‘Lees’ een luisterboek
Je leven is één grote to-do-lijst en alles draait om dingen weg te kunnen strepen. Je hebt geen tijd om je beste vrienden te bellen, laat staan om rustig te gaan zitten met een boek. Maar wij weten dat er iets is waar jij heel goed in bent: multitasken. Ons voorstel is dan ook dat je letters leert eten terwijl je met iets anders bezig bent. Schaf een voorraad luisterboeken aan (zie: lawaai, te veel, voor onze lijst van de tien beste luisterboeken om mee te beginnen). En bestel een koptelefoon die goed zit. De volgende keer dat je iets moet doen waar je niet bij hoeft na te denken — strijken, tuinieren, de afwas, joggen op de lopende band, naar je werk wandelen — luister je ondertussen naar een roman. Je zult zien dat je daarvoor een ander deel van je brein gebruikt dan voor de klus die je aan het doen bent — en ineens wordt de geestdodende, alledaagse kant van je leven een heel ander verhaal. Voor je het weet ga je op zoek naar meer klusjes. Zolang je maar nog een half uur, en daarna nog een, met je luisterboek mag doorbrengen.
E
K WA N
M
druk, te _ om te lezen
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:35 | Pag. 118
DICIJ
Lees om je leven meer diepgang te geven
Het argument dat je te druk bezig bent met leven om ook nog te kunnen lezen gaat gewoon niet op. Want, zoals Socrates al zei, ‘een leven dat niet wordt uitgeplozen is het leven niet waard’. Met behulp van boeken kunnen we naar binnen kijken, reflecteren en een analyse maken van ons leven, dat weer verdergaat zodra we uit ons boek komen. En trouwens, je hebt toch ook weleens genoeg van al dat geleef? In boeken vinden we naast ons eigen leven dat van duizend anderen, en al lezend kunnen we in hun schoenen staan, zien wat zij zien, voelen wat zij voelen, ruiken wat zij ruiken. Je zou kunnen zeggen dat boekloos leven betekent dat je maar één, beperkt, leven leidt, terwijl je mét boeken als het ware voor altijd kan leven. Zonder boeken raak je gemakkelijk de weg kwijt in het leven, en krimp je ineen tot iets kleins en nietigs en alledaags. Boeken leren ons inlevend en niet veroordelend te zijn, verschillen te accepteren en te respecteren, dapper te zijn, onszelf te overtreffen en het beste uit onszelf te halen (zie: alle kwalen in dit boek). Ze herinneren ons eraan dat er achter de futiliteiten van alledag nog een dimensie bestaat die we allemaal kennen: het mysterie van een mensenleven en wat dat inhoudt. Niemand kan ten volste leven zonder tijd door te brengen in die dimensie en boeken verschaffen ons daar de toegang toe.
E
K WA N
M
leven in plaats van lezen, de neiging hebben tot
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 224
DICIJ
Leef, teneinde intenser te kunnen lezen
‘De meest voorkomende toevlucht van mensen die niet vaak genoeg de wereld in gaan om een boek te beleven, is het schrijven van een boek,’ zei Thomas Hardy in A Pair of Blue Eyes over zijn medeauteurs. Als je liever leest dan leeft, bestaat de kans dat het echte leven aan je voorbijgaat. Echte ervaringen zijn noodzakelijk als je je boeken ook maar enigszins hoopt te begrijpen en recht te doen. Hoe kun je ooit Anna Karenina’s pijn voelen als je nog nooit een risico hebt genomen — om vervolgens te ervaren hoe de grond onder je voeten wordt weggeslagen? Een goede manier om erachter te komen of je de juiste balans hebt gevonden is om nooit méér van je vrije tijd te besteden aan lezen dan aan leven. Ga heen en breng een aantal levenslessen die je in romans hebt gevonden in praktijk. Ga net als Harold Fry in De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry bij mensen op bezoek in plaats van hun een brief te sturen. Maak net als tante Dot in De torens van Trebizonde een reis op de rug van een kameel. Gooi net als Pop Larkin in Verliefd op het leven. De knotsgekke familie Larkin je voorzichtigheid overboord. Lees om te leven, leef niet om te lezen.
E
K WA N
M
lezen in plaats van leven, de neiging hebben tot
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 226
DICIJ
K WA N
M
E
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 227
DICIJ
lezersidentiteit, onzeker over je Maak een favorietenplank
Als je het idee hebt dat je bent vergeten, of misschien nooit hebt geweten, wat jouw soort boeken is en het je daardoor maar niet lukt om een volgend boek uit te kiezen, raden we je aan een plank in te ruimen voor je favoriete exemplaren. Selecteer tien boeken die je een warm en nostalgisch gevoel geven en waar je hart opgewonden van gaat kloppen. Als er een paar favorieten uit je kindertijd bij zitten, des te beter. Laat deze uitverkorenen je standaard zijn. Zet ze op een speciale plank in de kamer waar je vaak leest of waar je dagelijks langs loopt. Herlees ze, als het kan (of in ieder geval fragmenten). Ze zullen een beeld scheppen van waar je het meest van houdt in de literatuur en, als je leesleven rijk is geweest, van wie je bent. De volgende keer dat je onzeker bent over wat je moet lezen, kun je je Favorietenplank gebruiken als gids en als geheugensteuntje voor je literaire ziel. De plank zal vragen voor je beantwoorden waarvan je niet eens wist dat je ze had.
Bekeren of verlaten
Als je samenwoont met iemand die geen boeken leest, kan het lastig zijn om leestijd voor jezelf in te bouwen en te behouden — helemaal als je partner liever tv-kijkt, met je praat, of zich tussen jou en je boek wurmt als je in bed ligt te lezen. Je hebt twee keuzes: bekeren of verlaten. Als je hen wilt bekeren, blader dan dit boek door om ideeën op te doen en neem hen mee naar een gezellig boekwinkeltje om hen op een nieuw boek te trakteren. Als het je niet lukt om je partner te laten lezen wat je hebt gekocht, probeer het dan met voorlezen, en laat je partner jou voorlezen. Dit is een fantastische manier om de ervaring van een boek met elkaar te delen, en om samen tijd door te brengen om jullie band te versterken, waarbij het boek fungeert als de lijm. Bekijk onze lijsten met DE TIEN BESTE ROMANS OM JE PARTNER (MANNELIJK EN VROUWELIJK) AAN DE FICTIE TE KRIJGEN om ideeën op te doen. Schaf, als dat niet werkt, een paar luisterboeken aan om op te zetten tijdens een lange autorit of terwijl jullie samen huishoudelijke klusjes doen — iets wat jullie allebei leuk zullen vinden (zie: lawaai, te veel voor onze lijst van DE TIEN BESTE LUISTERBOEKEN). Als blijkt dat hij/zij warmloopt voor een bepaalde schrijver, kun je je partner een echt boek van dezelfde auteur geven om mee verder te gaan. Als je partner blijft weigeren mee te doen, zul je je leestijd moeten afbakenen teneinde deze te beschermen. Beslis voor jezelf hoeveel uur per week je zou willen lezen en overleg wanneer je deze uren inzet — misschien op zaterdagmiddag en het halfuurtje
E
K WA N
M
niet-lezende partner, een _ hebben
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 268
DICIJ
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 269
voordat je gaat slapen. Zoek een plekje in huis waar je ongestoord kunt gaan zitten lezen — misschien wel op je leesplekje (zie: huishouden, afgeleid door het). Mocht je het fijn vinden om in bed te lezen, ga dan een half uur vóór je partner naar bed. Als je partner zich eenzaam voelt zonder jou (niemand wordt graag genegeerd), bedenk dan samen wat je partner zou kunnen doen als jij zit te lezen: tomaten kweken? Banjo leren spelen? Boekenplanken voor je ophangen? Als geen van deze dingen werkt en je begint te beseffen dat een leven met je partner betekent dat er geen plaats is voor boeken, heb je geen keus. Verlaat hem of haar en ga op zoek naar een ander. Zie: ware, op zoek naar de.
E
Maak een afspraak bij een bibliotherapeut*
Het is nu eenmaal een feit dat je niet elk boek dat er is zal kunnen lezen. Of zelfs ieder góéd boek. Als je volledig in paniek raakt bij de gedachte aan de omvang van die enorme berg van te lezen boeken, haal dan even diep adem. Extreem kieskeurig zijn is hier de enige oplossing. Het is al zo moeilijk om tijd vrij te maken voor lezen, en je wilt dan ook geen minuut verspillen aan het lezen van een middelmatig boek. Kies daarom steeds weer voor een uitmuntend exemplaar. De boekenapotheek is een goed startpunt voor een kritischer pad door de literaire jungle. Overweeg ook eens om een bibliotherapeut te raadplegen. Die zal een analyse maken van je smaak, gewoonten en verlangens als het op lezen aankomt, alsmede van waar je staat, zowel privé als professioneel, waarna hij of zij een op maat gemaakte leeslijst kan samenstellen. Voor optimale gezondheid, boekentevredenheid en algeheel geluk dien je tenminste één keer per jaar je bibliotherapeut te bezoeken, of iedere keer als je behoefte hebt aan een grondige nakijkbeurt. Een goed boek zou, indien op het juiste moment gelezen, een opbeurende, inspirerende en stimulerende uitwerking moeten hebben en je moeten doen verlangen naar meer. Waarom zou je, met zoveel boeken om uit te kiezen, er ooit nog een lezen dat je koud laat?
* In Nederland kun je daarvoor terecht op www.cultureleapotheek.nl.
K WA N
M
overweldigd door het aantal boeken in de wereld
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 310
DICIJ
K WA N
M
E
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 311
DICIJ
overweldigd door het aantal boeken in je huis Maak een schifting van je bibliotheek
Het kan gebeuren dat de omvang van het aantal boeken in je huis uit de hand begint te lopen. Ze hebben niet alleen je muren ingenomen, er liggen ook boeken opgestapeld naast je bed en onder en boven aan elke trap. Er ligt een stapeltje op het toilet en ze nemen de vensterbanken, het schoenenrek en het bed in beslag. Soms moet je ze uit de gootsteen plukken voor je aan de vaat kunt beginnen. Lezer, maak een schifting van je boeken. Doe dit iedere zes maanden en probeer je verzameling elke keer met ten minste tien procent te laten krimpen. Geef alle boeken weg die je niet uit hebt gelezen of waarbij je jezelf moest dwingen ze uit te lezen (zie: halverwege opgeven, nooit). Breng de boeken die een teleurstelling bleken te zijn naar een kringloopwinkel. Bewaar alleen de boeken die in een van de volgende categorieën vallen: boeken die je geweldig vond, boeken die alleen als voorwerp al prachtig zijn, boeken die je belangrijk, leerzaam of om wat voor reden dan ook nuttig vindt, boeken die je ooit misschien zult herlezen en boeken die je bewaart voor je kinderen. De rest is niets anders dan velletjes papier die ruimte innemen.* Dit houdt je boekenverzameling fris en creëert ruimte voor nieuwe boeken.
* Zoals Susan Hill al zei in het prachtige Howards End Is on the Landing: ‘Enkel omdat het een boek is, wil nog niet zeggen dat je zijn huur moet betalen.’
Denk er op tijd aan, om paniekaankopen te voorkomen
Maak niet, zoals velen van ons, de fout om te denken dat je op het vliegveld de ideale roman zult vinden om mee op vakantie te nemen. Op het vliegveld heb je haast en een beperkte keuze — waarschijnlijk gris je de eerste de beste zwaar gepromote bestseller uit het schap. Verspil je kostbare vakantietijd niet aan pulp. Dit is je kans om te smullen van iets wat je meevoert naar een ander tijdperk. Leun achterover met iets uiterst leesbaars en hedonistisch historisch.
E
K WA N
M
vakantie, niet weten welke boeken je mee moet nemen op
ES
AL
LE
Boekenapotheek.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 28-10-13 / 15:36 | Pag. 412
DICIJ