVร QGD JHUL EHVOHPH LOLรบNLVL ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU

0(9 YH *6<รธ+ DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLรบNLVL WHVSLW HGLOHQ

ย ONHOHUH JHOLU JUXEX ED]ร QGD EDNร OGร รทร QGD LVH \ย NVHN JHOLU JUXEXQGD \HU DODQ

รผlkelHULQ \ย ]GH ยถVLQGH 0(9ยถLQ *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX RUWD JHOLU

JUXEXQGDNL ย ONHOHULQ \ย ]GH ยถLQGH YH Gย รบย N JHOLU JUXEXQGDNL ย ONHOHULQ \ย ]GH

ยถร QGD LVH *6<รธ+ยถQLQ 0(9ยถLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU 7ย UNL\H gUQHรทL

7ย UNL\H LoLQ \DSร ODQ WHVWOHUGH NXOODQร ODQ ILQDQVDO NDONร QPD YHULOHUL

โ G|QHPLQL NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร YHULOHUL LVH

โ G|QHPLQL NDSVDPDNWDGร U 6|] NRQXVX GHรทLรบNHQOHUH LOLรบNLQ

WDQร PVDO LVWDWLVWLNOHU 7DEOR ยถGH YHULOPHNWH YH ]DPDQ VHULOHUL *UDILN LOH Grafik 5.2โ de gรถsterilmektedir. 7$%/2 7h5.รธ<( 9(5รธ/(5รธ1รธ1 7$1,06$/ รธ67$7รธ67รธ./(5รธ

2UWDODPD 0HG\DQ 0DNVLPXP 0LQLPXP 6WDQGDUW 6DSPD dDUSร NOร N %DVร NOร N *|]OHP 6D\ร Vร

0(9

*6<รธ+

7DEOR ยถGH GH J|Uย OGย รทย JLEL 7ย UNL\HยถQLQ ILQDQVDO NDONร QPD

GHรทLรบNHQOHUL LoLQ J|]OHP LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL LoLQ LVH J|]OHP

EXOXQPDNWDGร U /<ยถQLQ RUWDODPDVร .5ยถQLQ RUWDODPDVร 0(9ยถLQ

RUWDODPDVร *6<รธ+ยถQLQ RUWDODPDVร LVH \ย ]GH ยถWย U g]HOOLNOH HNRQRPLN

NUL] G|QHPOHULQGH D]DODUDN QHJDWLI RODQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร

incelenen dรถnemde yรผzde LOH \ย ]GH DUDVร QGD GDOJDODQPDNWDGร U

)LQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL LVH GDKD LVWLNUDUOร ELU JHOLรบLP J|VWHUPHNWH YH

LOH DUDVร QGD GHรทLรบPHNWHGLU

*UDILN ยถGHQ GH DQODรบร ODFDรทร JLEL 7ย UNL\Hยถ\H DLW ILQDQVDO NDONร QPD gรถstergeleri 1987โ G|QHPLQGH JHQHO RODUDN DUWร รบ HรทLOLPi gรถstermektedir.

6|] NRQXVX HรทLOLPLQ |]HOOLNOH ยถOร \ร OODUGDQ LWLEDUHQ ILQDQVDO VLVWHPGH

PH\GDQD

JHOHQ

Eย \ย PH

Gย รบย Qย OPHNWHGLU

GHULQOHรบPH

VRQXFXQGD

ROXรบWXรทX

50 45 40 35

30 25 20 15 10 5

V*W X6W Y*Z"[)X6[ \Q] [)] [)X_^ `ba ZEc d

ijg k)h l m Y ^ `ba ZEc d

*UDILN )LQDQVDO .DONร QPD *|VWHUJHOHUL

2005

2004

2003

2002

2001

2000

OQP R R S T e f g h W ^ `ba ZEc d

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

1989

1988

1987

รฎ)รฏKรฐKรฑ รฏNรฒKรณTรด)รตTรถ รฒ รท รตpรนUรป รผTรต รฝ รพ รต รฝ รป รฟ

*UDILN ยถGH LVH 7ย UNL\HยถQLQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ Eย \ย PH RUDQร Qร Q

โ G|QHPLQGHNL JHOLรบLPL YHULOPHNWHGLU 6|] NRQXVX RUDQ GLรทHU RUWD

JHOLU JUXEXQGDNL ย ONHOHUH EHQ]HU รบHNLOGH \ร OODU LoLQGH |QHPOL ER\XWWD dalgalanmalar gรถstermektedir.

10 8 6 4

2 0 -2 -4 -6 -8 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

-10

OnP R R S T e W o W:p m*o qr`ba ZEc d%p [:s [ \jg tQf m)u q

*UDILN รธNWLVDGL %ย \ย PH *|VWHUJHVL

! v w รฏUรพE รตKรท รต รพ 'รต รฑ* x ยพรต y Uรฝ รฒ 8รฝ * E v ยพรฏ รฏ Kรฏ รต/รฟ ยพรต* - Nรฝ รฒz#!รฑKรป รท รต รฝ Tรป รฐ j& x( + Uรณ , , " " %. รฑ รฐ + . รตTรนB+*, 0 รฏ *, รป รฑ ,รป +* รต , รนUรฝ,รป

รฎ)รฏKรฐKรฑ รฏNรฒKรณ ร รฏKรถKรฝ ยพรป ร รต รต รฝ รป รต Nรฟ 'รพ ยพรตKรท รตUรพ ร รตUรฑ รต รตTU รฏ รฝรถ รฑ ,รป รต รฟ

%X E|Oย Pย Q JHUL NDODQร QGD 7ย UNL\H YHULOHUL NXOODQร ODUDN ย o ILQDQVDO

NDONร QPD GHรทLรบNHQL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL LoLQ \DSร ODQ .366 ELULP N|N

WHVWOHUL JHFLNPH X]XQOXรทX WHVWOHUL YH *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHULQLQ

VRQXoODUร QD GDKD GHWD\Oร RODUDN \HU YHULOHFHNWLU

Tรผrkiyeโ nin 1987โ G|QHPLQH DLW ILQDQVDO NDONร QPD /< .5 YH

0(9 YHULOHUL LOH โ G|QHPLQH DLW LNWLVDGL Eย \ย PH *6<รธ+

YHULOHULQGHQ ROXรบDQ ]DPDQ VHULOHULQLQ GXUDรทDQ ROXS ROPDGร NODUร Qร Q

EHOLUOHQPHVL DPDFร \OD \DSร ODQ .366 WHVW VRQXoODUร 7DEOR ยถGD

gรถsterilmektedir:

7$%/2 7h5.รธ<( รธdรธ1 .366 7(67 6218d/$5,

%Rรบ +LSRWH] /< GXUDรทDQGร U .5 GXUDรทDQGร U 0(9 GXUDรทDQGร U *6<รธ+ GXUDรทDQGร U

.366 7HVW รธVWDWLVWLรทL

.ULWLN 'HรทHU

<XNDUร GDNL WDEORGD GD J|Uย OGย รทย ย ]HUH \ย ]GH Gย ]H\LQGH \DSร ODQ

KPSS testlerine gรถre, inFHOHQHQ GHรทLรบNHQOHULQ Wย Pย Qย Q GXUDรทDQ VHULOHU

ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU 'ROD\ร Vร \OD V|] NRQXVX VHULOHU KHUKDQJL ELU

G|Qย รบWย UPH LรบOHPLQH WDEL WXWXOPDGDQ 9$5 DQDOL]OHULQGH NXOODQร ODELOHFHNOHUGLU

รธNL GHรทLรบNHQ DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWLQLQ \DSร ODELOmesi iรงin

V|] NRQXVX VHULOHULQ GXUDรทDQ ROGXNODUร Qร Q WHVSLW HGLOPHVLQGHQ VRQUD

QHGHQVHOOLN WHVWOHULQGH NXOODQร ODFDN X\JXQ JHFLNPH X]XQOXNODUร Qร Q GD

EHOLUOHQPHVL JHUHNPHNWHGLU (NRQRPHWULN oDOร รบPDODUGD NXOODQร ODQ EDรบOร FD

JHFLNPH X]XQOXรทX WHVWOHUL /5 )3( $,& 6& YH +4 RODUDN Vร UDODQDELOLU

7DEOR ยถGD /< YH *6<รธ+ 7DEOR ยถGH .5 YH *6<รธ+ 7DEOR ยถGH LVH

0(9 YH *6<รธ+ LoLQ \DSร ODQ JHFLNPH X]XQOXรทX WHVW VRQXoODUร YHULOPHNWHGLU

.XOODQร ODQ YHULOHULQ \ร OOร N ROPDVร GLNNDWH DOร QDUDN HQ \ย NVHN JHFLNPH G|QHPL

RODUDN VHoLOPLรบWLU รธOJLOL WHVW VRQXoODUร QD J|UH HQ X\JXQ ROGXรทX WHVSLW HGLOHQ

JHFLNPH X]XQOXNODUร NR\X UHQN LOH \D]ร OPร รบWร U

7$%/2 /< 9( *6<รธ+ รธdรธ1 *(&รธ.0( 8=81/8รถ8 7(67 6218d/$5,

*HFLNPH

/5 1$

)3(

$,&

7DEOR ยถGD VRQXoODUร YHULOHQ WHVWOHULQ Wย Pย QH J|UH /< YH *6<รธ+

GHรทLรบNHQOHUL LoLQ \DSร ODFDN *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWLQGH VHoLOHFHN X\JXQ

JHFLNPH X]XQOXรทX \ร OGร U

7$%/2 .5 9( *6<รธ+ รธdรธ1 *(&รธ.0( 8=81/8รถ8 7(67 6218d/$5,

*HFLNPH

/5 1$

)3(

$,&

7DEOR ยถGH J|Uย OGย รทย JLEL .5 YH *6<รธ+ GHรทLรบNHQOHUL LoLQ X\JXQ

JHFLNPH X]XQOXรทX WHVWOHULQ ย oย QH J|UH \ร O LNLVLQH J|UH LVH \ร OGร U %XQD

J|UH .5 YH *6<รธ+ GHรทLรบNHQOHUL NXOODQร ODUDN \DSร ODFDN *UDQJHU QHGHQVHOOLN

WHVWLQGH JHFLNPH X]XQOXรทX \ร O RODUDN NDEXO HGLOPLรบWLU

7$%/2 0(9 9( *6<รธ+ รธdรธ1 *(&รธ.0( 8=81/8รถ8 7(67 6218d/$5,

*HFLNPH

/5 1$

)3(

$,&

7DEOR ยถGH YHULOHQ WHVW VRQXoODUร Qร Q Wย Pย 0(9 YH *6<รธ+

GHรทLรบNHQOHUL LoLQ X\JXQ JHFLNPH X]XQOXรทXQXQ \ร O ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU

7DEOR ยถWH LVH 7ย UNL\H LoLQ ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHULQLQ KHU

ELUL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL NXOODQร ODUDN \DSร ODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN

WHVWOHULQLQ VRQXoODUร YHULOPHNWHGLU

7$%/2 7h5.รธ<( รธdรธ1 *5$1*(5 1('(16(//รธ. 7(67 6218d/$5,

%Rรบ +LSRWH] /< *6<รธ+ QLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *6<รธ+ /< QLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *HFLNPH 8]XQOXรทX *|]OHP 6D\ร Vร 6RQXo /< *6<รธ+ QLQ *UDQJHU QHGHQLGLU %Rรบ +LSRWH] .5 *6<รธ+ QLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *6<รธ+ .5 QLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *HFLNPH 8]XQOXรทX GรถzOHP 6D\ร Vร 6RQXo *6<รธ+ .5 QLQ *UDQJHU QHGHQLGLU %Rรบ +LSRWH] 0(9 *6<รธ+ QLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *6<รธ+ 0(9 LQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU *HFLNPH 8]XQOXรทX *|]OHP 6D\ร Vร 6RQXo 0(9 *6<รธ+ QLQ *UDQJHU QHGHQLGLU

) รธVWDWLVWLรทL

2ODVร Oร N 'HรทHUL

Tablo 5.13โ te Granger nedensellik testleri iรงin F istatistikleri ile birlikte

YHULOHQ RODVร Oร N GHรทHUOHULQGHQ GH DQODรบร ODFDรทร JLEL โ ข

โ ข

/<ยถQLQ *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL ROPDGร รทร KLSRWH]L \ย ]GH

RODVร Oร NOD

*6<รธ+ยถQLQ .5ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL ROPDGร รทร KLSRWH]L \ย ]GH

RODVร Oร NOD

โ ข

0(9ยถLQ *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL ROPDGร รทร KLSRWH]L LVH \ย ]GH

RODVร Oร NOD

UHGGHGLOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD 7ย UNL\H LoLQ LQFHOHQHQ G|QHPGH ILQDQVDO NDONร QPD

J|VWHUJHOHUL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODQ NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH

RUDQร DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ EXOXQGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU 7HVW

VRQXoODUร QD J|UH /< YH 0(9 GHรทLรบNHQOHUL *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL LNHQ

*6<รธ+ .5ยถQLQ *UDQJHU QHGHQLGLU

$/7,1&, %g/h0 6218d 9( g1(5รธ/(5 )LQDQVDO NDONร QPD ILQDQVDO VLVWHPLQ \HULQH JHWLUGLรทL IRQNVL\RQODUGD

L\LOHรบPH YH JHOLรบPHOHU ROPDVร DQODPร QD JHOPHNWHGLU (NRQRPLGH WDVDUUXI YH

\DWร Uร PODU DUDVร QGDNL ND\QDN DNWDUร Pร Qร VDรทOD\DQ PHNDQL]PD RODQ ILQDQVDO

VLVWHPLQ IRQNVL\RQODUร Qร Q KHU ELUL WDVDUUXI YH \DWร Uร P NDUDUODUร Qร HWNLOHPH

\ROX\OD LNWLVDGL Eย \ย PH\H NDWNร GD EXOXQDELOPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ย ONH

HNRQRPLOHULQLQ Eย \ย PHVL LOH ELUOLNWH HNRQRPLN LรบOHPOHUGH RUWD\D oร NDQ DUWร รบD

EDรทOร RODUDN EDQND YH GLรทHU ILQDQVDO DUDFร NXUXOXรบODUร Q IRQNVL\RQODUร QD

GX\XODQ JHUHNVLQLPLQ DUWPDVร VRQXFXQGD ILQDQVDO VLVWHPOHULQ GHULQOHรบPHVL GH

EHNOHQHQ ELU JHOLรบPHGLU

รธNWLVDGL Eย \ย PH WHRULVLQH J|UH ILQDQVDO VHNW|U X]XQ YDGHOL LNWLVDGL

bรผyรผmeye VHUPD\H ELULNLPL YH WHNQRORMLN \HQLOLN ย ]HULQGHNL HWNLVL DUDFร Oร รทร \OD

NDWNร GD EXOXQDELOPHNWHGLU $\Uร FD DPSLULN oDOร รบPDODUร Q VRQXoODUร QD J|UH

ILQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD EX LNL GHรทLรบNHQLQ ELULQLQ GLรทHUL

LoLQ EHOLUOH\LFL ROPDVร รบHNOLQGH LNL IDUNOร \|QGH QHGHQVHOOLN RODELOHFHรทL JLEL LNL

GHรทLรบNHQ DUDVร QGD oLIW \|QOย QHGHQVHO ELU LOLรบNL ROGXรทX \D GD KHUKDQJL ELU

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ EXOXQPDGร รทร JLEL IDUNOร WHVSLWOHU GH \DSร OPร รบWร U

*HQHO RODUDN UHJUHV\RQ DQDOL]L \D GD *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWL

\|QWHPOHULQGHQ ELUL NXOODQร ODUDN \DSร ODQ EX DODQGDNL DPSLULN oDOร รบPDODUร Q

VRQXFXQGD \D]DUODU WDUDIร QGDQ RUWDN ELU VRQXFD YDUร ODPDPร รบWร U %X GXUXPXQ

DUDรบWร UPDFร ODUร Q IDUNOร ย ONHOHUH DLW YHULOHUL NXOODQPDODUร QGDQ YH ILQDQVDO

NDONร QPD

J|VWHUJHVL

Gย รบย Qย OPHNWHGLU

VHoLPOHULQGHNL

GHรทLรบNHQOLNWHQ

ND\QDNODQGร รทร

/HYLQH ILQDQVDO NDONร QPD YH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGDNL

QHGHQVHO LOLรบNL\L DUDรบWร UDQ YH ELUELULQGHQ IDUNOร HNRQRPHWULN \|QWHPOHU

NXOODQDQ oHรบLWOL oDOร รบPDODUร Q VRQXoODUร Qร LQFHOHPLรบ YH NXOODQร ODQ \|QWHPOHU LOH

ILQDQVDO NDONร QPD |Ooย OHULQLQ FLGGL NXVXUODUร ROGXรทXQX LGGLD HWPLรบWLU %X

QHGHQOH /HYLQH OLWHUDWย Uย Q ยณILQDQV Eย \ย PH\H QHGHQ ROPDNWD Pร Gร U"ยด

YH HรทHU |\OH\VH ยณQH รบHNLOGH ROPDNWDGร U"ยด VRUXODUร QD NHVLQ FHYDSODU EXOPDNWDQ

X]DN ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU

%X WH] oDOร รบPDVร QGD LVH ILQDQVโ Eย \ย PH LOLรบNLVLQLQ YDUOร รทร Qร YH

\|Qย Qย WHVSLW HWPHN DPDFร \OD OLWHUDWย UGH \D\Jร Q RODUDN NXOODQร ODQ 9$5

DQDOL]L oHUoHYHVLQGH *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHUL 7ย UNL\H YH GLรทHU ย ONHOHU LoLQ

X\JXODQPร รบWร U <DSร ODQ WHVWOHUGH LNWLVDGL Eย \ย PH J|VWHUJHVL RODUDN GLรทHU

oDOร รบPDODUD EHQ]HU รบHNLOGH NLรบL EDรบร *6<รธ+ยถQLQ Eย \ย PH RUDQร NXOODQร OPร รบWร U

)LQDQVDO NDONร QPDQร Q |Ooย OPHVLQGH LVH IDUNOร ILQDQVDO GHรทLรบNHQOHULQ LNWLVDGL

Eย \ย PH LOH HWNLOHรบLPLQL Vร QDPDN DPDFร \OD OLNLW \ย Nย POย Oย NOHULQ *6<รธ+ยถ\H

RUDQร PHYGXDW EDQNDODUร YH GLรทHU ILQDQVDO NXUXOXรบODU WDUDIร ndan รถzel sektรถre

YHULOHQ NUHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H RUDQร YH ILQDQVDO VLVWHP PHYGXDWODUร Qร Q

*6<รธ+ยถ\H RUDQร J|VWHUJHOHUL NXOODQร OPร รบWร U

dDOร รบPDQร Q X\JXODPD E|Oย Pย QGH |QFHOLNOH ]DPDQ VHULOHULQLQ

GXUDรทDQ ROXS ROPDGร NODUร Qร EHOLUOHPHN DPDFร \OD .366 ELULP N|N WHVWOHUL

\DSร OPร รบWร U 'XUDรทDQ ROPDGร รทร YH ELULQFL GHUHFHGHQ Eย Wย QOHรบLN ROGXรทX WHVSLW

HGLOHQ VHULOHU ELULQFL IDUNODUร DOร QDUDN GXUDรทDQ KDOH JHWLULOPLรบWLU 'DKD VRQUD

ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHULQLQ KHU ELUL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH GHรทLรบNHQL LoLQ

9$5 PRGHOL RXรบWXUXODUDN X\JXQ JHFLNPH X]XQOXNODUร oHรบLWOL WHVWOHU

DUDFร Oร รทร \OD EHOLUOHQPLรบWLU %XOXQDQ JHFLNPH X]XQOXNODUร GLNNDWH DOร QDUDN KHU

ย ONH LoLQ ILQDQVDO NDONร QPDQร Q ย o IDUNOร J|VWHUJHVL LOH LNWLVDGL Eย \ย PH

J|VWHUJHVL DUDVร QGD *UDQJHU QHGHQVHOOLN WHVWOHUL \DSร OPร รบWร U

7HVW VRQXoODUร QD J|UH 7ย UNL\HยถGH /LNLW <ย Nย POย Oย NOHULQ *6<รธ+ยถ\H

2UDQร YH )LQDQVDO 6LVWHP 0HYGXDWODUร Qร Q *6<รธ+ยถ\H 2UDQร GHรทLรบNHQOHULQLQ

.LรบL %Dรบร *6<รธ+ยถQLQ %ย \ย PH 2UDQร GHรทLรบNHQLQLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX .LรบL

%Dรบร *6<รธ+ยถQLQ %ย \ย PH 2UDQร GHรทLรบNHQLQLQ GH 0HYGXDW %DQNDODUร YH 'LรทHU

)LQDQVDO .XUXOXรบODU 7DUDIร QGDQ g]HO 6HNW|UH 9HULOHQ .UHGLOHULQ *6<รธ+ยถ\H

2UDQร GHรทLรบNHQLQLQ *UDQJHU QHGHQL ROGXรทX EXOXQPXรบWXU $\Uร FD LQFHOHQHQ

ย ONHOHULQ |QHPOL ELU Nร VPร QGD ILQDQVDO NDONร QPD LOH LNWLVDGL Eย \ย PH DUDVร QGD

*UDQJHU QHGHQVHOOLN LOLรบNLVL ROPDGร รทร WHVSLW HGLOPLรบWLU 'LรทHU ย ONHOHUGH LVH

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ JHQHOOLNOH WHN \|QOย ROGXรทX EXOXQPDNOD ELUOLNWH

/HYLQH ยถLQ YDUGร รทร VRQXFD EHQ]HU RODUDN QHGHQVHOOLรทLQ \|Qย KDNNร QGD

JHUHN ย ONH JUXSODUร ED]ร QGD JHUHNVH ILQDQVDO NDONร QPD GHรทLรบNHQOHUL ED]ร QGD

NHVLQ VRQXoODUD YDUร ODPDPร รบWร U

รธQFHOHQHQ ย ONHOHU LoLQ \DSร ODQ WHVWOHULQ VRQXoODUร DUDVร QGD |QHPOL

IDUNODU RUWD\D oร NPDVร Qร Q NXOODQร ODQ YHULOHUGHQ ND\QDNODQDQ oHรบLWOL QHGHQOHUL

RODELOHFHรทL Gย รบย Qย OPHNWHGLU gUQHรทLQ oRN VD\ร GD ย ONHQLQ VDGHFH \ร OON

YHULOHULQH XODรบร ODELOPHVL YH Gย รบย N JHOLU JUXEXQGDNL ย ONHOHU EDรบWD ROPDN ย ]HUH

ELUoRN ย ONH LoLQ J|]OHP VD\ร ODUร Qร Q Gย รบย N ROPDVร ELULP N|N YH QHGHQVHOOLN

WHVWOHULQLQ Jย YHQLOLUOLรทL Doร Vร QGDQ ELU Nร Vร WODPD ROXรบWXUPDNWDGร U $\Uร FD

VRQXoODUร Q GHรทHUOHQGLULOPHVLQGH OLWHUDWย Uย WDNLS HGHUHN EX oDOร รบPDGD

NXOODQร ODQ GHรทLรบNHQOHULQ ILQDQVDO NDONร QPD\ร KDQJL |Ooย GH WHPVLO HWWLรทLQLQ

WDUWร รบPDOร ELU NRQX ROGXรทX GD J|] |Qย QGH EXOXQGXUXOPDOร Gร U

'LรทHU WDUDIWDQ WHVW VRQXoODUร Qร Q \RUXPODQPDVร QGD *UDQJHU

QHGHQVHOOLN LOLรบNLVLQLQ WDQร Pร Qร Q GD GLNNDWH DOร QPDVร JHUHNPHNWHGLU *UDQJHU

QHGHQVHOOLN WHVWL ELU ]DPDQ VHULVLQLQ GLรทHU ELU ]DPDQ VHULVL GHรทHUOHULQLQ

|QJ|Uย OPHVLQGH \DUDUOร ROXS ROPDGร รทร Qร Q EHOLUOHQPHVL LoLQ NXOODQร ODQ ELU

yรถntemdir. Dolayร Vร \OD LNL GHรทLรบNHQ DUDVร QGD \DSร ODQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN

WHVWLQLQ VRQXoODUร ELU GHรทLรบNHQLQ GLรทHULQH QHGHQ ROXS ROPDGร รทร Qร Q Vร QDQPDVร

รบHNOLQGH GHรทLO GHรทLรบNHQOHUGHQ ELULQLQ GLรทHULQLQ JHOHFHN G|QHPOHUGHNL

GHรทHUOHULQLQ WDKPLQLQH LVWDWLVWLNVHO DQODPGD NDWNร GD EXOXQXS EXOXQPDGร รทร Qร Q

EHOLUOHQPHVL รบHNOLQGH GHรทHUOHQGLULOPHOLGLU

<XNDUร GD Vร UDODQDQ Jย oOย NOHULQ \DQร Vร UD HNRQRPLOHUGH ROXรบDQ

\DSร VDO GHรทLรบLPOHULQ YH ILQDQVDO VLVWHP Gร รบร QGD PH\GDQD JHOHQ รบRNODUร Q

QHGHQVHOOLN WHVWOHULQGH NRQWURO HGLOHPL\RU ROPDVร GD J|] DUGร HGLOPHPHOLGLU

%LOLQGLรทL JLEL |]HOOLNOH ยถOร \ร OODUGDQ LWLEDUHQ \ย NVHN JHOLU JUXEXQGD EXOXQDQ

ย ONHOHULQ \DQร Vร UD RUWD YH Gย รบย N JHOLU JUXSODUร QGDNL ย ONHOHUL GH NDSVD\DQ

JOREDOOHรบPH Vย UHFLQGHNL JHOLรบPHOHU VRQXFXQGD HNRQRPLOHU Gร รบ รบRNODUD NDUรบร

GDKD KDVVDV KDOH JHOPLรบOHUGLU $\Uร FD |]HOOLNOH RUWD JHOLU JUXEXQGDNL ย ONHOHULQ

ED]ร ODUร ERUo NUL]OHUL YH ILQDQVDO NUL]OHU JHoLUPLรบ YH \DSร VDO G|Qย รบย POHUH

XรทUDPร รบODUGร U 6RQXo RODUDN EDKVHGLOHQ EX JHOLรบPHOHULQ *UDQJHU QHGHQVHOOLN

WHVWOHUL\OH DQDOL] HGLOHPHPHVL QHGHQL\OH EXQGDQ VRQUD \DSร ODFDN

oDOร รบPDODUGD LNWLVDGL Eย \ย PH\L HWNLOH\HQ Gร รบ รบRNODUร Q YH \DSร VDO G|Qย รบย POHULQ

GH HWNLVLQL LoHUHFHN GDKD JHQLú NDSVDPOÕ HNRQRPHWULN PRGHOOHU

ROXúWXUXOPDVÕQÕQ \DUDUOÕ RODFD÷Õ G ú Q OPHNWHGLU

.$<1$.d$ $QGHUVHQ 6 5 7KH ,QIOXHQFH DQG (IIHFWV RI )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW RQ (FRQRPLF *URZWK $Q (PSLULFDO $SSURDFK &0, 5HSRUW 5 Arestis, P. ve Demetriades, P. (1995). โ Finance and Growth: Is Schumpeter ' Right' ?โ . Keele Department of EconoPLFV 7DUWร รบPD 7HEOLรทOHUL โ 1R $\GRรทDQ . 0DOL 6LVWHP 7&0% 8]PDQ <DUGร PFร Oร รทร 3URJUDPร 'HUV 1RWODUร %DUUR 5 - 8QDQWLFLSDWHG 0RQH\ 2XWSXW DQG WKH 3ULFH /HYHO LQ WKH 8QLWHG 6WDWHV -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ /;;;9, โ Beck, T., Demirgรผรงโ .XQW $ YH /HYLQH 5 $ 1HZ 'DWDEDVH RQ )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG 6WUXFWXUH :RUOG %DQN 3ROLF\ 5HVHDUFK 'HSDUWPHQW dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R %HUQDQNH % 6 1RQโ 0RQHWDU\ (IIHFWV RI WKH )LQDQFLDO &ULVLV LQ WKH 3URSRJDWLRQ RI WKH *UHDW 'HSUHVVLRQ $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ /;;,,, โ %ODFNEXUQ . YH +XQJ 9 7 < $ 7KHRU\ RI *URZWK )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG 7UDGH (FRQRPLFD /;9 โ Demetriades, P. ve Andrianova, S. (2003). โ )LQDQFH DQG *URZWK :KDW :H .QRZ DQG :KDW :H 1HHG 7R .QRZโ . University of Leicester, 'HSDUWPHQW RI (FRQRPLFV 7DUWร รบPD 7HEOLรทOHUL 1R 'HPHWULDGHV 3 YH +XVVHLQ . $ 'RHV )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW &DXVH (FRQRPLF *URZWK" 7LPHโ 6HULHV (YLGHQFH IURP &RXQWULHV -RXUQDO RI 'HYHORSPHQW (FRQRPLFV /, โ 'HPLUJXFโ .XQW $ YH 'HJDWULDFKH * 0RQLWRULQJ %DQNLQJ 6HFWRU )UDJLOLW\ $ 0XOWLYDULDWH /RJLW $SSURDFK :RUOG %DQN (FRQRPLF 5HYLHZ ;,9 โ )ULW] 5 * 7LPH 6HULHV (YLGHQFH RQ 7KH &DXVDO 5HODWLRQVKLS %HWZHHQ )LQDQFLDO 'HHSHQLQJ DQG (FRQRPLF 'HYHORSPHQW -RXUQDO RI (FRQRPLF 'HYHORSPHQW ,; โ

)LW]*HUDOG 9 )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK $ &ULWLFDO 9LHZ :RUOG (FRQRPLF DQG 6RFLDO 6XUYH\ Gertler, M. (1988). โ Financial Structure and Aggregate Economic Activity: An Overviewโ . 1%(5 dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R *KLUPD\ 7 )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK LQ 6XEโ 6DKDUDQ $IULFDQ &RXQWULHV (YLGHQFH IURP 7LPH 6HULHV $QDO\VLV $IULFDQ 'HYHORSPHQW 5HYLHZ ;9, โ *ROGVPLWK 5 : )LQDQFLDO 6WUXFWXUH DQG 'HYHORSPHQW 1HZ +DYHQ &7 <DOH 8QLYHUVLW\ 3UHVV Graff, M. (1999). โ Financial Development and Economic Growthโ $ 1HZ (PSLULFDO $QDO\VLVยด 'UHVGHQ (NRQRPL 7DUWร รบPD 7HEOLรทOHUL 1R *UDII 0 YH .Drmann, A. (2003). โ What Determines the Financeโ *URZWK Nexus? An Endogenous Growth Model and Empirical Evidenceโ . 'UHVGHQ (NRQRPL 7DUWร รบPD 7HEOLรทOHUL 1R *UDQJHU & : - ,QYHVWLJDWLQJ &DXVDO 5HODWLRQV E\ (FRQRPHWULF 0RGHOV DQG &URVVโ 6SHFWUDO 0HWKRGV (FRQRPHWULFD ;;;9,, โ *UHHQZRRG - YH -RYDQRYLF % )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW *URZWK DQG WKH 'LVWULEXWLRQ RI ,QFRPH 7KH -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ ;&9,,, โ *URVVPDQ * 0 YH +HOSPDQ ( 4XDOLW\ /DGGHUV LQ WKH 7KHRU\ RI *URZWK 5HYLHZ RI (FRQRPLF 6WXGLHV /9,,, โ *XUOH\ - YH 6KDZ ( )LQDQFLDO $VSHFWV RI (FRQRPLF 'HYHORSPHQW $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ ;/9 โ +DUULVRQ 3 6XVVPDQ 2 YH =HLUD - )LQDQFH DQG *URZWK 7KHRU\ DQG 1HZ (YLGHQFH )('6 dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R โ -DSSHOOL 7 YH 3DJDQR 0 6DYLQJ *URZWK DQG /LTXLGLW\ &RQVWUDLQWV 4XDUWHUO\ -RXUQDO RI (FRQRPLFV &,; โ -XQJ : 6 )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK ,QWHUQDWLRQDO (YLGHQFH (FRQRPLF 'HYHORSPHQW DQG &XOWXUDO &KDQJH ;;;,9 โ .LQJ 5 * YH /HYLQH 5 D )LQDQFH DQG *URZWK 6FKXPSHWHU 0LJKW %H 5LJKW 7KH 4XDUWHUO\ -RXUQDO RI (FRQRPLFV &9,,, โ .LQJ 5 * YH /HYLQH 5 E )LQDQFH (QWUHSUHQHXUVKLS DQG *URZWK 7KHRU\ DQG (YLGHQFH -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV ;;;,, โ

/HYLQH 5 )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK 9LHZV DQG $JHQGD -RXUQDO RI (FRQRPLF /LWHUDWXUH ;;;9 โ /HYLQH 5 โ )LQDQFH DQG *URZWK 7KHRU\ DQG (YLGHQFHโ . 1%(5 dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R /HYLQH 5 /RD\]D 1 YH %HFN 7 )LQDQFLDO ,QWHUPHGLDWLRQ DQG *URZWK &DXVDOLW\ DQG &DXVHV -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV ;/9, โ Loayza, N. ve Ranciere, R. (2002). โ Financial Development, Financial )UDJLOLW\ DQG *URZWKยด &HQWUDO %DQN RI &KLOH dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R /XFDV 5 ( 2Q WKH 0HFKDQLFV RI (FRQRPLF 'HYHORSPHQW -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV ;;,, โ /XLQWHO . % YH .KDQ 0 $ 4XDQWLWDWLYH 5HDVVHVVPHQW RI WKH )LQDQFHโ *URZWK 1H[XV (YLGHQFH IURP D 0XOWLYDULDWH 9$5 -RXUQDO RI 'HYHORSPHQW (FRQRPLFV /; โ 0F.LQQRQ 5 , 0RQH\ DQG &DSLWDO LQ (FRQRPLF 'HYHORSPHQW :DVKLQJWRQ ' & %URRNLQJV ,QVWLWXWLRQ 0F.LQQRQ 5 , 7KH 2UGHU RI (FRQRPLF /LEHUDOL]DWLRQ )LQDQFLDO &RQWURO LQ WKH 7UDQVLWLRQ WR D 0DUNHW (FRQRP\ %DOWLPRUH -RKQV +RSNLQV 8QLYHUVLW\ 3UHVV 0RGLJOLDQL ) YH 0LOOHU 0 + 7KH &RVW RI &DSLWDO &RUSRUDWH )LQDQFH DQG WKH 7KHRU\ RI ,QYHVWPHQW $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ ;/9,,, โ 0DFUR 7LPH 6HULHV (ULรบLP 0D\ร V *OREDO 'HYHORSPHQW 1HWZRUN *URZWK 'DWDEDVH 1HZ <RUN 8QLYHUVLW\ 'HYHORSPHQW 5HVHDUFK ,QVWLWXWH KWWS ZZZ Q\X HGX IDV LQVWLWXWH GUL 3DWULFN + 7 )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK LQ 8QGHUGHYHORSHG &RXQWULHV (FRQRPLF 'HYHORSPHQW DQG &XOWXUDO &KDQJH ;,9 โ 5DMDQ 5 * YH =LQJDOHV / )LQDQFLDO 6\VWHPV ,QGXVWULDO 6WUXFWXUH DQG *URZWK 2[IRUG 5HYLHZ RI (FRQRPLF 3ROLF\ ;9,, โ Rioja, F. ve Valev, N. (2002). โ Does One Size Fit All?: A Reexamination of WKH )LQDQFH DQG *URZWK 5HODWLRQVKLpโ . ,QWHUQDWLRQDO 6WXGLHV 3URJUDP *HRUJLD 6WDWH 8QLYHUVLW\ dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R โ 5RELQVRQ - 7KH *HQHUDOL]DWLRQ RI WKH *HQHUDO 7KHRU\ 7KH 5DWH RI ,QWHUHVW DQG 2WKHU (VVD\V /RQGRQ 0DFPLOODQ โ

5RPHU ' $GYDQFHG 0DFURHFRQRPLFV 1HZ <RUN 0F*UDZ +LOO 5RPHU 3 0 ,QFUHDVLQJ 5HWXUQV DQG /RQJโ 5XQ *URZWK -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ ;&,9 โ 5RPHU 3 0 (QGRJHQRXV 7HFKQRORJLFDO &KDQJH -RXUQDO RI 3ROLWLFDO (FRQRP\ ;&9,,, โ 5RXELQL 1 YH 6DODโ Lโ 0DUWLQ ; )LQDQFLDO 5HSUHVVLRQ DQG (FRQRPLF *URZWK -RXUQDO RI 'HYHORSPHQW (FRQRPLFV ;;;,; โ 5RXELQL 1 YH 6DODโ Lโ 0DUWLQ ; $ *URZWK 0RGHO RI ,QIODWLRQ 7D[ (YDVLRQ DQG )LQDQFLDO 5HSUHVVLRQ -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV ;;;9 โ 5RXVVHDX 3 / YH :DFKWHO 3 )LQDQFLDO ,QWHUPHGLDWLRQ DQG (FRQRPLF 3HUIRUPDQFH +LVWRULFDO (YLGHQFH IURP )LYH ,QGXVWULDOL]HG &RXQWULHV -RXUQDO RI 0RQH\ &UHGLW DQG %DQNLQJ ;;; โ 6DLQWโ 3DXO * 7HFKQRORJLFDO &KRLFH )LQDQFLDO 0DUNHWV DQG (FRQRPLF 'HYHORSPHQW (XURSHDQ (FRQRPLF 5HYLHZ ;;;9, โ 6FKXPSHWHU - $ 7KH 7KHRU\ RI (FRQRPLF 'HYHORSPHQW &DPEULGJH 0$ +DUYDUG 8QLYHUVLW\ 3UHVV 6KDQ - = 0RUULV $ * YH 6XQ ) )LQDQFLDO 'HYHORSPHQW DQG (FRQRPLF *URZWK $Q (JJโ DQGโ &KLFNHQ 3UREOHP" 5HYLHZ RI ,QWHUQDWLRQDO (FRQRPLFV ,; โ 6KDZ ( )LQDQFLDO 'HHSHQLQJ LQ (FRQRPLF 'HYHORSPHQW 1HZ <RUN 2[IRUG 8QLYHUVLW\ 3UHVV 6LPV & $ 0DFURHFRQRPLFV DQG 5HDOLW\ (FRQRPHWULFD ;/9,,, โ 6RORZ 5 0 $ &RQWULEXWLRQ WR WKH 7KHRU\ RI (FRQRPLF *URZWK 4XDUWHUO\ -RXUQDO RI (FRQRPLFV /;; โ 6WHUQ 1 7KH (FRQRPLFV RI 'HYHORSPHQW $ 6XUYH\ (FRQRPLF -RXUQDO ;&,; โ 7D\ORU / 6WUXFWXUDOLVW 0DFURHFRQRPLFV $SSOLFDEOH 0RGHOV IRU WKH 7KLUG :RUOG 1HZ <RUN %DVLF %RRNV Tsuru, K. (2000). โ Finance and Growth: Some Theoretical Considerations, DQG D 5HYLHw of the Empirical Literatureโ . 2(&' (FRQRPLFV 'HSDUWPHQW dDOร รบPD 7HEOLรทL 1R

9DQ :LMQEHUJHQ 6 6WDJIODWLRQDU\ (IIHFWV RI 0RQHWDU\ 6WDELOL]DWLRQ 3ROLFLHV $ 4XDQWLWDWLYH $QDO\VLV RI 6RXWKâ&#x20AC;&#x201C;.RUHD -RXUQDO RI 'HYHORSPHQW (FRQRPLFV ; â&#x20AC;&#x201C; 9DQ :LMQEHUJHQ 6 D ,QWHUHVW 5DWH 0DQDJHPHQW LQ /'&V -RXUQDO RI 0RQHWDU\ (FRQRPLFV ;,, â&#x20AC;&#x201C; 9DQ :LMQEHUJHQ 6 E &UHGLW 3ROLF\ ,QIODWLRQ DQG *URZWK LQ D )LQDQFLDOO\ 5HSUHVVHG (FRQRP\ -RXUQDO RI 'HYHORSPHQW (FRQRPLFV ;,,, â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; :DFKWHO 3 +RZ 0XFK 'R :H 5HDOO\ .QRZ DERXW *URZWK DQG )LQDQFH" (FRQRPLF 5HYLHZ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI $WODQWD 4 â&#x20AC;&#x201C;

(./(5

h/.(/(5ø1 /< =$0$1 6(5ø/(5ø ødø1 <$3,/$1 .366 %ø5ø0 .g. 7(67 6218d/$5,

D < NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

$YXVWUDO\D $YXVWXU\D %DKUH\Q %DKDPDODU .DQDGD øVYLoUH .ÕEUÕV 'DQLPDUND øVSDQ\D )LQODQGL\D )UDQVD øQJLOWHUH <XQDQLVWDQ øUODQGD ø]ODQGD øVUDLO -DSRQ\D .RUH Lüksemburg 0DOWD +ROODQGD Norveç < =HOHQGD 3RUWHNL] 6 $UDELVWDQ 6LQJDSXU øVYHo $%'

/< .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

E 2UWD *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

%DUEDGRV %RWVYDQD ùLOL .DPHUXQ .RORPEL\D .RVWD 5LND 'RPLQLND 'RPLQLN &XP &H]D\LU (NYDGRU 0ÕVÕU )LML *DERQ *XDWHPDOD +RQGXUDV (QGRQH]\D -DPDLND 6UL /DQND )DV 0HNVLND 0RULW\XV 0DOH]\D 3DQDPD )LOLSLQOHU 3DUDJXD\ (O 6DOYDGRU 7D\ODQG 7ULQLGDG YH 7REDJR 7 UNL\H 8UXJXD\ 9HQH]XHOD Güney Afrika

/< .366 7HVW øVW

/< .366 .ULWLN 'H÷HU 7HVW øVW

F ' ú N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

%XUNLQD )DVR )LOGLúL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

/< .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

(. h/.(/(5ø1 .5 =$0$1 6(5ø/(5ø ødø1 <$3,/$1 .366 %ø5ø0 .g. 7(67 6218d/$5,

D < NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

.5 .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

E 2UWD *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

.5 .366 7HVW øVW

.5 .366 .ULWLN 'H÷HU 7HVW øVW

F ' ú N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

%XUNLQD )DVR )LOGLúL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

.5 .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

h/.(/(5ø1 0(9 =$0$1 6(5ø/(5ø ødø1 <$3,/$1 .366 %ø5ø0 .g. 7(67 6218d/$5,

D < NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

0(9 .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

E 2UWD *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

0(9 .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

F ' ú N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

%XUNLQD )DVR )LOGLúL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

0(9 .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

h/.(/(5ø1 *6<ø+ =$0$1 6(5ø/(5ø ødø1 <$3,/$1 .366 %ø5ø0 .g. 7(67 6218d/$5,

D < NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

*6<ø+ .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

E 2UWD *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

*6<ø+ .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

F ' ú N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $GÕ

%XUNLQD )DVR )LOGLúL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

*6<ø+ .366 7HVW øVW

.ULWLN 'H÷HU

/< 9( *6<รธ+ รธdรธ1 <$3,/$1 *5$1*(5 1('(16(//รธ. 7(67 6218d/$5,

D <ย NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร $YXVWUDO\D $YXVWXU\D %DKDPDODU .DQDGD รธVYLoUH 'DQLPDUND รธVSDQ\D )LQODQGL\D )UDQVD รธQJLOWHUH <XQDQLVWDQ รธUODQGD รธ]ODQGD รธVUDLO -DSRQ\D .RUH 0DOWD Norveรง < =HOHQGD 3RUWHNL] 6 $UDELVWDQ 6LQJDSXU รธVYHo $%'

/< *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ /<ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

E 2UWD *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร %DUEDGRV %RWVYDQD รนLOL .DPHUXQ .RORPEL\D .RVWD 5LND 'RPLQLND 'RPLQLN &XP &H]D\LU (NYDGRU 0ร Vร U )LML *DERQ *XDWHPDOD +RQGXUDV (QGRQH]\D -DPDLND 6UL /DQND )DV 0HNVLND 0RULW\XV 0DOH]\D 3DQDPD )LOLSLQOHU 3DUDJXD\ (O 6DOYDGRU 7D\ODQG 7ULQLGDG YH 7REDJR 7ย UNL\H 8UXJXD\ 9HQH]XHOD Gรผney Afrika

/< *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ /<ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

F 'ย รบย N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร %XUNLQD )DVR )LOGLรบL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

/< *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ /<ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

.5 9( *6<รธ+ รธdรธ1 <$3,/$1 *5$1*(5 1('(16(//รธ. 7(67 6218d/$5,

D <ย NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร $YXVWUDO\D $YXVWXU\D %DKUH\Q %DKDPDODU .DQDGD รธVYLoUH .ร EUร V 'DQLPDUND รธVSDQ\D )LQODQGL\D )UDQVD รธQJLOWHUH <XQDQLVWDQ รธUODQGD รธ]ODQGD รธVUDLO -DSRQ\D .RUH Lรผksemburg 0DOWD +ROODQGD Norveรง 3RUWHNL] 6 $UDELVWDQ 6LQJDSXU รธVYHo $%'

.5 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ .5ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

.5 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ .5ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

F 'ย รบย N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร %XUNLQD )DVR )LOGLรบL 6DKLOL (WL\RS\D *DQD *DPEL\D .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 1HSDO 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

.5 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ .5ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

0(9 9( *6<รธ+ รธdรธ1 <$3,/$1 *5$1*(5 1('(16(//รธ. 7(67 6218d/$5,

D <ย NVHN *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร $YXVWUDO\D $YXVWXU\D %DKUH\Q %DKDPDODU .DQDGD รธVYLoUH .ร EUร V 'DQLPDUND รธVSDQ\D )LQODQGL\D )UDQVD รธQJLOWHUH <XQDQLVWDQ รธUODQGD รธ]ODQGD รธVUDLO -DSRQ\D .RUH Lรผksemburg 0DOWD Norveรง < =HOHQGD 3RUWHNL] 6 $UDELVWDQ 6LQJDSXU รธVYHo $%'

0(9 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ 0(9ยถLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

0(9 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ 0(9ยถLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

F 'ย รบย N *HOLU *UXEXQGDNL hONHOHU hONH $Gร %XUNLQD )DVR )LOGLรบL 6DKLOL *DQD +DLWL +LQGLVWDQ .HQ\D 0DGDJDVNDU 0\DQPDU 1LMHU 1LMHU\D 3DNLVWDQ 3DSXD <HQL *LQH 6HQHJDO 6LHUUD /HRQH 7RJR

0(9 *6<รธ+ยถQLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N

*6<รธ+ 0(9ยถLQ *UDQJHU QHGHQL GHรทLOGLU ) รธVWDWLVWLรทL 2ODVร Oร N