16 minute read
HUISKAMER VAN DE STAD
BIEB BIEB HOERA Een plek vol verhalen Na lang wachten is het eindelijk zo ver: op 13 maart gaat de nieuwe bibliotheek op de Neude open. Dat wordt gevierd met een uitgebreid programma van 13 t/m 29 maart, vol activiteiten voor jong en oud. In deze special, tot stand gekomen in samenwerking met de Bibliotheek Utrecht, lees je alles over het nieuwe pand en de feestelijkheden. bibliotheekutrecht.nl/openingneude
Bibliotheek Neude
Advertisement
In deze special:
HUISKAMER VAN DE STAD Plek voor kennis, cultuur & ontmoeting 8X GAAN Een greep uit het openingsprogramma RUIMTE IN JE HOOFD Kunst kijken in de bieb 32 34 38
De nieuwe bieb
Bibliotheek Neude
Huiskamer van de
stad KENNIS, CULTUUR & ONTMOETING
VAN EEN PLEK WAAR JE BOEKEN LEENT, WORDT DE NIEUWE UTRECHTSE BIEB EEN CENTRUM VOOR KENNIS, CULTUUR EN ONTMOETING. EN DAT ALLES IN EEN ICONISCH EN MONUMENTAAL PAND IN HET HARTJE VAN DE STAD. BIBLIOTHEEKGOEROE DAVID LANKES: ‘HET IS DÉ PLEK OM MET ELKAAR IN GESPREK TE GAAN OVER WAT ER IN DE SAMENLEVING SPEELT.’
‘E en plek die inspireert tot creëren, maken, begrijpen, studeren en ontmoeten. Dat is de rol van de moderne bibliotheek. Mensen moeten zich er veilig voelen om nieuwe dingen te leren en met elkaar in gesprek te gaan over wat hen in het dagelijkse leven bezighoudt. We realiseren ons steeds meer dat kennis niet alleen in boeken zit, maar in mensen zelf.’ Aan het woord is de Amerikaanse ‘bibliotheekgoeroe’ David Lankes, hoogleraar Library & Information Science aan de universiteit van South-Carolina. Zijn visie op de bibliotheek van de toekomst wordt wereldwijd in praktijk gebracht. Zo ook in ons land, waar in een klein decennium verschillende ambitieuze projecten hun deuren openden. Denk aan De Nieuwe Bibliotheek in Almere, de Tilburgse LocHal, Rozet in Arnhem en het Forum Groningen. Geen van allen lijken ze nog op de klassieke bieb waar je alleen komt om een boek te lenen. Het zijn plekken die zich ontwikkeld hebben tot centra voor cultuur, kennis en educatie.
SOCIALE FUNCTIE Dat geldt ook voor de nieuwe bibliotheek die deze maand opent op de Neude, in het voormalige postkantoor. Om aan z’n missie te kunnen voldoen is het monumentale pand grondig en zorgvuldig verbouwd. De prachtige, bijna mystieke hal, omringende balustrade en trappenhuizen zijn onveranderd gebleven. Daaromheen vouwt zich nu een state-of-the-artbibliotheek met een grote nadruk op de sociale functie. Zalen met
De Bieb & ik
Anna Woltz Schrijfster ‘Mijn hele leven ben ik al lid van de bibliotheek, dus toen mijn zoon werd geboren, was er geen Boekstartkoffertje nodig om ons erheen te lokken. Wel erg leuk trouwens, zo’n koffertje – een fijne eerste kennismaking met babyboeken. Nu mijn zoon tweeënhalf is, houdt hij al net zoveel van boeken als ik. Elke drie weken lopen we naar onze wijkvestiging en zoeken we nieuwe prentenboeken uit. Het allerliefst boeken met voertuigen én een goed verhaal. Laatst wilde hij het Gouden Boekje Wim is weg absoluut nog een keer lenen, maar het was nergens te vinden in de bakken. Liep hij daar door de bibliotheek te roepen: “Wim! Wi-him! Wimpie?” En dan naar mij kijkend: “Wim is weg!’’’
Fotografie Joel Muniz, Carli Hermès
voorziening in een samenleving die steeds individualistischer wordt. ‘Van hoogleraar tot dakloze: iedereen moet het gevoel hebben dat hij er welkom is. Dat hij gebruik mag maken van alles wat de bieb te bieden heeft. Of je nu robots wil bouwen in het lab, wil studeren in een stilteruimte of met een goed boek wil wegzakken in een comfortabele zithoek.’
Door zichzelf opnieuw uit te vinden, bindt de bibliotheek nieuwe doelgroepen aan zich. De bieb op de Neude zet daar ook stevig op in. Zo is het een prima afspreekplek om wat te eten of drinken met vrienden. Bij Stadscafé Meneer Potter, het huiselijke café bij de entree, of bij NODA Eetbar & Deli met prachtig uitzicht over de gracht. Om daarna eventueel door te schuiven naar een volgende ruimte, voor een voorstelling, concert of talkshow.
Het publieke programma is een belangrijke pijler van de Bibliotheek Neude. De op cultuur, maatschappij en debat gerichte activiteiten zijn bedoeld voor bezoekers van nul tot honderd-plus. Zo zijn er babyconcerten en Voorleesateliers, waarbij kinderen al jong kunnen kennismaken met taal en boeken, maar ook pubquizzen, collegereeksen en een seniorencursus veilig internetbankieren. Voor mensen die hulp nodig hebben om zich zelfstandig te kunnen redden, is er speciale programmering: van taalcoaching en digibuddy’s tot bemiddeling bij belastingzaken. podia voor muziek en lezingen, jeugdafdelingen met voorleeshoek, knutselatelier en laboratorium, een filmzaal, collegezaal, theater, stadsstudiehuis, twee horecagelegenheden – het aanbod aan ruimtes en activiteiten is groot en veelzijdig.
En dat moet ook, zegt Lankes. ‘De bibliotheek van nu biedt niet alleen toegang tot kennis door middel van boeken, maar ook via gratis internet, contact met andere mensen, workshops en maakplaatsen. Allemaal tools waarmee we de samenleving kunnen versterken.’ Lankes gaat zelfs zo ver dat hij de bieb een belangrijke rol toedicht in het behoud van onze democratie. Want: ‘Het is dé plek om met elkaar in gesprek te gaan over wat er in de samenleving speelt.’ WELKOM VOELEN Peter Kok, directeur-bestuurder van Bibliotheek Midden-Brabant, onderdeel van de veelgeprezen Tilburgse LocHal, hecht eveneens grote waarde aan die maatschappelijke functie. Een succesvolle bibliotheek is de ‘huiskamer van de stad’, zegt hij, de laagdrempeligste publieke ‘BOEKEN VORMEN NOG STEEDS HET HART. ZONDER BOEKEN GEEN BIEB’ Grote hal, artist's impression
Telefonistes internationale lijnen in het postkantoor op de Neude anno 1938
A r t i s t ' s i m p r e s s i o n v a n h e t S t a d s s t u d i e h u i s
OVERAL VERHALEN Het pand op de Neude zou een van de eerste gebouwen van Nederland worden die als postkantoor waren ontworpen. Architect Joseph Crouwel bouwde het in de stijl van de Amsterdamse School: met expressieve vormen, decoratief gebruik van baksteen, symbolische beeldhouwwerken en veel glas in lood. Er valt veel te vertellen over het rijksmonument. Over de schitterende paraboolvormige bogen in de enorme centrale hal, over de grote klok van aardewerkfabriek De Porceleyne Fles, over de mythologische mensfiguren van arduin die over de marmeren vloer uitkijken. Je voelt aan alles dat dit een plek is vol verhalen. En eigenlijk was het dat al vóórdat het postkantoor er verrees. Precies dit punt op de Neude kent een rijke historie: van 1397 tot 1647 woonden de nonnen van het Ceciliaklooster er, waarna in 1814 de Rijksmunt er onderdak vond. En nu, twee eeuwen later, staat hier de nieuwe bibliotheek. Meer weten over het gebouw? Geef je op voor een rondleiding via bibliotheekutrecht.nl/rondleidingen.
Art Deco-beeld in de grote hal
De Bieb & ik
Tim van den Hoed eigenaar De Utrechtse Boekenbar ‘Het is goed voor de stad Utrecht dat het oude postkantoor op de Neude geen grote horecahal wordt, maar een plek die draait om boeken. Echt geweldig dat er een nieuwe bibliotheek én een boekwinkel in zit. Ik vind het een eer dat ik deel mag uitmaken van de nieuwe programmering van de bieb. Vanaf maart leid ik samen met schrijver Alma Mathijsen een leesclub: De leuke boekenclub. We bespreken eens per twee maanden een boek naar keuze op een ongedwongen manier. Vandaar ook het woord “leuk” in de titel. Het gaat ons om het plezier van lezen en hoe fijn het kan zijn om het over boeken te hebben met anderen. We gaan de boeken niet diepgaand literair analyseren. Heel veel zin in!’
De Bieb & ik
Anke Klein Wethouder Onderwijs & Cultuur ‘Als kind reed ik met mijn ouders naar de bibliotheek in onze gemeente om boeken te halen. Ik was dan zo ongeduldig dat ik op de terugweg in de auto al begon te lezen – en misselijk werd. In Utrecht viel het me op dat de bieb echt een huiskamer van de stad is. Alleen tussen de boeken staan en daar de energie van voelen, is al fijn. Ik vond het ook erg leuk om er tijdens de Kinderboekenweek voor te lezen. Dat soort activiteiten zijn belangrijk om de ontlezing tegen te gaan.’
TOEKOMSTBESTENDIG Met die invulling weet de Utrechtse bieb zichzelf toekomstbestendig te maken, meent Lankes. ‘Een mooi gebouw volproppen met boeken, computers en 3D-printers volstaat niet langer. De bibliotheek heeft méér te doen, namelijk zorgen voor verbinding in de samenleving. Niet alleen mensen helpen met het vinden van informatie, maar ze ook helpen begrijpen wat het betekent om deel uit te maken van die samenleving.’ Sociale programma’s, inhoudelijke film- en debatavonden en activiteiten waarbij mensen in aanraking komen met cultuur spelen daarbij een grote rol.
Een rol die de bieb nog eens extra versterkt door de handen ineen te slaan met partners in de stad. Op de Neude gebeurt dat in de vorm van coproducties met lokale partijen zoals Het Utrechts Archief, de Dakhaas, NUK, RTV Utrecht, Broese Boekverkopers, Hoogt on Tour en het Nederlands Film Festival. Het zijn samenwerkingen waardoor de bieb nog dieper in de stadse bodem wortelt en bijdraagt aan een meer betrokken samenleving. ‘En daar profiteert iedereen van,’ aldus Lankes. ‘Zelfs mensen die er nooit een voet over de drempel zetten.’
RIJKER MENS Als bibliotheek moet je midden in de samenleving staan, zo dicht mogelijk bij de inwoners van je stad, dorp of wijk, zegt ook Kok. ‘Boeken vormen nog steeds het hart – zonder boeken geen bieb. Maar in plaats van een plek die boeken uitleent, moet het een plek zijn die programmeert. Kwam je er vroeger om verhalen en kennis te consumeren, tegenwoordig moet het creëren van verhalen en kennis je core business zijn. Alles draait om beleving; zodra een bezoeker binnenkomt, moet hij iets kunnen bedenken, maken of doen. Of toevallig langs een muziekoptreden lopen en iets horen wat hij nog niet kende. Om vervolgens als een rijker mens de deur uit te lopen.’
gaan 8 ×
Bibliotheek Neude
Als de deuren van Bibliotheek Neude geopend zijn, barst het spektakel los. Van 13 t/m 29 maart zijn er gratis activiteiten, zowel oude vertrouwde als nieuwe. Een kleine greep uit de feestelijkheden.
De Bieb & ik
Antje Monteiro Zangeres ‘Vroeger ging ik met mijn moeder naar de bieb om boeken te halen. Je had toen nog die stempelkaarten met een inleverdatum erop. En dan snel naar huis om te lezen: heerlijk! Later ging ik erheen met mijn dochter Romy, zodat de bibliotheek ook een deel van háár jeugd werd. Een plek vol boeken met een echte, harde kaft – ik hou namelijk niet van e-boeken. En waar ik als tiener de geleende boeken steevast te laat terugbracht, deed ik dat als moeder ook… Ik heb in mijn leven dan ook heel wat boetes moeten betalen.’
WAT DOE JE MET EEN MOEDER DIE STEEDS OP HAAR TELEFOON ZIT?
STINE JENSEN Vele soorten ouders Ouders, ze bestaan in vele varianten: ruziënde ouders, ouders die alsmaar aan de telefoon hangen, ouders die veel te bezorgd zijn, ouders die altijd de lieve vrede willen bewaren en nog veel meer soorten. Stine Jensen schreef er een filosofieboek over, samen met Frank Meester: Hoe voed ik mijn ouders op? In de bieb kunnen kinderen samen met Stine onderzoeken hoe je eigenlijk het beste kunt omgaan met die eigenschappen van je ouders, en na afloop meedoen met een quiz. vanaf 7 jaar, 22 maart, 14.00-14.45 uur Theater
VRIJDAG LIVE Talkshow Start je weekend met Vrijdag Live, een talkshow vol nieuws, weetjes en Utrechtse verhalen en achtergronden. De programmering is in handen van De NUK, De Dakhaas, RTV Utrecht of Broese Boekverkopers. De eerste Vrijdag Live wordt georganiseerd door De Dakhaas, dat creatieve Utrechters een podium geeft. Makers vertellen over hun drijfveren, struikelblokken en hun band met de stad. Geheel in stijl van dit Utrechtse magazine kun je bijzondere stadse verhalen, beelden, makers en achtergronden verwachten. De talkshow verschijnt ook als podcast onder de naam Radio Dakhaas. 20 maart, 17.30-19.00 uur, inloop met borrel vanaf 17 uur Grote hal
FAMILIEFESTIVAL Kleurenfeest Duik in de wereld van kleur tijdens Kleurenfeest! Het kraakt en knispert van de kleurrijke activiteiten in de bieb, zoals de mimevoorstelling Pim Pam Paars en de goocheltrucs van Quintus de Paarse Goochelaar. Maak een kleurenrammelaar voor je baby of laat je kind in het Verhaalatelier spelen met Blauwtje en Geeltje. Dresscode: je lievelingskleur. tot 12 jaar, 28 -29 maart – 11.30-16.30 uur Jeugdafdeling
SASKIA NOORT &
STELLA BERGSMA Bloot tussen de boeken Schrijvers Saskia Noort en Stella Bergsma lezen voor uit eigen werk en gaan daarna in gesprek met het publiek. Zijn we echt preutser geworden of lijkt dat maar zo? En als het wel zo is, hoe komt dat dan? Een avond waarin de auteurs zich volledig blootgeven dus. 29 maart 17.30-19.00 uur Theater
DAT BOEKENPROGRAMMA Hebben schrijvers groupies? Presentator Cesar Majorana gaat in Dat Boekenprogramma in gesprek met bestsellerauteurs Niña Weijers en James Worthy over vragen die leven bij jongeren over boeken én het schrijverschap. Moet je naar school om schrijver te worden? Kun je ervan leven? Hebben schrijvers ook groupies? Cesar: ‘Alles wat stom is aan lezen op school is leuk aan dit programma. Hier vragen we schrijvers wat ze verdienen met een roman en leren we tussendoor alles over de boekenwereld en het literaire leven.’ 27 maart 20.00-21.30 uur Theater
De Bieb & ik
Joris Linssen Programmamaker ‘Voor mijn tv-programma Joris’ Kerstboom ben ik vaak in bibliotheken. Altijd valt me weer op hoe die zijn veranderd van een boekenuitleen in een soort buurtcentrum, waar het over ontmoeten gaat. In de Utrechtse bibliotheken heb ik een paar keer voorgelezen, aan kinderen, maar ook aan ouderen. Ze hingen aan mijn lippen, haha. Ook heb ik voor de Stadsomroep ooit een documentaire gemaakt over honderd jaar bibliotheek in Utrecht. Net als veel Utrechters ben ik razend benieuwd hoe de nieuwe bieb in het oude postkantoor eruit zal zien. Volgens mij is het superblits. Het gebouw staat echt in het hartje van ons mooie centrum en is lekker laagdrempelig. In mei word ik er geïnterviewd door Sofie van den Enk, maar ik ben er zeker al eerder te vinden.’
OOK LEUK Vanaf de knallende opening op vrijdag 13 maart om 17 uur is er van alles te doen in de bieb, voor jong en oud. Laat je verrassen door dansers, muzikanten en acteurs, bekijk een film over de verbouwing in de Filmzaal, ga met een rondleider op pad en ontdek nog veel meer leuks in alle andere ruimtes. In de nieuwe bieb liggen programmaboekjes klaar, zodat je niets hoeft te missen. bibliotheekutrecht.nl/ openingneude
Bibliotheek Neude
HET KLEINSTE POSTKANTOOR Lieve brieven Pieta Post en de postbodes van het kleinste postkantoor van Nederland nodigen je uit om een kaartje te sturen aan een lief iemand. Kaartje geschreven? Gooi hem dan
in de mobiele brievenbus. 13 maart, 17-21 uur en 14-15 maart, 11-17 uur
Hele gebouw
WORKSHOP Ready, Steady, GIF! Een gifje zegt meer dan duizend woorden. En wat nóg toffer is dan een bestaand gifje versturen, is zelf gifjes maken. Tijdens de workshop Ready, Steady, GIF! kun je in het Lab aan de slag met de mediacollectie van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Door oude beelden en de nieuwste technieken te gebruiken, blaas je het medialandschap van Nederland nieuw leven in. vanaf 8 jaar, 29 maart 13.30-16.30 uur Laboratorium
DANSPALEIS Ouderwets gezellig Lekker swingen op de krakers van Johnny Hoes, Louis Prima, Doris Day en andere sterren van weleer. Het Danspaleis is een ouderwets gezellig dansfeest voor senioren en iedereen die van dansen houdt. Van meezingers tot tranentrekkers, van polonaise tot ouderwets rock-'n-rollen, en dat alles in een decor geïnspireerd op de jaren 40 en 50. 28 maart, 16-18 uur Grote hal
Bibliotheek Neude
KUNST KIJKEN Ruimte in je hoofd Een levensgroot lichtkunstwerk, een eeuwenoude ‘leeuwmens’ of een boekenkast in de vorm van een huis. In de bieb vind je bijzondere kunst die speciaal voor die plek gemaakt is.
De nieuwe bieb biedt ook plaats aan hedendaagse kunst. Vijf kunstenaars maakten speciaal voor het gebouw werken die aanhaken bij de architectuur en functie van het pand en een wereld van verhalen oproepen. Zoals een lichtkunstinstallatie van Maarten Baas die in de loop van het jaar boven de entree komt te hangen. Het lokt passanten de bieb in met teksten die verwijzen naar stilte, diepgang en concentratie.
OP REIS Binnen vestigt Jan Willem Deiman de aandacht op de reikwijdte van taal met tweehonderd hangende sculpturen die verwijzen naar het eeuwenoude Fenicische alfabet, dat aan de basis staat van veel moderne talen. Ze zijn op verschillende plekken in het gebouw te zien.
Jop Vissers Vorstenbosch liet zich inspireren door de glas-in-loodramen en het ritme van de bogen in de hal van het gebouw. Hij maakte een groot lichtkunstwerk dat gezien kan worden van verschillende kanten, waardoor het perspectief steeds een totaal nieuw beeld en een andere uitstraling opleveren.
Het 38.000 jaar oude Löwenmenschbeeld vormde de aanleiding voor het werk van Daan Paans. Deze ‘leeuwmens’ is een van de eerste figuratieve objecten die de mens ooit maakte en komt in alle tijden en culturen voor. Paans verwerkte hem in foto’s, 3D-geprinte sculptuur en textiel, verwijzend naar de vele manieren waarop de leeuwmens over de wereld is gereisd. Zijn kunstwerk is te bewonderen op de reisafdeling van de Bibliotheek Neude.
LEESLAMPJE Thuiskomen doe je in het werk van Frank Halmans, die een object maakte voor de afdeling jeugd tot 8 jaar. Halmans werkt veel met het thema ‘huis’ en combineert dit met herinneringen aan plaatsen waar hij heeft gewoond, bedden waarin hij heeft geslapen en andere associaties. Zijn werk is altijd poëtisch en spreekt tot de verbeelding.
‘Het was voor mij al snel duidelijk dat het object in de bibliotheek een huis moest worden, een plek waar je je kunt terugtrekken,’ vertelt hij. ‘Het gaat over verstilling en lezen, over de ruimte in je hoofd.’ Hij ontwierp een 4.40 meter hoog speelhuis waarvan de wanden uit boekenplanken met hangende boeken bestaan. Een lantaarnpaal buigt door de dakkapel naar binnen en verlicht de zolderkamer, met daarin een stoel en een stapel boeken. ‘Het beeld van die lantaarn zat al lang in mijn hoofd. De lamp blijft nog een tijdje branden als de bibliotheek gesloten is. Als een nachtlampje. En omdat het huis voor een raam staat, kun je dat licht ook van buitenaf zien.’ Het wekt de suggestie dat er ’s avonds nog iemand in de bieb zit te lezen. Een mooi idee.
JAPANSE LENTE Terrasje pakken Wat is een betere manier om de opening van het terrassenseizoen te vieren dan met een festival? Het driedaagse Terrassen Festival staat geheel in het teken van Japan, het land dat elk voorjaar roze kleurt door de prachtige kersenbloesems. Dat wordt dus borrelen op z’n Japans, met sake, sushi, teppanyaki en nog meer Japanse hoogtepunten. 27 t/m 29 maart, Janskerkhof terrassenfestivalutrecht.nl
En verder:
ALLEMAAL WONDEREN Mirakels in het Catharijneconvent NEW IN TOWN The Happy toko 5X Stadswandelen met een thema HET GEBOUW De Lubro aan de Hogenoord DE TIJDMACHINE Boeken bezorgen in 1965 VROEGE VOGELS & NACHTDIEREN Laat uit eten, vroeg ontbijten STADSBESTUIVERS Het plantenasiel 40 43 44 46 47 48 50
