Omslag-pyeneeën-1
26-02-2007
10:02
Pagina 1
Ton Joosten
• • • • •
Wandelroutes en duidelijke kaarten in kleur Praktische informatie Bezienswaardigheden Campings, herbergen en berghutten Reisplan
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN
Ton Joosten is Pyreneeën-kenner bij uitstek. Bijna 1100 dagen, verspreid over 21 jaar, verbleef hij in zijn geliefde gebergte. Alle gebieden van de Pyreneeën zijn door hem vele malen bezocht en al wandelend verkend, hetgeen een zeldzame kennis van zaken heeft opgeleverd. Het zijn deze kennis, maar ook zijn niet aflatende enthousiasme voor de Pyreneeën, die in deze gids, zijn tiende alweer, zijn terug te vinden.
Deel 1: Westelijke Pyreneeën
De Pyreneeën vormen een waar eldorado voor wandelaars. Toegankelijk, maar niet platgetreden, oneindig gevarieerde berglandschappen, een rijke flora en fauna, markante bergtoppen, diep uitgesleten kloven, meer dan 2500 bergmeren, een keur aan gemarkeerde wandelpaden. Het is onmogelijk om in de Pyreneeën uitgekeken en uitgewandeld te raken. In deze tweedelige gids worden de honderd mooiste dagwandelingen in de Pyreneeën besproken. Pyreneeënspecialist Ton Joosten selecteerde de beste dagwandelingen en de eerste vijftig daarvan staan in dit boek, waarin de Westelijke Pyreneeën aan bod komen. Tevens wordt uitgebreide informatie verstrekt over bezienswaardigheden, standplaatsen, herbergen, berghutten en campings, waarbij honderden internetadressen worden genoemd. Handig is het reisplan, een mooie route, waarmee u van het ene gebied naar het andere kunt reizen. Kortom, een moderne gids waarmee u veel meer kunt dan alleen maar mooie wandelingen in de Pyreneeën maken.
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN Deel 1: Westelijke Pyreneeën Baskenland, Parc National des Pyrénées Occidentales, Aragon
I S B N 978-90-389-1760-3
9
789038 917603
ELMAR
Ton Joosten
Pyreneeën-deel 1
14-02-2007
15:16
Pagina 5
Inhoud Voorwoord Uitgangspunten en opzet van het boek Twintig jaar wandelen in de Pyreneeën: ontwikkelingen en tendensen Nationale parken en andere beschermde natuurgebieden in de Pyreneeën Flora en fauna Wandelen in de Pyreneeën: materiaal, voorbereiding en praktische adviezen Overnachten in een berghut of gite d’étape Paklijst dagwandeling
7 9 13 26 30 35 49 54
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN, DEEL 1
57
Baskenland
60 60 67 73 79 83 89
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het circuit van La Rhune Een Baskische klassieker: de wandeling over de Crête d’Iparla Reserva Natural Foz de Lumbier Een kalkstenen bult: de Peña Ezkaurre De kloven van Holzarté en Olhadubi Het circuit van de Gorges d’Éhujarre
Parc National des Pyrénées Occidentales 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
96 96 100 105 109 114 120
Het paradepaardje van de Lescun-regio: het Cirque d’Ansabère Door een kalkstenen woestenij naar de Pic d’Anie Langs diepe afgronden: de Chemin de la Mature Het circuit van Ibon de Astanès Het circuit van de Lacs d’Ayous Rondom de Pic du Midi d’Ossau Kennismaking met een onbekend massief: het Eaux-Bonnes-massief Refuge de Larribet en de Lacs de Batcrabère De puntige toppen van de Barbat-bergkam Een circuit volgens het Pyreneeënboekje: het Marcadau-circuit Door de Vallée de Gaube naar Refuge des Oulettes de Gaube De ongrijpbare schoonheid van de Vallée du Lutour In de ban van het Cirque de Gavarnie Refuge des Sarradets, de Brèche de Roland en de Taillon Een bijzondere uitzichtberg: de Piméné
INHOUD
124 129 132 135 141 145 150 155 161 |
5
Pyreneeën-deel 1
22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.
08-02-2007
16:04
Pagina 6
Refuge de Bayssellance en de Vignemale Het kratermeer Ibon de Bernatuero De nummer twee van de cirques: het Cirque de Troumouse Het circuit van de Lacs d’Ets Coubous en de Lacs de Madamête Het koningskoppel van het Réserve Naturelle de Néouvielle Refuge de Bastanet en het circuit van de Bastan-meertjes Refuge de Barroude en de Lacs de Barroude
Aragon (Spanje) 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50.
Door een onbedorven vallei naar de Ibones d’Anayet Collado de Petraficha en de Pico de Chipeta Alto Rondom Castillo de Acher Refugio de Lizara en de beklimming van de Bisaurin Rondwandeling in de Mallos de Riglos De canyon van Mascun Refugio de Respomuso en het Embalse de Campo Plano Tebarray: het meer en de berg De klassieke rondwandeling in het Valle de Ordesa Onbekende terrassen in het Valle de Ordesa: Faja Canarellos en Faja Racon Naar de hoogste top van Europa … van kalk: de Monte Perdido De andere canyon van Ordesa: het Valle de Añisclo Pico de Mondoto Twee oude bergdorpen: Buerba en Yeba Faja de la Tormosa Een onbekend keteldal: het Circo de Barrosa Het circuit van de Signal de Viados Rondwandeling door het Valle de Estos Refugio Angel Orus en het Posets-circuit Topper onder de uitzichtbergen: Pico de Salvaguarda Ibon de Coll de Toro en de Pène Nère De beklimming van de Aneto en het Aneto-circuit
163 168 171 177 183 188 192 197 197 204 208 212 215 221 226 230 234 240 243 247 252 255 260 265 268 273 278 283 287 291
Begrippenlijst
297
Enkele Baskische termen
299
Register
300
6
|
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN – DEEL 1
Pyreneeën-deel 1
08-02-2007
16:06
Pagina 94
G
Pau
av
e
O
N117
ve Ga
●
lo
ro
n
de
● Gan
D936
u Pa
l'HopitalSt-Blaise
d'
Oloron-Ste-Marie
Nay-Bourdettes ● N134
FRANKRIJK Lanne
●
Lestelle-Bétharram ● Sèvignacq-Meyrac
●
●
Grottes de Bétharram
Issor ● Lurbe-St-Christau Arette ● N134 ● ● Gorges de Lourdios ★ Col de Marie Blanque Louvie-Juzon ● 1266 m ▲ 1351 m Bielle ● ● Sarrance ▲ ● Lourdios1973 m N134 Ichère Gere▲ 1625 m ▲ Belesten ● Osse Aydius Col d'Abisque en Aspé Bedous ● 1709 m ● ● Laruns ● ● Arette-La Pierre-St-Martin Béost ● ★ Lees-Athas ● ● Accous 2348 m ● Pic d'Anie ▲ les EauxCetteD918 2504 m Bonnes Eygun les Eaux-Chaudes ● ▲ 8 13 Lescun ● ● Pic du Ger ▲ 2605 m 2377 m ▲ Mesa de 2613 m ▲ Lhers ● ● Etsaut los Tres Reyes ● 7 Borce 2421 m ▲ 9 ●Gabas
●
Coarraze
★
● Zuriza
▲
● Ferrières Arras-en-L
Orristé ▲ 2115 m
★Chemin de la Mature 11
grens NP
Arrens-● Marsous
Balaïtous 3144 m
Pic du Midi d'Ossau 12 ▲2884 m
Esta ●
▲
15
14
Urdos ●
●
● Au
▲
2918 m Grande Fache ▲ ● 10 Argualas ● Col du Somport Col de Pourtalet 3046 m 1794 m PARC NATIONAL ● 1632 m ▲ DES PYRÉNÉES OCCIDENTALES Candanchu Balneario de Panticosa ● ● Canfránc Estación N330 Hecho ● ● Panticosa Canfránc ● Jasa ●
Pon
1
●
▲
SPANJE
● Borau
N260
Biescas
0
94
25 km
|
●
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN – DEEL 1
●
●
Pyreneeën-deel 1
08-02-2007
16:06
Pagina 95
A64 E80
●
N ▲
Tarbes
Juilian
●
Pontacq
●
●
BarbazanDebat
●
raze
●
Lanespede ●
A64 E80
Capvernles-Bains
●
m
am
★
Lourdes
s-● us
15
★
▲
St-Savin ●
grens NP
D921
Barèges
●
● Cauterets ▲
18
2988 m
grens NP
Lac de Gaube
m
17 ▲
● osa
25
▲
3091 m
22
● Gèdre
Gavarnie ●
23 Taillon 3144 m
20A 20B
19
▲
● Brèche de Roland
D929
Aulon ●
27
Avajan ● ● Estensan
Lac d'Orédon D929 ●
3192 m
★Chaos de Coumély 24 21
●
Col d'Aspin ● ● Payolle 1849 m
26
▲
●
Ste-Mariede-Campan
● la Mongie ● ● Arreau Cadéac ● Col du Tourmalet 2115 m Arbizon ▲ ● Ancizan 2831 m
Pic de Néouvielle
Pic Long
Vignemale 3298 m
▲
●
Pic du Midi-de-Bigorre ▲ 2488 m 2872 m ▲ Lac Bleu
● Chèze
Hèches ●
Campan
Hautacam
● Beaucens
Sers ● Sassis ● ● Pont-d'Espagne Pic d'Ardiden Luz-St-Sauveur
●
FRANKRIJK ●
Estaing 2334 m ● ▲
16
▲
●
Grotte de Médous
ArgèlesGazost ● ères Arras-en-Lavedan ● ● Aucun
●
● Bagnères-de-Bigorre
1349 m ▲
●
●
Mauvezin
●
Gave de Pau
Lannemezan
●
Aragnouet
● St-Lary-
Loudenvielle ●
Soulan
3023 m Tunnel de Bielsa ▲ Pic de Batoua Culfreda ▲ La Munia 3034 m ▲ ▲ 3134 m Bachimala 3174 m
28
▲
Monte Perdido 3355 m
Torla ●
PARQUE NACIONAL DE ORDESA Y MONTE PERDIDO
● Broto
● Bielsa San Juan de Plan
●
PARC NATIONAL DES PYRÉNÉES OCCIDENTALES
|
95
Pyreneeën-deel 1
08-02-2007
16:06
Pagina 96
Parc National des Pyrénées Occidentales 7. Het paradepaardje van de Lescun-regio: het Cirque d’Ansabère (3) op zoek naar een klein bergmeer Wie op weg gaat naar het kleine Lac d’Ansabère, maakt in het contrastrijke gebied ten zuidwesten van Lescun een wandeling vol afwisseling: loofbossen gevuld met grote beukenbomen, die met korstmossen zijn behangen, een heldere Gave d’Ansabère, die in een rustig tempo noordwaarts stroomt, kale bergwanden die mooi afsteken tegen de groene hellingen en de blauwe lucht, de grote schaapskudde nabij de Cabanes d’Ansabère in het hart van het Cirque d’Ansabère en natuurlijk het Lac d’Ansabère dat zich tot het eind verborgen houdt in een kleine kom. Het decor van de wandeling wordt grotendeels bepaald door het paradepaardje van de regio: de scherpe toppen van de Aiguilles d’Ansabère. Type wandeling: Stevige, maar gemakkelijke bergwandeling over goed uitgetreden wandelpaden. Startplaats: Pont de Masousa. Vanuit het dorp rijdt u naar de camping, ten zuidwesten van Lescun. U passeert de camping en komt uit op een splitsing. U slaat rechtsaf en volgt de smalle weg richting MasousaAnsabère. Na vier kilometer komt u nabij de Pont de Masousa (kleine brug over de Gave d’Ansabère) uit bij een parkeerplaats. Hoogteverschil: 909 meter. Tijdsduur: 5.30 uur, waarvan 3 uur voor de heenweg. Beste tijd: Half juni tot eind september. Wandelkaart: IGN Carte de Randonnées, 1:50.000, no 3: Béarn; IGN Carte, 1:25.000, no 1547 OT, Aspe.
0.00u Pont de Masousa (950m). U loopt even terug over het asfalt tot zich, nog voor de Pont Lamareich, aan uw rechterzijde een onverharde weg aandient. U slaat rechtsaf en klimt grofweg ZW over deze weg door het Bois de Lazerque, daarbij de Gave d’Ansabère op ruime afstand rechts beneden u latend. De weg nadert uiteindelijk de beek en komt uit bij de: 0.45 Pont Lamary (1171m). U steekt de Gave d’Ansabère over. Over een goed uitgetreden pad klimt u door weidegebied en door bos tot u uitkijkt
96
|
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN – DEEL 1
Pic d'Anie
1900 m ▲
▲ 2300 m
FRANKRIJK Le
2504 m
.P. H.R nte ia Var
▲ 2358 m ● Col d'Anaye 2086 m
le Bitlare ▲ 2309 m
▲ 2385 m
Pic des Trois Rois Table des 2444 m ▲ ▲Trois Rois 2421 m ● Col d'Escoueste 2114 m
➭
Cnes. de Pèdain 1533 m
➭
Pics de Pénéblanque
Lac de Lhurs
▲ 2138 m
Pic du Lac de la Chourique
0
1 km
4
1201 m
Lescun
de
1473 m ▲
7 1688 m ▲
1915 m ▲ Pic Poure de Lamary ▲ Pic de la Leurt
2147 m ▲
Ω● 960 m
▲
re Pic de Bacarisse bè ▲ 1564 m nsa d'A Pont Lamary
1859 m
Ibón de Acherito 1875 m
Lescun
ve
Pic Bacqué
Pic de Laraille
2093 m
grens NP
1889 m ▲
Pic Lariste ▲ 2168 m 2131 m ▲ Pic Pourtet 2076 m ▲ Ouvert
SPANJE
Ω
1815 m ▲
▲
2046 m ▲
Lac d'Ansabère
10
Ga
2358 m
▲
1446 m ▲
GR
Pont de Masousa
Gave
➭
Cnes. d'Ansabère 2082 m Col ● de Petragème
s
naar Refuge de Labérouat
n cu
1691 m
Le Dec de Lhurs ▲ 2176 m
➤
Pic d'Ansabère ▲ 2377 m
Pagina 97
de
▲
16:06
Cirque
2238 m ▲
08-02-2007
➤
Pyreneeën-deel 1
Col de Pau 2019 m
1822 m ▲ ●
N ▲
Pic de Burcq ▲ 2105 m
op een grote open vlakte (1360m) met in het zuiden de Aiguilles d’Ansabère. U loopt W door de vlakte, steekt een beekje over en begeeft zich dan in een bos waardoor u ZZW klimt tot u, net voorbij de bomen, arriveert bij de: 2.00u Cabanes d’Ansabère (1560m), in de zomer door een herder in gebruik genomen. U negeert het pad dat W steil naar de Col de Petragème gaat en u volgt het pad dat eerst Z, later ZO over grashellingen stevig omhoog gaat en uitkomt bij het in een kleine kom liggende: 3.00u Lac d’Ansabère (1859m). U keert terug via dezelfde route naar de: 5.30u Pont de Masousa (950m).
Standplaats: Lescun Het dorpje Lescun (900m) ligt in een zijdal van de Vallée d'Aspe. Velen zijn van mening dat Lescun het mooist gesitueerde dorp van de gehele Pyreneeën is. De grijze, eenvoudige en van leistenen daken voorziene huizen van Lescun liggen tegen een helling en kijken uit over een grote, groene,
PYRÉNÉES OCCIDENTALES – WANDELING 7
|
97
Pyreneeën-deel 1
08-02-2007
16:06
Pagina 98
gecultiveerde vallei, die verdeeld is in talloze kleine weilanden. Alleen deze vallei al maakt een bezoek aan Lescun de moeite waard, maar het mooie zit toch vooral in de wijze waarop de talloze grijze, loodrechte bergtoppen ten westen en zuidwesten van Lescun afsteken tegen de zachte vallei. Bijzonder hoog zijn bergen als de Pic d'Ansabère, de Billare en de Pic d'Anie bepaald niet, maar door het contrast met de vallei zorgen zij niettemin voor een indrukwekkend berglandschap, dat bij iedereen grote bewondering oogst. Lescun, de eenvoud zelve, past perfect in dit landschap, hetgeen mede is te danken aan het feit dat Lescun nog niet is aangetast door het toerisme. Smakeloze nieuwbouw is in het dorp niet te vinden. Voorzieningen in het dorp: Postkantoor (geen geldautomaat), hotel/bar/ restaurant (Hotel du Pic d’Anie in het centrum, Tel 05 59 34 71 54, Fax 05 59 34 53 22), gite d’étape naast het hotel (16 slaapplaatsen, Tel 05 59 34 71 54, Fax 05 59 34 53 22), refuge in het dorp (Maison de la Montagne, 22 slaapplaatsen, Tel 05 59 34 79 14, email: lescun.dom@club-internet.fr), levensmiddelenwinkel naast het postkantoor. De dichtstbijzijnde geldautomaat vindt u in het dorp Bedous, dat tevens een goede plaats is om inkopen te doen. De winkel in Lescun is klein en erg duur. Ten zuidoosten van Lescun, langs het traject van de GR 10 (zie de routebeschrijving van de volgende etappe) vindt u de mooi gesitueerde, kleine camping municipal, Camping du Lauzart: goed sanitair, wasmachine, enkele etenswaren te koop (in het hoogseizoen), brood op bestelling iedere dag in het hoogseizoen. De camping heeft ook een gite (Tel 05 59 34 51 77), met 24 slaapplaatsen. Email: campinglauzart@wanadoo.fr. Internet: www.vallee-aspe.com/lescun/lescun.htm
Observaties en informatie Tijdens de wandeling komt u oog in oog te staan met de spitse toppen van de Ansabère, de Aiguilles d’Ansabère, die het embleem vormen van het kalkstenen gebergte rond Lescun. In de Pyreneeën genieten deze toppen grote bekendheid en zijn vaak te zien op ansichtkaarten. Prachtig is het contrast tussen de bergweide, de beukenbossen en de messcherpe, grijze toppen. In deze gids heb ik gekozen voor de wandeling naar het Lac d’Ansabère, maar de Pic d’Ansabère is ook een mogelijk wandeldoel. Via de Col de Petragème steekt u dan de grens over en via de beduidend minder steile Spaanse kant klimt u dan zonder problemen naar de top (2377m). Aan de voet van de Aiguilles d’Ansabère liggen de Cabanes d’Ansabère, die in de zomermaanden door een herder worden bewoond. Mogelijk is er in die periode schapenkaas te koop bij de hut. De eerste drie kwartier wandelt u over een onverharde weg, die helaas niet voor het verkeer is afgesloten. Er zijn wandelaars die over de weg rijden tot nabij de Pont Lamary, maar de toestand van de weg is dusdanig dat ik u dat ontraad. Echte bezienswaardigheden zijn er niet in Lescun, maar een korte wandeling door het dorp kan geen kwaad. Brengt u dan ook een bezoek aan het
98
|
DE 100 MOOISTE DAGWANDELINGEN IN DE PYRENEEËN – DEEL 1
Pyreneeën-deel 1
08-02-2007
16:06
Pagina 99
De Aiguilles d’Ansabère in de winter leuke kerkje van Lescun: Sainte-Eulalie, dat in 2004 is voorzien van een nieuwe toren. Als u de kerk rechts laat liggen, komt u aan de oostzijde van het dorp uit bij een plek die een geweldig uitzicht biedt op Lescun en het Cirque de Lescun.
PYRÉNÉES OCCIDENTALES – WANDELING 7
|
99